1

Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam

TÀI LIỆU KỸ THUẬT KINH DOANH XUẤT NHẬP KHẨU

( Dành cho doanh nghiệp hội viên VCCI)

Người biên soạn : GS.TS.Võ Thanh Thu

Chuyên gia cao cấp

Ủy viên Hội đồng tư vấn CS thương mại QT của VCCI,

Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt nam

Nội dung tài liệu

1. Những hiểu biết chung về Incoterms

2. Hợp đồng ngoại thương và các hình thức chuyển khẩu quốc tế

3

BÀI 1: Những hiểu biết chung về Incoterms

1.1 NHÖÕNG HIEÅU BIEÁT CÔ BAÛN VEÀ INCOTERMS:

1.1.1 Söï ra ñôøi cuûa Incoterms:

Incoterms vieát taét töø 3 chöõ International Commercial Terms – Nhöõng ñieàu kieän thöôngmaïi quoác teá.

Incoterms ra ñôøi naêm 1936 nhaèm giuùp cho caùc nhaø thöông maïi vaø nhöõng beân coù lieânquan treân toaøn caàu thuaän lôïi hôn khi ñaøm phaùn, kyù keát vaø toå chöùc caùc coâng vieäc coù lieân quanñeán hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá, töø ñoù thuùc ñaåy thöông maïi treân toaøn caàu phaùt trieån.

Keå töø khi ra ñôøi ñeán nay, Incoterms ñaõ traûi qua 7 laàn söûa ñoåi vaøo caùc naêm 1953, 1967,1976, 1980, 1990, 2000,2010 Söï thay ñoåi noäi dung cuûa Incoterms theo höôùng:

Phuø hôïp hôn vôùi taäp quaùn thöông maïi quoác teá thay ñoåi.

Roõ raøng hôn, giuùp caùc beân hieåu roõ traùch nhieäm, nghóa vuï vaø quyeàn lôïi cô baûn, coù lieânquan ñeán ngöôøi baùn vaø ngöôøi mua trong hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá.

Moãi loaïi Incoterms phuø hôïp vôùi nhöõng loaïi phöông tieän vaän taûi cô baûn, ví duï ñieàu kieänFOB, FAS, CIF… chuû yeáu aùp duïng vôùi loaïi phöông tieän vaän taûi thuûy; coøn ñieàu kieän FCA, CPT;DAP, DAT… chuû yeáu aùp duïng vôùi caùc loaïi phöông tieän vaän tải và vận tải ña phöông thöùc.

Sự thay đổi cụ thể của các bản Incoterms từ khi ra đời vào năm 1936 đến nay

Incoterms được Phòng thương mại quốc tế xuất bản lần đầu tiên vào năm 1936, cho đến nay

đã được sửa đổi và bổ sung 7 lần với 8 văn bản:

Bảng: Tóm tắt thay đổi của các phiên bản Incoterms

Tên phiên bản Nội dung ban hành/sửa đổi

Incoterms 1936

Nội dung phiên bản năm 1936 với 07 điều kiện thương mại:

EXW (Ex Works) - Giao tại xưởng

FCA (Free Carrier) - Giao cho người chuyên chở

FOT/FOR (Free on Rail/Free on Truck) - Giao lên tàu hỏa

FAS (Free Alongside Ship) - Giao dọc mạn tàu

FOB (Free On Board) - Giao lên tàu

C&F (Cost and Freight) - Tiền hàng và cước phí

CIF (Cost, Insurance, Freight) - Tiền hàng, bảo hiểm và cước phí

Incoterms 1936 chủ yếu áp dụng với phương thức vận tải đường bộ và

4

đường thuỷ. Trong quá khứ phiên bản Incoterms 1936 ít được các nhà kinh

doanh áp dụng vì không khắc họa được các tập quán thương mại phổ biến trên

trường quốc tế.

Incoterms 1953

Phiên bản với 09 điều kiện thương mại

07 điều kiện giao hàng tương tự như Incoterms 1936.

Bổ sung thêm 02 điều kiện: DES (Delivered Ex Ship) – Giao tại tàu tại

địa điểm đến; DEQ (Delivered Ex Quay) – Giao trên cầu cảng tại nước nhập,

áp dụng cho phương thức vận tải đường biển và đường thủy nội bộ.

Incoterms 1953

(sửa đổi lần 1 vào

năm 1967)

Incoterms 1953 trong lần sửa đổi thứ nhất đã thay đổi như sau:

09 điều kiện giao hàng tương tự như Incoterms 1953.

Bổ sung thêm 02 điều kiện: DAF (Delivered At Frontier) – Giao tại

biên giới; DDP (Delivered Duty Paid) - Giao hàng đã nộp thuế, sử dụng cho

mọi phương thức vận tải, kể cả vận tải đa phương thức – Multi-modal -

transport.

Incoterms 1953

(sửa đổi lần 2 vào

năm 1976)

Incoterms 1953 trong lần sửa đổi thứ hai đã thay đổi như sau:

11 điều kiện giao hàng tương tự như Incoterms 1953 (sửa đổi lần 1)

Bổ sung thêm 01 điều kiện: FOA (FOB Airport) – Giao lên máy bay,

để giải quyết các vấn đề giao hàng tại sân bay.

Incoterms 1980

Ban hành với 14 điều kiện giao hàng:

12 điều kiện giao hàng tương tự như Incoterms 1953 (sửa đổi lần 2)

Bổ sung thêm 02 điều kiện CIP (Carriage and Insurance Paid to) -

Cước phí và bảo hiểm trả tới địa điểm đích quy định và CPT (Carriage Paid

to) - Cước phí trả tới địa điểm đích quy định, nhằm thay thế cho CIF và CFR

khi không chuyên chở hàng hoá bằng đường thủy.

Incoterms 1990Ban hành với 13 điều kiện giao hàng. So với Incoterms 1980, có những

thay đổi như sau:

5

Bỏ 2 điều kiện FOA và FOT, vì bản chất của chúng giống FCA.

Bổ sung điều kiện DDU (Delivered Duty Unpaid) - Giao hàng tại đích

chưa nộp thuế nhập khẩu

Incoterms 2000Incoterms 2000 giữ nguyên 13 điều kiện như Incoterms 1990 nhưng sửa

đổi nội dung 3 điều kiện FCA, FAS và DEQ.

Incoterms 2010

Incoterms 2010 gồm 11 điều kiện, trong đó:

Thay thế 04 điều kiện DAF, DES, DEQ, DDU trong Incoterms 2000

bằng 02 điều kiện mới có thể sử dụng cho mọi phương thức vận tải là DAT

(Delivered At Terminal) – Giao hàng tại bến và DAP (Delivered At Place) –

Giao tại nơi đến.

1.1.2 Vai troø cuûa Incoterms:

Nghieân cöùu thöïc tieãn hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá, Incoterms coù 5 vai troø quan troïng:

(1) Incoterms laø moät boä caùc quy taéc nhaèm heä thoáng hoaù caùc taäp quaùn thöông maïi quoác teáñöôïc aùp duïng phoå bieán bôûi caùc doanh nhaân treân khaép theá giôùi.

(2) Incoterms laø moät ngoân ngöõ quoác teá trong giao nhaän vaø vaän taûi haøng hoaù ngoaïi thöông.

(3) Incoterms laø phöông tieän quan troïng ñeå ñaåy nhanh toác ñoä ñaøm phaùn, xaây döïng hôïp ñoàngngoaïi thöông, toå chöùc thöïc hieän hôïp ñoàng ngoaïi thöông.

(4) Incoterms laø cô sôû quan troïng ñeå xaùc ñònh giaù caû mua baùn haøng hoaù.

(5) Incoterms laø caên cöù phaùp lyù quan troïng ñeå thöïc hieän khieáu naïi vaø giaûi quyeát tranh chaáp(neáu coù) giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn trong quaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng ngoaïi thöông.

1.2. KEÁT CAÁU VAØ NOÄI DUNG CÔ BAÛN CUÛA INCOTERMS 2000- 2010:1.2.1. Incoterms 2000

Incoterms 2000 laø vaên baûn veà ñieàu kieän thöông maïi ban haønh sau cuøng nhaát vaø ñöôïcnhieàu doanh nghieäp ôû caùc nöôùc treân theá giôùi höôûng öùng vaø aùp duïng vì noù phuø hôïp nhaát vôùi taäpquaùn thöông maïi hieän ñaïi: laø phöông tieän chuyeân chôû baèng container ngaøy caøng nhieàu; caùcchöùng töø ñieän töû trong xuaát nhaäp khaåu haøng hoaù ngaøy caøng phoå bieán. Incoterms 2000 töông töïnhö Incoterms 1990, coù 13 ñieàu kieän thöông maïi chia laøm 4 nhoùm:

a. Nhoùm E : goàm 1 ñieàu kieän:

EXW – Ex Works (named place): giao haøng taïi xöôûng (ñòa ñieåm quy ñònh)

Ñaëc ñieåm cuûa nhoùm naøy: Ngöôøi baùn chòu chi phí toái thieåu, giao haøng taïi ñòa ñieåm quyñònh laø heát nghóa vuï.

