S: 133/2016/TT-BTC
CNG HOÀ XÃ HI CH NGHA VIT NAM c lp - T do - Hnh phúc
Hà Ni, ngày 26 tháng 8 nm 2016
THÔNG T
Hng dn Ch k toán doanh nghip nh và va
Cn c Lut K toán s 88/2015/QH13 ngày 20 tháng 11 nm 2015;
Cn c Ngh nh s 215/2013/N-CP ngày 13 tháng 12 nm 2013 ca Chính ph quy nh chc nng, nhim v, quyn hn và c cu t chc ca B Tài chính;
Theo ngh ca V trng V Ch k toán và kim toán,
B trng B Tài chính ban hành Thông t hng dn Ch k toán doanh nghip nh và va.
CHNG I QUY NH CHUNG
iu 1. Phm vi iu chnh
Thông t này hng dn nguyên tc ghi s k toán, lp và trình bày Báo cáo tài chính ca doanh nghip nh và va, không áp dng cho vic xác nh ngha v thu ca doanh nghip i vi ngân sách Nhà nc.
iu 2. i tng áp dng
1. Thông t này áp dng i vi các doanh nghip nh và va (bao gm c doanh nghip siêu nh) thuc mi lnh vc, mi thành phn kinh t theo quy nh ca pháp lut v h tr doanh nghip nh và va tr doanh nghip Nhà nc, doanh nghip do Nhà nc s hu trên 50% vn iu l, công ty i chúng theo quy nh ca pháp lut v chng khoán, các hp tác xã, liên hip hp tác xã theo quy nh ti Lut Hp tác xã.
2. Doanh nghip có quy mô nh và va thuc lnh vc c thù nh in lc, du khí, bo him, chng khoán ... ã c B Tài chính ban hành hoc chp thun áp dng ch k toán c thù.
iu 3. Nguyên tc chung
1. Doanh nghip nh và va có th la chn áp dng Ch k toán doanh nghip ban hành theo Thông t s 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2015 ca B Tài chính và các vn bn sa i, b sung hoc thay th nhng phi thông báo cho c
1
quan thu qun lý doanh nghip và phi thc hin nht quán trong nm tài chính. Trng hp chuyn i tr li áp dng ch k toán doanh nghip nh và va theo Thông t này thì phi thc hin t u nm tài chính và phi thông báo li cho c quan Thu.
2. Doanh nghip va và nh cn c vào nguyên tc k toán, ni dung và kt cu ca các tài khon k toán quy nh ti Thông t này phn ánh và hch toán các giao dch kinh t phát sinh phù hp vi c im hot ng và yêu cu qun lý ca n v.
3. Trng hp trong nm tài chính doanh nghip có nhng thay i dn n không còn thuc i tng áp dng theo quy nh ti iu 2 Thông t này thì c áp dng Thông t này cho n ht nm tài chính hin ti và phi áp dng Ch k toán phù hp vi quy nh ca pháp lut k t nm tài chính k tip.
iu 4. Áp dng chun mc k toán
Doanh nghip nh và va thc hin Ch k toán ban hành theo Thông t này và các Chun mc k toán Vit Nam có liên quan, ngoi tr các Chun mc k toán Vit Nam sau:
STT
1
2
3
CM s 22 - Trình bày b sung báo cáo tài chính ca các ngân hàng và t chc tài chính tng t
4
CM s 25 - Báo cáo tài chính hp nht và k toán khon u t vào công ty con
5
CM s 27 - Báo cáo tài chính gia niên
6
7
iu 5. n v tin t trong k toán
“n v tin t trong k toán” là ng Vit Nam (ký hiu quc gia là “”; ký hiu quc t là “VND”) c dùng ghi s k toán, lp và trình bày Báo cáo tài chính ca doanh nghip. Trng hp n v k toán ch yu thu, chi bng ngoi t, áp ng c các tiêu chun quy nh ti iu 6 Thông t này thì c chn mt loi ngoi t làm n v tin t ghi s k toán.
iu 6. La chn n v tin t trong k toán
1. Doanh nghip có nghip v thu, chi ch yu bng ngoi t cn c vào quy nh ca Lut K toán, xem xét, quyt nh la chn n v tin t trong k toán và chu trách nhim v quyt nh ó trc pháp lut. Khi la chn n v tin t
2
trong k toán, doanh nghip phi thông báo cho c quan thu qun lý trc tip. 2. n v tin t trong k toán là n v tin t:
a) c s dng ch yu trong các giao dch bán hàng, cung cp dch v ca n v, có nh hng ln n giá bán hàng hoá và cung cp dch v, thông thng chính là n v tin t dùng niêm yt giá bán và c thanh toán; và
b) c s dng ch yu trong vic mua hàng hóa, dch v, có nh hng ln n chi phí nhân công, nguyên vt liu và các chi phí sn xut, kinh doanh khác, thông thng chính là n v tin t dùng thanh toán cho các chi phí ó.
3. Các yu t sau ây cng c xem xét và cung cp bng chng v n v tin t trong k toán ca n v:
a) n v tin t s dng huy ng các ngun lc tài chính (nh phát hành c phiu, trái phiu);
b) n v tin t thng xuyên thu c t các hot ng kinh doanh và c tích tr li.
4. n v tin t trong k toán phn ánh các giao dch, s kin, iu kin liên quan n hot ng ca n v. Sau khi xác nh c n v tin t trong k toán thì n v không c thay i tr khi có s thay i trng yu trong các giao dch, s kin và iu kin ó.
iu 7. Chuyn i Báo cáo tài chính sang ng Vit Nam
1. Doanh nghip s dng ng tin khác vi ng Vit Nam làm n v tin t trong k toán thì Báo cáo tài chính mang tính pháp lý công b ra công chúng và np cho các c quan có thm quyn ti Vit Nam là Báo cáo tài chính c trình bày bng ng Vit Nam. Trng hp doanh nghip thuc i tng bt buc phi kim toán báo cáo tài chính thì Báo cáo tài chính np cho c quan qun lý Nhà nc và công b ra công chúng phi c kim toán.
2. Vic chuyn i Báo cáo tài chính sang ng Vit Nam c thc hin theo quy nh ti iu 78 Thông t này.
3. Khi chuyn i Báo cáo tài chính sang ng Vit Nam, doanh nghip phi trình bày rõ trên Bn thuyt minh Báo cáo tài chính nhng nh hng (nu có) i vi Báo cáo tài chính do vic chuyn i Báo cáo tài chính sang ng Vit Nam.
iu 8. Thay i n v tin t trong k toán
Khi có s thay i ln v hot ng qun lý và kinh doanh dn n n v tin t k toán c s dng trong các giao dch kinh t không còn tho mãn các tiêu chun ti khon 2, 3 iu 6 Thông t này thì doanh nghip c thay i n v tin t trong k toán. Vic thay i t mt n v tin t ghi s k toán này sang mt n v tin t ghi s k toán khác ch c thc hin ti thi im bt u niên k toán mi.
3
Doanh nghip phi thông báo cho c quan thu qun lý trc tip v vic thay i n v tin t trong k toán chm nht là sau 10 ngày làm vic k t ngày thay i n v tin t.
iu 9. Quyn và trách nhim ca doanh nghip i vi vic t chc k toán ti các n v trc thuc không có t cách pháp nhân hch toán ph thuc (gi tt là n v hch toán ph thuc)
1. Doanh nghip có trách nhim t chc b máy k toán và phân cp hch toán các n v hch toán ph thuc phù hp vi c im hot ng, yêu cu qun lý ca mình và không trái vi quy nh ca pháp lut.
2. Doanh nghip quyt nh vic k toán ti n v hch toán ph thuc có t chc b máy k toán riêng i vi:
a) Vic ghi nhn khon vn kinh doanh c doanh nghip cp: Doanh nghip quyt nh n v hch toán ph thuc ghi nhn là n phi tr hoc vn ch s hu;
b) i vi các giao dch mua, bán, iu chuyn sn phm, hàng hóa, dch v ni b, vic ghi nhn doanh thu, giá vn ti tng n v hch toán ph thuc do doanh nghip quyt nh, không ph thuc vào hình thc ca chng t k toán (hóa n hay chng t luân chuyn ni b).
Trng hp s luân chuyn sn phm, hàng hóa, dch v gia các khâu trong ni b v bn cht to ra giá tr gia tng trong sn phm, hàng hóa, dch v thì doanh nghip nên ghi nhn doanh thu, giá vn ti các n v hch toán ph thuc.
c) Vic phân cp k toán ti n v hch toán ph thuc: Tùy thuc mô hình t chc k toán tp trung hay phân tán, doanh nghip có th giao n v hch toán ph thuc phn ánh n li nhun sau thu cha phân phi hoc ch phn ánh n doanh thu, chi phí.
iu 10. ng ký sa i Ch k toán 1. i vi h thng tài khon k toán
a) Trng hp doanh nghip cn b sung tài khon cp 1, cp 2 hoc sa i tài khon cp 1, cp 2 v tên, ký hiu, ni dung và phng pháp hch toán các nghip v kinh t phát sinh c thù phi c s chp thun bng vn bn ca B Tài chính trc khi thc hin.
b) Doanh nghip có th m thêm các tài khon cp 2 và các tài khon cp 3 i vi nhng tài khon không có qui nh tài khon cp 2, tài khon cp 3 ti danh mc H thng tài khon k toán doanh nghip quy nh ti Ph lc 1 ban hành kèm theo Thông t này nhm phc v yêu cu qun lý ca doanh nghip mà không phi ngh B Tài chính chp thun.
