PUNOI: KRISLI QIRJO PRANOI: DR.EDLIRA MENKSHI IRMA SHAHOLLI KRISTJANA DUNI

Republika e Shqiperise Universiteti “Fan Noli” Korce Fakulteti I edukimit dhe filolgjise Departamenti “Historis dhe gjografise” Lenda ;Gjografi e rregullimi teritori Viti I pare

Tema: “Korca ne funksion te urbanizimit ”

PERMBAJTJA

Pozita gjografike Kushtet natyrore Relievi Popullsia Ekonomia Turizmi Infrastruktura socilale Ristruktimi I punesimit Infrastruktura rrugore Kultura

POZITA GJEOGRAFIKE

Korca ben pjese ne rajonin juglindor te Republikes se Shqiperise. Rajoni ne veri kufizohet me rrjedhen e mesme te Shkumbinit dhe ne jug shkon deri ne Malesine e Melesinit , ne lindje e juglindje ndjek kufirin politik me Republiken e Maqedonise dhe me Republiken e Greqise. Ne perendim kufiri ndjek luginen e Devollit , lugina e Tomorrices, pret me poshte luginen e Osumit, kalon ne zonen e burimeve te Lengarcies , futet ne luginen e peroit te Carshoves dhe pastaj ne luginen e Vjoses dhe pastaj ne luginen e Vjoses deri ne Tre Urat ne kufi .Rajoni ka nje pozite gjeomorfologjike , sepse eshte territor kufitar me Maqedonine dhe Greqine .

KUSHTET NATYRORE

Ndertimi gjeologjik. Rajoni perbehet nga shkembinj

magmaike , por perhapje te konsiderueshme kane dhe gelqeroret e terigjenet .Perhapia e terigjenve lidhet me egzistencen e shume liqeneve ndermalore. Keta lloj shkembinjsh gjenden ne fushgropa e gropa,si: fushgropa e Korces, e Perrenjasit , gropa e Kolonjes, e Pogradecit , ne lugina, si lugina e Shkumbinit te Siperm por edhe ne disa kodra e male. Karakteristike per kete rajon eshte prania e struktures horst-graben me rendesi per formimin e relievit.

Relievi Relievi perhehet nga male te larta, te kufizuara

nga shkeputje tektonike paralele te formuara ne horste . Permenden Mali I Thate ,Mali I Shebenikut , I Moraves , I Gramozit, I Ostrovices dhe malesia e Mokres , Gore-Oparit, Voskopojes dhe Vithkuqit. Ndermjet maleve gjenden gropa e fushgropa te thella te formuara ne grabene dhe ne lartesi 600-1100 metra mbi nivelin e detit .

Klima Korça ka klimë mesdhetare kalimtare (ose

klimë mesdhetare kontinentale) me ndryshime të mëdha në temperaturë. Muaji më i nxehtë është gushti (25°C) ndërsa muaji më i ftohtë është janari (2°C). Mesatarisht gjatë vitit bien 710 mm reshje të cilat minimumin e arrijnë në verë ndërsa maksimumin në dimër, duke e bërë Korçën një qytet përgjithësisht të thatë krahasuar me pjesën tjetër të Shqipërisë së lagësht. Temperaturat në Korçën që përthith 2300 orë rrezatimin diellor, përgjithësisht mbeten më të ulta se pjesa tjeter e Shqipërisë perëndimore, por më të larta se pjesa veri-perënimore për shkak të lartësisë mesatare në rrafshin e Korçës. Megjithatë janë regjistruar raste kur temperatura ka arritur deri në 40°C ose më tepër.

 

Hidrografia perbehet nga disa lumenj ,si Shkumbini I Siperm, Osumi e Devolli dhe nga rrjeti I tyre I perrenjve . Ne kete Rajon ndodhen tri liqene te rendesishme Liqeni I Ohrit ,I Prespes se madhe dhe Prespes se vogel si dhe nje numer liqenesh akullnajore ne disa kreshta malesh .

Tokat me te perhapura jane kryesisht te kafenjtat e te murrmet pyjore.

Bimesia pyjore eshte e pasur dhe perfaqsohet me ahun dhe haloret. Kjo bimesi eshte e perhapur ne Polis , Valmare . Morave , Vithkuq Guri I zi , Ostrovice etj… Ne kreshtat e larta te maleve ka livadhete pasura ,ndersa ne vendet e ulta perhapen dushqe e shkurre.

