Java

Shkurt,2015

KONTABILITETI PUBLIK DHE OJQ-ve

Prof.Dr.sc.Shefket Jakupiwww.shefketjakupi.info

11

1I. HYRJE NË KONTABILITETIN BUXHETOR

Marrjen e vendimeve, lidhur me përdorimin e rezervave ekonomike,

për identifikimin e zonave kyçe të

vendimeve dhe për përcaktimin e objektivave

Drejtimin dhe kontrollin me efektivitet të burimeve njerëzore e materiale.

Ruajtjen e pasurisë

Kontrollin shoqëror mbi funksionimin e

organizmave që e përbëjnë KSP

Kontabiliteti publik

siguron

informacion për

KONTABILITETI I SEKTORIT PUBLIK

në përdorimin

e burimeve

financiarepër qëllimeve

buxhetore

kontabilitet

Kontabiliteti publik

fokusohet tek kontrolli dhe te përgjegjshmëria

që përdoren

për realizimin

me shkollat përkatëse të tij

FOKUSIMI I KONTABILITETI PUBLIK

Kontabiliteti i sektorit publik

Kontabiliteti i sektorit publik është sistemi i informacionit që regjistron, analizon, klasifikon, përmbledh dhe komunikon ngjarjet ekonomike dhe financiare të njësisë së sektorit publik dhe ndikimet e tyre, në aspektin e:

a. ofrimit të informatave të nevojshme nga menaxhmenti dhedrejtuesit e lartë për planifikim, organizim dhe kontroll; dhe

b. përgatitjes dhe paraqitjes së pasqyrave financiare dhe raportevefiskale sipas standardeve specifike të kontabilitetit dhe të raportimit për përdoruesit e jashtëm.

Kontabiliteti publik joprofitabil dhe raportim financiar bazohet në karakteristikat si: - Konceptet- Standardet- Procedurat

I aplikueshëm: - Për qeveritë qendrore dhe komunale- Institucionet joprofitabël- Universitetet- Spitalet- Organizata tjera joprofitabël

Kontabiliteti publik joprofitabil

Pasqyrat e miratuara/nxjerra nga organe profesionale tëkontabilitetit të cilat caktojnë rregulla për kontabilitetin përçështje të ndryshme p. sh: Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (SNRF); Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit të Sektorit Publik

Politikat e kontabilitetit janë parimet,bazatmarrëveshjet,rregullat dhe praktika e adoptuara nga një subjekt në përgatitjen dhe prezentimin e pasqyrave financiare.SNKSP 3-Politikat kontabël,ndryshimet në vlerësimet kontabël dhe gabimet.Organi i autorizuar për caktimin e SNKSP është FNK dhe BSNKSP

FNK/IFAK

KSP / BSNKSP

Komiteti i sektorit publik (KSP)

Bordi i standardëve të kontabilitetit në sektorin publik (BSNKSP) u themelua më vitin 1986.

BSNKSP-ja filloi programin më 1997

Deri sot BSNKSP-ja ka lëshuar 26SNKSP

STANDARDET NDËRKOMBËTARE TË KONTABILITETIT NË SEKTORIN PUBLIK (SNKSP)

Kontabiliteti publik

Kontabiliteti publik u takon organizatave jofitimprurëse

(joprofitabile) siç janë shkollat, spitalet, entet kulturore, muzetë,

teatrot, entet shkencore, institutet dhe organizata të tjera për plotësimin e nevojave të

përgjithshme dhe të përbashkëta

Kontabiliteti shtetëror

Kontabilitete shtetërore konsiderohen: kontabiliteti tatimor, buxhetor, kontabiliteti i bankës kombëtare dhe të institucioneve të tjera shtetërore

KONTABILITETI PUBLIK

Ndërmarrjet Publike

Ndërmarrjet PublikeNdërmarrje Publike është një biznes qëkryen aktivitete ekonomike me interes tëpërgjithshëm, siç janë shërbimetkomunale, e cila është e themeluar ngashteti.Ndërmarrje publike konsiderohen edhe organizatat jofitimprurëse vullnetare të shëndetësisë dhe të mirëqenies, në ato raste kur ato financohen dhe kontrollohen, nga shteti.

