Kısım 4 – Makina Kuralları TEMMUZ 2015
Transcript of Kısım 4 – Makina Kuralları TEMMUZ 2015
-
Ksm 4 Makina Kurallar
TEMMUZ 2015
Bu basm tm kural deiimlerini iermektedir. En son revizyonlar dey izgi ile gsterilmitir. Blm tamemen revize edildiyse blm bal ereve iine alnr. Yayn tarihinden sonra yaplan deiimler krmz renkte yazlarak gsterilir. Aksi belirtilmedii srece bu kurallar ina kontrat tarihi (IACS PR No.29da belirtildii gibi) 01 Temmuz 2015 ve daha sonras olan gemilere uygulanr. na kontrat tarihinden sonra yrrle giren yeni kurallar ve dzeltmeler eer bu kurallarca gerekli grlrse uygulanacaktr. Detaylar iin TL Websitesindeki Kural Deiim Bildirimerine baknz. lgili en son basmn Genel Hkmleri uygulanacaktr (Baknz Klaslama Srveyler Kurallar) Eer ngilizce ve Trke Kurallar arasnda bir fark mevcutsa ngilizce Kural geerli saylacaktr. Bu yayn basl ve elektronik ortamda PDF olarak mevcuttur. ndirildikten sonra bu dokman KONTROLSZ duruma geer. Geerli srm iin aadaki websitesini kontrol ediniz.
http:/www.turkloydu.org
Tm haklar sakldr. Bu kurallara ait ierik Trk Loydunun nceden verilmi yazl izni olmakszn oaltlamaz, yaylamaz, yaynlanamaz ya da herhangi bir ekilde ya da formda aktarlamaz.
-
TRK LOYDU Merkez Ofis Postane Mah. Tersaneler Cad. No:26 Tuzla 34944 STANBUL / TRKYE
Tel : (90-216) 581 37 00
Fax : (90-216) 581 38 00
E-mail : [email protected]
http://www.turkloydu.org
Blgesel Ofisler Ankara Eskiehir Yolu Mustafa Kemal Mah. 2159. Sokak No : 6/4 ankaya - ANKARA / TRKYE
Tel : (90-312) 219 56 34
Fax : (90-312) 219 68 25
E-mail : [email protected]
zmir Atatrk Cad. No :378 K.4 D.402 Kavalallar Apt. 35220 Alsancak - ZMR / TRKYE
Tel : (90-232) 464 29 88
Fax : (90-232) 464 87 51
E-mail : [email protected] Adana narl Mah. Atatrk Cad. Aziz Naci Merkezi No:5 K.1 D.2 Seyhan - ADANA / TRKYE Tel : (90- 322) 363 30 12 Fax : (90- 322) 363 30 19 E-mail : [email protected] Marmaris Atatrk Cad. 99 Sok. No:11 Kat:4 Daire 6 Marmaris - MULA / TRKYE Tel : (90- 252) 412 46 55 Fax : (90- 252) 412 46 54 E-mail : [email protected]
-
indekiler
Makina Kurallar
Sayfa Blm 1- Genel Kurallar ve Uyarlar A. Genel .......................................................................................................................................................... 1- 3 B. Onaylanacak Belgeler ................................................................................................................................. 1- 4 C. evre Koullar ........................................................................................................................................... 1- 5 D. Tasarm lkeleri ........................................................................................................................................... 1- 6 E. Makina ve Kazan Dairesi Donanm ............................................................................................................ 1- 26 F. Gvenlik Donanm ve Korunma lleri .................................................................................................... 1- 26 G. letiim ve Sinyal leme Donanm ............................................................................................................. 1- 27 H. Zorunlu Donanmlar .................................................................................................................................... 1- 27
Blm 2- ten Yanmal Makinalar ve Hava Kompresrleri
A. Genel .......................................................................................................................................................... 2- 3 B. Onaylanacak Dkmanlar........................................................................................................................... 2- 4 C. Malzemeler ................................................................................................................................................. 2- 5 D. Krankaft Tasarm ..................................................................................................................................... 2- 5 E. Testler ve Denemeler ................................................................................................................................. 2- 29 F. Emniyet Cihazlar ........................................................................................................................................ 2- 43 G. Yardmc Sistemler ..................................................................................................................................... 2- 49 H. lk Hareket Donanm .................................................................................................................................. 2- 51 I. Kumanda Tehizat ..................................................................................................................................... 2- 54 J. Alarm Sistemleri .......................................................................................................................................... 2- 55 K. Makinann Layna Alnmas / Yerletirilmesi ................................................................................................ 2- 55 L. Hava Kompresrleri .................................................................................................................................... 2- 65 M. Egzoz Gaz Temizleme Sistemleri .............................................................................................................. 2- 68 N. Gaz Yaktl Makinalar .................................................................................................................................. 2- 70
Blm 3- Termal Trbo Makinalar / Buhar Trbinleri
A. Genel .......................................................................................................................................................... 3- 2 B. Malzemeler ................................................................................................................................................ 3- 2 C. Dizayn ve Yapm Esaslar ......................................................................................................................... 3- 3 D. Testler ......................................................................................................................................................... 3- 5 E. letme Denemeleri ................................................................................................................................... 3- 6
-
indekiler Blm 4- Trbo Makinalar / Gaz Trbinleri, Egzoz Gaz Trboarjerleri A. Genel .......................................................................................................................................................... 4- 2 B. Dizayn ve Donanm .................................................................................................................................... 4- 2 C. Testler ......................................................................................................................................................... 4- 3 D. Atlyelerin Onaylanmas ............................................................................................................................. 4- 6 E. Gaz Trbinleri ............................................................................................................................................. 4- 7
Blm 5- Ana aft Donanm
A. Genel .......................................................................................................................................................... 5- 2 B. Onaylanan Malzemeler ............................................................................................................................... 5- 3 C. Tasarm Kalitesi .......................................................................................................................................... 5- 4 D. aftn Layna Alnmas ve Titreim .............................................................................................................. 5- 14 E. Gzlemleme, Kontrol Testleri ve Sertifikalandrma ..................................................................................... 5- 15 F. Fiber Lamineli aftlar in zel Gereklilikler ............................................................................................... 5- 16 Blm 6- Burulma Titreimleri A. Genel .......................................................................................................................................................... 6- 2 B. Burulma Titreimlerinin Hesab ................................................................................................................ 6- 3 C. Msaade Edilebilen Burulma Titreim Gerilmeleri .................................................................................. 6- 4 D. Burulma Titreimi lmleri ...................................................................................................................... 6- 10 E. Yasaklanm alma Sahalar ................................................................................................................. 6- 11 F. Yardmc Makinalar ................................................................................................................................... 6- 12
Blm 7- Dili Donanmlar, Kaplinler A. Genel .......................................................................................................................................................... 7- 2 B. Malzemeler ................................................................................................................................................. 7- 5 C. Silindirik ve Konik Dililerin Yk Tama Kapasitesinin Hesab ................................................................... 7- 5 D. Dili aftlar ................................................................................................................................................. 7- 28
E. Tehizat ...................................................................................................................................................... 7- 29 F. Balans Ayar ve Testler ............................................................................................................................... 7- 29
G. Kaplinlerin Tasarm ve Yapm ................................................................................................................... 7- 30
Blm 8- Pervaneler A. Genel .......................................................................................................................................................... 8- 2 B. Malzemeler ................................................................................................................................................. 8- 4 C. Pervanelerin Boyutlandrlmas ve Dizayn ................................................................................................. 8- 5 D. Kumanda Edilebilir Pili Pervaneler ............................................................................................................ 8- 9 E. Pervanenin Yerine Taklmas ...................................................................................................................... 8- 9 F. Balans Ayar ve Denemeler ........................................................................................................................ 8- 13
-
indekiler
Blm 9- Dmen Makinalar ve Yan ticiler A. Dmen Makinalar ....................................................................................................................................... 9- 2 B. Dmen Pervaneler (Azimuth Thrusters) ..................................................................................................... 9- 22 C. Yanal tme niteleri (Ba tici Pervaneler) .................................................................................................. 9- 28
Blm 10- Hidrolik Sistemler, Yangn Kaplar ve Dengeleyiciler A. Hidrolik Sistemler ...................................................................................................................................... 10- 2 B. Yangn Kaplar Kontrol Sistemleri ............................................................................................................ 10- 10 C. Dengeleyiciler ........................................................................................................................................... 10- 13 Blm 11- Demir Irgat ve Vinler A. Demir Irgatlar ........................................................................................................................................... 11- 2 B. Vinler ....................................................................................................................................................... 11- 10
Blm 12- Buhar Kazanlar A. Genel ........................................................................................................................................................ 12- 3 B. Malzemeler ............................................................................................................................................... 12- 5 C. Yapma Ait Esaslar ................................................................................................................................... 12- 7 D. Tasarm Hesaplamalar ............................................................................................................................ 12- 30 E. Tehizat ve Tesisat ................................................................................................................................... 12- 31 F. Buhar Kazanlarnn Testleri ...................................................................................................................... 12- 40 G. Kzgn Su reticileri .................................................................................................................................. 12- 43 H. Duman Gazl Ekonomayzerler .................................................................................................................. 12- 43
Blm 13 - Kzgn Yal Istma Sistemleri A. Genel ................................................................................................................................................... .......13- 2 B. Istclar ................................................................................................................................................ .......13- 4 C. Kaplar .................................................................................................................................................. .......13- 7 D. Dolam Sistemi Tasarm ve Donanm Paralar ................................................................................ .......13- 9 E. Markalama/Etiketleme ......................................................................................................................... .......13- 10 F. Yangndan Korunma ............................................................................................................................ .......13- 10 G. Denemeler ........................................................................................................................................... .......13- 10