POPULLSIA

Popullsia e qytetit të Korçës numëron rreth 86 176 banorë, me një ndarje pothuajsetë njëjtë të femrave dhe meshkujve (sipas të dhënave statistikore tëvitit 2007). Në një analizë të vitit 2004, vihet re që numri ipopullsisë “hyrëse” në qytet është më i madh se ai i popullsisë“dalëse”. Kjo tregon për një tendencë shtimi të qytetit, me gjithërënien e menjëhershme që pësoi pas vitit 1990 prej migrimit brendavendit dhe emigrimit jashtë shtetit të një numri të konsiderueshëmbanorësh të qytetit, si dhe për shkak te studenteve, te cilët pasperfundimit te studimeve kane pasur tendence te ushtrojnë profesionin etyre ne vendin apo qytetin ku kane ndjekur studimet e tyre. Përveçkombësisë shqiptare popullsia në qytet dhe rreth tij është pak epërzier me vllehë, sllavë dhe rumune. Gjuha Flitet gjuha shqipe mengjyrime dialektore. Ky dialekt është i ngjashëm me atë të Pogradecitpër shkak të fqinjësisë së tyre. Një pjesë e mirë e popullsisë fletgjuhën greke për shkak të emigrimit dhe afërsisë me Greqinë, dhe njëpjesë vllahe gjuhën karakteristike të tyre, që është një dialekt irumanishtes.

popullsia sipas 0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0

0.64000000000000

2

0

0-14 vjec15-64vjecmbi 65 vjec

TE DHENA PER FAMILJET

Familje nje prinderore 1028

Dy familje 1841

Shume familje 57

Cifte pa femije 2303

TE DHENA PER NDERTESAT DHE FAMILJET NE QYTETIN E KORCES

< Numri I banesave sipas nr te frymeve :

Banesa me nje fryme 782Banesa me dy fryme 2137Banesa me tre fryme 2496Banesa me kater fryme 3881Banesa me pese fryme 2236Banesa me gjashte fryme 2058 <Karakteristika e ndertesave Shtepi individuale 5599 Pallate 476 Per qellime te tjera 60 Banesa kolektive 41 gjithesej 6176

Banesa me dy fryme 2137

Banesa me tre fryme 2496

Banesa me kater fryme 3881

Banesa me pese fryme 2236

Banesa me gjashte fryme 2058

EKONOMIA

Ekonomia e qytetit të Korçës i ka themelet e saj ne zhvillimin buqesor, por nuk mund të lihen pa përmendur bizneset e mëdha të qytetit të cilat përfshijnë kryesisht sektorin e ndërtimit civil dhe prodhimin e materialeve të ndërtimit, sektorin ushqimor dhe atë të shërbimeve. Edhe pse Korça ofron mundësi të mira për zhvillimin e turizmit, ngelet akoma shumë për të bërë në këtë drejtim. Niveli ekonomik i qytetit aktualisht ndodhet në një rritje kostante edhe pse duhet të sigurohet akoma stabiliteti ekonomik sipas standarteve të BE-se.

SEKTORI PRIMAR --- BUQESIA Siperfaqja e pergjithshmee fordit te tokes ne rrethin e

Korces eshte 175.212 ha nga e cila toke buqesore 46.939 ha ose 26.7 %. Nga toka buqesore 89.7% eshte per bimet e kultivuara dhe 10.3% per pemtari e vreshtari . Fushgropa e korces me rreth 18.000 ha eshte me e rendesishmja per prodhimin buqesor ne Rreth . Ajo perben simbolin e kultures buqesore dhe rendimenteve te larta ne bimet e kultivuara edhe ne shkalle Republike .Ne strukturen e bimeve te arave bimet qe perdoren per ushqimin e kafsheve zene 44-45% te siperfaqies , gruri 35-36% . Ne siperfaqie relativisht te vogel mbillet duhan , fasule ,perime , patate etj…Ne formen te konservuar , qepa e bardhe , fasulja pllaqi jane produkte specifike te zones . Ne pemtari siperfaqit me te medha jane mbjelle me molle dhe me pak me kumbulla, dardha,qershi etj…

Blektoria Prodhimi nga kafshet eshte

nje nga deget efikase te buqesise ne rrethin e Korces . Ne vitin 1999 u mbareshtruan 38.512 krere gjedhe nga te cilet rreth 28.000 krere lope ; 100.000 krere te leshta ;37.000 krere te dhirta ; 2.410 derra , 5.820 blete, etj…Per zhvillimin e blektorise Korca eshte e rendesishme edhe ne shkalle Republike . Ai ze vendin e peste ne Republike per numrin e krerve te lopeve , vendin e katert e ze ne prodhimin e mishit etj… pervec rritjes tradicionale te derrave lopeve dhe shpendeve jane ngritur dhe disa qendra industriale per prodhimine vezeve , per prodhimin e mishit te derrit .

