بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

1

ای وتاب ت یت ضة یذا

ساشص تذ صذ یاد دوتش عثذاشح لاس

. ضد ت یادتد پاسذاضت آ تضساس تمذی ی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

2

(وشدستا؛ سج ایستادی)

#ٽىشبن؛ وغ ي ایشبىځی$: وبڇ ٽشبة

بی آطب ي ډبكج" ظطةى حةقيقةتتا"ای ا ډؼم٭$

#ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ٽبي ثاډی :ځىآيوي

ٶی٬ يىی :سبیخ ي ډوشب

اډی هیب٥ی :٥ف يی ػچي

وب ډاىی :يیای

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

3

فشست .......................................................................................ـ ډٺيډ ځىآيوي ٽشبة

........................................................... ـ ىٽش ٹبمچ جی ياٹٮڂا ي ىياويی

............................................... وبډ ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ـ ډوشی ا ويځی

1فص

ـ تحث وتای دستاس سسیایض

........................................................................................................................ ډٺيډ

.................................................................... ـ یبڅیڇ، آډبن وبیی كة ډب 1

................................................................. از؟ "آډبن وبیی "ـ یبڅیڇ ؿا

.......................................................................................... ـ یبڅیڇ ؿیز؟ 2

.................................................................................... ىای ـ یبڅیڇ ي ډبی

................................................................................................... ـ یبڅیڇ ي ٽب

.............................................................................................. ـ یبڅیڇ ي اٹشبى

.............................................................................................. ـ یبڅیڇ ډػى 3

................................................................................. ـ یبڅیڇ ى اسلبى يی

................................................................ ـ یبڅیڇ ى ٽبی ايدبی ٹی

...................................................................... ـ ٽبی یبڅیشی ي ىډپای

.................................................................. ـ یبڅیڇ ي ای٤ يی ٽ ډب 4

....................................................ـ ډ٬١ ډب ى ډٺبثڄ ٽبی یبڅیشی 5

................................................................................................................ٽسب وه

9

15

19

15

19

29

30

33

37

38

40

41

44

44

51

55

61

68

78

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

4

2فص

.................................................................................ـ وشدستا؛ سج ایستادی

...................................................................................................................ثو ايڃ

............................. ى ٽىشبن #اډذیبڅیشی$ ځ ؛ وٶ ٹيسبی چ٦ثو ىيڇ

................................................................................. ؛ وپبر ډڈ ډٮبي ثو ڇ

.................................................................................... ٽىبی ایان ؛ثو ؿبڇ

.................................................................... ٽىب ى سٽی ي يی ؛ثو دىؼڈ

3فص

بی ىٽش ٹبمچ ثب ډ٦ج٭بر ایان ......................................................... ډبكج

....................................................... ځٶشڂ ډؼچ دیڂبڇ ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

....................................................................................................... ډبكج ثب ٽیبن

........................ ا وٶی ٽىب ى ډبثبى ي ډبكج ثب ىٽش ٹبمچ200ٽىڂ

....................... بڃ ٵٮبڅیز دىبوی32٭چىی ين كة ىډپار ٽىشبن د ا

................................................................................................... اس ا ډىلڄ ٽىیي

..........ث ٽی اػب ىهبڅز ى اډ ایان ا ومی ىیڈ: ج كة ىډپار ٽىشبن

.............. وٶ ومبیىيځبن كة ىډپار ٽىشبن ثب اډبڇ همیىی8ډالٹبر یأر

............................................ ثبځبن ى ډالٹبر ثب یأر كة ىډپار ٽىشبن

ډبكج ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ثب يوبډ

............................................. " هىډوشبی ا ثش ثىبیڈ" ى اث٦ ثب " ا٥ال٭بر"

................................. ث ىٽش ٹبمچ ثای ىیيا ثب ٵچ٦یىی ب ځوبډ ىاى وي

.................................................................................. ډبكج ىٽش ٹبمچ ثب ٽیبن

............................................................................. ډبكج ىٽش ٹبمچ ثب آیىي ځبن

.......... سؼبي ادیمببی ٭اٹی ث هبٻ ایان ي ډ٬١ كة ىډپار ـ آیىيځبن

82

91

98

102

117

125

153

155

157

159

160

162

163

166

171

173

177

185

80

123

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

5

............................................................... ٽىٶاو ىىيع ثييڇ ډر اوؼبڇ ي

.... و٪ ىٽش ٹبمچ، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى ډى ٽىٶاو ىىيع

............................................................................. ٹ٦ٮىبډ كة ىډپار ٽىشبن

...................................... ډب كب١ ویشیڈ یټ ٹيڇ ٭ٺت ویىی ٽىیڈ: ىٽش ٹبمچ

....... ى ا٭شا ث اهجب اىی ي سچیین، كة ىډپار ٽىشبن ى٭ر ث اذیمبیی ٽى

......... ى ا٭شا ث اهجب اىی ي سچیین، س٪بار ٽىشبن آاڇ ثځا ي

......................................... ٹبمچ آډبى ډاٽ ثب ىيڅز از : هجځای يیش

............................................... ىٽش ٹبمچ ى ډیشیىڀ ي ا وٶی ىډپار ب

...................................................... كب١یڈ ډی ډاٽ ثىیىیڈ : ىٽش ٹبمچ

............... و٪ار ىٽش ٹبمچ ىثب ډاٽار چق ي هىډوشبی ى ٽىشبن در مورد مذاکزه با ،مصاحبه با دكتز قاسملو

دولت

..............................................

.....

................ كٶب٩ز ا ډب، ٵٺ٤ ى الكیز ىيڅز ډٽی از : ىٽش ٹبمچ

............................................................ و٪ار ىٽش ٹبمچ ى ډى سٺیڈ ثىػ

.............................................................................. ٽىٶاو ډ٦ج٭بسی ىٽش ٹبمچ

............................ ىٽش ٹبمچ، ىهاز ٽىب ا ئی ػمی ا ا٭الڇ ٽى

............................... ځٶشڂ ثب ىٽش ٹبمچ ى ډى ډشٹٴ ين ډاٽار ثب ىيڅز

......................................................... سچڂاڇ ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ث ك٢ اډبڇ

................................................ دیبڇ ٽىڂ كة ىډپار ٽىشبن ث اډبڇ همیىی

........................................ ثيهابن ومی هاىي ډاٽار ثڂیى : ىٽش ٹبمچ

.............. ىٽش ٹبمچ، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى ډى وشبیغ ډاٽار

....................................... و٪ ىيڅز ى ډى اوشوبثبر ى ٽىشبن ډب٭ي ویز

............................................... ثٺبی یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى اډی ١يی از

187

188

192

200

201

202

203

205

208

221

228

233

236

239

240

243

250

251

186

216

232

242

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

6

.............. اشمياى ىٽش ٹبمچ ا اډبڇ ثای ػچځیی ا ثاىٽی ى ٽىشبن

....................................... و٪ ىٽش ٹبمچ ى ډى ډاٽ ثب ومبیىي اډبڇ همیىی

................................................... ا٭الڇ آډبىځی ىٽش ٹبمچ ثای ثلض سچییوی

ډب هىډوشبی ډی هایڈ ي ډىڇ ٽىشبن ى ا ٽت آن اان : ىٽش ٹبمچ

................................................................................................................... یي ىاى اوي

ثب ىٽش ٹبمچ، ىثیٽڄ كة ىډپار ى ډى ىځییبی ډی "ٽیبن"ډبكج

................................................................................................................... ایان ي ٭اٷ

4فص

# ................ 1367وي $ دیبڇ آٹبی ىٽش ٭جياڅكمبن ٹبمچ ث ډىبجز بڃ و

ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ثب ٭ب٥ٶ ځځیه ................................................. ډبكج

............................. ډبكج ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثب دیبڇ آاىی

........................................... ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ B.B.Cځٶشڂی اىی

......................... ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ B.B.Cځٶشڂی ػبڇ ػبن ومبی اىی

....................................................................................... ، ثوبډ هجب B.B.Cاىی

B.B.Cػبڇ ػبن ومبى اىی

.......................................

...........................

................................................ ډبكج يای آډیپب ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبډچ

.................................................................... ځا ځاڂ يای آډیپب ا و

................................................................................................ ٵىڀ ي اىة ٽىب

................................. ځٶشڂی ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ى ډى ػىڀ ثب ٽډچ

B.B.C ؛ ډبكج ثب ىٽش ٹبمچ ى ډى اوشوبیوبڃ یبڅیز .....................

......................................................................... ډٿ همیىی ي ډأڅ ٽى ى ایان

................................................... ډبكج ٽی وبػی ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

252

255

256

261

270

276

303

319

324

337

337

343

348

350

253

317

329

334

338

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

7

354 ............................. #وٺڄ ٹڃ$ډبكج ثب ىٽش ٹبمچ، ؿىي ي ٹجڄ ا سي يیه،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

8

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

9

مذ شدآسذ

ب، ډٺبالر ي ٽشبثی ٽ ایىټ دی ي ىایي، ډؼم٭ ای ا ٽڄ ځٶش

بی ىثیٽڄ يٹز كة ىډپار ٽىشبن ایان، وي یبى ىٽش ډبكج

. از #1309 ـ 1368$٭جياڅكمه ٹبمچ

بی وي یبى ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ثب ثوی ا آطب، ډٺبالر ي ډبكج

بی ىاهڄ ي هبع ا ٽ، دیش سلز ٭ىان ظطةى تا"يوبڃ ب ي بو

ػچي ث ثبن ٽىی ځىآيی ي اوشب یبٵش از ي دی ا 3 ى "حةقيقةت

ىٽش ٹبمچ، "وبډ ىٽش ٹبمچ ى ٽشبثی سلز ٭ىان آن ف كبڃ ي ويځی

س٤ ځىآيوي ث ؿبح یي از ي "جی ډين، اوٺالثی ىډپار

ی ثب ثبن ٵبی ي ثب كٶ٨ "حةقيقةت ظطةى تا"ایىټ ػچي ؿبڇ ا ډؼم٭

ابڅز ي اډبوز، ثيين یؾ ځو ىهڄ ي سٵی ث هاوىيځبن ي ډشبٹبن اٵپب

بی ایه ج ٵاو ي ياش سٺيیڈ ډی ځىى . ي اويی

ـ، ثای ايڅیه ثب ثب ػمٮی ا ىيشبن هى، اٹياڇ ث 1374بڃ

بی وي یبى ىٽش ٭جياڅكمه ځىآيی ثوی ا آطب ي ډٺبالر ي ډبكج

ی . ٹبمچ ومىیڈ ا مبن آٱب ٽب، ؿىيی وڂش ثى ٽ ث ٭چز كبىط

ی ویيبی یڈ ػمی االډی ٽ وبځای، ٥ی یټ ثمجڂای ث يیچ

ى كیه ٵٮبڅیشمبن ى آډڂب كة يی ىاى، ىي سه ا مپبان ي ىيشبن

مډمبن ث وبڇ بی ٱٶ ډيی اى ي ٭چی اډیىی یي يوي ي آن ثو ا

ای ٽ ځىآيی ي ثى، ما ثب ػي آوبن ى آس هز ي ډؼم٭

٭چی ٱڈ ایه ٵٮبڅیز سيیشی ٽ اػمچ ػىبیز بی بډىبٻ یڈ ثى،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

10

امیز ي ا ياٵ ایه اډ، ډا ياىا ٽى ٽ ثٮي ا ؿىيی، ىيثب ى

ؿىي ډير یبىی وجى ٽ ا . اسجب٣ ثب ځىآيی ډ٦بڅت ډٽ ډ ثبڈ

وىیټ اٵشوب مپبی ثب وي یبى ىٽش ٹبمچ ا ىایڈ، ىڂبډی ٽ وي یبى

ث بىر یي ي هج آن ا اىی 22/4/1368ىٽش ٹبمچ ث سبین

يای ٽىشبن ایان ث ا٥ال٫ ٭مڇ یي، ډه ما ثب ػمٮی ا مډبن

. هى، ى وىیپی ىىيع ث ډی ثىیڈ

. هجی ىىوبٻ ي وبځا ٽ اٵپب ٭مډی ا ث ير سلز سأطی ٹا ىاى

هب ٽ ایه هج ىىوبٻ ثای ډچز ٽى ي هبشب مډبن آن وي یبى،

ی سأٴ ثى، ث ٥ی ٽ ا ځ ي ٽىب ٽىشبن، ثب آاىىي ي ډبی

جی، ٽبىب ي دیمځبن كة ا٩ب ميىی ي ميڅی ډی ٽىوي ي ثب

اكببر دبٽبن ٽ ډمچ ا ٭ٸ ي ٭الٹ ث آن وي یبى ثى، يكی

ډجبان كة ا سپیه ډی ىاىوي، ډه ڈ سٮي ٽىڇ ٽ ى ډىبت سیه

. ٵز، ډ٦بڅت ي آطب ایبن ا ځىآيی ومبیڈ

ب، سچییوب ي يوبڃ بی وي یبى ىٽش ٹبمچ ى ٭ي یبىی ا يوبډ

ب ي ځٶشببی اوشب ي دو ي ثى، ث ىاهڄ ي هبع ا ٽ ډبكج

آوب ثی ىا ثى اډب ث كبڃ ثب میبی ي . میه ىڅیڄ ځىآيی م

مپبی ىيشبن مڇ، ساوشیڈ ثوی ا ٽڄ ایه ډبی ډٮىی ا

ځىآيی ٽىیڈ ي ى اشبی آځبی ىاىن ؿ ثیش ث وڄ بی آیىي آن

. ا ؿبح ي ډىش ٽىیڈ

ىٽش ٹبمچ و سىب ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثى، ثچپ

ویشی آٽبىډیټ ي ىاوڂبی ثى ي مـن ؿ ای به ي ثػش ى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

11

بی ٭چمی، یبی ي يىٶپی ىبهش ي ثى ىيشبن . ٭ ث ځا م

يی، ىٽش ٹبمچ جی اويیمىي ي اوبوی ډشٶپ ثى ٽ ٵشب، ٽىا ي

دىيا اي م ا٥اٵیبن ا سلز سأطی ٹا ډی ىاى ي ایه ٵی وٶ ومبیبوڂ

ویز ياال ي ػبیڂب ٭چمی، ډسجز اػشمب٭ی ي یبی يی ى ډلبٵڄ یبی

. ي يىٶپی ىاهڄ ي هبع ا ٽ از

يٮز ىیي ي سٶپ ٭میٸ ىٽش ٹبمچ آن ؿىبن ویشی ا ىٽش ٹبمچ

ث ىز ډی ىاى ٽ ى ث٦ه ډجبار آاىیوابو هى، و سىب ى دی اكٺبٷ

كٺٷ ډچی ـ ىډپاسیټ ډچز ٽى ى ٽىشبن ایان ثبي، ثچپ يی ا ث آن

ډی ىاز سب ى اشبی اكٺبٷ كٺٷ ډچی ډچز بی سلز شڈ ایان اشمبڇ

ى اسجب٣ ثب ډئچ ىډپای، ىٽش ٹبمچ ٭میٺب ي ډا ث ایه ثبي . يى

ثى ٽ وجبیشی ى یؾ ای٦ی ي سلز سأطی یؾ ډبئچی، ډئچ ىډپای

اوؼبڇ ایىپ ىٽش ٹبمچ ى ٵایىي ډجبار ي . ٵيای ډئچ ډچی ى

ځش ډجباسی هى، ٽمبٽبن ى اسجب٣ ثب ډجب ثب شڈ، اشجياى، اشظمب

وڂب ي يیپىی ٵاكثی ي ٵاډچی ىاز ي ث ڈ هى ى ... ىیپشبسی ي

سمبډی اثٮبى ثب آن ډبئڄ ډجب ډی ٽى ي وڂب ي يیپى ٵب ډلييى ي

. ډل ث ډجب ثای اكٺبٷ كٺٷ ډچی ـ ىډپاسیټ ډچز ٽى ومی ي

وي یبى ىٽش ٹبمچ، ډجبی دیڂی ي ثٿ ډى ثى ٽ م ډاكڄ

ډجباسی هى ا ى ا اكٺبٷ كٺٷ دبیمبڃ ي ډچیز بی ایاوی سوی

آن وي یبى، ثځشیه ىٱيٱ ى ويځی يی ډئچ شڈ ي ىاى ثى ي ث ځٶش

ٵ٬ شڈ ثى، ث میه ىڅیڄ ثى ٽ ى ډیبن وبىب ي ویز بی ډياٵ٬ ي

ایبن ډٶبیڈ ي ډٮىبی آاىی . ډجب كٺٷ ث ػبیڂبی اوي ي ياال ىاز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

12

ي ىډپای ا ى ٹبڅت كٺیٺی هى سجییه ډی ٽى ي ٽبثز آن ا ثشیه ي

ډ٦چة سیه بيٽب ثای بیی ا ٹیي ي ثىي ىیپشبسی ي اشجياى

ډی ىاوز ي ثب ٭٦ٴ ث میه اويی ي اٵپب ثى ٽ ى ٭ ډجبار

آاىیوابو ډىډبن ایان، ثب سٮي اهالٹی ي یبی ى اشبی اكٺبٷ آن

. ډٶبیڈ ث ثچىيای ٭ یبز ډی ایشي ي ډبويځب ډی ډبوي

ىٽش ٹبمچ ډجشپ یبڅیڇ ىډپاسیټ ثى ٽ ى ٽىڂ ڈ كة

يی ث ایه ثبي ثى . ىډپار ٽىشبن ایان ث آډبن وبیی كة ډجيڃ ي

ٽ یبڅیڇ ثيين ىډپای ومی ساوي ى اشبی ٵ٬ شڈ ي سجٮی٠

اػشمب٭ی ي اكٺبٷ ٭ياڅز اػشمب٭ی ډظمطم ثبي ي ى ایه اشب ثى ٽ

ایبن ث . ځو ډ٪بی ایه ؿىیىی ا ډلپڇ ي ډډڇ ث كبة ډی آيى

ایه ثبي ثىوي ٽ یبڅیڈ ى ٵٺيان ي وجى ىډپای ياٹٮی، ډىؼ ث

ىیپشبسی هاي ي ي ث میه ىڅیڄ اوا٫ ي اٹبڇ ىیپشبسی ا وٶی ي

. ډلپڇ ډی ٽى

بی ب ي ډبكج ب، وش ث ٥ ٽچی ایه ٽشبة ىثځیوي ثوی ا ځٶش

وي یبى ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچز ٽ ثب كٶ٨ ابڅز ي اډبوشيای ي ثيين

یؾ ىهڄ ي سٵی سٺيیڈ هاوىيځبن ډلشڇ ډی ى، ٽشبثی ٽ ومبیبوڂ ي

الی بی ىٽش ٹبمچز ٽ ى الث بیی ا اٵپب ٳ ي اويی ډجیه الی

ای ؿڈ يهڈ سلالر یبی ثٮي ا اوٺالة ي وی ي١ٮیز یبی ىاهچی، ډى٦ٺ

ي وی ػىج ډچی ـ ىډپاسیټ ى ٽىشبن ایان ى آن ث ا ډبن بی

يه بی ثیبی ا ى اسجب٣ ثب ىز اويٽبان يٹبی٬ یبی آن ي ثب

. ډی ومبیبوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

13

ي ا ثب كه و٪ ؿ اډیي از ٽ هاوىيځبن ډلشڇ، ٽشبة دی

سمبډش ډ٦بڅٮ ومبیىي ي اڃ ي ثىیبوبی ٵپی ي یبی وي یبى ىٽش

. ٭جياڅكمه ٹبمچ ا ثب سػ ي سٮمٸ ثیشی ډى ډياٹ ٹا ىىي

ى ایىؼب الڇ از ا م ىيشبن ي مډبوی ٽ ى ایه اډ ډڈ ثب

اڅو ىيز ایىؼبوت مپبی ومىوي، ٽمبڃ سپ ا اثا ىاڇ، ٭چی

٭یڇ ػىبة آٹبی ډ٦ٶی ؼی، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان

ٽ ډٺيډ يیىی ا ثای ٽشبة وشىي، وبیز ذبڂای ا ثىمبیڈ ي وی

ىيشبن ځاډی ػىبة آٹبی ٶی٬ يىی ٽ ى سبیخ ي ډوشب ٽشبة كمبر

ٵاياوی ا ډشلمڄ يوي ي وی ىيز ځاډی ػىبة آٹبی وب ډاىی ٽ ثب

ىٹز ٵايان، ډشه ٽشبة ا ثبوڂی ي يیای ومىوي ي مـىیه آٹبی اډی

هیب٥ی ٽ ٥ف يی ػچي ا آډبى ٽىوي ي ث ٥ٽچی م ٽبوی ٽ ى

. ایه اډ ډڈ وبیز مپبی ا ومىوي، ٽمبڃ سپ ا ثىمبیڈ

ىشبن، يبی ٽ" CDالڇ ث ٽ از ى ثوی ا ایه ٽشبة ا

. ڇ ا ٽ س٤ آٹبی ثاى هلبڅی ځىآيی ي، اشٶبى ومى"ثلان

ٽبي ثاډی

1/10/1388

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

14

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

15

شا دساذیص دوتش لاس سثشی الع

بی اويیمىي ثٿ ب ي ډبكج ای ا دیبډب، وش ي ډؼم٭ ٽشبة دی

ځیى ٽ ٥ی بڅبی آٱبیه ث ٽى، ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ا ى ث ډی

بی یڈ ٽب آډين ػم االډی سب ث ىڂبڇ بىس ث ىز سيیز

هیيی ى يیه، ى 1368 ي ىيڇ سیډب ػمی االډی ى ي ثیز

ډىبجبر ي ډاكڄ ډوشچٴ ػىج ای ایان ي ث يی ػىج ٽىشبن، ى

. اوي ب ي ویبر ډوشچٴ ث ر داٽىي ؿبح ي ډىش ي يوبډ

ځىآيی ي ؿبح ډؼيى آوب ى یټ ډؼچي ٭الي ث ایىپ آوب ا ا ځوي

آيى ٽ ثوی ثوي، ایه اډپبن ا وی ٵاڈ ډی وبثىی ى ٥ڃ ډبن وؼبر ډی

بی یبی ي اػشمب٭ی ایه اىډى ٭ یبز، ث اكشی ى ډڈ ا اويی

ىش ٭الٹمىيان اٵپب ثچىي ایبن ث يی وڄ ػيیي ډجبان ا آاىی

. ی سؼثیبر ډجباسی آوبن ثیبٵایي ایان ي ٽىشبن ٹا ځیى ي ث ځىؼیى

ځا بی ىٽش ٹبمچ ث ٭ىان جی ياٹ٬ ډ٦بڅٮ ایه ډؼم٭ ي بی وش

ثبا اكببر ي ي ىياويی یبىآي ایه ياٹٮیز از ٽ ؿڂو ى ډپب

ىیيوي ي ځيی اىیپبڅیڈ از ي ؿخ، آوڂب ٽ ػمٮی همیىی ا ى ډب ډی

ىیڂ ى يیبی ایؼبى كپډز ٽبځی ى ایان ثىوي، ایه ډى ى ي جی

كة ىډپار ٽىشبن ایان ٽ ثب ىڂیه ډجب ډچی ى ٽىشبن ا ث

آيى، ى ثاث همیىی او ٽیي، وه ا سان ي ياٹٮیز ث ډیبن ډی ىي ډی

وي ي ث ػبی كپډز ٽبځی، دؿڈ ىډپای ي كٺٷ ډچی هچٸ ٽى ا ومی

ى، يڅی ؿ ب ٽ ا ٥ٳ وظب ډی اٵاى ي ؿ هڈ ثبوب ي ابوز ثډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

16

ثبٻ ٽ يی، یبز ي اپببی ډجب ډچی ٽىشبن ا ا٭شال ثویي ي

ىشی ایه ا ا ث ػبن ډشمين وی وبن ىاى، ي اٽىن ث مجڄ ډجبار

بی اشیه ډچز ٽى ي ډلجة م آوبیی سجيیڄ ي از ٽ ٥ی ى

. اوي ځش ډبډيای ډشی آىڇ ډشلؼ ا ث ایان سؼث ٽى

ػىج ىیڂ ډ٦بڅٮبر ایه ډؼم٭، ثب ىیڂ اى٭ببی ىيٱیه ػمٮی ا

بی ایان ا ثای وڄ ٽىوی آپب ىمىبن كٺٷ ډچی ٽىب ي بی ډچیز

ومبیىي ډجبار ډچی ډىڇ ٽى ث يی كة بى ٽ ٮی ومى ي ډی ډی

٥چجبو ي ياثش ډٮٵی ومبیىي ي ث ایه ىډپار ٽىشبن ایان ا ػىجی سؼی

هابو ځي اشیالځ ى ډٽ اىاډ یبز سمٽځایبو ي سمبډیز ثثبو

دبی ٵبوي، ٽ وشبیغ آن مـىبوپ ىیيیڈ ػ ػىڀ، هوز ي سجٮی٠ وجى ي

ایان ثی ا ایه ث ایه و٫ كپډز بی شميیي وواي ثى، یا ٽ ډچیز

. ؿىي، سمپیه وواىي ٽى ی سچن آوا ىب بڃ از ډی ٽ وشیؼ

وپش ىیڂی ٽ ى ایه ډوش الڇ ث س١یق از ایىپ ایه وىبن ي

اڅمچچی ب ى ای٤ اػشمب٭ی ي یبی ایان ي ډى٦ٺ ث يی یبز ثیه وش

اوي ي اٽىن كييى ثیز بڃ ث ش سلی ىآډي1357 ـ 68ى بڅبی

سان ب ي سلالر ډى٦ٺ ډی ٥ی ایه ثیز بڃ ىځځوی. ځى ا آن يب ډی

ځٶز ى كي یټ ٹن ٹجڄ ا آن ؿ یبی ي اػشمب٭ی ػبن ا ډشلڃ ومى

ٵيدبی ىیا ثڅیه ي اسلبى ػمبی يی ي ثىیبوڂای ثی ا ى . از

بی آن، سٮبىڃ ٹا ى ػبن ي ث يی ى ډى٦ٺ ا ث ٽچی كپډز ث يیاو

ب ي ایه سلالر ٭میٸ ه٤ ث٦الن ث ثیبی ا سئی. ىځځن ومى از

بهشب یبی ػبن ا ،ثبيبیی ٽیي ٽ ٥ی كييى یپي بڃ ٹجڄ ا آن

ب ٽ ى بیی ٽ ى ایه وش ث میه ډجىب اځ ثهی ا ایي. ىوي ٹڈ ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

17

اوي يڅی ثب ډٹٮیز ٽىوی ػبن مواوی ای٤ ډبوی يی هى ثیبن ي

ٽبي، یا بی ىٽش ٹبمچ ومی وياوي، ؿیی ىي ا ه وجى ي ا ا ایي

ساوىي ى ډلټ ب ي كشی ٵشب ځيب ي اٵاى آوڂب ډی ب، ایي ٽ ایبثی سئی

ٹ٢بير لیق ٹا ځیوي ٽ ډٹٮیز ػبډٮ ي ثبيبی كبٽڈ ث آن ى ډبوی

ا ایه ي از ٽ اځ ثوی ا . اوي ډي و٪ ٹا ځیوي ب اائ ي ٽ سئی

ډبن ي ى ٥ڃبی ٵچٶی، یبی ي كشی ٭چمی ډشٶپان ٹين ځش ایي

ا٭الڇ ميوي ي ځب ډى سلالر ػبډٮ ي دیٵز ٭چڈ ي سپىیټ ی ئاڃ ډی

ؿ ثب اځ ىٽش ٹبمچ ي یب . ٽبي وي، ا ا٭شجب ي ا ایه ډشٶپان ومی ډی

ىاومىياوی ٽ ث آوب اب ٵز اٽىن وي ثىوي، ى ثیبی ا ډٮشٺيار ي

. ٽىوي ثبيبی هى سؼيیيو٪ ډی

ثب م ایىب، ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ىثیٽڄ يٹز كة ىډپار ٽىشبن

ين ثی ا ثیز بڃ ا بیی از ٽ ثٮي ا ذی ایان، ا وبى ویز

سبین بىس، ى ػبی ى ډیبن یبشمياان ایاوی ي ٽى هبڅی از ي

ا ایه . ای ب ا آډويځی ي سبځی از ډ٦بڅٮ آطب اي ثای هاوىي

ٽبی ي ؿبح ي دو ایه آطب ى ایه ډؼچي هيډز ډى٪ ځىآيی، آډبى

. بیبوی از ي ػبی سٺيی

ډ٦ٶی ؼی

1388ډب وىڈ ىی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

18

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

19

ا دوتش عثذاشح لاس ختصشی اص صذی

یبى ٭جياڅكمه ٹبمچ ٵوي ډلمي آٹب يطٷ ا ثځبن ډى٦ٺ ايډی وي

ىبډج بڃ 22 می، ډبىٳ ثب 1309ى ت یچيای بڃ #ى ٹبمچ$

سلیالر اثشيایی ي ډش٦ ا اثشيا ى . ډیالىی، ؿڈ ث ػبن ځى1930

ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ى . ايډی ي ذ ى سان ث اسمبڇ بویي

ایبن . ای ىب، ىيان وػاوی ي ػاوی هى ا ذی ومى هبواى

ځیی ا وػاوی ثی وجى ٽ ثب ډبئڄ یبی آىبیی دیيا ٽى ي ثب ث

وجٯ یبی ي ٵپی هى، ا مبن ٭ىٶان ػاوی، ١ير ډجب ثای ٵ٬

شڈ ا ث هثی ىٻ ومى ي ى میه اشب ثى ٽ ث ډبئڄ یبی ځيیي

. ي ث سج٬، اٵپب آاىیوای ي اوٺالثی ى ى ػبی ځٵز

می، ٵٮبڅیز یبی هى ا ثب 1324ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ى بڃ

يی . سپیڄ اسلبىی ػاوبن ىډپار ٽىشبن ى ايډی آٱب ٽى

. ثٮيب ث ىڅیڄ ٭الٹ هب هى ث اويی ؿخ، ث كة سى ایان دیز

می ډشٮبٹت ٺ٣ ػمی ٽىشبن ى ډبثبى، ػز 1325بڃ

می ثای اىاډ سلیڄ ٭بڇ 1327سلیڄ ای سان ي ي ى بڃ

. دبی، دبیشوز ٵاو ي

یين ایبن ث دبی، ډبىٳ ثب سیاويای ث ی ب ایان،

ثى ٽ ډىؼ # 1327 ثمه 15$ډلمي١ب ب دچی ى ىاوڂب سان

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

20

ثيیه ډىبجز ځىمبیی . ث اډلبء آاىیبی ىډپاسیټ ى ا ایان ي

يی٬ ىاوؼیبن ایاوی ى دبی ثځا ځىیي ٽ ى آن ىٽش ٭جياڅكمه

ٹبمچ، وىاوی يیياڅچلىی ٭چی ب ایان ایاى ٽى ي ى وشیؼ

ایه اٹياڇ . ىاوؼیبن یټ دیبڇ ا٭شا١ی ث ډلمي١ب ب ډوبث ٽىوي

ثب٭ض ٵب ٶبر ایان ى دبی ي كشی كپډز ٵاو ث يی ي ٽ

يی . ين ث سلیچی ي هيع يی ا ٵاو ي وبیشب ډػت ٽىڄ

"اڅمچچی ىاوؼیبن اسلبىی ثیه"ثٮيب ث ٭ىان ىاوي ايڅیه ثی ایاوی

ى مبن ډير اٹبډز هى ى ٵاو $. ای داٿ دبیشوز ؿپچاٽی ي

ثب مپبی ؿىي سه ىیڂ ا ىاوؼیبن ٽى، اوؼمه ىاوؼیبن ٽى ى ايدب

٥ی ډيسی ٽ ى داٿ ډٲڃ سلیڄ ثى، ى ٵٮبڅیشبی #.ا سأی ٽى

می ث 1330ى بڃ . اڅمچچی ىاوؼیبن وی ٽز ىاز اسلبىی ثیه

ومبیىيځی ا ىاوؼیبن ایاوی، ى ىيډیه ٽىڂ آن بډبن ٽ ى

ى مبن ایبڇ ث ٭ىان ومبیىي ایان ى . داٿ ثځا ځىیي ٽز ٽى

ب ي ٽىٶاوبی ٵياین ػبوی ػاوبن ى ثىادز، ثیش ځىمبیی

. ومى دبیشوز ډؼبشبن ٽز ډی

اىياع #ویه$ى میه ایبڇ ثى ٽ ى ؿپچاٽی ثب هبوڈ چه ٽيڅی

ډیىب ى داٿ $بی یا ي ډیىب ثى ٽى ٽ طم ایه اىياع ىي ىهش ثىبڇ

می، ى ډبن كپډز 1331بڃ . #ىیي ث ػبن ځى ي یا ى سان

ډچی ىٽش ډيٷ، ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ثٮي ا ایىپ ى ىاوڂب داٿ

ى آن . ډٵٸ ث اه څیبو ٭چڇ اػشمب٭ی ي یبی ي، ث ایان ثبځز

ډبن ډیبن كة ىډپار ٽىشبن ي كة سى اسجب٣ ي يكير سپیالسی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

21

ډب ٵٮبڅیز ى سان، ث ٭چز سلز 6ىٽش ٹبمچ د ا . يػى ىاز

ثىن ا ی كپډز ب، ٭بڇ ډبثبى ي ي ى آوؼب ډئڅیز ٽب سٮٺیت

، ىٽش ٹبمچي 1332 ډىاى 28ثٮي ا ٽىسبی . كثی ا ث ٭ي ځٵز

آيى ډوٶیبو ى سان ي ٽىشبن ث ٵٮبڅیز وبؿبا ث ٵٮبڅیز ډوٶی يی

. یبی ي كثی ډٲڃ ي

اځبن ډٽی كة "ٽىشبن"ى ایه ٵبچ، ایبن دشی يوبډ

ىډپار ٽىشبن ا ث ٭ي ىاز ٽ سىب دىغ مب آن ډوٶیبو ث ؿبح

بی یي ي ى میه ایبڇ ثى ٽ یټ ٽمیش ای ػز دیجى ٵٮبڅیز

. یبی كة ىډپار ٽىشبن ث دشی يی بډبويی ي پڄ ځٵز

يی ى ىٽش ٹبمچ د ا دىغ بڃ ٵٮبڅیز یبی ي كثی ى ایان ي ث

، د ا 1337ى بڃ . ډؼيىا ٭بڇ ؿپچاٽی ي1336ٽىشبن، بڃ

ٽبآډين كپډز ٭جياڅپیڈ ٹبڈ ي ثبځز دیيی اوٺالة ٭اٷ ي يی

واڃ ډ٦ٶی ثباوی ث ٭اٷ، اٹياڇ ث اكیبء سپیالر ي بډبوبی كة

ى ىاهڄ ٽ ومى ي ى ثٲياى ډشٺ ي ي ثٮيا ى ىاوڂب ثٲياى ث

. سيی دىاهز

ث ىالیچی وبؿب ث سٻ ٽ ٭اٷ ځىیي ي ث داٿ 1339ى بڃ

ى ىاوڂب داٿ ث #1962 $1341ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ بڃ . ثځز

ى 1349اه ډيٻ ىٽشا ى ش ٭چڇ اٹشبىی وبئڄ آډي ي سب بڃ

ىای، اٹشبى یبڅیشی ي سئی ي اٹشبى ډبی"ى ىاوڂب داٿ

بی ايدب ث ومى ي ٭الي ث آن ى ىیڂ ىاوڂب ا سيی ډی"اٹشبىی

. سيی دىاهز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

22

ى میه ایبڇ، ىٽش ٹبمچ ث وشه ي سلی ؿىي ٽشبة ي ػي ى اسجب٣

ثب ډبئڄ ٭چمی، یبی ي اٹشبىی دىاهز ٽ ډٮيٵشیه آوب ٽشبة

ایه ٽشبة ٽ ى اڄ ث ثبن ؿپی وش ي . ثبي ډی"ٽىشبن ي ٽى"

اوڂچیی، اچاٽی، بی از، سبٽىن ث ؿىيیه ثبن ډوشچٴ ا ػمچ ثبن

بیی ا آن وی ث ثبن ٵاو سػم څشبوی، ٭ثی، ٽىی، ٵبی ي ثو

. ي ث ؿبح یي از

الڇ ث ٽ از ٽ ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ث ثبوبی ٽىی، سٽی،

ٵبی، ٭ثی، ٵاوی، اوڂچیی، ؿپی ي يی آىبیی ي سچ٤ ٽبډڄ ىاز

ي مـىیه ث ثهی ا ثبوبی ىیڂ ډبوىي آڅمبوی ي ثبوبی االي آىبیی

. وجی ىاز

ي ساٵٸ ډیبن جی 1971 ډب 11 ثٮي ا يي ثیبوی 1349بڃ

ثو ٽىشبن ٭اٷ ثب ىيڅز يٹز ٭اٷ، اډپبن ٵٮبڅیز یبی ى ٽىشبن

٥ی میه ىيان، ىٽش ٹبمچ ػز كڄ ډئچ ٽى، . ایان ثیش ٵاڈ ي

ىٽش ٹبمچ ا . ډیبن ىيڅز ٭اٷ ي ډكڇ ډ٦ٶی ثباوی ډیبوؼیڂی ومى

ایه ٵ٢بی ډػى ٽ دی آډي ثى اشٶبى ومى ي ى ٭اٷ ډبويځب ي ي

. ډبير يار اٹشبى ٭اٷ ا ډشٺجڄ ي

كة ىډپار ٽىشبن ي كة ٥1332 ٽ ٽ ي، سب بڃ مبن

سى ایان سب كييى یبىی يكير سپیالسی ي ياث٤ ىي ی ىاشىي ي ایه

اث٦ ؿ ث څلب٧ سپیالسی ي ؿ ث څلب٧ یبی، اشٺالڃ ي ډا٬١ یبی

ى میه اطىب ىٽش ٹبمچ ثای . كة ىډپار ا سلز سأطی ٹا ىاى ثى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

23

كٶ٨ اشٺالڃ یبی كة، اپبی ث ػ ٵبچ ځٵشه ا كة سى

. ىیي ومی

. ي ى ایه اشب وی ځبډبی یبی ي سپیالسی ډإطی ثىاز

، كة #1350هىاى $مـىیه الڇ ث ٽ از ٽ سب ٽىٶاو ڇ

ىډپار ٽىشبن ثوبډ ي ابىبډ ډوی وياز، سٶپ وبیوبڅیڈ

سىڀ و٪او ما ثب ایيئڅی ؿخ اٵا٥ی، ىهبڅز ىیڂان ى

ځای كة، و٭ی داٽىيځی ي آٶشڂی ا ى ٶٳ ډػت ي یبز

ىٽش ٹبمچ ث ٭ىان آٱب اٹياڇ هى ا ى اشبی يبډبن ىاىن . ثى

ث ؿىیه ي١ٮیز ثٲوؼی ي دیجى ي سلٺٸ ډجبوی ٵپی ي یبی كة،

ب ي ډجبوی ىډپاسیټ ي ډين، ساوز ثوبډ ي ابىبډ كة ا ثب يیځی

ث سیت #1352$سييیه ي سى٪یڈ ومبیي ٽ ى هالڃ ٽىڂ ڇ كة

ا٭٢بی ٽىڂ یي ي ى میه ٽىڂ ثى ٽ ىٽش ٹبمچ مب ث ٭ىان

ا ىیڂ اٹياډبر ىٽش . ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثځیي ي

بی ىیڂ ٹبمچ سال ثای ایؼبى مبىڂی ىيػبوج ثب اكاة ي ویز

ای ٭٦ٴ ي اٹياډی ثيين سياهڄ ى اډ یپيیڂ ثى ي ایه ث وث هى وٺ٦

ب ي ثىیبىیه ى اشبی اشٺالڃ یبی كة ثى ٽ ډيین ي ډن سال

. اثشپبار ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچز

بی كة ث ا آن ډٺ٬٦ ث ثٮي ى م ٽىڂیبى ىٽش ٹبمچ وي

بڃ ث ٭ىان 18ي، ثيیه سسیت ث ډير ٭ىان ىثیٽڄ اوشوبة ډی

جی ٽبىان ي بیش اىا اډ كة ىډپار ٽىشبن ایان ا ى یپی

. سیه ای٤ ډجب ایه كة ث٭ي ىاز ا وز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

24

بی ایان، ى آشبو يٹ٫ اوٺالة هچٸ1357ىٽش ٹبمچ ى بڃ

ػز ٵٮبڃ ومىن ي سؼيیي بډبن كة ىډپار ٽىشبن ٭بڇ ایان ي

ي ډیى ډىبت ا ثای ٵٮبڅیز بډبوب ي سپیالر كة ى اشبی

ثاويای یڈ ب ٵاڈ ومى ي وب ي ث ٥ ډوٶیبو ا وىیټ ایه اډ

. ډڈ ا جی ي يایز ومى

، ثٮي ا ٺ٣ یڈ بىبی، ډیشیىڀ سبیوی كة 1358ى بڃ

. ىډپار ا ى اشبىیڇ يی ډبثبى ثځا ومى

ىيز ثى ٽ اويی هى ا ثای ىٽش ٹبمچ ویشی ډجب ي اوبن

سلٺٸ كٺٷ ډچی ي ىډپاسیټ ډچز ٽى ي ىیڂ ډچیشبی سلز شڈ ایان ي

وی سجییه ي سلٺٸ آاىی، ىډپای ي ٭ياڅز اػشمب٭ی ى ػبډٮ ایان ي

ى میه اشب ثى ٽ كڄ ډئچ ډچی ٽى ا ى . ٽىشبن ث ٽب ځٵز

بی ایان ى ث ىوجبڃ دیيی اوٺالة ایڄ هچٸ. ىیي ىیبڅٿ ي ځٶشڂ ډی

، ىٽش ٹبمچ ث ٭ىان ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان 1357بڃ

اويٽبان یڈ ػمی االډی ي ىز #همیىی$ؿىيیه ثب ثب ج و٪بڇ

ياى ىیبڅٿ ي ډاٽ ي ي ٭چی ٱڈ آوپ یڈ ػمی االډی ایان ي ى

أ آن و همیىی، ػىڀ ٽىشبن ا ث ډچز ٽى سلمیڄ ٽى، ىٽش

. ٹبمچ ٽمبٽبن ا كڄ یبی كڄ ډئچ ٽى ا ډيو٪ ىاز

ث ىوجبڃ ٵشای همیىی ىاڃ ث سپٶی ډجبان ٽى ي ا٭الڇ ػبى ٭چی ډچز

ي ډشٮبٹت آن يٹ٫ ػىڂی وبهاش ٽ ث ػىڀ #1358 ډىاىډب 28$ٽى

ډب ر دیيا ٽى ي یڈ ډشلمڄ پز وشی ي ي همیىی ى دیبڇ 3

ث ومى ایه ثب ڈ كة ىډپار ا٭الڇ آس1358ډب آثبن26

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

25

ٽىشبن ایان ي ى أ آن ىٽش ٹبمچ ث ٭ىان ىثیٽڄ كة، آډبىځی

ٱڈ آن ؿىي ٽ ٭چی. هى ا ػز ډاٽ ثب ان یڈ ا٭الڇ ومى

ا ي كٺٷ ډچی ي ىډپاسیټ و ىٽش ٹبمچ ث ایه ثبي ثى ٽ هاش

ؿىي .ډچز ٽى، ى ؿبؿة یڈ ػمی االډی ایان ٹبثڄ سلٺٸ ویز

ای ډ٦چة ث ٽ ٵایىي ځٶشڂ ي ډاٽ ثب یڈ ػمی االډی ایان، وشیؼ

٥چجی ي هویی ا ی یڈ ىث وياز، اډب ىډياان ػ اىاډ ػىڀ

آډی ا ثوشبثیي ي ا ػیبو ي ډبڅمز یڈ ػمی االډی، یبز آشی

سياثی ىډپاسیټ ایه ج ٵاو ثای كڄ ډئچ ډچیشبی ایاوی، ا ػمچ

ډچز ٽى ي وی ا كه ویز ىٽش ٹبمچ وبیز ءاشٶبى ا ث ٭مڄ

سیډب 22یی ي، ث سبین ؿىبوـ ٥ی یټ ثوبډ ا دی ٥ف. آيى

كڄ ى كبڅی ٽ ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ثای ىشیبثی ث ا1368

آډی ډئچ ٽى ى ٽىشبن ایان ثب سىی ؿىي ا ومبیىيځبن ډبڅمز

يځ ػمی االډی ى يیه دبیشوز اسی ث ډی ډاٽ ي ځٶز

آ، ٭٢ ٽمیش ډٽی كة یبى ٭جياهلل ٹبىی وش ثى، ما ثب وي

ىډپار، س٤ ىیذچمبر ـ سيیشبی ػمی االډی ایان ث بىر

. یي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

26

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

27

1 فص

تحث وتای

دستاس سسیایض

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

28

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

29

مذ

، ډبى "يٵبی ٽچی"ى ثوبډ كة ىډپار ٽىشبن ایان، ٵڄ ايڃ

: ىيڇ ؿىیه آډي از

آډبن وبئی كة ىډپار ٽىشبن ایان ایؼبى یټ ػبډٮ ىډپاسیټ "

."یبڅیشی از

ى اث٦ ثب ایه ډبى از ٽ ډیوایڈ ؿىي ډئچ ابی ا يه

: ومبئیڈ

ووز آوپ، ث ؿ ٭چز ى ثوبډ اب ث یبڅیڇ ا ١يی

سوی ىاى ایڈ؟

ىيڇ آوپ، یبڅیډی ٽ ډب ى و٪ ىایڈ ث ډظبث آډبن وبئی كة

دیبى ٽىیڈ، ؿڂو یبڅیډی از؟ ي ؿا ثيیه ی ى ثوبډ ډ٦ف ي

از؟

ڇ آوپ، اث٦ كة ډب ثب ٽبی یبڅیشی ث٦ ا٭ڈ ي ثب اسلبى

يی ث٦ اه ؿڂو ثبیي ثبي؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

30

آسا ائی حضب ا : ـ سسیایض1

ووشیه دی ٽ ث ډیبن ډی آیي ایه از ٽ كة ىډپار ٽىشبن

"ډبٽیز ـ څىیىیز" یب "ډبٽیز"ٽ یټ كة #ا.ٻ.ى.ف$ایان

ي ث ٥ٽچی كة يی ٥جٺ ٽبځ ویز، ث ؿ ٭چز ا "ٽمویز"یب

یبڅیڇ وه ث ډیبن ډی آيى؟

اځ ؿ یټ كة ىډپاسیټ ـ #ا.ٻ.ى.ف$دبن ایه د ایه از ٽ

. ډچی از څیپه ى مبن كبڃ كثی از دیي

دیي ث ایه ډٮىب ٽ ډی هاي ما ثب كڄ ډئچ ډچی ي ٽت كٺٷ

ى سٮییه ؿىیه . ډچی هچٺمبن، ډپالر اػشمب٭ی ا وی كڄ ي ٵڄ ومبیي

آډبوی، ډب و ٵٺ٤ سؼثیبر ډچشبی ىیڂ ػبن ثچپ سؼثیبر ځش ډچز

. ٽى ا وی ث٦ اه ډى سػ ٹا ىاى ایڈ

اوي ایه سؼثیبر ٽياډىي؟ سؼثیبسی ٽ كبڄ ډجبار هچٸ ٽى ثى

ؿىبوـ ،وبن ىاى اوي كثی ٽ ډی ٽي ػىج هچٸ ٽى ا جی ومبیي

ٵب كڄ ډئچ یٮىی ،سمبڇ ٭یب ثبي #ډچی ځا$سىب یټ كة وبیوبڅیز

ډچی ا ډي و٪ ىاش ثبي ي ث، ث آوؼب هاي یي ٽ ا یټ ٥ٳ

ډپالر اػشمب٭ی ا كڄ وپى ثبٹی ډیڂاى ي ثيیه سسیت ٽت كٺٷ

ډچی ا ثر اډی ثی ٵبیي ى هاي آيى ي ا ٥ٳ ىیڂ ا آوؼب ٽ ث

كبڃ ومی سان ډبئڄ ي ډپالر اػشمب٭ی ا وبىیي اوڂبز، وبځی كة

ىیڂی دیيا هاي ي ٽ ث يی كڄ ؿىیه ډبئچی سأٽیي هاي ٽى ي ث

ایه سسیت ثو ثځی ا كمشپبن ٽىشبن ا ث ی هى ػچت هاي

. ومى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

31

، 1958 يئی ى بڃ 14ثٮىان ومو ى ٽىشبن ٭اٷ ثٮي ا اوٺالة

: ىي ػیبن ویيډىي ي ومىوي

ووز ـ دبر ىډپار ٽىشبن ٭اٷ ٽ ڈ هى ا ډشػ ډبئڄ ډچی

ٽى ثى، ثای ویڄ ث ایه ډى٪ كب١ ثى ثب يادڂاسیه اٹب ي ٥جٺبر

ػبډٮ ٽىشبن ٭اٷ مپبی ومبیي، ا ی ای ى اډ ډجب ث ځیى

. ي ثب ٽی دیوي ىيشی ثٹا بى

٭اٷ ٽ ى ډٺبثڄ، ث ډبئڄ ي ډپالر #ٽمویز$ىيڇ ـ كة ی٭ی

اػشمب٭ی سپی ډی ٽى سب ثيان يیچ كمشپبن ٽىشبن ا ث ی هى

. ػة ٽىي

اډب اوؼبڇ ډٮچڇ ځىیي ٽ یؾ یټ ا ایه ىي ػیبن ومی ساوىي ى ٽب

هى ډٵٸ ځىوي ي ث هثی يه ي ٽ ؿ آن كثی ٽ ثیش ډبئڄ ي

ډپالر ډچی ا اع ډی وي ي ډبئڄ اػشمب٭ی ا ا یبى ډی ثى ي ؿ آن

كثی ٽ ٵب ث ډبئڄ اػشمب٭ی سػ ىاى ي ډئچ ډچی هچٸ ٽى ا ى

ایه ډكچ ٽ یټ ډئچ ابی از ٵاډ ډی ومبیي یب امیز ٽمشی

ثای آن ٹبئڄ ډی ى، یؾ ٽياڇ ٹبى ویشىي ى ډكچ ٽىوی ډجب، وٺ

. جی ػىج هچٸ ٽى ا ث ٭ي ثڂیوي ي آن ا ث دیيی وبئی ثبوىي

كة ىډپار ٽىشبن ایان ا مبن آٱب ث ایه ١ير دی ثى از

ای ا سييیه ومبیي ٽ ى آن ڈ ث ی ای اڅی ي ٽ ثبیي ؿىبن ثوبډ

دیڂی، ا كڄ ډئچ ډچی ډو ځىى ي ڈ ډبئڄ ي ډپالر اػشمب٭ی

ډى سػ ٹا ثڂیى ي ثای كڄ آوب اائ ٥یٸ ى ایه كة ا مبن

، كثی دیي ثى ي ا بڃ #1945 $1324آٱب سأی هى یٮىی ا بڃ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

32

"ډچی"سبٽىن ثوبډ آن ث يی ث اب ا كڄ ىي ډئچ 1971# 1350$

. دبی ځای ي از"اػشمب٭ی"ي

كٸ سٮییه "ډلشای ایه ډئچ ى ياٹ٬ ٽت : ى ډى ډئچ ډچی

: از، ایه كٸ ا ډی سان ث ؿىي پڄ سبډیه ومى"وز

ووز ـ ث پڄ اشٺالڃ ٽ ډسیه پڄ آن از، ډچشی ٽ ث

. اشٺالڃ ډی ي كٸ سٮییه وز ا ث ٥ ٽبډڄ ث ىز ډی آيى

یٮىی ٽت كٺٷ ډچی ى ؿبؿة یټ " ٵياڅیڇ"ىيڇ ـ ث پڄ

. كپډز ٵياڃ

ڇ ـ پڄ هىډوشبی

ډب ثب ى و٪ ځٵشه ي٬١ ٽىشبن ي ای٤ يی ایان ي اي١ب٫ ډچی هچٸ

ٽى ى هبيډیبو، هىډوشبی ا اوشوبة ٽى ایڈ ي ث ایه ا٭شٺبىیڈ ٽ ثب ث

ىز آيىن هىډوشبی، ډئچ ډچی هچٸ ٽى ى ایان ث ٥ وجی كڄ

اٵشبىځی هاي ي ي ث ىوجبڃ آن ا ثای كڄ ډبئڄ اػشمب٭ی ي ٵ٬ ٭ٺت

. ٽچی ػبډٮ ډب ما هاي ي

ث ا٭شٺبى ډب ا كڄ ډبئڄ اػشمب٭ی ث : اډب ى ډى ډبئڄ اػشمب٭ی

. ر ابی، اشٺا یبڅیڇ از

اب یبڅیڇ ى ياٹ٬ ا ډیبن ثىن اشمب اوبن ث ىز اوبن

كة ىډپار ٽىشبن ایان ډی هاي سب ث ٽی ا اوبن ى . از

ٽه ى ي ا ایه ي اشٺا یبڅیڇ ا ث ډظبث آډبن ػبډٮ ث ٽچی ی

ثىبثایه وىبن دب ای ا ځيب ي . وبئی هچٸ ډب ډى سػ ٹا ىاى از

ب ٽ اى٭ب ډی ٽىىي ٮب كة ىډپار، ٽت هىډوشبی از ي ثٮي ىش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

33

ا آن ثای ایه كة ي٩یٶ ىیڂی ثبٹی وواي ډبوي ي ث وبؿب ثبیي ډىلڄ

ځىى ي ا ډیيان ډجب ٽىب ثيى، اځ هبڅی ا ٱ وجبي وبو وبآځبی

از، ؿا ٽ ثٮي ا ٽت هىډوشبی، سب ثبیي ثای دیبى ٽىن ثوبډ

. كة ىز ث ٽب ثیڈ ٽ يٳ وبئی آن، اشٺا یبڅیڇ از

است؟ "آسا ائی"سسیایض چشا

ثييا ثبیي سػ ىاز ٽ ثای ىز یبثی ث يٳ، ثبیي ډكچ ث ډكچ

ث٦ ٽچی كة یبی . ػچ ٵز ي ثای ډكچ ٮب يی ای ىاز

: و٫ ٮب ىاى

ٽ ډی ساوي ىثب ډئچ ډو ثیب ٽؿپی "ي"ووز ـ ٮب

ٽمیبة ى، ډی ساویڈ ډىڇ "وٶز" یب "وبن"اځ ى ب : ثای ومو. ثبي

یب "وبن"ا سیٸ ومبئیڈ سب ىي ڈ ػم٬ ي، س٪بار ثىمبیىي ي هاشب

ډی ساویڈ ډلچیه ډيا ا ى٭ر ث اذیمبئی ثىمبئیڈ ٽ . ځىوي"وٶز"

ي ٮببئی ا ایه "آډځبان ي ىثیاوبن سجٮیي وڂىوي"٥ی آن ثواىي

... . ٹجیڄ

اځ ډجبار . از"سبٽشیپی"، ٮب "ي"ىيڇ ـ ىا ډير س ا ٮب

كة ا ډى سػ ٹا ىیڈ ى ډی یبثیڈ ٽ ثٮي ا اوٺالة ایان سب ث

ى آٱب، سبٽشیټ . اډي، كة ډب ؿىي ثب سبٽشیټ هى ا ٭ ٽى از

ډب ا جی . ډب مپبی ثب یمی ثى ٽ ثٮي ا اوٺالة ث ٽب آډي ثى

. همیىی ي یڈ يی دشیجبوی ډی ٽىیڈ ي ډئچ ډجب ډچلبو ډ٦ف وجى

ډب، ډجب ډچلبو ا ٭چی یڈ همیىی ي٫ ٽىیڈ ٽ ى 3ى ػىڀ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

34

ثٮي ا دیيی ى ػىڀ . ياٹ٬ ایه ی ډجب ا یڈ ث ډب سلمیڄ ٽى ثى

ډب، ثب ىیڂ سبٽشیټ هى ا سٲیی ىاىیڈ، څیپه ایه ثب ث ػبی دشیجبوی

ا یڈ همیىی، ډی هاشیڈ ث ډى٪ دیياٽىن ا ؿب ای ثای كڄ ډئچ

وی ؿىيان ىياڇ "ډاٽ"سبٽشیټ . ٽىشبن ثب ىيڅز ث ډاٽ ثذىایڈ

څیپه اځ سػ ىاش ثبیڈ . ویبيى ي ډجب ډچلبو ډؼيىا آٱب ي

ىهایڈ یبٵز ٽ سبٽشیټ ډجب ډچلبو ٽىوی ډب ثب سبٽشیټ ډجب

ډبن ى ػىڀ ډب سٶبير ىاى، ى آن ىڂبڇ ډب ډی ػىڂیيیڈ ٽ ډچلبو

یڈ ا وبؿب ث ډاٽ ثپىیڈ، اډب اٽىن ډی ػىڂیڈ ثای آوپ یڈ ا

وڂن بیڈ، ؿا ٽ ث ا٭شٺبى ډب ى ؿبؿة یڈ همیىی، یؾ یټ ا

ا ایه ي . هاشبی ډىڇ ٽىشبن ي هچٺبی ایان ث آيى ومی ى

. از"وڂوی یڈ همیىی"سبٽشیټ ٽىوی ډب

ثيیه سسیت ډی ثیىیڈ ٽ ٩ٳ ایه ډير ؿىي ډكچ دی آډي از ي

ډشىبت ثب یټ ا ایه ډاكڄ، سبٽشیټ هى ا ٭ ٽى، ٮب ډشىبت

ایڈ . ثب آن ا ډ٦ف بهش

ډكچ اشاسیټ، . از"اشاسی" ، سڇ ـ ا سبٽشیټ ىاډير

مبوڂو ٽ اب . ىي ای از ٽ ؿىي ډكچ سبٽشیپی ا ىث ډی ځیى

ٽىیڈ ٥ی ؿىي بڃ ځش ډب ؿىي ثب سبٽشیټ هى ا سٲیی ىاى ایڈ، څیپه

ىډپای ثای ایان ي ": ٮب اشاسیټ هى ا ٽ ٭جبر ثى ا

، ؿ آن ډبن ٽ ا یڈ همیىی دشیجبوی "هىډوشبی ثای ٽىشبن

ډی ٽىیڈ، ؿ ث ىڂبڇ ػىڀ ډب، ؿ ډٹٮی ٽ ثب ډئالن ىيڅز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

35

ډٲڃ ډاٽ ثىیڈ ي ثباله ؿ ى كبڃ كب١ ٽ ٮب وڂوی یڈ ا

ایڈ ایڈ، مـىبن ىز ووى ثبٹی ځاش . ډ٦ف بهش

بڃ، كشی 10 سب 5ثىبثایه ډكچ اشاسیټ ٥الوی از ي ډمپه از

اىاډ ډكچ اشاسیټ، ٭چڄ ي ٭اډڄ . بڃ ي ثی ا آن وی ٥ڃ ثپي25

یبىی ىاى ي ډوب ث ایه ډئچ ثشڂی دیيا ډی ٽىي ٽ ډب ى یټ

ډكچ سبٽشیپی ث ؿ ډیاوی ډٵٺیز ثيز آيى ي سب ؿ كي ا سبٽشیپبی

. ډىبت اشٶبى ٽى ایڈ

ث٦ ٽچی ثوبډ یبی كثی ثای یټ ډكچ اشاسیټ سييیه

اډب ٭الي ث ډ٦بڅجی ٽ اب ي، . ډی ځىى ي ثوبډ كة ډب ؿىیه از

كة اوٺالثی ا ثهی اڃ وی دیيی ډی ومبیي ٽ ثای یټ ا آوب

. ډمپه از ا ؿىيیه ډكچ اشاسیټ ٭ج ٽىي

ثای ډب، اشٺا یبڅیڇ اڄ ثیب ډمی ث كبة ډی آیي ي ثای

سلٺٸ ؿىیه اچی ى اٵٸ ٽىوی ډجبار هچٸ ٽى، ډكچ اشاسیټ ا

: ى و٪ ىایڈ

. ډكچ ايڃ ٽت هىډوشبی از

ثٮي ا ٽت هىډوشبی، ٵاڈ بهشه ای٤ ډىبت ثای دیبى ٽىن

اځ كة ىډپار ٽىشبن ایان . یبڅیڇ، ډكچ ىيڇ ا سپیڄ ډی ىي

بڃ ثوبډ 25ثشاوي ثٮي ا ث ىز آيىن هىډوشبی، ٩ٳ ډير

ٽىوی هى ا ث ډكچ اػا ىآيى، دیيی سبیوی ثیب ثځی ٽت

بڃ ى ډٺبی ثب ٥ڃ ٭م یټ اوبن، ډير ډبوی 25اځ ؿ . ومى از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

36

وجشب ٥الوی ث و٪ ډی آیي څیپه ایه ډير ى سبین كیبر یټ ډچز، ډيسی

. ثیب ٽسب از

ث ىوجبڃ دیبى ين ثوبډ كة، ثوبډ سب ای ث ډى٪ اشٺا

اشٺا یبڅیڇ . یبڅیڇ سييیه هایڈ ٽى ي ایه ډكچ ڇ از

هى ډير یبىی يٹز الڇ ىاى ي اكشمبال ثبیي ويځی ىي یب وڄ ا ث

ای ى ايدبی ٹی ډبوىي آڅمبن . آن اهشب ىاى ٽبی ثیب دیٵش

ىډپاسیټ ي ؿټ اچاٽی، ىڂبډی ٽ ٽب بهشمبن یبڅیڇ ا ي٫

س ثىوي، څیپه ٽىوي ا و٪ اٹشبىی ي اػشمب٭ی، ىب بڃ ا ډب دیٵش

یبڅیڇ "ى ڈ اى٭ب ومی ٽىىي ٽ یبڅیڇ ث ٥ ٽبډڄ یٮىی آوـ

. وبډیي ډی ى ى ٽبن دیبى ي از"دیٵش

ثىبثایه دیبى ٽىن یټ اڄ ډڈ ډبوىي اشٺا یبڅیڇ ٽ ډب ثای

هى اوشوبة ٽى ایڈ ي ث آن ا٭شٺبى ىایڈ، ث ډكچ اشاسیټ ویب

. ىاى

ث ٥ هال ډب ا كبال، ڈ ٮب هى ا ٽ ثوی از ا سبٽشیټ ډب ي

ڈ سبٽشیټ هى ا ٽ ػئی از ا اشاسی ډب ي ڈ اشاسی هى ا ٽ

ځای ي از، ث يىی ډو ث اب یټ اڄ ډٺي دبی

.ومى ایڈ

اشٺا یبڅیڇ ا كڄ ابی ډبئڄ اػشمب٭ی از، څیپه ایه ډئچ

. آډبن وبئی از ي ى ډكچ ٽىوی ډجبار ډب ومی ساوي ٮب ي ثبي

كشی ډئچ اشٺا یبڅیڇ، ثب ي٬١ اٹشبىی، اػشمب٭ی ي ٵىڂی ٽىوی

ٽىشبن، و سىب ومی ساوي ٮب ي ثبي، ثچپ ى ياٹ٬ ومی ساوي ث ٭ىان

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

37

څیپه ٳ ایه ياٹٮیز ٽ ا . یټ ډكچ سبٽشیپی وی ډى ثلض ٹا ځیى

، "آډبن وبئی كة ډب اشٺا یبڅیڇ از": میه كبال ا٭الڇ ډی ٽىیڈ

ه٤ ډی ٽچی كة ا ثای آیىي سٮییه ومى ي اٵٸ یبی ي ډجباسی ډب ا

٭الي ث آن ث يىی وبن ىاى ي از ٽ ى . يه بهش از

ػبډٮ ٽىشبن ؿ ٽبوی دشیجبن ډب شىي، ثب ٽياڇ ٥جٺ ي ٹ ډی ساویڈ

ي ثبیي ى ډجب مڂبڇ ثبیڈ ي ى ایان ي ى ػبن، ىيشبن ي ڈ دیمبوبن ډب

ؿ ٽبوی شىي؟

ـ سسیایض چیست؟2

ای ٽسب، ٭چز ٥ف یبڅیڇ ى ثوبډ كة ا سب ایىؼب ى ٹبڅت ډٺيډ

ډب ث ٭ىان یټ كة دیي، یبڅیڇ ا ثيان : يه بهشیڈ ي ځٶشیڈ

ډى٪ اوشوبة وپى ایڈ ٽ ثبن یټ ٮب، هبیىي ډىڇ ثبي یب ایىپ

ډب یبڅیڇ ا د ا ډ٦بڅٮ ! . ثواوي"دیي"ٵالن ىش یب ځي ډب ا

. ٽبٵی ي سؼی ي سلچیچی ٳ اوشوبة ومى ایڈ

ډب ث ٭ىان یټ كة اوٺالثی ياٹ٬ ثیه، ٮی ډیپىیڈ ث ٥ ٽچی شڈ ډچی

ا ا ثیه ثجیڈ سب هچٸ ډب اكب ٽىي ٽ كبٽڈ ث وز هی از ي

ډی ساوي ٵىڀ ډچی هى ا ځش ىي، څیپه ى مبن كبڃ ٮی ډی ٽىیڈ

ٽ دی ا ؿی، كمشپبن ٽىشبن، ٽ اٽظیز هچٸ ٽى ا سپیڄ

ىىي ث كٺٷ اٹشبىی ي اػشمب٭یبن ثبویڈ ي ا ىشیبثی ث ؿىیه ډی

. آيیی، ؿیی ػ اشٺا یبڅیڇ ویز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

38

داسی سسیایض سشای

ىای دب ث ډیيان ځاش از یبڅیڇ ث ٭ىان یټ و٪بڇ وبٵی ډبی

ډى٪ډبن ایه از "هابن یبڅیڇ شیڈ": ي ډب يٹشی ا٭الڇ ډی ٽىیڈ

ىای ث ٭ىان ىای ا وٶی ډی ومبییڈ ي ث ایه ا٭شٺبىیڈ ٽ ډبی ٽ ډبی

. یټ و٪بڇ اػشمب٭ی، ا و٪ سبیوی ډلپڇ ث وبثىی از

ىای ا ایه ځٶش ث بىځی ډی سان ىیبٵز ٽ ٮب وڂوی ډبی

ثبیي ىڂبډی اوشوبة ى ٽ اډپبن اشٺا یبڅیڇ ث ٭ىان یټ ي٩یٶ

ایه ػاثی از ث دب ای ا . ثیب ډجڇ ى ىش ي ٹا ځٵش ثبي

ب ي ځيبی یبی ٽ ا ؿىي ځب یپجب ث اوشٺبى ا ډب ډی دىاوي ىش

ىای ا ي ٵیبى ث ډی آيوي ٽ ؿا ى ٮببی هى ٮب ١ي ډبی

ومی ځىؼبویڈ؟

، ى ياٹ٬ ٭چی "ډٿ ث اډذیبڅیڇ": دیياز ىڂبډی ٽ ډی ځییڈ

ىای ٮب ىاى ایڈ، ؿا ٽ اډذیبڅیڇ، یشڈ ػبوی ډكچ ٽىوی ډبی

ىای از څیپه يٹشی ډبئڄ ىاهچی ٽىشبن ډ٦ف از ثبیي ایه . ډبی

ای ىیڂډى سػ ٹا ىاى، ث ایه ډٮىی ٽ ډب ى ډئچ ا ث ځو

ىای ىای ٮب ثيیڈ؟ ایه ډبی ٽىشبن ثبیي ٭چی ٽياډیه ډبی

ٽؼبز؟

بیي ؿىیه س ى ٽ ٽ ډظال یټ ډیچین سډبن دڃ ىاش ثبي

ىای ډٶڇ ىا ث كبة ډی آیي، ى كبڅی ٽ ا و٪ ٭چمی ډبی ډبی

ىای آډي مڂبن . ىیڂی ىاى ډبٽ ٽ ى سؼی ي سلچیڄ ډبی

، بیي ث و٪ ٽبوی ٽ ث "ډبی یټ اث٦ اػشمب٭ی از": از ډی ځیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

39

ډل٠ ثلض ىثب ډبی ث یبى ػیجبی د ا دڃ، اډالٻ ي ىاایی

. ډی اٵشىي، ایه سٮیٴ اويٽی ٭ؼیت ث و٪ ثي

ىای ث ډیبن آيیڈ څیپه ى كٺیٺز سىب ډبوی ډی ساویڈ وه ا ډبی

ٽ اث٦ اػشمب٭ی يی ای ث يػى آډي ثبي، ث ایه ډٮىی ٽ ى یټ

ىا يػى ىاش ثبي ي ى ٥ٳ ىیڂ، ٽبځ ي ى ډیبن ایه ٥ٳ، ډبی

اشظمب ثيان ىڅیڄ ٽ ؿن ٽبځ هى . ىي اث٦ اشظمبی ثٹا ثبي

. بكت يبئڄ سڅیي ویز، وبځی ویيی ٽب هى ا ډی ٵيي

ىا ىا ثب ڈ سٶبير ىاوي، آىڇ ډبی ثىبثایه طيسمىي ي ډبی

ىا ویز اځ ا ؿىیه . طيسمىي از، څیپه و طيسمىيی ډبی

ىیيځبی ث ٽىشبن ایان وڂب ٽىیڈ، ډشػ هایڈ ي ٽ اٽىن ى

ىای ث آن ر ىیي ٽىشبن طيسمىي يػى ىاى اډب اٵاى ډبی

. ومی ى

ىای ١يسی وياى، څا اډي ى ٽىشبن ٥ف ٮب ١ي ډبی

ډوب ٽ ډكچ ٽىوی ډجب، ډكچ ډچی ـ ىډپاسیټ از ي ځش

ىای ى ٽىشبن ى یټ ٥جٺ ډىؼڈ ي بډبن یبٵش اآن و سىب ډبی

ٽ ثشاوي ى ثاث هاز ډچی ـ ىډپاسیټ هچٸ ٽى ٹي ٭چڈ ٽىي سجچ

ویبٵش از، ثچپ ثيای ي هى ثيای ٽ ثیش ثبای ي ىاځ

از، ثی ى ب هى ث ډجب هچٸ ٽى ٽمټ ډی ومبیي ي ى آن

. ٽز ىاى

سسیایض واس

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

40

ډب ثيان ػز یبڅیڇ ا اوشوبة ٽى ایڈ ٽ ث ٽی ي اشظمب ا ا

یٮىی آن اچی ا ػبډ ٭مڄ ثذبویڈ ٽ ډبٽ ي اوڂچ ث ٥ . ثیه ثجیڈ

آوا ث يىی ثیبن "اوشٺبى ا ثوبډ ٽسب"اهشب ى اط ډ هى ث وبڇ

: ٽى اوي ي آن ایه از ٽ

ىای ډٲبیر ىاى، سب ډٮیب كٺٷ اوبن ى یبڅیڇ ثب ډٮیب ډبی

ډبن سپیڄ ػبډٮ یبڅیشی، ٵىی ٽ دڃ، ٽبهبو، ډیه ي اډپبوبسی ا

ایه ٹجیڄ ىاى ا ي٬١ ثشی ثهىا از ي ا ويځی ثشی ث ډىي

ډی ى، اډب ى ػبډٮ یبڅیشی م ایه اډپبوبر ث سيیغ ا ډیبن

یٮىی ث ٽ . از"ٽب"ډی يوي ي سىب یټ ډٮیب ثبٹی ډی ډبوي ي آن ڈ

ث وجز اشٮياى ٽب ياځا ډی ى ي ٵىی ث وجز ٽب، كٺٷ

. هى ا ا ػبډٮ ىیبٵز ډی ىاى

ثيیه سسیت ى یبڅیڇ اډشیبار واىی، اطی، ٭ی ای، ډجی ي ٱی

ا ډیبن ډی يى ي ډب ڈ ث ایه ىڅیڄ یبڅیڇ ا اوشوبة ٽى ایڈ ٽ ا ایه

ډٮیب ثبي، ؿا ٽ آوا ثی "ٽب"اډشیبار، وبوی ثبٹی ومبوي ي ٵب

س ي اوبوی س ډی ىاویڈ . ٭بىالو

، ث ایه ډٮىب ویز ٽ ثبیي "ٽب"اډب وجبیي ٵاډ ٽى ٽ ډٮیب ثىن

ثای آن ٽ ثشان ٽب ا ډٮیب ٹا . ى و٪ ځٵش ى"ٽمیز ٽب"ٵب

ووز ـ ٽمیز ٽب، ىيڇ ـ : ىاى ثبیي ػىج آن ډى سػ ٹا ځیى

ډظال ٽب یټ دټ ا و٪ . ٽیٶیز ٽب، ڇ ـ امیز ٽب ثای ػبډٮ

ٽیٶیز ا ٽب یټ ٽبځ بى ډمش از، ٽب آن ٽبځی ٽ ى ډٮبىن

ٱبڃ ٽب ډی ٽىي ا ٽب ٽی ٽ يوبډ ٵيی ډی ٽىي ثای ػبډٮ امیز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

41

ا ایه ي ى اث٦ ثب ٽب ډئڅی ٽ یپی ا اځبوبی ډمچپز . ثیشی ىاى

ا دشی ډی ومبیي یب ٵىی ٽ ٽبهبو ثځی ا اىا ډی ٽىي یب

ىاومىيی ٽ ث ٽب سلٺیٸ ٭چمی اشٲبڃ ىاى، ثبیي كٺٷ ډببو ثیشی

. ىیبٵز ىاوي ي اډپبوبر الڇ ثای دیجى ٽب ى اهشیببن ٹا ځیى

سسیایض التصاد

اٽىن ډی هایڈ ا ىیيځب اٹشبىی ثياویڈ ٽ ث ؿ ٭چز یبڅیڇ ا

ای ٭ٺت اٵشبى ى ىاهڄ اوشوبة ٽى ایڈ؟ ٽىشبن ایان ث ٥ ٽچی ډى٦ٺ

ٽی ٭ٺت اٵشبى ث كبة ډی آیي ي ا آوؼب ٽ یبڅیڇ ډبئڄ ي

ډپالر اٹشبىی ا یٮش ي ثش كڄ ډی ٽىي، ثای ا ثیه ثىن ٭ٺت

. اٵشبىځی ٽ، ډب یبڅیڇ ا اوشوبة ٽى ایڈ

ث ٭ىان $یبڅیڇ ایه اډپبن ا ث يػى ډی آيى ٽ ىآډي ډچی

یٮش اٵای یبثي ي ایه #ډمشیه به اي١ب٫ اٹشبىی ٽی

سی سی٬ ځىى اځ ى ٽبی یبڅیشی، آن . ىآډي ث ٥ ٭بىالو

وبڇ "یبڅیڇ دیبى ي" یب "یبڅیڇ ډػى"یبڅیډی ا ٽ

ی، ث ٥ ئوبص ٳ و٪ ا دب ای ا ډاى از، اوي ى و٪ ثڂییڈځاش

ث ایه ډٮىی ٽ ؿىبوـ ٵ١ب ، یټ ث ى ډی ثبي،ٽچی وجز ىآډي ډىڇ

ډىڇ، ډببو " 95كياٹڄ ىآډي ډببو ډىڇ ا ا سډبن ى و٪ ثڂییڈ

ا یټ اسب ى ا سډبن ىیبٵز ډی ومبیىي، یب ث ٭جبسی ىیڂ، ى ایه

ٽب ىآډي اٽظیز ډىڇ ى ډب ا ا سډبن ٽمش ي ا ى ا سډبن

ىای ى ثیبی ا ډاى ایه ثیش ویز، ى كبڅی ٽ ى ٽبی ډبی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

42

وی ډی ي، ؿا ٽ ثیبی ا اٵاى يػى "یټ ى ډٺبثڄ ا"وجز سب كي

ىال ىآډي ىاوي ي ى ډٺبثڄ ٽبوی وی شىي 300ىاوي ٽ ډظال ى ډب

ا ىال ٽت ډی ومبیىي ي سٮياى ىي ځي ډٽ ى 300ٽ ى ډب

ثىبثایه ى ٽبی یبڅیشی، سٶبير . ؿىبن ػاډٮی ثیب یبى از

ؿىياوی ى ٦ق ىآډي اٵاى يػى وياى ي اځ ڈ يػى ىاش ثبي ي ث

ي ا ډیان آن ٽبش ډی ځىى ي ؿىبوـ يی ٵا ي ٽ ایه اهشالٳ ث

یټ ى ډٺبثڄ دىغ ثي، آوڂب ا څلب٧ ىآډي سٶبير ؿىياوی ثبٹی وواي

. ډبوي

اڅجش وجبیي ٵاډ ٽى ٽ ایه اډ ى یبڅیڇ ث ٥ سيیؼی ر

ای وبځبوی اوؼبڇ ځیى یبوبی ٵاياوی ث ثب هاي ځٵز، ؿا؟ اځ ث ځو

وبډیي ډی ى ى #یپبن بی$هاي آيى ي ى ياٹ٬ آوـ اځبڅیشبیڈ

آٱب ٽب، ؿىبن ي١ٮی ث يػى ډی آيى ٽ ډبو٬ سیٸ ډىڇ ثای اثا

ثب ى ډى ډئچ . بیشڂی ي ث ٽب اوياهشه اډپبوبسبن هاي ځىیي

: ىآډي، اب ث یپی ىي وپش ٽؿټ ىیڂ هبڅی ا ٵبیي ویز

ووز آوپ، ى ڈ ى ٽبی یبڅیشی ځڂبی اشظىبئبسی ث

ډظال اډپبن ىاى ٽ ى یټ ٽ یبڅیشی، ٵىی ا . ؿڈ ډی هى

٥یٸ ىىی یب ٹبؿبٹـی ځی طيسی ؿىي ډیچیوی ث ؿىڀ آيى، اډب ایه

ډئچ امیز ؿىياوی وياى یا ا یټ ٥ٳ ثای ایه ٹجیڄ ٽبب

ډؼباسبی ىڂیىی ى و٪ ځٵش ي ي ا ٥ٳ ىیڂ ایه اډ ى یشڈ

٭مډی ي ٭بىی اٹشبىی، یټ كبڅز اشظىبئی ثی ویز ي ث یؾ يػ

هی ى ياث٤ اٹشبىی ٽ ث يػى آيى . ومی ساوي سٲیی ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

43

ىيڇ آوپ، ثبیي ٹجڃ ٽى ٽ ى دب ای ا ډاى ى ٽبی یبڅیشی

ډظال اځ ٽبځی ثب . وی ثهی ثی ٭ياڅشی بی اٹشبىی ډبي ډی ځىى

اډب ن ي . م ىي ٽب ٽىىي، ىي كٺٷ ډببو ىیبٵز ډی ومبیىي

ىیڂی ٽ ي٬١ ډبثی ىاش ثبىي ثب ایه سٶبير ٽ ىاای ٵويان

ډشٮيىی ثبىي، كشی اځ ثای ٵويان هى وی ٽمپبی ډبڅی ىیبٵز ومبیىي

ا آوؼب ٽ ایه ٽمټ ؿىيان یبى ویز، ىآډي آوب ٽ ډیبن ٶز ـ ز

وٶ ا اٵاى هبواى سٺیڈ ډی ى ى ډٺبی ثب ىآډي يع ايڃ ثیب ٽمش

. هاي ثى ي ایه ډئچ سب كيی ډػت ثي دب ای ا ثی ٭ياڅشی ب ډی ځىى

ى ایىؼب ایه ئاڃ دی ډی آیي د ؿ يٹز ػبډٮ یب و٪بڇ، ٽبډال

٭بىالو هاي ثى؟

ىڂبډی ٽ ٽ ث وجز اشٮياى هى ٽب ٽىي ي ث : ػاة ایه از

وجز ویب ىآډي ىاش ثبي، څیپه ؿىیه و٪بډی ٵٮال ثیب ىي ا

. ىش ٹا ىاى

ث ٥ ٽچی اځ ډیان ي ىآډي ډچی ى ٽبی یبڅیشی ا ثب

ىای ډٺبی ٽىیڈ، ډشػ هایڈ ي ٽ ؿىیه يی ى ٽبی ډبی

ىای ٥ی ىي ثى، ى كبڅی 3 بڃ ځش بالو 25ٽبی ډبی

٭چز ؿىیه . ىي ثیش ثى از8ٽ ى ٽبی یبڅیشی ا

اهشالٵی ایه از ٽ یبڅیڇ، ډوب ى ايایڄ اشٺا هى ډی ساوي

سمبډی ویيی ډبىی ي اوبوی ٽ ا ث ٽب اوياى ي ا آوؼب ٽ اشظمبی

ثبٹی ومی ډبوي ي ى ياٹ٬ ډىڇ ثای هى ٽب ډی ٽىىي ي ىڅجشڂی ي سال

ثیشی ا هى وبن ډی ىىي، ثلان اٹشبىی وی ٽ ا يیځیبی و٪بڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

44

ىای از ا ثیه ډی يى ي ث ر ډبوٮی ى ومی آیي، وشیؼشب ډبی

. ٽبی یٮش ي يىس دیٵز ډی ٽىي

ـ سسیایض جد 3

ث اكز ثبیي ا٭شاٳ ٽى ٽ ول اشٺا ي ي یبڅیڇ ډػى ى

ى ایه اث٦ . ٽبی یبڅیشی، ومی ساوي ىثز ډى سبئیي ثبي

. ثهی اشجببر م ىاى ٽ اٱچت ايٹبر ا ای٤ يی ي ٭یىی وبی ي اوي

ایه اشجببر ٽياډىي ي ٭چڄ ي دیيای آوب ؿ ثى از؟

سسیایض دس اتحاد ضسی

ديڅشبیب ي٥ه ": ډبٽ ي اوڂچ ى ډبویٶز كة ٽمویز ډی ځیىي

یبڅیڇ وی ځ ديیي ای ډچی "وياى، ي٥ه ديڅشبیب سمبډی ػبن از

ثیىی ډی ٽىوي ٽ وجى ي یټ یشڈ ػبوی از، ډبٽ ي اوڂچ دی

ىای آن ڈ ى سیه ٽبی ډبی یبڅیڇ، ووز ثبیي ى دیٵش

اډب . ؿىي ٽ دیي ى سب آن ٽ ث ر یټ یشڈ ػبوی ىآیي

ثای دیٵز ي سپبډڄ ػبډٮ یټ : سبین ٹبوومىيیبی يی هى ا ىاى

. سئی ي٬١ ډی ځىى، څیپه ځىيو سبین ػبډٮ ا ث ی ىیڂ ډی ٽبوي

. ایىؼبز ٽ سئی ث وبؿب ثبیي هى ا ثب ياٹٮیز س٦جیٸ ىي

سبین ؿىیه دی آيى ٽ اشٺا یبڅیڇ، ٹجڄ ا ػب ى ٽی

ثیىی ٽى ثىوي دیبى ځىى یٮىی ى . ٱی ا آن ؿ ډبٽ ي اوڂچ دی

يی ٽ ا و٪ اٹشبىی ي اػشمب٭ی ث یؾ يػ ثای دیبى ٽىن

٭الي ث آن يی ا څلب٧ كبٽمیز . یبڅیڇ آډبىځی ٽبډڄ ا وياز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

45

ىيڅشی، یپی ا اشجياىی سیه ٽبی ايدبیی ثى ٽ ى ا سبین

ى ؿىیه . هی كشی یټ ي آاىی ي ىډٽای ث هى ويیي ثى

ٽی ثى ٽ اوٺالة اٽشج اوؼبڇ ځٵز ي څىیه ي ډبٽیشبی ىیڂ ٭مال

. ثب ډئچ دیبى ٽىن یبڅیڇ يثي يوي

یب ډی ثبیشی و٪ ثٮ٢ی ا ا٭٢بء جی : آوب ىي ا ى دی ىاشىي

كة ثچیټ ا ثذیوي ٽ ډی ځٶشىي ثبیي ٵٮال ا بهشمبن یبڅیڇ ى

يی ؿڈ دیي ي سب ث ٵاڈ ين اډپبن اشٺا آن ى ؿىي ٽ ىیڂ

ج ومى؛ یب ډبوىي څىیه ي ٥ٵياان اي ډی ثبیشی ٮی ى دیبى ٽىن

یبڅیڇ ى آن ٽ ومبیىي ي ډیه هى ا ث ر دبیڂبی ػز

... اشٺا یبڅیڇ ى ٽبی ىیڂ ىآيوي

څیپه مبن ځو ٽ ٹجال اب ي ایه ٽ یٮىی يی، ثای اشٺا

ؿا ٽ يی ثب ډپالر اوٺالة . یبڅیڇ ث یؾ يػ آډبىځی وياز

ىای ى ؿىي ٽ ايدبیی ي آډیپبی ثيایی يثي ثى ٽ و٪بڇ ډبی

مبڅی ډيسب دی سب كي یبىی ث كڄ آوب سٵیٸ یبٵش ثى؛ ډبوىي ډئچ

ىٮشی ٽىن ٽ، ډئچ ا١ی، ډئچ ػيایی ډت ا ىيڅز، ډئچ

... آډ ي دي ٭مډی يثیبی ډبئڄ ىیڂ

ثش از ىثب ثهی ا ایه ډبئڄ، ا كڄ یبٵش ي ثای آوب ي وشبیغ

بی څىیه ثٮي ا دیيی : كبچ، ثب سٶیڄ ثیشی لجز ى وش

اوٺالة اٽشج ث يىی وبن ډی ىىي ٽ څىیه ى اثشيای اډ ث یؾ يػ

ډٮشٺي وجى ٽ یټ كة ياكي ثبیي كبٽمیز ا ى ىز ځیى ي سب بڃ

ث ایه ثبي ثى ٽ كة ثچیټ ثبیي ثب بی اكاة مپبی ومبیي ي 1918

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

46

ثب یبی سمبډی ٽبوی ٽ آډبن یبڅیشی ىاشىي، ػبډٮ یبڅیشی ث

اډب ى مبن آٱب، ډپالسی ثي ٽى ٽ ثای كڄ ي ٵڄ آوب . يػى آيى

. هى ا وبؿب ىیيوي سيیؼب ث اشٺا یشڈ سټ كثی ثذىاوي

ډبویپ اوٺالة اٽشج دیي ي، : یپی ا ایه ډپالر ډئچ ا١ی ثى

ب كبڅشی ډبوىي ثىځبن ىاشىي ي بٽىبن يشبب ى يی یٮىی ډیټ

. ي وبډیي ډی "يا "يوي، ایه ٭مڄ ما ډیه هیي ي ٵي ډی

٥ می ډچٲی ي ثى، څیپه ىياٹ٬ ډيسی دی ا اوٺالة اٽشج يا ث

ٽبویپ یبڃ یڅیو 1918ى بڃ . آطب آن ى ثبٹی ثى

يوي، ى ډٺبثڄ وبډیي ډی #S.R$آ . یب ا #بی اوٺالثی یبڅیز$

ب ى ډیبن "ا. ا"بی څىیه وش ث دبی. ب ث ډٮب١ ثهبشىي ثچیټ

ى ٽشبة "ػبن یي "وڂب آډیپبیی ىٺبوبن وٶ یبىی ىاشىي ي يوبډ

، ایه كٺیٺز ا ث يىی وبن "ى يی ٽ ىویب ا سپبن ىاى "ډ هى

. ىاى از

ىاىن آوب ى ىيڅز، اسلبى څىیه ډوب ثای ػة ىٺبوبن ي ٽز

اسلبى ٽبځان "ا ایىي، ٮب . ب ا ډ٦ف بهز"ا. ا"كة ثچیټ ثب

ٽ ا ٥ٳ كة ثچیټ ث ٭ىان یټ اڄ ډى ٹجڃ ٹا "ي ىٺبوبن

ى كبڅیپ ى ډبن ډبٽ . ځٵش ثى، ى ػیبن اوٺالة اٽشج ډ٦ف ځىیي

ځاان ي اوڂچ لجز ا ؿىیه اسلبىی ثيیىڂو ى ډیبن وجى ي ٮب دبی

"!ديڅشبیبی ػبن ډشلي یي "ډبٽیڇ ٭جبر ثى ا

اب ی ثب ؿىیه اسلبىی وٵشىي ي ث ځای سبین . كبڃ، اوؼبڇ ا ث

ىز كشی هیبڃ ىاشىي ىز ث ٽىسب ثوىي ي هى كبٽمیز یبی ا ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

47

اب . ا. ب ا٥ال٫ دیيا ٽىوي ي دیيشی ومىوي څیپه ثچیټ. ثڂیوي

اوي و اوٺالة ي ایه ا ب ٽىسب ٽى وی ثچیټ1917ځٶشىي ى اٽشج ډی

ځٶشىي ٽ ى اثشيا اوٺالة ثب سلمڄ سچٶبر ثیب ٽمی ډوب ثيان ٭چز ډی

دیي ي ثى ي ٵٺ٤ ث ىڂبڇ سوی ٹ ډشبوی سا ثى ٽ ؿىيي

اب ا ثبان ي ىٺبوبوی ٽ ډچق ي. ثٮيب ا. وٶی ٽش يوي

ب ٹیبڇ ومبیىي ي مبوڂو ٽ ٹجال ثىوي، ىهاز ومىوي ٽ ٭چی ثچیټ

اب ي، ى ایه ىڂبڇ ثى ٽ كة ثچیټ وبؿب ي آوب ا ٽة

. ومبیي ي ثيیه سسیت اشٺا ىیپشبسی ديڅیشبیب ٭مال سلٺٸ یبٵز

یپی ىیڂ ا ٭اډچی ٽ ػیبن سظجیز كبٽمیز یټ كة ياكي ا سی٬

اسلبى . ىای ثى اسلبى يی ا ػبوت ٽبی ډبی ومى، ډلب

ىای ٱة ثب مپبی ، ا ی ؿبى ىيڅز ډبی1920يی سب بڃ

ثى ي سىب اوؼبڇ ثٮي ا ىي بڃ ػىڀ ي ١ي اوٺالة ىاهچی ډلب ي

ىي بڃ ثٮي ا آن، . ب ساوشىي دیي ځىوي ٵياٽبی ثیب ثى ٽ ثچیټ

يػى بی يی ډشلي يوي ي اسلبى يی ا ث ػمی1922ى بڃ

. آيىوي ي ثيیه سسیت اډپبن اشٺا یبڅیڇ ى یټ ٽ ٵاڈ ي

ثب، ىڂیىی ؿىيیه بڃ ٭ٺت څیپه مبوڂو ٽ ٹجال اب ي ایه ٽڅ

ثبیشی ثييا یبڅیڇ ډی. اٵشبىځی اډذاسی يی ا وی ث ما ىاز

ډچی ، ډئچ ٽىن ٽ، آډ ي دي، ډیه ثای ډبئچی ؿن ىٮشی

كڄ ثیبثي ـ ډبئڄ ي ثیبی ډپالر اػشمب٭ی، ٵىڂی ي اٹشبىی ىیڂ ا

ىای ٹجال كڄ ي ثىوي ـ ي ډپالسی ٽ ى ثیبی ا ٽبی ډبی

ډظال . ٽىن یبڅیڇ ثب اپبڃ دی ٵز ث میه ىالیڄ ثى ٽ اډ دیبى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

48

بڃ ثٮي ا 12، یٮىی 1929 اٹشبىی سىب ى بڃ بڅ5 ووشیه ثوبډ

. اوٺالة اٽشج آٱب ځىیي

، اي١ب٫ ىاهچی اسلبى يی 1924ثٮي ا ىځز څىیه ى بڃ

اشبڅیه ٽ . سٲیی ٽى #كة ثچیټ$ډوب ى ىاهڄ كة ٽمویز

ٹير ا ث ىز ځٵش ثى، ث ػبی ىډپای ى ىاهڄ كة ي ى ٽ،

ایه . سلز وبڇ ىیپشبسی ديڅشبیب، ىیپشبسی وی هى ا سلمیڄ ومى

ډئچ اولاٵی ډڈ ا ه٤ ډی كة ثچیټ ثى ٽ سب ث اډي آطب آن

. هى ى اسلبى يی ث ؿڈ ډی

. بی ىيان اشبڅیه از ٽىن ىډپای، یپی ا ديیي ٥ٽچی دبیمبڃ ث

ىاىن ثی ا كي ث وٺی ىیپشبسی ى ډبن اشبڅیه ثى ٽ امیز

ديڅشبیب مبوڂو ٽ ٹجال اب ٽىیڈ سيیؼب ث ىیپشبسی كة ي

ٽ كة #اشبڅیه$ىیپشبسی كة ڈ ث ىیپشبسی ىثیٽڄ كة

. هى ىآيى ثى، سجيیڄ ي ثچیټ ا ٽبډال سلز چ٦

ا بڃ . كة ثى یپی ا دیبډيبی اډلبء ىډپای، ٭يڇ ثځای ٽىڂ

ٽ څىیه ى ٹیي كیبر 1924 ٽ اوٺالة اٽشج ر دیٵز سب بڃ 1917

ب ځا ى ایه ٽىڂ. ي كة ثچیټ ثځا ډی ثى، بڅ ٽىڂ

ي، ىثب ډبئڄ ي ډپالر ډػى ثلض ي سجبىڃ ډٽی سٺيیڈ ډی ٽمیش

اډب . ٽى آډي ي ٽ ثب آاىی سمبڇ، ٭ٺبیي هى ا اثا ډی اٵپب ث ٭مڄ ډی

ډیبن ىي ٽىڂ ثیش ي ي ٽب ث ػبیی ثٮي ا يٵبر څىیه ث سيیغ ٵبچ

ؼيڈ، وىڈ ثب ٽىڂ ډبن اشبڅیه یٮىی ٽىڂ یي ٽ آهیه ٽىڂ

اڅجش ي٫ ػىڀ ػبوی ىيڇ ڈ ى ایه ٽب ثی . یى بڃ ٵبچ دیيا ٽى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

49

ىاهچی كة سأطی وجى، څیپه ياٹٮیز ایه از ٽ اډ اكشاڇ ث ابىبډ

. ثای اشبڅیه ثیڂبو ثى

جی اي ډاٵٸ ى ىيان سچ٤ اشبڅیه اٽظیز ٽبوی ٽ ثب ی

كة ثب ؿىیه اٹياډی، ٽمیش ومو. وجىوي، ثٽىب ي س٢ٮیٴ يوي

. ثچیټ ى څىیىڂاى ثى ٽ م ا٭٢بی آن وبثى يوي

اٹشبىی وی ا ثیه ٵشه ىډپای ي ځش ٹير وی ى ډیى

ثای ومو . ب ځىیي اشبڅیه، ډػت ثي ثیبی ا اشجببر ي ٽبشی

آيیڈ، ٽبی ٽ ث ٵډبن اشبڅیه ر ځٵز سپیڄ ٽچوب ا ډظبڃ ډی

. ي اطار ٭میٸ ي یبوجبی ى اي١ب٫ اٹشبىی اسلبى يی ثػبی ځاز

ب د ا دیيی اوٺالة اٽشج، و٪ ثي ایه ثى ٽ ډیه ڈ ډبوىي ٽبهبو

ای ؿن يی ٽ ا اٵشبى ډچی ى، څیپه ثٮيا ډٮچڇ ي ٽ ى ٽ ٭ٺت

. ډبوي ثى، ایه ٽب اډپبن دیيی ؿىياوی وياى و٪ سپىیټ ٽبيی ٭ٺت

بی ىيڅشی ٽىن اا١ی ي سپیڄ ٽز ای ډىب٥ٸ ٽ اډپبن ډچی ٱی ا دب

ث وبڇ ه يػى ىاز، ى ډىب٥ٸ ىیڂ الف ایه ثى ٽ ى اثشيا

ب ډیبن ٽبيان سٺیڈ ځىى ي ثٮيا ٽبيان ثای سپیڄ ډیه

اڄ ث ایه ثى ٽ آوب سٱیت . سیٸ وي #ٽچو$بی سٮبيوی ٽز

وي سب ث ډیڄ ي ثىب ث سٺب١بی هى ث ٭٢یز ٽچو ىآیىي ي ایه ڈ

ثى ٽ ٽبيان ډٮشٺي ځىوي ٽ اځ ياى ٽچو وي، دی ډی ډبوی اډپبن

ي٬١ اٹشبىیبن ثش هاي ي ي ىآډيبن ى ډٺبی ثب ىآډيی ٽ ث

آيوي، ثیش اٵای هاي بی هى ث ىز ډی ٥ اوٶاىی ا ډیه

اډب ث هالٳ اڄ یبىي، اشبڅیه ٽبيان ا ث اػجب ياىا ومى ٽ . یبٵز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

50

آطب ء ایه اٹياڇ ى . بیبن ا اىٱبڇ ومبیىي ي ٽچو ىز ٽىىي ډیه

ى ي ىيڅز يی سبٽىن وشاوش از ډپالر ي ياث٤ ڈ ډبي ډی

م . ٽبيی ا ى ػز ډىبٵ٬ یبڅیڇ كڄ ٽى ي بډبن ثوي

ډیياوىي ٽ يځبی اٽایه ث اوجب ځىيڇ ىویب ر ىاز، اډب اٽىن اسلبى

ؿا ٽ اځ ى . يی وبؿب از بڃ ا آډیپب ځىيڇ هیيای ومبیي

هبی كبٽڈ ځىى، آوٺيب ڈ ث بىځی ا ثیه اٹشبى یټ ٽ ی

ای و، ویبډىي ٽب ي ٽ ىاډير وواي ٵز ي ػبیڂیه بهشه ی

. از

مـىبوپ ٹجال اب ي، يٳ ا ایه ثلض ایه ثى ٽ وبن ىیڈ

يػى ویبډي از ٽىن یبڅیڇ ى ٽی ٽ ای٤ الڇ ى آن ث دیبى

ب ٽ ا ثب ؿ ډپالر ي ىایبی ٵاياوی يثي هاي ي ي ؿ هاثی

. آن ډىشغ هاي ي

اځ وی ډبوىي اشبڅیه ډٵٸ ي سمبډی ٹير ى اسلبى يی ا

ٹج٢ ومبیىي ي ثيیه بن ىډپای ا څڂيډبڃ ٽىي، ثبڈ ٭چز آن ث مبن

ځىى، يځو هى څىیه ڈ اشبڅیه ا هة ډپالر ي ډٮ٢الر یبىي ثډی

ی ډٽی ای ٽ ه٦بة ث ٽمیش اي دی ا ډٿ هى ى وبډ. ىبهز ډی

ثای ىثیٽچی كة، وی ا دیيا ٽىیي ٽ ا و٪ ": وش از، ډیڂیي

ى ایه . "!ٽب و٪ی اشبڅیه ٵٮبڃ ثبي، اډب ډبوىي اي سىيه ي وشڂی وجبي

٥ ٽچی ا يػى آن ثی هج ثىوي ي ث ىش وبډ ٽ ا٭٢بی كة ث

اشبڅیه دىبوی وڂب ىاش ي ثى ي ثباله ى ډبن هيـٴ اوشب یبٵز،

ٽىڈ ٽ ا ایىي دیىبى ډی ": ویي ډی1922څىیه ى سبین دىؼڈ ډب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

51

ػیی ٽىىي ي اشبڅیه ا ا ایه ډٺبڇ ثٽىب ومبیىي ي و ىیڂی ٵٺب ؿب

"... .ا ث ػبی يی ثڂمبوي

بی ٭٪یڈ يی ډیشاوي اڅٽ، وڂبی ث دیيی ډ٦بڅت ٵٷ ٭چیٱڈ م

و٪ی یبڅیڇ ثبي، ؿا ٽ ثب يػى م ډٵٺیز ثی ىىي وبن

ٵياٽبی ي ب ي ثب يػى سمبډی ډپالر یبىي، ى وشیؼ اٵشبىځی ٭ٺت

اهىځشڂی ي ایمبن اوٺالثی كمشپبن ٽ يی، اسلبى يی

. ساوش از ث آن دبیڂب ٵیٮی ىز یبثي ٽ مڂبن اٽىن بي آوىي

سسیایض دس وطسای اسپای ضشلی

ثٮي ا ػىڀ ػبوی ىيڇ، ى ايدبی ٹی ٱی ا یځاليی ي آڅجبوی، یڈ

. یبڅیشی ثب آډين اس م ډشٺ ي

. یځاليی ي آڅجبوی ثيين ٽمټ ډشٺیڈ اس م، هى ا آاى ٽىوي

ؿټ اچاٽی ڈ اځؿ ثب ٽمټ اس م آاى ځىیي، څیپه ثٮيا اس

ویىی ٽى ي ث ىوجبڃ آن كة ٽمویز ى یټ اوشوبثبر م أب ٭ٺت

. آاى، اٽظیز آاء ا ث ىز آيى ي اٹياڇ ث سپیڄ ىيڅز ومى

ؿټ اچاٽی سىب ٽ ايدبی ٹی ثى ٽ ى آن كة ٽمویز ى

ىي ػىڀ ػبوی، وٶ ي ا٭شجب یبىی ىاز ي ډبوىي یټ كة ٹبووی ٵبچ

اډب ډبویپ يډبوی ث ىز اس م آاى ځىیي، . ٵٮبڅیز ٭چىی ىاز

. یي سٮياى ا٭٢بی كة ٽمویز ى آن ٽ دػمٮیز ث ا وٶ ډی

. ډؼبشبن وی ي٬١ ډبثی ىاز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

52

اشٺا یبڅیڇ دی آډي، ثيين آوپ ى آن ٽب ىڂبډی ٽ ډئچ

ٵىڂی، اػشمب٭ی، اٹشبىی ي سبیوی آوب ى و٪ ځٵش ى، ای٤ يی

یبڅیڇ آوـ ى اسلبى يی ر ځٵش ثى، ث ٭ىان سىب ومو

ٽىن یبڅیڇ ثيیه ی، دیبى. ى ایه ٽب ډى اشٶبى ٹا ځٵز

ای ډپالر ځىیي ٽ ؿىي ومو ا آوب ا ډى سػ ٹا ثب٭ض ثي دب

: ىیڈ ډی

ٽىن یبڅیڇ ا آٱب ومى، ػمٮیز آن ډبویپ اسلبى يی ٽب دیبى

څیپه ىڂبډیپ كبٽمیز . ٽى ډیچین وٶ سؼبي ډی140ٽ ا

ډیچین 9یبڅیشی ى ډؼبشبن ث دیيی یي، ایه ٽ ى كييى

ډیچیوی ایه اډپبن ا ىاى ٽ ٽچی140یټ ٽ . وٶ ػمٮیز ىاز

ىبی٬ ىڂیه ا ٹجیڄ ډىبث٬ ية آه ي ٵالى، دشيیمی ي اڅپشيویټ ي

كشی ىٮز اسمی ا وی ثىب وي، ډوب ٽ ٽ يی ى آن ډبن سىب

اٹشبىی ي ي ثای ىٵب٫ ا ىای ډلب ثى ي ا ٥ٳ ٽبی ډبی

څیپه ٽبډال . بی ىبی٬ ىڂیه ثى ش ډػىیز هى، وبځی ا ایؼبى م

ساوز سمبډی ایه ډیچیوی ډبوىي ډؼبشبن، ومی9دیياز ٽ یټ ٽ

ځای ٽىي، ؿا ٽ و اډپبوبر ي ډىبث٬ یډیىی، و ىبی٬ ىڂیه ا دبی

ؿىیه ٽبی ا بی ډػى ى آن ٽ اػب ویيی اوبوی ي و ډبی

ثب يػى ایه، ډؼبشبن ڈ ا يی اڅڂی اسلبى يی ٽب ایؼبى . ىاى ومی

ىبی٬ ىڂیه ا آٱب ٽى ي ؿىيیه ثوبډ ا ى ایه ډیى ي٫ ومى ٽ

یټ ا آوب ډیچیبب یى ثىاشىي ي اٽظیز ا٭شجبار ډبڅی ٽ ا

یپی ا وشبیغ ؿىیه اٹياډبسی ایه ثى ٽ ډىڇ ثای . ػة ومىوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

