2012

MUHAMMET ÇELİK

BİLGİSAYAR 1 DERSİ PROJESİNDE

MUHARREM BURAK YILDIZ UĞUR

SALAN MUHAMMED ÇELİK VE CEM

UÇAN YER ALMAKTADIR.

ÖĞRETİM GÖREVLİSİ YRD. DOÇ.

DR. NURAY GEDİK

09.12.2012

KISKANÇLIK KONULU

ATASÖZLERİ VE DEYİMLER

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

1

ATASÖZLERİ ...................................................................................................................... 2

DEYİMLER ......................................................................................................................... 5

KISKANÇLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ ...................................................................................... 6

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

2

ATASÖZLERİ

Atasözleri,

herhangi bir

olay ve konu

karşısında bazı ortak

düşünceleri,

tecrübeleri, tenkitleri,

teklifleri, nasihatleri

vb. ifade için

kullanılırlar. Bunlar bir toplumun meydana getirdiği ortaklaşa

değerlerdir. Türk folklörü içinde atasözlerinin büyük bir yeri vardır.

Milletimiz, atasözü yönünden zengin bir kaynağa sahiptir. Birbirinden

güzel ve manalı sayısız atasözümüz vardır. Bu sözlerin derlenip

toparlanması ve yazıya geçirilmesi çok büyük dikkat ve incelik ister.

ATASÖZLERİ VE DEYİMLER

ATASÖZLERİ

KISKANÇLIKLA İLGİLİ

ATASÖZLERİ

DEYİMLER

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

3

Araştırmacılar, konuyla ilgili çalışmalar yapmakta ve kıymetli eserler

hazırlamaktadırlar.

Atalarsözüne eskiden, "darb-ı mesel", yahut kısaca "mesel" denilirdi. Sonraları

bu ifade "Atasözü" şeklinde klişeleşti. Türk atasözleri ilk defa Kaşgarlı

Mahmud’un Divanü Lügat-it-Türk isimli eserinde derlenip toplanmış ve pekçok

atasözü bir araya getirilmiştir.

Her milletin kendine has atasözleri vardır. Bunlar o milletin inanç, kültür ve

medeniyetlerinin tesiri altında şekillenmişlerdir. İfade ettiği mana genellikle

söylenen kelimelerin anlamlarında aranmaz. Bu sözler herhangi bir konu ile ilgili

çok geniş bir düşünce

ve fikir atmosferi

doğuran, ince, zarif ve

nükteli ifadelerdir.

“Ağaç yaş iken eğilir”

sözü; aslında terbiye

ve eğitimin küçük

yaşlarda başlaması

gerektiğini, huy ve

alışkanlıkların insan hayatında henüz çocukken şekillenmeye başladığını ifade

eder.

Diğer atasözleri de böyledir. Atasözleri ile deyimler ve kelam-ı kibar (büyüklerin

sözleri) birbirine karıştırılmamalıdır. Atasözleri bir hüküm ifade eden ve

toplumun ortaklaşa meydana getirdiği sözlerdir. Kelam-ı kibar ise, büyükler

tarafından söylenip, söyleyeni belirli, eğitici ve öğretici, doğru yolu gösterici

sözlerdir. Bunlara vecize de denir.

Atasözleri, daima doğru yol göstererek, öğüt ve nasihat verir. İnsanları, günaha,

isyana, hırsızlığa ve kötülüğü davet ve teşvik edici sözler, umumiyetle bazı

düşman güçler tarafından söylenilmiş ve kabul ettirilmeye çalışılmıştır. Bunlar

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

4

bir müddet için kullanılsalar da neticede unutulup giderler. Mesela “Devlet malı

deniz, yemeyen

domuz.” “Akçası

ak olanın bakma

yüzünün

karasına.”,

“Erliğin onda

dokuzu

kaçmaktır.”, “Pire

itte bit yiğitte

bulunur.” gibi

uydurma

ve zararlı sözler

böyledir.

Çoğu atasözlerinin mutlaka bir “dar” bir de “mecazlı” manaları vardır. Dar

anlam, çürütülmez bir gerçeğe, bir deneye dayanır. Mecazlı anlam ise, onlara

eski-yeni, her meseleye uyabilen bir yorum ve izah alanı sağlar. Atasözleri uslup

yönünden; dili sade ve güzel kullanışın en az kelime ile en geniş manaları ifade

edişin birer şaheseridir. Bunlarda yersiz ve gereksiz kelime bulunmaz.

Türk atasözlerinde divanlar, mesneviler ile nasihat eserlerinde çok rastlanır.