2. i vi Báo cáo tài chính
a) Doanh nghip nh và va cn c biu mu và ni dung ca các ch tiêu 4
ca Báo cáo tài chính ti Ph lc 2 ban hành kèm theo Thông t này chi tit các ch tiêu (có sn) ca h thng Báo cáo tài chính phù hp vi c im sn xut, kinh doanh, yêu cu qun lý ca tng n v.
b) Trng hp doanh nghip cn b sung mi hoc sa i biu mu, tên và ni dung các ch tiêu ca Báo cáo tài chính phi c s chp thun bng vn bn ca B Tài chính trc khi thc hin.
3. i vi chng t và s k toán
a) Các chng t k toán u thuc loi hng dn (không bt buc), doanh nghip c t thit k mu chng t k toán phù hp vi c im hot ng và yêu cu qun lý ca n v nhng phi m bo các ni dung ch yu và phi m bo cung cp nhng thông tin theo quy nh ca Lut K toán và các vn bn hng dn Lut K toán.
b) Tt c các biu mu s k toán (k c các loi S Cái, s Nht ký) u thuc loi hng dn (không bt buc). Doanh nghip phi tuân th quy nh ca Lut K toán và các vn bn hng dn Lut K toán. Doanh nghip c t thit k biu mu s, th k toán phù hp vi c im hot ng và yêu cu qun lý nhng phi m bo trình bày thông tin y , rõ ràng, d kim tra, kim soát.
CHNG II
iu 11. Nguyên tc k toán tin
1. K toán phi m s k toán ghi chép hàng ngày liên tc theo trình t phát sinh các khon thu, chi, nhp, xut các loi tin và tính ra s tn ti qu và tng tài khon Ngân hàng ti mi thi im tin cho vic kim tra, i chiu.
2. Các khon tin do t chc và cá nhân ký cc, ký qu ti doanh nghip c qun lý và hch toán nh tin ca doanh nghip.
3. Khi thu, chi tin mt phi có phiu thu, phiu chi và có ch ký theo quy nh v chng t k toán. Khi hch toán tin gi ngân hàng phi có giy báo N, giy báo Có hoc bng sao kê ca ngân hàng.
4. K toán phi theo dõi chi tit tin theo nguyên t. Khi phát sinh các giao dch bng ngoi t, k toán phi quy i ngoi t ra ng tin ghi s k toán (n v tin t k toán) theo nguyên tc:
- Bên N các tài khon tin áp dng t giá giao dch thc t;
- Bên Có các tài khon tin c la chn áp dng t giá ghi s bình quân gia quyn hoc t giá giao dch thc t.
Vic xác nh t giá ghi s bình quân gia quyn, t giá giao dch thc t thc hin theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
5
5. Trng hp doanh nghip s dng t giá giao dch thc t hch toán bên Có các tài khon tin, khon chênh lch t giá hi oái phát sinh trong k c ghi nhn ng thi ti thi im chi tin hoc ghi nhn nh k tùy theo c im hot ng kinh doanh và yêu cu qun lý ca doanh nghip. ng thi, nu ti thi im cui k k toán:
- Các TK tin không còn s d nguyên t thì doanh nghip phi kt chuyn toàn b chênh lch t giá hi oái phát sinh trong k vào doanh thu hot ng tài chính hoc chi phí tài chính ca k báo cáo.
- Các TK tin còn s d nguyên t thì doanh nghip phi ánh giá li theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
6. Ti thi im lp Báo cáo tài chính theo quy nh ca pháp lut doanh nghip phi ánh giá li s d ngoi t theo t giá chuyn khon trung bình cui k ca ngân hàng thng mi ni doanh nghip thng xuyên có giao dch.
Vic xác nh t giá chuyn khon trung bình và x lý chênh lch t giá do ánh giá li các TK tin bng ngoi t c thc hin theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
iu 12. Tài khon 111 - Tin mt 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh tình hình thu, chi, tn tin mt ti qu ca doanh nghip bao gm: Tin Vit Nam, ngoi t. Ch phn ánh vào TK 111 “Tin mt” s tin Vit Nam, ngoi t thc t nhp, xut, tn qu.
b) Khi tin hành nhp, xut qu tin mt phi có phiu thu, phiu chi và có ch ký ca ngi nhn, ngi giao, ngi có thm quyn cho phép nhp, xut qu,... theo quy nh v chng t k toán. Mt s trng hp c bit phi có lnh nhp qu, xut qu ính kèm.
c) K toán qu tin mt phi có trách nhim m s k toán qu tin mt, ghi chép hàng ngày liên tc theo trình t phát sinh các khon thu, chi, nhp, xut qu tin mt và tính ra s tn qu ti mi thi im.
d) Th qu chu trách nhim qun lý và nhp, xut qu tin mt. Hàng ngày th qu phi kim kê s tn qu tin mt thc t, i chiu s liu s qu tin mt và s k toán tin mt. Nu có chênh lch, k toán và th qu phi kim tra li xác nh nguyên nhân và kin ngh bin pháp x lý chênh lch.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 111 - Tin mt Bên N:
- Các khon tin Vit Nam, ngoi t nhp qu;
- S tin Vit Nam, ngoi t tha qu phát hin khi kim kê;
- Chênh lch t giá hi oái do ánh giá li s d tin mt là ngoi t ti thi im báo cáo (trng hp t giá ngoi t tng so vi t giá ghi s k toán).
6
- Các khon tin Vit Nam, ngoi t xut qu;
- S tin Vit Nam, ngoi t thiu ht qu phát hin khi kim kê;
- Chênh lch t giá hi oái do ánh giá li s d tin mt là ngoi t ti thi im báo cáo (trng hp t giá ngoi t gim so vi t giá ghi s k toán).
S d bên N:
Các khon tin Vit Nam, ngoi t còn tn qu tin mt ti thi im báo cáo.
Tài khon 111 - Tin mt, có 2 tài khon cp 2:
- Tài khon 1111 - Tin Vit Nam: Phn ánh tình hình thu, chi, tn qu tin Vit Nam ti qu tin mt.
- Tài khon 1112 - Ngoi t: Phn ánh tình hình thu, chi, chênh lch t giá và s d ngoi t ti qu tin mt theo giá tr quy i ra ng tin ghi s k toán.
iu 13. Tài khon 112 - Tin gi ngân hàng 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh s hin có và tình hình bin ng tng, gim các khon tin gi không k hn ti ngân hàng ca doanh nghip. Cn c hch toán trên Tài khon 112 - Tin gi ngân hàng là các giy báo Có, báo N hoc bn sao kê ca ngân hàng kèm theo các chng t gc (u nhim chi, u nhim thu, séc chuyn khon, séc bo chi,…).
b) Khi nhn c chng t ca ngân hàng gi n, k toán phi kim tra, i chiu vi chng t gc kèm theo. Nu có s chênh lch gia s liu trên s k toán ca doanh nghip, s liu chng t gc vi s liu trên chng t ca ngân hàng thì doanh nghip phi thông báo cho ngân hàng cùng i chiu, xác minh và x lý kp thi. Cui tháng, cha xác nh c nguyên nhân chênh lch thì k toán ghi s theo s liu ca ngân hàng trên giy báo N, báo Có hoc bn sao kê. S chênh lch (nu có) ghi vào bên N TK 138 “Phi thu khác” (1381) (nu s liu ca k toán ln hn s liu ca ngân hàng) hoc ghi vào bên Có TK 338 “Phi tr, phi np khác” (3381) (nu s liu ca k toán nh hn s liu ca ngân hàng). Sang tháng sau, tip tc kim tra, i chiu, xác nh nguyên nhân iu chnh s liu ghi s.
c) Phi t chc hch toán chi tit s tin gi theo tng tài khon tng ngân hàng tin cho vic kim tra, i chiu.
d) Khon thu chi ngân hàng không c ghi âm trên tài khon tin gi ngân hàng mà c phn ánh tng t nh khon vay ngân hàng.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 112 - Tin gi ngân hàng
Bên N:
7
- Các khon tin Vit Nam, ngoi t gi vào ngân hàng;
- Chênh lch t giá hi oái do ánh giá li s d tin gi ngân hàng là ngoi t ti thi im báo cáo (trng hp t giá ngoi t tng so vi t giá ghi s k toán).
Bên Có:
- Các khon tin Vit Nam, ngoi t rút ra t ngân hàng;
- Chênh lch t giá hi oái do ánh giá li s d tin gi ngân hàng là ngoi t ti thi im báo cáo (trng hp t giá ngoi t gim so vi t giá ghi s k toán).
S d bên N:
S tin Vit Nam, ngoi t hin còn gi ti ngân hàng ti thi im báo cáo. Tài khon 112 - Tin gi Ngân hàng, có 2 tài khon cp 2:
- Tài khon 1121 - Tin Vit Nam: Phn ánh s tin gi vào, rút ra và hin ang gi ti ngân hàng bng ng Vit Nam.
- Tài khon 1122 - Ngoi t: Phn ánh s tin gi vào, rút ra và hin ang gi ti ngân hàng bng ngoi t các loi ã quy i ra ng tin ghi s k toán.
iu 14. Tài khon 121 - Chng khoán kinh doanh 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh tình hình mua, bán và thanh toán các loi chng khoán theo quy nh ca pháp lut nm gi vì mc ích kinh doanh (k c chng khoán có thi gian áo hn trên 12 tháng mua vào, bán ra kim li). Chng khoán kinh doanh bao gm:
- C phiu, trái phiu niêm yt trên th trng chng khoán;
- Các loi chng khoán và công c tài chính khác.