-
indekiler
Blm 14- Basnl Kaplar A. Genel ........................................................................................................................................................ 14- 2 B. Malzemeler ............................................................................................................................................... 14- 4 C. Yapm Esaslar ......................................................................................................................................... 14- 7 D. Tasarm Hesaplar .................................................................................................................................... 14- 8 E. Donanm ve Yerletirme ........................................................................................................................... 14- 12 F. Deneyler ................................................................................................................................................... 14- 14 G. Basnl Gaz Silindirleri / Tpleri ............................................................................................................... 14- 15
Blm 15- Brlrler ve Yakt Yakma Donanm A. Genel ........................................................................................................................................................ 15- 2 B. Kazanlar ve Ya Istclar in Yakt Yakma Donanm ............................................................................. 15- 3 C. Scak Su Istclar, Yakt Yakmal Istclar ve Kk Istma Uygulamalar in Kullanlacak Brlrler ......................................................................................................................... 15- 8
Blm 16- Boru Devreleri, Pompalar, Vanalar ve lgili Donanm A. Genel .......................................................................................................................................................... 16- 4 B. Malzemeler, Testler .................................................................................................................................... 16- 7 C. Boru Et Kalnl ve Mukavemet Hesab ..................................................................................................... 16-23 D. Boru Devreleri, Vanalar, Donanm ve Pompalar in Esaslar ...................................................................... 16-28 E. Buhar Boru Hatlar ...................................................................................................................................... 16-47 F. Kazan Besi Suyu, Dolam Devresi ve Youmu Suyun Geri Dn ..................................................... 16-48 G. Yakt Sistemleri ........................................................................................................................................... 16-49 H. Yalama Ya Sistemleri............................................................................................................................. 16-56 I. Deniz Suyu le Soutma Donanm ............................................................................................................. 16-58 K. Tatl Su Soutma Sistemleri ....................................................................................................................... 16-61 L. Basnl Hava Devreleri .............................................................................................................................. 16-62 M. Egzoz Gaz Devreleri .................................................................................................................................. 16-63 N. Sintine Donanm ........................................................................................................................................ 16-64 O. Sintine Suyu, Yakt ve Ya Atklarn Depolama ve Artma Donanm ........................................................ 16-73 P. Balast Sistemleri ......................................................................................................................................... 16-74 Q. Kzgn Yal Istma Sistemleri ..................................................................................................................... 16-75 R. Hava Firar, Tant ve skandil Borular ....................................................................................................... 16-77 S. me Suyu Sistemleri .................................................................................................................................. 16-81 T. Pis Su ve Yerekimli Boaltm Sistemi ....................................................................................................... 16-87 U. Hortum Devreleri ve Kompensatrler .......................................................................................................... 16-87 V. Sv Yakt, Yalama, Hidrolik ve Kzgn Ya ve Petrol Artklarnn Depolanmas ........................................ 16-90
-
indekiler
Blm 17- Yedek Paralar A. Genel ........................................................................................................................................................ 17- 2 B. nerilen Minimum Yedek Para Listesi .................................................................................................... 17- 2 Blm 18- Yangndan Korunma ve Yangn Sndrme Tehizat A. Genel .......................................................................................................................................................... 18- 4 B. Yangndan Korunma ................................................................................................................................. 18-5 C. Yangn Alglama ve Yangn Alarm Sistemleri .......................................................................................... 18-9 D. Yangn Sndrme Tehizatlarnn Kapsam ............................................................................................ 18-14 E. Genel Olarak Suyla Yangn Sndrme Tehizat (Yangn ve Gverte Ykama Sistemi) ............................ 18-15 F. Tanabilir veya Arabal Yangn Sndrcler, Tanabilir Kpk ve Su Sisi Aplikatrleri ................... 18-22 G. Yksek Basnl CO2 Yangn Sndrme Sistemleri ................................................................................ 18-24 H. Alak Basnl CO2 Yangn Sndrme Sistemleri ................................................................................... 18-33 I. Makina Mahalleri ve Kargo Pompa Daireleri in CO2den Baka Gazlar Kullanlan Gazl Yangn Sndrme Sistemleri ................................................................................................................................. 18-36 J. Dier Yangn Sndrme Sistemleri .......................................................................................................... 18-40 K. Kpkl Yangn Sndrme Sistemleri ...................................................................................................... 18-41 L. Su Pskrtme Sistemleri ........................................................................................................................... 18-44
M. Boya Mahalleri, Yanc Svlarn Muhafaza Edildii Mahaller ve Kuzine Ocaklarnn Duman k Kanallar in Yangn Sndrme Sistemleri .................................................................................... 18-50 N. Artklarn Yaklmas ................................................................................................................................... 18-51 O. Helikopterlerin ni Gvertesi in Yangn Sndrme Tehizat ............................................................. 18-52 P. Paketlenmi Formda Tehlikeli Kargo Tanmas ..................................................................................... 18-53 Q. Kat Dkme Kargolarn Tanmas ........................................................................................................... 18-65
Blm 19- Buz Klas in Makina Donanm A. Genel .......................................................................................................................................................... 19- 2 B. Sevk Makinas Gc ................................................................................................................................. 19- 2 C. Pervaneler, aftlar ve Dili Donanmlar .................................................................................................. 19- 2 D. eitli Makina stekleri .............................................................................................................................. 19- 4
Blm 20- Tankerler A. Genel .......................................................................................................................................................... 20- 2 B. Tankerler in Genel stekler ..................................................................................................................... 20- 3 C. Petrol Yk ve Parlama Noktas 60C ve Altnda Olan Sv Kargolar Tayan Tankerler .................... 20-12 D. Tankerler in Inert Gaz Sistemleri ........................................................................................................... 20-17
-
Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-1
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
BLM 1
GENEL KURALLAR VE UYARILAR
Sayfa A. GENEL ................................................................................................................................................................. 1-3
1. Kapsam 2. Tanmlar
B. ONAYLANACAK BELGELER .............................................................................................................................. 1-4 C. EVRE KOULLARI ............................................................................................................................................ 1-5 1. alma Koullar, Genel D. TASARIM LKELER ............................................................................................................................................ 1-6
1. Genel 2. Makinann Yerine Balanmas, Kat Balama ve Esnek (Elastik) Balama 3. Boyutlandrma 4. Titreim 5. Kantlamalar 6. Malzeme ve Kaynak 7. Makina Dairesinde Ka Yollar 8. lme, Denemeler ve Belgelendirme 9. Korozyona Kar Koruma 10. Makinann Uygunluu 11. Kumanda-Kontrol ve Ayarlama Donanmlar 12. Sevk Sistemi 13. Dndrme Aralar 14. altrma ve Bakm-Tutum Ynergeleri 15. Markalama, Makina Aksamnn Tannmas 16. Akaryaktlar 17. Soutma 18. Makina Dairesinin Havalandrlmas 19. Scak Yzeyler ve Yangndan Korunma
E. MAKNA VE KAZAN DARES DONANIMI ........................................................................................................ 1-26 1. altrma ve zleme/Grntleme Donanm 2. Makinaya ve Kazanlara Eriilebilirlik 3. Makina Kontrol Odalar 4. Aydnlatma 5. Sintine / Sintine Kuyular 6. Havalandrma 7. Grltnn Azaltlmas
F. GVENLK DONANIMI VE KORUNMA LLER .......................................................................................... 1-26 1. Genel
G. LETM VE SNYAL LEME DONANIMI ........................................................................................................ 1-27 1. Sesli letiim 2. Mhendis Alarm 3. Makina Telgraf 4. aft Devir Gstergesi 5. letiim ve Sinyal leme Donanmnn Tasarm
H. ZORUNLU DONANIMLAR ................................................................................................................................. 1-27
-
1-2 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar A
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
A. Genel
1. Kapsam
1.1 Makina Kurallar, Trk Loydu (TL) tarafndan klaslanan gemilerin sevk donanmlarna, geminin
almas ve gvenlii nedeniyle lzumlu olan tm
yardmc makinalara ve donanmlarna uygulanr.
Bu blmde yer alan kurallar ayrca TL tarafndan daha nceden klaslanm gemilerdekine benzer veya
edeer olduu yine TL tarafndan dorulanan makina donanmlarna da uygulanacaktr.
1.2 Ayrntl olarak aada belirtilmi bulunan makina donanm ve tehizattan ayr olarak, geminin ve
yknn gvenlii nedeniyle gerekli grlen makina
donanm veya tehizata da, kurallarn birbirlerinden
bamsz olarak uygulanmas zorunludur.
1.3 Uygunluu TL tarafndan denenmi ve ayn deerde olduu onaylanm olan deiik tasarmlar,
yap kurallarndan farkl olsa da kabul edilebilir.
1.4 Allmn dndaki prensiplere gre gelitirilmi ve/veya gemilerde henz yeteri kadar denenmemi
makina donanm iin TL'nun zel onaynn alnmas zorunludur.
Yukardaki 1.3 maddesinde belirtilmi olduu ekilde,
uygunluu ve edeerlilii ynnden gven verici
denemelerden geirilmemi olan sz konusu makina
donanm, ana klas iaretine ek "EXP" iareti ile tanmlanacak ve srveyleri geni kapsaml tutulacaktr.
1.5 Yukardaki 1.3 ve 1.4 maddelerinde belirtilen hallerde TL, projeye ilave belgeler ve zel tecrbe uygulanmasn istemeye yetkilidir.
1.6 TL, yeni bulgularn ve iletme tecrbelerinin sonularnn garanti edildii durumlarda, kurallarn
kapsam dnda ek taleplerde bulunma veya mevcut
kurallardan sapma yapma hakkn sakl tutar.
1.7 TL kurallar yannda yrrlkteki ulusal kurallar veya ynetmelikler de aynen geerlidir.
1.8 Btn yolcu gemileri, TL Ek Kurallarndan Qualitative Failure Analysis for Propulsion and Steering
on Passenger Ships e uygun olmaldr. 120 m veya
daha uzun boya sahip, veya daha fazla dikey ana
yangn zonuna sahip yolcu gemileri ayn zamanda
MSC.216 (82) ve MSC.1/1214 (1) e uygun olmaldr.
2. Tanmlar
Bu blmde geen kavram ve tanmlar aada
aklanmtr:
- Kat balama
Makinann, yatana metal metale, esnemez ve
oynamaz biimde balanmas durumu. Ana ve
yardmc makine temellerinin balanmas iin
kullanlan cvatalar ve somunlar.
- Esnek balama
Kayan veya esneyen birletirme ara paras ile
balama veya makina ayaklarndan yataa
iletilecek olan basnc kendi bnyesine alp,
hasar ve ekil bozukluu oluumunu
engellemeye yarayan balant tr. Srtnmeli
veya hidrolik aygtlar ise ekil bozukluuna
deil tasarm yklerinden daha byk mekanik
kuvvetlerin etkisini azaltmaya yardmc olmalar
iin kullanlr. Bu tip balantlar, esnek
balantlar, darbe emici, titreim
snmleyiciler, lastik yaltclar, damperler vs
olarak da isimlendirilmektedir.
- Ka yollar
Yangn srasnda makina dairesi personelinin
dumandan etkilenmemesi veya mahsur
kalmamas iin; makina dairesinden darya
ka srasnda yararlanaca en ksa yollar.
- Oktav band
Belirli bir ses frekans deerinden balayarak o
frekansn 2 katna kadar olan frekans deer
aral.