6

b. Nhoùm F : goàm 3 ñieàu kieän:

FCA – Free Carrier (named place): giao haøng cho ngöôøi vaän taûi (taïi ñòa ñieåm quy ñònh)

FAS – Free Alongside Ship (named port of shipment): giao haøng doïc maïn taøu (taïi caûngboác haøng quy ñònh)

FOB – Free On Board (named port of shipment): giao haøng leân taøu (taïi caûng boác haøngquy ñònh)

Ñaëc ñieåm cuûa nhoùm naøy: Ngöôøi baùn khoâng traû cöôùc phí vaän taûi chính, giao haøng chongöôøi chuyeân chôû do ngöôøi mua chæ ñònh laø heát nghóa vuï.

c. Nhoùm C: goàm 4 ñieàu kieän:

CFR (coù nôi vieát taét laø CF, CNF, C&F hoaëc C+F, tuy nhieân Incoterms 2000 khuyeán caùolaø khoâng neân vieát taét nhö theá nhaèm traùnh khoù khaên phaûi giaûi thích trong hôïp ñoàng ngoaïi thöôngkhi gaëp ñoái taùc khoâng coù caùch hieåu nhö mình) – Cost and Freight (named port of destination):tieàn haøng vaø cöôùc phí (caûng ñeán quy ñònh)

CIF – Cost, Insurance and Freight (named port of destination): tieàn haøng, baûo hieåm vaøcöôùc phí (caûng ñeán quy ñònh)

CPT – Carriage Paid To (named place of destination): cöôùc phí traû tôùi (nôi ñích quy ñònh)

CIP – Carriage and Insurance Paid to (named place of destination): cöôùc phí, baûo hieåmtraû tôùi (nôi ñích quy ñònh)

Ñaëc ñieåm chính cuûa nhoùm:

* Ngöôøi baùn phaûi traû cöôùc phí vaän taûi chính

* Ñòa ñieåm chuyeån ruûi ro veà haøng hoùa taïi nôi göûi haøng (nôi ñi)

d. Nhoùm D: goàm 5 ñieàu kieän:

DAF – Delivered At Frontier (named place): giao haøng taïi bieân giôùi (ñòa ñieåm quy ñònh)

DES – Delivered Ex Ship (named port of destination): giao haøng taïi taøu (caûng ñeán quyñònh)

DEQ – Delivered Ex Quay (named port of destination): giao haøng taïi caàu caûng (taïi caûngñeán quy ñònh)

DDU – Delivered Duty Unpaid (named place of destination): giao haøng chöa noäp thueáquan (taïi nôi ñích quy ñònh)

DDP – Delivered Duty Paid (named place of destination): giao haøng ñaõ noäp thueá quan(taïi nôi ñích quy ñònh)

Ñaëc ñieåm chính cuûa nhoùm:

* Ngöôøi baùn chòu moïi chi phí ñeå ñöa haøng tôùi ñòa ñieåm ñích quy ñònh

* Ñòa ñieåm chuyeån ruûi ro veà haøng hoùa taïi nôi haøng ñeán

7

Ñeå naém roõ hôn veà caùc ñieàu kieän thöông maïi quoác teá, baïn hoïc neân bieát raèng moãi ñieàukieän thöông maïi Incoterms ñöôïc söû duïng phoå bieán cho caùc loaïi phöông tieän vaän taûi khaùc nhau,cuï theå:

4 ñieàu kieän thöông maïi sau ñaây chæ aùp duïng vôùi phöông tieän vaän taûi thuûy: FAS, FOB,CFR, CIF.

Coøn 9 ñieàu kieän thöông maïi khaùc: EXW, FCA, CPT, CIP, DAF, DES, DEQ, DDU, DDP, aùpduïng vôùi baát cöù phöông tieän vaän taûi naøo: ñöôøng boä, ñöôøng thuûy, ñöôøng saét, ñöôøng haøng khoâng,vaø vaän taûi ña phöông thöùc.

1.2.2. Incoterms 2010 :

1.2.2.1. Kết cấu của Incoterms 2010

Incoterms 2010 bắt đầu có hiệulực từ 1/1/2011: Incoterms 2010 gồm 11 điều kiện thương mạichia thành 2 nhóm :

Nhóm I : Có 7 điều kiện thương mại áp dụng với mọi loại phương tiện vận tải :

EXW - Ex Works (named place): giao haøng taïi xöôûng (ñòa ñieåm quy ñònh)FCA - Free Carrier (named place): giao haøng cho ngöôøi vaän taûi (taïi ñòa ñieåm quy ñònh)CPT - Carriage Paid To – Carriage Paid To (named place of destination): cöôùc phí traû tôùi (nôiñích quy ñònh)

CIP - Carriage and Insurance Paid – Carriage and Insurance Paid to (named place ofdestination): cöôùc phí, baûo hieåm traû tôùi (nôi ñích quy ñònh)

DAT - Delivered At Terminal (named place of…..Terminal) Giao hàng tại địa điểm cuối củachặn hành trình vận tải.DAP - Delivered At Place (named place of…place of destination )DDP - Delivered Duty Paid (named place of destination): giao haøng ñaõ noäp thueá quan (taïi nôiñích quy ñònh)

Nhóm II Nhóm chỉ áp dụng cho phương tiện vận tải thủy( đường biển và đường sông ) quốctế và nội địa :Nhóm này chỉ có 4 điều kiện thương mại

FAS – Free Alongside Ship (named port of shipment): giao haøng doïc maïn taøu (taïi caûngboác haøng quy ñònh)

FOB – Free On Board (named port of shipment): giao haøng leân taøu (taïi caûng boác haøngquy ñònh)

CFR Cost and Freight (named port of destination): tieàn haøng vaø cöôùc phí (caûng ñeán quyñònh)

CIF – Cost, Insurance and Freight (named port of destination): tieàn haøng, baûo hieåm vaøcöôùc phí (caûng ñeán quy ñònh)

Nhận xét: So với Incoterms 2000 , thì Incoterms 2010 loại bỏ bớt 4 điều kiện : DAF; DES; DEQ;DDU. Và thêm 2 điều kiện TM mới DAT và DAP

1.2.2.2. Nguyên nhân ra đời của Incoterms 2010 : Có 06 nguyên nhân

+Nhiều điều kiện thương mại của Incoterms 2000 ít được sử dụng

8

+ Cách giải thích ở nhiều điều kiện thương mại Incoterms 2000 chưa rõ , khiến cho các doanhnghiệp chưa nắm chính xác được nghĩa vụ chi phí có liên quan đến giao nhận ngoại thương dẫntới sử dụng chưa hiệu quả, tranh chấp xung quanh sử dụng Incoterms còn khá phổ biến. Vídụ :Hội đồng chủ hàng châu Á (ASC ) muốn Bộ điều kiện Thương mại do ICC phát hành mớinăm 2010 phải xác định rõ ràng những yếu tố tạo thành chuyến hàng FOB để các nhà vận chuyểnhàng hóa đường biển không thể đánh các phụ phí đối với người bán hàng. Những loại phí nàyđiển hình là các phí bao gồm như phụ phí xếp dỡ container (Terminal handling charges - THC),phí chứng từ, hoặc thậm chí là phí tắc nghẽn cảng….+ Quy tắc bảo hiểm hàng hóa chuyên chở mới có hiệu lực từ 1/01/2009 được hoàn thiện từ Quytắc ban hành năm 1982 .

+ Quy định về an ninh hàng hóa sau sự kiện khủng bố ngày 11/9 tại Hoa kỳ

+ Năm 2004 Quy tắc điều chỉnh hoạt động thương mại của Hoa kỳ đã hoàn thiện và cho ra đời bộquy tắc mới. Nhiều chuyên gia làm luật TM của Hoa kỳ phối hợp với các chuyên gia của VCCIhoàn thiện và xây dựng Incoterms 2010. Có thể nói nội dung của Incoterms 2010 có nhiều điểmtương đồng nhất với Bộ quy tắc : “ The 2004 revision of the United States' Uniform CommercialCode” so với Incoterms 1990 hay Incoterms 2000.

+ Sự thay thế nhanh chóng các chứng từ giấy tờ bằng chứng từ điện tử cũng là nguyên nhân thúcđẩy Incoterms được điều chỉnh đúng chu kỳ là 10 năm/lần.

1.2.2.3.Sự thay đổi & ích lợi của sự ra đời Incoterms 2010 :

Phân 11 điều kiện Incoterms theo 2 nhóm : Vận tải thủy và các loại hình phương tiện vậntải điều này giúp cho các doanh nghiệp dễ dàng hơn khi lựa Incoterms phù hợp với loạiphương tiện vận tải sử dụng

Incoterms 2010 đưa ra các chỉ dẫn và khuyến cáo khi sử dụng các chứng từ điện tử khi giaodịch giao nhận hàng hóa.

Chỉ dẫn rõ ràng nghĩa vụ của các Bên có liên quan đến thủ tục và thuế thông quan XK,NK;chi phí có liên quan đến giao nhận ngoại thương.

Một thay đổi quan trọng là Incoterms 2010 bao gồm các quy định về an ninh hàng hóavà trao đổi thông tin điện tử.

Incoterms 2010 hướng dẫn sử dụng các Incoterms trong kinh doanh thương mại nội địa( chủ yếu cho Hoa kỳ, EU nơi mà biên giới hải quan giữa các nước thành viên dường nhưxóa bỏ ).

1.2.2.4. Những điểm Incoterms 2010 được làm rõ hơn : Khi bạn đọc Incoterms 2010 bạn phảichú ý những điểm được làm rõ hơn như sau so với Incoterms 2000

Trong ấn phẩm Incoterms 2010, bạn sẽ tìm thấy mục “chi chú hướng dẫn” trước mỗiđiều khoản. Chú giải sẽ này giải thích các nguyên tắc cơ bản của từng điều khoản. Các chú giảihướng dẫn này không phải là một phần của những điều khoản Incoterms 2010 mà những chú giảinày sẽ cung cấp những những hiểu biết cơ bản nhất về các các điều khoản.

Các phương tiện giao tiếp bằng điện tử, chẳng hạn như trao đổi dữ liệu điện tử, hiện nayđã cho thấy hiệu quả tương tự như giao tiếp bằng văn bản, miễn là các bên ký kết hợp đồng đồngý điều khoản này hoặc nếu đây là thông lệ làm việc của đôi bên.

Các quy tắc của Incoterms 2010 có sửa đồi các điều kiện bảo hiểm hàng hóa (InstituteCargo Clauses). Kết quả là, ngôn ngữ liên quan đến bảo hiểm đã được sửa đổi để làm rõ nghĩa vụ

9

của các bên ký kết hợp đồng. Bởi vì những đòi hỏi liên quan đến an ninh ngày càng cao, nên cácnghĩa vụ đã được phân chia giữa người mua và người bán để trợ giúp lẫn nhau trong việc hoàn tấtthủ tục thông quan có liên quan đến an ninh, chẳng hạn như chuỗi các thông tin lưu ký.

Về phí xếp dỡ tại cảng (THC) - theo các điều khoản CPT, CIP, CFR, CIF, DAP, DATvà DDP - người bán phải sắp xếp để vận chuyển hàng hoá để đến được địa điểm đã thoả thuận.Có thể phải trả phí THC hai lần–nên các điều khoản Incoterms 2010 quy định rõ ràng hơn về việcphân bổ chi phí.Điều nào mà bạn quan tâm không tìm thấy trong Incoterms 2010 thì bạn phải ghitrong hợp đồng ngoại thương để tránh tranh chấp sau này.

