1

เมองสาคญในบรเวณลมแมนาในภาคกลาง ทเชอกนวามความสมพนธกบฐานอานาจทางการเมองกบ สมเดจ

พระรามาธบดท 1 เมองสาคญในบรเวณลมแมนาในภาคกลาง ทเชอกนวามความสมพนธกบฐานอานาจทางการเมองกบ สมเดจพระรามาธบดท 1 คอเมองอทอง หรอเมองสพรรณภม และเมองละโว หรอเมองลพบร ซงเชอกนวา พระเจาอทองทรงเปนพระราชโอรสในเจาเมองสพรรณบร และทรงเสกสมรสกบพระราชธดาแหงกษตรยละโว จงทาใหเชอไดวาทรงเปนกษตรยทมฐานอานาจมาจากเมองทงสองในการสถาปนาอาณาจกรกรงศรอยธยา จนประสบความสาเรจ

ใหนกเรยน นาคาทกาหนดให มาเตมลงในชองวางของขอความใหสมบรณถกตอง สมเดจพระรามาธบดท 1

คาราชาศพท เวยงเหลก พทไธสวรรย เขมร ราชวงศอทอง จตสดมภ พระเจาอทอง บงพระราม

กฎหมาย กฎหมายพระธรรมศาสตร

สมเดจพระรามาธบดท 1 หรอ พระเจาอทอง เปนพระปฐมบรมกษตรยแหงอาณาจกรอยธยา แหง ราชวงศอทอง เสดจพระราชสมภพเมอ พ.ศ. 1855 ทรงสถาปนากรงศรอยธยาเปนราชธานของอาณาจกรอยธยา ณ บรเวณหนองโสน หรอ บงพระราม เมอ จลศกราช 712 ตรงกบ พ.ศ. 1893 เสดจสวรรคต เมอ ประกา เอกศก จลศกราช 731 ตรงกบ พ.ศ. 1912

สมเดจพระรามาธบดท 1 ทรงเจรญสมพนธไมตรกบแวนแควนตางๆ มากมาย รวมทงการทาสงครามกบ เขมร ซงไดรบชยชนะ แลวทรงกวานตอนผคน นกปราชญ ราชบณฑต จากเขมรมายงกรงศรอยธยา รวมทงแบบแผนการปกครองแบบ จตสดมภ การรบวฒนธรรมเขมรมาปรบใชในราชสานกอยธยา เชน ค าราชาศพท

ดาน กฎหมาย ทรงประกาศใชกฎหมายถง 10 ฉบบ เชน พระราชบญญตลกษณะพยานลกษณะอาญาหลวง ลกษณะรบฟอง ลกษณะลกพา ลกษณะอาญาราษฎร ลกษณะโจร ภายใตกฎหมายแมบทคอ กฎหมายพระธรรมศาสตร

พระมหากษตรยไทยสมยอยธยา

พระมหากษตรยไทยสมยอยธยา

9

2

ดานการศาสนา ทรงพระกรณาโปรดเกลาใหสรางวดตางๆ เชน สรางวด พทไธสวรรค เมอป พ.ศ. 1876

ณ พระตาหนก เวยงเหลก ซงเปนพระราชนเวศนเดมของพระองคในชวงสรางพระนครศรอยธยา รวมทงสรางวดปาแกว เมอป พ.ศ. 1900 และวดพระราม เมอป พ.ศ. 1912

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ

ลลตพระลอ สวนกลาง เจาพระยามหาเสนาบด สวนทองถน รวมอานาจสศนยกลาง สมหนายก มหาชาตคาหลวง อครมหาเสนาบด สมหพระกลาโหม พระเจาตโลกราช พระราชกาหนดศกดนา จตสดมภ สวนภมภาค กฎมณเฑยรบาล เมองพษณโลก เจาพระยาจกรศรองครกษ

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ หรอ สมเดจพระราเมศวรบรมไตรโลกนาถบพตร พระราชสมภพ เมอป พ.ศ. 1974 ทรงขนครองราชยเปนพระมหากษตรยรชกาลท 8 แหงกรงศรอยธยา เมอ พ.ศ. 1991 เสดจสวรรคต เมอป พ.ศ. 2031 ทรงครองราชยยาวนานทสดของอาณาจกรอยธยารวม 40 ป โดยชวง 20 ปแรก ทรงประทบอยทกรงศรอยธยา 20 ปทเหลอทรงประทบท พษณโลก ตลอดรชกาล

