QUY TRÌNH THÂM CANH CÂY SẦU RIÊNG XÃ BA CỤM BẮC

TỔNG QUAN MÔ HÌNH

Việc xây dựng các mô hình trình diễn nhằm chứng minh lợi ích và tính khả thi của việc áp dụng tiến bộ khoa học vào thực tiễn để người dân học tập và làm theo trong những năm vừa qua cho thấy sự hiệu quả rõ rệt. Được sự quan tâm của tỉnh, năm 2015 nguồn vốn khuyến nông đã cho phép trạm thực hiện “Mô hình thâm canh cây sầu riêng tại xã Ba Cụm Bắc”.

Tồn tại lớn nhất trong thâm canh sầu riêng ở địa phương là:

- Mật độ trồng quá dày.

- Bón quá nhiều phân đạm.

- Sử dụng quá nhiều thuốc BVTV.

Quy trình thực hiện mô hình:

Giảm lượng phân đạm Giảm lượng thuốc BVTV Thay thế phân tổng hợp NPK bằng phân

đơn (Ure, Super Lân, KCL)

Khoảng cách trồng

Trồng thưa để vườn cây được thông thoáng, cây khỏe mạnh, dễ chăm sóc và ít bị bệnh thối trái.

+ Nếu trồng thuần: 125 cây – 156 cây/ha ( 8m x 8 –10m/cây).+ Nếu trồng xen: 70 cây – 100 cây/ha (10m x 12m/cây) .Nên trồng các loại cây khó đỗ ngã xung

quanh vườn làm chắn gió cho cây sầu riêng

Vườn cây thông thoáng & tạo tán thấp

• Thông thoáng là quan trọng;• Khoảng cách: 6-12 m;• Khoảng cách trồng ảnh hưởng đến độ ẩm trong tán; • Ẩm độ quá cao tạo điều kiện nấm bệnh phát triển;• Vườn biệt lập trồng 2-3 giống để tăng khả năng thụ

phấn.

Tỉa tán gọn, khống chế độ cao

• Lý do phải tỉa tán ngọn và khống chế độ cao:• -Dễ đỗ ngã khi gió mạnh • -Khó chăm sóc• -Khó thu hoạch• -Rụng trái nguy hiểm• -Cần lao động khoẻ mạnh

• -Đất tốt, tầng canh tác dày, cắt ngọn ở 5-6m• -Đất ít thuận lợi hõn, cắt ngọn ở 4-5m • -Cắt vào đầu mùa mýa hay sau thu hoạch • -Dùng chai PET cắt và đậy vào ngọn cắt • -Sau 1-2 năm tỉa lại khi các chồi bên mọc cao.

Kỹ thuật cắt ngọn khống chế độ cao:

• Sầu riêng cây cao; gỗ mềm; dễ đổ ngã • Nên có cây chắn gió! • Cây muồng đen, cây phi lao, cây bình

linh (keo dậu); cây tùng la hán...

Trồng cây chắn gió

• Phủ đất bằng cỏ cúc bò (Thái), cỏ đậu phộng...

• Nên để cỏ và khống chế bằng máy cắt.

Phủ xanh đất trồng

Tỉa cành tạo tán:

• Tỉa cành thấp, chồi vượt, chồi mọc thấp• Tạo 1 thân chính thẳng. • Chọn cành ngang phân bố đều các hướng• Bỏ cành mọc thẳng và xiên hình chữ V, cành bên

trong tán, cành ốm yếu, cành mọc chéo, bị sâu bệnh, gần mặt đất.

• Nên tỉa sớm và tỉa thường xuyên 3-4 lần trong năm.

• Giữ lại các cành bổ sung tán, cành khỏe mạnh, cành có độ cao hợp lý.

Tỉa hoa:Chỉ giữ lại những khóm hoa xa nhau để tập trung dinh dưỡngĐể hoa phát triển khỏe, đậu trái mạnh, trái không va chạm vào nhau khi chăm sócGiữ lại những chùm có cuống to, trên những cành lớn khỏe mạnh.Có thể tỉa 1-3 lần/vụKết thúc tỉa hoa 1 tháng từ khi hoa nở.

• Tỉa trái mọc chùm, trái méo mó, bị hại. Chừa trái đơn.

• Tỉa 2-3 lần (khi vừa hình thành và khi trái cỡ 4-5cm)

• Số trái chừa 1,2-1,3 lần số trái dự định thu hoạch. • Nếu cần, tỉa lần 3 trước thu hoạch 1,5-2 tháng. • Cây cao 8-10m để 80-100 trái• Cây cao 6-8m để 60-80 trái.• Cây tỉa tán thấp để 50-80 trái

Tỉa trái:

Phân hữu cơ: Nếu là phân chuồng hoai mục thì bón từ 20-30 kg/cây. Nếu là phân hữu cơ vi sinh thì bón 10 – 15 kg/cây. Vôi 2 – 3 kg/cây.

