Konuşma- Dinleme
description
Transcript of Konuşma- Dinleme
Konuşma- Dinleme Sözel iletişimde konuşma
becerilerinin yanı sıra dinleme becerileri de önem taşımaktadır.
Etkili konuşma ve dinleme becerilerine sahip olan bireyler, toplum içinde daima aranan ve itibar gören bireyler arasındadır.
Dinlemek ne demek?
Dinlemek: Sesleri anlamlara dönüştürmek
Dinlemek sosyal ve profesyonel başarı için gerekli bir beceri.
Dinleme
Dinleme, en az konuşma kadar önemlidir.
Özellikle sözel iletişimde iyi bir dinleyici olmak şarttır.
Yazılı bir iletişimde okunulan bir yazı anlaşılmadığında tekrar tekrar okunabilir, oysa dinlemede bu şans yoktur.
Dinlemek-Duymak Dinleme duymaktan farklıdır. Duymak, ses dalgalarının kulak zarına
çarpmasıdır, gelen mesajların bir ses dalgası olmasıdır.
Dinleme ise kaynağın kodlayarak gönderdiği mesajı anlamaya çalışmak, kod açmak, işittiğimizi anlamak ve muhafaza etmektir.
Bazen duyduğumuzu hatırlamayız. Çünkü, dinlememişizdir.
İyi bir dinlemede sadece sözcüklerin kod açımına değil, kaynağın beden diline de (el kol hareketleri, mimikler, ses tonu vb.) dikkat etmek gerekir.
Etkin dinleme için ilkeler Dinlerken siz de konuşmayın Dinlemeye konsantre olun Empati gösterin Sadece kelimeleri değil, kaynağın düşüncelerini
de anlamaya çalışın Karşınızdakinin sözünü kesmeyin Dikkatinizi konuşmacıya verin, göz teması kurun İyi anlaşılmayan konuları not alın, soru sorun,
aydınlatın Kaynağın nasıl anlattığından çok, ne anlattığına
bakın Dinlerken zaman zaman tekrarlar yapın Anlamadığınızda yorum yapmayın
Dinleme İletişim süregiden bir süreçtir ve tek
bir iletiden söz etmek güçtür. Gönderici ve alıcının iletişim tarzları
farklı olabilir. Bireysel ve kültürel girdilerde farklılıklar Fizyolojik ve psikolojik yapıda farklılıklar Aktarılan iletideki farklılıklar Kanal seçimindeki farklılıklar . . .
Dinleme
Eve’in göğsünden bir cerrahi operasyonla bir kitle alınıyor.
Kız kardeşine, arkadaşına ve kocasına bir operasyon geçirmenin ve bedenindeki bu değişikliğin ona ne kadar kötü hissettirdiğini ifade ediyor.
Dinleme Kız kardeşinin ve arkadaşının tepkileri
Seni anlıyorum. Ben de ameliyat olduğumda benzer duygular hissetmiştim.
Bedeninin bir bölgesinin tahrip edildiğini hissediyor olmalısın.
Kocasının tepkisi Estetik ameliyat yaptırabilir ve göğsünde
meydana gelen tahribatı düzelttirebilirsin.
Dinlemek aktif bir süreçtir
İletişim davranışları içinde dinleme konuşmadan sonra en uyarıcı etkinlik.
Küçük grup tartışmalarında genellikle konuşanların tartışmadan aldıkları doyum daha yüksek.
Konuşmak için dinlemek
Araştırma bulgularına göre konuşmak dinlemekten daha eğlenceli görünüyor. Konuşmanın işlevleri daha çekici olabilir. Sosyal tanınma sağlanmak Dikkat çekmek İlgilendiğin konuyu sürdürmek
Dinlemenin gündelik yaşamdaki payı ne?
Düşündüğümüzden çok dinliyoruz
Üniversite öğrencileri uyanık oldukları zamanın % 53’ünü dinleyerek geçiriyor (Barker ve ark., 1981). Yazma % 14 Okuma % 17 Konuşma % 16 Dinleme % 53
Dinlemek ne demek?
Dinleme dört temel bileşeni içeren karmaşık bir süreçtir. Duyma Dikkat Anlama Anımsama
Duyma
Dışarıdan gelen mekanik enerjinin (ses) alınmasını ve işlenmesini içeren fizyolojik bir süreç
İnsan konuşma frekansı 125-8000 Hz.