Trong buôn bán hàng hóa, hàng hóa thường được bán đi bán lại nhiều lần trong quá trìnhvận chuyển, điều đó đã hình thành nên một chuỗi gồm nhiều người mua và người bán tham gia( nhiều hơn 2 ). Hiện tượng này được gọi là 'bán hàng chuỗi' là. Kết quả là, người bán ở giữachuỗi sẽ không “gửi” những hàng hóa mà họ đã “nhận”. Để làm rõ hơn mục đích, các điều khoảncủa Incoterms 2010 bao gồm cả nghĩa vụ phải "mua những hàng hóa đã nhận” đi kèm với vớinghĩa vụ “gửi hàng hóa đi” trong các quy tắc có liên quan.

10

11

PHẦN II : HỢP ĐỒNG NGOẠI THƯƠNG2.1 KHAÙI NIEÄM:

Hôïp ñoàng ngoaïi thöông hay coøn goïi laø hôïp ñoàng xuaát nhaäp khaåu, laø söï thoûa thuaän cuûa beânmua vaø beân baùn giöõa hai nöôùc khaùc nhau, trong ñoù quy ñònh beân baùn phaûi cung caáp haøng hoùa vaøchuyeån giao caùc chöùng töø coù lieân quan ñeán haøng hoùa vaø quyeàn sôû höõu haøng hoùa cho beân mua vaøbeân mua phaûi thanh toaùn tieàn haøng.

2.2 ÑAËC ÑIEÅM:

2.2.1 Theo Ñieàu 1 Coâng öôùc Lahaye 1964 vaø Ñieàu 1 Coâng öôùc Vieân 1980 veà hôïp ñoàng muabaùn haøng hoùa quoác teá (CISG), moät hôïp ñoàng ngoaïi thöông coù nhöõng ñaëc ñieåm nhö sau:

* Chuû theå kyù keát hôïp ñoàng laø caùc beân coù truï sôû thöông maïi ôû caùc nöôùc khaùc nhau (neáu caùcbeân khoâng coù truï sôû thöông maïi thì seõ döïa vaøo nôi cö truù cuûa hoï, coøn quoác tòch cuûa caùc beânkhoâng coù yù nghóa trong vieäc xaùc ñònh yeáu toá nöôùc ngoaøi trong hôïp ñoàng mua baùn ngoaïi thöông);

* Ñoái töôïng cuûa hôïp ñoàng laø haøng hoùa ñöôïc chuyeån hoaëc seõ ñöôïc chuyeån töø nöôùc naøy sangnöôùc khaùc;

* Chaøo haøng vaø chaáp nhaän chaøo haøng coù theå ñöôïc laäp ôû nhöõng nöôùc khaùc nhau.

2.2.2 .ÔÛ Vieät Nam, Luaät Thöông maïi söûa ñoåi ngaøy 14/06/2005 quy ñònh veà hôïp ñoàng ngoaïithöông nhö sau: “Hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa vôùi thöông nhaân nöôùc ngoaøi laø hôïp ñoàng mua baùnhaøng hoùa ñöôïc kyù keát giöõa moät beân laø thöông nhaân Vieät Nam vaø moät beân laø thöông nhaân nöôùcngoaøi”.

Trong caùc vaên baûn quy cheá khaùc cuûa Boä Công thương Vieät Nam, thì hôïp ñoàng ngoaïi thöôngthöôøng coù 3 ñaëc ñieåm sau:

a. Ñaëc ñieåm 1: Haøng hoùa:

Haøng hoùa laø ñoái töôïng mua baùn cuûa hôïp ñoàng, ñöôïc chuyeån ra khoûi ñaát nöôùc ngöôøi baùn trongquaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng.

b. Ñaëc ñieåm 2: Ñoàng tieàn thanh toaùn:

Ñoàng tieàn thanh toaùn coù theå laø ngoaïi teä ñoái vôùi moät trong hai beân hoaëc ñoái vôùi caû hai beân.

c. Ñaëc ñieåm 3: Chuû theå cuûa hôïp ñoàng (ñaëc ñieåm quan troïng nhaát cuûa hôïp ñoàng XNK)

Chuû theå cuûa hôïp ñoàng ngoaïi thöông laø ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn phaûi coù cô sôû kinh doanhñaêng kyù taïi hai quoác gia khaùc nhau.

Löu yù: Quoác tòch khoâng phaûi laø moät yeáu toá ñeå phaân bieät: duø ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn coù quoáctòch khaùc nhau, nhöng neáu vieäc mua baùn ñöôïc thöïc hieän treân laõnh thoå cuûa cuøng moätquoác gia thì hôïp ñoàng mua baùn cuõng khoâng mang tính chaát quoác teá. Ngöôïc laïi, moätdoanh nghieäp Vieät Nam buoân baùn vôùi moät doanh nghieäp nöôùc ngoaøi coù quoác tòch VieätNam thì hôïp ñoàng ñoù vaãn ñöôïc xem laø hôïp ñoàng ngoaïi thöông.

12

2.3 YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI HÔÏP ÑOÀNG NGOAÏI THÖÔNG:

Hôïp ñoàng ngoaïi thöông muoán coù giaù trò phaùp lyù thöïc hieän trong thöïc teá vaø trôû thaønh cô sôûñeå giaûi quyeát tranh chaáp (neáu coù) xaûy ra giöõa caùc beân trong quaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng, thì hôïpñoàng ngoaïi thöông phaûi ñoàng thôøi thoûa maõn ñöôïc caùc yeâu caàu sau ñaây:

3.3.1 Hôïp ñoàng phaûi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû phaùp lyù vöõng chaéc, cuï theå laø ngöôøi xaây döïnghôïp ñoàng ngoaïi thöông phaûi naém vöõng:

* Luaät cuûa nöôùc ngöôøi mua, nöôùc ngöôøi baùn;

* Caùc luaät vaø caùc taäp quaùn coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng mua baùn haøng hoùa quoác teá nhö:Incoterms, Coâng öôùc Vieân naêm 1980 veà hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá, UCP-DC...;

* Luaät Thöông maïi cuûa Vieät Nam.

3.3.2 Chuû theå cuûa hôïp ñoàng ngoaïi thöông phaûi hôïp phaùp.

Yeâu caàu naøy ñöôïc theå hieän treân hai khía caïnh:

* Phaûi laø thöông nhaân hôïp phaùp coù ñieàu kieän kinh doanh xuaát nhaäp khaåu tröïc tieáp theo luaätñònh. ÔÛ Vieät Nam, theo Ñieàu 27 cuûa luaät Thöông maïi 14/06/2005 söûa ñoåi naêm 2005 mua baùnhaøng hoùa quoác teá phaûi ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû Hôïp ñoàng baèng vaên baûn hoaëc baèng hình thöùc coùgiaù trò phaùp lyù töông ñöông.

Ai laø ngöôøi ñaïi dieän cho doanh nghieäp ñeå giao keát hôïp ñoàng?

* Nhöõng ngöôøi tham gia kyù keát hôïp ñoàng phaûi laø nhöõng ngöôøi ñaïi dieän hôïp phaùp cho moãibeân. Theo phaùp luaät, cuõng nhö theo thoâng leä, neáu Ñieàu leä doanh nghieäp khoâng quy ñònh khaùc thìgiaùm ñoác (toång giaùm ñoác) laø ngöôøi ñaïi dieän cho doanh nghieäp vaø vì vaäy giaùm ñoác (toång giaùmñoác) laø ngöôøi ñaïi dieän kyù keát caùc hôïp ñoàng cuûa doanh nghieäp. Thaåm quyeàn cuûa ngöôøi kyù keáthôïp ñoàng thöôøng ñöôïc quy ñònh trong Ñieàu leä cuûa doanh nghieäp. Ngöôøi khaùc kyù phaûi coù giaáy uûyquyeàn hôïp leä baèng vaên baûn cuûa ngöôøi ñaïi dieän hôïp phaùp.

2.3.3 Hình thöùc cuûa hôïp ñoàng ngoaïi thöông phaûi hôïp phaùp.

Theo taäp quaùn thöông maïi quoác teá, coù hai daïng hình thöùc cuûa hôïp ñoàng:

* Hình thöùc thoaû thuaän mieäng;

* Hình thöùc kyù keát baèng vaên baûn.

Veà hình thöùc cuûa hôïp ñoàng ngoaïi thöông ñöôïc qui ñònh trong Ñieàu 11 vaø Ñieàu 6 Coâng öôùcVieân 1980 veà hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá.

ÔÛ Vieät Nam, veà hình thöùc cuûa hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa quoác teá ñöôïc qui ñònh trongmuïc 4 Ñieàu 81 cuûa Luaät Thöông maïi nhö sau: “Hôïp ñoàng mua baùn haøng hoùa vôùi thöông nhaânnöôùc ngoaøi phaûi ñöôïc laäp thaønh vaên baûn.” Ñieàu 49 cuûa Luaät Thöông maïi cuõng neâu roõ: “Ñieän baùo,telex, fax, Email vaø caùc hình thöùc thoâng tin ñieän töû khaùc cuõng ñöôïc coi laø hình thöùc vaên baûn.”

13

Cho neân mua baùn vôùi nöôùc ngoaøi ôû Vieät Nam, moïi hình thöùc thoûa thuaän baèng mieäng ñeàu khoângcoù giaù trò phaùp lyù thöïc hieän.

2.3.4 Noäi dung cuûa hôïp ñoàng phaûi hôïp phaùp.

Tính hôïp phaùp cuûa noäi dung ñöôïc theå hieän treân hai vaán ñeà:

* Noäi dung chuû yeáu cuûa hôïp ñoàng phaûi ñaày ñuû;

* Trong hôïp ñoàng khoâng chöùa ñöïng baát cöù noäi dung naøo traùi vôùi phaùp luaät hieän haønh cuûanöôùc ngöôøi baùn, nöôùc ngöôøi mua vaø traùi vôùi taäp quaùn buoân baùn quoác teá.

Cuï theå hai vaán ñeà treân ñöôïc theå hieän nhö sau:

Vaán ñeà thöù nhaát: Ñieàu 50 cuûa Luaät Thöông maïi Vieät Nam neâu roõ: ‘Hôïp ñoàng mua baùnhaøng hoùa quoác teá phaûi coù toái thieåu nhöõng noäi dung chuû yeáu sau:

1. Teân haøng

2. Soá löôïng

3. Quy caùch chaát löôïng

4. Giaù caû

5. Phöông thöùc thanh toaùn

6. Ñòa ñieåm vaø thôøi haïn giao nhaän haøngVaán ñeà thöù hai: Hôïp ñoàng ngoaïi thöông khoâng chöùa ñöïng nhöõng ñieàu khoaûn traùi vôùi phaùp

luaät cuûa nöôùc ngöôøi baùn, nöôùc ngöôøi mua. Ví duï khoâng kyù keát hôïp ñoàng mua baùn haøng bò caámxuaát khaåu, caám nhaäp khaåu.