Phân hóa học chia 3-4 lần bón gồm: Ure 3-4 kg/cây, SA 2-4 kg/cây, KCl 1,5-2 kg/cây, K2SO4 2-2,5kg/cây.

BÓN PHÂN SẦU RIÊNG CHIA 3 - 4 ĐỢTBÓN PHÂN SẦU RIÊNG CHIA 3 - 4 ĐỢT* Đợt 1 : sau khi thu hoạch. Sau 20 ngày bón * Đợt 1 : sau khi thu hoạch. Sau 20 ngày bón phân hữu cơ, khoảng 20% lượng phân đạm và phân hữu cơ, khoảng 20% lượng phân đạm và KCl.KCl.* Đợt 2 : trước ra hoa 30 – 40 ngày. Lượng bón * Đợt 2 : trước ra hoa 30 – 40 ngày. Lượng bón 30% phân đạm và KCl.30% phân đạm và KCl.* Đợt 3 : khi trái to khoảng 4 cm. lượng bón * Đợt 3 : khi trái to khoảng 4 cm. lượng bón 30% phân đạm và K30% phân đạm và K22SOSO44

* Đợt 4 : trước thu hoạch 1 tháng* Đợt 4 : trước thu hoạch 1 tháng Các đợt nên bón cùng Ca(NOCác đợt nên bón cùng Ca(NO33))22 và các trung vi và các trung vi

lượng cần thiết.lượng cần thiết.

PHÒNG TRỪ BỆNH HẠIPHÒNG TRỪ BỆNH HẠI

TRÊN CÂY SẦU RIÊNGTRÊN CÂY SẦU RIÊNG

BÖnh x× mñ ch¶y nhùa ( Phytophthora palmivora )

Triệu chứng gây hại:Nấm gây thối vỏ, chảy nhựa,

thối rể, cháy lá, chết ngọn .Vết bệnh trên vỏ thân cây sát

mặt đất. Nơi bị bệnh biến màu, thối, tiết ra nhưa đông đặc, màu đỏ nâu.

Phần gỗ hóa nâu với những sọc rìa ngoài.

Khi bị nặng một số cành phía trên cằn cỗi lá héo, dẫn đến chết cành

Phßng trÞ:- Vườn đang cho tr¸i nªn tØa cµnh vµ gi¶m mËt ®é gióp c©y th«ng tho¸ng, t¸i t¹o hÖ thèng tho¸t nước thËt tèt trong mïa mưa, tr¸nh thèi rÔ do ngËp n íc, hay trång thÊp.

-Ph¸t hiÖn thËt sím c©y bÞ ch¶y mñ vµ c¹o s¹ch vÕt bÖnh, dïng Ridomil Gold, Aliette, ... liÒu l ượng tõ 30 - 50g/ 1 lÝt nu íc ®Ó quÐt lªn vÕt bÖnh.

-Cã thÓ dïng c¸c lo¹i thuèc trªn t uíi xung quanh gèc theo liÒu l uîng tø 30-50g/10 lÝt n ¬c.-B¬m thuèc Phosphonate vµo th©n c©y ®Ó ngõa bÖnh

2. BÖnh th¸n th (Collectotrichum zibethinum)

Kh¸ phæ biÕn, vÕt bÖnh th êng b¾t ®Çu tõ mÐp l¸ hay tõ chãp l¸ lan dÇn vµo trong phÇn phiÕn l¸ cã mµu n©u

VÕt bÖnh ®iÓn h×nh lµ ®Ó l¹i c¸c ® êng viÒn h×nh trßn cã mµu n©u ®Ëm däc theo hai bªn g©n chÝnh l¸,

C©y kÐm ph¸t triÓn, nhÊt lµ trong mïa n¾ng hay sau khi thu ho¹ch, th êng xuÊt hiÖn trªn l¸ giµ.

Phßng trÞ:- T¹o v ên th«ng tho¸ng nh

trång với kho¶ng c¸ch th a, tØa bá vµ tiªu hñy nh÷ng cµnh bÞ bÖnh nÆng.

- Cung cÊp n íc, ph©n bãn ®Çy ®ñ cho c©y.

- Phun thuèc khi bÖnh võa xuÊt hiÖn: Score, Benomyl, Carbendazim, thuốc gốc đồng. Nên kết hợp RIDOMIL GOLD

3.BÖnh ch¸y l¸ chÕt ngän (Rhizoctonia sp.)

- NÊm g©y bÖnh kh¸ quan träng ë c¶ hai giai ®o¹n v ên ¬m vµ c©y tr ëng thµnh.

