Klinika Chorób Wewnętrznych i Reumatologii WIM

Jacek Jancelewicz

Aspekty Reumatologiczne Nowotworów Układu Hormonalnego

Objawy reumatyczne w endokrynopatiach paranowotworowych

GH - akromegalia zespół cieśni nadgarstka

Tyreotropinoma T3, T4 - miopatia- adynamia- osteoporoza

Zespół Connna - osłabienie siły mięsniowej- adynamia } hypokaliemia

Adynamia i osłabienie siły mięśniowej

mogą przypominać objawy polimialgii

reumatycznej, zwłaszcza u ludzi starszych

Pierwotna nadczynność przytarczyc

dolegliwości stawowe

osteoporoza

Często długo nie rozpoznana lub mylona z innymi powszechnie występującymi jednostkami chorobowymi

Pojedyncze (80%) lub mnogie (5%) gruczolaki przytarczyc,

Przerost gruczołów przytarczycznych (15%),

Rak przytarczyc (<1%),

Rzadko mnogie nowotwory gruczołów endokrynnych (MEN),

10% gruczolaków występuje ektopicznie,najczęściej w śródpiersiu.

Pierwotna nadczynność przytarczyc - etiologia

Ponad 50% bezobjawowe,

Objawy ogólnoustrojowe - zmęczenie, ogólne osłabienie, zmniejszenie siły mięśniowej, nadmierne pragnienie, nudności, bóle brzucha,

Dolegliwości „reumatyczne”: bóle kręgosłupa i stawów:

w Rtg uogólniony zanik kostny, ubytki typu osteitis fibrosa cystica, resorbcja podokostnowa, w densytometrii stosunkowo szybko pogłębiająca się utrata masy kostnej.

Pierwotna nadczynność przytarczyc

obraz kliniczny

Ze strony układu moczowego - uszkodzenie nerek, kamica nerek, wielomocz,

Ze strony układu pokarmowego - przewlekłe wapniejące zapalenie trzustki, uporczywe zaparcia, nawrotowe owrzodzenia żołądka i dwunastnicy,

Inne objawy - nadciśnienie tętnicze, zaburzenia czynności serca, złogi wapienne w różnych tkankach i narządach, zaburzenia psychiczne - depresja.

Pierwotna nadczynność przytarczyc

obraz kliniczny cd.

Objawy biochemiczne: wysokie stężenie wapnia w surowicy, niskie fosforanów, zwiększone wydalanie Ca w moczu, wysoki PTH, inne (hyperlipidemia, hyperglikemia, hyperurykemia),

Diagnostyka lokalizacyjna: usg i tomografia komputerowa, scyntygrafia,

Densytometria- różnicowanie osteoporozy!

Pierwotna nadczynność przytarczyc - rozpoznanie

Rozpoznanie różnicowe hyperkalcemii:

nowotwory wywołujące osteolizę (najczęściej): hyperkalcemia z niskim PTH,

hiperkalcemia wywołana lekami: zatrucie vit. D lub vit. A, tiazydowe leki moczopędne, zespół mleczno-alkaliczny,

sarkoidoza, długotrwałe unieruchomienie.

Pierwotna nadczynność przytarczyc -różnicowanie

Wtórna nadczynność przytarczyc:

nerkowa - dominują objawy przewlekłej niewydolności nerek, zespół upośledzonego wchłaniania, marskość wątroby (zaburzenia przemiany Vit. D3) niedostateczne nasłonecznienie skóry (upośledzenie powstawania Vit. D3).

Pierwotna nadczynność przytarczyc – różnicowanie

Leczenie nadczynności przytarczyc jest wyłącznie operacyjne

Cur. Op. In Rhuem.: 2000,12:319-320 i 349-353;

Wskazania do leczenia operacyjnego: stężenie surowiczego Ca 1,0-1,6 mg% powyżej górnej

granicy normy, obniżenie klirensu kreatyniny o 30%, dobowe wydalanie Ca > 400 mg/d, obecność kamicy nerkowej, w BMD wskaźnik Z < 2SD, wiek < 60 lat.

Pierwotna nadczynność przytarczyc - leczenie

Operacja nie musi być wykonywana rutynowo jeśli:

wiek > 50 lat,

stężenie surowiczego Ca mniejsze jak 1,0-1,6 mg% powyżej górnej granicy normy,

bez hyperkalcjurii, kamicy nerkowej, niewydolności nerek, osteopenii.

Pierwotna nadczynność przytarczyc – leczenie cd.

Postępowanie w tych przypadkach:

2 x na rok badanie Ca w surowicy, wydalanie wapnia z moczem, BMD,

dobre nawodnienie, unikać unieruchomienia i diuretyków tiazydowych,

w leczeniu farmakologicznym zastosowanie mają: Kalcytonina, Furosemid, Bisfosfoniany, Mitramycyna w wyjątkowych przypadkach.

Pierwotna nadczynność przytarczyc - leczenie cd.

Leczenie przełomu hyperkalcemicznego

- nawodnienie

- kalcytonina

- bisfosfoniany

- furosemid

-hemodializa w przypadkach opornych zwłaszcza z niewydolnością nerek

Pierwotna nadczynność przytarczyc