2.3.5 Hôïp ñoàng phaûi ñöôïc kyù keát treân cô sôû töï nguyeäïn cuûa caùc beân tham gia môùi coù hieäu löïc.

2.4 KEÁT CAÁU NOÄI DUNG CUÛA MOÄT VAÊN BAÛN HÔÏP ÑOÀNG NGOAÏI THÖÔNG:

Thoâng thöôøng moät vaên baûn hôïp ñoàng ngoaïi thöông seõ bao goàm nhöõng noäi dung nhö sau:

2.4.1 Phaàn môû ñaàu:

a. Teân hôïp ñoàng: thöôøng laø "Contract", "Sales Contract"; tuy nhieân cuõng coù nhöõng teânkhaùc nhö "Sales Confirmation"…

b. Soá vaø kyù hieäu hôïp ñoàng: hôïp ñoàng ngoaïi thöông thöôøng mang soá vaø kyù hieäu do beân laäphôïp ñoàng cho, ví duï: hôïp ñoàng nhaäp khaåu do beân Toång Coâng ty Beán Thaønh (Sunimex) laäp vaø kyùkeát nhaäp haøng töø nöôùc ngoaøi trong naêm 2011 thöôøng coù soá vaø kyù hieäu nhö (soá)/SUIM-2011.

c. Thôøi gian kyù keát hôïp ñoàng chính laø ngaøy hôïp ñoàng coù ñuû chöõ kyù cuûa caû hai beân xuaátnhaäp khaåu vaø ñöôïc cho soá, kyù hieäu ñaày ñuû.

14

2.4.2 Phaàn thoâng tin veà chuû theå hôïp ñoàng:

Moãi beân chuû theå hôïp ñoàng phaûi ñöôïc neâu ñaày ñuû caùc noäi dung nhö sau:

a. Teân ñôn vò: neâu caû teân ñaày ñuû vaø teân vieát taét (neáu coù), ví duï nhö: Toång Coâng ty BeánThaønh (Sunimex) coù teân giao dòch nöôùc ngoaøi laø BEN THANH INCORPORATION(SUNIMEX)…

b. Ñòa chæ ñôn vò: neâu ñaày ñuû soá nhaø, teân ñöôøng, thaønh phoá, vaø teân quoác gia.

c. Caùc soá maùy fax, telex, ñieän thoaïi vaø ñòa chæ email neáu coù.

d. Soá taøi khoaûn vaø teân ngaân haøng ñôn vò coù taøi khoaûn giao dòch thöôøng xuyeân.

e. Ngöôøi ñaïi dieän kyù keát hôïp ñoàng: caàn neâu roõ hoï teân vaø chöùc vuï cuûa ngöôøi ñaïi dieäntrong ñôn vò.

2.4.3 Phaàn noäi dung hôïp ñoàng ngoaïi thöông:

Thoâng thöôøng noäi dung cuûa moät hôïp ñoàng ngoaïi thöông coù theå bao goàm 14 ñieàu khoaûn nhösau:

Article 1 : Commodity : phaàn moâ taû haøng hoùa.

Article 2 : Quality : moâ taû chaát löôïng haøng hoùa.

Article 3 : Quantity : soá löôïng hoaëc troïng löôïng haøng hoùa tuøy theo ñôn vò tính toaùn.

Article 4 : Price : ghi roõ ñôn giaù theo ñieàu kieän thöông maïi löïa choïn vaø toång soá tieànthanh toaùn cuûa hôïp ñoàng.

Article 5 : Shipment : thôøi haïn vaø ñòa ñieåm giao haøng, caàn ghi roõ vieäc giao haøngtöøng phaàn vaø chuyeån taûi haøng hoùa coù ñöôïcpheùp hay khoâng.

Article 6 : Payment : phöông thöùc thanh toaùn quoác teá löïa choïn.

Article 7 : Packing and marking : qui caùch ñoùng goùi bao bì vaø ghi nhaõn hieäuhaøng hoùa.

Article 8 : Warranty :neâu noäi dung baûo haønh haøng hoùa (neáu coù).

Article 9 : Penalty :nhöõng qui ñònh veà phaït vaø boài thöôøng trongtröôøng hôïp coù moät beân vi phaïm hôïp ñoàng.

Article 10 : Insurance :baûo hieåm haøng hoùa do beân naøo mua vaø muatheo ñieàu kieän naøo? Nôi khieáu naïi ñoøi boàithöôøng baûo hieåm.

15

Article 11 : Force majeure : coøn ñöôïc goïi laø "Acts of God" (taïm dòch laøHaønh vi cuûa Thöôïng ñeá), trong ñoù neâu caùc söïkieän ñöôïc xem laø baát khaû khaùng khoâng theåthöïc hieän hôïp ñoàng ñöôïc.

Article 12 : Claim : neâu caùc qui ñònh caàn thöïc hieän trong tröôøngmoät beân trong hôïp ñoàng muoán khieáu naïi beânkia.

Article 13 : Arbitration : Qui ñònh luaät vaø ai laø ngöôøi ñöùng ra phaânxöû trong tröôøng hôïp hôïp ñoàng bò vi phaïm.

Article 14 : Other terms & conditions: ghi nhöõng qui ñònh khaùc ngoaøi nhöõng ñieàukhoaûn ñaõ keå treân.

Trong soá caùc ñieàu khoaûn treân ñaây, caùc ñieàu khoaûn töø 1 ñeán 6 bao goàm teân haøng, chaátlöôïng, soá löôïng, ñôn giaù, thôøi gian, ñòa ñieåm giao haøng vaø phöông thöùc thanh toaùn ñöôïc xem laøcaùc ñieàu khoaûn chuû yeáu, khoâng theå thieáu ñoái vôùi moät hôïp ñoàng ngoaïi thöông hôïp phaùp theo Quyñònh 299 nhö ñaõ trình baøy ôû treân.

2.4.4 Phaàn cuoái cuøng cuûa moät hôïp ñoàng ngoaïi thöông: thoâng thöôøng seõ bao goàm nhöõng noäidung nhö sau:

a. Hôïp ñoàng ñöôïc laäp thaønh bao nhieâu baûn? Moãi beân giöõ maáy baûn?

b. Hôïp ñoàng thuoäc hình thöùc naøo? vaên baûn vieát tay, baûn fax, telex…?

c. Ngoân ngöõ hôïp ñoàng söû duïng.

d. Hôïp ñoàng coù hieäu löïc keå töø bao giôø?

e. Tröôøng hôïp coù söï boå sung hay söûa ñoåi hôïp thì phaûi laøm theá naøo?

f. Chöõ kyù, teân, chöùc vuï ngöôøi ñaïi dieän cuûa moãi beân; ñoái vôùi beân Vieät Nam, chöõ kyù coønphaûi ñöôïc ñoùng daáu troøn môùi coù giaù trò.

16

CAÙC ÑIEÀU KHOAÛN CHUÛ YEÁU CUÛA HÔÏP ÑOÀNG NGOAÏI THÖÔNG

MUÏC TIEÂU CUÛA BAØI:

Hoïc vieân seõ naém ñöôïc caùch thöùc xaây döïng nhöõng ñieàu khoaûn chuû yeáu cuûa hôïp ñoàng ngoaïithöông

Qua vieäc nghieân cöùu caùch thöùc xaây döïng hôïp ñoàng ngoaïi thöông, hoïc vieân coù theå ñaùnh giaùñöôïc vieäc laäp hôïp ñoàng ngoaïi thöông coù ñuùng hay khoâng? kín keõ hay sô hôû?

1.1 ÑIEÀU KHOAÛN VEÀ TEÂN HAØNG (COMMODITY):

Ñieàu khoaûn naøy cuûa hôïp ñoàng phaûi ñöôïc dieãn taû thaät chính xaùc vì ñaây laø cô sôû ñeå beân baùnhaøng giao ñuùng haøng maø ngöôøi mua caàn vaø beân mua traû tieàn ñuùng vôùi haøng maø mình yeâu caàu.Ñeå moâ taû chính xaùc haøng hoùa, coù nhöõng caùch thöùc nhö sau:

* Ghi teân haøng bao goàm teân thoâng thöôøng, teân thöông maïi, teân khoa hoïc, ñaëc bieät trongtröôøng hôïp haøng hoùa laø caùc hoùa chaát, gioáng caây…;

* Ghi teân haøng keøm theo teân ñòa phöông saûn xuaát ra noù neáu nôi ñoù coù aûnh höôûng ñeán chaátlöôïng saûn phaåm; ví duï: Röôïu Vang Bordeau, Caø-pheâ Banmeâthuoäc…

* Ghi teân haøng keøm vôùi qui caùch chính cuûa haøng ñoù, ví duï: Xe taûi 25 taán, Xe Toyota 12choã ngoài…

* Ghi teân haøng keøm teân nhaø saûn xuaát ra noù, ñaëc bieät aùp duïng ñoái vôùi nhöõng saûn phaåm noåitieáng cuaû nhöõng haõng coù uy tín, ví duï: Bia Heineken, Giaày Adidas…

* Ghi teân haøng keøm vôùi coâng duïng cuûa haøng, thöôøng laø coâng duïng chuû yeáu cuûa saûn phaåm.Theo taäp quaùn thöông maïi, neáu hôïp ñoàng coù ghi roõ coâng duïng haøng hoùa thì ngöôøi baùn phaûi giaohaøng ñaùp öùng ñöôïc coâng duïng ñoù duø cho giaù coù cao hôn, ví duï: Xe Toyota naâng haøng, Xe maùyHonda 50 phaân khoái saûn xuaát taïi Nhaät Baûn ñôøi 2011…

17

1.2 ÑIEÀU KHOAÛN VEÀ PHAÅM CHAÁT (QUALITY HOAËC SPECIFICATION):

Ñieàu khoaûn naøy trong hôïp ñoàng thöôøng noùi leân maët chaát cuûa haøng hoùa bao goàm tínhnaêng, qui caùch, kích thöôùc, taùc duïng, coâng suaát, hieäu suaát… cuûa haøng hoùa.

