Khani tatha-khanij-padartha

9

Click here to load reader

Transcript of Khani tatha-khanij-padartha

Page 1: Khani tatha-khanij-padartha

1

vfgL tyf vlgh kbfy{ P]g, @)$@vfgL tyf vlgh kbfy{ P]g, @)$@vfgL tyf vlgh kbfy{ P]g, @)$@vfgL tyf vlgh kbfy{ P]g, @)$@

nfndf]x/ ;b/ ldlt g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt

@)$@.&.!$.$ @)$@.&.!$.$

;+zf]wg ug]{ P]g

vfgL tyf vlgh kbfy{ -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)%) @)%!.@.%

@)$@ ;fnsf] P]g g+= @*

vfgL tyf vlgh kbfy{;DaGwL Joj:yf ug{ ag]sf] P]gvfgL tyf vlgh kbfy{;DaGwL Joj:yf ug{ ag]sf] P]gvfgL tyf vlgh kbfy{;DaGwL Joj:yf ug{ ag]sf] P]gvfgL tyf vlgh kbfy{;DaGwL Joj:yf ug{ ag]sf] P]g

k|:tfjgf M ;j{;fwf/0f hgtfsf] ;'ljwf / cfly{s lxt sfod /fVg / b]zsf] b|'tt/ cfly{s

ljsf;sf] nflu b]zdf eO/x]sf] vfgL tyf vlgh ;|f]tx?sf] ljsf; ug{ jf~5gLo ePsf]n],

>L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jaf6 /fli6«o k~rfotsf] ;Nnfx / ;Ddltn] of] P]g

agfOaS;]sf] 5 .

!= ;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd ævfgL tyf vlgh kbfy{ P]g, @)$@Æ/x]sf] 5 .

-@_ of] P]g g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sflzt u/L tf]s]sf] ldltdf

k|f/De x'g]5♣ .

@= kl/efiffkl/efiffkl/efiffkl/efiff M ljifo jf k|;+un] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–

-s_ ævlgh kbfy{Æ eGgfn] hdLgsf] ;tx jf e"ue{leq kfOg] k]6«f]lnod / UofF;

kbfy{afx]s s'g} lglZrt ef}lts u'0f tyf tTjsf] /f;folgs ;lDd>0fo'Qm ck|fËl0fs

-Ogcuf{lgs_ kbfy{ ;D´g'k5{ .

-v_ ævf]h tnf; sfo{Æ eGgfn] vfgL jf vlgh kbfy{ kQf nufpg jf vlgh kbfy{sf]

k|sf/, u'0f:t/, kl/df0f cflb lgwf{/0f ug{ ul/g] ;a} k|sf/sf] hfFrk8\tfn Pj+

;+efJotf cWoog sfo{ ;D´g'k5{ .

-u_ æpTvgg\ sfo{Æ eGgfn] vlgh kbfy{sf] pTvgg\, pTkfbg, z'l4s/0f, k|zf]wg, 9'jfgL,

;+ro jf laqmL ljt/0f ug]{ sfo{ ;D´g'k5{ .

-3_ ævlgh sfo{Æ eGgfn] vf]h tnf; sfo{ / pTvgg\ sfo{ ;D´g'k5{ .

-ª_ æcg'dlt k|fKt JolQmÆ eGgfn] bkmf % adf]lhd vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt k|fKt JolQm

;D´g'k5{ .

♣ of] P]g ldlt @)%^.%.#! b]lv k|f/De x'g] u/L tf]lsPsf] .-g]kfn /fhkq ldlt @)%^.%.#!_

Page 2: Khani tatha-khanij-padartha

2

-r_ ævlgh If]qÆ eGgfn] vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt kqdf pNn]lvt If]q ;D´g'k5{ .

-5_ æljefuÆ eGgfn] g]kfn ;/sf/sf] vfgL tyf e"ue{ ljefu ;D´g'k5{ .

-h_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsPadf]lhdÆ eGgfn] o; P]gcGtu{t ag]sf] lgoddf tf]lsPsf]

jf tf]lsPadf]lhd ;D´g'k5{ .