53

ځای ى ویبډىيیبی اثشيایی هى ى سىڂىب ٹا ځٵشىي، ؿا ٽ ډبی

. ىبی٬ ډٵی ث كياٹڄ هى ٽب یبٵش ثى

ډؼبشبن ا ث ایه ىڅیڄ ث ډیبن آيىیڈ ٽ ایه ٽ ى ثلض ىثب

څیپه ىياٹ٬ مبو٦ . آیي اٵشبى ث كبة ډی ډٺبی ثب ٽبی ىیڂ، ٭ٺت

ای ثب ٽبی ايدبی ٹی ٽياڇ ث ی ٽ ٹجال یبىآي يیڈ، ٽچی

ای ڈ ا یټ ٽ دیٵش ډبوىي ؿپچاٽی ومو. ډپالسی يثي ځشىي

: ثیبيیڈ

سیه ٽب ډوب ىٮز ٽٶبی یپی ا دیٵش ایه ٽ ى ډیى

ٽ ى ٽىشبن هىډبن "ثبسیب "$س ا اسلبى يی ثى ثیب دیٵش

ى، وبڇ وی ثى اڄ ؿپچاٽی ٽ ٽبهبو وبډیي ډی "ثبس "

، 1950ى آٱب بڅبی . #ىيی ثځی ى آن ٽ ىای ٽى ثى ٽٶ

بی ا ا اسلبى يی ٽٶ یأسی ا ؿټ اچاٽی ٭بڇ ډپ ي سب ی

! ثیبډى ي آوا ى ٽ هى سٮمیڈ ىي

بی ډيا يی ا اويا اوڂیس، ډی ي ویمپز كشی ا ایه ڂٶز

ځٵشىي ي ثځشىي ى ؿټ اچاٽی وی ٥جٸ مبن اويا، اٹياڇ ث بهشه ډی

ي ویمپز ومىوي، څیپه ثٮيا ډٮچڇ ي ٽ ٽىٽبن ؿپچاٽی ا ٽىٽبن

بی سٺچیيی ثای وشه آوبن اسلبى يی ٹيثچىيس شىي ي ویمپز

! ب ا ٭ ٽىوي ا ایىي وبؿبا اويا. ډىبت ویز

ب ایه ثى ٽ وبن ىیڈ ٽب سٺچیي ا یبڅیڇ يٳ ا ٽ ایه ومو

اشبڅیه ى ا څلب٧ یبی وی ډياهچ!! اسلبى يی ث ٽؼبب ٽیي ثى

ٽ ى ډبن اشبڅیه، ډئڃ "ثیب ". اډ ىاهچی ایه ٽ ثی ا كي ثى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

54

ومىن ي ا٭ياڇ اٵاى ثیبی ؿىبن ثى ثب ډشڈ #بډبن اډىیز$ "ى.ي.ٻ.ن "

ثالیی ث ډىڇ ٽبی یبڅیشی آيى ي ى ډیبن اكاة ٽمویز

آن ٽب ؿىبن ي٬١ دچیی وبىؼبی ا ډچ٤ بهز ٽ كٺیٺشب ډوبڅٴ

٭٢ ىٵش $ "ٽشٳ "ى ثچٲبشبن . سیه اڃ یبڅیڇ ثى اثشيایی

ىثیٽڄ كة $ "ایټ "، ى ډؼبشبن #یبی ي ػبویه یبز ػمی

ىثیٽڄ $ "االوپی "، ى ؿټ اچاٽی #ى ډبن ػىڀ ي يی اډ هبػ

بی ٽىوی اكاة ٽمویز ؿپچاٽی ي ىثیٽڄ. ا٭ياڇ يوي #كة

. ىي ى ډبن اشبڅیه وياوی ثىوي "ٽبىا " ي "بٻ "ډؼبشبن،

ایه ٹجیڄ ډپالر ثب٭ض ثي سىبٹ٢بر ثځی ى ٽبی یبڅیشی

. یبڅیڇ ىآډيوي ځىیيوي ي ث ر ډاوٮی ى ا دیٵز ي سٮ

، اهشالٵبر ث كيی ثبال ځٵز ٽ ډىؼ ث 1956ى ډؼبشبن ى بڃ

ٽى، اطی ا ػىڀ ي ٽز ي ٽشب ځىیي ي ؿىبوـ اس م ډياهچ ومی

ى څشبن وی ى مبن كبڃ آة . ډبوي یبڅیڇ ى ایه ٽ ثبٹی ومی

ثځی ثدب ي ي ث وشی ا ػىڀ ي هویی ػچځیی ث ٭مڄ آډي، ثٮيا

ثى، آاى ٽىوي ا ٽ ى ويان ث ډی "ځډڅپب "ثای كڄ ایه ډپالر،

ي اي ا ث ٭ىان ٹډبن ډچی، ث ىثیٽچی كة ډىة ومىوي ي ډير ډبن

وجشب ٥الوی ث يی ډچز ىاىوي سب ٽ ا يبډبن ىي، اډب يی ڈ

ډٵٺیشی ث ىز ویبيى ي اي١ب٫ ا ث ی آٶشڂی ثیش ٷ ىاى، ؿاٽ

ځٵشبی بی اډي . ٽى وبډجى وی ٥جٸ مبن ياڃ ىيان اشبڅیه ٽب ډی

مبن ي٬١ وبثىؼب بڅبی ډٽ ي ډپالر ىیڂی از څشبن وشیؼ

. ٽ ٥ی ىيان ځش ث يی ڈ اوجبش ي از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

55

ىاویڈ ثب ىیڂ ایه كٺیٺز ا ډؼيىا ډى سأییي ى ایىؼب ثی ډىبجز ومی

ب ا ث ځىن سان ځىب سمبډی ایه اشجببر ي وبثبډبوی ٹا ىیڈ ٽ ومی

ډىأ سمبډی ایه ډبئڄ ي ډپالر، آډبى وجىن ای٤ . اشبڅیه اوياهز

اٹشبىی، اػشمب٭ی ي ٵىڂی ثای اشٺا یبڅیڇ ى يی ثى ٽ

. هى ثآیىي میه ياٹٮیز ثى ویز ب ا سىبٹ٠ اشبڅیه ڈ ث وث

وطسای سسیایستی دىشاسی

ډبئڄ ي ډپالر ٽبی یبڅیشی ځٶش ي، ث ایه آوـ ىثب

ډٮىی ویز ٽ ى آن ٽب یبڅیڇ یؾ ډٵٺیشی ث ىز ویبيى

از یب آوپ یبڅیڇ ساوبیی كڄ ډپالر ي ډٮ٢الر ا وياى، یب ثباله

اسلبى مـىبوپ ىثب. ایىپ ى ٽبی ىیڂ ډپالسی يػى وياى

يی ځٶش ي، یبڅیڇ ى ٽبیی ٽ دیبى ي از، دیيیبی

ث ثځی ث يػى آيى از، څیپه اځ ای٤ ي اي١ب٫ ي اكاڃ يی

ځىیي، ڈ ي، ا سٺچیي ي اڅڂبی دی ډی ٽی ى و٪ ځٵش ډی

آډي ي ڈ ډپالر ٽمشی ث ا ٹا بی ثځشی ث ىز ډی دیيی

سان ىاز ٽ یټ ا ٽبی یبڅیشی سىیيی ومی. ځٵز ډی

ٽىن یبڅیڇ ا ساوبیی آوا ىاوي ٽ ډبئڄ ي ډپالر ډث٣ ث دیبى

اډب ثای ؿىیه ٽبی ډبٽز سمبډی ډىڇ ١ير سمبڇ . ا ډیبن ثىاوي

ىاى ي ٹيڇ ايڃ آن از ٽ ث ډىڇ اػب ىاى ى و٪ار هى ا ىثب

ى ایىؼبز ٽ . ډبئڄ ډوشچٴ آاىاو اثا ىاوي ي ث سجبىڃ اٵپب ثذىاوي

. آیي ثیب ابی، یٮىی ىډپای ث ډیبن ډی یټ ډئچ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

56

سومىن ایه ثلض، ثش آن از ٽ ثوبی ډوشچٴ ث ډى٪ بى

سان ىډپای ا سٶپیټ ؿىي ابب ومی. ىډپای ا ا ڈ سٶپیټ ومبئیڈ

ىیبڅپشیپی ىاوي، څیپه ثای ىٻ بی آن ثب ڈ اث٦ ػىج ٽى، یا ٽچی

ثش ایه ثلض ؿىیه سٶپیپی ١ير ىاى ي ډب آوب ا ىډپای اػشمب٭ی،

. وبډیڈ ىډپای اٹشبىی ي ىډپای یبی ډی

ى ډى ىډپای اٹشبىی ٹجال ثلض ي از، ایه ىډپای ث ٥

ىای ي ٽچی ى ٽبی یبڅیشی ى ډٺبی ثب ٽبی ډبی

دیياز ٽ . ى ثیشی یبٵش از، ؿاٽ ىآډي ډچی ٭بىالو سی٬ ډی

ؿىیه ىآډيی ډمپه از ٽڈ یب یبى ثبي، ایه ىز از ٽ ٦ق

ويځی یټ ٽبځ ډش٤ ى اسلبى يی ا ٦ق ويځی ٽبځ ډبثی ى

س از ٽ ایه هى ٭چڄ سبیوی ىاى، ىای دبییه ډبی ٽبی دیٵش

ای ویز ى ي ایه ډئچ سی سٺیڈ ډی څیپه ىآډي ډػى ث ٥ ٭بىالو

. ٽ ث ٽی دیي ثبي

یا . ى ه ىډپای اػشمب٭ی وی ي٬١ ث میه ډىاڃ از

ا٭شجباسی ٽ ىيڅز ى ٽبی یبڅیشی ثای آډ ي دي،

ىآډي، ډإبر ٵىڂی ي ىی ي ٱی بی ٽڈ ثياز، ٽمټ ث هبواى

ػبډٮ یبڅیشی ى ایه . ىي، كٺیٺشب ثیب ؿمڂی از اهشب ډی

اسجب٣ ثیبی ا اډشیبار وب٭بىالو ا ا ډیبن ثىاش از ي ى ایه

. ىای اال ٹبثڄ ډٺبی ویز ه ثب ػاډ٬ ډبی

. ٽىي آیي، ډئچ ٵٷ ډی څیپه يٹشی وه ا ىډپای یبی ث ډیبن ډی

ى ایىؼب وی ث ډى٪ يىشين ثلض، ثش از ىډپای یبی ا ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

57

ثو ووز، ىډپای ٵىی از، ث ایه ډٮىب ٽ : ىي ثو سٺیڈ ومبئیڈ

ٽ ثشاوي ويځی هی هى ا آو٦ ٽ هبیىي ايز، اىا ومبیي،

ډظال ى ػمی االډی ایان ایه و٫ ىډپای ث ٹيی ډلييى از ٽ

ى ٽبی یبڅیشی . دیين وی ډو ي از څجب كشی ی

بیی يػى وياى ي اځ ڈ ثبي، ثیب وبى ث ٥ ٽچی ؿىیه ډلييىیز

ب يػى ىاز، ای ا ایه ډلييىیز ى ډبن اوٺالة ٵىڂی ؿیه دب. از

یټ وٶ ایاوی ٽ ا اىاان آڅجبوی ثى . ىن ډمى٫ ي ثى ډظال ٽايار

دىغ بڃ دی ا ایه ا ايدبی ٱثی ٭بڇ آڅجبوی ثى از، : ٽىي ٽ وٺڄ ډی

ى، ٹجڄ ا ؿی ث ىڅیڄ ثچىيثىن يڅی ىڂبډی ٽ ياى ٵيىځب سیاوب ډی

اكشمبال . وىي ٽىىي ي ثباله ډبی ا ډی ډبی اي ا ډٮ٦ڄ ډی

ى، بیی ٽ ث ويځی هی اٵاى ډث٣ ډی اډي ؿىیه ډلييىیز

. هیچی ٽڈ ي ثبي

ثىبثایه آوـ ػبی ثلض ي ځٶشڂ ىاى، ىډپای یبی ى ٦ق ٽچی

از ٽ ث ډ١ٮڂیی ٵى ى ډٺبثڄ یڈ، ىيڅز ي كبٽمیز ډث٣

ساوي و٪ هى ا ىثب آیب ى ٽبی یبڅیشی ٵى ډی. ى ډی

یبز ىيڅز اثا ىاى؟ ي ایه و٪ ا ث آځبی ډىڇ ثبوي؟ آیب یؾ

ساوي ى ډ٦ج٭بر، اىی ي سچیین ا ىيڅز اوشٺبى ٽىي ي ا څلب٧ ٽ ډی

یبی ى ډٺبثڄ ىيڅز ثأیشي؟ ثب سأٴ ٵايان ثبیي ځٶز ٽ ى ٽبی

یبڅیشی ٱی ا یځاليی ٽ ى آن آاىیبیی يػى ىاى ي سب كيی ڈ

ى ډؼبشبن، ؿىیه ىډپای ای يػى وياى، ى كبڅیپ ى ٽبی

. ىای ایه آاىی ز ډبی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

58

ىای، اٽىن ایه وپش ا يه ومبئیڈ ٽ ى ٽبی ډبی ثؼب از ڈ

آاىی ي ىډپای ٽبوبڅی ي از ي ى ثیبی ا ډاى ٵب ى سئی

ډظال ٥جٸ ٹبون، . ٽىن آن ؿىيان ڈ بى ویز يػى ىاى ي ى ٭مڄ، دیبى

ځىى، ٽ كٸ ىاى يوبډ ډىش ومبیي ي كٺیٺشب ڈ ٽی ډبو٬ يی ومی

ى ي اډب اوشب يوبډ دڃ ىڂٶشی الڇ ىاى ٽ ثای ٽی ٵاڈ ومی

ساوىي يوبډ هى ا كشی بډبن ي اكاة ثٿ یبی وی ث وشی ډی

څیپه ثب يػى ایه سب كيی آاىی یبی . ډسجب ي ثيين ىى اوشب ىىي

ساوي آاىاو أی ثيي، و٪ هى ا ى ى اوشوبثبر ٽ ډی. يػى ىاى

بی یبی ي ب ي ث ر ٽشبة ډىش بى، ى بډبن يوبډ

ىيیپببی ىڅوا هى ٭٢ ى، آاىاو ث هبع ا ٽ ٶ ومبیي ي ثب

بی یبی ٽبی ىیڂ سمب ثڂیى ي ثای یؾ یټ ا ایه بډبن

... . ځىى ى ي ډلپڇ ومی ځیى، وياوی ومی ب، سلز سٮٺیت ٹا ومی ٵٮبڅیز

بیي ایه د دی آیي، اځ ا٭٢بء كة ى ٽبی یبڅیشی

آپبا ث اوشٺبى ثذىاوي، ؿ هاي ي؟ ػاة ایه از ٽ ث ا٭شٺبى

ایىبن . اٽظیز ا٭٢بی كة، ایه ٹجیڄ ٽبب ثمظبث ث ىیا ٽثیين از

اوي ٽ ځؿ ډمپه از ى اثشيا ث آوب ځٶش ى ٽ ث سؼث ىیبٵش

اوشٺبىٽىن كٸ آوبن از، څیپه ى ايڅیه ٵز ثب ىشبيیی ډى ډؼبار

. ٹا هاىي ځٵز

ؿىبوپ اب ي، اٽىن ى ٽبی یبڅیشی ى ایه ه

ى یځاليی ي ډؼبشبن سب كيی ي٬١ ثش از . بیی يػى ىاى سٶبير

ثيين . ىىي ي یڈ ى ډٺبثڄ اوشٺبىار ډىڇ، وشڂیی ؿىياوی وبن ومی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

59

ټ اځ ایه اډپبن ث يػى آیي ٽ ډىڇ آاىاو و٪ار هى ا ثیبن ٽىىي،

ډپالر ٽبی یبڅیشی ثش ٵ٬ ي ػ٫ هاي ي ي و ٵٺ٤

یبڅیڇ ث ه٦ وواي اٵشبى، ثچپ ثیب ڈ ثای یبڅیڇ ىډىي

. هاي ثى

ثیز ي ډٽی كة ٽمویز ٵاو ث ٽىڂ ى ځا ٽمیش

ثای ": سپیڄ ي، آډي از1982ؿبڇ ایه كة ٽ ى بڃ

ٽبی یبڅیشی ايدب، دیٵز ثب٭ض دیيای ډپالر ي سىبٹ٢بر

ایه ٽب ث دیٵز اػشمب٭ی اكشیبع ىاوي ٽ ایه وی ث ... . ډشٮيى ځش

بی آن ٽب ای ى ډیبن ډچز هى ډػت دیيای ویبډىيیبی سب وث

ي وی ث ىډپای ویب ىاوي ٽ ا و٪ ډیشاوي ا كڄ ډبئڄ ي ... ځىى ډی

سیه ای٤ ثای دیٵز ػبډٮ ىډپای ١يی. ډپالر ډػى ثبي

آیي ٽ ى ایه ىډپای ٵب ثب ؿىي ىش اىای ث يػى ومی. از

ى ي ډب ٽبډال یبی ي ایيئڅیپی ث ٽب ځٵش ډی ٽب ث ػبی ډجب

بی كیبر اػشمب٭ی، سٲییار ثبیي ى سمبڇ ػىج. ثب آن ډوبڅٴ شیڈ

".ىډپاسیټ ٭میٺی ر ځیى

ای اډشیبار ٭الي ث ډبئچی ٽ اب ي، ى ٽبی یبڅیشی دب

كثی ي ىيڅشی يػى ىاى ٽ ثب اڃ سج ډى ثای ا٭٢بی ٭بڅی ثی

یپی ا . ځىى یبڅیڇ ډٲبیر ىاوي ي ثب٭ض دیيای ډپالر ؿىيی ډی

كة اسجب٣ ډپالر ابی ایه از ٽ ډئالن ي ٽبىبی ثػش

ځٵشه ا ډىڇ ؿىیه ي١ٮی ٵبچ وشیؼ. ډشٺیڈ ؿىياوی ثب ډىڇ وياوي

ځو ډو ای ٽ ى ثٮ٢ی ا ډاى ٽبىبی كثی ث ی از، ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

60

دیياز . اوي ای ٽ ډىڇ ٭بىی ث آن ٭بىر وپى وىي، ی هى كٳ ډی

ػشه ا ډىڇ ٭بىی اځ ډيسی ث ٥ڃ اوؼبډي، ىيڅشمىان ا ثب ٽ ىيی

. بی ډىڇ ث ٽچی ثیڂبو هاي ٽى ا٭شٺبىار، ثبيب يهاز ***

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

61

ـ سسیایض ضشایط وطس ا 4

بی ډظجز سب ایىؼب، ڈ ا څلب٧ و٪ی ي ڈ ا ىیيځب ٭مچی ػىج

ای ا ډبئڄ ي ډپالر دب. ایڈ یبڅیڇ ا ډى سػ ٹا ىاى

یبڅیڇ ډػى ا وی ا و٪ ځاويیڈ ي اوؼبڇ ث ایه وشیؼ یيیڈ ٽ

ډپڄ ابی ى یبڅیڇ ډػى، ٵٺيان یب ډلييىثىن ىډپای یبی

. از

ساویڈ ياى ایه ثلض ډڈ یڈ ٽ آن یبڅیډی ٽ ډب ایىټ ډی

هایڈ ؿ و٫ یبڅیډی از؟ یب ثش از دیي ى آن ډی

وبىو شیڈ، ىز ا مبن و٫ هاشب ثىیبن یبڅیډی ٽ ډب

یبڅیډی از ٽ ى ٽبی یبڅیشی ډشٺ ي از؟

ایه یبڅیڇ ثب ! هی: ػاة ایه ئاڃ ث بىځی سمبڇ ایه از ٽ

ووز آوپ، ایه ىز از ٽ ى ایان . آیي ای٤ ٽ ډب ػ ى ومی

ٽىشبن وی ياى ډكچ ىای ي ٽى، ػبډٮ ٽىوی ياث٤ ډبی

ىای ي از، څیپه ياث٤ ىيان ٵئىاڅیڇ ى ث ٽچی ا ثیه ډبی

ډب ثب یټ ػبډٮ وٵش از ي سٽیت اػشمب٭ی ي بهشب ٥جٺبسی ػبډٮ

بی ٵبكی ىاى، هچٸ ډب وی ىاای ٵىڀ ي ىز ىای سٶبير ډبی

ا . بی ىیڂ سٶبير ىاى ډو ث هى از ٽ ثب ٵىڀ ي ىز هچٸ

ایه ي دیياز یبڅیډی ٽ ډب هاشب اشٺا شیڈ، ثبیي ثب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

62

یبڅیڇ اسلبى يی، ٵاو، يیشىبڇ یب ٽ ىیڂی ٵٷ ىاش

. ثبي

هایڈ یبڅیډی دیبى ایه ډبئڄ ي ډاى از ٽ ډی ثب سػ ث م

ٽىیڈ ٽ ثب ای٤ ي اي١ب٫ ي اكاڃ يی ي٥ىمبن بځب ثبي ي ا م

ىډپاسیټ یبڅیشی ډڈ س، آډبن وبیی كة ا بهشمبن یټ ػبډٮ

ایڈ، ثچپ ای و ٵٺ٤ ځىبی ډسپت وي ثب ا٭الڇ ؿىیه ډئچ. ایڈ سٮییه ومى

ی ا٭٢بء ي اىاان ٽچی. ایڈ ای ا ثیبن ٽى ثیب ٥جیٮی ي بى ډئچ

ثىاز، كة ثبیي ى ایه ثب سػی وي ي ٹبو٬ ځىوي، ٽ ى ایه ول

و سىب یؾ اولاٵی ا اڃ يػى وياى، ثچپ ث٭پ ایه ثیبوڂ سيايڇ

ثبي، ؿا ٽ كة ډب ث ٭ىان یټ ډجبار اڅی كة ي هچٸ ډب ډی

ٽىي، كة ىډپار ٽ ؿڄ بڃ از ى ا آاىی ي ىډپای ډجب ډی

ث ىډپای ٭میٺب ا٭شٺبى ىاى ي سأډیه آوا ى ای٦ی یپی ا اڃ

. ىاوي ابی دیٵز ػبډٮ ډی

: سان ؿىیه سپمیڄ ٽى ثيیه سسیت ٮب ابی كة ا ى ىاډير ډی

د ډب هابن یټ و٪بڇ یبڅیشی . "هىډوشبی، ىډپای ي یبڅیڇ "

ډى٦جٸ ثب ای٤ ډیه هى شیڈ ٽ ى آن، ڈ كٸ سٮییه وز ث

پڄ هىډوشبی، ىډپای ي آاىیبی ىډپاسیټ س٢میه ى ي ڈ ى

ٵشه اشظمب اوبن ا اوبن، ياث٤ ییبڅیشی ث ػبډٮ كبٽڈ ا ثیه وشیؼ

. ځىى

ثیز ي ؿبڇ هى ى ډشبن بڃ كة ٽمویز ٵاو ى ٽىڂ

بهشه یبڅیډی ٽ "، سىب یټ ٮب ا ډ٦ف ٽى ثى، آن ڈ 1982

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

63

یٮىی كثی ٽ ى ډیبن ثځشیه اكاة "!وڀ ٵاوی ىاش ثبي

ٽمویز ايدبی ٱثی ثیش ا م ث كة ٽمویز اسلبى يی

وىیپش از، ډیواي یبڅیډی دیبى ٽىي ٽ ثب اي١ب٫ ي اكاڃ ٵاو

. بځب ثبي

ابی ٽ ثبیي ى یبڅیڇ ډى٦جٸ ثب اي١ب٫ ي اكاڃ ډیىمبن یټ ډئچ

هچٸ بی ایان ي ډچز . ىډپای ي آاىی از ى و٪ ځٵش ى، ډئچ

اوي، ا ایىي ث یڈ اشجياىی ويځی ٽى ٽى يب بڃ ى ی چ٦

هاىي آاى ثبىي ي ثب آاىی آاىی ي ىډپای ویب ډجډی ىاوي ي ډی

بى، یبڅیڇ وبن، ډپه، آډ ي ثياز ا ٵاڈ ډی. ويځی ٽىىي

ى ډٺبثڄ ایىب و ٵٺ٤ ځ . ٽىي څیپه اوبن ٵب ث هب٥ وبن ويځی ومی

وجبیي آاىی یټ اوبن ا يی ىی ځىى، ثچپ ث٭پ، هیچی ثیش ا

ډب ثبیي یبڅیډی دیبى . ىای ثبیي ث اي آاىی ىاى ى ىيان ډبی

. ٽىیڈ ٽ و سىب ىډپای ا ډلييى وىمبیي، ثچپ آوا وی ځش ثيي

ث ػبی ػبډٮ ": ځیىي ډبٽ ي اوڂچ ى ډبویٶز كة ٽمویز ډی

ای ىای ثب ٥جٺبر ي س٢بىبی ٥جٺبسی ډػى ى آن، ػبډٮ ډبی ٽى

ٵى ٣ پٵبیی آاىاو هایڈ ىاز ٽ ى آن پٵبیی آاىاو

".سمبډی اٵاى هاي ثى

ى اث٦ ثب ؿىیه اچی از ٽ ثبیي ځٶز ٥ٵيای ا ىیپشبسی

ځيای ا ی ثٮ٢ی ا ا٭٢بء ي اىاان كة ىډپار ديڅشبیب ٽ ځب

ډى ي وبډٮٺڃ، ؿاٽ ا یټ ٥ٳ ٥ٵيای ا ى، اډی از ثی اثا ډی

ىیپشبسی ديڅشبیب ا ی ٭٢ یټ كة ىډپاسیټ ـ ډچی ډبوىي كة ډب،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

64

ډٮىبیی از ي ا ٥ٳ ىیڂ كشی اځ ا ىیيځب یټ ٵى ډبٽیز اډ ثی

وی ث ډئچ ثىڂیڈ، ٥ٵيای ا ىیپشبسی ديڅشبیب ث یؾ يػ وجبیي ډبوىي

. یټ اڄ سٲییوبدی ي ٱیٹبثڄ ثلض ى و٪ ځٵش ى

كة ثځی ؿن كة ٽمویز ٵاو ؿىيیه بڃ از ٽ

ٽ ٵٹب $يؿبڇ هى ثیز ىیپشبسی ديڅشبیب ا وٶی ٽى ي ى ٽىڂ

ىبهشه اشبڅیىیڇ، ث سٶیڄ ث ى ډى ایه ډئچ ي ډلپڇ #اب ي

ٱی ا كة ٽمویز ٵاو، اٱچت اكاة . يىڂی دىاهش از

ثىبثایه اځ ى ؿىیه . ٽمویز ٽبی ٱثی میه ىیيځب ا ىاوي

ای٦ی ٭٢ی ا یټ كة ىډپاسیټ ـ ډچی ا ىیپشبسی ديڅشبیب

سان ث اي ؿ وبڇ ىیڂی ډی " ىاٱش ا آ ٽب " ػبوجيای ٽىي، ٱی ا

! ځاز؟

اٽىن كشی ى اسلبى يی ي ٽبی یبڅیشی ىیڂ وی، ا

ډبٽ ى اثشيای اډ، ىیپشبسی . ى ىیپشبسی ديڅشبیب ثلظی ومی

ديڅشبیب ا ث ر یټ اڄ ډ٦ف وپى از، ثچپ آوا ث ٭ىان

٥جٺبر ا ډیبن ٵشه ٽچی " آن ای ځا ډى سػ ٹا ىاى ٽ وشیؼ ډكچ

ی ډبٽ ثای ییٴ وبډ$ هاي ثى "٥جٺ ثی ي ث يػىآډين یټ ػبډٮ

ى ډبویٶز كة ٽمویز وی ٽ ى بڃ . #1852يایز ډیچ، دىغ ډب

ٹيڇ ايڃ اوٺالة ٥جٺ...": اوي ډىش ي از، ډبٽ ي اوڂچ وش1848

هى كبٽم از سب ثشاوي ى ډجب ٽبځ، بوين ديڅشبیب ث ډٺبڇ ٥جٺ

هى ىثب ٭الي ث آن ډبٽ ى وش ".ثای ىډپای دیي ځىى

دیپب ثٿ اوٺالثی ٭جبر از ا ذىن كبٽمیز ": ځیي ٽمن دبی ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

65

ث ډىڇ سب آوپ ایه كبٽمیز ث ر یټ ویيی وي ي ابی ډىډی

ىآیي، و آوپ ث پڄ ویيیی ٹي ٭چڈ ٽىي ٽ ډبوىي یٯ ثځىن يی ٹا

ځىى ٽ ث ا٭شٺبى ثىیبوڂاان ا ایه وىبن ایه ياٹٮیز آپب ډی ".ځیى

. ډبٽیڇ، ډلشای ىیپشبسی ديڅشبیب اشجياى ویز، ثچپ ىډپای از

ثیشڈ كة ٽمویز اسلبى يی، ا كبٽمیز ٭مډی هچٺی ى ٽىڂ

ى ؿیه، ډبئس سوڀ ا . لجز ي ي سب ثلبڃ ایه و٪ی وٶی وي از

لجز "ىیپشبسی ىډپای "ي ايڃ ث ػبی ىیپشبسی ديڅیشبیب، ا

ث "ىیپشبسی ىډپای هچٺی "اي ى ٽشبة ډ هى ث وبڇ . ٽى ډی

. "ىیپشبسی ٭چی ىمىبن هچٸ ي ىډپای ثای هچٸ ": ځیي اهشب ډی

اډي وی ى ؿیه ثیش ا ىډپای یبڅیشی ځٶشڂ ى ډیبن از سب

. ىیپشبسی ديڅشبیب

ایه ځٶش، ڈ ث . ثىبثایه ډب ثبیي یبڅیډی ثبیڈ ٽ ىډپاسیټ ثبي

ځیی ا ىشبيىبی اٹشبىی ي اػشمب٭ی ي ڈ ث ډٮىبی ډٮىبی ث

ډىيثىن ا آاىیبی ٵىی ي یبی ي ډبٽز ډشٺیڈ ډىڇ ى اډ ث

اٹشبىی ي ى یبڅیڇ ىډپاسیټ، ٵى و ى ډیى. ٽ از اىا

يوي یټ . ځیى ٽی ٹا ومی اػشمب٭ی ي و ا څلب٧ یبی ډى ث

ٽ یبڅیشی ٽ ى آن یبڅیڇ ىډپاسیټ دیبى ي از،

. ٽىي يويی از آاى ي ثب آاىی ويځی ډی

ى ایىؼب ١ير ىاى ث سلیق ءسٮجیی ى ډى یبڅیڇ

ىډپاسیټ ثذىایڈ، ؿا ٽ ثهی اٵاى ث ډٶڇ ىز یبڅیڇ

ٵٷ "یبڃ ىډپای " ثب "یبڅیڇ ىډپاسیټ "! اوي ىډپاسیټ دی وجى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

66

ډی ٵډیشی از ٽ ثب وبڇ یبڃ ىډپای یټ ه٤. یبىی ىاى

ثب وبڇ یبڅیڇ، ! ؿهبوي ٽىي ي آوا ډی ىای ىٵب٫ ډی یبڅیڇ ا ډبی

هاي ډبئڄ ي ٽىي ي هال ډی ىای سیٸ ډی ٽبځان ا ث ٹجڃ ډبی

ىای ډپالر یبی، اٹشبىی ي اػشمب٭ی ٽبځان ا ى ؿبؿة ډبی

ى كبڅیپ . كڄ ي ٵڄ ومبیي، ثيين آوپ ایه ؿبؿة ا ى ڈ ثپىي

. ای ویه از ىای ي ایؼبى ػبډٮ یبڅیڇ ث ډٮىبی اوياڇ ٽبډڄ ډبی

ځىى ي كبڃ آوپ ځش ا آن، یبڅیڇ ث یټ و٪بڇ اػشمب٭ی ا٥الٷ ډی

ىياٹ٬ جبز . ډی یټ بډبن یبی از یبڃ ىډپای ه٤

اٹشبى " ډبوىي جبز "یبڃ ىډپای " ثب "یبڅیڇ ىډپاسیټ "

ث ىاو اٹشبى ځٶش "اٹشبى یبی ". از "یبز اٹشبىی " ثب "یبی

ٽىي، ى كبڅیپ ى ٽ ٹبوومىيیبی ٭مډی اٹشبى ا ډ٦بڅٮ ډی ډی

اٹشبىی یبز ډو كة یب ىيڅشی ى ٭ ،"یبز اٹشبىی "

. از

هایڈ، ایه هى ث ډٮىبی وٶی ځییڈ ډب یبڅیڇ ډی يٹشی ډی

څیپه ىڂبډیپ . ىای ي وشیؼشب ډىيىىبهشه یبڃ ىډپای از ډبی

شیڈ، ډٮىبی آن ایه از "یبڅیڇ ىډپاسیټ "ٽىیڈ هابن ا٭الڇ ډی

ٽ ډب ٵب هاشب یبڅیڇ شیڈ، اډب یبڅیډی ٽ ثب ىډپای

ځا كة ٽمویز ٵاو ث ٽىڂ. ىډب ثبي ي آوا ځش ىي

ثیز ي ؿبڇ آن كة، ٽ سبٽىن ؿىي ثب ث آن اب ي از ى ایه

دیٵز ىډپاسیټ ى ػز ىشیبثی ث یټ یبڅیڇ ": ځیي ثب ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

67

بی ىویبی اډي بځب ىډپاسیټ ٽ ٽبډال ثب ياٹٮیبر ٽډبن ي ٭یىیز

"!ثبي، ایه از يٳ ثٿ كة ډب

و٪ ا ایىپ ثبیي ای٤ دیياز ٽ ى اډ بهشمبن یبڅیڇ ٳ

ای ا اڃ ٽچی وی ثبیي ٭بیز ٽی ى و٪ ځٵش ى، دب يی

: ځىى

ثىاشه ووز، مـىبوپ اب ي یبڅیڇ ث ډٮىبی ا ډیبن

. اوبن ډٮیب ابی از "ٽب "ایز ٽ ى آن ٽی ي ایؼبى ػبډٮ ث

ایز سبیوی ي ث میه ىڅیڄ ى ٽب بهشمبن آن ىيڇ، یبڅیڇ سؼث

ٽب اشٶبى ځىى، ثيين آوپ ٽ هبی ث ثبیي ا سؼثیبر م

٭ىان اڅڂی ډ٦چٸ اوشوبة ځىى ي ثيين آوپ سؼثیبر یب ا یؾ

ای اٽىن ى ٵاو آډبی سب ثای ډظبڃ ڈ. ٽی وبىیي ځٵش ى

ی ٵاو ب ػبډٮ سان اوش٪ب ىاز ث ایه يىی اڅجش ومی. آٱب ځش از

اٽىن ىيڅز یبڅیشی ٵاو ا و٪ ىؿب ىځځوی ابی ى، څیپه ڈ

ىي ٽ ډى و٪ كة اٹشبىی ي اػشمب٭ی سٺیجب مبن ٽببیی ا اوؼبڇ ډی

س اب ي، آډبی ٵاو ڈ مبوڂو ٽ دی... ٽمویز ٵاو از

ځى، ث میه ىڅیڄ از سب از ي ڈ ډير ٽسبی ثی ا ٭م آن ومی

ٽ وجبیي یبى يی آن كبة ٽى، اډب ى ایه آډبی سىب یټ ډئچ ثای

ای ا یبڅیڇ ډب ػبڅت از ي آن ایىپ اځ ایه سؼث دیي ځىى، ومو

. ىډپاسیټ ث ىز هاي ىاى

ثيين ټ ى اډ بهشمبن یبڅیڇ ثبیي سؼثیبر اسلبى يی،

بی امىي ډى سػ ٽبی ايدبی ٹی ي ؿیه ث ٭ىان آډبی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

68

ٹا ځیوي، و ٵٺ٤ ا ایه څلب٧ ٽ یبڅیڇ ا ثبیي ؿڂو دیبى ٽى، ثچپ

ډب ثبیي ڈ ا وشبیغ ډظجز ایه سؼث. ا ایه و٪ وی ٽ ؿڂو وجبیي دیبى ٽى

ثیز از ث ثڂییڈ ي سبیوی ٽ ثځشیه ي ډمشیه آډبی ػبډٮ

. ڈ ا اشجببر آن ىيی ػئیڈ ***

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

69

ضع ا دس مات وطسای سسیایستی ـ 5

دی ا آوپ ث اڄ ډ٦چت ثذىایڈ، و٪ ٽسبی ث سبین ػىج

اوشوبیوبڃ ىيڇ ث ٭ىان بډبن ٽبځان : ٽبځی ػبن ١يی از

ى ىيان ػىڀ ػبوی . ى ډبن اوڂچ ث يػى آډي1894ػبن ى بڃ

ډی اشیه هى اوشوبیوبڃ ىيڇ ا ه1914٤ سب 1918ايڃ، ى بڅبی

یٮىی ا ډ٬١ ىٵب٫ ا ډىبٵ٬ كمشپبن ػبن ډىلٳ ځىیي ي ث ایه

یا ىڂبډی . ٽبځان ویز "اوشوبیوبڃ "اڅاٹ٬، سسیت اطجبر ومى ٽ ٵی

ٽ ػىڀ ي٫ ي، ثیبی ا اكاة یبڅیز ٽ ٭٢ اوشوبیوبڃ

بی ػىڂی ىای ٽ ډشج٫ هى ي سأډیه ثىػ ىيڇ ثىوي ا ډبی

بی ياٹٮی ډٮشٺي ثىوي ب ي اوشوبیوبڃ ى كبڅیپ ثچیټ. كمبیز ٽىوي

ىای ٽ هى ث ډجب ثهیوي ٽ ٽبځان ٽی ثبیي ٭چی ډبی

٥چجبو ي ي ثای وڂوی آن ثپىي ي ا كمبیز ي دشیجبوی يویڇ ٭٪مز

. ىای ٽبی ډث٥، هىىای ومبیىي اٵيی ډبی ػىڀ

و٪ی ثب٭ض ي ٽ كة ثچیټ ا اوشوبیوبڃ ىيڇ هبع ؿىیه اهشالٳ

ثٮي ا دیيی . ى ي ث ایه سسیت اوشوبیوبڃ ىيڇ ٭مال ا ڈ ٵي دبیي

اوٺالة اٽشج، څىیه دیىبى سپیڄ اوشوبیوبڃ ڇ یٮىی اوشوبیوبڃ

سپیڄ ي ي ث ر 1919ایه اوشوبیوبڃ ى بڃ . ٽمویشی ا ومى

يٳ څىیه ا ایؼبى اوشوبیوبڃ ڇ ایه . ډؼم٬ اكاة ٽمویشی ى آډي

ثى ٽ اكاة ٽمویز ا ى یټ بډبن ياكي ػبوی ځىڈ آيى سب

بی ډشلي ي یپذبؿ ٭مڄ ٽىىي ي ا كبٽمیز يی ٽ ډى ی ىيڅز

. ىای ٹا ځٵش ثى، ىٵب٫ ومبیىي ډبی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

70

اوشوبیوبڃ ڇ بډبوی ثى ٽ دب ا ػج ٵاس ځاش ي ثیش ث یټ

يیټ اڄ ىاز ي كثی ایه اوشوبیوبڃ، ثیز. كة جبز ىاز

يیټ اڄ ثى ي آیي وبځی ا ٹجڃ ایه ثیز ث ٭٢یز آن ى ډی

یپی ا ایه اڃ ٽ ر یبىی دیيا ٽى . ثبیشی ا آوب دیيی ومبیي ډی

ډ١ٮڂیی ى ډٺبثڄ اسلبى يی ډٮیب اوشوبیوبڅیڇ، ی ": ثى، ایه ثى

، ث ایه ډٮىی ٽ اځ كثی، یبز ٽ يی ا ٽ ى آن ډبن "از

يؿا ا آن ىٵب٫ ٽى ي ثيين ؿن سىب ٽ یبڅیشی ػبن ثى ٹجڃ ډی

ى ٱی ایه ر، . آیي ومى، اوشوبیوبڅیز ث كبة ډی ي دیيی ډی

. ي یٮىی ؿىبوـ و٪ اوشٺبىآډیی ىاز، اوشوبیوبڅیز ٹچمياى ومی

، مـىبن اىاډ 1943ایه ي٬١ سب ډبن اولالڃ اوشوبیوبڃ ڇ ى بڃ

څیپه ى آن بڃ ا٭الڇ ي ٽ ث ىڅیڄ ػیبن ػىڀ، كة . ىاز

ثٮي ا ػىڀ ىيڇ ػبوی . ساوي یبز هى اب سٮییه ومبیي ٽمویشی ډی

ى ډیبن اكاة ٽمویز ث " ا٥ال٭بر ىٵش ډجبىڅ " یب "اوٶڇ ثي "وی

. ، ډىلڄ ځىیي1956يػى آډي ٽ آن ڈ ث ىوجبڃ هياىبی بڃ

ثيیه سسیت، ډيسبز ٽ كة ٽمویشی كٸ ایه ا ىاى ٽ

كاىص ىویب ي ٽ یبز هى ا ډشٺال اسوب ومبیي ي و٪ هى ا ىثب

اكاة ٽمویز ايدبی ٱثی، هب اكاة . ډشج٫ هى ا٭الڇ ىاى

ٽمویز ایشبڅیب، ٵاو ي اذبویب ى ډى ثیبی ا ډبئڄ ثب ٽبی

و٪ ىاوي ي ىیيځببی هى ا ى یبڅیشی ي اسلبى يی اهشالٳ

. بوي ډ٦ج٭بر هى ډىش ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

71

ډىي ثبي ٽ ىثب ثىبثایه اځ یټ كة ٽمویز ا ایه كٸ ث

ثیبی ا ډبئڄ، و٪ار ډبثی ثب اسلبى يی وياش ثبي، دیياز ډب

ٽ یټ كة ىډپاسیټ ـ ډچی شیڈ ث٦یٸ ايڅی ا ؿىیه كٺی ثهىا

ساویڈ ى ډى بهشمبن یبڅیڇ ي ى اث٦ ثب یبز شیڈ ي ډی

. ػبوی، و٪ار يی هى ا ىاش ثبیڈ

. ومبیي ثيين سىیي اسلبى يی یبز هبػی يی هى ا سٮٺیت ډی

ساوي بی ایان ډی ای ثب و٪ار ي ثبيبی هچٸ ډی يی څیپه آیب ؿىیه ه٤

ما بځب ثبي؟ ډظال اډي مڂبن ډیياوىي ٽ اسلبى يی ٭الي ث

ػی، ٽبسیب ي .ثی. آ: اسډجیڄ، ٽبډین ي څاڇ ىیڂ، الكبیی ا ٹجیڄ

یڈ ب ٽ یټ یڈ . اچل ي ډمبر وی ث یڈ ب ٵيهش ثى

ىیپشبسی ي دچیی ثى اځ ایه الكب ا ى ىاهڄ ٽ ډى اشٶبى ٹا

هچٺبی ایان ثى ي بی ٭بىالو ىاى، ایه ٽب ١يیز ثب آاىی ي هاز ډی

ٽى، ا آوؼب ٽ یمی ثى ياثش اځ ى هبع ا ایان ا آن اشٶبى ډی

اډذیبڅیڇ ي ث ر اوياڇ هبيډیبو ىآډي ثى، ثبڈ ایه ٽب ث

مبوڂو ٽ $بی ایه ډى٦ٺ ثى ډٮىبی هډز ثب آاىی ي آاىیوای هچٸ

ثىبثایه آیب ډب ث ٭ىان #!ب ایه الكب ا ى ٩ٶب ډى اشٶبى ٹا ىاى

ایاویبوی آاىیوا كٸ وياشیڈ ثڂئیڈ ٽ ٵيهشه ایه الكب ث یڈ ب،

بی ایان ثى؟ ٭چی ډىبٵ٬ هچٸ

ډب ایه از ٽ ٹجڄ ا م ا ډىبٵ٬ هچٸ هىډبن ىٵب٫ ٽىیڈ، ي٩یٶ

ډب . ٽىي مبوڂو ٽ اسلبى يی وی اثشيا ا ډىبٵ٬ هچٺبی هى ىٵب٫ ډی

یـڂب ا اسلبى يی اوش٪ب ويایڈ ٽبی ٽ ډب ثبیي اوؼبڇ ىیڈ، ثایمبن

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

72

ډشأٶبو ى ځش ثیبی ا ډجبان ٽىشبن ؿىیه اوش٪بی ا . اوؼبڇ ىي

. ب ثیبیىي ي ډب ا آاى ٽىىي ىاشىي ي ث آوب یبى ىاى ي ثى ٽ ثبیي يی

بی ىیڂ اٽىن كة ډب ایه ياٹٮیز ا ثای ا٭٢بی هى، هچٸ ٽى ي هچٸ

ایان يه ٽى از ٽ ډب ثبیي هى أب ډیىمبن ا آاى ٽىیڈ ي ځ

ثا اسلبى يی یب ٽ ي ٹير ىیڂی ثبیڈ ٽ ا وجبیي ؿڈ

وجبیي ا اسلبى . هبع ثیبیي ي ثایمبن ىډپای ي هىډوشبی سأډیه ومبیي

هایڈ ىز ډ٦بثٸ آن ٭مڄ يی اوش٪ب ىاش ثبیڈ ٽ ؿ ا ډی

ى ډٺبثڄ، اڅجش یؾ ىيشی ڈ وجبیي ا ډب اوش٪ب ىاش ثبي ٽ ؿ . ٽىي

. ځیي ډب ڈ ٵا ا٥ب٭ز ومبئیڈ يی ډی

ى "همیىی "ث ٭ىان ومو، یبز اسلبى يی ا ى اث٦ ثب ایان

: و٪ ثڂییڈ

ب ى ډٺبثڄ یڈ همیىی ٥ی ؿب بڃ د ا ث ٥ٽچی، یبز يی

دیيی اوٺالة ایان ا ىیي هىبن یټ یبز لیق ي اڅی ثى

ٽىیڈ، یبشی ٽ څیپه ا ىیيځب ډب ٽ ٭چی یڈ همیىی ډجب ډی. از

. ا ایه یڈ كمبیز ومبیي وبىز، وبهبیىي ي ٱیاڅی از

ٽىىي ب ثای دیجى ؿىیه یبشی ؿیز؟ آوب اشيالڃ ډی ىڅیڄ يی

آډیپب، یڈ همیىی ٽ یڈ ب یمی ثى ١ي اسلبى يی ي ذى

ڈ ىز از ٽ ١ي يی از، څیپه ى مبولبڃ ١ي آډیپبیی وی

، ا ایىي یټ ىػ ا #یب كياٹڄ ډبوىي ب ذى آډیپب ویز$ز

. س یڈ ب ثش از ي ثای اسلبى يی ٹبثڄ ٹجڃ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

73

اڅمچچی یبز ىشی ثبي، يڅی آیب ډمپه از ؿىیه یبشی ا څلب٧ ثیه

ډب ڈ ثبیي ډئچ ا ا ایه ىیيځب ډى سػ ٹا ىیڈ؟ ثای هچٸ ٽى ٽ

ای وز ي ىاډير ٭چی یڈ همیىی ډير ؿىي بڃ از ىځی ډجب

ٽىي، آیب یبز از ي ي ى ایه ا ؿىيیه وٶ ا ٵوياو ا ٵيا ډی

! ساوي ٹبثڄ ٹجڃ ثبي؟ ثيين ټ، هی دشیجبوی ا یڈ ډی

ساویڈ اسلبى يی ا ث ػبی هىډبن ٵ ٽىیڈ ي ا ثىبثایه ډب و ډی

ساویڈ هىډبن ا ث ػبی اي ثوایڈ ډ١ٮی ډبوىي ډب ىاش ثبي ي و ډی

. اسلبى يی ثڂایڈ ي یبشی ډبوىي آن ى دی ځییڈ

ث ٭الي ثبیي ایه ډئچ ا وی ا٭الڇ ٽىیڈ ٽ ډب و ٵٺ٤ ډوبڅٴ سٮ

ياث٤ ثبځبوی ي ٵىڂی ایان ثب اسلبى يی ي ٽبی یبڅیشی

ىیڂ ویشیڈ، ثچپ ډٮشٺيیڈ یمی ى ایان ث ٽب ثبي، ثبیي ياث٤

ایان ث . ثٿ ایان سٮ ثوي هى ا ثب اسلبى يی، ایه مبی

ساوي ډٺبىی یبىی ډاى هبڇ ث اسلبى يی ٭ىان یټ ٽ ٽبيی ډی

ځش ا آن، . ثٶيي ي ٽبالبی ىٮشی ا ا آن ٽ هیيای ومبیي

ای ثیب ساوي ا ا ساویشی اسلبى يی اشٶبى ٽىي ي ثب یى ایان ډی

ٽمش ٽبالبی هى ا اػمچ ځب ا ث ايدب ثبوي ي ٽبالبی ډى ویب ا ا

ٽىىي ا٭اڇ یټ سیڈ ٵسجبڃ ا اسلبى ٽبویپ س ډی. ايدب ياى ومبیي

يی ث ایان یب ٽز آوب ى ډبثٺ ٦وغ ثب سیڈ ایان كمبیز ا

اڅمچچی ا ث هثی ىٻ ٽىىي ي ياث٤ ثیه یڈ ب ثى از، اشجب ډی

. اوي وپى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

74

ٽىیڈ ٽ ډب ډوبڅٴ ځش ياث٤ اٹشبىی ي ٵىڂی ثىبثایه سپا ډی

ٽبی یبڅیشی ثب یڈ همیىی ویشیڈ، څیپه دشیجبوی یبی ا ایه

بی ٭ؼیجی ٽ مـىبوپ ى ډبن ب وی كمبیز. ىاویڈ ډى ډی یڈ ا ثی

سأٴ ثى ي ث آډي، ثیب ډبی ى ٽبی یبڅیشی ا ب ث ٭مڄ ډی

ساوشیڈ هى ا ٹبو٬ ٽىیڈ ٽی ډبوىي ډبوی ىٽشای ٭چڇ یؾ يػ ومی

ىاویڈ اب ٭چڇ اػشمب٭ی ى اػشمب٭ی ث ډلمي١ب ب ثيي، ى كبڅیپ ډی

. ٽبی یبڅیشی، ډبٽیڇ ـ څىیىیڇ از

ایىټ ثب سػ ث سمبډی ډبئچی ٽ ډ٦ف ي، اث٦ كة ډب ثب ٽبی

یبڅیشی ثبیي ث ؿ ډىاڅی ثبي؟ دبن ایه از ٽ ایه اث٦ ثبیي

بی یبی ای ا ځيب ي ىش ىيشبو ثبي یٮىی و همبو، ډبوىي دب

ٽ اسلبى يی ا یبڃ اډذیبڅیز یب اډذیبڅیز سمبڇ ٭یب

ای ا يؿا، ډبوىي كة سى ٽ ډئچ ؿن يی ثی ىببوىي ي و ىوجبڅ ډی

آیي ي یبشی ا ٽ ا ٥ٳ ىيڅز يی ى ٽ ى يی دی ډی

ا ىیيځب !. دىاى ٽىي ي ث ډياكی آن ډی دی ځٵش ى، ىثز ٹجڃ ډی

ډب دیوي ىيشی ث ایه ډٮىب ویز ٽ آوـ ىيشبومبن ثواىي ثڂئیڈ

!. څجیټ

ثيين ټ ؿىبوـ ډب ثب اسلبى يی اهشالٳ و٪ ڈ ىاش ثبیڈ، ځ

آییڈ، اډب كٸ اوشٺبى ا ما ثای هى ثب ایه ٽ ا ى هډز ىومی

ىي، آیب ٽبی ٽ كة ىډپار اوؼبڇ ډی. ډلٶ٧ هایڈ ىاز

ساوي ډى دىي كة ٽمویز اسلبى يی ثبي سب آوپ ډب ڈ ډی

ىي سأییي ومبئیڈ؟ ٽبی ا ٽ ىيڅز يی اوؼبڇ ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

75

ډب . ىاوىي ٽ اسلبى يی ىيڅشی از ثیب ٹيسمىي ي ثبوٶ مڂبن ډی

ى ٽ ډب اث٦ ڈ كة ٽؿټ ډچز ٽؿپی شیڈ، اډب آیب ایه ىڅیڄ ډی

ځای ٽىیڈ ٽ ؿ اىی ډپ ثڂیي، مبن ا هى ا ث ایه ډجىب دبی

#ډوب ى هبيډیبو$بیی يػى ىاوي اكاة ي بډبن! اوؼبڇ ىیڈ؟

ٽىىي ٽ آوـ ا اىی ډپ ایان ٽ ى ڈ هیبڃ ډی ډبوىي كة سى

ؿىیه ٽبی . يؿا ا ی آوب سپا ى ى، ثبیي ثيين ؿن دو ډی

. وبو ١ٮٴ ي ثوی ي ٭يڇ اشٺالڃ آوبز

وجبیي ٵاډ ٽى ٽ كة ىډپار ٽىشبن ایان بكت ډبی

. ثځی از، آوڈ مبن یبز ډشٺچی از ٽ ى دی ځٵش از

. سبٽىن یپی ا ډ ډٵٺیز ډب ى اسوب میه یبز ډشٺڄ وٶش از

. ایه یبز، ىز یب وبىز ؿ ثى ډى٫ هىډبن ثى از

یا ډٮشٺيیڈ ٽ یؾ ٽ ث اويا هى ډب ا ياٹٮیبر ػبډٮ ٽىشبن

ثبهج ویز ي ڈ ثيان ىڅیڄ از ٽ یـپ ث اويا هى ډب الكیز

یؾ اځبوی ؿ ډث٣ ث یټ ٽ . ځیی ث ویبثز ا ډب ا وياى سمیڈ

اڅمچچی، ایه كٸ ا وياى ٽ ثيين ا٥ال٫ ډب ىثب ډب ثو ي ؿ ثیه

ىیڈ ٽ ىثب ٽ ومی مـىبوپ ډب ڈ ث هى اػب. سمیڈ ثڂیى

یـڂب وجبیي ډىبٵ٬ یؾ ٽ ي یؾ كثی ثای ډب . ىیڂی سمیڈ ثڂییڈ

سىب ډٮیب ثای ډب ډىبٵ٬ هچٸ ٽى ي هچٺبی ىیڂ ایان . ډٮیب ٹا ځیى

از ي ث ي یؾ ٽ ىیڂی ٱی ا هچٸ ٽى ي بی هچٺبی ایان،

. ساوي ایه ډىبٵ٬ ا ثشسٮییه ي سجییه ومبیي ومی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

76

ډئچ ىیڂی ٽ ثبیي يه ځىى ایه از ٽ ډب ث ٭ىان كة

ىډپار، وجبیي هى ا ياى اهشالٵبر ي س٢بىبی ډػى ډیبن ٽبی

ای می ا اسلبى يی ى ډٺبثڄ ؿیه یبڅیشی ثىمبئیڈ ي ډظال ثڂو

څیپه ؿىبوـ ... ػبوجيای ٽىیڈ یب ایىپ آڅجبوی ا اڅڂی هى ٹا ىیڈ ي پا

ځيای یپی ا ا٭٢بی كة ډب، ثوبیی ا یبز هبػی يی ا ځب

بیی ا یبڅیډی ا ٽ ى آوؼب يػى ډى اوشٺبى ٹا ىاى یب ایىپ ػىج

یب #١ي يی ثىن$ىاى سأییي وىمى، ایه اډ وجبیي كمڄ ث آوشی یشیڇ

ایه ىي یٮىی آوشی یشیڇ ي آوشی . ځىى #١ي ٽمویز ثىن$آوشی ٽمویڇ

مـىیه اځ وی ى . ٽمویڇ ډيسب از ى كة ډب ډلپڇ ي از

بی يی ثذىاى، وجبیي اي ا ث ىاهڄ كة ث ىٵب٫ ا ثٮ٢ی ا یبز

ىن ب ایه و٫ ثؿت. ثىن ي اولاٳ ا ه٤ كة ډشڈ بوي ای " سى "

ب ؿیی از ٽ ډشأٶبو ا ی كة سى ياع ىاى ي ي اسبڇ ثشه

! از

اٽظیز ایه ٹ٢بيسبی وبىز ٽ ډوب ث هى ػاوبن ىاى ي ي

بی ٵپی یبىی ا ٵاڈ ډشأٶبو ى ډیبن ثٮ٢ی ا آوب، ډػجبر آٶشڂی

اىثیبر ډىلٵی ٽ ا . ایز ا ػبوت جان كة سى ٽى از، سلٶ

ډبٽیبيڅیڇ، ىىي ډٲ جان كة سى ساي ٽى، مڂی وبن

. ٥چجی از ادسویڇ ي ٵز

ډشأٶبو ث ىڅیڄ آوپ ى ایان ىشی ث اىثیبر ایڄ یبی ٽب

ډپچی ثى ي ز، ایه اىثیبر اولاٵی ث ثبيب ي ا٭شٺبى یټ وڄ ٽبډڄ ا

. ػاوبن ډب سأطیار ئی ځاش از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

77

ٽه ى، ثبیي ډب ا یټ ای ی ٥چجبو ثای آوپ ؿىیه ا٭شٺبىار ٵز

٥ٳ ي٩یٶ هى ا ى ډجب ثب آوب ث اوؼبڇ ثبویڈ ي ا ٥ٳ ىیڂ ث

هاىي ثب ډبٽیڇ ياٹٮی آىبیی ٵٺبی هى سٶیڈ ومبئیڈ ٽ ؿىبوـ ډی

دیيا ٽىىي، ثبیي كبة آطب هى ډبٽ، اوڂچ ي څىیه ا ا ٭ٺبیي اولاٵی

اځ . بی ځما ػيا ومبیىي ای ا ځيب ي ىش كة سى ي و٪ار دب

ای ایشب ویز ىاوي ٽ سئی ٭چمی ځ ديیي ٽی ډٮشٺي ث ٭چڈ ثبي، ډی

ثىیبوڂاان ډبٽیڇ وی ځ ث ایه ثبي . ٽىي ي ي ث ي سپبډڄ دیيا ډی

آوب . اوي يكی آمبوی از ي وجبیي ىشپبی ى اوي آوـ ا ٽ ځٶش وجى

اوي ٽ ډبٽیڇ اىمبی ٭مڄ از ي دیش وی ى كبڃ سپبډڄ آپبا ځٶش

. ثبي ډی

ٽىي ياٹٮیبر ب ایه از ٽ آوب ډی سٶبير ډب ثب اٽظیز ځيب ي ىش

ډیه ډب ا ثب سئیبی هى ډى٦جٸ بوي ي ډب ث٭پ، ډی هایڈ ثب

ځیی ا سئی ي سؼثیبر اوٺالثی ٽبی ىیڂ ي ٽ هىډبن ي وی ث

. ىي ػىجبی سبیوی هچٸ ٽى، سئیب ا ثب ياٹٮیبر ػبډٮ س٦جیٸ ىیڈ

كة ډب سبٽىن طبثز ٽى . ى ایه ا ا ثؿت ىوب وجبیي ا ىاز

ځاى ي ى ا اط ومی ډی ىوب ى یبز ي ه٤ از ٽ ثؿت ي سمز

. وی ثبیي میه ي ا اىاډ ثيي آیىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

78

... وتا سخ

كة ىډپار ٽىشبن ایان، اىا دیڂی یبڅیڇ از ي ثای ویڄ

: څیپه. ٽىي ث آن دیپب ډی

. ووز، اشٺا یبڅیڇ ٵٮال ى ىش ٽب ي ٹا وياى

هایڈ دیبى ٽىیڈ، یبڅیډی از ىډپاسیټ ىيڇ، یبڅیډی ٽ ډی

اځ ٱی ا ایه ثبي، یبڅیډی . ٽ ثب ای٤ يی ډیه ډب بځب ثبي

ياىاسی ي ډى٭ی هاي ثى، هالٹیز وواي ىاز ي ډى دىي ػبډٮ

. ٽىشبن ٹا وواي ځٵز

"ىيشبو ". ایز ىيشبو ډب ثب ٽبی یبڅیشی اث٦ ڇ، اث٦

ډی یبی هى ا ډب ه٤. يؿا ؿن يی ثی ث ډٶڇ و هډز ي و ىوجبڅ

سان، ؿ ٽىیڈ، ؿا ٽ كة ډشٺچی شیڈ ي ؿ دسان ي ؿ ٽڈ سٮییه ډی

وجبیي . ٽؿټ ي ؿ ثٿ ثبیڈ، یبز ډشٺڄ هى ا ب ووایڈ ٽى

سىیي ىاز ٽ ٽبی یبڅیشی اال دشیجبن ډب شىي ي ثبیي ڈ

اځ اډي . ٽىیڈ یا ډب ا كٺٷ اوبوی ي ډچی هى ىٵب٫ ډی. دشیجبن ډب ثبىي

ځمبن ى آیىي ث ر كمبیز ٵٮبڅی ایه دشیجبوی ؿىيان ومبیبن ویز، ثی

ىهاي آډي، ؿا ٽ ى ياٹ٬ ى هبيډیبو سىب یټ ویيی اوٺالثی يػى

ىاى ٽ سب ث كبڃ كمبیز ؿىياوی ا يی ث ٭مڄ ویبډي از ي آن ڈ

ػىج هچٸ ٽى ث ٥ ا٭ڈ ي ػىج ډچی ـ ىډپاسیټ ٽىشبن ایان ث

ډشأٶبو ى ایه ياٹٮیز ٽبډال ومبیبن وڂىیي، څیپه . ثبي ٥ اه ډی

آاىیوابن ػبن ا ث ثيين ټ ى آیىي آپب هاي ي ي سػ ٽچی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

79

ی هى ػچت هاي ٽى ي ى ٭ یبی هبيډیبو سأطی ابی

. هاي ځاز

دیمبن ىاډير هى، ډب اسلبى يی ا ىيز ي ڈ ى ډجب

. آيیڈ ي ما ث ایه ا٭شٺبى ثبٹی هایڈ ډبوي اشاسیټ هى ث كبة ډی

ثب ى #ٽ ویشیڈ$ثىیڈ كشی اځ یټ كة وبیوبڅیز سمبڇ ٭یب ڈ ډی

ثبیشی ډیه ډب، ثبڈ ډی #ػٲاٵیبیی ـ یبی$و٪ځٵشه ای٤ ئدڅشیټ

. ٽىیڈ ىيشی ثب اسلبى يی ا ؿن اچی ٭بیز ډی

ډی یبی ىز هى ا ٽ ډجب ى ا اشٺا ثىبثایه، ډب ثبیي ه٤

ىډپای ى ایان ي ٽت هىډوشبی ثای ٽىشبن از اىاډ ىیڈ ي

آوڂب یٺیه ىایڈ ٽ . ایڈ اٵای ىیڈ وٶی ا ٽ ى ایان ث ىز آيى

بی ډشٹی ػبن ي ٽچی و سىب ٽبی یبڅیشی، ثچپ سمبډی بډبن

. آاىیوابن ٽبی ىیڂ، دیڂیاو ا ډب دشیجبوی هاىي ٽى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

80

2فص

وشدستا

سج ایستادی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

81

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

82

وشدستا، سج ایستادی ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ :ویىي

ایع ٭جبىی : اوڂچیی ث ٵبی اسػم ډشه

ا تخص

ثب٭ض ٭يڇ ځش آثبىاوی ي ، انٿ ثٿ ثیڂبن ثبیي ىاوز ٽ سبػڈ

. ...ي ي ػمٮیز ى ٽىشبن ځىیي ٭مان ډى٦ٺ

ب ى ، ډٲڃ#ڇ1051$ى سمبڇ ډى٦ٺ ٷ، سٽبن چؼٹی ٽ ى بڃ

ى سبین ، ٽ ػي اٲبڅڂان ایان#ڇ1402$ڇ ي سیم څىڀ 1231بڃ

يوي ثځی ى ډى٦ٺ سچٺی ډیبی ٹيرثب ایىپيوي، ایه ډیه ثمب ډی

٭بډڄ ،يڅی ػ يیاوی ثای ٽ ډب اډٲبوی ث ىوجبڃ ویبيىوي ي ثای ډيسب

ى . ډپالر اػشمب٭ی ي اٹشبىی ٱیٹبثڄ ٭الػی وی ثای ډىڇ ډب ثىوي

ویيیی ٽ ى ډٺبی ثب بی ایبالر ډشمٽ ثى ڈ ى ،ڈ آٱب ٹن بوى

. ب ى ډى٦ٺ يػى ىاز ی ٹير ىيڅز ٭ظمبوی ایان ي ڈ ى كی٦

ی ٶی ٽ چچؤ ڇ#ڇ1518- 1502$ #1$ب امب٭یڄ ٶی

می ایان ٹجڄ ا ةكبٵ٨ ي ډػي ډت یٮ ٭چی ډت سىه ٽ ډ

ٽ ث اي دیىبى ي ثى سب يی ای ان ٽى ى ٽىشبن سی يی ثى،

یبی ىىي، #sublime porte$ا ى ډجب ٭چی سوی یپی ا ثىبى ثىبڇ

# 6$.وذیٵز ي آوب ا ث ويان اوياهز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

83

ى ډت ٽ ثب٭ض سلیټ ٽىبی ىی،چ٦بن ٭ظمبوی ثىبڇ چیڈ ثیب

ډى٦ٺ مبڃ ٽىشبن ي ثى، ثب یٽی ایه ٹڇ ا ٭چی كپډز ٶی

ا ٶیب، ب امب٭یڄ ای ٽ آوب ثب مپبی سٻ ځو ومى، ة ع ډییسی

، ى مبڃ ٱثی ىیبؿ ايډی1514ى ػىڀ ثٿ ؿبڅيان ى بڃ

ى وشیؼ میه ػىڀ ي پز ایاویبن ثى . ىويٽپز وشی ډشلمڄ

بی ٭ظمبوی سٺیڈ ځىیي ي ثو ثیه ٽ ایان ي سٻ،ٽ ٽىشبن ایان

ایه . ى اهشیب اډذا٥ی ٭ظمبوی ٹا ځٵز#ٽىشبن$ ایه ډى٦ٺ یبىی ا

ڇ س٤ ب ٭جب ي ب ډاى 1639 ى ٹاىاىی ٽ ى بڃ ،ثىيی سٺیڈ

ایه ٹاىاى ث ٭ىان . ٭مال ثر ډپشثی می ى آډي، يءدىؼڈ اډ٢ب

وٺ وبهبیىيی ثای ، ثٮيب ى سمبڇ كاىص سبیوی،یټ ىي ٹ٦ٮی

.ٽىب ى دی ىاز

ا وش ٽى ثى ي اڄ ثشچی؛ ى ٽشبثی ٽ ثٮيسبڃاٽیڈ اىی، ٽ ا

ٵډبوی ، س٤ چ٦بن سٻ#ڇ1514$ى بڃ " ثٮىان ٽی ٽ ،ي

، "ىیبٵز ومى سب ٽىشبن ا ثر سیڃ سلز ٵډبن هى ىآيى

. اي ٹي ىاز سب ډبی سٽی ا اشلپبڇ ثوي. ىبهش ي از

ډشٺ ومى ي ا سمبڇ ٹاویىی ٽ ډؼيىا ٥ڃ ډب ى ٹجبیڄ ٽى ا ،اىی

ایه ٹڇ ٽ ا ٹجبیڄ یبىی سپیڄ ي . ومى بو هبڅی ٽى اي ا ډلييى ډی

ثيیىڂو آوب ویيی ٱیو٪بډی ایبالر ،ثى ا دىاهز ډبڅیبر ډٮبٳ يوي

ساوشىي ذ ىٵب٭ی ډی،يوي ٽ ى ډاٹ٬ ١يی سٻ ثبن سچٺی ډی

ایه . وي #ډلة$ویيډىيی ثای سٽب ى ډٺبثڄ ؼڇ مبیڂبن سٽی

ى ٥ڃ . اىاډ ىازڇ19ڇ سب ویم ٹن 1514 ا بڃ ،ب یبز سٻ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

84

ثٮ٢ی ا كپماوبن سٻ ډػي ٹاویه وجشب ٹبثڄ سلمچی ثىوي ٽ ،ایه ډير

ی اډذا٥ی ٭ظمبوی ا ٽیي ىاز ي ی٦أث و٭ی هىډوشبی ٽىب ر

. ٽى ډلييى ډی

كشی ثب ب ایان ي "ااٳ ٵئىاڃ" ځب ،ثٮ٢ی ا ایه كپماوبن ډلچی

ى ډٺبثڄ دىاهز ډبڅیبر ي سببیی ڈ اډ٢ب ٽىوياىچ٦بن سٽی ٹاى

ي ى ىڂبڇ وبئڄ وي ث كٺٹی ډبوىي ١ة پ ث وبڇ هى ،و٪بر ډٽ

آوب ا ، ث ػبی وبڇ ثىن ا اڈ دبىب،"ه٦ج"ي٫ ډاڈ ډجی ډبوىي

. ٽىوي اڈ هى اشٶبى ډی

ب، ثچپ ىا ي ٵئىاڃ و سىب ااٳ ډیه،مبوڂو ٽ ٹجال وی ٽ ي

ڈ ډشلي ب ي اډیان وی ؿىیه اشٺالڅی ىاشىي، اځؿ آوب ثب سمبڇ چچ

هاشبٽىوي ي ای ي ډلچی ٽز ډی بی ډى٦ٺ وجىوي ي ځب ى ػىڀ

بی ىیڂ ا چ٦بن سٽی یبی كمبیز ب ایان ي یب ى ډٹٮیز

ډث٣ ث سچ٤ چچ ثٿ ،یپی ا ىياوبی اٹشيا ٽىب. هاشىي ډی

- 1795بی بڃ٥ی ى ایان ويي سچ٤ ٽیڈ هبن "ويی"ٽى

ى ي ایه ياٹٮ ٵشی ٥الیی ثای ٽىب ډلة ډی. ثبي ډیڇ1752

،اڅيیه ایثی مبوڂو ٽ الف. ځىى سبین د پی ثای آوب سچٺی ډی

دبىب بی ډچڄ ځىیي، ٽیڈ هبن وی دبىب ایان ځىیي ي هى ا ومبیىي

ويی ٽیڈ هبن ٽىڃ ٵاو ى ثٲياى ى ثب. ډىڇ یب يٽیڄ اڅ٭بیب وبډیي

: ویي ای ٽ ثای دبی ٵشبى ایىـىیه ډی ڇ ى وبډ1763ى بڃ

یپجب ىیڂ ثځی ي ٭٪مز هى ا سلز ،ي ٽ ٽ ایان و٪ ډی ة"

آډی ي دىڄ ویيډىي ثيز آيى جی ٽیڈ هبن ثب ٵشب ډثبن

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

85

دبیبن هى ا ث چق ي آي ي ٭مچیبر و٪بډی ثی يډع يكز از ي ع

# 7$.اډىیز سجيیڄ ٽى از

ي ءب اډه از، سؼبر اكیب ػبى:ٽىڃ ٵاو مـىیه اٵيى

ا هبواى 20 سب 15. #8$يوي بی یبىی ا هبع ث ایان ډی ٽبيان

ایاوی ٽ دىبىي ٽبی مبی ي ثىوي، ثشيیغ ث ډیه ډبىی

یټ ډجشپ ٭یه كبڃٽیڈ هبن كبډی ٭چڈ، ٵىڀ ي ى . #9$ځىوي هى ثډی

.#10$ثٿ ثى

اي ويځی ": ویي ډی ػبوڂى ډ اوڂچیی ىثب ٽیڈ هبن ،ډچپڈ

ز ٽ س٤ ډىڇ ثب اي ډٿ اي دبیبن ويځی ٽی ای ىاى بىډبو

آهیه چچ كپماوی ٽ ى . #11$ځیى ځای ي اويي ثیب ر ډی

اڅ هبن اډبنن،ی اىالن ثى ٽ ډمشیه كپبڇ آ چچ،ٽىشبن ثبٹی ډبوي

ب اشٺالڃ اىالن، ي د هي هبن ا ثبیي ٽ ومى#ڇ$1800-1820

هي هبن یټ ػىڂؼی ډ ".ی هي هبن كٶ٨ ومىوي هى ا سب ىي

# 12 $".بی اي وي وڂ ىاش ي از ف ٹډبوی،ثى ٽ سب اډي

ب ایانبثٮي. ٱالڇ ب هبن ياڅی ډى٦ٺ اىالن ي،ڇ1865ى بڃ

ي ی هى ا ث ػبی اي ډشٺ ومى وبوي ایه ياڅی ا وبثى ومى ي ٵى ىز

. آهیه ٥ف اشٺالڃ ي آاىی ډى٦ٺ ٽىشبن ا ىز ٵز،ثيیه ٥یٸ

ب سػ هى ا ث ث اط پز ا ایاویبن، سٻ ثٮي ا وغ ثیب ٽىب

كپبڇ ٽى ىهبڅز ومى ي اډډبی ٹی هى ػچت ومى ي ثشيیغ ى

آوب ډٵٸ ث ڇ،1830ى بڃ . وٶى هى ا ى آن ډى٦ٺ ځش ىاىوي

ایؼبى ډاٽ ډڈ و٪بډی ى ٽىشبن ځىیيوي ٽ اكب ډٺبيډز هبی ا

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

86

ي اوٮپب آن ځٵز ير ډیب ثشيیغ ایه ډٺبيډز. ډب ثیه اٽاى ثاوڂیوز

بیی ٽ يٵ ب ي و٢ز اوٺالة، ومبیی ومى ی آوبن ػچ ثٮيى اوٺالثبی

ب یپی ثٮي ا ایه و٢ز،ای ٵياسی ثى آيىن هىډوشبی یب ډى٦ٺ ثيز

ا یپی ا ٽبویپ ثب ؼب٭ز ثب سٻ. اىاډ یبٵزڇ19ىیڂی سب اياه ٹن

بیی ا اي څپ. ډ از"ډی ايوي"وبڇ ػىڂیي، ډلمي دببز ٽ ة

بی ى ي ځڇ مـن هىؼ، سٶىڀ ي كشی ي ثب بهشه اچلٵاڈ آيى

سح ٹج200٢يی ثی ا . ډشٺیمب ى ډى٦ٺ ايوي ٹیبڇ ٽى،سدوبو

ډبی ىآوب ى ياويي ي ثیبی ىیڂ آډبى ومى ٽ ثٮ٢ی ا

# 13$. ي ٽىشبن وڂيای ډی

، ا وٶی ا ثیغ ومى ي ى ډير ٽمی30ی ٻډلمي دبب څ

،ی ٽىشبن ثيز آيى ي ډڄ، ډبىیه دیيیبی ثیبی ا ى ډى٦ٺ

ا ا ی هى ىآيى ي ډىب٥ٸ سلز وٶ ٭مي ا سلز ی٦ ػی ي ثه

ى، ٭اٷ ي ی وبډیي ډی،ٽ اډي ډبی ایان ثٲياى سب ػبیی

. ځش ىاى

يی مـىیه دیمبوی ا ثب اثایڈ دبب ياڅی ډ ډىٮٺي بهز سب ثب چ٦بن

ثٮي . ٭٪یڈ ٭ظمبوی ثىی ٭چی اډذا٥ةػبن ىي ډجب،يٳ. سٽی ثؼىڂىي

ویيډىيی ٻ څ#٭ظمبوی$ سلپیڈ دیمبن ي ٹاىاىبی ٵی ډبثیه، چ٦بن ا

هى ډی . ای ثای ٽىب وياز ایه ػىڀ وشیؼ. ثای ٽة ډی ٵشبى

ٽ ډٮشٺي ثى ػىڀ ٭چی هچیٶ "ډال دی ډلمي"سلز وٶ ډالیی ثى ث وبڇ

ز، اي ىاي٥چجبو هى ا سچیڈ چ٦بن ٭ظمبوی ومى ي ث ی اځىب ثځی

، ىڂبڇ ثځز ا ډبٵر اوؼبڇ ٽ،ځیوز #اشبوجڃ اډي$ٹ٦ى٦ىی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

87

. ی ساثان ث ٹشڄ یي ى ډى٦ٺ،ای س٤ ډىيان سٻ ث٦ ثیكمبو

ډٺبيډز هثی ا ،باى ي كبٽڈ ػی، ٽی ثى ٽ ى ډٺبثڄ ی سٽب

٥ٸ ا ډیه ياكيی ا ٽ بډڄ سمبڇ ډه،ڇ1842ي ى بڃ هى وبن ىاى

ی ايډی، ډڄ، ياويي ي ثوی ا ػىة ٽىشبن ی يان، ىیبؿ ىیبؿ

كبڃ ى سلیټ ډیلیبن ٭چی ٽىب سٽب، ة. ا ى اهشیب ىازثى

ډیلیبن ا دىاهز ډبڅیبر ث ىيڅز يٹز هىىای ى اثشيا. ډٵٸ يوي

ثٮيا ٽبی . ٽىوي ٽ س٤ ثي هبن يیيا سىجی ي ٽة يوي ډی

ا ، ډیلیبنیزٵاو ي ثیشبویب ثای سػ ث ويځی ي ای٤ ثش ي٬١

یه اشب اٹياډبر ١يی ث ٭مڄ اچ٦بن ٭ظمبوی ىهاز ٽىوي ٽ ى

ثي هبن پز هى ي ث ويان ريثبهب٥ هیبوز یپی ا ډه ة. آيى

. اٵشبى

ب ى ب ي ي ىڂبڇ ػىڀ ثیه سٻ، ثثځشیه اوٺالة ایه ىي

ایه ػىڀ سلز جی ٹډبن ډچی . ڇ يی ىاى1853- 1856 بیبڃ

ػىڀ ى ډىب٥ٸ ٽبی ي ثسبن اسٶبٷ اٵشبى ي .ي يایز ډی"ییىان "ٽى

ی یىان ، ث٦یپ ى ډير ٽسبی،ث ٭ز ث ډىب٥ٸ ىیڂ ایز ٽى

بی ػچیپی ا . آاى بهز ای يان سب ثٲياى ثیه ىیبؿډب٥ٸ اسمبڇ ډه

بی ډىڇ ډىب٥ٸ ډوشچٴ ثى ي سى كمبیز ځشى،ٹبثڄ سػ ایه اوٺالة

ثهالٳ ىيان جی ډیلیبن ى آن ډى٦ٺ، آوبن ى ػىج ٽز

. بی ٵاياوی ومىوي ٽىوي ي ٽمټ

ا وٶ یي 30ثبڅ ث ی ویيبی یىان ،ڇ1855ی بڃ ى اوی

# 14$ . اٵای یبٵزوٶ ا 100ب ي ا٭اة سب ٽ ثٮيب ثب اكشبة یوبوی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

88

اډب ډشبٶبو ډٵٸ ى، ٮی ٽى ٽ ث ویيبی يی ډچلٸ ییىان

ا ثٮيا ثیشبویب ویيبیی ا ث كمبیز،ػىڀ سب ىي بڃ اىاډ ىاز. وي

ا ی یىان "وميى"ډ ډوٶی هى أسٽی ځیڄ ىاز ي ثب ډیبوؼی ڇ

بی ډاى ډبث ى مـن. آشی ومبیي#٭ظمبوی$ سیٸ ٽى سب ثب چ٦بن

ی اشبوجڃ ځاز ي ة ثب چ٦بن ٹڃ ي ٹای ویی یىان ،ځش

،كبڃ ة .ٶ ٽى ي ثيیه سسیت آن اوٺالة وی ى ٽىشبن ٵي وز

ډجبار آاىیوابن ٽى ي كٽشبی ثٮيیة ٭میٺی یصسأایه و٢ز

سب اډي ، ٽى ډچزاىثیبر ٭بډیبو ي ٵڅپچ ا ىیىاز ي وبڇ یىان

. ىاش از وي وڂ

سان ث و٢ز ي جی ین اىیڂ اوٺالثبی ٹبثڄ سػ هچٸ ٽى، ډی

سمبڇ ٹير هى ا ثپب ،ین. اب ٽىڇ1880 میىی ى بڃ هلل٭جیيا

ی ثیه ىیبؿډب سمبډی ډىب٥ٸ اوؼبڇثى سب ٽىبی ډى٦ٺ ا ډشلي بى ي

ىاوز ٽ ٵٺ٤ ثب اي ایه كٺیٺز ا هة ډی. ډی ي يان ا آاى ومىيا

كبڃ ثب یبشی ىيشبو ٭یهٽىن ډىڇ ثای یټ يٳ ډشٻ ي ى ډشلي

سان ث اياٳ هى وبیڄ بی بٽه ى آن ډى٦ٺ از ٽ ډی اٹچیزى ٹجبڃ

ػمٮیز ا ث اي دیىبى ي ٽ ث ٽز،ڇ1885ٽ ى بڃ يٹشی. ي

ب ډب ا ثوب٥ ډاو ٹا ى ډٺبثڄ سٻ": ډیلیبن ثذىاى، اي دبن ىاى

هاىي ي آوڂب ٽ ډیلیبن وجبىي ث اكشی ث ډب ٱچج هاىي ډیلیبن ډی

# 15 $"!ٽى ي ػىڀ ٭چی ډب ا آٱب هاىي ٽى

ی وٺ ډياو،بی اشٮمبی ثیشبویب ډیه یبزأیه ياٹٮ وی ڇ اى

ی وؿب ایاى ومى، ث ٽ ین ى ډى٦ٺای ى وىاوی. هى ا ثبی ٽىوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

89

يٹشی ٽىڃ ثیشبویب ى يان اب ىاز ٽ ثبیي ٽىب " ،ایه وپش اب ٽى

ین ،هاشىي ا ػيی ځٵز ي ای٤ ډى٦ٺ ا ث وٶ٬ هىبن ډی

ځاڇ، ٹجڄ ا سبػڈ ب يٹٮی ومی ډه ث كٳ هبػی": یباو اٵيى

ىيڅز ایان، ثبیي ډٹٮیز ٽىوی ا ٽبډال ػيی ځٵز سب ثشان سمبډی

اي ".بی ایان ي سٽی د ځٵز كپډزی ډیه هچٸ ٽى ا ا ی٦

ٹبثڄ سػ از ٽ ى . #16$ثب ٹير كپډز ډشٺڄ ٽىشبن ا ثىب وبى

ایان ي سٽی ثب مپبی بی كپډز، ثب آځبی ا ډٺبي ین ىڂبڇایه

ډٺ٬٦ی ډچز ٽى ا سب آن آهیه ي ډمشیه اوٺالة آایوابو،یپيیڂ

.ٽة ومىوي

چ٦بن ،ی يان ى ډى٦ٺ ىیبؿ #sublime porte$ا ایه اوٺالة ثٮي

ى بڃ. ڇ ثب وډ ا وجز ث ٽىب ى دی ځٵزأ٭ظمبوی یبز س

ی ځىیي أب ر ډيا سٮچیڈ ي سثیز و٪بډیبن ى ثٮ٢ی ا ٹجیچ،ڇ1892

ثى ي څپی ا ڈ اڇ اچل جټ٧ ا نی سثیز ا٭٢ب،ٽ يٳ آن

وبڇ كمیي یب چ٦بن كمیي ٽ ى آن ډبن ایه څپ ة. سپیڄ ىاىوي

ى هالڃ ػىڀ سٽب ث ایه و٫ ٹن. ي وبډیي ډی،كپمٶډبیی ىاز

٭بڇ ػمٮیز ا ثای ٹشڄ ٶبو اٽظ آوبأ اډب ډز،٭چی يب اكشیبع ىاشىي

ٹی ن ث سىبیی یـڂو یٹن یب څپ كمیي. ثىوي اډىشبن ثپب ډی

ډمی ى ػىڀ وياز، ډٮا ایه كه ا ثای سٽب ىاز ٽ ٽىب ا

ٽ ایه هى اڅڂیی ثى ثای ،ٽى ډیٹچمياى٭ىان یبي سٽب ة

ڇ1895 ای ٽ ى بڃ ى ډٺبڅ. ا٭شمبىبی ثیه كپډز ٭ظمبوی ي ٽىب

س٤ ،كمڄ الف ي دیين یویٶڇ": وڂبش ي از ؿىیه وٺڄ ځىیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

90

ا و٪بڇ څپ كمیي ث هبع ا دبىځبن ى څل٪بر آډ ډمى٫ از،

بی څپ كمیي ث ىاىځب و٪بڇى ر سوچٴ ا ایه ىشاڅٮمڄ، ا

#17$".يوي اك٢ب ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

91

تخص د

دس وشدستا (اپشیایستی)فر لذستای سط ش

يی، ثیشبویب ي ٵاو ىيان ډجب ثیكمبو،ٹن ثیشڈ ى هبيډیبو

ډجب وی . هى ځٵز سی ة ب پڄ ثیكمبو ایه ډجب ثب ييى آڅمبوی. ثى

ډان ډوشچٴ أ ٽ ډلڄ ډالٹبر ڇای ډى٦ٺ یٮىی ،ى ٽىشبن دبځٵز

. ٥چت ثى بی ثٿ ي چ٦ ٹير

.بی اډذیبڅیشی ډان یب ىیذچمبر ثىوي یب ا ٽبځاان ٹيرأایه ڇ

،٥چت يی ى ػىڀ ثب ایان ث ٽىب ٭الٹمىي يوي ډان ىيڅز چ٦أڇ

# 18$.ىاىوي یا ىي ڇ وٶار اس ایان ا ٽىب سپیڄ ډی

ٽ ثیه يی ي سٽی #ڇ1828- 1829$بی بڃ٥ی ،ى هالڃ ػىڀ

ډیان سػ يی ،#1835-56$ ثو ى ػىڀ ٽیم ،يی ىاى

هياڇ آوبن ى اس هى ثىوي، یا رسای ث ٽىب ثیش ي ي آډبى ا

ىاوز ٽ ٭چی ذب چ٦بن ٭ظمبوی ة يی ٽىب ا ډچشی ډىي ډی

. ػىڂیيوي ي ساوش ثىوي دیيی يی ا هىظی ومبیىي هثی ډی

ٽیي ىاشىي ي ث آن أ ث ډیلیز ر،بی يی سای ي ثیشبویب كپډز

ى ٽىشبن سٽی اٹبډز اثىوي سب ثب٭ض سٺیز ااډى سٽی ٽ اٽظ

سلز څای ىیه ډیلیز ،آوبن ث اكٺبٷ كٺٷ ااډى. ىاشىي، ثوي

ٵب یبی هى ث كپډز چ٦بن ثىڅیڄ،ومىوي ي ثيیه دبٵبی ډی

سػی ،اٵيىوي ي ث ٽىب ث ٭ىان اوبن ى ډٺبثڄ ډیلیبن ډی٭ظمبوی

بی يی، ثیشبویب، ٵاو ي كپډز،ڇ1880ى ٶشڈ ذشبډج . وياشىي

ایه . یبىىاشی ياكي ثای كپډز ٭ظمبوی ٵشبىوي،ىیڂ ٽبی ايدبیی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

92

ی بٽه ای ثى ٽ ىيڅز سٽی ى ډى ااډى ى دبن ثیبوی،یبىىاز

ػمٮیز " 1 ومى ثى ي ػمٮیز آوؼب ا بىثو ٹی ٽ هى

. ډلة وپى ثىهىٽ

ٽ ى وجبیشی ٭ىب ثډی ٽى": ي ثىا٩باز ایىڂو ىیبىى

ث ډلڄ ويځی ډیلیبن وىیټ یب ثب آوب ،ٽىىي ب ويځی ډی ٽشبن

ثبیي . ثبىي ع ى ډى٦ٺ ډیڇي ، یا ٽىب ٭بډڄ ع ډٮبر ىاش ثبىي

ثبیي ثچپ،و ث٦ ٽچی ي ىع ىي ٭ىان ٽىن آډب،ى ځابر مب

# 19$. ډو ځىى،آډب ػمٮیز ډى٦ٺ ث٦ ٽبډڄ ثب سٮياى

ىیيوي ٽ بی اډذیبڅیشی ١يی ډی ٹير،ى هالڃ ػىڀ ػبوی ايڃ

ډیه يی ي أڇ. ٽب ثجوي ا ى ډى ٽىب ة"٭ى ٽى" ی ٽچم

ډیه آڅمبوی أثیشبویب ثای ىشی ث ډى٦ٺ ٽىشبن ى سال ثىوي ي ڇ

اشب ث آن ثىوي ٽ وٶ هى ا ى ٹمز ػىثی ٽىشبن میهڈ ى

يا ډ، ٽىڃ آڅمبن ى ډى٦ٺ ٽىشبن، ډٵٸ ي ٽ ا . سٮ ىىي

#ویيبی ٽى ىىيػی$ ثب ٽمټ اٽاى ،ډالٹبر څپیبن يی ي ثیشبویب

ومبیىيځبن ثیشبویب سسیجی ىاىوي سب ث ٹجبیڄ ٽچ، ځان ي . ػچځیی ومبیي

ىاىوي ي آوب ا ٭چی ٹجبیڄ ىىيػی ډیاياډبن ىاى ى، ث آوب ٥ال

٭ىان سلز ،ډیه آډیپبیی وی ى ايایڄ ٹن ثیشڈأڇ. ومىوي سلیټ ډی

ډجچٲیه ډجی ث ٽىشبن ایان وٶ ٽىوي ي ثٮيب ى ٥ڃ ػىڀ ػبوی

. ٽىويایٶبی ي ډبثبى ئبی ډىب٥ٸ ١ب وٺ ډمی ى كٽز،ايڃ

بی ډیپب ثای ييى ث ٽىشبن ي ډٺبثچ ثب ٹيرآ سال ،كبڃ ة

. ثٮي ا ػىڀ ػبوی ىيڇ ٩ب ځىیي،ىیڂ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

93

ومبیىيځبن ثیشبویب ي ٵاو ،1916ى ىيان ػىڀ ػبوی ايڃ ى ډب ډی

ثیىی پز آڅمبن ا ى ػىڀ ومى ثىوي، څا ٵٮبڅیشبی ای هى دی

،"ایپ دیپ"وبڇ ایه ٭مچیبر ة. ا ى ٽبی هبيډیبو آٱب ومىوي

"Six. P. Cut"، ثب٭ض سچ٤ آوب ى ډى٦ٺ ي، ى میه ٭مچیبر ثى ٽ

اوڂچشبن ي ٵاو بی ثیه ٽ،اډذا٥ی ٭ظمبوی ث ىي ٹمز ډلی

بډڄ ډیه ٭اٷ، هبوٺیه ى ٽاوڂچشبن "م" ٹمز. سٺیڈ ځىیي

ٹمز ویيیبٵز ځش ثىمبڃ ي ػىة ٽىشبن سب آوی ٽیز

مبڃ $څجىبن ي ػىة سٽی ، ٵاو ٽ بډڄ ډىب٥ٸ اډيی ی "آثی"

څلب٧اڅمچچی ر ثو ثیه ډى٦ٺ ٵچ٦یىی ة. ثى #ٱثی ٽىشبن

. ځىیي

ډاٵٺز يوٳ، ٹجال ا ایه س٥ئ هج ىاز ي ،يی اډ هبػ يی

، ساثان ث ٽ يی يياځای ایبالر ٹی سٽی ٣ ه ى ا ة

٭٪ڈ ډیه ٽىشبن ا ٹمز ،ثيیه سسیت .ثىيی ا٭الڇ ومى ثب آن سٺیڈ

. سٺیڈ يځ ثیه ایه ویيی چ٦

باى بهپی، ٽىڃ يی سای ى ىډٸ ٹجڄ ا ػىڀ ػبوی

: ډبن ػىڀ وش از، سای ى ٽىشبن#يی$ ی اچی ايڃ ي ومبیىي

ثب٭ض وبثىی كپډز ساب ي سبىاى ي ٽ وشیغ ای اوؼبڇ ٽب ٵٷ اڅٮبى"

# 22$" .ٹیبڇ ٵی ثى از

ىډپاسیټ يی ى ٵی ـز ٽ اوٺالة ثيااایه وه ثيیه ډٮىی

. بی يی ر ځٵش از ب ي سال ى وشیؼ ٽمټ،1917

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

94

،ى كٺیٺز اوٺالة يی ثب اوٺالة یبڅیشی اٽشج: ویي ىيځڄ ډی

ٹمبی هویه ٽ ثب وز هچٸ ٽى . ه٤ دبیبوی ث یبز ساب ٽیي

ب ٹا وياز ي ث ثبهز ځ هى ثى ي ډى سػ ػيی ىیڂ اث ٹير

# 23$.ساب ډىؼ ځىیي

ي بی ٭مچیبر "يیپ دیټا" ى كٺیٺز ٥ف ٭مچیبر ،اسلبى يی

#ى آن ډبن$بی هبيډیبو هچٸ ث ډىڇ ي،اډذیبڅیشی ا ډل ي ى ډٺبثڄ

#ڇ1917$اوٺالة . ځ ا آډهز ی ډٺبيډز ي ډٺبثچ ثب ٽبی چ٦

،بی ایان ي سٽی ا ى دی ىاز دیبډيی مـن اوٺالة،ى يی

،ثبیؼبن ى ایان ي ػمی ٽىشبن ى ډبثبىمـن سپیڄ كپډز آ

ٺ ي ٽډبوب وی ،ب ي ابیی ى ىىيع ٽ ډىؼ ث سپیڄ اوؼمه

ای اوٺالثی ډبثبى ث ٵډبويی یټ ویز ډىډی ي ډچی ثىبڇ . ځىیي

ى ٽډبوب سپیڄ وی ای اوٺالثی ىیڂ10ٹب١ی ٵشبف پڄ ځٵز ي

ی آٱب ئ ػىج ٹجبیڄ ٽى ثبن پبٻ ى ا٥اٳ ١ب،ى مبن ډبن. ي

. ي ي ٮب هىډوشبی ٽىشبن ث٦ ػيی ډ٦ف ځىیي

ػاوبن سٻ ي ای٤ يی #ي اشٶبى ا دیيی$سٽی ثب دیيی ى

. بی یٮی ا ثای اشٺالڃ ایبڅز ٽىشبن ثىاشىي ٽىب وی ٹيڇ،سٽی

اثشيا ى ، ث ٭ىان ايڅیه وی ٽىیڇ1898 ى بڃ "ٽىشبن"وی

،" ٽىسبيی " ی ڇ وی1908ى بڃ . ى و ؿبح يذډ ي

ػز دیٵز ي سٹی اػشمب٭ی ٽىشبن ، ثر ثڅشىیة "هیي ٽى"

ة"ا ٽىشبني"ی ث ىوجبڃ آن وی. ى ډىب٥ٸ ٽىویه سی٬ ځىیي

بی اى ٽى ي ځي ایه ډجبار س٤ يىٶپان ااٳ. یيؿبح

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

95

وبیوبڅیشی ثب اياٳ ځش سٶپ ډجب ثای اكٺبٷ كٺٷ ډچی ي آاىی

. ځٵز ٽىب ا چ٦ ډشؼبيیه ر ډی

ای ٽى ي سٹٴ ډجبار ځي ثب٭ض پز ٵٮبڅیز،ػىڀ ػبوی ايڃ

. آوبن ځىیي

ػىڀ دیيان ډلمي ٭چی $ډٺبډبر سٻ ػىڀ هى ا ثٮىان ػبى ډٺي

ي ي ٽىب ا ىځی ایه ػىڀ بهشىي وبډیيوي ى ډٺبثچ ثب ىمىبن هى #ٽٶب

. ی ٽىب ډشٹٴ ي ٥چجبو ي آایوابو ثيیه ٥یٸ ډجبار اشٺالڃ

. س ى وؼڈ ویيډىيس ي ڇ،ٵز ى ٥ڃ ػىڀ ډجباسی ٽ ډی

،و٪ ىو٪ ىاز ي ثب میه وٺ٦ڇ یبز اوياڇ ٽىب ا ،كپډز سٽی

ی ا ی ىیڂ ث ثبو. سٮياى یبىی ا جان ٽى ا وبثى بهز

بیبن سٲیی ډپبن ا ا اٹبډشڂبب ٽى وٶ ا ا700 ،دیٵز ډى٦ٺ

ب سبة ي سان ایه ډبػر ا وياشىي ي ا ډیبن ن آاىاىوي ٽ ثیبی

# 25$.ٵشىي

بی كمشپ ٭بڇ ي وبثىی سى ػ ٵٺ، شڈ، ٹشڄث ،ػىڀ ٽىشبن

. ای ث ىوجبڃ وياز طم،ٽىشبن

چلی ى ډي ٹاىاىڇ،1918 اٽشج 13 ى ،اوٺالة اٽشج ا ثٮي

ایه ٹاىاى ٭یه كبڃى . ډىٮٺي ځىیي ٽ ثب٭ض سچیڈ ثال٣ سٽی ځىیي

ثٮي ا ػىڀ، بډبوبی سٽی ي . ثىث ډٮىی ٺ٣ اډذا٥ی ٭ظمبوی

ٵٮبڅیز يیٮی ا ى ػز اشٺالڃ ډیه هى ث ، آن ٽیب يوبډ

یبڅیشی اٽشج، ډٺبډبر اوٺالة ىڅیڄى میه ىيان ة. ٭مڄ آيىوي

ی اډ اٹشبىی ي اػشمب٭ی سٮایةای بی بوي سال ى اثشيايی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

96

. بی مبی ځاز كاىص ٽةای طیار م ػبوجأهى ومىوي ٽ ر

ایه . ډ يی ډىش ځىیي ا٭الډیڇ،1917ى ايایڄ ىبډج

ىاى ي ډئچ ا٭الډی ث كمشپبن ډچمبن يی، آاىی ثیشی ډی

بی آن ٽ ا ى اشبی آاىی اشٶبى ا كٺٷ ٵىڂی ي اىا ډچیز

ایه ا٭الډی سػ ٽبی مبی . ومى سی٬ ډی،ىز هى اډ هى ة

ن ويځی یهى ػچت ومى ي ى سٮی بی آن ٽب ا ة ثباله ډچیز ي

طی سبیوی ایه أر. طی ىازؤ وٺ ڇ، ډچڄ سلز شڈ آن ٽب آیىي

يیياى ى ٽىشبن ایان ثٺيی ٭٪یڈ ثى ٽ ى ٽډبوب ى بڃ

ؿىيیه ا ى ډیبن ٽىب سپیڄ ځىیي،ٹجال ٽ مبوڂو ٽ ،ڇ1918

ؿمڂیی ى ی ٥چجبو ځىیي ٽ ډىؼ ث ػ ي هي ډجبار اشٺالڃ

ای ث جی ٥چجبو ډجبار اشٺالڃڇ،1919ى بڃ . ډى٦ٺ ځىیي

،ى ډب ػالی مبن بڃ. ډ٦ٶی ٽمبڃ ى سب سٽی آٱب ځىیي

بٽه سٽی ث دب دز بی ي٥ه سپچی ا جان ثيای ډچی ي بډبن

ى ایه ډبن . وبډیيوي"اػشمب٫ ىٵب٫ ا كٺٷ آوبسڅی ٹی"ځىیي، ٽ آوا

ٽ ا ٽ ثٮ٢ی ا اٹب آځب ي یبی ٽى يڇ سپیڄ ي ای ى ا ػچ

یـڂو یبی ي ٽمپی ى ا ډجبار ډچز سٻ ى ډٺبثڄ ٽبی

ٽىب ا٭شٺبى ىاشىي ٽ . ٽز ٽىوي ى آنى ثىوي،ٽډشؼبي ىی ن

، ثب٭ض ىبهز كٺٷ ډچی ډبن ډٺبډبر سٽی آن ٥جٸ ي٭ي،ب دیيی سٻ

. آوب هاي ي

ډؼچ ثٿ سٽی ى آوپبا سپیڄ ،ڇ1920ٽ ى بڃ ىڂبډی

، ٽبوی ٽ ث ٭ىان #26$ ومبیىي ٽى ى آن ډبٽز ىاشىي 72 ،ځىیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

97

مپبی ٽى ، ډجبار ٽت اشٺالڃ ػیبنب ى ومبیىي ٽىب، ثب سٻ

ی ٽ ثوی ا ډٮبي"ه " ٥جٸ ډٮبي،ڇ1920 ى اير بڃ .ثىوي

. اڅی ث ىيڅز سٽی سلمیڄ ځىیي، ثى"يبی"

ٽ $ ایشبڅیب، ؿپچاٽی، اډىشبن، ثچیټ، كؼب،ثیشبویب، ٵاو، يی

ي چ٦بن سٽی ى ی ىیڂ ٹا ي آډیپب ى یټ #٭ثشبن اډي

ى . یٴ دبب ثى ٽ ى آن ٽىٶاو ك٢ ىاز،ومبیىي ٽىب. ىاشىي

3ثو $. ٽي ي ثىؤ ډاىی وی ى ډى ٽىشبن ڇ،آن ٹاىاى

بیایه ٽمیین ى اشبوجڃ ثدب ځىیي ي ٭٢ ا كپډز. #62ی ډبى

آوبن ډلشډبو ډشٽ يوي . اوي ثیشبویب، ٵاو ي ایشبڅیب ى آن ٽز ىاش

٥كی ا ثای هىډوشبی ٽىشبن ي سچ٤ ٽىب ى ، ډب6ٽ ى هالڃ

سیه ٹمز ډبی اډىشبن، مبوڂو ٽ ى ٷ يى ٵار ي ػىثی

ؿ ى ایه نؿىب. ىىيئ ٭ىان ځىیي ثى، اا3ي2 ي ثىي 11 ي 17ی ډبى

اڅٽ، بی ٵٷ كپډز ینیاٵشبى، ثبیي س٤ ٽڈ اسٶبٷ ډیای وباډىی،واكی

ب، ایه ٥ف بډڄ ډلبٵ٪ز ا آی .ٵزځ ډیډى یيځی ٹا

،ثىبثایه. ځىیي بی ډجی ایه ډىب٥ٸ ډی ب ي واىبی ىیڂ ي اٹچیز ٽچياوی

ثیشبویب، ٵاو، ایشبڅیب، ایان ي بی ی كپډزیوی ډشپڄ ا ا٭٢بیٽڈ

ومبیىيځبن ٽىشبن، ډىب٥ٸ ډى و٪ ا ىیيوي ي سمیڈ ځٵشىي ٽ ؿ

ایه ٹاىاى ي . ى ر څيڇ ثبیي ثپب ځٵش ى،االكبسی ى ډ سٽی

. ى مډبن بډڄ ٽ ایان ڈ ډی،٭مچیبر ډبث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

98

تخص س

ىات عاذ

ومبیي ٽ ډؼی ډاٵٺز ډی،ایه د كپډز سٽی ا: 63ډبى

ډب 3 ثى ي ى ٭ 62اڅٽ ى ډبى ىي ٽمیین ٵٷ سمیمبر

. ای ډٽ، ډاى ډى ساٵٸ ا اػا ومبیيى اسجب٣ ثب كپډز

ى ٵٮچی ٭مچی وى، هچٸ ٽى ي ډٮب،اځ ى هالڃ یټ بڃ: 64ډبى

ىع ځىیي، س٤ هى آوب ي ای 62ی ډیه آوب ٽ ى ډبى

هاي ي، اڅجش ثب سػ ث اٽظیز ػمٮیز آوؼب اىا،ومبیىيځبن ډچڄ

ػيایی ي اشٺالڃ ا سٽی ثبي ي ا ڈ و٪ ،ی ډىڇ ٽىأؿىبوـ

ایه هاز ثبیي ؿىیه اشٺالڅی شىي ي ډىڇ ٽى بیش،ډاٵٸ ىي

ز ي اسٽی وی ى ایىؼب ډاٵٸ اػای ؿىیه ٵډبوی .ب سٶی٠ ځىى ثيان

ډيف ؿىیه .دی ومبیي ثبیي ا سمبډی كٺٷ ي ډایبی هى ى ډى٦ٺ ؿڈ

بی اچی ډشلي سٽی ډىٮٺي ډبثیه ٹير،ای ػياځبو وبډ ٵډبوی ثب ډاٵٺز

يي ؿىیه ٵډبوی، كٸ ا٭شا ي ىهبڅز ویيبی ډشلي سٽی ا . ځىى ډی

. ځیى ا آوب ډی، ىڂبڇ سپیڄ ٽىشبوی آاىث

ب ث ایه كٺیٺز دىبډ. ى ڃ ڈ ډیایه ډىب٥ٸ بډڄ ثو ډ

ى ٹاىاى،بی اډذیبڅیشی يٹز اب ىاى ٽ ثیشبویب ي ٵاو یٮىی ٹير

ٽ ،اوي ١بیز هى ا ډجىی ث هىډوشبی هچٸ ٽى ا٭الڇ ىاش "ه "

.ٽیي ځىیي ازأ ث آن ر"يیچن"و٪بی ثاب وٺ٦،14ى ثىي

ډمشیه ٭بډڄ سػ آوب ث ډاى ٵٷ، ػچځیی ا ځش ثیيای ډچز

اث ٹيسب .ی اوٺالة یبڅیشی ثى ا ٮببی ايڅیدییطیأٽى ي ر

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

99

،یټر اشا ب ا ث یټ وٺ٦ طی ٵئىاڃأبی سلز ر ډشي ثىوي ٽ ایبڅز

ډبثیه ،ب ایه ٭مچیبر اث ٹير. ثىای ا وٶز ٹٶٺب سجيیڄ ومبیىي ثای ث

اى عٽىب ي دیيان ٽمبڃ ٽ يٵبن ػيایی آوبسڅی ٹی ثى، يكير ای

ي، ى ٭یه ٽىشبن ٽ كبډی دیيان ډ٦ٶی ٽمبڃ ډلة ډی. ٽى ثى

ای ى ثیشبویب ٽ وٺ ٭مي .٭بډڄ سٺیز ي ویيډىيين آوب ڈ ثىكبڃ،

ایه ایبڅز پڄ هاي ځٵز ي ثبالهایه ډٮبي ىاز، ډٮشٺي ثى ٽ

ی ٽىوي ٽ ډى٦ٺ ي١ف ٮی ډی آوب ة . ثیشبویب هاي ي اڅلمبی سلز

ؿن ث سبځی ، ي آوا سلز وٶ هى ٹا ىىييىڃ ا ا سٽی ػيا وڈډ

ى كٺیٺز پبٳ ي ،"ه "ی ډٮبي. وٶز ٽٴ ي ثى،ى آن ډى٦ٺ

ثیىی ٽى ثى ي آوا ػي ٵيدبی ٽبډڄ اډذا٥ی ٭ظمبوی ا دی

ثبیشی سلز ډی،٥ ډشٺیڈ یب ٱیډشٺیڈ ٽى ٽ ة ٽبیی ٹچمياى ډی

ډیه ٵاو، أ ڇ ٵډبوي"ډى". ...ځٵز بی ثٿ ٹا ډی ٹير ی٦

ثچ ډه : ځٶز،ی سٽی ثٮيب ٭ىان ومى ی سؼی ى وىبوی ٽ ىثب

ٽیپچیب ي . ا وی سوی ومبیڈ هاشڈ ٽ ٽیپچیب ڃ ا سٻ ٽىڇ يڅی ډیډ

ث یؾ يػ ثي ویشىي، ث میه ىڅیڄ از ٽ ډه ایه وپش ا یپى آن ن

ثبیي ٽى؟ ٽب ثب اوڂچشبن ى ډیبن وبىڇ ي ا آوب دیيڇ ٽ سػیلب ؽ

! ډه آوا دیٵشڈ! ڃ ثىڃ یب ٽیپچیب؟ ػاة آوب ډاٵٺز ثب سوی ډډ

. ڃ ثبیي ي ډه ٽی ٽچیب ا ثيز هاڈ آيىساویي بكت ډ مب ډی

$28 #

ب، ثب ؿىبن ثيثیىی يیيی ى ٽ اثٹير ډیث ي١ف ىیيى ایه ػب

. ځٵشىي ی ډچشب سمیڈ ډی ثای آیىي،وجز ث ڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

100

ا ىثب: ٽ ډى، ى و٦ٸ دبڅمبوی هى ى ٵاو ا٭شاٳ ٽى...

