KSZTAŁTOWANIE POSTAW ASERTYWNYCH UMIEJĘTNOŚĆ … · ASERTYWNOŚĆ TAK •autentyczna pewność...
41
KSZTAŁTOWANIE POSTAW ASERTYWNYCH UMIEJĘTNOŚĆ ODMAWIANIA Teresa Ślósarczyk
Transcript of KSZTAŁTOWANIE POSTAW ASERTYWNYCH UMIEJĘTNOŚĆ … · ASERTYWNOŚĆ TAK •autentyczna pewność...
KSZTAŁTOWANIE POSTAW ASERTYWNYCH
UMIEJĘTNOŚĆ ODMAWIANIA
Teresa Ślósarczyk
ASERTWNOŚĆ to umiejętność , dzięki której
ludzie otwarcie wyrażają swoje
myśli, uczucia i przekonania, nie
lekceważąc uczuć i poglądów
swoich rozmówców.
ASERTYWNOŚĆ
TAK
• autentyczna pewność siebie
• poczucie własnej wartości
• uznanie praw własnych i innych
• realizacja własnych potrzeb bez naruszenia godności innych
• szczerość i swoboda
NIE
• bezczelność
• wywyższanie się i dominacja
• brak szacunku
• robię co mi się podoba
• manipulacja
ASERTYWNOŚĆ
• To tylko od nas zależy jak chcemy żyć, pracować, kontaktować się z ludźmi. Mamy prawo żyć tak jak chcemy – o ile nie krzywdzimy innych (rodziców, innych dorosłych, rówieśników….)
• Asertywność daje poczucie wolności, niezależności, dumy z siebie.
• TO UMIEJĘTNOŚĆ KOMUNIKOWANIA SIĘ Z LUDŹMI
ZASADA ASERTYWNOŚCI
Oparta jest na założeniu, że każdy
człowiek posiada prawa.
Zależnie od swoich preferencji
indywidualnych i potrzeb może sam
sobie te prawa określić, pod
warunkiem jednak, że nie pozostają
one w kolizji z prawami innych ludzi
ASERTWNOŚĆ ...to umiejętność spokojnego – bez skrępowania,
tremy, wstydu, zażenowania, unikania, zwodzenia, fantazjowania, odraczania w czasie, lęku, przerażenia itd.
• mówienia o sobie dobrze,
• mówienia o swoich wadach,
• przyznawanie się do błędów i przepraszania,
• wyrażania uczuć jakie żywimy do innych,
• proszenia o coś co chcemy lub nam się należy,
• odmawiania czegoś komuś,
• przyjmowania komplementów,
• przyjmowania krytyki i negatywnych ocen,
• kończenia trudnych spraw, rozmów,
• reagowania na trudne sprawy innych
Brak asertywności zazwyczaj
manifestuje się dwoma,
przeciwstawnymi zachowaniami
AGRESJĄ lub ULEGŁOŚCIĄ. Każde z
nich destrukcyjnie wpływa zarówno na
nas samych, jak i osoby z naszego
otoczenia. Warto zatem popracować nad
swoją asertywnością, bo przełoży się to
na lepsze i efektywniejsze
funkcjonowanie w świecie
MASZ WYBÓR
W swoim repertuarze zachowań człowiek ma
więc zachowania uległe, agresywne bądź
asertywne. W dwóch pierwszych przypadkach
tracimy: występując w roli męczennika
ulegamy, tracąc szacunek do siebie samego,
rola konkwistadora również dobra nie jest –
co prawda racja zostaje po „naszej” stronie,
ale agresja, dzięki której ją zdobyliśmy, odbija
się negatywnie na naszym wizerunku u
innych osób. W obu przypadkach kontakt z
drugim człowiekiem nie jest przyjemnością,
lecz walką, w której ktoś musi przegrać, by
ktoś inny wygrał.
PO CO NAM ASERYWNOŚĆ?
Można wykorzystać ją w wielu życiowych sytuacjach:
• przy odmawianiu, nie zgadzaniu się
• krytykowaniu
• wyrażaniu własnych przekonań i opinii
• w wyrażaniu uczuć (pozytywnych i negatywnych
• w nawiązaniu kontaktów
• w przyjmowaniu krytyki i pochwał (zasłużonych i niezasłużonych)
W JAKICH SYTUACJACH KORZYSTAMY Z ASERTYWNOŚCI?