#= g]kfn ;/sf/sf] ;DklQg]kfn ;/sf/sf] ;DklQg]kfn ;/sf/sf] ;DklQg]kfn ;/sf/sf] ;DklQ M g]kfnleq lghL jf ;/sf/L :jfldTjdf /x]sf] h'g;'s} hdLgsf]

;tx jf e"ue{leq /x]sf] jf kfOPsf] ;Dk"0f{ vlgh kbfy{ g]kfn ;/sf/sf] ;DklQ x'g]5 .

##s= vlgh kbfy{sf ] juL{s/0fvlgh kbfy{sf ] juL{s/0fvlgh kbfy{sf ] juL{s/0fvlgh kbfy{sf ] juL{s/0f M -!_ o; P]gsf] k|of]hgsf] nflu vlgh kbfy{sf] k|s[lt Pj+

dxTjsf] cfwf/df vlgh kbfy{nfO{ b]xfo adf]lhd juL{s/0f ul/Psf]5 M–

-s_ vlgh kbfy{sf] k|s[ltsf] cfwf/df juL{s/0f M

-!_ wft' vlgh, /

-@_ cwft' vlgh .

-v_ vlgh kbfy{sf] dxTjsf] cfwf/df juL{s/0f M

-!_ clt dxTjk"0f{ vlgh,

-@_ dxTjk"0f{ tyf ax'd"No vlgh, /

-#_ ;fdfGo vlgh .

-@_ pkbkmf -!_ df plNnlvt ju{x? leq tf]lsP adf]lhdsf vlgh kbfy{ /xg]5g\ .

$= vlgh sfo{ ug]{ clwsf/vlgh sfo{ ug]{ clwsf/vlgh sfo{ ug]{ clwsf/vlgh sfo{ ug]{ clwsf/ M -!_ vlgh sfo{ ug]{ Psflwsf/ g]kfn ;/sf/nfO{ x'g]5 .

-@_ o; P]gsf] cwLgdf /xL ljefun] vlgh sfo{ cfkm}n] ug]{ jf c? s'g} JolQmnfO{

cg'dlt k|bfg u/L u/fpg ;Sg]5 .

-#_ g]kfn ;/sf/nfO{ vlgh sfo{df k"+hL nufgL u/L jf cGo s'g} k|sf/n] lx:;]bf/

aGg] clwsf/ x'g]5 .

%= vlgh sfo{ug]{ cg'dltvlgh sfo{ug]{ cg'dltvlgh sfo{ug]{ cg'dltvlgh sfo{ug]{ cg'dlt M -!_ of] P]g / o; P]gcGtu{t ag]sf] lgodx?sf] cwLgdf /xL

vlgh sfo{ ug{ rfxg] JolQmn] u'0f:t/ tyf kl/df0f osLg eO{ g;s]sf] vlgh kbfy{sf]

xsdf ;j{k|yd vf]htnf; sfo{ ug{] cg'dltsf] nflu / u'0f:t/ tyf kl/df0f osLg eO{

;s]sf] vlgh kbfy{sf] xsdf pTvgg\ sfo{sf] k|:tfljt of]hgf;d]t ;+nUg u/L pTvgg\

sfo{ ug]{ cg'dltsf] nflu tf]lsPsf] 9fFrfdf ljefudf lgj]bg lbg' kg]{5 .

# klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 3: Khani tatha-khanij-padartha

3

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] lgj]bg k|fKt ePkl5 ljefun] cfjZos hfFra'´ u/L

lgj]bg lbg] JolQm cfly{s Pj+ k|fljlws Ifdtf ePsf] / vlgh sfo{ ug{ cfjZos of]Uotf

ePsf] b]lvPdf lghnfO{ tf]lsPsf] 9fFrfdf tf]lsPsf] b:t'/ lnO{ vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt

lbg ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} vf; vlgh kbfy{sf]

;DaGwdf ljefun] pko'Qm b]v]df vlgh sfo{sf] nflu cfjZos cfly{s Pj+ k|fljlws Ifdtf

tyf of]Uotf ePsf] JolQm;+u vlgh ;D´f}tf u/L lghnfO{ tf]lsPsf] 9fFrfdf tf]lsPsf]

b:t'/ lnO{ vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-$_ o; bkmfadf]lhd vf]htnf; sfo{ ug]{ cg'dlt k|fKt JolQmn] pTvgg\ sfo{ ug]{

cg'dlt lng rfx]df vf]htnf; cjlw ;dfKt x'g' cufj} vf]htnf; sfo{sf] lj:t[t

k|ltj]bg tyf pTvgg\ sfo{sf] of]hgf ;d]t ;+nUg u/L tf]lsPsf] 9fFrfdf ljefudf lgj]bg

lbg'kg]{5 .