ڃ ث اي ا٥ال٭بسی ىاى ي از ي ثش از ٽ هبی وٶشی ى ډ

# 29$. ٽ ایه ډٮبي ا اډ٢ب وپىي

:ځیي ډی ٽډ اوڂچی از،أ ڇ"دیه ٽب"ى ځٶز ٽ كٸ ثب یڇ

"ه " ؿیىی ى ډى٦ٺ یټ ٽبهبو . اډ٢ب ځىیي"ه "ی ى اډٮبي"

بهز ي ى كٺیٺز آن ډی"ځچيان" ي سڅیيار پشىی ډبوىي ثىىای

"!پز ځچيان ومی

ویيبی دیي ٽمبڃ ي ٽمبڅیشبی سٻ، ى ٱچج ث ٹن یوبن ى ٽىب

يی ة، ایه ډٮبي ا ٵٺ٤ ڇ1921 سبثشبن اياه بٽبيی، ى يىهبو

. ب كٶ٨ ٽىوي ي ډٶبى آن ا وبىیي ځٵشىي ٽبٱ دب

ب ب ځش ب ا ی یٯ هبػی سمبڇ سٽی ي سٻڇ،1922ى ذشبډی

يالی عى . چ٦ىز ى سٽی وبثى ځىیيڇ،1922ثىوي ي ى ايڃ واډج

سمبډیزي ٥جٸ آن اډ٢ب ځىیي"څه"ای ى ٽىٶاو ډاٵٺشىبډ1923

اى ىٹا . ٽىشبن وی اال ډ٦ف وي ي ډئچكٶ٨ ي٥ٽبډڄ سٽی ة

ب ى آن اٹچیزی ي ٵىڀی ډتيٷٵٺ٤ ث ایه وپش اب ٽى ثى ٽ كٸ

ومبیي طبثز ډی،ب ځیی ایه ا٭مبڃ ي سمیڈ. ٽ ثبیي ډى اكشاڇ ٹا ځیى

ى ایه ډى "ه " ى، ډٮبي ٽ ث ٽىب ډث٣ ډی سب آوؼبییٽ

كٺٷ ډچز ٽى ى یټ ډٮبي،امیز هبی ىاز، یا ثای ايڅیه ثب

ٶبو ا أ ډز،ی ډظجز ایه ديیي. ٽیي ٹا ځٵش ثىأ ډى سػ ي ریاڅمچڄ ثیه

اوٺالة ي ػىج ٽىب ى بڃ .ډٮبي ډٶیي، ډى ث ىویب آډي ث٦ه یټ

سبځی ایه اوٺالة س٤ ډ٦ٶی ثباوی ٽ ة! ځی ي ىا مى ډغڇ،1943

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

101

سى ځػىج ث ٭ز . ي ا سجٮیي چیمبوی ځیوش ثى، جی ډی

، ثٮ٢ی ايٹبر، كپډز ٭اٷ ډاٽاسی ٥الوی ثب ثباوی اوؼبڇ ىاى،ي ډی

ڇ أ س،بی آوب ي٭يب ي ي ٽ ځب كٽز بیی ثای ٵ٬ ډاو٬ ىاى ډی ي٭ي

ی ڇ،1945ى بڃ . آيى اډب وشبیغ ډظجشی ث ثب ومی،ثب سيیي ڈ ثى

ى . ي آٱب ځىیي ډچلبو ٽ س٤ اٵان ٽى اس ٭اٷ كمبیز ډی

٥ ٽبډڄ ثب ی آي، ةا٭هث ڇ "یا" ، كة وبیوبڅیز ٽى،ایه

اىاډ یبٵز سب ایىپ ڇ1945ایه ډجب سب اٽشج . ایه ػىج مپبی ىاز

ډٺيډبر ثى ٽػىڂؼیبن ثباوی ياى ډبی ایان يوي ي ى ایه ىڂبڇ

.ي ٵاڈی ػمی ىډپاسیټ ٽىشبن ى ډبثبى أر

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

102

تخص چاس

وشدای ایشا

ٽ يی ىاىبی یبىی ى ٽىشبن ایان ػىج، ػىڀ ػبوی ايڃثٮي ا

ایه ٹیبڇ ى ډى٦ٺ . ثبي ډی #امب٭یڄ آٹب میشٺ$ ٹیبڇ مپ ،ډمشیه آوب

مپ ثو . ثب جی اي يایز ځىیيڇ1920-1925ايډی ى بڃ

مپ ثٮي ا. ثځی ا ٽىشبن ایان ا ا ٹیي كپبڇ شمڂ آاى بهز

وب ى چیمبوی ثب اي ىیيای ڇ، ٽ1923اسجب٣ ثب ین ډلمى ى بڃ

هىډوشبی ثٮي ا ډيسی ىيشی ثب ٽتین ډلمى وی ثای $ ،ىاز

ثب اس اوڂچشبن ث ٥چجبو آوب، ىٻ ډ٦بډ٬ چ٦ يیه اوڂچشبن يأڇ

یبىر ي ، ٽىشبن ٭اٷی اشیی ػبوبو ثهبز ي ډيسب ى ثو

سب مپ ا ٭چی ٵاڈ ٽىويډیه ثیشبویب سسیجبسیأڇ #ڇ$.ٵډبويایی ىاز

ث ا"بډن. ڇ"وبڇ ة آوب ى وشیؼ اي ٽى،ب سلیټ ومبیىي آی

. ٹشڄ بویي ي ایه ٭مڄ اڅجش ډٹٮیز یبی اي ا ثیب س٢ٮیٴ ومى

، دبىب ٽ ي ي ا آن ڇ1925 ایان ى بڃ ىا ذ،١بهبن

بی ایان ي اوٺیبى ډچیزی سمبڇبی ایؼبى سمٽ ي یپبن د ث یبز

ثباله ى ،ٽب ایه. يی آيىاشبی سبثٮیز ا كپډز ډٽی آوبن ى

ثىبثایه اي ث ایه وشیؼ یي ٽ ثبیي . ډى ٽىشبن ث ير ٭مچی ځىیي

مڂی ا ؽويیه وجى ؽ مپ ڇ،1930سب بڃ . مپ ا ا ا ثىاى

ش ایه وجىب، یٽ ى ة ب جی ومى ٭چی څپیبن ایان، سٽب ي ٭اٹی

اي ا ث اىی ڇ،1930 يئه21ى . مپ ثىویيبیدیيی ثب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

103

ػز ډاٽ ثب وىڂی ویيبی ىيڅز ایان ى٭ر ومىوي ٽ،#ى$

. آوؼب اي ا وب ػاومىاو سي ٽىوي ىاوؼبڇ

سلز ٵډبويی ػٮٶ چ٦بن مياوی ڇ،1931ػىج ىیڂی ى دبیی

ثٮي ا ایه ياٹٮ . ٽة ځىیيدییهبی ػىج ىیڂيی ىاى ٽ ډبوىي

وبڇ ای ة ٽ ىیڂ ډئچ": ٽىشبن ى ډؼچ ا٩ب ىاز ثى ٽ ومبیىي

".اويیىي ٽى يػى وياى ي ٽىب ایاوی شىي ي ػ ث ایان ومی#ډأڅ$

ا كٺٷ ډچی ډليڇ سٽی، ٽىبی ایان وی ٽىبیا آن د ډبوىي

ی ؿبح ٽشت ي ویبر ث ثبن ٽىی اػب، ثبن ٽىی ډمى٫ ي،يوي

ي كشی دیين څجب ٽىی ثای آوب ډپڄ ایؼبى ي ث آوبن ىاى ومی

ث بىن ډیثیمبی ا ډىڇ ث هب٥ ٭يڇ ا٥ب٭ز ا ٵا سٮياى. ومى ډی

ر سب اٹياډباػای ایه و٫ . هیچی ا ویيبی ډچی سجٮیي يوي، ويان اٵشبىوي

ا ډؼم٫ آوـ ٽ ځٶش ي، ایه وشیؼ . ػىڀ ػبوی ىيڇ اشما یبٵز

اٹياڇ ٽىب،ا ػىڀ ػبوی ىيڇر 19ی ىيڇ ٹن آیي ٽ ا ویم ثيز ډی

بی آایوابو ثب يٳ آاىیوای ي ٽت یټ چچ ػىجة

ػىڀ ػبوی ايڃ، ډٺ٬٦ ثو ى،ثب آٱب ٹن ثیشڈ. ىوجىنهىډوشبی

. ٽىشبوی ډشٺڄ اىاډ یبٵزایؼبىډجب ډچز ٽى ثب يٳ

ع اذاف امالب وشدا

؟بی ځشى ى سمبڇ ډاى ؿ ثى اشی ٭بډڄ اچی ایه اوٺالة ة

. ٭بډچی ٽ ثب هچشی ډچی ٭ؼیه ثى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

104

ثیيای ډچی هچٸ ٽى، ة. سان ځٶز، ٭بډڄ اچی، ٵب ي شڈ ډچی ثى ډی

ي مډبن ثب ٽة اكببر ډچی ٽ س٤ ٥جٺبر كبٽڈ سيیغ دب ځٵز

دیويی ثیه ، ډجب ٭چی شڈ ي اهشىبٷ ډچی،ځٵز ى ٽ ر ډی

ٹ يب ي ٥جٺبر اػشمب٭ی ٽى ډبوىي ٽبيان، هى ثيای ځيیسمبڇ

اشظمب يیي ډچز ٽى، ثو ٽبيان س٤ . پڄ ىاى ثى،يىٶپ

بی ىڂیه، ٵببی اٹشبىی ٽ س٤ څپیبن ي ډٺبډبر كپډشی، ډبڅیبر

سمبڇ ایه ٭اډڄ ثب٭ض ځش ، ځىیي اوياډی ث يشبییبن ا٭مبڃ ډی

ای ي بی ٭٪یڈ ٽبيان ٭چی جان ٹجیچ اوڂی ٥ٲیبن سى يشڈ ډچی

# 31$. ب ځىیي ٵئىاڃ

وبدی س٢بى آشی،٥ ٹبثڄ سػی ډجب ٭چی ډشؼبيیه هبػی ة

٥جٺبسی ى ٽىشبن ة ډجب. ٥جٺبسی ٽبيان ٽىشبن ا ٽب ىاى

. ١ٮیٴ ځىیي"ٽالن"ای هب٥ ٩ ياث٤ ٹجیچ

ین ثىوي، جان ډجی بی ٽى اٽظا ١مىب ث ایه ىڅیڄ وی ٽ ٵئىاڃ

ی ڈ هى ي ٭يڇ ا٭شا ث اشظمب هى دی ىثب آوب ا ث ؿڈ

. ىويٻ ډجب ثب هبػیبن ى٭ر ډیةياىاش ي ٽبيان ا ډشٺیمب

ٽىوي، ثب٭ض آیت ب ي ډبڅپیه وی ٽ ٹير كپډشی ا سيیي ډی ٵئىاڃ

يوي ي ٭الٹمىي وجىوي ٽ ٹير هى بی ٽى ډی بویين ث ډٺبيډز سى

آوبن ما ث ير ثب ٹیىی ٽ . ا ى يشببی ٽىشبن ا ىز ثيىي

بیي ث میه هب٥ ثى . ويٽى ٽى، ډوبڅٶز ډی كپډز ډٽی ا٭الڇ ډی

ٽىوي ي ى ٭یه كبڃ اوٺالثین بی ډچی كمبیز ډی ٽ آوب ا ػىج

# 32$. ومىوي ٽىشبن ا آاڇ ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

105

ی ٽىشبن ثٮي ا ػىڀ ا١ی ث سؼی،ىاان ػان ٽىشبن ډبی

سٮبډڄ، ٽ ایه ػىڀ ثب٭ض ٽب وٶ آوبن ي ډلييىیز ػبوی ايڃ وجىوي

٭مال ثاط چ٦ ،ىاان ٽىشبن یډب. ځىیي آوبن ثب ثىبى سؼبسی ډی

ایه هى ثیبوڂ كمبیز . ب ي ا٭اة ى اويا ٹا ځٵش ثىوي ب، ٵب سٻ

بی ډٽ كمبیز ي هابن ایؼبى اوٺالةثى ٽ اىاان ډبی ثوی ا

ثٮي ا اوٺالة یبڅیشی اٽشج ى . ٽىشبوی آاى ي هىډوشب ثىوي

ی ػبډٮ،#ٽبدیشبڅیڈ$ ػبوی یىاا يی ي ث ىوجبڃ ثلان ٭مډی ډبی

ب طی ٭ٺبیي ي ٮببی ډجباسی يی ٭چی اثٹيرأٽى يیيا سلز ر

ثب ػمٮیزؿىي$ثوی ا ٽىب . وبئڄ آیيثى، سب ث آاىی ډچڄ سلز شڈ

ٽ ٽىب ى ايایڄ اوٺالة ػبیی. ، ى ډیه اسلبى يی ثبٹی ډبويوي#ٽڈ

. ثای ايڅیه ثب ى سبین، ث ٭ىان اوبن ث كٺٷ ډچی هى ىز یبٵشىي

١ٮٴ ثيای ي ٭يڇ ىبهز ٽبډڄ يىٶپان وجز ث یپيیڂ ي ٱیجز

ؿىي ثیش ٽبځان ٽىشبن ٽبي ثىوي، و ٽبځ $ی ٽبځ ٹة٣

ػمٮی ى اوٺالة ىاش ثبىي، ثب٭ض ي ی ډبٽز ثشاوىي ٽ.#ڇ $ب ٽبهبو

ىز ااٳ ٵئىاڃ ي یب جان ډجی ٽى ٹا ىٽ جی اوٺالة

#32$.ځیىة

سب ى ٽبى وي ػان ٽىشبن سال ومىانىا كشی ثٮيا يٹشیپ ډبی

دی وي ي ااٳ ٽى جی هى ا ى اډپبن ى،نجی ػىج وٶ ومبی

ثىبث ډیى ٵئىاڅی سب ػىڀ ػبوی ىيڇ كٶ٨ ومىوي ي،ػىج ډچی ٽىشبن

طیار ٹډی هى ا ى ډیبن ٽىب أای ى ر ی ٽىشبن، ياث٤ ٹجیچ ػبډٮ

بی ٽ وبیوبڅیڈ ٽى ایه یپی ا ځ. ىاز#ث ما$ ٥ ځشى ة

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

106

ٽى ٽى، ویيبی اوٺالة ثى ٽ ثب يػى ك٢ يىٶپان ي اٵاى سلیڄ

ٽبوی ٽ و ،آډيوي ثبیشی ا ٥ٳ ٹجبیڄ ي جاو ث كٽز ى ډی ډی

سباع ي ،آيىن ډىٶٮز ىز ثؼ اوش٪ب ة، يای سٶپی ىاشىي ي و ٭ٺیي

جی ي . وياشىيیی ىیڂ اوڂی #33$ىن ث ٹير كپډشی آیت

وشبیغ وبځا ي ،بی ډچی ٽىشبن ٵډبويی ااٳ ٵئىاڃ ى ػىج

ٽبٵی ثى ٽ ج اوٺالة وبثى ځىى، مډبن . ای ثيوجبڃ ىاز وبثىٽىىي

ث هب٥ شی ي ٭يڇ ،ثبب اسٶبٷ اٵشبى ٽ جان. ځىیي اوٺالة ډب ډی

ب ي یب ایبىی ىاهچی آوبن بی اثٹير ٹثبوی ىی،سلیالر هىبن

ى ډاى . هاان آوبن ځىیيوي يوي ي هى آڅز ىز یبشمياان ي ػی

هى ثب٭ض ، ډچز ٽى بي ثى از ٽ جی ٵئىاڃ،ثیبی

آيډىي بٽىن ػىج ډچی ٽى ي؛ ى كبڅیپ كمشپبن يشب ٵيٽ

يڅی هبن ٵئىاڃ ث هب٥ ډىبٵ٬ هى ثب ،كڃ وشیؼ ى ډجب ثىوي

ویيی ى ځش،.ٽى ډیه اډذا٥ی ب ډیأكپډز ډٽی یب ڇ

اوي ٽ ایه ب ى ٽىشبن، ا ډیبن ٽبيان ثهبش اچی سمبډی اوٺالة

ی آوب س٤ ډبڅپیه ي سلٻ ي ډجب ث هب٥ اشظمب ثی ا اويا

ای ث آن اب ي، يػى ياث٤ ٹجیچٹجالمبوڂو ٽ . ازثىاثبثبوبن

ي ایه كٺیٺز ٽ جی ػىج ثب ین ي یب وی ډجی ثى ٽ هى

اوٺالة ا ث ی هچز #ى اثشيا$ هبی ڈ ىاز، ډٮىیٹير

ىاىوي ي ډجب وڂی سؼبي ثیڂبوڂبن ٷ ډی#١يیز ثب$ ١ي٥جٺبسی ي

ب ډب آن كىجى وبیز،ٺبو أيڅی ډز .ځٵز ځشى ي ډچی ث هى ډی

. ځىیي ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

107

وشدستا جسی

ویيبی ډشٶٺیه ا ػمچ اسلبى يی ياى هبٻ ایان ڇ،1941ى بڃ

٥چجی ١ب ب هبسم ىاى ي كٺٷ ىډپاسیټ يوي ي ييى آوبن ث ٹير

ى ډٺبی ثببی ایاوی ډى سػ ویيبی ډجب ٹا ځٵز ي ډچیز

ػىج ڇ،1945ى بڃ . ځش سب كيی آاىی ث ډىڇ ا٭بى ځىیي

آثبیؼبن ڇ،1945ى ىبډج . ىز یبٵزیډىډی ث دیيی ؿمڂی

ا٭الڇ #ڇ. يی ثب جی دی$ایان، س٤ كة ىډپار آیبثؼبن،

ٻ یػمی ىډپار$ سپیڄ كپډز هىډوشب ا٭الڇ ثډػىیز ي

كپډز ډچی آثبیؼبن ي٫ ث االكبر . ى سجی ومى #آثبیؼبن

بی ډبڅپیه ثٿ ا ثیه كمشپبن يشبیی ډیه. اػشمب٭ی ومى ـیبی

8. سٺیڈ ومى ي ڈ يشبییبن ا ث ٭ىان بكجبن اچی ډیه ا٭بى ومى

ثیىی ٽى ي ب٭ز ٽب ا ى ٥ڃ ي ثای ٽبځان ي ٽبيان دی

بٽه ى كپډز ىډپاسیټ ډیه ويځی يويأاالكبر اػشمب٭ی ي ر

ر ثبن می ثبن سٽی ٽ ٹجال ډمى٫ ي ثى، ة. څلب٧ ٽى ا

وی #ډٽیبن$ی ٽىشبن ایان ډٽثو . ی آاى ي ا٭الڇ ځىیي ډى٦ٺ

#ډیه$ یا ٹای ډشٶٺیه سمبډی،ثو هى ا آٱب ومى ث بیینع

ى بڃ ثٮي ا ایىپ. ػىڀ ػبوی ىيڇ اٲبڃ وپى ثى٥یایان ا

هى ډىڇ وي، ویيبی یڈ ایان ث ي ا ډبثبى اوي يثٺبیبی ڇ،1944

كة $ یټ سپڄ وبیوبڅیشی ډبنى میه . كبٽڈ ایه ډى٦ٺ يوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

108

ٵٮبڅیز هى ا "كة اكیبی ٽىشبن"ثىبڇ # ٽبٳـی ٽىشبن ي یبو

. آٱب ومى

- اب ډجبوی كة ىډپار ٽىشبن ایان ة،1945 اير 15ى

كة ثيىی ػمٮیز ٽظیی ا ٽبيان، . ی ځىیيأى ډبثبى ر، ٽبٳ

ٽبځان ی، هى ثيای، ډبڅپیه ډش٤ ي ٹجبیڄ ډیه ىيز ا ٽ

. ىومی هى ػچت ة،ٽىوي ډی ىٵب٫كةبی ا وٺ٦ و٪ار ي ثوبډ

: ی اچی كة ىډپار ٽىشبن ایان ث ډاى ی اشا ثى ثوبډ

اشٺالڃ ي آاىی ي هىډوشبی ډچز ٽى ى ؿبؿة ىډپایـ 1

ٽ ایان

. ثبن می كپډز هىډوشب هاي ثى،ثبن ٽىیـ 2

٭ي هاي سمبڇ ډى٦ٺ ا ةاىااوشوبة ای ایبڅشی ٽىشبن ٽ ـ 3

ىاز

ثبیؼبن ي بی ایؼبى ډىبجبر ثاىی ي يكير ثب ډچز ډجب آـ 4

ډوشبی يهىز ٽت كٸ ع ایاوی ى ػز اشما ډجب څیشبیڇ

بی ډچی ى ٽ ىډپای ثای بی اٹچیز#سأډیه$

ٽىشبن#٥جیٮی$ ای٤ اٹشبىی ثب اشٶبى ا ډٮبىن ي ډىبث٬ثجىـ 5

ای ٽبيی، سؼبر، ٵىڀ ي سال ثای ایؼبى ػبډٮی سٮـ 6

سال ثای هجوشی ي دیٵز ٽ ثشاوىيآاىاو ډىڇ ډٵ ٽ ى آن

.ٽىىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

109

كة ىډپار ٽىشبن، االكبر ػيیي ا١ی ا ٭ىان ومى ي هى ى

ای ي سٺیڈ آن بی اػب بی ډػى، سی٬ ٱالر ډیه ؿبؿة ډلييىیز

. ا ثیه ٽبيان ي ډبڅپیه ثٮي ځٵز

ػمی ډچی ٽىشبن ث جی یټ ڇ،1946 اوی بڃ 23ى

ىڅی ثىبڇ ٹب١ی ډلمي ى ډبثبى ا٭الڇ ډػىیز ډجبویز ډچی ي یټ

ډشٺالو كیبرث # ډب11$ ث یټ بڃ ٹیتكپډز ډچی ٽىشبن . ٽى

یبىی هيډبر ډٮا ى هالڃ ایه ډير اويٻ، ،هى ى ٽىشبن اىاډ ىاى

ثبن ٽىی ثبن می ،ثای ووشیه ثب. ىبن اوؼبڇ ثا ثای ډچز ٽى

سٮياى . هاويوي ػمی ځىیي ي ٽىٽبن ٽى ثب ثبن ډبىی هى ى ډی

بی ٽىی ثب ډ٢بډیه ډوشچٴ ي اوٺالثی ډىش ػالر ي ٽشبةڇیبىی ا

،وبن ٽى ثای ووشیه ثب ى ويځی ٵىڂی ي یبی ډى٦ٺ هى. ي ډی

س ٽىی يی ه ئبر. ٭ىان اڅڂیی ى ٦ق ٽ ٽز ٽىوي كشی ة

دیٵز ي يوٸ ،سؼبر. ٹاىاى مپبی ثب اسلبى يی اډ٢ب ي. ٵز

آوؼب ځیوش ثىوي، اى كبڅیپ سٮياىی ا ډبڅپیه . یبىی ث هى ځٵز

٥ اډب ى االكبر ا١ی ة، ډبڅپیه كٺیٺی ډیه هى يوي،ٽبيان

وی ى ػمی آثبیؼبن اډاسی ا ایه ىز. ٽبډڄ ر وڂٵش ثى

ٽبډىيان ٽى ،ب اډشیبار بثٸ هى ا ىاشىي ابب ٵئىاڃ. اػا ي

ب اٲبڃ ي ثى، ډبٱچی ا ٽ ٹجال ثب سجٮی٠ س٤ سٽب ي ٵبی ثبن

وڂجبن ي ډياٵ٬ كپډز ، اس ډچی ي دیمځبن ٽى،ىيثب د ځٵشىي

. كپډشی بثٸ يويډلچی ځىیيوي ي ػبیڂیه دچی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

110

آاىی ډچی ثای #سأډیه$ يى كپډز ػمی ٽىشبن،اډمشیه ىز

. بی ٱی ٽى ثى كپډزډ٢ب٭ٴ د ا بڅب ٵب ي شڈ ،ډچز ٽى

بی ثای ػىجای ث ډیىډاٽ اوٺالثی ى ٽىشبن ىای ځىیي ي

. سجيیڄ يىډپاسیټ ىیڂ ى سب ایان

ای ډب ثیه ػمی ىډپار آثبیؼبن ډاٵٺشىبډڇ،1946 آيیڄ 23ى

ٽىشبن اډ٢ب ي ٽ ى آن ث يكير ي ىيشی یټ ىډپارػمیي

بی كپډز،مبوڂو ٽ ٹجال ٽ ي .ٽیي ځىیيأبی ٽى ي سٻ ر هچٸ

ياٽى يیي ث ىڅیڄډير یټ بڃ ىياڇ دیيا ٽىوي ي ایه ىي ډى٦ٺ ة

ثیكمبو ،ثهىا ثى #بثٸيی $ایان ٽ ا كمبیز ٱة ي يی

. ويٽة ي

ب ى ػىڀ ىشڂی ي وٶ ا ىډپار1500ى آثبیؼبن ثی ا

ان ػىج . سٮياىی ا ډجبان یب ا٭ياڇ يوي ي یب ى ػىڀ ٽش يوي

ث$ی ی ثٮي ا ډلبٽم#ىيڅز ایان$ .آثبیؼبن ث يی ځیوشىي

ډ ثى "دیا ٹب١ی ډلمي" ج ډچز ٽى ٽ ث #ا٦الف می

ځٵشه ٭ي ث ا٭الڇ ٭يڇ ػىڀ ثب ىيڅز ایان ي #ٵډبن$ ثبٵىی ٽ

سمبڇ كٽز ډجباسی ډچز ٽى ي ا٭الڇ آډبىځی ػز ډاٽ ثب #ډئڅیز$

، یه سٵىي ث ٽىشبن آډي ثىويڇډیه اس ایان ٽ ى اثشيا ڈ ثب أڇ

اوؼبڇ ثب یدب ، ي ډجبان ٽى ػچځیی ومىىٵب٫ډىڇ ثی ا ٽشب سب

ایه ج وبډی ي ٵياٽب ٽى ا ث ما ي ،ځاشه ٹڃ ي ٹابی هى

مډبو ا ىیڂ یپی ویٹب١ی ٽ ٭٢ ډؼچ ای ډچی ایان ثى ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

111

ډب 31 ى ،#يی ػىڀ كپډز ډلچی ډبثبى$ث وبڇ یٴ ٹب١ی

. آيیوز ث ؿث ىا 1947

اس ي اوياډی ى ډىب٥ٺی ا ٽىشبن ث ٱبر ي يیاوی ٽىشبن

ب ٽ كبډی ٹبثڄ سػی ثای كپډز ډچی ٽىشبن ثباوی. دىاهشىي

ی ډبٳ ا سٻ وپىوي ي ث وبؿب ى ډٺبڇ ىٵب٫ لى،يوي ډلة ډی

ویيبی ډچق ػمی یاهى ث جی ډ٦ٶی ثباوی ٽ ٵډبوي

، ث وجىی يیي ي وبثاث ثب اس ایان ٽىشبن ا ث ٭ي ىاز

ډشٺیمب ثب ډمبر ي ب ي ، ٹبثز ثب يی ىڅیڄب ة ییآډیپب. ويدىاهز

اس ایان ا ډؼ ٽى ثىوي ي يی ڈ ث وبؿب ٥جٸ و٪ ،ثٿ ػىڂی

ي ث سٮيار هى ى اويبډبن ډچڄ ډشلي ویيبی هى ا ا ایان ٭ٺت

ډیپب آٶی . ٽىشبن ي آثبیؼبن ٭مڄ وپىودبی بیكمبیز ا كپډز

# 34$.ی ػىڀ ثبىیي ٽى ډشٺیمب ا ػج، آڅهـ ی ع واڃى ایان

بډشی ٽ س٤ ثباوی ي دیمځبی اي ث ومبی ځاش ي، ډشاو

اس نب یپی ا ٵډبوي،ای ٽ سیت ڇ آا ث ځو ي ىه سلیه ثى،

س ډين ایان ثب ؿىبن ػىڂؼیبن ویيډىيی سبٽىن ا" :ایان ا٩ب ىاز

ى مبن ډبن ب ایان ٵډبن ىاى سب اٹياډبر يیيسی ".ډاػ وي از

اس . ٹبثڄ سػ از1947 ډب 3ٵډبن اي ى . ٭چی آوب ا٭مبڃ ځىى

ي دیمځبن ب هبواىیایان ثب ادیمب ویيبی ٽى ا ثمجبان ٽى ي سمبڇ

سب . سب ډبی ایان سٮٺیت ٽىوي،ویىی ثى ا ٽ ى كبڃ ٭ٺتثباوی

ثبیشی ٽ وجى دبیبن ثڂیى ٽ ثای اس ایان ډیڇ،1947آيیڄ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

112

. آي ثى ا ویيبی ثباوی پز ثوى ي ثڂاى ٽ آوب ثڂیوي هؼبڅز

$34 #

ٵب ػىڂی ثٮي اثب آيى ي ثٮي ا ایىپ اس ایان هاثی یبىی ة

ػبییپ ویيبی . یبىی ٽ ث ویيبی ٽى ياى آډي، ثباوی ياى ٭اٷ ي

ي بڅوىوبن. ٽیيوي وی ٮیي ثب می ي سٶىڀ اوش٪ببن ا ډی

ػىڂؼی ٽى ٽ س٤ 500ي كييى ثبان ثبٹی ډبويويی ډى٦ٺب ى ثـ

ىیڂ ا یي، ثب جی ډی#ډ٦ٶی ثباوی $ای ٽى، ی اٵبو ٵډبوي

ثب ویي يا وٶ 10ا ی ىیڂ اس ایان ثب . ډبی ایان ځشىي

بی هى ا وی ث اوا٫ سؼیار و٪بډی ي كمبیز ادیمبب، سدوبو

اډب كمبیز ٽىب ا ویيبی ثباوی ٽ ٹډبوبو ى . ٽىشبن ا٭اڇ ٽىوي

ٽیچډش 300ٽىوي، ث ٽىب اػب ىاى ٽ ایه وجى ایشبىځی ډی

آوب . ىز آيىوي بی یبىی وی ة ویىی ومبیىي، ى كبڅیپ دیيی ٭ٺت

سٮياىی ا ایه . ى یټ ػىڀ وبیی ا يى ا ځش ي ياى يی يوي

بڃ ى يی 14 كييى ،ویيب ي ان اچی آن مـن ډ٦ٶی ثباوی

، ایه 1958 ٽ ثٮي ا دیيی اوٺالة ٭اٷ ى بڃ ىاشىياٹبډز

ػز ي ث ډجب هى شػىڂؼیبن ساوشىي ث ډیه ډبىی هى ثٿ

. اىاډ ىىيٵ٬ شڈ ي اشٺا ىډپای ى ٽىشبن ٭اٷ

يڅی ث ٭ىان ىياڇ ویبيى، ثی ا یټ بڃ ،ػمی ٽىشبن ى ډبثبى

یپی ا ث ٭ىان ثچپ، ٽىشبن#سبین$ سبیوی و سىب ىوٺ٦ ٭٦ٴیټ

# 36$. ى هبيډیبو ىبهش يډٮبډمشیه كاىص سبین

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

113

ايڅیه ػىج ی ډظبث ى ایه از ٽ ةر امیڇ،1945 -46ػىج

،ایه ػىج. ځىى ى سبین ٽىشبن سچٺی ډی ثو ي ىډپاسیټ بیی

بی ي ي هاز ډیسچٺیب بی اثٹير ډشٺیمب ٭چی ډىبٵ٬ ي ٱبسڂی

ډچی ي ثای آاىی دیپب ى ١يیز ثب شڈي ومى ډچی ٽى ا ډىٮپ ډی

دب هبشىي ي ثای ٭چی اسؼب٫ ة ،ډىڇ ٽىشبن ى ث٦ه ایه ػىج .ٽى ډی

ٽىوي ي ٥بڅت كٺٷ ثاث ثای اٽظیز ٽىن ٽ سال ډی ىډپاسی

اٹب ػبډٮ ؿن هى ثيای، يىٶپان، ٽبيان ي ٽبځان ی

ی هى ث ایه ػىج ی ډىڇ ثای اكا كٺٷ كٺ بی داٽىي سى. ثىوي

ٽ ځىیي، اوٺالة یبڅیشی اٽشج و ٹجال ویمبوڂو ٽ . دیشىي ډی

-46ػىج . ثى ثو ثچپ ى ىیڂ ډىب٥ٸ ػبن اط،سىب ى ٽىشبن

ى كبڃ، سىب كٽشی ثى ٽ ٭چی ٵبیڈ ىاهچی ي ٽىشبن 1945

یټ وٶ ٵیایه كٽز . ومبیبوي ډجبار هى ا ،بی هبػی ځی چ٦

ىي ٽ و سىب ایه اي وبن ډی. ى ػىج ىډپاسیټ ډلة ډی

ثچپ سمبډی ویيبی سٹیوا ػبن، ى ډٺبڇ ىٵب٫ ا ،ویيبی اوٺالثی ایان

. ثو ٽىشبن ي آثبیؼبن ثآډيوي ػىج بیی

كپډز ٽىشبن اطجبر ومى ٽ سىب كپډشی ٽ ا ډىڇ اڅبڇ ځٵش ي

كشی . ثڂیى ساوي ى ایه ډى٦ٺ دب ډی،ى هيډز ډىڇ ي ویببی اوبوی ثبي

ىیي ثب،ٽىىي ډىؼمچ ٽبوی ٽ هبع ا ایان ويځی ډی، ډچز ٽىاډي

. وڂوي ث ػمی ٽىشبن ډییاكشاڇ ثیب

. دیوي یبٵز ثباوی#ث جی$ ډاكڄ ثٮيی ػىج ثب اٽاى ٭اٷ،

ومبیىيځبن یبىی ا ٽىشبن سٽی ي ٽىبی ډىب٥ٸ ډوشچٴ ٽىشبن ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

114

ی ىثځیوي ایه ػىج ،ى اب. كمبیز ا ػمی ٽىشبن ثهبشىي

ی یپذبؿڂی ويى ڇاشلټاویببی اوبوی ٽىب ي يكير ډچی ډچز ٽى ي

. ٽىشبن ځىیي،ډچی سمبڇ ٽىب ى ډىب٥ٸ ډی

ىز آډي، ةڇ1945ـ46 بڃ٥ی ػىج ډبثبى ايىبیی ٽاىز

ډشٺیمب س٤ #كة ىډپار ٽىشبن ایان$ وبن ىاى ٽ ایه كة

كة ډشٹی ي ،ى ي كة ىډپار ویيبی ىډپاسیټ ٽى ایان اىا ډی

ی ایه كة ثب سٮٺیت ثوبډ. ي ی ٽىشبن سچٺی ډی بډبن یبٵش

ډشليٽىن ویيبی ډشٹی ي اٹب ي ٥جٺبر ډشٶبير دی ى،ىډپاسیټ هى

سان ځٶز هى ثيای، يىٶپان، ٽ ث ٥ ابی ډی ډىڇ ثى

ایه كة . ی ٽىشبن ا ډشلي ومى ی ډش٤ ػبډٮ ډبڅپیه هى دب ي ٥جٺ

، سىب ا ٥یٸ مجشڂی ي مپبی ی ډچز ٽى ى ایان ىیبٵز ٽ ډجب

ایه ،ثىبثایه. ځىى ډی ډیث ي،ی ب ي سپیالر بډبن یبٵش بی ډچز

يف اوٺالة ثشيیغ . ٽببی كثی هى ٹا ىاىأدیوي مپبی ا ى

ی ثب يف ما یپذبؿڂی ډچی،١ير. ومبیبويى ػىج ٽىشبن هى ا

، كپبڇ ١يٽى ډى٦ٺ سلز چ٦ی ډچی ایآاىیوای ي آاىځی ي ب

# 37$. ثباله ایان ي ىيشبن ایان ثٮىان یټ ١ير سبیوی ډ٦ف ي

ث $، ي ى سب ډىب٥ٸ ٽىویه#ٽىشبن$ ى ډبثبى ، ډچیػىج

ومبیبن ای ا سبین ډجبار ډچز ٽى كٽز سبآٱب اب ي #٭ىان

٭چیډیپب، كپډز ب ا يا ىاز سب ثب ػىڀ آ٥چت چ٦ ىيڅز.ي

ثیڈ ىهبڅز يی ى ایان ،ډیپبآبی ىډپاسیټ ٽ ا و٪ كپډز

. اىی ٽىشبن ي آثبیؼبن ځیڄ ى ویيبی و٪بډی اس ا ةٵز، ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

115

ثیين ا بی سبیوی ي ػبوی ٽىىي ػىڀ ا ای٤ يیانځی سبثيی

اڅمچی هى، اډپبن ډبٽز ي كمبیز ا سٮيار ثیه آډي ثى ي ث هب٥

سٮيار هى ثب ڈ دیمبوبن ٭مڄ وپى وياز ي ة ابی ىډپاسیټ كپډز

ڃ ىاهچی ىیڂی ثب٭ض دیيی ٭اڇ. ب ٽى#ث كبڃ هى$ ي آوب ا سىب

ار ١ٮٴ مبىڂی ډجب ي ٹيرساوبیی ډىؼمچ ،كمالر ىمه ځىیي

ػمیى . ٭بډڄ دیيی یڈ ب ځىیي،ویيبی ىډپاسیټ ى ایان

ډىبٵ٬ ى اشبی سػی ا ډبثبى، اځؿ ٮب اوٺالثی ٹبثڄ ىٽىشبن

٥ ٽبډڄ ث سٺیڈ يڅی ة، ی ٽى یٮىی ٽبيان ډ٦ف ٽى ػبډٮ" 80

ااٳ ډیىيا ٽ ا ٽىشبن .بی ډى٦ٺ وذىاهز ثځشیه ٵئىاڃاا١ی

#ٽىشبن$ ىمىی هى ا ى ډٺبثڄ ػمی ىډپاسیټ،ځیوش ثىوي

ٽىشبن ى اػای االكبر ا١ی ثٮي ا ویى ایه ډكچ. وبن ىاىوي

. ځٵز ډیكپډز آثبیؼبن ٹا

و٫ االكبر ا١ی ى ٽىشبن، و سىب ى ي ٭مډی ػىج اط

یز ٭٪یمی ٽ ةى ډليي وشاوز یٮی#ؿىي$ بی ثچپ ثب ځبڇ،وڂاز

آن اهب٥ ډیه دىبي ایان يػى ىاز، ثب یشڈ ىډپاسیټ سب هى

ثچپ ایه سٶپ ٽ ثو ثځی ا ډبڅپیه ٽىشبن ميي ،ا ډیبن ثىاى

، ثب٭ض ي ٽ ى اػای االكبر ا١ی ځٵشىي ډیاوٺالثین ٽىشبن ٹا

ى ػىڀ ٭چی ؤطی وٺ ڇو٭ب ،سٮچڄ ى ي ى وشیؼ ثوی ا ډبڅپیه

ثىیبوڂان " 50الڇ ث یبىآيیز ٽ . ویيبی اوٺالثی ٽى ىاش ثبىي

بی هى دب، ٹ ډش٤ ػبډٮ ي ا٭٢ب ٹجبیڄ ٽىشبن كة ا ٵئىاڃ

ایىپ ي آن ىیڂی اب ومى، ىاوي ى ایىؼب ثبیي ث ٵبٽش ثب. ثىوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

116

هب٥ ٹمز يیٮی ا ٽىشبن ایان ى آن ډبن ٽبډال آاى وي ثى ي ة

ىالیڄ سبٽشیپی، ػچت ډبڅپیه ډش٤ ي هى دب ي ٹجبیڄ ػىثی ٽىشبن،

٥ ٽبډڄ اوؼبڇ ىي ي ى ساوز االكبر ا١ی ا ة كة ىډپار ومی

ىشی سپبډڄ دیيا ى يشببی ٽىشبن ة سٶپ ډجب ٥جٺبسی ویایه كبڃ

. وپى ثى

ن ٽىشبا ػمٮیز " 30 ،ٹير ډبو كپډز ٽىشبن وی ډلييى ثى

ثو ػىثی ٽىشبن ،ی ػٲاٵیبیی ػمی ٽىشبن ٹا ىاز ى كی٦

ى ىز كپډز ډٽی ثبٹی ډبوي ي بیي ،ي ٹ يیٮی ډی٣ٽ بډڄ ډه

ث میه ىڅیڄ ثى ٽ ىيڅز ډٽی سان كمچ ی٬ و٪بډی ا ث كپډز

سجچی ي٭ي ي ي٭یيبی كپډز . ىډپاسیټ ٽىشبن ى اهشیب ىاز

ی یبی ي سپیالسی اٽظیز اٵان ي ٵډبويبن سؼثٵٺيانډٽی ي

اڅجش ایه . ثىػمی ٽىشبنػمی ودب، یپی ىیڂ ا ٭اډڄ ا١ملالڃ

ثیه اسی سب ىويان ډچق ثب دیمځبوی ا ػبن ځش يڅی ثب ،ػىڂی وبثاث

.اډپبوبر ١ٮیٴ ډبڅی ي سياٽبسی وی ثى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

117

پج تخص

وشدا دس سسی سسی

ی ٽ ػي ٹچمي اډذا٥ی ٭ظمبوی ثى، ثٮي ا ػىڀ ػبوی ايڃ،

مبوڂو ٽ ٹجال وی ث ایه . ځ ٵاو ىآډي سلز وٶ ویيبی چ٦

سلچیڄ آن ي، ث $ځ ي ډشؼبي ٵاو ى، ویيبی چ٦یډ٦چت اب ځى

ي ٽ سٽی ث ٭ي ځٵزى ډٺبثڄكمبیز ا ی ا # ٱةڇاډذیبڅی

ثىای ومى ي ػىج ډچی ٽى ى ی ث يى سب ا ډجبارومٮی

ى كٺیٺز ی دىبڂب . ی هى ا ٭مچی بى ٥چجبو ډٺبي سٮ

1325ډىيځبن ٽى ي ثى ٽ ثٮي ا پز ین ٮیي ى بڃ

ا اهشالٳ ثیه ٵاو ي سٽی ډى اډب ثٮي. ثىوي ث آوؼب ځیوز. ـ

ى آوپبا اډ٢ب ي،ڇ،1929سػ ٹا ځٵز ي ثب ډاٵٺشی ٽ ى بڃ

ٽىبی ی، اٽظا ى ایه . بی سٽی ث ی ياځا ي ثوی ا ډیه

٭اٷ ي ی ،ػبیی ٽ ى ډ سٽی .ٽىوي ډى٦ٺ ياځا ي ويځی ډی

ثیب ،ډٹٮیز اػشمب٭ی ي اٹشبىی آوب ډبوىي بی ډىب٥ٸ ٽىویه

. اوڂی ثى ٹز

ػبوی ىيڇ، ٽىبی ی ویبر ي ٽشت هى ا ډىش ٹجڄ ا ػىڀ

اډب ى بڅبی اهی سٲییار یبىی ى ٽىشبن ی ډبي ،ٽىوي ډی

ى ای٤ وبځا ٽىبی ی ا٭مبڃ ثىیبىیهى ي یـڂو االكبر ومی

ځب ویيبی ىډپاسیټ ٽى ث ډٹٮیشی ،ى ایه اشب. ازوڂىیي

اويابیی اوي ي االكبر ډٶیيی ى ٽ ر ځٵش، ؿڈ ىز یبٵش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

118

. ث وشیؼ ویي ازاوؼبڇثای ويځی ثش ٽىب ډش ځىیي ٽ

كٽشی ٽ ا ٥ٳ ویيبی ىډپاسیټ ٽى ر ځٵش، ،ثچٮپ

بی ډچی ٽىب ى ٽىشبن آٱب ي ډبنؼڇ ي كمچ ث سپیالر ي ب

ٽىب ى ی هابن كٺٷ ډچی هى ثىوي ي ياٽىی ثير . از

ى . ىين ی ىاىځببی ٵډبیی ىيڅز ی ډی ياو ٭بډچیهډلپڇ ي

كٺٷ ٽت ٹير ٹا ىاوي، ٽىبی ی اأب ى كبڅیپ ثٮظی

، #ٹجڄ ا ٵيدبی$ى اسلبى يی یبڅیشی . اوي ډچی هى ډليڇ ي

يی سای ٹا ډیهبی ٽىب ػي ثوی ا ا ډیهٹمشی

ثیه ایان ي يی سای ډىٮٺي ډب ٽ ،ڇ1813وىڂیه ثٮي ا ٹاىاى$. ځٵز

، ځػشبن ي "اڅیاثز دڃ"ي ٽ ى ایه ٹمز بډڄ ٽىبیی ډی#.ځىیي

ي ٽ ىٹچمي ایيان ي ځػشبن ډیٽىبیی بډڄ ثوی ا ویثٮيب

ٽ ثیه ایان ي ،#ڇ1828ى بڃ $ؿبی سٽمه ى ٹاىاى. ٽىوي ويځی ډی

ثیمب ىیڂی ث يی ډچلٸ ځىیي ٽ بی ډیهيی ډىٮٺي ځىیي،

. ډبوىي اډىشبن،ثوی ا آوب وی ٽىویه ثىوي

ای ٽ ثیه اسلبى يی ي ٥جٸ ډٮبي،ثٮي ا اوٺالة اٽشج ى يی

ډىٮٺي ځىیي، اوؼبڇ ډى٦ٺ ٽبي ي آىابوج ث 1921 سٽی ى ډب

سٽی ٭ىر ىاى ي ي ٵٺ٤ ؿىي ا ٽى ى اسلبى يی ثبٹی ډبويوي

ا وٶ ى اډىشبن، ى آن ٽ سب 200اډي ػمٮیز ٽىب ثیه $

ثیش ایه ٽىب ٽ ى آوؼب ويځی #ڇ. وي ډیه ى ډیماشٺالڃ یبٵش ر

وبڇ ای ة ى ډى٦ٺ،# ا وٶ آډب ٹجچی ىاى ي ثى26000$ٽىىي ډی

آوبن ، ٽڈ ٽىب ى يیػمٮیز ٱڈ ٭چی.سبڅیه ي اڅڂ بٽه شىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

119

ٽشبثبی ٽىی ى اشٶبى ا ى ډيا ثب. اوي ر ىببیی يیثٮىان ډڄ

٦ق ويځی آوبن ا بی . ان ٽىی ىاوية ث ویهاوىي ي ویبسی ډی

ای ای ثش ي آیىي سب اويا،ډیه اػشمب٭یأٽىبی ٽبی مبی ا و٪ ر

ډشىي ى ډى یثٮي ا ٵيدبی يی، ا٥ال٭بر. ي ىاوي يه دی

$بی يويی آوب ى ىز ویز؛ ي آاىیاٹشبىیويځی ي سٲییار

ؿىي ىډپای ث آن ٽ ثب ځش ي ىیا آىیه ىیپشبسی ديڅشبیب ٵي

س ي ي اډپبن سمب ػبوی ي ا٥ال٫ بوی آوب ثیب ځشى یوش از

#ڇ .از

ډىبث٬

168- 1930ی ثشچیی ؿبح ٭ ٵىبډ- 1

وٺڄ ا - 175 ثٲياى ػچي ايڃ لٶ ـ ځابر ٽىڃ ـآی ډچڄ - 2

ځابر

ډث٣ ث ایان

وبډ ثٲياى دیمبن- 3

ىٽش يایشی ـ ایانمسبی- 4

ډبڅپڈ 220 لٶ 1821 ؿبح ـڅي ڇ عسبین ایان - 5

168 ـ اٽاى ـسبین ایان - 6

-148 سٶچی 1900ؿبح - 11 ػچي ـٽشبة ٽىی - یبوٳ- اي- ح- 7149 - 1929 اوی ي ډب ـی آیبیی يوبډ"ٹٶٺب ي ايډی" ـویپشیه - 8100 171 - 1933- دبی"هچٸ ٽى ي دیٵز اػشمب٭ی آن" ـٵبوی . ڇ- 9

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

120

94- 14 - 13مب - 1932 ـ سبپىي "ٽى ي اډذیبڅیڈ"- 10

مبن ډٺبڅ ا- 11

119مبن ٽشبة - 12

109مبن ٽشبة - 13

116 .مبن ٻ- 14

243 مبن- 15

1952- 125 "ٽىشبن"- ىیمی- ن- 16

100-99 - ٭اٷ. آد . ع- 17

22 1918-1922- ډیچ ثچیٽی- 18

23مبن ٽشبة - 19

118 - 11 ٹمز "هچز ىيان ٵئىاڅیش ٽىشبن"- 20

ٽىشبن ٭چی بی ډجب دسان ٵئىاڃيیيایه سىب ٭بډچی ثى ٽ ثب٭ض ر"- 21

. ځىیيو٪بډیډٺبډبر كپډشی ي ویيی اوياډی ي

- وییٻ، هبيډیبو ډؼچ"ػمی ىډپاسیټ ډبثبى": ي يڅز . ا- 22

1947 298

1949 يالی 8- 28 مب ـ ػيیي "ډالٹبر ٽىب"- اشیذبوٳ- ي- 23

103 - 1948ان ر "ا ډبثبى هویه سب اكڄ ا"دیبن - ن- 24

#زاٽشبة ث ثبن ٵبی $

ٽ ى ػمالر ی، ج ػىجا٭ياڇ ي ٽىشبنسبطی ٭میٸ يف ػمی "

ػان ما م ث ".ى س٤ يیچیبڇ ىاځال ثیبن ځىیي، ث هثی ىیي ډی

. ی ػبى آډي

الڇ ي اكاڃ دی . ى م ډٲياو ى ٽىب ٹيڇ ډی. اي ا االٱی ثى

ار ٽؼبز؟ دیيڇ ٽ هبو. ٽىیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

121

. ایڈ يیڈ، ثای ٭جبىر ث سثز ٹب١ی آډي ډب ٽى شیڈ ي ث یبر ډی: اي ځٶز

ي ډٺبيډز ا ىیي ي ؿمبی مـن هىؼی ثى ٽ ى ٽم ى يای ډی

ی و٫ ډجب ثب ٭بډچی ٽ يی ا ا ٵشه ى ٭ډی ان ٽ هى ا آډبى. ىاز

يب ٽى ي . زاٹب١ی ډلمي یټ یبر ځب ياٹٮی . ىاز ډی هى ثب ډی

ٹبسڄ ایه ٹډبن ٽى ٵٺ٤ ساوز ػڈ اي . ى آوؼب ث ٭جبىر ي اىای اكشاڇ ډٲڅىي

. ا وبثى ومبییي ي ٹبى وجى ٭ٺیي يی ا ث آاىی ي ٵب ٽىشبن وبثى ٽىي

ث و٪ . ای ث يكی ي ډجب ٽىب ثویي اي ى كٺیٺز ٹير ي اشلپبڇ سب

آیىي، ٹب١ی ی اي ډی ای ٽ يب ډبیڄ ثای ىیيا ي سب ٽىن هب٥ ٽبيان بى

ٽىي ٽ ثبیي څجب ث ٭ىان اوبن هثی شبهش ي ي ويځی اي يیبیی ا ډؼڈ ډی

. ياٹٮیز ث هى ثذي

64-63 " ډیه ٭ؼبیت"يیچیبڇ ىيځال

ٵبوی . ڇ" ډچز ٽى" ـ25

ٵبوی . ڇ" هچٸ ٽى ي دی اػشمب٭ی آن ـ26

64- 63 ٽيىځچ " ٽى ي اډذیبڅیڈ"- 27

ٵبوی . ڇ"ډچز ٽى"

ٵبوی . ڇ"هچٸ ٽى ي دیٵز اػشمب٭ی آن"- 28

ٽىي ځچ "ٽى ي اډذیبڅیڈ"- 29

"ٹٶٺب ي ايډی" ـ ویپشیه – 30

"ٽىب"ویپشیه - 31

يیچیبڇ ىيځال "ډیه ٭ؼبیت"- 32

ا مبن ٽشبة 37 ي 36- 35- 34- 33

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

122

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

123

3فص

ای دوتش عثذاشح صاحث

لاس تا طثعات ایشا

59 58، 57دس ساای

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

124

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

125

"پیطا "فتی ج

تا دوتش عثذاشحا لاس

ي ؿب بڃ ډجب كة ىډپار ٽىشبن ایان ى ؿ اپبڅی ی :

ثى ي ى ایه ډير و آطب سئیټ كثی ى ؿ ٦لی ثى؟

یڈ، ى ایه يدىؼمیه بڃ سأی كة وىیټ ډی اڅجش ډب ث ی: ع

يدىغ بڃ، كة ډب ٵا ي ویت یبىی ا ا ىيان ػمی ډبثبى سب ی

ىيان ډوٶی ٥ی ٽى از ي ډجبار یبی ډوشچٴ ىاش ي كشی ى

ا ایه . ډب ډجب ډچلبو ٽى از18 ث ډير 1346 ـ 1347بڅبی

يىي بڅ ا كة ډب ث ر ډوٶی ځاوي، يؿب بڃ ډجب، ی ی

ٵياٽبیبی ثیبی ٽى ي يا ي وياویبن یبىی ىاش از ي ٭ي یبىی

يی ا ډجبار، یپبڃ ا ایه ډجبار ث. اوي ٽ ا سٻ ٽىىي ډؼج ي

اهی كة، كة ډب ثب ثچىيی ثیين آډي ي ډٵٸ ي دشیجبوی اٽظیز

. ډىڇ ٽىشبن ا ػچت ٽىي

ى ىيان ډوٶی، ٵٮبڅیز ډ٦ج٭بسی ډب يیٮش ثى یا ى ىيان ډوٶی ایه

ثٮي ا اوٺالة ث ٭چز ډٲچ. ساوي ثیه كة ي ډىڇ ثبي و٫ ٵٮبڅیز ډی

یبى ډٵٸ ويیڈ آو٦ ٽ بیش از ث ډبئڄ اوشباسی ي ډ٦ج٭بسی ي

. ث يی ډبئڄ سئیټ سػ ٽىیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

126

ډب ثیش يی ثوبډ ي ابىبډ كة ٽ ث و٪ ډب سب ىيان اوٺالة ٽبډال

ػاثڂی ډبئڄ ٽىشبن ایان ثى ي ى ڈ ثیبی ا ډاى ایه

سييیه ي ث ػبی 1352ای ٽ ى ٽىڂ ڇ ٽ ى بڃ ابىبډ ي ثوبډ

. #ایڈ سأٽیي ىاش$هى ثبٹی از

ا ٥ٳ كة ٽشبثبیی ث ثبن ٽىی ؿبح ي ٽ ڈ وٺ ثځی ى

سلیټ اكببر لیق ډچی ىاش ي ڈ يیچ هثی از ثای ایىپ

بی يی٬ ډىڇ ثٶمىي ي ایه ٽبیز ٽ كبال بی ډب ا سى ب ي وش ځٶش

ا #ياثش ث اځبن ډٽی$ "ٽىشبن "ىیڈ، ؿىبوپ يوبډ ڈ اىاډ ډی

اځ ای٤ چق اىاډ دیيا ٽىي، . ٽىیڈ ث ىي ثبن ٵبی ي ٽىی ډىش ډی

ى و٪ ىایڈ یټ وی یبی ډببو ډىش ٽىیڈ سب ډبئڄ سئیټ ا

. آوؼب ډ٦ف ٽىیڈ

ىاشیڈ ٽ " سیپ "ای ىين كثی سلز وبڇ ى ىيان ډوٶی، وی

اډیييا شڈ . ي ډبئڄ ابی و٪ی ي یبی كة ى آن ډ٦ف ډی

ى، ث ثبن ٵبی وی ا ٽ ث ثبن ٽىی ؿبح ډی " سیپ "ثشاویڈ

٥ٽچی ٵٮبڅیز ډ٦ج٭بسی ډب ث. ؿبح ٽىیڈ ي ى ٦ق يیٮی دو ومبئیڈ

ى میه كي از ٽ وجز ث كؼڈ دشیجبوی ډىڇ ا كة ډب ثیب ٽڈ

ډب ث ایه ډئچ سػ ىایڈ ي اډیييایڈ ٽ ى آیىي ایه وٺ ػجان . از

. ى

. ي مب ځٶشیي ثیش ویبسشبن ى ډبویپ كة ډوٶی ثى دو ډی:

ي؟ آیب ى ٦ق ٽىشبن ایان دو ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

127

ىاویي، دو وی ى ىيان ٵٮبڅیز ډوٶی ډلييى مبو٦یپ ډی: ع

ساوز ى ٦ق يی٬ دو ؿن ومی "ٽىشبن " ډظال يوبډ. از

ىياٹ٬ ىىی ٽ ډب . یي ای ډلييى ا ډىڇ ډی ثى، ٵٺ٤ ث ىز ٭ي

بی يیٮی ا ىاشیڈ ىى م بډبوبی ډوٶی ثى، یٮىی سمب ثب سى

ایڈ ٽ ا وىیټ، ډىڇ ډپڄ ثى ي اٽىن از ٽ ى كي ٽىشبن ساوش

يی ثب ىٺبوبن ٽ ثيو ڈ ا ٥یٸ ډ٦ج٭بر ي ڈ ډشٺیمب ثب ډىڇ ي ث

. ىىي، سمب ىاش ثبیڈ اچی كة ډب ا سپیڄ ډی

ىډپای ثای ایان، هىډوشبی "ٮب اشاسیټ كة ىډپار :

ایه ىډپای ث جی ٽياڇ ٥جٺ از؟ آیب ایه . از "ثای ٽىشبن

ىډپای، یټ ىډپای ثب ډٶڇ ثيای ویز؟

ای ٽ ىډپای. ٽ ي كثی ثای هى ثوبډ ي یشی ىاى: ع

ډب كثی شیڈ ډچی ي . ځییڈ، ىډپای ثيين ثؿت ي ياٹٮی از ډب ډی

كة آډي از ٽ كة ى ابىبډ. ډٮیىی ویشیڈ ىډپار، كة ٥جٺ

ډب اى٭ب ويایڈ . ىډپار، كة ٽبځان، ىٺبوبن ي يىٶپان اوٺالثی از

"ڇ ـ ڃ "ٽ كة ٥جٺ ٽبځیڈ، يڅی ى كة ډب اٵاى ثیبی ث اڃ

اډب اٽظیز ا٭٢بی كة ډب ا٭شٺبىار ډجی ىاوي، یٮىی كة، . دبیجىيوي

ځى، ثبیي ثبسبثی ا ػبډٮ ٽىشبن ایان از ي ؿ ى یټ ػبډٮ ډی

ث ایه سسیت ایه ىډپای ٽ ى ٮب . ى یټ كة ډىٮپ ى

اشاسیټ ډب آډي، ىياٹ٬ ىډپای ث ډٶڇ ا٭ڈ از یٮىی ایىپ

ىډپای ثای م ډىڇ، ثای م بډبوب، ثای م اكاة ي آن ؿیی

. ایڈ از ٽ ډب ى ٭مڄ ڈ س٦جیٸ ىاى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

128

ثب يػى ایىپ كة ىډپار اځ ى سمبډی بی ٽىشبن ڈ

كبٽمیز ا ى ىز وياش ثبي، ى ثٮ٢ی ا ب ؿ ٹجڄ ا ىځیی ي

يڅی كشی ث آن ځيبیی ٽ ثیش . ؿ كبال كبٽمیز ا ى ىز ىاى

. ایڈ ٵٮبڅیشبن ډوبڅٶز ثب كة ىډپار از، ٽؿپشیه سٮ١ی وپى

ٽىىي ٽ سمبډی ى ډبثبى ځيی ث اڈ دیمځبن كمشپ ٵٮبڅیز ډی

. ثبي بیبن سىب ي سىب ډوبڅٶز ثب كة ىډپار ډی ډ٦ج٭بسبن ي وىاوی

وٶ ثیش ویشىي ي ثبیي 10 ـ 12ځٶشىي ایىب ثٮ٢ی ا ٵٺبی كثی ډی

ثب٥بن ا ػم٬ ٽى، يڅی جی كة ډوبڅٴ ایه ٽب ثى، یا ډب

ٽىیڈ ٽ اٹچیز ډوبڅٴ ثشاوي آاىاو ىډپای ا ث ایه ډٶڇ ىٻ ډی

. ا٩بو٪ ٽىي

وي ث ب ډٵٸ ډی ث و٪ ډب ثٮي ا كڄ ډئچ ٥جٺبسی از ٽ هچٸ:

ثب يػى یشڈ ٵٮچی، و٪ مب ى ایه ډى ؿیز؟ . هىډوشبی ثىي

ث و٪ ډب سب . ډه ثای و٪ مب اكشاڇ ٹبئچڈ، يڅی ډاٵٸ و٪ مب ویشڈ: ع

ابی م ډبئڄ یټ ډى٦ٺ ډ٦ف از، يٹیپ ډئچ ډچی ث ٭ىان كچٺ

ډظال . ساوي اال ثي ٽىي ځییي، ومی ډئچ ٥جٺبسی ث آن پچی ٽ مب ډی

بیی شىي ٽ ډجىبی ډجب ا ى ٽىشبن ډجب ٥جٺبسی االن بډبن

اوي، يڅی ایه كة ىډپار ٽىشبن از ٽ ساوش از اٽظیز ځاش

ٽىن ى ایه ډكچ ث ډىڇ ا ث ی هى ػچت ٽىي ي ایه ث ٭چز سػ

ثٮي ا كڄ ډئچ . ثبي ٵ٬ شڈ ډچی ٽ كچٺ ابی م ډبئڄ از ډی

ډچی از ٽ ډئچ ٥جٺبسی ير هاي ځٵز ي ایه یپی ا اڃ ٭چمی

ىياٹ٬ ډجب ډچی . از ٽ ى ثیبی ا ٽب سؼث ي از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

129

ىي ډجب ٥جٺبسی آوـىبن ٽ دی ث ډجب ٥جٺبسی از ي اػب ومی

. الڇ از هى ا وبن ىي

٭ٺیي ډب ث ایه از ٽ اځ بډبوبیی ٭الٹ ث دیجى ي ير

ثویين ث ډجب ٥جٺبسی ىاوي ي ډبیچىي هاشبی ډث٣ ث ٥جٺبر

كمشپ ث يی ٽبځان ي ىٺبوبن ډ٦ف ى، ث كڄ ډئچ ډچی ٽ هى

كة ىډپار ډجب ى . ای ى ا ډجب ٥جٺبسی از ٽمټ ٽىىي ډكچ

ډجب یبی . ىاوي ا آاىی ډچی ا ػيا ا ډجب ى ا آاىی ٥جٺبسی ومی

ډب ىياٹ٬ هىډوشبی ا ثای ایه . يوي ي اػشمب٭ی ث ډاار ڈ ػچ ډی

ای ثيا ي ٵئىاڃ ث ػبی یئز كبٽم بثٸ، هایڈ ٽ ٵٺ٤ ٭ي ومی

هایڈ ٽ هىډوشبی، ډب ډی. كبٽمیز ا ى ٽىشبن ث ىز ځیوي

ډٶڇ اٹشبىی ـ اػشمب٭ی ثای ډىڇ ٽىشبن ىاش ثبي، یٮىی ٽبځان

ٮب ډب ى ډى . بی هى ا دیبى ٽىىي ي ىٺبوبن ډیه ىاش ثبىي هاش

ٽ ث "ٽىي ډیه اآن ٽی از ٽ يی آن ٽب ډی "ىٺبوبن ایه از ٽ

. و٪ ډب اىیپبڅشیه ٮب از ي ایه ا دیبى هایڈ ٽى

ثبي، كشی ثيای ٽى ٵ٬ شڈ ډچی ډث٣ ث م ٥جٺبر ٽىشبن ډی

ڈ ى ی شڈ ډچی ٹا ځٵش، يٹشی شڈ ډچی ٵ٬ ي، ٵ٬ شڈ ٥جٺبسی

سب یين ث آن ډجب يیي ٥جٺبسی، ډجب ٥جٺبسی ا ث . ٽىي ثیش ثي ډی

ډاار ډجب ډچی ثبیي اىاډ ىاى ي ث هب٥ میه و٪ از ٽ كة

. ایڈ ىاویڈ ي ٭مال ایه ا طبثز ٽى هىډبن ا ىياٹ٬ كة كمشپبن ډی

ډظال يٹشی یئز كبٽم، ٵئىاڅب ا ډچق ٽى ثى سب ٭چی ىٺبوبن ي

بی ىډپاسیټ ډجب ٽىىي، كثی ٽ ثب ٹب٥ٮیز سمبڇ ٵئىاڅب ا هچ٬ بډبن

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

130

ایه و٪ ډب ىثب ډجب ډچی ي . الف ٽى، كة ىډپار ٽىشبن ثى

. ٥جٺبسی از

٥چجبو ایان ث ٭ىان ه٦ ى ابىبډ كة ا يویڇ ٭٪مز:

و٪ هىسبن ى ایه ډى . ٭مي یبى ي ٽ ث و٪ ډب ىیيی اولاٵی از

ؿیز؟

د و٪ مب ایه از ٽ وبیوبڅیڇ ٽى ه٦وبٻ از؟ : ع

و٪ډبن ایه از ٽ . ٽىیڈ هی، ؿن ډب ډبئڄ ا ٥جٺبسی ثی ډی:

بی ایان ي ث ٥ٽچی كمشپبن یشڈ آوـ ٭مي از، ؿ ثای هچٸ

ىای از؟ ډبی

ایه ډئچ ى ابىبډ ډب ىي . ایي د ډشأٶڈ ډشػ آن ػیبن وي: ع

ىای ي ایه ډئچ ډث٣ ث ډبی. ىي ډ٫١ ا ى ډٺبثڄ ڈ ٹا ډی

ا و٪ ىی االن ىي ه٦ ثای و٢ز ډب ډمپه از يػى . ایىب ویز

و٪او ى ثیه ٽىب آن ؿیی ىاش ثبي، یپی ځای وبیوبڅیشی سىڀ

ځئیڈ، یٮىی ٽب ٵٺ٤ ایه ډی "ٽىایشی ٳ "ٽ ډب ى ٽىی ث آن

ٽبی ث هچٸ ٽى، ث . از ٽ ٽى ا ث ٭ىان ٽى ث يٵ ثبوي

بی كمشپبن ٽى وياى، هى ا ى ډٺبثڄ كمشپبن ٵب یب هچٸ

ىياٹ٬ ډب . ٽىیڈ و٪او ا ى ډی ډب ایه و٪ی سىڀ. ىي ٱیٽى ٹا ډی

ىيشی ثیه ډچشب ثای ډب امیز ثیبی ىاى ي یټ . اوشوبیوبڅیز شیڈ

٥چجبو ٵب ایاوی ٹيیڈ، آن ه٦ ىیڂ ٭جبر از ا يویڇ ٭٪مز

ى ثیه ایه ىي سب يویڇ . ؿیی ٽ ب ى یڈ بىبی ځىؼبوي ثى

يػى ا اوپب ،"اال ٽى يػى وياى "ځیي ٥چجبو ٵب ډی ٭٪مز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

131

يٹشی ډب . یٮىی كب١ ویز ٽؿپشیه كٸ ډچی ا ث ٽىب ثيي. ٽىي ډی

٥چجبو ه٦ يٹز يویڇ ٭٪مز ٽىیڈ، آن ایه ىي ا ثب ڈ ډٺبی ډی

ىای یب اډذایبڅیڈ ډبی ایىؼب ډئچ. و٪او از ثیش ا وبیوبڅیڇ سىڀ

اڅجش ډب . ډ٦ف ویز، االن ىمه چی م هچٺبی ایان اډذیبڅیڇ از

ث ٭ىان یټ كة ىډپار ٽ ى آیىي يٵمبن ایؼبى بهشمبن یبڅیڇ

. ٽىیڈ ٥ٽچی ث ٭ىان یټ ػبډٮ ى ډی ىای ا ث از، ى آیىي ډبی

. ځیى بی ډوشچٴ ایان ا ىث ډی يویڇ ایاوی ى كٺیٺز ډچیز:

. يڅی مب ایىؼب يویڇ ٵب ا ډ٦ف ٽىیي

ایه یټ ډئچ سډیىڅی یٮىی ا٦الكبر . ى ایه ډئچ ثلض از: ع

ای اوي ٽ ځٶش ى يویڇ ٵب ي ٭ي ب ث ایه ٭ٺیي ؿن ثٮ٢ی. از

ځیي ث هب٥ يویڇ ٵب ډی. وبډي يویڇ ٵب ا يویڇ ایاوی ډی

ثىن ي ډه ٵب، مب وجبیي كٸ ډچی هىسبن ا ثوایي ي ى څای ایاوی

هاشیڈ ایه يٹشی ى ابىبډ ډی. ثى ځی ایه يویڇ ا ث ٽب ډی ایاوی

ډبى ا ثىییڈ، ث يی ایه ډئچ ثلض ثى، يڅی ثباله ث ایه وشیؼ

هاي س از، ؿن يویڇ ٵب ٽ ډی یيیڈ ٽ يویڇ ایاوی لیق

ځیی ومبیي، ثچپ ث اڈ ایاوی كپډز ٽىي، سلز میه وبڇ ا٭مبڃ ٹير ومی

ي ایىپ م ایاوی شیڈ ي ثبیي ى ؿبؿة ایان ٵٮبڅیز ٽىیڈ ث ډیيان

. آیي ي ث هب٥ میه ٽچم يویڇ ایاوی ث ٽب ٵش از ډی

ٽىیڈ ډب ا ىیيځب ډبٽیشی ـ څىیىیشی ډبئڄ ا ٥جٺبسی ثی ډی:

ي ث میه هب٥ يٹشی مب ى ابىبډ كة ا كة ىډپار ث ٭ىان

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

132

ثیي، ثب ىبهز ډب ا دیبىڀ ى س٢بى كة دیبىڀ سمبڇ هچٸ وبڇ ډی

ٽىیي؟ مب دیبىڀ ا ؿ سٮیٴ ډی. ځیى ٹا ډی

ډئچ دیبىڀ ا ډب . مبو٦ ٽ ځٶشڈ، ډه ثای و٪ مب اكشاڇ ٹبئچڈ: ع

ایڈ ٽ يٹشی اٽظیز ډىڇ ٽىشبن جی كثی یب بډبوی ایى٦ ٵمیي

يٹز ث ا ٹجڃ ثپىىي ي آن بډبن اىمبی ډجب اٽظیز ډىڇ ثبي، آن

مب دیبىڀ ا ى ؿبؿة یٮىی ډ٦ف . ى آن دیبىڀ اسالٷ ډی

ٽىیڈ ى ډب ٵپ ډی. ٽىیي ٽ دیبىڀ كشمب كة ٥جٺ ٽبځ از ډی

. ای٤ ډو ٽىشبن ٥جٺ ٽبځ ٽى ويایڈ

اال ى یټ ٽ یبڅیشی يٹشی ٽ هچٺب ثب ډیچیوب ش اٹشبىی،

ى ث ډىب٥ٸ یبی ي اػشمب٭ی ث ڈ دیوي ىاوي، ٥جٺ ٽبځ ا ومی

ى ایان ٥جٺ ٽبځ يػى ىاى ، يڅی ٥جٺ ٽبځ ٽى . ډوشچٴ سٺیڈ ٽى

اڅجش ٥جٺ ٽبځ ایان كٸ ىاى بډبن یبی دیبىڀ . يػى وياى

اډب ى ٽىشبن ډب ثب ي٬١ ډوی ٥ٳ شیڈ ي . هى ا ىاش ثبي

ىي ٽ اڅجش كة ایه ي٬١ ډو ث ډب اػب ٽبثى ایه ا٦الف ا ډی

ىډپار دیي ډىڇ ٽىشبن از، یٮىی ډىڇ ٽىشبن ىوجبڃ كة

. ثبىي ىډپار ډی

ٽىیڈ ایه ا٦الف سب كيی ى ډى ډب سلٺٸ یبٵش، اڅجش ى آیىي ډب ٵپ ډی

ثش ث ایىپ ٽياڇ كة یب بډبن ا ډىبٵ٬ ډىڇ ٽىشبن ىٵب٫ ٽىي،

ډىڇ دز آن بډبن ا هاىي ځٵز ي ایىپ ؿىيیه بډبن ى

ٽىشبن ز، ثای ډىڇ هة از، ؿن ثای ػچت دشیجبوی ډىڇ ثب

ځاوي ي ٽياڇ ٽ ى ػز ډىبٵ٬ ډىڇ ثیش ٽ ميیڂ ډبثٺ ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

133

ایڈ ي ایه ٽىڈ ى ای٤ ٵٮچی ډب ډٵٸ ثى ٵپ ډی. ٽىي، آن دیي از

. ایڈ، اڅجش ٽبډڄ ویز يڅی ډٵٺیز یبىی از ډٹٮیز ا كبڄ ٽى

ث و٪ ډه ثهىی ٽ مب ىایي ثب ایه ا٦الف، ثای ا ایان

ٽب ٽبډال لز ىاى، اډب ى ای٤ يی ٽىشبن، ٽچم دیي ٽ ډب ث

. ایڈ ٱیلیق ویز ثى

ٽب ثىیي، ى سیپ ى مب ى ػاة ئاڃ ٵٷ څٶ٨ دیي ا ث:

. ابىبډ ا دیبىڀ وبڇ ثى ي

ٽىي دیبىڀ ى ډى كثی ٽ دیبدی ىیڂان ډىڇ ا جی ډی: ع

يى ٽ ث و٪ ډب ى ٽىشبن لیق از ي ایه ث یؾ يػ ٽب ډی ث

ډئچ اولب٥چجی ویز ي ایىپ كة دیبىڀ ي سىب كة دیي ډي

و٪ وجى ي اځ اكیبوب ٽچم دیي ا ایه ثبثز آډي ثبي، كشمب ى ٽىڂ

ٽىڈ ایى٦ ثبي، ثای ایىپ ډب ى ؿبڇ سٲیی هاي ٽى، يڅی ٵپ ومی

ٽىیڈ ٽ هىډبن ا یپی ا بډبوبیی ٽ ى ډ٦ج٭بسمبن هچیی ٽ ډی

ٽىىي ٹچمياى ٽىیڈ ي ث یؾ يػ ٽىشبن ا ډىل ث ٽىشبن ٵٮبڅیز ډی

كة ىډپار ا كثی ډظڄ اكاة ىیڂ كبة . ىاویڈ كة ىډپار ومی

ٽىیڈ ي ٵٺ٤ و٪ ډب ایه از ٽ كثی، بډبوی و٪ار هى ا ى ډی

ډٺبثڄ ډىڇ ٽىشبن ٹا ثيي ي ایه ډىڇ ٽىشبن از ٽ آاىاو

. اوشوبة هاىي ٽى ٽ ىوجبڃ ؿ كثی ي یب ؿ بډبوی ثيوي

. ث و٪ ډب آډبوبی یټ ډبٽیز، ایؼبى ػبډٮ ٽمویشی از:

كة ىډپار ى ابىبډ هى ػبډٮ ٭بىالو یبڅیشی ا آډبن وبیی

. څ٦ٶب ایه ډ٫١ ا ثیش ف ىیي. هى ىاوش ٽ ثای ډب وبډٶڇ از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

134

ثجیىیي، مب یټ اپبڅی ى ٽبسبن از ي . ایڈ ډب كٳ ا ٽمویڈ وى: ع

هایي ٽ ا ډی ایي ي م آن ایه از ٽ ډظڄ ایىپ ثب یټ ډیلی وش

آن . ٹآن ا ٹجڃ ىاش ثبي ي ایه ث و٪ ډه ثهى لیلی ویز

ایي، ثای ډه ٹبثڄ ؿیی ٽ مب ث ٭ىان ایيئڅی ډبٽیشی ٹجڃ ٽى

ایڈ ٽ و كة ٽمویز شیڈ اكشاڇ از، يڅی ډب ى آٱب ٵٮبڅیشمبن ځٶش

. ٽبځ، یټ كة ىډپار ي ډچی شیڈ ي و كة ٥جٺ

ىاوڈ ي ایه ا ياځا كبال ى آیىي سپچیٴ ایه كة ؿ هاي ي ومی

ى . ٽىیڈ ثای وچبی آیىي، يڅی االن ډب یټ كة ډبٽیشی ویشیڈ ډی

وي، يڅی كة ډب یټ كة ډبٽیشی ثیه ډب اٵاى ډبٽیز دیيا ډی

ساوڈ ث ئاڃ ث ایه سسیت ډه ى آن ؿبؿة ي ى ٽبى آن ومی. ویز

. مب ػاة ثيڈ

ئاڃ ډب سٮیٴ ػبډٮ ٭بىالو یبڅیشی ث ډظبث يٳ وبیی :

. كة ثى

ایڈ ٽ ى آیىي یبڅیڇ ا ى ایان ي ى ډب ثای هىډبن ځاش: ع

كبال ډمپه از ى . ٽىیڈ ٽىشبن ثبیڈ ي ثای ایه ڈ ٽ ډی

. اوشوبة ای ٽ ث یبڅیڇ ډىؼ ى، ثبڈ اهشالٳ چیٺ ىاش ثبیڈ

ډمپه از ى آیىي ى وشیؼ ثلض ي ثب سػ ث ياٹٮیشی ٽ ى ٽىشبن

ؿىبوپ یټ بڃ دی ٽ كة . يػى ىاى، ث ډبئڄ ډشٽی ثیڈ

ا ا ي٫ ٽى، م بډبوبیی ٽ ى ىډپار ٽىشبن ٵٮبڅیز ٭چىی

. ٽىوي ٽ ي٩یٶ آوب ډجب ثب كة ىډپار از ٽىشبن ثىوي هیبڃ ډی

ځٶشىي ؿن ثب ٥ سٶپی ٽ ىاشىي ي مب ثیش ث آن آىبیی ىایي، ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

135

ثيای از ي كشی ه٦وبٽش ا یڈ ب ي ٽ ډظال ایه كة هى

ثیىیڈ ٽ اٹال يڅی االن ډی. ثبي ي ثبیي ثب ایه كة ډجب ٽى اډذیبڅیڇ ډی

ایڈ ي ىي سب ا ایه بډبوب ثب ډب مپبی وىیټ ىاوي ي ثب ڈ ث ساٵٸ یي

. ایڈ ٥ف ډشٻ سی ٽى

ب می اشاس ي ډٺبيډش ا سئیبیی شىي ٽىڈ ياٹٮیز ډه ٵپ ډی

ٽىڈ ى ډبٽیز ـ څىیىیز ٽ مب ایڈ ي ٵپ ډی ٽ ډب ى ٽشبثب هاوي

سئی ٽ ثب ياٹٮیز . ځییي، ډلټ ي ١بث٦ ياٹٮیز ثبي و سئی ډی

. وواوي، ثبیي ٭١ ٽى، و ایىپ ٮی ٽى ياٹٮیز ا ثب سئی س٦جیٸ ىاى

ىيڅز ى اسجب٣ ثب كة ىډپار ډ١ٮڂیی ډشٶبيسی ىاش، یپی ى :

ا ا ډشػ كة ىډپار ډٺ٬٦ ی ث ٽىشبن ٽ څج سی كمچ

ډاٽار ٽ ا سمبډی ویيبی یبی ىیڂ هى ٽىي ي ىیڂی ى ډكچ ډی

څ٦ٶب ایه وبن ٭مچپى ىيڅز ا . ٽىي ا ثیش ث كة ىډپار وىیټ ډی

. ا ىي ػىج ى اث٦ ثب كة ي ى اث٦ ثب ىيڅز س١یق ىیي

ٽىیي، ؿن ډب اڅجش ثش ثى مب ایه ئاڃ ا ا هى ىيڅز ډی: ع

ډب مبن كة ىډپار شیڈ ٽ . ایڈ ویشیڈ ٽ ډ١ٮمبن ا ٭ ٽى

ځٶشىي كة یب٥یه، كبڃ ڈ مبن كة ىډپار شیڈ ٽ ډٹٮی ډی

كبڃ ٵ ٽىیي ٽ یټ ىٵٮ ىډپاسب ى ٵالن ػب . ایڈ كة ٵشڂبن ي

ٽىىي، ثای ایىپ هيای وپى ثيهابن ث اس كمچ اس ا اپر ډی

ي مب ىډپار ویشیي، ایىب مبن ىډپاسبیی شىي ٽ ځٶش ډی. وپىىي

. مب ډىبٵٸ شیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

136

ځٶشىي ي و ایه ياٹٮیز ایه از ٽ ډب و آن یب٥یىی شیڈ ٽ ث ډب ډی

ډب یټ كة یبی ي اوبوبی . اوي ٵشڂبن ٽ كبال ا ډب ىز ٽى

ىاوز ٽ ویيی اچی ث و٪ ډه ىيڅز ؿن آن ډٹ٬ ډی. ډٮمڅی شیڈ

ډٺبيډز ىډپاسب شىي، ث میه ٭چز څج سی كمچ ا ډشػ كة

اڅجش اٽظیز ٹیت ث اسٶبٷ ٭مچیبر ػىڂی ا كة . ىډپار ٽى ثى

ډب ثبیي ا دشیجبوی م ځيب ي بډبوب اڈ . ىډپار اوؼبڇ ىاى ثى

يڅی ياٹٮیز ایه از ٽ دشیجبوی ډىڇ ٽىشبن ي ډجب كة . ثجیڈ

ىډپار ٭بډڄ اچی دیيی ثى ي ایه ا طمار دیيی از ٽ كبال ثىي

ډجب ډب . ٽىیڈ اڇ ي ىایڈ ثب ڈ ډبكج ډی ى هيډز مب ى ډبثبى وش

. ثب٭ض كمچ آوب ث كة ىډپار ثى

ب اډب كبال ث و٪ڇ ىڅیچ ٽمی ٵٷ ٽى ي آن ایه از ٽ ىيڅشی

ٽ ىاوي ثیه بډبوب ي ځيب اهشالٳ ثیىياوي ي ډشأٶبو ثهىبن

بی ىػ ىيڇ كبة ٭ٺڄ یب م٥ه ٥ی از ٽ ٽىب ا آىډبی ٽڈ

ٽىىي اډشیب ٽؿپی ث ایه سسیت هیبڃ ډی. ٽىىي ٽ ىٻ یبىی وياوي ډی

ځیى ي ا ث كة ىډپار ثيىي ي كة ىډپار ڈ اڅجش ایه اډشیب ا ډی

ٽىي ي ث یټ و٪ ډی آن اڃ ي يٵبیی ٽ ثای ډجب ٽى ٳ

ډظال . ځیى ى ي اډشیباسی ڈ ثای جاو ډی كة بپب سجيیڄ ډی

ىىي ي ىیڂ ای ډی ى ي ث یپی ڈ هبو ى، یپی ٶی ډی یپی يی ډی

. ایه ىٻ ٱچ٤ ىشڂب ىيڅشی ا كة ىډپار از. ى ډجب سمبڇ ډی

ٽىوي ىيیز ـ یي وٶ ىډپار ى مبو٦ ٽ ؿب ډب دی ٵپ ډی

ٽىشبن از ي ثب ٽة ایىب و٢ز هچٸ ٽى ا ثیه هاي ٵز،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

137

كة ىډپار كثی از ډؼة . میى٦ كبال ڈ ثهىبن اشجب از

ى ي آډى ي سؼث ٽبٵی ى ایه ډبئڄ ىاى، ایه كة ا ث آبوی ومی

. ٵیت ىاى ي ثب ایه اډشیبار ٽؿټ ٵیت ىىي

ډب ث ٭ىان كة ىډپار ایه يكيسی ا ٽ دی آډي، ث یؾ يػ

ثڈ ووایڈ ى سب يٹشی ٽ ىيشبوی ٽ ثب ډب شىي هيای وبٽى ایه

ډب ٭ٺیي ىایڈ ٽ ایه يكير ومو هثی ثای . يكير ا ث ڈ ووىي

هایڈ ایه يكير ا ث ڈ ثویڈ، و سىب ومی. ساوي ثبي ا ایان ډی

هایڈ ٭میٺش ٽىیڈ سب ى آیىي ىثب ډبئڄ ثیشی ثبڈ ث ثچپ ډی

ایه يٳ ډبز ي ث یئز يی وی ایه ډئچ ا . وٺب٣ ډشٽی ثیڈ

ٽىیڈ ایڈ ٽ ډب ث ٭ىان یئز ومبیىيځی ٽى ډاٽ ډی ؿىيیه ثب سٽ ىاى

ي بیي ڈ اڈ ځيب ا ثجیڈ، يڅی سٽیت یئز ومبیىيځی مبن از ٽ

ؿن . ثیىیڈ ثای ایىپ سٲییی ى ایه سٽیت ىاى ثى ز ي ىڅیچی ومی

ډٹ٬ ډب ڈ ث هىډبن كٸ هایڈ ىاى ى ډى یئز يی ومبیىيځی آن

. هچٸ ډب ا٩بو٪ ثپىىي ي كشی اځ ایه ډئچ ا ٣ ډاٽ ٹا ىىي

ثٮ٢ی ا بډبوبی یبی، كة ىډپار ا ډشڈ ث بپبی ثب :

ثىيی ى كة ثبي ي یب ساوي ثیبوڂ ػىبف آیب ایه اسبڇ ډی. ومبیىي ىيڅز ډی

ٽچی كٽشی كة ثب٭ض ؿىیه اسبډی ي از؟ څ٦ٶب ثیش ایىپ ه٤

. س١یق ىیي

يٹشی ٽ ىځییبی ٽىشبن ي٫ ي ثى، . اڅجش اسبډبر یبى از: ع

ا ٥ٳ ىشڂب ىيڅشی ى ٭یه كبڃ ډب ا ڈ ٽمویز ي ڈ یویڈ

اسبډبر ي . ٥چت هاويوي، ڈ ٭بډڄ اډذیبڅیڇ آډیپب ثىیڈ ي ڈ سؼی ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

138

هاشڈ ياٹٮیشی ا ډی. بیٮبر ا ثبیي ٽىب ځاز ي ث ياٹٮیز سػ ومى

٭ ٽىڈ ٽ ى ىاهڄ كة ىډپار ٽىشبن، ډب ػىبكبی ډوشچٴ

ثى، كثی شیڈ یټ ػىبف ىایڈ ي آن ڈ یبز كة ا دی ډی. ويایڈ

ىډپار ٽ اٵاى ى ا٩بو٪بی هى ى ىاهڄ كة آاىوي، يڅی يٹشی ٽ

ى، م ډچډىي ٥جٸ ابىبډ ایه سمیڈ سمیڈ ا ٥ٳ كة ځٵش ډی

. ا اػا ٽىىي

ای ى ٽ ى كة ىډپار ٽىشبن یټ ػىبف سى ډٮمال ځٶش ډی

ډه ٵپ . ثبڈ ثبي ي ثىي ڈ ػي ىډپاسب ډی از ي یټ ػىبف ىډپار ډی

ٽىڈ ایه سڈ بیي ا ثٮ٢ی ٩ا وبی ي ثبي، ډظال ډه ثب ٽبٻ ٱىی ډی

ایز، ى ډى سمبڇ ډبئڄ ډى ثلض ي ى ا ػىبف سى ٽ ځٶش ډی

اډب ى . ثيیه سسیت ډئچ يػى ػىبكب ډلپڇ از. ډاٽ اهشالٵی ويایڈ

ٽىىي، ډه ډى ایىپ ؿا ثٮ٢ی ا بډبوب ډب ا ډشڈ ث بپبی ډی

ډیواڈ یټ ډئچ ا ډوب ى اث٦ ثب ىي بډبوی ٽ ثب ډب مپبی

ٽىىي، يه ومبیڈ ي آن ایىپ ى یبز ٽ اڅجش ډب ى آن یټ هى ډی

ىمبن ثیش از ي بیي ىي سب دیاه ا مب ثیش دب ٽى ثبیڈ ي

ب يٹشی از . سؼث ثیشی ىاش ثبیڈ، ب ىایڈ ي بپبی

ٽىیي، ٽ ىثب ډئچ ډٮیىی كشی ثب كثی ٽ ىيز مبز ډاٽ ډی

ىایي ي ځي ډٺبثڄ ڈ ایه ٽب مب ثباله ا ؿىي هاز هى ىز ثډی

يٹشی ٽ ثب . یي ٽىي ي ثباله يی وپبر ډشٻ ثب ڈ ث وشیؼ ډی ا ډی

ٽىیي، ٭یه میه ډئچ ډ٦ف از، یٮىی مب ا ب ډاٽ ډی ىيڅشی

آییي ي ىيڅز ڈ ٽمی ا آن كياٹچی بی كياٽظ هى ٽمی دبییه ډی هاش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

139

ایىپ . یي يى ي آوٹز ث وشیؼ ډی هاي ډاٵٺز ثپىي ثبال ډی ٽ ډی

ډب االن . اوي هى وڂٶش ث و٪ ډه ثی "یبز ى ډمپه از "اوي ځٶش

هایڈ، ى كبڅیپ ى هىډوشبی ى ؿبؿة ػمی االډی ډی

ابىبډ لجز ي ٽ يٳ ډب بهشمبن یبڅیڇ از، اډب ؿا كبال

ٽىیڈ؟ ؿن ٭مچی ویز، یا ای٤ آډبى ٮب یبڅیشی ډ٦ف ومی

ب ىثب ډئچ ډٮیىی »د ثڂایي ډ١٭ی ا يه ٽىڈ، . وي

ٽىیڈ ٽبډال ډي٫ ثای دیجى اڃ، اڅی ٽ ډب ث هب٥ آن ډجب ډی

و٪ ٽىن ا اڃ ي اياٳ از، ى كبڅیپ یبز بپبی یٮىی ٳ

« .ي بهشه ثب ؿخ ي از ٱی ډي٫ از

ٽىیڈ ي ثيیه سسیت ث و٪ ډه ى یبز ثبیي ب ٽى ي ډب ډی

سیه كثب ب اوٺالثی. كة یبی ب ډی ٽىي. هایڈ ٽى

اوي يڅی كة ډب بپبی ا ث ٭ىان ابی ثای یبز هى ٽبډال ٽى

. ٽىي ى ډی

آایی ویيبی ىين یئز كبٽم ؿیز؟ و٪سبن ى ډى ٴ:

ای ٥ٵیڈ ٽ ى االن ډب ثب یئز كبٽم. و٪ڇ هیچی ډوش از: ع

ثيیه . سجچ ویبٵش ي ى ياٹ٬ ثب سٮياى ډاٽ ٹير ي سمیڈ ځیی ٥ٵیڈ

سسیت ډه ٵپ ډی ٽىڈ ى ډپڄ از ىثب ٴ آائی ى ىاهڄ یئز

كبٽم ا٩ب و٪ ىٹیٺی ٽى ي آوـ ډچڈ از ډجب ثیب يیيی ى

ي ډ٪ب ایه . ىاهڄ یئز كبٽم ػز ٽت ډاٽ ٹير اىاډ ىاى

آوـ ډچڈ از یئز كبٽم ث ایه پڄ . ډجب ثسی ٩ب ډی ى

وواي ساوز ډير ٥الوی ي٬١ ٽ ا اىا ٽىي، ؿن ی بیی ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

140

ثوي ى ياٹ٬ ی بیی ٹيیمی، ٭ٺت اٵشبى ي ٹين ثای اىا اډ ثپب ډی

ي٦بئی از ٽ ثب ي٬١ ٵٮچی ي ای٤ اٹشبىی ـ اػشمب٭ی ایان ډ٦بثٺز

. وياى

ثب سػ ث وٺ ذب دبياان ي اس ى ػىڀ سلمیچی ٽىشبن :

ایه ىي ویي ا ؿڂو ثی ډی ٽىیي؟

ث ایه سسیت اس ى ٽىشبن يػى . ډب هابن هىډوشبی شیڈ: ع

آوـ ىثب اس ډى . ىاش ثبي یب وياش وجبي، اهشالٵی ويایڈ

اهشالٳ از وٺ اس از، ي٩یٶ اس ىٵب٫ ا ډب ي اشٺالڃ

ایه آن ؿییز ٽ ډب . ډمچپز از، و ٽة ػىج اوٺالثی ډىڇ

ا ث مبن ي٩یٶ اچی ډلييى ثى ډی هایڈ، ٽ اس ى آیىي ي٩یٶ

ي ىیڂ ى اډ ىاهچی ي اوش٪بډبر ىاهچی ىهبڅز وپىي ي ث يی ث آڅز

. ٽة سجيیڄ وى

اډب ىثب دبياان، ډب دبياان ا ى ٽىشبن یبىی ډی ىاویڈ ي ٵپ

ډی ٽىیڈ ډىڇ ٽىشبن هىبن ٹبى ثبىي ٽببی ىاهچی هى ا اىا

ډظال میه ډبثبى ثشیه ومو از، يٹشی دبياان ایىؼب وجىوي . ٽىىي

اډىیز ٽبډڄ ى ثٹا ثى، يڅی يٹشی ٽ آډيوي اډىیز ا ثڈ

ثب ڈ ى . ىوي ي كبال ڈ ى هبو، ػاوبن ى ياٹ٬ ډلج ي وياوی شىي

د ث ایه سسیت ث هالٳ اى٭بی ىيڅز . اډىیز ٽبډڄ ثٹا از

ا ٥ٵی . ډٽی، دبياان و سىب ٭بډڄ اډىیز ویشىي ثچپ ٭بډڄ اٱشبىي

ډىڇ ٽىشبن ي ٽبٵی ىاوي ٽ هىبن اډىیز ىاهچی ٽىشبن ا سبډیه

. ٽىىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

141

ث "ډىڇ"ځبڂبی ا ىشڂببی سجچیٲبسی ىيڅز ي ػایيی ا ٹجیڄ :

وٺ ویيبی ياثش ث اډذیبڅیڇ ډبوىي دبڅیثبن ي ٱی ى ډئچ ٽىشبن

اب ډی ى، و٪ مب ى ډى ایه اى٭بب ؿیز؟

اځ ػىج ٽىشبن ا ډىشت ث اډذیبڅیڇ آډیپب ي دبڅیثبوب ثپىىي، : ع

ػىج ٽىشبن یټ ػىج ایڄ ډچی از ي كة . ا اڄ ډىيى از

ىډپار ثٮىان یټ كة ىډپار ي ىیڂ ویيبی ایڄ ایان، ایه ػىج

كبال ډمپه از دبڅیثبوب ثواىي ى ایه ػىج ىهبڅز . ا اىا ٽى اوي

ٽىىي ي بیي ٽبئی ى ایه ثب ي، يڅی وٺ ایىب آوٺي ٽؿټ از

ٽ يٹشی ډب، یٮىی یئز ومبیىيځی هچٸ ٽى ثب ىيڅز ث ساٵٸ ثىي، ایه و٫

. ویيب ى ډٺبثڄ ډىڇ ٽىشبن ٹير ٭ اوياڇ ا وواىي ىاز

ى ىىيع "ځبی"ؿىبوپ ډبي ډی ى، ػمٮیشی سلز وبڇ :

ٵٮبڅیز ىاوي ي مـىیه ىای ٵي ى ډبكج اهی ث ٵٮبڅیز

ا ٵٮبڅیز ایه ځيب سب ؿ كي . ى ٽىشبن اب ٽى"یپبوی"بډبن

ډ٦چٮیي؟

وياڇ ي ومی ساوڈ "یپبوی"ډه ا٥ال٫ ؿىياوی ا ٵٮبڅیز بډبن : ع

هة ایىب ٭ي ای "ځبی"اډب ىثب . ٽؿپشیه ا٩ب و٪ی ثىمبیڈ

شىي ٽ ى ػیبن ثىوي ي ډب ثای ایىپ ثشاویڈ ا٩ب و٪ ثپىیڈ ا

ٵٺبیمبن ډوب ى ىىيع هاشیڈ سب سلٺیٸ ٽىىي ٽ يٳ ایىب ؿیز

ىاوي؟ ومی هاڈ ای ؿ ياثشڂی. ي ا ؿ ٮببئی دشیجبوی ډی ٽىىي

دیيايی ثپىڈ ٽ هيای وپى ا٩بو٪ ٱیلیلی ثبي، ى ایه ډى

. اػب ثيیي سلٺیٺبر ډب ث وشیؼ ثي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

142

ډ٬١ ځیی كة سى ا ى ډى ډجب هچٸ ٽى ا اثشيای ػىج :

ٽىشبن سبٽىن ؿڂو ډی ثیىیي؟

ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ى آٱب ىځییب كة سى ډ٬١ ځیی لیلی : ع

وياز ي ث٦ ډشٺیڈ ځبی ډشبٶبو ا ػىج هچٸ ٽى ث ٭ىان ١ي

ثى، ي اڅجش ډب ډوبڅٴ ؿىیه ثهىی ثىیڈ ي شیڈ، يڅی اوٺالثی ڈ اڈ ډی

هجوشبو ډٺبيډز ډىڇ ٽىشبن ي ي ين ياٹٮیشب جی كة سى ا

سی ثڂیى ي ا كڄ ډبڅمز آډی ډئچ ٽىشبن ياىاز ٽ ډ٬١ لیق

ي سأډیه كٺٷ هىډوشبی هچٸ ډب ىٵب٫ ثپىي، اڅجش ډب ا ایه سٲیی ډ٬١

. جی كة سى هلبڅیڈ

ى ر پز ٽچی ډاٽار، ډجب كة ىډپار ى ؿ :