Tài khon này không phn ánh các khon u t nm gi n ngày áo hn, nh: Các khon cho vay theo kh c gia 2 bên, tin gi ngân hàng, trái phiu, thng phiu, tín phiu, k phiu,... nm gi n ngày áo hn.
b) Chng khoán kinh doanh phi c ghi s k toán theo giá gc, bao gm: Giá mua cng (+) các chi phí mua (nu có) nh chi phí môi gii, giao dch, cung cp thông tin, thu, l phí và phí ngân hàng. Giá gc ca chng khoán kinh doanh c xác nh theo giá tr hp lý ca các khon thanh toán ti thi im giao dch phát sinh. Thi im ghi nhn các khon chng khoán kinh doanh là thi im nhà u t có quyn s hu, c th nh sau:
- Chng khoán niêm yt c ghi nhn ti thi im khp lnh (T+0);
- Chng khoán cha niêm yt c ghi nhn ti thi im chính thc có quyn s hu theo quy nh ca pháp lut.
c) Cui niên k toán, nu giá tr th trng ca chng khoán kinh doanh 8
b gim xung thp hn giá gc, k toán c lp d phòng gim giá chng khoán kinh doanh.
d) Doanh nghip phi hch toán y , kp thi các khon thu nhp t hot ng u t chng khoán kinh doanh. Trng hp nhn lãi u t bao gm c khon lãi u t dn tích trc khi mua li khon u t ó thì phi phân b s tin lãi này. Ch ghi nhn là doanh thu hot ng tài chính phn tin lãi ca các k sau khi doanh nghip mua khon u t này. Khon tin lãi dn tích trc khi doanh nghip mua li khon u t c ghi gim giá tr ca chính khon u t ó.
Khi nhà u t nhn c thêm c phiu mà không phi tr tin do công ty c phn s dng thng d vn c phn, các qu thuc vn ch s hu và li nhun sau thu cha phân phi (chia c tc bng c phiu) phát hành thêm c phiu, nhà u t ch theo dõi s lng c phiu tng thêm trên thuyt minh Báo cáo tài chính, không ghi nhn giá tr c phiu c nhn, không ghi nhn doanh thu hot ng tài chính và không ghi nhn tng giá tr khon u t vào công ty c phn.
) Mi trng hp hoán i c phiu u phi xác nh giá tr c phiu theo giá tr hp lý ti ngày trao i. Phn chênh lch (nu có) gia giá tr hp lý ca c phiu nhn v và giá tr ghi s ca c phiu mang i trao i c k toán là doanh thu hot ng tài chính (nu lãi) hoc chi phí tài chính (nu l). Vic xác nh giá tr hp lý ca c phiu c thc hin nh sau:
- i vi c phiu ca công ty niêm yt, giá tr hp lý ca c phiu là giá óng ca niêm yt trên th trng chng khoán ti ngày trao i. Trng hp ti ngày trao i th trng chng khoán không giao dch thì giá tr hp lý ca c phiu là giá óng ca phiên giao dch trc lin k vi ngày trao i.
- i vi c phiu cha niêm yt c giao dch trên sàn UPCOM, giá tr hp lý ca c phiu là giá giao dch óng ca trên sàn UPCOM ti ngày trao i. Trng hp ti ngày trao i sàn UPCOM không giao dch thì giá tr hp lý ca c phiu là giá óng ca phiên giao dch trc lin k vi ngày trao i.
- i vi c phiu cha niêm yt khác, giá tr hp lý ca c phiu là giá do các bên tha thun theo hp ng hoc giá tr s sách ti thi im trao i.
e) K toán phi m s chi tit theo dõi chi tit tng mã, tng loi chng khoán kinh doanh mà doanh nghip ang nm gi (theo tng loi chng khoán; theo tng i tng, mnh giá, giá mua thc t, tng loi nguyên t s dng u t…).
g) Khi thanh lý, nhng bán chng khoán kinh doanh (tính theo tng loi chng khoán) giá vn chng khoán kinh doanh c xác nh theo phng pháp bình quân gia quyn hoc nhp trc xut trc. Chi phí bán chng khoán c phn ánh vào chi phí tài chính trong k. Khon lãi hoc l khi thanh lý, nhng bán chng khoán kinh doanh c phn ánh vào doanh thu hot ng tài chính hoc chi phí tài chính trong k báo cáo.
h) Cui niên k toán doanh nghip phi ánh giá li tt c các loi chng 9
khoán kinh doanh là khon mc tin t có gc ngoi t theo t giá chuyn khon trung bình cui k ca ngân hàng thng mi ni doanh nghip thng xuyên có giao dch. Vic xác nh t giá chuyn khon trung bình và x lý chênh lch t giá do ánh giá li chng khoán kinh doanh là khon mc tin t có gc ngoi t c thc hin theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 121 - Chng khoán kinh doanh
Bên N: Giá tr chng khoán kinh doanh mua vào.
Bên Có: Giá tr ghi s chng khoán kinh doanh khi bán.
S d bên N: Giá tr chng khoán kinh doanh ti thi im báo cáo. iu 15. Tài khon 128 - u t nm gi n ngày áo hn
1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh s hin có và tình hình bin ng tng, gim ca các khon u t nm gi n ngày áo hn (ngoài các khon chng khoán kinh doanh) nh: Các khon tin gi ngân hàng có k hn (bao gm c các loi trái phiu, tín phiu, k phiu), các khon cho vay nm gi n ngày áo hn vi mc ích thu lãi hàng k và các khon u t nm gi n ngày áo hn khác.
Tài khon này không phn ánh các công c n nm gi vì mc ích mua bán kim li (phn ánh trong Tài khon 121 - Chng khoán kinh doanh).
b) Khon u t nm gi n ngày áo hn phi c ghi s k toán theo giá gc, bao gm: Giá mua cng (+) các chi phí mua (nu có) nh chi phí môi gii, giao dch, cung cp thông tin, thu, l phí và phí ngân hàng.
c) K toán phi m s chi tit theo dõi tng khon u t nm gi n ngày áo hn theo tng k hn, tng i tng, tng loi nguyên t, tng s lng... Khi lp Báo cáo tài chính, k toán cn c vào k hn còn li (di 12 tháng hay t 12 tháng tr lên k t thi im lp báo cáo) trình bày là tài sn ngn hn hoc dài hn.
d) Doanh nghip phi hch toán y , kp thi doanh thu hot ng tài chính phát sinh t các khon u t nh lãi tin gi, lãi cho vay, lãi, l khi thanh lý, nhng bán các khon u t nm gi n ngày áo hn…
) Doanh nghip phi hch toán y , kp thi các khon thu nhp t hot ng u t nm gi n ngày áo hn. Trng hp nhn lãi u t bao gm c khon lãi u t dn tích trc khi mua li khon u t ó thì phi phân b s tin lãi này. Ch ghi nhn là doanh thu hot ng tài chính phn tin lãi ca các k sau khi doanh nghip mua khon u t này. Khon tin lãi dn tích trc khi doanh nghip mua li khon u t c ghi gim giá tr ca chính khon u t ó.
e) i vi các khon u t nm gi n ngày áo hn khác ngoài khon cho vay, k toán phi ánh giá kh nng thu hi. Trng hp có bng chng chc chn cho thy mt phn hoc toàn b khon u t có th không thu hi c, k
10
toán phi ghi nhn s tn tht vào chi phí tài chính trong k. Trng hp s tn tht không th xác nh c mt cách áng tin cy, k toán có th không ghi gim khon u t nhng phi thuyt minh trên Báo cáo tài chính v kh nng thu hi ca khon u t.
g) Ti thi im lp Báo cáo tài chính, k toán phi ánh giá li tt c các khon u t nm gi n ngày áo hn c phân loi là các khon mc tin t có gc ngoi t theo t giá chuyn khon trung bình cui k ca ngân hàng ni doanh nghip thng xuyên có giao dch.
Vic xác nh t giá chuyn khon trung bình và x lý chênh lch t giá do ánh giá li khon mc tin t có gc ngoi t c thc hin theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 128 - u t nm gi n ngày áo hn
Bên N:
Giá tr các khon u t nm gi n ngày áo hn tng. Bên Có:
Giá tr các khon u t nm gi n ngày áo hn gim. S d bên N:
Giá tr các khon u t nm gi n ngày áo hn hin có ti thi im báo cáo. Tài khon 128 - u t nm gi n ngày áo hn có 2 tài khon cp 2:
- Tài khon 1281 - Tin gi có k hn: Phn ánh tình hình tng, gim và s hin có ca tin gi có k hn.
- Tài khon 1288 - Các khon u t khác nm gi n ngày áo hn: Phn ánh tình hình tng, gim và s hin có ca các khon u t khác nm gi n ngày áo hn nh c phiu u ãi bt buc bên bán phi mua li ti mt thi im nht nh trong tng lai, thng phiu, trái phiu và các khon cho vay nm gi n ngày áo hn.
iu 16. Nguyên tc k toán n phi thu
1. Các khon phi thu c theo dõi chi tit theo k hn phi thu, i tng phi thu, loi nguyên t phi thu và các yu t khác theo nhu cu qun lý ca doanh nghip.