Birçok sözcüğün frekansı 1000-7000 Hz.
Fizyolojik süreçler
Ses kulakta sinir sisteminde taşınabileceği nöral sinyallere dönüştürülür.
Merkezi sinir sistemine iletilir. Beyinde işlenir. Duyum ve algılama süreçleri
gerçekleşir.
Sesin niteliği Ortamdaki ses şiddeti kalıcı ve
geçici işitme kayıplarına neden olabilir.
İnsan kulağı 55-85 dB şiddetindeki sesleri problemsiz olarak işleyebilir.
Gürültülü bir konser (~100 dB) işitme kaybı yaratabilir.
Algılama ve bütünlük
Sesler beyinde anlamlı birimler ve bütünler halinde işlenir. Sözcükler Tümceler Gramer kuralları Anlamlar
İşlemleme hızı
Konuşmacının hızı duyma ve işleme sürecini etkiler Ortalama bir konuşmacı dakikada
100-150 sözcük üretir. İnsanlar dakikada 400-500
sözcüğü işleyebilir.
İşlemleme hızı Duyduklarımızı (bilgiyi) işleme
hızımız konuşanın düşüncelerini aktarma hızından 4 kat fazla. Bu bir avantaj gibi görünse de
dinleme sırasında “boş zaman” yaratıyor.
Sonuç: Sıkılmaya ve hayal kurmaya
başlayabiliriz. Etkili dinleme azalır.
Dikkat ve konsantrasyon
Dikkat: Bir uyarana yöneltilen bilinçli farkındalık Dışarıdaki tüm uyaranlara bilinçli
biçimde dikkat edemeyiz. Dışarıdaki bazı uyaranlara da
istemesek de dikkat ederiz.
Konsantrasyon Konsantrasyon: Yoğun dikkat Birini dinlerken başka bir işle
uğraşmak? Aynı anda iki işi yapabildiğimizin
göstergesi? Kabalık?
Başka bir işle uğraşırken aynı anda bir insanı dinlemek neredeyse imkansız? Ben en son ne söyledim?
Sessiz kalabilmek iletişimde önemli bir araç.
Seçici dikkat Seçici dikkat:Belirli bir uyarana
odaklanırken diğer uyaranları filtre etmek
Dikkat dağıtıcılar: Uyaranlar sinir sistemimize girmek için birbiriyle yarışır
Verimli ders çalışma için önerilen çalışma ortamının özellikleri?
Posterler Kız-erkek arkadaşların fotoğrafları Aile fotoğrafları Müzik Pencere kenarları
Seçici dikkat
Sinir sistemi bazı uyaranları filtre eder. Kriter? Yaşamsal değer Bizimle olan ilgisi Şiddeti Değişkenliği
Birçok insan aynı anda konuşurken bir tek insanı nasıl dinleyebiliriz?
Sürekliliği olan bir iletiye odaklanabilmek sürekli kesintiye uğrayan iletilere odaklanmaktan daha kolay.
Aynı kulağa gelen tek bir ileti ya da birden fazla ileti performansı farklı etkiler.
Eşik ve motivasyon
Tüm uyaranları işitebilmek mümkün değil.
Sinir siteminin sınırlılıkları var. Motivasyon ve alarmda olma
durumu duymayı etkileyebilir. Annenin bebek sesine uyanması Kalabalık ve gürültülü bir ortamda
adımızın söylendiğini duymamız.
Anlama Duyduğumuz sözcüklere iletiyi gönderen
kaynağın amaçladığına benzer bir anlam yükleme süreci.
Anlama sürecini etkileyen bir çok etken var Yargılama Değerlendirme Onaylama Beklentiler Benzer deneyimler Geçmiş deneyimler İletinin içeriği Motivasyon
Hatırlama
Sonradan kullanılmak üzere bilginin depolanması
3 tür bellek - Duyumsal bellek (çok kısa
süreli) - Kısa süreli bellek (KSB-çalışan
bellek) - Uzun süreli bellek (USB)
Duyumsal bellek Çok kısa süreli (birkaç saniye) Dikkat verilmezse birkaç saniyede
unutulur. Kapasitesi çok yüksektir. Başlangıç analizleri genellikle
fiziksel özellikler açısından yapılır. Gerekli dikkat verildiğinde alınan
girdi analiz edilip kısa süreli belleğe gönderilir.
