Kontusio, zauri eta hausturak
description
Transcript of Kontusio, zauri eta hausturak
![Page 1: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/1.jpg)
Kontusio, zauri eta hausturak
![Page 2: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/2.jpg)
Terminoen definizioa. Lehen laguntzak kontuzioetan. Lehen laguntzak zaurietan. Lehen laguntzak hausturetan. Lehen laguntzak bihurduretan. Lehen laguntzak luxaziioetan.
![Page 3: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/3.jpg)
Unitate honetan ikusiko doguzan lesio motak traumatismoarekin erlazionaturik dagoz.
Traumatismoa: Kanpoko eragile batek (fisiko nahiz kimiko) gorputzean eragiten dauan lesioa da.
![Page 4: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/4.jpg)
Traumatismo motak
Adibideak Ondorioak
Fisiko mekanikoak
ak termikoak
Edozein objetu
Beroa, hotza, elektrizitatea
Kontusio, zauri, haustura
Lesio lokalak eta generalak
Kimikoak Toxikoak Erredurak
Biologikoak Izaki bizidunak Intoxikazioak eta infekzioak
![Page 5: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/5.jpg)
Eragile traumatiko mekaniko batek, gorputzean bat egitean lesioa sortu egiten dau. Adibidez:• Kontusioa: azala onik dagoenean baina
barneko ehunak kaltetuta dagozanean.
![Page 6: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/6.jpg)
• Zauria: Azala, mukosa eta larriagoa izanik barneko organuen jarraitasuna apurtzen danean.
• Haustura: Hazur bat apurtzen
danean.
![Page 7: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/7.jpg)
Kontuzioak:• Angelu ezta zorrotzak ez diran objetuen
kontra jotako ondorioz sortzen da, adibidez, horma, eskumuturra,…
• 3 mota dagoz:• Ekimosia.
• Hematoma.
• Nekrosia.
• Diagnostikoa: Min lokala eta odol pilaketa
![Page 8: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/8.jpg)
• Helburua:
• Odolaren birxurgapena mesedetzea.
• Zauritutako gunearen atsedena.
• Tratamendua:• Hotz lokala.
• Inmobilizazioa.
• Medikuaren balorazioa.
![Page 9: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/9.jpg)
Zauriak:• Azalaren jarraipena eteten danaren
ezaugarria dauka.
• Sintomak:• Mina.
• Hemorragia.
• Ertzen banaketa.
![Page 10: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/10.jpg)
• Sailkapena:• Eragilearen arabera:
• Urradura: gainazal zabala baina sakontasun gitxiko zauria.
• Z.Ebakiduna: zorrotza eta ebakitzailea dan objetu baten eraginez sortutako zauria. Luzeera sakonera baino handiagoa da.
![Page 11: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/11.jpg)
• Z. Zorrotza: zorrotzak diran objetuak eragindako zauriak dira. Zakonera luzeera baino garrantzitsuagoa da.
• Z. kontusa: zauri honeetan azalaren apurketa bortitza eta urradura dira ezaugarria nagusiak. Ertz irregularrak agertzen dira eta baita ehunen lesioak.
![Page 12: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/12.jpg)
• Sakontasunaren arabera.• Gainazalekoa: azala eta azalpekoa bakarrik urratzen dira.
• Z. sakona: barrunbeak ikututa agertzen dira zauri honeetan, hala nola, ahoa, toraxa, sabela,…
• Z. perforantea: gorputza zeharkatzen dabe barneko organuak kaltetuz. Adb: su-arma.
![Page 13: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/13.jpg)
• Gorputz-arrotzen arabera:
• Garbia: gorputza arrotzik ez dagoanean.
• Zikina: zaurian hartxintxar, area,… moduko elementuak dagozanean.
![Page 14: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/14.jpg)
• Beste mota batzuk:
• Anputazio: zauriaren eragilearen ondorioz gorputz adar baten galtzea.
• Zapalketa:gorputzeko atalak zapaltzen diranean.
![Page 15: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/15.jpg)
• Larrialdi faktoreak:
• Sakontasuna eta hedadura
• Kokapena
• Zikinkeria, gorputz arrotzak
• Infekzioa
• Hemorragia
![Page 16: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/16.jpg)
• Lehen laguntzak zaurietan:
• Hasierako ebaluazioa.
• Biktima lasaituarazi.
• Hemorragia eutsi.