2. Vic phân loi các khon phi thu là phi thu ca khách hàng, phi thu ni b, phi thu khác c thc hin theo nguyên tc:
a) Phi thu ca khách hàng gm các khon phi thu mang tính cht thng mi phát sinh t giao dch có tính cht mua - bán, nh: Phi thu v bán hàng, cung cp dch v, thanh lý, nhng bán tài sn (TSC, BST, các khon u t tài chính) gia doanh nghip và ngi mua (là n v c lp vi ngi bán, gm c các n v mà doanh nghip u t góp vn vào). Khon phi thu này gm c các
11
khon phi thu v tin bán hàng xut khu ca bên giao y thác vi khách hàng thông qua bên nhn y thác;
b) Phi thu ni b gm các khon phi thu gia n v cp trên vi n v cp di trc thuc không có t cách pháp nhân hch toán ph thuc (sau ây gi là n v hch toán ph thuc).
c) Phi thu khác gm các khon phi thu không có tính cht thng mi, không liên quan n giao dch mua - bán, nh:
- Các khon phi thu to ra doanh thu hot ng tài chính, nh: khon phi thu v lãi cho vay, tin gi, c tc và li nhun c chia;
- Các khon chi h bên th ba c quyn nhn li; Các khon bên nhn y thác xut khu phi thu h cho bên giao y thác;
- Các khon phi thu không mang tính thng mi nh cho mn tài sn phi tin t, phi thu v tin pht, bi thng, tài sn thiu ch x lý…
3. Khi lp Báo cáo tài chính, k toán cn c k hn còn li ca các khon phi thu phân loi là dài hn hoc ngn hn. Các ch tiêu phi thu ca Báo cáo tình hình tài chính còn bao gm c các khon c phn ánh các tài khon khác ngoài các tài khon phi thu, nh: Khon cho vay c phn ánh TK 1288; Khon ký qu, ký cc phn ánh TK 1386, khon tm ng c phn ánh TK 141… Vic xác nh các khon cn lp d phòng phi thu khó òi c cn c vào các khon mc c phân loi là phi thu ngn hn, dài hn ca Báo cáo tình hình tài chính.
4. i vi các khon phi thu bng ngoi t, doanh nghip phi theo dõi chi tit các khon n phi thu theo tng loi nguyên t, tng i tng công n và thc hin theo nguyên tc:
- Khi phát sinh các khon n phi thu (bên N các TK phi thu), k toán phi quy i ra ng tin ghi s k toán theo t giá giao dch thc t ti thi im phát sinh.
Riêng trng hp nhn trc tin ca ngi mua bng ngoi t thì khi iu kin ghi nhn doanh thu, thu nhp, bên N Tài khon 131 tng ng vi s tin nhn trc c ghi nhn theo t giá ghi s thc t ích danh ti thi im nhn ng trc.
- Khi thu hi n phi thu (bên Có Tài khon phi thu), doanh nghip c la chn t giá ghi s bình quân gia quyn ca các khon n phi thu i vi tng i tng công n hoc t giá giao dch thc t ti thi im thu hi n.
Riêng trng hp nhn trc ca ngi mua thì bên Có Tài khon 131 áp dng t giá giao dch thc t ti thi im nhn ng trc.
5. Trng hp doanh nghip s dng t giá giao dch thc t hch toán bên Có các tài khon phi thu, khon chênh lch t giá hi oái phát sinh trong k c ghi nhn ngay ti thi im phát sinh giao dch hoc ghi nhn nh k tùy
12
theo c im hot ng sn xut kinh doanh và yêu cu qun lý ca doanh nghip. ng thi, nu ti thi im cui k k toán:
- Các tài khon phi thu không còn s d nguyên t thì doanh nghip phi kt chuyn toàn b chênh lch t giá hi oái phát sinh trong k vào doanh thu hot ng tài chính hoc chi phí tài chính ca k báo cáo.
- Các tài khon phi thu còn s d nguyên t thì doanh nghip phi ánh giá li theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
6. Ti thi im lp Báo cáo tài chính, doanh nghip phi ánh giá li các khon phi thu là khon mc tin t có gc ngoi t theo t giá chuyn khon trung bình cui k ca ngân hàng thng mi ni doanh nghip thng xuyên có giao dch.
Vic xác nh t giá chuyn khon trung bình và x lý chênh lch t giá do ánh giá li khon n phi thu là khon mc tin t có gc ngoi t c thc hin theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
7. Các khon n phi thu là khon mc tin t có gc ngoi t nu khó có kh nng thu hi ti thi im cui k thì vn phi lp d phòng phi thu khó òi theo quy nh.
iu 17. Tài khon 131 - Phi thu ca khách hàng 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh các khon n phi thu và tình hình thanh toán các khon n phi thu ca doanh nghip vi khách hàng v tin bán sn phm, hàng hóa, BST, TSC, các khon u t tài chính, cung cp dch v. Tài khon này còn dùng phn ánh các khon phi thu ca ngi nhn thu XDCB vi ngi giao thu v khi lng công tác XDCB ã hoàn thành. Không phn ánh vào tài khon này các nghip v thu tin ngay.
b) Khon phi thu ca khách hàng cn c hch toán chi tit cho tng i tng, tng ni dung phi thu, theo dõi chi tit k hn thu hi (trên 12 tháng hay không quá 12 tháng k t thi im lp báo cáo) và ghi chép theo tng ln thanh toán. i tng phi thu là các khách hàng có quan h kinh t vi doanh nghip v mua sn phm, hàng hoá, nhn cung cp dch v, k c TSC, bt ng sn u t, các khon u t tài chính.
c) Bên giao y thác xut khu ghi nhn trong tài khon này i vi các khon phi thu t bên nhn y thác xut khu v tin bán hàng xut khu nh các giao dch bán hàng, cung cp dch v thông thng.
d) Trong hch toán chi tit tài khon này, k toán phi tin hành phân loi các khon n, loi n có th tr úng hn, khon n khó òi hoc có kh nng không thu hi c, có cn c xác nh s trích lp d phòng phi thu khó òi hoc có bin pháp x lý i vi khon n phi thu không òi c. Khon thit hi v n phi thu khó òi sau khi tr d phòng ã trích lp c ghi nhn vào chi phí qun lý doanh nghip trong k báo cáo. Khon n khó òi ã x lý khi òi c,
13
hch toán vào thu nhp khác.
) Trong quan h bán sn phm, hàng hoá, cung cp dch v theo tho thun gia doanh nghip vi khách hàng, nu sn phm, hàng hoá, TSC, BST ã giao, dch v ã cung cp không úng theo tho thun trong hp ng kinh t thì ngi mua có th yêu cu doanh nghip gim giá hàng bán hoc tr li s hàng ã giao.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 131 - Phi thu ca khách hàng
Bên N:
- S tin phi thu ca khách hàng phát sinh trong k khi bán sn phm, hàng hóa, BST, TSC, dch v, các khon u t tài chính;
- S tin tha tr li cho khách hàng;
- ánh giá li các khon phi thu ca khách hàng là khon mc tin t có gc ngoi t ti thi im lp BCTC (trng hp t giá ngoi t tng so vi t giá ghi s k toán).
Bên Có:
- S tin khách hàng ã tr n;
- S tin ã nhn ng trc, tr trc ca khách hàng;
- Khon gim giá hàng bán tr vào n phi thu ca khách hàng;
- Doanh thu ca s hàng ã bán b ngi mua tr li (có thu GTGT hoc không có thu GTGT);
- S tin chit khu thanh toán và chit khu thng mi cho ngi mua;
- ánh giá li các khon phi thu ca khách hàng là khon mc tin t có gc ngoi t ti thi im lp BCTC (trng hp t giá ngoi t gim so vi t giá ghi s k toán).
S d bên N:
S tin còn phi thu ca khách hàng.
Tài khon này có th có s d bên Có: S d bên Có phn ánh s tin nhn trc hoc s ã thu nhiu hn s phi thu ca khách hàng chi tit theo tng i tng c th. Khi lp Báo cáo tình hình tài chính, phi ly s d chi tit theo tng i tng phi thu ca tài khon này ghi c hai ch tiêu bên "Tài sn" và bên "Ngun vn".
iu 18. Tài khon 133 - Thu GTGT c khu tr 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh s thu GTGT u vào c khu tr, ã khu tr và còn c khu tr ca doanh nghip.
b) K toán phi hch toán riêng thu GTGT u vào c khu tr và thu GTGT u vào không c khu tr. Trng hp không th hch toán riêng c
14
thì s thu GTGT u vào c hch toán vào Tài khon 133. Cui k, k toán phi xác nh s thu GTGT c khu tr và không c khu tr theo quy nh ca pháp lut v thu GTGT.
c) S thu GTGT u vào không c khu tr c tính vào giá tr tài sn c mua, giá vn ca hàng bán hoc chi phí sn xut, kinh doanh tu theo tng trng hp c th.
d) Vic xác nh s thu GTGT u vào c khu tr, kê khai, quyt toán, np thu phi tuân th theo úng quy nh ca pháp lut v thu GTGT.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 133 - Thu GTGT c khu tr
Bên N:
S thu GTGT u vào c khu tr. Bên Có:
- S thu GTGT u vào ã khu tr;
- Kt chuyn s thu GTGT u vào không c khu tr;
- Thu GTGT u vào ca vt t, hàng hóa mua vào nhng ã tr li, c chit khu, gim giá;
- S thu GTGT u vào ã c hoàn li. S d bên N:
S thu GTGT u vào còn c khu tr, s thu GTGT u vào c hoàn li nhng NSNN cha hoàn tr.
Tài khon 133 - Thu GTGT c khu tr, có 2 tài khon cp 2:
- Tài khon 1331 - Thu GTGT c khu tr ca hàng hóa, dch v: Phn ánh thu GTGT u vào c khu tr ca vt t, hàng hoá, dch v mua ngoài dùng vào sn xut, kinh doanh hàng hóa, dch v thuc i tng chu thu GTGT tính theo phng pháp khu tr thu.
- Tài khon 1332 - Thu GTGT c khu tr ca tài sn c nh: Phn ánh thu GTGT u vào ca quá trình u t, mua sm tài sn c nh, bt ng sn u t dùng vào hot ng sn xut, kinh doanh hàng hóa, dch v thuc i tng chu thu GTGT tính theo phng pháp khu tr thu.
iu 19. Tài khon 136 - Phi thu ni b 1. Nguyên tc k toán:
a) Tài khon này dùng phn ánh các khon n phi thu và tình hình thanh toán các khon n phi thu ca doanh nghip (n v cp trên) vi n v hch toán ph thuc (n v cp di) hoc gia các n v hch toán ph thuc vi nhau. Các n v cp di là n v hch toán ph thuc nhng có t chc công tác k toán nh chi nhánh, xí nghip, nhà máy...