ดวยทรงมพระราชมารดาเชอสายราชวงศ พระรวง แหงกรงสโขทย การเสดจมาประทบทพษณโลก เชอวาเปนการควบคมดแลหวเมองฝายเหนอและคานอานาจของ พระเจาตโลกราช แหงอาณาจกรลานนา ซงมความเขมแขงและตองการแผอานาจลงมาทางใต

ดานการปกครอง ทรงปฏรปการปกครองดวยการ รวมอ านาจสศนยกลางมากยงขน เพราะรปแบบการปกครองนบตงแตรชสมยสมเดจพระรามาธบดท 1 มความหละหลวม หวเมองตาง ๆ เบยดบงภาษอากร และปญหาการแขงเมองในบางชวงทพระมหากษตรยออนแอ

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ทรงปฏรปการปกครองสวนกลาง โดยกาหนดตาแหนงอครมหาเสนาบด ขน 2 ตาแหนง คอ สมหพระกลาโหม โดยม " เจาพระยามหาเสนาบด " ดารงตาแหนง สมหพระกลาโหม มหนาทดแลกจการทหารทวอาณาจกร และ สมหนายก โดยม ".เจาพระยาจกรศรองครกษ" ดารงตาแหนง สมหนายก รบผดชอบงานพลเรอนทวอาณาจกร รวมทงจตสดมภ ในราชธาน

การปกครองสวนภมภาค ไดยกเลกระบบการปกครองแบบเดมแลวแบงเปนหวเมองชนใน หวเมองชนนอก หรอ เมองพระยามหานคร และเมองประเทศราช

การปกครอง.สวนทองถน ใหจดเปนหมบาน มผใหญบานปกครองดแล ตาบล มกานนเปนหวหนา แขวง มหมนแขวงเปนหวหนา พระองคยงทรงแบงการปกครองในภมภาค ออกเปนหมบาน ตาบล แขวง และเมอง

ดานกฎหมาย ทรงตราพระราชก าหนดศกดนาขน เรยกวา พระไอยการตาแหนงนาพลเรอนและนาทหารหวเมอง เพอกาหนดสทธและหนาทของแตละบคคลในสงคมสรางความสมพนธระหวางชนชน และเปนกาลงสาคญของอาณาจกรทงยามปกตและยามศกสงคราม

3

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงตรา กฏมณเทยรบาล ขนเปนกฎหมายสาหรบการปกครอง ไดแก พระตาราวาดวยแบบแผนพระราชพธ พระธรรมนญวาดวยตาแหนงหนาทราชการ และพระราชกาหนดเปนขอบงคบสาหรบพระราชสานก

ดานวรรณกรรม ทรงโปรดเกลา ฯ ใหแตงหนงสอ มหาชาตค าหลวง นบวาเปนวรรณกรรมทางพระพทธศาสนาเรองแรกของกรงศรอยธยา และเปนวรรณคดชนเยยมท ใชเปนแนวทางในการศกษาภาษา และวรรณคดของไทย นอกจากนยงม ลลตพระลอ ซงเปนยอดวรรณคดประเภทลลตของไทย

ใหนกเรยนสบคนประวตและผลงานของบคคลสาคญทกาหนดในภาพ พรอมทงตอบคาถามในประเดนท และวรรณคดของไทย นอกจากนยงมลลตพระลอ ซงเปนยอดวรรณคดประเภทลลตของไทย

ใหนกเรยนสบคนประวตและผลงานของบคคลสาคญทกาหนดในภาพ พรอมทงตอบคาถามในประเดนทกาหนด

ใหนกเรยน นาคาทกาหนดให มาเตมลงในชองวางของขอความใหสมบรณถกตอง สมเดจพระนารายณมหาราช

การทต ฮอลนดา มองซเออรเดอ ลาลแบร เจาพระยาวชาเยนทร ยทโธปกรณ สมหนายก การคา กลองดดาว

การตางประเทศ พระเจาหลยสท 14 ราชสานกฝรงเศส พระนารายณราชนเวศน พระโหราธบด วรรณกรรม สมทรโฆษคาฉนท ทอประปา จนดามณ สมทรโฆษคาฉนท ศรปราชญ ขนเทพกว