اثي؟ یاپبڅی اىاډ ډی

ی ي ؿب بڃ از ایه . ثجیىیي، كة ډب ا ىیي ډجب ومی ٽىي: ع

ډجب اىاډ ىاى ي اځ ایه ډاٽار ث وشیؼ وي ډب ډجب هى ا اىاډ

هایڈ ىاى ي ایه ٽ ث ؿ ی ای ډجب هایڈ ٽى، ډظڄ می ډث٣

ىيڅز ي یئز كبٽم ث ډب ػىڀ ا سلمیڄ ٽىوي ي ډب . ث ٥ٳ ډٺبثڄ از

ډاٽ ي چق ا ث ىيڅز سلمیڄ ٽىیڈ ي ایه ډب ویشیڈ ٽ ډاٽ ي چق

يڅی اځ ډى كمچ ٹا ثڂییڈ ډ٦مئىب ا هىډبن ىٵب٫ . ا ث ڈ ډی ویڈ

هایڈ ٽى ي ډه ډ٦مئه شڈ ٽ ایه ىٵٮ، ثش ا بثٸ ا هى ىٵب٫

. ډی ٽىیڈ

سأطیدیی ػىج هچٸ ٽى ى ایان ا ػىج هچٸ ٽى ى ٭اٷ سب :

ؿ كيی از؟ ي ث ؿ ر؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

143

يڅی ث ٥ ٱیډشٺیڈ . ډه ٵپ ومی ٽىڈ ٽ ډشٺیمب سأطیدی ثبیڈ: ع

مـىبوپ ډجبار آاىیجو ى ا ػبن ا ميیڂ سبطی ډی دیوي ي

ایه اډی از ٥جیٮی ٽ ډجب ٹمشبی ډوشچٴ ٽىشبن ث ڈ سأطی

ډظال ى ىيان ي ػىج . ى ډاكڄ ډوشچٴ ي٬١ سٲیی ډی ٽىي. ثڂاوي

، ٽىشبن ٭اٷ ا ٽىشبن ایان سأطی 1324ىډپاسیټ ایان ى بڅبی

ػىج ٽىشبن ٭اٷ ى ایان ثب 1353-1354ډی ځٵز ي ى بڅبی

ډظال . ای٤ ٽياڇ ا ایه ٽب ثب ڈ ٵٷ ىاى. سٽی سأطی ډی ځاز

ډب ى ٽىشبن ثیش سلز سأطی ػىج ای ایان شیڈ سب سلز سبطی

. ٽىشبن ٭اٷ، ایه و٪ ڈ ى ډى سٽی ٵپ ډی ٽىڈ يٷ ډی ٽىي

و٪ كة ىډپار ى ډى ٭مچپىبی كة ثٮض ٭اٷ ى اث٦ :

ثب ٽىبی ٭اٷ ي يشببی ډی ؿیز؟

ى ډى يشببی ډی ٽ ثمجبان ي، ډب مبن ډٹ٬ ا٭الډی ىاىیڈ : ع

اڅجش سؼبيی ا هبع ث ٽ . ي ٭مڄ ىيڅز ٭اٷ ا ډلپڇ ٽىیڈ

ایان ثى ا و٪ ډب ډلپڇ از ي ث٦ ٽچی یبز ډب ایىز ٽ

ٽبی هبػی ث یؾ يػ ث هى اػب ډياهچ ى اډ ٽ ایان ا

ويىي ي مـىیه یؾ ٽی وجبیي ى ٽبی ىیڂ ډياهچ ٽىي ي ایه

. ٹبون ث سمبډی ٽب ډث٣ ډی ى

االن . ىثب ي٬١ ٽىبی ٭اٹی ثبیي ث ٭ي هى ٽىبی ٭اٷ ځاز

بډبوبی یبی ٽى ٭اٷ آډي ي ي یبىی ث ٽىشبن ایان ىاوي ي ډب

ث یؾ يػ ډاٵٸ ویشیڈ ایىب ى اډ ٽىشبن ایان ٽؿپشیه ىهبڅشی

ىاش ثبىي ي ث میه ٭چز ڈ ث هىډبن اػب ډياهچ ى ٽىشبن ٭اٷ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

144

ډىڇ ٽىشبن ٭اٷ ي سٽی، ثای يٵبی هى ثب یبز . ا ومی ىیڈ

ي يی ډجب ٽىىي ډب دشیجبوی ډی ٽىیڈ ي ایه كٸ ډچڈ ډبز ٽ ا ډجب

اڅجش ثيين ىهبڅز ډشٺیڈ ى ٽببی . ٽىبی ٭اٷ ي سٽی دشیجبوی ٽىیڈ

. آوب، مبو٦ ٽ ىيز ويایڈ آوب ى ٽببی ډب ىهبڅز ٽىىي

و٪ كة ىډپار ٽىشبن ایان وجز ث كة ثٮض ٭اٷ ثٮىان :

یټ كة كبٽڈ ؿیز؟

ىثب كة ثٮض ٭اٷ ي٩یٶ ډب ویز ٽ و٪ ثيیڈ ي ایه ي٩یٶ : ع

ډب . ٽىبی ٭اٷ از، مبو٦ ٽ ډب ىثب یئز كبٽم ایان و٪ ثيیڈ

ثای هىډبن ایه كٸ ا ٹبئڄ شیڈ ٽ ث وٶ٬ ډىڇ ٽىشبن ا ویيبی

ډشٹی هبػی اشٶبى ٽىیڈ، يڅی یبز ٽچی ډب ث ایه از ٽ ٵٺ٤ ث

ای ایه ډئچ ٹبثڄ ٹجڃ ډمپه از ثای ٭ي. ویيبی هىډبن ډشپی ثبیڈ

ٽ سؼث ىایڈ ي ډوب ى ٽىشبن ث ایه وشیؼ وجبي، يڅی ثای ډب

یي ایڈ ٽ ثب ىآډي ٽڈ ي ویيبی ٽڈ ثبیڈ سب هيای وپى ث ویيبی

. هبػی ډشپی وجبیڈ

ثب ى و٪ځٵشه ایىپ ػىج ٽىشبن ایان ي ػىج ٽىشبن ٭اٷ :

ىي يٳ ياكيی ا ىوجبڃ ډی ٽىىي، یٮىی ىي هاشب هىډوشبی

شىي، دیٵز ٽياڇ ا ایىب ا ى ډكچ اوٺالثیبن ؿ٦ ډی ثیىیي؟

ډه ٵپ ډی ٽىڈ ى ډكچ ٵٮچی ډب هیچی ػچس شیڈ ي ى ٽىشبن : ع

ایان ډب ث يٳ وىیټ ي ایڈ، ؿن سمبډی ٭اډڄ یبی ي و٪بډی ى

ډه ىیڂ ویيئی ا ى ایان ومی ىبڈ ٽ ثشاوي . ای٤ ٵٮچی ث وٶ٬ ډبز

. هچٸ ٽى ا ٽة ٽىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

145

ى سجی ایى٦ بی٬ ي ثى ٽ كة ىډپار ى ػیبوبر سجی :

ٽز ىاش ي كشی ى اسجب٣ ثب میه ډئچ یټ ډٺيا ػ ١ي ٽىی

ب ا ثیىیي ي ٭چز ایه بیٮ مب ػیبوبر سجی ا ؿ٦ ډی. دی آډي ثى

ىاویي؟ ؿ ډی

ايال ډب ٽؿپشیه ىهبڅشی ى ػیبوبر سجی وياشیڈ ي طبویب ډب ٵٺ٤ : ع

اهلل یٮشميای ا ډلپڇ ٽىیڈ ي ٵپ ا٭الډی ىاىیڈ ي كمچ ث ډىڃ آیز

ٽىڈ ایه كٸ ډچڈ ډب ثبي ٽ ث ٭ىان یټ كة ىډپار ا سؼبي ث ډی

بی یبی ي ډجی ٽ ډى اكشاڇ يی ا ویز آاىیبی ډىڇ ي ث

ډىڇ شىي، ىٵب٫ ومبیئڈ ي ٱی ا ایه، ډب ا كٸ ډىڇ آثبیؼبن ثای

. هىډوشبی ىٵب٫ ٽىیڈ ي ى ا٭الډی ڈ ث یؾ كة ډٮیىی اب وپىیڈ

ٽىیڈ ٽىیڈ ي ٵپ ډی ثيیه سسیت ډب ىهبڅشی ى ػیبن سجی وپى ي ومی

ډىڇ آثبیؼبن ث اويا ٽبٵی ي یبی ي آځبی ىاوي ٽ ثيين ىهبڅز

. ډب سمیڈ ثڂیوي ؿ٦ ٽببی هى ا اىا ٽىىي

بڃ دی، آثبیؼبن ث ډب ى ډجب ي هىډوشبی 34یټ يٹشی ى

ىاى ي كبال ڈ اځ ډب ثشاویڈ ٽمپی ث ډىڇ آثبیؼبن ثپىیڈ، اڅجش ډی

ٽىیڈ ي ایه اسبڇ ډظڄ ثٺی ایڈ، يڅی ى ٽب ډىڇ آثبیؼبن ىهبڅز ومی آډبى

. اسبډبسی ٽ ث ډب ى ي، ٽبډال ثی اب از

ب ث ٽىشبن ث هب٥ ػ ىډپاسیټ ٽىشبن، بي ؼڇ څیجاڃ:

ډ٬١ . های شیڈ سلز ٭ىان ىٵب٫ ا كٺٷ هچٸ ٽى ي ٮب آاىی

كة ى ډٺبثڄ ایه ویيب ؿیز؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

146

٭ ٽىڈ ډب يی ٽ كة ىډپار ا ٭چىی ا٭الڇ ٽىیڈ، ٮبی : ع

ثای هىډبن ځاشیڈ ٽ ایه ٮب ډى ٹجڃ ډىڇ ٽىشبن از ي كبال

ډچز ٽى ډچشی از شميیي؛ . هثی ثای ډب ث ثب آيى از ڈ وشیؼ

، ډب "ا ىيز ٽڈ از ي یټ ىمه ثیب "ځیىي ډظچی ىایڈ ٽ ډی

و ٽی ٽ "ډٹ٬ ثای هىډبن ا٭الڇ ٽىیڈ ٽ ثاب ٮبی ٽ آن

ىيز ډب ویز ىمه ډبز، ثچپ ٽی ٽ ىمه ډب ویز، ىيز

ي ث ایه اب ٽ ثب ډب ىمىی وپىي، آوا ىيز ث كبة "ډبز

ډظال ډب و سىب ثب ىيشبن ٵيایی هچٸ ٽ ا ٹجڄ ى ډى ډب . آيیڈ ډی

بی ډشٹی اوي ي ډ١ٮبن يه از ي یب ثب ىیڂ بډبن ډ١ٮڂیی ٽى

ىیڂ ٽ ى سان شىي ىيز شیڈ، ثچپ ثب ٽبوی ٽ سب ىیي ىثب

هىډوشبی هچٸ ٽى سىیي ىاشىي ي یب كشی ډوبڅٴ ثىوي، اځ ثیبیىي ي

ياٹٮیز ا آو٦ ٽ ز ثجیىىي ي و٪بن ا ٭ ٽىىي، ث و٪ ډب ڈ ث

یڈ ٽ اوي ي ډب هلبڃ ډی بی ایان هيډشی ٽى سٶبڈ ثیش ثیه هچٸ

ٽىیڈ ایىب ثيوي ياٹٮیز ا مبو٦ ٽ ز ډىٮپ ٽىىي، ؿن ٵپ ډی

ٽىن ي٬١ ياٹٮی ٽىشبن ى سان ي ػببی ىیڂ ایان ثیب ډىٮپ

. ډٶیي از

څ٦ٶب . ي ثز ثیشی ډی ډب بي شیڈ ٽ ي ډاٽار ث ثه:

. ډٹٮیز ٽىوی ډاٽار ا ثب ٽىیي

ىياٹ٬ ډب یټ ػچ . ایڈ هیچی هال ثڂیڈ، ډب اال ډاٽ وپى: ع

می ىاشیڈ ي آن ػچ ډٮبٵ ثى ٽ ثٮي ا ډٮبٵ، یئز يی ىيڅز ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

147

يػى ؿیپبی ٵيائی هچٸ ي ٽډچ ا٭شا ٽى ي ثٮي ا ا٭شا سىٶی

. ډٹ٬ سبٽىن سىٶ اىاډ ىاى هاشىي ي ا آن

اوي ٽ ډب ث ٭ىان ٥ف هىځىاوی ډىش ٽى ىاویي ٥كی ا ث ډی

٭ىان یئز ومبیىيځی، و٪ار هىډبن ا ى ډى ٥ف هىځىاوی یئز

ساوي يی ىيڅز ىاىیڈ ي ځٶشیڈ اځ سٲییار ابی ى ٥ف ىاى ثى، ډی

ډب ى ٭ اډي ٵىا، ٥ف یئز ومبیىيځی ا . ډجىبی ډاٽار ٹا ثڂیى

. ىیڈ ىثب هىډوشبی اائ ډی

ٽىیي ي یټ دیمٿ ا آٹبی ىٽش مب دیمٿ ا ؿڂو سٮیٴ ډی:

و٪ مب ثبیي ىاای ؿ هیبسی ثبي؟

بی ډبثبى ا ډه ى٭ر ٽى ثىوي ى كييى ىي ٶش دی، دیمٿ: ع

آوؼب ؿىي ډئچ ا ډ٦ف ٽىڇ ٽ ثای مب . ٽ ثيڇ ثب آوب لجز ٽىڈ

دیمځ ثبیي ٹجڄ ا م یټ ٵى آځب ثبي ٽ ثياوي ثای . ٽىڈ ڈ سپا ډی

ػىڂي ي يٵ ؿیز ي ایه ٵٷ ابی دیمځ ي ویيی ٥ٳ ؿ ډی

ىيڇ ایىپ دیمځ ثبیي او٢جب٣ ىاش ثبي ٽ اڅجش يٹز ٽڈ، . ډٺبثڄ از

ى ث ډب آن اػب ا وياى ٽ او٢جب٣ ي ىییذچیه ياٹٮی ى دیمځ ث

يػى ثیبيیڈ ي ى ١مه ډب یـٹز ا٭شٺبى ويایڈ ٽ ا٥ب٭ز ٽٽاو ا

ى ثیه دیمځبن ث يػى ثیبيیڈ ي ث میه ٭چز ڈ ث و٪ ډب دیمځ

ثٮي ایىپ دیمځ ثبیي ثباى . ثبیي آځببو او٢جب٣ ي ىییذچیه ىاش ثبي

آي از بی ډب ثیاىوي ي ایه ثای ډب هؼبڅز ثیبی ا دیمځ. ثبي

بی كة ىډپار بیی كييى ډب ى ٶٳ دیمځ ٽ دیمځ

ایه یپی ا ي٩بیٶی از ٽ . ٵٮبڅیز ىاش ثبي ي ى ثباى وجبي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

148

ډئالن ثبیي ثپىي ٽ دیمځبن ػان ا ثباى ٽىىي سب ثشاوىي آځبی

. یبی هى ا ثبال ثجوي

یټ دیمٿ ثبیي ا و٪ اهالٹی ي ا و٪ ثهى ثب ډىڇ، اڅی ا

ا ایه ویي ي ٹيسی ٽ ځٵش ءاشٶبى وپىي . ٭بیز ٽىي ٽ ومو ثبي

اڅجش شىي . ٽىىي ٽ ایه ؿیی از ٽ اٽظیز دیمځبن ٭بیز ډی

اوي ي اډیيياڇ ای ٽ ي٩یٶ دیمځ ا آو٦ ٽ الڇ از ىٻ وپى ٭ي

ای ٽ ث ٭ي ىاوي، لیق ٭مڄ ٽىىي ي ىياٹ٬ ث ډىڇ وبن ى ي٩یٶ

ثيىي ٽ ثب اوياڇ ي دچی ٹجچی ٵٷ ابی ىاوي سب ډىڇ آوب ا ا هى

ایىب ؿیبیی از ٽ ډب ا . ىاوىي ثياوىي، مـىبوپ كبال ڈ ډی

هایڈ ٽ ؼب٭ز ث هع ثيىي، ډب ا آوب ومی. هایڈ بیمبن ډی دیمځ

ٽىڈ ایه ډئچ ث هىی هى كڄ ي ي دیمځبن ډب ؼب٭ز ؿن ٵپ ډی

اوي ٽ سب ؿ اويا كب١ ث ٵياٽبی ي ي هى ا ٥ی ایه ؿىي ډب وبن ىاى

ؿی شىي ي ٽز بی ډب ىٺبوبن ثی دیمځ" 90. اهىځشڂی شىي

ب ى و٢ز ىياٹ٬ ٽز كمشپبن ى و٢ز از ٽ ى ایه دیمځ

. يچ ايڃ ثبیي ث وٶ٬ هى آوب سمبڇ ى

ى ٹجبڃ سوی ٶبر آډیپب ي ایه ػىج ١ي اډذیبڅیشی ٽ ډىڇ :

ث آن ي آيىوي ي ځش ىاىوي، و٪ مب ؿیز؟

ىثب ډجب ثب اډذیبڅیڇ، اكشیبػی ويایڈ ډؼيىا ثڂئیڈ ٽ ا ډجبان : ع

يؿب بڃ سبین ډجب كة ډب ىياٹ٬ ی. دیڂی ١ياډذیبڅیز شیڈ

ٹجڄ ا م ٭چی اډذیبڅیڇ آډیپب ث ٭ىان ىمه ىػ یټ هچٺبز ي اډب

ځئیي، سوی ٶبر، یه پڄ ا ىثب پڄ ډجب ي آو٦ ٽ مب ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

149

٭ٺیي ډب ایه از ٽ اځ ډجبان دیڂیی شیڈ ثای . ىاویڈ لیق ومی

ٽىن وٶ اډذیبڅیڇ آډیپب ى ایان ي هبيډیبو، ابی ىیڂی ٽه ی

آي ٽ ى ڈ ثیه ایان ي آډیپب ډظال ٹاىاىبی ابر. يػى ىاى

ډػى از، ثبیي څٲ ى ٽ څٲ وي ي وٶ یبی ي ٵىڂی آډیپب ا

. ى ایان ثبیي ٹ٬٦ ٽى ٽ وي از

ډلييىٽىن ډجب ث ایىپ ثبیي ب ا د ثيىي ٽ ث و٪ ډب ٽب

ثیب ىشی ویز، اڅجش ډب ډاٵٸ ایه شیڈ ٽ ب ى ایان ث یټ

ؿن ب ا ػىبیشپب . ىاىځب هچٺی سلیڄ ىاى ى، ى ایه سىیيی ویز

ىاویڈ، يڅی ډئچ ایه از ٽ ىاویڈ ي ا ػىبیشپبان ثٿ سبین ڈ ډی ډی

بی هبػی ػب اځ ٹا ثى ٽی ث ٭ىان ایىپ ى ٶبسوبو

ٽىڈ ٽ ب ا اٲبڃ ٽىىي، ډه ايال ٵپ ومی يػى ىاى، ایه ٶبسوبو

يٹز ای ى ىویب يػى ىاش ثبي ٽ ى آن ػبی وجبي ي آن ٶبسوبو

ب ىياٹ٬ ياث٤ ىیذچمبسیټ ث ڈ هاىي هى ي ث اط سوی ٶبسوبو

ثىبثایه ى ٭یه كبڃ ٽ ثب ٭میٺشٽىن . يٹز ياث٦ی ثبٹی وواىي ډبوي آن

ډجب ثب اډذیبڅیڇ آډیپب ي ثب ځش ډلشای ایه ډجب ٽبډال ډاٵٺیڈ،

اوي ا لیق ای ٽ ىاوؼیبن دیي ه٤ اډبڇ دی ځٵش يڅی پڄ ډجب

. ىاویڈ ومی

ځیىي كة ىډپار وبیشب به ایبڅشی كة اىاان كة سى ډی:

و٪ مب ى ایه ډى ؿیز؟ . سى هاي ثى

ایه كة ىډپار . ایڈ ٽىڈ ٽ ډب ٽی ا يٽیڄ هىډبن وپى ٵپ ډی: ع

از ثبیي سمیڈ ثڂیى ٽ آیب به كثی ثى یب وى ي یب اال به

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

150

دىي كة سى ایان يٹشی ا ډب ډی. كة ٥جٺ ٽبځ ایان هاي ي

ىیڈ ایه ا ثبیي ا كة ٥جٺ ٽبځ از یب ؿیپبی ٵيائی؟ ډب ػاة ډی

ث ایه سسیت ا كة ىډپار ڈ ثبیي دیي ٽ . ٥جٺ ٽبځ ایان دیي

ډير ي و ى ډب و ى ٽسب. هاي به كة سى ثى هاي یب ومی ډی

بی آیىي كة ډب سمیڈ اڅجش وڄ. ىاډير ٵٮال ؿىیه و٪ی ويایڈ

هاىي ځٵز ٽ ؿڂو سپچیٴ كة ىډپار ا سٮییه ثپىىي، يڅی ډه ٵپ

ٽىڈ ٽ اٹال ثای دىؼب بڃ ىیڂ، كة ىډپار ثوبډ ىاى ي ثای ډی

هاي ي آو٦ ٽ اىاان كة ای يٹز ډی اوؼبڇ ایه ثوبډ، ډير ٥الوی

ٽىي؟ ثبیي ٽىىي ٽ ثٮي ا هىډوشبی كة ىډپار ؿپب ډی سى اى٭ب ډی

ٽىن ٥كبی یڈ ث دیبى ثڂئیڈ ډب يٹشی هىډوشبی ځٵشیڈ، سب ډی

ثيیه سسیت ىیڂ . اٹشبىی ي اػشمب٭ی ٽ ى ثوبډ كثمبن آډي از

ډئچ ثای ډب ٽبډال يه از، یٮىی كة ىډپار ٽىشبن ؿىیه

اويی ي و٪ی ٽ سجيیڄ ث به یپی ا اكاة سجيیڄ ثى وياى ي

اىاان كة سى ڈ اځ ؿىیه و٪ی ىاوي، كشمب ػاوىي ي آي ث ػاوبن

. ٭یت ویز

يٳ ا ٽب ٹبو ث و٪ مب ؿ ثى؟ :

یپی ىي ي ٹجڄ ا ٽشب ٹبو، . يٳ ا ٽب ٹبو هیچی بى از: ع

ث اط كمچ دیمځبن ډب یپی ىي سب ا دبیڂببی ابی دبياان ث ڈ

ای ا دبياان ٽش يوي ي ؿن آٹبیبن ډٮجىی، ٩یواى، هى ي ٭ي

كىی ي ىیڂان، ٹير ایه ا وياشىي اوشٺبڇ ثڂیوي، ٵشىي ا ډىڇ ډٮمڅی

اوشٺبڇ ځٵشىي ي ایه ٽشب ا ث و٪ هىبن ػز سبوين ي ؿڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

151

اڅجش ایه ٽشب يكیبو یپی ا وىڂبی . ځٵشه ډىڇ ٽىشبن اوؼبڇ ىاىوي

ػمی االډی از ي سبٽىن ڈ ٽؿپشیه سلٺیٺی ى ایه ثب وي ي

ٽىڈ ي ػاث ا اوي ي ډه ٵٺ٤ ایه ئاڃ ا ډ٦ف ډی ډججیه ډؼبار وي

٭بڇ ثیكمبو ي ياٹٮب ځاڇ ٽ اځ یټ ؿىیه ٹشڄ ث ٭ي هىبن ډی

ویه، هيای وپى ا ٥ٳ دیمځبن ډب يكیبو ى یپی ا ىبر سٻ

اڅٮمڄ ىيڅز ډٽی ي یئز كبٽم ؿ ثى؟ ځٵز، ٭پ اوؼبڇ ډی

بی ایان ىایي؟ ؿ دیبډی ثای ىیڂ هچٸ:

بی ډىڇ دشیجبوی ا هاش: ایڈ دیبڇ ډب مبن از ٽ ثبب ٵشبى: ع

ٽىیڈ ای ا آاىی ایان از، ؿن ډب ٵپ ډی ٽىشبن، ٽ ىياٹ٬ دشیجبوی

ٽ ٽىشبن ث ىڂ اچی ډجب سجيیڄ ي، ډب سىب ثای هىډوشبی

ٽىیڈ ي ٮب ډب ىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای ٽىشبن ډجب ومی

یٮىی ٹجڄ ا ایىپ ثای هىډوشبی ډجب ٽىیڈ، ىياٹ٬ ثای آاىی ي . از

بی هچٸ ٽى، دشیجبوی ا دشیجبوی ا هاش. ٽىیڈ ىډپای ډجب ډی

ډجبار ډىڇ ایان از ي ډٵٺیشی ډب ث ىز آيیڈ، ډٵٺیشی از

دیبڇ ډب ایه از ٽ مـىبن ٽ ى ػیبن . ثای م هچٺبی ایان

ىځییبی ځش ي ى ػیبن چق ي ډاٽ، ډىڇ ي بډبوبی ىډپاسیټ

ا ډب دشیجبوی ٽىوي، ى آیىي ڈ اځ ىځییبیی ث يػى آیي، اډیييایڈ

. ٽ ایه دشیجبوی اىاډ دیيا ٽىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

152

ویا

10/12/1357

بڅ كة ىډپار ٽىشبن ى 50 ىثیٽڄ ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

هچٸ : ى ا٭الڇ ٽ10/12/1357 یټ ډبكج اهشبی ثب ٽیبن ى ډم

٫ شڈ ٳ شڈ ډچی ٹا ىاى ي ى ياٹ٬ سلز ٽٽى بڅیبن ىای از

اٹشبىی ي ٵىڂی ىاى، یپی ا ي٩بیٴ ىيڅز اوٺالثی ،ډچی ٽ اثٮبى اػشمب٭ی

ٹبمچ ى ایه ځٶشڂ ١مه ثی ٭چڄ پز ىٽش.ډىي ثبځبن از

بی هچٸ ٽى، ي ثمىن هاز25 ي 24ػىج ٽىشبن ى بڅبی

ٽى ى سؼبڄ ایه ډئچ ویز ي ى ای٦ی ٽ اوٺالة كڄ ډئڄ: ځٶز

يیٮی ى ایان ر ځٵش ي ډیه ډب ا یټ اشجياى ثٿ بیی یبٵش

هاىي ٭جبر ډىڇ ٽىشبن ډی آوـ. كڄ آن ؿىيان ىا ویز،از

از ا سأډیه كٺٷ ډچی ى ؿبؿة ٽ ایان ي و ػيا ٽىن ٽىشبن

يی . ٽىىي ٥چت ډ٦ف ډی آو٦ ٽ ٭ىب ډسؼ٬ ي ٵز،ا هبٻ ایان

، كة ډب كثی از ىډپار ي ٭ىان ي از ډب ى ابىبډ: اٵيى

كمشپبن ي يىٶپان ي ایه ځيب ویيی ،ډياٵ٬ ٽبځان، ىٺبوبن

يی ث و٪ ډب ډبئڄ ډث٣ ث اډ ډبڅی ي ثبوپی، ة. ډلٽ ػبډٮ شىي

وٺ اپىب ي ډبئڄ ډث٣ ث ٥كبی اٹشبىی ىاډير ٽ ا و٪

ساوي ډڈ ثبي، ى الكیز ىيڅز ډٽی اٹشبىی ي ى ٦ق ډچی ډی

م ،ى ثٺی ډبئڄ ډث٣ ث اډ ىاهچی ډى٦ٺ هىډوشب ډی. از

ډبئڄ ٵىڂی، اىای ي اػشمب٭ی هب ډى٦ٺ ا ىيڅز هىډوشب اىا

اوياډی ي ى كبڅی ٽ ثای ومو اس ا ډٽ ثبیي اىا ى، . ٽىي ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

153

ٹبمچ ١مه سبییي م . ىاىاثبوی ثبیي ثیچ ىيڅز هىډوشب

ډب كب١یڈ ى: اوي ځٶز ځيب ي بډبوبیی ٽ ٭چی یڈ ب ډجب ٽى

بی ىیڂ، ثب ایه بډبوب ي ډیى ىي ډئچ ابی ی ي ى ثیبی ا ډیى

:ڇىیڂ اكاة ډچی مپبی ٽىی

ب ي بډبن،سأډیه ىډپای ي آاىیبی ابی ثای م اكاةـ 1

. ىان ډجب ٽى بځيبی یبی ي ډچی ٽ ٭چی یڈ

.ىبی ایان، ا ػمچ هچٸ ٽ ډجب ى ا سأډیه كٺٷ ډچی هچٸـ 2

ډب ث : ډى وشیؼ ډاٽار یأر ا٭اډی ىيڅز ځٶز ىٽش ٹبمچ ى

ىيڅز . بی ځش اػشىبة ى یأر ځٶشیڈ ثبیي ا٭شمبى ډىڇ ػچت ي ا ی

آوب ٽ سب ىیي ث ثب وٷ ٽى ياى ډاٽ ى،هڄثبیي ثب ومبیىيځبن ياٹٮی

ډب ث اكز ځٶشیڈ . ي اډي ث ىز ثی اډبڇ ډیيويٽىوي ب سمچٸ ډی

٥چجی ى ډى٦ٺ يػى وياى ي ثبیي ه ډىڇ ا ىثب یؾ ویيی سؼی

یاډن يٹبی٬ ح ،ج كة ىډپار. ب يه ٽى ډئچ هىډوشبی هچٸ

دبىځبوبی ډبثبى، ػچيیبن، دیاو : اهی ى دبىځبوبی و٪بډی ٽىشبن ځٶز

ىاان ي اوٺالثین اٵان، ىػ يیچ ٽمیش ډشٽی ا ثبان، ثي د

. ىز ى سٶی وي ازیى، يڅی دبىځبوب ډچق اىا ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

154

فشی وشدا ضاس200وش

صاحث دوتش لاس دس اتاد

ا ٽى ٽ ا ډىب٥ٸ ډوشچٴ 200 :ځي هجوڂبان ا٥ال٭بر- ډبثبى

ٽ ا ی كة ډشیىڀ ى ووشیه ،ٽىویه ث ډبثبى آډي ثىوي

ثب ىیڂ هابن هىډوشبی ډىب٥ٸ ى ،ىډپار ٽىشبن سسیت یبٵش ثى

ا ىيڅز هاشىي ؿ يىس ډ٬١ هى ا ؿبؿة ایان ډشٺڄ يوي ي

ځيى ا هجوڂبان ، ٽىبډشیىڀووشیه . ى ٹجبڃ ایه ډئچ يه ٽىي

. اىی سچییوبی ىویب ا ث ډبثبى ٽبوي ثى هبػی ډ٦ج٭بر ي

٥ی ډشیىڀ ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى آٱب ،٭جياڅكمه ٹبمچ

:روىبوی ځٴ

ي، ىډپای ى ایان، ثيين ىډپای ثای ٽىب ث طم ومی آاىی ي"

ډچز . ىػبیی وواي ی مـىبوپ اوٺالة هچٸ ٽى ثيين آاىی ایان ة

ٽ ا ا آډبن ٽىب،اڅٮ٪می همیىیاهلل آیزٽى اوش٪ب ىاى ك٢ر

ػبوجيای ٽىىي ي ىيڅز ډٹز ، ایان ػيا ویزڃآډبوبی آاىیوای ډڄ

و٪بی هى ا ى ٹجبڃ هىډوشبی ډچز ډيی ثبځبن ا ياىاوي سب وٺ٦

ای از ٽ ٽىٿ آهی٥چت سؼی": ى اٵيح يی ".ٽى ا٭الڇ ٽىي

:ىاى ياځبٹبمچ آن ".ٽىیڈ ن ا ٹیب ى ډیآډب يآن ا ىب اسؼب٫

يڅی ایه ث آن ډٮىی ویز ،ٽىیڈ ٽ ثب ډب ىيشی ثپىي ثب اي ىيشی ډی"

وجبي ىيز ډب ثچپ ٽ ىمه،ٽ ٽ ىيز وجبي ىمه از

."از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

155

ٽیي ٽى ٽ ى ډؼچ ډإبن، ٽىب ثبیي وجز ث ػمٮیزأيی آوڂب ر

ثب ىیڂ ث پڄ بثٸ ب ، ومبیىي ىاش ثبىي ي ثبوی ي اوياډیهى

.ى ایه ډى٦ٺ ي٫ ث ٽب وپىىي

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

156

ت وشدستااضذ حضب دىش یع

اىج سا فعایت 32س اص ج ویا

13/12/1357 ىثیٽڄ كة ىډپار، ا اډبڇ هاز ٽ ى ډى هاشبی هچٸ ٽى،

.ث ىيڅز ىمى ثيي

دی كٺٷ هچٸ ٽى، ىډٽای ياٹٮی ى ایان اډپبنءثيين ا٭٦ب"

".ویز

كة ىډپار ٵٮبڅیزين ث ډىبجز ٭چىی:ا ا٭اډیٿډبثبى، هجن

بڃ ٵٮبڅیز ډوٶی، اػشمب٭ی ثب ك٢ ىب ا 32ٽىشبن ایان ثٮي ا

ى ایه اػشمب٫ ٽ . ډبثبى ثځا يځبوٶ ا ٥ٵياان ایه كة ى ي

،ا ډبن پز كپډز هىډوشب ٹب١ی ډلمي ى ٽىشبن ثی و٪ی ثى

كة ډب ٵٺ٤ كة »: اان وٶ ا يشبئیبن ى كبڅیپ ٮب ډیياىوي

ك٢ ىاشىي، ى دیبدی يشبئیبن، يكبوین ډشٹی ٽ «ىډپار از

٭پبیی ،يشبئیبن. ٽىوي ٥ٵيا ایه كة ى يشبب شىي كٽز ډی

یاى هچٸ ٽى، ډال آيا ي ىیڂ يكبوین ٽ ى ػىج حا ٹب١ی ډلمي

ى ایه اػشمب٫، يب وٶ ة. یي يوي ى ىز ىاشىي47بڃ

حى ایه ډاڈ . ى ا ابڅی ٽچی بی ٽىویه ٽز ٽىويٿومبیىي

ث ثبن ٽىی، ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ "ای ٹیت" ا هاوين يى

٥ی وىبوی ث هاشبی هچٸ ٽى ى ،ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن

: يی ځٶز. ٽىىٽیأ٥چجی ر هىډوشبی ٽىشبن ي ى و٫ سؼیډیه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

157

ٶشبى وٶ ا ،1346-47 بی بڃ ٥یكة ډب يای یبىی ىاى ٽ سىب

ډىان يكبوی . مډبن هى ا ى ډچلبو ا ىز ىاىیڈ

كة ډب ٽ كة ٹب١ی . اوي ثى وبب ثب هچٸ ٽىٿٽىشبن ى م سه

جان ػمی ډلچی ى ډبثبى ٽ $ «اٯؽبؽ» كة يای ،ډلمي

يثبي ب ډی ب ي ٭ی یٶی ، ډال آيا#ٽىشبن ا ى آوؼب ث ىا آيیوشىي

... . وواي وزیاحىز آيىن م كٺٷ ډچی ٽى ا سب ة

یز؟ؽډ٬١ ىيڅز

، سمبڇ دبیڂببی اسؼب٭ی ى ڈ ٽثیي ي،اډي ى ډبثبى": يی اٵيى

. اډب ا٥میىبوی ویز ٽ اسؼب٫ ى وٺب٣ ىیڂ ىز ث ی ډؼيى ووي

ىډٽای ياٹٮی ى ایان ، سلٺٸ ىسأډیهثيين آوپ كٺٷ هچٸ ٽى

يی ا اډبڇ همیىی هاز ثب ىاىن ىمن الڇ ث ىيڅز . دی ویز اډپبن

مب ،بی هچٸ ٽى ىٵب٫ ٽىىي ي ثبیي ىيڅز ثبځبن ڈ ا هاز،ډٹز

،بن آیىيؤ ى ډؼچ ڇ:يی اٵيى .ډ٬١ هى ا ى ایه ثب يه ومبیي

ډب ث ٽی اػب . ومبیىيځبن ياٹٮی هچٸ ٽى ثبیي ٽز ىاش ثبىي

یبز ډب ى ثاث اكاة ىیڂ ایه . ىا ٽىي ىیڈ يكير ډچی ا هي ومی

ډب . ر ث كبة هایڈ آيى ىي، اي ااز ٽ ٽ ىمه ډب ویز

كة . ای اولب٥چت ویشیڈ دییڈ ي ى ٦ق ډچی ي ډى٦ٺ اوشٺبىب ا ډی

ډبئڄ ی ثب ٽ ي كثی اسجب٣ ثبىډپار ٽىشبن كب١ از ى

:ىمپبی ٽه

. اثٮبى ػمی ىډپاسیټ ى ایانـ 1

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

158

كٸ هىډوشبی ثای م هچٺبی ایان ى ؿبؿة یټ سأډیه- 2

بی كٺٷ ىډپاسیټ ثای م ځيب ي ىش وی سأډیهٽ ياكي ي

. یبی

ى ڇٵشه یبز اٹشبىی ىز ٽ ډىبٵ٬ كمشپبن ا ٿ ىدی- 3

.و٪ ىاش ثبي

ب ثاب آډ ث سىٿ ٵه ٦ق ثیاىی ي ثبالثىن ډجب ثب-4

. ثبن ډبىی اٹاڇ ي هچٺبی ایان

. ثو یبز ډشٺڄ ډچی ي كمبیز ا م ػىجبی بیی -5

.یوي ثب ٽی ٽ كبٽمیز ډچی ایان ا ثذیىحایؼبى - 6

استص سا ح ویذ

بډبن اوياډی ي ویه ا ىيڅز ډٽی هاز ا سؼيیيؽٹبمچ ڈ

ثبوی ى ډى٦ٺ ٽىشبن هىىای ٽىي ي ي٩بیٴ ایىب ا ث ٭ي ابڅی

اس ": ي ځٶز هچٺی يیاي هاشب اولالڃ اس ي ایؼبى اس .ثڂاى

ٽىن «ډیچیشبی» اي ا". ثبيب ډبٷ ىيڅز ثای ٽة هچٸؽوجبیي

وجبیي ویيبی هى ا یا یؾ ځي ي ىش": ٽىشبن اوشٺبى ٽى ي اٵيى

ډلمي اډیه » ح ".یىٿ ىیڂ ث ٽب یای ٭چی ځي ثای سلیټ ٭ي

ٹ٦ٮ ٮی ث ثبن ٽىی ، ٹب١ی ډلمي مڇب٭ ډٮيٳ ٽى ي« یمه

یبڇ حذ . اززٿه ثی ث ڇ،بڃ سجٮیي ى ٭اٷ15 ا حيی . هاوي

ومبیىي و٪بډیبن .ډال ین ٭اڅيیه كیىی، اډبڇ ػمٮ ډبثبى هاوي ي

ث يی ځباس ىیڂ یؾ": ځٶز یبډى ح يان ثى، ٥ی یټاوٺالثی وی ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

159

دیبڇ ومبیىيځبن هچٸ آی، كة اسلبىی . ىٿثاىاو آس وواي

وي بډبن ي ؽیپبى ٵيایی هچٸ ي ؽىډپاسیټ ډىڇ ي ځي ډىٮت ا

. يٹائزځي یبی ىیڂ وی

%%%

:سثش حضب دىشات وشدستا

دی ی سات وسی اجاص دخات دس اس ایشا ویا

26/12/1357

، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان، ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ـىىيع

هاي ي ٽ ٽ ای ا٭الڇ ٽى هچٸ ٽى ٵٺ٤ هىډوشبی ډی ى ډبكج

: يی ځٶز.ساوي ث ٭٢یز ایه كة ىآیي ٽىي ډی ى ډیٿى ٽىشبن وي

هثی ساوي ة ډی،ٮب ىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای ٽىشبن"

ا 1350ای ٽ ى بڃ ى ثوبډ": ٹبمچ ځٶز."و٪ار ډب ا ډىٮپ ٽىي

ی ٽىڂ ڇ كة سييیه ي سیت ي ي ثٮيا ى آن سؼيیيو٪ ابی

ا ډي و٪ ٹا ىاى كٺٷ ډچی ٽىب ي كمشپبن ،ث ٭مڄ آډي از

كة ډب يیيا سلز ا٭٢بء ، یڈ ځش ىيانى" : يی ځٶز."از

اڅمير اوي ي ىب وٶ ا آوب ا٭ياڇ ي يب وٶ ث وياوبی ٥یڄ سٮٺیت ثى

ویيبی ډچی ى اوٺالة ای ایان ٽز ": يی ځٶز".ډلپڇ يوي

ډب هى ا ا اوٺالة ایان ،يى ویزٿاوي ي اوٺالة ایان سیڃ یؾ ىاش

ډى يٵبی يی ى".اهلل همیىی ا ٹجڃ ىایڈ ٽىیڈ ي جی آیز ػيا ومی

یبڅیشی از ي ډٮشٺيیڈ اشظمب ای يٳ ډب ایؼبى ػبډٮ" :كة ځٶز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

160

يی ډٮشٺي از كة ىډپار ". اوبن ثبیي ا ثیه ثيىث ىزاوبن

يڅی ى ډجبار هى ډشپی ث ،ٽىشبن یټ كة ډبٽیشی ویز

كة ډب ا بوشاڅیڈ ىډپاسیټ " :ٹبمچ ا١بٵ ٽى. كمشپبن از

،يی ى ٦ق ب ي يشبب ةكثی يالن ئ ي سمبڇ ډىٽه یيى ډیح

ډب ": ٹبمچ ىثب كٸ سٮییه وز هچٸ ٽى ځٶز".اوشوبثی شىي

هابن سپیڄ ىيڅز ٵياسی شیڈ ي م هچٺبی ایان ثبیي كٸ سٮییه

ثيين يػى ىډٽای " يی سبٽیي ٽى ٽ ".ر هى ا ىاش ثبىيو

ایؼبى یټ ٽ ٵياسی ي سأډیه كٺٷ ډچی ٽىب ،ياٹٮی ى ٽ

ىيڅز هىډوشب ٽىشبن ا ثبیي یټ " ث ٭ٺیي ٹبمچ ".دی ویز اډپبن

. ډؼچ ثػى آيى ي اىا ډى٦ٺ هىډوشب ڈ ثبیي ى ىز ٽىب ثبي

اډ ىيڅز هىډوشب ثبیي سبث٬ ىيڅز ډٽی ثى ي ا څلب٧،كبڃ ثب ایه

". ثبي ا ىيڅزساوي ډشٺڄ يڅى ومیح، اډ هبػ ي اډ ډبڅی ي یىٵب٫

ي یؾ يػ اډپبن وياى ایؼبى ىيڅز هىٽٶب ى ٽىشبن ة" :ٹبمچ ځٶز

اڅمير ڈ ياثش ث اٹشبى بی اٹشبىی ٥یڄ څلب٧ ثوبډثٽىشبن

ډب ډبیڄ ویشیڈ یؾ " :ډى ٥بڅجبوی ځٶز يی ى".ا ایان هاي ثى

وبن ٽ ډب ى اډ ٽىشبن ؽ ڈ،ٽ ى اډ ىاهچی ایان ډياهچ ٽىي

ػىجبی ٽىشبن ٭اٷ ي ا يڅی ٥جیٮی از ډب ،ٽىیڈ ٭اٷ ىهبڅز ومی

".ڇ ويایان اډب اث٦ سپیالسی ثب آن،ٽىیڈ سٽی كمبیز ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

161

یأت طت فش ایذا حضب دىشات وشدستااللات

تا اا خیی

9/1/1358 ـ اطالعات

یأر ز وٶ ومبیىيځبن كة ىډپار ،45/17ىیي ب٭ز

. ٽىشبن ثب اډبڇ همیىی ډالٹبر ٽىوي

ډبئڄ ػبی ٽىشبن ډى ، ى ایه ډالٹبر ٽ ى ډىڃ اډبڇ اوؼبڇ ي

ىثیٽڄ كة ،ی ایه یأر ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچئ ثلض ٹا ځٵز ي

،ایبنحى . اي١ب٫ ایه ډى٦ٺ ا ثای اډبڇ سیق ٽى،ىډپار ٽىشبن

سٶبڈ ي ءثای ٵ٬ : ٹبمچ ایه ډاٽار ا ١بیشجو هاوي ي ځٶز

ٽىن ىز ٭مبڃ ډىي ي هبئىیه ث ډیه ٹا ي از ډالٹبر ي ٽسب

ای وی ثب ډىي ډيی ثبځبن ووز يی ىيڅز ډٹز اوٺالثی ډاٽ

ایه . یى سب ثای ٵ٬ ډپالر ى ایه ډى٦ٺ اٹياڇ ىثڀایان ر

ى . اډي ى یټ ډبكج ډ٦ج٭بسی ى شڄ ایىشٽىىبوشبڃ ٽز ٽى،یأر

ای ا٭الڇ ٽى ى اوشب ثیبو ىیت ثب،١مه كة ىډپار ٽىشبن

كة ىډپار ٽىشبن ٭يڇ ٽز هى ى . ٵاويڇ ٽز ومی ٽىي

ىڅیڄ ٱی ىډپاسیټ ثىن ٵاويڇ ي يه وجىن ډلشای ة اٵاويڇ

أډیه كٺٷ هچٺبی ایان ر ویػمی االډی ى ډیى سأډیه ىډٽای ي

.ٽ ٽى از

طة جد ذاسد دس وشدستا یشی تجضی

ى ،ة ىډپار ٽىشبن ثٮي ا ډالٹبر ثب اډبڇ همیىییأر ومبیىيځی ف

یټ ډبكج ډ٦ج٭بسی ٽز ٽى ي ث ئاالر هجوڂبان ىاهچی ي هبػی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

162

ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ىثیٽڄ كة ىډپار ، ى ایه ډبكج.دبن ځٶز

ٱىی ثچیبن ډجب ډ ٽى ي ٭٢ ىٵش یبی كة ىډپار ،ٽىشبن

ٽىشبن، اډی ٹب١ی، اكمي ٹب١ی، ډلمي اػی ي ومبیىيځبن اىی ي

ومبیىي ٽىبی ډٺیڈ سان ٽز ،چمب ي بڇ اڅيیه بىٷ يیی

.ىاشىي

%%%

: تاصسا دس اللات تا یأت حضب دىشات وشدستا

اعی جد ذاسدیتشای تطشیح خاستای وشدا دس تیضویا

15/1/1358

ث ىوجبڃ ډالٹبر ثب اډبڇ ،یأر ومبیىيځی كة ىډپار ٽىشبن ایان

همیىی ثب ډىي ثبځبن وی ډالٹبر ٽى ي ى ډى ډبئڄ ػبی ډمچپز

.ای ډىش ٽى ال٭ی٣ ا،څ ٽىشبنئيی ډ ة

ی یأر ومبیىيځی ٽىب ا ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ئ ،ى ایه ډالٹبر

ډلمياډیه اػی ي اډی ٹب١ی ا٭٢بی ،ث ٭ي ىاز ي ى آن ٱىی ثچیبن

آٹبی ىای ٵي يی ٽب وی ى .ىٵش یبی كة ٭٢یز ىاشىي

،وغ ىٹیٺ ٥ڃ ٽیيحى ػیبن ډالٹبر ٽ ٶشبى ي . ایه ىیيا ك٢ ىاز

يی ٽبآډين ىيڅز ډٹز ػمی االډی ،اثشيا ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

. ن ا٭الڇ ىازآشیجبوى كة ىډپار ٽىشبن ا ا ي حا سجیټ ځٶز

ذ ث سٶیڄ ىثب ي٬١ ٵٮچی ٽىشبن، سلیپبسی ٽ ا ی اٵاى

،ى ى ىىيع ي ايډی ٭چی ډىڇ ٽىشبن اوؼبڇ ډیی١ياوٺالثی ث ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

163

بی ډىڇ ٽىشبن ا ډ٦ف ٽى ي ډٶڇ وه ځٶز ي آوڂب هاز

يی اثشيا ا ووز يی هاز ٽ ث .هىډوشبی ا ث سٶیڄ س١یق ىاى

هاشبی ډىڇ ،یأر ومبیىيځی اډپبن ىاى ى ى اىی ي سچیین

ىٽش . يی هىډوشبی ا ثای اٵپب ٭مډی ایان يه بى ٽىشبن ة

سبی ویه ا ووز يی هاز ٽ ث ډى٪ ځىؼبوين هاؽٹبمچ ڈ

ومبیىي ډىڇ ٽىشبن ى سييیه ٹبون ابی ،هچٸ ٽى ى ٹبون ابی

.ػيیي ٽز ومبیي

ا٩ب ىاز آوـ ا ،ډه ا٩ب هٹشی ا ایه ىیيا ،ووز يی

اهلل ا٩بار ك٢ر آیز ثب سػ ث٥ٳ ىيڅز ایبن اوؼبڇ ځٵش ي

آیز اهلل ٥بڅٺبوی ٽ ىثب سبيی كٺٷ اڄ ي آیز اهلل یٮشميای،همیىی

ویز ي وبو كه، سٽمه ي ىیڂان اوؼبڇ ځٵش، ٵب، ٽى،سىه ي سی٬

ى ډى هاشبی . څ ثى ازئ٭الٹ ىيڅز ي يكبویز وجز ث ایه ډ

ووز يی ا٩ب ىاز ٽ ٥ف ،څ هىډوشبیئډىڇ ٽىشبن ي ډ

یوی ا ډیدیىبىی ا ډى ډ٦بڅٮ ٹا هاي ىاى ي ا٥ال٫ ىاى ٽ ٻ

يیان ىٵب٫ ٽ ي ٽب سپیڄ ي سب ثب ومبیىيځبن ياٹٮی ډچز ٽى ډبئڄ

.وينا ثی ٻ

ی ؽ ،يی اڄ هىډوشبی ا سب كيی ٽ ډث٣ ث اډ ىاهچی ثبي

ډ٦چة ي ٹبثڄ ٹجڅی هاوي ي ا١بٵ ٽى ٽ ایه سٲییار ابی ثبیي ى

اب ومى ٽ ،ى١مه. ى ي ث ډكچ اػا ىآیيوؼبويٿٹبون ابی

. ساوي ډٺيډ سٲییار ابی ا ٵاڈ ٽىي ىيڅز اي ډٹز از ي ٵٺ٤ ډی

ي ين سٮییهییىبى ٽى ٽ ومبیىيځبن ٽىشبن ثب ٽمیحووز يی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

164

ووز يی ا ى٭ر یب ٭ٵبر ا یأر ومبیىيځی كة . مپبی ٽىىي

ىاى يىډپار ٽىشبن ایان ثای ډبٵر ث څجىبن اشٺجبڃ ٽىوي ي ىز

ى ډى اشٶبى ا اىی ي .سیالر الڇ ا ى ایه ثب ث ٭مڄ آيوي

شبی ډىڇ ابهشه اٵپب ٭مډی ىثب ه ث ډى٪ يه،سچیین

ووز يی ځٶشىي هىسبن ډاػٮ ٽىیي، ،ٽىشبن ي ډٶڇ هىډوشبی

ډىي ثبځبن كه ویز یبىی ا ى ػیبن ایه . ډبوٮی ى ثیه ویز

یز اا١ی ٽ ڇ ثب سمبٽىیيا ا هى وبن ىاى ي يی ڈ ٵش ٥كی

.ر ٹبثڄ ٹجڃ ىاو اس٢بى وياش ثبي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

165

دوتش عثذاشح لاس، دتیشو حضب دىشات وشدستا صاحث

"خدختاسی سا تتش تطاسی" تا دس ساتط، "اطالعات" سصا تا

16/1/1358

كة ىډپار ٽىشبن ایان ى كبڅی ٽ ثای هىډوشبی ٽىشبن "

هىډوشبی . ډجب ډی ٽىي، ٥ٵيا آاىی ي اشٺالڃ ثای ایان از

ایاوی ىډپاسیټ، ٽبډال ٹبثڄ يهاشی از ٽ ى ؿبؿة ٽ ایان

".سلٺٸ از

ىمبیى ٿ ى،ایه ا ىٽش ٹبمچ ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان

جان كة ىډپار ي ٽىبی ډٺیڈ سان ي ځيبیی ا ومبیىيځبن

ځببی ډوشچٴ یبی، ي یپىج ځش ى ىاو بډبوب ي ػمٮیز

ډچی ي ؿ ،بی ډب هاش» :ىٽش ٹبمچ ځٶز. ىٮشی سان ٭ىان ٽى

هىډوشبی . ى ؿبؿة هبٻ ایان از ثبي اػشمب٭ی ؿیبی ي

ا ٽ ي٩یٶ ډب ثى ؿایڈ آن يڅی سبٽىن ډب وشاوش،ای ویز یيؽیحډئچ

ایىؼب ثب ىي ځي . اوؼبڇ ىیڈ ي ډئچ هىډوشبی ا ثای ډىڇ سیق ٽىیڈ

یشىي، ص٥ٳ شیڈ، ٭ي ای ا هىډوشبی ا٥ال٭ی وياوي ي ډشأٶبو ى اٻ

یز، آوا ى ىیٴ ؽىاوىي هىډوشبی ٭ي ای ڈ ٭ميا ثب آوپ ډی

ایه از ٽ ـاڅجش ثب ٽمټ مبـ ي٩یٶ ډب . ٽىىي ٥چجی ٹچمياى ډی سؼی

هىډوشبی . اٵپب ٭مډی ا آډبى ٽىیڈ سب ث آبوی هىډوشبی ا ثٶمىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

166

ىاویڈ ډب ډی. ویزیيؽیح ػچ ىىي، آن ااوي ب هاش ٽ ثٮ٢یويٿآن

ٽ ډبئڄ ډث٣ ث اس ي ىٵب٫ ا ٽ، ياث٤ یبی ي سؼبی ي هبػی،

بی ځای يڅى ي ای ي ٥كبی اٹشبىی ىاډير ٽ ث ډبیحیبز

ا ډبئچی از ٽ ډىلا ى الكیز ىيڅز ،ی ویبډىي ازٿڈؽ

ثٺی اډ ٽ ډث٣ ث اىا اډ ىاهچی ډى٦ٺ هىډوشب . ډٽی هاي ثى

يا١ق از ٹاویىی ٽ . ى الكیز بډبوبی هىډوشب از،ډی ى

ثای آیىي ایان ي٬١ هاي ي، ى ٽىشبن ڈ ډظڄ بی وٺب٣ ٹبثڄ

ٽ ډب ڈ ډی هایڈ ا و٪ اٹشبىی ډئچاػاز، اډب ى ډى ایه

هىٽٶب ثبیڈ، اٹشبى ٽىشبن ایان ياثش ث اٹشبى ایان از ي ى ي٬١

ثىبثایه ډئچ . ى ثیش ٷ ىاى ډی ىٿ٥ٳ ياثز اٹشبى ة،ٽىوی

اډب ډب . یؾ يػ ډ٦ف ویز ػياٽىن اٹشبى ٽىشبن ا اٹشبى ایان ة

ایان ٥ٲیبن ٽى اوي، اوٺالة بی كبال ٽ هچٸ،ى ډى اس و٪اسی ىایڈ

ډبٷ ىز ىيڅز ؽٽى اوي، وجبیي یپجب ىیڂ اػب ىاى ٽ اس سجيیڄ ث

ډب ٭ٺیي ىایڈ ٽ اس . ىىٿبی ایان ډٽی ثای ٽة ػىج هچٸ

يػى آیي ػبی آن یټ اس ډچی ي هچٺی ة ة ي بىبی ثبیي سٶی ى

ىٵب٫ ا ډبی ،ي٩یٶ اس ى یټ ػمچ. ٽ ډى اكشاڇ م ډىڇ ثبي

ٽ از، ى ٽىشبن دبىځبوب ثبیي ث ډ ډىشٺڄ وي ي ى آوؼب ډشٺ

.ىويٿ

ډلمي ١ب ب ایه دبىځبوب ا ى بی ٽىشبن و ثای ىٵب٫ ا

ډب ومی هایڈ يى يآيػى ٽة ػىج هچٸ ډب ة ثای ثچپ،ډب

ډىڇ ډب ا اڈ . اػا ى وییىيآ ى ،ٽى آوـ ډلمي١ب ب ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

167

ډىڇ ومی هاىي ویيیی ة،سىي ي ث كٸ یب ثبوی ډی اوياډی ي

ډب . ٭ىان اوياډی ډشٺ ى ي ى كٶ٨ ډىبٵ٬ ٥جٺ كبٽم ثپي

اياان اوٺالة، یب ثب حاى ډچی یب ٿٽىیڈ ویيی ػيیيی ثب وبڇ یىبى ډیح

ثیىیي ٽ ث ایه سسیت ډی. یويىح سپیڄ ى ي ث اس ة،وبڇ ىیڂى

ثیىیي ډی،دی از هاز هىډوشبی ډب ى ىاهڄ ي ؿبؿة ایان سلٺٸ

.ٽ ىډپای ثای ایان یٮىی هىډوشبی ثای ٽىشبن

ثىيی ٽىیڈ ي سمیڈ ځٵشیڈ ٽ آوب ا ډشٺیمب ثب ډب هاشبیمبن ا ػم٬

ځش ومبیىيځبن بىتؽ. جی اوٺالة ایان، اډبڇ همیىی ډ٦ف ٽىیڈ

بی كة ىډپار ٽىشبن ث هيډز اډبڇ همیىی یيوي ي هاز

ڃ ىیڂى وی ى ډیى سلیپبر ئډب. ابی ا ثب ایبن ډ٦ف ٽىوي

اډبڇ ثب كه ثهى، . ان یڈ ځش ډ٦ف يٿ٭ىب ډسؼ٬ ي ثبډبوي

ډب ا ث يكير ٽچم ى٭ر ٽىوي ي ا٩ب ىاشىي ٽ ایاوی یپجب ىیڂ

ډب اډیييایڈ . ثبیي ى ثاث ٹبون ډبيی ثبي،و٪ ا ډت ي ډچیش ٳ

ٽ ایه ايڅیه ثهى، ٽمټ ٽىي سب ى آیىي، سٶبڈ ثیشی ثیه ډىڇ

س ي ډب میه هاشب ا ث٦ ىٹیٸ. يػى آیي ٽىشبن ي جی اوٺالة ة

آوـ ډىي . س ث سی اډبڇ ثب ډىي ثبځبن ډ٦ف ٽىیڈ ډٶڄ

اڅجش ډب ى ثاث ډىڇ . وبن ا كه ویز ثیب ىاز،ثبځبن ث ډب ځٶز

ٽىشبن ډئڅیز ىایڈ، اډب كه ویز ىيڅز ثبځبن ډبوی ٽ

.بی ډب سلٺٸ دیى، ٭مال طبثز ي از هاش

ىیڂ یؾ ،اځ كٺٷ ډچی هچٸ ٽى ي ىیڂ هچٺبی ایان سأډیه ى

سلیټ هبػی یب سلیټ ٭ىب ډسؼ٬ ىاهچی، وشیؼ وواي ىاز، یا

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

168

ډىڇ ٽىشبن ي بی هچٺبی شميیي ایان، ؿىیه سلیپبر ي اٹياډبسی ا

.ى و٦ٶ هٶ هاىي ٽى

سأډیه كٺٷ ډچی هچٺبی شميیي ایان، اسلبى ياٹٮی آوبن ا ډػت

هاي ي ي آن يٹز میه هچٺب شىي ٽ ا ډبی ایان ىٵب٫ هاىي

ث ایه ول اځ ٽی ياٹٮب ث اشٺالڃ ي سمبډیز ا١ی ایان ا٭شٺبى ىاى، . ٽى

ث پڄ هىډوشبی یب ،ؿی ث كٺٷ ډچی هچٺبی ایان ثبیي دی ا

.ا٭شٺبى ىاش ثبيكپډز ٵياسی

ویيبی ىډپاسیټ یين هاشبیمبن ث ٽمټ سمبڇ ٭مچیډب ثای

ډب آي ىایڈ ٽ ٽىشبن ایان ى آیىي ثشاوي وٺ ثیشی . اكشیبع ىایڈ

یيی ثیڈ ٽ م ث حساویڈ ث ډبوی ډی. ى دیجى اوٺالة ىاش ثبي

.ڇ ثای اياٳ ډشٻ ډجب ٽىی،ى ى ٽىب ڈؿڀاحاسلبى ي یټ

كبڃ ا ٥ٳ ة آیب سب: ىٽش ٹبمچ ى ػاة یپی ا كب١ان ٽ دیي

ا ٥ٳ»: ځٶز؟ یب و ىيڅز ى ډى هىډوشبی س١یلی ىاى ي از

ب ایىؼب ي آوؼب ٽبوی ٽ ن سب ث كبڃ یؾ س١یلی ىاى وي از ي رىيڅز

ث . اوي، كٵبی هة ي ثي ياثش ث جی ي اوٺالة شىي، كٵبیی ى

ي ز ٽ ىيڅز ډٹز ډىي بی ډب ایه ثى میه ػز یپی ا هاش

ىيڅز سىب ػاة . یی ٽىيٿثبځبن مب ى ثاث ډئچ ٽىشبن ډ٬١

یى ي ثای ایه ٿډ٦بڅٮ ٹا ي ىاى از ٭ؼچ وپىیي سب ډئچ ډى ثی

وٶ ا اوشوبة ٽى از، ډب ثب هجوشی ى اوش٪ب ىيڅز 3ثی وی

. «ثبځبن شیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

169

ؿ هاي ثب هىډوشبی ډاٵٺز وي، كة ىډپار ئاڃ ي ٽ اځ

ٽى؟

كة ىډپار ثای هىډوشبی ډجب هاي": ىٽش ٹبمچ ػاة ىاى

ىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای »ډب سب سأډیه ٮب كثمبن . ٽى

".راى ووایڈ وحا ا ڇثب یبی « ٽىشبن

څ ى دبن ث ایه إاڃ ٽ آیب ډاٽار كة ىډپار ڇٹبىٽش

٭اڅيیه كیىی ثى از یب و؟ ٽىشبن ثب اډبڇ همیىی ثب ډاٵٺز ین

،ٽىڈ ٽ ىثب ډبئڄ ٽىشبن ي هىډوشبی ډه ا٭الڇ ډی": ځٶز

٭اڅيیه كیىی يػى وياى ي ى ػاة ٽشیه اهشالٵی ډیبن ډب ي ینؽٽ

ای وی ا ٥یٸ ډب ثای اډبڇ همیىی يیڈ كشی ین ٭اڅيیه وبډثڀمب ثبیي

".ٵشبىوي

ئاالر ىیڂی وی ى ډیى اث٦ كة ىډپار ٽىشبن ي كة سى

ي ٽ ىٽش ډ٦فایان ي ډا٬١ كة ىډپار ى ثاث كة سى

ډب ؿ ا و٪ یبی ي ؿ ا و٪ سپیالسی ى ": ٹبمچ ى ػاة آوب ځٶز

ى ٿای٤ ٵٮچی ډجب، ډشٺڄ شیڈ ي ث یؾ ویيی ىاهچی یب هبػی ياثز

يػى آډي ثى، كة ى ډبن ىٽش ډيٷ ٽ اډپبن ٵٮبڅیز ة. ويایڈ

ٵز، ث مب ډی سى ایان ٽ ى آن ډٹ٬ بډبن ثٿ یبی ایان ة

د ا ٽىسبی .كة ىډپار ٽىشبن ثای اكیبی ایه بډبن ٽمټ ٽى

ى بڃ ،ى ي څیح ىڂبډی ٽ بډبوبی كة سى ایان ، ډىاى28

ٽمیش ډٽی كة ىډپار ٽىشبن سمیڈ ځٵز ٽ اث٦ هى 1334

آن ډٹ٬ اث٦ ډب اث٦ سپیالسی ثى ي ایه اث٦ . ا ثب كة سى ٹ٬٦ ٽىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

170

اډب ډ٬١ ٽىوی كة ىډپار ا ى ډٺبثڄ كة .اٽىن ٹ٬٦ ي از

ٽىیڈ ٽ ډب اث٦ مپبی ا ثب بډبوبیی ٽ ىثیبنسى ؿىیه ډیشاویڈ

٭چی اسؼب٫ ډجب ٽىىي ي ى ایه ډجب میمبو ي٭مڄ ى ا ىډپای

. "ٽىیڈ ى ى ومینى ثب ډب اث٦ ایؼبى ٽهنى ي ثوانثپ

ا ډشىي بډبن ٿ یټ ىاو آډ ٽى، ،د ا وىبن ىٽش ٹبمچ

اوٺالثی كمشپبن ٽىشبن ایان ا ىثب يٹبی٬ ىىيع ى ایبڇ وي

یبثی ٭چڄ يٹبی٬ ٽىشبن ي هب ىىيع ی،اٿى ایه . ٹائز ٽى

٥چجبن، ٭اډڄ ثبډبوي یڈ بثٸ ي ى اشٶبى ٵزٿينؿڀي از ي ا

ى ایه . ثىاش ي ازى ح«وي هویه ىىيع» اییحبپبان ى ث

آیب ٹیبڇ ": ى ي٫ ٽشب ډىڇ آډي ازٿينؿڀا ١مه ثمىن ٿ

ایه ى كٺیٺز ثبسبة یټ "ډىڇ ىىيع یټ كبىط ثى؟ ډچمب هی

...!! ىوب١بیی ٭مډی ث

د رسا داد صيا فسطییتات دوتش لاس تشای دیذاس اطالعات

18/1/1358

ٽمیش ډٽی كة ىډپار ٽىشبن ایان ى اسجب٣ ثب ى٭ر یب

آاىیجو ٵچ٦یه ا كة ىډپار ٽىشبن ثای ٭ٵبر ئی ػج

ای ډىش ٽى از،ٶ ث څجىبن :رى ایه ا٥ال٭ی آډي ا. ا٥ال٭ی

ای یب ٭ٵبر ئی ػج آاىیجو ٵچ٦یه ٷثىب ث ى٭ر ػىبة آ"

، ٹا ثى یأسی ث یبز ىثیٽڄ كة،ا كة ىډپار ٽىشبن ایان

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

171

ډى٪ سؼيیي ىيشی ىییه ډیبن كة ډب ي ة،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ثب ایىپ اډبڇ ،ډشأٶبو. ث څجىبن ډبٵر ٽىي،ػج آاىیجو ٵچ٦یه

ایه ډبٵر اشٺجبڃ ٽى ي ووز يی وی ىش الڇ ا ى ایه همیىی ا

وبډ ثای ىٽش ٿوبډ كب١ ث يي ٿ اىا ،ډى بى ومى ثى

ىر یأر كثی ث ىیيا يیأر ومبیىيځی كة ثب ا٩ب ڇ. ٹبمچ وي

".ىيشبن ٵچ٦یه هاي ٵز

ٹڈ ى ٥ى سان ي یأر ا٭اډى كة ىډپار ٽىشبن ة ٹ٦ٮىبڇ

. ي ف ی بى ة ډبى3 ثب اډبڇ همیىى ي ىيڅز ثبځبن ىاٽڇ

ى ؿڀاحذ ىٽش ٹبمچ ١مه سپ ا اډبڇ ػمٮ ډبثبى ٽ ثب٭ض یټ

ا ٶ یأر ا٭اډی كة ىډپار ٽىشبن ث ٿ ،ډچز ٽى ي از

ث ا٥ال٫ ٽز اسان ي ٹڈ ي ډاٽ ثب اډبڇ همیىی ي ىيڅز ثبځبن

ډئچ هىډوشبی ،٭ي ای هياوىب ډظڄ می": بوي ي ځٶز انٿٽىىي

ٽىشبن ا ٥ ىیڂى ث اډبڇ همیىی ي ىيڅز ثبځبن ډٶڇ ٽى ثىوي ي

دشیجبن اوٺالة ایان شىي، اډبڇ وی ثب ،ډب ث آوب ځٶشیڈ ٽ ډىڇ ٽىشبن

ٽىوي ٽ ډه ي ا٭٢بی ځچٽمبڃ هٹشی ا٩ب ٽز ډب ى ٵاوييڇ

ډشه ٹ٦ٮىبډ ى . یأر س١یلبر الڇ ا ى ایه ډى ث ا٥ال٭بن بويیڈ

: ډبى ثف ی بى ٽىوي3ای ى ایبن ایه اػشمب٫ ٹ٦ٮىبډح

اډی هى ا ثب ػىج ٽىوی هچٸ ي ٿى ي ڈٿ مجز،دز ٭بی ي٥هـ 1

ىډٽای ا ٮب ي ث جی اډبڇ همیىی ا٭الڇ ىاش،اوٺالة ا ایان

.شیجبوی ومىويحثای ایان ي هىډوشبی ثای ٽىشبن ایان

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

172

ى ،ـ ٹاویه االكبر ا١ی ثب سمبڇ واٹ ي وٺب٣ ١ٮٶی ٽ ىاى2

سب ډبویپ ٹاویه ػيیي ى ا ٽ . ای٤ ٽىوی ثبیي ٭بیز ى

٭يڇ ؿاٽ ،یىٿان ٹا ٿ ډى اكشاڇ ڈ،وى ایان سیت ي اػا

ي ٵب ث وٶ٬ ٭بیز ایه اډ ډػت سٶٹ ي اهشالٳ ي ثاىٽی هاي ي

.ىىمىبن هچٸ ٽى ي بی هچٺبی ایان هاي

ابو ى ػز ٿدز ٽ آ ٭بی ي٥ه،ـ ى ایه ای٤ كب سبیوی3

ى هى ٿ ثب ىیڂ مجز،ىاوي اڇ ثډیٿډىبٵ٬ هچٸ ٽى ي بی هچٺبی ایان

ایه . ا ثب اوٺالة اشیه ډچز ي هاز ډي٫ هچٸ ٽى ا٭الڇ ىاشىي

. ث اډ٢بی ٽچی ان ٭بی یيڇٹ٦ٮىب

صاحث دوتش لاس تا ویا ،19/2/1358ى ىثیٽڄ كة ىډپار ى ډبكج ثب ٽیبن ى ډه

اوٺالة ایان ڇ، های ډب هىډوشبی ا ى ؿبؿة ایان ډی »:ا٭الڇ ٽى

یټ اوٺالة ایڄ ي ډچی از ي یؾ ىڅیچی وجبیي يػى ىاش ثبي ٽ كٺٷ

«.يىډیه وأهچٸ ٽى ر

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى یټ ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ډب هىډوشبی ا ى ؿبؿة ٽ ایان ": ځٶشڂى ډ٦ج٭بسی ځٶز

ی ثیه هىډوشبی ي سمبډیز سىبٷينٿٽىیڈ ٽ یؾ یډی هایڈ ي ٵپ وڈ

ى ایه ځٶشڂى ډ٦ج٭بسی ٽ ٶز . "ا١ی ي اشٺالڃ ایان يػى ىاش ثبي

ای ا هجوڂبان ىاهچی ي ٭ي ا٭٢بی كة ىډپار ٽىشبن ي وٶ ا

ٹبمچ دیاډن ډالٹبر ىیي هى ثب اډبڇ ، ىٽشهبػی ك٢ ىاشىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

173

٭ اډبڇ بی ډىڇ ٽىشبن ا ة ډب ى ایه ىیيا هاش» :همیىی ځٶز

سلیپبسی ٽ ى ٽىشبن اوؼبڇ دیاډن هىډبن ا را٧بويیڈ ي ن

ای ٽ ى ډبن اوٺالة اډبڇ ث يكير ٽچم،ى ډٺبثڄ. ا٩ب ٽىیڈ،ځٵز ډی

. سپی ٽىوي ي ایىپ ایه يكير ٽچم ثبیي كٶ٨ ى،ایان يػى ىاز

اډبڇ ځٶشىي م ثبیي كٺٷ ډشبيی ىاش ثبىي .و٪ ا ډت ي ډچیز ٳ

".ىى ثپىهٿ شمی ى ایان ويينٿو ي ثيين يػى یؾاي م آاى

ایه ئاڃ ٽ آیب هىډوشبی ٽىوی ٽىشبن ث سؼی ثيی ى دبن

،كة ىډپار ٽىشبن": ر ا٩ب ىا؟آن ى آیىي ډجيڃ وواي ي

ٽىي ي یټ كة بڃ از ى ٽىشبن ایان ډجب ډی33وىیټ ث

ىډٽای ثای ایان ي "ٮب اچی ډب . ډىډی ي ایڄ ایاوی از

ایه ٮب وشیؼ ډجبار ٥الوی ي ، از"هىډوشبی ثای ٽىشبن

اډب هىډوشبی ا ى ؿبؿة ٽ . هاز ىائمی ډىڇ ٽىشبن از

ی ډبثیه هىډوشبی ي سىبٷينٿایان ډیوایڈ ي ٵپ ډیپىیڈ ٽ یؾ

ډیه هىډوشبی ي أ ر،ث٭پ. سمبډیز ا١ی ي اشٺالڃ ایان يػى وياى

س هاي اسلبى ياٹٮی هچٺبی ایان ا ډشلپڈ. كٺٷ ډچی هچٸ ٽىسلٺٸ

اسبڇ ځوډب . ىبهز ي ١بډه كٶ٨ اشٺالڃ ي آاىی ایان هاي ث

ٽىیڈ ي یپجب ىیڂ ا٭الڇ ډیپىیڈ ٽ یؾ ٥چجی ا ٹیب ي يیيا ى ډی سؼی

".ى٥چجی ى ٽىشبن ایان يػى ويا ویيی سؼی

څی ٽ اڅجش حډب ډٮشٺيیڈ اوياډی ي " :يی ى اىاډ وىبن هى اٵيى

ثبیي سجيیڄ ث ،ایؼبى وٶر ډی ٽىىي ى ٽىشبن ایان ث يیایه ىي اڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

174

اياان اوٺالة ثای كٶ٨ اډىیز حاى ډچی ٿ ډظڄ ،یټ بډبن ىیڂ وي

".ىاهچی ي ایه اڅجش ثبیي ى الكیز بډبوبی هىډوشب ثبي

بیٮ ي از ٽ ث ٽىبی ،هجوڂبان ٽ دیي يی ى دبن یپی ا

ډب ىیي يٹشی " : ځٶز،ایان ثای س٢ٮیٴ ىيڅز اوٺالثی ٽمټ ډی ى

ډب ث .ایه ډئچ ابی سػ هب ٽىیڈ ة،هيډز اډبڇ همیىی یيیڈ

،یی ا سلیپبر ىیڂان ي اسؼب٫ ىاهچی ى ٽىشبنٿاډبڇ ځٶشیڈ ثای ػچ

يٹشی ٽ ډىڇ .ډیه ىأثبیي كٺٷ ډچی ډىڇ ٽىشبن ى ؿبؿة ایان ر

اكب ثپىىي ٽ ،ٽىشبن اكب ثپىىي كبٽڈ ث وز هى شىي

كٸ هى آوب ياځا ي از ي اوٺالة ایان ٽ ة اىا اډ ٽىشبن ة

ایه اوٺالة كٺٷ آوب ، اځجی اډبڇ همیىی یټ اوٺالة ایڄ ډچی از ة

،٭ىان یټ بډبن ډئڃ یبی ى ؿىیه سی ډب ة،ډیه ٽىأا ر

ایىؼب ا٭الڇ ډیپىیڈ یؾ ٹير هبػی ي یؾ ویيی اسؼب٭ی ىاهچی وواي

ين ى ایه ؽ ،یىٿساوز ا سلیپبر هى ى ٽىشبن وشیؼ ډظجشی ة

يىبی آن ى ډٺبثڄ ااؿ ا اوٺالة ایان ي ىزح ٽى یټډچزر م

یبز آیىي ډب ى . ىى ٽنبی هبػی ىٵب٫ ها اسؼب٫ ىاهچی ي سؼبي

یبز ډب. ث٦ٽچی سٲیی وپى ي ثب یبز ځش ډب ٵٹی وياى،ياٹ٬

اهلل همیىی ډب ا اوٺالة ایان ث جی آیز.شیجبوی ا اوٺالة ایان ازح

ا ىيڅز ډٹز اوٺالثی ډىي ثبځبن ٻ انؿه ڈ،شیجبوی ډیپىیڈح

ایه ډٮىی ویز ٽ ٥ٽچی ة ٽىن ة شیجبویح يڅی ،شیجبوی ډیپىیڈح

ىيڅز بی هىډبن ا ډ٦ف وپىیڈ ي یب ى ډبئڄ ډو ي ډٮیىی ثب هاش

".ڇو٪ وياش ثبی ي جی اوٺالة اهشالٳ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

175

ا ى ٽىب ٿا ػىج هچٸ ٽى دیٵز ٽى از ي ٿ": يی اٵيى

ىمىبن هچٸ ٽى ي از،ی ىاشیب يىاىیڂ هچٺب ث وشبیؼی یي ي ىز

اشٶبى ٽى اوي ي ثب ءی ػبډٮ ٽى ٿډبوي ٭ٺتاڅجش ىمىبن ایان ا

بی هچٸ ٽى، ٽىب ا ٭چی ىيڅز ډٽی ٽىن ٽبثبو هاش ډ٦ف

ډب ٭ٺیي . ىاهڄ ي ڈ ا هبع از ایه سلیپبر ڈ ا،سلیټ ٽى اوي

ډبوي ی ا ایه یڈ ثبٹییابٿایح يڅی ،ىایڈ ٽ یڈ بىبی ا ثیه ٵش

وی څپ ٹ،مب ى يوبډ هاويیي ٽ ى ډبن اوٺالة ایانا كشڈ. از

ثى ٽ ى ډبن یڈ ٽب ډی ی ا ةیب ی،بی ي ا٭الډی ب ى ځٶش

وی ا ٽب ثٽىب ڃ ثى ي ډب هیچی هلبڅیڈ ٽ څپ ٹډبىبی ډ٬

بی یڈ ٽبوی از ٽ ثبٹیمبوي ػبوت سلیپبر ڈ ا،ایه سسیت ة. ي

" ویيبی اسؼب٭ی ىاهچی ا ػبوتي ڈ بثٸ شىي

ی ووایي أ اځؿ مب ث ػمی االډی ٽئاڃ ى دبن ث ایه

ىز هاي آيى ي ٹبون ابی ا ةءیز آاص يڅی ایه ػمی اٻ،ىاى

ٹجڃ ډىبی مب ر اځ هاش ى ایه،يػى هاي آډي ػمی ة

ډب ثٮي ا ی ي ": ٹبمچ ځٶزى؟ ىٽش مب ؿ هایي ٽ، ويياٹ٬

ى ثای هى ي ٿ ىشبيى ث اایه ر ٭چىی ٵٮبڅیز ډیپىیڈ ي بڃ ة

اوٺالة ایان یټ ،٥ٽچی ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ ة،ډىڇ ٽىشبن ډی ىاویڈ

یؾ ىڅیچی وجبیي يػى ىاش ثبي ٽ كٺٷ هچٸ ياوٺالة ایڄ ي ډچی از

".ىډیه وأٽى ر

ایه ئاڃ ٽ آیب اٵاى بال ػبٳ ى آثبی ٽىشبن ثى دبن

ثچ ډب ا٥ال٫ ىایڈ ٽ ٥ٵياان ي ": ر ٹبمچ ځٴ؟ىز ىاش اوي یب هی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

176

يی ى ډى٦ٺ ٺ ى ڈ ى ٽىشبن ة،ىايىش بال ػبٳ

ی ىاوي ي اڅجش ډب ایه ا ث ډٺبډبر ا٥ال٫ ىاىیڈ ي دیىبىاسی ڈ یب ٵٮبڅیز

".یی ا ٵٮبڅیز آوب اوؼبڇ ىٿٽىیڈ سب اٹياډبسی ثای ػچ

%%%

"آیذا"صاحث تا ايآیذ

20/2/1358

"٭ي ای ډی هاىي ډىڇ ٽىشبن ا ى ډٺبثڄ ىيڅز ٹا ىىي"

"آډی كڄ ى اډیييایڈ ډبئڄ ٽىشبن ا ابی ډبڅمز: ٹبمچ"

اهلل همیىی ث ډب يٹز ډالٹبر ىاىوي ي آیز ث ٭پ آٹبی ثبځبن،"

"ىر ث ٽىشبن ا دیٵشهیأسٺب١بی ا٭اڇ

"ومبیي ډی ٭پ سچیین ياٹٮیز ا سب كي یبىی سلیٴ ي ډه ـاىی"

"ب ا سه ا ډىڇ وٺي آيا شىيؽ"

كة ىډپار ٽىشبن ى یټ ډبكج ٽڄ ىثی،٭جياڅكمه ٹبمچ

څ ئا٩ ىیي ى شڄ ٽىشیىبوشبڃ اوؼبڇ ي، دیاډن ډ ٹجڄ ډ٦ج٭بسی ٽ

اهلل اڅٮ٪می هىډوشبی ٽىشبن، كاىص وٺي، ډالٹبر ثب اډبڇ همیىی، آیز

: ٹبمچ ى آٱب ځٶز. ىیٮشميای ي سمب ثب ىيڅز س١یلبسی ىا

ا ٮبی ٽ االن سجيیڄ ي ث ٮب م ازهاز اچی ډب ٭جبر "

ثيیه ،#ىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای ٽىشبن $ډىڇ ٽىشبن

".ربی ډب كڃ ایه ٮب ػم٬ ي ا ػز هاش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

177

٭چز ډبٵر ډب ث سان، ډاٽ ىثب هاز ": مـىیه ځٶز

ي ثى ي ى ١مه ا٭الڇډبن ثى ٽ یټ ډب دی ث ىيڅز اچی

ىیي ډب هيډز اډبڇ . ډبئڄ وٺي س١یلبسی ثيیڈهاشیڈ ىثب ډی

ا ډبویپ ډب . ڇاهلل اڅٮ٪می یٮشميای یيی همیىی ي مـىیه آیز

ٹيډبیی اهاز اچی هى یٮىی كٸ هىډوشبی ا ډ٦ف ٽىیڈ، ٩ب

هىبی ډ٦ج٭بسی ثبځبن ى یپی ا ډبكج،٭ىان ډظبڃ ة،ثىاش ي

".ىث اڄ هىډوشبی اب ٽ

ٹبمچ ث ف يٹبی٬ وٺي دىاهز ي ١مه ایىپ اهجب اىی ي سچیین ا

سلیٴ ي ي ٱیياٹٮی ٭ىان ٽى، ى ایه ثب ،ى ډى كاىص ٽىشبن

آډی ډبڅمزٿ ٵيىیه ثای ثځای یټ ډشیه31ډب ي ": ا٩ب ىاز

ان ٿیوي ٽ ى ډیبن س٪بٽىىيٿډب ایاى ډی ٭ي ای ة ث وٺي ٵش ثىیڈ،

اٵاى ډچق ك٢ ىاشىي، ایه ياٹٮیز ىاى، يڅی ډه میه اډي ا اىی

ی ةیای ثى ي كشی سیاويای ا ىیيڇ ٽ ى اا، س٪بار ډچلبو

ثىن ثٮ٢ی ٭ىان ا٩ب بىډبوی اوؼبڇ ي از ي آوب ٽ ایاى ث ډچق

ٽىىي ىاوي، ى ياٹ٬ ډی هاىي ؿىیه ياومى ٽىىي ٽ ډب اٵاى ٽز

، سیاويای ا هبع ي٫ ٿاډب ى ي٫ ډیشیه، سیاويای ا ي٫ ٽى ایڈ

ي ث آاډ وبى، اډب ویڈ ب٭ز ثٮي، سیاويای ىيثب سب كيیاي١ب٫. ي

،شىيٿ ٽىویه وٺي ثب ډی ي ثبیي ث ډلڄ يي٫ ي ي ډىڇ داٽىي

ب ویه ب ٥ی ثى ٽ ثبیي ا ډلڄ سٻ ز ډىڇ ث ډلچ ٽىویهٿثب

ثىيی ٿز ثبډب هحى ػیبن ٭ج ډٮچڇ ي ٽ يی سمبڇ . ځشىي ډی

وىیټ ثٮي ډٮچڇ ي ى هبن. ٭ي ای ڈ سیاويای ډی ٽىوي ي از ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

178

ی ٽى ثىوي ځثىي، ىیاب ٹجال ام ي ي هٿ ډلڄ ثځای ډیشیهث

هاز ثياوي سیاويای ا ٽؼبز، ځٵشب اٵاى ىاهڄ هبو ي وی ٽ ډی

ىي وٶ ا ډأډان اوش٪بډبر ا ڈ ى آوؼب ٽشىي ي ویي ٽ اي ا ٽشىي ي

ډب ثب ٽمیش مب یټ سمب ځٵشیڈ ي سىب هاز . ىبی آوب ا ثىن اچل

اڅجشډب ایه ثى ٽ ا ډبثبى ا ثب ٽىىي سب ډب ثشاویڈ ا هبع یڈ ٽ

".ر ډى سػ ٹا وڂٳ،ایه هاز ډب ڈ

ٽ سٺیجب آس ث ثٹا ي ،جق ي یپىج": ٹبمچ ا١بٵ ٽى

ا ډبثبىثب ىهبڅز اس، ډب. ثى، ثب م ایىب اس سمیڈ ث ىهبڅز ځٵز

اهلل ٥بڅٺبوی ځٵشیڈ ي بیی ثب ىيڅز ي اشبويای ى ايډی ي ىٵش آیز سمب

اهلل همیىی ٵشبىیڈ ي ى م آوب ډشٽ یزآاډی ث ك٢ ٿمـىیه سڄ

ين ؽيیڈ ٽ ا٭اڇ اس ث ایه ډى٦ٺ، ډمپه از ي٬١ ا ډشىغ ثپىي،

ٶبو أاډب ډز. ٥ٵی هى ا كٶ٨ ٽىي ډب ا٥میىبن وياشیڈ ٽ اس ثشاوي ثی

ډب ث . ى٥ٳ وٺي ا٭اڇ هاز ډب ډى ٹجڃ ٹا وڂٵز ي اس ة

ایڈ ٽ دشیجبن ىيڅز ثب اس وياشیڈ ي می ڈ ځٶشٿيػ ػه یؾ

ای اس ا٭اڇ ي، ډب ومبیىي اډیټٿه. ڇاوٺالثی آٹبی ثبځبن شی

ډجبىا ا ٥ٳ اٵاى ډب ٽ٥ٳ وٺي ثيى ة#اس$ ٵشبىیڈ سب ثب ٵډبوي

يڅی يٹشی ٽ ىيز ډب ى ا ، یىثڀ٥ٳ آوب سیاويای ر ة

، ډبي ٽى ٭ي ای ا ډؼبيان ايډی شىي ٽ ىوٺي ث اس ثه

ی ٽىوي ٿٽىىي ي ىيز ډب ا مبوؼب ىز ٥ٳ وٺي جی ډی اس ا ة

. ٽشىي ب اي ا ډی ثى، اٵاى ٽمیش ي اځ ىهبڅز ثٮ٢ی ا اسیبن ومی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

179

ٵډبوي څپ ؽ٥ٳ وٺي دیيی ٽى ي ى آوؼب ثهالٳ آن اس ة

يبدزٽ چی. اى٭ب ډی ٽىي، ى وٺي ىهبڅز ٽى ي كشی ا وٺي ڈ هبع ي

ٽیچډشی وٺي دیيی ٽىوي ي ىبر ٽىویه ا ی 10ـ15ب، سب سبوټ

".ىآس ځٵشه

ٹبمچ ثای اطجبر كٵبی، وای ا ثای هجوڂبان ،ى ایه ډٹ٬

ه ٽى ٽ ى آن يای ٵډبويبن ثب اٵاى سلز ٽىشڃ هى ٽ ثب ح

ثب ډچڄ ٿس ي حٽ ٽى اوي ي مـىیه يای چی یڈ لجز ډی ثی

.ي یىیي ڇ

وٺي ي يى #ػىڀ$ ى ػیبن": ى كٵبی ا١بٵ ٽ ٹبمچ ى اىاډ

٥ٳ ٥ ډشٺیڈ ة اوي ٽ ثبان اس ة اس، ىيشبن ډب بىر ىاى

ب ثى ي يب ى اهشیب ٽمیشح ب ي ٽى اوي ي سبوټ ٽىب سیاويای ومی

ثٮي ا ایه . آوب ٭مچیبر و٪بډی ا ى ىاهڄ وٺي جی ډی ٽىوي

ىيهىب، اشبويا ي ىيڅز دیىبى ٽىوي ٽ ډب اٵاى ډچق هى ا

ډب ایه . ث ثٹا ى ٵاهاویڈ، سب ٥ٳ ډٺبثڄ ڈ ایه ٽب ا ثپىي ي آس

ٽب ا ٽىیڈ ث بىر م، يڅی ٥ٳ ډٺبثڄ ایه ٽب ا وپى ي ث ٥ٳ ډب

". ا ٱبر ي يیان ٽىويب دیيی ٽى ي ثیبی ا هبو

ب وٶى ى ٽمیش

يٹبی٬ وٺي ": ٹبمچ ى ػبی ىیڂی ا س١یلبس ى ډى وٺي ځٶز

بی وٺي ثى ٽ ى ڈ اىاډ ىاى، ډب ډشػ يیڈ ٽ ى ٽمیشای س٥ئ

. ىي ايډی، اٵاىی وٶ ٽى اوي ٽ ث یؾ يػ و٪ هی ث اوٺالة ويان

ډبٹياان ي مپب وىیټ بياٻ ثىوي ٽ ؽ ؤبیایه اٵاى ى ځش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

180

ي٬١ ا اىا ډی ٽىوي ي سلز جی آٹبی كىی ئی ٽمیش ايډی ٹا

یبىی اچل ى ا٭ياىٹبی كىی آ ٹجڄ ا ایىپ ػیبوی اسٶبٷ ثیٶشي، .ىاشىي

". ٽى ثىسی٬بی وٺي ډیبن سٻ

ث ي سٻ ب ي ٽىبی وٺي ثٮي ا آس يی ى ډى ډاٽار سٻ

ی وٺي كب١ ث ډاٽ وي، هاز ٿیأر ومبیىي": ډوبم ثیه آوب ځٶز

ایه از ٽ اس ي اوياډی ى وٺي ،بی وٺي ی سٻٿیأر ومبیىي

ب ي ډبئڄ اځ ث ایه هاز. ثبن هچ٬ الف وي ثمبوىي ي ډىڇ ٽى

یبثیڈ ٽ ٭ي ای ډی هاىي ا ځش ٽ ى وٺي يی ىاى سػ ٽىیڈ، ى ډی

وشبیغ اوٺالة ایان ا ا ثیه ثجوي ي سمبڇ یی،ب ییٿا سلیټ ي ایؼبى ى

بی ٹجچی، ثای ایه از ٽ ث و٢ز ډىڇ ٽىشبن ایه و٪ب ي سیاويای

كمچ ى ي ډىڇ ٽىشبن ا ى ډٺبثڄ ىيڅز ٹا ىىي ي ډب ثای میه

اډب ى سمبڇ ،هاشیڈ ث ىيڅز يا ثيیڈ ایڈ ي ډی ډى٪ ث سان آډي

سػ ٽبٵی ث ایه ډبئڄ ،ٶبوأایڈ ٽ ىيڅز ډز ب، ډشػ ي ایه ػیبن

".ڇ ثب ٭مي ثبيأوياى یب بیي هيای وپى ایه ٭يڇ سػ، س

يڅی ،اٽىن یټ ٶش از ٽ ډب ى سان شیڈ": ٹبمچ ا١بٵ ٽى

".زسبٽىن ډالٹبسی ثب ىيڅز ٵاڈ وي ا

ىثب ډالٹبر ا٭٢بی كة ثب اډبڇ همیىی ا٩ب ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

اهلل همیىی ث ډب يٹز ډالٹبر ىاىوي ي ث ٭پ آٹبی ثبځبن، آیز": ىاز

ډب ى . بیمبن ا ث اډبڇ ځٶشیڈ ىٹیٺ، سمبڇ ډبئڄ ي هاش50ى ٭

ين ياٹٮیز ي ثای ٽمټ ډالٹبسمبن ثب اډبڇ همیىی، سٺب١ب ٽىیڈ ثای يه

ثیه ىي هچٸ سٻ ي ٽى ى وٺي، یأسی ا ٥ٳ ډبث ٵ٬ وٶبٷ ي ٽيير

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

181

ث ٽىشبن ثٶشىي ي ایبن ایه سٺب١بی ډب ا دیٵشىي ٽ ى بنهى

".ى ایه یأر ا ػبوت اډبڇ ث ډى٦ٺ ا٭اڇ هاي ،وي ي آیىيؽ٩ٳ

اهلل یٮشميای وی ډالٹبسی ډب ثب ك٢ر آیز": ىٽش ٹبمچ اٵيى

ةی ثب ایبن ډ٦ف ٽىیڈ ي ایبن سػ هب ویىاشیڈ ي ډبئڄ وٺي ا

ين ٹا ي ٽ ثای يه،ى ایه ډالٹبر ڈ. ایه ډئچ ډجيڃ ىاشىي

".اهلل یٮشميای وی یأسی ث ٽىشبن ا٭اڇ ومبیىي كٺبیٸ، ك٢ر آیز

ىٽش ٹبمچ ذ ثب اب ث اهجبی ٽ ى ډى وٺي ا اىی ي

سچیین، ياٹٮیز ا سب كي یبىی ياىی": ه ډی ى ځٶزحسچیین

٥ی ٽ ز، ډىٮپ ى ي هجب ا آنبن ډی٭پسلیٴ ي ډه

بوي ٽ سىب كة ىډپار ي ٽىب وي ي ډبئڄ ا ٥ی ډ٦ف ډیب ومی

وٶ ا ډىڇ وٺي آيا شىي 4000وبپبوي ي كبڃ آوپ اٽىن وىیټ ث ٿ

".ىز ث وٺي اډىیز ويانٿي ثای ثب

ٹ٦ٮىبډ دیىبىی

اڇ، دیىبىبی كة ىډپار ٽىشبن ایان ا ډ٦ف ٿيی ى ایه ه

: ٽ ى ایه دیىبىب ځٶش ي از،ٽى

٥ ډجڈ ي وی ى ډى هىډوشبی ةځيوبٿـ ایه يب ډ٦بڅت 1

. ای ىيڅز آوب ا سپیت ډی ٽىيٿوبډى٪ڈ ى ډ٦ج٭بر ىع ډی ى ٽ

هایڈ ډ٬١ هى ا ا ىيڅز ډی،بی سلز شڈ ډچی اوی هچٸٿثای ٵ٬ ن

.ى ډى هاز هىډوشبی ٽ ا ٥ٳ كة ډب اائ ي، يه ومبیي

ى ،ىیيٿىا ىيڅشی ډ٦ف ٽ ٹجال وی ثب ډاػ٬ الكیزځوـ مبن2

یمب ي ح ا، ىيڅز ا ٵشبىن ویيبی اسی ٽ ىاىءكبڃ كب١ وی اٹش٢ب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

182

ا ،٭چچی ٽ ٭مال ة ث وٺب٣ ډوشچٴ ٽىشبناياح ډؼبي ي ،سحٽ چی

یا ایه اډ ة،كييى ثی٦ٵی ٭ييڃ ومى ي هاىي ومى هىىای ومبیي

.اڅٮمڄ ډىڇ ډی ى ير ډػت سلیټ ي اكیبوب ٭پ

ـ ٵډبوي څپ ايډی ٽ ى كاىص وٺي ٽز ي ىهبڅز ډشٺیڈ 3

ىاش ي مـىیه ډلٽیه ي ٭بډچیه س٥ئ ي ٽشب ثیكمبو ىي ٥ٳ،

.ځىىسٮٺیت ي ډؼبار

بی بثٸ ي بياٽیٿبی اوٺالة ايډی ي وٺي ا ٭ىب اهالڃ ـ ٽمیش4

.ىىٿسٶی

ىيڅز، یأسی ا ثای ډاٽ دیاډن ثٹای آاډ ى ډى٦ٺ ي ـ5

. ث ډبثبى ا٭اڇ ىاى، هىډوشبیىثلض ى ډ

ان وٺي ث واكی ډى ٿډیه ػبوی آياأز ي رٿـ ىيڅز ٵا يبئڄ ثب6

دىاهز هبار ػبوی ي ډبڅی وبی ا ویپوز هى ى ي ىبر ي

.ىش س٥ئ ا ٵاڈ ومبیٿ

ډیه و٪ڈ ى ډى٦ٺ وٺي ي ثٹای آاډ ي ث٤ سٶبڈ أ ثای ر ىيڅزـ7

يی ى ایه شبن، سسیت اوشوبة ای ة،ثیه ىي هچٸ ٽى ي آی

ډشٽی ا ومبیىيځبن اشیه سٻ ي ٽى ي ذىن اىا اډ ي ډى٦ٺ

. ثيي اث آن ا

ویيبی #وی$ ـ هيع ٽچی ویيبی ٱیثډی د ا سپیڄ ا ي8

و٪ ي سوی ا ي ایؼبى یټ ٥جٸ ،اوش٪بډی ي هچ٬ الف اٵاى وببڅق

.یی٭ىان ویيی اػا ة،اى ډچی ډىشوت اٿياكي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

183

ـ اسوب سياثی الڇ ثای ثٹای اسجب٣ ډشٺیڈ ي ٵی ومبیىيځبن 9

ډى٪ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثب ىيڅز ي یأسی ٽ ا ٥ٳ ىيڅز ة

.ري٬١ ٽىشبن اوشوبة ي ا ی ةٿیي

اهلل ى ډى ياث٤ ایه كة ثب آیز،ٽىشبن ىثی ٽڄ كة ىډپار

اډب ډب یټ كة یبی ،ياث٤ ډب ثیب هة از": ٭اڅيیه كیىی ځٶز

".ڇشی

سب آوؼب ٽ ډه ": اڅیثبن ى ٽىشبن ځٶزح ى ډى س٥ئ ،ىٽش ٹبمچ

سی ا ٵٮبڅیز ډلمي يیٸ يڅی ډب ا٥ال٫ ىٹیٸ،ا٥ال٫ ىاڇ اي ى ٭اٷ از

یپی ا اٹاڇ بال ػبٳ ى ډى٦ٺ ٺ ىایڈ ي ث ىيڅز دیىبى ،ػبٳ

".ىینٿٽىیڈ ٽ ػچ ایه اٵاى ا ة

ډب ": ایبن ځٶزح ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى ،ىٽش ٹبمچ

اڅی اهلل اڅٮ٪می همیىی ي آیز اډیييایڈ ثب ا٭اڇ ىي یأر ا ٥ٳ آیز

".ىآډی كڄ اڅٮ٪می یٮشميای، ډبئڄ ٽىشبن ا ا ډبڅمز

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

184

یاای عشالی ت خان ایشا ضع حضب دىشاتجتجاص اآیذا

16/3/1358

یي سؼبي أی ١مه ر، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن،ٹبمچىٽش

ى ډبكج ثب ،یمببی ٭اٹی ث هبٻ ایان ي ډ٬١ كة ىډپارحا

: ٵز ؿىیه ٿ،16/3/1358 ان ى ډمٿیىيآ

#ځو$ ډب ، ى ر،ىاویڈ ٭چز ایه سؼبي ؿ ثى از ٽ ومی ډب

آن. ٽىیڈ ډلپڇ ډی،هبٻ ایان ٽ ي٥ه ډشٻ ډبز سؼبي هبػی ا ة

ييڃح ، ٽبویډڄعوي يشب اؽ ثٮيا٩ ىیي ،٥ ٽ ث ډب هج یي

وٶ ا ابڅی ٽبوی یمببی ٭اٹی ثمجبان يوي ٽ یټحيیچ ا وٽبن، ة

وٶ همی يوي ٽ 4وٶ ٽش ي 6ی وی همی ي ي ى يشبی ٽ

.ى ن ي ثـ شه٭ميسب

یمببی ٭اٹی ٽ ث هبٻ ایان سؼبي حٹبمچ ى ډى سٮياى اىٽش

وـ ٵ ؿىبا ىاىوي ي ٿ ث ډب ٿا ىي ډی یمببحسٮياى ا: ٽىوي ځٶز

يڅی ثبیي ى و٪ ىاز ،اوي یمببی ٭اٹی ٹي سؼبي وياشحٽىیڈ اځ ا

، هبٻ ایان ي ىبر ایان ثى از،ډىب٥ٺی ٽ ډى سؼبي ٹا ځٵش

.ریيا ٽى احز ٽ ډئچ هبسم ٥ اٽىن ڈ هج ایه

ډٹز ثب اٵاى ػالڃ یی اٵى ٹیبىٿٹبمچ ى ډى اكشمبڃ ىىٽش

ه ا ى آن ډى٦ٺ ة": ٥بڅجبوی ٽ ډػت ایه سؼبي ي ثبي ځٶز

٥ ٽ ىيشبن ي آىبیبن ا سان يڅی آن. ثهى ایه ىيسب ا٥ال٭ی وياڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

185

ىيڅز ډاٵٺز ٽى از ٽ ا٭٢بی ٹیبى ډٹز ى ،اوي ث ډه ا٥ال٫ ىاى

ز ٽ ى ٽىشبن ایان یؾ ٽى اډب و٪ډبن ایه. ٽىشبن ډشٺ وي

ٹیبى ډٹز ڈ ا ػمچ ٽىبی یٱیایاوی كٸ ىهبڅز وياى ي ا٭٢ب

،ى اوي ي آو٦ ٽ ځٶش ډی ه يحوبىي شىي ٽ ى وٺب٣ ډوشچٴ ح

".ایه اٵاى ى ٽىشبن ډشٺ وي ىيڅز ډاٵٺز ٽى %%%

وفشاس سذج تذ طست تطىی ضذ ايآیذ

20/3/1358

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان، ىیت ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