-%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf] lgj]bg k|fKt ePkl5 ljefun] cfjZos hfFra'´ ubf{

pTvgg\ sfo{sf] of]hgf pko'Qm b]v]df tf]lsPsf] 9fFrfdf tf]lsPsf] b:t'/ lnO{ pTvgg\ sfo{

ug]{ cg'dlt lbg]5 .

-^_ ljefun] vf]htnf; sfo{ u/L kQf nufPsf] u'0f / kl/df0f;d]t osLg eO{

;s]sf] vlgh kbfy{sf] pTvgg\ sfo{ ug]{ cg'dlt lng rfxg] JolQm;+u g]kfn ;/sf/n]

rfx]df To:tf] vf]htnf; sfo{df nfu]sf] k|ToIf vr{ a/fa/sf] /sd jf z]o/ lng ;Sg]5 .

-&_ o; bkmfadf]lhd vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt lb+bf ljefun] vlgh sfo{sf] If]q

cjlw / To:tf] vlgh sfo{df g]kfn ;/sf/ lx:;]bf/ aGg] ePdf tT;DaGwL s'/fx?;d]t

pNn]v ug{'kg]{5 .

^= pTvggpTvggpTvggpTvgg\\\\ sfo{ ug]{ clwsf/ sfo{ ug]{ clwsf/ sfo{ ug]{ clwsf/ sfo{ ug]{ clwsf/ M -!_ s'g} If]qdf s'g} vlgh kbfy{sf] vf]h tnf; sfo{ ug]{

cg'dlt k|fKt JolQmnfO{ ;f] If]qdf ;f]xL vlgh kbfy{sf] pTvgg\ sfo{ ug{ cg'dlt kfpg]

clwsf/ x'g]5 .

-@_ vf]htnf; sfo{ ug]{ cg'dlt k|fKt JolQmn] vf]htnf; sfo{ ubf{ cg'dltkqdf

plNnlvt vlgh kbfy{afx]s cGo vlgh kbfy{ kQf nfu]df To;sf] hfgsf/L tL; lbgleq

ljefunfO{ lbg' kg]{5 / lghnfO{ To:tf] vlgh kbfy{sf] vlgh sfo{ ug{ k|fyldstf lbOg]5 .

Page 4: Khani tatha-khanij-padartha

4

t/ To:tf] JolQmnfO{ bkmf !@ sf] pkbkmf -#_ adf]lhd tf]lsPsf] vlgh kbfy{sf]

vlgh sfo{ ug{ cg'dlt kfpg] clwsf/ x'g]5}g .

&= cg'dltkqsf] gjLs/0fcg'dltkqsf] gjLs/0fcg'dltkqsf] gjLs/0fcg'dltkqsf] gjLs/0f M cg'dlt k|fKt JolQmn] k|To]s jif{ vlgh sfo{ ug]{ cg'dltkq

tf]lsPsf] b:t'/ lt/L tf]lsPsf] ;dodf gjLs/0f u/fpg' kg]{5 .

*= vlgh If ]qsf] cfsf/ tyf If ]qkmnvlgh If ]qsf] cfsf/ tyf If ]qkmnvlgh If ]qsf] cfsf/ tyf If ]qkmnvlgh If ]qsf] cfsf/ tyf If ]qkmn M vlgh If]qsf] cfsf/ tyf If]qkmn tf]lsP adf]lhd

x'g]5 .

(= vf]htnf; cjlwvf]htnf; cjlwvf]htnf; cjlwvf]htnf; cjlw M vf]htnf; cjlw vf]htnf; sfo{sf] k|s[ltcg';f/ tf]lsP adf]lhd

x'g]5 .

!)= pTvggpTvggpTvggpTvgg\\\\ cj cj cj cjlwlwlwlw M pTvgg\ cjlw vlgh kbfy{sf] k|s[lt, kl/df0f / pTvgg\ sfo{sf] nflu

rflxg] k|ljlw, k"FhL / nufgLsf] k|If]lkt k|ltkmnsf] cfwf/df tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

!!= vlgh sfo{sf] ;+rfng vlgh sfo{sf] ;+rfng vlgh sfo{sf] ;+rfng vlgh sfo{sf] ;+rfng M-!_ cg'dlt k|fKt JolQmn] vlgh sfo{sf] ;+rfng vlgh sfo{ ug]{

cg'dlt k|fKt u/]sf] ldltn] tf]lsPsf] cjlwleq ug{'kg]{5 .