INDUSTRIA --- SEKTORI SEKONDAR

INDUSTRI pas viteve ‘90 ka pesuar ndryshime strukturore . Deri ne vitet ‘90 vendin kryesor te ekonomise e zente : industria e nxjerrjes dhe e pasurimit te hekur nikelit , e qymyrgurit , industria e lehte ushqimore, energjitike , dhe industria mekanike me uzinen e precizionit e shume oficina te tjera. Ndryshimi I sistemit ekonomik nne vitet ‘90 dhe teknologjia jobashkohore prodhuese e ketyre degeve te industrise . Ne kushtet e reja industria pesoi rndryshime ne pershtatie me kerkesat e tregut dhe cilesine e prodhimit . Aktualisht ajo eshte e organizuar mbi bazen e ndermarieve te vogla dhe te mesme .

Industria ushqimore mbeshtetet ne ndermariet e prodhimit te veres, dhe te pijeve te tjera alkoolike dhe ne punishtet e perpunimit te produkteve te ndryshme buqesore e blektorale.

Industria e perpunimit te drurit bazohet ne stabilimntet e perpunimit te lendes drusore (ne Malesine e Gore-Oparit , te Mokres , te Soporit , te lenies , ne pllajen e Kolonjes)

Industria e materialeve te ndertimit bazohet ne perpunimin e gureve te ndryshem te ndertimit , sic jane guret gelqeror , ranore e shtufor. Materiale argjilore perdoren per prodhimin e tullave . Qytetaret korcare perdorin shume gurin e gdhendur , te kombinuar me drurin dhe hekurin per ndertimin e banesave .

Industria tekstile dhe e veshjeve Kjo industri tradicionale per zonen sot karakterizohet

nga industria e konfeksioneve ku sot jane rreth 32 firma te tilla me investitore vendas dhe te huaj ku punesohen rreth 3500 punonjes , kryesisht gra e vajza , prodhimet e te cilave rreth 90% eksportohen (mund te permendim Alfan sa , Gordon Star, International Korca etj… Tendenca po conjne ne rritjen e investimeve ne kete fushe , dhe ne dege te tjera si : filaturimi , thurja, ngjyrimin stampimi , etj…

Industria Minerale Ne rajonin e Korces gjenden dy vendburime qymyguri , ne Mborie-Drenove qe nxjerr qymyrin me fuqi kalorike 3300-3700KKOL\kg dhe ajo e Gores me tregues kalorik 2400-3400 KKOL\KG . Eshte dhe miniera dhe fabrika e bakrit ne Rehove me kapacitet perpunues 60000 ton ne vit, si dhe miniera e hekur-nikelit-silikatit ne Bitincke. Nderkohe ne vendburimet e asbestit, talkut , gureve dekorative e gelqerore presin investitoret e tyre per tu vene ne eficence .

Dege te tjera . Sot ka marre shtrirje te gjere ne prodhimi I mobiljeve , kepucve , lekura, punishtet e prodhimin e vetratave prej duroalumini prodhimi I qeramikes , prodhimin I ambazhurve plastike dhe me nje perdorim si ato te tetrapakut etj..Duke hapur perspektiva per shtrirje te metejshme dhe evadim te mallrave ne tregje pertej kufijve te rajonit.

SEKTORI TERCIAL I EKONOMISE

Transporti Korça është një nyje e rëndësishme për

trasportin shqiptar. Qyteti ndodhet 181 km larg kryeqytetit. Aksi rrugor Korçë-Tirane  është pothuajse tërësisht i rindërtuar dhe largësia kohore është rreth 3 orë. Aksi rrugor Korçë-Kapshticë (Doganë) është nga të paktat rrugë në Shqipëri që plotësojnë standartet ndërkombëtare dhe mund të përshkohet në rreth 30 min. Korça shërben edhe si pikë-lidhje me zonën Jugore të Shqipërisë, por në këtë drejtim rrugët lënë shumë për të dëshiruar dhe ngelet akoma shumë për të bërë. Linja hekurudhore kombëtare nuk ka perfshirë këtë qytet për arsye te trajtave të ashpra të relievit. Vitet e fundit janë bërë shumë investime dhe pritet që brënda pesë-vjeçarit të ardhshëm të përmirësohet më tej sektori i transportit.