مبو٦ی ٽ ٹجال " :ى ډى ى٭ر ىيثب ا ی ٽىٶاو ىىيع ځٶز

ی ى یب ایه ٽىٶاو ثب ٭ؼچ سسیت ىاى ي ي الڇ ثى ٹجال ډر،ځٶشڈ

و٪بی هى ا ا٭الڇ ځٵز ي م ځيب وٺ٦ ایه ډى ر ډی

اى ڈ ځٶشڈ ٽ ډه ث آٹبی ډٶشی. یيوي ډی ٽىوي سب ث وپبر ډشٽی ډی

ثب ایه ٭ؼچ ي ثيين ډر اډپبن وياى اٹياڇ ث سپیڄ ؿىیه ٽىٶاوی

ای ثى ثب ٵٺب ډ٦ف هاي ي، يڅی ٵپ كبال ڈ اځ ى٭ر ىيثب. ٽى

ومی ٽىڈ ثب ایه ٭ؼچ، اډپبن ٽز ډب ى ٽىٶاو ىىيع يػى ىاش

".ىثب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

186

دتیشو حضب دىشات وشدستا، لاس دوتشظش

دس سد وفشاس سذج ايآیذ

21/3/1358

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى ډى ٽىٶاو ىىيع ،ٹبچمىٽش

٥ٽچی ٽ ډی ٽىي ى ثیه م ویيب ة ډب ةف": ان ځٶزٿث آیىي

اى ا كة ډب ؿىیه ى٭سی ث آٹبی ډٶشی. ى ٽىشبن اسلبى ثػى ثیبيى

٭مڄ آيى ي سچٶىی ڈ ٽ ثب ډب سمب ځٵشىي ث ایبن ٭ ٽىیڈ ٽ

ٽىیڈ ي ثب آٹبی یي ٭اڅيیه كیىی ڈ ثش ثى ٹجال ثب ڈ ډر ډی

ٽىیڈ ٽ ى ځٵشیڈ ي م ثب ڈ یټ ؿىیه اػشمب٭ی ا آډبى ډی سمب ډی

ى ای٤ ٵٮچی، سىب ٽبی ٽ . ډٵٺیز آن هیچی ثیش ثى،ر آن

ث یپی ا ا٭٢بی كة ى ىىيع ځٶشیڈ ث #ایه ثى ٽ$، ساوشیڈ ثپىیڈ ډی

ډب ثب آٹبی یي ٭اڅيیه كیىی ڈ . كب١ ىٿ٭ىان وب٩ ى ډیشیه

٥ٽچی اډیييا سمب ځٵشیڈ ي ثب ایبن ى ایه ډى ډر ٽىیڈ ي ة

بیي ى آیىي م ثب ڈ ،اى ىب ا ثب ثڂاوي شیڈ ٽ ػىبة ډٶشی

".ثشاویڈ ىي ڈ ػم٬ یڈ

ى ډى ٽز ى ٽىٶاو، ثباله د ا ": ٹبمچ ا١بٵ ٽىىٽش

اى سٺب١ب ځٶشیڈ ث آن سسیجی ٽ آٹبی ډٶشی،ی ٽ ر ځٵزیډسب

ثى ٽ ډه ثب آٹبی ٭اڅيیه نٽىیڈ ي سٺب١بی ایبن ای ٽز ومی،ٽى اوي

كیىی لجز ثپىڈ ي ثب ڈ ى ٽىٶاو ٽز ثپىیڈ ٽ ایه اڅجش ٭مچی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

187

اى دیىبى ٶبو ٹجال ډسی وپى ثىوي ي ډه ث آٹبی ډٶشیأویز ي ډز

بیي ،یىٿی اوؼبڇ ةیب ٽىڇ ٽبی ثپىىي ٽ ثٮي ا ایه ػچ، ډر

".مبو٦ی ٽ ځٶشڈ م ثب ڈ ثشاویڈ ىي ڈ ػم٬ یڈ

ایه ئاڃ ٽ آیب اال ؿىیه ٽىٶاوی ا سبئیي ثٹبمچ ى دبن

: ځٶز؟یي كة مب هاي ثى یب وأیٽىیي ي سمیمبر آن ډى ر ډی

ی ؽ ثبیي ىیي وشبیغ ایه اػشمب٫،ساویڈ ى ایه ډى ثيیڈ اٽىن و٪ی ومی"

".ٽىیڈ ي و ډوبڅٴ آن شیڈ یي ډیأیډب االن و اػشمب٫ ا ر. ز

%%%

لطعا حضب دىشات وشدستا ايآیذ

23/3/1358

ثځای ا ىډپار ٽىشبن ٽ ى ىيډیه ي كةډشه ٹ٦ىبډ

ي ي ډى اشٺجبڃ ٹائزٽىٶاو ىىيع ا ی ومبیىي ایه كة

: ان ى ایه ٽىٶاو ٹا ځٵز ؿىیه ازٿٽىىي و٪ی ٽز ثی

! ډىڇ ډجب ٽىشبن

ډىڇ ،ى ووشیه يبی ي٫ اوٺالة ایان ث جی اډبڇ همیىی

،ٽىشبن ى ٶٳ ډٺيڇ آن ٹا ىاشىي ي مبوىي بی ډىب٥ٸ ایان

ی اىاډ ییيی وبح ا سب ډجب،يوی یڈ ٥بٱسیٿ ى ا نیانٿیح

ؿ ى ،یه يٿ ا ٽىشبن ا هن یيان ن، ى ایه ډجبار.ىاى اوي

څی ي اس ډىي، ډجبان حػیبن اوٺالة ي ؿ ى ثهى ثب اٵاى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

188

ٽىشبن ؼب٭بو یى ذ ٽىوي ي ثای دیجى ٮببی ډچی ایان

يوی یڈ ٵبي ٿ ډىڇ ٽىشبن ى ایه ډجب ٭الي ث نیٿان. یيويٿػه

ى ٽ ی ى ایان ٽب آای وبن یڈ ډىډیؽ ایه ثى ٽ ،بىبی

ثيیه سسیت ٽ هچٸ ډب .وؼبويٿ ډىډی ا ى ثوبډ هى ة يبی ډچی هاز

ووز ثاوياهشه یڈ ٥بٱسی ي ایؼبى ،ثای ىي يٳ ابی ډجب ډی ٽى

بی اػشمب٭ی ى ا ٽ اكشاڇ م آاىی ٽ ة یډىڇیټ یڈ

ية ؽبؽا ٵياسی ى یډیه كٺٷ ډچی ث پڄ هىډوشبی أ ر،ىيڇ. ثڂاى

ایه . ٵا ځٵش ازی هچٸ ٽى ا ٿوت ويياشڈ ډچی م ع .ایاوی آاى

#م$ ٵ٬، ٵ٬ شڈ ډچی، ډبىی ػىج ڈ يی ىاىٿشڈ، ڈ ػىج ٵه

ایه از ٽ ، آوـ ثی ا م ى ډئچ شڈ ډچی امیز ىاى.بز شڈ

هچٸ ٽى . يى ومی ٽىيم اكب كبٽمیز ث وز ،هچٸ شميیي

ډى٦ٺ هىډوشب ٽىشبن، م . سٮییه ٽىي هاي كٸ وز هى ا ډی

ډىب٥ٸ ٽىویه ثب ىو٪ځٵشه . ىىٿ ډىب٥ٸ ٽىویه ایان ا بډڄ ډی

،یز بٽىیه ډى٦ٺص اٹشبىی ي هاز اٻ، ػٲاٵیبیی،ای٤ سبیوی

سلٺٸ ي هىډوشبی یب ٵياسی ٽياڇ یټ پڄ ډٮیه ا .ییه هاي ي٫ر

هچٸ ٽى الاځ ى ایان سىب یټ هچٸ شميیي ډض. ثبي سٮییه وز ډی

آوڂب كڄ ډئچ شڈ ډچی سىب پڄ هىډوشبی ډی ساوز ،يػى ىاز

كڄ پڄ ٵيایش ا،ىى٫بی شميیي ډز ٭چز يػى هچٸ ة څپه .ثبي

ى الكیز ى ر، ثٮ٢ی ا اډ ډىلا.ي سی ث و٪ ډی ػبډ٬

:ى ب ثو هال ډیؽایه اډ ى . ىيڅز ډٽی از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

189

ډبڅی ـ اډ ډث٣ ث ياث٤ هبػی ٽ بډڄ ياث٤ یبی، ثبځبوی ي1

.هاي ثى

اپىب ي ٽىشڃ ؿبحوټ ډٽی ا ٹجیڄ ابی ة ـ اډ ډث٣ ث ٽب2

.ډبئڄ ای

بی ایان اشٺالڃ ي آاىی هچٸ،ـ اډ ډث٣ ث ىٵب٫ ا ډبی ٽ3

ی هبعيى ډٺبثڄ سؼب

ی ٽ ډٮمال ث یب بی ىاډير اٹشبىی، ثوبډ ـ اډ ډث٣ ث ثوبډ4

.ی ویبډىي ازٿڈؽبی ایځ ډبی

ثای . الكیز بډبوبی هىډوشب هاي ثىىاىا اډ ىاهچی

اوياډی څی يح ډی سان ،ين ثیش ډٶڇ هىډوشبی یب ٵياسی يه

ى الكیز ىيڅز ،ى كبڅیپ اىا اس ي ٵډبويی آن. ىا ډظبڃ

ى ، یه آوب ثىٿ ي یب آوـ ثبیي ػبی څی ي اوياډیحاىا ډٽی از،

و٪ ، وٺ اس ډىى. الكیز بډبوبی ډى٦ٺ هىډوشب هاي ثى

ثبیي ،ډىڇ ٽىشبن ایه از ٽ اس اسؼب٭ی ي ١يهچٺی بىبی

بی ډىڇ ٽىشبن اى سىڇ ػچت ا٭ز. ډىډی ى ـ ډچییسجيیڄ ث اس

ى یټ ػمچ هال وی وٺ اسیی ا . كیبسی ىاىیوی ١ير

اس ث . هبػی از آوڈ ىٵب٫ ا ډبی ٽ ى ډٺبثڄ سؼبي،ى ډی

،ډیه ایه يٳأیؾ يػ وجبیي ى اډ ىاهچی ٽ ىهبڅز ٽىي ي ثای ر

. وي ى ډب ډشٺ يبی ٽىشبن هبع دیىبى ډیى دبىځبوب ا

،اوشوبثبر ٭مډی .ډؼچ ډچی ٽىشبن ا ی ډىڇ ٽىشبن اوشوبة ى

ی ٽىشبن ةیبډبوبی اػا. ی ډوٶی هاي ثىأ ثب ي ډشٺیڈ،ډشبيی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

190

ا ی ىیڂ وی ډچڈ از ٽ ومبیىيځبن . هاي يدب يیچ ډؼچ ث

ډبوىي بی ډىب٥ٸ ایان ى ىيڅز ،ا ٵياسییډىب٥ٸ هىډوشب ٽىشبن

پڄ هچٸ ٽى ؿ ة#سأډیه كٺٷ$، يا١ق از. ى ىازنٽز ها

سمبډیز ا١ی ایان ييكير س٢بىی ثب هىډوشبی ي ؿ ث پڄ ٵياسی،

٥چجی ا يو اسبڇ سؼیٿمیه ػز ى كبڅیپ ډىڇ ٽىشبن ة. وياى

ای ٵى ي ا ي ډیىى ٽ ی ا آطب ڇ یڈ ٥بٱسی صٽىىي ي آوا كث

ى و٪ هى ا ى ډٺبثڄ هاز نو ا اډبڇ همیىی ډیواامیڈ، وىياى ډی

ن بى اويٽبا ىز#ث$ هچٸ ٽى ى ٹبون ابی ػمی االډی

ډىڇ ٽىشبن ى . ى وؼبويٿٵډبیىي سب كٸ هىډوشبی ى ٹبون ابی

ڈ ،اهلل اڅٮ٪می اډبڇ همیىی ػیبن اوٺالة ٭٪یڈ ای ث جی آیز

.كٸ اوش٪ب ىاوي ٽ ا طمار اوٺالة ثډىي وي څا ة،ٽىوي هى ا اىا

هىډوشبی ثای ٽىشبن ي ىډٽای ثای ایان ،ډا٬١ ډىڇ ٽىشبن

آوـ ثای هچٸ ٽى امیز ،ية كپډز االډی اډپبن سلٺٸ ىاىؽبؽى

وـ ػمی االډی انؽ . ثچپ ډلشای آن از،ىاى وبڇ ػمی ویز

ثيين سىیي ،ایه هاز ابی ډىڇ ٽىشبن ا ډى ٹجڃ ٹا ىي

.شیجبوی هاىي ٽىحډىڇ ٽىشبن ا ػمی االډی

ٽمیش ډٽی كة ىډپار ٽىشبن

ىٽش ٹبمچ

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

191

طیی وی ا حاضش یستی یه لذ عمة: دوتش لاس ایشا فشدا

28/3/1358

"ا ٽىٿ ٭پ آوـ ا ٽ ىیي ثى ،اهلل ثبوی آیز"

"هى ڈ ډیؽ ثیش ٮب ي سىبٹ٠ ث ،ى ٹبون ابی"

. يیڈ ى بهشمبن كة ىډپار ٽىشبن ث ىیيا ٹبمچ ي ثچیبن ډی

ٹبمچ سب ا سان یي ي . ٭پ ٹبة ي ٹب١ی ډلمي ث ىیا از

ٽىىي ي ٹبمچ ثوبډ اىی لجز ډیىثب. ثبى ا ډی ؽی ا ٿهز

. یی ثپبوىيٿوىي، ډی هاىي ډب ا ث ى ٭مال ىز ث سلیٴ ډی،يیيٿ ډی

،یىيآ ډیٿٹبمچ ي ثچیبن ثب ىي دیم. ایڈځ ثای ب٭شی ثٮي ٹا ډی

آوبن ډىاوی شىي ،ب ى ي ى كة لجز ٽى ایڈٿٹجال ثب دیم

. ىن هچٺبن ثبٿ سب ٵيایی یب دیم،اوي زځی هى ٿٽ ا م ؿی وي

ٽىىي، ىي دڇ يی ډیه ٽب ډی،ب د ىاڇؽډه ": ځٶز یډىی ډیح

ډىڇ ٿ ثای ډب ٽىب دیم، شیڈٿد ىیڂڇ دیم هىڇ ثب ىي

كٺٷ ډبیبو آوب ثیب وبؿی از، ىيیز سب ".ثىن اٵشوبی از

سیه ډئچ ډ٦ف،ویىیڈ ث لجز ډی،سډبن ثای ډب وؼبحىيیز ي

ٽ كٺٷ ىهاشی ٽىب ى اؽ ،ساوي ٹبون ابی ي دیبډيبی ثبي ډی

اوش٪باسی ٽ ا ایه ": يیيٿ ٹبمچ ډی. وبىیي ځٵش ي از،وی آن دی

اڅجش ٹبون ابی ػاوت . ٹبون ىاشیڈ، ث ٥ٽچی ثآيى وي از

ډظجشی ىاى، ایه اډ ٽ یڈ بىبی ثای می ى ایان وٶی ي،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

192

. هى ڈ ډیؽ ثیش ٮب ي سىبٹ٠ ث ،ى ٹبون ابی. یزٿیيی ثح

بی ب ي آاىی ػمٮیز،ثیبی ا اڅی ٽ ډث٣ ث آاىی اكاة

ای ايٹبر ډث٣ ٿ"ٿڇ"ڇ از ي اڅجش ایه أی س"ٿڇ"ىډپاسیټ از ثب

اڃ االڇ ثبي ي یب وجبیي ډٲبی ثب كیظیز ي ثب وجبیي ډٲبی،ډی ى ث ایىپ

ب ا «ٿڇ»يڅی سؼث وبن ىاى از ایه. اٵز اوبوی ي ا ایه و٫

یب ى ډى ډت، اال يساوي ث وٶ٬ هى سٶی ٽىي ٽی ث آبوی ډی

اڅجش ډب ث هثی . ي وؼبوي ډیٿای ى ٹبون ابی ثبیز ؿىیه ډبى ومی

اوي، ى ،ٽىیڈ ىٻ ډی ثای ٽبوی ٽ ى جی اوٺالة االډی ٹا ځٵش

ن . ډپڄ از، كٺٷ آوب ٭بیز وي از ایان ایه اڄ ث پڄ ىیڂ

ثبیي ىاای كٺٷ ډشبيی ثب #ث هبواى سأٽیي ىاڇ$ ى اػشمب٫ ي ى هبواى

".ىیٿ ډى ډبيی ة،ډى ثبي ي ى ډٺبثڄ ٽب ډبيی

حمق خما

وي ػب وجز ث ٹبون ابی ؽوی ى ىډى كٺٷ هچٺب، ایه دی"

ا٭شاٳ ث يػى ٹڇ ٽى ى ،15 اڄى. بثٸ، ٹيډبیی ثىاش از

ي #یزؽان ٹبون ا ٹڇ ٿاڅجش يا١ق ویز ٽ ثىاز ویىي$ ایان ي

يڅی اڄ ،ى اڄ ىیڂی ث آاىی ثبن ي ډ٦ج٭بر ډلچی اب ي از

بی ایبڅشی ي يالیشی بثٸ ٵٷ یبىی ثب اوؼمه، ٽ ډث٣ ث ابز74

".وياى

يی ډ٦ف ٣ ځبډئچ ا ": يیيٿ ٽبوڈ، ډی وه ا ث هىډوشبی ډی

ډب . ا ډب ثای یټ يشب ي یب یټ هىډوشبی ډی هایڈٿٽىىي ٽ ان ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

193

هىډوشبی ا ثای هچٸ ٽى ي ډىڇ ٽىشبن ډی هایڈ ي ایه

ی ٿهىډوشبی سىب ډث٣ ث اىا اډ آډی، اډ ثيای ي ٵه

ویز، ثچپ ٹجڄ ا ؿی، هىډوشبی یٮىی ایىپ هچٸ ٽى اكب ٽىي

ثای ٽی ر، ایىیڂ م٥ه ىػ ىيڇ ویز ي كبٽڈ ث وز ه

ډب . ٽ شڈ ډچی ډپڄ از، ډب ډٶڇ هىډوشبی ا ٵډڅ ٽى ایڈ

ی ي يڅی ي احيییڈ یبز هبػی، اس ي اډ ىٵب٭ی، یبز ٿ ډی

. بی اٹشبىی ىاډير، ډىلا ى الكیز ىيڅز ډٽی از یبز

ثبیي ى اهشیب ابیی ،اډ ډث٣ ث ىاهڄ ٽىشبن ي ډوب اوش٪بډبر

ان ډشمٽ ىاش ٿډب ثبیي یټ ا. ٽىىي ثبىي ٽ ډىڇ ډى٦ٺ اوشوبة ډی

ډب . ی ٽىيٿی ي ثيای ي اٹشبىی یيٿثبیڈ ٽ ثشاوي ث سمبڇ اډ ٵه

بی ٱی ٵب ایاوی ډی هایڈ ٽ ى ى ياٹ٬ هىډوشبی ا ثای ډچیز

اوي يیىي م ډىڇ ایان ٿ ٽبوی ٽ ډی. ځش ډى شڈ ډچی ٹا ځٵش

،ي ډبيار ي ثاىیحآوب ى . ٽىىي هىډوشبی ډی هاىي اشجب ډی

شڈ ډچی ثڂاوي ي ياٹٮیز ایه از ٽ ٥ٵيا ٵ٬ يی ةحډی هاىي

ډب . بی ویڈ ډیچیوی اشٺالڃ ىاوي ى ىویب ثیبی ا اٹچیز. شڈ ډچی ویشىي

بڃ از ٽ ثای 34 هىډوشبی ډی هایڈ ي ،ى ؿبؿة ٽ ایان

يٹز ىڅیڄ ا٥ال٭ی یؾ ثی. اځ ومیياوىي، ثياوىي. ٽىیڈ یين ث آن ډجب ډی

اځ . ثيیي ا ډىڇ ثذیي. هىډوشبی، هاز ډچز ډبز. هثی ویز

هاي ثى؟ ثای ين ؿڀ اىاډ ډجب ثب مب،ثب هىډوشبی ډاٵٺز وپىىي

ثب سأٽیي ډی ٽىڈ اځ ډب ڈ وشاویڈ، ،ایىپ یؾ اثبډی ى ایه ډى ثبٹی ومبوي

ډب ى ډبن یڈ ډىٶ . ثٮي ا ډب هاىي آډي ي ډجب ا اىاډ هاىي ىاى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

194

ى ثوبډ كة هى، ډجب ډچلبو ا ډجب ابی ٹیي ٽى ثىیڈ، ،ب

يڅی كبال ٽ ،یا ٽ م ابی ډجب ىډپاسیټ ى ياٹ٬ ډييى ثى

ـ سب يٹشی ٽ ابی ډجب ث ی ىډپاسیټ ثب ثبي،كة ٭چىی از

سمبڇ ٮی ډب ایه هاي ثى ٽ ا ـ اوشوبثبر ي یمبییح ا، س٪بار،يوبډ

ثای ځٵشه كٸ هىډوشبی ډجب ٽىیڈ ي ث یؾ يػ كب١ ب،ایه ا

ویىی ٽىیڈ ي ث یؾ يػ ڈ ٭الٹ ويایڈ ث ویشیڈ كشی یټ ٹيڇ ٭ٺت

یی ډچلبو ثیه ډب ي ىيڅز یب ویيی ٿ٭ىان یټ كة یبی ډئڃ، ى

".ىیڂی دی ثیبیي

اجشای مذ

ا ٭چی ډب ي٫ ٽىوي ي ٿػه. آوـ ى وٺي ځز، ث ډب سلمیڄ ي"

. ٭ي ځٵشیڈ ا ةٿ ػه ثایبن ىاىنحډئڅیز یبی . ډب هبسم ىاىیڈ

ډب اډیييایڈ ى آیىي ث یؾ يػ ایه . یيی ٽىويحډىڇ ڈ ا هاز ډب

ٽڄ يڅی ث ٭ىان یټ اوبن آاىیوا ي ث ٭ىان ىثی،٭مڄ سپا وى

ی ث ډب سلمیڄ ٿيیڈ اځ ػهٿ یكة یبی ىډپار ٽ بڅب ډجب ٽى، ڇ

ى ي اځ اسؼب٫ ي ویيبی ١ياوٺالة ى ایان ٹير دیيا ٽىىي ٽ ث

ایه و٪ كة ډبز . يی ډب اچل ثپىي، ډب ا هىډبن ىٵب٫ هایڈ ٽى

ډه ثب ثهىبی .يیڈ ي ډبیڄ شڈ ٽ ډىڇ ایان وی ثياوىيٿ ٽ یق ډی

ىز از ٽ ثای ىډپای ډلييىیز ٹبئڄ . اىیپبڃ ډاٵٸ ویشڈ

يڅی ثب ایه م، آوـ كبال ،ي اوي ي ي ایه ډلييىیز ا ثیش ډی ٽىىي

. ا و٪ يػى ىډٽای ى ایان ز، ٹبثڄ ډٺبی ثب ډبن ب ویز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

195

ځیڈ اډپبوبر ي ي ایىپ ډیایؼبىب ٽمش ى ٽىشبن اڅجش ایه ډلييىیز

".ىډپاسیټ ى يػى ىاى، لیق از

آیذ خك

ډجب ډىڇ ٽىشبن ،ډب ث یؾ يػ": يیيٿ اػ٬ ث آیىي هچٸ ٽى ډی

. ٽىیڈ ا ى یؾ ډٺ٦ٮی، ا ډجب بی هچٺبی ایان ػيا وپى ایڈ ي ومی

از ٽ "نىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای ٽىشبن ایا" ٮب ډب

. ى يناځ ا ٥ٳ ویيبی ډچی ىٻ ى، ثیبی ا ډپالر كڄ ها

ایىپ ډب اا ىایڈ ىډٽای ثای ایان ا ٹجڄ ا هىډوشبی ثای

ساویڈ س ٽىیڈ ٽ ډب ى ډب ومی، ٽىشبن ثڂایڈ، سبىٵی ویز

ٽىشبن، یټ هىډوشبی ىډپاسیټ ىاش ثبیڈ ي ډىڇ ى بی ثوبی

اځ ایى٦ ثبي ث ٥یٸ ايڅی . ی یټ یڈ اشجياىی ثبىيٿایان ى

ث میه . آډی ىاش ثبیڈ ووایڈ ساوز ى ٽىب ڈ، میشی ډبڅمز

. ٽىیڈ ٽ م ویيبی ډچی ى ایان ثبیي ډشلي وي ىڅیڄ، ډب ٵپ ډی

ی ٿاٽبی ي بويح ثای ـ ډجی ي ٱی ډجیـویيبی ایڄ اوٺالثی

كٳ ایبنٿا اٹياډبر ١ياوٺالثی ي اولب. "ثبیي ياٹٮب ثب ڈ ډشلي وي

بهشه اوٺالة ډشٹٴ،ب يٳ ا ایه اٹياډبر ي یب ى ياٹ٬ س٥ئ": وي ډی

ثٮي ا اوٺالثی ویيب ث ىي ػج . سب ای ویز ىیيحایه . ایان از

ٽىي ویيبیی ٽ ى سٮمیٸ ي دیجى اوٺالة ډی. وي ډو سٺیڈ ډی

. ىاوىي ي ډی هاىي آوا ډشٹٴ ٽىىي ي ویيبیی ٽ اوٺالة ا سمبڇ ي ډی

ث ډي سجيیڄ ث ویيبی اسؼب٭ی ي ١ياوٺالثی ـویيی ىيڇ ـ ایه ویيب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

196

بی یڈ ب اڅجش ثب ٽمټ ډشٺیڈ د ډبوي $وي ي كبال میه ویيب ډی

بهشه اوٺالة ي ٮی ى ډشٹٴ#اوي ب ي اس ثبٹی ډبوي ٽ ى ٽمیش

ٽوجبیي ډىش٪ ثى. ٽ ى دی ىاز، ىاويای اولاٳ آن ا ا اچی

اولب٥چجی ث كي وبة هى ثي ي ىیپشبسی ا ى ٽ ډچ٤ ٽىي ي

ي ي حاولب٥چجی ى ی $ ډجب ٭چی آن ا آٱب ٽى اثٮي

ی ٿٻ ي ثؽ ثب س٪ب ٽ#.ىي ٮبی ٽ ثبي ى اڄ ډئچ سٲییی ومی

بی اولب٥چت يی ىي، ثبیي ثالٵبچ ډجب ٽى ي ٽ ا ٥ٳ ځي

یيی اسؼب٫ حیی ا ٿػ ایه ای ثای ػچ. بن ٽى مبوؼب ى و٦ٶ هٶ

".ي ٵبیڇ يػى وياى

ایي، ثای یی ٽىٿان ػچٿز آياٿيیىي مب ا ثبٿ دڈ ډی ډی

ثهالٳ اى٭بی ثهی ا ": يیيٿ ي ؿ ٽى اوي؟ ډی ایي ان ؿ ٽىٿآيا

يیىي ٿ ٽ ث ٽىبی ي یب اكشب ډی،ډلبٵڄ ىيڅشی ي ثهی ا ډلبٵڄ اسؼب٭ی

يٳ ي ،آيى ډی٭مڄ ان ث وٺي ډمبوٮز ةٿز آياٿكة ډب ا ثب

وي، ډب ا ي ايڃ، ډاٵٸ ډاػٮز م ځی ٱ یبی ى ایه ػز ثپب ډی

ډاػٮز آوب ث و٪ ډب یټ ٭مڄ اوٺالثی از ي يػىبن . ان ثىیڈٿآيا

ډب . یز ٽ ى وٺي ػیبن ىاىئب ٽىن س٥ئ و٭ی ډجب ي هىظی،ى وٺي

ډئچ وٺي ث ٣ٽ ثیش ث هب$ثب ډٺبډبر ىيڅشی ي كشی ثب هى اډبڇ

،سی ثٶشىي ٽ ډشأٶبوأسمب ځٵشیڈ ي سٺب١ب ٽىیڈ ی #ىیيابن ٵشیڈ

ر ا ث ٭ي ىاز، ثٮي ا ډاػٮز، ثهالٳ أاهلل ثبوی ٽ یبز ی آیز

كٺیٺز ي ثهالٳ م اڃ اهالٹی، ٵٺ٤ ډب ا ډشڈ ٽى ي ٭پ آن ؿ ا

مب . ډب ډؼيىا ثب ډٺبډبر ىيڅشی سمب ځٵشیڈ. ا ٽىٿ #ثى$ ٽ ىیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

197

ا ٥ٳ ىيڅز ث ډب ځٶش ي ٽ ثب سپیڄ یټ ای ډشٻ ا ٥ٵیه

ومبیىي ى ا 5ډاٵٺز ي ي ٹا از ٥ٵیه، ٽياڇ #سٻ ي ٽى$

یپی ا ٭چڄ كاىص وٺي ا . ىاش ثبىي ي ایه ا ايڅیه دیىبىبی ډب ثى

ي ڈ ٭يڇ يػى ای ډشٻ ايډی، چمب، ډبٽ، ډیبوييآة، ٹي

ان ث وٺي ٿكبڃ، ډاٵٺز ي از ٽ آيا ة. ٽى ایڈٽ ى بیه

ايااوی ٽ ا سان ا٭اڇ ي اوي، حىوي ي اډىیز ى آٱب س٤ ٿثب

اڅجش ػبی سأٴ ثیب ىاى $ از ډیه هاي ي ي ىيڅز ډاٵٺز ٽىأر

#. ازان دىاهز ويٿٽشیه ٽمپی ا ٥ٳ ىيڅز ث آياؽٽ سبٽىن ٽ

ويیه ثب ا كة ډب سٺب١ب ٽى ٽ ؽثٮي ا اوٺالة، اىی ي سچیین ډبثبى

ٽب ا ٽىیڈ ي اډىیز بډبن ا كٶ٨ ٽىیڈ ي ډب می ثب ٽمبڃ ډیڄ، ایه

ډب ي اويی دی، ثٮي ا ډالٹبر ىيڇ ثب اډبڇ، ډئچ یټ. ٽىیڈ ى ڈ ډی

آډی ا بی ٽىی ي مـىیه اهجب سلیټ اىی ي سچیین ي ٹ٬٦ ثوبډ

سی ا ٥ٳ اىی ي سچیین سان ث ډبثبى أى وشیؼ ی، ډ٦ف ٽىیڈ

ث كبڃ، وشیؼ ډظجز . ثچیبن ثب آوب لجز ٽىیڈ ډه ي ٽبٻ ٱىی. آډي

ه ٽىىي ي ث اىی ي حبی ٽىی ا ډؼيىا ثى ي ٹجڃ ٽىوي ٽ ثوبډ

ػز ای سب كيی آاىی،سچیین ډبثبى ي ث ٥ٽچی بی ٽىشبن

يڅی ډؼيىا ډيسی . ٽب ياٹٮب اوؼبڇ ي بی ډلچی ثيىي ي ایه سڅیي ثوبډ

ـ بیي ى وشیؼ ىمىبیی ٽ ىاى ډی ى ـاز ٽ اىی ي سچیین

كمالر هى ا ث ډىڇ ٽى ي كة ىډپار ٽىشبن آٱب ٽى از ي

ر اډ هبػ ٽ ومبیىيځبن ډب ا ثيين ا٭الڇ یؾ ایه اڅجش ثب یبز يا

بیی ٽ اهیا آٱب كمچ. ث آن ػچ ډپٻ ا وياى، س٦جیٸ ىاى،ىڅیچی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

198

. ٶیڈأىي ي ا ایه و٪ ډب ثیب ډز و٪ی ډئڅیه ا وبن ډی ساٵٸ ثی،ي

ٽشیه و٪ی ا ث ؽ يڅی یؾ يٹز ٽ، ىاشیڈ ا اډپبن#ایه$ ډب می

بډبن اىی ي سچیین ډبثبى سلمیڄ وپىیڈ ي ػبی سأٴ از ٽ میه

اىی ي سچیین ث ایه سسیت ى سلیٴ كٺبیٸ ي ى سلیټ اٵپب ٭مډی

".ٽ ډی ٽىي

سیه ي ډىٶسیه ٽبوی ٽ ایه الكب ا ىیبٵز ٽى اوي ػي ډسؼ٬

ایز ٽ ٭چی ایىڈ ػئی ا س٥ئ. ٵئىاڅب ي ډبڅپبن ډى٦ٺ ٽىشبن شىي

ىيٽىن جی ا ،آوب يٵبن سىب ي سىب. جی اوٺالة اوؼبڇ ځٵش

. بز سب ثشاوىي يی ث آبوی ث جی اوٺالة يډ ثوىي ډىڇ ي سى

بیی ٽ ث وجز. ډوب ویيبی ډشٹی از،يٳ ویيبی اسؼب٭ی

شىي ربډبوبی ډوشچٴ یبی ٽ ىاای بثٺ ىهبن ډجبا

یز؟ ؽییب ٿ وشیؼ ایه يٳ. یي ایه يٳ ازؤډی ىىي، ىٹیٺب ڇ

یبی ىاوي ي ٹي یب ویيبی اسؼب٭ی ٮی ى ثيوبڇ ٽىن بډبن

ين ٹير يیبيیی ؽىاوي ا ایه ٥یٸ، ث ایه بډبوب څ٦م ثوىي ي

څیی ي ػبی حبی ثیىىي، ث ی ى هى ومی اډشٺیڈ ثب ایه بډبوب

٥ ث و٪ ډیي ٽ ایه. وي ډشڄ ډی،ٽ ى اڄ ډلپڇ از

ٽىىي ویيبیی هبع ا اډپبوبر ىيڅز ي هبع ا كی٦ ٹير ىيڅز ٭مڄ ډی

ومو ىیڂ ایه و٫ ٽبب هيع . س ډی ى ٶبو ي ث ي يا١قأي ډز

اهلل ډىش٪ی از ٽ ى ياٹ٬ د آیز،ډوبڅٴ ٹبون ي اڃ ي ډجبوی اوٺالة

سمبڇ ویيبی اوٺالثی ي ىيڅز اوٺالثی ا ث ډو ځٵز ي وبن ،ثب ایه ٭مڄ

ی یوبډیڈ، ویيبی یب ي ډبػاػ ډب جی اوٺالة ډی ٽىاى ى ىاهڄ آوـ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

199

. ثب آيى ن، اوٺالة ا ث ػبیی ثپبوىي ٽ ٵبػٮ ةاشىي ٽ ٹبىوي

اڅمچچی سان ثب كمبیز ىیڂان، ا ثیهٿٽ ٽی ٹبى از ى ٵيى يٹشی

وبن ٭مچی ا اوؼبڇ ىي، ث ٥یٸ ايڅی هاي ساوز ى وٺ٦ ایان، ؽ

ا ډمپه ٭چی ویيی اوٺالثی، ٭مچی ډبػاػیبو اوؼبڇ ىي ٽ وشیؼ

". ثهى ډچلبو ي كشی ٵبػٮ ثبي يییٿاز ى

%%%

ت عا اعتشاض ت اخثاس سادی تیضی

یایی وشدجحضب دىشات وشدستا دعت ت سا

ویا

20/4/1358

اهجب اىی ي ،ج كة ىډپار ٽىشبن ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ،

آډی هاوي ي آن ا ډٲ١بو ي سلیټ اسچیین ى ډى ٽىشبن

ای ثای ثڈ .ىن ياث٤ ثیه ډىڇ ٽىشبن ي كپډز ډٽی هاوي يیچ

یي ثای اډىیز یيیىي ثیبٿاډی ٽ ا یټ ٥ٳ ث ډب ډی ٿيی ا١بٵ ٽى ه

ث و٪ ډی ي ٽ ،ډى٦ٺ ډاٽ ٽىیڈ ي ا ٥ٳ ىیڂ ث ډب كمچ ډی ٽىىي

ه اهجب حبی ځب٭ي ای یب ٭اډچی ومی هاىي ثیه ډب ي ىيڅز ي ٮی ىز

يی ا١بٵ ٽى ث ډى٪ . ث ٭چی ډب ایه از ٽ ث ایه ياث٤ څ٦م ثوىي

يیب ي مـىیه سؼبي ث كیڈ آاىی ب، اډي ى ا٭شا ث ایه ٱ

.ى ا٭شبثبر ي س٪بار ای ثځا هاي ،ٽچی بی ٽىشبن

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

200

تیضی دس اعتشاض ت اخثاس سادی

تظاشات وشدستا آسا تشضاس ضذ ايآیذ

21/4/1358

30 ثی ا ، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن، ٹبمچ ىٽشىیي ث ځٶش

ي اىاار ب ی ىوي ي ډٲبییمبح ىز ث س٪بار ي ا،ا وٶ ى ډبثبى

مـىیه ى ډى ٭يڇ ،ٹبمچ. میه ډىبجز، سٮ٦یڄ ثى ایه ة

ي سىځ ځيبی یبی ى ایه س٪بار ث ىڅیڄ ثهی اٽز

ٽی ؽایه ٭ي ځيبی ٽ": وجىن يٳ ي ثوبډ س٪بار ځٶز ػبډ٬

س٪بار ي يڅی ثوبډ، ث ډب ىاشىي ڈشىي ٽ ایه ا٭شا ا

ب ا یمبیی ث ډى٪ یټ یب ىي يٳ ثځا ډی ى ي سمبڇ هاشحا

ٵب ث #ىیي$س٪بار اډي . ی ډىٮپ ٽىییمبحومی ى ى یټ ا

سچیین ثى از ي ٥جیٮشب ثای يدىایبی اىی ډى٪ ا٭شا ث ىيٯ

ی ي س٪بار ییمبحاوؼبڇ ىیڂ هاشبیمبن اځ الڇ ثبي، ثبڈ ىز ث ا

".هایڈ ى

ان ى بی ثبو، دیاو، اىی ي ىیڂ ٿا هجوڂبان آیىيٿث

بی ٽىشبن، ایه س٪بار ر ځٵز ٽ ى آوب اان سه ا

.اٳ وی ٽز ىاشىي٣بٽىبن يشببی ا

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

201

استلاس آاد زاوش تا دت :صخثشضاسی سیتش

ویا

3/6/1358

ا٭الڇ ٽى ىیت ا ٹڃ هجځای يیش،يای ػمی االډی ایان

٭جياڅكمه ٹبمچ ىثیٽڄ كة ډىلچ ىډپار ٽىشبن ٽ ى ىٽش ٽ

ځٶش از آډبى از ثب ث هجځای يیش،ثى ډی ډلڄ وبډٮچډی ة

ىیت ا ی ىیڂ ډىبث٬ ډ٦چ٬ ٽى،. ىيڅز ػمی االډی ډاٽ ٽىي

بی ایڄ پبٻ ي ؤای ا ٥ٳ وبډ ىوجبڃ سچیڈ ى سان ا٭الڇ ٽىوي ة

ٽی ث اشبويا آثبیؼبن ٱثی، اشبويا ٥ی دیبډی ا ای ډبثبى

ز اس ث ډبثبى ٿهاش از ٽ یأسی ثای ډاٽ ى ډى ول ثب

ا٥ال٫ كبڄ مـىیه ث ايډی ثيى ي،آډی ډئچ ٽىشبن ي كڄ ډبڅمز

ي از ٽ یأسی وی ا ٥ٳ ای اوٺالة ډبثبى ث ايډی ٵش

.ر يڅی ا وشبیغ ډاٽار ا٥ال٭ی ى ىز وی،از

ډىبث٬ ډ٦چ٬ ": سان ځا ىاىا ی ىیڂ هجځای ٵاو ا

ثای ډیىبهشه ی ثای آډبىیب ٽىبی ډٺیڈ ډٽ ا٭الڇ ٽىوي سمب

ٽىن اي١ب٫ ثای ٭بىی،بی ٽى اوؼبڇ ځٶشڂبی ډشٺیڈ ډیبن ىيڅز ي ډٺبڇ

اځ ایه : میه ډىبث٬ اٵيىوي".ى ډىب٥ٸ ٽىویه ایان اوؼبڇ ځٵش از

.ى ييىی آٱب ها ب ث وشیؼ ثي، اكشمبال ځٶشڂبی می ة سمب

ا٥ال٭ی ا ایه ػیبن ا٩ب ثی ى سمب ٽیبن ثب ډٺبډبی ډئڃ ىيڅشی،

.ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

202

: صذضاس فشی دىشاتايدوتش لاس دس یتی

ای"ثیه"ا ت پیا اا فت اطالعات

29/8/1358

ىیي ي ٿ ډاڈ آٱب ، ثٮيا٩ ثب يى می ٽىشبن3أ ب٭ز

ا ىٽش ٿآن . پر ا٭الڇ ي،ثٮي ا آن یټ ىٹیٺ ث یبى ي اكشاڇ يا

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ى ډیبن اثا ،٭جياڅكمه ٹبمچ

ز ډیپيٵن ٹا ځٵز ي وىبن ډيكی ث ح ،بثٺ ډىڇ اكببر ثی

ډىڇ ! ډچز ٭ی!هاان ي ثاىان ٭ی": يی ځٶز .ثبن ٽىی ایاى ٽى

وي ؽىاوڈ ٽ د ا هى ا هیچی هجوز ډی! دي ډبثبى ٹډبن ي ٹډبن

ډب ى اػشمب٫ د ي ى ډیبن مب شڈ ي ى ډى ٽىشبن ثب ڈ

ا ث سمبڇ ح ثٮي ا اىای اكشاڇ ي ،ىثیٽڄ كة ىډپار. ٽىیڈ لجز ډی

ٽى ي كمشپبن ٿان ثٿ دیم،يای ا آاىی ٽىشبن ي ایان

آډان ي ػاوبن وی سپ ىاو،ا ٽچی وبن": ډىب٥ٸ ٽىویه ځٶز

مـىیه ا ٽچی . میمبو یبی ٽىويٿ،ٽىڈ ٽ ډب ا ى ایه ډجب ث ډی

ثب كٳ ي وش ا ډجب ،يىٶپان ىویب ٽ ى سمبڇ ای٤ وز

ایڈ سب اډي ډب ایىؼب ػم٬ ي. ٽىڈ سپ ډیاوي ٥چجبو ډب كمبیز ٽى كٸ

یڈ ٻیيٿثب ىیڂ ث ج اوٺالة االډی ایان الڇ ٽى ي ث ایبن ة یټ

ایڈ ي ډب كب١یڈ سمبڇ اډپبوبر هى ا دیبڇ ایبن ا ىیي ي ث آن څجیټ ځٶش

اڅجش ، ي ثاىٽی ى ٽىشبن ؿ يىس سمبڇ ىٿ سب ػهثڂییڈث ٽب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

203

هاشىي ثيهابوی يػى ىاشىي ٽ ومی، ث ځٶش اډبڇ همیىیػیبنى ایه

هایڈ ٽ ایه ٹجیڄ ی ایؼبى ى ي ډب ا ایبن ډیٿایه اسلبى ي مجز

ىډپای ثای ایان ي ، يٳ ډب ا ډجب.ير ډؼبار وي ثيهابن ة

ا .یه ٮب ډبزااٽىن وی هىډوشبی ثای ٽىشبن ایان ثى ي ڈ

بی ایان ي ىيشبن ډب يه اٽىن ثای ج اوٺالة ي هچٸ ی ىیڂ ڈ

يویڈ ی ثچپ ثب اډذیبڅیڈ ي ،٥چت ویشیڈ ي از ٽ ډب و سىب سؼی

٣بی يٵبىا ث ایان شیڈ ي ثوب ثچپ ػي هچٸ،ایڈ وی مپبی وياش

ٿ سٶه،هىډوشبی ثای ٽىشبن ایان ي ىډپای ثای ا ٽ ایان

ز ٽ سمبڇ ډىڇ ایان ى ٽىب ڈ ډظڄ اایڈ ي اډیي ډب ایه ىز ځٵش ة

. ثای ىٵب٫ ا آاىی ي اشٺالڃ ایان ثپىي،يبی ٹجڄ ي ثٮي ا اوٺالة

یشصی عمج

٭ٺڄ ي ٽیبز ي ٵڈ ي ،ٹبمچ ى ٹمز ىیڂی ا وىبن هى ځٶز

ډب ٽ ثب ٭ٺڄ چیڈ ، ازیي يح ډجب ډب ډیٮ از ٽ ى

مـىیه ډی هایڈ ،ث ي ڈ ثای ډاٽ ڈ ثای آسایڈ آډبى،ایڈ آډي

يڃ ي یټ كة ٽ ایه ډىڇ ث آن ا٭شمبى ىاوي ئډظڄ یټ كة یبی ډ

ثب ډٺبډبر ىيڅز ث لجز ثىیىیڈ ي ا٭شٺبى ،اوي ػم٣٬ي ا ٽببی آن هب

ية اشی ي ا٭شمبى ث ميیڂ ؽبؽهایڈ ٽ ایه ډاٽ ى ىایڈ ي ډی

یى ي ثيهابن وی ى ایه ډیبن ا وبكی ي ى ډٺبډی ٽ ٿاوؼبڇ

ایه ٹجیڄ اٵاى ايیڈ ٽ ثبیي ةٿ ثبىي، ثب ٹير ډچز ٽة وي ي ډه ډی

ډجب ٽى ي ،آیي يػى ډىبٵ٬ هى ومی هاىي چق ي ٶب ة٣ٽ ثوب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

204

يػى آډي ي یب یټ ثب ىیڂ ىیپشبسی ى ایه ډمچپز ة اػب وياى ٽ یټ

،و٪ ىاش ثبیڈ ډب اځ ثب ڈ اسٶبٷ. ي ثاىٽی ىیڂ اسٶبٷ اٵشيٿػه

. كٶ٨ ٽىیڈ،ایڈ ىز آيى آوـ ا ٽ ةیساویڈ سمبڇ يٹز از ٽ ډی آن

%%%

حاضشی سش یض زاوش تطیی : لاسدوتش ویا

30/8/1358

ب٭ز ، كة ىډپار ٽىشبنٿ ډیشیه ـ هجوڂب ا٭اډی ٽیبن،ډبثبى

ى ایه ډاڈ ٽ . ډبثبى ثځا ياشبىیڇ يی ثٮيا٩ ىیي ى 3

ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ،ځيبی ډوشچٴ ډىڇ ډبثبى ٽز ىاشىي

هاان ي ثاىان ٭ی ي ": ٥ی وىبوی ځٶز،ىثیٽڄ كة ىډپار

هجوز ډی ىاوڈ ٽ ثیب ایىټ هى ا !دي ٽى میبن ي ډچز ٹډبن

ییبی ٽىشبن لجز ٿوي ډب ى ډبثبى ٭ی ثب ڈ ىثب ىؽثٮي ا

ا ث یيانډ١ٮبر ډوشچٴ،ث ډه اػب ىیي ٹجڄ ا اب ث . ٽىیڈ

د ا سپ ا ، ىٽش ٹبمچ".آاىی ٽىشبن ایان ي ایان الڇ ٽىڈ

ثب ىیڂ الڇ ډب ث ج اډي ډب ى ایىؼب ػم٬ ي ایڈ ٽ یټ": ډىڇ ځٶز

ډب ى ایه ػب ػم٬ يیڈ ٽ ث اډبڇ ، ایان ثي ٹي اوٺالة االډی ٭بڅی

. يییڈٿيییڈ دیبڇ اي ا ىیبٵز ٽىیڈ ي ث دیبڇ ایبن څجیټ ډی ٿهمیىی ة

ثییڈ سب ثاىٽی ى ایه ډى٦ٺٿكب١یڈ سمبڇ ٹير هى ا ث ٽب ة

يیىي ایه ثيهابن ثىوي ؿىیه ٿاډبڇ همیىی ى دیبډبن ډی . ىثسمبڇ ا

يا سمبڇ ډىڇ ٽى ثب ڈ ي یټ،ي١ٮی ا دی آيىوي ٽ ثاىٽی ثپىىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

205

ایه ،ڈ سمبڇ هچٸ ٽى ي ایاویبنؽا اډبڇ همیىی ډی هاىي ى ثاث

ډب و٪ډبن وجز ث اوٺالة ای ایان ،ثيهابن ا ډؼبار ثپىىي

، ىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای ٿ ډب يٵمبن ا ػه،٭ وي

وـ اډبڇ همیىی ى انؽ ٮب ډبز ي ،ٽىشبن ثى ي كبال ڈ ایه يٳ

هىډوشبی ثای ایه ډچز ٽ ث آوب ٩چڈ ي ،دیبڇ هىبن وی ډی ٵډبیىي

شیجبوی هى ا ح ثب سمبڇ يػى ، بڅبی بڃ از ثای آن ډجب ډی ٽىىيي

. ا٭الڇ ډی ٽىیڈ،ا اډبڇ ٽ ث ٭چی اډذیبڅیڈ آډیپب ډجب ډی ٽىىي

هاان ي . ایان ا ډلپڇ ډی ٽىیڈ1 ىمه مب ،اډذیبڅیڈ آډیپب

اډي ى ایىؼب ػم٬ يیڈ ٽ یبز ایان ا ىثب !ثاىان ٭ی

يه ٽى ،ث ایان د ثييا اډذیبڅیڈ آډیپب ٽ ومی هاي ب ػالى

ډب آي ىایڈ یپجب ىیڂ سمبڇ .ي ایه یبز اډذیبڅیشی ا ډلپڇ ٽىیڈ

ثای ىٵب٫ ا ،اؿ ډظڄ يبی ايڃ اوٺالة ایانح یپيڃ ي یټ،ډىڇ ایان

ډب ى ایىؼب ثب ڈ . ثيويدی ى ډٺبثڄ اډذیبڅیڈ آډیپب ثب ڈ ،سمبڇ ایان

اوبی شىي ٽ ډلی٤ بڅڈ ،ا ىيڅشیٿ ٽىیڈ ى ىزا٭الڇػم٬ ي ایڈ سب

ثاىٽی ٿ، ډب ا ػهيٳ اډب ایىؼب ا٭الڇ ډی ٽىیڈ ،ډاٽ ا آڅى ډی ٽىىي

ا اډي ثبیي ثپیڈ ثای ، م ثب ڈ ثاى شیڈ.ٱبڅت ي ډٲچة ویز

ث ای یيیح اځ ، آاى ي آثبى ي ثای هجوشی ډچشمبن ٽب ثبیڈیایان

یي شىي ي ایه ثچىيی ي ح ډىڇ ایان ڈ ،ىوجبڃ ز ٽ ز

سٶبڈ ي ثبیي ځٶز ٽ ٭ٺڄ ي یبز.یيی ثای اوٺالة ایان ډی ثبيح

ث ،اٻح ډب ډظڄ می ثب ىڃ .یي يحاز ٽ ث هډز آډبى آس

ایه ياب ا ٽ ،ية اشی ي ا٭شمبىؽبؽ ىډچز ثبیي. ي ډاٽ شیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

206

٥ٵی ٽ ز ي ى ييٿ كبڃ ى ،يب اىاډ یبثيٿومی هاىي ایه ځٶز

ثب ٹير ٽة ٽىىي ي وجبیي ث ٭ي ای ٽ ډی هاىي ، ډٺبډی ٽ ز

. اػب ٵٮبڅیز ىاى، ي ثاىٽی ایؼبى ومبیىيٿىیپشبسی ایؼبى ٽىىي ي ػه

ثاىٽی اىاډ ٿ ي ومی هاىي ى ٽىشبن ػه،ډىڇ ي ځيبی یبی

كبال ٽ ا . ي ثاىٽی ا ث ډىڇ ٽى سلمیڄ ٽىويٿ يڅی ایه ػه،یبثي

، اډپبن ىاى ا ا ډاٽ،بی یبی ما ي اؽ ا،آشی

ییڈ ي ا٭الڇ ډی ٽىیڈ ي ىيز ىایڈ ٽ آشی ٽىیڈ ي ډب ٿهىډوشبی ة

ىيز ي هابن ثاىی شیڈ ي ىيز ىایڈ ى بی ػمی االډی ثب

ثچپ ى ،ی ٽىیڈ ي ایه ؿیی ویز ٽ ډب االن ثوایڈٿڈ ډظڄ ثاى وي

یا ډچز . ډچز ٽى هابن ثاىی ي ثاثی ثى از، سبین#٥ڃ$ سمبڇ

ډب ډی هایڈ یأر كه ویز ٽ ا اډبڇ ىش ، از ډچمبن ډب ډچشی

اځ ىيڅز یټ ٹيڇ ثای .ىىٿ ؿ يىس ث ٽىشبن ة،ځٵش از

". ډب ىي ٹيڇ ثډی ىایڈ،ډاٽ ثىاى

ایڈ ځ ډی ډاٽ ثىیىیڈ ي نكب١یڈ ": ٹبمچ ځٶزىٽش

بی ٿ س٥ئ كة ىډپار . ٭چی ډىڇ ٽى اٹياڇ ٽىىي،يیٿان ي بو

ٽىشبن سب یين ث كٸ هىډوشبی ي اشٺا ىډپای ى ایان ډٺبيڇ

اػشمب٭ی ډی هایڈ ٽ #ویيبی$ ډب ا سمبډی ځيبی یبی ي،هاي ثى

".شیجبوی ٽىىيحا ډچز ٽى

ای ى ٶز ډبى ٹائز ي ي ث سیت ،ایبن ایه اػشمب٫حى ٹ٦ٮىبډ

26 ١مه اشٺجبڃ ا دیبڇ سبیوی ي ، ى ایه ٹ٦ٮىبډ.ډىڇ ډبثبى یي

شیجبوی ي ث ٵ٬ ح ایان ا ډ٬١ ج اوٺالة االډی،ډب اډبڇ همیىی آثبن

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

207

ى . ٽیي ي ازأی ي یبی ا ډچز ٽى رٿ اٹشبىی، ٵه،شڈ ډچی

میمبو ا ج اوٺالة ډی هایڈ ثب ٹجڃ ": ٹمشی ا ٹ٦ٮىبډ آډي از

ية سمبډیز ا١ی ؽبؽ ى ، یٮىی هىډوشبی،هاز اچی هچٸ ٽى

ای ٽ یټ،ایان ثب ىیڂ ٭الٹ هى ا ث ٵ٬ وبثاثیبی ډػى ى ػبډٮ

" . ث ػبویبن ا٭الڇ ىاوي،ډیاص یڈ ٵبي ځش از

%%%

ظشات دوتش لاس

زاوشات صح خدختاسی دس وشدستا دستاس اطالعات

5/9/1358

س١یلی ىثب ایه ډبكج

هجوڂب ، ځٶشڂیی از ٽ امب٭یڄ ػمیيی،هاویي آوـ ى ی ډی

ىٹیٺ 90 ثمير ، ڇ آډب، جق ي ىج9 ب٭ز ،"ا٥ال٭بر"ا٭اډی

. ډبثبى اوؼبڇ ىاى ازډىبڃثب ىٽش ٹبمچ ى یپی ا

آٹبی ىٽش ٹبمچ ډه ى ای٦ی ثای ډبكج دی مب آډيڇ ٽ :

٥ٽچی ٭٦ٴ ٹا ځٵش ي اٵپب ٭مډی ي ة ډئچ ٽىشبن ى وٺ٦

ډیه ىي ا .وينا ډی ٻٿ ث ایه ډئچ ثب ىیي هبی ن،ػبډٮ اوٺالثی ایان

كپبیز ا ایه ،وي ب٭ش مب ى ػم٬ آوبنؽسالبی یأر يی، ثب ك٢

څیز ئ ىي ٥ٳ ډاٽ ثب اكب ډ،ىاز ٽ ثهالٳ ثٮ٢ی بیٮبر

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

208

ډه ا مب ډی هاڈ ثب سػ ث سمبڇ . ثای ایؼبى سٶبڈ سال ىاوي،ٽبډڄ

٥ٽچی ډئچ ٽىشبن ف ػاوت، و٪ هى ا ىثب ایه اٹياډبر ي ة

ىیي؟

یٮىی ،ییب ڈ يػى ىازٿ ډئچ ٽىشبن ٹجڄ ا ایه ى:ٹبمچىٽش

ي ٵٮبڅی ىاشىي، اوش٪ببن صیيی اوٺالة وٺ ډإحډىڇ ٽىشبن ٽ ى

كٺٷ يػى آيى ي ة ایه ثى ٽ اوٺالة ایان یټ یڈ ىډپاسیټ ػيیي ة

ډىڇ ،اى، ا ٥ٳ ىیڂځهچٺبی ایان ي كٺٷ م ډىڇ ایان اكشاڇ ة

وي ي اوش٪ب ىاشىي د ا ا بڅب ثای ٵ٬ شڈ ډچی ډجب ٽى ٽىشبن

ية ؽبؽیه ٽىي ي ى أڇ جی اوٺالة كٺٷ ډچی آوب ا ر،یيی اوٺالةح

وي ثب، و سىب ؽډب ایه هاشب ا . هىډوشبی، ایه كٺٷ ا ث ډىڇ ثيي

ثب ڈ ث ى ډ٦ج٭بر ډىش ٽىیڈ ي یب ى وىاویب ثیبن ومىیڈ، ثچپ یټ

٭ اډبڇ بويیڈ ي ثای س١یق هاز هىډوشبی ٽ هاز اچی

ي . دی اډبڇ ٵز، كة ډبی يیٿ یأر ومبیىي،ډىڇ ٽىشبن از

ایىؼب یټ وو ،ىیڈوم اائبی هى ا ث اډبڇ ډب هاز،شڈ ٵيىیه

،ا ٵياسییهىډوشبی : ى ایه ثیبوی آډي از.ىڈ ا هيډز مب ډی آن

اځ ى . ثبي ٽىن كٸ سٮییه وز ډی ٽياڇ پڄ ډٮیىی ا دیبى

كڄ ډئچ ا اٿایان سىب یټ هچٸ شميیي، ډظال هچٸ ٽى يػى ىاز، آن

څیپه، ث ٭چز يػى هچٺبی ، ساوز ثبي ډچی، سىب پڄ هىډوشبی ډی

ى ىي . ي و٪ ډی كڄ ػبډ٬ سی ة شميیي ډشٮيى، پڄ ٵياسی ا

ایه اډ ى . ر، ثهی ا اډ، ډىلا ى الكیز ىيڅز ډٽی از

اډڄ ياث٤ ـ اډ ډث٣ ث ياث٤ هبػی ٽ 1: ب ثو هال ډی ىؽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

209

ـ اډ ډث٣ ث ىٵب٫ ا ډبی ٽ 2. یبی، ثبځبوی ي ډبڅی هاي ثى

ـ اډ ډث٣ 3ي اشٺالڃ ي آاىی هچٺبی ایان ى ډٺبثڄ سؼبيار هبػی

اډ ـ4ڃ ای ئ اپىب ي ډبؿبحث ٽببی ثبوټ ډٽی ا ٹجیڄ

بیی ٽ ډٮمال ث بی ىاډير اٹشبىی، ثوبډ ډث٣ ث ثوبډ

.ی ویبډىي ازٿڈؽځایبی ډبی

ډب ایه . ى الكیز بډبوبی هىډوشبی هاي ثى،اىا اډ ىاهچی

ث يی ایىپ ى ثلظبی ډٺيډبسی ٽ ،ىیڈوم اائهاشبی هى ا ث اډبڇ

ثب یأر يی ىيڅز ىاشیڈ،آٹبی ٵي ا٩ب ىاشىي ایه هاشب ة

و٪ اډبڇ یي ي ایبن ډاٵٺز هى ا ثب ایه هاشب ا٭الڇ ٥ٽچی ة

بی ډب سػ وپى، ثچپ ا ډٹ٬ ٽی ث هاز آن،ډشأٶبو. ويا ٽى

یٮىی آوب ٽ اډبڇ ى دیبډ اڈ آوبن ا . ٥ٳ ي٫ ث س٥ئ ٽىوي

ه جی ا ډة ٽىوي ي ٭چی ډىڇ ٽىشبن ،ثيهابن وبډیيوي

ا ٥ٳ ،ايحی ا ىىيع ځٵش سب حى یحبی ى وشیؼ كمچ. سلیټ ومىوي

ان سسیت ىاى ي ي ډب ثب يػى ایىپ ثیب ٽ ٽىیڈ ثب ٿس٥ئ

سی شىٿوبن ؽاي،ح ډشبٶبو س٥ئ ،هوىی ي ثىثبی سلمڄ ٽىیڈ

ٽ كشی و٪ار هى ىثب ایه ومبوي ثبٹیي ثى ٽ ىیڂ ای ثای ډب

آوـ ، ىياٹ٬.يئیڈٿ ثشاویڈ ث ډىڇ ایان ة اس٥ئ ي ډبئڄ ٽىشبن

ډب ،ډب سلمیڄ ي ي ى وشیؼ وبهاش ةٿ ي یټ ػه، يومی ثبیز ثى

كبال ٽ ٭ٺڄ چیڈ ى ىاهڄ ىيڅز ي ،ای ػ ىٵب٫ ا هى وياشیڈ ي ويایڈ

ىز ىاى، یيا ي ي دیبڇ اډبڇ وی ویي سب ای ةحای اوٺالة االډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

210

يػى آيیڈ سب ثشاویڈ ىثب ز ٽ ثبیي ای٤ ډب٭يی ة او٪ ډه ایه

.هاز بی هچٸ ٽى ډاٽ ٽىیڈ

ډاٽ ثاىاو

،كڄ و٪بډی وياى څ ٽىشبن ائ و٪ډبن ایه ثى ٽ ډ،ا مبن آٱب

ثىن ث وبحػبی و٪ ډب ا مبن آٱب ډی ثبیز ة ة. كڄ یبی ىاى ا

كبال ڈ اځؿ .ثیڈةوب ح ث ٭ٺڄ چیڈ ي ډاٽ ،س ي سبوټحٽ چی،ٵبوشڇ

ډبئت ثیبی ویت ډىڇ ٽىشبن ي، يڅی ډب ، ى ایه ثهى و٪بډی

ٱبڅت ي ډٲچة ومی ىبیڈ ي ، ثاىٽیٿمبو٦ ٽ ا٭الڇ ٽىیڈ، ى ػه

ډٮشٺيیڈ یؾ ٥ٵی وجبیي ا ډ٬١ ٹير كٳ ثوي، ثچپ ثاىيااو

سب ایه څل٪ ٽ ى هيډز مب ،اډب ىثب ډاٽار. ثىیىیڈ ي كٳ ثویڈ

ثىي هىڇ وب ،اوؼبڇ وڂٵش از ـ ام ا ډاٽ ځاز ـشڈ

هيډز یأر يی ىيڅز یيڇ ي ،يییٿآډي ا٦الف ه ىیي ثای ة

ث ي ایىپ آوؼب ث یؾ يػ ډاٽ ای اوؼبڇ وڂٵز، ػ ایىپ ىثب آس

ډاٽار ډب ى ؿ ای٦ی ي ى ٽؼب ي ثب ك٢ ؿ ٽبوی اوؼبڇ هاي

ا ثلض ي ځٶشڂ ثب د ، ډب ى ٽىشبن.٭مڄ آډي بیی ة لجز،ځٵز

كة ىډپار ايی یأرٿ ٹا ځایڈ وه،ػىبة ین ٭اڅيیه كیىی

بی یټؽٽىشبن ایان ثبي ي ثٺی ا٭٢بی یأر ٭جبسىي ا ومبیىيځبن

٥جٸ ساٵٺی ٽ ث ٭مڄ .ٵيائی هچٸ ي كة كمشپبن ٽىشبن، ٽډچ

ایه ىي بډبن ى ٽچی ډاٽار ٽز ىاوي ي اڅجش و٪اسبن ا ا ،آډي

.ي و٪اسبن ا ډىٮپ ډی ٽىيٿي ډی ىىي ي وهٿ٥یٸ یبىىاز ث وه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

211

ز ٽ ایه بډبوب ى ډى ؿبؿة ايڅی آوـ ٽ امیز ىاى، ایه

ى ياٹ٬ ث ساٵٸ اڅی ،يو ډ٦ف ٽىىيؿڀډاٽار ي ایىپ هاشبیبن ا

.ىیين

ویز دی ثای ځي یأر كه،څی ٽ ى ایه ٶئیپی ا ډب:

یپی ا آٹبیبن ا٭٢بی یأر، ىیي .یپبی ٵيائی هچٸ ازؽآډي، ك٢

و٪ مب ة. ځٶز ٽ ډب ثب ومبیىي ایه بډبن لجز ووایڈ ٽى ث ډه ډی

اځ ث ایه ډ٫١ مبػز ثى، مب ؿ هایي ٽى؟

، هثی ویزی٥ٽچی اڅجش ى ډاٽار، مبػز ة: ٹبمچىٽش

ز ٽ ى ایه ډاٽار، یټ ٥ٳ ايڅی ثب م ایه اكاڃ، ډب و٪ډبن ایه

بیي ډب ڈ و٪ی ى . ی ٥ٳ ىیڂ ا سٮییه ٽىيٿوجبیي سٽیت یأر ومبیىي

ثب ایه يٴ ډب يٵمبن ایه از ،وي ٭٢ یأر ىاش ثبیڈؽډى یټ یب

ډب یپبی ٵيایی هچٸ، ىیي ډ٦چجی ةؽى ډى . ٽ ډاٽار دی ثيى

ډب ایه و٪ ا ثب و ین ٭اڅيیه كیىی ي ځيبی ىیڂ ډ٦ف ،ځٶشىي

. ډبو٬ ډاٽار ثى،يػ ایه ډئچ وجبیي ث یؾ،ٽىیڈ ډی

ى اوش٪ب دیىبىار ىيڅز

ٽىڈ ٽ اكب ډی،ثڇ ډی ى ٥ڃ يی ٽ ى ډبثبى ة:

از ٽ مب یث ىڅیڄ آس آیب ایه ة،یټ آاډ وجی ثٹا ي

ىاىیي؟

ایه آاډ وجی ا آن ډٹٮی ٽ یأر يی ىيڅز ث ٽىشبن :ٹبمچ

ډب سب ایه . يػى آډي از ٭مال ة، يی ثٮي ا دیبڇ اډبڇ همیىی ثآډي،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

212

اياب ي حز ٿثای ایىپ ىي ٣ ىاشیڈ، یپی ثب ث وياىیڈ، څل٪ آس

ث، اس وجبیي وٺڄ ي اوشٺبڅ ٥ی ثبي ٽ ىیڂ ایىپ ى ډٹ٬ آس

ى ډى ٵډڃ . ىاى ا ٽبی ثپىي ابی ا ىزٿایحىز آيىن ثای ة

اڅجش ډب و٪ ین . ٽىیڈ ٵٮال ىایڈ ډاٽ ډی،ىيڇ ٽ وٺ٦ اهشالٳ از

ومبیىي ایبن ایىؼب ،االالډی میه االن ٵبسق ین،دیڈ ٭اڅيیه ا ډی

ډه ا ایبن ها ٽى ثىڇ سیٴ ثیبيوي سب ډاٵٺز .سیٴ آيىوي

یی شیڈ ي اډیييایڈ ٿ ډب ډوبڅٴ ى،ى ر. ایبن ػچت ثى

.ؿ يىس ياى ډاٽ یڈ

ډبن ډه ى ایه ىي ايڃ ډاٽار ډ٦ف هاي ي،ٿڅی ٽ ث ئا ډب:

یټ بډبن ،اوب از، ى ١مه ډی ىاویڈ ٽ كة ىډپارٿيٿڅ ئ ډ

، آډبی ى ٿان ػهٿي آیب ى ډى سٮياى ٽش .سپیالسی ډى٪ڈ از

ىز ىایي؟

ٽىن آډب شیڈ ٽ ى كبڃ ػم٬، ىثب سٮياى یيان:ٹبمچىٽش

،ى ډى وياویبن. ډبن ثیب یبى ازیٶبو ياأى ٽبډڄ وي، يڅی ډز

وٶ 60 كييى ٽډب ٶش دی سٺیجب م وياویبن اسی ا آاى ٽىیڈ

. ي دی آاى يوي10وي وٶی ڈ ډبوي ثىوي ٽ ث و٪ ډه ؽثىوي ي

ي ٿ ٭ي ای ا ى ډیيان ػه،ان وڂٵشیڈٿيٿ ډب ،ثهالٳ آوـ اى٭ب ډی ى

ب ي اٱچت يڅی آوـ ٽ آوب ا ډب ځٵشىي، ى هبو، ځٵشیڈٿى كبڃ ػه

ډظال د ٭می ډا ٵٺ٤ ة .یی ٽز وياشىيٿٽبوی ثىوي ٽ ى ى

ػی ٽ ډه میى٦ ا ٵبډیڄ ىیڂان، ایهي ایىپ ام ٹبمچ ثى ٣هب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

213

ایىپ امبن ٣ ٵٺ٤ ثوب،االالډی ا ځٵشىي هج ىاڇ، اثی ػىبة ین

.ث، آاىی وياویبن از اڅجش یپی ا ای٤ آس. االالډی ثى ین

ٽىیي؟ مب ڈ آاى ډی:

ځٵشیڈ ٿٽىڈ ى كييى ز وٶی ٽ ى ډیيان ػه ٵپ ډی، ثچ:ٹبمچ

.ډب ڈ آاىبن ٽىیڈ

ٵاوييڇ ٹبون ابی

ان سمبڇ ي ي ٹبون ٿىاویي ٽ ٽب ډؼچ هج آٹبی ىٽش ٹبمچ، ډی:

مب ىثب ٹبون ابی .ابی سييیه ي ي آډبى ثای ٵاوييڇ از

و٪ی ىایي؟

اڅجش ،ان ٽز ٽىڈٿ ډه اڅجش يٹز وياشڈ ى ډؼچ هج:ٹبمچىٽش

بی ډوشچٴ ٹبون ىثب ٵڄ،ٽىڇ یيا ډیحاځ ډه آوؼب ثىڇ ي يٹز ڈ

ډبى ا ډ٦بڅٮ ٽىڈ ي و٪ڇ ا 175كبال ثبیي ایه . ٽىڇ ا٩ب و٪ ډی،ابی

يػ یؾ بی ډب ة ٥ ٽ هج ىاڇ ثیبی ا هاز ایه،يیڈ، يڅی هةٿة

يػى ی ثای آاىی ةی ډلييىیشب از، ويوؼبويٿى ٹبون ابی

،آډي ٽ ډب ډوبڅٴ آن شیڈ ي اڄ هىډوشبی ٽ ا هاشبی ډب ثى

ایه اڄ كشمب ثبیي ى ٹبون ابی سييیه . ى ٹبون ابی ویبډي از

وي ډیچین وٶ از، كبال اځ ؽایه هاشی از ٽ ډث٣ ث . ى

وي اڄ ا١بٵی ي یب سج ث ؽر ډشمڈ ثب ثبیي ة،ډاٽار وشیؼ ثيي

ویز هى ا وبن ياٹٮب كه،ویز ډب اډیييایڈ یأر كه. آن ا١بٵ ى

سب كبال .یىٿاوؼبڇ ة، ٽب ډب ٽ ٽب یټ ي از،ثيي ي سب ٹجڄ ا ٵاوييڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

214

مبو٦ ٽ ٭ ٽىڇ ډه هیچی ٽڈ ثب آوب ډالٹبر ىاشڈ، يڅی ډیياوڈ

ثب ڈ ػىبة ٵي ي یپجب ثبػىبة ین ٭اڅيیه كیىی سب كبال ىيثبـ یپجب

يثی، ؽبؽ یټ ٮی ٽىیڈډب ؿ . ويیه ب٭ز لجز ٽىويؽر ـ یأ

، سبٽىن هجی وي، اځ یأر يی،یټ ٥كی ا ٥ٳ آوب دیىبى ى

څ كڄ ئ ډ،٥ ٱیػيی ثب ډئچ يثي ثبي، ډ٦مئىب سب ٵاوييڇ ایه

.وواي ي

آاىی ٣ ومی هاي

،ي ىیڂ بی ٽىویه ىیيڇ ی ٽ ډه ى ډبثبىیا ػمچ ٮبب:

مب ثای . هىډوشبی ثای ٽىشبن از يٮب ىډٽای ثای ایان

يیي ي سب ؿ اويا ا ایه هاز ٹي دی ډیؽ ،ایؼبى ىډٽای ى ایان

ٽىیي؟ كمبیز ډی

هایڈ ي ایه ا ا ډب هىډوشبی ا ثای ٽىشبن ایان ډی:ٹبمچىٽش

و٪ ډب اځ ١بډىی ثای هىډوشبی يػى ة. ىډٽای ػيا ومی ىاویڈ

مبو٦ ٽ اب . ىاش ثبي، ىډٽای ثای م ډىڇ ایان از

ډب ىډٽای ثيين ، ى سمبڇ ٮببی ډب ایه هاز ډ٦ف از،ٽىیي

ډ٦ج٭بر آاى از . ڇیها یت ڇؽاىی ثيين ثآهایڈ، ډب ت ډیؽة

ي ٽ ډب بثٺ سبیوی ٣ آنٶبو أډز. اىی ویزآایه اال .. .٥ی ٽ ة

. ث ىیپشبسی هشڈ ډی ى،ب ایه ٣ ىایڈ، ډٮمال

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

215

دتیشو حضب دىشات وشدستا،صاحث تا دوتش لاس

دس سد زاوش تا دت ویا

6/9/1358

،څی ٽ ډ٦ف يئ ډمپه از اػ٬ ث ډاٽار ي ډب،آٹبی ٹبمچ:

س١یلبسی ثيیي؟

٥ٵيا ایه ثىیڈ ٽ ،یيی اوٺالة ایانح٥ٽچی ډب ا آٱب ة:ع

. آډی كڄ ٽىیڈ ڃ ٽىشبن ا ا ٥یٸ ډاٽ، ا ٥یٸ ډبڅمزئډب

څ ئ ځٶشیڈ ث و٪ ډب ډ،اډی ٽ ث ىیيا ػىبة ډىي ثبځبن ٵشیڈٿه

ا ٥ٵی ، ډشأٶبو.اىىكڄ یبی وياى، ثچپ ا كڄ و٪بډی ا،ٽىشبن

ڃ ٽىشبن ى ډیبن جان یبی ي ډجی ى سان ي ئ٭يڇ ىٻ ډب

م ایىب ډى٦ٺب ثب ڈ ،ډبوي بی یڈ ب يڃ ي دئ٭ي ای اٵاى ٱی ډ

ا ایه ي ٽ ثباله يی ى ث ٭چیٱڈ سمبیالر ي يابی ډب ٽ ،وشیؼ

ث اډبڇ همیىی وشیڈ ي هیچی ػيی يا ىاىیڈ، ىمىبن ای بىٿوبډ

. اوياډی ا ٭چی ډىڇ ٽىشبن ا ثیىياويٿهچٸ ٽى ډٵٸ يوي ػه

ای ا آن ثى،اي ځزحآوـ ى هوىی ي ،٭چیٱڈ م سمبیالر. ومو

،ثىثبی اوٺالثی ډب ٿان ي ىمىبن هچٸ ٽى ډٵٸ يوي ػهٿ ثباله س٥ئ

ثی يیڈ ٽ وىیټٿی ىٿثباله ډب ى یټ ػه. ي ثاىٽی ا ثیىياوي

ى یټ ،وي ي دی ث ډبثبى آډي ثىؽ ډب اىاډ ىاز ي يٹشی یأر 3

یه ؿه ثب ومبیىيځبن كة ډب سمب ځٵز ي اڅجش یټ ڈ،ػچ ډٺيډبسی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

216

ډب می ٥ٵيا ډاٽ .سمبی ثب ین ٭اڅيیه كیىی ڈ ځٵش ي

يڅی ، االن ڈ ٥ٵيا ډاٽ شیڈ ي اشٺجبڃ ڈ ډی ٽىیڈ ا ډاٽ،ثىیڈ

ډكچ ، ٹجڄ ا ډاٽ،و٪ ډب ایه از ٽ ډاٽ ثبیي ای٦ی ىاش ثبي

ث از ث،آس ای از ٽ ثٮ٢ی ا ، ثای ډب ډكچ آس ډكچ

بی ابی ډب ٽ ډث٣ ث ىيان ػه . یيا ٽىيح ثبیي سلٺٸ ، ازٿهاش

آاىی وياویبن ي ،ڇ. هيع دبياان ٱی ثډی ا ٽىشبن،ىيڇ

بهشه ا٭ياڇ بیی ٽ ى ٽىشبن ډوب ډشٹٴ،انٿىاوين سجٮیييٿث

ډى٬ وٺڄ ي اوشٺبڃ اس ي ویيبی ډچق ى ىيان ثٮي، اڅجش،اوؼبڇ ځٵز

ث ثٮي ا ایىپ ى یټ ػچ ډٺيډبسی ومبیىيځبن ډب ثب ومبیىيځبن ،آس

ایى٦ ث و٪ ډب یي ٽ بیي ٹجڃ ا٭الن ،ىيڅز لجز ٽى ثىوي

میز كة ىډپار ٽىشبن ثای ىيڅز ي اډبڇ ى ډكچ ٽىوی ډپڄ

كب١ يیڈ ا ، ث ٭ىان ىٻ ث ا٦الف يان ىبی ٥ٳ ډٺبثڄ،ثبي

و٪ ٽىیڈ ي مـىیه ا ایه ٣ ٽ وياویبن آاى ثوي ایه ٣ ٳ

ين ى ياٹ٬ ډب ٭ي ای ؽ ،ين ایه ډئچ ثیب ډمی ویزؽ ،ٵى٪ ثپىیڈ

ث ،اڅجش وياویبن ثیش ى اهشیب ډب شىي. وياوی ى وياوبی ٽ ىایڈ

ىي ٣ ثبٹی ډی ډبوي ٽ یپی ، ایه ىي ٣ ا ٽ كٳ ثپىیڈ،ایه سسیت

ث #ىیڂی$ اياان يحهيع ٭يڇ وٺڄ ي اوشٺبڃ اس ي كبال ڈ ٣ آس

ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ يٹشی ایه ىيسب ٣ ٹجڃ ، اډب ثای ډاٽ.میه ز

يی ډئچ ، ثيػى ثیبیي ثى ي ډلی٤ ډب٭يسی ثای ډاٽ ة

اځ ىي ٣ ډب ،اياان ٱیثډی ا ومی هایڈحاياان ایه ویز ٽ ډب ح

بیمبن ٽ هیچی يه ڈ آن،ٹجڃ ثى يٹز ډب ډی ساویڈ ىثب هاش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

217

يڅی ثای ډاٽ ثب ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ثای ایىپ ثب . ډاٽ ثپىیڈ،ز

آن ایىپ ي ییڈٿوي ډئچ ډڈ ا ى و٪ ةؽ ثبیي ،ډٵٺیز ث وشیؼ ثیڈ

اځ . یويٿ الكیز ٽبډڄ ا ىاش ثبىي ي ثشاوىي سمیڈ ة#٥ٳ$ ىي

ای ٽ ا ٥ٳ ډب ډ٦ف ډی ى ىيثب ث سان یب ٹڈ ٹا ثبي ٽ ډئچ

ایه ډاٽار ثیب ٥الوی هاي ،یويٿثيى ي ى آوؼب ىثب ا سمیڈ ة

. ثى الكیز ىيڅز ،ایى٦ ډی ومبیىي ٩با یأسی ٽ سٮییه ي هجوشبو

ى ڈ يی ایه دیىبىډبن.شیجبوی ٽى اويحا ىاى ي هى اډبڇ ڈ

٭ىان ویز ډجی ي یبی شیڈ ٽ ین ٭اڅيیه كیىی ة#ډ$

ډی ساوي ثب كة ډب ى ایه ډاٽار ٽز ٽىي ي ځٶشیڈ ث ،ډى اكشاڇ

كة ىډپار ،يی اچی ى ایه ډاٽارٿ٣ ایىپ ٹجڃ ثپىىي وه

یز ٹیت ث اسٶبٷ ډىڇ ٽىشبن ا ایه ٽض ا،ٽىشبن ثبي ٽ ى ياٹ٬

ى ى ډاٽار ٽز نځي بی ىیڂ ڈ ډی سان. شیجبوی ډی ٽىيحكة

ث كة ىډپار ٽىشبن یب ، یب ایىپ و٪ار هى ا هال ٽى،ىنٽه

بی آوب ا ڈ ډ٦ف ،یٿی ثبوىي ٽ یأر ومبیىيٿیأر ومبیىي هاش

ث ٭مچی ز. ٽىي ڈؽ ایه ا وډ یبز ډب ،ایىپ سب كبال آس

يػى ثیبيیڈ ٽ یأر ومبیىيځی ثشاوي ثب یى ٽ هاشیڈ ډلی٦ی ةٿډی

يڅیشی ٽ وجز ئة ثب اكب ډي يڅی م،یىٿومبیىيځبن ٽىشبن سمب ة

ث یؾ يػ ی ثب سبٽشیپبی یبی ٽ ډٺى ي ،ث ډىڇ ٽىشبن ىایڈ

ډب كب١یڈ بىٹبو . ٵز ووایڈ، ىٵ٬ يٹز یب ٽت يٹز ثبي،ډى٪

ز ډی ډاٽ ثيیڈ ي اډیييا ڈ شیڈ ٽ ث وشیؼ ح ،ي ثب اهال ٽبډڄ

.ډظجز ثیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

218

ٽیي ٽى اځ ي١ٮی دی ثیبیي ٽ ثیه ٽىب أ ى ایه ځٶشڂ ر،ٹبمچىٽش

ای ثیٶشي ي كشی ایه ٵبچ ة ،ر هىيٹی هى ا وبن ىي ي ایان ٵبچ

. ډی ٽىیڈ ٽ هىيٹی ا د ٽىيٿىشبیمبن ا ىا ډی ٽىیڈ ي ث ڈ

ډه اٵپب اډبڇ ا بىٹبو ډی شبیڈ ي ٵپ ډی ٽىڈ : ٹبمچ ىډى اډبڇ ځٶز

ډٮ٢الر ي ډپالسی ٽ ى اث٦ ثب ډئچ ٽىشبن دی آډي ي ډػت

ي ج اوٺالة ٿى ي وٺی٢ی ثى ٽ ث اهجب ا وبی،اوی اډبڇ يٿن

٥چت ویشیڈ ي ا ثی. ډی یي ".ان ډشىٶ شیڈٿانٿډب سؼی

ٽىب ٽ ،اځ ډبئڄ ي ډپالر ٽىب ث٥ٳ ى" :ىٽش ٹبمچ ځٶز

ډی ساوىي ى ه٤ اډبڇ ي ث ٵډبن اډبڇ ،یپی ا ٹیشیه ویيبی و٪بډی شىي

ٽڈ څ٦ٶی " : ٹبمچ ایه وپش ا ڈ یبىآي ي".هاشب اشیه اوٺالة ثبىي

".ران اٿانٿاډبڇ ثای ډب هیچی ثش ا څ٦ٴ ثی

دیبډشبن ثای ډچز ایان ؿیز؟:

ډب هیچی ډشأٶیڈ . وي ػمچ ځش دیبڇ هىڇ ا ځٶشڈؽ ى ، ډه ى ياٹ٬:ع

ٿایه ػه. ث ډب سلمیڄ ي ازای ي ثاىٽی ٿٽ یټ ؿىیه ػه

ی يڅی اوبن اٵشمىي،سلمیچی از ي ا ٥ٳ ډب وبهاش از

كٸ ىٵب٫ ا ،٭ٺیي ای ىاى، ډب ث ٭ىان یټ اوبن، ث ٭ىان یټ ډچز وي

بی هى ا ىایڈ هى اوٺالة ایان ث ډب ى ایه ډئچ . وبډ ي هاش

ثبیي ایه . ایه ىب ا ٵاډ ووایڈ ٽى ډباوجبیی آډهز يٿىبی

یٮىی ډب و ث ٽی ،كٸ ا ث ډب ثيىي ٽ كٸ ىایڈ ا هىډبن ىٵب٫ ٽىیڈ

ایڈ و٪ار هى ا كمچ ٽىیڈ ي و ثوی ا ایان ا هاشبیڈ ي و هاش

ډب ا ډػىیز ي وبډ هى ىٵب٫ ډی ٽىیڈ ي ایه ٽب ،ڇیث ٽی سلمیڄ ٽه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

219

هبع ا اهشالٳ ٭ٺیي ،ي٩یٶ م اوبوبی اٵشمىي. ا اىاډ هایڈ ىاى

ایه كٺیٺز ،یبی ي ډجیبن ایه ز ٽ ى ایه ای٤ كب سبیوی

ا ثٶمىي ٽ ډچز ٽى و ٭چی االڇ ٹیبڇ ٽى ي و ٭چی ػمی االډی

ثىب ث ، ثچپ سىب ي سىب ا كٸ ډي٫ هى ىٵب٫ ډی ٽىي ي آوب ڈ، ٹیبڇ ٽى

ثبیي ا ایه كٸ ډي٫ ډىڇ ،ي اوبوی ي ډچی هىبن ي٩یٶ االډی

.ىٽىشبن ىٵب٫ ٽىه

٥ ٽ ثیه ډىڇ بی٬ از مب ډ٦چجی ٵډىیي ى ډى االڇ، ایه:

"څىیه" ا یب ایىپ كشی مب اڈ دسبن، ىایي مب ٭ٺبیي ١ياالډی

ایيٿ ایه ډ٫١ س١یق ثٶډبییي؟ة٫ ها ډی ٽىڈ اع. اش

ثچپ مبو٦ ٽ ډالك٪ ډی ٽىیي ، ويایڈ ډب و سىب ٭ٺیي ١ياالډی:ع

كة ډب ا ا٭مبٷ ػبډٮ ٽىشبن . ډچمبن شىي،ثیش ډىڇ ٽىشبن

ڈ ث اڃ ی ایمبن ٭میٸ، ا٭٢بی ډب ڈ ډچمبن شىيص اٻ،ثیين آډي

ث ایه ایمبن ٭میٸ ډىڇ ،ډب ڈ ث ٭ىان یټ كة یبی. االڇ ىاوي

اډب ى ډى د ډه ، ډب ډچمبن شیڈ،ى ډؼم٫. ٽىشبن ا٭شٺبى ىایڈ

از ٽ ى ٽىی "یا" اڈ ىهشڇ ڈ ،ٽ ٵډىیي، ايال ډه د وياڇ

. از"اډیي"ډٮىی آن

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

220

: دوتش لاس دس صاحث اختصاصی تا خثشاس ویا

حفاظت اص شصا، فمط دس صالحیت دت شوضی است

ویا

12/10/1358

ایبوی ح ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ى ثو ،ىٽش ٹبمچ

و٪بی ا دیاډن ډبئڄ "ٽیبن"يی اهشبی هى ثب ٿځٶز ، وٺ٦

اٹشبى ي ،اياان، اس، یأر ومبیىيځی هچٸ ٽىحا ح ،ٽىشبن، ډؼچ

يبی ٿي ثب ىٽش ٹبمچ ا ػمچ ی ځٶزٿځٶز. سٺیڈ ثىػ ا٭الڇ ٽى

. ډی يحا ؽسيیغ ة اهشبی ٽیبن ثب جان ٽىشبن از ٽ ة

مب ا ډلپڇ ث هچ٬ الف ي ٱبر یټ ،آٹبی ین ٭اڅيیه كیىی:

شن ا اس ٽىوي ـ ى ډیبوييآة ي ثٽبن ـ ي ځٶشىي كة ىډپار

یز؟ؽيی هىبن ا ث هچٸ ٽى سػیق ډی ىىي، و٪ مب ٿثسی

ث ثسی اځ ٽی ى ایه ػب اال ، ي ویزٿ كة ىډپار یټ :ع

كٵی از ،ايال ایه كٳ. كة ىډپار ډی ثبي،يی ٵپ وپىيٿ

وي ٽ ومی ىا وبن ث ڈ آډیوزؽين كة ىډپار ثب هچٸ ٽى ؽ ،وبلیق

ثجیىیي ى میه ،ا ٽىیيٿمب وشبیغ اوشوبثبر ا ن. ا ڈ ػيا ٽى#آوب ا$

ىي 82 ، ڈ ثای اوشوبثبر ويایڈٿ ٽ كشی ډب یټ ډیشیه، ډبثبى

آٹبی ډ٦ٶی وی ىي ي91ى دیاو . ډىڇ ث كة ډب أی ىاىوي

ث.ىؼی ٽ ٭٢ ٽمیش ډٽی كة ډب شىي ي ٽبويیيای وٺي ڈ ثىن

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

221

ي آن بیی شىي ٽ ٿ. ي ازٿیټ ؿىیه كثی ىیڂ ومی ى ځٶز ٽ

ٽډچ از ي كشمب ٿ ه، أی آيىوي ي ڈ ؿىیه اى٭ب ىاشىي ٽ ثٽبن500

یټ ي ٹجڄ ا ، ډه هىڇ ى آوؼب ثىڇ،ومبیىي ٽډچ اوشوبة هاي ي

ٽډچ آن ػب ثیه : ي ٽډچ ډی ځٶزٿ یپی ا اٵاى ثیب ػيی ،اوشوبثبر

ا هاي آيى ي ياٹٮب ٽبويیيی ڈ ٽ ىاشىي یټ ء ىي آا60 سب 55

. ٥جیجی ز ثبویز، ٽ بڃ بی بڃ از ى آن ػب ٵٮبڅیز ډی ٽىي

ثب يػى ایه ٽ اڄ ثٽبن ثى ي یټ ډب ثیش وجى ٽ ث ثٽبن ،ٽبويیي ډب

ډب . ا آيىیڈ ي ى ىي ايڃ ڈ اوشوبة يیڈء ىي آا57 ډب ، ثىزٿث

ډب ،ا٥میىبن ٹب٬٥ ىایڈ ٽ اځ ى ډیان ي ى ىىيع ڈ اوشوبثبر ثى

ای از ٽ هى آٹبی ٭اڅيیه كیىی ثب ه٤ ح یي هایڈ ي ي ایه وبډ

اوي ، بىي يییي ٽبويیي ٽډچ ى ډى٦ٺ سپبةأ ى ر،هىبن وش ثب م

يی ی آيى ي ومبیىي ایبن ي ٽډچ أ 20000 ومبیىي ډب ى آن ػب ،ایه ب

. أی ا5 ڈ ٵش

ییي ٽى ایي ي أمب می آٹبی ین ٭اڅيیه كیىی ا ى م ػب ر:

آٹبی ین ٭اڅيیه كیىی ډبوی ٽ كة هچٸ ډچمبن ى سجی اىی

يو سػی ؿڀڅ ا ئایه ډ. سچیین ا ځٵشىي آن ب ا كمبیز ٽى

ډی ٽىیي؟

ډب ث ٭ىان كة ، ډب ډی هاشیڈ آٹبی ٭اڅيیه كیىی ثی ٥ٳ ثبي:ع

از # ؿبؿة ایهى$ ثب آٹبی ین ٭اڅيیه كیىی مپبیمبن،ىډپار

یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى ډی ثبي ي ى ایه ؿبؿة ئیٽ ایبن

بی ایبن شیڈئ ډب و ډ،وٿمپبی ىایڈ، ي . و ٭مڄ ایبن ييڃ ځٶش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

222

اڅجش ى ډبئڄ ثیبی و٪ ډشٻ ىایڈ ي آوـ ثیش ډب ا ا ڈ ػيا

يڅی . ى ی ٽب ي ٵٮبڅیز ي ی ثهى وجز ث ډبئڄ از،ډی ٽىي

ى ،اڅجش ایه وبډ ډىل ث ٵى ڈ از$ایه وبډ وبن ډی ىي ٭مال

ب ډی ثبي شیجبوی حٽ ایبن ا ومبیىي ٽډچ #ػببی ىیڂ ڈ ا ایه وبډ

يڅی ډب كب١ ي ، ډب اى٭بیی ويایڈ،اڅجش كٸ ډچڈ هىبن از. ډی ٽىىي

.آډبى ایڈ ىثب ډبئڄ ډشٻ ثب ایبن مپبی ثپىیڈ

یيیڈٿ ډب ثىیڈ ٽ ډی ػهٿ،ډبن ػه

ثٮ٢ی ا ، ای ڈ ٭مال ٿ ډی ىىي ي #$ آن ٮببی سىيی ا ٽ ځيب

ٽب ا ډب ایه ،ٽبب ا ډی ٽىىي ٽ ث و٪ ډب ث وٶ٬ ډىڇ ٽىشبن ویز

ٿیی یب هيای وواش ډؼيىا ػهٿ ډب ډی ىاویڈ ٽ اځ ى،ومی ٽىیڈ

مبو٦ ، ایه ډب شیڈ ٽ ٥ٳ اچی هایڈ ثى،یبیيةيػى ثاىٽی ة

ٮبىاىن ى ډبن چق ي ى هبو وشه ى ډبن .ٽ ى ځش ڈ ثىیڈ

ى ډبن . يڅیز ىایڈئ يڅی ډب ډ، ا اوياهشه ٽب آبوی ازث ٿ ي ػهٿػه

ٿ ډی ٽىیڈ ي كبال ډبوی از ٽ ومی هایڈ ػهٿ ډب ثىیڈ ٽ ػهٿ،ػه

ث آډين اس از ي ډبوی ٽ ،ثى ي االن اهشالٳ ډب ثب ىيشبن

ا ؽ ،اس ث ډب هج ډی ىي ٽ ٵ ٽىیي ا ايډی ډی يى ث ډبثبى

يڅی ډی هاشڈ ایه ا ، اس ډی هاي ثیبیي، ډی هاي ثيى؟یی ٽىیڈٿػچ

ىيشبن هة ىٻ ثپىىي ٽ ډب ثب ایبن ى ایه ډى اهشالٳ و٪ ىایڈ ٽ

ا ثب ي ډی هایي ؽ ، اس ډی هاي ثب ي ث ایه ډى٦ٺ ثیبیي،ډی ثیىیڈ

ثیبییي؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

223

اس ډی هاي ى اىی ډبو ": ډه ایه ا ث آٹبی اشبويا ځٶشڈ، ځٶشىي

یی ز، ىز ى آن ډى٦ٺ ٿ كبال ٽ ى اىی ى، ځٶشڈ ٹثبن"ثيي

ز ٵئىاڃ ب ي ا آن ب دشیجبوی ٽىیي؟ ح ثيیي ،ډی هاي ډبو ثيي

ثهى ډب . وي ي ج ٽىیي ي ثٮي ٽؼب ٽ اس ډی هاي، ثيىؽمب

.ثب اس ایه از

یبز كة ىډپار ى ډؼچ

ى ن ث ډؼچ ها،ډچڈ ي از ٽ سٮياىی ا ومبیىيځبن مب:

یبز ٽچی ٽبويیيابی مب ى ډؼچ ؿ هاي ثى؟. ٵز

ب اڄ از، ډجب ثای آاىی ي ىډپای ثای ؽ یبز ډب مبن :ع

ب ؽایه . يٷ كمشپبنٷ ډجب ثای هىډوشبی ي ډجب ث وٶ٬ ف،ایان

بڇ كة ډب ٽ ىي ډب دی ؽ ٿٽه$ ، سٮییه ٽى ازٿاڄ ا ٽه

ایه یبز ثای كة ډب سٮییه ي ي ٽبويیيابی ډب ٽ #سپیڄ ي

.ب اڄ ىٵب٫ هاىي ٽىؽ ا ایه ،اډیييایڈ ثشاوىي ث ډؼچ ثيوي

یټ ،اياان ٽ ا سمبڇ ډىڇ ایان ډی ثبىيحا حمب ډی ىاویي ٽ :

یټ ،ان ٽىٿاياان ي دیمحاچی از ى ٹبون ابی، ثای ایه ٽ ثیه

ؿ ثبیي ٽى؟،يػى ثیبیي سٶبمی ة

،هاز بی هچٸ ٽى ٹجڃ ثى. ډه ٵپ ډی ٽىڈ ٽ هیچی بى از:ع

،ايا ىز ثپىىيح ب ٿ ا هى دیم، اځ ٹا از دبيا ثبياثٮي

س ي سبوټ، يڅی ح ثب چی ٽٿاياان اٶبن و ثای ػهحثیىیي ٽ ةمب

.ى ؿ اشٺجبڅی هاي يی ثجیه،٭ىان ډمبن ثیبیىي ة

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

224

ا ڈ یټ حا ڈ ډبوىي اس از ي اس م ػب ډی يى ي ثبیي ح:

یز؟ؽا حؿىیه وٺی ى ٽ ډب ىاش ثبي ي كبال و٪ مب ىثب

#ى ایه اڄ ډی ثیىیي ٽ$ ىكبڅیپ ، ډب و٪ډبن ى ایه ثب يه از:ع

كٶ٨ اوش٪بډبر ،اس ي كٶب٩ز ډب ٵٺ٤ ى الكیز ىيڅز ډٽی از

كبیز ث يػى ، ایه اځ ٭مچی وى،ىز هى ډىڇ ثبي ىاهچی ثبیي ة

ای ٽ ى ډوب ،ډی آيى وي ي دی م ىاى، د ثبیي ؽثب ایه ياٹٮ

ډب ث ٭ىان كة الا يػى ثیبیي، ي وي ډيسی ٵبچ ىاى سب ایه ا٥میىبن ةؽ

بی ٵډبوي ٭مچیبر ،ىډپار ٽىشبن اياان، ٭چی ح ثهالٳ ځٶش

اياب ثبیي یټ حٽشیه ٱ یب اوػبی ويایڈ، ث٭پ ؽاياان ٽح

.وبى اوٺالثی ثای كٶ٨ ىشبيىبی اوٺالة ثبىي و ثای ٽة ډىڇ

ای ٽى ثى ى ،اياان ډى٦ٺ ٱةحا حیپی ا ډٮبيوبن ٵډبوي ډبكج

آن ػب ځٶش ثى ډى ٹجڃ ډب ثى ي #ٽ$ يوبډ ٽ ډه ك٠ ٽىڇ، ؿ

٥ ثبیي ٽبی ٽى ٽ سٶبڈ ډشٺبثڄ ةؽڅ ا ځٶش ثى ٽ ئاسٶبٹب ایه ډ

آن ډبن هیچی ٽ ٽىڇ سچٶىی ثب ایبن سمب يػى ثیبیي، ډه اسٶبٹب

ياٹٮب ،يیڈٿهاشڈ سجیټ ث ایبن ة. يڅی ډشأٶبو ډمپه وي،یڇٿة

.كٳ بیی ٽ ایبن ىوي ٽبډال مبن كٳ بیی از ٽ ډب ډی ویڈ

اياان ا پىؼ ډی ىاىیي؟حآیب مب :

ٽ ٵشىي ي ایه #ايابحایه $ب وٶ ثیش وجىوي ؽ ډشأٶبو :ع

اياب، اال پىؼ ا ى حكٳ ب ا ىوي، ث ٥ ٽچی و وجز ث

ثبي ډلپڇ ډی ٽىیڈ، يڅی ایبن یټ ؿیبیی ډی ځٶشىي ٽ سب كيی ٽڅجبی

ػبیی ٽ ، ٱایبن هة وجى،ياٹٮیز ىاز ي آن ایىپ ٵ ٽىیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

225

يٹز مب ډی آډيیي ي ډب ا ى يڅی ای ٽب آن،ډی هاثیيوي ثي ثى

يڅی ثبي ثٶډبییي ؿ . ٽ ډب ڈ مبن ي٬١ ا ىاشیڈیيٽشبن ډی ىیي

اياب ڈ ډی هىوي، ډه ځٶشڈ ٽ ى ايایڄ یپی ا ٽبوی ح ،ډب ډی هىیڈ

اياان، ثالٵبچ حيڃ ويان ثى ي ثيٵشبی ډی ٽى ثب ٭ي ای ا ئٽ ډ

.٭١ ٽىیڈ

ی ث وبڇ وب سٽبن ي یټ وٶ ىیڂ ٽ ٿىي وٶ ا ػبىبوي:

يییي ػډبن ؿ ثى؟ٿ ډی ى ة،ډلبٽم ي ثىوي

. ډه ومی ىاوڈ:ع

وغ وٶ ح یپی ا مابن آٹبی ىٽش ٹبمچ س١یق ىاى ٽ ،ى ایه ػب

یټ . ا ا ىبر ٽىویه ځٵشىي ي آيىوي دی ډب ي ډب ٽبر اي ا ىیيیڈ

ایبن ڈياان ي اځدبا حی ثى ي ٥ٳ ىیڂ ٿ ػبىبوي،يی ٽبر

ثى ي ى ٿوجى، ایبن ٭مال ى ػه #بويځی$ى ډی ځٶز ٽ ډبڃ ػب

.ى ثىٽ شی ٿ،ػه

ٵٺبی ډب ا ثبو هج ىاىوي ٽ : ىٽش ٹبمچ ى اىاډ وىبن هى اٵيى

ا وٶ ا اشوياڇ ی آن ػب ډی هاي ى كييى ا سب ىيٿػبى بوي

، ځيبی ىیڂ ډوبڅٶز ٽىوي،ٽىىي ي آن ب آوؼب ٽبٿثپىي ث ٭ىان ٽب

،ډب ځٶشیڈ سمبڇ ٽمبن ثای ایه از ٽ يی ٽډبن ا آثبى ٽىیڈ

ی ڈ ز ي يٹشی ٿ ػبىبوي،كبال آن ب ٽب ډی ٽىىي ي؟ا وپىیڈؽځٶشیڈ

مب ٿٽ ډه ٵشڈ ثبو، آن ب آډيوي دی ډب ځٶشىي ډب ډی هایڈ ى ډیشیه

اوي وٶ حا ي ىیيیڈ ا سب ىيا ثٮي،ٽز ثپىیڈ، ځٶشیڈ ؿ ثش ا ایه

ڈ ٽز ٽىوي ي ٿی ثیڄ بیبن يی ىيبن ثى آډيوي ى ډیشیهٿڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

226

ای ٽ ىایڈ ایه از ٽٿډب ڈ هیچی هلبڃ يیڈ ي ډب سمبڇ ا ؽ ،څ

ای ومی ىىي ي ٽب ٭ماوی ومی ٽىىي ایه از ٽ ى ، ىڅیڄ آن ب؟ثىػ

ٿ ث،ٽی اوؼبڇ ډی ىيؽوٶ ٽب ٽ ډبثبى اډىیز ویز، يٹشی ٽ یټ

ثهى ي ثى ٵالن ػب مب ډی هاویي ى ،يیيٿډی ٽىىي ي اىی ڈ وی ډی

يیڈ ى م ػب ز، ایه ٿاوى ي دی ى ػبی ىیڂ، ډه ډی هاڈ ةحي

؟ ىٿ ٽىشبن ثبیي ثٹ٢یا ؽٵٺ٤ ډث٣ ث ٽىشبن ویز، يڅی

م اډپبوبسمبن ا ى اهشیببن ،ی ثیبیي ثب ډب مپبی ثپىيٿاځ ػبىبوي

ٽ ایی ٿیه ډی ٽىیڈ ي ٽب بويأڇر ایڈ ي اډىیشبن ا ڈ ٽبډال ځډی

.اوؼبڇ ىيډی هاي ثپىي،

مب شىي یب و؟ وىانٿيٿ٭ىان ی ةٿآیب اٵاىی ا ػبىبوي:

#بويځی$ سب ث كبڃ اٵاىی ا آيى اوي ي ىیيیڈ ث ٭ىان ػبى:ع

ډب ٽبی ث ٽی ،ییڈٿ آاى ٽى ایڈ ي ډب ایه اياه ٽی ا ومی ،ىنډی ثب

.ويایڈ

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

227

لاس دس سد تمسی تدجدوتش ظش

ای ٽ ى اډ هىډوشبی ډجڈ ډبوي ازئیټ ډ: ي٬١ اٹشبىی ،څ

یبى هاي ي؟حیي ث ؿ ر ئډی ثبي، ثٶډب

ای ثای ایىپ ایبن ىٽش، آٹبی ثىی ي ثی څ٦ٶیبن هیچی یبى ثى:ع

و٪ ډب مپب ډی ثبیڈ، ډه ڈ ش اٹشبى ٽب .اٹشبى ډی ثبىي ا ایه وٺ٦

څی ا حایبن ډی ٵډبیىي ٽ ایه آٹبیبن هىډوشبی ډی هاىي، . ٽى اڇ

ٽ اڅجش $هىبن ثبي، اوياډی ا هىبن ثبي، اس ا هىبن ثبي

ایڈ .يڃ ڈ ا ډب ډی هاىيح، ثٮي #ډب ؿىیه ؿیی وواش

ډب ي مب یٮىی . ی م٥ه ویشیڈٿ ډب ڈٿڇ څ ډب ي مب،ئايال ایه ډ

، يڅی ٽ آٹبی ثىی ي ډی هاي ثيي ى ٽىشبن هع ثىحی؟ یٮىی ؽ

؟ یب ٵٺ٤ ډبڃ هشبوی ب ډی ثبي،يڃ م ایان از؟ حيڃ ایبن ډی ثبيح

يڃ سمبڇ ډىڇ ایان از، ډب ڈ ایاوی حډب ډی هایڈ ایه يه ى، اځ

ا ى سان هع ؽاځ ډبڃ هشبوی ب ډی ثبي د ډىشی ويایڈ، شیڈ،

٥ی دیىبى ٽى ثىیڈ ي ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ ،څ ىيڇ ایىپئډ؟ ډی ى