Ndërmarrjet Publike

Ndërmarrja Publike monitorohet ngaQeveria dhe është e organizuar si ShoqëriAksionare në pajtim me Ligjin përShoqëritë Tregtare në fuqi. Të gjitha interesat pronësore në njëndërmarrje publike do të përfaqësohen me aksione dhe të gjitha këto aksione duhet tëregjistrohen.

Ndërmarrjet Publike

Ndërmarrje Publike është një biznes që kryenaktivitete ekonomike me interes tëpërgjithshëm, siç janë shërbimet komunale, e cila është e themeluar nga shteti.

Ndërmarrja Publike monitorohet nga Qeveriadhe është e organizuar si Shoqëri Aksionarenë pajtim me Ligjin për Shoqëritë Tregtare nëfuqi.

Të gjitha interesat pronësore në njëndërmarrje publike do të përfaqësohen me aksione dhe të gjitha këto aksione duhet tëregjistrohen.

Ndërmarrjet Shoqërore

Ndërmarrjet Shoqërore Ndërmarrje Shoqërore nënkupton

një person juridik i përfshirë nëbiznes shumica e aseteve të të cilitështë pronësi shoqërore ( p.sh. nëpronësi të shtetit).

Këto ndërmarrje deri në privatizimmonitorohen dhe regjistrohen ngaAgjencia Kosovare e Privatizimitsipas Ligjit për Shoqëritë Tregtare Nr. 02/L-123.

Organizatat bamirëse Organizatat bamirëse – organizatat

bamirëse mjekësore mund të përdorin raportet financiare të spitaleve për të vlerësuar, për ilustrim, se cilat spitale kanë më shumë nevojë për t’iu dhuruar një makinë dialize e veshkave.

Spitalet e tjera – spitalet private do të ishin të interesuara për sa i takon informacioneve që kanë të bëjnë me performancën në një raport financiar të spitaleve publike në mënyrë që të kenë ku të fokusojnë marketingun e tyre.

Spitalet publike do të ishin të interesuara për sa i takon informacioneve për qëllim të krahasimit me një pikë të referimit.

ShkollatJo profitabile

JO FITIMPRURËSE

Qeveria

Llojet kryesore te organizatave publike

I. Institucionet qeveritare - Qeveria qëndrore, qeveria komunale, qyteti, etj.

II. Institucionet edukative - shkollat publike, kolegjet dhe shkollat tjera private, universitetet.

III. Institucionet shëndetësore dhe sociale - spitalet, shtëpitë e shëndetit, agjencitë për shërbime sociale etj.

IV. Po ashtu - agjencitë religjioze dhe humanitare, fondacionet etj.

KONTABILITETI I SEKTORIT BUXHETOR

Kontabiliteti i sektorit buxhetor ose Kontabiliteti publik pasqyron kryesisht veprimtarit ekonomike-financiare të organizatave publike, matë dhe kontrollon krijimin e burimeve financiare dhe përdorimin e tyre, në përputhje me planifikimin buxhetor.Kontabiliteti buxhetor përmbledh:

a. Kontabilitetin e shtetit,b. Kontabilitetin e qeverive komunale,c. Kontabilitetin e ndërmarrjeve publike,d. Kontabilitetin e organizatave dhe institucioneve jo

fitimprurëse

Kontabiliteti i shtetit

Kontabiliteti i shtetit - jep informacion dhe kontrollon realizimin e të ardhurave dhe të shpenzimeve të buxhetit të shtetit si dhe pasqyron dhe kontrollon veprimtarinë ekonomike – financiare të organeve të pushtetit qendror.Kontabiliteti i shtetit përfshin:

1. Kontabilitetin e thesarit të shtetit,2. Kontabilitetin e institucioneve administrative

kombëtare

Kontabiliteti buxhetor

I. Kontabiliteti i qeverive komunale – pasqyron veprimtarinë ekonomike – financiare të qeverive komunale.

II. Kontabiliteti i ndërmarrjeve publike - nuk ndryshon nga kontabiliteti i ndërmarrjeve private,

III. Kontabiliteti i institucioneve jofitimprurëse dhe OJQ-ve është disiplinë e veçantë e kontabilitetit,

EVIDENCA MBËSHTETËSE "Evidenca mbështetëse" është dokumenti bazë, dokumenti plotësues dhe regjistrat (librat) kontabël, qëpërgatiten në letër të shkruar ose në bartës informatikë.