- VÕt bÖnh lµ nh÷ng ®èm mµu n©u sòng n íc, sau ®ã lan réng däc theo hai mÐp l¸ lµm cho l¸ kh«ng ph¸t triÓn ® îc vµ co dóm l¹i cuèi cïng l¸ kh« vµ rông, cµnh non kh« dÇn vµ chÕt.

- Các lá bệnh có thể dính lại với nhau, khi gở ra có tơ nấm màu trắng.

- C©y con bÞ nhiÓm bÖnh l¸ ngän bÞ ch¸y vµ rông, sau ®ã kh« ngän vµ chÕt c¶ c©y. C©y tr ëng thµnh bÞ nhiÓm l¸ non kh« vµ rông, chÕt ngän, cµnh vµ nh¸nh nhá.

- BÖnh xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn m¹nh trong mïa m a.

Phßng trÞ:- Bè trÝ v ên ¬m víi mËt ®é th a, kh«ng t íi qu¸ thõa n íc.- Kh«ng bè trÝ v ên ¬m hay ®Æt c©y con d íi t¸n c©y lín.- VÖ sinh, thu dän vµ tiªu hñy c¸c cµnh l¸ bÖnh d íi t¸n c©y.- TØa cµnh t¹o t¸n gióp c©y th«ng tho¸ng h¹n chÕ bÖnh ph¸t triÓn.- Phun thuèc: Bonanza, Tilt Super 10-15 g/b×nh 8 lÝt, liÒu l îng 5-8 ml/b×nh 8 lÝt, c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång theo khuyÕn c¸o.

4. BÖnh thèi hoaBÖnh thèi hoa (Fusarium sp.)

Triệu chứng:Triệu chứng: Hoa bÞ bÖnh tÊn c«ng cã mµu n©u ®en, vÕt bÖnh h¬i lâm xuèng. NÊm tÊn c«ng trªn hai m¶nh vá bao quanh hoa sÇu riªng, sau ®ã lan dÇn vµo trong phÇn c¸nh hoa lµm hoa thèi vµ rông ®i. Phßng trÞ:Phßng trÞ:- TØa cµnh t¹o t¸n gióp v ên c©y th«ng tho¸ng , tØa vµ ®Ó c¸c hoa trªn cµnh th a vµ rêi nhau, vÖ sinh vµ tiªu hñy c¸c hoa nhiÓm bÖnh.

- Phun thuèc phßng khi hoa chuÈn bÞ në : BONANZA, RIDOMIL GOLD, liÒu l îng 15-20g/b×nh 8 lÝt n íc, SCORE 250EC 5-8 ml/ b×nh 8 lÝt, vµ c¸c lo¹i thuèc gèc ®ång theo khuyÕn c¸o.

PHÒNG TRỪ SINH VẬT PHÒNG TRỪ SINH VẬT GÂY HẠIGÂY HẠI

TRÊN CÂY SẦU RIÊNGTRÊN CÂY SẦU RIÊNG

Rầy nhẩy Allocaridara malayensis Crawford (Chadila Unhawuti)

Họ: Psyllidae - Bộ: Homoptera

Thành trùng có chiều dài 3-4mm, cơ thể có mầu nâu lợt,

cánh trong suốt. Trứng có mầu vàng lợt, hình bầu dục có một

đầu hơi nhọn, kích thước rất nhỏ, khoảng 1mm. Trứng được

đẻ thành từng ổ (12-14 trứng ở trong mô lá non còn xếp lại

chưa mở ra) và trứng có thể được quan sát thấy nếu đưa lá

non về phía ánh sáng và nhờ sự hiện diện của các vòng mầu

vàng hay nâu trên lá.

Ấu trùng tuổi 1mầu vàng, di chuyển rất chậm. Tuổi 2

có một ít lông tơ mầu trắng ở phần cuối bụng và bắt

đầu phủ một lớp sáp mầu trắng, tuổi 3, 4, 5 có các sợi

sáp trắng như bông rất dài ở cuối đuôi. Từ tuổi 2 đến

tuổi 5 ấu trùng di chuyển rất nhanh khi bị động.

* TRIỆU CHỨNGTRIỆU CHỨNG

- Lá khô, rụng hàng loạt

- Có sự hiện diện của nấm bồ hóng trên lá làm lá bị đen

- Sự hiện diện của Rầy nhẩy ở mặt dưới lá.

- Sự hiện diện của trứng trong lá non.

* BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ   Rầy nhẩy là một đối tượng được nghiên cứu khá nhiều tại Thái Lan. Sau đây là một số đề nghị về các biện pháp phòng trị Rầy nhẩy trên Sầu riêng tại Thái Lan (IPM Durian Team Thai-German , 1996):

- Sử dụng bẩy mầu vàng để hấp dẫn thành trùng. - Sử dụng phương pháp Tưới bằng vòi phun nước mạnh lên

các chồi non để rửa trôi ấu trùng và thành trùng. - Sử dụng thuốc trừ sâu khi >50% chồi bị nhiễm rầy hoặc

>20% số chồi có trứng rầy. Kết quả khảo nghiệm của Thái Lan các loại thuốc như Buprofezin tỏ ra có hiệu quả tốt đối với Rầy nhẩy. Một số kết quả khảo sát tại ĐBCL ghi nhận các loại thuốc như Applaud, Trebon và Supracide cũng tỏ ra có hiệu quả cao đối với Rầy nhẩy. Cần luân phiên sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau để hạn chế sự bộc phát tính kháng.

Sâu đục tráiSâu đục trái Conogethes punctiferalisHọ: Pyralidae- Bộ: Lepidoptera

* ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁIĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI Trứng hình bầu dục, dài khoảng 2-2,5 mm. Trứng mới nở

có mầu trắng sữa sau đó trở nên vàng nhạt. Ấu trùng phát triển đầy đủ dài khoảng 22 mm, đầu nâu, thân mình sâu có mầu trắng ửng hồng, hai đốt ngực (trước và giữa) và hai đốt thân ở cuối đuôi thường có mầu trắng hơi hồng, các đốt còn lại có mầu hồng. Trong mỗi đốt ở sống lưng cơ thể có 4 đốm nâu nhạt, 2 đốm trên to, hai đốm dưới dài và hẹp, trên mỗi đốm đều có lông cứng nhỏ, mỗi đốt cơ thể cũng có một đốm nhỏ mầu nâu ở bên hông cơ thể, kế bên khí khổng mầu đen. Cả phần mặt bụng của cơ thể cũng có những đốm nâu nhạt với lông nhỏ.  

Thành trùng hoạt động chủ yếu vào lúc ban đêm, chiều Thành trùng hoạt động chủ yếu vào lúc ban đêm, chiều dài sải cánh: 2,5 mm, chiều dài thân: 12mm. Toàn thân dài sải cánh: 2,5 mm, chiều dài thân: 12mm. Toàn thân và cánh mầu vàng, trên cánh có nhiều chấm đen. Nhộng và cánh mầu vàng, trên cánh có nhiều chấm đen. Nhộng lúc đầu mầu vàng hơi nâu, dần dần chuyển sang mầu lúc đầu mầu vàng hơi nâu, dần dần chuyển sang mầu

nâu khi sắp vũ hóa, dài khoảng 13mm, chiều ngang 4mm.nâu khi sắp vũ hóa, dài khoảng 13mm, chiều ngang 4mm.

Kích thước thành trùng (ấu trùng, nhộng) và số lượng chấm đen cũng như cách phân bố của chấm đen trên cánh tùy thuộc vào thức ăn và các cây ký chủ. Thường C. puctiferalis có kích thước lớn nhất khi gây hại trên Ổi và nhỏ nhất khi gây hại trên Mãng Cầu Xiêm.

ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ GÂY HẠIĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ GÂY HẠI Thành trùng đẻ trứng trên các vỏ trái non. Âú trùng nở ra thường chọn

nơi gần cuống trái để đục vào bên trong trái. Đầu tiên sâu tấn công võ trái Sầu Riêng, sau đó khi tuổi lớn, sâu tiếp tục đục vào phía trong trái Sâu thường hóa nhộng ngay trên đường đục, gần bề mặt của vỏ trái hoặc sâu chui ra ngoài, nhã tơ, kết lá và phân thành kén rồi hóa nhộng trong kén ngay giữa các gai của trái, giai đoạn nhộng: 8-12 ngày. 

Sâu thường đục trái ngay từ khi trái còn nhỏ, vào giai đoạn này nếu bị gây hại, trái sẽ bị biến dạng và bị rụng sau đó, nếu tấn công vào giai đoạn trái đã phát triển thì sẽ làm mất phẩm chất của trái. Bên cạnh đó, khi bị sâu gây hại, trái thường bị các loại nấm bệnh tấn công làm thối trái. Triệu chứng để nhận diện là từng đám phân mầu nâu đậm do sâu thải ra bên ngoài lổ đục. Thường trái chùm bị gây hại nhiều hơn trên trái đơn.

BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊBIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ  

Hàng tuần theo dõi diển biến mật số sâu và thiên địch của sâu (quan sát 10% cây trong vườn, 5 trái/cây và % trái bị đục).

Phát huy vai trò của thiên địch trong tự nhiên như các loại bọ xít ăn mồi, nhện và Kiến Vàng Oecophylla smaragdina.

Tỉa bỏ trái bị nhiễm trong chùm trái non, trong chùm trái chưa bị nhiễm nên sử dụng miếng giấy cứng hoặc miếng cây để chêm giữa các trái để hạn chế sự gây hại .

Chỉ sử dụng thuốc trừ sâu khi 10% số trái quan sát bị nhiễm sâu.