1. บคคลในภาพ คอ สมเดจพระนเรศวรมหาราช

2. ผลงานสาคญ - ประกาศอสรภาพไมขนกบหงสาวด - กระทายทธหตถ - กอบกเอกราชของชาตไทย - ขยายพระราชอาณาเขตอยางกวางขวาง - อยธยาเจรญรงเรอง มนคงสบตอมา

3. แบบอยางทควรนาไปปฏบต ทาตนใหเปนประโยชนตอแผนดนดวยการเปนคนด มความรกชาตบานเมอง กลาหาญ ชวยกนสอดสองดแลไมใหคนไมดมอานาจหรอปกครองบานเมอง

4

สมเดจพระนารายณมหาราช พระราชสมภพ พ.ศ. 2175 ครองราชยสมบต วนท 15 ตลาคม พ.ศ. 2199 ลาดบท 27 แหงกรงศรอยธยา เสดจสวรรคตเมอ พ.ศ. 2231 ณ พระนารายณราชนเวศน เมองลพบร รวมครองราชยสมบตเปนเวลา 32 ป

หลงจากประทบในกรงศรอยธยาได 10 ป โปรดเกลาฯ ใหสรางเมองลพบรขนเปนราชธานแหงท 2 เมอป พ.ศ. 2209 และเสดจไปประทบทพระนารายณราชนเวศน เมองลพบรทกๆ ป ทรงพระปรชาสามารถ สรางความรงเรองยงใหญใหแกกรงศรอยธยาเปนอยางมากโดยเฉพาะการตางประเทศ ทรงยกทพไปตเชยงใหม และหวเมองพมา

ดานความสมพนธระหวางประเทศมความรงเรองมากโดยมการตดตอดานการคาและการทตกบประเทศตางๆ เชน จน ญปน อหราน องกฤษ ฮอลนดา และฝรงเศสโดยมเจาพระยาวชาเยนทร ขนนางชาวกรก ตาแหนง สมหนายกเปนผมอทธพลอยางยงตอการตางประเทศสมยของพระองค

ทรงโปรดเกลาฯ ใหแตงคณะทตไปเจรญสมพนธไมตรกบราชสานกฝรงเศส ในรชสมยพระเจาหลยสท 14 ถง 4 ครง โดยปรากฏเปนหลกฐานจากการบนทกของมองซเออร เดอ ลาลแบร ราชทตชาวฝรงเศส นอกจากนยงทรงออกรบคณะราชทตจากฝรงเศส ทอญเชญพระราชสาสนของพระเจาหลยสท 14 มาถวายสมเดจพระนารายณ ทเมองลพบร ทงนการเชอมสมพนธไมตรกบฝรงเศสกเพอคดคานอานาจของฮอลนดา และชาตอนๆ ทมอทธพลดานการคาในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต

นอกจากนพระองคยงทรงรบเอาวทยาการสมยใหมมาใช เชน กลองดดาว การสรางหอดดาวทพระนารายณราชนเวศน และยทโธปกรณทางทหาร รวมทงยงมการรบเทคโนโลยการสรางนาพ จากชาวยโรป และวางระบบทอประปาภายในพระราชวงอกดวย

ดานวรรณกรรม สมเดจพระนารายณทรงเปนกวและทรงอปถมภกวในสมยของพระองคอยางมาก กวทสาคญ ไดแก พระโหราธบดหรอพระมหาราชคร ผประพนธหนงสอจนดามณ ซงเปนตาราเรยนภาษาไทยเลมแรก และ สมทรโฆษคาฉนท ซงแตงรวมกบสมเดจพระนารายณ

ศรปราชญ ผเปนปฏภาณกว เปนบตรของพระโหราธบด งานชนสาคญ คอ หนงสอกาศรวลศรปราชญ และอนรทรคาฉนท

คาฉนทกลอมชาง (ของเกา) เปนผลงานของขนเทพกว สนนษฐานวาแตงในคราวสมโภชขนระวางเจาพระยาบรมคเชนทรฉททนต คาฉนทสงเวยดษฎกลอมชาง เมอ พ.ศ. 2203 เปนตน