-@_ cg'dlt k|fKt JolQmn] vlgh sfo{ ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw / k|lqmof tyf

kfng ug'{kg]{ zt{x? tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

#!!s= vlgh sfo{ ubf{ jftfj/0fdf k|lts"n c;/ kfg{ gx'g] vlgh sfo{ ubf{ jftfj/0fdf k|lts"n c;/ kfg{ gx'g] vlgh sfo{ ubf{ jftfj/0fdf k|lts"n c;/ kfg{ gx'g] vlgh sfo{ ubf{ jftfj/0fdf k|lts"n c;/ kfg{ gx'g] M -!_ vlgh sfo{ ug]{ JolQmn] vlgh

sfo{ ubf{ jftfj/0fdf pNn]vgLo -l;lUglkms]G6_ k|lts"n c;/ gkg]{ u/L ug{' kg]{5 . ;fy}

To:tf] vlgh sfo{ ug]{ JolQmn] jftfj/0f ;+/If0fsf ;DaGwdf tf]lsP adf]lhdsf arfpsf

pkfox? ckgfpg' kg]{5 .

-@_ vlgh sfo{ ug]{ JolQmn] jftfj/0fdf pNn]vgLo -l;lUglkms]G6_ k|lts"n c;/

kfg]{ sfo{ u/]sf] b]lvPdf To:tf] sfo{df ;'wf/ Nofpg ljefun] ;DalGwt JolQmnfO{

cfjZos lgb]{zg lbg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd lbPsf] lgb]{zgsf] kfngf ug{' ;DalGwt JolQmsf] st{Jo

x'g]5 .

:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f:ki6Ls/0f M o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu æjftfj/0fdf pNn]vgLo -l;lUglkms]G6_ k|lts"n

c;/Æ eGgfn] s'g} vlgh sfo{ ubf{ jftfj/0fdf kg{ ;Sg] tf]lsP adf]lhdsf] c;/ ;D´g'

k5{ .

# klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .

Page 5: Khani tatha-khanij-padartha

5

!@= ljz]if Joj:yljz]if Joj:yljz]if Joj:yljz]if Joj:yf M-!_ ljefun] /fli6«o ;'/Iff, ;fj{hlgs lxt jf P]ltxfl;s dxTjsf]

b[li6sf]0faf6 s'g} If]qnfO{ vlgh sfo{sf] nflu lgif]lwt If]q 3f]lift ug{ jf s'g} If]qsf]

;DaGwdf ljz]if zt{x? tf]sL vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-@_ ljefun] vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt lbO;s]sf] If]qdf cg'dlt k|fKt AolQmsf]

vlgh sfo{df s'g} afwf c8\rg gkg]{ u/L vlgh sfo{sf] nflu cg'dlt lbO;s]sf] vlgh

kbfy{ afx]s cGo vlgh kbfy{sf] vlgh sfo{ cfkm}n] ug{ jf c? s'g} JolQmnfO{ cg'dlt

k|bfg u/L u/fpg ;Sg]5 .

-#_ g]kfn ;/sf/n] s'g} vf; vlgh kbfy{sf] vlgh sfo{ ljefu jf ljefun]

tf]s]sf] cGo ;/sf/L lgsfon] dfq ug{ kfpg] u/L tf]Sg ;Sg]5 .

-$_ ;j{;fwf/0fn] lghL k|of]usf] lgldQ pkof]u u/L cfPsf] k|rngdf k|lts"n

c;/ gkg]{ u/L g]kfn ;/sf/n] lgdf{0f sfo{sf] k|of]udf cfpg] ;fwf/0f df6f], 9'+uf / afn'jf

h:tf vlgh kbfy{sf ;DaGwdf tf]lsPadf]lhd 5'§} Joj:yf ug{ ;Sg]5 .