ا ثبیي ثىػ ډٮمڅی ا ،ایان اځ ثواي ا و٪ اٹشبىی دیٵز ثپىي

ا اىای ډب ؿىیه ٿی آن ػيا ثپىي، ثای ایىپ ډی ىاویڈ ىزٿثىػ بوي

ٳ كٺٷ ډيی ٽچی ي آډي ي يب ،یٿای از ٽ ثىػ بويٿىز

ای ،ډی ى بډبن ثوبډ. ى ي ؿی ىیڂی ث ػب ومبوي یټ ثىػ

ډو هى ىاش ثبي، ثای دیٵز ٽ ػيا ا ثىػ اىای ي ایه

یٮىی ة، سأډیه ثىڈؽيڃ وٶز ي ىآډيبی ډ حثىػ ډٮمال ا

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

228

م ،يڃ ا ٽ ٽبی ث اىا آن وياڇحا يٹشی ٽ ډب ایه ص اٻ،ر ا

ٽىشبن ڈ ي اىا ډی ى ا څلب٧ اىای م ډىب٥ٸ ایان،ؿ٤اشبن ب

ا ډب ایه،ی ػم٬ يٿمبن ٥ اىا ثى، يڅی يٹشی ٽ ایه ثىػ بوي

وغ ا سډبن ث ح ٵ ٽىیڈ ٽ ،ر او سٺیڈ ثپىیڈ ثیبيیڈ ة

وٶی ډی ي، ى ایان ث ٥ ډش٤ ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ ثبیي ى ایان ٽب

، ثب ڈ ٵٷ ډی ٽىيی ؿن ٦ق اٹشبىی اشبن بی ډوشچٴ هیڄ،ىیڂی ٽى

ٽىشبن یپی ا ٭ٺت اٵشبى سیه اشبن ب ډی ثبي، يڅی ٭ٺت اٵشبى س #اشبن$

يٹز ثبیي ٥ی سٺیڈ ٽى ٽ ا ٽىشبن وی ىایڈ، ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ آن

ين ا م ؽ سډبن 6000شبن ډبی ؽ ى ثچ ثای وٶی ډظال

، سډبن5000 سډبن، ډظال ٽببن5500٭ٺت اٵشبى س ډی ثبي، ى ٽىشبن

ؿیی ٽ ډب دیىبى ډی ٽىیڈ ایه از ي ، سډبن4000ډش٤ ثٮي ى سان

ایان ڈ ،ډب یؾ اډشیب هبی ڈ ثای ٽىشبن ٹبیڄ ویشیڈ ى ٵپ م

يڅی ٽ ا وٶز ډی آیي ى ح يڅی ٵپ ډی ٽىیڈ لیق ویز ٽ ،شیڈ

٥ی هع ثى ٽ ،سان ي ډبويان ي ثٮ٢ی ډىب٥ٸ ډٮیه هع ثى

،ي ي ىي ي ویز اڅجش ٽب یټ ، ٦ق اٹشبىی ٽڈ ٽڈ ا ثیه ثيىسٶبير

ایه ثىػ ،ٹي ثىؽاوي سډبن ح ، سډبن وجى5000كبال اځ آن

سب كبال ىز ياٹٮب،ر او سٺیڈ ى ٽ ٩چڈ وى ی ةٿبوي

.ث٭پ آن ثى از

آو٦ ٽ ډب هچٸ ٽى ث ؿ ر از؟ومبیىيځی سٽیت یأر :

ا ٥ٵيا كة ىډپار شىي ي اوشوبثبر وی صثب ډىڇ لجز ٽىیڈ اٻ

.آن ا وبن ىاى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

229

ی یأر ومبیىيځی آٹبی ین ٭اڅيیه كیىی از ي ثٮي ایه یأر ئ :ع

ي ىیڂ ى ٿ كة ىډپار از ي ىي ،يی یأرٿي ىاى ي وهٿوه

یوي، یبىىاز ٿي اػب ةٿػچبر يٹشی ډی ساوىي و٪ ثيىي ٽ ا وه

ي اځ الف ىیي اػب ىي ٿي كٳ آن ب ا ثوي، یب وهٿثيىي، یب وه

كب١ يیڈ ى ایه ٥ف ٽز ٽىیڈ، ،آن ب ٽز ٽىىي، ډب ث ایه ٣

ى ياٹ٬ ډبئچی ا ٹجال آډبى ډی ٽىیڈ، ثٮي ډی يیڈ ثب یأر ىيڅز ډی ویىیڈ

ٽ ىيڅز ثب : یټ ػچ ڈ ثیش وىشیڈ ٽ آٹبی جبٱیبن ځٶز،ي اڅجش

آٹبی ٵي سىٶ ىاىوي ،ا آن ډٹ٬. ي كب١ ویز لجز ثپىيٿآن ىي

.ي سب كبال سىٶ اىاډ ىاى

ى كبڃ كب١ ٭ي یبىی ا كة ډب ڈ ا٭شا ىاوي ٽ ومبیىيځی هچٸ

ي یب ثبسبة ػبډٮ ٽى ویز، ثای ایىپ كة ٿ ػاة،ٽى ث ایه سسیت

ي ٿشیجبن آن شىي ي ایىؼب حىي ډىڇ شبى،ىډپار ث سىبیی

ډبن آن،یی ٽىیڈٿیی ػچٿآډيوي ي یټ يوي ي ثای ایه ٽ ډب ا ى

ث ىاى ي ثٮي ىیڂان ڈ ډؼج يوي سجٮیز ٽىىي كبال ،یأر ىيڅز آس

ڈ میه ٥ ز، ٭ي ای ٽ ډمپه از ٽب ډظجز اوؼبڇ ثيىي، ایه از

ٽ ډب ځٶشیڈ مپبی ثپىیڈ ي ث ٥ ٽچی ایه ځيب ا ډی ى ى ؿبؿة

یپب، ډظڄ ح ډظڄ اسلبىی ٽمویز ب، ډظڄ ،ومبیىيځی ثب آن مپبی ٽى

٥ٵبن، ایه و٫ ځيب ایه ػب شىي ٽ ډب ث یؾ يػ ومی ساویڈ ثب آن ب

.مپبی ىاش ثبیڈ

يییي؟ٿمب دیبډی ىایي ٽ ثای ډچز ایان ة:

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

230

ډه آي ىاڇ ٽ كٳ بی ډب ا ډىٮپ ثپىیي، هیچی هلبڃ :ع

يڅی دیبڇ ډب . ای ث ډٽ ومی يٿثای ایه ٽ ډب ٵیبىډبن . هایڈ ي

ډب آي ىایڈ ٽ ڈ ډىڇ ا ایان ي ڈ ،دیبډی از ٽ ثبب ځٶشیڈ

ثب ثاىان ٿ ثباله ىیبثىي ٽ ډىڇ ٽىشبن ػه،يڅیهئډبډياان ي ډ

ث ،ی ثپىیڈٿاؿة ایان ثاىيا ويهى ا وياوي، ډب ډی هایڈ ى ؽ

ا كڄ و٪بډی ا ا كڄ . ا ى ډی ٽىیڈٿ٭ىان كة ىډپار ٽىشبن ػه

آن ؿیی ٽ آٹبی ٽډبوی ومبیىي اډبڇ ى ٱة ٽ ځٶز ي ثای ،ومی ىاوڈ

ثىیىیڈ ي ، اكشمبڅی ىیڂیٿٹجڄ ا ػه: ایبن ځٶز،ډب ٹبثڄ ٹجڃ ثى

ٽىیڈ ي یټ ډیچیبى ٿ و٪بن ایه ثى ٽ اځ ى بڃ ػه،ډاٽ ثپىیڈ

هبر ثيیڈ ي یټ ډیچین وٶ ٽش ثوي، ثباله ثبیي ثیبییڈ ىي یټ

٭چی ډب اچل ا ،ا ایه ٽب ا وپىیڈؽ كبال ٽ ایه ٥ از ،ډی ثىیىیڈ

٭ة ي سٽمه ثوياشیڈ، ډب اچل ا ثای ىٵب٫ ، ثچؽ، سٻ،ثاىان ٵب

يٹشی ٽ اډىیز ىاهچی ، ا اوٺالة ثىاشیڈ ي ث ٭ىان یټ كة یبی

بی ډب آن ٥ ٽ ځٶشڈ ٽ ث ىز هى ډىڇ ذى ي، هاش

ثآيى ي، ايڅیه كثی شیڈ ٽ ډوبڅٴ ایه هایڈ ثى ٽ یټ ٵى

. ایه و٪ ډبز ي ٹب٥ٮبو ځٶشیڈ. اچل كمڄ ٽىي،يڃئمی ي ٱیډ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

231

دوتش عثذاشح لاسوفشاس طثعاتی

تاذاد

12/10/1358

ىثی كة ىډپار ، ٭جياڅكمه ٹبمچ:دیاوـ هجوڂب ثبډياى

ٽىشبن ایان ث دیاو ياى ي ي ى یټ ٽىٶاو ٽ ى ډؼي ػبډ٬

.ایه ثځا ي ثى، ٽز ٽى

ي هویی ٿا سبث٬ ػهٿډب یؾ": ٹبمچ ى ایه ٽىٶاو ځٶزىٽش

ث ځش وبن ؽ يڅی ډب ڈ،وجى ي ویشیڈ ي ثب يػى آوپ ډير آس

ث ا كٶ٨ ٽى ایڈ ".آس

ډب ٥بڅت هىډوشبی ": ٹبمچ ى ٹمز ىیڂی ا وىبو ځٶزىٽش

ىبهش ى ي ى ٹبون ابی #ث میز$ شیڈ ي ثبیي كٸ هىډوشبی

".وی ث طجز ثي

٥ف ١مه اب ة،ىٽش ٹبمچ ى ثو ىیڂى ا وىبو

ایه ٥ف ثب دیبڇ اډبڇ همیىی س٦جیٸ ومی ٽىي ي ": هىځىاوی یئز يی ځٶز

ٽشیه ؽين یئز ثای ٽؽالف ډب ویز ٽ ډاٽار ا اىاډ ىیڈ ي ة

یى، ډب ثبیي ډشٺیمب ثب اډبڇ همیىی ٿډئچ ډی ثبیز ثب سان ي ٹڈ سمب ة

.ځٶشڂ یڈ ياى ډاٽ ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

232

جسی سا اعال وشد یسئخاست وشدا اص سدس ،لاسدوتش اطالعات

9/11/1358

ث یبز ػمی "ىٽش اثاڅله ثىی ي"ی ډلين اوشوبة حى

ی يٹبی٬ ٽىشبن، ٭ ىیي ىٽش حاالډی ایان ي ا٩بار يی ى

ياڃ ٽ ئ ى دبن ایه ، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن،٭جياڅكمه ٹبمچ

ئاوش٪بار كة ىډپار ا ووشیه ز؟ ؿیػمی ٽ ایان ی

بی آٹبی ثىی ي ث ٥ ډب ا ٽڈ ي ٽیٴ ي ډلشای ثوبډ": دبن ىاى

يییڈ ٽ ډب هاشب ي، ٿساویڈ ة ٽبډڄ ا٥ال٫ ويایڈ، اډب ى ډؼم٫ ډی

ډئچ هچٸ ٽى ي ٵ٬ شڈ #كڄ$ پٵبیی ي سپبډڄ اوٺالة ي ى ٭یه كبڃ،

ػزډب ": ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ځٶز".ډچی ث پڄ هىډوشبی شیڈ

هایڈ ٽىیڈ ٽ ډظڄ می ډیډی ثب ىیڂ ا٭الڇ ،ا٥ال٫ آٹبی ثىی ي

ٽیي أډئچ ٽىشبن، ا ٥یٸ ډبڅمز آډی ي ا ا ډاٽ كڄ ى ي ثب ر

ث . بی یبی ي ډاٽ از ٽىیڈ ٽ سىب ا كڄ ډئچ ٽىشبن، ی ډی

ی ثای اىاډ ػيی ؤصاډبی ڇٿهایڈ ٽ ػمی ډی یئ، ا ابایه

ىٽش ".ٽب یأر يی ا٭اډی ث ٽىشبن ي ىوجبڃ ٽىن ډاٽار ثىاى

ثيين سىیي، ا٭٦بی هىډوشبی ث ": ٭جياڅكمه ٹبمچ ا١بٵ ٽى

ډیپب ي آٽىشبن، ى ٽسب ٽىن ىز اډذیبڅیڈ ث ه اډذیبڅیڈ

هاي ثى، هب آوپ اډبڇ همیىی ؤصمـىیه ى دیجى اوٺالة ایان ڇ

شیجبن ٵ٬ شڈ ډچی ي ٵ٬ ٩چڈ ا هچٸ حج اوٺالة االډی ایان، ما

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

233

آثبن ډب ا وی ى ایه ه بى 26شميیي ٽى ثى اوي ي دیبڇ سبیوی

ی دیبڇ اډبڇ، ئیااب ډلش ث": ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ اٵيى. "ٽى اوي

ػمی ایان ثبیي ډ٬١ ٹب٬٥ وجز ث ډ٫١ ٽىشبن اسوب ٽىي، یا

ساوي ايا ایان از يهىډوشبی ډیحهچٸ ٽى، ثب اشیه اوٺالة ي

. "١بډه اشٺالڃ، كبٽمیز ډچی ي سمبډیز ا١ی ایان ثبي

٭يڇ كه ویز

ٶبو ډاٽ ثب ىيڅز، أډز": ٹبمچ، ى ځٶشڂی ىیڂی ا٩ب ىازىٽش

ډشٮبٳ ر ځٵش از یأر . سبٽىن ث ی ای ٱیاڅی ي ٱی

ان ا ا كڄ یبی يی ٽبډڄ ي ثب اشٺجبڃ ٵاٿومبیىيځی هچٸ ٽى ثب آډبى

ډئچ ٽىشبن، ډیى اوؼبڇ ډاٽ ا ا٭ڈ ا ثٹای ٹاویه، آاډ ى

ىٽش ٹبمچ . "ٽىشبن ي ایؼبى ډلی٦ی ډمچ ا كه ویز ٵاڈ آيى از

ث ا٭الڇ ٽى ي ٭چیٱڈ ٭يڇ سلٺٸ هاشبی ډي٫ ": اٵيى كة ډب آس

ایبن یبٵشه ډير حه كة ىډپار، ثٮي ا ډىڇ ٽىشبن ي ة

ث بی الڇ ثای ډاٽ، ډیه آاډ ي اىاډ ډیىأ ما ى ر،آس

ډشٺبثڄ یٮىی اثا ی ٭مڄ،ٶبوأاډب ډز. ان ث ٭مڄ آيى ازيسال ٵا

. "كه ویز الڇ ا ػبوت ىيڅز ر وڂٵش از

آاىی وياویبن

ډب سٮياى یبىی ا وياویبن ": ىٽش ٹبمچ ثب اب ث آاىی وياویبن ځٶز

ٶبو ا أی ي ثىوي آاى ٽىیڈ، اډب ډزٿ سلمیچی ىزٿا ٽ ى ػیبن ػه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

234

بی وب ثبىاز ي ي ث كجٿ آاىی وياویبن ٽى ٽ ث وبكٸ ي ثی

: يی ا١بٵ ٽى. "ىیي اوي، سبٽىن هجی وي ازٿ٥یڄ اڅمير ډلپڇ

طی ٹب٬٥ ى وز أ ٽ رزډئچ ٽىشبن ث سی ى آډي ا"

وی ڈ ثای اىاډ اوٺالة ي،ڈ بى از اوٺالة ایان ىاى ي كڄ آن

ثبي ي ثبڅٮپ، ثی سػی وجز ث ش ىشبيىبی آن ١يی ډیٿ

آن، ث ډسؼٮیه ىاهچی ي ٭اډڄ اډذیبڅیڈ، اػب ٵٮبڅیز ١ياوٺالثی ى

هاي ىاى ي ى ډؼم٫ ثبیي ځٶز ٽ ډاٽ، ياى اػز سٹٴ اوٺالة

ای ٽ ډٶیي ث كڄ ډئچ ينٿډكچ هبی وي ي ى ياٹ٬ ث یؾ وشیؼ

". ویىؼبډیي از،ٽىشبن ي ا٭٦بی هىډوشبی ثبي

ٿیی ا سؼيیي ػهٿػچ

يڅیز ئ ثب اكب ډ،ثيیی از كة ىډپار": ٹبمچ اٵيىىٽش

ی ٽ ثيين سىیي ى ٳ یب وجز ث اوٺالة ایان ي ثب ٭چڈ ث س٥ئ

سلمیچی ى ٿیی ا سؼيیي ػهٿسپیه از، م ٮی هى ا ثای ػچ

ومبیي ي اډیييا شڈ ٽ ىيڅز وی ایه ډٹٮیز ه٦ی ا ډیٽىشبن ا٭مبڃ

بی ډىڇ ىٻ ومبیي ي ثای دبن ىاىن ي كډز ځاشه ث هاش

بی آن، ثب هاز ٽىشبن ي وی ثای ٽسب ٽىن ىز اډذیبڅیڈ ي س٥ئ

ی ىوجبڃ ٽى ي ث ٿیح ػيی ي ای سبیوی هچٸ ٽى ډاٵٺز ي آن ا ث ی

". ډ٦چة ثبويوشیغ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

235

ضذ زاوشات تا دت دس سد تلفلاس دوتش فت تا اطالعات

10/11/1358

ىیي ى ، ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ای ثب هجوڂب ا٭اډی ٽیبن ا ىٵش دشی آثبیؼبن ٱثی ډبكج

ډى٪ : ٹبمچ ى دبن ایه ئاڃ ٽىٽش . ث ئاالر اي دبن ىاى #ايډی$

ډب ث ٭ىان ": یز؟ ځٶزؽمب ا ٶبی اهی ث بی ٽىویه

ا ٽىن ٿ ي٩یٶ ىایڈ ػز ثی ډپالر ډىڇ ٽى ي آ،يالن كثیئډ

. ث بی ٽىویه ٶ ٽىیڈ،آوب ا س٥ئ ١ياوٺالة

دیاډن ٭چز ډشٹٴ ين ډاٽار ، ٹبمچ ىٽشئاڃ ىیڂ ٽیبن ا

ډب ډاٽار ا ": یأر يی ىيڅز ثب ومبیىيځبن ٽىب ثى ٽ يی دبن ىاى

ڃ ډػى، ث ٥یٸ ئډشٹٴ وپى ایڈ، هچٸ ٽى ما آډبى از سب ډب

٭چز ډشٹٴ ين ډاٽار وی، ا٭شا آٹبی . ډبڅمز آډیی كڄ ى

ىڅیڄ ىیڂ آن وی ٩با . ډىي جبٱیبن ث سٽیت ومبیىيځی هچٸ ٽى ثى

كبڃ وی ډاٽ ای ٿث ډى٪ ٵ٬ هز ی یأر يی ىيڅز ثى از، سب ث

ای ث ٭ىان ډٮبٵ سپیڄ ي ث آن ر اوؼبڇ وي ي ٵٺ٤ ػچ

".از

ى دبن ایه ئاڃ ٽ ى وز مب ،ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن

ؿ ډبئچی ډ٦ف ي ي ایه وز سب ؿ اويا ،ثب یأر يی ىيڅز

یأر يی ىيڅز ساوز سىب ،ى ایه ػچبر": ځٶز؟ىډىي ثى از

٥كی ىاىیڈ ٽ ى ،ىاوی ا سیق ٽىي ٽ ډب وی د ا ثیٿ٥ف هى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

236

بی ث و٪ ډب، ى سی ٽ ډاٽار، هبع . يی وی ډىٮپ يٿبو

یز ٹیت ث صشیجبوی اٻحا یأر سٽیجی ومبیىيځبن هچٸ ٽى ٽ ډى

".ی وواي ىازص یؾ ا،یىٿاسٶبٷ ډىڇ ٽىشبن از اوؼبڇ

ډب ث ٥ ": ځٶزىيڅز ىاوی یأر يیٿٹبمچ ىثب ٥ف هىىٽش

ب ډٶڄ و٪ هى ا ىثب ایه ٥ف ا٭الڇ ٽى ایڈ ي ایه و٪ ى يوبډ

ثب دیبڇ اډبڇ ډىش ي، يڅی ػبی سأٴ از ٽ ایه ٥ف ث یؾ يع

همیىی ج اوٺالة االډی ایان ډ٦بثٺز وياى، ى كبڅی ٽ ډب ٵپ ډی ٽىیڈ

ى ؿبؿة دیبڇ سبیوی اډبڇ همیىی #هىډوشبی$ٽ هاز اچی ډب

یټ ٥ف اىای ثای ىاىن ثهی ا ،ىاویٿى كبڅی ٽ ٥ف هى. وؼيٿډی

اهشیبار ډلچی از ي ایه ٥كی از ٽ ا ی یأر يی ىيڅز ا٭الڇ

ى ای٤ كب ": ٹبمچ مـىیه ځٶز ".ي، و ا ی اډبڇ همیىی

یا ي٬١ ،اوی ډی ٽىىيٿ یأر يی ا٩ب نسػ ډىڇ ٽى ا ٭يڇ ،ٵٮچی

یی ٿ اډپبن ى،٥ی از ٽ اځ ډاٽار ث ٭ز ي ػيی ىوجبڃ وى

. "ثیب یبى از ي ایه ؿیی از ٽ و اډبڇ همیىی ډی هاي ي و ډب

ىثب هاز بی یأر ومبیىيځی ،ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان

ٽ ىاوي ، يی ثيهابن، ثثهی ا ىز اويٽبان": هچٸ ٽى ځٶز

ای از ي ثيیه ػز یيؽیحایه ٥ ياومى ٽىىي ٽ هىډوشبی ډئچ

٥چجی ى یټ ىیٴ ٹا ډی ىىي ى ،٭ميا ا٦الف هىډوشبی ا ثب سؼی

٥چجی وياى ي ى ياٹ٬ ؽ ٽ،كبڅی ٽ هىډوشبی ٽشیه سبثی ثب سؼی

ثشیه يیچ ثای كٶ٨ ،ا٭٦بی هىډوشبی ث هچٸ بی شميیي ایان

آوـ ى هىډوشبی ثای ډب . يكير یبی ي سمبډیز ا١ی ایان از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

237

ى ، ایه از ٽ ډىب٥ٸ ٽىویه ث ٭ىان یټ ياكي ػٲاٵیبیی،امیز ىاى

ب ډئچ ابی ؽ ثيان ډٮىی ٽ ػ ى ،ؿبؿة ٽ ایان ىبهش ى

بی حاؽيڅی ي ح یبز ، اىا اډ اس،ياث٤ هبػی اپىب ي ثوبډ

ى ډىلا يای ٽالن ویب ىاى ځ اٹشبىی ىاډير ٽ ث ډبی

ان بی ٿ ثٺی اډ ىاهچی ى الكیز ا،الكیز ىيڅز ډٽی از

ډشٺیمب ا ی هى ا ډؼچ یب ا،هىډوشب ثبي ي ډىڇ ٽىشبن

ٽ ى الكیز ییػ آوب ثان بی اػایی، سمبڇ اډ ا ٿسپیڄ ىىي ي ا

ى ، ډظال ى كبڅی ٽ اىا اډ اس. اىا ٽىىي اىيڅز ډٽی از

ثبن ٽىی ى ډيا ي اىاار ،ثبينان بی هىډوشب ٿالكیز ا

بڇ اثشيایی، ؽٽىشبن هىډوشب ث میز ىبهش ى ي ثٮي ا بڃ

ثبن آډی ي مـىیه ثبن ډشٻ ی،ثبن ٵبی وی ى ٽىب ثبن ٽى

".ي می م ډىب٥ٸ ایان ا ػمچ ٽىشبن ثبي

ثهی ب ایى٦ ا٩بو٪ ": ٹبمچ ځٶز ىٽش ه٦بة ث"ٽیبن"هجوڂب

د ا ډيسی ایه ،ډی ٽىىي ٽ اځ ث هچٸ ٽى هىډوشبی ىاى ى

٥چجی هاي اوؼبډیي یز؟ؽو٪ مب ى ایه ثب . هىډوشبی ث سؼی

. ډث٣ ث هىبن از،يیىيٿآوـ ىیڂان ډی ": ٹبمچ دبن ىاىىٽش

ثای كٶ٨ اسلبى هچٸ بی ایان ي ىٵب٫ ،ډه مبو٦ ٽ اب ٽىڇ ا اچی

ا يكير یبی ي سمبډیز ا١ی ډیه ډب، سأډیه كٺٷ ډچی هچٸ بی

ى ىاهڄ ،يٹشی ډىڇ ٽىشبن. شميیي ى ؿبؿة ٽ ایان از

٥چجی ثبٹی ومی ډبوي،ایان ث كٺٷ ډي٫ هى ثىي ، ىیڂ ىڅیچی ث سؼی

ثچپ سأډیه ایه هاشب ث سلپیڈ ډجبوی اشٺالڃ ایان ٽمټ هاي ٽى ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

238

ث هچٸ ب كٸ هىډوشبی ىاى ي ي ایه ، ى ثیبی ا ٽبٻنوی آ

."یؾ يػ ډىؼ ث سؼی آن ډمبڅټ وي از اډ ة

ٹبمچ ى دبن ایه ئاڃ ٽ اځ ډاٽار مب ثب یأر يی ىيڅز ىٽش

ډب ى ياٹ٬ ڈ اٽىن وی ا ": ؿ ٽب هایي ٽى؟ ځٶز،ث وشیؼ وي

ډاٽار ثب یأر يی ىيڅز ډأی شیڈ ي ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ ا هيع ا

يػى آيى، ډاٽ ډشٺیڈ ثب اډبڇ یب ومبیىيځبن ثه ثشی ٽ یأر يی ة

."ډشٺیڈ ایبن از

ایبن، دیاډن اث٦ كة ىډپار ٽىشبن ثب ین ٭اڅيیه حٹبمچ ى

هاشبی هچٸ ٽى، ثیه كة ډب ي ین ٭اڅيیه كیىی ثب ": كیىی ځٶز

".سٶبڈ ٽبډڄ ي يكير و٪ ثی ډی ى

%%%

عثذاشح لاس ت حضس اا دوتشسايت جسی اسالی

15/11/1358

ىیي ا ٥ٳ ٭جياڅكمه ٹبمچ ىثیٽڄ ،احا هجځای ٿ ة

ى . ث ك٢ اډبڇ همیىی ډوبث ي اډیٿ سڄ،كة ىډپار ٽىشبن

ایه :ر آډي اسچڂاڇٹمشی ا

همیىی ىاډز ثٽبس، یټ ثب ىیڂ س٥ئ يیٮی ك٢ر آیز اهلل اڅٮ٪می"

٭چی اوٺالة ایان ي جی آن ك٢ر ي ډىڇ ٽىشبن ى كبڃ سپمیڄ

اٽىن ڈ،وبٿ ٽشب ډىڇ ثی ياياان ث ٽبډیبانح د ا كمچ ،از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

239

ییب ٽ ا ٥ٳ ٿ ى ایه ى، ػیبن ىاىايحیی يیيی ى ډى٦ٺ ٿى

ئیبن سبوټ ي كشی ٵبوشڇ ٽز ٽى ي يشب،سح چی ٽ،ایؼبى ي اياان ح

بی ثیبی يیان ي ي وبن ي ٽىٽبن ،ثی ىٵب٫ ا ثمجبان ومى اوي هبو

".ډٮڇ ا ٹشڄ ٭بڇ ٽى اوي

يڅیز ي ثب ئډه ثب اكب ډ" :اڇ آډي ازٿ ىیڂی ا ایه سڄثوى

یی ا ٿا ا ك٢ر اډبڇ ها ډی ٽىڈ ىش ٵی ي ػيی ثای ػچا

اياان ث ح ىش ثٶډبئیي ٽ . بى ٵډبیىي اییبٿش ىٿ

يو ٿ. یيا ٽىيح ییب هبسڈٿډلڄ بی اشٺا هى ډاػٮ ومبیىي سب ى

ٿیی ا ػهٿهی ى ایؼبى سمیڈ ػيی ث ډى٪ ػچأ٭يڇ سػ ي ر

". ډی ساوي ٭اٹت يهیمی ث ثب آيى،ثاىٽی

ثب ىيى ٵايان

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ،٭جياڅكمه ٹبمچ

%%%

پیا وش حضب دىشات وشدستا ت اا خیی اطالعات

3/12/1358

ٽ اهیا ى ډبثبى ي٫ ،بڇ كة ىډپار ٽىشبنؽ ٿٽه ـ ډبثبى

ى ایه دیبڇ، ومبیىيځبن .ث ٽب ٽى، دیبډی ث اډبڇ همیىی ډوبث ٽى از

الة ٷكة ىډپار ٽىشبن، آيی ٵ٬ ٽبڅز ؿ يىس ج ان

ى ایه څل٪بر ٽ ى " :ډشه دیبڇ ا ایه ٹا از. ٽى اوي االډی ایان ا

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

240

بڇ كة ىډپار ؽ ٿو٪می ډ٦چة، ٽه ى آاډ ي ای٦ی آاى ي

ومبیىيځبن كة آي ى، ا٭٢ب ي ٽىشبن ایان ى ډبثبى ثځا ډی

ىى ي اډیييایڈ ثب ىیڂ ٿٽبڅز ج اوٺالة ث٥ٳ ىاوي ؿ يىس

ا يایز هاان ډچمبن ثجیىیڈ ي بی ثاىان ي ى ډیبن هى ي ایبن ا

اوٺالة ایان ٽ وشیؼ جی ٹب٥ٮبو . جی اوٺالثی ایبن ثډىي ثبیڈ ي

ایان ثى، طمار ٭٪یمی ث بی ىی م هچٸ ٵياٽبیبی ثی اډبڇ همیىی ي

ن هی ي ثٽز ثای ڇایه اوٺالة ثب اثٮبى يی٬، ثبیي ډش٠. ثب آيى از

ثب ،اډبڇ همیىی .م هچٺب ي م و٢ز ب ى ىاهڄ ي هبع ایان ثبي

اش ي وبمٿ آثبن ډب، ث ػه26دیبڇ سبیوی بی هىډىياو ي جی

ى ایه دیبڇ سبیوی ".يػى آيى ى ىڅب ة اډیي و ایبن ىاى يحٽىشبن

بڇ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثای آن ا ٹبئڄ از، ؽ ٿٽ ٽه

ی ي اػشمب٭ی اب ي ٿبی یبی، اٹشبىی، ٵه ث اكز ث ٵ٬ شڈ

كٺٷ ډچی هچٸ ٽى ئچٵز ٽ ڇ ثٮي ا يي ایه دیبڇ، س ډی": از

اډ اوشوبثبر يڅیه اډ يئٶبو ٭يڇ ٹب٥ٮیز ډأيٵڄ ى، اډب ډز كڄ

ډب كب١ان ى . یبز ػمی ثب٭ض ي ٽ ى اػای ىش ٽسبی ى

ثای ،يڅیه اډئ سبیوی، ا اډبڇ اوش٪ب ىایڈ یټ ثب ىیڂ ا ډٿایه ٽه

ٵ٬ ایه ډپڄ، . ىن بى ٵډبیالڇ ا ىشار ،څ ٽىشبنئكڄ وبیی ډ

ا ثای ډچمب یپی ا ىشبيىبی اوٺالة ایان هاي ثى ي ٶٳ ډب

ى . ډجب ٹب٬٥ س ثب ىمىبن اوٺالة االډی ایان ٵى س هاي بهز

یيی حسیه ٭بډڄ ٿبڇ كة ډب، جی اډبڇ همیىی ث ٭ىان ثؽ ٿٽه

یز ص ٭٪یڈ ٽ ومبیىيځبن اٻٿى ایه ٽه. ییي ٹا ځٵش ازأډى ر

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

241

ای ة سیت یي از ٽ ث اىاډ بٽىبن ٽىشبن ك٢ ىاوي، ثوبډ

ىی ا شیجبوی ثیح. اوٺالة ایان ث جی اډبڇ همیىی ل ځاش از

هچٸ ٽى ى آن ث كٸ هىډوشبی ،اوٺالة ٭٪یڈ ایان ٽ ث ا٭شٺبى ډب

ث ٭ىان ي٩یٶ ابی كة ىډپار ٽىشبن ایان ډى ،هاي یي

یپجب ىیڂ ث اډبڇ همیىی ي م ،ومبیىيځبن كة ډب. ییي ٹا ځٵش ازأر

ىىي ٽ سب آهیه وٶ، ى ا يكير ٽ هچٸ بی ایان ا٥میىبن ډی

. اىاډ هاىي ىاى ډجبػمی االډی ایان ث

ثٹا ثبى اسلبى ث اب كٺٷ ډشبيی

بڇ كة ىډپار ٽىشبن ایانؽ ٿٽه

ىٽش٭جياڅكمه ٹبمچ

%%%

یشديزاسذ زاوشات سش ب تذخاا ی: دوتش لاس اطالعات

13/12/1358

ىٽش ٹبمچ ، ى اث٦ ثب ډبئڄ ٽىشبن:هجوڂب ا٥ال٭بر- ىىيع

ثٮيا ٩ 3ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ياى ىىيع ي ي ب٭ز

ـىیي ى یټ ػچ وىاوی ٽ ا ٥ٳ كة ىډپار ٽىشبن ایان

ى . ٽز ٽى، ى بڅه سوشی ایه سسیت یبٵش ثى ـسپیالر ىىيع

ایه اػشمب٫ ٽ ٭ي ٽظیی ا ابڅی ىىيع ٽز ىاشىي، ىٽش ٹبمچ ى

بی يٿ ى دبن ث اسبډبسی ٽ ا ٥ٳ ثٮ٢ی ا ،ٹمشی ا وىبن هى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

242

ٽ مبو٦" :ى ځٶز اٵا٥ی ٽىشبن ث كة ىډپار ى ډی ي ي ؿخ

هاىي ډی ي یىٿځاوي ډاٽار ة اډبڇ همیىی ٵډىوي، ثيهابن ومی

ٵشبىن یأسی ا ی كة . سلمیچی ثای ٽىشبن سياٻ ثجیىىيځیػه

یؾ يػ وٶی یأر ومبیىيځی ٽى يڅیه ث سان، ةئثای ډاٽ ثب ډ

هبسم "، و چقٿو ػه"ایه ي٬١ ى ي هاشیڈ ا ثب ډب ٵٺ٤ ډی. ویز

ىن ث تؽث وىي ثبیي ثياوىي ا ډجب، اكاة ډى٦ٺ ٽ سمز ډی .یبثي

٥ف " ٹبمچ یبىآي ي ٽ ".ځيبی ىیڂ ویز، ثچپ مپبی از

ای یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى ا ډبى26 كة ىډپار، ٥فای ډبى

".ٽىي وٶی ومی

%%%

دتیشو حضب دىشات وشدستا، لاسصاحث تا دوتش

دس سد تایج زاوشات اطالعات

20/12/1358

بی ٽىی ا اىی ي سچیین ٹبمچ ث ٹ٬٦ ثوبډ، ىٽش ډبكج ایهى

.ه يح ثای هجوڂبان ،وا ػیبوبر ٽىشبن ٽى ي مـىیه اب

یأر ومبیىيځی كة ىډپار ثب ٽ اهیا ما،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ډی یٮشميای ډالٹبر ٧اهلل اڅ٬ ٽىشبن، ثب اډبڇ همیىی ي ك٢ر آیز

ىاش از، ي ځش ى یټ ډبكج ډ٦ج٭بسی ٽ ثب ك٢ هجوڂبان

ىاهچی ي هبػی ثځا ي، ى ډى وشبیغ ایه ډاٽار ي وی كاىص اهی

.وٺي وه ځٶز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

243

ا آوب هاز سب ث وای ، ٹجڄ ا ٥ف إاالر هجوڂبان،ىٽش ٹبمچ

ٽ ىشار ٵډبوي څپ ى ډى سیاويای ث ډىڇ وٺي ى آن ١ج٤

.ي ىىيٿي ثى

آوـ ٽ ثای ډب ": د ا ىیين ایه وا، ىٽش ٹبمچ ٥ی وىبوی ځٶز

ى كاىص وٺي ىهبڅز ډٹ٬ ډشٺیمب آن، ایه از ٽ اس،ډچڈ از

،اوي ٥ٵی ا ٭بیز وپى ىاش ي ى ػیبن ىهبڅز ویيبی اس، آوب ثی

ډسجب لجز ا ىش سیاويای ث ٥ٳ ٽىب ،ين ى وای ٽ ىیيیيؽ

ډؼبيیه ا ٥یٸ ،ى یی آوبز ي ثهالٳ آوـ ٽ ځٶش ډیٿي ىز

س ى اهشیب حٽ سىب اس چی،اوي سب ث ډىڇ وٺي سیاويای ٽىحٽ چی

ثىبثایه ثای ډب . ب س٤ ویيبی اس ثى و ډؼبيیه ىاى ي سیاويای

سیاويای يٳسب حٽ ډچڈ از ٽ ویيبی اس، ډىڇ وٺي ا ا چی

." اوي ٹا ىاى

إاالر هجوڂبان

ایبن وىبن ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن، هجوڂبان إاالر حد ا

:ىهى ا ډ٦ف ٽىن

،اهلل اڅٮ٪می یٮشميای ١مه ډالٹبر ثب اډبڇ همیىی ي ك٢ر آیز:

یأر ومبیىيځی كة ىډپار ٽىشبن ث ؿ وشبیؼی ىز یبٵز؟

و٪ ډپالر ٽىشبن ډى ثلض ي سجبىڃ ډبئڄ ي،ى ایه ډالٹبر :ع

ان ٿیأر ومبیىيځی ى ایه ىیيا، اډبڇ ا ا ي٬١ اٶىبٻ آيا. ٹا ځٵز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

244

ىاویي ي سٺب١ب ٽى ٽ اډبڇ ىمىبی الڇ ا ىثب ٽمټ ث ٿوٺي ډ٦چ٬

ډیه اډىیز يآاډ ى أروی بیبن ي ىاوين آوبن ث هبوٿان ي ثٿآيا

١مىب یأر . بی اډبڇ ى آن ډلڄ ثيىي ث ىيڅز ي ٽمیش، وٺي

.ٴ ٽىأ ا٩ب سٮؼت ي ر،انٿياآومبیىيځی ا ٭يڇ سػ ىيڅز وجز ث

ډی ٧اهلل اڅ٬ یأر ومبیىيځی ى سٮٺیت ډبئڄ وٺي ث اډبڇ ي ك٢ر آیز

ث ى وٺي ثٹا ي یٮشميای س١یق ىاى ٽ ٹجڄ ا ييى اس،آس

٥ٵی ا ډا٭بر وپى ي ثب ٽز ي ثى، يڅی اس ى ٭مچیبر هى، ثی

،یأر ومبیىيځی .ىهبڅز و ٵډبوي څپ، ٭چی ٽىب ياى ٽبا ي

ی ٽ ى اىی ي سچیین ث يػى آډي یب وب١بیی هى ا ا ډلييىیز

ه حبی ٽىی ي ډمى٭یز يی ث ٹ٬٦ ثوبډث از اثا ىاز ي

د ا ډالٹبر ثب . سچیین ډبثبى اب ومى ـبی ٽىی ا اىی ثوبډ

ډی ٧اڅ٬ اډبڇ همیىی، یأر ومبیىيځی ٽىشبن ىیيای ثب ك٢ر آیز اهلل

یٮشميای ىاز ٽ ٥ی ایه ىیيا، ډبئڄ ډث٣ ث كاىص وٺي ي

اهلل ان ایه ډى ثی ي ډاٽ ٹا ځٵز ي ك٢ر آیزٿآيا

ٽى، سػ یٮشميای ثب سأٽیي ث ثاثی ي ثاىی ثیه ىي هچٸ سٻ ي

هبی وجز ث ایه ډبئڄ اثا ىاشىي ي ي٭ي ىاىوي ٽ ا وٶ ویز

ث ډى٪ اشٺا آاډ ي ٵ٬ ٽيير ډیبن ثاىان ٽى ي سٻ، ،هى

.اشٶبى ومبیىي

بی هچٸ ٽى ا ث ؿ پچی ى ډالٹبر ثب اډبڇ همیىی، هاز:

ډ٦ف ٽىیي؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

245

بی هى ا ث ایه ف ثیبن هاز،ډب ى ډالٹبر ثب اډبڇ همیىی: ع

اؿة ىهاز ا٭الڇ ډاٵٺز ثب هىډوشبی ٽىشبن ى ؽ: ٽىیڈ

ٽ ایان ا ٥ٳ و اډبڇ، هىىای ىيڅز ا ٵشبىن اس ث

یی ا سؼيیي ٵٮبڅیز اوياډی ي ثبوی ث پڄ ٿډىب٥ٸ ٽىویه ي ػچ

بی ٽىی ا اىی ي سچیین ي بثٸ، اسوب سمیڈ وجز ث اػای ثوبډ

بی ٽىی ا اىی ي سچیین بی ه ثوبډحٵ٬ ډمى٭یز

ٽىشبن، سپیڄ ویيی اوش٪بډی ډٽت ا اٵاى ثډی ى ٽىشبن ي اسوب

.سمیڈ ثای سپیڄ ای ډشٻ ابڅی سٻ يٽى ى وٺي

بی ډىڇ ٽى و٪ می اډبڇ همیىی ىثب ٽىشبن ي هاز:

یز؟ؽ

ٵ٬ بی ایان ي ٥ٵيا ډبيار ٽبډڄ ثیه سمبڇ هچٸ،٥ٽچی ایبن ة: ع

ډب ا اډبڇ همیىی هاشیڈ ٽ و٪بن ا .ب شىي يو شڈ ث ایه هچٸٿ

يڅی ایبن ایه ، ىډى سٺب١بی ډب ډجىی ث هىډوشبی ٽىشبن ثیبن ومبیىي

ٽ ایه اڅجش اػ٬ ث ايڅیه ډالٹبر ډب ثب و٪ ا ث ىيڅز ياځا ٽىوي ا٭الڇ

آٹبی ثبځبن و٪ ىيڅز ا وجز ث ډئچ ،اډبڇ همیىی ثى ٽ ث ىوجبڃ آن

ى ډالٹبر . سچیین ا٭الڇ ٽىويـ هىډوشبی هچٸ ٽى ا ٥یٸ اىی

ا ى ډى هىډوشبی ٽىشبن هى ډب ډؼيىا هاز ٹجچی،ي ځش

.ډ٦ف ٽىیڈ

ډئچ هىډوشبی ،آیب ى ػمی االډی :یټ هجوڂب هبػی دیي

ساوي ډ٦ف ى؟آیب ثای ىاىن كٸ هىډوشبی ثبیي یڈ ٭ ب ډی هچٸ

ى؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

246

ډلشای ،آوـ ٽ ثای ډب ډڈ از: ىٽش ٹبمچ ى ػاة ځٶز

ډب ،ډیه ٽىيأبی ډب ا ر اځ ػمی االډی هاز. ػمی االډی از

آوـ ٽ ډب ي ځش ا .اؿة ػمی االډی ثبٹی هایڈ ډبويى ؽ

ایڈ ایه از ٽ هىډبن ڈ ث ایه ٭ٺیي وىبن اډبڇ اشىجب٣ ٽىیڈ ي

.س٢بىی ثیه ډئچ هىډوشبی ي یڈ ػمی االډی يػى وياى

ی ٽ ث ډىڇ ٽى یب ىيڅز سبٽىن ؿ اٹياډبسی ى ػز سلٺٸ ي٭ي:

ىاى ثى، ث ٭مڄ آيى از؟

. سبٽىن یؾ اٹياډی ا ٥ٳ ىيڅز ر وڂٵش از،ډشأٶبو ٭مال: ع

ډب ثب یټ و٫ ٭يڇ سػ ا ٥ٳ ىيڅز ،ځش ا ایه، ثٮي ا كاىص وٺي

ىوجبڃ ډالٹبسبیی ٽ ثب اډبڇ ة. وجز ث كٺٷ ډچی هچٸ ٽى ډاػ يیڈ

ډی ٧اهلل اڅ٬ ډی یٮشميای ي ك٢ر آیز٧اهلل اڅ٬ ك٢ر آیز همیىی،

ایڈ ي آن ایه ډشػ يیڈ ٽ ى یټ ډئچ ډٵٸ ي،٥بڅٺبوی ىاشیڈ

٥چجی سٶبير اوي هىډوشبی ثب سؼی ډ٦چت از ٽ جان ډشػ ي

ٽىن ابن ٭مډی اػ٬ ث ډئچ هىډوشبی ث ډب ثای يه .ىاى

ایڈ سب ث ډب ایه اډپبن ىاى ى سچیین هاش ٽار ا ډئڅیه اىی ي

د ا ثبب ،وپش ػبڅت ایىپ .ٽ اػ٬ ث هىډوشبی ثب ډىڇ لجز ٽىیڈ

اى ٽ ډى٪ ا ایه ډاػٮبر، ىیبٵز ډاػٮ ث ىٵش ٽب آٹبی ٹ٦ت

ډىی ایبن ث ډب ځٶشىي ٽ ډه اڈ ،و٪بیمبن ثى ٵشی ثای ثیبن وٺ٦

٥چجی ٽىشبن لجز ٽىیي یبىىاز هایي اػ٬ ث سؼی مب ا ٽ ډی

بی اوي ٽ سٶبير ډشأٶبو ى ډئڅیه اىی ي سچیین وٶمیي .اڇ ٽى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

247

ىاىن اػ٬ ث یز ي ث ډب ٵز س١یقؽ٥چجی ي هىډوشبی ثیه سؼی

.ى و٪بیمبن ىاى ومی وٺ٦

ډبی ٽ مب ا سٮياى آاوي؟ زٿبی هى ث ان وٺي ث هبوٿآیب آيا:

ىي؟ ؿ ٹمی ا وبن ډی،ان كاىص وٺي ى ىز ىایيٿي ٽش

ي . ىويٿبی هى ثب اوي ث هبو ان وشاوشٿډشأٶبو ى ایه آيا: ع

وٶ ا ابڅی وٺي ث ډبثبى 3760 كييى، ٽ ث وٺي ٵش ثىڇٿثٮي ا ػه

از ایه،يی آن الڇ ازآآوـ ٽ ى ایه ډیبن یبى . ي ثىويوبىيح

ى ػیبن يٹبی٬ . ان ٽى وپى ازٿٽشیه ٽمپی ث آياؽٽ ىيڅز ٽ

ی ي هیي ایه ا دیٵشه ډؼيكبن ٽى هىىای ثیمبشبنوٺي،

ى ډى سٮياى سچٶبر . ٽى ي ډب ډؼيكبومبن ا ث ايډی ډىشٺڄ ٽىیڈ

.ىي ٽش ا وبن ډی200 ٹڈ ،ایڈ بی وٺي،آډبی ٽ ډب سی ٽى ٿػه

٭بډڄ اچی ثي كاىص وٺي ؿ ثى؟،ث و٪ مب:

و ث وٶ٬ هچٸ آثبیؼبن ي و ث وٶ٬ ،آوـ ى ٽىشبن اسٶبٷ اٵشبى: ع

یڈ ٽ نىا ویز اٵاىی ډیءډب ٭بډڄ اچی ایه كاىص ا .هچٸ ٽىشبن ثى

یيیڈ ٽمیش اوٺالةثڀډشأٶبو ثبیي . ای ث اوٺالة ایان وياوي ٽشیه ٭الٹؽٽ

اٵاىی ا .بی وٺي ىاش از وٺ ډمی ى ثي ثاىٽی، ايډی

ىاان ډبٷؽٽى "ډٮجىی" ان یڈ بثٸ يٿا ذى "كىی" ٹجیڄ

ٽ م ډىڇ دیاو ا ځش ي "ٹ٦بی"١ياوٺالة ي وی ثىبڇ

وٺي ا ث ا ٿ ػه،ثب وٶ ى ٽمیش اوٺالة ډبثبى اثٸ يی ا٥ال٫ ىاوي،

ااوي ډب ٽمیش اوٺالة ايډی ٽ اٵاىی ١ياوٺالثی ث آن ا یبٵش. اوياهشىي

.ىاویڈ ي ثاىٽی ډیٿ٭بډڄ اچی ایه ػه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

248

ثیه كة ىډپار ٽىشبن ي ىیڂ اكاة ي بډبوبی یبی ؿ :

ای يػى ىاى؟ اث٦

ډب ثب ځيبی ډوشچٴ یبی ا ٹجیڄ ډؼبيیه هچٸ، ػج ىډپاسیټ : ع

بی ٵيائی هچٸ ایان ي كة سى سمب ځٵشیڈ یټؽډچی ایان، بډبن

ى ایه . ب يه ٽىیڈ سب وٺ٦ و٪بی هىډبن ا ثای ایه اكاة ي ػمٮیز

ډیبن ډ٬١ كة سى ایان ى ٹجبڃ كاىص وٺي، سٮؼت ي سأٴ ډب ا ة

و٪ی كشی ځا ث كاىص وٺي ،كة سى ى ویبر هى .ىوجبڃ ىاز

.ىا هى وبن ويا

اځ ىيڅز اٹياډی ،وبن بهز٥ ىٽش ٹبمچ هب،ایبن ایه ډبكج حى

ځى ا هى وبن ويي، ډب ی٬ ي ٹب٬٥ اػ٬ ث آوـ ٽ ى ٽىشبن ډی

ی ا یډب اډیييایڈ ٽ یأسب. ثیه ثبیڈ ساویڈ ه ث آیىي ٽىشبن ومی

اهلل یٮشميای ث ٽىشبن ا٭اڇ وي ٥ٳ اډبڇ همیىی ي ك٢ر آیز

سب ثشاوىي ډبئڄ ډػى ى ایه ٹمز ا ٽډبن ا ثب چق ي ٶب كڄ

ڈ ث وٶ٬ سمبڇ هچٸ بی ایان ٽىىي ٽ ایه ڈ ث وٶ٬ اوٺالة االډی ایان ي

.از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

249

ظش دت دس سد اتخاتات دس وشدستا ساعذ یست ویا

23/12/1358

ىثیٽڄ كة ىډپار ، ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ:ثبو ـ هجوڂب ٽیبن

و٪بی ایه كة ا دیاډن ، ٥ی وىبوی ى ثبو،ٽىشبن ایان وٺ٦

ډبئڄ ػبی ٽىشبن ا٭الڇ ٽى ي اٵيى ٽ و٪ ىيڅز ى ډى اوشوبثبر

يی ڈ ؿىیه ىالیڄ ٶ یأسی ا ی كة . ٽىشبن وبډب٭ي از

.ػم ا ثای ډىڇ سیق ٽى ىډپار ث سان ي ډاٽ ثب ئی

١مه اب ، ى وىبن هى ى ډؼي ػبډ٬ ثبو،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ثبو ي ډب ي ثاىيز ي سٹٴ ثث سٲیی سٮياى ومبیىيځبن ايډی، ٶ

ا٭الڇ ٽى ٽ و٪ ىيڅز ى ډى اوشوبثبر ى ٽىشبن ،اوشوبثبر ى ىىيع

سىب ث ، كة ىډپار ٽىشبنډب٭ي ویز ي مـىیه سبٽیي ٽى ٻ

ځيب ي ٽبی هبػی ةای یٿيو ياثزٿډىڇ ياثش از ي یؾ

ایه یأر ث ": يی دیاډن ٶ یأر ومبیىيځی كة ىډپار ځٶز. وياى

و٪بی كة ثای ډى٪ هبع بهشه ډاٽار ا ثه ثز ي سیق وٺ٦

ىٽش ". ث سان ٶ ٽى،بهشه كة ا اولالڃ ػم ي هبع ئی

بیی ڈ ٽ ى ٿٽیي ٽى ٽ ډب ٥بڅت ػهأٹبمچ ر وجى ي ویشیڈ ي اچل

. ثى از#ډچز ٽى$ آيىن كٺٷ هى ىز ٵٺ٤ ثای ة،ىز ىایڈ

ٽ : ځٶز،بڈ جبٱیبن ٭٢ یأر يی ىيڅز يی ١مه اب ث وىبن

يی ٥ف ډبى ای كة ىډپار ا سلیٴ ٽى از ي ٭یمز یأر

. كة ىډپار وی ث ا٥ال٫ یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى یي ثى ډاٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

250

تمای یأت ایذی خك وشد اشی ضشسی است ویا

6/1/1359

ی ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ى یټ ځٶشڂ،ىٽش ٹبمچ

ومبیىيځبن ډب ا ": ١مه ا٭الڇ ایه ډ٦چت ځٶز"ٽیبن"اهشبی ثب هجوڂب

یز ٹب٬٥ ډىڇ ٽىشبن اوشوبة ي اوي ي ثای كٺٷ ایه ډىڇ ص٥ٳ اٻ

ين ایه اٵاى ا ؽ": مـىیه وبډجى اٵيى".ى ډؼچ ٵٮبڅیز ډی ٽىىي

٥ٳ ډىڇ ٽىشبن اوشوبة ي اوي، ىببیی ي الكیز ومبیىيځی آن ب

6ى اث٦ ثب اڄ ىٽش ٹبمچ".ى ډؼچ ث ٭ي ی هى ایه ډىڇ از

اځ ایه ٥ف ډى سیت ای اوٺالة ٹا ": ډبى ای كة ىډپار ځٶز

26 ا ٥ف ،اڄ 6ين ایه ؽڅ هىډوشبی ٹبثڄ كڄ ډی ى ي ئیى، ډثڀ

یبر ایه ٥ف ئډبى ای یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى ډشٸ ي از، يی ػ

یأر ىثب ىثیٽڄ كة ىډپار ".ڈ ثبیي ثب ىيڅز ډاٽ ٽى

يی ایه یأر شیڈ ي ثٺبی ایه یأر ا ٿډب وه": ومبیىيځی هچٸ ٽى ځٶز

".ڇی يػ ٹي ث ڈ ىن ایه سٽیت ا ويا اډی ١يی ډی ىاویڈ ي ث یؾ

ی ٽ ى ډى٦ٺ ٽىشبن یډب اػ٬ ث ځيب": ایبن ځٶزحىٽش ٹبمچ ى

ي ډير ب دی ڈ هچ٬ الف سمیڈ وبیی ا ځٵز،وٺ بوي ای وياوي

يڅی ىيشبن ،ایه ځيب ا ث یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى دیىبى ٽىیڈ

".ٽډچ ث سىبیی ىز ث ایه ٭مڄ ىوي ي اڅجش ى ایه ٽب ډٵٸ ويوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

251

لاس اص اا دوتشاستذاد

ییشيتشای ج اص تشادسوطی دس وشدستا ویا

9/1/1359

اډی ٿ ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى سڄ،ډبثبى ـ ٭جياڅكمه ٹبمچ

ٽ ث ك٢ اډبڇ همیىی ج اوٺالة ي ثىیبوڂا ػمی االډی ایان

اٵيان ى ٿیی ا ػهٿ ا ایبن اشمياى ٽى ثای ػچ،ډوبث ٽى

.١ی بى ٽىىير ىشار ډٸ،ٽىشبن

:اڇ ث ایه ف ازٿډشه سڄ

!ٹي اوٺالة ایان ج ٭بڅی،ك٢ر اډبڇ همیىی

ایىټ ثيهابن . یپجب ىیڂ ك٢ر اډبڇ ا ډوب٥ت ٹا ډی ىیڈ

. ثاىٽی ىیڂی ث ډىڇ ٽىشبن سلمیڄ ومبیىيٿىيىوي ػه

اوياډی ي ،اٳ ايډی اىاډ ىاى ي اس٣یی ى اٿڈ اٽىن ى

. س ث يشببی ٽىویه كمچ ډی ٽىىيح ي چی ٽحاياان ثب سبوټ ي سح

. ثیغ ي ػبى ٭مډی ٭چی هچٸ ٽى ا٭الڇ ي از،ى ايډی

ي٬١ ه٦وبٽی ،ويی ىیڂ اىاډ ىاش ثبيؽ اځ ایه ي٬١ !ك٢ر اډبڇ

ي ثاىٽی ىیڂی ا ٽىشبن ا ٵا هاي ٿدی هاي آډي ي ػه

.ځٵز

ډب ا ث ، ك٢ر ٭بڅی1358 دیبڇ ثیز يڈ آثبن ډب بڃ !ك٢ر اډبڇ

ډب ثالٵبچ ث دیبڇ . څ ٽىشبن ا ٥یٸ ډاٽ اډیييا بهزئكڄ ډ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

252

ث ىاىیڈ ډب ا ج اوٺالة ډا ،ك٢ر ٭بڅی څجیټ ځٶشیڈ ي ا٭الن آس

.یويٿ ثاىٽی ا ةٿډی هایڈ ٽ ػچ ایه ػه

سب ىی وي ث اس ي اوياډی ىش ثيیي ا !ك٢ر اډبڇ

ى ٱی ایه ر ډىڇ ،ىن اٵيی ثی ا ایه ى ٽىشبن ثذیٿػه

اٽىن . ثب سمبڇ ٹا ا آاىی ي ډػىیز هی ىٵب٫ هاىي ومى،ٽىشبن

.ا ػمی االډی ازځىیڂ سمیڈ ثب ثىیبن

ٽمیش ډٽی كة ىډپار ٽىشبن ایان ـ ثب ىيى ٵايان

٭جياڅكمه ٹبمچ ـىثیٽڄ

%%%

ظش دوتش لاس دس سد زاوش تا ایذ اا خیی

ویا

14/1/1359

ایبن ح ى .ا ىاىٿا وی ى ډى ایه ډاٽار حهجځای

ډاٽار ي ىيىج كؼز االالڇ كبع ین كیه ٽډبوی ومبیىي اډبڇ ى

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ،ٱة ٽ ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ىي وشبیغ ایه ډاٽار ا ،وي سه ا جان ایه كة ى ډبثبىؽایان ي

. میمبو ي ثب ٶب ا٭الڇ ٽىويیثیب ډٶیي، ویيىىي ي ى ډلی٤

يیی سڀایبن ایه ډاٽار ى ځٴح ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ى ،ا ی ىیڂ

ثب ١مه اثا هلبڅی ا ډالٹبر"اح"ثب هجوڂب ا٭اډی هجځای

يی هجوشبو ى ډبئڄ ": كؼز االالڇ كبع ین كیه ٽډبوی ځٶز

ٽىشبن ثیر ٽبډڄ ىاى ي اشىجب٥ی ٽ ا اي١ب٫ ٽى از ډب ا

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

253

ى ډل٢ ،اډیيياس بهز ٽ كٳ بی ډب ىٹیٺب آو٦ی ٽ ډی هایڈ

ډب ډبئڄ ا ثب .ػمی ډىٮپ هاي ي اډبڇ، ای اوٺالة ي وى ئی

ى ایه ": ىٽش ٹبمچ اٵيى".اكز ٽبډڄ ي كه ویز ډ٦ف ٽىیڈ

یی ب ي ٿڅ ابی ځٶشڂ ي، یپی ډشٹٴ بهشه ىئډاٽار ىثب ىي ډ

ډیه كٺٷ ډىڇ ٽىشبن ث أ ٽىشبن ثب رډئچىيڇ ٥ف ډبئڄ ابی

ډب دیىبىبیی ى ایه ډیى سٺيیڈ ٽىیڈ ٽ اډیييایڈ . پڄ هىډوشبی

ين ي٬١ ٽ ایه اډ ا ؽ ، ث آن ب ػاة ىاى ى،ثب ٭ز ؿ ثیش

.ایؼبة ډی ٽىي

ډب هلبڅیڈ ٽ ساوشیڈ یپجب ": ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن اٵيى

٭یډبن ایان ي ىیڂ ایه اكب ا ث يػى ثیبيیڈ ٽ ث وز ډیه

ب ٭الٹمىيیڈ ي آوـ ډىڇ ياشٺالڃ ٽ يىيیی ى ډٺبثڄ س٥ئ

ى ١مه ا .ثڄ سلٺٸ ازا ٷایاناؿة ٽ ى ؽ،ٽىشبن ډی هاىي

ایان ا ٽىشبنشیجبوی كة ىډپارح ي یپجب ىیڂ ٵز اشٶبى ٽى

".ا جی اډبڇ اډز ا٭الڇ ٽىیڈ

اڃ ٽى مب ٵپ ډی ٽىیي ثب ئ ٹبمچ ىٽشا احهجوڂب هجځای

ډب ٭الٹ ": یی ب ى ډى٦ٺ ډشٹٴ ثى؟ يی ځٶزٿ ى،ډاٽار اډي

ا . ب ومی ثیىیڈ یځین ىڅیچی ثای ىؿ ،یی ب ډشٹٴ ثىٿىایڈ ٽ ى

ى ډى .یی ىي ثىٿو٪ ډب ٽبٵی از ٽ اس ا ډىب٥ٸ ى

ث ٥ ډو ، ځٶش ي اډیييایڈ ى ػچبر آیىي،دیىبىبی ٥ف ي

".یىٿیی ٹا ةٿدیىبىبی ٥ٵیه ډى ثلض ي سمیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

254

لاس تشای تحث تیضیی دوتشیياعال آاد ویا

14/1/1359

ای ث ،٭جياڅكمه ٹبمچ ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ى وبډ

ی كة ىډپار ٽىشبن ا ٿ آډبى،يا ي یمبی ػمی االډی ایان

. ٽىا٭الڇثای ٽز ى ثلض آاى ى سچیین

: ډشه وبډ ث ایه ف از،احا هجوڂب هجځای ٿث

څ ا ی ثيیه ي، د ا سٺيیڈ الڇ!يا ي یمبی ػمی االی ایان

ٽز ى یی ٽبډڄ هى ا ثاٿ آډبى،٥ٳ كة ىډپار ٽىشبن ایان

ا ٽ ا٭الڇ ي ىثب ډپالر ٽىشبن ،ثلض آاى ى سچیین

ومبیىيځبن كة ډب ثای ٽز ى ایه ثلض آډبى اوي ي ډىش٪ . ډی ٽىیڈ

.سٮییه يٹز ي ډٮٵی ومبیىيځبن ىيڅز ډی ثبىي

ثب سٺيیڈ اكشاڇ

ٽمیش ډٽی كة ىډپار ٽىشبن ایان

ىثیٽڄ ـ ٭جياڅكمه ٹبمچ

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

255

خای دس سا وسة آ خدختاسی یا : لاسدوتش

اذ شد وشدستا ضاسا ضیذ داد ویا

16/1/1359

ډیه أيڃ ي رئ ٭يڇ ىهبڅز ځيبی ٱیډ،ى ر ثٹای ىډپای

يو ٿ كة ىډپار ث ٭ىان ووشیه كة یبی ثب ،كٸ هىډوشبی

.كمڄ اچل ډوبڅٶز ډی ٽىي

یپجب ىیڂ ډىٶؼ ، ٭چی ٱڈ سمبیڄ ىيوی ډب،څ ٽىشبن اځ كڄ وىئډ

.هاي ي

ډىڇ ٽىشبن اان ،ډب هىډوشبی ډی هایڈ ي ى ا ٽت آن

.یي ىاى اوي

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ى یټ ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

دیاډن ، ث ډبثبى"اح" اهشبی ثب هجوڂب ا٭اډی هجځای یځٶشڂ

ډوبڅٶز كة ىډپار ثب هچ٬ الف ي ډاٽار يی ،یی بی اهیٿ٭چڄ ى

. وه ځٶز،ثب ومبیىي اډبڇ ى ٱة ٽ

ډشأٶڈ ": یی بی اهی آثبیؼبن ٱثی ځٶزٿيی ى ډى ٭چڄ ى

يڅی ٵپ ډی ٽىڈ ډىڇ ،یټ ثب ىیڂ ډٺبډبر می ياٹٮیز ا سلیٴ ډی ٽىىي

،یی بٿ٭چز اچی ى. يڃ ثوويٿایان یبس ا آن شىي ٽ

،" ي و چقٿو ػه"ایه ي٬١ . از ٽ ى ٽىشبن يػى ىاىیشیي٬١

ي ي اځ اوجبزډئچ ٽىشبن. ومی ساوي ثای ډير ٥الوی اىاډ یبثي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

256

یپجب ىیڂ ، سجيیڄ ث ٭ٺي هاي ي ي ٭چی ٱڈ سمبیڄ ىيوی ډب،كڄ وى

٭يڇ سػ ث ،٭چز اچی": ىٽش ٹبمچ اٵيى ".ٽىشبن ډىٶؼ هاي ي

بی ثكٸ ډىڇ ٽىشبن از ي ى ایه ډیبن ٭ي ای ٵز ٥چت ي ،هاش

ي هى اشٶبى ډی ٽىىي ي ٿ ا ي٬١ ډػى ث ى هى ي ،وٺالةا١ي

اصياٹٮیز ایه از ٽ ثی ا یټ بڃ از ٽ ٵئىاڃ بی ايډی ٽ اٻ

آن ب یي ثی اوي ي كشی ىش ٿياث٤ وىیپی ثب بياٻ ىاش

ىٺبوبن ، ئی بياٻ ډلچی آثبیؼبن ٱثی،یی ا ډٺثیه یبىیبنٿػبن

بن اهاع ٽىوي ي ډٺبډبر سبٽىن ث هاز اچی ا ا هبو ي ٽببو

د ا ایه ٽ آٹبی . هى سػ وپى اوييوزټكڄ ڇثآن ب ثای ډاػٮز

ډؼيىا اډپبن ٵٮبڅیز یبٵز ي ث یبز اوياډی ٽڄ ٽ ،یواى٧

ا ابی ثیه ٿ ػبنٿ ثالٵبچ یيثی،ىیيٿډىة یی ي ىايىش

اىی ي ډب ي ثاىيز ا ډييى ٽىوي ي ث آا ډىڇ دىاهشىي ي

جبن څجی ي ي ٭چی ایه ٵئىاڃ ب ٹیبڇ ،ىٺبوبن ا ایه ػیبن ٽب

وبن ٽ ى ؽاڅجش كة ډب ڈ . ٽىوي ي ٽ ٽىوي سب اب ا ثب ٽىىي

ا ى ٽیی بییٿ ي ى وشیؼ ىر شبٳان ث ٽمټ ىٺبنآډي،ثوبډ

ين ٭ي ای أ ث يػى آډي ډزيٿ ي ډيٿډى٦ٺ س ٶبو ډىؼ ث ٽش

يی". اڅجش ډػت هچ٬ الف ٭ي ای ا ایه ډىيان ڈ ي،وب يٿثی

ث ٭ز ا ، وٺي ٽ ډيسبز ډٽ س٥ئ ث مب ډی يى": ځٶزمـىیه

يشبیایه ٵز اشٶبى ٽى ي كمچ ا ث ی اىی آٱب ومى ي ى

وٶ 20 ث پڄ ىیڂ سپا ي ي "ٹبوب" ػیبن ٽشب ثی كمبو ،"ٹالسبن"

ییڈ ٿوشیؼ ډی . وٶ آن ب ٱیډچق ثىوي17 ٽ ويایه ى ث ٹشڄ یي ى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

257

٭جبر از ا ثهى ثیه ویيبی اوٺالثی ي ،اٳ ايډی٣یی ى اٿى

ٶبو اس ي اوياډی ٭چىب ا ویيبی أيبی ١ياوٺالة ٽ ډزین

".شیجبوی ډی ٽىىيح١ياوٺالة

ای٤ هچ٬ الف كة ىډپار

اچل ا ث ډیه وواىي ، مب ا٭الڇ ٽىیي ٽ ډىڇ ٽىئاڃ ي

ٽ ډب ډی ىاویڈ ډىڇ ٽى ى كبڅی، ایه ٽ هىډوشبی ثيىيٿ ڇ،ځاز

هابن هچ٬ الف سمبڇ ،كبال ٽ ډچز ایان. ػي ډچز ایان از

مب ث ؿ ىڅیڄ ثب هاز ډچز ډوبڅٶز ډی ٽىیي؟، ځيبز

هاز ٽياڇ ډچز؟: ٹبمچىٽش

ډچز ایان: هجوڂب ځٶز

څی ث ڇ ى ا كٺٷ ٽ بڃ بز،ډب ث ٭ىان هچٸ ٽى: ٹبمچىٽش

ډب ٭چی ػمی ،اؿة ایان ډجب ډی ٽىیڈپڄ هىډوشبی ى ؽ

ایڈ ثبب ډىڇ ، يڅی ا آٱب اوٺالة ایان سبٽىن،االډی اچل ثوياش

ځيبی ٱیډ ث وشیٽىشبن ٶبو اس ي أيڃ ي ډزئ ډى كمچ

اوي ي ى وبډ بى هى ڈ ث آٹبی ىٽش ثىی ي ٿاوياډی ٹا ځٵش

ایڈ ٽ اځ ډب اچل ث ډیه ثڂایڈ آیب ایبن س٢میه ډی ٽىىي ٽ ،وش

ایبن س٢میه ډی ٽىىي آیبوي ٹبوبی ىیڂ ث يػى ویبیي يؽٹبوبی ىیڂی یب

يڃ ډىڇ ٽىشبن ا ئ ځيبی ٱیډ،وبن ٽ ى ٽبډیبان اسٶبٷ اٵشبىؽڈ

ايال ډب و٪ډبن ایه ؛ ث ایه سسیت سٺب١بی ډب هیچی بى از؟ٹشڄ ٭بڇ وپىىي

ډی ساوي ٽبډال ى ،ی ا ٽ ډىڇ ٽىشبن ى اهشیب ىاويایاز ٽ اچل

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

258

#ایه از ٽ$ آوـ ډب ډی هایڈ. یىٿهيډز ػمی االډی ٹا ة

اس ى الكیز ىيڅز . اډىیز ىاهچی ث ٭ي ډىڇ ٽىشبن ياځا ى

ډٽی از ي االن ڈ ى ا ٽىشبن ډشٺ از ي ٽی ڈ ډٮش

، ډبٿ ى یټ ػه.طبویب ډب هىډوشبی ډی هایڈ. اس ومی ى

، ٽثیيوي ا ډىڇ ٽىشبن،اياان ثب سمبڇ ویيی هىح اوياډی ي ،اس

كبڃ ثيين ډٺيډ ا ډب ډی هاىي اچل ا ث ډیه ثڂایڈ ي ډب ى ػاة

يٹشی ٽ اڃ ىډپای ى ایان ثٹا ي ي ځيبی ،يییڈٿډی

يٹشی كٸ ، كٸ ىهبڅز ى وز ٽ ا وياش ثبىي،يڃئٱیډ

ىى ي اوش٪بډبر ىاهچی ٽىشبن ٿډیه أهىډوشبی ثای ډىڇ ٽىشبن ر

آوڂب ډب ث ٭ىان ووشیه كة ، ىان ٽى ذىٿث ىز دیم

يو كمڄ اچل ا ٥ٳ ډٺبڇ ٱیمی ډوبڅٶز ٿ آډبى ایڈ ثب ،یبی

ایه هى ډىڇ هاىي ثى ٽ كپډز هاىي ،اٽ ى ایه رؽ ،ٽىیڈ

، ډىڇ ا هچ٬ الف ثپىي،ٽى ي اډب اځ ٽی ث ي ثواي ى ٽىشبن

. ي ثاىٽی ازٿا ثبي ٽ ایه آٱب ػهٿثبیي ٽبډال آ

ياڃ ي مب ثب ٽياډیټ ا ٽب ى اسجب٣ شیي ي اچل ي ډمبر ئ

یا ځٶش ډی ى ثب ٽبی هبع ى اسجب٣ ،ډیه ډی ٽىیيأهى ا ا ٽؼب ر

؟شیي

ډبوي ،ایه اسبډبر": ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ځٶز يای ي د

از ٽ اكشیبع ث ؽيح ایه اسبډبر ث اويا ای ،یڈ بىبی از

ډب هى ا ایاوی ،شیجبن اچی ډب ډىڇ ٽىشبن شىيح ،ػاة وياى

ا اشٺالڃ ایان ي ا ىشبيىبی ،ډی ىاویڈ ي ا ایان ث ٭ىان ي٥ه هى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

259

٭یډبن می آډبى ایڈ ى ډٺبثڄ سؼبي هبػی اوٺالة ي ا ډبی ډیه

".ا ٽؼب ٽ ثبي ىٵب٫ ٽىیڈ

اډي ومبیىي اډبڇ ى ٱة ٽ ث ډبثبى آډي ي ډالٹبسی ثب : ئاڃ ي

يو ډی ثیىیي؟ؿڀ وشیؼ ډالٹبر ا مب ،مب ىاش

ډه ا ،ٵزځیی ب ىاز ير ډی ٿيٹشی ٽ ى" :ٹبمچ ځٶزىٽش

اډی ث ك٢ اډبڇ ٵشبىڇ ي سٺب١ب ٽىڇ ٿ سڄ،٥ٳ ٽمیش ډٽی كة

ٿ ه٦ ػه،ایه ر اٽ ى ٱیؽ ،څ ىهبڅز ٽىىيئهى اډبڇ ى ایه ډ

اډبڇ ،هجوشبو مبو٦ ٽ اوش٪ب ډی ٵز. ای ى ٽىشبن ډی يى

ىاىوي ٽ ك٢ر آیز اهلل ث هاز ډب ػاة ډظجز ىاىوي ي ث ډب هج

ث يی ٽ ،ى آډي ي ډب ٭میٺب هلبڅیڈن ثای ډالٹبر ث ډبثبى ها،ٽډبوی

ای ثهى ،ایبن ى ځش وی ثب ډبئڄ ٽىشبن ث ٥ ياٹ٬ ثیىبو

اوي یی ب ثى ي طبویب ثای ٿاډیييایڈ ایه ډالٹبر ډىؼ ث سٹٴ ى. ىاش

ډیه كٸ هىډوشبی أ ٽ مبن ر،څ ٽىشبنئیبٵشه ا كڄ ابی ثای ډ

". ٽمټ ومبیي،ٽىشبن از

ثیه ،ایبن ئاڃ ي اهیا سٮياىی ا هبواى بی ډشٮچٸ ث ىز ثیڄحى

اىی ي ايډی ٱبر ي اوي ي ځٶش ډی ى ایه ٱبر ب ا اٵاى ډچق

؟كة ىډپار ٽى اوي

ډه ٵپ ډی ٽىڈ ډىڇ ايډی ى یټ بڃ ځش ": ٹبمچ دبن ىاىىٽش

اوي ٽ ا٭٢بی كة ىډپار ٽىشبن ثهالٳ سجچیٲبر ء ىیبٵش

ی ویشىي ي اڅجش ډمپه از ٽی ث اڈ كة ډب ؿىیه ٿآىڇ بی ٱبر

ډٮمال ا ایه اسٶبٹبر ٿٽبی ٽى ثبي ي ى ػیبن ثهى ي ػه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

260

،یبډی اٵشية اځ ډب ث ٭ىان كة ثٶمیڈ ٽ ٽی ا ،ن بای يڅی ثب م

ٽی ا ٱبر ٽى یب اځ كشی ایه و ،اىاان یب ا٭٢بی كثمبن هبو

ایه ب،يییڈ ډىي ڈ ثبيٿآن ٥ ٽ ډب ډی كشمب اډاڃ د ىاى ، ثب م

".هاي ي

%%%

ویا

27/1/1359

، دتیشو حضب دىشات تا دوتش لاس"ویا"صاحث

دس سد دسیشیای شصی ایشا عشاق

الی ځٶز ي ىى ٽیبن ثب اډب بی يه ډبئڄ ٽىشبن ا ډی سان الة

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ي ین ٭اڅيیه كیىی ،ىٽش ٹبمچ

ووشیه ثو ا ایه ی ځٶشڂب . ا جان ډجی ایه ډى٦ٺ سیڈ ٽى

.ا اډي ډی هاویي

یز؟ؽیی بی اهی ى ډ ایان ي ٭اٷ ٿو٪سبن اػ٬ ث ى:

ډب سيیي بی ډبډياان ٭اٷ ا ثب ٹب٥ٮیز ى ډی ٽىیڈ ؿی، ٹجڄ ا :ع

ویي ى ډٺبثڄ آن سؼبي ،ي اڅجش سؼبيی ٽ ث ایان ډیه ډب ثى ثب م

،ى ١مه. ایه سؼبي ا ٥ٳ ٽ ٽ ډی هاي ثبي،ډٺبثچ هایڈ ٽى

اػمچ سٮياى یبىی ٽى ڈ ى ډیبن آن ب ٽډب ٭مڄ اهاع ایاویبن ا

٭مڄ اهاع ا ٭مچی ٱیاوبوی ډی ىاویڈ ي ډلپڇ ی،ډی ثبي ي ث ٥ٽڄ

ٽىب ډىاان ثیب ،ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ ث ٥ٽچی ى ٥ڃ سبین. ډی ٽىیڈ

ثب سمبڇ ویي ا ډب ىٵب٫ ،هثی ثى اوي ي كبال ڈ ٽ ١ير ایؼبة ٽىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

261

بی آٹبی ثىی ي ثیب وباكز ي #ایىپ$ هاىي ٽى ي ډ٦چت ىیڂ ا ځٶش

اوي ډب ومی ساویڈ اس ا ث ،ی ډی ثبیڈٿثیب ىڃ ثای ایه ٽ ایبن ځٶش

ایه ا ډب ا . ز ٭چی آن س٥ئ ثپىىيح ا ،يبی ډچقٿدی ثٶشیڈ ي

اځ ډٺى آٹبی ثىی ي ډبب شیڈ ٽ ،٥ٵی سیه ث هىډبن ډی ىاویڈ

ی ايڃ ویز ٽ ایه ؿىیه ى ایه ثب لجز ډی ٽىي ي ډشأٶبو شیڈ، ىٵٮ

ين ایبن ٵډىوي ٽ ثبیي ايڃ ٽ ؽ ډب ٵپ ډی ٽىیڈ ى ای٤ ٵٮچی ،طبویب

ي ویشیڈ، مب ثٶډبییي ٿيیڈ ډب ٿ ة ثبیياٻ ٽى،حا ا يػى ایه ځيب

ډب .وغ، ډیچیوی شیڈ ي ډچقحا یټ ډچز ڇ ،يیىيٿىثب ٽىشبن ة

.یڈىا ډچق ان اٵاىي ویشیڈ ى ٽىشبن، اٿیټ ډب ى وبډ

ثای ىٵب٫ ا ، ث آٹبی ثىی ي وشیڈ ي كبال ڈ سپا ډی ٽىیڈایبى ٿ

ی ٹا آډبى شیڈ، ى ثاث سؼبي اشٺالڃ ایان ي سمبډیز ا١ی آن ثب م

ڈ ا ٽ هبػی ٽ ثبي ډٺبيډز هایڈ ٽى ي ٹير ډٺبيډز

شیجبن یبز كة ح ډچشی از ي٥ه ىيز ي ،ډچز ٽى ث ٥ٽچی. ىایڈ

يڅی ى ١مه اځ ٹا ثبي . ډب ٽ یبز آن ىٵب٫ ا اشٺالڃ ٽ از

ایه ډجب ٭چی اډذیبڅیڈ ٽ اكشیبع ث يكير ىاى ثبو ٹا ىاى ى ٽ

يىبی اوٺالة كمچ ى، ڈ ؿىیه ٽ ثبب ځٶشیڈ ي كبال ڈ اث ډب یب ىز

. اػب ؿىیه ٽبی ا ووایڈ ىاى،سپا ډی ٽىیڈ

مب اٹياډبسی ثای ډٺبثچ ثب سؼبي٭اٷ ا څلب٧ ویي ٽى ایي؟:

ى ډ ٵپ ومی ٽىیڈ ػبیی ٽ ډب ویي ىایڈ ٽی ػأر ، ډب ویي ىایڈ:ع

ایؽٽىي ث آن ٹمز كمچ ٽىي، ثب ير ؿ ثیش ػاة ،ين كمچ

يٹشی اس ثب كه ویز ث ، ډب ثبب ځٶشیڈى ١مه .ىاى هاي ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

262

اپر ٽى ایڈ ي كشی ثب اس اويیه ثب اسٶبٷ اٵشبى ٽ ډبؽډبثبى آډي

ایڈ ي يٹشی ٽ آٹبی ٽډبوی ومبیىي اډبڇ ځيب سب كي ثهى دی ٵش

ث ډب . ان مب ا ډب سپ ٽىويٿاىح هى ایبن ا ٥ٳ ٵډبوي ،ایه ػب ثى

ي "هبن" ث سب هج ىاىوي ٽ ىیي اس ا ٵٺبی ډب ها ٽى

ى ي ٵٺبی ډب ثب اس ٵشىي ي ځٶشىي ٽ ن ى ډ ٭اٷ ثي"دیاو"

ٵشىي ثب ڈ ، ڈ ثای ىٵب٫ ى اهشیب اس ثڂاوي اكب١وي اٵاى

و ثهىی ي و وا٭ی ي ، اويزٿىببیی ٽى اوي ي ثب مپبی ٽبډڄ ث

اځ ایه ثهى اس . د ایه ډب ویشیڈ ٽ ثهى ایؼبى ډی ٽىیڈ،از

ٽشیه ثهىی وواي ثى، يڅی اځ ډظڄ ؽوجز ث ډب ثبي، ث و٪ ډه ٽ

ي دی اسٶبٷ اٵشبى ي ثای ىٵب٫ ا یټ ډز ٵئىاڃ 15ایه ثبي ٽ

اس ٭چی ىٺبوبن ي ٭چی ویيبی یبی ىز ث اٹياډبر ،بياٽی بثٸ

ي ٭مچیبر و٪بډی ثوي ي اوياډی ډوب، آن يٹز ډٮچڇ از ٽ ډىڇ

.ٽ ىٵب٫ ٽى اوي مـىبن،ا هىبن ىٵب٫ هاىي ٽى

ويیه ثب ا مب ى٭ر ث ډىب٩ سچییوی ٽى ؽآٹبی ٩یواى :

از؟

:ع ػم ډىب٩ سچییوی هایڈ ىاز و ثب اٵاىی ډب ثب آٹبی ئی

. اي ٽی ویز ٽ ٹبثڄ ډىب٩ ثب ډه ثبي،ډظڄ ٩یواى

یز؟ؽو٪ مب ىثب ٥ف هچ٬ الف ځيبی یبی :

ډیه أ ثيين سلٺٸ ثویين ث ر،یبى ٽىن ٥ف هچ٬ الفح ى :ع

بی ىډپاسیټ یب ىډپای ي ٹجڃ ٽىن كٸ هىډوشبی ي ذىن هاش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

263

٥ف هچ٬ الف ثای هى ،ان ٽى ي ٱی ا ایهٿاوش٪بډبر ىاهچی ث دیم

.آٹبی ثىی ي یٮىی ثاىٽی ي یؾ ډٮىبی ىیڂی ڈ ومی ىي

ى اث٦ ثب یأر ، ٽ مب دیىبى ٽى ایيای ډبى٥ف :

سب ؿ اويا ډٵٸ ثى ي اهشالٳ مب ثب ىيڅز ث ،كه ویز ي ومبیىي اډبڇ

ؿ ډ١٭ی ډی ثبي؟

ډشأٶڈ ٽ ایه كٳ ا ډی وڈ، ډه ومی ىاوڈ ٽ ثب ؿ ٽی ٥ٳ :ع

ث سب كبال،ؿىيیه ډب. شیڈ ٥ٳ ډب یأر يی ىيڅز ، ا ي ا٭الڇ آس

ؿ ډب ځٶشیڈ، ؿ ډب ٮی . ثای ٽىشبن ثى، ایه یأر آډي ي ٵز

میه ٽ آٹبی جبٱیبن ا ٽىشبن هبع ،ٽىیڈ ٽ ث یټ ساٵٺی ثیڈ

ا ٵاډ ٽى ي ٭مال ث اپبڃ سای ي #ؿی$ ډظڄ ایه ٽ م،يوي

ي ايڃ ځٶشىي ثب ومبیىيځی هچٸ ٽى ياى ډاٽ . ٽبپىی دىاهز

ی ثی ومی ىاویڈ ثٮيا كشی هى ډب ي هیچی ا . ومی وي ٽ ایه ا ډب ثبو

ا سىب ثب ىيڅز ياى ډاٽ ؽ ث ډب اسبڇ ياى ٽىوي ٽ ،ځيبی ىیڂ

ي ایي ي ډب ثای ایه ٽ ٭الٹ ي ٭ٺیي ىایڈ ي ى ڈ ث ٭ٺیي

ٽىشبن ا كڄ و٪بډی وياىئهىډبن شیڈ ٽ ډ ثبیي وز ي ،څ

ډاٽ ٽى ي ثيیه ػز وشیڈ ي آن اڄ ا ىي ډب دی ث اډبڇ

ثیمبی ئ ڇ،ى مبن ډبن ځٶشىي ٽ ډاٵٺز ي ي ثٮي ډشأٶبو. ىاىیڈ څ

ایه . اډبڇ دی آډي ي ٹا ثى یأسی ا ٥ٳ هى اډبڇ ث ٽىشبن ثیبیي

ی أ ػم اوشوبة ي ي ډب ث آٹبی ثىی ي ئیىایأر ویبډي ي ث٬

ی أ يی ػم آن ٽبوی ویز ٽ ث ئی، يڅی يٹشی اوشوبة ي،وياىیڈ

ػم ٽی از ي ډب ث ٭ىان یټ ډٺبڇ می ث ثچپ ئی،ىاىوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

264

ایڈ آٹبی كه اى ٽ ٭٢ ىٵش یبی. ایبن ػ٫ ٽىیڈ، سمب ځٵش

ػي یأسی ثىوي ٽ ٵشىي ثب هى ایبن ډاٽ ٽىوي ي ، ډب شىيكة

اځ سیلب ي یب اكشب ٹجڃ . اڄ ا ٹجڃ ٽىوي6ػم ایه آٹبی ئی

اڄ ا ٭ىان 6 اځ ایه ى، سچیلب ٹجڃ ٽى اوي ي ډب ځٶشیڈ ٻنوپى ثب

شیجبوی ډی ٽىیڈ ا یبز حډب . ن يٹز ىیڂ ویبی ث ډاٽ ویزآ ،ثپىیڈ

یز ٹیت ث ص اٻ، اڄ سیت ثى6مب ي ډب ٭ٺیي ىایڈ ٽ اځ ایه

بی هچٸ ؽ ، اڄ ٥ٵيای ډی ٽىىي6اسٶبٷ ډچز ٽى ا ایه اٽ هاش

یڇ ٽ ډب ٿیٮىی ډی هاڈ وشیؼ ة. وؼبوي ي ازٿ اڄ 6ٽى ى ایه

څ ا كڄ ئ ثای ایىپ ا ٥یٸ ډبڅمز آډی ډ، ٽ هىډبن اصكياٻ

ډب ډشػ يیڈ ،یی بی ايډی دی آډيٿ يٹشی ٽ ى.ثپىیڈ ث ٽب ثىیڈ

٥ی وبن ډی ىاى ٽ ډوبڅٴ بی ڈ آٹبی اشبويا ٽ ى كٳ،ٽ ٭مال

ويیه ثب ؽی ب ٽز ىاز ي ڈ ٽبوی ٽ ځیى ى ٭مال ،یی ازٿى

آٹبی كىی ثب آٹبی ٩یواى ثىوي ي ایه ،یی ث يػى آيىويٿى ياٹ٬ ى

یی ب ىز ىي ي ثٮي ا ایه ٽ آٹبی ٩یواى ث ٵډبويی ٽڄ ٿى

ډب ياٹٮب ىیيیڈ ، ث و٪ ډه. ي٫ ي ي سبىٵی وجى،اوياډی ډىة ي

ی ا آٹبی ثىی ي ڈ ٽ هج، ثاىٽی ا ډی اوياويٿٽ ىاوي یټ ػه

،ث هى اډبڇ ډاػٮ ثپىیڈ وي، ى وشیؼ یؾ ا ىیڂی ٽ ډؼيىا

"ٽیبن"اٵی ٵشبىیڈ ث ك٢ اډبڇ ي ى يوبډ ٿ ایه ثى ٽ سڄ.وياشیڈ

اډبڇ ، سمبډب ث مبن سی ٽ ډ٦ف ٽىیڈ ي هجوشبو، يحاؽڈ

ثالٵبچ ػاة ىاى ي آٹبی كؼز االالڇ ٽډبوی ا ٵشبى ثای ډاٽ ي

ای ٽ ى ياٹ٬ ایبن ثای ډاٽ ثب كة ىډپار ایه ػب آډيوي ي ى ػچ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

265

ب٭ز ث ٥ڃ اوؼبډیي، ډاٽ ٽىیڈ ي سٺیجب ث ساٵٸ ٽبډڄ 9ىاشیڈ ي

، ا٭الڇ ٽىوي ي اهیا ٽ ایه ػب ثىوي ڈیيیڈ ي ایبن ایه ساٵٸ ا

ٹا ثى ٽ ،و ا ٽ ىاى ثىیڈ ثب هىبن ثىويڇدیىبىبی

يڅی ډشأٶبو ، ى ٭ میه ٶش ٽ ځز هجی ث ډب ثيىي يىويٿث

ي وڀو ع" ي٬١ ،ایه ي١ٮی از ٽ االن يػى ىاى. ا ایبن هجی وي

"و چق ى ايډی، وٺي ي ٿ ٽ اڅجش ثب آن اٹياډبسی ٽ ٭ي ای س٥ئ

ٿ ه٦ ػه،ٽډبوب ػم٬ ي اوي ي اډپبوبر یبىی ڈ ى اهشیب ىاوي

.يػى ىاىثاىٽی می

آیب ډى ساٵٸ ځيبی ىیڂ ډی ثبي ي اځ ،٥ف ډبى ای مب:

يی ثب آن ب اهشالٳ ىاى ث ؿ ډبئچی ډی ثبي؟ٿو یب

ای ، ډب يٹشی ٽ یأر ومبیىيځی هچٸ ٽى ا سپیڄ ىاىیڈ:ع ايڅیه ثیبوی

. ډی ثبي ډشٸ اڄ8 اڄ ا آن 6 اڄ ىاز، ایه 8ٽ ىاىیڈ

آاىی ب، اڄ ا آن ىیڂ یپی،آوب ا٭٦بی هىډوشبی ډی ثبيیپی ا

#ي ى ياٹ٬$ آن ب ا ځٶشڈ ىي سب ا.ىډپاسیټ ى سب ایان از

ډبى ای ډشٸ يوي ٽ 69 اڄ از ٽ ٥ف 6اڄ ثبٹی ډی ډبوي ي ا ایه

ى ياٹ٬ بیي ى،ث ٭ىان ٥ف ٹبووی دیىبى ي از ي ایه ىي سب ثب ڈ

ډبى ای ډٶڄ ډی ثبي ي ایه 26ين ٥ف ؽیبر سٶبير ىاش ثبي، ئػ

ډب ٭ٺیي ډبن ایه از ٽ اځ . هىډوشبی ا بډڄ از#ػاوت$اڄ م

ډب ثب ىيڅز ث ځٶشڂ دىاهشیڈ ي آن ب ځٶشىي ٽ ٥ف $ اڄ ٹجڃ ثى 6ایه

اؿة ؽ،#ٹبووی ا ومی ى سیت ٽى ي ډؼچ ثبیي سیت ثپىي

ایه دیبڇ ا ،هىډوشبی ٹجڃ ي از ي ا ٥ٳ ىيڅز ي ومبیىي اډبڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

266

ا ىيڅز یاډبڇ ا٭الڇ ډی ٽىي. ىاى اوي ٽ ډب اڃ هىډوشبی ا ٹجڃ ډی ٽىیڈ

6 ایه ، ث ایه سسیت. ډؼچ ث ثٮي ٥ف ٹبووی آن ډی يى،ا٭الڇ ډی ٽىي

ډه ذاڄ دیىبى ي از، ډب ٵپ ډی ٽىیڈ اهشالٳ ابی ویز ي

یى ٿ اڄ ډى ٹجڃ ٹا ة6هیچی یق ډی هاڈ ٭ ثپىڈ ٽ اځ ایه

يی ى ٽىشبن ومی ساوي ثب ایه اڄ ډوبڅٶز ٿ یؾ ،ي ا٭الڇ ثى

اڅجش ا ډىڇ ث ٥ٽچی ىي هاي ،يی ثب آن ډوبڅٶز ثپىيٿثپىي ي

.ي ي ٽبی ڈ ا ىش ث وواي آډي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

267

صاحث طثعات

فاسسی صتا خاسج اص وطس

تا دوتش عثذاشح لاس

4فص

پیا آلای دوتش عثذاشحا لاس

(1367سص ) ت اسثت سا

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

268

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

269

پیا آلای دوتش عثذاشحا لاس

( 1367سص ) ت اسثت سا

! م٥ىبن ځاډی

! ٵٺبی ٭ی

، میمبو ث مب سجیټ ث ډىبجز ي ٵهىي وي بڃ

اډیيياڇ بڃ و، بڃ آاىی، دیيی ث اشجياى ي بڃ چق ي .ځیڈ ډی

. ی ډىڇ ایان ثبي آبی ثای م

! م٥ىبن

بی ایان ، آٱب ىمیه بڅڂى دیيی اوٺالة هچٸ1367وي بڃ

مـىیه اډبڃ، دب ث ىمیه بڃ كبٽمیز . ث یڈ شمڂ بىبی از

بی ډىڇ ایان ا ډبى ځایڈ ٽ ډٵٸ يوي اوٺالة سى آهويب ډی

. ي٦بیی ا ى ډیه ډب ډشٺ بوي ٽىىي ي یټ یڈ اسؼب٭ی ٹين

س ي ا، بڃ اي١ب٫ ٽ ډب آٶش د ا سچ٤ همیىی ي ىايىش

ى بڃ كبٽمیز همیىی، ٽی يیان، ډىډی ىثي، يب . ى ثيس ډی

اڅٮ٢، ؿىيیه ډیچین آيا، اٹشبىی ىڈ یوش ا ٽش، همی ي وبٹ

بی ډىڇ ىائمب ډی ٦ق ويځی سى. ثوبډ ث ػبی ځاش از ي ثی

آي ي ٽمجى ٽبالبی ١يی، ډىڇ ا ث دیمبیي ي ځاوی بڇ ويڅی ډی

اوبن ٹن ثیشڈ اطی ى ایان اډي و ا ويځی بیش. سىڀ آيى از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

270

ىیپشبسی ث ىډپای، ٹچيی ي يځیی . ډبوي ي و ا آاډ ي آبی

. سیه كٺٷ ث ي ػىڀ ث چق ډچ٤ ځىیي از ث اكشاڇ ي اثشيایی

بی ٭چیٱڈ اى٭بی ځىاوىيځبن یڈ ي ثهی ا ځيب ي ویز

ىدی ادین، و سىب و٪بڇ ػمی االډی سظجیز وي، ثچپ ٵشابی دی

همیىی ى ؿىي ډب اهی ثیبوڂ يه ایه ياٹٮیز از ٽ ثلان اٹشبىی،

اػشمب٭ی ي و٪بډی ٽ ؿىيیه بڃ از ځیجبوڂی یڈ ي ي بڃ ير

یبثي، ایىټ ډػت یټ ثلان ٭میٸ یبی ى سمبډیز یڈ ثیشی ډی

. همیىی ځىیي از

س ي شمڂ، وز ٽ ا ى ىز بڅ، ثیمب، ٽیى80دیډىی

ویز ث وبڇ ئی ػم، ئی ډؼچ ي ووز ىاى ي ؿىيیه وٶ ثی

و . ٽىىي يی ي ٱی، ډبوىي وٽان ډىي اي، اډ ي ىشار يی ا اػا ډی

ډبوي ي و ىيڅز ث ىيڅز جبز ىاى ي ډؼچ ای االډی ث ډؼچ ډی

ځاان ػمی االډی و ىډياان ي ٹجڄ ا م و همیىی ٽ دبی

. شىي، ٽؿپشیه ا٭شجبی ثای ٹبون ابی میه ػمی ٹبئچىي

ىي، ي ىیڂ وبډ هى ا سٲیی ډی دیډى ثیمب ػمبان، یټ ي يیز

وي ي ثباله يی ڈ ای وڂجبن ا ٽ ث ئی ػم سىىی ډی

سبٽىن دچی هى يی ث ډى٪ ډاٹجز ا ډؼچ ا ثى، سجيیڄ ث اځبوی

بیي . ىي ٽىي ي اځبن ىیڂی ا آٹبثبال ٹا ډی ډلشا ي ٵبٹي ٹير ډی ثی

ځایب، كشی ى ؿبؿة يالیز ٵٺی ب ي ثي٭ز یپی ا ٭چڄ ایه شبثىځی

ایه ثبي ٽ ڈ همیىی ي ڈ آهويبی ىي ي ث، ډٿ اي ا وىیټ

اٽىن، ى ډبن كیبر هى همیىی س٢بىبی ىيوی یڈ ي ث ڈ. ثیىىي ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

271

ػمی االډی ا ث ا ڈ دبیين یبثىي ي یا ي ثیش سيیي ډی

اډي ىیڂ كشی و همیىی وی ٹبى ث ٽىشڃ ٽبډڄ یڈ . ٽىىي سيیي ډی

. هى ویز

یبز ى ؿىیه اي١ب٭ی ػىڀ ثب ٭اٷ ا یی ي اويای ٽبډڄ ى لى

اڅمچچی ا ی ىیڂ، یڈ همیىی ا ى ؿىبن سىڂىبیی ٹا ىاى ٽ ى ثیه

ثب يػى ایه، ؿن اب یڈ . بثٺ از سبین ى بڅ ډػىیز آن، ثی

اٵيی اشا يالیز ٵٺی ث يي اوٺالة االډی ي ایؼبى آة ي ػىڀ

ٽىىي ٭چی ٹير ى سالىي سب ػىڀ يیان از، ځىاوىيځبن یڈ ثب م

ػىڀ ٭چی ډىڇ ٽىشبن وی دب ث ىمیه بڃ . ٭اٷ ا مـىبن اىاډ ىىي

هى ځاش از ي ؿىي یڈ ى ٽىشبن دیيی ث ىز ویبيى ي

ٽىىي، څیپه ډىڇ ٽىشبن، اشا ي یپذبؿ ى ډٺبثڄ آن ایشبىځی ډی

بی ىډياان ػمی االډی ثبڈ آډبىځی دی یـپياڇ ا هاز

ډىڇ ٽىشبن ا وياوي ي مـىبن ثآوىي ٽ ث ي ځچڅ، ػىج ٭بىالو

. ىډپاسیټ ډىڇ ٽىشبن ا ٽة ومبیىي

، ث يىی وبن ىاى ٽ یڈ همیىی و 1366٭مچیبر دیمځبن ى بڃ

سىب ٹير ٽة ػىج ډىڇ ٽىشبن ا وياى، ثچپ بڃ ٽ

١ثبر . آیي بن دبییىش ډی ځىى ي يكی س ډی ځى، ویيبی ١ٮیٴ ډی

يیي ي ډإط دیمځبن ٹډبن كة ىډپار ى بڃ ځش ى اٱچت

ډىب٥ٸ ٽىشبن، ڈ ثیبوڂ اشلپبڇ، و٪ڈ ي او٢جب٣ ٶٳ دیمځبن ي ڈ

. ثوی ي ىډبويځی ویيبی ډچق همیىی از وبو

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

272

ى ا . اويای یبی یڈ وی ى ٽىشبن ث ايع هى یي از

ٽىشبن ایان، یڈ ث یؾ يػ ډٵٸ وي دبیڂب یبی یب اػشمب٭ی ثای

ى ا ٽىشبن ػ سٮياىی ډىي، یؾ ځي یب كشی . يدب ٽىي هى ىز

ایه هى . بی یبی كب١ ث مپبی ثب یڈ آهويی ویشىي ویز

ثځشیه دیيی ػىج اوٺالثی ډىڇ ٽىشبن از ي ثيين سىیي ى ث

. او ىآيىن یڈ وٺ ډمی ایٶب هاي ٽى

! م٥ىبن

! ٵٺب

شڈ كة ىډپار ىيڇ ثمه ډب، ٽىڂ ىي ډب دی ى ي ٵهىي

ای ډشلي ي ایه ٽىڂ ث ځو. ٽىشبن ایان ث ٽببی هى دبیبن ىاى

بی یپذبؿ، یبز جی كة ا ډى سیت ٹا ىاى ي ثای ٵٮبڅیز

سٲییاسی ٽ . اځبوبی كثی، ىمىبی دای اائ ومى آیىي م

ٽىڂ ى جی كة ث ٭مڄ آيى، ثيين سىیي ډػت هاي ي ٽچی

س ث ٵٮبڅیز هى اىاډ ىىي ي س ي اڅی اځبوب ي بډبوبی كثی ډى٪ڈ

دیبڇ ٽىڂ شڈ ٽبډال يه . سان سلٻ م سپیالر كثی اسٺبء یبثي

ایه دیبڇ هابن يكير ٶٳ كة از، ثای ایىپ كة ىډپار . از

بډبوي ي ج ػىج اوٺالثی ډىڇ ٽىشبن، بڅز ث ثشاوي ث ډظبث

مـىیه ٽىڂ . بوين ایه ػىج ا ث ول اكه ث اوؼبڇ ثبوي دیيی

هابن اسلبى م ٥جٺبر ي اٹب ىډپاسیټ ػبډٮ ٽى از ثای ایىپ

ٽىشبن ثی ا دی ٹبى ث ایٶبی وٺ هى ث ٭ىان ىڂ آاىی ا

بی ایان ي م ویيبی ایان ځىى ي وی ٽىڂ هابن اسلبى م هچٸ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

