1

สมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 5 ไดทรงปฏรปการปกครองแผนดนครงใหญ ควบคไป

กบการปฏรปบานเมองทางดาน เศรษฐกจและสงคม ทงนกเพอใหเหมาะสมกบสภาพบานเมอง ทตองเผชญกบลทธลาอาณานคม หรอลทธจกรวรรดนยม จากชาตตะวนตก ไดแก องกฤษ และฝรงเศส ซงการปฏรปทางดานการเมองการปกครองในสมยรชกาลท 5 นบเปนการเปลยนแปลงใหสยามทดเทยมกบนานาอารยประเทศ รวมทงการด าเนนการทางการตางประเทศ ททรงด าเนนนโยบายควบคกบการปฏรปทางดานการเมอง การปกครอง และการปฏรปดานอน ๆ

1. เพราะเหตใดจงตองมการปฏรปการปกครองของไทยในสมยรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร

1. เพอใหพฒนาประเทศใหสอดคลองกบอารยธรรมตะวนตก และอทธพลในยคลาอาณานคม 2. เพอวางรากฐานการปกครองในระบอบประชาธปไตยในเวลาตอมา 3. พฒนาประเทศในดานตาง ๆ ใหทดเทยมกบนานาอารยประเทศ

2. การจดตงสภาทปรกษา Council of State และ Privy Council ในสมยรชกาลท 5 มความแตกตางกนอยางไร Council of State คอสภาทปรกษาราชการแผนดน มหนาทถวายค าแนะน าและความเหนตาง ๆ เพอตรากฎหมายตอมาพฒนาเปนรฐมนตรสภา ใน พ.ศ. 2437 Privy Council คอ สภาทปรกษาในพระองค มหนาทถวายค าปรกษาขอราชการตาง ๆ เพอใหพระองคทรงเสนอตอสภาทปรกษาราชการแผนดน ตอมาพฒนาเปนองคมนตร

3. การยกเลกต าแหนงอครมหาเสนาบด และจตสดมภ แลวจดตงเปนกระทรวง 12 กระทรวง เมอป 2435 สามารถวเคราะหเหตผลในการเปลยนแปลงไดอยางไร 1. เพอวางรากฐานการพฒนาประเทศในดานตาง ๆ ใหรวดเรวมากยงขน 2. เพอปรบปรงระบบบรหารราชการแผนดนใหทนสมย สอดคลองกบนานาอารยประเทศ 3. เพอรวมศนยกลางการบรหารราชการแผนดนไวทพระมหากษตรยและพระราชวงศ ท าใหงายตอการบรหาร

4. การปฏรประเบยบบรหารราชการแผนดนสวนภมภาคในสมยรชกาลท 5 มลกษณะส าคญ คอ 1. ใหบรรดาหวเมองทเคยแยกอยในการปกครองของกรมทา มหาดไทย และกลาโหม มารวมอยภายใต

การควบคมดแลของกระทรวงมหาดไทยเพยงกระทรวงเดยว 2. จดการปกครองแบบมณฑลเทศาภบาลแทนการปกครองหวเมองแบบเดม ตามความเหมาะสมของพนท

การปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5

การปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5

15

กจกรรมท 1 ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปน

2

3. ผบงคบบญชามณฑลเทศาภบาล คอ สมหเทศาภบาล หรอ ขาหลวงเทศาภบาล ทพระมหากษตรยทรงแตงตงใหท าหนาทในดานการปกครอง และบรหารราชการสวนภมภาค

5. การปฏรประเบยบบรหารราชการแผนดนสวนทองถนในสมยรชกาลท 5 มลกษณะส าคญดงน 1. จดการสขาภบาลกรงเทพฯ โดยมพระราชก าหนดสขาภบาล กรงเทพฯ ร.ศ.116 บงคบใช โดยมกรม

สขาภบาลดแล

2. การจดการสขาภบาลหวเมอง มการจดการสขาภบาลแหงแรกทต าบลทาฉลอม จงหวดสมทรสาคร

6. สมยรชกาลท 5 มเหตการณส าคญเกยวกบการปกครองระบอบประชาธปไตย คอ ค ากราบบงคมทลความเหนจดการเปลยนแปลงระเบยบราชการแผนดน ร.ศ.103 (พ.ศ.2427) ใหนกเรยนอธบายเหตการณโดยสงเขป ค ากราบบงคมทลความเหนจดการเปลยนแปลงระเบยบราชการแผนดน ร.ศ.103 (พ.ศ.2427) โดยขาราชการกลมกาวหนากราบบงคมทลขอใหรชกาลท 5 ทรงเปลยนแปลงการปกครองเปนแบบประชาธปไตย โดยพระมหากษตรยอยภายใตรฐธรรมนญ แตรชกาลท 5 ทรงเหนวายงไมพรอมเหตการณครงน ถอวาเปนแผนการพฒนาการเมองไทยฉบบแรก

1. การปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5 ปจจยขอใดมผลนอยทสด

1. ความเสอมของระบบมลนายไพร 2. ความวนวายภายในประเทศ 3. โครงสรางปกครองเดมลาสมย 4. การคกคามจากชาตมหาอ านาจตะวนตก

2. ขอใดไมเกยวกบการจดการปกครองในสมยรชกาลท 5 1. การจดตงภาค 2. การจดตงมณฑล 3. การจดตงสขาภบาล 4. การจดเลอกตงก านนผใหญบาน

3. ผลของการปฏรปการบรหารราชการแผนดน พ.ศ.2435 ทส าคญไดแกขอใด 1. การยกเลกหวเมองชนใน และเมองเอก โท ตร 2. การยกเลกการบรหารแบบกรมและตงเปนกระทรวงขน 3. การเกดการรวมอ านาจการปกครองทศนยกลางอยางแทจรง 4. จดตง โรงเรยน ขนเพอสรางคนเพอตอบสนองการเขารบราชการ

4. การปฏรปประเทศในสมยรชกาลท 5 แหงกรงรตนโกสนทร มเหตผลส าคญอยางไร 1. การรวมอ านาจไวทศนยกลาง 2. การควบคมหวเมองอยางใกลชด 3. การสรางความเขมแขงของสถาบนกษตรย 4. การใหราษฎรมสวนรวมในการปกครองตนเอง)

5. หนาทส าคญขององคมนตรสภาในรชกาลท 5 คอขอใด 1. เปนทปรกษาราชการแผนดน 2. เปนผพจารณารางกฎหมาย 3. เปนทปรกษาราชการสวนพระองค 4. เปนผบรหารในกระทรวงตางๆ

6. สมหเทศาภบาล เปนต าแหนงการปกครองในสมยรชกาลท 5 เกยวกบขอใด 1. การปกครองสวนกลาง 2. การปกครองสวนภมภาค 3. การปกครองสวนทองถน 4. การปกครองมหานคร

กจกรรมท 2 ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตอง

3

7. ขอใดเปนปจจยส าคญทนอยทสดทท า ใหเกดการปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5 1. ความกระตอรอรนของประชาชนทตองการเปลยนแปลงการปกครอง 2. กลมขนนางไทยรนใหม ตองการการเปลยนแปลงใหเปนประชาธปไตย 3. การคกคามของมหาอ านาจตะวนตก 4. ความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ และวทยาการ

8. การปฏรปการปกครองในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว กอใหเกดผลตามขอใด 1. การกระจายอ านาจการปกครอง 2. มเอกภาพในการควบคมบงคบบญชา 3. ความเสมอภาคในสงคมไทย 4. ลดขนตอนการบรหารจดการ

9. การปฏรปการปกครองสวนกลาง และสวนภมภาคสมยรชการท 5 เกดผลตาม 1. มการกระจายอ านาจสทองถน 2. มการรวมอ านาจเขาสศนยกลาง 3. มความเสมอภาคในหมประชาชน 4. ขนนาง – เจานายมอ านาจในการปกครองมากขน

10. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดทรงวางรากฐานการปกครองแบบประชาธปไตยแบบเปนขนตอน และคอยเปนคอยไปโดยวธการใด 1. ทรงจดตงการปกครองทองถน 2. ทรงจดตงคณะทปรกษาราชการแผนดน 3. ทรงจดตงคณะทปรกษาสวนพระองค 4. ทรงจดตงองคมนตรสภาและรฐมนตรสภา

11. ในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดมการด าเนนการในขอใดทถอวาเปนการปพนฐาน การปกครองแบบประชาธปไตย 1. การจดตงกระทรวง 2. การจดตงมณฑลเทศาภบาล 3. การจดตงดสตธาน 4. การจดตงสขาภบาล

12. ปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5 สงผลดตอประเทศไทยอยางไร ใหนกเรยนเขยนเปนแผนผงความคด