5

ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน สมเดจพระเจาตากสนมหาราช

1. ใหนกเรยนอธบายพระราชประวตพอสงเขปของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช สมเดจพระเจาตากสน มนามเดมวาสน ตอมาไดรบราชการจนเจรญกาวหนา จนไดเปนพระยาตาก ครองเมองตาก เมอเกดศกสงครามกบพมาในป พ.ศ.2310 พระยาตากถกเรยกตวมาใหท าหนาทรกษาพระนคร แตไมสามารถรกษาไวได จงน าผคนตฝาวงลอมกองทพพมา ไปตงมนยงจนทบร แลวเตรยมก าลงกลบมากอสรภาพของชาตไทย ในอก 7 เดอน ตอมา พรอมกบการปราบปรามชมนมกกทางการเมองตางๆ จนสงบเรยบรอยแลว จงไดเลอกเมองธนบร เมองทาการคาทส าคญอยธยาเปนราชธานแหงใหม และไดปราบดาภเษกสถาปนาเปนพระมหากษตรย ทรงพระนามวา สมเดจพระบรมราชาท 4 แตคนทวไปถวายพระนามวา สมเดจพระเจาตากสนมหาราช เปนปฐมกษตรยของกรงธนบรศรมหาสมทร ตลอดพระชนมชพทรงท าศกสงครามตลอดรชกาล จนเชอกนวาพระสตวปลาส ฟนเฟอนไป จนเกดเหตจลาจลในกรงธนบร เมอสมเดจเจาพระยามหากษตรยศก (รชกาลท 1 แหงกรงรตนโกสนทร) ไดปราบจลาจลเรยบรอยแลว ไดส าเรจโทษพระเจากรงธนบร แลวปราบดาเปนพระมหากษตรยแหงราชวงศจกรในเวลาตอมา

2. พระนามของสมเดจพระเจาตากสน ตามพระสพรรณบฏคอ สมเดจพระบรมราชาท 4 3. ใหนกเรยนอธบายพระราชกรณยกจทสาคญของสมเดจพระเจาตากสนมหาราชในประเดนตอไปน

3.1 ดานการเมองการปกครอง ทรงสถาปนากรงธนบรใหมนคง และยดหลกการปกครองแบบกรงศรอยธยาอย และโปรดใหเขมงวดเรองการสกเลกก าลงคนเปนอยางมาก เนองจากเปนชวงภาวะศกษาสงคราม จงตองการก าลงคนในการรกษา และฟนฟพระนคร

3.2 ดานการแกปญหาเศรษฐกจ ในระยะแรกทรงซอขาวพระราชทานแจกแกราษฎร และขนนางทวไปดวยพระราชทรพยสวนพระองค ซงขณะนนขาวมราคาแพงมาก ขณะเดยวกนไดทรงสงเสรมการท านาปละ 2 ครงเพอใหมขาวเพยงพอตอการบรโภค ตลอดจนสงเสรมการคาเรอส าเภาของพอคาจากชาตตางๆ เพอแสดงใหเหนวากรงธนบร มความพรอมในการฟนฟดานเศรษฐกจใหรงเรองดงเดม

3.3 ดานการควบคมกาลงไพรพล โปรดใหเขมงวดเรองการสกเลก เพอขนบญชเปนไพรฟา ก าลงคนเปนอยางมาก เมอสกเลกแลวโปรดใหแจกเครองนงหม ขาว เปนเสบยง โดยไพรในชวงน เนองจากเปนชวงภาวะศกษาสงคราม จงตองการก าลงคนในการรกษา และฟนฟพระนคร สวนทาส พบวามเฉพาะในพระราชวง และบานขนนางชนสงเทานน เมอครงเสยกรงศรอยธยา ทาสสวนมากหลดพนจากความเปนทาส

4. ใหนกเรยนบอกคณธรรมทควรยดถอเปนแบบอยางของสมเดจพระเจาตากสนมหาราช รกชาตบานเมอง เสยสละ มความเดดเดยว แนวแนในการปฏบตกจทงปวง ไมยอทอตอความยากล าบาก