273

اوٺالثی ي ىډپار از، ثای آوپ ى یټ ػج يی٬ ىډپاسیټ ځىڈ

. آیىي ي ډشٶٺب ای٤ وڂوی یڈ اسؼب٭ی همیىی ا ٵاڈ آيوي

اځ ثځای ٽىڂ شڈ، ى ای٤ ىا ٽىوی ثای كة ډب یټ

ډی یبی ډة ي سمیمبر اسوبي ى يى، ه٤ دیيی ث مب ډی

ایی ث ٽڄ ٵٮبڅیز ٽىڂ، دیيی ىیڂی از ٽ ثيين سىیي سأطی ث

. آیىي كة ډب هاي ځاز

! م٥ىبن ٭ی

بی ایان، بڃ ، ىمیه بڃ دیيی هچٸ1367م ثب ڈ ثپیڈ سب بڃ

م ثب ڈ سال ٽىیڈ سب ثب بڃ آیىي، . دبیبوی كبٽمیز یڈ همیىی ځىى

يی ي ث ثب آاىی سجيیڄ ى ي ډىڇ ایان د ا ى بڃ ثيثوشی، ی

. ػىڀ ي آياځی، يی آاىی، چق، آبی ي بىی ا ثجیىىي

ث اډیي آن ي

ځیڈ ي ثای م الډشی، هی ي یټ ثب ىیڂ ث مب سجیټ ډی

. ٽىڈ دیيی ى ډجب ٭چی اسؼب٫ ي اشجياى ا آي ډی

: ډىج٬

، اځبن ٽمیش ډٽی كة ىډپار ٽىشبن ایان، "ٽىشبن"يوبډ

1366، اٶىي 135مب

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

274

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

275

، دس 1365ی دوتش عثذاشح لاس تا عاطف شی دس پاییض صاحث

وتاب فصی دس سشخ

هت، آٹبی ٹبمچ ا ٽؼب ي٫ ٽىیڈ؟ :

. ا ٽؼب ٽ مب ډبیچیي ثٶډبییي: ع

څ٦ٶب ثڂییي وشیؼ وجى مب ثب . ثش از ا ٽىشبن ي٫ ٽىیڈ:

اٽىن ث ٽؼب یي از؟ یڈ ػمی االډی ایان ڈ

ىاویي ىز ٶز بڃ از ٽ ٽىشبن ى ډٺبثڄ مـىبوپ ډی: ع

٥ی ایه ٶز بڃ، ډب . ٽىي سبػمبر ٱیاوبوی یڈ همیىی ډٺبيډز ډی

ایڈ، يڅی ډڈ ایه از ٽ ډىڇ ٽىشبن ځاش ډاكڄ ډوشچٶی ا دز

اوي ي دؿڈ ډجب ا ى ٽىشبن ایان مـىبن ثاٵاش وڂب ىاش

هجوشبو یڈ همیىی ثب م ٽبی وشاوش از ډٺبيډز ا ى

ا ی ىیڂ ډشأٶبو ٽىشبن سىبز ي یڈ ٹبى . پىي ٽىشبن ىڈ

ىڂبډی ٽ . از ثو ډمی ا ویيبی ډچق هى ا آوؼب ډشمٽ بى

، ثای ووشیه ثب ػىڀ ا ٭چی ډىڇ ٽىشبن 1358یڈ همیىی ى بڃ

آٱب ومى، ى ياٹ٬ سمبڇ ٽىشبن ي ډىؼمچ ب ى اهشیب دیمځبن ثى،

، ى ػىڀ ډب ايڃ، 1358د ا ا٭الن ػبى ا ی همیىی ى ډىاىډب

ا وي . یڈ پز هى ي دیمځبن ډؼيىا ث ىاهڄ ب ثځشىي

ډب ث . ، یڈ ػىڀ ىیڂی ا آٱب ومى ٽ سبٽىن اىاډ ىاى1359بڃ

٭چڄ و٪بډی ـ اٹشبىی وبؿب يیڈ ب ا سٻ ٽىیڈ، ؿاٽ يٹز ى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

276

آډي، ثیچ دبىځبوبیی ٽ ى ىاهڄ ي يػى ډی ىاهڄ ىځیی و٪بډی ث

ا ی . ى ىٵب٫ ډی یب ٽىب ب ٹا ىاوي، یڈ ىز ث ٽشب ډىڇ ثی

ىیڂ، بی ٽىشبن ى ډلب اٹشبىی ٽبډڄ ٹا ىاشىي ي یڈ ا

. آيى ٭مڄ ډی ييى آيٹ، هز ي كشی ىاي ث ٽىشبن ډمبوٮز ث

یڈ ویيی یبىی ثپب . اٽىن ډب ى ٽبی ٽىشبن ډشٺ شیڈ

ثىبث ا٥ال٭بسی ٽ ى اهشیب ىایڈ . ثى سب ث ٽىشبن ٽبډال سچ٤ یبثي ډی

ٽىبیی ٽ ثب یڈ ٭چی $ ثب، دبيا، ثیؼی، ػب 200000ى كييى

، ى #یبثي ٽىىي ي هجوشبو سٮياىبن ډسجب ٽب ډی دیمځبن مپبی ډی

ثب ایىم یڈ ٹبى ویز و ٽىشبن ا ٽبډال . اوي ٽىشبن سمٽ یبٵش

ى كبڃ كب١ ى ٽىشبن . اٲبڃ ٽىي ي و سلز ٽىشڃ هى ىآيى

یپی ډىب٥ٺی از اشاسیټ ي ډڈ . ساویڈ ډو ٽىیڈ و٫ ډى٦ٺ ا ډی

ى ٽ ڈ ا و٪ ػىڀ ٭چی ډىڇ ٽ بډڄ ب ي ثٮ٢ی وٺب٣ ډی

ٽىشبن ي ڈ ا و٪ ػىڀ ٭چی ٭اٷ ثای یڈ امیز ٵايان ىاى، ث

م، ػمی ثب ایه. ثبي میه ىڅیڄ ایه ډىب٥ٸ سلز ٽىشڃ يیي یڈ ډی

االډی ى ایه ډىب٥ٸ ٽبډال سچ٤ وياى ي سؼث ډب ایه از ٽ يٹز

ساوىي ث ىاهڄ ب وٶ ٽىىي ٽ اڅجش ایه ٽب دیمځبن ثواىي، ډی

ځیى، ؿا ٽ مـىبوپ ځٶشڈ يٹشی ٽ ى ىاهڄ ب ٽمش اوؼبڇ ډی

څیپه . ىي ىٵب٫ ا يٳ ٹا ډی آیي، یڈ ډىڇ ثی ىځیی ث يػى ډی

دیمځبن ځبی ثای ىٵب٫ ا ډىڇ ي كٶ٨ يكی ډٺبيډز ډىڇ ي مـىیه

ٽىىي، ډظال ثای ١ث ىن ث دبیڂببی و٪بډی یڈ ث ىاهڄ ب وٶ ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

277

٥ی ىي ډب ځش ث بی اىی ي ٽبډیبان وٶ ٽىوي ي ٭مچیبر ثیب

. آډیی اوؼبڇ ىاىوي ډٵٺیز

ى ایه . وبډیڈ ای از ٽ ډب آوا ډى٦ٺ ډوشچ٤ ډی ډى٦ٺ ىيڇ، ډى٦ٺ

ب ا ث ډى٪ ډى٦ٺ، یڈ ا ب٭ز ز جق سب دىغ ثٮي ا ٩ ػبى

ثىيى ي ثب ځمبىن ډأډیه ى ا كمڄ وٶار ي يبیڄ و٪بډی ډی

ب، ثبب ډأډیه سأډیه ػبى.ىځی بی ډڈ، ٽىشڃ آوب ا ى ىز ډی ػبى

اوي ي ١ثبر يیيی ث آوب ياى ا ی دیمځبن ډى كمچ ٹا ځٵش

يڅی ثٮي ا ب٭ز دىغ ثٮي ا ٩ سب ز جق ٽ اٵاى ډچق . آډي از

ثوي، ډؼيىا ٽىشڃ ایه ډى٦ٺ ث ىز یڈ ث دبیڂببی هى دىب ډی

. اٵشي دیمځبن ډی

ثڂیڈ ا ایىپ . آډي دیمځبن ٽب ډپچی ویز ي ى ایه ډىب٥ٸ، ٵز

اٵاى ثیبی ا دبیڂببیی ٽ ى ٽىشبن يػى ىاى ث ٥جٸ ځٶش ډٮيٳ

ثیىىي، ډٺى ایه از ٽىىي يڅی ومی ، یٮىی ایه ٽ وڂب ډی"ٽىىي ٵشب ډی"

ٽ ا ٵز ي اډي دیمځبن آ٥ال٫ ىاوي، څیپه ثای كٶ٨ ػبن هى ایه اڄ

اوي ٽ اځ دیمځبن ث دبیڂب آوبن كمچ ثپىىي، آوب وی ٽبی ث ا دیٵش

ي بیي سىب دىغ ىي ا دبیڂبب ٽ . آډي ي ٵز دیمځبن وياش ثبىي

٭ميسب ا امیز اشاسیټ ثهىاوي ي ٵډبويی آوب ا دبياان

ٽىىي ي اڅچی ث٭ي ىاوي ٽ ځبی ث ی دیمځبن سیاويای ډی كة

ډى٪ڇ ایه از . ىىي دیمځبن وی دبن ډشٺبثڄ ث ایه سیاويایب ا ډی

ٽ يػى ا دبیڂب یڈ ث یؾ يػ ٹبى ویز ا ٵز ي آډي

. ٭مڄ آيى دیمځبن ډمبوٮز ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

278

ډى٦ٺ ڇ، ٽ ٽبډال سلز ٽىشڃ دیمځبن از ي ثیش ى وا ډی

ا ػىة ٽىشبن ى ډ ٭اٷ سب مبڃ ى ډ سٽی اډشياى . ٹا ىاى

دیمځبن ثب سچ٤ ٽبډڄ ى ثیبی ا ډىب٥ٸ ډشٺ شىي، . ٽىي دیيا ډی

آيڇ ٽ ا آٱب ػىڀ سبٽىن ى ىز ثای ومو وى ا ډظبڃ ډی

دیمځبن ٹا ىاى ي یڈ ثب آوپ میه اياه كمچ يیٮی ا ثای د

. ځو ډٵٺیشی ث ىز ویبيى ځٵشه وى اوؼبڇ ىاى، يڅی یؾ

. آي از ٽال ي٬١ یبی یڈ ى ٽىشبن ثای ځىاوىيځبن آن یأ

ى ثٮي ا ٶز بڃ، ػمی االډی وشاوش ٽؿپشیه دبیڂبی ى ډیبن

ى ایه ډى٦ٺ، ډىڇ ب ٭مډب ا ٽز ى . ډىڇ ٽىشبن ٽت ٽىي

يوي، كشی یټ ومب ػمب٭ز ٽ یڈ ثدبٽىىي آن از هىىای ډی

ثهی ا . سان دیيا ٽى ٽ ثب یڈ همیىی مپبی ٽىي ویز ٽى ومی

ساوىي ثب ایه كبٽمیز ٽ هى ا ٽىوي ډی يكبوین ٽى ٽ بثٺب هیبڃ ډی

اوي ٽ اٽىن ث ایه وشیؼ یي. ٽى مپبی ومبیىي االډی ٹچمياى ډی

سىب ٭ي ډٮييىی ا . يػ اډپبن وياى مپبی ثب كبٽمیز اهويی ث یؾ

ومب یب اډبڇ ػمٮ ډالبی ىػ ىيڇ ي ڇ ٽىشبن ٽ ث ٭ىان دی

اوي، څیپه ایه اٵاى وی ٽ ىاوي اوي، ٩با ثب یڈ ٽىب آډي سٮییه ي

ا ٥ٷ ډوشچٴ ثب ػىج ٽىشبن سمب ثڂیوي ي مپبی هى ا ثب

ثيیه سسیت یؾ . ػمی االډی ا يی وبؿبی ي اػجب ٹچمياى ومبیىي

سلز . ٽىیي ٽ ثب یڈ مپبی ٽىي ځي یبی ي اػشمب٭ی ىیڂی دیيا ومی

ى آٱب ػىڀ ٭چی ډىڇ "ػب"ای ث وبڇ سأطی ان ثهی ا ٭بی، ٭ي

ي ٽب هجوشبو سٮياى ایه اٵاى يث. ٽىوي ٽىشبن، مپبی ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

279

ى ٹمز مبڅی ي ډٽی ٽىشبن، مب ایه اٵاى ث كياٹڄ . یبثي ډی

يدىغ ىي ا ډىڇ، ى ػىة ٽىشبن ٽ وىیټ ث ثیز. یي از

ثبىي، یڈ ى آٱب ػىڀ ٽیي ا اكببر ډجی اوبن اڄ سی٬ ډی

ءاشٶبى ٽىي ي ثبیي ا٭بن ٽى ٽ سب كيی ڈ ى ایه اډ ډٵٺیز ثيز

اٽىن آوب وی ډظڄ اٽظ ډىڇ ایان ث ډبیز یڈ دی ثى ي ا آيى، څا ڈ

ثيیه سسیت یڈ ا و٪ یبی ى . اوي ځىان ي ػمی االډی يی

ا وٶ ي ٶز ٽىشبن ٽبډآل ډىيی ځىیي ي د ا ث ٽشه ىاىن ؿڄ

ای و ثٿ ي و ٽؿټ ث ىز ویبيى ځو دبیڂب ډىډی بڃ ػىڀ یؾ

. از

ٽىیي؟ ثیىی ډی ای ا ثای هچٸ ٽى دی ؿڂو آیىي:

آیىي هچٸ ٽى . ىاویڈ هچٺبی ایان ػيا ومی هچٸ ٽى ا ا آیىي آیىي: ع

ى آٱب ػىڀ . ثشڂی ىاى ث وڂوی یڈ ػمی االډی ایان

سبځی ث ٽشبن ٵش ثىیڈ، ٵٺبی كثی ا ډه إاڃ ډب، ىڂبډی ٽ ث

ومىوي اٹبډز ي ډجب ډب ى ٽشبوب ؿ ډيسی ٥ڃ هاي ٽیي ي ډه

ای هی ى آن ډٹ٬ ػاة ډه ثای ٭ي. يدىغ بڃ دبن ىاىڇ ثیز

آډي، كبال ٶز بڃ سمبڇ ا ایه د ځش از، اډب اٽىن اځ و٪ ډی ث

مبن إاڃ ا سپا ٽىىي وواڈ ځٶز ؼي بڃ ىیڂ، ډه كبال ثی ا

اوي ٽ سڇ، ؿا ٽ دیمځبن ي ډىڇ ٽىشبن وبن ىاى بثٸ هجیه

ؿٺي دبیمىی ىاوي ي ثب يػى ای٤ وز اٹشبىی ي ٵب و٪بډی سب ؿ

میه ٵياٽبی ي . اويا كب١وي ٵياٽبی ومبیىي ي ػىج ا یبی ىىي

سأطی ځز از ٽ یبی یبی ـ و٪بډی ي كشی ياوی یڈ ا ثی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

280

ي ىایڈ، ایه آیىي ډشٮچٸ ث سمبډی ډب آیىي ىهبوی ا دی. ومى از

اٽىن ىيان ٮى ػىج آٱب ي ٽ دبیبن ؿا ٽ ڈ. هچٺبی ایان از

. ىي یپی ا سایپشیه ىياوبی سبیوی ډبا ویي ډی

ایي، آیب ای ث ػىڀ دبسیاوی يی آيى اٽىن ا ػىڀ ػج مب ڈ:

اوي هى ا ث سبٽشیټ ػىڀ دبسیاوی ٭بىر ىىي؟ دیمځبن ساوش

ثىيی ڈ كة ٽ بڃ دی سپیڄ ي، ثٮي ا ػم٬ ى ٽىڂ: ع

ا وٶ 200سؼبة ځش، ډب ث ایه وشیؼ یيیڈ ٽ ثب ډشٺ ثىن

ویيبی ډچق یڈ ى ٽىشبن ي ثب ى و٪ ځٵشه اډپبوبر يیٮی ٽ ى

ا دیمٿ ي ثب اډپبوبر ډلييى ث ػىڀ ساویڈ ثب ىياى اهشیب ىاوي، ومی

ث میه ىڅیڄ سمیڈ ځٵشیڈ ٽ سبٽشیټ و٪بډی هى ا . ای اىاډ ثيیڈ ػج

ای ثب ډپالسی ما از، ى ىاویي ٽ ىځځوی مب ډی. سٲیی ىیڈ

ػیبن ایه سٲیی ډب ځبی ١ث هىیڈ يڅی ثب ٽ ٵايان ډٵٸ يیڈ

ى كبڃ كب١ دیمځبن ډب ڈ اڃ ػىڀ . دي سٲیی ا ث دبیبن ثبویڈ

اوي ي ػىڂبیی ٽ ا ثب ځش اوي ي ڈ آوا ٵا ځٵش دبسیاوی ا دیٵش

ث٭پ، ډب . ثبي دیس ا ٹجڄ ډی ىي ٽ ىمه آیت آٱب ي، وبن ډی

ا ی ىیڂ يكی اٵاى یڈ ثیب . ساویڈ ویيبیمبن ا كٶ٨ ٽىیڈ ثش ډی

اوي یي دبییه آډي ي ىیڂ و ډبوىي بثٸ ث ه٤ اډبڇ ایمبن ىاوي ي و آډبى

ػىڂیيوي، يڅی ى كبڃ بثٸ ثایه اٵاى یڈ سب آهیڈ ٵىڀ ډی. وي

ساوىي ى ث میه ػز دیمځبن ډی. وي كب١ هیچی يى سچیڈ ډی

وٶی آوبن ا ثب ٽمشیه سچٶبر سٳ 150، 100٭ ؿىي ب٭ز دبیڂب

. ٽىىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

281

یبز اٹشبىی ي و٪بډی ػمی االډی ایان ى ٽىشبن ا :

ومبییي؟ آیب یڈ ایان ث يٵبی هى ى ایه ډى٦ٺ ؿڂو ایبثی ډی

ىز یبٵش از؟

يٳ اچی یڈ ٭جبر از ا ٽة ػىج ډىڇ ٽىشبن، يڅی : ع

یبٵشه ثيیه اوي ٽ ىز ثیبی ا ىډياان یڈ ث ایه وشیؼ یي

ا و٪ یبی یڈ ث ٽچی ى ٽىشبن پز . دی ویز يٳ اډپبن

هى ي ا و٪ اٹشبىی وی وشاوش ډب ا ى سىڂىب ٹا ىي، ث ىي ىڅیڄ،

ثبي ي می ا ثوبیی یپی ایىپ ٽىشبن ا و٪ ٽبيی هىٽٶب ډی

ىيڇ . ثى ٽ ث بی ٹمشبی ایان ډلالر ٽبيی بى ٽى از

ایىپ ٽىشبن ى ډ ىي ٽ ٭اٷ ي سٽی ٹا ىاى ي ثیبی ا ٽبالب

آیي ٽ ى ثوبی ىیڂ ایان ا ٥یٸ ٹبؿبٷ ى ٽىشبن ث ىز ډی

ا ث آبوی ډمپه ویز، يڅی ثب يػى ایه، ي٬١ اٹشبىی ٽىشبن سی

ڈ ډبوىي ىیڂ ثوبی ایان ثلاوی از ي ثهی ا ٽبالبی ١يی یب ث

. ى ي یب اٽظ ډىڇ ٹير هیي آوا وياوي كمز یبٵز ډی

آیب لز ىاى ٽ ٽىشبن ا ٥ٳ یڈ ػمی االډی ایان :

وىیټ ث ا دبیڂب و٪بډی ى آن ډشٺ ي $ى ٽبډال ډیچیشبی ډی

؟ #از

ىیڂی ػ ى ياٹ٬ یؾ ډى٦ٺ. ځییي ثچ میه ځو از ٽ ډی: ع

ډى٦ٺ ػىة ٽ وىیټ ډ ٭اٷ ٹا ىاى ي ډى٦ٺ ػىڂی ٽبډڄ ث مب

اڅجش ٽىشبن ى ډبن ب . يى، ډبوىي ٽىشبن ډیچیشبی وي از ډی

ا دبیڂب و٪بډی ى ڈ ډیچیشبی ثى، يڅی اٽىن ٥جٸ ځٶش اىی سان،

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

282

٥ ډش٤ دىؼب سب ز سه ا ى ایه دبیڂبب ث.ٽىشبن يػى ىاى

ي ٽ ى ایه ډى٦ٺ ثبىي ي ایى٦ ث و٪ ډی اٵاى ډچق یڈ ډشٺ ډی

اوي، آوڈ ث ثيين ایىپ سٮياى دبیڂبب ا ٽڈ ٽىىي ا اٵاى و٪بډی آن ٽبش

څیپه ث ٭چز . بی ػىڀ ثب ٭اٷ از ىڅیڄ ویب یڈ ث ایه اٵاى ى ػج

بی يیيی ٽ یڈ ى ایه اياه ا دیمځبن هى، ډؼيىا ث ایه ١ث

. ٵپ اٵشبى ٽ دبیڂبب ا ى ٽىشبن سٺیز ومبیي

. ثبیز ثیب ىا ي ثبي ثب ایه ي٬١، ػىڂیين دیمځبن ډی:

ؿڂو از ٽ ١ثبر دیمځبن ث دیپ ویيبی ډشوبڈ يیيس ي

ٽبایی آن ثیش از؟

اٵاى یڈ ى اثشيای ػىڀ ا يكی هثی ثهىا ثىوي يڅی ى كبڃ : ع

ا ایه ٥ٳ دیمځبن ثٮي ا . اوي كب١ آن يكی ٹی ا ا ىز ىاى

اوي ي ڈ ثش ٶز بڃ، ڈ اڃ ػىڀ دبسیاوی ا هة ٵا ځٵش

ٽىوي، اوي، ى ځش، دیمځبن ځو سپچی ا ى ډی بډبويی یبٵش

ىاوشىي، ډير ؿا ٽ آوا ثیبوڂ یبز شمڂاو ىيڅز ډٽی ډی

ای ٥ڃ ٽیي سب ډب ثشاویڈ ا و٪ و٪بډی آوڂو ٽ الڇ ثى، ٥الوی

دیمځبن ا بډبويی ٽىیڈ، بیي كبال سٮياى دیمځبن اويٽی ٽمش ا دىغ

بڃ دی ثبي يڅی ا څلب٧ ٽیٶیز ي ا و٪ ٽبآیی ي سچ٤ ث ٵىن و٪بډی

ي ا و٪ ي یبی ي ٵپی، دیمځبن ٽىوی كة ىډپار ٽىشبن

ایه ا ٭چڄ ابی . ثبىي ایان ٹبثڄ ډٺبی ثب ؿب، دىغ بڃ دی ومی

٭چز ابی ىیڂ، دشیجبوی ډىڇ ا كة ي . ډٵٺیز دیمځبن از

ٽىڈ وى ىي ا ډىڇ ٽىشبن ثب م ډه ٵپ ډی. ثبي دیمځبن ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

283

ث میه ىڅیڄ . ٽىىي اډپبوبسبن ي ثب ػبن ي ىڃ ا دیمځبن دشیجبوی ډی

ساوىي ډلٶ٧ ثمبوىي ي ا ىمه دیمځبن ى ىاهڄ ٽىشبن می ډی

. ٽمش څ٦م ثووي

ای ثیه ػىج اوٺالثی هچٸ ٽى ي ػىج ای ا و٪ ؿ اث٦:

سبٽشیپی ثٹا از؟

ػىج اوٺالثی هچٸ ٽى ؿٺي ڈ ویيډىي ثبي، ى ثشیه كبڅز : ع

ساوي یڈ ا س٢ٮیٴ ٽىي ي ای٤ وڂوی آن ا ٵاڈ بى يڅی ث ډی

ث میه ىڅیڄ ډب . يػ يی وواي ساوز آڅشوبسی ثبي سىبیی ث یؾ

ایڈ ٽ ياث٤ ػىج اوٺالثی هچٸ ٽى ي ػىج می ث ایه ٮی ثى

ایڈ ث ایه هچٺبی ىیڂ ایان ا كٶ٨ ٽىیڈ، يڅی ډشأٶبو سبٽىن وشاوش

اث٦ ىيوی ي اځبویټ پڄ ثيیڈ، يٹشی ى ای ډچی ډٺبيډز ثىیڈ،

ٽىیڈ ٽ ا ٭مال ایه ي٩یٶ سبیوی ا ث ٭ي هاي ځٵز ي ٵپ ډی

ى ياٹ٬ دڄ دیويی ډیبن ډجب اوٺالثی هچٸ ٽى ثب ډجبار هچٺبی ىیڂ

ىاویي ایه سؼث ډب پز هى يڅی ډب مـىبن ٽ ډی. ایان هاي ي

ساویڈ ایه ا ث مب ثڂییڈ ي وى مب اٵب ٽىیڈ ٽ ثیبی ا ویشب ي ډی

آیىي ي ثای ډب ځیوي ي ث ىیين ډب ډی بډبوبی ىاهڄ ایان ثب ډب سمب ډی

ځیىي ډب ث ٽىشبن اډیييایڈ ي ډب ڈ دبن ٵشىي، ث ډب ډی دیبڇ ډی

. ىیڈ ډبڈ ث ډىڇ ایان اډیييایڈ ډی

ٽىڈ بیي ډه ٵپ ډی. مب ځٶشیي ثب ادین ىاهڄ ایان سمب ىایي:

ډى٪سبن و٢ز آاىی آٹبی ثبځبن ثبي، ىز از؟

.ایڈ ډب ثب و٢ز آاىی ي آٹبی ثبځبن یؾ سمبی وياش: ع

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

284

ډمپه از و٪سبن ا ىثب و٢ز آاىی ي و آٹبی ثبځبن :

ثڂییي؟

ډب ثب ویيی . و٪ ډب ث ٥ ٽچی ىثب ادین ایان يه از: ع

ادیوی ٽ ډوبڅٴ یڈ همیىی ثبي ي ثای ثببی ډؼيى چ٦ىز

ثبیز ث مـىیه ادین ډی. ٽ وپىىي، كب١ ث مپبی شیڈ

ٽىیڈ ثٮي ا ځاوين ىي دچاڅیڈ یبی ا٭شٺبى ىاش ثبي، ډب ٵپ ډی

اشجياى ثیب يیي، اشجياى بىبی ي اشجياى همیىی، يٹز آن یي

. ٽ ى ایان یټ یڈ ىډپاسیټ ث ٽب ثیبیي

ثيیه سسیت ډب ثب یؾ ویيیی ٽ ٥ٵيا ىیپشبسی ثبي كب١ ث

اډب آوـ ٽ ډث٣ ث . ٽىیڈ مپبی ویشیڈ ي و٫ ىیپشبسی ا ى ډی

ثبي، ایبن وٺ هی ا ى يی ٽب آيىن یڈ هى آٹبی ثبځبن ډی

كبال ڈ ډب یـڂو سمی وجز ث و٢ز ااىی . همیىی ثبی ٽى از

ي و آٹبی ثبځبن ويایڈ ي بثٺ آوبن ا هة ث هب٥ ىایڈ، يڅی ى

. ٽىیڈ ای ٽ ثبي اشٺجبڃ ډی ١مه ا ډوبڅٶشی ثب یڈ همیىی، ث ی

ثجیىیي آٹبی ٹبمچ، ډه ثباله وٶمیيڇ ایه بډبوب ي ویشبیی :

آیىي ٽياڇ ویيب ٵشىي ي ث ىیيوشبن ډی ٽ ا ىاهڄ ٽ ثایشبن دیبڇ ډی

شىي؟

ثبي ٽ ثای وڂوی یڈ همیىی ډجب ډه ډٺىڇ ویيبیی ډی: ع

ٽىىي ي ؿىیه ویيبیی ى ىاهڄ ایان يػى ىاوي، اػب ثيیي ا آوبن وبڇ ډی

. وجیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

285

ای ىاویي یڈ كبٽڈ ث ډیىمبن يبی ثیب ثلاوی مبوڂو ٽ ډی:

ایه ثلان سمبډی ډیه ډبا ٵا ځٵش، ثلان اٹشبىی، ٵىڂی . ځاوي ا ډی

ٽىیي ایه كبٽمیز آهیه يبی ٭م هی ا ذی ٵپ ومی. ي یبی

ای؟ بى؟ مب ثبي ىایي ث یټ ٹیبڇ ډچلبو سى ډی

ػمچ ٽبوی ویشڈ ٽ ا ٹجڄ سٮییه ٽىڈ ثجیىیي هبوڈ ځځیه، ډه ا آن: ع

ٽىڈ ایه یڈ اڅجش ٵپ ډی. ٽ یڈ همیىی ا ؿ ٥یٺی وڂن هاي ي

. ى وڂن ٽى ا ا ا اوشوبثبر آاى ي یب وشه ؿىي ډٺبڅ ى هبع ومی

ثبیز ا ٥یٸ ٹآډی وڂن ٽى، كبال ایه ٥یٸ ایه یڈ ا ډی

ىاهڄ ب هاي ثى ي یب سچٶیٺی ا ډجب ډچلبو ٹآډی، ٹیبڇ ډچلبو

ی ثب ػىڀ دبسیاوی يشبیی ي یب ا٭شبثبر، س٪بار ي ٹیبڇ ډىڇ ى

ى ډو ٽى ي اډب ىثب ایىپ ایه ٽىڈ ایه ا ا ٹجڄ ومی ب، ٵپ ډی

. یڈ وڂن هاي ي، آوڈ ا ٥یٸ ٹآډی، ډه یؾ سىیيی وياڇ

ثلان یڈ ثیب ٭میٸ از، یڈ ى ياٹ٬ مبو٦ ٽ مب ٵډىیي ا

یڈ و سىب . ثى و٪ اٹشبىی، و٪بډی، یبی ي ٵىڂی ى ثلان ث ډی

وشاوش از یؾ یټ ا ډبئڄ ي ډپالر ډڈ ٽ ډب ا كڄ ٽىي، ثچپ

ث ایه ډپالر وی اٵيى ي ثهالٳ آوـ ثٮ٢ی ا بډبوب، اٵاى ي

ٽىىي، یڈ ث یؾ يی ومبیىيځبن ىيڅشبی ٱثی ى ىاهڄ ٽ اى٭ب ډی

ساوي ث ثز ٽبډڄ یي، و ډی سظجیز وي، ایه یڈ ا و٪ و٪بډی ث ثه

ا و٪ یبی ڈ . ساوي دیيی ثيز آيى ػىڀ هبسم ىي ي و ډی

ا ايع یبٵش ي ث ٭چز ډپالر ٵايان اػشمب٭ی، اٹشبىی، اهشالٵبر ىيوی

ٽب ٹیمز وٶز ي دبییه . بی یڈ ز ي از یبی ي و٪بډی، دبی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

286

وىيدىغ ىي ىآډي ای . آډين ډیان يي آن هى ډیي ث ٭چز از

ثیىی، ى بڃ ػبی ىآډي ٥جٸ دی. ٽىي ٽ ډب ا بىار وٶز سأډیه ډی

م ایه ٭اډڄ، یڈ . وٶز ٽمش ا یټ ڇ ىآډي بڃ ٹجڄ هاي ثى

آهويی ا ثیب س٢ٮیٴ ومى، يڅی آیب ثای وڂوی یټ اشجياى ٹين

ي٦بیی میه ٽبٵی از؟ ث و٪ ډب هی، ا و٪ ډب ډشأٶبو ى كبڃ كب١

ى ٦ق سبی ایان آوـىبن ویيیی يػى وياى ٽ ثشاوي یڈ ا

يٹز ایه ا ثبیي ث اكز ځٶز، ؿا ٽ اځ وڂییڈ آن. وڂن ٽىي

كبڃ، ډب و٪ډبن ایه ث. ٽ ٽبٵی ثای ایؼبى ؿىیه ویيیی ووایڈ ٽى

ویز ٽ یڈ سظجیز ي از ي ى ٭یه كبڃ ڈ ډوبڅٴ سٮییه سبین ثای

ایه ٮب ا ڈ ٹجڃ ويایڈ ٽ ثهی ډيسی از سپا . ٺ٣ آن شیڈ

ډی ٽىىي ي آن ایىپ یڈ ى ایت ٺ٣ ٹا ىاى، ایت ٺ٣ ٽ

. ومی ساوي ؿىيیه بڃ ٥ڃ ثپي

سبن، بډبن ډؼبيیه هچٸ ایان ي ای ډچی : ىثب ىيشبن ځش

ٵپ ډی ٽىیي ایىڂو ٽ ایه بډبن ډی ځیي هاي ساوز . ډٺبيډز ثڂئیي

ثيىی یڈ ػمی االډی ایان ا وڂن ٽىي؟ آیب بډبن ډؼبيیه ثب

ویيی ډچلی ٽ ى اهشیب ىاى ډی ساوي ىز ث یټ ٹیبڇ سى ای ثوي؟

ډبئڄ یبی ا ٽ ثب ٥ف ٮب ي ٹا ىاىن آيب ث ػبی ياٹٮیز : ع

ب ي آيبیی ىاش ثبي . ومی ى كڄ ٽى اڅجش ٽ ډی ساوي هاش

ډب يٹشی ي٬١ ایان ا سلچیڄ . يڅی ى یبز، مب ثب ياٹٮیز ٥ٳ شیي

ډی ٽىیڈ ث ایه وشیؼ ډی یڈ ٽ و سىب بډبن ډؼبيیه، ثچپ یؾ

بډبن ىیڂی ث سىبئی، ا ػمچ كة ىډپار ٽ سىب بډبن ویيډىي ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

287

ٵٮبڃ ىاهڄ ٽ ث مب ډی يى، ى كبڃ كب١ ٹبى وواي ثى یڈ ا

ى ځش، جان بډبن . وڂن بى ي سجيیڄ ث آڅشوبسی ثى

ډؼبيیه سبین ثای وڂوی یڈ سٮییه ډی ومىوي يڅی یؾ ٽياڇ ياٹٮیز

ډه و٪ڇ ایه از ٽ ى ای٤ ٵٮچی ثب ى و٪ ځٵشه ١ثبسی . دیيا وپى

ٽ ایه بډبن ى ىاهڄ ٽ هى ي ثب سػ ث ډپالر یبی ثیبی

ٽ ثب آن يثيز، ى آیىي وىیټ وواي ساوز ٹير ا ى ایان

. ثيز ثڂیى

بډبن ډؼبيیه هچٸ ایان ي كة ىډپار ٽىشبن ایان، ىي :

ثبيی اچی ي ډچق ػىج اوٺالثی ایان ډی ثبىي، آیب ث هب٥ يٵبی

ډشٻ ث ایه سمیڈ ویشىي ٽ ډؼيىا ثب یپيیڂ ث ٵٮبڅیز ثذىاوي؟

ای ٽ ډب ى ای ډچی ډٺبيډز ا ځاويیڈ ثیب آډوي : ع سؼث

ایڈ، می كب١یڈ ثب م ویيبی ادین ٽ . ثى ډب مبوڂو ٽ ځٶش

ډب ثب بډبن ډؼبيیه هچٸ ایان ڈ . چ٦ىز ٥چت وجبىي مپبی ٽىیڈ

كب١ ث مپبی شیڈ يڅی ایه مپبی ثبیي ى ؿبؿة ثوبډ ػيیي ي

. ث اط ساٵٸ ډشٺبثڄ اوؼبڇ ثڂیى

سأٽیي ٽى ٽ كة ډب كب١ ث مپبی 1364ٽىڂ ٶشڈ ډب ى آډب

ثب بډبن ډؼبيیه ډی ثبي، يڅی ى ؿبؿة ډوی، ثای يٵبی

ډو ي ډٮیه، ایه ا ډه ى كبڃ كب١ وی سپا ډی ٽىڈ، يڅی ثای ایه

مپبی ډی ثبیز ڈ بډبن ډؼبيیه دی ٹيڇ ثى ي ڈ ى ثیبی ا

ثهىبیی ٽ ى ځش وجز ث كة ډب ي ثهی ا ویيبی ىیڂ ى

. سؼيیي و٪ ومبیي. ؿىي بڃ ځش ىاش از

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

288

مب ٵپ ومی ٽىیي ى ایه آٶش ثبا یبی ى ایان یټ ٽىسب :

ر دیى؟ اځ ؿىیه ى ایه ٽىسب ث وٶ٬ ٽ هاي ثى؟

ى ای٤ ٵٮچی یؾ یټ ا ویيبیی ٽ ٹي وڂوی یڈ ا ىاوي : ع

ى ١مه ثبیي ځٶز ویيی یبی ثىبث ډبیز ي . ٹبى ث ٽىسب ویشىي

ډظال . يٵبی هى، ٥ٷ ډوشچٶی ا ثای وڂوی یڈ اوشوبة ومى از

ډب ډجب ډچلبو ي ثیغ سى ای ډی ٽىیڈ، بډبن ىیڂی ڈ لجز ا

سىب ویيیی ٽ ا ىیڂی ػ ٽىسب وياى چ٦ىز . ٹیبڇ ډچلبو ډی ٽىي

٥چجبن ډی ثبىي، ؿن ى ثیه ډىڇ دبیڂبی وياوي ي ډبیز آوبن ٥ی

ویز ٽ ا ٥یٸ ٹیبڇ سى ب،ا٭شبثبر ي س٪بار ثواىي ٹير ا ى

ایه اب اال ثب ٥ سٶپبن ػ ى ومی آیي، ث میه ىڅیڄ . ىز ځیوي

ٽىسب ڈ ثبیي ا . یټ ا ثیش ثای آوب يػى وياى ي آن ڈ ٽىسب از

څیپه اس ى ای٤ ٵٮچی ٹبى ث اوؼبڇ ؿىیه . ٥یٸ اس ث اوؼبڇ ثي

ٽىسبیی ویز، اس ڈ ډٲڃ ػىڀ ثب ٭اٷ از ي ڈ ثب ډىڇ

ٽىشبن ي ا ی ىیڂ ډٺبډبر ٽچیيی اس ى ىز آهويب ي یب

ومبیىيځبن ذب دبياان ډی ثبي ي ا ٥یٸ اىا ډٮيٳ ایيئڅیټ ٽىشڃ

ٽبډڄ ډی ى؛ ډی ډبوي ذب دبياان ٽ ٹ٦ٮب اځ اس ىز ث ٽىسب ثوي

ي اډب هى ایه ذب ٽ ٵډبويبو . ى ډٺبثچ ایشبىځی هاي ٽى

آيبیی ى ډی دياوىي، سب ډبوی ٽ همیىی ا لى هبع وي،

. ثمى٪ ٽت ٹير ىز ث یؾ اٹياډی وواي ى

مب ث ؿ ىڅیڄ ١ير سپیڄ ػج ىډپاسیټ ١ي اډذیبڅیشی ا :

ى ىش ٽب هى ٹا ىاى ایي؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

289

ډب ثٮي ا اوٺالة دیىبى ایه ػج ا ومىیڈ ي ډيسی ڈ ثای آن : ع

ٵٮبڅیز ٽىیڈ، يڅی ډشأٶبو بډبوبیی ٽ ډی ثبیز ث ويای ډب ػاة

ډظجز ثيىي پر ومىوي، ا ػمچ بډبن ډؼبيیه هچٸ ایان ي بډبن

ثٮيب يٹشی هى ایه بډبوب ى ادین ٽبډڄ . ؿیپبی ٵيائی هچٸ ایان

ٹا ځٵشىي ي ډئچ ػج ډؼيىا ډ٦ف ي ثى ٹجڄ ا سپیڄ ا، ډب ثب

بډبن ډؼبيیه ىثب سپیڄ ػج ډاٽ ومى ي كشی ث وشیؼ یي

ثىیڈ، يڅی يیياىبی ثٮيی ي ایؼبى اسلبى ثیه آٹبی ثىی ي ي ډؼبيیه ي

ثيیه سسیت دیىبى . سپیڄ ا، ډب ا ى ډٺبثڄ ٭مڄ اوؼبڇ ي ٹا ىاى

ډب ثای سپیڄ ػج سبځی وياى يڅی ى ای٤ كبى ٵٮچی ١ير یټ

ؿىیه ٽبی ا ثیش اكب ډی ٽىیڈ، ثيیه ٭چز ٽ ویيبئی ٽ ٩با ى

٭مڄ ډی ساوشىي ث آڅشوبسی سجيیڄ وي، ډ١٭یز هى ا ا ىز

ؿ ٹي ڈ آوبن . چ٦ىز ٥چجبن ځ ثای ډب آڅشوبسی وجى اوي. ىاى اوي

های ي ىډپای ىاى وه ثيىي ي ایان ا ثب ئي ي ىثب ډي٥

اوڂچشبن ډٺبی ٽىىي، ډب سؼث سبیوی هىډبن ا ىایڈ ٽ ث ٥جٸ آن،

چ٦ىز ٭جبر از ا اشجياى ي ياثشڂی، ؿىبوپ ډی ىاویي ډير ٥الوی ای

چ٦ىز ث سسیت ياثش ث يی سای ي اډذا٥ی اوڂچشبن ي

اډب ډب ٽىب یټ ىڅیڄ ىیڂ ڈ ثای ډوبڅٶز ثب . اډذیبڅیڈ آډیپب ثى

چ٦ىز ىایڈ ي آن ٭جبر ا ایه از ٽ چ٦ىز یٮىی سمٽ ٹير ى

سان، سمٽ سمیڈ ځیی ى ډٽ ٽ ا ډبیز یڈ بىبی ؿم

ا می ٽة و٫ ډجب هچٺبی شڈ . ډی ځیى ایه سمٽ وشیؼ

ىیي ایان ثى، ثچؿب ا ډی ٵشبىوي ث ػىڀ ٽىب، ٭ثب ا ث ػىڀ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

290

سٽمه ب، ډب ډی هایڈ یټ ثب ثای می ث سمٽ ٹير ى سان هبسم

ډىڇ اشبوبی ډوشچٴ ي هچٺبی ډوشچٴ ایان، كٸ سمیڈ ځیی . ثيیڈ

ىاش ثبىي ي ٵٺ٤ آوـ ١ير ىاى ى الكیز ىيڅز ډٽی ٹا

ثڂیى ډظال ياث٤ هبػی، ىٵب٫ ا اشٺالڃ ي سمبډیز ٽ، اىا یشڈ دڅی

بی ٽالن الڇ ىاى یی بی ىا ډير ٽ ډبی ا . ي یب ثبوپی، ثوبډ

اڃ مب ىي وڇ، ډی دیي ١ير سپیڄ ػج ا ؿا الڇ ىاوشیڈ

ثيیه ىڅیڄ ٽ بډبن ډؼبيیه هچٸ ایان، آڅشوبسی ا ا اوي ي ډب

ث میه ػز ډب ثی ا ډٹ٬ . ىیڂ ى كبڃ كب١ آڅشوبسیی ويایڈ

ڈ ؿىبن ٽ مب ځٶشیي . ىیڂی، ١ير سپیڄ ػج ا اكب ډی ٽىیڈ

یڈ ى ثلان ٭میٺی ٵي ٵش، اځ ى ایه ي١ٮیز هب سبیوی، ویيب ي

بډبوبی ډشٹی ي ىډپاسیټ ث هى ویبیىي ي اٹياڇ وپىىي، اډذیبڅیڈ

آډیپب ي ویيبی ىز اشی اسؼب٭ی، ډؼيىا ٽ هاىي ومى

ثای ػچځیی ا ؿىیه . آڅشوبسیی ثای یڈ همیىی ث يػى آيوي

ایڈ ثٮي . آڅشوبسیی ي ثای وؼبر ډیىمبن، ډب دیىبى ػج ا ومىیڈ ډب ځٶش

كبڅز ايڃ ٭جبر از ا . ا یڈ همیىی، ىي كبڅز ثیش يػى وياى

اشٺا یټ یڈ ىډپاسیټ ثب كٶ٨ دچاڅیڈ یبی ي اكشاڇ ث كٺٷ

مڂبن ي ٽز مڂبن ـ اڅجش ٽ ث ڈ هى ـ ى اىا اډ ٽ

. ثيين ٽ ا ٥ٳ ایه یب آن ویي ث ډى٪ سلمیڄ ډوی یب ىیپشبسی

ایه ا ڈ ثبیي ثڂئیڈ ٽ ډب یؾ و٫ ډوی ای ا ى ػج ٹجڃ ووایڈ

ٽى ي ویيیی ٽ ٽ ٽىي ډوی ى ػج ایؼبى ٽىي، ى ډٺبثچ

يڅی ث يػى آيىن ډوی ى ىاهڄ ٽ ا ٥یٸ ػچت . ډی ایشیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

291

ډب ث ٭ىان كة ىډپار ا٭شٺبى . دشیجبوی ډىڇ، كٸ ډچڈ ویيئی از

ان ىایڈ ٽ ثی ا شبى ىي ا ډىڇ ٽىشبن ٥ٵيا كة ډب

اځ كبڅز ايڃ . شىي ي ى یټ اوشوبثبر آاى، ث ډب أی هاىي ىاى

دی وى، یٮىی اځ ىډپای ى ایان پز ثوى، ډشأٶبو آوڂب اډپبن

ا ػىڀ ىاهچی اشٺا ىیپشبسی ى ٽ ثب امی ٽ ثبي، وشیؼ

ایه ا ڈ ډه ډوٶی ومی ٽىڈ ٽ یؾ بډبوی ى ىاهڄ ایان . هاي ثى

يػى وياى ٽ ثش ا ډب ثای ػىڀ ىاهچی ٽیي وى، ؿا ٽ ؿىیه

ٽیچډش ډ ډشٻ ثب 2000ػىڂی ى ایان ٽ ى مبڃ ىاای ثی ا

اسلبى يی ډی ثبي ي ى ػىة آن ډى٦ٺ هچیغ ٵب ٹا ىاى ٽ ى

هبيډیبو ډى٦ٺ اشاسیټ ي ٽچیيی ث مب ډی يى، دیبډيبی ه٦وبٽی

ثیىی ٽىي ي . هاي ىاز دیبډيبیی ٽ یؾ ٽ ومی ساوي اثٮبى آوا دی

. كشی اكشمبڃ ىاى سمبډیز اشٺالڃ ٽ ډب ث ه٦ ثیٶشي

مب ث ایه و٪یي ٽ ػ چ٦ىز ٥چجبن، ثٺی ادین ډی ساوىي ى :

٥چت ویشىي ڈ ایه ػج ٽز ٽىىي، آیب ىز اشیبئی ٽ چ٦ىز

ډی ساوىي ڈ دیمبوبن مب ثبىي؟

ثجیىیي، يٵبی ػج ډو از، ډب ؿب يٳ ٽچی ا دیىبى : ع

ډب ٥ٵيا ایؼبى ایاوی ډشٺڄ ي . ومى ایڈ، یپی ډئچ اشٺالڃ ایان از

ډشٮي شیڈ، ٵپ ډی ٽىڈ ى ایه ه ثیبی ا ویيب ثب ډب اسٶبٷ و٪

٥چت ویشىي ي ډوبڅٴ یڈ همیىی ىاش ثبىي، ویيبئی ٽ چ٦ىز

ىيڇ ایىپ ډب ث ىډپای ي آاىی ا٭شٺبى ىایڈ، ډىڇ ایان ى . ثبىي ډی

ى . اوٺالة، ز ا یي ىاىوي سب آاى ثبىي يڅی ډشأٶبو ؿىیه وي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

292

كبڃ كب١ ثبیي یمی ٽب ثیبیي ٽ آاىی ا ډلشڇ ثمبى، آاىی ثیبن،

ڇ ٭ياڅز اػشمب٭ی از، ایه یڈ . ډ٦ج٭بر، اوشوبثبر، د ي ٱی

ډی ثبیز ث كٺٷ اػشمب٭ی كمشپبن ٽ اٽظیز ډىڇ ٽ ا سپیڄ

ډئچ ؿبڇ ٭جبر . ډی ىىي، اكشاڇ ثڂاى ي سبډیه آوا ډي و٪ ٹا ثيي

ډب اىا ٮب ىډپای . از ا سأډیه كٺٷ ډچی هچٺبی شڈ ىیي ایان

ثای ایان ي هىډوشبی ثای ٽىشبن شیڈ، يڅی ؿن ایان ا هچٺبی

ډشٮيىی سپیڄ یبٵش، اځ ثوایڈ ا ٥ٳ م هچٺب وه ثڂئیڈ ثبیي

ى ػمی ٵياسی، ڈ سمبډیز . ډئچ ػمی ٵياسی ا ٥ف ٽىیڈ

. ا١ی ي يكير ایان كٶ٨ ډی ى ي ڈ هچٺب ث كٺٷ ډچی هى ډی ىي

. ډب ایه ؿب يٳ ا دیىبى ٽى ایڈ يڅی ث يی ٽچمبر اای ويایڈ

سمبڇ ایىب ٹجڄ ا سپیڄ ػج ٹبثڄ . ث يی اڈ ػج ڈ اای ويایڈ

ثيیه سسیت ویيی ػمیوا اىا دچاڅیڈ . ثلض ي ډىبٹ از

ٽ ډوبڅٴ یڈ همیىی ثبي ي يٵبی ډٽ ا ثذیى، ډی ساوي ث ػج

. ثذیويى

ث و٪ مب اوٺالثی ي ىډپار ٽیز؟ ي ١ي اوٺالة ي ٱی ىډپار :

ؿ بډبوب ي اكاة ي اٵاىی شىي؟ ایه اسلبى ادین ٽ مب ث آن

٭الٹ ٵايان وبن ډی ىیي، ډظال ى ثځیوي كة سى ي ویيبی ٱی

ډىډی ي ٱی هچٺی ىیڂی ڈ ډی ى؟

ثجیىیي اوٺالثی ثىن ا مب ډ٦ف ډی ٽىیي، ډب آوا ٣ ييى ث ػج : ع

ایڈ ٽ پچی ا ډجب، كشی پڄ ډىٶی ډجب ا ى . ٹا وياى ایڈ ډب ځٶش

ػبی هى ډٶیي ډی ىاویڈ ي ثيیه سسیت اال الڇ ویز ٽ ياى ػج

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

293

ډی ى اوٺالثی ثبي، ډظال ثیبی ا هبومب ث ٥یٺی ٭چی كؼبة ډجب

ډی ٽىىي ي ٽ ىاوي ا ی ثب د كؼبة هبع وي، ډب ایه ا و٭ی

ا ډجب ډی ىاویڈ ي ثای ایه ٽب یؾ الڇ ومی ىاویڈ هبومب كشمب اوٺالثی

و٫ ىیڂ . ایه و٭ی ا ډجب ډىٶی از. ثبىي یب اٵپب اوٺالثی ىاش ثبىي

ا ډجب ډىٶی ٽ ى ٽىشبن اوؼبڇ ډی دیى، ٭يڇ ٽز ډىڇ ى ومب

ډؼيب ى بثٸ ى ٽىشبن هبڅی وجى يڅی ى كبڃ كب١ . ػمب٭ز از

هبڅی از، ځش ي سچٶیٸ اپبڃ ډوشچٴ ډجب از ٽ ډی ساوي یڈ ا

مب ویيبئی ا ١ي هچٺی وبڇ ثىیي، يڅی ډب ویيی . یٮش وڂن بى

ؿا ث ىڅیڄ ایه ٽ ډب هى یټ ویيی ػج شیڈ . هبی ا اڈ ومی ثیڈ

يٹشی ػج . ي ث سىبیی كٸ سمیڈ ځیی ى ډى ویيبی ىیڂ ا ويایڈ

سپیڄ ي، آوٹز اځ ویيب ډشٽب سمیڈ ځٵشىي ٽ ډظال بډبن اڅٴ،

ث ایه ٭چز ٽ ١يهچٺی از ي بډبن ة، ث ایه ٭چز ٽ ډظال ډشٺیمب

آوٹز ډب ڈ و٪ډبن ى ایه . ياثش از وجبیي ى ػج ٽز ػیي

. ځیی وپىیڈ ه ث مبن ىڅیچی ٽ ځٶشیڈ ډ٬١

ٽىیي، آیب ث و٪ مب ىډپای ای یبى ډی مب ا ؿڂو ىډپای:

ٽىیي ى مز ي وجبیي ىاش ثبي؟ ایه ىډپای ٽ مب ث آن سپی ډی

ثبي؟ ػز ډىبٵ٬ ٽياڇ ٥جٺ ا ډىڇ ډیىمبن ډی

دىي ٽ ایڈ، ا ډب ډی ثجیىیي، هبوڈ ځځیه، ډب ثبب ایه اڃ ا ىیي: ع

ځئیڈ، ٵٺ٤ ډب ډی. ډب ډٮٺشي ث ىډپای هچٺی شیڈ ي یب ىډپای ثيائی

ىډپای، ٵٺ٤ ؿا، ثای ایىپ اځ ثڂئیڈ ىډپای هچٺی، ؿن ویيبیی

ثبىي ي بیي ڈ ثيا يڅی اٵپب شىي ٽ ا و٪ ٥جٺبسی هى ثيا ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

294

ایىبن كب١وي ى . ىډپاسیټ ىاوي ي ث وڂوی یڈ همیىی ٭الٹمىيوي

ؿبؿة ٥ سٶپ هى ى ایه اډ ٽ ٽىىي، هة ؿا ډب آوبن ا ىي

. ٽىیڈ ي وڂایڈ ياى ػج وي

دیويوي، ډڂ و ایه يڅی ایىبن ىیڂ ث ډجب ١ي اډذیبڅیشی ومی:

بیشبن ى ایه ػج، ډجب اډذیبڅیشی وی از ٽ مب یپی ا يٳ

. ثبي ډی

ډب ى يٳ ايڅمبن . بیمبن ا ځٶشیڈ، مب ٵاډ ٽىیي ډب يٳ: ع

هایڈ ډشٺڄ ي ډشٮي ي ایه هى ډلشای ١ي ځٶشیڈ، ډب ایاوی ډی

. بى اډذیبڅیشی يٳ ډب ډو ډی

، ثیه 1363 آثبن 25آٹبی ٹبمچ، وىیټ ث بڃ از، یٮىی ا :

كة ىډپار ي ٽډچ ىځییبی ډچلبو ي هویىی آٱب ځىیي، سب آوؼب

ثبي، ٽ ډی1365 سیډب 5ٽ ډه ا٥ال٫ ىاڇ، آهیه آن سب اډي ىسبین

ى ایه ىځیی ډشأٶبو سىب ا ویيبی مب بوى وٶ ث بىر

ىاویي ٽ مب هة ډی. اوي ي ا ویيبی ٽډچ ا٥ال٭ی ى ىز وياڇ یي

بی هاز سمبډی ډىڇ ي ادین ډشٹی ي اوٺالثی ایان ي هاز سى

ث ثیه كة ىډپار ب ي ا٭الڇ آس هچٸ ي ډىڇ ایان، دبیبن ایه ىځیی

اڃ ډو ډه ا مب ایه از ٽ ؿا ٽ ػيی . ثبي ي ٽډچ ډی

ث ثی ٹیي ي ٣ ٽډچ دبن ٽىیي، ي ث آس ثای دبیبن ایه ػىڀ ومی

ىیي؟ ډظجز ومی

هایي ىڅیڄ ػىڀ ٽډچ ي كة ىډپار ا هة ثياویي، ثبیي اځ ډی: ع

سلچیچی ٽ ٽډچ ا ػبډٮ ٽىشبن . ث ٭چز اچی ایه ىځیی دی ثجیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

295

٭چز اچی ایه بیی ا ٽ ثای هى ډو ومى، ومبیي ي يٳ ډی

ٽډچ و٪ار هى ا ى یټ سئی ډٮيٳ ث . ىي ٽیڄ ډی ب ا سییٿى

سيی ى وی ٽمویز ؿبح ي ٵډڅ سئی ډظچض ث ٹچڈ آٹبی ٭جياهلل ڇ

ډظچض يػى ىاى یټومبیي ى ٽىشبن ومى، ى ایه سئی ٽډچ اى٭ب ډی

ٽ یټ ١چ٬ آن ثيای ایان ث ومبیىيځی ػمی االډی ي ١چ٬ ىیڂ

آن ثيای ٽىشبن ث ومبیىيځی كة ىډپار ي ١چ٬ ڇ آن ديڅشبیب

ای ٽ ا ٥ٳ یپی ى یپی ا ویبر ٽډچ ډٺبڅ. ث ومبیىيځی ٽډچ از

ى ٽ ه٦ ا ا٭٢بی ىٵش یبی ث ش وڂب ىآډي، ځٶش ډی

ثيای هىی ثیش از ي ث میه ىڅیڄ ى ر څيڇ ثبیي ا ػىڀ

ؿىي . ث ػىڀ ٭چی كة ىډپار ايڅیز ىاى ي٭چی یڈ هىىای ومى

جان يٹز ٽډچ، .ىنبڃ دی، ٹجڄ ا ایىپ هى ا كة ٽمویز ثىبڇ

ؿىي ىځیی ثب ډب ایؼبى ومىوي ٽ ډب ٮی ومىیڈ ا ٥یٸ سٶبڈ آوا

يٵڄ ومبییڈ ي وڂایڈ ځش دیيا ٽىي، وىیټ ث ؿب بڃ دی كڄ

ای ٽ ثای بډبن ٽډچ ى ىز ٵشبى آٹبی ٭جياهلل ډشيی ى وبډ

وش ،ثى ي ث ىز ډب اٵشبى ي ثٮيب ایه وبډ ا ث هى ایبن وبن ىاىیڈ

ثى ٽ ػىڀ ثیه ٽډچ ي كة ىډپار اوؼبڇ ى هاي ځٵز، د

ډب هیچی ٽ ومىیڈ ث جان ٽډچ ثٶمبویڈ ٽ ػىڀ ،ؿ يىس ثش

ث ١ ػىج ىډپاسیټ ٽىشبن ي ا ایان از يڅی ث یؾ پچی

. بی ډب ا ٹجڃ وپىوي ځٶش

آډي، ٵٺبی ىٵش یبی ډب ٽ دی1363 آثبن 25يٹشی ىځیی

كبڃ اٵاى ، ةومىوي ډؼيىا ٹاځب بډبن ٽډچ ى آوؼب دبیڂب وياز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

296

ٽډچ ا ث مبن ډى٦ٺ وى ثځىاويوي ي مپبی ث ػبیی یي ٽ

ډبڃ همیىی ى ډیبن ىي بډبن اڈ ت ځاشیڈ، ثای ػچځیی ا وٶ ٫

يڅی اٵاى ٽډچ ثب اشٶبى ا میه اڈ ت، ت ىی يٹز وڂجبوبن كة

ػی ث ډٺبی كة كمچ .دی.ډب ا ځٵشىي، ايڃ آوب ا ٽشىي ي ذ ثب آ

ډٹ٬ ى هبع ا ٽ ثىڇ، ډه آن. ومىوي ي ػىبیز ثځی ا ثجب آيىوي

يٹشی ثبځشڈ ٽڈ ایه ثى ٽ ثب سمبڇ ٽشبی ٽ ي ثشاوڈ ا كچی

ب ث جان ٽډچ دیىبى ٽىڈ، ٵپ ثای دبیبن ىاىن ث ایه ىځیی

ٽىڇ اځ جان كة ٽډىیز ٽډچ مب ا٭الڇ ومبیىي ٽ ا ایه ډی

اوي، بیي ثشان ث ساٵٸ یي يڅی ډشأٶبو ثبڈ وی ا٥ال٫ ثى ػىبیز ثی

ٽمویز آة دبٽی يی ىز ډب یوز ي آٹبی ډشيی ى ایه وی

وز ٽ ى ډى ایه ٽب یٮىی آوـ ډب آوا ث كٸ ػىبیز ڈ ثمه

وبډیڈ، ج كة ٽمویز وش ي سمیڈ ځٵش ي اٹياڇ ومى از ي ډی

س ایه ثى ٽ سٮياى يای ډب ا ثیش ػبڅت. ٽىي كشی ث آن آٵشوب ڈ ډی

ىاىوي، ثيیه سسیت ٽډچ ا ډاٽ ثب كة ا آوـ ياٹٮیز ىاز ػچ ډی

ساوي ثب كة ډب ډٹ٬ ٽ ٽډچ ٵمیي ومی ىډپار ا ثز يڅی ا آن

ب ډياٽی ا ډب ى ػیبن ىځیی. ٹیي ي ٣ ي ثؼىڂي، هاشب چق ثی

ٽىي ٽ ٽډچ ثبیي ثب كة ثؼىڂي ي ثٮي ثب ٽډچ ىایڈ ٽ اكشب ثیبن ډی

ایىڈ ثيیه ىڅیڄ از ٽ . آيی ویي، ػىڀ ا آٱب ومبیي ډؼيىا د ا ػم٬

يځی، ویيبی هى ا ٽډچ ویيی ٽبٵی وياى ي ٹي ىاى ثب ایه ػىڀ

ى كبڃ كب١ ٽډچ سىب ى یټ وٺ٦ ا ٽىشبن ډشٺ . بډبن ىي

ایىبن ا . ثبيي آن ډى٦ٺ ی، ياٹ٬ ى ثیه ثبو، ډیان ي ٺ از ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

297

اوي، ث میه ىڅیڄ ٵیبى م ٽىشبن ػىثی ي ډٽی ي مبڅی اوي ي

هایڈ ثب ٽډچ چق ثٹا ٽىیڈ ٽ سىب یپی ىي اوي، يڅی ومی چق ىاى

ډب ٥ڃ ثپي ي ډؼيىا ى یپی ا ډىب٥ٸ ٽىشبن ػىبیشی ډبوىي ػىبیز

ایڈ ب لجز ومى ى ١مه ډب ثب ثیبی ا بډبن. اياډبوبر ثجب ثیبيوي

يڅی یؾ یټ، كب١ ث ىاىن س٢میىی ى ډى ایىپ ٽډچ ىیڂ ىز ث

ین ٭اڅيیه كیىی ٽ بثٺب ا ٽډچ ىٵب٫ . اوي ػىبیز وواي ى، وي

ومى، و سىب كب١ ث ىاىن ؿىیه س٢میىی وي، ثچپ یبز ٽىوی ډی

. ٽىي كة ٽمویز ٽډچ ا ډلپڇ ډی

آٹبی ٹبمچ ډمپه از ثٶډبییي ى كبڃ كب١ ثب یڈ همیىی سمب :

ای ثیه مب ي كبٽمیز ثبي ٽ اث٦ ای ىایي، ډى٪ڇ ایه ډی ي ډاٽ

ایان ثٹا از؟

ای ثیه كة ىډپار ي یڈ همیىی ػیبن ى ای٤ ٵٮچی و، ډاٽ: ع

وياى ي و٪ ډب ى ډى یڈ همیىی مبن از ٽ ثبب ځٶش ي كبال ڈ

ٽىڈ ي آن ایىپ، ى ؿبؿة یڈ ػمی االډی یـپياڇ ا سپا ډی

ایه ا ڈ . هاشبی ابی ډب، ىډپای ي هىډوشبی ٹبثڄ سلٺٸ ویز

٭ىان ومبیىي اٽظیز ډىڇ ٽىشبن ٽىڈ ٽ كة ىډپار ث ا١بٵ ډی

بی هچٸ ٽى ثب ایه یب آن يٹز ١يی ثياوي، كٸ ىاى ى ډى هاز

. ىاویڈ یڈ ډاٽ ٽىي ي اال ډاٽ ا وی پچی ا ډجب ډی

١مه سپ ا مب ث هب٥ اوؼبڇ ایه ډبكج، ډمپه از ث ىي :

اڃ ىیڂ ډه دبن ثڂئیي؟

. ثچ، ثٶډبئیي: ع

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

298

ایه ػىڀ ى ؿ ای٦ی ث . ى ثب ػىڀ ایان ي ٭اٷ ثڂییي:

هبډی هاي وز؟

ایه ػىڀ ثای ډىڇ ایان ي ٭اٷ ثیب ځان سمبڇ ي، وىیټ ث : ع

یټ ډیچین ٽش ي ډٮچڃ ى ایان ي دبوي ا وٶ ى ٭اٷ ي يیاوی

ثو ثځی ا ب ي ډإبر اٹشبىی ىي ٽ، ؿىیه از ثیالن

آي ایه ػىڀ ٽ ى يكی اځ سأطی ياوی یبن. يٳ وبٹ ایه ػىڀ ثی

يی وبن ػاوی ٽ ان هى ا ا ب ي ث ػاوبن ي ى ويځی هبواى

اوي ا وی ى و٪ ثڂییڈ ي ىیبثیڈ ٽ ډشأٶبو ایه سأطی ىا ىز ىاى

. ای ٽ ػىڀ وبڇ ىاى دی هایڈ ثى ډير هاي ثى، آوڂب ث ٭٪مز ٵبػٮ

ىیي ي ڈ اٽىن ياٹٮیز ایه از ٽ همیىی ډیى ؿىیه ػىڂی ا سياٻ ډی

بڃ د ا آٱب آن، ٽبډال يا١ق ځش ٽ ػىڀ اٵي اچی همیىی

یټ ياٹٮیز ىیڂ ڈ ایه از ٽ سؼبي آپب ث هبٻ ډیه ډب ا . از

ثب ایىپ ډب اٽىن ا٭شٺبى ان ىایڈ ٽ اځ ٭اٷ ػىڀ . ی ٭اٷ آٱب ي

ى ر ایىب . ي ا آٱب وپى ثى، ػمی االډی دی ٹيڇ ډی

سیه ا ایىب، یټ ياٹٮیز ىیڂ بی سبیوی از يڅیپه يكشىبٻ ياٹٮیز

ىىيځبن ایه ػىڀ، ثوی ا آهويبی كبٽڈ شىي از ي آن ایىپ اىاډ

ث میه ػز ډجب ى ا چق، ى . ٽ ى أ آوب همیىی ٹا ىاى

یڈ همیىی ى . ياٹ٬ و٭ی ا ډجب ى ا وڂوی یڈ همیىی از

٥چجي اىاډ ػىڀ، دیيی ډی. ثز ٽبډڄ ٹا ځٵش از ډأڅ ػىڀ ى ثه

ډشٹٴ . ٽ سبٽىن ډی وجى ي ى آیىي ڈ اكشمبڃ آن ثیب اويٻ از

بهشه ػىڀ ا ی كبٽمیز آهويی، ث ډٮىی وٶی ٵچٶ يػىی ي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

299

ایيئڅی یڈ يالیز ٵٺی از ٽ ػىڀ ا يیچ يي اوٺالة االډی

ثيیه سسیت ى ای٤ سيايڇ كبٽمیز آهويب، سىب ى سی . ىاوي ډی

دی از ٽ یب یڈ پز ٵبكی ى ػىڀ ډشلمڄ ى ي یب چق اډپبن

ډٹ٬ ػىڀ اىاډ هاي ډشأٶبو سب آن. و همیىی ا لى هبع ځىى

یبٵز ي ىب ا وٶ ىیڂ ٹثبوی هاىي ي ي اډب ثشیه ا كڄ

بهشه ػىڀ، مبوب وڂوی یڈ ػمی االډی از ٽ ڈ چق ډشٹٴ

. ي ڈ آاىی ثای ډىڇ ډیه ډب ث اډٲبن هاي آيى

سيیڈ ؿیز؟ و٪ مب ىثب:

ىٵب٫ ا ث ىاویڈ ٽ ويځی ي آاىی ډىڇ ثی ډب سيیڈ ا اٹياډی ډی: ع

ى ٽبی ٱثی، سمبیڄ ىاوي سيیڈ ا ډىل ث . اوياى ډوب٥ ډی

ځای ى بی ثٿ ثپىىي، اڅجش ډب وی ایىب ا ځیی ي ثمت ځيځبن

ډير ٶز بڃ از ٽ ډب . ٽىیڈ ىاویڈ ي آوا ډلپڇ ډی ٭مڄ سيیشی ډی

ػىڂیڈ، څیپه می ا ث ه٦ ٭چی یڈ ػىبیشپبی ؿن یڈ همیىی ډی

و سىب ځ ث . ایڈ اوياهشه آاىی ي ويځی ډىڇ ثی ىٵب٫ دی ومى

ایڈ ثچپ ث آاىی ؿىي ځيځبن ا ٽبی ځيځبوڂیی ډشڄ وي

ځای ي ځيځبوڂیی ث و٪ ډب ثمت. ایڈ يی ٵاو ٽمټ ومى ايدبیی ث

ى ي څیپه ى ىا ى ٽسب ډير، ډػت سجچیٲبر ثای ایه یب آن ځي ډی

بى ي ا وي، آوا ا ا اڅی ډىلٳ ډی ډير ث ا٭شجب ػىج يډ ډی

ث میه ػز كة ىډپار اال ډوبڅٴ . ومبیي ىاهڄ ډشالی ډی

ځای ي ځيځبوڂیی از ٽ ويځی ي آاىی اٵاىی ٽ یـڂو ثمت

. ىي ډئڅیشی وياوي ا ډى سيیي ٹا ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

300

اډب ث و٪ ډب ىيڅز آډیپب ٽ هبٻ ٽ ځيوبىا ا ث ي سٳ ٽى

ٽىي ٽ ى هبٻ ویپباځئ ٭مچیبر سيیشی اوؼبڇ ي یب ث ٽوشا ٽمټ ډی

ىيڅز آٵیٺبی ػىثی ٽ ډجبان ١ي . يى ىي وی سيیز ث مب ډی

یڈ همیىی ٽ ډىڇ . ثىيى سيیز از واىی ا ث ځچڅ ډی سجٮی٠

ٽىي ي سيیڈ ا ٭مال ي مب سب ٦ق يشببی ٽىشبن ا ٹشڄ ي٭بڇ ډی

ى ياٹ٬ . ځىى یبز ىيڅز اسٺبء ىاى، ث٦یٸ ايڅی سيیز ډلة ډی

بی آاىیجو ا سيیز ٹچمياى يی ػىج ٽبی ػبن ڇ ي ث

ىيڅز اائیڄ ڈ ٽ ٽمخ . بز ٽىن، یپی ا ڂىبی اډذیبڅیز

اځ . ٽىي ثبیي سيیز ىبهش ى دىبىيځبن ٵچ٦یىی ا ثمجبان ډی

وٶ ي ٭مڄ 24ين ځای ى ٽىز اشبډجڃ ٽ ثب٭ض ٽش ثمت

يى ي ثبیي آوا ډلپڇ ٽى، ثبیي ىيڅز سٽی ا ڈ سيیشی ثمب ډی

ٽىي سيیز ىاوز ي ډلپڇ ومى ٽ هبٻ ٽىشبن ٭اٷ ا ثمجبان ډی

. ځىى وٶ ا ډىڇ ثیيٵب٫ ډی250ي ډػت ٹشڄ ثی ا

ا ی ىیڂ ایه ياٹٮیز ا وجبیي ا و٪ ىي ىاز ٽ سب ی سيیڈ

سيیڈ ډٮچڃ از، و ٭چز، . ٽه وواي ي ا ډیبن ويى، سيیڈ ی

٭ياڅشی، ثلان ى ثی #اڅجش ډٺى سيیڈ یبی از$٭چز سيیڈ

ا ثیه ثىن ایه ٭چڄ، ڈ . ػبډٮ، شڈ ډچی، سجٮی٠ واىی ي ٱی وٶش از

اځ . ٽبی ث ډپڄ از ي ڈ ااى ي اوی ي يٹز ٵايان الڇ ىاى

ځىى ثيیه ٭چز از ٽ ثی ا هبيډیبو ؿم سيیڈ ډلة ډی

ډى٦ٺ ىیڂی ډٽ س٢بىب ي ثهىبی اشاسیټ، یبی، اٹشبىی،

ډیى سيیڈ ثبٹی هاي . سب ایه س٢بىب ا ثیه ويى. ثبي ډجی ي ډچی ډی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

301

اڅمچچی و سىب ثب ډٹ٬ ثای ډجب ثب سيیڈ ى ٦ق ثیه ډبوي، سب آن

ٽىىي، ثبیي ث بیی ٽ آوب ا سلیټ ډی ب، ثچپ ثیش ثب ىيڅز ځيټ

ب، یڈ همیىی ٹا سىیيی ویز ٽ ى أ ایه ىيڅز. ډجب دىاهز

بی یٶش آاىی ای ى ځي مجشڂی م هچٸ ډٵٺیز ؿىیه ډجب. ىاى

بی آاىی ثو ایڄ بی ػبن ڇ ي ػىج يی هچٸ ى ا ىویب ي ث

. ي ىډپار از

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

302

دب یشاسو حضب دىشات وشدستا ایصاحث

تا پیا آ صادی

ای ډشلي ؿخ ثای ىډپای ي اشٺالڃو ی

1362یجز اى،119مب

ى ایه يبی دډٲچثب سپ ا ا ٹمشی ا يٹز امىي ،یىپ

ثب اػب مب ايڅیه ئاڃ ا .هىسبن ا ثای اوؼبڇ ایه ځٶشڂ اهشب ىاىیي

هچٸ ٣یه ئاڃ ډه ى اةايڃ .ډ٦ف ډی ٽىڈ ثب ؼڇ اهی یڈ همیىی ث

سب ډيسب ځ ٵچټ ا ٽ ٽىی یاى٭ب. ٽى ي اى٭بی دیيی یڈ از ٽ

ثاب اٹبڇ ي آ ډب ا وشبیغ ای ایبثی،ی اهیسبنییبڇ اىیمب ى ح. ثى

یه يػى اځ ؿپیي ایه ایبثی ا ثب ىیڂ ثبځ ثب ا. ایه ؼڇ ثيز ىاىیي

.ثى یڈ، ډمىن هاٽىیي

ی ثلان ٭مڇيٽچی ىؿب یټ ٩٣ ډب یڈ همیىی ةن ة:ىٽش ٹبمچ

اشه ث از ي ایه یڈ ثای كٶ٨ ػ ػىڀ ي ى ياٹ٬ ثای د ٿ

ى ىاهڄ ثب آ وب يثي از ثبال ي ا ډپالر ثیبی ٽ اكشیبع ث آ وؼب ٽ

ډی ثبیز ، ثب ىو٪ځٵشه ایه ياٹٮیشب ،ٵياان هى ىاى٣وڂب ىاشه يكی

ب ڇ یڈ همیىی ا اډب . ثيز ثیبيى اییشی یب دیيی يٵٸى یپی ا ػج

ة یییمب بی یبی از ٽ ى ػج اػشمب٭ی یب ٵىڂی ، یؾ يػ

ا. ٹير ثيز آ يىن یؾ و٫ دیيی ای وياى ى آ ن بیي سىب ػج ی ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

303

نثشاوي ډٵٺیشی ثيز ثیبيى ػىڀ از٩بډی از، ػج . ، ػج مـىبوپ

هبٻ یي ى ؿىي ډب ٿال٫ ىا٣ا یڈ ثب يػى كمالر دی ىدی ث ش

وشاوز دیيی ای ثيز ثیبيى ي ثب ىاىن سچٶبر ثیب،٭اٷ ، ډؼج ث

بیي ،یهد ا ا. یىی ي٭ٺت و یيوي ٽ ایه وشیؼ ىډياان یڈ ث

یپی ا ٭چڄ ، ی ایه سىبيڃ. ويى ٽىشبن ؿىیه دیيی ای ثيز ثیبي

ٽىشبن ثى ایه ثى ،یپی ىیڂ ا ایه ٭چڄ. ابی ی ځشى یڈ ث

ىاوي ىيان ثٮي ا ى ياٹ٬ ٽبوی ٽ ، همیىی ا آ ډبى ډی ٽىىي#ډٿ$ ٽ

یيبی اوٺالثی ا ن يیيبی اىیپبڃ ، نی هاىي ثيز یڈ همیىیڇ

.ىی یټ آ څشوبسی آ ډیپبئی ثب ٽىه ا ثاٽة ثپىىي ي ا

ا ثب اډبڃ آ ٱب ٽى ،ى ر ، ثى یڈ ی ځشى ای ا ٽ

یي ٽى ي ؿىيیه ى ا وٶ ا دبياان ي ثیؼی ب ا ما ثب څپ سي

ػىڀ ډىڇ ٽىشبن ٵشبى ايڇ64 ث یبی ثیبی دیاډن ،یڈ. ی

ة و٪بډی ثیبی ى اهشیب ایه ی يىاهز ي اډپبوبر ډبڃا ان ایه كمچ

ځٵزویيب ٿ یڈ ا كمچ ای ٽ ػاثڂی یؾ ، ةاز يڅی وشیؼ يػ

ثای ایه يٳ ثیغ ٽى ،یز یڈى ياٹ٬ سىب ډٵٸ. ثى اډپبوبسی وجى ٽ

ڇ ی میه ډل ی ثبځب ٽ اڅجش ىز ثىـاوی ډل دییثبځب

ډب ى اهشیب ىایڈاثٸ ٣ڇ. ی یڈ ثیب ځان سمبڇ يثا ، آ ډب وبٹی ٽ

ىاى ي ة6 ثی ا ،یڈ ى ایه ػبى ا وٶ ا 8ی ا ا وٶ ٽش

ي ډمبر ثيز یبىیډٺيا . یيبی ډچق یڈ همی يوين اچل

ی يڃ. ډىيڇ يیه ػبى ایمځبن اٵشبى ي ثیبی ا سؼیار یڈ ىح

سىب ثبځبئی ا دیاو يٳ . ىز وجى ـيٳ یڈ ا ایه كمچ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

304

٭جبر ثى ا ىز، ذ ـی ا دیاوئ ثبځبیڈ ا ایه كمچ

یٸ يشبی ثبن ٣ ثٽبن ا ـ ډبثبى ي ا ډبثبىـی ا ىز ثبځبئ

ډٽ ىٵش ي مـىیه كمچ ث ثیبی كة ي سٳ ایه ډٽ ي كمچ

ساوز يٳ ايڃ ا ٣ ایه يٵب یڈ ٵٸ ډؼم٫ی ا يڃ،" سي يڅى"ٹ ٣ډه

٭جبر یه ثوي، سب ڈة سلٺٸ ، ىز ـی ا دیاوی ا ثبځب ثىٽ

٣آ ن ي ٽبډال،يٳ ڈ سلٺٸ ویبٵش یڈ ډی هاز یب آ ي ىاز ي ٽ

.از

ویيبی ډچق یڈ ثب ،٩ ثٮيا30/4 سب4 یجبٹر جق سب 9ا ب٭ز

٩8 سب ب٭ز ثٮيا 5س ي څ ا ایه ػبى ٭ج ډی ٽىىي ي ا ب٭ز

هى مب ،یه ػبى ى ياٹ٬ ى ٽىشڃ دیمځبن ٹا ىاىجق ا مـىبن ٽ

یټ ؿی ىياٹ٬ ی جب آ ډي ي ي ي ٭ج ا ایه ػبى ث،یيڈ بي ثى

.رثیب ډٮمڅی ا

ڇ دیيی ا ا میه ػب ډی ى ٵمیي،ی ٽىڈهال اكشیبع یڈ ث ٽ

یبی سجچیٲبسی ىز سجڄ ـیاوؿٺي ىثب ډل ح یٲبر ٽى ي ؿ

یچډش ایه ٻ20 ، ؿن یه ػبىډش ا ایچ ٻ70ی ثبځبئی يڃ. ا اوياهزث

یاو ى ٳ ح٣ ٳ ىز ي ا ىز ة٣ػبى ا دیاو ث

یچډش آ ن ى ىز دیمځبن ثى ي ثبځبئی ایه ٻ50ىز یڈ ثى ي

آ ن ٻ70 ث یب الڇ وياز ي ډب ثب سػ یچډش ایه م م سچٶبسی ٽ

ا و٪ یبییځبیه ثب، ایڈ ىاى ا و٪ و٪بډی ي و دیيی ،ی ا و

اډپبوبر هى. یڈنثځی ثای یڈ ومی ىا ساوبئیڈ م ی هى ا ، م

ىياٹ٬ ػم٬ آ يی ٽى ٵىؼبوی ځٶز٣ هى یب آ ن٭ڈ ثى سب ث ، يی ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

305

یي وي ي ا حی ى ایه، يڃىڇ ٽىشبن ا ثپىيڇیټ ٽم ػىج ىډپار

اػجبا .ىیټ ډٵٺیز ډلييى اٽشٶب ٽ ث

س وبىشی ا ايٽبٻ ىٽش، ثا: ا٫ ٽىشبن ی ا٥ال٫ ٽبویپ

ٽڈ ویز یز اب ای ة، ثي نىاوي ي سٮياىبن ڈ ډشأٶبو ایه ډأڅ

ډىب ثبیي ٽ ؿىي ىي هبٻ كييىا،ٷ آ اى ي ٽىوی ٽىشبن٣ىاش

یڄ ډی ىي سټا #٩ڇ ٽىشبن ا مبڃ سب ػىة ازډه$ یانٽىشبن ا

ةٷ٣ي ى ډىب ، الف ی ٽىشڃ یڈ ٹا ىاى ي دبٽبی ي٣ا ی ٽ

از؟سلٻ ح یمځبن ؿڂو

ی ٽىشبن ي ػبى بی اچی ى ٽىشڃ ب، ى اب:ىٽش ٹبمچ

وجی ىاى،یه ٽىشڃ ڈ ا ویيبی همیىی از ي سب مب طالڇ. ػىج

دیمځبن يٹز ثواىي ياى بی ٽىشبن ډی وي ي ڇ ی ىاویي ٽ

ى ي . ٭مچیبر ثیب يیٮی ڈ ى ب اوؼبڇ ډی ىىي مـىبوپ

یمځبن كة ىډپار ، حی ډؼچ هجځبن ي ډیبن ىي ایائاوشوبثبر ٻ

، ډبثبى، ىز ي ثٽبن یاو ، حی ى بی اىی، ثٽىشبن

یڈ اى٭ب ٭مڄ یبر و٪بډی اوؼبڇ ىاىوي ي ایه ىز مبن ډلی از ٽ

ٽبډال اځ ا ،یه سسیتا ة. ازآ يىٽىشڃ هى ىسلز ډی ٽى ٽ

ثڀ ٽبډڄ دیمځبن آ اىی ،یڈبی ٽىشبن ي ا ػبى بی اچی ٽ

ډىب . ٷ ٽىشبن ا ىاوي٣آ ډي ي ي ى م ځبی ،یڈ ي ٭اډڄ یڈاڅجش

يشببی ا ٭ىان دبٽبی ث ډی ٽىىي ي ډىڇ ا٣ث ، اٳ ػبى ب كمچ

ی يڃ. آ ا ٹا ډی ىىي ډى ی يشبب اسپ ي ابڃی ډىڇ كڈث

ی ػبى ب ایؼبى ٽى اوي ي ػ ى ډی ٻیویيبی همیىی ػ ى دبیڂبب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

306

ن ى ىز ا ى ٽىشبن كبٽمیز وياوي ي كبٽمیز مـه،ى ىاهڄ ب

ىياٹ٬ اٻ یز هبٻ صډىڇ ي دیمځبن ٽىشبن از ي ډی سان ځٶز ٽ

ءایه كبال ى ٽىشڃ دیمځبن از ي دیمځبن ي ډىڇ ي ا٫ىشبن، ڈٻ

ډجبان كشی آ اىی ٯكة ي م ى ٽىشبن ث ډی ثوي ث یٽى ٽ

ا . ډی ساوىي ا مبڃ سب ػىة كٽز ي آ ډي ي ي ثپىىي و یٸ ٣اڅجش

دیمځبن ٣ يڅی ا ،ا بی آ ٶبڅز ي ا بی اچی می یٸ ابئی ٽ

اوي ي كبال ڈ ى اهشیب ىاوي .ى اهشیب ىاش

ٷ آ اى ي ٣ی ثوی ا ډىب ي ى ؼڇ ام ، ةیىیيٽبٻ ىٽش ثت:

و٪ ډه ي ي ةا ډىيان همیىی وب٣ی سی دبیڂببصٽىشبن ثب اكيا

٭چز میه ډٵٺیز بی ثیب ډلييى ڈ سىب سمٽ ثی ا كي ډی ي ٽ

یه ين ا ډه ا مب ى وبآ یب. یڈ ي سپیڄ ٹاځب كم وجى٣ویي س

كة ىډپار ي ویيبی دیمٿ ا سٺیاسی ،ٷ آ اىي٣ډىب وی ډشػ

اوشٺبىاسی ا ث هى ياى ډی ىاوی ى؟ډی ىاویي ي ؿ

یىیي یپی ا هیبر كة ىډپار ایه ثى ي ز ثت: ىٽش ٹبمچ

جی كة وياش یؾ ، ةٽ ٭الٹ سب ا ا ی ياٹٮی٣یؾ ای ى يػ

ياٹٮیشب اډب ڈ. ی ثپىيډىڇ ډوٴ ثى ثای ډىڇ ثبځ ٣آ ن، ی ي ٽ

ا ډلجثیز كة ڈ یب ی ي ٵپ ڇٽىیڈ ی ا ٭چڄ ډلجثیز ٻی ٽىیڈ ٽ

از . كة ډب ى میه ثهى ىز ثب ٭مچپى هى كة وٶش اڅجش

ای ػىڀ ذ ي یڈ ویيی ثیب ٭٪یمی ا ثیغ ٽى ثى یټ ػىڀ ػج

ا. ثى ډمبر ،یى ػىڀ ػج ىڂیه ي اٵاى ي مب اكشیبع یبىی ث اچل

یڈ وجز ث اڅجش ،ی ػ ایىبيڃ. ٭یٴ سیڈیه څلب٧ ، ډب ا اىایي ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

307

ا ایه ی ٽىیڈ ډب ى ایبثی ای ٽ ا ، ةياٹٮیز ایىز ٽ یه وشیؼ

وٺب سىب ٭ٴ ث ٣یيیڈ ٽ ي و یبی ڈ ى ویيبی ډب يػى ىاش

سڈ٭ٴ ا ډوٶی ثپىیڈ ٣ومی هایڈ ایه وٺب ى ، ثچپ یڈ ځٵشیڈ ٽ

ا ػم٬ ثىيٱٴ ا ٣ػي ای سمبډی ایه وٺب ی ، اشجببر هىډبن ا، م

بی دیمځبن ثٶشیڈ ي ، ثاثپىیڈ ي ثای بډبوبی كثی ی ثای ىش

ؿىي سب ٣ډه ٵٸ. ش ثای آ یىي ى ثڂیويیق ثيیڈ سب ا ٿآ وب س ث

ٽڈ ٵډبوي. ٭ٴ اب ډی ٽىڈ ٣یه وٺبا ا . ٩بډی ډبزبن نیپی سؼث

ډی ػىڂیڈ ي ایه ډير ثای بڃ ي ن3 سىب ی ډب ډؼم٭بيٽڄ٣ة یڈ از ٽ

، ث ٽبٵی ویز ،ٽت سؼث یبی ا ٵډبويبن ډب اٵاى ػاوی ثی ایىپ

و٪بډی ثىن ا ڈ وياوي بثٺ يٽچی ډب ا و٪ ٣ یه سسیت ةا ة. شىي ٽ

٭ٴ ى ٣وٸ. یڈ٭ٴ ىا ي ى ڈ ٭یٴ ثىیڈٵډبويی یڂ ډب ٽ

یا كٸ ثیبی ا ا٫اٽىن ثیب ډى و٪ از ي ىياٹ٬ ډى اوشٺبى ة

يی ی اٵاى كثی ي ةډب ى بډبوي. ی از، بډبويكة ٹا ځٵز

يٹز ي ٳ اوی یبى ډب ى . ىایڈیدیمځبن ى ڈ اكشیبع ث

ا ػاثڂی ڇ یوشاوش آ ن ویيی بډبن ىاى ي ای ا ثػى ثیبيیڈ ٽ

ى آي ،یىي ٫ ٽىوی ػىج ىډپاسیټ ٽىشبن ثبي ي ٵپ ډی ٽىیڈ ٽ

ٽبٵی ثپىیڈ ي ٽ ثپىیڈ سب ویي ي بډبويی سػ ډئچ ثبیي ث

ى ااوی ای ٽب ي ، ثش بډبن ىاى ثى سب وزاهشیب ىایڈ ٽ یؼ

كبال ډب ى ٵٮبڅیز ویيبیمبن ثیش ثبي ي ػاثڂی ي ٫ كبی ثبي ٽ

اڃ اآ ىبیی ٽبٵی ة ٭يڇ ذ. ڇیان ایان ډیڀ ىٽچی ٥ٽىشبن ي ة

مب هىسبن . ٭ٴ ډبز ٣یپی ا وٺب، ی ا و٪ سئیټ ، ثػىڀ دبسیاوی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

308

دیمځبن ډب ا و٪بي ثى ، ٭ٶی وياوي٩ آ ډبىځی ؼب٭ز ي ا نیي ٽ

دیمٿ یب ی یټ وٺ ثٿ ى ٽب ډب ثىيڃ ي ز ي آ ن ایىپ

یټ دبسیان آ ډبى كبة ډی ٽىي هى ا ثیٮشب٣یب ، ثبڅٺ يٽچی ٽىیث٤

ډبئڄ سئیټ ػىڀ دبسیاوی ي یب ٵاځٵشه اڃ ػىڀ ث ي سػ

و٪ ډهى ي ادبسیاوی ويا ى آ یىي ثبیي ،یه ڈ ث یپی ا وٺبی ډبز ٽ

آ وا ٵ٬ ثپه ىڈذ. ڇیٽ ثپىیڈ ٽ ٭يڇ ی ثب، اځ ثواڈ اىاډ ى ث

بی ، ثب ای ى ػیبن ػىڀ اب ثپىڈسلٻ ٽبٳ ا ایه څلب٧ ومو یىپ

ى ایؼبى اسجب، يڃثیب هثی ڈ ىایڈ ، ى ار٣ی ثای ډب يه ي ٽ

ى ایؼبى مبىڂی ثیه ،یؼبى مبىڂی ثیه ثوبی ډوشچٴ دیمځبنا

یڈ ي ی یڈ ىياٹ٬ ایه ٷ ډوشچٴ ى ٽمجىبی ثیب یبىی ىا٣ډىب

ډب وبن ىاىٽمجىب ا ٽبډال وٺب. ث ىیاڅجش یڂی ڈ ى ٽب ډب ثى ٽ

ډه ایه ی وٶ٬ ثیب ځاوجبئی ڈ ىياٹ٬ ثای ػمٮجىيی ي يڅی ى

ى ىاهڄ . ډب ىاز ډػت ي ٭ي ٽمی ا اٵاى ډشڅڃ ٽ یپی ایىپ

ىياٹ٬ ، هى ا ٵياان كة ثىوي٣یب كة ءا ا٫دیمځبن یب آ وـىبوپ

ثب ا،شىي وبن ثيىي ىياٹ٬ ایهی ثب، يڃ بن ثیب ٽڈ ثىاى٭يریىپ م

اوؼبڇ ځٵز٣یه ی ى ډىبا ٭مچی ى ٶٳ ډب یټ و٫ ر، ٹی ٽ ی

ة یڂ ډب ٳ ى٣ا . ایشجو ازو٪ ډه وشبیؼ ثیب ایؼبى ٽى ٽ

ىبی یبىی ڈ ا ایه ی آ ډهشیڈ ي ثی ثب سبٽشیټ و٪بډی ىمه

ویيبی ډچق یىی يٹشی هڈثی ا دی آ ىب يیڈ ي كبال ډیياویڈ ٽ

و٫ سبٽشیپبى،ٽىهةثواىي كمچ ایه ی ا ؿ ی اشٶبى ډی ٽىىي ي ؿڂو

ایه ڈ ثای يڃ. ٷ ډوشچٴ ثپب ډی ثوي٣سبٽشیپب ا ى ډىب ی ٵپ ډی ٽىڈ ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

309

ډب ثیب ىډىي از ي ثيين سىیي ى آ یىي ډى اشٶبى ٹا هاي

.ځٵز

ى اهشیب ىاىيٽڄ٣ة اډپبوبسی ٽ اځ ىيڅشی ثب م ، ی ډه ٵپ ډی ٽىڈ ٽ

آ ډبى ثبي ثبی ایه ٣ ة،ی ا ا دبسیاوب د ثڂیىثواي ػبى ا ی ٽ

ایه ٽب هاي ثى ي یڈ همیىی كبيٽڄ٣، ةدیيی ا ثذىاى ی ٹبى ث

ڇثى ایه ثب ا ثذىاى ي مؾ ډب آ يى وبوپ یياویي ي ى آ ډبی ڈ ٽ

وٶ سچٶبر 23 یڈ ،یمٿوٶ ح ٻی ااء ثىڇ ى ، اب ٽىثىیڈ

یيبی ډچق ا وٶ ا ن6ی ا ة ،یچډش ٻ70ی دیيی ى ىاى ي ثا

يوي ىڂیه ة،یڈ ٽش يي ، ةایه سسیت ثب ثپبځٵشه اچل ی سدوبو

، ثباله اډپبن ی ي یب سؼی ٽبډڄ ویيب ي ثیغ سٮياى یبىی ویيییيی ان

یڈ ثشاوي ى ډلی دیيی ثپىيا ٩ ثڂییڈ ٽ ي اځ ى نیه ز ٽ

ی ی ىز ا ثبځب ـیاو ډب ساوز ا ح6یڈ ىياٹ٬ سىب ثٮي ا

ییبوڂ ایه ياٹ٬ هى ة،ٽىية یه ٽب ثای یڈ ثیب ځان سمبڇ ار از ٽ

میه ػز ٭یٴ ٽى ي ةي ي ىياٹ٬ ویيبی یڈ ا ى ٽىشبن ر

ثٮي ا ثبځبئی ایه مب ډی ثیىیي ٽ یمځبن ثیش سلٻ ح ،ااز ٽ

دبیڂبب ي ویيبی یڈ نٻث ياىي ي اډپبن سىب ىن دیمځبن ث

ي ،س ويڇٻ ثبال ٵش یڈ ى ىاهڄ ثبر ث ثچپ یب هىٽىىي ای ث

.ب ي دبیڂببی ډوشچٴ ياى ي از

ا ایه ؼڇٽبٻ ىٽش مب ى ا: یي یپی ا ىالیڄ ٽىیبثی ای ٽ

ا آ ډبى بی ډلی هة . ٽ ٽىیي یټ آ څشوبسی آ ډیپبیی ی ثا٣كمچ

آ ډیپب اي ثیاهى ډب ڈ ام ث یب ىیڂی ا مپبی ویيبی ياثش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

310

ى ثچؿشبن يثب یڈ همیىی ى ٽة ویيبی اوٺالثی ى سان ؿ ؿ

. یڈاي ٽى ای ػبب ډ ى بؿ آ یب ثى٪ مب ایه اشاسی ياثشڂبن ث

ثبي؟ ی ساوي ثای آ وب ډٵٺیشی ة ڇاډذیبڅڈ اال ما ىاش

ىياٹ٬ ڈ بډڄ اثٮبى ، ئاڃ مبنای ػاة ة،یىیي ثت:ىٽش ٹبمچ

اثٮبى ىاهڄ . ىاهچی از ي ڈ اثٮبى ثیه اڅمچچی ػاثڈ ا ث ډلييى ی ډه اڅجش

اډذیبڅیڈ آ ډیپب ډی هاي ى ایان آ څشوبسیی س ٽه. ی ٽىڈڇ یي ٽ

ایه آ څشوبسی آ ډیپب ا ثى ي ڈ ډىبٵ٬ ڈ ثشاوي ډشٺ،ٽب ثیبيى ٽ

ة. كٶ٨ ثپىي ٩ ډه یڈ همیىی االن ڈ ثیبی ا ػاوت ډىبٵ٬ ن اڅجش

آ یىي ، ی از وبدبیياڇی ؿن ی يڃ،آ ډیپب ا كٶ٨ ډی ٽىي یمی از ٽ

ٺ، وياى ٽبآ ډين يی یڈ همیىی ىياٹ٬ ډػت ٣آ ډیپب ا س ایىپ

ډٹ٬ ، ٽ ڇیب اىیپبڃ ى ایان وىٻ یټ یڈ ىډپاسی ث ی ٽىي ٽ

ػبی ایه یڈ ٵيا ٣الف ٣ا یيا يڅی ثیش ة دب یټ یڈ وجشب،ث

یټ ؿىیه یمی ا ى ایان ډشٺ ،یبيى ي ثؼبی ایه یڈا ةآ ډیپب ٻ

ٽبډالیػب اځ یڈ همیىی ة.ثپىي ثی ،یٴ ى٫ ری ثي ٽ ثٮي ا ٽ

آ ن يٹز آ ډیپب اځ ثواي ى ،٭ی دی هاي آ ډيیىی ؿىیه يډٿ هڈ

ػبی یڈ همیىی ثڂمبى ىؿب ډپالر ة،آ ن ډٹ٬ یب یبىی یمی ث

ډوبڅٶز ویيبی اىیپبڃا . هاي ي ى اډذیبڅیز ي ،آ ن ػمچ

اٽىن ى ایان يػى ىاوي ة ىډپار، بډبن ډبوىي ف،ىډپاسیپی ٽ

ثیه ٵشه یڈ ا یه ػز ٹجڄ ا ا ة. یه ي ویيبی ؿخ ىیڂډؼبي

ثای ،یىیهڈىز هى یڈ ٽة ایه ویيب ي آ وڈ سب ة ،همیىی

اويا ٭اډڄ ر،آ ډیپب یټ ٭مڄ ثیب ایي آ څی ا آ ډیپبئی یب هى اډب سب ؿ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

311

بو ډٵٺیز ي، ډه ٵپ ڇآ ډیپب ى ایه ٭مڄ ډٵٸ هاىي ی ٽىڈ ٽ

ن. اډذیبڅیڈ آ ډیپب ى ایه ډى یبى ویز بڅبی بڃ یییيبؿا ٽ ٽ

.٭یٴ ي اوييٽچی ٣یان ة ى ا،ٽىويثب آ ډیپب مپبی ډی

ي ثی ثٮي ا ٣آ ځبی ډىڇ ایان ة ،یان یبويډىڇ ا يٽچی ثبال ٵش

یپی ىیپشبسی بىبی ي ىیڂی ىیپشبسی ، سلمڄ ىي و٫ ىیپشبسی

ائی همیىی٣ٹين ي ځ ى آ اىی ي آ اىیبی ىډپاسیټ اوي ي ا ، ډىڇ سى

ثبي اډذ آ اىیبی ىډپاسیټ يػ،یان ٵىاا یبڅیڈ آ ډیپب وواي ى ىاش

ساوز ااى هى ا ث ډىڇ سلمیڄ ٽىي ي ة میه ػز ٵپ ډی ٽىڈ ٽ

آ ډیپبئی ډبوىي یڈ ب یب بو ډٵٺیز آ ډیپب ى سلمیڄ یټ یڈ ٽبډال

سلٻ ي آ ن یبى ویز ي ډه ث یڂی ي ساوبئی ویيبی اوٺالةډبث

ایه ثب ى ایانٻ اىډپاسی ياٹٮب،یان ى آ یىي اډیيياڇ ي اډیييا شڈ ٽ

.یټ یڈ ىډپاسیټ ثاب یټ دچاڅیڈ ياٹٮی ډشٺ ثى

یڈ همیىی مبنثه! ٽبٻ ىٽش: ا ویيبی ٩٣ ډی آ یي ٽ يی ٽ

یان یب و٪ی كة سى ن ي هبئه ى ا ا ى ٽىشب"ػب"ډٮيٳ ث

ا ا،یز اشٶبى ډی ٽىيصي اٻ ومو یه دیبڇ اهی همیىی ي ثوىځی ای ٽ

ثبڃ ى و٪ ىسث٬ بياٽیب ثٮىان ة٣بډڄ كبڃ بياٽیب ي ٽ یه ومو

یڈ ځـ ث ویيبی ياثش ي سب ا مپبی ثٺی ثب ځٵش یڈ ش

مبن وز سى ایب ى اوش٪ب ایىب يڃ. همیىی ثب ى ی ثى٪ ډی آ یي ٽ

ډق. هاي ثى ساوز كياٻیٮىی یڈ ث اشٶبى ا ایىب ا ص ایىپ

آ یب ثى٪ مب ڈ . از ي ٽة هاي ٽىا ٽىب هاي ځـثپىي آ وب

ي از؟٣میه

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

312

ثبي وڈیىیي ثت:ىٽش ٹبمچ ، اڅجش ٵياان یڈ بىبی یب ٣ی ٽىڈ ٽ

،څجبن كٵبی همیىی ا ثبي ثپىىي٣وز ٣ڄ ؿن ایىب ٽبوی شىي ٽ

يٵياان همیىی ىیي اوي٣ث ٽبٵی ا ی سبٽىن مب ډی ىاویي ٽ

ڇ اٵاىڅجبن ډٮمال٣وز ٣ڄ سی شىي ٽ ډٵ بیه ٹسٮچٸ ث ی ػبډٮ

یبىی ا ڈ ا و٪ ، ٭ي بن ى هبع ويځی ډی ٽىىيٽضیىب اا. ډب ډی ثبىي

كب یؾ يػ هى ا سٮياى سپیڄ ومی ىىي ي ث ويځی ډٵ ویشىي ٽ

ایان ثځىوي ي اډیييا ث ایه ٽب ثيىي ٽ ى هبع ب ثپىىي ي سه ث

اة همیىی اىي ث ٽبٳ ثبؿن. ی ا ٭مچی ثپىي ي٭ي بیىپ ٽی سؼث

ی ٽىڈ ، ٵپ ڇن ٹب ي ویيبی یبی ایان ا یڈ همیىی ىاويٽىڈ ا

ڄ ،ٽ سب اځ كٳ همیىی ٣وز ٣ و څجبن كٳ همیىی ا ځ ثپىىي ي و

ایان ثځشىي ڈا ى . ی ثجوي ا ح ی، ثشاوىي ٽب ځ ٽىوي ي ث

ثای ډب ډچڈ از ،ر یڈ همیىی یمی از #ایه از$ آ وـ ٽ

ىياٹ٬ ىيٯ ا سب كي یبز می ىيڅز اسٺب ىاى ي آ وٺي ى ءیبٽب ٽ

ٽمش ٽی كٵبی آ هويب٣ي ٽ ڃ همیىی ا ثبي صی ڇین ډب ىيٯ ځٶش

ي٭ي حهاي ٽى ي اځ ٽی ڈ اكیبوب ی همیىی ىڃ ه بیيا ثى ي ث

ثٺڃ مباي، ثپىي ، ىیڂ ثبیي مبن وشی ا ى اوش٪ب هى ثجیىي ٽ

سب ؿىيی دی ثای یڈ همیىی یسى ا ب ىیيوي یب ىیڂ بډبوبئی ٽ

ډی ىوي .یى

، ٽز یي ػيیي ى سبین ډجبار اهی هچٸ ٽىدي! ٽبٻ ىٽش:

ډیهاسلبىیيبی دیمٿ ن جی ٽبٻ ػالڃ یی ٽىشبن ٭اٷ ث

ویيی دشیجبن ډٮيٳ ي اوي ى ىٵب٫ ا ډىب ،اڅجبوی٣ ى ایىؼب ث ٷ ٣ ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