(1) Omurgas 1 Temmuz 2010 ve sonrasnda kzaa konulan yolcu gemilerine uygulanabilir.
-
A Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-3
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
- Makina dairesi
Makina dairesi ana makinalarn yerletirildii
blmenin ad olup, elektrikle sevk edilen
gemilerde ise ana jeneratrn konulduu yere
verilen isimdir.
- Makina alanlar
- ten yanmal motorlarn, elektrik
jeneratrlerinin, buhar kazanlarnn, yakt devre
elemanlarnn, ana tahrik ve sevk sisteminin
tm elemanlarnn, ya dolum istasyonlar,
soutma makinalar, stabilizatrlere ait
donanmlar, havalandrma ve iklimlendirme
makinalar, benzer alanlar ve bu alanlarn
tranklarnn tamam A kategorisine giren alan
olarak deerlendirilir.
- A Kategorisine giren makina alanlar
A Kategorisine giren makina alanlar ve
tranklar aada sralanmtr:
- Ana tahrik kayna olarak kullanlan iten
yanmal makinalarn konulduu yerler,
- Ana tahrik kayna olarak kullanlmayan,
gc 375 kWdan az olmayan iten
yanmal makinalarn konulduu yerler,
- Yakt yakan kazanlar veya yakt
nitelerinin konulduu yerler,
- Gaz reteleri, p yakclar, atk yok
etme makinalar gibi yakt yakan
donanmn konulduu yerler.
- l Gemi-Devre d koulu
l Gemi koulu ile Devre d koulunun
anlam ayndr. Geminin ana tahrik sistemi ve
ana makinasnn, elektrik jeneratrlerinin ve
kazanlarnn almad, ana tahrik sistemini
harekete geirecek basnl havann hava
ielerinde olmad, ak benzeri herhangi bir
kaynaktan da enerjinin salanamad zel
durumdur.
- Ana makina
Tahrik ve sevk sisteminin balca g
kaynadr.
- Yardmc makina
Ana makinann almas iin gerekli destek
sistemlerinin ihtiya duyduu elektrik enerjisini
veya baka enerji trleri reten, TL tarafndan srveye kapsamndaki makinelerdir.
- Donanm
Szgeler, s deitiriciler, ayrtrclar,
saflatrclar, tanklar ve bir makinann normal
almas iin destek sistemlerini oluturan
elemanlarn tm donanm olarak isimlendirilir.
- Tahrik sistemi
Tahrik sistemi geminin ngrlen tm hzlarda
gvenle seyri iin gerekli olan gc reten,
dntren ve ileten ana makina, dili kutusu,
aft ve pervaneden oluan, ayrca iine eer
varsa elektrikli sevk nitelerini de alan tm
sistemin addr.
- Ana aktif dmen dolab
Tahrik sisteminin sevk ve manevra ilevini
gerekletiren yardmc makinann ismidir.
- Yardmc aktif dmen dolab
Ana aktif dmen dolabnn almamas
durumunda devreye giren, gemi dk hzlarda
seyrederken rota ve manevra iin kullanlan ve
bazen ana aktif dmen dolab ile beraber
altrlp, destek grevi stlenen yardmc
makinaya verilen isimdir.
- Uzaktan kumanda-kontrol
Makinalarn bulunduu blmenin dndaki bir
noktadan devir hznn ve dn ynnn
ayarlanarak kontrol edilmesi ve ayn zamanda
makinalarn altrlmasn ve durdurulmasnn
ise kumanda edilmesi ilemidir.
- Makina ana kontrol odas
Geminin kalbi olarak tanmlanabilecek, ana ve
yardmc makinalarn, pi kontroll pervanenin,
ana ve yardmc elektronik sinyal yayc
sistemlerin (AMSS-Amplitude Modulation
Signalling System) almalarnn kontrol ve
kumanda edildii, gstergelerin yer ald
konsolun bulunduu, haberleme ve alarm
uyar sistemlerinin bulunduu kapal blmedir.
- Kontrol istasyonu
Ana makinann almasnn kontrol ve
-
1-4 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar A,B
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
kumanda edildii, gsterge ve monitrlerin
bulunduu, SOLAS kurallarna uygun olarak
yangn uyars ile ilgili sesli ve kl alarm
sisteminin kontrol edildii (bkz. Blm 18-
Yangndan Korunma ve Yangn Sndrme
Donanmlar) zel kabindir.
- Teknik durumlar izleme sistemi
Bakm-tutuma ynelik sinyalleri iler ve
uygun kodlarla kontrol ederek harekete
geiricileri uyaran sistemdir. Teknik koullar
sistemli olarak izleyip, ald sinyalleri
snflandran veya balangta ayarlanm
standart deerlere gre tesisin alma
sinyallerinin deiimini izleyen kontrol eden
sistemdir.
- Teknik durumlar tanlama/tehis
alma deerlerinden sapmalara gre planl
bakm tutum zamanlarn gereki olarak
belirlemek zere anma, arza ve yorulmay
ortaya koyacak parametrelerin ilenmesi ve
tanlama.
- Teknik koullarn nceden tahmini
Belirli bir sre sonunda izlenerek kayt ve
kontrol edilen parametrelerdeki deiime
neden olan faktrlerin belirlenmesi ilemdir.
- Tehlikeli alan
Yanc veya patlayc gazlar ve buhar veya
tozlarn bulunduu yerlere verilen isimdir. Bu
alanlar belirli amaca ynelik kullanm olan
makinalarn adlaryla veya zel kullanm
yerleri olan depolama tanklaryla veya
devreleriyle birlikte de adlandrlmaktadr.
rnein;
Helikoptere yakt besleme,
Boya malzemeleri,
Yakt tanklar, ya tanklar,
Ro-ro yk alanlar.
B. Onaylanacak Belgeler
1. retime balamadan evvel makina tesis ve sistemlerinin genel yerletirme planlar ile birlikte Ksm
4, Makina Kurallar'nn dier blmlerinde ad geen ve
testlerden geirilecek olan tm yardmc makina, aygt
vs ait yerleimlerini gsteren btn resimler 3 kopya
halinde TL'na verilecektir.
2. Resimlerde, onay iin gerekli olan tm bilgiler bulunmaldr. Gerektiinde tasarm hesaplar, tesisi
tantc bilgi ve belgeler onay iin sunulacaktr.
3. ngrlen belgeler, TL onayndan sonra yapm iin balayc olurlar. Daha sonraki olas
deiiklikler uygulanmadan nce TL'nun onay gerekir.
4. Aada ayrntlar verilen resimler ve bilgiler onay iin incelenmek zere sunulacaktr:
- Makinann ve aksamnn malzeme bilgileri,
yapsal detaylar ve boyutlar,
- Ana makina/makinalarn yerleim resmi,
- Ana makina yatana ait ayrntl bilgi ve
malzeme zellikleri,
- Ana makina ve yatann ayr ayr arlk
merkezinin koordinatlar,
- Ana makinann yatana konulmasna ait
ayrntlar (ayak yerleri, birbirlerinden uzaklklar,
yatak ykseklii, genilii vs),
- Ana makina ve yatak balantsn olumsuz
etkileyebilecek durumlarn saptanmasna
ynelik; evreleyen ortamdaki nem, toz, pas gibi
kirlilik ve kimyasal andrc (korozif) faktrlerin
iletim koullar,
- Ana makinann yatana balanma ekli olarak
esnek elemanlar veya takoz kullanlacaksa;
seilen uygulamaya ait ayrntlar,
- Ana makinadan kaynaklanan statik ve dinamik
kuvvetler.
-
C Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-5
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
C. Ortam koullar
1. alma Koullar, Genel
1.1. Gemide bulunan makinalarn, cihazlarn ve tehizatn seimi, tertibi ve yerletirilmesi, Tablo 1.1'den
1.4'e kadar belirtilen ortam koullarnda aksaksz ve
srekli bir almay gvenle salayacak ekilde
olmaldr.
1.2. Gemi tekne elemanlarnn ekil deitirmelerinin makina tesisleri zerindeki etkileri gz
nnde bulundurulmaldr.
Tablo 1.1 Ortama ait meyil durumu
Yerletirmeler, donanm elemanlar
Meyil as [] (2) Gemi enine gre Gemi boyuna gre
Statik Dinamik (yalpa)
Statik Dinamik
(ba-k vurma)Ana ve yardmc makinalar 15 22,5 5 (4) 7,5 Acil g kayna, acil yangn pompas ve tahrik niteleri de dhil olmak zere tm gvenlik donanm Ama-kapama elemanlar, elektrikli ve elektronik aletler (1), uzaktan kumanda sistemleri
22,5 (3) 22,5 (3) 10 10
Aklamalar: (1) 45lik meyile kadar arzu edilmeyen devre ama-kapama ilemi veya fonksiyonlarda deiimler meydana gelmemelidir. (2) Geminin enine ve boyuna dorultusundaki meyilleri ayn anda meydana gelebilir. (3) Svlatrlm gaz ile kimyasal madde tayan gemilerin su ile dolarak 30lik bir meyil yapmalar durumunda, acil
durum jeneratr alr durumda kalmaldr. (4) Geminin boyu 100 m. yi geiyorsa, ba-k statik meyil as 500/L derece olarak alnabilir. L=gemi boyu, m.
Tablo 1.2 Su scaklklar
Soutan Scaklk (oC)
Deniz suyu + 32 (1)
Dolgu havas soutucusuna giren soutucu akkan + 32 (1)
(1) Yalnz zel blgelerde sefer yapan gemiler iin TL daha dk su scaklna izin verebilir.
Tablo 1.3 Hava scakl (Bal nem %60 ve atmosfer basnc 100 kPa deerine karlk)
Yerletirme, paralar Yerletirme dzeni Scaklk aral [C]
Makina ve elektrik donanm (1)
Kapal yerlerde 0oCdan +45oCa kadar (2)
Kazanlardan yardmc makinalara ve donanm paralarna kadar daha yksek scaklklarn veya
daha alak scaklklarn olduu yerlerde
Sz konusu yere ve yerel koullara zg belirlenecektir
Ak gvertelerde -25oCdan +45oCa kadar
(1) Elektronik donanm +55C'lk sabit hava scaklnda bile yeterli alma yapabilecek ekilde tasarm ve test edilecektir. (2) Yalnz zel blgelerde sefer yapmas ngrlen gemiler iin TL daha dk hava scaklna izin verebilir.