• SZKOŁA – dobre relacje z rówieśnikami i nauczycielami
• SYTUACJE SPOŁECZNE – zadbanie o swój interes, czas i możliwości
• SYTUACJE OSOBISTE – uczucia na pierwszym planie
Podstawową różnicą między sytuacjami jest waga jaką przywiązujemy do uczuć naszego rozmówcy
Dlaczego asertywność jest taka ważna?
Brak asertywności jest równie niebezpieczny jak życie w stresie i powoduje podobne dolegliwości
tak jak:
• depresję - to wtedy, gdy złość na innych przenosisz na siebie,
• urazy psychiczne - gdy masz wrażenie, że inni manipulują i próbują kierować tobą,
Dlaczego asertywność jest taka ważna? • agresję - gdy nie potrafisz poradzić
sobie z uczuciami - nagromadzone, negatywne uczucia mogą wziąć kiedyś górę; złość wybuchnie wtedy w najmniej spodziewanym momencie,
• frustrację - gdy zastanawiasz się, czy możesz pozwolić, aby inni znęcali się nad tobą?
• objawy somatyczne - bóle głowy, choroba wrzodowa, nadciśnienie
Dlaczego asertywność jest taka ważna?
• lęk przed kontaktami z innymi, a w konsekwencji izolację - wtedy zaczynasz
unikać sytuacji i ludzi, którzy mogą
sprawić ci przykrość; omijając sytuacje,
które wydają ci się niekomfortowe, masz
szanse przegapić także wiele okazji do
poznania fajnych ludzi, zdobycia nowej
pracy i stanięcia przed nowymi
możliwościami.
Komunikuj się
Jak rozwijać asertywność na poziomie komunikacji?
Jak mówić, aby osiągać cele i nie zniechęcać innych do siebie?
Pamiętaj, aby każda Twoja
odpowiedź składała się z trzech
części:
1. Okaż empatię - postaraj się udowodnić rozmówcy, że rozumiesz jego zachowanie i nie chcesz wywołać kłótni, np.: "Wiem, że miałeś dużo pracy.
2. Nazwij problem - powiedz, co Cię denerwuje i dlaczego, np.: "....czuję się zlekceważony...„
3. Powiedz, czego oczekujesz - to prośba o zmianę zachowania i propozycja, jak zamierzasz to zrobić, np.: "Chcę, abyś w ciągu godziny oddał mi moją książkę, gdyż jest mi ona bardzo potrzebna."
PAMIETAJ
• Używaj języka ciała - zwróć się do rozmówcy, stań lub usiądź prosto, rób wszystko, by zachować miły, ale poważny wyraz twarzy, mów spokojnie i miękko
• Używaj sformułowania "ja" - skup się na problemie, nie oskarżaj i nie obwiniaj innych, Mów: "Chciałbym skończyć moją wypowiedź bez przerywania" zamiast "Ty zawsze mi przerywasz",
PAMIETAJ • Mów o faktach, a nie o sądach - powiedz:
"Musisz popracować nad swoją interpunkcją" zamiast: „To pismo jest do bani"
• Nazywaj rzeczy po imieniu - Mów: „Jestem wkurzony, gdy mój kolega łamie obietnice" zamiast: "Mój kolega bywa wkurzający„
• Mów prosto i zrozumiale - zadając pytania, nie zapraszaj innych do rozmowy. Mów więc: "Czy możesz...?", a nie: "Czy nie masz nic przeciwko...?"
PRZYKŁAD Sytuacja: Kolega namawia Cię na wypicie z
nim piwa.
• Początkiem odmowy jest słowo NIE. Nie, nie będę pić z Tobą piwa.
• Następnie krótko przedstawiamy czego
nie chcemy, na co się nie decydujemy: Obiecałem rodzicom i samemu sobie, że nie będę pić alkoholu.
• Podtrzymaj dobre relacje: Ale chętnie pójdę z Tobą, napije się colę.
Teraz Wy spróbujcie odmówić
Sytuacja :
• Dwa dni męczyłaś/eś się nad
zadaniem domowym, ale teraz
jesteś z niego dumna. Kolega prosi
Cię żebyś dała mu odpisać.
Teraz Wy spróbujcie odmówić
• Początkiem odmowy jest słowo NIE. Nie, dam Ci odpisać.
• Następnie krótko przedstawiamy czego nie chcemy, na co się nie decydujemy: Bardzo się przy nim napracowałam. Obiecałam sobie, że nie dam go nikomu odpisać.