Xaùc ñònh cuï theå phaåm chaát cuûa haøng hoùa laø cô sôû quan troïng ñeå xaùc ñònh giaù caû, do vaäy,xaùc ñònh phaåm chaát toát daãn ñeán xaùc ñònh giaù ñuùng vaø mua ñöôïc haøng hoùa ñuùng yeâu caàu cuûamình. Coù nhieàu phöông phaùp ñeå xaùc ñònh phaåm chaát haøng hoùa, ôû ñaây chæ neâu leân moät soáphöông phaùp chuû yeáu nhö sau:

a. Xaùc ñònh phaåm chaát haøng hoùa döïa vaøo haøm löôïng cuûa moät chaát naøo ñoù trong saûn phaåm:

Haøm löôïng cuûa chaát trong haøng hoùa coù theå chia laøm hai loaïi:

* Haøm löôïng chaát coù ích thöôøng ñöôïc qui ñònh haøm löôïng (%) min (toái thieåu).

* Haøm löôïng chaát khoâng coù ích thöôøng ñöôïc qui ñònh haøm löôïng (%) max (toái ña).

Caùch qui ñònh naøy ñöôïc aùp duïng khi buoân baùn noâng saûn, khoaùng saûn, thöïc phaåm cheá bieán,hoùa chaát…

Ví duï: Phaåm chaát gaïo xuaát khaåu 25% taám qui ñònh nhö sau:

-ñoä aåm toái ña 14% (moisture max 14%)

-taïp chaát toái ña 0,5% (foreign matter max 0,5%)

-haït vôõ toái ña 25% (broken bean max 25%)

-haït nguyeân toái thieåu 40% (standard bean min 40%)

-haït hö khoâng quaù 2% (damaged grain max 2%)

-haït baïc buïng khoâng quaù 8% (chalky grain max 8%)

-haït ñoû khoâng quaù 4% (red bean max 4%)

b. Xaùc ñònh phaåm chaát haøng hoùa döïa vaøo maãu:

Noäi dung phöông phaùp: Phöông phaùp xaùc ñònh phaåm chaát haøng hoùa döïa vaøo maãu coøn goïilaø phöông phaùp choïn maãu vì ñaây laø phöông phaùp ñaùnh giaù phaåm chaát cuûa loâ haøng döïa vaøophaåm chaát cuûa moät ít haøng hoùa laáy ra laøm ñaïi dieän cho loâ haøng ñoù. Do ñoù, phöông phaùp naøy coùnhöôïc ñieåm laø tính chính xaùc khoâng cao, neân chæ aùp duïng vôùi haøng hoùa chöa coù tieâu chuaånhoaëc khoù xaùc ñònh tieâu chuaån.

Caùch thöùc tieán haønh:

* Ngöôøi baùn giao maãu cho ngöôøi mua ñeå kieåm tra hoaëc ngöôøi mua laäp maãu giao chongöôøi baùn nghieân cöùu chaáp nhaän maãu;

18

* Neáu ñoái taùc chaáp nhaän thì laäp ba maãu: moät giao cho ngöôøi mua, moät giao cho ngöôøitrung gian, vaø moät ngöôøi baùn giöõ ñeå ñoái chieáu, giaûi quyeát tranh chaáp (neáu coù) sau naøy.

Yeâu caàu laáy maãu:

* Maãu phaûi ñöôïc ruùt ra töø chính loâ haøng;

* Maãu phaûi coù phaåm chaát trung bình so vôùi caû loâ haøng.

Löu yù:

* Maãu coù tính tieàn khoâng? Thoâng thöôøng thì maãu khoâng coù tính tieàn; chæ tính trong tröôønghôïp giaù trò maãu quaù cao hoaëc soá löôïng maãu quaù lôùn.

* Caàn taïo moái lieân heä giöõa maãu vaø hôïp ñoàng baèng caùc caùch nhö:

- Treân maãu ghi "Maãu thuoäc hôïp ñoàng soá…"; "Maãu laø moät phuï kieän khoâng taùch rôøi cuûahôïp ñoàng."

- Treân hôïp ñoàng ghi "…theo maãu soá… ñaõ ñöôïc giao beân mua hoaëc do ngöôøi baùn giöõngaøy…"; ñieàu khoaûn chaát löôïng coù theå ghi "correspond to sample" (töông öùng vôùi maãu haøng),hoaëc "according to sample" (töông töï nhö maãu), hoaëc “as per sample” (y nhö maãu)

* Thôøi gian giöõ maãu keå töø khi ñaøm phaùn ñeå kyù keát hôïp ñoàng cho ñeán khi heát thôøi haïnkhieáu naïi veà phaåm chaát, neáu khoâng coù tranh chaáp, sau ñoù coù theå huûy maãu; ngöôïc laïi coù tranhchaáp thì chæ huûy maãu khi tranh chaáp ñaõ ñöôïc giaûi quyeát xong.

* Caùch naøy thöôøng aùp duïng ñeå xaây döïng hôïp ñoàng mua baùn caùc loaïi haøng hoùa nhö sôïi,chæ, boâng, caùc loaïi haøng may nhö may maëc, may da, ñoà kim hoaøn…

c. Xaùc ñònh phaåm chaát döïa vaøo tieâu chuaån haøng hoùa:

Noäi dung phöông phaùp: Ñoái vôùi caùc saûn phaåm ñaõ coù tieâu chuaån saün thì döïa vaøo tieâuchuaån ñoù ñeå xaùc ñònh phaåm chaát cuûa haøng hoùa.

19

Löu yù:

* Tröôùc khi ñöa vaøo hôïp ñoàng, caàn hieåu roõ noäi dung cuûa tieâu chuaån, caàn ghi roõ ngöôøi, nôi,naêm ban haønh nhö tieâu chuaån do nhaø nöôùc, ngaønh hoaëc cô quan saûn xuaát ban haønh naêm naøo?taïi ñaâu?

* Coù theå söûa ñoåi moät soá chæ tieâu trong tieâu chuaån neáu caàn thieát.

* Caàn phaân bieät roõ tieâu chuaån naøo ñöôïc aùp duïng, khoâng neân maäp môø.

d. Xaùc ñònh phaåm chaát haøng hoùa döïa vaøo nhaõn hieäu (trade-mark):

Noäi dung phöông phaùp: Nhaõn hieäu laø nhöõng kyù hieäu, hình veõ, haøng chöõ… ñöôïc khaéc, intreân haøng hoùa hay treân bao bì haøng hoùa ñeå phaân bieät haøng hoùa cuûa nôi naøy saûn xuaát vôùi nôikhaùc saûn xuaát. Moãi nhaõn hieäu, ñaëc bieät laø nhöõng nhaõn hieäu coù uy tín cao, seõ coù moät chaát löôïngsaûn phaåm khaùc nhau, ngay khi cuøng moät loaïi haøng hoùa, thaäm chí giaù cuõng khaùc nhau. Vì theá,khi mua baùn chæ caàn döïa vaøo nhaõn hieäu ñoù cuõng ñaõ xaùc ñònh ñöôïc chaát löôïng haøng hoùa.

Löu yù: Chæ mua nhöõng loaïi saûn phaåm ñaõ ñöôïc ñaêng kyù nhaõn hieäu thì môùi coù nôi baûo veähaøng hoùa vaø saûn phaåm ñoù môùi ñöôïc baûo ñaûm veà phaåm chaát. Do vaäy, khi mua baùn haøng hoùacaàn phaûi bieát:

* Nhaõn hieäu haøng hoùa ñaõ ñöôïc ñaêng kyù chöa? Ñaêng kyù taïi thò tröôøng naøo? Thò tröôøngmình mua saûn phaåm ñaõ coù nhaõn hieäu naøy ñaêng kyù khoâng?

* Naêm saûn xuaát, ñôït saûn xuaát cuûa saûn phaåm laø khi naøo cuõng phaûi döôïc quan taâm vìnhöõng saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát ôû nhöõng thôøi ñieåm khaùc nhau coù theå coù chaát löôïng vaø giaù caûkhaùc nhau.

* Caàn phaân bieät ñöôïc nhöõng nhaõn hieäu töông töï. Ví duï cuøng nhaõn hieäu Honda nhöng xeñöôïc laép raùp taïi caùc nöôùc khaùc nhau thì chaát löôïng xe chöa chaéc ñaõ gioáng nhau.

e. Xaùc ñònh chaát löôïng haøng hoùa döïa vaøo taøi lieäu kyõ thuaät:

Ñaây laø phöông phaùp thöôøng aùp duïng cho thieát bò maùy moùc, phöông tieän vaän taûi… Ñi keømvôùi hôïp ñoàng thöôøng laø caùc phuï kieän hôïp ñoàng nhö baûn thuyeát minh, catalogue, chæ daãn laép ñaëtvaø höôùng daãn vaän haønh.

f. Xaùc ñònh phaåm chaát döïa vaøo hieän traïng haøng hoùa:

Ñaây laø phöông phaùp moâ taû chaát löôïng haøng hoùa “coù sao baùn vaäy” hoaëc ngöôøi baùn khoângchòu traùch nhieäm veà chaát löôïng haøng giao. Trong hôïp ñoàng, caùch moâ taû naøy ñöôïc ghi baèngtieáng Anh nhö “as it is”, “as is sale” hoaëc “to arrived sale”. Qui ñònh chaát löôïng haøng hoùa nhövaäy thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi tröôøng hôïp mua baùn ñoà cuõ, pheá lieäu (second-hand product)… vaøgiaù baùn thöôøng cuõng raát thaáp.

g. Xaùc ñònh phaåm chaát döïa vaøo söï moâ taû haøng hoùa:

20

Trong hôïp ñoàng seõ neâu taát caû caùc ñaëc ñieåm veà hình daïng, maøu saéc, kích côû, coâng duïng…cuûa saûn phaåm. Phöông phaùp naøy aùp duïng ñöôïc cho moïi saûm phaåm coù khaû naêng moâ taû ñöôïc,nhöng hieäu quaû cuûa phöông phaùp thì phuï thuoäc nhieàu vaøo khaû naêng cuûa ngöôøi moâ taû. Thoângthöôøng phöông phaùp naøy ñöôïc söû duïng keát hôïp vôùi caùc phöông phaùp khaùc.

h. Xaùc ñònh phaåm chaát döïa vaøo caùc chæ tieâu ñaïi khaùi quen duøng:

Phöông phaùp naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng khi mua baùn noâng saûn, nguyeân lieäu maø phaåmchaát cuûa chuùng khoù ñöôïc tieâu chuaån hoùa. Treân thò tröôøng theá giôùi, thöôøng duøng moät soá chæ tieâuphoûng chöøng nhö FAQ, GMQ.