a. Dokumentet bazë përmbajnë regjistrimet fillestare tëçdo ngjarjeje dhe veprimi ekonomik;

b. dokumentet plotësuese janë bartës të informacionit tëmarrë nga dokumentet bazë;

c. regjistrat (librat) kontabël janë bartës të informacionittë regjistruar në mënyrë kronologjike dhe sistematiketë efekteve të veprimeve ekonomike të kryera, tëmarra nga dokumentet bazë ose dokumentetplotësuese.

BARTËSI INFORMATIK

I. "Bartësi informatik" është çdo dokument i evidencësmbështetëse, i autorizuar nga organet përkatëse, i shkruar nëmjete kompjuterike, sipas programeve informatike(softvereve)të pamanipulueshme dhe të printueshme në çdokohë.

II. Regjistrimet kontabël justifikohen me evidencë mbështetëse, nëformë dokumentare ose informatike, që sigurojnëbesueshmërinë e tyre. Evidenca mbështetëse mbahet si provëdokumentare gjatë gjithë periudhës kohore, të përcaktuar nëme ligj.

III. Për çdo regjistrim kontabël duhet të shkruhet origjina, natyra, data dhe përmbajtja e veprimit ekonomik ose e ngjarjes.

Lidhja midis kontabilitetit dhe buxhetitNjohja e sakte e kesaj lidhjeje ne mes kontabilitetit dhe buxhetit ben qe te kuptojme qarte pse buxhetimi i sakte dhe mbajtja e rregullt e kontabilitetit japin efekte shume pozitive ne administrimin e burimeve financiare.Ura lidhese midis kontabilitetit te njesive publike dhe buxhetit janë:

a. të ardhurat publike dheb. shpenzimet publike

Lidhja ne mes kontabilitetit dhe buxhetit është e dyanshme:1. buxheti vendose standardin, të cilin kontabiliteti e krahason me

te dhenat faktike per te percaktuar shmangien;2. kontabiliteti kontrollon hap pas hapi zbatimin e buxhetit dhe

percakton shmangien e te dhenave faktike prej tij, duke u dhene perdoruesve informacionin e nevojshem per marrjen e vendimeve;

Kontabiliteti

Kontabiliteti siguron informasione për :

1. marrjen e vendimeve lidhur me perdorimin e rezervave ekonomike, identifikimin e zonave kyçe te vendimeve dhe per percaktimin e objektivave;

2. drejtimin dhe kontrollin me efektivitet te burimeve njerezore e materiale;

3. ruajtjen e pasurise;4. kontrollin shoqeror mbi funksionimin e organizmave qe e

perbejne ate

Lidhja midis kontabilitetit dhe buxhetit

Kontabiliteti kontrollon hap pas hapi zbatimin e buxhetit dhepërcakton shmangiet e të dhënave faktike prej tij duke u dhënëpërdoruesve informacionin e nevojshëm për marrjen në kohë tëvendimeve.

Kontbiliteti siguron një bazë të domosdoshme të dhënash përhartimin e buxhetit të periudhës së re, përmes pasqyravefinanciare që harton.

Lidhja midis kontabilitetit dhe buxhetit

Buxheti i shtetit eshte plan financiar i shtetit per periudhen nje vjeçare. Ai detajohet sipas muajve dhe zbatimi i tij kontrollohet nga drejtoria e Pergjithshme e Thesarit.

Buxheti vjetor tek njesite publike perfshine buxhetin e veprimtarise rrjedhese (buxhetin operativ) dhe buxhetin e shpenzimeve kapitale (buxhetin kapital).

Buxheti operativ pasqyron te gjitha llojet e shpenzimeve rrjedhese, qe do t’i kryeje njesia publike gjate periudhes buxhetore, si dhe te gjitha burimet e parashikuara te financimit te tyre.