-
1-6 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar C,D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
Tablo 1.4 Dier ortam koullar
Yer ad Koullar
Her yerde
Ya buhar ve tuz ieren havaya kar dayankllk
Tablo 1.3'de belirtilen scaklk aralnda ve, 45C'lk bir referans scaklnda %100 bal neme kadar arzasz alma
Youma iin kabul edilen deer, youma tolerans
zel korunan kontrol odalarnda 45C'lk bir referans scaklnda %80 bal nem
Ak gvertelerde Deniz suyu ve tuz zerrelerinin etkisine dayankllk
D. Tasarm lkeleri
1. Genel
1.1 Sevk ve tahrik sistemi, normal alma koullarnda geminin manevra gereksinimini
karlayacak ve yeterli tornistan gcn retecek gte
olacaktr.
1.2 Sevk ve tahrik sistemi, gemi ileri hznn en az %70i kadar hzla ve en az 30 dakika sreyle tornistan
yapabilecek kapasitede olacaktr.
Geminin ileri hz tanmyla ana makinann kesintisiz
retecei en byk gcn kullanlarak geminin
kaydettii ilerleme hz kastedilmektedir.
Geminin tam yol ileri hareketinden tam yol tornistana
geii etkin ve hzl olmal, geminin ilerleme hz teknik
artname ve tasarm isteklerine uygun mesafede
sfrlanmaldr. Bu durum seyir tecrbeleri srasnda
denenerek kantlanacaktr.
1.3 Tornistan iin ters dnl dili kutusuna sahip ya da pi kontroll pervaneye sahip sevk sistemlerinde;
ana makinann izin verilen alma deerlerinin dna
karak ar yklenmesi durumunda, sevk sisteminin
zarar grmemesi iin gereken tm nlemler aynen
dmen pervanelerde olduu gibi alnacaktr.
1.4 Acil jeneratrler souk koullarda, 0oC scaklkta kolayca devreye girebilecektir. Bu tr ortam
scaklklarnda jeneratrn devreye alnmann pratikte
mmkn olmamas halinde; uygun stclar kullanlarak
acil jeneratrn altrlmas gerekir.
Ancak yaplacak dzenlemeler Blm 16 - Boru
devreleri, pompalar, vanalar ve ilgili donanm kurallarna
ve Ksm 5, Elektrik Kurallarna uygun olmaldr.
Acil durum jeneratrlerinin bulunduklar yerler ve
yerletirilmeleri de yukarda sz edilen kural isteklerine
uygun olacaktr.
1.5 Ana makinalarn basnl hava ve kompresrlerle altrld gemilerde; bakaca bir d
etkiye gerek kalmakszn ana makinay ya da dizel
jeneratrleri altrmak iin yeterli miktarda basnl hava retilebilmelidir.
Acil durum jeneratr olmayan gemilerde veya 1.4de
yer alan kural isteklerini karlayamayan gemilerde, ana
makinay ve jeneratrleri altrmak iin gereken
basnta ve miktarda basnl havay retecek
kompresrler ya elle tahrik edilerek altrlabiliyor
olmal ya da kompresre gereken elektrik yine bir baka
elle tahrik edilen jeneratrn evrilmesiyle
retilebilmelidir.
1.6 Tm g kaynaklarnn devre d kalabilecei durum ngrlerek, acil jeneratrlerin altrl-
malarndan hemen sonra en fazla 30 dakikalk sre
ierisinde sevk sisteminin gereksinim duyduu gcn
tamamn retebilmesi ve gemiyi l gemi durumundan
kurtarmas gereklidir (bkz A.2).
Acil jeneratrn retecei ilk hareket enerjisi dorudan
sevk sistemine ynlendirilmeyecek, aksine geminin ana
jeneratrleri ile varsa dier benzer jeneratrlerin
altrlmasnda kullanlacaktr. Bylece sevk sisteminin
gereksinim duyduu gce ancak ulalabilir.
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-7
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
1.7 Nehir ve gllerde alacak gemilerde ana makina gc tekneyi sakin suda en az 10 knot hzda
seyrettirmeye yeterli olacaktr.
1.8 Ar grltl alan ve grltl alt iin yerinden (yerel) kontrol zor olan ar doldurmal
yksek devirli (n>750 devir/dakika) gemi dizel
motorlarnn gemilerde kullanlabilmesi iin TLnun izni gerekir. Bu tr ana makinalar eer uzaktan kontrol ve
kumanda edilebiliyorsa ve eer makina dairesinde o
ana makina iin bir gemi personelinin srekli
bulundurulmas gerekmeyecek ise; bu tr gemi dizel
motorlarnn gemide kullanlmas iin TLdan izin alnmasna gerek yoktur.
1.9 aft yatay yerletirilmi ana ve yardmc makinalar geminin orta simetri eksenine paralel
yerletirilecektir. Bu tr makinalar baka bir eksen
dorultusunda yerletirilebilmesi iin; Tablo 1.11.4de
belirtilen koullarda motorun alabileceinin
kantlanmas gerekir.
1.10 Tek pervaneli gemiler iin kullanlacak ana makinalar, kural olarak, herhangi bir para arzas dahi
olsa dk gte acil alma olaslna gre
tasarmlanm olmaldr. Sz konusu para arza ile
tamirin uzun zaman alaca durum ya da hasarl
parann gemide deitirilemeyecei durum
kastedilmektedir.
1.11 kiz gvdeli katamaran gvdelerde, bir gvdenin ierindeki makina donanm arzas dier
gvdedeki makina donanmnn almasn
etkilemeyecektir.
1.12 Geminin klaslama snfna zg alma blgesinde, uzun sreli olarak sevk sisteminin
altrlmas ar yklemeye yol amamaldr. Sevk
sisteminin uzun sreli almalarda tasarmland
gten daha fazla gce gerek duymad TL Srveynn nezaretinde kantlanmaldr.
1.13 Ana ve yardmc makinalarn, makina dairesine yerletirilmesi srasnda etraflarnda yeterince
boluklar braklmal ve bu boluklar hem tamir iin
grevli personel ve teknisyenin almasna izin verecek
kadar geni, hem de bir acil durum karsnda makina
dairesinden darya ka kolaylatracak lde dz
ve ksa olmaldr.
1.14 Kimyasal andrc maddelerle temas halindeki makina aksamnn ya korozyona dayankl maddeden
yaplm olmas ya da korozyona direnli koruyucu
madde ile kaplanmal veya boyanmaldr. Makinalarn i
yapsnda deniz suyunun soutma amal dolaaca
kanallarn ve deniz suyu soutucularnn i yzeylerinin
korozyona kar uygun korunduu TL srveyr nezaretinde kantlanacaktr. Korozyona kar korumalar;
su ve su alt sistemlerinde ve toprak alt sistemlerinde
katodik koruma, su ve asitli ortamlarda anodik koruma,
ksmen sulu asitli ve atmosfere ak ortamlarda metal ya
da metal olmayan maddeyle kaplama, atmosfere ak
ve sulu ortamlarda galvanizli boyama yntemleri
uygulanabilir.
1.15 Elektrikli sevk sistemlerinde tahrik jeneratrnn makinas de ayn yataa
konulmu/yerletirilmi olmaldr.
1.16 Makina reticileri motorlarn denendii test merkezindeki evre koullarnn gemide de aynen salanmasn bekleyemez.
1.17 Makinalarn yataa ve gemiye konulduu yerde (dorudan yataa metal metale bal veya ara eleman
olarak titreim sndrclerle) balant trne gre
yaratacaklar titreim deerleri bu blmde yer alan
kural isteklerine ve standartlara uygun olacaktr.
1.17.1 Metal metale oynamaz balama seenei, makina + yatak sisteminin birinci doal frekans deeri
makinann kesintisiz srekli g devrinin %25inden
daha byk ise uygulanabilir.
1.17.2 Titreim sndrclerin kullanld esnek balama seenei ise; makina + yatak sisteminin
birinci doal frekans deeri makinann kesintisiz srekli
g devrinin %25inden daha kk ise uygulanabilir.
2. Makinann Yataklanmas, Kat veya Esnek
2.1 Tahrik ve sevk sistemini oluturan makina ve aksamnn oturaca yataa metal metale kat
balanacaksa oynamasna izin vermeyecek sklkta
balanmal; eer esnek balama uygulanacaksa
balant tr yeterince gvenli olmaldr. Makinalarn
-
1-8 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
oturaca yataklarn yaps TLnun Ksm 1, Tekne kurallar, Blm 19, Bdeki kural isteklerini
salayacaktr.
2.2 Makinalar titreim ve darbe emici ekilde esnek balanacaksa; TLnun Ksm 1, Tekne Kurallar Blm 19, Cdeki kural isteklerini salayacaktr.
3. Boyutlandrma
3.1 Tm paralar geminin normal seyri srasnda gemi hareket ve manevralarndan kaynaklanan yklere
ve doan gerilmelere, oluan titreimlere, korozyon
etkilerine, scaklk deiimlerine, dalga yklerine
dayankl olmal ve Ksm 4, Makina Kurallarnn ilgili
kural isteklerine gre boyutlandrlmaldr.
Makina yataklarnn boyutlandrlmas srasnda TL tarafndan herhangi kural istei yoksa veya
unutulmusa ya da eksikse; genel mhendislik
uygulamalar iin geerli kurallar uygulanr.
3.2 Farkl yklere, basnlara veya scaklklara gre tasarmlanm makina paralar veya sistemi bir
btn olarak oluturan elemanlar arasnda balantlar
varsa; tasarm parametreleri daha kk olan (greceli
olarak daha dayanaksz) paralarn dier paralarla
birlikte almalarnn getirecei sakncalara kar
gereken her trl gvenlik aygtlaryla donatlmaldr.
Hasar oluumunu nlemek iin, bu tr sistemler ar
basnca, yksek scakla veya sv taknlarna kar
yeterli korumay salayacak aygtlar kullanlr.
4. Titreim
4.1 Makinalar, cihazlar ve geminin tekne yaps elemanlar, genel olarak titreim zorlamalarnn
etkisindedir. Her durumda, tasarm, yapm ve
yerletirme bu gerilmeler gz nnde bulundurularak
yaplmaldr.
Her bir elemann aksaksz olarak devaml almas,
titreim gerilmeleri nedeniyle tehlikeye sokulmamaldr.
TL; gemi tipi, boyutlar ve hizmet koullarn dikkate alarak, Tablo 1.1de belirtilen meyil alarndan
farkllklar deerlendirebilir.
Aada yer alan kural istekleri, gc 100 kWdan byk
ve hz 300 devir/dakikadan kk iten yanmal
motorlar iin geerlidir.