• Podtrzymaj dobre relacje: Ale chętnie pomogę Ci w rozwiązaniu tego zadania.
SPOSOBY ODMAWIANIA 1. Po prostu powiedz ,,Nie”
np. Pokręć głową:,, Nie dziękuję. Nie mam na to ochoty. Nie myślę tego robić”).
2. Odejdź
(np. Zasadą jest powiedzenie ,,nie’, nie więcej niż dwa razy i jeśli to nie skutkuje, odejść- szybko i pewnie).
3. Zignoruj
( np. Po prostu zignoruj, udawaj, że jesteś zajęty, w ogóle nie odpowiadaj).
4. Podaj powód
( np.,, Muszę iść do domu, obiecałem mamie. Przepraszam, mam jutro klasówkę”).
5. Zmień temat
( np.,, Podoba mi się twój plecak, ile kosztował?’).
SPOSOBY ODMAWIANIA 6. Zażartuj
( np.,, Z chęcią, ale oglądam bajki na dobranoc”).
7. Oburz się
( np. Nie mogę uwierzyć w to, co słyszę. Chyba nie mówisz tego poważnie”).
8. Powiedz komplement
(np.,, Jesteś fajnym i mądrym chłopakiem, ale ten pomysł mi się nie podoba”).
9. Zaproponuj coś lepszego
( np. ,, Mam lepszy pomysł, chodźmy, pokażę Ci moją kolekcję płyt”).
10. Rzuć wyzwanie
(np. ,,Jesteś przecież moim przyjacielem, więc nie namawiaj mnie do czegoś, czego nie chcę zrobić”).
ASERTYWNA ODMOWA • Nie zawiera pretensji (znów mnie prosisz o to
samo)
• Nie jest wymówką ( nie wolno mi dawać zeszytu, bo możesz mi go pobrudzić)
• Nie jest usprawiedliwianiem się (chętnie bym to zrobiła ale lekarz mi zabronił)
• Nie jest aluzją (czy aby dobrze robisz prosząc mnie o to? Już raz tak było, pamiętasz?)
• Nie jest pouczeniem (gdybyś chodziła na lekcje to nie musiałabyś teraz prosić kogoś o douczanie, sytuacja byłaby inna)
INDIAŃSKA OPOWIEŚĆ O DWÓCH WILKACH
Przy ognisku stary wódzi indiański
przemówił do dzieci:
- Musicie o tym wiedzieć, że w
każdym człowieku żyją dwa wilki,
które nieustannie ze sobą walczą.
Jeden z nich symbolizuje
wszystko to, co jest w człowieku
szlachetne i wspaniałe, a drugi
reprezentuje przeciwieństwo
tego.
- A który tych wilków
wygrywa? - zapytało jedno z
dzieci.
Stań się lepszym człowiekiem. I zanim poznasz kogoś upewnij się, że znasz siebie i że nie będziesz chciał być taki jak on chce, ale będziesz sobą.
Gabriel Garcia Marquez
Asertywność wymaga wiary w siebie
Herbert Fensterheim, amerykański psycholog, współtwórca teorii asertywności, mówił: "Jeśli masz wątpliwości, czy dane zachowanie jest asertywne, sprawdź, czy choć trochę zwiększa twój szacunek do samego siebie". Asertywność wymaga pewności, że to, co myślisz i czujesz, jest ważne.
Asertywność to umiejętność
odrzucenia fałszywych przekonań na
swój temat i uwierzenia we własne
możliwości. To także zdolność
stanowczego, lecz łagodnego
wyznaczania własnego terytorium,
przy jednoczesnym poszanowaniu
terytorium innych. Zachowanie
asertywne daje poczucie mocy i
wiary w siebie. Dlatego warto nad
nim pracować.
LITERATURA
• Benedict A.: Asertywność jako proces skutecznej komunikacji. Asrium Media 2011
• Cloud H., Townsend J.: Sztuka mówienia „nie”. „Świat Książki”, Warszawa 1997.
• Gillen T.: Asertywność, Wydaw. „Petit”, Warszawa 1998.
• Wróbel A.: Asertywność na co dzień, czyli jak żyć w zgodzie ze sobą i innymi Seria wydawnicza: Samo Sedno, 2008
• Zubrzycka - Maciąg: Trening asertywności w kształceniu pedagogicznym Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie - Skłodowskiej, 2011
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