Turizmi ne kete qytet ka dy pika te rendesishme e te frekuentuara shpesh nga turistet, fshatrat Voskopoje e Dardha. Pervec klimes malore, me pyje te dendur me pisha e bredha, dhe prezencen e nje peisazhi mbreselenes, turistet mund te gjejne pjese nga historia dhe trashegimia e popullit shqiptar duke filluar nga periudha e sundimit Bizantine Ne Voskopoje gjenden nje numer i konsiderueshem kishash ortodokse dhe manastiresh qe i perkasin kesaj periudhe. Gjate dimrit te dy keto fshatra turistike ofrojne pista skijimi per vizitoret e tyre.

Tregtia ne nje sektor I rendesishem per punsimin e nje pjese te konsiderueshme te popullsise se rajonit Eshte e perqendruar kryesisht brenda ne qytet

Artizanati perben nje dege tradicionale te ekonomise se qytetit per prodhimin e produkteve prej leshi , metali , druri , te pocarise dhe te gurit dekorativ .

INFRASTRUKTURA SOCIALE

Arsimi : Infrastruktura arsimore e rrethit nuk paraqet ndnje problem te vecante pasi vitin e fundit jane ndertuar shume shkolla dhe kopshte. Sot numerohen rreth 107 kopshte me nje kapacitet 5281 femije dhe 256 edukatore. Numri I shkollave ka ne 183 duke perfshire ketu 160 shkolla te arsimit 9-vjecar , 22 shkolla te mesme dh nje universitet. Ne bankat e shkollave 9-vjecare mesojne rreth 21944 nxenes dhe japin mesim 1302 mesues. Ne arsimin e mesem egzistojne rreth 21 shkolla shteterore (11 shkolla ne qytet dhe 10 ne fshatra) si dhe dy private . Numri total I nxensve ne keto shkolla eshte 5407 dhe numri I mesusve rreth 326 .

Shendeti :Sherbimi Shendetsor perfaqesohet nga aktiviteti I spitaleve ,Poliklinikes dhe Qendrave Shendetsore . Spitali qendror I qytetit ka nje kapacitet prej 545 shtreter dhe nje staf prej 63 mjeke dhe 186 infermiere. Krahas spitalit eshte edhe Poliklinika e qytetit ku kryhet nje numer afersisht 224 vizita ne dite dhe sherben nje staf I specializuar mjekesh , infermieresh dhe mami .Ne rrethin e korces ka rreth 63 abulanca qe I sherbejne me teper popullsise fshatare.

RISTRUKTIMI I PUNESIMIT

Rajoni I Korces ka nje popullsi prej 197.000 banore ku zhvillohet aktiviteti 94 ndermarrjeve dhe institucine shteterore nga te cilat 51 jane buxhetore dhe 43 jo buxhetore. Ne sektorin privat jane licensuar gjithesej 1877 subjekte, prej te cilave 670 jane me karakter tregetar 543 me karakter sherbimi ,212 jane firma vendase , 20 jane firma te huaja etj… Nga gjithe subjektet e regjistruara 84% jane subjekte fizike dhe 16% jane subjekte juridike. Forcat e punes arrijne ne 102.000 vete prej te cileve 65.400 jane te punesuar duke perfshire dhe sektorin e buqesor jane te punesuar 14.200 veta prej te cilve 58.3% ne sektorin shteteror ose 8.280 veta ,41.7% ose 5.920 vete ne sektorin privat . Te papunet arrijne shifren 36.000 prej te cilve 9.200 persona jane te regjistruar ne zyrat e punes per perkrahie ekonomike kurse pjesa tjeter, pavarsisht se figurojne te tille jane te vetepunesuar por te pa regjistruar . Nderkohe numri I te punesuarve pritet te rritet gjate vitit ne vazhdim si rezultat I mjaft investimeve qe po behen nga firma te ndryshme e kjo sidomos me funksionimin e sistemit te kreditit.

TREGUESIT E PUNES

Punonjesit

Nr Fondi per 1 vit

Drejtues 422 315086

Spec. arsim I larte

2791 1617403

Tek. spec. 981 311342

Nenpunes te thjeshte

364 128675

Puntore 1105 311521

Punonjesit Drejtues Spec. ar-sim I larte

Tek. spec.