Bu blmde yer alan kural istekleri iin titreimler, 2 ila
300 Hz'lik bir frekans alan iinde olmaldr. Frekans 2
Hz'in altnda olan titreimler kat cisimlerin titreimleri
olarak grlebilir ve frekans 300 Hz'in stnde olan
titreimler kural olarak blgesel snrlandrlmtr ve
bnyesel ses karakteri gsterdikleri kabul edilir. zel
haller iin bu artlar doru bulunmazsa (rnein; bir dili
pompann bir di geirme frekans ile oluturulan 300
Hz'in zerindeki titreimlerde); aadaki uygulamalar
benzer ekilde gz nne alnmaldr.
4.2 Titreim hz genlii, harmonik hz deiimi erisinin en byk deeri olup, etkin bant genilii
olarak (RMS-Root Mean Square) bilinir. Etkin bant
genilii titreime ait en nemli genliktir. Etkin bant
geniliini hesaplamak iin, titreime ait harmonik
hareketin belirli bir zaman dilimindeki anlk genlik
deerli kareleri alnarak kaydedilir ve bu kareleri alnan
deerlerin aritmetik ortalamas bulunur. Etkin bant
genilii hesaplanan aritmetik ortalamann karekkne
eittir. lm yaplacak veya hesaplanacak zaman
diliminin en az bir periyot srmesi gerekir.
4.2.1 1/3 Oktav bandnda llen titreime ait etkin bant genilii (RMS) titreim hesaplamalarnda temel
parametre olarak ele alnr. Oktav bandnda titreim
llmesine izin verilir.
Pek ok mhendislik uygulamasnda 20 Hzden 20.000
Hze kadar olan titreim frekans incelenmektedir. Her
ne kadar bir kaynaktan yaylan tm frekanslar lmek
ve analiz yapmak mmknse de; hem pratik deildir
hem de zaman alacaktr. Bu nedenle, belirli bir lekte
oktav band ile 1/3 oktav bantlar titreim frekans lmleri iin esas alnmaktadr. Her titreim bandnn
belirli bir frekans aral vardr ve bantlar birbiriyle
rtmez. Titreim kaynann bir oktavlk bant zerinde
yaratt en yksek ses (nota) frekans ile en dk ses
frekans oran 2:1dir.
llecek titreim bandnn en kk frekans fn ve en
byk frekans da fn+1 ile gsterilirse, titreim band
snrlarnn oran aadaki formlle hesaplanr.
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-9
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
(2)
Burada
k = 1 oktav bandnn tamam iin, [-]
= 1/3 oktav bandnn 1/3lk ksm iin
4.2.2 Her oktavn orta frekans en dk frekans deerinin kat olup, en yksek frekans
deeri ise en kn 2 katdr (bkz 4.2.1). Oktav
bantlaryla titreim lldnde; llmesine izin
verilen parametre 2, 4, 8, 16, 31,5, 62,5, 125, 250, 500
Hz, 1 KHz, 2 KHz, 4 KHz and 8 KHzden oluan
geometrik ortalama frekans deerlerinin kat
(3 dB) olacaktr.
Orta frekans, fo aadaki (3) nolu formlden
hesaplanacaktr.
(3)
4.2.3 Orta frekans ile 1/3lk oktav band arasndaki iliki Tablo 1.5de gsterilmitir.
4.2.4 Titreim parametreleri ya mutlak deer olarak veya 5,0 10-5 mm/slik standart hz limit deerine gre
desibel olarak veya 3,0 10-4 m/s2 lik ivme deerine
gre desibel olarak ldr.
4.3 llen titreim deerlerinin dier birimler cinsinden dnm (4) nolu forml kullanlarak
yaplacaktr:
(4)
Burada;
Ve = llen etkin titreim deeri, [mm/s]
Voe = 5,0 10-5 [mm/s]
4.4 Bir makina veya bir cihazn almas esnasnda meydana getirdii titreimlerin iddeti, TL tarafndan belirtilen snrlar gememelidir. Bylelikle,
vakitsiz almaya veya hatal almaya sebep
olabilecek ar ykseltilmi ilave titreim
gerilmelerinden, titreime sebep olanlar ve bitiik
gruplar, evredeki cihazlar ve keza gemi bnyesini
oluturan elemanlar korunmu olur.
4.5 Titreim kaynann tm alma aralnda meydana gelebilecek titreim gerilmelerinin hesaplanmasna nemle durulmaldr. Tablo 1.5 1/3 Oktav band iin titreim ve oktav
band grlt seviyesi
Alt frekans
Hz
Orta frekans
(Hz)
st frekans
(Hz)
Ses basn seviyesi
(dB) 56,2 62,5 70,8 41 112 125 141 45 224 250 282 48 447 500 562 50 891 1,000 1,122 46
1,778 2,000 2,239 42 3,548 4,000 4,467 40 7,079 8,000 8,913 38
Titreim makinadan kaynaklanyorsa; makinann
alabilecei hem devir aral ile hem de yk ve g
aral dikkate alnmaldr.
4.6 zleyen maddedeki ilemler byk lde standart uygulamadr. Toplamn bykl titreim
spektrumunun iddetini belirler (bkz 4.7). Bu saysal
byklk izin verilen gerilme deerleriyle veya garanti
edilen deerlerle karlatrlmak iin kullanlr. Bununla
birlikte, sz konusu prosedr sadece tamamlanmam
fiziksel gerekleri dikkate alr.
Farkl iten yanmal makinalarn yarattklar harmonik
ykler ile motor yatana etkiyen yklerin toplam
bykl karlatrma yaplamaz.
4.7 Makinalarn, cihazlarn ve gemi ile ilgili yaplarn titreim gerilmelerini deerlendirmek iin genel
olarak titreim hzndan ( v ) mevcut titreim gerilmeleri iin bir l olarak yararlanlr. Ayn l, bir titreim
dourucu tarafndan meydana getirilen titreim
spektrumunun iddetinin deerlendirilmesinde de
kullanlr.
Tam bir sinzoidal titreim halinde titreim hznn etkin
k
n
1n 2f
f
4142,12
4142.12
n0 f2f
eo
e
VV1og20L
-
1-10 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
deeri (Veff) aadaki (5) nolu formlle hesaplanabilir:
(5)
Burada;
s = Titreim hareketinin genlii,
v = Titreim hznn genlii,
Veff = Titreim hznn etkin deeri,
= Titreim ivmesinin genlii,
= Titreimin asal hz.
1,2, .... n, harmonik bileenden oluan herhangi bir
periyodik titreim iin titreim hznn etkin deeri
aadaki forml ile hesaplanabilir:
(6)
Burada (veffi), (i) inci harmonik bileenin titreim hznn
etkin deeridir. Her bir harmonik bileen iin (5)
formlne dayanarak veffi deerleri hesaplanr.
Geerli artlara bal olarak tam sinzoidal titreim iin
forml (5) veya herhangi bir periyodik titreim iin forml
(6) dan yararlanarak titreim hznn etkin deeri
belirlenir.
4.8 Titreim gerilmelerinin deerlendirilmesi iin ekil 1.1'de gsterilen snr erileriyle evrilmi A, B ve
C blgeleri genel olarak esas alnr.
Gemi ana makinalar, yardmc makinalar ve donanmn
iinde bulunduklar teknik koullar titreim asndan 3
farkl blgede dnlerek ele alnr. Bunlar:
- (A) blgesi: Makina ve donanmn retimden ktklar andaki durumu veya tamirden
getikten sonraki durumu gsterir,
- (B) blgesi: Normal almasn srdren makina ve donanmn durumunu gsterir,
- (C) blgesi: Teknik bakm ya da tamir gerektirecek durumda olan makina ve
donanm gsterir.
Metal metale oynamaz, kat bal eitli makinalar iin
A, B ve C blgelerinin snr deerleri bu blmde eitli
tablolarla ve ekillerle verilmitir.
Ancak, makinalar titreim sndrclerin zerine
oturarak yatana esnek balandnda; izin verilen
titreim standartlar ykseltilir. zin verilen titreim
standartlarndaki artm, makinaya zg bir arpan ile
belirlenir.
ekil 1.1de grlen A, B ve C alanlarn snrlayan
hatlar iin izin verilen standart deerler Tablo 1.6da
verilmitir.
4.8.1 Eer titreim eitli harmonik bileenlerden oluuyorsa; 4.7de belirtilen etkin deer uygulanacaktr.
Bu etken deerin kullanlmas halinde 2 Hzden 300
Hze kadar olan bantta tm nemli harmonik bileenler
dikkate alnm olur.
4.8.2 Btn makinalarn, cihazlarn ve tehizatn deerlendirilmesi iin A blgesinden yararlanlabilir.
Gemide bulunan makinalar, cihazlar ve tehizat bir
titreim gerilmesi iin en az A blgesinin snr erilerine
uygun tasarmlanmaldr. Dier hallerde gerek titreim
gerilmesini msaade edilebilen seviyelere drebilmek
iin TL'nun onaylad nlemler alnabilir (titreim sndrcleri, vb.).
4.8.3 Pistonlu makinalar alma ekli nedeniyle titreim dourucu olduklarndan ayrca zel surette gz
nne alnmaldr. Yalnz pistonlu makinalarn meydana
getirdii ve ayn zamanda kendisine direkt bal
evresel cihazlarda (reglatr, egzoz gaz trbini,
yalama ya pompas gibi) ve civarndaki makinalar ve
tesislerden (jeneratrler, dili kutular, boru devreleri
gibi) gelen yklerden doan titreimler bu kurallar
erevesinde ve 4.6'da belirtilen snrlamalar ve 4.7'de
belirtilen yerine koyma byklkleri yardmyla
deerlendirilebilir.
4.8.4 Esas itibariyle pistonlu makinalar retenler, nemli ve dorudan bal evresel cihazlar iin kabul
SaVV
21
21
21
eff
2eftn
2eft2
2eft1efti V...VVV
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-11
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
edilebilir titreim gerilmelerini garanti etmelidir.
Pistonlu makina reticisi 5'e uygun olarak kabul edilebilir
gerilmenin kantlanmas iin TL'na kar ykmldr.
4.8.5 Pistonlu makinalarn titreim gerilmeleri A' blgesi iinde bulunuyorsa, bu takdirde dorudan bal evresel
cihazlar iin zel inceleme veya kantlama gerekmez
(4.8.3'e baknz). Jeneratre yakn konumda yer alan
makine ve tesislere de ayn ilem uygulanr (4.8.3
baknz).
Bu durumda direkt bal evresel cihazlar esas itibariyle
en az B' blgesinin snr gerilmeleri iin, evredeki
makinalar "B" blgesinin snr gerilmeleri iin
tasarmlanm olmaldr.