• Zauria garbitu.
• Antiseptiko bat jarri.
• Apositu esteril batekin estali.
• Behar izanez gero bendaje bat egin.
• Eroan medikuarenera.
• Saihestu beharrekoa:
• Kotoia, alkohola, hautsak, pomadak eta antibiotikoak erabiltea.
![Page 17: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/17.jpg)
• Lehen laguntza z. sakonetan:• Toraxeko z.:
• Ondorioak • Pleurako barrunbean airea eta odola sartzen da.
• Presioak berdindu egin dira.
• Birikaren kolapsoa.
• Sintomak
• Eztula, arnasestua, hempotisia.
• Tratamendua
• Zauria tapau, ahal bada.
• Erdi jesarrita eroan.
![Page 18: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/18.jpg)
• Zabeleko z.:
• Errai-lesioa dago eta azken honeek urten egin ahal dabe.
• Hemorragia eta infekzio egoteko arriskua dago.
• Tratamendua:
• Ez sartu berriro erraiak.
• Ez edana ez jana emon.
• Bendak erabilita zauria tapatu. Erraiak urten badira, gasak sro.fisiologikoarekin busti eta gero tapau.
• Hemorragia kontrolatu.
• Garraiatzeko posizioa: gorantza begira eta hankak tolestuta.
![Page 19: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/19.jpg)
Hausturak:• Haustura edo hezur baten jarraipena etetea.
• Sintomatologia:
• Min handia
• Mugitzeko ezintasuna
• Deformazioa
• Hantura (hinchazón)
• Krepitazioa
![Page 20: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/20.jpg)
Sailkapena:• Azalaren osotasunaren arabera:
• Zabalduak: hazurra hausten danean, larruazala apurtzen danean.
• Itxitakoak: hazurra apurtzen danean, azala apurtzen ez danean.
• Hausturaren hedaduraren ararbera:
• Osoa: hazurrak baten apurtzen diranean.
• Ez osoa: hazurra guztiz ez danean apurtzen.
![Page 21: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/21.jpg)
• Apurketaren norabidearen arabera:
• Zeharkakoa:
• Zeiharkakoa:
• Espiralekoa:
• “Conminuta”: hazurra zati txiki askotan apurtzen danean.
![Page 22: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/22.jpg)
• Lehen laguntza hausturetan:
• Ez mogidu ezinbestekoa ez bada.
• Hausturaren fokua inmobilizatu, gertuen dagozan bi artikulazioetan ipinitako ferula bategaz.
• Inmobilizazio arauak
• Ferula forratu
• Ferula neurtu gorputz-adar osasutsu batean
• Hutsuneak bete
• Erabili uhal zabalak
• Gertu dauden artikulazioak inguratu
![Page 23: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/23.jpg)
• Inmobilizazio motak:
![Page 24: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/24.jpg)
Bihurdurak:• Lotailu, tendoi edo muskulu bat kolpe edo
zapasalto baten ondorioz, berezkoa ez duen higidura egitea, bere ardatzarekiko biratzea bereziki, lesioa gertatzen delarik.
• Sintomatologia: • Min zorrotza
• Hauntura
• Ubeldura
• Ezegonkortasuna haustura osoan.
![Page 25: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/25.jpg)
• Tratamendua:
• Gertatu berri bada, izotz poltsa ipini hantura eta ubeldura arintzeko.
• Medikuarenera eroan.
• Hesgailu konprimatzailea artikulazioa ez mugitzeko eta ez handitzeko.
• Atsedena: behar beste denbora hartu beharko da eta bihurritutako gorpurz adarra gorantza.
![Page 26: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/26.jpg)
Luxazio:• Bi artikulazio azaleraren arteko kontaktuaren
galera (hazurra edo haren artikulazioa bere lekutik ateratzea).
• Sintomatologia:• Itxuragabetasuna.
• Berezko mina edo presioak eragindakoa.
• Ezintasun funtzionala.
![Page 27: Kontusio, zauri eta hausturak](https://reader033.fdocument.pub/reader033/viewer/2022061616/56814e28550346895dbb8e3b/html5/thumbnails/27.jpg)
• Tratamendua:• Alde lesionatua geldiarazi, hauturetan ikusi dogun
moduan.
• EZ murriztu lokadura.
• Medikuarenera eroan.
• Bertan, probak egin
ondoren ferula bat ipiniko
deutse.