!#= cfb]z lbg ;Sg] cfb]z lbg ;Sg] cfb]z lbg ;Sg] cfb]z lbg ;Sg] M ljefun] vlgh sfo{af6 vfgL jf vlgh kbfy{sf] e08f/nfO{ x'g;Sg]

Iflt, s;}sf] lhp jf ;DklQdf kg{ ;Sg] rf]6k6s jf g]S;fgL /f]syfd ug{, s'g} k|lti7fg -

OG;6n]zg_ df xfgL gf]S;fgL x'g glbg / e"–Ifo �================ x'g glbg cfjZos cfb]z

lbg ;Sg]5 .

!$= vlgh kbfy{sf ] lgof{tvlgh kbfy{sf ] lgof{tvlgh kbfy{sf ] lgof{tvlgh kbfy{sf ] lgof{t M -!_ g]kfn ;/sf/n] /fli6«o ;'/Iff jf cfGtl/s dfFu cfk"lt{ ug{sf]

nflu s'g} vlgh kbfy{ ljb]zdf lgof{t ug{ gkfpg] u/L cfb]z hf/L u/L cfjZos aGb]h

nufpg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfjZos aGb]h nufPsf] cj:yfdf afx]s cGo

cj:yfdf cg'dlt k|fKt JolQmn] cfkm"n] pTvgg\ u/]sf] vlgh kbfy{ tf]lsPadf]lhd ljb]zdf

lgof{t ug{ kfpg]5 .

!%= ;'/Iffsf] nflu xftxltof/ /fVg ;Sg];'/Iffsf] nflu xftxltof/ /fVg ;Sg];'/Iffsf] nflu xftxltof/ /fVg ;Sg];'/Iffsf] nflu xftxltof/ /fVg ;Sg] M cg'dlt k|fKt JolQmn] vlgh sfo{sf] l;nl;nfdf

lhpHofg tyf wg ;DklQsf] ;'/Iffsf] nflu g]kfn ;/sf/n] lg0f{o u/]adf]lhd k|rlnt

sfg"gsf] cwLgdf /xL cfjZos xftxltof/ /fVg ;Sg]5 .

� klxnf] ;+zf]wgåf/f l´lsPsf] .

Page 6: Khani tatha-khanij-padartha

6

!^= ;~rf/ pks/0f /fVg ;Sg];~rf/ pks/0f /fVg ;Sg];~rf/ pks/0f /fVg ;Sg];~rf/ pks/0f /fVg ;Sg] M cg'dlt k|fKt JolQmn] g]kfn ;/sf/n] lg0f{o u/]adf]lhd

k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL vlgh sfo{sf] nflu cfjZos ;~rf/ pks/0fx? /fVg

;Sg]5 .

!&= ;'ljwf tyf ;x'lnot;'ljwf tyf ;x'lnot;'ljwf tyf ;x'lnot;'ljwf tyf ;x'lnot M cg'dlt k|fKt JolQmn] vlgh sfo{ ubf{ kfpg] ;'ljwf tyf ;x'lnot

tf]lsP adf]lhd x'g]5 .

!*= /f ]oN6L tyf cGo /f ]oN6L tyf cGo /f ]oN6L tyf cGo /f ]oN6L tyf cGo b:t'/b:t'/b:t'/b:t'/ M cg'dlt k|fKt JolQmn] ljefunfO{ vlgh kbfy{sf] k|sf/, u'0f:t/ /

kl/df0fsf] cfwf/df tf]lsPsf] b/df /f]oN6L tyf cGo b:t'/ a'´fpg kg]{5 .

!(= :yfgLo ljsf; z'Ns :yfgLo ljsf; z'Ns :yfgLo ljsf; z'Ns :yfgLo ljsf; z'Ns M cg'dlt k|fKt JolQmn] /f]oN6Lsf] cfwf/df tf]lsPsf] b/df tf]lsPsf]

lgsfodf :yfgLo ljsf; z'Ns a'´fpg' kg]{5 .

@)= ;"rgf tyf k|ltj]bg;"rgf tyf k|ltj]bg;"rgf tyf k|ltj]bg;"rgf tyf k|ltj]bg M cg'dlt k|fKt JolQmn] tf]lsPadf]lhdsf] ;"rgf tyf k|ltj]bg

tf]lsPadf]lhd ljefudf lbg' kg]{5 .