"B" blgesinin snr erisinin altnda 4.8.4.'e dayanarak bulunan, tekil, direkt bal evresel cihazlarn kabul
edilebilir titreim gerilmeleri iin kabul edilebilirlik, sz
konusu gerek titreim gerilmesinin llmesiyle
kantlanmaldr.
4.8.6 Pistonlu makinalarn titreim gerilmeleri A' "blgesinin dnda, B' blgesinin iinde bulunuyorsa, bu
takdirde direkt bal evresel cihazlarn, "C" blgesinin
snr deerinin stnde yklenmedii llerek
kantlanmaldr.
Bu durumda direkt bal evresel cihazlar esas itibariyle
en az "C" blgesinin snr gerilmeleri iin, evredeki
makinalar "B" blgesinin snr gerilmeleri iin
tasarmlanmaldr.
Titreim dourann yakn evresinde bulunan
makinalarn ve cihazlarn, "B" blgesinin snr erisinde
tespit edilenden daha yksek olmayan gerilmelerin
etkisinde olduu kantlanmaldr.
Belirtilen byklklerin altnda, 4.8.4'e dayanarak
bulunan tekil, direkt bal evresel cihazlarn veya
makinalarn kabul edilebilir titreim gerilmeleri iin kabul
edilebilirlik, sz konusu gerek titreim gerilmesinin
llmesiyle kantlanmaldr.
4.8.7 Pistonlu makinalarn titreim gerilmeleri B' blgesinin dnda fakat henz "C" blgesinin iinde
bulunuyorsa, bu takdirde direkt bal evresel cihazlarn
titreim gerilmelerinin hala "C" blgesinin iinde kalmas
iin aba gsterilmelidir. Bu gerekletirilemezse,
nemli evresel cihazlarn, 5e uygun olarak daha byk
gerilme deerleri iin tasarmland kantlanmaldr.
Uygun tedbirlerle, (titreim sndrc veya dierleri)
evredeki makinalardaki veya cihazlardaki ar titreim
gerilmesi gvenceye alnmaldr. Bunlar iin 4.8.6'ya
uygun kabul edilebilir gerilmelerin uygulanmas
geerlidir ("B" blgesi veya retici tarafndan belirlenen
daha dk deer).
4.8.8 Dorudan bal evresel cihazlar iin, ayet pistonlu makinalarn reticisinden 4.8.4 erevesinde
garanti edilmi ve 5 erevesinde kantlanmsa, TL tarafndan 4.8.5, 4.8.6 ve 4.8.7'de belirtilenden daha
yksek deer kabul edilebilir.
Bu husus, ayet ilgili retici daha yksek deeri garanti
eder ve 5 erevesinde bunu kantlarsa, benzer ekilde
etraftaki makinalar ve cihazlar iin de geerlidir.
4.8.9 Dmen dairesinde veya ba itici blmesinde bulunmalar nedeniyle yksek titreim gerilmelerinden
etkilenen aletler, cihazlar ve elemanlar iin, 4.8.2'den
farkl olarak titreim yknn kabul edilebilirliinin
deerlendirilmesi, "B" blgesinin snrlarna gre tayin
edilebilir. Byle cihazlarn tasarmnda, sz konusu
yksek zorlamalar gz nne alnmaldr.
4.9 ten yanmal makinalar iin titreim standartlar
4.9.1 Bu blmde yer alan titreim standartlar gc 100 kWdan byk ve motor devri ise 3.000 devir/dakika
veya daha byk iten yanmal makinalar iindir.
4.9.2 Yataklar zerine metal metale kat balanm dk devirli iten yanmal makinalarn titreimleri A ve
B blgelerine giriyorsa; izin verilen snrlar ierisinde
kald dnlr. Ancak bu yaklam gerei motor-
yatak balantsnda X ve Z eksenleri dorultusunda
harmonik hz ve ivmeye ait RMS etkin deeri ekil 1.2
ve Tablo 1.7de belirtilen deerleri amamaldr.
4.9.3 Y ekseni dorultusunda titreim deerleri llerek kontrol edilecekse (r: enine ynde); A ve B
blgeleri iin izin verilen deerler 1,4 kat artrlmaldr.
-
1-12 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
ekil 1.1 Titreim yklerinin belirlenmesi iin blgeler
Tablo 1.6 Titreim yklerinin belirlenmesinde blgelere ait st snr deerler
Blge v Veff
mm mm/s mm/s 9.80665 m/s
A < 1 < 20 < 14 < 0,7
B < 1 < 35 < 25 < 1,6
C < 1 < 63 < 45 < 4,0
A < 1 < 20 < 14 < 1,3
B < 1 < 40 < 28 < 2,6
4.9.4 ten yanmal makinalar (orta devirli dizel motorlar, dizel jeneratrler) titreim sndrcler
kullanlarak kendi yataklarna esnek balandklarnda;
bu tr makina-yatak sisteminin X, Y ve Z eksenleri
dorultusunda A ve B blgelerine giren titreimleri iin, ekil 1.2 ve Tablo 1.7de verilen st snr deerler 1,4
kat artrlr.
4.10 Dizel jeneratrler ve aft jeneratrleri iin titreim standartlar
4.10.1 G kapasitesi 1.000 kW ve zeri olan dizel jeneratrler ve aft jeneratrlerinin harmonik hz ve
harmonik ivmesine ait RMS etkin deerleri ekil 1.3 ve
Tablo 1.8de verilen snr deerleri amyorsa, A ve B
blgeleri almalarna izin verilen gvenlikli blgeler
olacaktr.
4.10.2 Gc 1.000 kWdan kk olan dizel jeneratrler ve aft jeneratrlerinin titreimleri iin ekil
1.3 ve Tablo 1.8deki verilen A ve B blgesi titreim
standartlar 4 dB azaltlr.
4.10.3 Dizel jeneratrler veya aft jeneratrleri titreim sndrclerin zerine konularak yataklarna esnek
balanrlarsa; titreim standartlar 2 kat artrlr.
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-13
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
ekil 1.2 ten yanmal makinalar iin titreim standartlar (strok boyu 1- 30 cmden az, 2- 30~70 cm aras, 3- 71~140 cm aras, 4- 141~240 cm aras, 5- 240 cmden byk) - - - - A blgesi st snr, ------ B blgesi st snr
ekil 1.3 Gc 1.000 kW veya zeri olan dizel jeneratrler ve aft jeneratrleri iin titreim standartlar - - - - A blgesi st snr, ------ B blgesi st snr
-
1-14 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
Tablo 1.7 ten yanmal makinalar iin titreim standartlar
Mak
inal
arn
str
ok b
oyu,
cm
240
zer
i
Titr
eim
hz i
in
izin
ver
ilen
dee
rler
B B
lge
si
dB
101
102
104
106
108
110
112
113
113
113
113
113
111
109
107
105
103
101
99
97
95
mm
/s
5.6
6.3
8.0
10
12.5
16
20
22
22
22
22
22
18
14
11
8.9
7.1
5.6
4.5
3.6
2.8
A B
lge
si
dB
98
99
101
103
105
107
109
110
110
110
110
110
108
106
104
102
100
98
96
94
92
mm
/s
4 4.5
5.6
7.1
8.9
11
14
16
16
16
16
16
12.5
10
8 6.3 5 4 3.2
2.5 2
141
ile 2
40
B B
lge
si
dB
101
101
102
104
106
108
110
112
113
113
113
113
113
111
109
107
105
103
101
99
97
mm
/s
5.6
5.6
6.3
8.0
10
12.5
16
20
22
22
22
22
22
18
14
11
8.9
7.1
5.6
4.5
3.6
A B
lge
si
dB
98
98
99
101
103
105
107
109
110
110
110
110
110
108
106
104
102
100
98
96
94
mm
/s
4 4 4.6
5.6
7.1
8.9
11
14
16
16
16
16
16
12.5
10
8 6.3 5 4 3.2
2.5
71 il
e 14
0 B B
lge
si dB
101
101
101
102
104
106
108
110
112
113
113
113
113
113
111
109
107
105
103
101
99
mm
/s
5.6
5.6
5.6
6.3
8.0
10
12.5
16
20
22
22
22
22
22
18
14
11
8.9
7.1
5.6
4.5
A B
lge
si
dB
98
98
98
99
101
103
105
107
109
110
110
110
110
110
108
106
104
102
100
98
96
mm
/s
4 4 4 4.5
5.6
7.1
8.9
11
14
16
16
16
16
16
12.5
10
8 6.3 5 4 3.2
30 il
e 70
B B
lge
si
dB
101
101
101
101
102
104
106
108
110
112
113
113
113
113
113
111
109
107
105
103
101
mm
/s
5.6
5.6
5.6
5.6
6.3
8.0
10
12.5
16
20
22
22
22
22
22
18
14
11
8.9
7.1
5.6
A B
lge
si
dB
98
98
98
98
99
101
103
105
107
109
110
110
110
110
110
108
106
104
102
100
98
mm
/s
4 4 4 4 4.5
5.6
7.1
8.9
11
14
16
16
16
16
16
12.5
10
8 6.3 5 4
30d
an a
z B B
lge
si dB
101
101
101
101
101
102
104
106
108
110
112
113
113
113
13
113
111
109
107
105
103
mm
/s
5.6
5.6
5.6
5.6
5.6
6.3
8.0
10
12.5
16
20
22
22
22
22
22
18
14
11
8.9
7.1
A B
lge
si
dB
98
98
98
98
98
99
101
103
105
107
109
110
110
110
110
110
108
106
104
102
100
mm
/s
4 4 4 4 4 4.5
5.6
7.1
8.9
11
14
16
16
16
16
16
12.5
10
8 6.3 5
Geo
met
rik
orta
lam
a fr
ekan
s
1/3
ok
tav
bant
lar
Hz
1.6 2 2.5
3.2 4 5 6.3 8 10
12.5
16
20
25
31.5
40
50
63
80
100
125
160
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-15
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
4.11 Pompalar iin titreim standartlar 4.11.1 Harmonik hz ve harmonik ivmesine ait RMS etkin deerleri ekil 1.4 ve Tablo 1.9da verilen snr deerleri amayan pompalarn titreimi A ve B blgelerine rastlyorsa; izin verilen gvenlikli blgede altklar dnlr. 4.11.2 Pompalar titreim sndrclerin zerine konularak yataklarna esnek balanrsa; A ve B blgeleri iin tanmlanan titreim standartlarnn izin verilen deerleri 1,4 kat artrlr. 4.12 Merkez ka ayrtrclar (santrifj seperatrler) iin titreim standartlar 4.12.1 Harmonik hz ve harmonik ivmesine ait RMS etkin deerleri ekil 1.5 ve Tablo 1.9da verilen snr deerleri amayan merkezka ayrtrclarn titreim deerleri A ve B blgelerine rastlyorsa; izin verilen gvenlikli blgede altklar dnlr. 4.12.2 Merkezka ayrtrclarn titreim sndrc veya darbe emiciler ile esnek balanmalar durumunda titreim standartlar dikkate alnarak belirtilir. 4.13 l (inert) gaz sistemindeki gaz fleleri ve fanlar iin titreim standartlar 4.13.1 l gaz sisteminde yer alan gaz fleleri ile fanlarn almalar srasnda yaptklar titreim hareketinde harmonik hz ve harmonik ivmeye ait RMS etkin deerleri ekil 1.6 ve Tablo 1.9da gsterilen A ve B blgesi snr deerleri amyorsa; izin verilen gvenlikli blgede altklar dnlr. 4.13.2 Gaz fleleri ve fanlarn titreim sndrc veya darbe emiciler ile esnek balanmalar durumunda titreim standartlar dikkate alnarak belirtilir. Gaz fleleri ve fanlar metal metale oynamaz ekilde kat balanrsa; uygulanacak kural istekleri bu blmde verilmitir. 4.14 Pistonlu hava kompresrleri iin titreim standartlar 4.14.1 Harmonik hz ve harmonik ivmesine ait RMS etkin deerleri ekil 1.7 ve Tablo 1.10da verilen snr deerleri amayan pistonlu kompresrlerin titreim deerleri A ve B blgelerine rastlyorsa; izin verilen gvenlikli blgede altklar dnlr.