* FAQ (fair average quality – phaåm chaát trung bình khaù): theo tieâu chuaån naøy, ngöôøi baùntöø moät caûng nhaát ñònh phaûi giao haøng theo phaåm chaát khoâng thaáp hôn phaåm chaát bình quaân cuûacuøng loaïi haøng vaãn thöôøng ñöôïc gôûi töø caûng ñoù trong moät thôøi gian nhaát ñònh.

* GMQ (good merchantable quality – phaåm chaát tieâu thuï toát): theo tieâu chuaån naøy, ngöôøibaùn phaûi giao haøng coù phaåm chaát thoâng thöôøng ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng maø moät khaùchbình thöôøng sau khi xem xeùt ñaày ñuû coù theå chaáp nhaän ñöôïc.

1.3 ÑIEÀU KHOAÛN VEÀ SOÁ LÖÔÏNG, TROÏNG LÖÔÏNG (QUANTITY, WEIGHT):

Ñieàu kieän naøy nhaèm noùi leân maët löôïng cuûa haøng hoùa ñöôïc giao dòch bao goàm caùc vaán ñeàveà ñôn vò tính soá löôïng hoaëc troïng löôïng cuûa haøng hoùa, phöông phaùp qui ñònh soá löôïng vaøphöông phaùp xaùc ñònh troïng löôïng cuûa haøng hoùa.

a. Quy ñònh veà soá löôïng:

Coù hai caùch qui ñònh soá löôïng:

* Caùch 1: Qui ñònh chính xaùc soá löôïng haøng hoùa XNK, thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi nhöõnghaøng hoùa coù ñôn vò tính laø caùi, chieác… ví duï 5 chieác oâtoâ, 1 taøu thuûy…

* Caùch 2: Qui ñònh phoûng chöøng soá löôïng, thöôøng ñöôïc aùp duïng vôùi nhöõng loaïi haøng coùñôn vò tính laø meùt, m3, m2, taán, kg, lít… Trong caùch qui ñònh phoûng chöøng, ngöôøi ta thöôøngduøng caùc töø nhö “about” (khoaûng), “more or less” (hôn keùm)… ví duï gaïo xuaát khaåu qui ñònhgiao 10,000 MTS (+/- 5%).

Löu yù: + Neáu trong hôïp ñoàng qui ñònh hôn keùm, thöôøng qui ñònh theâm soá löôïng hôn keùm ñoù doai choïn (vieäc choïn löïa naøy thöôøng ñöôïc daønh cho ngöôøi thueâ phöông tieän vaän taûi).

+ Trong tröôøng hôïp ñoái töôïng hôïp ñoàng laø haøng hoùa thöôøng xuyeân bieáùn ñoäng giaù, neáucaàn neân coù söï thoûa thuaän cuï theå caùch tính giaù ñoái vôùi dung sai ñeå ñeà phoøng moät tronghai beân coù theå lôïi duïng baát chính veà söï bieán ñoäng giaù.

+ Tröôøng hôïp dung sai khoâng ñöôïc xaùc ñònh vaø ghi trong hôïp ñoàng thì aùp duïng phaïmvi dung sai theo taäp quaùn quoác teá hieän haønh ñoái vôùi haøng hoùa nhö buoân baùn nguõ coáccoù dung sai laø 0.5%, caø pheâ 0.3%, cao su 2.5%, goã 10% troïng löôïng haøng giao.

21

+ Khi duøng caùc töø nhö “about”, “approximately” thì trong phöông thöùc thanh toaùnbaèøng L/C seõ cho pheùp dung sai laø 10%.

b. Quy ñònh veà troïng löôïng:

* Troïng löôïng caû bì (gross weight) bao goàm troïng löôïng baûn thaân haøng hoùa coäng vôùitroïng löôïng cuûa moïi thöù bao bì.

* Troïng löôïng tònh (net weight) chæ tính troïng löôïng cuaû baûn thaân haøng hoùa.

* Troïng löôïng thöông maïi (commercial weight) laø troïng löôïng cuûa haøng hoùa coù ñoä aåmtieâu chuaån, thöôøng ñöôïc xaùc ñònh khi buoân baùn caùc maët haøng huùt aåm nhö boâng, len, loâng cöøu,giaáy, tô taèm …

1.4 ÑIEÀU KHOAÛN VEÀ GIAÙ CAÛ (UNIT PRICE):

ÔÛ ñieàu khoaûn naøy trong hôïp ñoàng, caàn qui ñònh roõ nhöõng noäi dung nhö ñôn vò tieàn teä,möùc giaù, phöông phaùp qui ñònh giaù, ñieàu kieän giaûm giaù, ñieàu kieän thöông maïi quoác teá töôngöùng.

a. Ñoàng tieàn tính giaù (currency) thöôøng ñöôïc xaùc ñònh baèng ngoaïi teä maïnh, coù khaû naêngchuyeån ñoåi. Noù coù theå laø ñoàng tieàn cuûa nöôùc xuaát khaåu hoaëc cuûa nöôùc nhaäp khaåu, cuõng coù theålaø ñoàng tieàn cuûa nöôùc thöù ba.

* Ngöôøi xuaát khaåu coù xu höôùng löïa choïn ñoàng tieàn oån ñònh hoaëc coù chieàu höôùng ñangleân giaù.

* Ngöôøi nhaäp khaåu laïi coù xu höôùng choïn ñoàng tieàn maát giaù.

b. Möùc giaù duø nhaäp khaåu hay xuaát khaåu cuõng phaûi döïa treân giaù caû quoác teá.

c. Phöông phaùp qui ñònh giaù coù maáy caùch:

* Giaù coá ñònh (fixed price) laø giaù ñöôïc caùc beân thoûa thuaän ngay trong luùc kyù hôïp ñoàng vaøkhoâng thay ñoåi trong quaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng. Loaïi giaù naøy thöôøng ñöôïc aùp duïng trongmua baùn noâng saûn, haøng baùch hoaù coù thôøi gian thöïc hieän hôïp ñoàng ngaén.

* Giaù qui ñònh laø giaù caû khoâng ñöôïc ñònh ngay khi kyù hôïp ñoàng maø ñöôïc xaùc ñònh trongquaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng. Hôïp ñoàng seõ qui ñònh moät thôøi ñieåm nhaát ñònh, moät soá nguyeântaéc naøo ñoù laøm cô sôû cho hai beân mua baùn gaëp nhau ñeå xaùc ñònh giaù.

* Giaù coù theå xeùt laïi (revirable price) hay coøn goïi laø giaù linh hoaït (flexible price) laø giaùñöôïc xaùc ñònh luùc kyù hôïp ñoàng nhöng coù theå ñöôïc xem xeùt laïi sau naøy khi giao haøng hoaëc khigiaù thò tröôøng cuûa haøng hoùa ñoù coù söï bieán ñoäng tôùi moät möùc nhaát ñònh. Trong tröôøng hôïp vaänduïng giaù naøy, ngöôøi ta caàn thoûa thuaän vôùi nhau nguoàn taøi lieäu ñeå phaùn ñoaùn söï bieán ñoäng giaùcaû vaø thoûa thuaän möùc cheânh leäch toái ña giöõa giaù thò tröôøng vôùi giaù hôïp ñoàng ñeå khi quaù möùcnaøy hai beân coù theå xeùt laïi giaù hôïp ñoàng. Ngaøy nay trong caùc hôïp ñoàng daøi haïn veà mua baùnnguyeân lieäu coâng nghieäp, löông thöïc… ngöôøi ta thöôøng thoûa thuaän ñieàu khoaûn cho pheùp xeùt laïi

22

giaù hôïp ñoàng khi giaù thò tröôøng bieán ñoäng vöôït quaù möùc 5% hoaëc 10% so vôùi giaù hôïp ñoàng quiñònh.

* Giaù di ñoäng (sliding scale price) laø giaù ñöôïc tính toaùn döùt khoaùt vaøo luùc thöïc hieän hôïpñoàng treân cô sôû giaù caû qui ñònh ban ñaàu coù ñeà caäp ñeán nhöõng bieán ñoäng veà chi phí saûn xuaáttrong thôøi kyø thöïc hieän hôïp ñoàng. Giaù di ñoäng thöôøng ñöôïc giao dòch trong caùc tröôøng hôïp muabaùn nhöõng maët haøng coù thôøi haïn cheá taïo laâu daøi nhö thieát bò toaøn boä, taøu bieån, caùc thieát bò lôùntrong coâng nghieäp… Khi kyù keát hôïp ñoàng, ngöôøi ta seõ qui ñònh moät giaù ban ñaàu goïi laø giaù côsôû (basic price) vaø qui ñònh cô caáu cuûa giaù ñoù (bao goàm lôïi nhuaän, chi phí khaáu hao, taïp phí …),ñoàng thôøi qui ñònh phöông phaùp tính toaùn giaù di ñoäng seõ ñöôïc vaän duïng.

d. Vaán ñeà giaûm giaù (Discount): coù theå phaân chia laøm nhieàu loaïi giaûm giaù nhö sau:

* Xeùt theo nguyeân nhaân giaûm giaù, coù caùc loaïi giaûm giaù nhö:

+ Giaûm giaù do traû tieàn sôùm.

+ Giaûm giaù do nhaân toá thôøi vuï.

* Xeùt theo caùch tính toaùn giaûm giaù, coù caùc loaïi giaûm giaù nhö:

+ Giaûm giaù ñôn laø loaïi giaûm giaù do moät nguyeân nhaân nhaát ñònh, möùc giaûm giaù ñöôïcqui ñònh theo moät tæ leä % so vôùi giaù baùn qui ñònh.

+ Giaûm giaù keùp hay coøn goïi laø giaûm giaù lieân hoaøn laø söï giaûm giaù maø ngöôøi mua ñöôïchöôûng nhieàu laàn do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau. Caùch tính giaûm giaù keùp laø moät chuoãi lieânhoaøn caùc giaûm giaù ñôn.

+ Giaûm giaù luõy tieán coù möùc giaûm phuï thuoäc khoái luôïng hoaëc trò giaù loâ haøng maø ngöôøinhaäp khaåu mua.