Buxheti kapital pasqyron shpenzimet e planifikuara per investimet dhe burimet e financimit te tyre per periudhen buxhetore.

Kontabiliteti dhe sistemet e raportimit kontabilitetin publik

Kontabiliteti dhe sistemet e raportimit janë elemente themelore për administrimin e buxhetit, përgjegjësinë financiare dhe realizimin e politikave.

Bazat e kontabilitetit, i referohen parimeve të kontabilitetit që përcaktojnë se kur mund të njihen transaksionet për qëllime të raportimit financiar.

1. Kontabiliteti i cash-it2. Kontabiliteti akrual3. Kontabiliteti në mes dy parimeve

Dallimet midis sektorëve publik dhe privat

Fjalët "publik" dhe "privat" rrjedhin nga gjuha latine: publiked.m.th. "e popullit", ndërsa private d.m.th. "e veçuar"

Dallimet kryesore ne mes kontabilitetit ne sektorin publik nga aiprivat eshte se sektori publik ka me fondet dhe vleren e perfituarnga parata e shpenzuara, e jo me realizimin e fitimit.

Ç’ është sektori publik

Termi “sektor publik” përcaktohet në shumë mënyra:

Sektori publik përfshin departamente të qeverisjes qëndrore, tëqeverisjes vëndore/rajonale, shoqata të strehimit, institucionearsimore (si universitetet) dhe subjekte të shërbimit shëndetsor.

Nga ky përkufizim kemi përjashtuar shoqatat bamirëse për shkaktë nivelit të ulët të financimit dhe kontrollit të tyre nga shteti.Subjektet e sektorit publik financohen kryesisht nga publiku dhejanë në vartësi të të hyrave.

Ç’ është sektori privat

Termi “sektor privat” përgjithësisht përdoret për të përshkruar njësitë ekonomike me pergjegjesi te kufizuar, të cilat si qëllim të tyre kanë realizimin e fitimit për aksionerët e tyre.

Termi “sektori privat” perdoret per te pershkruar kompanite, te cilat ushtrojne veprimtarine e tyre per te realizuar fitim.

Edhe sektori privat ka subjekte të tilla si shoqatat me partneritet (psh ato të avokatëve apo të kontabilistëve) që nuk janë njësi ekonomike por megjithatë ekzistojnë për të siguruar fitim për pronarët e tyre

Ngjashmëritë midis sektorëve

Dy sektorët përsa i përket trajtimeve kontabël kanë shumë ngjashmëri.

Të dy sektorët zbatojnë llogarimbajtjen me regjistrim të dyfishtë, aplikojnë të njëjtat parime themelore të kontabilitetit, dhe të dy aplikojnë të njëjtat standarde kontabiliteti.

Fokusi i pasqyrave financiare të sektorit publik duhet të jetë disi i ndryshëm në raport me atë të sektorit privat, edhe pse metodologjitë e kontabilitetit për të përgatitur ato mund dhe duhet të jenë pothuajse identike

2II. ORGANIZIMI I KONTABILITETIT NË SEKTORIN PUBLIK

Konceptet "sektor publik" dhe "sektor privat" nuk janë koncepte të panjohura për ju. Juve shpesh ju ka ra rasti të dëgjoni për këto dy koncepte në jetën e përditshme, qoftë në televione ose në leximet tuaja të ndryshme.

Duke u bazuar në defininmin e sektorit publik dhe objektivave përkatëse të tij veçojmë pesë karakteristikat kryesore të cilat janë dalluese për këtë sektor dhe subjektet përbërëse të tij

Organizimi i kontabilitetit në sektorin publik

I. Duke u bazuar në defininmin e sektorit publik dhe objektivave përkatëse të tij veçojmë pesë karakteristikat kryesore të cilat janë dalluese për këtë sektor dhe subjektet përbërëse të tij

Sektori publik është i gjerë- Ai përfshin të gjitha organizatatqë marrin fonde nga burimet publike të tilla si tatimet, tarifatapo licencat;

Sektori publik ka qëllimetë shumëfishta - Të gjitha qëllimet synohen të realizohen në të njëjtën kohë;

Sektori publik përdor mjete të ndryshme për të arritur qëllimet e tij -Janë një seri e instrumenteve që përdoren per të arritur qëllimet e qeverisë;

Organizimi i kontabilitetit në sektorin publik

Sektori publik është një institucion demokratik

Qeveritë nuk kanë në pronësi asnjë prej burimeve që shpenzojnë. Tatimpaguesit janë pronarë të tyre. Në një shoqëri demokrotike, mënyrat në të cilën qeveritë

shpenzojnë burimet duhet të jenë transparente dhe të hapura për diskutim eventual.