Tablo 1.8 Gc 1.000 kW ve zeri olan dizel jeneratr, aft jeneratrleri ve turbo jeneratrler iin titreim standartlar
Geometrik
ortalama frekans 1/3-oktav bantlar
HZ
zin verilen deer A Blgesi B Blgesi
mm/s dB mm/s dB
1.6 2
2.5 3.2 4 5
6.3 8
10 12.5 16 20 25
31.5 40 50 63 80
100 125 160 200 250 320
1 1.3 1.5 1.9 2.3 2.9 3.6 4.5 5.6 7 7 7 7 7 7 7 7 7
5.6 4.5 3.6 2.9 2.3 1.9
86 88 90 92 93 95 97 99
101 103 103 103 103 103 103 103 103 103 101 99 97 95 93 92
1.6 1.9 2.4 3
3.7 4.6 5.7 7.1 8.9 11 11 11 11 11 11 11 11 11 8.9 7.1 5.7 4.6 3.7 3
90 92 94 96 97 99
101 103 105 107 107 107 107 107 107 107 107 107 105 103 101 99 97 96
4.14.2 Kompresrler titreim sndrclerin zerine konularak yataklarna esnek balanrsa; A ve B blgeleri iin titreim standartlar 4 dB artrlr. 5. Kantlamalar 5.1 Titreim gerilmesinin daha yksek deeri, 4.8.4, 4.8.7 ve 4.8.8 erevesinde TL tarafndan kabul edilebilir olarak tannmas isteniyorsa, bu takdirde bunun iin reticinin veya teslim edenin kabul edilebilir deerinin balayc gvencesi normal olarak yeterli olur. 5.2 TL sebep gsterilen durumlarda ayrntl kantlar (hesaplar, tasarma ilikin dokmanlar, ller, vs.) isteme hakkn sakl tutar.
-
1-16 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
ekil 1.4 Pompalar iin titreim standartlar - - - - A blgesi st snr, ------ B blgesi st snr
ekil 1.5 Merkezka ayrtrclar iin titreim standartlar - - - - A blgesi st snr, ------ B blgesi st snr
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-17
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
ekil 1.6 Fanlar iin titreim standartlar - - - - A blgesi st snr, ------ B blgesi st snr
ekil 1. 7 Pistonlu kompresrler iin titreim standartlar, - - - - A blgesi st snr, ------ B blgesi st snr
-
1-18 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
Tablo 1.9 Pompalar, merkezka kompresrler ve fanlar iin titreim standartlar
Fanl
ar
Titr
eim
hz i
in
izin
ver
ilen
dee
rler
B B
lge
si
dB
88
90
92
94
96
98
100
102
104
106
108
108
108
108
108
108
106
104
102
100
98
96
94
92
90
88
mm
/s
1.3
1.6 2 2.5
3.2 4 5 6.4 8
10.3
13
13
13
13
13
13
10.3
8 6.4 5 4 3.2
2.5 2.
1.6
1.3
A B
lge
si
dB
86
86
88
90
92
94
96
98
100
103
105
105
105
105
105
105
103
100
98
96
94
92
90
88
86
86
mm
/s
1 1 1.3
1.6 2 2.6
3.3
4.1
5.2
6.7
8.5
8.5
8.5
8.5
8.5
8.5
6.7
5.2
4.1
3.3
2.6 2 1.6
1.3 1 1
Mer
kez
ka
ayr
trcla
r (s
antr
ifj s
eper
atr
ler)
B B
lge
si
dB
88
90
92
94
96
98
100
102
104
104
104
104
104
104
104
104
104
104
104
102
100
98
96
94
92
90
mm
/s
1.3
1.6 2 2.5
3.2 4 5 6.4 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 6.4 5 4 3.2
2.5 2 1.6
A B
lge
si dB
86
86
88
90
92
94
96
98
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
98
96
94
92
90
88
86
mm
/s
1 1 1.3
1.6 2 2.5
3.2 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 3.2
2.5 2.
1.6
1.3 1
Pom
pala
r B B
lge
si dB
86
88
89
92
94
96
98
100
102
104
106
106
106
106
106
106
106
104
102
100
98
96
94
92
- -
mm
/s
1 1.2
1.4 2 2.5
3.3 4 5 6.3 8 10
10
10
10
10
10
10
8 6.3 5 4 3.3
2.5 2 - -
A B
lge
si
dB
86
86
87
89
91
93
95
97
99
101
103
103
103
103
103
103
103
101
99
97
95
93
91
89
- -
mm
/s
1 1 1.1
1.4
1.7
2.2
2.7
3.5
4.3
5.5 7 7 7 7 7 7 7 5.5
4.3
3.5
2.7
2.2
1.7
1.4 - -
Geo
met
rik
orta
lam
a fr
ekan
s
1/3
ok
tav
bant
lar
Hz
1.6 2 2.5
3.2 4 5 6.3 8 10
12.5
16
20
25
31.5
40
50
63
80
100
125
160
200
250
320
400
500
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-19
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
5.3 Tip Testlerinin Yaplmas ile lgili Kurallar -1 Elektrik / Elektronik Tehizat, Bilgisayar ve Bilginin
Alnd veya Verildii Ksmdaki Tehizatlarn Tip
Testlerinin Yaplmas ile ilgili kurallara gre yaplan Tip
Testlerinde test edilen, titreim ykleri kabul edilebilir.
5.4 Uzun sreli arzasz bir alma, ngrlen kabul edilebilirliin ve alma gvenliinin yeterli kant
olarak TL tarafndan tannabilir. 5.5 Herhangi bir pistonlu makina tarafndan meydana getirilen titreimin spektrum iddetinin gerekli
kantlar bakmndan TL'na kar esas olarak pistonlu makina reticisi sorumludur.
6. Malzeme ve Kaynak
6.1 TL Ksm 2 ve 3, Malzeme ve Kaynak kurallarnda konu edilen tm elemanlar Malzeme
Kurallar'ndaki kurallar karlamaldr
Kaynakl elemanlarn yapm, iyeri yeterliliinin onay
ve kaynaklarn snav "Ksm 3- Kaynak Kurallar"ndaki
kurallara tabidir.
6.2 Makina ve donanma ait paralar ister dkme demirden olsun ister dvme elikten veya kaynakla
birletirilmi elik paralarndan retilmi olsun, sl
ilem uygulanarak retilmi olmak zorundadr.
7. Makina Dairesinden / Odalarndan Ka Yollar
7.1 Merdiven, koridor, kap ve kapaklar dahil, makinalarn bulunduu yerlerden ka iin kullanlan
yollar aksi belirtilmedii srece; filika ve cankurtaran
salnn bulunduu gverte noktasna kadar ulamaldr
(bkz. Ksm 1, Tekne Yapm Kurallar, Blm 21).
8. lme, Denemeler ve Belgelendirme 8.1 Madde 2.8.5'den 2.8.7'ye kadar verilen ilave artlara da uyan 100 kW'n zerinde bir gce sahip yalnz pistonlu makinalar iin kural olarak l tekniine dayanan bir kantlama istenir. Gerekli durumlarda TL daha kk gler iin de l tekniine dayal kantlar isteyebilir.
Tablo 1.10 Pistonlu hava kompresrleri iin titreim standartlar
Geometrik
ortalama frekans 1/3-oktav bantlar
HZ
zin verilen deer A Blgesi B Blgesi
mm/s dB mm/s dB
1.6 2
2.5 3.2 4 5
6.3 8
10 12.5 16 20 25
31.5 40 50 63 80 100 125 160 200 250 320 400 500
2 2.5 3.1 4 5
6.2 7.9 10 10 10 10 10 10 10 10 10 7.9 6.2 5 4
3.1 2.5 2
1.6 1.3 1
92 94 96 98
100 102 104 106 106 106 106 106 106 106 106 106 104 102 100 98 96 94 92 90 88 86
3.2 4
5.1 6.4 38 10
12.5 16 16 16 16 16 16 16 16 16
12.5 10 8
6.4 5.1 4
3.2 2.5 2.1 1.6
96 98
100 102 104 106 108 110 110 110 110 110 110 110 110 110 108 106 104 102 100 98 96 94 92 90
8.2 lmeler esas itibariyle alma yerinde gerek iletme artlarnda yaplmaldr. Pistonlu makinalarn
verdii g, kantlama esnasnda anma deerinin %80
inden daha az olamaz. Muhtemel mevcut rezonans
belirtilerini kaydetmek iin mmkn olabilen btn devir
saylarn kapsayacak ekilde lme yaplmaldr.
8.3 l tekniine uygun kantlama olarak, TL, alma yerinde olmayan (rnein test yerindeki
denemeler) veya alma yerinde olup bununla beraber
farkl alma artlar altnda yaplan lmeleri
sonularn uygunluunu kantlamak artyla kabul
edebilir.
Allagelmi yapdaki elastik yataklanm pistonlu
makinalarda kural olarak sonularn uyumluluu kabul
edilir.