@!= hUuf k|fKt ug]{ jf hUufdf k|j]z ug]{ hUuf k|fKt ug]{ jf hUufdf k|j]z ug]{ hUuf k|fKt ug]{ jf hUufdf k|j]z ug]{ hUuf k|fKt ug]{ jf hUufdf k|j]z ug]{ M -!_ bkmf !@ sf] pkbkmf -!_ adf]lhd lgif]w ul/Psf]

If]qdf afx]s cGo If]qdf /x]sf] s'g} hUuf vlgh sfo{sf] nflu c:yfoL jf :yfoL tj/n]

cfjZos kg]{ ePdf b]xfosf] s'/fsf] cwLgdf /xL pkof]u ug{ jf k|fKt ug{ ;lsg]5 M–

-s_ To:tf] hUuf g]kfn ;/sf/sf] eP cg'dlt k|fKt JolQmn] g]kfn

;/sf/nfO{ tf]lsPadf]lhdsf] e"–axfn a'´fO{ pkof]u ug{ ;Sg]5 .

-v_ To:tf] hUuf lghL :jfldTjsf] eP g]kfn ;/sf/n] cg'dlt k|fKt

JolQmnfO{ lghs} vr{df k|rlnt sfg"gadf]lhd k|fKt u/fO{ lbg jf

e"–jxfndf lbnfO{ lbg ;Sg]5 .

-@_ vlgh sfo{sf] nflu s'g} hUufdf s]xL ;dosf] nflu s'g} oGq, pks/0f,

cf}hf/ h8fg ug{ jf gfk gSzf jf vlgh sfo{;DaGwL cGo s'g} sfd ug{ cfjZos ePdf

pkbkmf -#_ sf] cwLgdf /xL To:tf] hUufdf k|j]z u/L To:tf] sfd ug{ ;Sg]5 .

-#_ ljefu jf cg'dlt k|fKt JolQmn] vlghsfo{ ubf{ s'g} hUufjfnfn] cfˆgf] hUuf

pkef]u ug{ gkfPdf jf To:tf] hUufdf /x]sf] afnL, ?v, 3/, j:t' jf cGo ;DklQ

gf]SzfgL ePdf ∀ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfsf] k/fdz{ lnO{ k|rlnt b/efpnfO{

;d]t Wofgdf /fvL ;DalGwt hUufjfnfnfO{ Ifltk"lt{ lbOg]5 .

∀ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 7: Khani tatha-khanij-padartha

7

@@= ljikmf ]6s kbfy{sf ] k|of ]uljikmf ]6s kbfy{sf ] k|of ]uljikmf ]6s kbfy{sf ] k|of ]uljikmf ]6s kbfy{sf ] k|of ]u M vlgh sfo{sf] nflu rflxg] ljikmf]6s kbfy{x? cg'dlt k|fKt

JolQmn] g]kfn ;/sf/n] ;do ;dodf lg0f{o u/]adf]lhdsf] zt{ tyf k|rlnt sfg"gsf]

cwLgdf /xL k}7f/L, ;+ro, j;f/–k;f/ / k|of]u ug{ ;Sg]5 .

@#= lg/LIf0f tyf hfFra'´lg/LIf0f tyf hfFra'´lg/LIf0f tyf hfFra'´lg/LIf0f tyf hfFra'´ M -!_ of] P]g / o; P]g cGtu{t ag]sf] lgodadf]lhd vlgh sfo{

eP gePsf] lg/LIf0f tyf hfFra'´ ug{ ljefun] s'g} ljz]if1, clwsf/L jf lgsfonfO{

clws[t ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd clws[t ul/Psf] ljz]if1, clwsf/L jf lgsfonfO{

lg/LIf0f tyf hfFra'´sf] l;nl;nfdf vlgh sfo{ eO/x]sf] jf x'g] h'g;'s} 7fpFdf k|j]z

ug{ lbg' / lghn] dfu]sf] sfuhft tyf ljj/0f pknAw u/fpg' cg'dlt k|fKt JolQmsf]

st{Jo x'g]5 .

@$= vlgh kbfy{ ljsf; s]Gbvlgh kbfy{ ljsf; s]Gbvlgh kbfy{ ljsf; s]Gbvlgh kbfy{ ljsf; s]Gb| M -!_ vfgL tyf vlgh ;|f]tx?sf] ljsf; ug{ Pj+ vlgh sfo{df

;xof]u k'¥ofpg g]kfn ;/sf/n] vlgh kbfy{ k|a4{g sfo{qmd ;+rfng ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sfo{qmd ;+rfng ug{sf] nflu g]kfn ;/sf/n] vlgh

kbfy{ ljsf; s]Gb| :yfkgf ug{ ;Sg]5 .