Nenpunes te thjeshte

Puntore

TE DHENA PER PUNEKERKUESIT E PAPUNE SIPAS GRUPMOSHAVE

grupmoshat Punekerkuesit e papune

15-19 110

20-24 481

25-29 447

30-34 444

35-39 488

40-44 563

45-50 767

Mbi 50 184615

-19

25-2

9

35-3

9

45-5

0

0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

020040060080010001200140018002000

>PUNEKERKUESIT E PAPUNE

Niveli arsimor Punkerkruesit e papune

Me pak se fillor 97

Fillor 553

9 vjecar 2741

Mesme e pergjithshma

993

Mesme profesionale

560

universar 202

Chart Title

NE BASHKINE E KORCES TRAJOHEN :

-- Invalide pune te gupeve te ndryshme te indivalitetit(1993 vete)

-- Persona me aftesi te kufizuara (1381) -- Persona te verber (191 vete) --Persona para e tetraplegjike (95 vete)

Invalide pune 1993

Persona me aftesi te kufizuar

1381

Persona te verber

191

Persona para e tetraplegjike

95

INFRASTRUKTURA RRUGORE

Pozicioni I rrethit te Korces eshte shume I rendesishem per sa I perket lidhjes me rrjetin kombetar sepse jane dy pika kalimi kufitar qe lidhin vendin me Greqine (Dogana e Kapeshtices) dhe me Maqedonin (Dogana e Gorices). Ne rrethin e Korces egzistojne rreth 470 km rruge nga te cilat 142 jane ne zonen urbane (brenda vijes se verdhe) dhe pjesa tjeter ne zonat rurale , prej te cilave 189 km jane rruge nacionale dhe pjesa tjeter rruge rurale . Rruge te asfaltuara gjithsej jane 144km . Nderkohe po behen investime per lidhjen e korridorit te 8-te ne kete rajon ndermjet investimeve ne rruge nacionale qe do te shnderronet ne autostrade ne segmentin Korce-Pogradec-Kapeshtice . Ne vitin 1999 Korca numeronte 7.600 atuomjete nga te cilat 4320 vetura . Numri I udhetarve ishte 582.000 me nje mesatare ditore prej 1.592 udhetare ne dite , kurse te levizja e mallrave kap shifren prej 2.155 mije ton .

KULTURA

Korça përbën një nga qendrat kulturore më të rëndësishme të Shqipërisë. Vetë muzeumet e shumta në qytet përshkruajnë aktivitetin kulturor ndër shekuj. Është e mirënjohur shkolla e parë shqipe në këtë qytet që daton në vitin 1887, shkolla e parë në Shqipëri për vajza, si dhe liceu Francez i ndërtuar në vitin 1917. Edhe pse ndër vite qyteti ka qënë pushtuar disa herë, ndikimet e huaja përbejnë një pjesë të vogël te kulturës korçare.

Muzeu Kombëtar i Arsimit Korçë. Në ndërtesën ku ndodhet sot Muzeu Kombëtar i

Arsimit shqiptar, ndërtesë Monument Kulture 150 -vjeçare, është hapur Shkolla e Parë në gjuhën shqipe, ose siç thirrej atëherë, "Mësonjëtorja e Parë Shqipe". Kjo shkollë u hap më 7 Mars 1887, me leje nga Perandoria Osmane. Në këtë muze pasqyrohet historia e shkrimit shqip, e morisë së alfabeteve deri në alfabetin që kemi sot, vendosur në Kongresin e Manastirit, më 1908. Gjithashtu pasqyrohet historia e librit shqip prej abetares së parë të gjuhës shqipe (evetari, 1844), hartuar nga Naum Panajot Bredhi (Veqilharxhi).Ndërtesa e muzeut ka tetë mjedise ekspozimi.          

Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar Korçë.

Muzeu Kombëtar i Artit Mesjetar në Korçë, u përurua më 24 Prill 1980. Ai është një nga qendrat muzeore më të rëndësishme të Shqipërisë e më gjerë. Fondi i tij ka mbi 7 mijë objekte kulti e arti, kryesisht ikona e më pak punime guri, druri, metali e tekstili. Në sallën kryesore janë vendosur një koleksion ikonash dhe objekte nga më të mirat, krijuar në shekuj e që pasqyrojnë momente të ndryshme të zhvillimit të ikonografisë shqiptare dhe përfaqësuesit kryesorë të tyre. Aty ka vepra të autorëve anonimë të shek. XIII-XIV dhe të tjerë të mirënjohur si: Onufri, Onufër Qiprioti, Mësues Kostandini, Jeromonaku, Shpataraku, Selenicasi,