-
1-20 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
Pistonlu makinann elastik yataklanamamas halinde, bir
uyumluluk iin esas artlar (benzer temel yaps, benzer
yerleim ve devrelerin kumandas, vs.) salanyorsa bu
takdirde de sonularn uyumluluu kabul edilebilir.
8.4 Pistonlu makinalar etkileyen veya bunlardan doan titreim gerilmesinin belirlenmesi iin, kural
olarak en yksek titreim gerilmesi deerinin yeri gz
nne alnmaldr. ekil 1.8'de pistonlu sra motor iin kural olarak gerekli lm yerleri gsterilmitir. lme,
boyutun hepsinde yaplmaldr. Btn lme
noktalarnn hepsinin bir arada alnmasndan gerekli
hallerde vazgeilebilir.
8.5 lme cihazlar olarak, lme hassasiyeti dikkate alnmak kouluyla llen deerlerin
kademelerini dorulukla veren, mekanik l aletleri
kullanlabilir.
Normal olarak, frekans alan en az 2'den 300 Hz'e kadar
olan dorultu seici, dorusal l alglayclar
kullanlmaldr. Dorusal olmayan l alglayclar,
davran karakteristiini dikkate almak kouluyla lme
deerleri uyduu takdirde ayn ekilde kullanlabilir.
Son derece yava alan pistonlu makinalarda 0,5 den
2 Hz'e kadar olan alanda da lme gerekli olabilir. Byle
lmelerin sonular, sz konusu alan iinde 2.8'e
uygunluu deerlendirilmeyebilir.
8.6 En byk gerilmelerin grld lme yerleri iin lme protokolleri, bir deerlendirme tablosu ile
beraber TL'na sunulur.
Gerilmeler, en byk titreim veya torsiogramn/
osilogramn ilgili kesitinden llen gerilme
genliklerinden belirlenir.
Birok sra titreimden meydana gelen toplam
gerilmeler tahmin edilirken cihaz parametreleri kullanlr.
8.7 Serbest titreim rezonans frekans lm deerleri tasarm deerlerinden %5 daha farkl olamaz.
Aksi halde hesaplarn yenilenerek dzeltilmesi gerekir.
8.8 Yeni ina edilen gemiler veya tamirden km
gemilerin makina ve donanmna ait titreim dzeyleri A
blgesi iin tanmlanan st snrn zerine kmamaldr.
Bunun gerekesi; makinalarn ve donanmn titreim
kuvvetlerine dayanmn ve alma gvenliini bozacak
snrlar amamaktr.
Uzun sredir serviste bulunan gemiler iin, makinalar ve
donanma ilikin titreim seviyesi B blgesi iin
tanmlanan st snrn zerine kmamaldr. Bunun
gerekesi; makinalarn ve donanmn titreim
kuvvetlerine dayanmn ve alma gvenliini bozacak
snrlar amamaktr.
8.9 Titreim lm deerleri izin verilen seviyeyi amayacaktr. Makina ve donanmn titreim seviyeleri
geminin hem dururken hem de tam yola kadar tm
hzlarda ileri hareketi srasnda ngrlen standart
deerleri amayacaktr.
Titreimlerin belirlenmi standart deerleri at
yerlerde; titreimleri izin verilen snrlar ierisine
ekebilmek iin analizler ve zmler ancak TL srveyrnn onayndan sonra uygulanacaktr.
8.10 ngrlen standartlar aan titreim hzlar, eer geici olup, eritikleri deerlerde srekli
kalmyorlarsa; TLnun onay alndktan sonra bu blgede almaya izin verilir.
Mevcut standartlarn uygulanmasnn iptali iin her
durum iin ayr ayr olmak zere, ancak TLnun zel izni gereklidir.
8.11 Makine ve bileenlerinin paralar, yapsal ve malzeme testlerine, basn ve szma testlerine,
denemelere tabi tutulacaktr. Aada bahsedilen btn
testler TL gzetiminde gerekletirilmelidir.
8.12 Seri halinde retilen paralar iin belirtilen testler yerine, TL'nca ayn deerde tannan, TL'nun gr alnarak, dier test metotlar uygulanabilir.
8.13 TL test kapsamn gerektii hallerde geniletme ve bu paralar, kurallarda istenmemi olsa
bile bir testten geirme hakkn sakl tutar.
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-21
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
ekil 1.8 Sral pistonlu motorlarn ematik grn
8.14 Test edilmesi zorunlu olan paralar, ancak testten geirilmi paralarla yer deitirebilirler.
8.15 Ana ve yardmc makinalarn gemiye montajndan sonra makina tesislerinin ilerlii, ilgili
yardmc tehizatlarla beraber gzden geirilir.
Yapmcda TL'nun gzetiminde yeterli deneme yaplmam ise, btn gvenlik tehizat denenir.
lave olarak, olanaklar elverdiince ana sevk sistemi,
ngrlen alma artlarnda bir seyir tecrbesi
esnasnda ayrntl denemeye tabi tutulur.
9. Korozyona Kar Korunma
Korozyona maruz paralar, korozyondan korunmak iin
korozyona dayankl malzemelerden retilmeli veya
korozyona kar etkili bir koruyucu uygulanmaldr (bkz.
Ksm 1, Tekne Yapm Kurallar, Blm 22)
10. Makinalarn altrlabilirlii / Kullanlabilirlii
10.1 Geminin makina donanm, gemiyi "l Gemi" durumundan kendi imknlar ile harekete geirebilecek
ekilde dzenlenmeli ve donatlmaldr.
"l Gemi" durumundan, elektrik retimi de dhil btn
makina donanmnn devre d olduu ve ilk hareket
havas, akmlatrden temin edilen ilk hareket akm,
vs. gibi yardmc enerjilerle ana makinalarn devreye
alnmasnn ve ana elektrik enerjisi reticilerinin tekrar
altrlmasnn mmkn olmad anlalmaldr. "l Gemi" durumundan klabilmesi iin, ayn anda
tm acil durum ihtiyalarn karlanacann garanti
edilmesi halinde, acil durum jeneratrn kullanlmasna
msaade edilir.
10.2 l Gemi durumunda, sevk sistemi ve gerekli tm yardmc makinalarn 30 dakikalk bir sre iinde
tekrar altrlmas mmkn olmaldr (Ksm 5, Elektrik
Kurallar, Blm 3.Cye baknz).
11. Kumanda ve Ayar Donanm
11.1 Makina donanm, yapmcnn ngrd iletme koullarnn korunmas iin, altrma
talimatlarna uygun olarak kumanda edilebilecek ekilde
donatlmaldr.
11.1.1 Ana makina ve iletim iin temel oluturan sistemlerin kontrol donanm iin Ksm 5, Elektrik
Kurallar, Blm 9, B.3e baknz.
11.2 Ayar ve kumanda tehizatna, elektrikli, haval veya hidrolik enerji temin eden sistemdeki d veya
istenmeyen dalgalanma esnasnda veya bir ayar veya
kumanda zinciri iindeki bir kesilmede garanti edilecek
-
1-22 Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar D
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ 2015
hususlar aada verilmitir:
- Tehizatn, ayar edilen alma durumunda
kalmas veya eer gerekli ise, almay
mmkn olduu kadar ok az saptracak bir
duruma gelmesi, (hata gvenlii durumu),
- Ayarlanan veya kumanda edilen makinalarn
devir saylarnn veya verdikleri gcn
ykselmemesi,
- stenmeyen bir harekete geme olayna
sebebiyet verilmemesi.
11.3 Elle altrma
letme nemi olan otomatik almaya ayarl veya
uzaktan kumandal her tesis, el ile ve tesisin bulunduu
yerden altrlabilmelidir.
12. Sevk Sistemi
12.1 Manevra donanm
Sevk donanmna ait her kumanda yerinin nasl
donatlaca aada belirtilmitir:
- Sevk donanm btn alma kademeleri iin
ayarlanabilecek,
- Geminin gidi yn deitirilebilecek,
- Sevk nitesi veya pervane aft
durdurulabilecek.
12.2 Uzaktan kumandalar
Ana sevk donanmnn kprden kumandas iin Ksm
4-1, Otomasyon, Blm 5, A.2deki kurallar geerlidir.
12.3 aft ve ana makina says birden fazla olan sistemler
Bir ana makinann almamas durumunda, geri kalan
makinalarla gerektiinde basit bir deitirme olana ile
geminin yrtlmesi salanmaldr.
Birden fazla aftl sistemlerde, durdurulmu olan aftn
gemi hareketi nedeniyle dnmesini nlemek iin
kilitleme tertibat olmaldr.
13. Dndrme Mekanizmalar (Torna ark)
13.1 Makina donanm uygun yeterli ekilde boyutlandrlm bir (torna ark) dndrme mekanizmas
ile donatlmaldr.
13.2 Dndrme mekanizmalar kendinden kilitlemeli olmal ve elektrik motorlar ise uygun bir frenleme
sistemi ile durdurulmaldr.
13.3 Dndrme mekanizmasnn devrede olmas halinde sevk donanmnn ve yardmc tahrik nitelerinin
almasn nlemek iin kendinden alabilen bir
kilitleme donanm ile gvenlik salanacaktr. Elle
alan dndrme mekanizmalarnda alternatif olarak,
ikaz dzenleri kullanlabilir.
14. altrma ve Bakm Ynergeleri
14.1 Dndrme mekanizmasnn devrede olmas halinde sevk donanmnn ve yardmc tahrik nitelerinin
almasn nlemek iin kendinden alabilen bir
kilitleme donanm ile gvenlik salanacaktr. Elle
alan dndrme mekanizmalarnda alternatif olarak,
ikaz dzenleri kullanlabilir.
Ek olarak, kazanlarn alt yerde, kazan ve brlrler
iin en nemli kullanma talimatlarn ieren ve net olarak
okunabilir bir yaz levhas bulunur.
15. Makina Paralarnn aretlenmesi ve Etiketlenmesi
Hatal devreye sokma veya gereksiz altrmadan
geni lde kanmak iin, makina tesisinin ilk bakta
alma ekli bilinmeyen btn ksmlar yeterince
iaretlenmeli ve tabelalarla tantlmaldr.
16. Yaktlar
16.1 Makinalar ve kazanlar iin gerekli yaktlarn alevlenme/parlama noktalar (2) 60C'n altnda olamaz. (2) Burada nemli olan kapal kapta 60C'a kadar alevlenme noktasnn belirlenmesidir.
-
D Blm 1 - Genel Kurallar ve Uyarlar 1-23
TRK LOYDU - MAKNA KURALLARI TEMMUZ