+ Giaûm giaù taëng thöôûng (bonus) laø loaïi giaûm giaù maø ngöôøi baùn thöôûng cho ngöôøi muathöôøng xuyeân, neáu trong moät thôøi gian nhaát ñònh (6 thaùng, moät naêm…) toång soá tieàn mua haøngñaït ñeán moät möùc nhaát ñònh.

e. Ñieàu kieän thöông maïi quoác teá ñöôïc qui ñònh nhaèm phaân bieät traùch nhieäm, nghóa vuï vaø chiphí giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn trong hôïp ñoàng, ví duï xuaát khaåu caø pheâ theo giaùUSD1,200.00/MT FOB Saigon port – Incoterms 2010.

Chuù yù: + caàn ghi roõ theo Incoterms ban haønh naêm naøo? ñeå khi coù tranh chaáp xaûy ra thìIncoterms ñöôïc xem nhö laø moät phuï luïc khoâng taùch rôøi khoûi hôïp ñoàng vaø ñöôïc duøng laøm cô sôûgiaûi quyeát tranh chaáp giöõa caùc beân.

+ caàn ruùt kinh nghieäm khi ghi ñieàu kieän giao haøng laø FOB nhöng khoâng daãnchieáu Incoterms thì coù theå ñöôïc hieåu laø ñieàu kieän FOB cuûa Myõ, theo ñoù nghóa vuï cuûa ngöôøibaùn seõ naëng hôn so ñieàu kieän FOB trong Incoterms.

23

+ caàn nhôù Incoterms chæ mang tính chaát boå sung, nghóa laø aùp duïng Incotermskhi khoâng coù qui ñònh cuï theå cuûa hôïp ñoàng. Do vaäy, neáu ghi trong hôïp ñoàng giao haøng theoñieàu kieän FOB (Incoterms 2010) nhöng laïi theâm ruûi ro chuyeån giao ôû caûng dôõ haøng thì ngöôøibaùn phaûi chòu ruûi ro cho tôùi caûng dôõ, chöù khoâng aùp duïng theo Incoterms (ruûi ro ñöôïc chuyeån ôûcaûng boác haøng).

1.5 ÑIEÀU KHOAÛN VEÀ GIAO HAØNG (SHIPMENT HOAËC DELIVERY):

Noäi dung cô baûn cuûa ñieàu khoaûn naøy laø söï xaùc ñònh thôøi haïn, ñòa ñieåm giao haøng, phöôngthöùc giao haøng vaø thoâng baùo giao haøng.

a. Thôøi haïn giao haøng laø thôøi haïn maø ngöôøi baùn bò buoäc phaûi hoaøn thaønh nghóa vuï giao haøng.Trong buoân baùn quoác teá, coù 3 caùch qui ñònh thôøi haïn giao haøng:

* Thôøi haïn giao haøng coù ñònh kyø:

- Giao haøng vaøo moät ngaøy coá ñònh, ví duï “shipment date: 30 November 2011”. Caùch quiñònh giao haøng vaøo moät ngaøy chính xaùc nhö vaäy thöôøng gaây khoù khaên cho ngöôøi baùn vì lyù dochuaån bò haøng, chuaån bò ñieàu kieän vaän taûi… khoâng theå giao ñuùng ngaøy qui ñònh.

- Giao haøng trong moät thôøi haïn coá ñònh nhö giao haøng trong quí 3/2011.

- Giao haøng trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh nhö “shipment should be effectedfrom 02 October 2011 to 15 December”, hoaëc “shipment should be effected from June 2011 toDecember 2011 at Buyer’s option”

* Thôøi haïn giao haøng khoâng ñònh kyø:

Ñaây laø caùch qui ñònh chung chung, ít ñöôïc duøng. Theo caùch naøy, ngöôøi baùn vaø ngöôøi muacoù theå thoûa thuaän vôùi nhau nhö sau:

-Shipment by first available steamer (giao haøng cho chuyeán taøu ñaàu tieân)

-Subject to shipping space available (giao haøng khi naøo coù khoang taøu)

-Subject to the opening of L/C (giao haøng khi nhaän ñöôïc L/C)

-Subject to export licence (giao haøng khi nhaän ñöôïc giaáy pheùp xuaát khaåu)

* Thôøi haïn giao haøng ngay:

-prompt (giao nhanh)

-immediately (giao ngay laäp töùc)

-as soon as possible (giao caøng sôùm caøng toát)

b. Ñòa ñieåm giao haøng:

24

Thöôøng ñòa ñieåm giao haøng ñi vaø ñòa ñieåm chuyeån haøng tôùi phuï thuoäc vaøo ñieàu kieänthöông maïi quoác teá do hai beân mua vaø baùn choïn löïa, ví duï FOB Hochiminh City port (giaohaøng taïi caûng TP HCM); CIF Singapore port (giao haøng ñeán caûng cuûa Singapore).

c. Phöông thöùc giao haøng:

* Qui ñònh vieäc giao nhaän ñöôïc tieán haønh ôû moät nôi naøo ñoù laø giao nhaän sô boä hay giaonhaän cuoái cuøng:

-Giao nhaän sô boä laø vieäc giao nhaän trong ñoù böôùc ñaàu xem xeùt haøng hoùa, xaùc ñònh söïphuø hôïp veà soá löôïng, chaát löôïng cuaû haøng so vôùi hôïp ñoàng, neáu ngöôøi mua phaùt hieän coù ñieàugì veà haøng hoùa thì seõ yeâu caàu ngöôøi baùn khaéc phuïc ngay. Giao nhaän sô boä thöôøng ñöôïc tieánhaønh ôû ngay ñòa ñieåm saûn xuaát haøng hoùa hoaëc ôû nôi gôûi haøng.

-Giao nhaän cuoái cuøng nhaèm xaùc nhaän vieäc ngöôøi baùn hoaøn thaønh nghóa vuï giao haøng.

25

* Qui ñònh vieäc giao nhaän veà soá löôïng vaø chaát löôïng haøng hoùa:

-Giao nhaän veà soá löôïng nhaèm xaùc ñònh soá löôïng haøng hoùa thöïc teá ñöôïc giao baèng caùcphöông phaùp caân, ñong, ño, ñeám…

-Giao nhaän veà chaát löôïng laø vieäc kieåm tra haøng hoùa veà tính naêng, coâng duïng, hieäu suaát,kích thöôùc, hình daùng… Vieäc giao nhaän veà chaát löôïng coù theå ñöôïc tieán haønh baèng phöôngphaùp caûm quan hay phöông phaùp phaân tích, coù theå ñöôïc tieán haønh treân toaøn boä haøng hoùa haychæ kieåm tra ñieãn hình.

d. Thoâng baùo giao haøng qui ñònh veà soá laàn thoâng baùo giao haøng vaø nhöõng noäi dung caàn ñöôïcthoâng baùo tuøy theo muïc ñích cuûa ngöôøi muoán nhaän ñöôïc thoâng baùo.

* Tröôùc khi giao haøng, phía ngöôøi baùn thöôøng thoâng baùo cho ngöôøi mua veà vieäc haøng ñaõsaún saøng ñeå giao hoaëc ngaøy ñem haøng ra caûng/ga ñeå giao; ñaëc bieät khi mua baùn theo ñieàu kieänFOB,ø phía ngöôøi mua coøn thoâng baùo cho ngöôøi baùn nhöõng ñieåm höôùng daãn ngöôøi baùn trongvieäc göõi haøng hoaëc chi tieát veà con taøu ñeán nhaän haøng.

* Sau khi giao haøng, ngöôøi baùn phaûi thoâng baùo tình hình haøng ñaõ ñöôïc giao vaø keát quaûcuûa vieäc giao haøng ñoù, nhieàu khi ngöôøi ta coøn qui ñònh theâm vieäc thoâng baùo tröôùc khi taøu vaøocaûng dôõ haøng (neáu taøu do beân baùn thueâ).

e. Qui ñònh khaùc veà vieäc giao haøng:

Ngoaøi nhöõng vaán ñeà neâu treân, trong ñieàu kieän giao dòch, caên cöù vaøo nhu caàu cuûa beânmua, khaû naêng coù theå thoâng baùo cuûa beân baùn vaø caên cöù vaøo ñaëc ñieåm cuûa haøng hoùa, ngöôøi tacoøn qui ñònh theâm nhöõng ñieàu kieän ñaëc bieät khaùc nhö:

* Ñoái vôùi nhöõng haøng hoùa coù khoái löôïng lôùn, coù theå qui ñònh “partial shipment allowed”(cho pheùp giao haøng töøng ñôït), hoaëc “total shipment” (giao haøng moät laàn).

* Doïc ñöôøng coù cho pheùp thay ñoåi phöông tieän vaän taûi hay khoâng? Neáu cho pheùp chuyeåntaûi, hôïp ñoàng seõ ghi “transhipment allowed”, hoaëc khoâng cho pheùp seõ ghi roõ “transhipmentprohibited”.

* Neáu haøng hoùa coù theå ñeán tröôùc, sau ñoù chöùng töø môùi ñöôïc laäp thì seõ qui ñònh “vaän ñônñeán chaäm ñöôïc chaáp nhaän” (stale bill of lading acceptable)

* Ngoaøi ra, coù moät soá hôïp ñoàng trong ñieàu khoaûn giao haøng coøn qui ñònh caû troïng taûi,tuoåi cuûa phöông tieän vaän taûi seõ vaøo laáy haøng, toác ñoä boác dôõ haøng trong moät ngaøy ñeâm, möùcthöôûng phaït khi giaûi phoùng taøu nhanh hay khi boác dôõ haøng chaäm so vôùi qui ñònh.

1.6 ÑIEÀU KHOAÛN VEÀ THANH TOAÙN (PAYMENT):

Trong ñieàu khoaûn naøy, hôïp ñoàng caàn ghi roõ caùc noäi dung sau:

26

a. Ñoàng tieàn thanh toaùn (currency of payment) laø ñoàng tieàn ngöôøi mua phaûi thanh toaùn chongöôøi baùn khi haøng ñaõ ñöôïc giao. Ñoàng tieàn thanh toaùn coù theå truøng hoaëc khoâng truøng vôùiñoàng tieàn ghi giaù, neáu khoâng truøng thì phaûi qui ñònh theâm tæ giaù quy ñoåi.

* Ngöôøi xuaát khaåu thöôøng choïn ñoàng tieàn thanh toaùn laø ñoàng tieàn coù giaù hoaëc ñoàng tieànñang leân giaù ñeå deã daøng chuyeån ñoåi ra caùc ñoàng tieàn khaùc.