Muzeu Arkeologjik Kombetar eshte nder institucionet kulturore ne moshe me te re. Ai u krijua ne vitin 1985 dhe mori forme me te gjere e me te plote pas organizimit te vitit 1990. Ky muze eshte vendosur ne dy banesa karakteristike Korçare te fillimit te shekullit te XIX 19-te te cilat per vlerat arkitektonike te tyre jane shpallur monumente kulture. Muzeu Arkeologjik Kombetar eshte i veçante ne llojin e vet ai eshte perqendruar ne prehistorine e zones juglindore e fillon nga periudha neolitike dhe deri ne fazen e zhvilluar te epokes se hekurit. Ne kete muze jane perfaqesuar disa vendbanime te rendesishme prehistorike si Maliqi Potgoria Dunaveci Trajani e permbyllet me nje sezon te vogel te periudhave pas prehistorike. Tek Muzeu Arkeologjik Kombetar ka rreth 1.200 objekte te ekspozuara shumica me perkaesi nga epokat e neo-eneolitike bronzit dhe epokes se hekurit.

KORCA Përsa i përket tërësisë së gjithanshmes të aspektit të zhvillimit, Korça është

kryeqendra e Shqipërisë Juglindore, me histori, e traditë të pasur dhe me arsim e kulturë të zhvilluar. Si trevë, ky qytet është banuar qysh në kohët më të lashta dhe për më tepër ka luajtur një rol shumë të rëndësishëm për shtrirjen e kishës bizantine në Shqipëri. Gjetjet e periudhës së neolitit dëshmojnë se vendi është vazhdimisht i banuar për rreth 6000 vjet me rradhë. Nga epoka në epokë ka patur kapërcime dhe përparime të ndjeshme kulturore. Territori ku ndodhet sot qyteti shtrihet mbi nje vendbanim Ilir, i cili mendohet të ketë lidhje me kulturen e Barçit (zonë pranë Korçës, ku janë gjetur tomba të periudhës Ilire).

Në historinë e erës së re, Korça përmendet për herë të parë në shekullin e XV, kur u themelua si qytet dhe u zhvillua më tej si qendër tregtare dhe artizanale. Në gjysmën e dytë të shekullit të XIX qyteti i Korçës u shëndrua në qendrën më të madhe ekonomike, tregtare, e kulturore të vendit, si një urë lidhëse ndërmjet kulturës lindore dhe asaj perëndimore dhe portit të Selanikut e atij të Durrësit.

Edhe në ditët e sotme Korça përfaqëson një prej qyteteve më të këndshme dhe me kulturë qytetare të Shqiperisë. Gjatë një vizite në këtë qytet mund të vizitoni Katedralen Orthodokse ( më e madhja në Shqipëri), lagjet e banuara midis bulevardeve “Shën Gjergj” dhe “Republika”, të cilat ruajnë brenda tyre rrugicat tipike të shtruara me kalldrëm, muzeun e artit mesjetar shqiptar, si dhe pazarin e vjetër të Korçës që ka qënë një nga qendrat më të rëndësishme tregtare të Ballkanit.

PAZARI I VJETER I KORCS

Pazari i vjetër I Korces me vlera historike dhe monumentale, pjesë të rëndësishme të tij ka pasur ato që quheshin “Hane” dhe që mbajnë ende këtë emër për ndërtesat e shpallura monumente kulture të kategorisë së parë. Por, duket se vetëm emri u ka mbetur ndërtesave karakteristike që në kohët e lulëzimit të këtij pazari nga fundi i shekullit të kaluar dhe fillimit të shekullit  XX, kur ekzistonin jo pak, por 18 të tilla. Hanet mbanin emra sipas klientëve që strehonin apo zonave nga vinin ata, dhe të tillë ishin Hani i Gjelit, Hani i Manastirit, Hani i Maqedonasve, Hani i Voskopojës, Hani i Elbasanit, Hani i trebickallinjve, Hani i vithkuqarëve, Hani i devollinjve etj. Pothuajse të gjithë janë të shkatërruar, siç ka ndodhur me pjesën më të madhe të këtyre haneve, që tani ose u janë zhdukur gjurmët, ose kanë mbetur ca mure të vogla me gurë. Ishin të gjithë me vlera historike dhe pjesë e trashëgimisë kulturore, që mbart pazari i vjetër i Korçës, por si para viteve ‘90, edhe më pas, nuk është treguar ai kujdes që duhej për ekzistencën e tyre të mëtejshme si qendra muzeore.

FUND