Ayrıca başlı başına atasözlerine yer veren eserler de vardır. Yazmaların dışında;

Şinasi’nin Durub-i Emsal-i Osmaniye1, Ahmed Vefik Paşanın Müntehabat-ı

Durub-i Emsal, Ahmet Midhat Efendinin Türki Durub-i Emsal gibi eserler son

devirde ortaya konmuştur.

1 Şinasi’nin atasözlerini ele aldığı eserdir

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

5

DEYİMLER

Genellikle gerçek anlamından az çok sıyrılarak ilgi çekici anlam taşıyan söz

öbeklerine deyim denir. Deyimler anlatıma güzellik, çekicilik, canlılık katar.

Türkçe, deyimler bakımından zengin bir dildir.

Deyimlerin Özellikleri:

1. Kalıplaşmış söz Öbekleridir. Cümle hâlinde olanları da vardır.

a. Kalıplaşmış söz öbekleri biçiminde olan­lar:

Dört elle sarılmak, göz kulak olmak, çorbada tu­zu bulunmak, tere yağından kıl

çeker gibi, gün gör­müş, dört gözle beklemek..

b. Cümle durumunda olanlar:

Dam üstünde saksağan, vur beline kazmayı.

Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu?

Ana usta yufka yapar, çocuk usta çift çift kapar.

Kızım sana söylüyorum, gelinim sen dinle. (anla)

Senin aradığın kantar, Bursa’da kestane tartar.

2. Kalıplaşmış sözler olduğundan sözcükle­rinin yerleri değiştirilemez, onların

yerine ” eş anlamlı sözcükler” konulamaz.

3. Genellikle gerçek an­lamlı olan deyimler de vardır.

a) Mecaz Anlamlı Olanlar:

bir tasla iki kuş vurmak (bir eylemle iki sonuç elde etmek)

eşeğini sağlam kazığa bağlamak (işini güven altına almak)

gözü gibi sakınmak (Bir zarar gelmesin diye özenle korumak)

iğneli söz (dokunaklı söz)

kafa yormak (bir şey üzerinde çok düşünmek)

b) Gerçek Anlamlı Olanlar:

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

6

bin pişman olmak, Hem suçlu hem güçlü, Çoğu gitti azı kaldı, yükte hafif pahada

ağır

4. Mastarla biten deyimler cümlede çekimli duruma gelebilir:

burnundan (fitil fitil) gelmek => Burnundan (fitil fitil) geldi.

kendi kendine söz vermek=> Kendi kendime söz verdim.

kokusunu almak=> Kokusunu almış.

KISKANÇLIKLA İLGİLİ ATASÖZLERİ

Al elmaya taş atan çok olur.

Kıskanç komşu insanı mal, kovarda eş insanı yar sahibi eder.

Kıskançlık iki türlüdür. Birisi sevdiğini,diğeri sevmediğini kıskanmaktır.

Acınmaktansa kıskanılmak daha iyidir.

Başkalarının iyi haline bakıp üzülme, senin haline de bakıp kıskanan çok

kişi vardır.

Biraz kıskançlık duyarsanız, yaşarken ölmenin ne demek olduğunu

anlarsınız.

Bütün kötü tutkuların en kirlisi kıskançlıktır.

Gurur, kıskançlık ve hırs insanların kalplerini ateşleyen üç ateştir.

Güveler, elbiseleri nasıl kemirirse kıskançlık da insanı öyle kemirir.

Haset, ateş nasıl odunu yer yutarsa iyilikleri yer yutar, mahveder.

Haset, başkasının balını kendi ağzına zehir etmektir.

Atasözleri ve Deyimler Kıskançlıkla İlgili Atasözleri 09.12.2012

7

Kaynakça Diyadin Net - Yararlı Bilgiler. (2012, Aralık Pazar). Aralık Pazar, 2012 tarihinde Diyadin Net:

http://www.diyadinnet.com/YararliBilgiler-1688&Bilgi=atas%C3%B6zleri adresinden alındı

Edebiyat Fakülte - Deyimler. (2012, Aralık Pazar). Aralık Pazar, 2012 tarihinde Edebiyat Fakülte:

http://www.edebiyatfakultesi.com/deyimler_a.htm adresinden alındı

Forumdaş - Atasözleri ve Anlamları. (2012, Aralık Pazar). Aralık Pazar, 2012 tarihinde Forumdaş:

http://www.forumdas.net/atasozleri-ve-anlamlari/kiskanclik-ile-ilgili-atasozleri-151734/ adresinden

alındı