313

یبوبثز ي افصاوت ڇیبثی مب ا ایه ډبٽز ؿیز؟ ػا. آ اىي از

ایبثی ډی ٽىیي؟ډىٴ ی آ وا ؿڂو

ډه ى ا: ىٽش ٹبمچ ػاوت ډىٶی ای ومی ثیىڈاڅجش یؾ يػ . یه ٽز ث

ایه یټ ٽب ثیب ٵپ ڇ يٹشی٣ی ٽىڈ ٽ ډب ثٮىان یټ كة ثیٮی از ٽ

ویيبی اوٺالثی ػبن،ىډپار ي اوٺالثی ػىجبی ، ا م ا م

ڇةیچی ومی ، ىڃآ اىیجو ػبن دشیجبوی ډی ٽىیڈ ی ډب ثٮىان ٽىبالصیىڈ ٽ

میه آ اىیوا ایان ا ډجب ٽىبی آ اىیوا ٭اٷ دشیجبوی وپىیڈ ي ة

ډٹ٬ ث هى ٽىبی آ اىیوا ٭اٷ ا ډجب ،سسیت ىڅیچی ومی ثیىڈ ٽ

ډىڇ ٽىشبن ایان ى ا ىډپای ثای ایان ي هىډوشبی ثای

ډیهثىبثا. یجبوی وپىىيشبن دزٽى ییه ډه ٽز دیمځبن اسلبىی

٭ىان دشیجبوی ا دیمځبن كة ،ٽىشبن ٭اٷ ا ى ٽىشبن ایان ث

ایه ٭مڄ ا ډه كمڄ #ایىپ$ ثی،ثیٮی ډی ىاوڈ٣ یټ ٭مڄ ثیب ،ىډپار

ډیه مثیىڈٽىشبن ډی ی ث آ ځبی جی اسلبىی ث ی ى اڄ٣ ٽ

٭جبسز ا یڈ همیىیڇهبي ٽ ، ٭ىان اسؼب٭ی سیه ة ،یبو

ى ٭اٷ ثای ،٭ٺت اٵشبى سیه ي ىوي سیه یڈ دی ثى از ى كبڅیپ

یبی ا ویيبی ث،، ى مبن ډٹ٬ ڈكٺٷ ډىڇ ٽىشبن ډجب ډی ٽىي

دیمځبن ك یان ډی ومبیي ي ډب ة ىډپار ٽىشبن اهى ا يٹٴ ٽمټ ث

ډیه دشبن ٽىشبن ٽبډال ډه ڇ ي ى یی ٽه اشٺجبڃ ڇا ایه ٭مڄ اسلبىی

ى . ایه ا وبوی ا ثبال ٵشه آ ځبی یبی بډبوبی ٽىشبوی ډی ىاوڈ

ٽمټسب اٵاىی ا ثوی ا ٽىشبن ث ین ډچز ٽى ثبب اسٶبٷ اٵشبى ٽ

ىياٹ٬ يڃ،سبن ثيويی ى ثو ىیڂ ٽىػىج ی ایه ووشیه ثب از ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

314

ػىج ىډپاسیټ هچٸ ٽى ى ،یټ بډبن یبی ث ٽ سمیڈ ځٵش

ٽىشبن ایان ٽمټ ثپىي ي ډی هاڈ ا سىب اسلبىی اٵ ثپىڈ ٽ

ایه كة ،ٽب ا ٽى ډیه دشبن ٽىشبن ٭اٷ وجى ٽ یبڅیز ثچپ

ٽىشبن ،یه ٽب ا ٽىڈ ڈٽىشبن سٽی ویيی یبىی ث ثب ایىپ

يڅی ڈ اډپبوبر ي دیمځبن هى ا ىاهشیب كة ىډپار ،ایان وٶشبى

یڈ همیىی ٽز ٽىوي ػىج ٽى . ٹا ىاى ي ڈ ى ډجب ٭چی

یڈ همیىی اسؼب٭ی سیه ي يكی سیه یمی يٽڄ٣ة ی سوی ىاى ٽ

يػى ىاى ي ډجب ثب ایه یڈ ىهبيډیبو ،از ٽ ى ياٹ٬ ي٩یٶ م

ىډپاسباوبوبی آ اىی ازٹ هبيڇ٣ډهی ها ي م .یبو

ڇ بیاام! ٽبٻ ىٽش: اڅجبوی ي ٣اٽ ډبڇ ػالڃ یٮبر ثیبی اػ٬ ث

ډیه دشبن ٽىشبن ٭اٷ ثب ډٺبډبر ىيڅز ٭اٷ دیاډن سلٺٸ اسلبىی

یه ىر لز ا. هىډوشبی ى ٽىشبن ٭اٷ ثڂ ډی ي

ڇ ډٵٺیز اكشمبڅی ایه ډاٽار ا سب ،بیٮبر یي ي ٽهیان ایبثی ډی ؿ

سأ ډجبار ٽىشبن ةیی صىر ډٵٺیز ډاٽار ٵپ ډی ٽىیي ؿ

از؟ایان هاي ځـ

ډب ڈ ڇ:ىٽش ٹبمچ یه بیٮبر ا٥ال٫ دیيا ٽىیڈ ي ډه ڃ مب ا اص اڅجش

ایه ډاٽار ا ؿبؿة بیٮبر ڈ هبع ي ي جا ن ٵپ ډی ٽىڈ ٽ

ډیه دشبن ٽىشبن ڈ ؿىیه ډاٽاسی ا ډوٶی ومی ٽىىياسلبى . ی سب ؿ

ډٵٸ یه ا ىياٹ٬ ، ایڈ یب هجیه شیڈایز ایه ډاٽار اډیيياويا ډب ث

ډث، ؿن اٵیه كڄ ثپىىي٣ثبیي ٽىشبن ٭اٷ از ي ایه ٣یه ډئچ ث

ثبیي ىثب یه ډاٽار و٪ ثيىي ي اډىڇ ٽىشبن ٭اٷ شىي ٽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

315

بی هى ا آن هاش اډب سب ، يی ي ثؼب ډی ىاوىي ډ٦ف ثپىىيؿىبوپ

یآ وؼب یييایڈ ي هلبڃ هایڈ ي اځ ، هة ډب اڇ از٣ ډث ث ډبی ٽ

. اسٶبٹی ثیبٵشيؿىیه

%%%

ثٮي ا٩ 6 ب٭ز ،اهجب اىی اائیڄ

: ٵزٿ ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

٭چی سٮياىى ا ویيبى هى ا ٻایڈ ػمى االډى ایان اهی"

". ازبى ٭اٷ ډىشٺڄ بهز ػجوي، ةٿػه ی٥چجبن ٽى ڇ یهىډوشب

: ٵز، اٵيىٿ یای وه ڇح ى ى ٵاواٿ هج ثب ومبیىيٹبمچ ٻ

اياان ىيڅشى ى ٽىشبن ث ىيیز ا وٶ ثبڅ حاٽىن سٮياى ڈ"

، ٹبمچٵزٿ ة". و٪بډى ډشٺ شىيځب ا ٹا ى ى ٻ یڇ

ویيبى ىيڅشى ى ډبشىٿ ا كمالر ح٥چجبن ٽى یهىډوشب

ویيبى آوب ى ب٭بر ي ة. اوي ٵزٿی حى ػيیيى ى ، اشارځش

يڅى ثب ٵایين ،آډي ٽىىيي ب ٵز ى ػبىىىي آاىان یىيڅشى اډپبن ڇ

. ثبىي ی وٺب٣ ډچ٤ ڇػیبن ٽى ث ڈٿت، ػه

ا ٽمټ ": ٵزٿ ا وٶ ثآيى ٽى ي ػیبن هى ا ىٿيى سٮياى ػه

ى ثبى اچق، ٹبمچٵزٿ ة. ابڅى يشبب ثهىا شىيشىٿ

یا ثيوجبڃ ٭ٺت ویىى ډببى اهی ویيبى ،ٽىشبن اهیا ٽب یبٵز

". ازایاوى ا مبڃ ٭اٷ، ډٺبىی یبىى الف ثيز ٽىب اٵشبى

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

316

B.B.Cى سادی يفتي

حضب دىشات وشدستا ایشا دتیشوتا دوتش عثذاشح لاس

12/4/1365 ـ ت30/8ب٭ز

ج كة ، مب ث ٭ىان ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچآٹبی: ی سیمیبن

ثیىیي یب ی آیب ثٹاى ىډپاى ى ایان ا ډمپه ڇ،ىډپار ٽىشبن ایان

هی؟

ٽٵش يٿ ايال ایىپ ى ٽبى االډى ایى٦ ، ثجیىیي:ػاة

ثىن آوب ویز، ډث٣ ث ایه ز ډث٣ ث االډى،یبى ويحىډپاى

ى ياٹ٬ ػي ٽبى ػبن ڇ ثمب ، ٽبى االډى مٽ

اٵشبى شىي ا و٪ اٹشبىى ي اػشمب٭ى ي یٮىى ػي ٽبى ٭ٺت،يوي یڇ

يػى ای٤ ایؼبى ىډپاى ة،ىن ا و٪ اٹشبىى ي اػشمب٭ى ػچ ثیٶزٿا

ز ي د ایاوى ډیه، ډث٣ ث ایان آیىي ازؽى آډي ي اډب آنها

یڈ ٽىوى ىي #وڂوی$ آاىیوا ثبیي ایه ياٹٮیز ا ىٻ ثپىي ٽ ثٮي ا

ى ٹير ا ییب ثب ڈ ىشب: كبڅز ثیش ى ایان يػى وواي ىاز

یبى هاي ٽى ٽ ث حٵز ي ىیپشبسى ا ډؼيىا ى ایان ٿثيز هاي

ىاهچى هاي ٿ ى ای٤ ٵٮچى ډىؼ ث ػهای ویه ىیپشبسؽو٪ ډب یټ

شبن ي د ي یب ایىپ ډیه. ثیىى ٽىي یحساوي یٽ وڈؽي ٽ ٭بٹجش ا ی

ڈ مپبى ٽىىي ي ثبساوىي یآاىیوابن ث ایه وشیؼ هاىي یي ٽ ڇ

اى آاىو ثشاوىي څاڅیڇ ىډپاسیټ ثب بډبوى ي ىشحثاب

ډب ث ٭ىان .و٪ار هىبن ا اثا ٽىىي ي ى اىا اډ ٽ ٽز ٽىىي

میه . ثاى ىډپاى ىایڈیى ٽبډڄٿكة ىډپار ٽىشبن ایان آډبى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

317

ى ٿ ای٤ ػه#ى$ الن ى ٽىشبن ایان ىډپاى ثٹا از ي يٹشى ٽا

ى یا وڈؽ ،اى ىډپاى ا ډشٺ ومى اٵشبى ثشان ى ٽ ٭ٺت،اى ډى٦ٺ

ا ، ىاهچى ازٿ ي پڄ ىيڇ ػه.ى ایان آیىي ىډپاى ا ډشٺ بهز

ٿى ثاى ػهٿاويا ډب آډبى بډبوى ثؽٽىیڈ ٽ ی یو٪ و٪بډى ٵپ وڈ

. ى ىاهچى وٿا ػهؽ اډب آيى ډب ایه از ٽ ایان ى،ىاهچى ىاش ثبي

ثب ي٬١ يىٿویه ػه ؽ ثب اثبى ایىپ آیىي ایان ي وز ایان

. ث ه٦ هاي اوياهز،یپى ٽ ٽډبن ىاىاشار

آیىي ٽبى ٵٺی یبى اډیياياٽىىي، ثوایي آٹبى ىٽشؽآن: ياڃئ

بڃ شىي، كي 15ٽمش ا ثب ه اٽظیز ایه اٹچیشب آىډبى ػان ،ویز

ىيڅشى ثشاوي ایىب ا ى ډير ٽمى ؽډبن وپىڈ یٿ ي #از$ اوش٪ب هیچى یبى

ى وشیؼ ٭جبوى هاىي ي ي ث سيیڇ ي ډبئچى. ث آيبیبن ثبوي

ىز هاىي ى؟ #ایىـىیه$

ىایڈ ي ی ډب ث ٭ىان كة ىډپار ث ىډپاى ایمبن ٭میٸ:ػاة

وي ؽوي ثشيیغ ي ؽي ػبوى ڈ وبن ډیي ٽ ثیبى ا ٽب ح

مب ث ٽبى . يوي یی ڇح٥ٳ ىډپاى ة ى وبیز يڅى،آش

وي بڃ ؽا ثپىیي، هایي ىیي ٽ اٽظیز ایه ٽب سب ٿآډیپبى السیه ن

الن ث و٭ى ا ىډپاى اٵشب ثىوي، ٿی ى ىز ىیپشبسبى و٪بډى ح

ٵشه ٿ ثب ىو٪،ویه ي١ٮى ى ایان ډب ډمپه وجبيؽا یټ ؽ. اوي یي

اى ٿى ٭بڅى ىاوي ي ډىڇ ایان ث٦ٽچى ډىڇ بٿایىپ ډىڇ ایان ٵه

ایان ډب ػ ى ى .يیىيٿ ییب ث ڇٿ ٽ ٵن ازیىؽشىي ي ایه

ا وٶ ىاش ي ثيیه سسیت ی ى ثیه ډىڇ ث،ىيان اهی ػمى االډى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

318

ویه ؽډب ای٤ ایؼبى ىډپاى ى ایان ا ىایڈ ي ډه اډیيياڇ ٽ

. ى ى آیىي ى ایان ياٹٮب ډٵٸ ثای یىډپا

%%%

B.B.Cى جا جا اى سادی يفتي

تا دوتش عثذاشح لاس

29/5/65 ت 45/8ب٭ز

٭٢ ٽمیش ،اى ى ثب ٭م ایچوبوىیيٿٵزٿ ،ومبى ىیت ى ػبڇ ػبن

شیڈ ٽ اډت اـٿډٽى ٽډچ ي كة ٽمویز ایان ىاشیڈ ي ٹا

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ،ڈ لجشى ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

یپبى ٽډچ ي كة ىډپار ډيسبز ٽ ثوب٥ ؽ. ایان ىاش ثبیڈ

ـش ٿوي ي ؽى هویه شىي ي ى یی ثهىبٿاهشالٵبر ٭ٺیيسى ى

ٽډچ . هىبى ػيیيى ډیبن آن ىي م ىاى ازيوی هج یي ٽ ى

يیي ٽ ٿ یث از ي كة ىډپار ڇ ی آسحيیي ٽ كب١ ث ٿ یڇ

ىيثب ث ،ٵش ثىٿ ثیه ىي ٥ٳ ى نٿويیه ډب ػهؽ ایىپ احٽډچ

ث ا سىب ثاى سؼيیي ٹا یپبى كة ىډپار كمچ ٽى ي آسؽ

بی اهیا ٿیمحویه ډي٭ى از ٽ ؽكة ىډپار ڈ. هاي یڇ

٭مچیبر سبػمى يیٮى ا ى ٽىشبن ایان ٭چی ویيبى ىيڅز ډٽى

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ. اوي آٱب ٽى

: یيحاى ا اي ډه ډبكج ثبٹ ډٮیه .ی ى څىين ثىحوي ي ؽایان

ډىاڃ از؟ ؽٽ ٵٮال اي١ب٫ و٪بډى ٽىشبن ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

319

. ډب ى ٽىشبن كبال ډى٦ٺ ډوشچٴ ىایڈ،ا و٪ و٪بډى: ػاة

ي وٺب٣ ٿ ډظڄ بى ث،یڈ شىيډىب٥ٺى ٽ سلز ٽىشڃ يیي

اى از ٽ ا ډى٦ٺ ىيڇ ډى٦ٺ. یټیټ ي ابى اشارثیب اشار

یڈ ایه ډى٦ٺ ا ى ٽىشڃ هى اٵاى ډچق ، 5٩ جق سب 8ب٭ز

ثٮيا٩ سب 5 ا يىوي ٿ یابى هىبن ث ڇٿایح ث حیوي ي ٿ یڇ

ٿیټ ډى٦ٺ ىی. ان ازٿیمحجق ي ثٮي، ى ياٹ٬ ایه ډى٦ٺ ى اهشیب

ان ډب ٿیمح ٽ ث ٥ٽچى ى ٽىشڃ ،ڈ يػى ىاى ث ٭ىان ډى٦ٺ ڇ

ی ح ډب 2 ثب ایىپ ،ٽى ڈ ى ى اهشیب ډبزؽز ٽ یټ ٽ

، ایه ،هیچى ٽیي ٽ ایه ا ا سٳ ډب ى ثیبيى ٽ ډٵٸ وي

. از ى اشبن ٽډبوب"وى"

ویيبى آوب سٮياىيیىيٿ یب ي ا٭٢بى ٽډچ ڇ و٦ ٽ ومبیىيآ: اڃ

ى ىاهڄ ٽىشبن مبڅى ا ویيبى مب ثیش، و٪ مب اػ٬ ث ایه

ی؟ ؽ

ا ٽىشبن ډٽى ، ايال ى ٽىشبن مبڅى آوب اال يػى وياوي:ع

اى ٽ ډى٦ٺ"ی"اى ث اڈ الن ٵٺ٤ ى ډى٦ٺاٽډچ . اوي ڈ اوي ي

وٺ ایان ا هة ٿ ي اى ىاك٢ ،از ى ډیبن ٺ ي ثبو ي ډیان

یيا ٽى ث ىاهڄ حى ٿ ډٺياى ا هبٻ ٭اٷ ٵيٵزیی ٽىٹز ثپىیي، آوؼب

. آوؼب ياٹ٬ ي از "ی " ،هبٻ ایان

ا يٹشى ٽ ډؼبيیه ډٺبن ا ث ثٲياى آيىوي اث٦ مب ثب آوب : اڃ

سٲییى ٽى؟ ؽ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

320

اى ثب ر هبع يیڈ، اث٦ڇ ډب ا يٹشى ٽ ا اى ډچى ډٺبي:ع

ى سب آوؼبیى ،كبال ٽ ډئڃ ډؼبيیه ث ثٲياى ٵش. ډؼبيیه وياشیڈ

. ازٵش ويٿ ثب كة ډب مب ی سمبا٥ال٫ ىاڇٽ ډه

ىاوي ي ډٲڃ ٿیمحډؼبيیه ډي٭ى شىي ٽ ى ٽىشبن :

آیب ایه كٳ ىش؟ .ډجب شىي

الن ى ا ا٥ال٫ ىاڇ سب ػبئى ٽ ډه . ډٺىسبن ى ٽىشبن ایاو؟ ثچ:ع

. ى ٽىشبن ایان ډؼبيیه ك٢ وياوي،ای٤ ٵٮچى

٥؟ ؽى ٽىشبن ٭اٷ :

. ىن وياك٢ ى ٽىشبن ٭اٷ، ى بى ٽىشبن ٭اٷ ثی:ع

٥؟ آو٦ ٽ ډه ىیيڇ ٩با ؽاث٦ ډؼبيیه ثب ٽىبى ٭اٷ :

ويان ؽ ، ډیىى ٽىشبن ٭اٷ ث جى ػالڃ ٥بڅجبوىیبن ثب اسلبىا اث٦

هة ویز؟

ىاویڈ ٽ آوؼب ډشأٶبو ثهىبیى ڈ یڇ. ډب ڈ ایه ا ىیيیڈ، ثچ:ع

ى ډىب٥ٸ آاى ٽىشبن ٭اٷ ، ي ث ایه سسیت يی ىاىثیه ایه ىي بډبن

. ىاويك٢االن ډؼبيیه

یڈ ٥؟ آیب ٵپ ومىپىیي ٽ مب ثب ؽیڈ ٭اٷ اث٦ مب ثب :

٫ اث٦ ىایي ٽ ى ٥ ٵپ ٽىب وجز ث مب ي٭اٷ ث كبڃ یټ ن

؟ ىاٿاط ة

ډب االن ٭چی ىمه ډشٻ . اث٦ ډب ثب ىيڅز ٭اٷ ثیب يه از:ع

ډب ى ىاهڄ . ٵٷ ىا#٭چی ایان$ ىيڅز ٭اٷٿ ډب ثب ػهٿػه. یڈٿػه یڇ

ىډپاى ثاى ایان ي "ٽىیڈ ي ثاى یاسیاوى ڇح ٿیڈ، ػهٿػه یایان ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

321

ى، یټ ٿػه یىيڅز ٭اٷ ى ډ ڇ. یڈٿػه ی ڇ"هشبى ثاى ٽىشبنڇهى

ثيیه . ىٿػه ی ي ثاى چق ڇىث یی ڇحیه ا ٿ ډين ثب اچل هٿػه

ډب ىش ٽ ىمه ډشٻ ىایڈ، يڅى يٵبیمبن ي پڄ ،سسیت

یڈ ٭چی ډىڇ ٿىاوىي ٽ ػه ى ١مه م ڇ. ډبن ثب ڈ ٵٷ ىاى ډجب

اكشمبڃ ڈ ىا . ٭چی ٭اٷ آٱب يٿٽىشبن سٺیجب یټ بڃ ٹجڄ ا ػه

وبن ؽیڈ ڈ ډب ٭چی ٿیيا ٽىي ي ػهح هبسم ، ثیه ایان ي ٭اٷٿٽ ػه

. ىاىاډ ىاش ثب

كبڃ ډٺسبن ى كبڃ كب١ ى ٭اٷ ثب سػ ث ایىپ مب ث:

اڅمبڅل ٽىیي ٽ مب مبو٦ ٽ ډال ډ٦ٶى ثباوى يػی ٵپ وڈ،ز

ییي؟ ٿاڅمبڅل ٹا ة ػ مب ڈ ي،ٵزٿچق ثیه ایان ي ٭اٷ ٹا

ى ای٦ـى ٹبئڄ ٿ مپبى ثب ىيڅز ىییا ة، ډب ثاى هىډبن:ع

ىيڇ . ٽىیڈ ی ىيڅشى وڈؽ هىډبن ا ياثش ث ی، يػؽيیڈ، یپی ایىپ ث ی

يػ ث ١ ډىڇ ٽىشبن ٭اٷ وجبیي سمبڇ ؽ اث٦ـ ډب ثب ٭اٷ ث ی،ایىپ

ٽىڈ ٽ ٽىبى ٭اٷ ى ایه ډى یډه ٵپ وڈ. ي سمبڇ وي ثى

اى شیڈ ى ډ ډب اڅجش ى ډى٦ٺ. اى ا ډب ىاش ثبىي الیٿٽشیه ؽٽ

ؽ ی،ایان ي ٭اٷ ى هبٻ ٽىشبن ٽ سىب سلز ٽىشڃ هىډبن از

. ٽىي یى ػ ډب ایه ډى٦ٺ ا ٽىشڃ وڈٿٽ ىی

ؽهاشیڈ ا مب ایه اڃ ا ثپىیڈ ٽ آیب سلز ی یي ثباله ڇ:

مبیيا ث ٽحٽىیي ثیه مب ي ىيڅز ایان یټ و٫ ساٵٺى یای٦ى ٵپ ڇ

ىایي؟ حى ى ىاهڄ هبٻ ایان ډؼيىا ث ٵٮبڅیز ةیثشان

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

322

اي١ب٫ #ث څلب٧$ ،ثى ی ايال ىيڅز ایان ى ثلان ٽبډڄ ث ڇ:ع

ان ډب ا ثب ٿیمح ،ى ایـ٤ ٵٮچى. اػشمب٭ى ي یبى، و٪بډى،اٹشبىى

دیمځبن ډب اډبڃ وبن ىاىوي ٽ ىيان سبػڈ يی٬ ډب ٵا یي ي

اوي ٽ ث و٪ ډب آٱب ډكچ ػيیيى سٳ ٽىدبیڂببی ثیبی ا

ډب . اییه آډيحیڈ ثیب ٽ يكی اٵاى ىي ثاى ایىپ وبن ډی. از

ـ 6یڈ ډظڄ سچٶبسمبن ثیب ٽڈ ز ي ایه هى وبو ایه ز ٽ اٵاى

ث . یڈ وياوي ث ایه ی ایمبنٿوي ي ىیٿػه ی وڈٿ سب آهیه ٵه، بڃ ٹجڄ5

ثب ایه م ډب می . یڈ ى ياٹ٬ ى كبڅز ١ٮٴ ٹا ىاى ،ایه سسیت

ایڈ ٽ كب١ ث ډاٽ شیڈ ي و٪ ډه ایه ز ٽ ډئچ ا٭الڇ ٽى

بى ډب ث يڅى اڅجش هاش. ى كڄ ٽى یٽىشبن ا ا ٥یٸ و٪بډى وڈ

بى ډب ا یڈ ٽىوى كب١ ثى هاش يٹز . زػبى هى ثبٹى

يیڈ ٽ ى ٿ ډشأٶبو ثبیي ة،ثب ایه م. ډب كب١ ث ډاٽ شیڈ،ٹجڃ ثپىي

ٽىڈ ٽ یيػ ٵپ وڈؽ ث ی،ا ییڈ ثب سٽیت ٽىنية ایه ؽبؽ

. یىحبى اچى ډب سلٺٸ ة هاش

%%%

22/2/1366ىج

ا شچتشا ،B.B.Cسادی

بڅ كة ىډپار ٽىشبن ایان، 55 ج ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ٽ . اى وياز شىٿاى ډشڅي ي ٽ بثٺ ٵٮبڅیز یبى ى هبواى

ٵويان ،ى اي ث آن ثى ٽ ٭چیٱڈ ي ډٮمڃ ٽىشبن ى آن ډبنح

ا هى ا ث ډي ثٶشىي ي ٭جياڅكمه سىب ٽى ثى ٽ ى هبواى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

323

ى اي ث یبز ا ډي آٱب ي، ٿىڅجز. ډشٺیمب ث ٥ٳ یبز ٵز

ػمیي ث ىز اپىي وش ثى ٽ ثوي ىن سوز ى ىثب آسیاي اوب

سیه ډى اوٺالثى ىویب ثى ي ٿ ث،ػبی ایه اوب یټ ٽشبة څىیه. اى ي ػبی

یوز ي ث ثیى یبى اي سأطی وڀایه ٽشبة ٭الٹ ث یبز ا ى اي ثا

. ى ٹبمچ ا ا ثبن هى اي ثىیيٿاډب ف كبڃ ي ػئیبر وي. ازٿ

ى ايډی ډشڅي يڇ؛ سلیالر 1309ډه ى بڃ : ىٽش ٹبمچ

ثاى سلیڄ ث ٽ ٵاو ا ثٮي،ایبن بويڇحاڇ ا ى ایان ث یىثیشبن

ا ي ٿ ثمه ٭چی ب ى ىاو15ٹي ء ډشأٶبو ایه ډبىٳ ي ثب ،ٵشڈ

ث ٿډه ٵٮبالو ى س٪باسى ى ٵاو ٽز ٽىڇ، ثٮيا ىيڅز ایان ىی

ډه ث وياى ي ى وشیؼ ډؼج يڇ ٵاو ا سٻ ثپىڈ ي ثى

ٽچاٽى ي ث ایه سسیت ؽاڅمچچى ىاوؼیبن ى ىیبٵز ٽىڇ ا اسلبىی ثیه

ث ایان 1331 ى بڃ اثٮي. ایبن بويڇح ث ٿاحسلیالسڈ ا ى

ب بڅ ٵٮبڅیز ؽوغ بڃ ى ایان ٵٮبڅیز یبى ىاشڈ ٽ ح. شڈٿثب

شڈ ي ىٽشایڈ ا ى ٭چڈ اٹشبى ى ٿ ثدبډوٶى ثى ي ډؼيىا ث اي

ث سيی ٿاحا ٿ بڃ ى ىاو15ایبن بويڇ ي ډير حٽچاٽى ث ؽ

یى، ٥فحٽىڇ ي یووز اٹشبى یبى سيی ڇ. ىاهشڈح

ٽىڇ ٽ ى ایه ییى ىاډير ا سيی ڇ ثوبډیى ي ثی ثوبډ

وي ډب ٹجڄ ا اوٺالة ؽ 1357ى بڃ . یيا ٽىڇح م رډ٫١ ثی

ى ډير ایه . شڈ ي ا آن ډٹ٬ ى ٽىشبن ایان شڈٿایان، ث ایان ثب

اڇ ا ى ځی ي اال ثٺی وي،ا ډبٵر ٽىڇحويیه ثب ث ايؽ ، بڃ7

. اويڇٿ یٽشبوبى ٽىشبن ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

324

ا ٿاڅشلیڄ يیي ا ىاو ا ایىپ ٵبٯ ٵشیي ٽ اين ډٹ٬ ثٮيٿمب :

ٽىیي ي ډوٶى یوي بڅى ا ٵٮبڅیز یبى ڇؽشیي ث ایان ي ٿ ثٿ،اح

ٽىیي؟ آیب ی ٹبڅجى مب ٵٮبڅیز یبى ڇؽڈ ٽ ى ح ة یثىیي، ڇ

. ډشٺیمب ى اسجب٣ ثب ٽىشبن ثى؟ یب ایىپ ى اث٦ ثب اكاة اى

ٽىیي؟ ی بډبوب ٵٮبڅیز ڇ يډظال ثب ٽياڇ یټ ا اكاة

اڇ ا ثٮي ا ی اڅجش ډشٺیمب ى اسجب٣ ثب ٽىشبن ثى، ډه ٵٮبڅیز یب:ع

وي ډبى ٽ ى سان ثىڇ، ٵشڈ ث ٽىشبن ي ى ٽىشبن ٵٮبڅیشڈ ا ؽ

ز ٽ ٽىسبى ٿوي ډبى نؽىاویي یوبوپ ڇؽ ڈ،ى آن ډٹ٬. اىاډ ىاىڇ

ډىاى اسٶبٷ اٵشبى ي ډه اػجبا ډوٶى يڇ ي ى ٽىشبن ڈ ډظڄ 28

ي دىاهز ډییڈ ب ث سٮٺیت آاىیوابن ، ایانٿثوبى ىی

آن ډٹ٬ اڅجش . بډبوبى كثى ډب ڈ ىياٹ٬ ډى ؼڇ بياٻ ياٹ٬ يوي

وي بڅى ثٮي ا ٽىسبى ؽ مبو٦ ٽ ډىياویي بياٻ ،ٵډبوياى و٪بډى ثى

ٽىڇ، ی ډىاى سأی ي ي ډه آن ډٹ٬ ى ىبر ٽىشبن ٵٮبڅیز ڇ28

ثپىیڈ ي سب كيى ءيٳ ډب ایه ثى ٽ كة ىډپار ٽىشبن ا ډؼيىا اكیب

ٵٺبى مپبڇ . ڇ ى ایان ثیب ډپڄ ي ثىنثٮيب ډبوي. ڈ ډٵٸ يیڈ

ٵشىي ٽ ثش از ثاى ډيسى ث هبع ثيڇ ي ایه ثى ٽ ى بڃ ٿسمیڈ

ا ح بڃ ى اي15ثٮي ثاى ډير سٺیجب . ث هبع ډبٵر ٽىڇ1336

يیچ ثٮي ا اوٺالة ٭اٷ ٽ ة1958 اڅجش ى بڃ ځب يڇ،ډبوي

بډبوبى كة ءشڈ ي ثاى اكیبٿٵز ث ٭اٷ ثٿ٭جياڅپیڈ ٹبڈ اوؼبڇ

ىډپار ٽ ډشالى ي ثىوي ى ىاهڄ ٽ ومىڇ ي ىي بڃ ى ٭اٷ

ډشأٶبو ثٮيب ىيڅز ٭اٷ يػى ډا ى ٭اٷ ډ٢ سوی ىاى .ثبٹى ډبويڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

325

1336 ا بڃ .شڈٿٽچاٽى ثؽي ډه ا ا ٭اٷ اهاع ٽىوي ي ډؼيىا ث

ى ٭چڈ اٹشبى ا ثيز یڈ ىٽشا#ډيٻ$ ٽچاٽى ډبويڇ يؽ ى 1349سب

ٵشڈ ى ٹمشبى ډوشچٴ ٿوبوپ ؽآيىڇ ي ثٮي ي٫ ث سيی ٽىڇ ي ڈ

. ٽىڇ یسيی ڇ

ٽىیي ى یشیي ث ایان ي ٵٮبڅیز یبى ڇٿا آن ډبوى ٽ مب ث:

ٽىیي یمب هىسبن ٵپ ڇ. شٿاى سب كبال ى بڃ ي هى،ٽىشبن

ٹي سٲیی ٽى اين اٵپبى ٽ ىاشیي ثاى ٽىشبن ي یب ثاى ایان ي یب ؽ

بڃ ثاى مب ي ٵپ 30ٹي ثش ي ى ایه ؽن آډبوبسن یب ای٤ آ

ٽىیي؟ یایي؟ ٵپ ڇ یيا ٽىحٽىیي هى مب سلڃ یڇ

يو ٿ ـن ایىپ ثاى ٵ٬ شڈآاى ثاى ډه ابى ثى ي یټ ډأڅ:ع

ثیه اڇ ي یب ثپچى ياٹ٬ س ي ثیه اڇ ي ياٹ٬ ا آٱب ػاوى ډجب ٽى ـشمى

سیه ای٤ می ى وز،اڇ ى می هجیه ثىٿډه ى وي. اڇ ي

ډه هیچى ٭الٹ ث . كبال ڈ میى٦ شڈ،اڇ يكی هىڇ ا كٶ٨ ٽى

بى هبػى ي ایاوى ا ى ٽىشبن ډؼالر ي يوبډ ڈ،ډ٦بڅٮ ىاڇ

ٽىڈ ي هیچى ٭الٹ ث ډ٦بڅٮ ٽشبثبى ٭چمى ي ډبن ییڇ ي ډ٦بڅٮ ڇٿ یڇ

. ىاڇ

ایي؟ ٽشبثى ا اهیا هاويؽایي؟ یب ډظال ډبوى ا اهیا هاوي:

٭جبر ثى ا ډبوى ىثب آډیپبى اڇ ډ٦بڅٮ ٽى ډبوى ا ٽ اهیا :ع

يڅى ډه ٮ هیچى ."ي بڃ سىبئى" ،السیه ٽ ث ٵبى ڈ سػم ي

ٽىیڈ ى ٽىشبن ي ٮ یبى ٮ سى٪یڈ ڇ ډب ت،یبى ىيز ىاڇ

ٮ كبٵ٨، ٮيى، ،ډه ث اٮب ٽالیټ ایاوى هیچى ٭الٹ ىاڇ. هاویڈ یڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

326

ب٭ى ثی،هیبڇ، ثبثب٥ب ي ٵىيى ي اڅجش ث اىثیبر ي اٮب ٽىى

سیه ب٭ ٹن ثیشڈ ٽىشبن از ي ٿ ٽ ث"يانٿ" ډچٺت ثز

يحا ٮاى ػيیي اڅجش وبى وبى. اكمي هبوى ٽ ب٭ ٽالیټ ٽىب از

يیه ا٭شبډى ا هیچى ىيز ىاڇ ي ح اكمي بډچ، ىیان ايوب ا ىاڇ ي ي

ى ډب وىیټ از ى ای٤ ٿٽىڈ ٽ هیچى ث وي ی ٵپ ڇ،ياٹٮب ٮبی ا

يٹشى ٽ مب ډئڃ يی ة،ىاویي ډجب یبى یػ ایىب اڅجش ڇ ٵٮچى ي

ٽ يىآ یی ڇح اپبالسى ثاى مب ، ىاهچى ڈ ى ٽب ثبيٿثبیي ي ػه

ن وجز ث ٮ یب ا ث ٭الٹ هىر،ویي ث ٥ یشمبسیټاس یډشأٶبو وڈ

،ى ډه االن ڈ يػى ىاىٿ یپى ا اپبالسى ٽ ى وي.ډیٺى اىاډ ثيیي

بیى از كشىاسیه وبٿ ایه یپى ا ث.ډأڅ بىر ٵٺبى وىیټ از

،یڇٿساوشڈ سمیڈ ة ی ډه االن هىڇ ڇٿا. اڇ ىاڇ ځیٽ ډه ىياٹ٬ ى وي

ى ي اىثیبر ي ایىب ٿهاز ډٲڃ ٭چڈ ثبڈ یب ث ډبئڄ ٵه یىڅڈ ڇ

ډ٦بڅجیهاز ٽ ى ش هىڇ ډ٦بڅٮ ثپىڈ ي ی ىڅڈ ڇيی ىاڇ، ةحة

ىاوڈ ی ډ٩ٴ ڇ هىڇ اوؼبآ ى ٽىشبن شڈ ي ونيڅى ډه اٻ. ثىیڈ

. ٽىڈ ى ډٺبثڄ ډىڇ ٽىشبن ي ډىڇ ایان یثاى ایىپ اكب ډئڅیز ڇ

، ډٮب ایان ي ث٦ٽچى ى سبین سبینآیب ى سبین یبى، ثیش:

ا٦الف ی ػ ډٸ ثن بیى شىي ٽ مب ث ٭ىان ث ویز

ییي ٿا ثپىیي یب ایىپ ٵ ثپىیي ٽ ثوایي ا ايوب ا ثیي یب ى ةٿن

ان؟

ا . بى ثیبى يػى ىاوي، ویشبى ډوشچٴ اڅجش ویز:ع

ډظال ٵ ٽىیي ى ،ٵزٿى ى ٿ ث ٥یٸ ىیيى یویشى ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

327

ى ٿ ویشى ډظڄ ٹب١ى ډلمي ٽ ډه اي ا ویز ثیب ث،ٽىشبن

اى ثى ي ڈ ا و٪ یبى ي ڈ ا و٪ ایىپ يىٶپ ثیب ٵمیي،ىاوڈ یڇ

ومو ،و٪ی ثى، ثاى ډه ومو از یبیي ى ىيان هى ى ٽىشبن ة

سب آه وجز ث آډبو يٵبىا ثى ي ث ډىڇ ي آډبو ث ایه څلب٧ ٽ

ٽىڈ ی یب ٵىى ډظڄ ىٽش ډيٷ ثاى ډه ومو از ي ٵپ ڇ.هیبوز وپى

ا ا #هى$ ثیبى ا سؼثیبرىناس ی ڇ، ى ایانای یٽ اوبن یب

. ىډجب هى ىٽش ډيٷ ٽت ثپه

ٽىڈ ي اين ایه ز ٽ مب ٵپ ی ا ڈ ا مب ڇٿډه یټ إاڃ ىی:

ٽبى ثبیي ي ى ٽؼب ثبیي؟ ؽ بڃ ثٮي ډٲڃ 25 یب 15 ،10ٽىیي یڇ

ى ایه ای٦ى ٽ ډب شیڈ اال .ثیىى ثپىڈ یحسوڈ ی ډه ٽ وڈ:ع

وي ؽهاز ٽ ثٮي ا ی يڅى ډه ىڅڈ ڇ،ثیىى ٽب ثیب ډپچى از یح

٭الٹ #ث$ ډه هیچى. وڈ ډٲڃ ٽب ٭چمى ي وشه ثبڈا ثشځ ا،بڅى

بڃ از ٽ ډه ى ډجب ٽز ىاڇ 40ين ٽ االن وىیټ ث ؽ. ىاڇ

سؼثیبسڈ ا ثىیڈ ثاى ػاوب ي ى ١مه ٭الٹ ىاڇ ٽ ٽب ثشاوڈٽ

ا ثىڇ ٽشبثبى ثیبى ىثب ډبئڄ اٹشبىى ٿډه يٹشى ٽ ى ىاو. ثپىڈ

يڅى ى . وڈ ى ایه ډیى ٽب ثپىڈاٽىڈ ٽ االن ڈ ثش یٵپ ڇ. اڇ وش

ث ٿىی. ى ثپىڈٿ ٭الٹ ىاڇ ٽ ى ثیه ډىڇ ثبڈ ي ثب ايوب وي،كبڃ

ىيى ا ډىڇ ،اڇ ٽ ثاى ډه كبال ى ای٤ ٵٮچى ٵشٿاى او اويا

ى ٽ ایان ډب یی ثیبح ثیب ډپڄ از ي اډیيياڇ ٽ ای٦ى ٭بىی

ن ای٤ ډه ى یپى ا آ ي ى يىسجيیڄ ث یټ ٽ ډشٺڄ ي آاڇ ث

يشبئى ؿىیهویي ڈا بیي وي ـيشببى ٽىشبن، بیي ى يشبى ٹبمچ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

328

وڈ ي سب آه ٭م ثواوڈ ډب ة ـایڈ ٵشٿ ا ډب ا ايوؼب اممن ، يڅیيػى ىا

. ي ثىیڈ

%%%

B.B.Cجا جا اى سادی

27/5/1367

ج كة ىډپار ،اى ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ثبٹ ډٮیه، ډبكج

: ى یٽىشبن ایان ث ٭مڄ آيى از ٽ ثب ایه إاڃ ي٫ ڇ

ث اى اډىیز بډبن ډچڄ ډشلي آسی ٹ٦ٮىبڇح ىوجبڃ ث:

يو از؟ ؿڀس٤ ایان، ي٬١ كة ىډپار ٽىشبن

می ٥ٵيا چق ثیه ایان ي ٭اٷ ، ډب ث ٭ىان كة ىډپار:ع

ایان ي ٭اٷ ٿ ٹجڄ ا ػه، ى ٽىشبنٿ ىیٿثىیڈ، يڅى ىياٹ٬ یټ ػه

ي٫ ي ثى ٽ كبال ڈ اىاډ ىاى، ډب ویيبیمبن ى ىاهڄ ٽ هیچى

ا ٽ يكی اٵاى ډچق ؽسوي، ٵٮبڃٹجڄيیڈ ا بڅبى ٿساوڈ ة یٵٮبڅىي، ڇ

یڈ ػمى ٽ آن الثز ي اثشى ٽ يی ة، یه آډيیاحیڈ ثیب

اوي ٽ و ى ثىحبى ډىڇ االډى ي و همیىى ىاز پش ي سى

همیىى آن ج ىائمى ي وبثٲ از ي و ػمى االډى آن ویيیى از

. ٽ ٱی ٹبثڄ پز ثبي

ى باى ث ویي مب ث ٵ ڈ یټ ١ث،كبڃ ثب سػ ث ایىپ ث:

يٳ مب ا ایه ،ویىى ثپىیي ػمى االډى ثویي، ثب ډؼج شیي ٭ٺت

ی آٹبى ىٽش؟ ؽٵٮبڅیشب

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

329

ساوي آڅشوبسی ثبي ى آیىي ی ډب ډشػ شیڈ ٽ ٽىشبن سىب وڈ:ع

یڈ از ي ث میه ػز يٳ ٽىوى ډب ا ٭مچیبر و٪بډى، س٢ٮیٴ ،ایان

ویىى ٭ٺت598یڈ ثب ٹجڃ ٹ٦ٮىبډ كبال ٽ .ویىى ٽىو ث ٭ٺتاياى

ویىیبى یڈ ا ياىا ث ٭ٺتٽى، ث و٪ ډب ای٤ آډبى ي ثاى ایىپ

. ثیشى ثپىیڈ

مب آیب ث كبڃ ثب ػىبف ٵٮچى ػمى االډى ٽ يى ٽب ز :

ىاوىي، كب١ یيى ڇ ي ث كبڃ م ى ٱة ایه ػىبف ا یټ ػىبف ډیبو

اٹياډى ى ایه ا ي یب وي؟ ؽث ډاٽ شیي؟ ي آیب ی

٭چیٱڈ م اوشٺبىاسى ٽ . اشیڈٿ ډب می ا ډاٽ ا ثب ، ثجیىیي:ع

بى ډجب ث ډب ياى ي، ډب و٪ډبن ایه ز ٽ ډاٽ یپى ا ی

ث و٪ ډب ٵٮال ٽى ى ایان يػى وياى ٽ ثشاوي ډوب٥ت ىشى . از

ٵپ ډىپىیڈ ثٮي ا همیىى ي ثٮي ا ایىپ ،انٿایه و یب ا. ثاى ډب ثبي

آن يٹز . بى هى ډچ٤ ثى، ډمپه از ثػى ثیبیي ساوز ث ٹیت

ډب ى ٭مڄ هایڈ ىیي ٽ آیب ٽى ز ٽ كب١ ثبي ىثب

ىډپاى ثاى ایان ي "، ى ىي ٽچم هال ډىى ابى ډب ٽ مبن هاش

؟ یب وى ثب ډب ډاٽ ثپه"هىډهشبى ثاى ٽىشبن

ػىبكى ٽ ٩با ا كة ىډپار ػيا ي، مب ا سب كيى ډشڈ ث :

یڈ ییي ي ثب ٿی ةحيى ى ٽى ٽ مب ٹي ىاشیه ډیبو یایه ڇ

ی ي ٭چز ؽان مب ث اسبډبر ایىب ح. ػمى االډى ډاٽ ثپىیي

ى ثى؟ ؽ آوبػياين

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

330

ٽ ى ییا ياث٤ ي ایىب، اچى ٽ م ایه، هبع ا ډبئڄ هى:ع

ا ډجب از ٽن ایهآ ي ىی ډشٽهؽ، ى یټ ىياٹ٬ ا كة ٽىب ٵشه

ىيوڈ یي شیڈ، وڈ ىثب ایىپ ډب ث ا٦الف ډیبوآوؾاوي ي اډب هش ي

ایڈ ي يڅى ډب ى یبز ٭بىر ٽى؟ٽىیي یيو سٶی ڇؿڀي ا ٽچم ډیبو

وب آایه كٳ ډه وجى، كٳ : ثبٹ ډٮیه$. ثیه ثبیڈ ایڈ ٽ ياٹ٬ ٵشٿیبى

ػبى ث يى یثیه ثبیڈ، ثاى ایىپ آيب ا ڇ هایڈ ياٹ٬ یډب ڇ #.ثى

اى ٿه ٽ ی ڇٿوبن ث هؽ آىڇ ،ن يٹزآاز، يڅى ٿياٹٮیشب

. سو ثچىي ث یكشى وڈ

ث بډبن ډچڄ ى ث و٪ مب ك٢ ویيبى وب٩ ث آس:

از؟ ٿ سأطیى ث ٵٮبڅیشبى مب هاي ؽ ،ډبى ایان ي ٭اٷ

ٽىڈ ٽ چق ثیه ایان ي ٭اٷ یایڈ ي ایىؼب ډه سپا ڇ ٽىڇ ډب ا٭ال:ع

ایىپ ى ػیبن ډاٽار ي ى ػیبن ځ ڇ،یټ چق ىائمى وواي ثى

ډث٣ ث ډبز، ډئچ ٽى ى ؽنآویه چلى، ډئچ ٽى ڈ ي ؽاشٺا

ىاویي ٽ ډبى ایان ي یين مب ڇؽ، ىیٿایان ى ياٹ٬ ډي و٪ ٹا ة

ى ى ایه ٽیچډش ى ٽىشبو ي ٽى ٽ ثوا500٭اٷ وىیټ ث

ى ا ایه یبى ثيين ډاٵٺز ػىج ٽ ثو ثیبىډب چق ا ډشٺ ثپه

. وواي ثىای ی ٽب ٭مڄ،ډب ا ٽىشڃ ډىپى

يڅى آٹبى ىٽش مب هىسن وز ډال ډ٦ٶى ثباوى ا ٽ ث :

ډؼبيیه، ؽ مب، ؽاالن ى ٭اٷ شه، هب٥ ىایه ي سمبڇ ٽبوى ٻ

ث كبڃ ا ٥ٳ ىيڅز ٭اٷ اػب ووایي ىاز ٽ ا ىاهڄ هبٻ ٭اٷ

ٵز؟ ٿی هایي ح ٽبى ى ؽمب . ث هبٻ ایان كمچ ثپىیي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

331

يػ ى ؽیي ٽ سلیق ثپىڈ كٳ مب ا، ډب ث ی يڅى اػب ثي:ع

ان ډب ى ىاهڄ هبٻ ایاوىي ٿیمح سمبڇ ،ٵشڈٿو٦ى ٽ ا٭اٷ ویشیڈ ي ڈ

ن ڈ هبع ا ډى٦ٺ سلز ٽىشڃ آي ډب ى ډ، ى ډ ایان، ى ٽشبوب،

ویڈ، اى یا ډپالسى هایڈ ي، ډب ایه ا ڇؽاڅجش ى. ى ىایڈیابٿایح٭اٷ

؟ ی ثحڇ ډجب ز ٽ ثيين ډپالر ايڅى هة ٽي

ویىیبیى ٽ ؟ ي آیب ٵپ ډىپىیه ث ٭ٺتؿیاث٦ مب ثب ډؼبيیه :

یټ ؟اوي ا يؽ ډوب ايوبیى ٽ ى ٭اٷ شىي ى،يیین ایانحا

ثٹا هاي ي؟ انوډیبو٫ اسلبى

يین ياث٤ ح ډب می ٽ ٽىیڈ ٽ ثب م بډبوبى ا:ع

ثٮيا ایىپ ا ا ثیين آډيیڈ، ٽ ٽىیڈ ثب . ىيشبو ىاش ثبیڈ

وبوپ ثب ؽ يڅى ډشأٶبو ډؼبيیه ڈ،ن ا كٶ٨ ٽىیڈاډؼبيیه ياث٦ڈ

ياث٦ن ا اىاډ ى، ثب ډب ڈ كب١ وينى ٵشب ٽىنٿبډبوبى ىی

ډن ایه ز ٽ ایه كمچ ٽب ثیب ن، ډب ٭ٺیي ډب ىثب كمچاثيىي ي

آثبى ي ٽوي كٳ اى ثى ـ اڅجش ىثب كمچ االڇ وبثوىاو ي وىؼیي

سلچیڄ ىشى ا ي٬١ ایان ؽوڈ ـ ثاى ایىپ وبن ىاى ٽ ډؼبيیه ی یڇ

ن ىاى ٽ اٵاى ي جان ډؼبيیه، ثیب ٱی ډئڃ شىي، ي اوياوي ي و

ن، ډىڇ ایان آو٦ى ٽ ايوب هیبڃ اویه وبن ىاى ٽ ثهالٳ سمؽڈ

اى ا ډى٦ٺ،ٽىوي ث اشٺجبڅن هاىي ٵز، وٵشىي ي ػبڅجش ا ایه یڇ

ؽ ز ي ٥ سٶپ اڄ كٸ ث ی"اڄ كٸ"وؼب ډى٦ٺ آاوشوبة ٽىوي ٽ

ى ډؼبيیه ٽ هابن یټ ػمى االډى يػ ثب ٥ سٶپ ي ایيئڅ

. ػ ىویبډي،شىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

332

%%%

تاذاد 30/6صاسش سادی آشیىا ـ ساعت ي

وٺڄ ٹڃ

. ان سمب ثٹا ٽىيٿ ٭الٹمىي از ٽ ثب ىيڅز ی اي ثی؛ٹبمچىٽش

سىب هاشب كمبیز یبى شیڈ ي ،هایڈ ی ډب اچل وڈ:ٹبمچىٽش

ي ډوبڅٶى شیڈ ٿ یا سىب ،ٽىیڈةډىوایڈ وٺ٦ و٪بى هى ا سیق

. ایڈ یيٿ همیىى ػه یڈآٱب ثب #مبن$ٽ ا

يیي ٽمویز ٿ ی اډب ڇ،ٽىي یا سیٴ ڇؿذڀٹبمچ ػىج هى ا ىٽش

ىډپاى ثاى ایان ي هىډوشبى #اب$ ثوبډ اي ث: اٵایي یویز ي ڇ

،ډب ایاوى شیڈ: يیيٿ یٹبمچ ڇ. ثاى ٽىشبن سلپیڈ یبٵش از

یڈيوىٿهایڈ ى ىاهڄ ٽ ایان ثبٹى ثمبویڈ ي يٳ اچى ډب ن یڇ

. اهلل همیىى از آیز

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

333

1/6/1367 ت 15/10 ب٭ز ،اىی ياى آډیپب

صاحث تا دوتش عثذاشح لاس

دتیشو حضب دىشات وشدستا ایشا

ا ثو ٵبى ياى ٿيیى ثب هجنٿٵزٿىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ى

ٵش ٿ ایان ي ٭اٷ ث ٽىب وه ٿ ػه ي سأطی ا آیىي،ایحآډیپب ى

. ویڈٻ یا ػچت ڇٿسػ مب ا ث ایه . از

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ث ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ

ویىى ي ٵز ٽ اٽىن ى ای٤ ٭ٺتٿای حا ياى آډیپب ى ٿهجن

ى ؽ اپبڃ ډوشچٴ ایه ډجبار ،یڈ ػمى االډى١ٮٴ ي پز

ىٽش ٹبمچ ا ىي اشجب . یىٿساوي ثبال ی ڇٿ ى وٺب٣ ىیؽٽىشبن ي

، يػ ٭ٺیي وياى ٽ ى ای٤ چقؽ یپى ایىپ ث ی،ٽىي یی ڇح

ویه ٭ٺیي وياى ٽ ؽ ایىپ ڈٿػمى االډى ثالٵبچ بٹ٤ ى ي ىی

ىى ي ډشٺ ٿیڈ ػمى االډى ثاى می سظجیز ،ى ای٤ چق

. ى

ٽىىي چق ډمپه از یډبن ڇٿى ا ٽ ٿي ىیٿٹبمچ و٪ ىٽش

يبى ػمى االډى ا ث ٹير ډشٺ وی ىيڅشمىاوى ا ثو ډیبو

. ٽىي یډی سیٴ ڇآ ثبوي، ډاٵٸ ویز ي ایه و٪ ا وی اشجب

ډجبار ،يو ٹي ىایي ى آیىي وىیټؿڀى ػاة ایه إاڃ ٽ

: يیيٿ یش ىیي؟ ٹبمچ ڇٿډچلبو ا ٭چی ویيبى ػمى االډى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

334

اين ي ٷ بثٸ ا وياوي ي آوبن ٿان ػمى االډى ىیٿډىي

ى آن ډبن يٹشى ډب . ويٿػه ی وڈٿ ډظڄ بثٸ سب آهیه ٵهیڀى

ثىیڈ، اشیبٹى ث یابډن ڇٿهمىبیبن ا ثاى ډٮبڅؼ ث ىډبن

ٿوي ډب اهی ىیؽاډب ى . ين وياشىي؛ یا ثاى ډىن آډي ثىوي ډٮبڅؼ

سچیڈ ایىپٽىىي ي يىس یػیبن وبوى ویز، يى ٵا ڇٿا آن ػه

. وي یڇ

يیي ٽ اٵپب ٭مډى ایان ي ػبن ٿ ی٭جياڅكمه ٹبمچ سأٽیيٽىبن ڇ

ډجبار ،ا اشجب وي ٽ ثب ثٹاى چق ډیبن ایان ي ٭اٷؽوجبیي ى

ىاى ٽ یيى ثب سأٽیي ا٭الڇ ڇ. یىٿ یایبن ڇح٥چجبو ډىڇ ٽى یهىډوشب

یيى اىاډ هاي حډجب ډچز ٽى ثاى اكٺبٷ كٺٷ ډچى ي ٥جیٮى هى سب

ن ياڇ اډبن وجبیي ٽى ا ثٶیجي ٽ ثٹاى چق ډیٿ ایه يڈ ي .یبٵز

ی هاي آيى ٽ ساٵٸ ياڇ كیه ي ح مبن ي١ٮى ا ،كیه ي همیىى

يیي ٿ یٽىي ي ڇ یيى سأٽیي ڇ. ی آيى ثىح ى اڅؼی 1975ب ى بڃ

سپا ب،ٽ وز ډال ډ٦ٶى ثباوى ي وز آن ىي ا ډجب ٽى

. وواي ي

٭جياڅكمه ٹبمچ ىثب اډپبن ائشالٳ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثب

مبن ډٮیب ،ډٮیبى ٽ ډب ىایڈ": يیيٿ ییڈ همیىى ڇ ډوبڅٶبن ٿىی

ٽياڇ ا ایه ویشب ي ایه بډبوب ایه . ىډپاى ي هىډهشبى از

ىاویي یمب ڇ. ىي سب ا ٹجڃ ىاش ثبىي، ډب كب١یڈ ثببن مپبى ثپىیڈ

ث ایه سسیت ا ا . ٽىىي یيٽچى هىډوشبى ا ى ڇ٥٣چجب ة ٽ چ٦ىز

ٵ ٽىیي يٹشى ٽ ډب .اوي ثاى ایىپ ډب ثشاویڈ ثببن مپبى ثپىیڈ ثش

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

335

ن ٥ف هىډوشبى ا آ آٹبى ثىىي ،ى ډٺبثڄ اى ډچى ډٺبيډز ثىیڈ

ا ایىپ ا ا آډيیڈ ثٮي. ٽ اى ډچى ډٺبيډز ىاى ثى، اډ٢بء ٽىوي

اشىي ي ٥ى ث ٿن ٥ف ا ث ٥ٽچى ٽىب آ ډؼبيیه ى ياٹ٬ ،ثیين

ن ٥ف ٵٺ٤ يٹشى ا ىاز ٽ كة ىډپار آا٦الف وبن ىاىوي ٽ

". ث هىډوشبى وياويییٮىى اال ا٭شٺبى، ى ا ثى

و ٶ هاي ٽى سب ث ،ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ث اكشمبڃ ثیب یبى

ایه ك٢ ثبيى . ى ػیبن ډاٽار چق ایان ي ٭اٷ ك٢ ىاش ثبي

االن ثیش ": يیيٿ یى ایه ثب ڇ. یبڇ ٽى ا ث ػبویبن اثالٯ ٽىيحٹي ىاى

ٿوڈ ي آن ایه از ٽ اایبڇ ا ثحيٵڈ ایه ز ٽ یټ ډأڅ ا، یټ

ٽىىي، ایه ث ایه ډٮىى ویز ٽ ػىج ٽىشبن یایان ي ٭اٷ چق ڇ

یبڇ ډب ایه ح. ي ا ثیه هاي ٵز1975 ث ډظبث بڃ ،ٽة هاي ي

ډمپه از . یٺى ٽ ز ډجب ا اىاډ هایڈ ىاى٣ز ٽ ث

یڈ ي ى ا ث ای٤ وز ٭بىر ٽىځس ثب، يڅى ډب ىی ای٤ وز

وڈ، ا ىثیٽڄ ااڅمچچى ث ا٦الف ثیه ث ث ػبډٮییبڇح هاڈ ډی١مه

ایه . ان ٽ ثيين كڄ ډئچ ٽى چلى يػى وواي ىازٿٵش سب ىیٿ

ٽیچډشى 500ا ي ٽ ى ډ ؽ ٽى ث ایه سڈ ىٿیبڇ یٮىى ایىپ اح

ٿ ٽیچډشى ى ٽىشبن ٹا ىاى، ا500 ٽ ایه ډ ،ثیه ایان ي ٭اٷ

ثيين ایىپ ، چق ا ډشٺ بهزيى یٽىي ى ایه ډ ڇ یٽى هیبڃ ڇ

ډه ىثب ٽىبى #اڅجش$ سػى ث ډأڅ ٽى ي هاز ٽىب ث ـ

. ٽىي یایان كٳ ډىوڈ ـ ٽبډال اشجب ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

336

6/6/1367، اىی ياى آډیپب

طس صذاى آشیىا اص يصاسشيصاسش ي

اوي، ث سیق ایه ا ٽىٿاى ډ٦ج٭بسى ٽ ث آٹبى ٹبمچ ى ډبكج

ٽیچډش ډ ډشٻ ثیه ایان ي ٭اٷ 500اوي ٽ سٺیجب ىاهشحٹ٢ی

اوي ي و٫ چلى ا سلمڄ ٽىی هیچى یبىیبوبیيػى ىاى ي ٽىب

كٺٷ ٽىب ى ایه ٥ف ډلٶ٧ ي ډى٪ ٿ، ايىٽ ثیه ىي ٽ ثٹا ث

ٵشىي ٽ ډب هاشب هىډوشبى ٿ یثب ڇ. اثػب ثمبويحساوي ی وڈ،وي ثبي

هایڈ ٽ كٺٷ ډب ډلٶ٧ ی ډب ٵٺ٤ ڇ،ػمٮى ا ایه ٹجیڄ ویشیڈ ىش

يڅى ، ويآيىوي اڈ ډب ؽ اال ، بډبن ډچڄ598 ى ٹ٦ٮىبډ ...ثمبوي

ٵش ي از ٽ ٿ 598 ى ٹ٦ٮىبډ ...زایىؼب ډئچ ٽىب ډ٦ف

. ٥ٵیه یىٶ٬، ثىبثایه ډب ػي ایه ٹ٦ٮىبډ شیڈ ي ثبیي ډى٪ ثبیڈ

%%%

25/6/67اىی ياى آډیپب

ادب وشدايفش

"وٺڄ ٹڃ"

ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ، ىثیٽڄ كة ى دبیى ٽىٶاو ډ٦ج٭بسى

، ثبن ي یز ٽى سأٽیي ٽى ي ٿ ث كٶ٨ ٵه،ىډپار ٽىشبن ایان

ډچى ٿى ډشٺڄ از، اډب ایه ٵهٿډچز ٽى بكت ٵه: ٵزٿ ډإٽيا

ایه ٿى ٵهي ی ى كبڃ وبثىى از ي ڇ،ٿٹوب سلز ی٦ ډچشبى ىی

. ػیى ٭ة، ٵب ي سٻ وبثى وى ى سباع سچ٤،اى آیبیىن

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

337

ت5/10 ب٭زـ 29/6/67 ،ياى آډیپب

ى تا دوتش عثذاشح لاس، سثش حضب دىشات وشدستا يفتي

دس سد ج تا و ایشا

وي ؽىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ، ج كة ىډپار ٽىشبن ایان،

ا ثو ٵبى ياى ٿيى ثب هجن. ثى ی ڇ ا ثحاى از ٽ ى اي ٶش

يیى سچٶىى ىاش از ٽ ى آن ث سیق ډ٬١ ٿٵزٿای حآډیپب ى

. ىاهش ازحكة هى ي يٵبى آن

ییبیى ٽ كة ثب ٽډچ، ډٽت ا ٿ٭جياڅكمه ٹبمچ ىثب ى

ى"ر حڃح"یيان ی حٽىبى ډجب ٽډویز ىاش از، آوبن ا

بى ٽ آن یىاوي ي ػيایى وبیى ا ٽډچ ا ث ډبوى ډث٣ ڇ یٽبډجع ڇ

ىثیٽڄ كة . یشىيح ث كة ٽډویز ایان ، ایاوىبیي ا ٽىٿ

ا ائشالٳ ثب اى ډچى ډٺبيډز ایان ث جى ،ىډپار ٽىشبن ایان

ی اى ىاى ي ٵډبوي ډؼبيیه هچٸ ا یټ يڃ ډٮى ػى، یبىثى آاىىي

آاىډىى وبوى ى يىاوي ٽ ا ىډپاى یاهلل همیىى ڇ ٵٺی ا و٫ آیز

وبن ٽ ؽا سڈ ي ثى، آنؽ ٹبمچ ىثب ػى ى ىٽش.ى یيى ىیي وڈ

ٽى ٽ ث اشى بډبن ډؼبيیه هچٸ ي اى ډچى یډبن ڇٿيیي ٿ یهى ڇ

٭ڄ كة بڃ ډب4ثب ایه كبڃ . ډٺبيډز، ا ي بډبوى ىډپار از

٭جياڅكمه . يڃ ٽیي٣ىډپار ٽىشبن ایان ي اى ډچى ډٺبيډز

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

338

ٵش ٿين وه ٿيوبٿيیى ٽ ىاشیڈ، ىثب ډبئڄ ٿٵزٿ اډي ى ،ٹبمچ

. ٽىیڈ یي ػچت ڇٿٵزٿاز ٽ سػشبن ا ث ایه

ایان ي ٭اٷ ٿیڈ ػمى االډى ٹجڄ ا ػه ډب ثب ٿػه :ٹبمچ.ى

ثب ػمى االډى ایان، ى ياٹ٬ ٿيٹشى ٽ ى ػیبن ػه. آٱب ي

ػمى االډى سلیپبسى ا ٭چی ٭اٷ آٱب ٽى، يڅى يٹشى ٽ ٭اٷ كمچ

ٵشیڈ ٽ كب١یڈ ٿٽى ث ایان، ډب هیچى یق ث ان ػمى االډى

٭چی ،ایڈ ي ى ٽىب ویيبى ډچق ػمى االډىٿش ا ٽىب ةٿ

ث ٿ يڅى ا،بى ډب سػ ثى یڈ، ث ٥ى ٽ ث هاشٿ٭اٷ ثؼه

يب ٽ ٿٵشیڈ ثهالٳ ثٮ٢ى ا ٿبى ډب سػ وى، مبن ډٹ٬ هاش

ٵشیڈ كب١ ٿٵشیڈ ي اكشب ڈ ٿیيوي، ٿٵشىي ثاى ػمى االډى ػه

االن ڈ ډأڅ میه از، ډب . ویشیڈ ا كبٽمیز آهويب ىٵب٫ ٽىیڈ

ث ٽى اػب ،ڇثڂی ڈ ٿهاڈ یټ ثب ىی یىاویڈ، ڇ یهىډبن ا ایاوى ڇ

ثیىیڈ، ی ىڅیچى ثاى ایه ٽب وڈ ډب.ىناىیڈ ٽ هى ا ا ډب ایاوىش ثي یوڈ

ية اشٺالڃ ؽاؽية ٽ ایان، ى ؽاؽ هاشى ڈ ٽ ىایڈ، ى

يڅى ى ١مه ډب ى . يػ هیبڃ ػيایى ا ایان ا ڈ ويایڈ ؽ ایاو ي ث ی

. اى ث هبع ويایڈؽڅشیټ ٹا ىایڈ ي آن ایىپ یدئ یزیټ ي٬١

یپى ا ٽبیى ډظڄ سٽی ٥یٸىاش ثبڈ ا ن ٵ ٽىیي ډه اډپبن ٿا

ساشڈ ث هيډز مب یي ٭اٷ ث هبع ٶ ثپىڈ، آن يٹز هة اال وڈ

ىاویڈ ٽ ا اډپبوبر ی كٸ ډچڈ هىډبن ڇ#ایه ا$ ث میه سسیت ډب. ثڈ

يڅى ى ١مه ،یجى يٵبیمبن اشٶبى ثپىیڈحٽبى مبی ثاى

ٽشیه ؽ ٽـ ٿ يػ ـ كشى ى ػیبن ػهؽهاڈ ا١بٵ ثپىڈ ٽ ډب ث ی یڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

339

. اياان اوؼبڇ وياىیڈحا ح ثب اس ٭اٷ ٭چی اس ایان یب ای مپبى

ى ياٹ٬ ڈ ، ایان ي ٭اٷٿٽچى ا ػه٥ ډب ث ٿا؟ ثاى ایىپ ػهؽ

ډب ثاى ىډپاى ي هىډوشبى . ډبیش ػياز ي ڈ يٵبی

یڈ، ٭اٹیب اٹال ى ایه اياه كٵن ایه ثى ٽ ثاى چق ٿػه یڇ

ٿډب ػه. ويٿػه یب ى ډ ڇ ییڈ، ٭اٷٿػه یډب ى ىاهڄ ایان ڇ. ويٿػه یڇ

ٿب ػه ثیڈ، ى كبڅى ٽ ٭اٹی یی ڇحاسیاوى ا ىایڈ ى ٽىشبن ح

ا ، ثب ڈٿ ایه ىيسب ػه،ث ایه سسیت. ىىي یاى ٽالیټ اوؼبڇ ڇ ػج

ثیى ي ثى ٿ ایان ي ٭اٷ یټ ػهٿػه. ىنڅلب٧ ٽ ثوایي ٵٷ ىا

ٿ یټ ػه، ډبٿى كبڅیپ ػه. ډٮىى از ٽ اال يٵ يه ویز

سب ډب سىب ثاى . یڈٿػه یآاىیجو از ي ثاى آاىى ډچشى ىایڈ ڇ

ایي كشمب ىٹز ٽى ڈایڈ ي مب ٵشٿډب می . ایڈ یيٿآاىى ٽىشبن وؼه

ا؟ ثاى ؽ. ىیڈ ی ىډپاى ا ٹجڄ ا هىډوشبى ٹا ڇان،ٽ ى ٮبڇ

ډب ٿایىپ و٪ډبن ایه از ٽ ثيين ىډپاى ى ٦ق اى ایان، ا

ءيى هىډوشبى ڈ ثيز ثیبيیڈ، ایه هىډوشبى س٢میىى ثاى ثٺب

. ازوواي ى

ى ٿ ثاى مجز،ي ٽ ٭مال ثاى ایؼبى ائشالٳ یویه ث و٪ ڇ ؽ:

وياوى ا ػبوت ؽ ٽ ،ویيبى ډچى ي آاىیجو ي ٥ٵيا ىډپاى

آیي؟ ی ث ٭مڄ وڈنكة ىډپار ٽىشب

ين ډب ثب م بډبوب ي ویشبیى ٽ ؽٽىیي، ی ایىؼب مب ثى څ٦ٶى ڇ:ع

ٵشیڈ ي كب١ ث مپبى ٿهابن مپبى ثب ډب شىي، ى ياٹ٬ سمب

سؼث اى ډچى ډٺبيډز سپا ٿهایڈ یټ ثب ىی یيڅى ډب وڈ. شیڈ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

340

ي ى ياٹ٬ ىایيا ثبحهایڈ ایه مپبى ث اڅى اشا ثبي ٽ یڇ. ثى

يوى ػمى االډىٿاى ا ٽ مب ث آن اب ٽىیي، یٮىى ن ن وشیؼآ

#اډب$ ایڈ، ډب ثاى مپبى ثب م ػمیوابن آډبى. ثاى ډب سأډیه ثپىيا

،ث ىڅیڄ ایىپ چ٦ىز ى ایان. ٥چجبن كب١ ث مپبى ویشیڈ ثب چ٦ىز

ى ث هبع از ي ډب ٿډٺيډ ىیپشبسى از، ىیپشبسى ڈ ډٺيډ ياثز

ين چ٦ىز ى ياٹ٬ ٭جبر ؽ ڈ ثاى ډوبڅٶز ىایڈ، ٿٽىب یټ ىڅیڄ ىی

ن هى ٣ى كبڅى ٽ هىډوشبى ى ة. از ا سمٽ ٹير ى سان

یٮىى ایىپ . یيا ٽىيح ٹير ثبیي ٭يڇ سمٽ ،ایه ډٮىى ا ىاى ٽ ى ياٹ٬

ٹير، م ٹير ثٮي ا ایه وجبیي ى سان ػم٬ ثى، ثچپ ډظڄ ثیبى

ىاهچى اډایى، ډىڇ هىبن حٵش سب ٽبى ايٿا ٽب ا آډیپب

٥چجبن ي ث ایه ػز ډب ډوبڅٴ چ٦ىز ىياٹ٬هىبن ا اىا ثپىىي ي

يػ ډٮىىب ایه ویز ٽ ډب ؽٵشڈ ث یٿایه ا ٽ . چ٦ىز شیڈ

یب $ ا٦الف وجبیي ایاوى ىاوز، ٥چجبن ا ث و٪ډبن ایه از ٽ چ٦ىز

وب ڈ ث ٭ىان آ. هی ٵز ي وياوى ٽى ي یب آا ىاى، وٿ ثبیي آوب ا #ایىپ

ٿى ثپىىي ي اٿساوىي ى ایاوى ٽ ػمى از، وي یډیىبن ډب ڇ ڈ

ث ٿچى احهاشىي هة ډظال و٪ ډه هیچى یق از، آٹبى ١ب

٭ىان یټ يوي ایاوى ٵىا ثیبیي ىاهڄ ٽ ي ى آوؼب ثاى هى

ؽثواي سجچیٲبر ثپى ٽ ث ٭ىان ئی ػم اوشوبة ثى، ډب ث ی

چ٦ىز ث و٪ ډب ثب اوٺالة ایان، ثب ځيڅى ىی. يػ ډوبڅٶشى ثب ایبن ويایڈ

. ا ٽ ایه اوٺالة ث ثب آيى، ثاى می ډيٵن ي یسمبڇ ػاوت ډىٴ

ؽساوڈ مب ا ډ٦مئه ثپىڈ ٽ كة ىډپار ى ایه ډى ا ی یډه ٵٺ٤ ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

341

ٵٺ٤ م آوبیى ٽ ىډپاسىي، ا٭شٺبى ث . اٹياډى ٽسبى وواي ٽى

څاڅیڈ ىاوي ي ػمیواىي، هىډوشبى ا ٹجڃ ىاوي، ثب م آوب ح

ٽىڈ ٽ سمببیى ٽ ډب ی ډب كب١یڈ مپبى ثپىیڈ ي ډه ٵپ ڇءثيين اشظىب

ى ث ػچ ٿاډبی ىیٿى ى ایه ا ی وبن ىاى ٽ ڇ،ٵشیڈٿابڃ ح

كبال ٽ ای٤ ى ىاهڄ ٽ ثیش ثاى ایه يٳ آډبى ثىاز، ث يی

. هاي ی ٽب یبى ڇ سپیڄ ایه ػجي، يڅى اڅجش

ي ثوشیب، ج و٢ز ډٺبيډز ډچى ایان، ث و٪ مب ى حآٹبى ب:

يى ډٵٸ ث، ػبیى ىاى ثاى ٵٮبڅیز یب و؟ ٿایه ائشالٳ اكشمبڅى ا

. ويثب سمبیڄ وبن ىاىوي ٽ ثب ډه ډالٹبر ثپىىيؽي ثوشیب ح آٹبى ب:ع

٥چجب ثجوي ي ا٭الڇ ثپىىي ا چ٦ىزٿػاة ډه می ایه ثى ٽ ایبن ا

ان ٿاڄ هىډوشبى ا ٹجڃ ىاوي، ډب اڅجش كب١یڈ ثب ایبن ڈ ډظڄ ىی

. ثىیىیڈ ي ىثب ػج لجز ٽىیڈ

ث ، بڅ8 ٿٽىي ٽ چق ایان ي ٭اٷ ى ػه یىٽش ٹبمچ سأٽیي ڇ

ډشٹٴ وواي ا يػ ډجبار ٽىبى ایان ثاى ویڄ ث هىډوشبىؽی

: ٽى ي اٵين ث ایه ٭ٺیي ىاى ٽ

ایڈ ٽ ي٬١ ث ایه ساٵٸ ثب ىيشبن ٽىډبن ى ٭اٷ یي،ډب ثباله"

ډبن ا ثب ٭اٷ كٶ٨ ثپىیڈ ي آوب ٽىي ٽ ډب اث٦ یسیټ ډب ایؼبة ڇڃيحئ

ىیيء حيڅى یټ ډ٫١ ػيیي، یټ . بن ا ثب ایان كٶ٨ ثپىىي اث٦#وی$

ډب ، ٽ ى ٭یه كبڃ ازن ایهآیيا ي ي حػيیي االن ى ػىج ٽىشبن

ا ٿډبن ا ثب آٹبى ٥بڅجبوى ي اسلبىی ډیىى ٽىشبن ي ثٮ٢ى ىی اث٦

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

342

ایڈ ي هیبڃ ىایڈ ایه اث٦ ا ڈ كٶ٨ بډبوبى ٽى ٭اٹى كٶ٨ ٽى

. ٽىیڈ

%%%

B.B.C16/9 /1367 اى ٿثوبډ جبن

طست اتشاسیا سسیایست

اى ا اكاة یبڃ اى ډٽى اكاة یبڃ ىډپار ٽ ٭ي

ىډپار ي ډىؼمچ كة كبٽڈ ٵاو ى آن ٭٢یز ىاوي، ىیي ي اډي

ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ، ،یپى ا وىاوبن. ای وز ىازحى

ٽ ى یٿسىب كة ٽى ىی. ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان ثى

اػالی ٽز ىاز، اسلبىی ډیىى ٽىشبن سلز جى آٹبى ػالڃ

. ٥بڅجبوى ثى

***

ثىيى سیت ٽى ٽ ى 4كة ىډپار ٽىشبن ایان یټ ٹ٦ٮىبډ

25ى كٺٷ ډچى یآن ا ىيڅشبى سٽی، ایان، ٭اٷ ي ی هاش ڇ

. ثىن یز ایه ډچز وپىي ډیچین ٽى ا ډلشڇ ثياوي ي ثاى ا ثیه

سچٶىى ثب ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ ث ٭مڄ ای اډي ډپبڅم"ډٮډ ٥ٵ"

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

343

ب یب اوشوبیوبڃ اڅمچچى یبڅیز آيى ي ا اي هاز ىثب بډبن ثیه

. یبڅیز س١یق ثيي

ىيڇ ٿىاویي ٽ اوشوبیوبڃ یبڅیز ثٮي ا ػه ی ڇ:ىٽش ٹبمچ

ػبوى سپیڄ ي از ي وىیټ ث ي كة یبڅیز، ىډپار ي

بډبوبى آاىیجو ى ایه اوشوبیوبڃ یب ٭٢یز ىاوي یب مپبى

. ٽىىي یڇ

ډشىى ٽ ا ٥ٳ كة ىډپار ٽىشبن ى ػچ ډؼم٬ ٭مډى :

ثى از؟ ؽیىبى ي ثٮي ڈ سیت ي، حایه اكاة یبڅیز

شیجبوى ا كٺٷ ډچى، ىډپاسیټ ي اوبوى ح ډشه آن ى ياٹ٬ :ىٽش ٹبمچ

ویه ٭جبر ا ایه از ٽ ډىڇ ٽىشبن ث٦ٽچى ؽهچٸ ٽى از ي ڈ

یټ ا هچٺبى هبيډیبو ي ؽ٥ٵيا چلىي، يڅى ایه چق وجبیي ث ١ ی

. ا ػمچ هچٸ ٽى ثبي

ث ثى، ى ا ډبوى ٽ ثیه ایان ي ٭اٷ چق ا٭الڇ ي ي آس:

سٲییى ثػى آډي از؟ ؽي٬١ ٽىب

یڈ ،ث ي از، ى ٽىشبن ایان ا يٹشى ٽ آس :ىٽش ٹبمچ

،ان ثى؛ يڅى ایه كمچٿیمحٽىن یټ كمچ يی٬ ث همیىى ى يى آډبى

اییه آډي از ثب حیڈ ث٦ٽچى يكی اٵاى ډچق ٿثاى ایىپ ثٮي ا ػه

ډٵٺیز يثي وي ي ى وشیؼ ى ٽىشبن ایان سٲیی یبىى يى وياى

. از

ي؟ ډظال مب ٽشب یمیبیى ٽىب ا ډلپڇ ؿ٤ى ٽىشبن ٭اٷ :

ٽىیي؟

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

344

یٮىى ډب اال ث ٥ٽچى . ٵشیڈ ٹجال، ثچٿثچ ډب ٽ ایه ا : ىٽش ٹبمچ

ى ثى؛ يڅى اڅجش ين ایان ڈ ثپب ةؽ ٽشب یمیبیى ا ډلپڇ ٽىیڈ،

. و ث آن يٮز

ي از؟ ؿ٤ي٬١ ٽىبى ٭اٹى االن :

وڈ ٽ اى ډه ا ي٬١ ٽىبى ٭اٷ یبى ا٥ال٫ وياڇ، يڅى ډی:ىٽش ٹبمچ

اى ين ى ایه ػچؽ. ي١ٮبن ثش ي از،وجز ث بڃ ٹجڄ

ډیىى ٽىشبن ڈ ٽز ان اسلبىیٿاوشوبیوبڃ یبڅیز، ومبیىي

. ٽى ثىوي

آیب اهشالٵبن ا ثب ڈ سب كيى كڄ ،يبى ډوشچٴ ٽى ایاوىٿ:

اوي یب و؟ ٽى

ى ا ٿػ ىي بډبن، ډه بډبن ىی ى ٽىشبن ایان ة: ع

ډشأٶبو ى بڅبى . ڃىبڈ، آوڈ ٭جبسىي ا كة ىډپار ي ٽڇ یوڈ

ثهىبى ډچلبو ثیه ایه ىي بډبن يى ىاى ٽ ػبى سأٴ ،شٿ

يڅى كبال ډيسى از ٽ ٭مال ثهىى وي، بیي ٭چش ایه ثبي ٽ . ثى

. وياوى ى ىاهڄ ٽىشبن ایان وياىؽ ٵٮبڅیز ٿبډبن ٽډچ ىی

كبال ٽ چق ثیه ایان ي ٭اٷ ٹا از ثٹا ثى، آیب اى ثاى :

ډبڅل ثیه مب ي ىيڅز ایان يػى ىاى؟

ایڈ ث ایىپ مب كشمب ا٥ال٫ ىایي ٽ ډب می ډشڈ ي، ثجیىیي:ع

يو ؿڀهایڈ ثب ىيڅز ایان ډاٽ ثپىیڈ، يڅى ى ياٹ٬ سبٽىن ی یڇ

یبز هى ا وجز ث هچٸ ٽى #ڈ$ اى م وياى ي ىيڅز ایان ډاٽ

بى اهیى ٽ ى ایان ى ا٭ياڇ. ازى ٽىشبن ایان سٲیی وياى

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

345

ثيیه . اوي ٵش، ثیبى ا اىاان ي ا٭٢بى كة ډب ڈ ا٭ياڇ يٿر

یڈ ډاٽ ٽى ي ث سان ثب یيو ڇؿڀىاوڈ یسسیت ثب ایه یبز ډه وڈ

؟ ابىؽيى

یى ى ول ثهى یيو از؟ یٮىى آیب سؿڀ آن يٹز ٵٮبڅیز مب :

ثػى آډي از؟ مبمب، ول ٵٮبڅیز یبى ي ٵٮبڅیز و٪بډی

یڈ اوپ ٭ ٽىڇ ثػى ویبډي، ثاى ایىپ ؿه سٲیی یبىى ڈ:ع

وؼبوي ثى، ػىج ٽىشبن ٿى ٽ ى ثوبډ ٥همیىى ى ياٹ٬ وشاوز آن

ى وشیؼ ډب ٵٮبڅیز هى ا ا و٪ و٪بډى ى . ا ى ایان ٽة ٽىي

وبن اىاډ ؽب ي ا و٪ یبى ى ىاهڄ ب ڈ يشبب ي ى ٽشبن

یبى ىاى و٪ ا ث يیٽىڈ ٽ يثي ڈ ي٬١ ډب یایڈ ي ٵپ ڇ ىاى

بی يثي ثیش آپب یڈ االن ١ٮٴثاى ایىپ . ى یثش ڇ

ى ؽاحیڈ ثىوي، كبال یټ ډوبڅٴ اثشياوي ي ډىڇ ٽىشبن ٽ ا یڇ

. اوي ٵشٿیڈ ٹا ډٺبثڄ

اڅمچڄ یب اال شیجبوى اكاة یبڅیز ثیهحٽىیي ٽ ی ٵپ ڇ:

يبى ٱثى ٽ ثو ثٮي ا ٽشب یمیبیى ٽىب هیچى ٿبډبوب ي

ساوي ى ي٬١ ٽىب ىاش ثبي؟ ی سأطیى ڇؽ ،ثیش ي

يییڈ ٽ یټ ىمه ثیب از ٿ ی ثجیىیي ډب ى ٽىشبن ډظچى ىایڈ؛ ڇ:ع

یيا ٽىیڈ ي ٽى ٽ حډب اكشیبع ىایڈ ث ایىپ ىيز . ي ا ىيز ٽڈ

ٽىڈ ٽ یډه ٵپ ڇ. ٽىیڈ یشیجبوى ثپىي، اڅجش ډب اشٺجبڃ ڇحا ډجب ډب

ٵشڈ ٿوبوپ ؽاوشوبیوبڃ یبڅیز ٽ بډبن ثیب يیٮى از، ڈ

ىيڅشب ا ثيز ىاوي ي اكاة # اىا$ كة ى ایه بډبن17وىیټ ث

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

346

ى ایه ،اوي ٵشٿیبڅیز ثبوٶى ڈ ٽ ى ٹير یبى ا ثيز ن

ی ثى ٽ ډظال ا ٥ٳ كة حوي ي ؽبډبن ٵٮبڅیز ىاوي؛ میه

. ػمى ډىشوت يرایبڅیز يويئال ٽبويیياى ایه كة ث ی

شیجبوى حشیجبوى اكاة یبڅیز ي ىډپار ي اڅجش و٫ حثيیه سسیت

ثاى ډب امیز ثایى ىاى ي يٳ ډب ایه از ٽ ى ياٹ٬ اٵپب ٿىی

ى، ٽ ځ ی ٽ ى ٽىشبن ڇؽا ثپىیڈ ا آنٿ٭مډى ػبن ا ٽبډال آ

. ډشأٶبو ا٥ال٭بر ډىڇ ػبن ىثب ٽىشبن ثیب ٽڈ از***

16/3/68ياى آډیپب ، 1567مب

ایىټ سػ مب ا ث وىبن ىٽش ٭جياڅكمه ٹبمچ، ىثیٽڄ كة

. ٽىیڈ یاهلل همیىى ػچت ڇ ز آیزٿىډپار ٽىشبن، ىثب ى

ایبن یپى ا حاهلل همیىى ثاى ډب آٱب آیزٿډ: ىٽش ٹبمچ

اي ا ثاى ٿٽىیڈ ٽ ثب ډ یسبیپشیه ىياوبى سبین ایان از ي ٵپ ڇ

یڈ همیىى ا؟ ثاى ایىپ ؽبى ابى ى ډیه ډب ما ي، يوىٿٿى

ٿډب ډ. یڈ ب ث و بى ىاز سب ٿثیش ث يػى همیىى ثز

ىاویڈ ٽ بو ػيیيى ثاى م هچٺبى ایان یهمیىى ا آٱب ي١ٮى ڇ

يكی ویيبى . ثاى ډىڇ ٽىشبن ثی،ي ویيبى یبى ایؼبى ي

ان اوؼبڇ ٿیمحی ٭مچیبسى ٽ حیڈ ثیب ثي ثى، میه یټ ډب ډچق

س هاي آډي، اییهحي كبال كشمب ایه يكی آډی ثى ىاىوي ثیب ډٵٺیز یڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

347

ان ډب ٿیمحاى ثاى شىٿثيس هاي ي ي ث ایه سسیت اډپبوبر ثیب

. ثػى هاي آډي

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

348

1579مب ی څډوي، يوبډ

# 1989 يئه 15 30/3/68$

وٺڄ ٹڃ

خیى سأ وشد دس ایشا يش

يیي ٽ ٿ ی كة ىډپار ٽىشبن ایان ڇىثیٽڄ ،ٹبمچىٽش آٹبى

یپبى ؽ بڃ از ٽ 10وىیټ ث . می آډبى ډاٽ ثب سان از

ىىي یى ا اىاډ ڇٿ ٭چی ویيبى ىيڅشى ػه،٥چت ٽى ى ایان یهىډوشب

ډٮڅټ، . ى ی ا آن وبڇ ثى ڇ" ٵاډ يٿػه"ٽ اٱچت ث ٭ىان

ا وٶ ثب كپډشى ي ٽ ى 250 سٺیجب ډػت ثیغ ٿایه ػه

. اوي ا و٪بډى ى ٽىشبن ډشٺ يٿایح 3000وىیټ ث

ان ٽى سلز ٵب ویيبى ىيڅشى ا ٿیمح ، ث ثٮي1984ا بڃ

اوي یپى يى آيىؽ ىز ٽیي ي ث ٭مچیبر " ډ١ٮىٿػه"ى اشار

اويا ؽ همیىى سب ډٿ. ى ٽىشڃ وياويٿ ثػبى ىی،ي ػ ډىب٥ٸ آاىي

؟ ازٿث ي٬١ آوب سأطی هاي

ىثیٽڄ كة ىډپار ٽىشبن ایان، ،آٹبى ٭جياڅكمه ٹبمچ

ى ایه ثب هى ا وجشب هجیه وبن ، ایاوىٿیمحډمشیه بډبن

آيى، يكی ویيبى یهمیىى ډبئچى ثػى ڇډٿ ": يیيٿ یىي ي ڇ ډى

س ث ثب ٭اٷ ډشڅڃ ي از، ثبڈ ١ٮیٴ ىيڅشى ا ٽ ا ډبن آس

ایه ویيب سمبیچى ث ٭مچیبر وياوي ي ٭مال ډیڄ ىاوي ا ثهى . هاي ٽى

".اػشىبة ٽىىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

349

، ډأڅ ٽى ى ایان#كڄ$ آٹبى ٹبمچ ډٮشٺي از ٽ ثاى،ثبيػى ایه

ٽىي ٽ ثاى ډاٽ ثب سان، یيى سأٽیي ڇ. كڄ و٪بډى يػى وياى ا

ثاب هاشبیمبن ٽ ىيسب ا ډمشیه آوب ىډپاى ي هىډوشبى

كپډز ایان ٿا": اٵایي ی ڇح. یش آډبى ثى ي هاي ثىح ،شىي

ا٭الڇ ٽىي ٽ كب١ از هىډوشبى ث ډب ثيي، كة ډب ث ډظبث ومبیىي

".ي ا ى ٽىيٿٵزٿساوي یهچٸ ٽى وڈ

اي . همیىى اډیييا ٽىىي از#ډٿ$ ثٮي ایز ي٬١،يةؽبؽ ى ایه

اى يو ډاٽٿٵاډ وپىیڈ ٽ همیىى ا مبن آٱب ډوبڅٴ ": يیيٿ یڇ

اډب . ٭ٺیي هى ا سٲیی وياىٿی ډب ا ډلپڇ ىاوز ي ىیحاي ى بڃ . ثى

بى كڄ یيا هاىي ي ٽ ثواىي احى یثیىب ى ثیه ػبویىبو كشمب ياٹ٬

یيا ٽىىي، ٽ ډأڅ ٽىشبن یپى ا حډوى ٽ ٽ ثب آوب يثي از

ى ٿ سػی كبڅز ػه: ث ٭الي آٹبى ٹبمچ ٭ٺیي ىاى ٽ".آوب از

ی ډپڄ ح ثب ٭اٷ سمبڇ ي از، ثی ا ٿٽىشبن، ى كبڅى ٽ ػه

" .هاي ثى

یز، حسٲییاسى ث يٹ٫ هاي ": ثىبثایه آٹبى ٹبمچ ٭ٺیي ىاى ٽ

يوى ی٬ ٿ ث ٭ٺیي اي ٽبوى ٽ يى ن".اډب وجبیشى ثیب هجیه ثى

: ٽىي ٽ یيى سأٽیي ڇ. ٽىىي یى ڇٿٽىىي، اشجب ث یػمى االډى ٹمب ڇ

ساوي ثب ڈ ی ى ڈ ویيبى هی یبىى ىاى ي ڇ،ػمى االډى"

ٽىي ا ی اي ا٩ب سأٴ ڇ".ثی ىاى ث ٭م هی اىاډ ىي ي ډبن ٽڈ

یڈ سان يیوى يػى وياى ٽ ثشاوي ح ویيى اؽایىپ ى كبڃ كب١ ی

يیوى اكشمبڃ ىاى ىآیىي ثػى حویه اؽاٵایي ٽ یاډب ڇ. ا بٹ٤ ٽىي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

350

اوي ي و ٥ٵيا ډه ډ٦مئىڈ ٽ اٽظیز ایاویبن و ٥ٵيا چ٦ىز": آیي

آوبن هابن یټ ػمى شىي ٽ یټ ٹبون ابى . ػمى االډى

".اوي ډىڇ ایان هابن چق ي اډىیز. ىډپاسیټ ىاش ثبي

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

351

2/4/68سبین ، 1581مب

B.B.Cػبڇ ػبن ومبى اىی

صاحث وسشى اجى تا دوتش عثذاشح لاس

ش ٿٶش #ىٿػىج یبڅیز ي ٽب$اڅمچڄ یبڅیز ثیه

ٽ ىٽش ٿى ایه ٽه. ا ٽىٿاى ي ى اشپچڈ ئي ث ٿٽه

٭جياڅكمه ٹبمچ ج كة ىډپار ٽىشبن ایان ڈ ٽز ىاز،

. ډبئڄ ډوشچٶى ا ػمچ ډأڅ ٽىب وی ډ٦ف ي

اڅمچڄ ا سیق ومبییي؟ بثٺ ي اياٳ ػىج یبڅیز ثیه څ٦ٶب:

ی سپیڄ ي ي ډى٪ ا ح اوشوبیوبڃ یبڅیز ىز ي بڃ :ع

آيى م بډبوبى یبڅیشى ي سپیڄ ایه اوشوبیوبڃ ىياٹ٬ ػم٬

سب بڅبى اهی ى آن ثیش اكاة یبڅیز ي یبڃ . ى ثىٿٽب

ي حی ى ح ٽ بڃ "څیمب" ٿى ٽه. ا ٽز ىاشىيحىډپار اي

سپیڄ ي، سٮياى یبىى ا اكاة یبڅیز ٽبى ػبن ڇ ي ث

اى ٽ اډبڃ ى اشپچڈ ٿى ٽه. آډیپبى السیه ٽز ٽىوييی

ى ډبوىي سو، ډ ي كة یسپیڄ ي، اكاة یبڅیز ٽب

ى . یبڃ ىډپار سٽی ث ٭٢یز اوشوبیوبڃ یبڅیز ى آډيوي

آاىیجو ٽز بی اكاة یبڅیز ىډپار ي بډبن،ٿایه ٽه

يویز اسلبى ڇ ثاى ووشیه ثب اكاة ٻٿویه ى ایه ٽهؽ ڈ،ىاشىي

ػمبی يى، ډؼبشبن، څشبن ي بډبن آاىیجو ٵچ٦یه ڈ ث

ٿكة ىډپار ٽىشبن ایان ډبوىي ٽه. ٭ىان وب٩ ى٭ر ي ثىوي

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

352

ث ": ٭جبر ثى اٿ ٮب اچى ٽه.څیمب ث ٭ىان ډمبن ى٭ر ي ثى

ىثب آن ثلض ٿاى ڈ ٽ ى ایه ٽه ي سمبڇ ثوبډ"یا ٹن ػيیيح

ي اكاة یبڅیز ي اوشوبیوبڃ ٿي، ډث٣ ث یبز ٽچى ٽه

. یبڅیز ىثب آیىي ثى

ٿهاشڈ ا هيډششبن إاڃ ٽىڈ ٽ اډبڃ ى ایه ٽه یمیه ا ڇ:

ډبئچى ډ٦ف ي؟ ؽ

ايڃ اډىیز ډشٻ ى ػبن : ډبئچى ٽ ډ٦ف ثى ٭جبر ثى ا:ع

ویه كٺٷ ث ي ډأڅ مپبى ؽٽىوى، ډجب ى ا چق ي اډىیز ي ڈ

ى ٽ ى ٿ ډأڅ ىی.ثیه ٷ ي ٱة، ډأڅ ياث٤ ثیه مبڃ ي ػىة

ثى ٽ اكاة یبڅیز ى ای ى ٭جبر ا اشار،ا ثلض ي ثب

ویه یټ ؽ ڈٿډى ډلی٤ یز ثبیي ثب ڈ ىاش ثبىي ي ى ایه ٽه

ډىش ي " اڃ اوشوبیوبڃ یبڅیز ا٭الډی"ا٭الډی ډمى ث ٭ىان

. اوي وؼبويٿٽ م ایه ډبئچى ٽ لجش ا ٽىڇ، ى ایه ا٭الډی

اډبڃ یپى ا ډمشیه ډبئڄ، ډبئڄ ٿ ىاشیڈ ٽ ى ٽهیاٿ:

ډمپه از ى ایه ډى س١یق ثيیي؟ . هبيډیبو ثى

از ٽ يٹشى ا هبيډیبو #٥$ اڅجش ى ٭ٳ ایه، ډبئڄ هبيډیبو:ع

ى . ى یب ي ائیڄ لجز ڇ ینیى، ډٮمال ا وا٫ ثیه ٵچ٤ یلجز ڇ

ث ٭چز ایىپ ثاى . ایه ډى ى اوشوبیوبڃ ثیب لجز ي از

ووشیه ثب بډبن آاىیجو ٵچ٦یه ث ٭ىان وب٩ ى٭ر ي ثى،

"اڇحډب" هىىاى ومى، يڅى كة ٿ اائیڄ ا ٽز ى ٽهٿكة ٽب

ٽز ٿ ى ایه ٽه،ى از ا اكاة یبڅیز اائیڄٿٽ كة ىی

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

353

اى ڈ ٽ ىاى و٪ هى ا ىثب مپبى ي سمب ثب ىاز ي ى ا٭الډی

. بډبن آاىیجو ٵچ٦یه ا٭الڇ ومى

ٵش ي؟ ٿ سمیمبسى ؽ لجشى ي ي ؽى ډى ډأڅ ٽىب :

ث ډأڅ ٽىب ٿان ٽهٿ ثیبى ا ومبیىي، ىثبء ډأڅ ٽىب:ع

ووز يی بثٸ ٵاو ي ىثی ،"ډيا ی یح" اب ٽىوي، ډىؼمچ آٹبى

ی ث ر ا كة یبڅیز ا،٥یبن څی٠حايڃ ٽىوى كة یبڅیز،

ى، يڅیي ػىجال،ى ا ٽمیین كٺٷ ث اوشوبیوبڃ یبڅیزٿومبیىي

ى ث شڈ ډچى ى ٿایىب ڈ. انٿیي څجىبن ي ىیحج كة یبڅیز

شیجبوى ا ػىج حډى ٽىب ي وٺ٠ كٺٷ ث ى ٽىشبن ي ١ير

ـ ٿا م ډمش آوپ ى ٹ٦ٮىبډ مى ٽه. ډچى ٽىشبن اب ومىوي

ٽبى ٿ ىی ىثبيیڈ ٽ ٵٺ٤ یټ ٹٮ٦ىبډ سیت ي يٿاڅجش ثبیي ة

ى اسجب٣ ثب ا وٺ٠ كٺٷ ث ـبى ډوشچٴ سیت وي ٹ٦ٮىبډ،ډوشچٴ

. یټ یبى ي ازى ث ٭ىان یټ اډ سا،ٽىب

%%%

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

354

1601 مب ـ B.B.Cػبڇ ػبن ومبى اىی

"وٺڄ ٹڃ"

25/4/68سبین

ا ٿن آٹبى ىٽش ٹبمچ، ٶب كبئى يوبڇسي وي ي ٹجڄ ا ياٹ٬ؽ

ى ػیبن آن، آٹبى ٹبمچ ثى ٻاى ٽى ای ډبكتحایاوى ثب يى ى

،اډي ثٮيا٩. ان ىيڅز ایان ازٿ ثب ومبیىي ډاٽ آډبى ٻسأٽیي ٽى

:ٵزٿٵشڈ ي اي ىایه ثب ٿای سمب حسچٶىى ثب ٶب كبئى ى

وٺڄ ان ایا$ٵز، ٿ ثب ایبن ىاشڈ ى آهیه ډالٹبسى ٻ:ٶب كبئى

اډیييا از ٻ،ډبسیڈ آٹبى ٵىؼبوىٿاح ة ثب سع ٻ#ٽىڈ یٹڃ ڇ

ثلان ٽىشبن ا ،اى ئی ډؼچ ثشاوي ثب ٽمټ ج ػيیي، یٮىى هبډه

، ځ ى ٽىشبن ػه ٻ از بڃ10 ثٮي ا ایىټ اڅجزكڄ ٽىي ي اٵيى ٻ

ي ا ایه ٥ٳ كة ىډپار ىكچى و٪بډى ويا اؽ ی ٻیڈ ٵمیي

یڈ ٵٮال ډبويوى از ي ٹبمچ اٵيى ٻ ایه ٽىشبن ڈ ډٮشٺي از ٻ

. بیى ز یثشبني ثي از ي آډبى آډبى كبڃ ثاى ډاٽة

آٹبى ٹبمچ ى ډى اي١ب٫ ایان آیي ٻ ی و٪ ڇایى٦ ة:

اي١ب٫ ایان ثٮي ا سلچیچى اؿ اوش٪بى ي ؿ. اوي اډیييایبیى ىاز

اهلل همیىى ىاشىي؟ ـز آیزٿى

سلچیڄ آٹبى ٹبمچ، جى ػيیي ى ډؼم٫ ٮى هاي ٽىٻ ة:ع

يى، يڅى ى كٺیٺز ا ډلشاى ی همیىى ا ڇ اى ٩ب وبن ثيي ٻ

ایىب ا ٻ. وواي ډبوي ثػبیآیي ي امى ا آن ثیش یا ثیين ڇ زٿ

. ڇ، ٭یه كٵبى هى ٹبمچ ازٿ یىاڇ ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

355

آٹبى ٹبمچ اډیييا ثىوي ثشاوىي ثشبوبیى ٻ ي ثي ٽىیي ةاب:

ثشبوب ي ٽیٶیش ي ایه ثي ة ساٵٸ ثىي، ابى ډى ثب ایان ة

ٽىوي؟

ثواي هىډوشبى ةٿ ا ثى ٻ یي ایه وشیغ آٹبى ٹبمچ ة:ع

كبڃ می ایاویب ا ةاى ٻ ٽچڈى،یٿ ة پڄډٮىبى ٽبډڄ ٹ٢ی

ا ثىبثایهب ا ثبیي ثىاى ي سبوي، بیي ایه و٫ ٽچمبر ي ایه و٫ يا

ڇ آډبى ثى ثاى ځیوڈ ةاس ییٮىى ڇ. ى وبن ثييٿ آډبىیڈ ،آن ٥ٳ

ڈ اډیييا ثى ث ػبى كياٽظ هىډوشبى ي ا آوي،كياٹڄ هىډوشبى

ٵش ٿی ح ىى ٽ وجز ث ٽىبا ییڈ االډى ڈ ا ایه سىييٽ

یټ ډٺيا اډشیبى ث كة ىډپار كب١ ثويىز ثىا ي آوب ڈ

اى ا اډ اح # اىا$ كياٹڄ ثاى ك٢ ىاشه ى ٽىشبن ي ثاىثيىي،

. وډ وبن ثيىي،هى ٽىب اى ث يیچ ډى٦ٺ

اى ث اي١ب٫ هى ٽىشبن ى كبڃ كب١ ٽىوي؟ آٹبى ٹبمچ اب:

آٹبى ، آٹبى همیىى#ډٿ$ ث ي ثو ثٮي ا ثچ، ثٮي ا آس: ع

اياب ثو ي ویيبى ډچق حٽبډال اي١ب٫ ٭ ي، : ٵزٿٹبمچ

ٵز ٿ یوي ي ڇٿػه اوي، ډظڄ بثٸ وڈ بن ا ا ىز ىاىا یبىى يكیى كي

اوبیبن ي یب ٿاىحاب ي ٿاياب ا ٹاح ، همیىىٿٽ ثو ثٮي ا ډ

اڅجش . آیىي ی سٺیجب ثیين وڈ،اوي ځٵز ىز ى ٽیپیيشببى اشار

آیىي ي یبز ٽ اكز ڇٿیمح جب ى اهشیب ،وبن ٽىشڃ ډىب٥ٸؽڈ

ث ه ٽ یټ ،اٵشي ىز ویيبى اسى یيوي ي يب ٽىشڃ ڇ یڇ

اياب اهشالٳ يیيى ى ډى حىاى ٽ ثیه هى یوپش ا یبى سػ ڇ

بی ىٽش ٹبمچ ثوی ا ډٺبالر ي ډبكج

356

ا ٿاياان سلز اډ ٹاح، یٮىى ا و٪ آٹبى ٹبمچ، ىٽىشبن يػى ىا

آډی ثلان ٽىشبن شىي، ى كبڅى ٽ هابن كڄ ډبڅمز،ډ٢بن

هیچى سىييس شىي ي ،#یي اڅيا$كم ٹاځب اياان سلز ٵډبويىح

.ثبىي یيین ى ٽىشبن ڇحٽىن ٽبډڄ ویيبى ا يٹم٬ هابن ٹچ٬

%%%