-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd :yflkt vlgh kbfy{ ljsf; s]Gb|sf] sfd, st{Jo /

clwsf/ Pj+ sfo{ljlw tf]lsPadf]lhd x'g]5 .

@%= b08 ;hfo M b08 ;hfo M b08 ;hfo M b08 ;hfo M -!_ s;}n] o; P]gadf]lhd vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt glnO{ vlgh sfo{ u/]df

g]kfn ;/sf/n] To:tf] vlgh sfo{ aGb u/L vlgh sfo{df k|of]u ul/Psf] oGq, pks/0f,

cf}hf/ / dfn;fdfg tyf cglws[t tj/n] pTvgg\ u/]sf] vlgh kbfy{;d]t hkmt ug{'sf]

;fy} To:tf] JolQmnfO{ Psnfv ?k}ofF;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5 / To:tf] sfo{af6 gf]S;fg

ePsf] wg;DklQsf] Iflt klg e/fpg ;Sg]5 .

∀-@_ cg'dlt k|fKt JolQmn] bkmf !!s= adf]lhd lbOPsf] lgb]{zg jf bkmf !#

adf]lhdsf] cfb]z kfng gu/]df To:tf] lgb]{zg jf cfb]z kfng gu/];Dd ljefun] vlgh

sfo{ :ylut ug{ jf vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt g} /2 ug{ ;Sg]5 / To:tf] lgb]{zg jf cfb]z

kfng gu/]sf] sf/0faf6 vfgL jf vlgh kbfy{sf] e08f/df Iflt k'Ug uPdf, e"Ifo ePdf

jf s;}sf] lhp jf wg ;DklQdf rf]6k6s jf gf]S;fgL kg{ uPdf Psnfv ?k}ofF;Dd

∀ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 8: Khani tatha-khanij-padartha

8

hl/jfgf ug{ ;Sg]5 / gf]S;fgLsf] cfwf/df d'gfl;a Ifltk"lt{ ;d]t cg'dlt k|fKt JolQmaf6

e/fpg' kg]{5 .

-#_ cg'dlt k|fKt JolQmn] bkmf @) adf]lhd ljefudf lbg'kg]{ ;"rgf jf k|ltj]bg

glbPdf To;/L ;"rgf jf k|ltj]bg glbP;Dd ljefun] vlgh sfo{ :ylut ug{ ;Sg]5 .

-$_ cg'dlt k|fKt JolQmn] o; bkmfdf n]lvPb]lv afx]s of] P]g / o; P]gcGtu{t

ag]sf] lgod alv{nfk s'g} sfd u/]df ljefun] lghnfO{ Psnfv ?k}ofF;Dd hl/jfgf ug{ jf

vlgh sfo{ ug{ lbOPsf] cg'dlt /2 ug{ ;Sg]5 .

-%_ pkbkmf -!_, -@_, -#_ jf -$_ adf]lhd sf/jfxL ug{'eGbf cufl8 ljefun]

;DalGwt JolQmnfO{ :ki6Ls/0f k]z ug]{ dgfl;j df}sf lbg' kg]{5 .

-^_ ljefu jf cg'dlt k|fKt JolQmn] o; P]gadf]lhd vlgh sfo{ ubf{ s;}n] afwf

lj/f]w jf /f]s6f]s u/]df lghnfO{ g]kfn ;/sf/n] g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sflzt u/L

tf]s]sf] clwsf/Lsf] cfb]zn] ^ dxLgf;Dd s}b jf bzxhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf jf b'j}

;hfo x'g ;Sg]5 .

-&_ pkbkmf -!_, -@_, -#_, -$_ jf -^_ adf]lhd ePsf] ;hfosf] cfb]zdf lrQ

ga'‰g] JolQmn] k}+tL; lbgleq k'g/fj]bg cbfntdf k'g/fj]bg lbg ;Sg]5 .