Organizimi i kontabilitetit në sektorin publik

Sektori publik shpesh përdor sektorin privat për të ofruar mallrat publike Qeveritë moderne shpesh përdorin kontratat me korporatat

private, si një mjet për të përvetësuar ekspertizën e nevojshme, dhënien e punës, apo zgjerimin e forces punuese të tyre, duke u munduar të përmbajë rritjen e shërbimit publik.Kjo punë e kontraktuar nuk do të thotë se shërbimi i rregullt publik lirohet nga llogaridhënia per fondet publike.

Qeveritë u kushtojnë një energji të konsiderueshmeadministrimit të kontratave, veçanërisht gjatë periudhës së rritjes së shqyrtimit nga publiku dhe nga komuniteti kontraktues në veçanti;

Organizimi i kontabilitetit në sektorin publik

Organizimi i kontabilitetit në sektorin publik

Organizimi i kontabilitetit në njësitë publike të vendit tonë bëhet në përputhje me ligjin “Për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare“, me rregullimet ligjore që ekzistojnë në vendin tonë, të cilat përfshijnë:a. Planin kontabël publik,b. Udhëzimet e përgatitura nga Drejtoria e Kontabilitetit në

Ministrinë e Financave mbi metodat dhe procedurat kontabile që duhen përdorur në kontabilitetin e njësive publike dhe mbirregullat për përgatitjen e pasqyrave financiare vjetore.

Njësitë publike në vendin tonë e pasqyrojnë veprimtarinë e tyreduke përdorur Sistemin e ditarëve analitikë.

Përbërja e sektorit publik

Sektori publik përbëhet nga një sërë organizmash, të cilat kryejnë veprimtari komp€se ose veprimtari të orjentuar në një drejtim të caktuar. Ato janë:

a. Organet e qeverisjes qendrore dhe njësitë në varësi të tyre;b. Organet e qeverisjes rajonale;c. Organet e qeverisjes vendore dhe njësitë në varësi të tyre:d. Ndërmarrjet publike kombëtare dhe lokalee. Organizatat jofitimprurëse publike

Organet qendrore ekzekutive (organet e pushtetit ekzekutiv):Kryeministria, ministritë, institucionet në varësi të tyre.

Njesite varese janë: drejtoria e pergjithshme e doganave, drejtoria e pergjithshme e tatimeve,etj.

Institucionet kombetare kulturore e shkencore, si: akademia e shkences, universiteti publik, institucionet e shkences ne varesi ne ministrise se arsimit e shkences, teatri kombetar, Institucioni i avokatit të popullit, Instituti i statistikës etj.

Organet e qeverisjes qendrore perfshijn :

a) Organet qendrore ligjvënëse (të pushtetit legjislativ): - Kuvendi,- Presidenca;

b) Organet qendrore gjyqësore (të pushtetit gjyqësor):- Gjykata e lartë, - Gjykata kushtetuese- Prokuroria e përgjithëshme

c) Organet e qeverisjes vendore

Organet ligjëvënëse

Pavaresisht nga diferencat qe u treguan ekzistojne shume ngjashmeri per sa i takon kontabilitetit te dy sektoreve.

Te dy sektoret perdorin:a. kontabilitetin me regjistrim te dyfishteb. zbatojne te njejtat parime themelore kontabel, te

tilla si hipoteza e vijueshmerise dhe akrualetc. te dy sektoret zbatojne standardet kontabël

Ngjajshmerit në mes të dy sektoreve në kontabilitet

JU FALËMDERIT PËR VËMENDJEN TUAJ!

shefket.j@gmail.com

tel. 045 281 623

Prof.Dr.sc.Shefket Jakupi

Ndonjë pyetje?