15
b) Ni dung các khon phi thu ni b phn ánh vào tài khon 136 bao gm:
- n v cp trên:
+ Vn, qu hoc kinh phí ã giao, ã cp cho cp di;
+ Các khon cp di phi np lên cp trên theo quy nh; + Các khon nh cp di thu h;
+ Các khon ã chi, ã tr h cp di;
+ Các khon ã giao cho n v cp di thc hin khi lng giao khoán ni b và nhn li giá tr giao khoán ni b;
+ Các khon phi thu vãng lai khác.
- n v cp di hch toán ph thuc:
+ Các khon c n v cp trên cp nhng cha nhn c;
+ Giá tr sn phm, hàng hóa dch v chuyn cho n v cp trên hoc các n v ni b khác bán;
+ Doanh thu bán hàng hóa, cung cp dch v cho các n v ni b; + Các khon nh n v cp trên hoc n v ni b khác thu h;
+ Các khon ã chi, ã tr h n v cp trên và n v ni b khác; + Các khon phi thu ni b vãng lai khác.
c) Tài khon 136 phi hch toán chi tit theo tng n v cp di có quan h thanh toán và theo dõi riêng tng khon phi thu ni b. Doanh nghip cn có bin pháp ôn c gii quyt dt im các khon n phi thu ni b trong k k toán.
d) Cui k k toán, phi kim tra, i chiu và xác nhn s phát sinh, s d Tài khon 136 "Phi thu ni b", Tài khon 336 "Phi tr ni b" vi tng n v cp di có quan h theo tng ni dung thanh toán. Tin hành thanh toán bù tr theo tng khon ca tng n v cp di hch toán ph thuc hoc n v ni b khác, ng thi hch toán bù tr trên 2 Tài khon 136 “Phi thu ni b" và Tài khon 336 "Phi tr ni b" (theo chi tit tng i tng). Khi i chiu, nu có chênh lch, phi tìm nguyên nhân và iu chnh kp thi.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 136 - Phi thu ni b Bên N:
- S vn kinh doanh ã giao cho n v cp di;
- Các khon ã chi h, tr h n v cp trên hoc các n v ni b khác;
- S tin n v cp trên phi thu v, các khon n v cp di phi np lên;
- S tin n v cp di phi thu v các khon cp trên phi giao xung;
16
- S tin phi thu v bán sn phm, hàng hoá, dch v gia các n v ni b vi nhau;
- Các khon phi thu ni b khác. Bên Có:
- Thu hi vn, qu n v cp di;
- S tin ã thu v các khon phi thu trong ni b;
- Bù tr phi thu vi phi tr trong ni b vi cùng mt i tng. S d bên N: S n còn phi thu các n v ni b.
Tài khon 136 - Phi thu ni b, có 2 tài khon cp 2:
- Tài khon 1361 - Vn kinh doanh n v trc thuc: Tài khon này ch m n v cp trên phn ánh s vn kinh doanh hin có các n v cp di hch toán ph thuc do n v cp trên giao.
- Tài khon 1368 - Phi thu ni b khác: Phn ánh tt c các khon phi thu khác gia các n v ni b ngoài vn kinh doanh n v trc thuc.
iu 20. Tài khon 138 - Phi thu khác 1. Nguyên tc k toán
1.1. Tài khon này dùng phn ánh các khon n phi thu ngoài phm vi ã phn ánh Tài khon 131 - Phi thu ca khách hàng, Tài khon 136 - Phi thu ni b và tình hình thanh toán các khon n phi thu này, gm nhng ni dung ch yu sau:
- Giá tr tài sn thiu ã c phát hin nhng cha xác nh c nguyên nhân, phi ch x lý;
- Các khon phi thu v bi thng vt cht do cá nhân, tp th (trong và ngoài doanh nghip) gây ra nh mt mát, h hng vt t, hàng hóa, tin vn,... ã c x lý bt bi thng;
- Các khon cho bên khác mn bng tài sn phi tin t (nu cho mn bng tin thì phi k toán là cho vay trên TK 1288);
- Các khon chi u t XDCB, chi phí sn xut, kinh doanh nhng không c cp có thm quyn phê duyt phi thu hi;
- Các khon chi h phi thu hi, nh các khon bên nhn u thác xut, nhp khu chi h cho bên giao u thác xut, nhp khu v phí ngân hàng, phí giám nh hi quan, phí vn chuyn, bc vác, các khon thu, ...
- Tin lãi cho vay, c tc, li nhun phi thu t các hot ng u t tài chính;
- S tin hoc giá tr tài sn mà doanh nghip em i cm c, th chp, ký qu, ký cc ti các doanh nghip, t chc khác trong các quan h kinh t theo quy
17
- Các khon phi thu khác ngoài các khon trên.
1.2. Nguyên tc k toán i vi các khon cm c, th chp, ký qu, ký cc:
a) Các khon tin, tài sn em cm c, th chp ký qu, ký cc phi c theo dõi cht ch và kp thi thu hi khi ht thi hn cm c, th chp, ký qu, ký cc. Trng hp các khon ký qu, ký cc doanh nghip c quyn nhn li nhng quá hn thu hi thì doanh nghip c trích lp d phòng nh i vi các khon n phi thu khó òi.
b) Doanh nghip phi theo dõi chi tit các khon cm c, th chp ký cc, ký qu theo tng loi, tng i tng, k hn, nguyên t. Khi lp Báo cáo tài chính, nhng khon có k hn còn li di 12 tháng c phân loi là tài sn ngn hn; Nhng khon có k hn còn li t 12 tháng tr lên c phân loi là tài sn dài hn.
c) i vi tài sn a i cm c, th chp, ký qu, ký cc c phn ánh theo giá ã ghi s k toán ca doanh nghip. Khi xut tài sn phi tin t mang i cm c ghi theo giá nào thì khi thu v ghi theo giá ó. Các tài sn th chp bng giy chng nhn quyn s hu (nh bt ng sn) thì không ghi gim tài sn mà theo dõi chi tit trên s k toán (chi tit tài sn ang th chp) và thuyt minh trên Báo cáo tài chính.
d) Trng hp có các khon ký cc, ký qu bng tin hoc tng ng tin c quyn nhn li bng ngoi t thì phi ánh giá li theo t giá chuyn khon trung bình cui k ca ngân hàng thng mi ni doanh nghip thng xuyên có giao dch.
1.3. V nguyên tc trong mi trng hp phát hin thiu tài sn, phi truy tìm nguyên nhân và ngi phm li có bin pháp x lý c th. Ch hch toán vào Tài khon 1381 trng hp cha xác nh c nguyên nhân v thiu, mt mát, h hng tài sn ca doanh nghip phi ch x lý. Trng hp tài sn thiu ã xác nh c nguyên nhân và ã có biên bn x lý ngay trong k thì ghi vào các tài khon liên quan, không hch toán qua Tài khon 1381.
Giá tr hàng tn kho b hao ht, mt mát (tr hao ht trong nh mc trong quá trình thu mua c hch toán vào giá tr hàng tn kho) sau khi tr s thu bi thng c hch toán vào giá vn hàng bán.
Giá tr tài sn thiu ch x lý i vi phn giá tr còn li ca TSC thiu qua kim kê sau khi tr i phn bi thng ca các t chc, cá nhân có liên quan c hch toán vào chi phí khác ca doanh nghip.
1.4. Khon tn tht v n phi thu khác khó òi sau khi tr s d phòng ã trích lp c hch toán vào chi phí qun lý doanh nghip.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 138 - Phi thu khác
18
- Giá tr tài sn thiu ch gii quyt;
- Phi thu ca cá nhân, tp th (trong và ngoài doanh nghip) i vi tài sn thiu ã xác nh rõ nguyên nhân và có biên bn x lý ngay;
- Phi thu v tin lãi cho vay, lãi tin gi, c tc, li nhun c chia t các hot ng u t tài chính;
- Các khon chi h bên th ba phi thu hi, các khon n phi thu khác;
- Giá tr tài sn mang i cm c hoc s tin ã ký qu, ký cc;
- ánh giá li các khon phi thu khác là khon mc tin t có gc ngoi t (trng hp t giá ngoi t tng so vi t giá ghi s k toán).
Bên Có:
- Kt chuyn giá tr tài sn thiu vào các tài khon liên quan theo quyt nh ghi trong biên bn x lý;
- S tin ã thu c v các khon n phi thu khác;
- Giá tr tài sn cm c hoc s tin ký qu, ký cc ã nhn li hoc ã thanh toán;
- Khon khu tr (pht) vào tin ký qu, ký cc tính vào chi phí khác;
- ánh giá li các khon phi thu khác là khon mc tin t có gc ngoi t (trng hp t giá ngoi t gim so vi t giá ghi s k toán).
S d bên N:
Các khon n phi thu khác cha thu c.
Tài khon này có th có s d bên Có: S d bên Có phn ánh s ã thu nhiu hn s phi thu (trng hp cá bit và trong chi tit ca tng i tng c th).
Tài khon 138 - Phi thu khác, có 3 tài khon cp 2:
- Tài khon 1381 - Tài sn thiu ch x lý: Phn ánh giá tr tài sn thiu cha xác nh rõ nguyên nhân, còn ch quyt nh x lý.
- Tài khon 1386 - Cm c, th chp, ký qu, ký cc: Phn ánh s tin hoc giá tr tài sn mà doanh nghip em i cm c, ký qu, ký cc ti các doanh nghip, t chc khác trong các quan h kinh t theo quy nh ca pháp lut.
- Tài khon 1388 - Phi thu khác: Phn ánh các khon phi thu ca doanh nghip ngoài phm vi các khon phi thu phn ánh các TK 131, 133, 136, 1381, 1386 nh: Phi thu các khon c tc, li nhun, tin lãi; Phi thu các khon phi
bi thng do làm mt tin, tài sn;...
iu 21. Tài khon 141 - Tm ng 1. Nguyên tc k toán
19
a) Tài khon này dùng phn ánh các khon tm ng ca doanh nghip cho ngi lao ng trong doanh nghip và tình hình thanh toán các khon tm ng ó.
b) Khon tm ng là mt khon tin hoc vt t do doanh nghip giao cho ngi nhn tm ng thc hin nhim v sn xut, kinh doanh hoc gii quyt mt công vic nào ó c phê duyt. Ngi nhn tm ng phi là ngi lao ng làm vic ti doanh nghip. i vi ngi nhn tm ng thng xuyên (thuc các b phn cung ng vt t, qun tr, hành chính) phi c Giám c (Tng giám c) ch nh bng vn bn.
c) Ngi nhn tm ng (có t cách cá nhân hay tp th) phi chu trách nhim vi doanh nghip v s ã nhn tm ng và ch c s dng tm ng theo úng mc ích và ni dung công vic ã c phê duyt. Nu s tin nhn tm ng không s dng hoc không s dng ht phi np li qu. Ngi nhn tm ng không c chuyn s tin tm ng cho ngi khác s dng.
Khi hoàn thành, kt thúc công vic c giao, ngi nhn tm ng phi lp bng thanh toán tm ng (kèm theo chng t gc) thanh toán toàn b, dt im (theo tng ln, tng khon) s tm ng ã nhn, s tm ng ã s dng và khon chênh lch gia s ã nhn tm ng vi s ã s dng (nu có). Khon tm ng s dng không ht nu không np li qu thì phi tính tr vào lng ca ngi nhn tm ng. Trng hp chi quá s nhn tm ng thì doanh nghip s chi b sung s còn thiu.
d) Phi thanh toán dt im khon tm ng k trc mi c nhn tm ng k sau. K toán phi m s k toán chi tit theo dõi cho tng ngi nhn tm ng và ghi chép y tình hình nhn, thanh toán tm ng theo tng ln tm ng.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 141 - Tm ng Bên N:
Các khon tin, vt t ã tm ng cho ngi lao ng ca doanh nghip. Bên Có:
- Các khon tm ng ã c thanh toán;
- S tin tm ng dùng không ht nhp li qu hoc tính tr vào lng;
- Các khon vt t ã tm ng s dng không ht nhp li kho. S d bên N:
S tm ng cha thanh toán.
iu 22. Nguyên tc k toán hàng tn kho
1. Nhóm tài khon hàng tn kho c dùng phn ánh tr giá hin có và tình hình bin ng hàng tn kho ca doanh nghip (nu doanh nghip thc hin k toán hàng tn kho theo phng pháp kê khai thng xuyên) hoc c dùng phn ánh giá tr hàng tn kho u k và cui k k toán ca doanh nghip (nu
20
doanh nghip thc hin k toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k). 2. Hàng tn kho ca doanh nghip là nhng tài sn c mua vào sn
xut hoc bán trong k sn xut, kinh doanh bình thng, gm:
- Hàng mua ang i trên ng;
- Nguyên liu, vt liu;
- Công c, dng c;
- Sn phm d dang;
- Hàng gi bán.
3. Các loi sn phm, hàng hóa, vt t, tài sn nhn gi h, nhn ký gi, nhn y thác xut nhp khu, nhn gia công... không thuc quyn s hu và kim soát ca doanh nghip thì không c phn ánh là hàng tn kho.
4. K toán hàng tn kho phi c thc hin theo quy nh ca Chun mc k toán “Hàng tn kho” khi xác nh giá gc hàng tn kho, phng pháp tính giá tr hàng tn kho, xác nh giá tr thun có th thc hin c, lp d phòng gim giá hàng tn kho và ghi nhn chi phí.
5. Nguyên tc xác nh giá gc hàng tn kho c quy nh c th cho tng loi vt t, hàng hoá, theo ngun hình thành và thi im tính giá.
6. Các khon thu không c hoàn li c tính vào giá tr hàng tn kho nh: Thu GTGT u vào ca hàng tn kho không c khu tr, thu tiêu th c bit, thu nhp khu, thu bo v môi trng phi np khi mua hàng tn kho.
- Các khon chit khu thng mi, gim giá nhn c sau khi mua hàng tn kho (k c khon vi phm hp ng kinh t) phi c phân b cho s hàng tn kho trong kho, hàng ã bán, ã s dng cho sn xut kinh doanh, xây dng c bn hch toán cho phù hp:
+ Nu hàng tn kho còn tn trong kho ghi gim giá tr hàng tn kho; + Nu hàng tn kho ã bán thì ghi gim giá vn hàng bán;
+ Nu hàng tn kho ã s dng cho hot ng xây dng c bn thì ghi gim chi phí xây dng c bn.
- Khon chit khu thanh toán khi mua hàng tn kho c hch toán vào doanh thu hot ng tài chính.
7. Khi bán hàng tn kho, giá gc ca hàng tn kho ã bán c ghi nhn là chi phí sn xut, kinh doanh trong k phù hp vi doanh thu liên quan n chúng c ghi nhn và phù hp vi bn cht giao dch. Trng hp xut hàng tn kho khuyn mi, qung cáo thì thc hin theo nguyên tc:
a) Trng hp xut hàng tn kho khuyn mi, qung cáo không thu tin, 21
không kèm theo các iu kin khác nh phi mua sn phm, hàng hóa...., k toán ghi nhn giá tr hàng tn kho vào chi phí bán hàng (chi tit hàng khuyn mi, qung cáo);
b) Trng hp xut hàng tn kho khuyn mi, qung cáo nhng khách hàng ch c nhn hàng khuyn mi, qung cáo kèm theo các iu kin khác nh phi mua sn phm, hàng hóa (ví d nh mua 2 sn phm c tng 1 sn phm....) thì k toán phi phân b s tin thu c tính doanh thu cho c hàng khuyn mi, giá tr hàng khuyn mi c tính vào giá vn (trng hp này bn cht giao dch là gim giá hàng bán).
c) Trng hp dùng hàng tn kho biu tng cho ngi lao ng c trang tri bng qu khen thng, phúc li hoc tr lng cho ngi lao ng thì k toán ghi nhn doanh thu, giá vn nh giao dch bán hàng thông thng. Giá tr hàng tn kho biu tng c ghi gim qu khen thng, phúc li.
d) Khon chit khu thanh toán cho khách hàng khi bán hàng tn kho hch toán vào chi phí tài chính.
8. Khi xác nh giá tr hàng tn kho xut trong k, doanh nghip áp dng theo mt trong các phng pháp sau:
a) Phng pháp tính theo giá ích danh: Phng pháp tính theo giá ích danh c áp dng da trên giá tr thc t ca tng ln nhp hàng hoá mua vào, tng th sn phm sn xut ra nên ch áp dng cho các doanh nghip có ít mt hàng hoc mt hàng n nh và nhn din c chi tit v giá nhp ca tng lô hàng tn kho.
b) Phng pháp bình quân gia quyn: Theo phng pháp bình quân gia quyn, giá tr ca tng loi hàng tn kho c tính theo giá tr trung bình ca tng loi hàng tn kho u k và giá tr tng loi hàng tn kho c mua hoc sn xut trong k. Giá tr trung bình có th c tính theo tng k hoc sau tng lô hàng nhp v, ph thuc vào iu kin c th ca mi doanh nghip.
c) Phng pháp nhp trc, xut trc (FIFO): Phng pháp nhp trc, xut trc áp dng da trên gi nh là giá tr hàng tn kho c mua hoc c sn xut trc thì c xut trc và giá tr hàng tn kho còn li cui k là giá tr hàng tn kho c mua hoc sn xut gn thi im cui k. Theo phng pháp này thì giá tr hàng xut kho c tính theo giá ca lô hàng nhp kho thi im u k hoc gn u k, giá tr ca hàng tn kho cui k c tính theo giá ca hàng nhp kho thi im cui k hoc gn cui k còn tn kho.
Mi phng pháp tính giá tr hàng tn kho u có nhng u, nhc im nht nh. Mc chính xác và tin cy ca mi phng pháp tu thuc vào yêu cu qun lý, trình , nng lc nghip v và trình trang b công c tính toán, phng tin x lý thông tin ca doanh nghip. ng thi cng tu thuc vào yêu cu bo qun, tính phc tp v chng loi, quy cách và s bin ng ca vt t, hàng hóa doanh nghip.
22
9. i vi hàng tn kho mua vào bng ngoi t, giá mua hàng tn kho phi cn c vào t giá giao dch thc t phát sinh ghi nhn. Trng hp doanh nghip ng trc tin cho ngi bán thì phn giá tr hàng tn kho tng ng vi s tin ng trc c ghi nhn theo t giá giao dch thc t ti thi im ng trc, phn giá tr hàng tn kho tng ng vi s tin còn li c ghi nhn theo t giá giao dch thc t ti thi im ghi nhn hàng tn kho.
K toán hàng tn kho liên quan n các giao dch bng ngoi t và x lý chênh lch t giá c thc hin theo quy nh ti iu 52 Thông t này.
10. n cui niên k toán, nu xét thy giá tr hàng tn kho không thu hi do b h hng, li thi, giá bán b gim hoc chi phí hoàn thin, chi phí bán hàng tng lên thì phi ghi gim giá gc hàng tn kho cho bng giá tr thun có th thc hin c ca hàng tn kho. Giá tr thun có th thc hin c là giá bán c tính ca hàng tn kho trong k sn xut, kinh doanh bình thng tr (-) chi phí c tính hoàn thin sn phm và chi phí c tính cn thit cho vic tiêu th chúng.
Vic ghi gim giá gc hàng tn kho cho bng giá tr thun có th thc hin c c thc hin bng cách lp d phòng gim giá hàng tn kho. S d phòng gim giá hàng tn kho c lp là s chênh lch gia giá gc ca hàng tn kho ln hn giá tr thun có th thc hin c ca chúng.
Khon tn tht hoc thit hi v hàng tn kho do h hng, li thi không có kh nng thu hi c sau khi tr s d phòng gim giá hàng tn kho ã trích lp (nu có) c ghi vào giá vn hàng bán trong k.
Tt c các khon chênh lch gia khon d phòng gim giá hàng tn kho phi lp cui k k toán này ln hn khon d phòng gim giá hàng tn kho ã lp cui k k toán trc, các khon hao ht, mt mát ca hàng tn kho, sau khi ã tr (-) phn bi thng do trách nhim cá nhân gây ra và chi phí sn xut chung không phân b c ghi nhn vào giá vn hàng bán trong k. Trng hp khon d phòng gim giá hàng tn kho c lp cui k k toán này nh hn khon d phòng gim giá hàng tn kho ã lp cui k k toán trc thì s chênh lch nh hn phi c hoàn nhp ghi gim giá vn hàng bán trong k.
11. K toán hàng tn kho phi ng thi k toán chi tit c v giá tr và hin vt theo tng th, tng loi, quy cách vt t, hàng hóa theo tng a im qun lý và s dng, luôn phi m bo s khp, úng c v giá tr và hin vt gia thc t v vt t, hàng hóa vi s k toán tng hp và s k toán chi tit.
Trng hp hàng tn kho tha phát hin khi kim kê nu xác nh c là ca doanh nghip khác thì không ghi tng hàng tn kho tng ng vi khon phi tr khác.
12. Trong mt doanh nghip ch c áp dng mt trong hai phng pháp k toán hàng tn kho: Phng pháp kê khai thng xuyên hoc phng pháp kim kê nh k. Vic la chn phng pháp k toán hàng tn kho áp dng ti doanh nghip phi cn c vào c im, tính cht, s lng, chng loi vt t, hàng hóa
23
và yêu cu qun lý có s vn dng thích hp và phi c thc hin nht quán trong niên k toán.
Các phng pháp k toán hàng tn kho.
a) Phng pháp kê khai thng xuyên: Phng pháp kê khai thng xuyên là phng pháp theo dõi và phn ánh thng xuyên, liên tc, có h thng tình hình nhp, xut, tn vt t, hàng hóa trên s k toán. Trong trng hp áp dng phng pháp kê khai thng xuyên, các tài khon k toán hàng tn kho c dùng phn ánh s hin có, tình hình bin ng tng, gim ca vt t, hàng hóa. Vì vy, giá tr hàng tn kho trên s k toán có th c xác nh bt k thi im nào trong k k toán.
Cui k k toán, cn c vào s liu kim kê thc t hàng tn kho, so sánh, i chiu vi s liu hàng tn kho trên s k toán. V nguyên tc s tn kho thc t phi luôn phù hp vi s tn kho trên s k toán. Nu có chênh lch phi truy tìm nguyên nhân và có gii pháp x lý kp thi. Phng pháp kê khai thng xuyên thng áp dng cho các doanh nghip sn xut (công nghip, xây lp...) và các doanh nghip thng mi kinh doanh các mt hàng có giá tr ln nh máy móc, thit b, hàng có k thut, cht lng cao...
b) Phng pháp kim kê nh k:
- Phng pháp kim kê nh k là phng pháp hch toán cn c vào kt qu kim kê thc t phn ánh giá tr tn kho cui k vt t, hàng hóa trên s k toán tng hp và t ó tính giá tr ca hàng hóa, vt t ã xut trong k theo công thc:
Tr giá hàng xut kho trong k
=
-
Tr giá hàng tn kho cui k
- Theo phng pháp kim kê nh k, mi bin ng ca vt t, hàng hóa (nhp kho, xut kho) không theo dõi, phn ánh trên các tài khon k toán hàng tn kho. Giá tr ca vt t, hàng hóa mua và nhp kho trong k c theo dõi, phn ánh trên Tài khon 611 “Mua hàng”.
- Công tác kim kê vt t, hàng hóa c tin hành cui mi k k toán xác nh tr giá vt t, hàng hóa tn kho thc t, tr giá vt t, hàng hóa xut kho trong k (tiêu dùng cho sn xut hoc xut bán) làm cn c ghi s k toán ca Tài khon 611 “Mua hàng”. Nh vy, khi áp dng phng pháp kim kê nh k, các tài khon k toán hàng tn kho ch s dng u k k toán ( kt chuyn s d u k) và cui k k toán ( phn ánh giá tr thc t hàng tn kho cui k).
- Phng pháp kim kê nh k thng áp dng các doanh nghip có nhiu chng loi hàng hóa, vt t vi quy cách, mu mã rt khác nhau, giá tr thp, hàng hóa, vt t xut dùng hoc xut bán thng xuyên (ca hàng bán l...). Phng pháp kim kê nh k hàng tn kho có u im là n gin, gim nh khi lng công vic hch toán. Nhng chính xác v giá tr vt t, hàng hóa xut dùng, xut bán b nh hng ca cht lng công tác qun lý ti kho, quy, bn bãi.
24
13. Vic phân loi hàng tn kho là vt t hay thit b, ph tùng thay th tu thuc vào c im kinh doanh ca doanh nghip.
14. Chi phí vn chuyn, bo qun hàng tn kho phát sinh trong quá trình mua hàng hoc tip tc quá trình sn xut, ch bin thì c ghi nhn vào giá gc hàng tn kho. Chi phí vn chuyn, bo qun hàng tn kho liên quan n vic tiêu th hàng tn kho thì c tính vào chi phí bán hàng.
iu 23. Tài khon 151 - Hàng mua ang i ng 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh tr giá ca các loi hàng hóa, vt t (nguyên liu, vt liu; công c, dng c; hàng hóa) mua ngoài ã thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng n cui k vn còn ang trên ng vn chuyn, bn cng, bn bãi hoc ã v n doanh nghip nhng ang ch kim nhn nhp kho.
b) Hàng hóa, vt t c coi là thuc quyn s hu ca doanh nghip nhng cha nhp kho, bao gm:
- Hàng hóa, vt t mua ngoài ã thanh toán tin hoc ã chp nhn thanh toán nhng còn kho ngi bán, bn cng, bn bãi hoc ang trên ng vn chuyn;
- Hàng hóa, vt t mua ngoài ã v n doanh nghip nhng ang ch kim nghim, kim nhn nhp kho.
c) K toán hàng mua ang i ng c ghi nhn trên Tài khon 151 theo nguyên tc giá gc.
d) Hàng ngày, khi nhn c hóa n mua hàng nhng hàng cha v nhp kho, k toán cha ghi s mà tin hành i chiu vi hp ng kinh t và lu hóa n vào tp h s riêng: “Hàng mua ang i ng”.
Trong k, nu hàng v nhp kho, k toán cn c vào phiu nhp kho và hóa n mua hàng ghi s trc tip vào các Tài khon 152 “Nguyên liu, vt liu”, Tài khon 153 “Công c, dng c”, Tài khon 156 “Hàng hóa”.
) Nu cui k hàng vn cha v thì cn c hóa n mua hàng ghi vào Tài khon 151 “Hàng mua ang i ng”. K toán phi m chi tit theo dõi hàng mua ang i ng theo tng chng loi hàng hóa, vt t, tng lô hàng, tng hp ng kinh t.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 151 - Hàng mua ang i ng
Bên N:
- Tr giá hàng hóa, vt t ã mua ang i ng;
- Kt chuyn tr giá thc t ca hàng hóa, vt t mua ang i ng cui k (trng hp doanh nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh
25
k).
Bên Có:
- Tr giá hàng hóa, vt t ã mua ang i ng ã v nhp kho hoc ã chuyn giao thng cho khách hàng;
- Kt chuyn tr giá thc t ca hàng hóa, vt t ã mua ang i ng u k (trng hp doanh nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k).
S d bên N: Tr giá hàng hóa, vt t ã mua nhng còn ang i ng (cha v nhp kho doanh nghip).
iu 24. Tài khon 152 - Nguyên liu, vt liu 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh tr giá hin có và tình hình bin ng tng, gim ca các loi nguyên liu, vt liu trong kho ca doanh nghip. Nguyên liu, vt liu ca doanh nghip là nhng i tng lao ng mua ngoài hoc t ch bin dùng cho mc ích sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Nguyên liu, vt liu phn ánh vào tài khon này c phân loi nh sau:
- Nguyên liu, vt liu chính: Là nhng loi nguyên liu và vt liu khi tham gia vào quá trình sn xut thì cu thành thc th vt cht, thc th chính ca sn phm. Vì vy khái nim nguyên liu, vt liu chính gn lin vi tng doanh nghip sn xut c th. Trong các doanh nghip kinh doanh thng mi, dch v... không t ra khái nim vt liu chính, vt liu ph. Nguyên liu, vt liu chính cng bao gm c na thành phm mua ngoài vi mc ích tip tc quá trình sn xut, ch to ra thành phm.
- Vt liu ph: Là nhng loi vt liu khi tham gia vào quá trình sn xut, không cu thành thc th chính ca sn phm nhng có th kt hp vi vt liu chính làm thay i màu sc, mùi v, hình dáng b ngoài, tng thêm cht lng ca sn phm hoc to iu kin cho quá trình ch to sn phm c thc hin bình thng, hoc phc v cho nhu cu công ngh, k thut, bo qun óng gói; phc v cho quá trình lao ng.
- Nhiên liu: Là nhng th có tác dng cung cp nhit lng trong quá trình sn xut, kinh doanh to iu kin cho quá trình ch to sn phm din ra bình thng. Nhiên liu có th tn ti th lng, th rn và th khí.
- Vt t thay th: Là nhng vt t dùng thay th, sa cha máy móc thit b, phng tin vn ti, công c, dng c sn xut...
- Vt liu và thit b xây dng c bn: Là nhng loi vt liu và thit b c s dng cho công vic xây dng c bn. i vi thit b xây dng c bn bao gm c thit b cn lp, không cn lp, công c, khí c và vt kt cu dùng lp t vào công trình xây dng c bn.
b) K toán nhp, xut, tn kho nguyên liu, vt liu trên Tài khon 152 phi 26
c thc hin theo nguyên tc giá gc. Ni dung giá gc ca nguyên liu, vt liu c xác nh tu theo tng ngun nhp.
- Giá gc ca nguyên liu, vt liu mua ngoài, bao gm: Giá mua ghi trên hóa n, các khon thu không c hoàn li, chi phí vn chuyn, bc xp, bo qun, phân loi, bo him,... nguyên liu, vt liu t ni mua v n kho ca doanh nghip, công tác phí ca cán b thu mua, chi phí ca b phn thu mua c lp, các chi phí khác có liên quan trc tip n vic thu mua nguyên vt liu và s hao ht t nhiên trong nh mc (nu có):
+ Trng hp thu GTGT hàng nhp khu c khu tr thì giá tr ca nguyên liu, vt liu mua vào c phn ánh theo giá mua cha có thu GTGT.
+ Trng hp thu GTGT hàng nhp khu không c khu tr thì giá tr ca nguyên liu, vt liu mua vào bao gm c thu GTGT.
- Giá gc ca nguyên liu, vt liu t ch bin, bao gm: Giá thc t ca nguyên liu xut ch bin và chi phí ch bin.
- Giá gc ca nguyên liu, vt liu thuê ngoài gia công ch bin, bao gm: Giá thc t ca nguyên liu, vt liu xut thuê ngoài gia công ch bin, chi phí vn chuyn vt liu n ni ch bin và t ni ch bin v doanh nghip, tin thuê ngoài gia công ch bin.
- Giá gc ca nguyên liu nhn góp vn liên doanh, c phn là giá tr c các bên tham gia góp vn liên doanh thng nht ánh giá chp thun.
c) Vic tính tr giá ca nguyên liu, vt liu xut kho trong k, c thc hin theo mt trong các phng pháp sau:
- Phng pháp giá thc t ích danh;
- Phng pháp bình quân gia quyn sau mi ln nhp hoc cui k;
- Phng pháp nhp trc, xut trc.
Doanh nghip la chn phng pháp tính giá nào thì phi m bo tính nht quán trong c niên k toán.
d) K toán chi tit nguyên liu, vt liu phi thc hin theo tng kho, tng loi, tng nhóm, th nguyên liu, vt liu. Trng hp doanh nghip s dng giá hch toán trong k toán chi tit nhp, xut nguyên liu, vt liu, thì cui k k toán phi tính h s chênh lch gia giá thc t và giá hch toán ca nguyên liu, vt liu tính giá thc t ca nguyên liu, vt liu xut dùng trong k theo công thc:
H s chênh lch gia giá thc t và
=
tn kho u k +
giá hch toán ca NVL (1)
Giá hch toán ca NVL
tn kho u k +
27
=
x
H s chênh lch gia giá thc t và giá hch
toán ca NVL (1)
) Không phn ánh vào tài khon này i vi nguyên vt liu không thuc quyn s hu ca doanh nghip nh nguyên vt liu nhn gi h, nguyên vt liu nhn gia công, nguyên vt liu nhn t bên giao y thác xut nhp khu...
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 152 - Nguyên liu, vt liu
Bên N:
- Tr giá thc t ca nguyên liu, vt liu nhp kho do mua ngoài, t ch, thuê ngoài gia công, ch bin, nhn góp vn hoc t các ngun khác;
- Tr giá nguyên liu, vt liu tha phát hin khi kim kê;
- Kt chuyn tr giá thc t ca nguyên liu, vt liu tn kho cui k (trng hp doanh nghip k toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k).
Bên Có:
- Tr giá thc t ca nguyên liu, vt liu xut kho dùng vào sn xut, kinh doanh, bán, thuê ngoài gia công ch bin hoc a i góp vn;
- Tr giá nguyên liu, vt liu tr li ngi bán hoc c gim giá hàng mua;
- Chit khu thng mi c hng khi mua nguyên liu, vt liu;
- Tr giá nguyên liu, vt liu hao ht, mt mát phát hin khi kim kê;
- Kt chuyn tr giá thc t ca nguyên liu, vt liu tn kho u k (trng hp doanh nghip k toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k).
S d bên N:
Tr giá thc t ca nguyên liu, vt liu tn kho cui k. iu 25. Tài khon 153 - Công c, dng c
1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh tr giá hin có và tình hình bin ng tng, gim các loi công c, dng c ca doanh nghip. Công c, dng c là nhng t liu lao ng không có các tiêu chun v giá tr và thi gian s dng quy nh i vi TSC. Vì vy công c, dng c c qun lý và hch toán nh nguyên liu, vt liu. Theo quy nh hin hành, nhng t liu lao ng sau ây nu không tiêu chun ghi nhn TSC thì c ghi nhn là công c, dng c:
- Các à giáo, ván khuôn, công c, dng c gá lp chuyên dùng cho sn xut xây lp;
- Các loi bao bì bán kèm theo hàng hóa có tính tin riêng, nhng trong quá trình bo qun hàng hóa vn chuyn trên ng và d tr trong kho có tính giá tr
28
hao mòn tr dn giá tr ca bao bì;
- Nhng dng c, ngh bng thu tinh, sành, s;
- Phng tin qun lý, dùng vn phòng;
- Qun áo, giày dép chuyên dùng làm vic,...
b) K toán nhp, xut, tn kho công c, dng c trên Tài khon 153 c thc hin theo giá gc. Nguyên tc xác nh giá gc nhp kho công c, dng c c thc hin nh quy nh i vi nguyên liu, vt liu (xem gii thích TK 152).
c) Vic tính giá tr công c, dng c xut kho cng c thc hin theo mt trong ba phng pháp sau:
- Phng pháp Nhp trc - Xut trc;
- Phng pháp giá thc t ích danh;
- Phng pháp bình quân gia quyn sau mi ln nhp hoc cui k.
d) K toán chi tit công c, dng c phi thc hin theo tng kho, tng loi, tng nhóm, tng th công c, dng c. Công c, dng c xut dùng cho sn xut, kinh doanh, cho thuê phi c theo dõi v hin vt và giá tr trên s k toán chi tit theo ni s dng, theo i tng thuê và ngi chu trách nhim vt cht. i vi công c, dng c có giá tr ln, quý him phi có th thc bo qun c bit.
) i vi các công c, dng c có giá tr nh khi xut dùng cho sn xut, kinh doanh phi ghi nhn toàn b mt ln vào chi phí sn xut, kinh doanh.
e) Trng hp công c, dng c, bao bì luân chuyn, dùng cho thuê xut dùng hoc cho thuê liên quan n hot ng sn xut, kinh doanh trong nhiu k k toán thì c ghi nhn vào Tài khon 242 “Chi phí tr trc” và phân b dn vào giá vn hàng bán hoc chi phí sn xut kinh doanh theo tng b phn s dng.
2. Kt cu và ni dung phn ánh ca Tài khon 153 - Công c, dng c Bên N:
- Tr giá thc t ca công c, dng c nhp kho do mua ngoài, t ch, thuê ngoài gia công ch bin, nhn góp vn;
- Tr giá công c, dng c cho thuê nhp li kho;
- Tr giá thc t ca công c, dng c tha phát hin khi kim kê;
- Kt chuyn tr giá thc t ca công c, dng c tn kho cui k (trng hp doanh nghip k toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k).
Bên Có:
- Tr giá thc t ca công c, dng c xut kho s dng cho sn xut, kinh doanh, cho thuê hoc góp vn;
- Chit khu thng mi c hng khi mua công c, dng c;
- Tr giá công c, dng c tr li cho ngi bán hoc c ngi bán gim 29
giá;
- Tr giá công c, dng c thiu phát hin khi kim kê;
- Kt chuyn tr giá thc t ca công c, dng c tn kho u k (trng hp doanh nghip k toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k).
S d bên N: Tr giá thc t ca công c, dng c tn kho cui k. iu 26. Tài khon 154 - Chi phí sn xut, kinh doanh d dang 1. Nguyên tc k toán
a) Tài khon này dùng phn ánh tng hp chi phí sn xut, kinh doanh phc v cho vic tính giá thành sn phm, dch v doanh nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kê khai thng xuyên. nhng doanh nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê nh k, Tài khon 154 ch phn ánh giá tr thc t ca sn phm, dch v d dang u k và cui k.
b) Tài khon 154 "Chi phí sn xut, kinh doanh d dang" phn ánh chi phí sn xut, kinh doanh phát sinh trong k; chi phí sn xut, kinh doanh ca khi lng sn phm, dch v hoàn thành trong k; chi phí sn xut, kinh doanh d dang u k, cui k ca các hot ng sn xut, kinh doanh chính, ph và thuê ngoài gia công ch bin các doanh nghip sn xut hoc các doanh nghip kinh doanh dch v. Tài khon 154 cng phn ánh chi phí sn xut, kinh doanh ca các hot ng sn xut, gia công ch bin, hoc cung cp dch v ca cá