* Taâm lyù nhaø nhaäp khaåu thöôøng löïa choïn ñoàng tieàn maát giaù laøm ñoàng tieàn thanh toaùn.

b. Thôøi haïn thanh toaùn (time of payment), coù 4 caùch qui ñònh veà thôøi haïn thanh toaùn:

* Traû tieàøn tröôùc laø caùch maø ngöôøi mua öùng tröôùc tieàn cho nhaø xuaát khaåu ñeå hoï coù voánlaøm haøng giao cho ngöôøi mua. Ñaây cuõng laø hình thöùc ngöôøi mua ñaët coïc, cam keát thöïc hieänhôïp ñoàng nhaäp khaåu. Vôùi caùch thöùc traû tieàn tröôùc, ngöôøi nhaäp khaåu thöôøng mua vôùi giaù reû vaøchæ traû tröôùc moät phaàn trò giaù cuûa hôïp ñoàng.

* Traû tieàn ngay laø vieäc ngöôøi nhaäp khaåu giaùn tieáp hoaëc tröïc tieáp traû tieàn ngay cho nhaøxuaát khaåu khi haøng hoùa hoaëc boä chöùng töø cuûa haøng hoùa ñöôïc ñaët döôùi quyeàn ñònh ñoaït cuûangöôøi mua. Vieäc traû tieàn ngay coù hai loaïi:

-traû toaøn boä soá tieàn haøng ngay moät luùc neáu ngöôøi xuaát khaåu giao toaøn boä soá haøng cuûahôïp ñoàng trong moät laàn.

-traû tieàn ngay töøng phaàn laø vieäc ngöôøi mua traû tieàn ngay sau töøng ñôït giao haøng cuûangöôøi xuaát khaåu.

* Traû tieàn sau laø hình thöùc ngöôøi xuaát khaåu cung caáp tín duïng cho ngöôøi mua baèng caùchgiao haøng xong, sau moät thôøi gian naøo ñoù ngöôøi mua môùi phaûi traû tieàn. Thôøi gian traû chaäm coùtheå keùo daøi ñeán 20 naêm ñoái vôùi tröôøng hôïp mua thieát bò maùy moùc. Vieäc mua traû chaäm thöôøngphaûi traû caû laõi suaát tieàn traû chaäm, do ñoù, muoán bieát vieäc mua haøng ñaét hay reû, ngöôøi ta phaûi söûduïng phöông phaùp hieän giaù ñeå xaùc ñònh.

* Traû tieàn keát hôïp nhieàu caùch laø caùch thöùc, trong ñoù ngöôøi ta vaän duïng caû ba caùch traûtieàn treân, ví duï moät hôïp ñoàng nhaäp khaåu phaân boùn trò giaù USD1,000,000 cho pheùp traû ngay50% trò giaù hôïp ñoàng sau khi beân baùn giao haøng; 50% coøn laïi traû chaäm trong voøng saùu thaùngvôùi laõi suaát 0,5%/thaùng.

c. Phöông thöùc thanh toùan cô baûn trong ngoaïi thöông thöôøng laø phöông thöùc Nhôø thu, phöôngthöùc Tín duïng chöùng töø vaø phöông thöùc Chuyeån tieàn…

d. Caùc chöùng töø xuaát trình ñeå ñöôïc thanh toaùn thöôøng bao goàm:

* Phöông tieän thanh toaùn hay coøn goïi laø hoái phieáu (Bill of Exchange)

* Caùc chöùng töø gôûi haøng (Shipping documents) nhö:

- Vaän ñôn ñöôøng bieån saïch (Clean Bill of Lading)

27

- Giaáy chöùng nhaän baûo hieåm neáu baùn theo ñieàu kieän CIF (Insurance Policy/ InsuranceCertificate)

- Hoaù ñôn thöông maïi (Commercial Invoice)

- Giaáy chöùng nhaän phaåm chaát haøng hoùa (Certificate of Quality)

- Giaáy chöùng nhaän troïng löôïng, khoái löôïng (Certificate of Quantity)

- Giaáy chöùng nhaän xuaát xöù haøng hoùa (Certificate of Origin)

- Giaáy chöùng nhaän ñoùng goùi bao bì (Packing List)

.Nội dung 2: Mua bán HHQT theo hình thức chuyển khẩu

2.1. HÌNH THỨC TÁI XUẤT KHẨU2.6.1.Khái niệm: Tái xuất là hình thức xuất khẩu những hàng hoá trước đây đã nhập khẩu vàchưa qua chế biến ở nước tái xuất.Tái xuất là một phương thức giao dịch buôn bán mà người làmtái xuất không nhằm mục đích phục vụ tiêu dùng trong nước mà chỉ tạm nhập khẩu sau đó táixuất khẩu để kiếm lời.2.6.2.Đặc điểm.Phương thức này khác với phương thức đối lưu ở chỗ là không quan tâm đến nhu cầu tiêu dùngtrong nước.Tham gia vào phương thức giao dịch tái xuất luôn có 3 nước Đó là nước xuất khẩu,nước nhập khẩu, và nước tái xuất. Vì vậy phương thức này còn được gọi là phương thức giaodịch 3 bên hay giao dịch tam giác.2.6.3.Phân loại. Có hai loại hình thức:

a. Tạm nhập tái xuất.

Tạm nhập tái xuất được quy định trong Quy chế này là việc thương nhân Việt Nammua hàng của một nước để bán cho một nước khác, có làm thủ tục nhập khẩu hàng hoávào Việt Nam và làm thủ tục xuất khẩu chính hàng hoá đó ra khỏi Việt Nam.

Tạm nhập tái xuất được thực hiện trên cơ sở hai hợp đồng riêng biệt: hợp đồng muahàng do thương nhân Việt Nam ký với thương nhân nước xuất khẩu và hợp đồng bánhàng do thương nhân Việt Nam ký với thương nhân nước nhập khẩu. Hợp đồng muahàng có thể ký trước hoặc sau hợp đồng bán hàng.

Hàng hoá được nhập khẩu vào trong nước tái xuất được lưu tại kho ngoại quan sauđó được xuất khẩu ra nước ngoài không thông qua chế biến, hoạt động này ở Việt Namđược điều chỉnh bằng quy chế kho ngoại quan sốThông tư 94/2014/TT-BTC ngày17/7/2014 có hiệu lực từ 30/8/2014 quy định về TTHQ, kiểm tra, giám sát hải quan đốivới một số loại hàng hóa kinh doanh TNTX, chuyển khẩu và gửi kho ngoại quan; xử lýđối với trường hợp từ chối nhận hàng. Nói chung quy định này của Việt Nam cũng tươngtự của nước khác .

Trường hợp người tái xuất muốn giấu xuất xứ hàng hoá (thường thì phải thoả thuậntrước với người mua) thì người tái xuất phải thay đổi bao bì, vẽ lại mẫu mã và như vậy cónghĩa là hàng hoá đã được gia công chế biến một phần cho nên khi tái xuất phải nộp thuếxuất khẩu cho phần giá trị gia tăng đó, nếu pháp luật quy định.

Thực tế để giảm chi phí lưu kho người ta thường đưa hàng hoá thẳng từ nước ngườibán sang nước nước người mua mà không thông qua nước tái xuất và trên đường vậnchuyển người ta làm lại bộ chứng từ hàng hoá khác.

28

b. Chuyển khẩu : Chuyển khẩu được quy định trong Quy chế này là việc thương nhânViệt Nam mua hàng của một nước để bán cho một nước khác mà không làm thủ tụcnhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam.

2.6.4.Các hình thức chuyển khẩu : Hàng hoá được vận chuyển thẳng từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu không qua

cửa khẩu Việt Nam. Hàng hoá được vận chuyển từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu có quan cửa khẩu

Việt Nam nhưng không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tụcxuất khẩu ra khỏi Việt Nam.

Hàng hoá được vận chuyển từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu có qua cửa khẩuViệt Nam và đưa vào kho ngoại quan, không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam vàkhông làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam.

Chuyển khẩu được thực hiện trên cơ sở hai hợp đồng riêng biệt: hợp đồng mua hàngdo thương nhân Việt Nam ký với thương nhân nước xuất khẩu và hợp đồng bán hàngdo thương nhân Việt Nam ký với thương nhân nước nhập khẩu. Hợp đồng mua hàngcó thể ký trước hoặc sau hợp đồng bán hàng.

Hàng hoá đi từ nước người bán sang nước người mua, nước tái xuất trả tiền cho nướcxuất khẩu và thu tiền của nước nhập khẩu.

Hiện nay theo luật Việt Nam phương thức chuyển khẩu được điều chỉnh bằng thông tư05/2014/TT-BCTngày 27 tháng 01 năm 2014 do Bộ Công Thương quy định về hoạt độngtạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, chuyển khẩu hàng hóa.

a. Ưu điểm: Ưu điểm của hình thức xuất khẩu này là doanh nghiệp có thể thu được lợi nhuận

cao mà không phải tổ chức sản xuất, đầu tư vào nhà xưởng máy móc, thiết bị,khả năng thu hồi vốn cũng nhanh hơn.

Thông qua đàm phán thảo luận trực tiếp dễ dàng đi đến thống nhất và ít xảy ranhững hiểu lầm đáng tiếc do đó:

+ Giảm được chi phí trung gian do đó làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp.

+ Có nhiều điều kiện phát huy tính độc lập của doanh nghiệp.

+ Chủ động trong việc tiêu thụ hàng hoá sản phẩm của mình.

b. Nhược điểm:

+ Dễ xảy ra rủi ro

+ Nếu như không có cán bộ XNK có đủ trình độ và kinh nghiệm khi tham gia ký kếthợp đồng ở một thị trường mới hay mắc phải sai lầm gây bất lợi cho mình.

+ Khối lượng hàng hoá khi tham giao giao dịch thường phải lớn thì mới có thể bùđắp được chi phí trong việc giao dịch.

2.6.5. Những văn bản pháp lý điều chỉnh phương thức chuyển khẩu :

29

Nghị định số 187/2013/NĐ-CP ngày 20 tháng 11 năm 2013 của Chính phủ quy định chitiết thi hành Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hoá quốc tế và các hoạt độngđại lý mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hoá với nước ngoài;

Thông tư 05/2014/TT-BCT ban hành ngày 27 tháng 01 năm 2014 quy định về hoạt độngtạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, chuyển khẩu hàng hóa.