Kısa Süreli Bellek (çalışan bellek), Bilgiyi kısa süreli olarak saklar Kapasitesi sınırlıdır. Aksatılmaya çok duyarlıdır. Dikkatin dağılması ile bilginin kaybolma olasılığı
yüksektir. Bilgi kayboldu mu hatırlanma olasılığı yoktur. KSB’deki materyal öbekler halinde gruplanarak
KSB’nin kapasitesi bir miktar arttırılabilir. Anlamlı ya da yeterince tekrar edilen bilgiler
USB’ğe gönderilir. Bilgiyi KSB’te tutmak için yapılan tekrarın niteliği
bilginin kalıcı olmasıyla yakından ilişkilidir.
Uzun Süreli Bellek Kuramsal olarak kapasitesi
sınırsızdır. Bilgilerin oldukça uzun süre
depolandığı bellektir. Bilgilerin bazıları unutulsa da,
büyük kısmı yıllarca kalır. Bilgiler sürekli düzenlenir, eski
bilgiler örgütlenir, yeni kazanılan bilgilerle yeni düzenlemeler yapılır.
Uzun Süreli Bellek Deneyimlerimiz, değerlerimiz,
inançlarımız bu bellekte saklanır. Ürünler ve markalar ile ilgili
düşünceler, deneyimler bu bellekte saklanır.
Bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe girebilmesi, uyarıcının anlamı hakkında düşünmeyi ve bellekte bulunan bilgi ile ilişkilendirmeyi gerektirir.
Uzun Süreli Bellek Kısa, dikkat çekici ve akılda kalıcı
reklam müziklerinin önemli görevi, duyumsal bellekten kısa süreli oradan da uzun süreli belleğe aktarma yapma sürecini kolaylaştırmasıdır.
Uzun süreli bellekten kaynaklanan hatırlama problemlerinin birkaç temel nedeni vardır. Kodlama Depolama
Duyduklarımız ve Hatırladıklarımız
Bir materyalin Duyulmasından hemen sonra % 50’sini, Sekiz saat sonra % 35’ini, İki ay sonra % 25’ini
hatırlayabiliyoruz. [Ancak ideal koşullarda yeterince
dikkatle dinlenmiş kısa ve karmaşık olmayan bir ileti için]
Dinleme türleri
Eğlenceli dinleme Ayırt edici dinleme Eleştirel dinleme Empatik dinleme
Dinleme türleri Eğlenceli dinleme: resmi olmayan sosyal
ortamlarda veya TV izlerken, müzik dinlerken kullandığımız dinleme yöntemi.
Ayırt edici dinleme: Temelde anlamak ve sonrasında hatırlamak amacıyla kullanılan dinleme yöntemi. Sınıfta İşte Toplantıda Yönergeler ve açıklamalar hakkında
Eleştirel dinleme Yanlı olduğundan şüphe
ettiğimiz ve bir konu hakkında seçim yapmamız gereken durumlarda kullanılan dinleme yöntemi. Delillerin yeterliğinin sorgulanması Gerçeklerle varsayımların ayırt
edilmesi Düşünme ve mantık hatalarının
ayıklanması
Eleştirel dinlemede kullanılan araçlar
Analojiler Örnekler İstatistikler Tanıklıklar ve alıntılar
Analojiler İki durum ya da kavram arasında
parallellikler kurmak
Madde kullanımı suçundan tutuklanan gençlerin sayısındaki artışla ilgili bir tartışma
“yasaların esnetilmesi tutuklama sayılarında azalmaya neden olabilir. Öte yandan bu terlemeyi azaltmak için kravatın gevşetilmesi gibi olacaktır”
İstatistikler Olay ya da düşünceleri betimlemekte
kullanılan sayısal ifadeler. Yanlı olabilirler ya da kötüye
kullanılabilirler. Sadece genç çiftler arasındaki yüksek
boşanma oranlarını vermek (aslında yaşı büyükler arasındaki boşanma oranları da yüksek olabilir)
Kopya çeken öğrencilerin oranıyla ilgili bir araştırma sonucunu kullanırken, başkaları da yaptığı için kopya çekmenin kabul edilebilir bir davranış olduğunu önermiş olmak