@^= dWo:ytfdWo:ytfdWo:ytfdWo:ytf M g]kfn ;/sf/ / cg'dlt k|fKt JolQmaLr vlgh sfo{;Fu ;DalGwt s'g} s'/fsf]

;DaGwdf p7]sf] s'g} ljjfb b'j} kIfn] cfk;L ;/;Nnfxaf6 ;'N´fpg g;s]df b'j}

kIfaLrdf ePsf] ;D´f}tfdf tf]lsPsf]df ;f]xLadf]lhd / ;D´f}tfdf gtf]lsPsf]df

tf]lsPadf]lhd dWo:ytfåf/f ;dfwfg ul/g]5 .

@&= ljz]if clwsf/ljz]if clwsf/ljz]if clwsf/ljz]if clwsf/ M -!_ g]kfn ;/sf/n] /fli6«o ;'/Iff jf ;fj{hlgs lxtsf] nflu cfjZos

b]v]df t'?Gt vlgh sfo{ /f]Ssf u/L vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt /2 ug{ ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd g]kfn ;/sf/n] vlgh sfo{ ug]{ cg'dlt /2 ubf{ cg'dlt

k|fKt JolQmnfO{ kg{ uPsf] k|ToIf xfgL gf]S;fgLsf] lgldQ d'gfl;j dflkmssf] Ifltk"lt{

lbg]5 .

@*= lgod agfpg] clwsf/lgod agfpg] clwsf/lgod agfpg] clwsf/lgod agfpg] clwsf/ M -!_ o; P]gsf] p2]Zo sfof{Gjog ug{ g]kfn ;/sf/n] lgodx?

agfpg ;Sg]5 .

-@_ pkbkmf -!_ n] lbPsf] clwsf/sf] ;j{;fdfGotfdf k|lts"n k|efj gkg]{ u/L

vf;u/L b]xfosf ljifox?df lgodx? agfpg ;Sg]5 M–

Page 9: Khani tatha-khanij-padartha

9

-s_ vlgh sfo{ ug{ cg'dlt lng rfxg] JolQmsf] of]Uotf,

-v_ vlgh ;D´f}tf tyf cg'dltkqdf /xg] s'/fx?,

-u_ vlgh If]qsf] ;e]{If0f, gfk, gSzf tyf If]q kl/Tofu,

-3_ vlgh sfo{ ubf{ ckgfpg' kg]{ sfo{ljlw tyf kfng ug{'kg]{ zt{x?,

-ª_ vlgh sfo{ ubf{ wg–hgsf] ;'/Iff ug]{ / e"–Ifo tyf ∀jftfj/0fdf

pNn]vgLo -l;lUglkms]G6_ k|lts"n c;/ x'g glbg ug{'kg]{ ;'/IffTds

Joj:yf,

-r_ cg'dlt k|fKt JolQmn] a'´fpg' kg]{ /f]oN6L, b:t'/ tyf :yfgLo

ljsf; z'Ns,

-5_ cg'dlt k|fKt JolQmn] /fVg'kg]{ vlgh sfo{sf] lx;fa lstfa,

-h_ cg'dlt k|fKt JolQmn] lbg'kg]{ ;"rgf, k|ltj]bg tyf cGo ljj/0fx?,

-´_ lg/LIf0f tyf hfFra'´;DaGwL sfo{ljlw, /

-`_ dWo:ytf;DaGwL k|lqmof .

@(= vf/]hL / arfpvf/]hL / arfpvf/]hL / arfpvf/]hL / arfp M -!_ g]kfn vfgL P]g, @)@# vf/]h ul/Psf] 5 .

-@_ g]kfn vfgL P]g, @)@# cGtu{t lbOPsf] vlgh kbfy{;DaGwL cg'dlt tyf

tT;DaGwL ePsf] sfd sf/jfxLnfO{ o;} P]g cGtu{t lbOPsf] jf ePsf] dflgg]5 .

b|i6Job|i6Job|i6Job|i6Jo M

!= Gofo k|zf;g P]g, @)$* af6 ?kfGt/ ePsf zAbx?M–

ÆIf]qLo cbfntÆ jf Æc~rn cbfntÆ sf] ;§f æk'g/fj]bg cbfntÆ .

@= s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^# n] b]xfosf] zAbsf] ;§f b]xfosf] zAb

/fvL ?kfGt/0f u/]sf] 5 M

Æ>L % sf] ;/sf/Æ eGg] zAbsf] ;§f æg]kfn ;/sf/Æ .

∀ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .