Kıbrıs’ta Gençlik - UNESCO · Kıbrıs’ta ilk defa hazırlanan Kıbrıs İnsan Gelişim...

Kıbrıs’ta GençlikKıbrıs İnsan Gelişim Raporu 2009

GENEL BAKIŞ

Emeller, Yaşam Tarzları ve Yetkilendirme

Telif Hakkı © 2009.

United Nations Development Programme (Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı).

Kıbrıs’ta Yayınlanmıştır.

Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, UNDP Action for Cooperation and Trust’ın yazılı izni olmadan, fotokopiyoluyla veya elektronik, mekanik ve sair suretlerle kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, kayda alınamaz.Rapordaki hiçbir analiz veya politika önerisi Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın, üye Devletlerin veya onun icrakurulunun görüşlerini yansıtmamaktadır. Bu rapor UNDP’nin Kıbrıs’ta barış inşa programı, Action for Cooperation andTrust tarafından finanse edilen bağımsız yazarların ürünüdür.

Kıbrıs’ta GençlikEmeller, Yaşam Tarzları ve Yetkilendirme

Kıbrıs İnsan Gelişim Raporu 2009

GENEL BAKIŞ

Birçok kişi ve kuruluşun cömert katkıları olmadan bu raporunhazırlanması mümkün olamazdı

03GENEL BAKIŞ: KIBRIS İNSAN GELIŞIM RAPORU 2009

Teşekkür

Proje Koordinatörleri ve Baş YazarlarNicos Peristianis - University of Nicosia, Muharrem Faiz – Kıbrıs Sosyal ve EkonomikAraştırmalar Merkezi (KADEM)

Ekip Elisa Bosio, İsmet Cabacaba, Christoforos Christoforou, Fatma Erbilek, Katerina Kokkinou,Stelios Stylianou, Burcu Süerdem, Eliz Tevfik, Anthi Violari

Katkı KoyanlarTarihsel Diyalog ve Araştırma Derneği, Mine Atlı - KAYAD, Costa Constanti –Intercollege/University of Nicosia, Andrey Ivanov - UNDP Bratislava, Kıbrıs ÖğrenmeZorlukları Ağı, Michalis Koutsoulis - University of Nicosia, Alexis Lyras - Doves OlympicMovement, Siobhan McEvoy-Levy - Butler Universitesi, Haji Mike - Olive Tree Music,Constantinos Phellas - University of Nicosia, Charis Psaltis - University of Cyprus,Chrystalleni Socratous - Soma Akriton Gençlik Organizasyonu, Charalambos Vrasidas -Centre for the Advancement of Research and Development in Educational Technology(CARDET), Ali Yaman - Uzlaşım Derneği

EleştirmenlerKimberly Foukaris - USAID, Nicos Kartakoulis - University of Nicosia, Erol Kaymak -Bağımsız Araştırmacı, Alexandros Lordos - Bağımsız Araştırmacı, Alexis Lyras - DovesOlympic Movement, Spyros Spyrou - European University Cyprus

Gençlik Danışma KuruluBahar Aktuna, Alexia Alexandrou, Evrim Benzetsel, Jonathan Boyadjian, Görkem Çelebioğlu,İlke Dağlı, Turgut Denizgil, Katerina Elia, Çağıl Ener, Buğra Gazioğlu, Aristotle Glykis, NicolasHadjianastasi, Mertkan Hamit, Cemre İpçiler, Joanna Kamma, Rüyam Karaca, MelissaMavris, Socrates Panagi, Andreas Protopapas, Michaella Savva, Buket Sezanay, Maria Tsiarta,Nicos Tsolias ve Danyal Öztaş Tum

UNDP-ACT EkibiJaco Cilliers, Christopher Louise, Pembe Mentesh, Stavroula Georgiadou, Nilgün Arif, EleniSophocleous

ÇevirmenlerMehmet Baki, Nikolas Defteras, Eylem Kanol, Katerina Kokkinou, Elli Nicolaou

Ayrıca, ada genelinde Gençlik Eğilimler Araştırması’na ve “derinlemesine görüşmelere”katılan tüm gençleri selamlıyoruz. Yazarlar, RAI Consultants, ve özellikle Anna Thomas’a ve“odaklanmış grup tartışmalarına” katılan gençlere teşekkürü bir borç bilirler.

Kapak Desen ve BaskıIMH

04 GENEL BAKIŞ: KIBRIS İNSAN GELIŞIM RAPORU 2009

İlk kez bir Kıbrıs Gençlik Sözleşmesi’nin yaratılması anlamına da gelen bu raporunüretilmesi projenin başlıca başarılarından biri olmuştur. Sözleşme, Kıbrıs’ın geleceğikonusundaki vizyonunu birlikte tasarlayan Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkler tarafındanüretilmiştir. Aşağıda bu sözleşmenin bazı çok önemli makaleleri bulunmaktadır.Sözleşmenin tam metni bu kitapçığın arkasında bulunmaktadır. .

Biz, Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum toplumlarından genç insanlar olarakyaşamlarımızı, ilgi alanlarımızı ve sorunlarımızı birlikte dikkate alarak, adaüzerinde tam ve üretken bir yaşam ve güvenli ortak gelecek için elzem olan,vatandaşlarımızla paylaşmayı arzuladığımız bir dizi öneri üzerinde anlaşmışbulunuyoruz.

Eğitim:- Toplum içindeki değişimleri yansıtan, ve farklılığa, hoşgörü, kültürel farklılık ve birlikte-

yaşam ve sorunları barışçıl araçlarla çözme değerlerini besleme konusunda öncü roloynayan bir eğitim sistemi istiyoruz. .

Bağımsızlık ve Söz Hakkı Özgürlüğü:- Gençler de dahil olmak üzere her toplum üyesinin görüşlerini herhangi bir ayrımcılığa veya

fiziksel şiddete maruz kalmadan, özgürce ve güven içinde ifade edebilmesi gerektiğineinanıyoruz. .

Sosyo-politik Katılım:- Kıbrıs kamuoyuna ve sivil toplumuna katkı koyanların değerli bir kesimi olarak dikkate

alınmamız ve kabul edilmemiz gerektiğini hissediyoruz. Bunun için her düzeyde politikkararlarda yer almamıza olanak sağlayacak mekanizmaları tam olarak destekleyeceğiz.

Barış ve Uzlaşım:- İki toplum üyeleri arasında köprüler inşa etme konusunda itici güç olabilmek için ihtiyaç

duyulan olanakların, desteğin ve cesaretlendirmenin temin edilmesi. .

- Güçlü, ortak ve kuşatıcı bir medeni Kıbrıs kimliğini teşvik etmek ve “Kıbrıslı”lığı hemKıbrıslı Rumları, hem de Kıbrıslı Türkleri tanımlayan bir terim olarak kabul etmek.

- ‘Farklılıklar içeren Birlik’ olarak kapsayıcı bir Kıbrıs toplumu ve gençliğinin yaratılmasınıdesteklemek, diğer kültürler konusunda toleranslı, saygılı ve değişikliklere açık olmak.

Kıbrıs’ın gençleri olarak bizler:

Genç KıbrıslılaraBir Ses

Sözleşmenin tam metni kitapçığın sonunda bulunmaktadır.

Kıbrıs’ta ilk defa hazırlanan Kıbrıs İnsan GelişimR a p o r u , a d a d a ya ş a ya n g e n ç i n s a n l a r ı nhayatlarına ve amaçlarına odaklanmıştır1. İlk kezparalel olarak, hem Kıbrıslı Rum hem de KıbrıslıTürk Toplumu’nun gençlerinin hayatlarını farklıaçı lardan detayl ı olarak incelediği iç in buraporun bir eşi daha bulunmamaktadır. Bu kaydadeğer bir gelişmedir. Çünkü Genç Kıbrıslılar ikit o p l u m u n u z u n s ü r e d e n b e r i d i r d e v a medenbölünmüşlüğünden dolayı, birbirlerindenayrı büyümüşlerdir. .

Bu rapor; Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı(BMKP)’nın Güven ve İşbirl iği için Hareketprogramının 2007 ve 2009 y ı l lar ı arasındadesteklediği Gençlik Diyalog Projesi’nin birparçasıdır. Rapor büyük ölçüde Kasım 2007 veMart 2008 tarihleri arasında, 1,600’ün üzerindegenç Kıbrısl ı i le ada çapında yapılan genişkapsamlı bir araştırmaya, Gençlik Beklentileri/Emelleri Araştırması (Youth Aspirations Survey –YAS1)’na ve 60 adet genç ile derinlemesinegörüşmeye dayanarak hazırlanmıştır. İlk yapılanaraştırmadan kısa süre sonra meydana geleng e l i ş m e le r y ü z ü n d e n , k i b u n l a r a K ı b r ı sCumhuriyet i ’nde seçi len yeni hükümet vebununla birlikte adadaki politik soruna bir çözümbulmak için tekrar harekete geçilmesi dahildir,Temmuz 2008’de bir takip çalışması (YAS2)yapılmıştır. .

Ya p ı l a n a r a ş t ı r m a d a , “ K a t ı l ı m c ı E y l e mAraştırması ve Yorumlayıcı Çoğaltma” adıa l t ı n d a i k i m o d e r n a r a ş t ı r m a t e k n i ğ ikullanılmıştır. Bu tekniklerin ilki toplumlar vegruplar içindeki gelişimi ve değişimi amaçlayanbir metodoloji , ikincisi ise gençlik üzerinearaştırma yerine gençlik ile birlikte araştırmayapmaya odaklanır. Sözü geçen bu araştırmatekniklerini etkili bir şekilde uygulayabilmek veKıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençlerini projeninher alanına etkin bir şekilde dahil edebilmekiçin, 12 Kıbrıslı Rum ve 12 Kıbrıslı Türk gençtenoluşan bir Gençlik \Danışma Kurulu (YouthAdvisory Board) oluşturulmuştur2. Destekleyicik o n u m u n d a k i G e n ç l i k D a n ı ş m a K u r u l u ,anketinyorumlanmasında araştırma ekibineyardımcı olmuştur. .

2009 Kıbrıs İnsan Gelişim Raporu’nun özeti olanbu kitapçık, araştırma çalışmasından seçilmişb u l g u l a r ı s u n m a k t a v e G e n ç l i kD a n ı ş m a K u r u l u ’ n d a n a l ı n a n v e r i l e r l ehazırlanmış olan Kıbrıs Gençlik Sözleşmesi’niiçermektedir. Bu sözleşmenin, genç Kıbrıslılar’ınbarış sürecinde ve ülkelerinin geleceklerininşekillenmesinde oynadıkları rolü teşvik etmesi veg ü ç l e n d i r m e s i ü m i t e d i l m e k t e d i r .


Kıbrıslı Gençlik –Emeller, Yaşam Tarzlarıve Yetkilendirme

179 ülke arasında23‘üncü

147 ülke arasında30‘uncu

179 ülke arasında72‘nci



İnsan Gelişme Endeksi ve Kıbrıs’taki Diğer Gelişme Göstergeleri - 2008Beklenen yaşam

süresi(yıl)

Yetişkin okur-yazar oranı(15 yaş ve

üstününün %si)

Birleşik ilkokul,lise ve yüksek

okul kaydolma oranı(%)

Gayri Safi YurtiçiHasıla Dağılımı

(SAGP US$)

GenelIGE Değeri

79.0 97.6 77.6 25,837 0.912

Adadaki politik sorun, Kıbrıs’taki insan gelişiminin önünde birengel teşkil etmektedir

“Düşünceli vekendini adamışküçük bir grupvatandaşın,dünyayıdeğiştirebilecekleri konusundahiç süphenizolmasın.”Margaret Mead

İnsan gelişme yaklaşımı, gelişimi ölçmek içinkullanılan milli gelir ve ekonomik büyüme gibigöstergelerden öteye gitmeyi amaçlar. Buyaklaşım bireyleri, gelişme sürecinin merkezineyerleştirerek onların seçeneklerini çoğaltmayıh e d e f le r. B u a m a ç d o ğ r u l t u s u n d a y e n ib ir çevre yaratılması ve bu çerçevede insanlara

yeteneklerini geliştirip en yüksek kapasitedekullanmaları için imkan sağlanması hedeflenir,ki bu da bireylerin istekleri ve ilgi alanlarıylaörtüşüp üretken ve tatmin edic i yaşamlarsürebilmelerini sağlar. Kıbrıs’taki İnsan GelişimEndeksi3 (HDI) 0.912’dir ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ni179 ü lke aras ında 30 ’uncu s ı raya koyar 4 .

Kıbrıs’taki polit ik durum nedeniyle, her ikitoplumun bireyleri de farklı yönlerden zararauğradılar. Bu zararlar adadaki insan gelişiminizorlaştırmış ve hatta engellemiştir. Kıbrıslı Rumv e K ı b r ı s l ı Tü r k g e n ç le r i n i n ç o ğ u n l u ğ ubirbirlerinden ayrı ve birbirlerinin hayatları veamaçları konusunda bilgi edinme hakkındanmahrum büyüdü. Bunu dikkate alacak olursak,

Kıbrıs sorununun olası bir çözümü en çokKıbrıslı gençleri etkileyecektir, çünkü çözümonlar ın ve gelecek nes i l ler in hayat lar ınadoğrudan etki edecektir. Değişimin ve barışınelç i ler i o lan Kıbr ıs l ı Rum ve Kıbr ıs l ı Türkgençleri, ülkelerinin gelişiminde ve devam edenbarış sürecinde, önemli, gerekli ve değerli bir roloy n a m a l a r ı i ç i n ye t k i le n d i r i l m e l i d i r le r.

Çocukluk i le yetişkinl ik arasında özel birkategori olan ‘gençlik’, endüstri devrimine vemodern toplumun yükselişiyle bağlantılı olanb i r k a v r a m d ı r. G e n ç l i k k a v r a m ı n ı noluşturulması tarihe, zamana, mekana veülkeye bağlı olarak değişir. Sosyal bilimciler,‘genç l iğ in ’ evrensel b i r kavram o lmadığ ıkonusunda genel olarak hemfikirdirler. Çocuklukile yetişkinlik arasında özel bir kategori olan‘gençlik’, endüs oluşturulması tarihe, zamana,mekana ve ülkeye bağlı olarak değişir. 1960yılındaki bağımsızlıktan ve özellikle de 1974 yılı veonun doğurduğu sonuçlardan sonra Kıbrıs çoksüratli bir değişim sürecine girmiştir. Tarımadayalı bir ekonomiden servis sektörüne dayalıolan bir ekonomiye geçilmiş, kit le eğit imi,modernleşme, şehirleşme ve kitle i let işimaraçlarının yayılması, tüketici toplumunungelişmesi ve kadının işgücüne dahil olması gibiendekslerde de dramatik bir artış sağlanmıştır.Bu değişim ‘gençlik’ döneminin daha öncesine,yani geleneksel Kıbrıs toplumuna oranla, epeyceuzamasına neden olmuştur. Bugün Kıbrıslıg e n ç l e r, b a t ı t o p l u m u n d a k i g e n ç l e r i nkarşı laşt ıklar ı zorluklarla yüz yüzeler. Busorunlar genç Kıbrıslılar için daha da zorluk

teşkil ediyor, çünkü onlar çok geleneksel biryapıdan daha modern olanına geçiş sürecindeyollarını bulmak zorundalar. .

Günümüzde genç Kıbrıslılar, doğduklarından beribölgesel o larak bölünmüş o lan b ir adadayaşıyorlar. Kıbrıs’ın tarihi sömürge kontrolündençıkması, İngiliz egemenliğinden bağımsızlığınkazanılması (1960), toplumlar arası çatışma (60’lıyılların ortaları)8, Atina’dan askeri cunta desteklibir Kıbrıslı Rum darbesi ve bunu takiben gelişenTürkiye’nin tepkisi9 (Temmuz 1974), şiddete, cankaybına ve adanın fiilen bölünmesine yol açtı.

Bu bölünmeden dolayı Kıbrıs’taki gençlerle ilgilidemografik verilerin net bir tabloda sergilenmesizorlaşıyor. Buna rağmen 15 ve 24 yaşları arasındaolan genç Kıbrıslılar’ın sayılarının 134,900 ile147,900 arasında olduğu ve toplam nüfusunortalama %15.5’ini oluşturduğu tahmin ediliyor.10

Bu toplam 121,200’ü Kıbrıslı Rum gençten ve13,700 ile 26,700 arası ise Kıbrıslı Türk gençten11

oluşmaktadır. Buna ek olarak, Kıbrıs AB üyeülkeleri arasında en genç nüfuslardan birinesahiptir. .


Gençlik gelişimi, gençlerin yeteneklerini geliştirmelerinde araçolarak kullanılabilir ve böylece gençlerin yetkilendirilmesine vedaha geniş kapsamlı kişisel ve sosyal sorumluluk bilincininoluşturulmasına katkı koyabilir

Kıbrıs gençliği, kendilerine miras kalmış karmaşık bir bölünmüşlükve belirsiz bir gelecekle mücadele ederek, çocukluktan erişkinliğeilerlemektedirler

Kıbrıslı gençlerinyetkilendirilmesi

her ne kadarebeveynlerin,

eğitmenlerin, siviltoplumun, medya ve

iki toplumunliderlerinin görevi

olsa da, gençKıbrıslılar da var

olan yetkilendirmefırsatlarını arayıp,

bu fırsatlardantam olarak

yararlanmalıdırlar.Böylece KıbrıslıRum ve Kıbrıslı

Türk gençlerkapasitelerinin

tamamını kullanmayolunda

ilerleyebileceklerdir.

Bu raporda insan gelişiminin, özellikle Kıbrısgençliğinin gel işimine odaklanmış olduğugörülebilir. Gençlik gelişimi, kısaca belirtmekgerekirse genç bir bireyin giderek gelişen sosyalçevresini anlama ve etkileyebilme kapasitesidir.Gençlik gelişiminin mutlak amacı, bir toplum veülkede yetişen tüm gençlerin en iyi şekildegelişmelerini sağlamaktır. Gençlerin gelişiminitemin edecek yo l lardan b i r i de genç ler inkendilerinin aktif katılımcılığıdır. Sosyo-politikkat ı l ım arac ı l ığ ı y la bu genç b irey ler, yen iyetenekler ve kabiliyetler edinebilecekleri veyavar olanları geliştirebilecekleri aktivitelere dahilolurlar ve bu vesileyle olgunlaşabilirler. Buyetenekleri geliştirdikleri takdirde, genç insanlareğitim, istihdam ve sosyo-politik katılım gibih a y a t l a r ı n ı n t ü m ö n e m l i a l a n l a r ı n d a ,güçlenebilecek ve yetkilenebilecekler. Yetkilenme,sorumluluk sahibi olmadangerçekleşemez.G e n ç l e r ; c a m i a l a r ı n ı n , ç e v r e l e r i n i n v etoplumlarının sosyo-politikgelişimine yönelik,bireysel ve sosyal sorumluluk bilinci edinmeyiöğrenmelidirler. Sorumluluk bilincine sahipoldukları ve yetkilendirildikleri takdirde Kıbrıslıgençler kendi hayatlarını etkileyen kararları almasüreçlerine katkı koyabilirler. Ayrıca, kendilerinii lg i lend i ren öneml i hususlarda hareketegeçebilecekler. .

Gençlik yetkilendirmesi iki alt süreci olan,gençler ve yetişkinler arasında karşılıklı birortaklık süreci olarak tanımlanabilir5. İlk süreçolan “yetişkin alt süreci”, yetişkinlerin gençler

için samimi bir sosyal ortam sağlayarak vegençlerin yetkilenmelerine yardım edip, onlarauygun bir ortam yaratmasını kapsar. İkinci süreçolan “gençlik alt süreci” ise, gençlerin dahakatılımcı olarak, kendilerine sunulan imkanlarınfarkına vararak ve yaratıcı değişimi taahhütederek, yetkilenmeleriyle yürütülür. Bundandolayı, gençlik yetkilendirme süreci gençliğinkapasitesinin arttırılmasıyla gelişebilir ki bununkazanılması iç in de gerekl i olan, gençlerek a r ş ı l a ş t ı k l a r ı z o r l u k l a r ı n ü s t e s i n d e ng e l e b i l m e l e r i i ç i n s ü r e k l i f ı r s a t l a r ı nt a n ı n m a s ı d ı r 6 . .

Kıbrıs’ta bu tür süreçler adanın bölünmüşolmasından ve bu bölünmüşlüğün getirdiğisosyo-ekonomik ve politik sonuçlardan dolayızorlaşmıştır. Bu duruma rağmen Kıbrıs’takigençliğin yetkilendirilmesi süreci, yetişkinler vegenç insanların ortakl ığa odaklanmasıylapaylaşılmalıdır. Böylelikle gençler artık yalnızcaproblem veya kurban olarak değil de, toplumdai ş b i r l i ğ i y a p a b i l e c e k k i m s e l e r o l a r a ka l g ı l a n a b i l i r l e r 7 . K ı b r ı s l ı g e n ç l e r i nyetkilendirilmesi her ne kadar ebeveynlerin,eğitmenlerin, sivil toplumun, medya ve ikitoplumun liderlerinin görevi olsa da, gençKıbrıslılar da var olan yetkilendirme fırsatlarınıa r a y ı p , b u f ı r s a t l a r d a n t a m o l a r a kyararlanmalıdırlar. Böylece Kıbrıslı Rum veKıbrıslı Türk gençler kapasitelerinin tamamınıkul lanma yolunda i ler leyebi leceklerd ir.

G ü n ü m ü z d e K ı b r ı s l ı G e n ç l e r, e ş l e r i n i ,okuyacakları bölümü ve edinecekleri işi seçmekonusunda -geçmişe nazaran- daha özgürler.B u n a ra ğ m e n , a i le b i r i m i m o d e r n K ı b r ı stoplumunda önemli bir rol oynamaya devamediyor ve Kıbrıslı gençlerin hayatlarını da ciddi birşekilde etkiliyor. Birçok genç, Kıbrıslı ailelerineolan bağlılıklarını büyük ölçüde sürdürüyor.Bunun nedeni ailelerin onların eğitimlerinefinansal katkıda bulunmaları, iş bulmalarındayardımcı olmaları, evliliklerinde kendilerineyaşayacak ev vermeleri ve çocuk bakımındayard ımcı o lmalar ıd ı r. Genel o larak , gençKıbrıslılar’a aileleri büyük ölçüde destek oluyorve sonuçta, bu gençler güvence altında ve aşırı

k o r u n a k l ı b i r ç e v r e d e b ü y ü y o r l a r. B u“güvence”nin diğer bir yüzü ise, Kıbrıslı gençliğinaileleriyle ile olan ilişkilerinin beraberindebağımlılığı getirmesi ve dolayısıyla bu etkileşiminhayatlarının eğitim, yaşam tarzı ve sosyo-politikkatılım gibi alanlarına da yayılmasına ve birtakım problemlerin ortaya çıkmasına sebepolmasıdır. .

Genç Kıbrıslılar’ın ailelerinin davranışlarını,“ithaf” olarak sınıflandırabilsek de, aileye olan buu z u n s ü re n b a ğ ı m l ı l ı k – k i b u b i re y le r i nyetişkinliklerine kadar sürebiliyor – aslındaK ı b r ı s l ı g e n ç l e r i n b a ğ ı m s ı z l ı ğ ı n ı v eyetkilendirilmelerini engelliyor. .

Geleneksel olarak, Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türktoplumunda aile hep sosyal, ekonomik ve ahlakibirimi oluşturmuştur. Kıbrıs toplumu dramatikdeğişimler geçirmiş olsa bile, aile merkezikurum olarak kalmıştır. Geleneksel Kıbrıstoplumunda, cinsiyetlerin keskin bir şekildeayrılmış olması, iş bölümünde, erkek ile kadınınailedeki ve toplumdaki rollerinde görülebiliyordu.

Zamanla genç Kıbrıslı Rumlar’ın ve KıbrıslıTürkler’in cinsiyet rolleri değişmeye başladı. Budeğ iş im temel o larak eğ i t im ve i s t ihdamalanındaki gelişmeler sonucu oluştu. Gençinsanlar daha iyi eğitim alıp, hızla gelişen kentselmerkezlerde iş bulma şansını yakaladılar veböylece ailelerinden daha bağımsız olmayabaşladılar. .

Kıbrıs sorununu çözmek için birçok girişimsonuçsuz kalmıştır. Buna rağmen 1990’lardayakınlaşma yanlısı toplumlar arası görüşmeler veiki toplumlu hareketin ve de politik güçlerinakt iv i teler i sayesinde ik i toplum arasındatemaslar azımsanmayacak oranda gelişti. 2003yılında, Yeşil Hat boyunca geçiş noktaları açılmış,yerinden edilmiş insanların evlerini ve köyleriniziyaret etme imkanı sağlanmış ve uzun zamandırayrı kalan iki toplumun birbirleriyle etkileşmeimkanı – her ne kadar belirli sınırlar dahilindeolsa da – tanınmıştı. Kapıların açılmasından kısabir süre sonra 1 Mayıs 2004’te Kıbrıs, AvrupaBirl iği ’ne katı ldı . .

Üyeliğe giden süreçte, adanın AB’ye birleşikgirebilmesi için BM uzlaşma girişimlerini artırdı.BM girişimleri, Kıbrıs sorununun çözümlenmesiiçin kapsamlı bir planın düzenlenmesine yol açtı.Bu plan Annan Planı olarak bilindi. Plan 24 Nisan2004’te paralel olarak referanduma sunuldu vereferandumun sonucunda, Kıbrıslı Türkler’in%65’i Planı kabul ederken, Kıbrıslı Rumlar’ın ise

%76’sı planı reddetti. Sonuçta Kıbrıs, bölünmüşbir halde, bir iki gün içinde AB’ye üye oldu vedolayısıyla müktesebat sadece adanın güneyindeuygulamaya konuldu. Referandumlardan sonrakiyı l larda Kıbrıs sorununun çözümüyle i lgi l igelişmeler, bir durgunluk sürecine girdi. Yaşananyaklaşım süreci sonrasında olan seçimlerde heriki tarafta da yeni liderler seçildi ve bu gelişme,K ı b r ı s s o r u n u n a e n s o n u n d a b i r ç ö z ü mbulabilmek için harekete geçmek yolundakiyenilenen girişimleri teşvik etti. . .İ n s a n G e l i ş i m R a p o r u g e n ç i n s a n l a r ı nh a y a t l a r ı n ı n s o s y o - e k o n o m i k v e p o l i t i kniteliklerini, gençlik yetkilendirme ve sorumlulukdenklemiyle bağdaştırarak, genç insanlarıngünlük yaşamlarındaki bu etkenlerin, gençlerinbarış ve uzlaşma sürecine gerçek bir katkıkoyabilme kapasitelerini nasıl etkilediğini analizeder. Bu bağlamda genç Kıbrıslılar’ın evlerindeki,eğit im gördükleri ve işledikleri yerlerdekiyaşamlarını ve beklentilerini inceler. .


Kıbrıs İle İlgili Kısa Bilgiler

Güçlü ve güvenli bir aile yaşamı geleneği, bireyselliği ve gençinsanların yetkilenmesini destekleyen ebeveyn rehberliği iledengelenmelidir

Ortalama evlenme yaşı (Kadın)KR KR KT KT1975 2007 2000 200522.5 28.2 24.3 26.1

Ortalama evlenme yaşı (Erkek)KR KR KT KT1975 2007 2000 200525.5 30.6 28.0 29.2

KR = Kıbrıslı Rum , KT = Kıbrıslı Türk

Yüz Ölçümü, km2 9,251Başkent Lefkoşa (Yunancası Lefkosia, İngilizcesi Nicosia)Nüfus (2006) 867,600Bağımsızlık 1960AB’ye kabul 1 Mayıs 2004Resmi Diller Yunanca, Türkçe ve İngilizce yaygın olarak konuşuluyorDin Hristiyan Ortodoks (Kıbrıslı Rumlar), Müslüman (Kıbrıslı Türkler)İnsani Gelişme Endeksi 0.912 <(dünyada 30’uncu) (2008)Para Birimi Avro (1 Ocak 2008’den itibaren)

İnsan GelişimRaporu gençinsanlarınhayatlarınınsosyo-ekonomik vepolitik niteliklerini,gençlikyetkilendirme vesorumlulukdenklemiylebağdaştırarak,genç insanlarıngünlükyaşamlarındaki buetkenlerin,gençlerin barış veuzlaşma sürecinegerçek bir katkıkoyabilmekapasitelerini nasıletkilediğini analizeder.

Eğitim, bireylerin temel haklarından biridir vedünyadaki genç insanlar sosyo-ekonomikgeçmişlerinden bağımsız olarak eğitime erişimhakkına sahip olmalıdırlar. Özgürce eğitiminsürdürememesi bir bireyin hayatını sivil ve politikkatılımcılık, ekonomik saadet ve sosyal refah gibibirçok yönde–negatif bir şekilde etkileyebilir.Küreselleşme, dünyanın giderek daha fazlarekabete dayalı ve süratli işlemesine nedenolmuş, bu esnada iş pazarı öncelikli olarak iyieğitilmiş ve yetenekli bireylere ihtiyaç duymayabaşlamışt ı r. Genç Kıbrıslı lar da, bugününgençlerinin karşılaştıkları eğitim zorluklarıyla karşıkarşıya. .

Genel olarak, ada çapındaki genç Kıbrıslılar sond e re ce i y i e ğ i t i m l i le r. A s l ı n d a , g e n ç l i ğ iilgilendiren problemlerden biri de kendilerininsahip oldukları nitelikleri, yetenekleri ve bilgiyiyansıtmayan bir işte çalışmaları ve sık sıkyaptıkları iş için aşırı nitelikli olmalarıdır. GençKıbrıslılar ve ebeveynleri, eğitime oldukça önemveriyorlar. Günümüzde gençler, gerek Kıbrıs’tagerekse yurt dışında, yüksek eğitim almak içindaha fazla zaman harcıyorlar. Buna bağlı olarakda iş hayatına atılmayı erteliyorlar. İş hayatınaat ı lmayı erteledikler i veya gençler iç in işimkanlarının az olmasından dolayı, iş bulmaktazorlandıklarından parasal olarak tamamen veyak ı s m e n e b e v e y n l e r i n e b a ğ l ı k a l m a y ısürdürüyorlar. .

Hiç şüphesiz aile birimi, toplumda ve gençKıbrıslılar’ın hayatlarında çok önemli bir roloynamaya devam edecek. Ancak Kıbrıs gençliğiülkelerindeki ve çevrelerindeki daimi ve süratlid e ğ i ş i m i n i ç i n d e s e y r e t t i k l e r i s ü r e c e ,ebeveynleriyle yeni ilişkiler oluşturmaları onlariçin kaçınılmazdır. Ebeveynler ve çocuklararasındaki ilişkiler açık diyaloğa ve güvene dayalıolmalıdır. Genç Kıbrıslılar’ın yetkilendirilmelerive ebeveynlerine daha az bağımlı olmalarıgerekmektedir. Aynı zamanda, Kıbrıs gençliğinina i l e l e r i d e , d a h a a z k o n t r o l c ü o l m a y ıöğrenmeliler ve çocuklarını kendilerine bağlayan“altın zincirleri” kesmek için gereken adımları

atmalıdırlar. Bunun için çocuklarının hayatlarıylai lg i l i verdikler i kararlar ı , gel iş imlerini vebağımsızlıklarını, sadece maddi değil aynızamanda duygusal ve manevi – onları özgürolmaktan korkmamaları için cesaretlendirerek –anlamda da desteklemelidirler.12 Bu, çocuklar veebeveynler arasında yakın ilişkiler olmamasıgerektiğini destekleyen bir argüman değil.Bundan ziyade, bu yakın ilişkilerin serbestçeseçilmesini ve aile bireylerinin bu ilişkileri –baskı neticesinde veya maddi teşviklerle değil de– arzu edip, destekleyici ve yetiştirici/eğiticiolarak algılamalarıyla birlikte, sürdürülmelerigerektiğini savunmaktadır. .


Çok kültürlü ve çok perspektifli bir eğitim sistemine yatırım yapmakuzlaşma sürecini destekleyecek ve genç insanların hayattakiseçimlerini geliştirecektir

Ebeveynler veçocuklar arasındaki

ilişkiler açık diyaloğave güvene dayalı

olmalıdır. GençKıbrıslılar’ın

yetkilendirilmeleri veebeveynlerine dahaaz bağımlı olmaları

gerekmektedir.

On sekiz yaşında bir yetişkin olarak kabul edilsem de, bazı konularda bağımsızdeğilim. Parasal olarak ailemin yardımına ihtiyacım var; örneğin onlar banakoruma ve kalacak bir yer sağlıyorlar.[Kıbrıslı Rum, bayan, 18, bekar, üniversite öğrencisi, yarı zamanlı satış elemanı,Lefkoşa]

Zamanı geldiğinde, aileler çocuklarına bir ev almaları için yardımcı olabilirler.Araba hakkında ise, çocukların kendi paralarını kazanmaya başladıkları zamanalabilecekleri lüks bir şey olduğunu düşünüyorum.[Kıbrıslı Türk, bayan, 20, üniversite öğrencisi (psikoloji), Güzelyurt]

Evebeyn davranışıyla ilgili tutumlar

)5002(TK)6002(RK%47%56

Toplam kayıt oranları

Tüm bunlar bana çok komik geliyor... Hayal edin! Bir yanda, her gün güneyegidiyoruz – alışveriş yapıyoruz ve Kıbrıslı Rum arkadaşlarla konuşuyoruz... Diğeryanda ise bize hala Kıbrıslı Rumlar’ın bizi öldürdüklerini anlatıyorlar, sonuç olarakbazı insanlar hala Kıbrıslı Rumlar’ın gerçek niyetlerinin bizleri öldürmek olduğunainanıyor! Tarih derslerini sevmiyorum – bu yüzden en düşük notu da bu derslerdenaldım![Kıbrıslı Türk, bayan, 17, lise öğrencisi, Güzelyurt]

Tarihin bugün değiştirilmesine gerek yok. Biz sadece neyi göz önündebulunduracağımızı seçmeliyiz ve sadece bize uyanı ve bizi iyi gösterip diğerlerinikötü gösterenleri seçmek yerine, bizim iyi taraflarımızı ve onların iyi taraflarını veonların kötü tarafları ile bizim kötü taraflarımızı göz önünde bulundurmalıyız.[Kıbrıslı Rum, erkek, 19, öğrenci, bekar, Lefkoşa]

Ancak, çoğu gözlemcinin de fark ettiği gibi,eğitim Kıbrıs toplumunda daha çok bölücü bir rolo y n a m ı ş t ı r v e i k i t o p l u m u b i r b i r i n eyakınlaştıracağına, birbirinden uzaklaştırmıştır.Öğretmenler ve ders kitapları (‘Anavatan’ olarakbi l inen) Türkiye’den veya Yunanistan’dangetirilmiş, birçok genç Kıbrıslı da eğitimlerini buülkelerde sürdürmüşlerdir. İki toplumun da okulmüfredatlarında Kıbrıs tarihi, ya Yunanistan’ın yada Türkiye’nin tarihinin bir uzantısı olaraksunulmuştur; tüm bunlar ada bölündükten sonradaha da belirginleşmiştir. .

2003 yılında seçilen Kıbrıs Türk liderliği, tarihkitaplarını değiştirerek eğitim alanında birreform başlattı. 2004 yılında basılan ve 2005yılında tekrar incelenen yeni ders kitapları,

bilinçli olarak Kıbrıslı Türkleri, Türkiye’denbağımsız olan ve Kıbrıslı Rumlarla uzlaşmayaaçık olan insanlar olarak anlatıyor.13 Bugünek a d a r b e n z e r d e ğ i ş i k l i k le r K ı b r ı s l ı R u mt o p l u m u n d a y a p ı l m a d ı , f a k a t K ı b r ı sCumhuriyeti’nde 2008’de seçilen hükümet, bualanda değişiklikler yapmakta istekli gözüküyorve şu hususa dikkat çekiyor: “Genç nesilleradanın yakın geçmişi hakkında çok bilinçlilerdeğiller”14 Genç Kıbrıslılar tarih kitapları gözdengeç i r i ld iğ i takd i rde , ik i top lumun eğ i t imsistemlerinin adadaki gençliği, farklı etnikgrupların ve milliyetlerin açıklığa ve güvene bağlıb i r A v r u p a ü l k e s i n d e y a ş a m a o l a s ı l ı ğ ıkonusundan eğitim verebileceği inancındalar.Esas mesele bunu geçmişi ve iki toplumunözgün kimliklerini göz ardı etmeden başarmaktır.

Eğitim, hayatta başarılı olabilmek için gerekli bir araçtır [...] mesleğin vaat ettiğiolanakları gerçekleştirmek için önemlidir, hem de bireyi bir insan olarak tamamlar[...] Ufkunuz genişler, dar görüşlü olmazsınız, yeni düşünme biçimleri, yeni şeyleröğrenirsiniz ve günün sonunda daha açık görüşlü olursunuz.[Kıbrıslı Rum, bayan, 24, üniversite mezunu, kimyager, bekar, Limasol]

İnsanı, gerçek yaşama hazırlamak ve kişinin finansal olarak kendi ayakları üstündedurabilmesini sağlamak açısından son derece önemlidir.[Kıbrıslı Türk, erkek, 22, memur, Lefkoşa]


%Kıbrıslı Gençlerin Üçüncü Derece Okullardaki Konumu – Kıbrıs ve Yurt dışında7002/60026002/5002

41.6% 58.4% 84.5 15.5%

Küreselleşmenin etkisialtında biçimlenen 21.yüzyılın açık ve çokkültürlü ortamı içingerekli becerilerisağlamaya çalışan ikitoplumun eğitimsistemleri, aynızamanda gençKıbrıslılar’ın moderndünyanın karmaşık veönemli zorluklarıylabaş edebilmeleri içindeğişik çalışmayöntemleriniuygulamaya koymayıdeğerlendirmelidir.

Yüksekokul Eğitiminde Kıbrıs Gençliği

21. yüzyılın iş piyasası, özellikle eğitimdençalışmaya geçiş yapmaya çalışan genç insanlaraçısından çok acımasız. Günümüzün işverenleriç a l ı ş a n l a r ı n d a n y ü k s e k b e k l e n t i l e riçerisindedirler. Buna küreselleşme sonucuartan rekabetçilik de eklenirse, genç insanlarınişsizler arasında en büyük grubu oluşturmalarışaşırtıcı değildir. Yine de genç Kıbrıslı Rumlarşanslıdırlar, çünkü onların işsizlik oranı (%10.2)AB genelinde en düşük olanlar arasında.1 5

Kıbrıslı Türk gençlerinin işsizlik oranı ise dahayüksek (%23.8) olmakta ve adanın kuzeyi vegüneyi arasındaki ekonomik durumun farklılığınıyansıtmaktadır.16 Aynı zamanda bu ekonomikgerçeklik, genç Kıbrıslı’ların işlerine yöneliktavırlarını da etkiliyor. Kıbrıslı Rumlar şu ankiişlerini seçerken onları çeken şeylerin, “iyi maaşve avantajlar” ve “iyi çalışma ortamı” olduğunu

belirtiyorlar. Kıbrıslı Türkler ise, şu anki işlerini“işsiz olmaktan daha iyi olduğu” gerekçesiyleseçiyorlar. .

Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençler istihdamalanında gençlerin karşı karşıya olduğu en büyüks o r u n u n g e n ç l e r i ç i n i ş i m k a n l a r ı n ı nyetersizliğiolduğu konusunda hem fikirler.Kıbrıs’taki şirketlerin büyük çoğunluğu küçük veorta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) olaraksınıflandırılıyorlar ve burada çalışan elemanlargenelde yakın ve/veya uzak aile fertlerinden veyakın arkadaşlardan oluşuyor. Gençler için varolan sınırlı iş imkanları, Kıbrıslı gençlerin eldeettikleri yüksek niteliklerle karşılaştırıldığında,sonuç genelde genç Kıbrıslı’ların niteliklerine veyeteneklerine uymayan mevkileri (ve maaşbaremlerini) kabullenmeleri oluyor. .

Tüm bu çabalara rağmen, iki toplumun da eğitimsistemleri bugün hala büyük ölçüde budunmerkezl i . Küresel leşmenin etk is i a l t ındabiçimlenen 21. yüzyılın açık ve çok kültürlüortamı için gerekli becerileri sağlamaya çalışaniki toplumun eğitim sistemleri, aynı zamandagenç Kıbrıslılar’ın modern dünyanın karmaşık veönemli zorluklarıyla baş edebilmeleri için değişikçalışma yöntemlerini uygulamaya koymayıdeğerlendirmelidir. Her geçen yıl daha çokkültürlü bir hal alan Kıbrıs toplumu, bunu bir okadar daha gerekli kılar. Karma evliliklerdend o ğ a n ç o c u k l a r ı n v e g ö ç m e n i ş ç i l e r i nçocuklarının sayısında -ki onlar milliyetlerin,etnik kökenlerin, dinlerin ve kültürlerin birk a r ı ş ı m ı n ı s i m g e l e r - b e l i rg i n b i r a r t ı şgözlemlenmektedir. Eğitim sistemi toplumdakibu değişimi yansıtmalı ve değişime açıklık,tolerans, kültürel çeşitlilik, bir arada yaşama veproblemlerin barışçıl yollarla çözümlenmesi gibideğerlerin teşvik edilmesinde öncü bir roloy n a m a l ı d ı r. .

Eğitimden sorumlu kimseler, yeni müfredatlarınve öğretim/öğrenim metotlarının geliştirilmesine

yatırım yapmalıdırlar. Okulların bilgisayardestekl i öğrenim gibi , eğit imdeki moderneğil imleri takip etmesi mecburidir. Eğit imsistemi yeni teknolojileri kucaklarken, eğitiminen değerli varl ıkları olan öğretmenlere deyatırım yapmayı sürdürmelidir. İlkokul, lise veüniversitelerde eğitim veren profesyonellers ü re k l i e ğ i t i m d e n g e ç i r i l m e l i d i r le r k i ,günümüzde eğitimin karşılaştığı yeni fırsatlarlave zorluklarla baş edebilsinler. .

Yeşil Hat boyunca geçiş noktalarının açılmasıyla,b ir takım Kıbr ıs l ı Türk öğrenci güneydekiokullara ve üniversitelere yazıldılar. 2003 yılındasadece bir kaç düzine Kıbrısl ı Türk, KıbrısCumhuriyeti’nde eğitim görüyorken, 2006 yılındao k u l ö n c e s i , i l k v e o r t a ö ğ r e n i m g ö r e nöğrencilerde bu rakam 335’e ve yüksek okulöğrencilerinde ise 73’e yükseldi. Genç KıbrıslıTürkler’in ve Kıbrıslı Rumlar’ın okullarda veüniversitelerde birlikte bulunmaları, iki toplumubirbirine yakınlaştırmak açısından olumlu birgelişme olarak görülebilir. .


Gençliği yerel ekonomiye katkı koyabilecek önemli bir değer olarakalgılama ve iş ortamında rekabetçiliğin giderek artan yenilikçiliğe,yaratıcılığa ve çeşitliliğe bağlı olduğunu fark etme vakti geldi

Genç Kıbrıslı’lar finansal ve sosyal güvences a ğ l a ya b i le ce k i ş i m k a n l a r ı n ı n p e ş i n d ekoşmaları için teşvik ediliyorlar. Bu amaçlabirçoğu işletme, finans, muhasebe, mühendislikve tıp gibi alanlardaki beyaz yakalı meslekleritercih ediyorlar. Ayrıca genç Kıbrıslılar kamusektöründeki mevkiler için de teşvik ediliyorlar.Bu mevkiler (özel sektöre kıyasla) daha çokparasal ikramiye ve avantaj getirdiklerindendolayı, gençler tarafından çok aranan pozisyonlarolarak algılanıyorlar. Özellikle Kıbrıslı Rumtoplumundaki aileler, çocuklarının daha iyimevkilere sahip olmaları iç in “nüfuzlarınıkullandıkları” biliniyor. Bu Kıbrıslı gençlerind iğer b i r bağ ıml ı l ı k b iç imin i körük lüyor.

Özel ve kamu sektörünün ikisi de, Kıbrısl ıgençlerin aldıkları modern eğitim sayesindee d i n d i k le r i b i l g i ve n i t e l i k b i r i k i m i n d e nyararlanıyorlar. Bugünün genç Kıbrıslı iş gücü,yeni fikirler, görüşler ve aynı zamanda en güncelmodern teknolojileri kullanma yeteneğiyledonatılmıştırlar. Yeni yaklaşımlar sunabildiklerive yerel ekonomiyi ve işletmeleri güçlendirmedeyardımcı olabildikleri için KOBİ’ler ve daha büyükişletmeler tarafından önemli varlıklar olarakdeğerlendirilmelidirler. Genç insanların başkaa l a n l a r d a ( ö r n e ğ i n ç o c u k l a r ) h e n ü zsorumlulukları ve yükümlülükleri olmağı için,kar i yer ler ine daha faz la ener j i ve zamanharcayabiliyorlar. Kıbrıslı işletmeler, gençlerinişe olan bağlılıklarının ve sıkı çalışmalarınınfarkına varıp, onları ödüllendirirlerse ve onlarınbu değerlerini kabullenip, onları yaratıcı veyenil ikçi olmaya iterlerse, bu kendilerininavanta j ına o lacakt ı r. .

Sürekl i ge l işmekte o lan iş p iyasas ındakideğişimlere ayak uydurabilmek için, genç

Kıbrıslılar ömür boyu eğitime daha fazla değervermeliler. Böylece genç Kıbrıslılar, giderek dahaçok rekabet edebilen küresel işgücüyle daha iyiyarışabilecek bir duruma gelecekler. Kıbrıslılareğ i t im a lmak iç in değ i l de s ı r f akademikniteliklere sahip olmak için uğraşıyorlar. BugünAvrupa’da ve genel olarak modern dünyada, iyibir eğitim sadece iş edinebilmek için değil, aynızamanda kişisel gelişim ve bireysel hedeflerigerçekleştirmek için önemli bir politik haktır.1980’lerden itibaren Kıbrıslı Rum kadınların işgücüne dahil olmaları istikrarlı bir şekilde arttı.1999 yılında iş gücüne katılım oranları, kadınlariçin %54.7, erkekler için ise %81.8 idi; 2006’yak a d a r o l a n z a m a n d i l i m i n d e i s e b u fa r kkadınların katılım oranının %63.8’e yükselmesive erkeklerin ise sadece %82.7’e ulaşması ileciddi ölçüde kapatıldı.17 Kıbrıslı Türk kadınların işgücüne katılım oranları Kıbrıslı Rum kadınlaraoranla daha düşük. Kıbrıslı Türk kadınlar işgücünün %36.1’ini oluşturuyor. (Kıbrıslı Türkerkekler ise %62.8’ini). .

1980’lerde Kıbrıs Cumhuriyet’inde yaşananekonomik büyüme, turizm sektöründe ve genelolarak servis sektöründe kadınlara iş olanaklarısağladı. Bu işler, Kıbrıslı kadınlara atfedilengeleneksel servis rollerini – örneğin ev kadını vebakıcı – andırdıkları için, özellikle kadınlarauygun olarak değerlendirildiler. Kadınlarınçalışma şartlarındaki gelişmelere ve iş yerindegittikçe artan cinsiyet eşitliğine rağmen, Kıbrıslıkadınlar, her iki toplumda da kadının toplumdakirolüyle ilgili geleneksel kalıplaşmış yargılardankurtulma çabalarını zayıflatan tavırlara karşımücadele etmeyi sürdürüyorlar. .


Kıbrıslı Rumlar 1st tercih (%) 2nd tercih (%) 3rd tercih

39 12 11

2. Birisi kolayca iş bulabilir, ancak ücretler çok düşük 21 17 16

3. Birisi kolayca iş bulabilir, ancak genç insanlarıniş almak için gereken bağlantıları (tanıdıkları) yok 15 18 13

Turkish-Cypriots1. Gençlere yönelik yeterince iş olanakları yok/iş açılmıyor 54 7 4

2. Gençler için iş olanakları yok/iş açılmıyor 17 19 2

3. Birisi kolayca iş bulabilir, ancak ücretler çok düşük

12 22 7

İş bulmada en önemli sorunlar

Genç insanlarınbaşka alanlarda(örneğin çocuklar)henüzsorumlulukları veyükümlülükleriolmağı için,kariyerlerine dahafazla enerji vezamanharcayabiliyorlar.Kıbrıslı işletmeler,gençlerin işe olanbağlılıklarının vesıkı çalışmalarınınfarkına varıp, onlarıödüllendirirlerse veonların budeğerlerinikabullenip, onlarıyaratıcı ve yenilikçiolmaya iterlerse,bu kendilerininavantajınaolacaktır.

1. Gençlere yönelik yeterince iş olanakları yok/iş açılmıyor

1st tercih (%) 2nd tercih (%) 3rd tercih

Geleneksel Cinsiyet Rolleri/stereotiplere yönelik tutumlar

Genç insanlar, politik sürece olan sınırlı ve düşükseviyedeki katılım oranlarından dolayı sıkçapolitik bilinçten yoksun olmakla ve genel olarakp o l i t i k a y a i l g i s i z l i k le s u ç l a n m ı ş t ı r l a r.Araştırmalara göre, genç insanlar gerçekten depolitik konulara sıkıcı oldukları ve hayatlarıylap e k i l g i l i o l m a d ı ğ ı g e re k ç e s i y l e a z i l g igöster iyor lar. Eğer pol i t ikac ı lar ın seç imkampanyalarının gençlerin ihtiyaç ve kaygılarınıgöz ardı ederek, özellikle yetişkinlere yöneliksürdürdüklerini göz önünde bulundurursak,bunun şaşırtıcı olmadığı anlaşılabilir. Bunarağmen genç insanlar politikaya olan ilgilerini,p o l i t i k p a r t i l e r e a k t i f ü y e o l m a d a n d agösterebilirler veya politik olarak aktif olup,s e ç i m e g i t m e y e b i l i r l e r v e y a h u t p o l i t i kmeselelerde yeterli bilgiye sahip olup, politikajandaları etkileyebileceklerine inanmayabilirler.Bu sebeple genç insanların politik konulara olanfarklı seviyelerdeki ve biçimlerdeki ilgilerininfarkına varmak gereklidir. Kıbrıs bahsi geçengözlemde bir istisna oluşturmuyor ve aslındaKıbrıslı gençler arasındaki sosyo-politik katılımgiderek azalıyor. .

Bu eğilim sadece Kıbrıs gençliğine özgü değildir.Çünkü gönüllü çalışan ve sivil toplum örgütlerinekatılan nüfusun oranı oldukça azdır.18 Geneldes i v i l t o p l u m ö rg ü t le r i ke n t s e l a l a n l a rd atoplanmış ve toplumun daha varlıklı bireyleriniçekiyorlar. Sınırlı parasal ve insani kaynaklar,politik partilere fazlasıyla bağlılık ve düşükkat ı l ım oran lar ı K ıbr ıs ’ tak i S i v i l Top lumÖrgütleri’nin (STÖ) güçlerinin ve etkilerinin sınırlıolmasına neden olan etkenler. Sonuç olarak, sivil

katılımcılığın daha geniş kitlelere ulaşması içinçok az şey yapılıyor. .

Görüşülen Kıbrıslı gençlerin yarısı herhangi birs o s y o - p o l i t i k , i n s a n h a k l a r ı v e y a d i n iorganizasyona veya hayır-kurumuna aktif olarakkatılmadığını kabul etti. Bunun yerine gençKıbrıslı’ların ilgisini daha çok spor kulüpleri, açıkhava etkinlikleri ve de eğitim, müzik, kültür vesanatla uğraşan dernekler ve organizasyonlarçekiyor. K ıbr ıs l ı Türkler ’ in sosyo-pol i t ikkatılımcılıkları her alanda Kıbrıslı Rumlar’aoranla daha yüksek – politik partiler (buradadaha az) ve gençlik organizasyonları (buradaaynı) dışında. Politik partilere direk katılımcılıkçok yüksek olmasa da, Kıbrıs gençliği farklıaçılardan politik partilerle alakadar olabiliyorveya onların etkisi altına girebiliyorlar. Meselaspor kulüplerinin çoğu politik bir partiyle veyaideolo j i y le i l işk i l id i r ler. Kadın ve gençl ikorganizasyonları da dahil olmak üzere, diğerorganizasyonların çoğu da buna benzer olarakpolitik partilere ve/veya ideolojilere bağlı. Buorganizasyonların üyeleri veya sempatizanlarıolmakla, genç insanlar dolaylı yoldan politikparti, blok veya ideolojilere bağlı oluyorlar.

Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler liderlik ved e s t e k i ç i n h a n g i t o p l u m s a l k u r u m l a r agüveniyorlar? İnsani Gelişim Raporuna göre, ikit o p l u m u n g e n ç l e r i d e ö ğ r e t m e n l e r i n egüvendiklerini belirtiyorlar. Bu eğitimin öneminidoğruluyor. İki toplumun gençlerinin de ortakd u y g u l a r b e s le d i k le r i d i ğ e r b i r g r u p i s epolitikacılar – bu gruba pek güvenmiyorlar.


Genç insanların katılımcılığını ve sivil yükümlülüklerini teşvik edenkararların politik menfaatlerden ayrı tutulması gereklidir

Görüşülen Kıbrıslıgençlerin yarısı

herhangi birsosyo-politik, insan

hakları veya diniorganizasyona veya

hayır-kurumunaaktif olarak

katılmadığını kabuletti.

Genç insanlarla ilgileniyor gibi görünüyorlar. Sürekli davranışlarımızı eleştiriyorlar.Lakin iş ciddi meselelere geldiğinde ve bizim bir katkı koyma şansımız olduğuzaman, bizim görüşlerimizi ciddiye almıyorlar.[Kıbrıslı Türk, erkek, 21, lise mezunu, işsiz, Lefkoşa]

Her iki toplumda da genç Kıbrıslılar, hayatlarınıilgilendiren konuları etkilemekte kendileriniyetkisiz hissediyorlar. Gençlerin dörtte üçü (3/4)ailelerini etkilemekte yeterli güçleri olduğunainanıyor, ancak bu inanç, yakın çevrelerini veülkeyi etkilemeye gelince azalıyor. KıbrıslıRumlar’ın sadece beşte biri (1/5) ve KıbrıslıTürkler’ in üçte bir i (1/3) yakın çevreler ini

etkileyebildiklerine inanırken, sadece onda biri(1/10) belediyelerini ve ülkelerini ilgilendirenmeselelere etki edebileceklerine inanıyorlar.Bunu dikkate alacak olursak, iki toplumung e n ç l e r i n i n b ü y ü k b i r o r a n ı n ı n K ı b r ı spolitikalarında gençlerin yeterli oranda temsiledilmediklerine inanmaları şaşırtıcı değil.


Kıbrıslı Rumlar’ınsadece beşte biri(1/5) ve KıbrıslıTürkler’in üçte biri(1/3) yakınçevrelerinietkileyebildiklerineinanırken, sadeceonda biri (1/10)belediyelerini veülkeleriniilgilendirenmeselelere etkiedebileceklerineinanıyorlar. Bunudikkate alacakolursak, ikitoplumungençlerinin büyükbir oranının Kıbrıspolitikalarındagençlerin yeterlioranda temsiledilmediklerineinanmalarışaşırtıcı değil.

‘Kıbrıslı’ teriminin genç insanlar için ne demekolduğu daha yakından incelendiği zaman, KıbrıslıRumlar’ ın %86’sının ve Kıbrısl ı Türkler’ in%55’inin, “Kıbrıslı” terimini kullandıkları zamansadece Kıbrıslı Rumlar’ı veya Kıbrıslı Türkler’ikastettikleri ortaya çıkıyor. Bu yüzden gençinsanların çoğu “Kıbrıslı” terimini kullandıklarızaman, tüm Kıbrıslı’ları değil de, sadece kendi

etn ik toplumlar ın ı ima ediyor lar. K ıbr ıs l ıl ider ler in ve karar verme yetk is ine sahipkişilerin, toplumu oluşturan organizasyonlarlaişb i r l iğ i i ç inde , çeş i t l i l iğ i kucaklayan vefarklılıkları kutlayan, ortak bir Kıbrıs kimliğiyaratılması için topluma gerekli mekanizmalarıs u n m a l a r ı g e r e k t i ğ i a ç ı k ç a o r t a d a d ı r.

Kıbrıslı gençler arasında kimlik konusu ne kolayne de belirgindir. Adanın sömürge tarihi, hertarafın “ana vatanlarıyla” özdeşleşmesi ve ikitoplumun devam eden bölünmüşlüğü de bukonuyu karmaşıklaştırıyor. Adanın üç kıtanınb i r leşme noktas ında bu lunmas ı , AvrupaBirliği’ndeki yeri ve iki toplumun Yunanistan veTürkiye ile olan bağlarından dolayı, Kıbrıslıgençlerin tasarruflarında bir takım kimlikler

bulunuyor ve bunları kullanarak çok katmanlı birbenlik oluşturuyorlar. İki toplumun gençlerininortalama üçte ikisi kendilerini “Orta Doğulu”veya “Avrupalı’dan” çok “Akdenizli” hissediyorlar.Bu buluş, bahsi geçen kimliğin daha kavrayıcı veuzun zamandan beridir fiziksel, duygusal vezihinsel olarak ayrı olan iki toplum arasında birk ö p r ü g ö re v i g ö re b i le ce ğ i n i g ö s t e r i y o r.

İnsani Gelişim Raporu, Kıbrıs gençlerinin sosyo-politik katılımcılık seviyesini artırmak için özelönlemlerin alınmasını destekliyor. Örneğin, ikitoplumdaki eğitim sistemleri de vatandaşlıkeğitimini müfredatlarına eklemeliler. BöyleceKıbrıslı gençlerin, ülkelerinin ve toplumlarınıns ü rd ü r ü l e b i l i r g e l i ş i m i i ç i n d a h a f a z l asorumluluk almaları sağlanabil ir. .

Politik partiler, genç insanların politik seçimlerive katılımları üzerinde fazla kontrolcü olmayaçalıştıkları takdirde, bunun gençlerin politikadanuzaklaşmasına sebep o lacağ ın ın fark ınavarmalıdırlar. Öncelikle kendi aralarında Kıbrısgençlerinin halkı ilgilendiren konulara katılımını,her ne kadar bu katıl ım polit ik partilerdenbağımsız olsa da, teşvik etmek konusundaanlaşmal ıd ır lar. Örneğin , pol i t ik part i lerüniversiteler ve öğrenci politikalarında çok

etkil idirler. Öğrenci mevkileri iç in yapılanseçimlerden sonra pol i t ik part i ler, seçims o n u ç l a r ı n ı k e n d i p a r t i l e r i s e ç i m l e r ikazanmışçasına açıklarlar. Bu tür davranışlarbağımsız öğrenci polit ikaları için fazla yerbırakmazlar. .

K ıbr ıs’ taki ebeveynler, okul lar ve gençl ikalanında çalışanlar, Kıbrıs gençliğini eğiterek ves o s y a l le ş t i re re k , o n l a r ı n s o s y o - p o l i t i kkatılımcılığını artırmada önemli bir rol oynarlar.Kıbrıs gençliği aynı zamanda gereken niteliklerledonat ı lmal ı ve sosya l uyumlu b i r top lumyaratmak için işbirliği yapmaya teşvik edilmeliler.Eğer gerçek problemleri ilgilendiren projelerekat ı l ımlar ı sağlanırsa, K ıbr ıs l ı gençler insorumluluk bilinci gelişebilir. Sürekli katılımsayesinde, gençlik özgüven kazanmaya başlar vekatılımı kolaylaştıran yeteneklere sahip olabilir.

Çok kimlikliliği kabul etmek, sosyal kapsayıcı bir toplum için gerekliçerçeveyi sağlayabilir


Kıbrıs’takiebeveynlerin,

okulların ve gençlikalanında

çalışanların Kıbrısgençliğini eğiterek

ve sosyalleştirerek,onların sosyo-

politik katılımcılıkdüzeyini

iyileştirmedeönemli rolleri

bulunmaktadır.

Gençlerin, Kıbrıs sorunu hakkındaki en iyi çözümö n e r i l e r i , g e n e l d e i k i t o p l u m u n r e s m ig ö r ü ş le r i y le ö r t ü ş ü yo r. K ı b r ı s l ı R u m l a rbirleşmiş/bütünleşmiş bir Kıbrıs üzerinde

duruyorlar, ki bu her şeyi olabildiğince 1974öncesine götürecektir. Kıbrıslı Türkler ise dahaçok bağımsızlık ve eşitlik üzerinde duruyorlar.

Avrupalı kimliğinin yararlarının ötesinde, birçokgenç Kıbrıslı politik bölünmüşlüğün nedenolduğu bariyerlerin, temel insan haklarınıngerçekleştirilmesinin önünde engel olduğunainanıyor.19 Eğer bu politik soruna bir çözüm

bulunamazsa, ada çapındaki Kıbrıslı Rum veKıbrısl ı Türk gençler bu insani gelişimi deaksatan engellerin sıkıntısını çekmeye devamedecekler. .

Ben Kıbrıslı’yım, çünkü Kıbrıs doğduğum yer, geleneklerimizin olduğu yer [...];Yunan, çünkü konuştuğumuz dil bu [...] ve son olarak da Avrupalı, her ne kadarkendimi hiç öyle hissetmesem de.[Kıbrıslı Rum, bayan, 24, üniversite mezunu, veznedar, bekar, Lefkoşa]

Kıbrıs’ın 2004 yılında Avrupa Birliği’ne katılması,kimlik meselesine yeni bir boyut ekledi. Bu,Avrupa’nın acquis communautaire’i her ne kadaradanın kuzeyinde uygulanmasa da, KıbrıslıTürk’leri de ilgilendiren bir konu. Kıbrıslı Rum veKıbrıslı Türk gençler için AB’yi, AB üyesi ülkeleraras ında özgürce dolaşabi lme imkanıy lab a ğ d a ş t ı r ı y o r l a r. B u n a e k o l a r a k , g e n ç

Kıbrıslı’lar için AB Kıbrıs’ta teknolojik ve bilimselilerlemeler ve genç insanlara daha iyi bir gelecekvaat ediyor. Buna ilaveten, Kıbrıslı Rum’lar AB’yiinsan ve vatandaşlık haklarının artan korunmasıile ilişkilendirirken, Kıbrıslı Türk’ler AB’ninKıbrıs’a ekonomik gelişmeler getireceğinei n a n ı y o r l a r. .


Kıbrıs sorununa bir çözüm bulma konusunda genç insanlar, düşkırıklığı ile eli kolu bağlılıktan optimizm ve yetkilendirmeye doğruengebeli bir yolda ilerliyorlar

Bir Avrupalı Kıbrıslı Türk olabilmeyi diliyorum.[Kıbrıslı Türk, bayan, 20, üniversite öğrencisi, Lefkoşa]

Bu rapor iç in top lanan b i lg i lere göre , ik it o p l u m u n g e n ç le r i d e , d o ğ r u d a n le h i n eolmasalar da, giderek iki devletli bir çözümihtimalini kabullenmeye başlıyorlar. Bu özellikle,takip çalışmasında (YAS2) meydana çıkıyordu. İlkçalışmayla kıyaslandığında takip çalışmasında,‘iki ayrı devletin’ Kıbrıs sorununa en iyi çözümolduğuna inananlar arasında Kıbrısl ı Rumgençlerde %20 oranında, Kıbrıslı Türk gençlerdei s e % 1 8 o ra n ı n d a b i r a r t ı ş g ö z le m le n d i .

İnsani Gelişim Raporu, toplumun gençlerindençatışma ve barış konularında yeni ve radikalgörüşler getirmeleri beklenirken, sebep onlarıngeleneksel söylemlere itaat ettiklerini araştırdı.Raporun yazarlarına göre bu sorunun cevabıKıbrıslı gençlerin sosyalleştirilme süreçlerindebulunabilir. Genç Kıbrıslı Rumlar ve KıbrıslıTürkler tüm yaşamlarını birbirlerinden ayrıgeçirdiler ve iki toplumun eğitim sistemleri de,iki toplum arasında psikolojik (ve duygusal) birkopukluğun oluşmasına neden oldular. Buna ekolarak politikacılar ve medya durmaksızın Kıbrıssorununa olabilecek her açıdan yaklaşıp, bukonuyu genç insanların hayatlarının monoton birparçası hal ine get irdi ler. Özel l ikle her ik itoplumdaki medya, ik i toplum arasındakiyakınlaşmaya yardımcı olacaklarına, kenditoplumlarını sorunun “mağdurları” olarak, diğertoplumun vatandaşlarının tümünü de “saldırgantaraf” veya “dalavereciler” olarak tasvir ediyor.Dinler in ve d i l ler in farkl ı o luşu, kül türünpol i t ik leşt ir i lmesi ve bunun net icesi olanmilliyetçi söylevler, aynı zamanda ‘Anavatan’ olanYunanistan ve Türkiye’ye olan bağlılık ve onlarınetkisi, tüm bunlar Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkt o p l u m l a r ı n ı n b i r b i r le r i n d e n d a h a fa z l auzaklaşmalarına neden oldular. .

Ayrımcılık politikalarının kurumsallaşması, yerelpolitikalarda etkin rol oynamak isteyen gençinsanlara büyük engeller oluşturuyor. Kıbrıs’tap o l i t i k a b ü y ü k o r a n l a K ı b r ı s s o r u n u y l abağdaşlaştırıldığından dolayı, politik katılımcılıkkarmaşık bir meseleye dönüştü. Bunun birsonucu, iki toplumdaki gençlerin bu toplumlara r a s ı s o r u n u n h ı r ç ı n l ı ğ ı n a b u l a ş m a ki s t e m e d i k le r i n d e n d o l a y ı , g e n e l o l a r a kpolitikadan soğumalarıdır. Ayrıca, birçok Kıbrıslıgenç kendilerine kamu alanında politik partilerinve ajandaların emri altında arka planda rollerveri ldiğini ve bu alanda eşit haklara sahipolmadıklarını hissediyorlar. Düşük sosyo-politikkatılımcılık oranlarına rağmen, genç Kıbrıslılaradanın politikalarından tamamen izole edilmişdeğiller. Politika ve politik partiler onlarınhayatlarında yayılımcı bir rol oynuyor. Ailelerineolan güçlü bağlar ve sosyal habitus nedeniyleKıbrıslı gençler genelde kendilerini aileleriyleaynı politik partileri ve ideolojileri desteklerkenve hüküm süren görüşleri ve değerleri devamettirirken buluyorlar. İnsani Gelişim Rapor’unag ö re , b u n u n s o n u c u n d a K ı b r ı s l ı g e n ç le rb i r le ş m i ş b i r a d a y a y ö n e l i k i n a n ç l a r ı n ıkaybetmişlerdir. .

Bu güçsüz olma duygularına rağmen, Kıbrıslıgençler iki toplumun barış içinde bir aradayaşabilmelerini sağlayacak bir çözüme ulaşmakyolundaki engelleri gerçekçi bir yaklaşımlakavrayabiliyorlar. Giderek daha fazla genç Kıbrıslıpolitik bölünmüşlüğü ilgilendiren meselelerle ikitoplum arasındaki kişisel bağlantıları ilgilendirenmeseleleri ayırt etmeye başladı. .


Ayrıca, birçok Kıbrıslıgenç kendilerine

kamu alanındapolitik partilerin ve

ajandaların emrialtında arka plandaroller verildiğini ve

bu alanda eşithaklara sahipolmadıklarınıhissediyorlar.

Kişisel olarak ben onları [Kıbrıslı Türkleri] tanımak isterim. Onlarla konuşmakisterim, onların bizim iki toplumumuz arasında geçen olaylara... Bizi bugüngeldiğimiz duruma getiren olaylara nasıl baktıklarını duymak istiyorum.[Kıbrıslı Rum, 16 yaşında]

Kıbrıslı Rum arkadaşlarım yok ama arada ortak bir şeyler yapabileceğim [bir ikitane] şeyler olmasını isterim. Onlar hakkında daha fazla şey öğrenmek istiyorum.[Kıbrıslı Türk, 20 yaşında]

Pe k i K ı b r ı s l ı R u m l a r ve K ı b r ı s l ı Tü r k le rarasındaki bu etkileşim Kıbrıs sorunuyla ilgilinasıl bir fark yaratabilir? Politik bölünmüşlüklebüyüyen genç Kıbrıslılar, sorunun hayatlarınao l a n e t k i s i n i s ü r a t l e k a v r a d ı l a r. G e n çKıbrıslı’ların nerdeyse yarısı (Kıbrıslı Rum’ların%50’si ve Kıbrıslı Türk’lerin %49’u) adanınb ö l ü n m ü ş l ü ğ ü n ü n , a i l e l e r i n i n p a r a s a l

durumunu, toprak ve mülk-kaybı yüzündenolumsuz etkilediği görüşünde.20 Buna benzer birşekilde, gençlerin neredeyse yarısı (KıbrıslıRum’ların %49’u ve Kıbrıslı Türk’lerin %46’sı)ailelerinin ve sevdikleri yakınlarının savaştaölmelerinden veya esir alınmalarından dolayı (kibu şahısların çoğu günümüze kadar halen kayıp)acı çektikleri görüşündeler21. .

Kıbrıs Cumhuriyet’inde seçilen yeni hükümet,Lokmacı Kapısı’nın (Ledra Caddesi) açılması veKıbrıs sorununa barışçıl bir çözüm bulmakamacıyla müzakerelerin tekrardan başlamasıgibi güncel olayların sonucunda, genç Kıbrıslı’lar,Kıbrıslı’ların kendilerini ayrı yaşamaya zorlayanbariyerleri aşabilecekleri konusunda dahainançlı oldular. Gerçekten de, seçimlerdensonraki aylarda iki toplumun gençlerinde de

iy imserl ik oranında art ış gözlemlendi . İk itoplumun gençlerinin buluşmaları henüz genelolarak kabul gören bir aktiv ite olmasa da,toplumların bireyleri arasında yer alan butemaslar gösteriyor ki Kıbrıslı gençler diğertoplum ile ilgili farklı bir söylem getirebilirler veadayı paylaştıkları insanlara karşı daha geniş bira n l a y ı ş , ş e f k a t v e s o r u m l u l u k b i l i n c igeliştirebil irler. .


İki toplumungençlerininbuluşmaları henüzgenel olarak kabulgören bir aktiviteolmasa da,toplumların bireyleriarasında yer alan butemaslar gösteriyorki Kıbrıslı gençlerdiğer toplum ile ilgilifarklı bir söylemgetirebilirler ve adayıpaylaştıklarıinsanlara karşı dahageniş bir anlayış,şefkat ve sorumlulukbilincigeliştirebilirler.

Kıbr ıs sorununa b ir çözüm bulunmasın ıngetireceği yararların ne olacağı konusunda,Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençlerin görüşleriaras ında , kend i top lumlar ındak i şu ank igerçekleri yansıtan, belirgin bir fark var. Kıbrıssorununun çözülmesiyle elde edilecek olançıkarlar konusunda Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkgençlerin hemfikir oldukları konular: Kıbrıs’tageçmişte iş lenen savaş suçlar ın ın ortayaçıkarılmasını, Kıbrıs sorunundan dolayı ıstırapçekenlere tazminat ödenmesini, demokrasi veifade özgürlüğüne daha uygun bir çevreninoluşturulmasını ve iki toplum arasındaki politikgerilimin azaltılmasını içeriyordu. .

Araştırma gösteriyor ki, Kıbrıslı gençliğin Kıbrıssorununa yönelik görüşleri büyük oranla dikkate

alınmıyor. Şu anda devam eden müzakerelereKıbrıslı gençlerin herhangi bir katkı koymasıb e k le n m i y o r, a n c a k o n l a rd a n K ı b r ı s ’ ı npolit ikalarını yönlendirenlerin vereceklerik a r a r l a r ı n s o n u ç l a r ı n a k a t l a n m a l a r ıbeklenecektir. İnsani Gel işim Raporu’nunyazar lar ı bunu göze a larak , bar ış yapmasürec inde ro l oynayan ye t i şk in ler i , gençKıbrıslı’lara da bu sürece katkı koyabilmeleri içinb ir f ı rsat tan ımaya çağır ıyor. Gençler i busüreçten uzak tutmak büyük bir hata olabilir.Çünkü olası bir çözümün sonuçlarına katlanacakolan ve bu çözümün uygulanmasında büyük birrol oynayacak olan gelecek nesil, yani gençK ı b r ı s l ı ’ l a rd ı r. .

Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençler adanınbölünmüşlüğünden dolayı yararlanabileceklerifırsatların azaldığı görüşündeler. Adada yaşayangençlerin belirgin bir oranı (Kıbrıslı Rum’ların%60’ı ve Kıbrıslı Türk’lerin %48’i) istedikleriyerde yaşayamamaları nedeniyle ortak bir düşkırıklığı içindeler. Gençlerin bu hissettikleri,çatışmanın sonucunda ödenen bedeller veinsanların yerlerinden edilmesiyle bağlantılıolmakla beraber, iki toplumu halen etkileyengüçlü duygularını da yansıtıyor. Elde edilenverilere göre, bu konu Kıbrıslı Rum gençleri dahaçok rahatsız ediyor. Büyük bir olasılıkla da bu,Kıbrıslı Rumlar arasında yaygın olan, adanınbölünmüşlüğünün kabul edilemez bir şey oluşugörüşünün bir yansımasıdır. Kıbrıslı Türkler dediledikleri yerde yaşama olanaklarının olmadığınıb ir problem olarak görüyorlar – ancak bu

b ö l ü n m ü ş l ü ğ ü n s o n u c u n a b a ğ l a d ı k l a r ızorluklardan sadece biri. Uygun bir iş bulmak,yurt dışında yaşayabilmek ve daha iyi yaşamstandartlarına sahip olmaksa endişe uyandırandiğer konular. .

Sosyal bir perspektifken gözlemlendiği zaman,Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençlerin beştebirinin (1/5) biraz fazlası, iki toplumun bölünmüşo l m a s ı n ı n , i k i t o p l u m d a n d a a r k a d a şedinebilmelerini engellediğini belirtiyor. Gençler,geçmişte yaşanmış olaylara mesafeli durulduğuzaman, karşı tarafın toplumsal olarak çektikleriacıları duygusal olarak paylaşabileceklerigörüşündeler. Adanın geleceğine şekil verecekolan Kıbrıslı jenerasyon için gerekli olan ortakdeğerleri, gençler iki toplumlu etkileşim yoluylakeşfedip, geliştirebilirler. .


Kıbrıs sorununun yarın çözülmesi durumunda; ne tür faydalar öngörüyorsunuz?Aşağıdaki ifadelere ne oranda katılıyorsunuz ya da katılmıyorsunuz?

Ortalama Sonuçlar: 1=”hiç” ve 5 =”çok fazla” olarak alındı Kıbrıslı Rumlar Kıbrıslı Türkler

.

Gençler, geçmişteyaşanmış olaylara

mesafelidurulduğu zaman,

karşı tarafıntoplumsal olarakçektikleri acılarıduygusal olarak

paylaşabileceklerigörüşündeler.

Adanın geleceğineşekil verecek olan

Kıbrıslıjenerasyon için

gerekli olan ortakdeğerleri, gençler

iki toplumluetkileşim yoluyla

keşfedip,geliştirebilirler.

Dolaşım/hareket özgürlüğüDemokrasi ve konuşma özgürlüğü konusunda iyileşmiş bir ortamAdanın silahsızlaştırılması ve bütün yabancı orduların adadan ayrılmasıFarklı çatışmalardan kaynaklanan mülk kayıplarının geri alınmasıHer iki toplum için daha çok ekonomik olanaklarİki toplum arasında daha iyi sosyal ilişkilerİki toplum arasındaki tansiyonun düşmesiAdanın çevresel kaynaklarının sürdürülebilir biçimde daha iyi idareedilmesi yeteneğiDiğer topluma yönelik korku ve önyargıların üstesinden gelinmesiKıbrıs çatışmasından dolayı mağdur olanları tazmini ve adaletDaha çok iş olanaklarıGeçmişte Kıbrıs’ta yaşanan savaş suçlarının arkasındaki gerçeklerinaçığa çıkmasıÇeşitli sosyal sorunları (ör. uyuşturucu, insan kaçakçılığı, HIV/AIDS’in yayılması) daha etkili olarak ele almaDaha iyi eğitim olanaklarıBenim toplumuma önemli bir faydası olmayacak

3.85 3.603.48 3.443.34 3.123.29 3.263.26 3.693.24 3.473.23 3.393.21 3.39

3.18 3.353.18 3.303 3.733.09 3.20

3.02 3.49

2.92 3.612.92 2.76

Ik i taraf tan da genç Kıbr ıs l ı ’ lar, uz laşmasürecinde herhangi bir rol oynayamadıklarıd ü ş ü n ce s i n d e le r. B a z ı g e n ç K ı b r ı s l ı ’ l a rpol i t ikacı lar ve s iyasi part i ler in b ir leşmes ü re c i n d e k i h e g e m o n y a s ı n ı n b a ğ ı m s ı zinsiyatiflere pek bir şans tanınmadığından dolayı,etkin bir şekilde bu sürece katkı koymaktanvazgeçtiler. Diğerleri ise yabancı güçlerin adanın

yerel politikalarını ve kaderini belirlediklerigörüşündeler ve bu yüzden kendilerinin bukonuda söz hakları olmadığı görüşündeler. Bunaek olarak her iki taraftan da gençler, yeterlidesteği görmediklerini ve kendilerine yeterliimkanların tanınmadığı gibi, düşüncelerinin dedikkate alınmadığını ve hatta yok sayıldıklarınıhissediyorlar. .

[Kıbrıs’ta barış] sınırları olmayan bir adada ortak bir dille sahip olan iki toplumuntek çatı altında yaşamasıdır. İki toplumun ayrı ayrı yaşadıkları takdirde barışınolmasını hayal edemiyorum. Barış birlikte yaşamaktır.(Kıbrıslı Türk, 19-24 yaşlarında)

Başlangıç olarak, bölen bir çizgi olmamalıdır; iki toplum karışmalıdır.(Kıbrıslı Rum, 14-18 yaşlarında)

Genç Kıbrıslı’lar Kıbrıs’ın geleceğini temsiled iyor lar. Süren çözüm müzakere ler in insonucundan bağımsız olarak, Kıbrıslı Rum veKıbrıslı Türk gençlerin barışçıl, toleranslı vekapsayıcı bir varoluşa doğru çalışmaları, onlarıntemel hakları ve sorumluluklarıdır. Böyle birgelecekte gençler adalarını, iki farklı toplumunüyeleri olarak değil de, komşular ve vatandaşlarolarak paylaşacaklar. Ancak bunun olabilmesii ç in , K ıbr ıs l ı genç l iğe adan ın ge leceğ in ibelirlenmesine katkı koyabilmeleri için bir şanstanınması gerekiyor .

Kıbrıslı gençler, dünya çapındaki diğer gençlergibi, sosyal değişimin ve barışın ideal elçileriolabilmeleri için gerekli olan farklı özellikleresahipler. Yeni nesil olan Kıbrıslı gençler, belirginderecede yaratıcılık, yenilikçilik ve geleceğeyönelik bakış açısıyla donatılmıştırlar. Nedense

Kıbrıslı gençler sık sık topluma yönelik ilgisiz veb a ğ l a n t ı s ı z o l m a k l a s u ç l a n m ı ş t ı r l a r.Günümüzdeki duruma bakılırsa, Kıbrıslı gençlerher hangi bir değişime yol açamayacaklarınai n a n d ı r ı l m ı ş t ı r l a r. E n e r j i l e r i n i n v eiyimserliklerinin kullanılması yerine, pasif seyircikonumuna düşürülmüştürler. Sonuç olarak,Kıbrıslı gençler, kendilerini ne topluma dahiledilmiş hissediyorlar, ne de toplum tarafındandeğerlerinin bilindiği kanısındalar. .

Kıbrıslı gençlere “barışçıl bir Kıbrıs’ın” veya“Kıbrıs’ta barışın” onlar için ne anlama geldiğisoruldu. Kıbrıslı gençler arasında en çok verilencevap “özgürlük” ve onu takiben “herkesinuyumluluk içinde bir arada yaşamasıydı.” KıbrıslıTürkler arasında en çok rastlanan cevap ise“sınırlar olmadan birlikte yaşamak”, “savaş veçatışmanın olmamasıydı”. .


Birçok genç Kıbrıslı, gelecekte olacak olan barışın ve adalarınınistikrarının, onların da sorumluluğu olduğunun farkındadırlar; asılkonu yetişkinlerin ve günümüz politikacı elitin, gençlerindeğişiminin tetikleyici olma isteklerini nasıl destekleyecekleridir

İnsani GelişimRaporu’nunyazarları bunu gözealarak, barış yapmasürecinde roloynayanyetişkinleri, gençKıbrıslı’lara da busürece katkıkoyabilmeleri içinbir fırsat tanımayaçağırıyor. Gençleribu süreçten uzaktutmak büyük birhata olabilir. Çünküolası bir çözümünsonuçlarınakatlanacak olan vebu çözümünuygulanmasındabüyük bir roloynayacak olangelecek nesil, yanigenç Kıbrıslı’lardır.

Gençlerin seslerine kulak asılmıyor. İkinci derecede vatandaş muamelesigörüyorlar. Bu bir gerçek. Okullara bakınız, öğretmenleri dinlemek zorundasınız...Size sorular soruyorlar... Sizin soru sorma ve eleştirme hakkınız yok. Ailelerebakınız, sizi eleştiriyorlar [ancak] siz aynı haklara sahip değilsiniz... Bundan dolayıgenç olmayı bir dezavantaj olarak görüyorum... Politikacılarımızın kültürümüzdekigenç insanlara saygı duyduklarına inanmıyorum.(Kıbrıslı Türk, 19-24 yaşlarında)

Bir insanın sorumluluk bilinci onun ailesi tarafından geliştirilir ve benim ailem debeni ülkeme karşı sorumlu biri olarak yetiştirdi. Ancak genç insanlar kendikendilerine kararlar veremiyorlar ve esaslı değişikliklere yol açamıyorlar. Çünküvar olan gençlik dernekleri ya finansal ya da “ideolojik” olarak bir siyasi partitarafından destekleniyor ve bu [gençlerin] özgürlüklerini ve bir şeyler değiştirmepotansiyellerini ellerinden alıyor.[Kıbrıslı Rum, bayan, 23, üniversite mezunu, iş sahibi, bekar, kentsel Lefkoşa]

Olduğumuz bu yaşta hepimizin sorumlulukları vardır. Çünkü gelecekte bir farkyaratacak birileri varsa onlar bizleriz, bunun için, iyimser görüşlerimizi, geçmişnesillerden kalma önyargılar olmaksızın, muhafaza etmeliyiz. Kendi gerçeğimizikeşfedip bu gerçeği korumaya çalışmalıyız ve eğer bu gerçeği uygun inançlarlatam anlamıyla korumayı başarırsak, bunu hayata geçirebiliriz.[Kıbrıslı Rum, erkek, 23, bekar, kentsel Lefkoşa]

Genç insanlar [...] bazı alanlarda yetersizler. Ama diğer bazı alanlarda ise gençinsanlar oldukça aktifler. İnanıyorum ki onlar, insanların iki toplumlu ilişkilerhakkındaki görüşlerini değiştirmekte etkin olabilirler.[Kıbrıslı Türk, erkek, 18, öğrenci]

Araşt ırmada görüşülen Kıbrısl ı gençlerinyarısından fazlası, genç Kıbrıslı’ların Kıbrıssorununun çözümüne bir katkı koymalar ıyönünde vazifelerinin olduğunu düşünüyorlar,görüşülen Kıbrıslı gençlerin neredeyse yarısı ise,adanın uzlaşma sürecinde etkin bir rol oynamakistediklerini bel irt iyorlar. Kıbrısl ı gençler

arasındaki düşük sosyo-politik oranları gözönünde bulundurursak, gençlerin büyük birçoğunluğunun Kıbrıs sorununa bir çözüm bulmasürecine katkı koymaları gerektiğine inanmalarıümit lendir ic i . Bu genç insanlar ın iy imsertutumlarının bir kanıtıdır. .


Adanın geleceği ile ilgili olarak, öncelik KıbrıslıRum ve Kıbrıslı Türk gençler arasında süreklietkileşimin ve ilişkilerin oluşturulmasının teşvikedilmesi olmalıdır. Ne zaman ki daha fazla Kıbrıslıgenç birbirleriyle iletişime geçmeye, birbirlerinegüvenmeye ve birbirlerinden öğrenmeye başlar, ozaman onları hayatlarının büyük bir bölümündeayrı tutan bariyerler yavaşça inmeye başlayacaktır.Bu süreç yürürlüğe girdiği zaman, Kıbrıslı gençlerbirleştiriciler ve eğiticiler olarak kilit bir role sahipolup, deneyimleri ile fikirlerini, ebeveynleri ved iğer a i le b i rey ler i y le , öğretmenler i y le vearkadaşlarıyla paylaşabilirler. Devamlı iletişim veetkileşim sayesinde Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkgençler, kendilerini ayıran bariyerlerin üstesin-dengelebilecek ve birlikte toleransa, farklı görüşlere,kültürlere ve yaşam biçimlerine saygı duyan birg e le ce k ya ra t m a k g i b i g a y re t l i b i r g ö rev iü s t le n e b i le ce k le rd i r. .

Ş u a n d a s ü re n m ü z a k e re s ü re c i , K ı b r ı s l ıinsanların adanın geleceği ile ilgili bilgili ve açıkbir diyalog sürecine girmelerini gerektiriyor. Barışsürecinde kilit rol oynayan Kıbrıslı gençler demutlaka bu diyaloğa dahil edilmelidirler. Bunubaşarab i lmek iç in her ik i top lumdan gençKıbrıslı’ları barış sürecine etkin olarak dahiletmeli ve bu doğrultuda bir takım girişimlerdeb u l u n u l m a l ı d ı r. B u n l a r e ğ i t i m s i s t e m le r içerçevesinde, okul sonrası inisiyatiflerde ve medyaaracılığıyla (televizyon programları ve Kıbrıslıgençler için tasarlanmış internet siteler-inde)gerçekleştirilebilir. Kıbrıslı Rumlar’ın ve KıbrıslıTü r k le r ’ i n h e r g ü n o r t a k b i r e ğ i t i m a l a n ıpaylaşmaları küçümsenmemeli veya göz ardıedilmemelidir. Eğitim kurumları ve eğitmenler,genç Kıbrıslı’lara akademik ve sosyal etkileşimi vebunun da ötesinde, olgunlaşmayı ve kişiselgelişimi teşvik eden güvenli bir ortam yarattıkları

için, çok önemli bir rol oynuyorlar. Özellikleüniversitelerde yeni politikalar, yeni normlar veyeni bakış açıları şekillenmektedir ve bundandolayı: Diğer toplumla barışık olan bir yüksekeğitim sistemi, diğer toplumla barışık olan birtoplum ve politik sistemine öncülük yapar.2 2

Okulların, kolejlerin ve üniversitelerin çok kültür-lülük ve tolerans prensiplerini teşvik ederek,tekrar birleşme yolunda olumlu bir rol oynamalarızorunludur. Çözüm sonrası dönemde bununönemi daha da artacaktır. .

Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençler, iki toplumungençlerini birbirlerine yaklaştıracak aktivitelerindüzenlenmesi yanlısıdırlar. İki toplumlu etkinliklerve inisiyatifler, gençlerin aralarında var olan –gerçek veya hayali – bariyerleri yıkmalarına vebenzerlikler ile ortak bir geleceğe dayalı ilişkilerkurmalarına neden olacaktırlar. Spor, müzik veçevre gibi alanlarda genç Kıbrıslılar bir arayagelebilirler. Kıbrıslı gençlerin barış inşası sürecinedahil edilmeleri, onların kurucu bir diyaloğa veçakışma çözümlenmesine girişebilmeleri içingerekli olan, farklı bakış açılarını kıyaslayabilmeve kr i t ik düşünme yeteneği g ib i n i te l ik ler igeliştirmelerine katkı koyabilir. Sonuç olarak,gerek aile üyeleri ve eğitmenler olsun, gerekpolitikacılar, gerekse sivil toplum aktivistleri veyadini l iderler olsun, şunu fark etmel id ir ler:gençliğin müstehzi pasifliğinin altında, aslındad e ğ i ş i m i a r z u l a ya n d o ğ u şt a n va r o l a n b i rm o t i v a s y o n v a r d ı r. 2 3 B u n u g ö z ö n ü n d ebulundurarak, birl ikte çal ış ıp henüz Kıbrısgençliğinin kullanılmamış olan potansi-yeliniortaya çıkarmalılar ve onlara, sadece KıbrısSorunu ile ilgili değil de, hayatlarını ve ortakgeleceklerini etkileyen tüm alanlarda da seslerinid u y u r m a l a r ı i ç i n b i r i m k a n t a n ı m a l ı l a r.

Gençlerin sosyo-politik alandaki düşük katılımoranları, maalesef gelecek için gerekli olanlaörtüşmüyor. Kıbrıs sorununun olası bir çözümünebu gelecekte, toplumun yaklaşık olarak bir altıdabirini (1/6) oluşturan Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türkgençlerin fikirlerinin de dahil edilmesi gerekiyor.Genç Kıbrıslı’ların olası bir çözümü uygulamayakoyacak olan ve gerçekte yaşayacak olan nesilolmalarını göz önünde bulundurursak, onlarıngörüşlerini ve fikrilerini dikkate almayan birantlaşma, gelecekte yeterli desteği görmeyebilirve hatta başarıya ulaşma şansını kaybedebilir. Bubağlamda, genç Kıbr ısl ı lar Kıbr ıs’ ta bar ış ısağlamaya katkı koyabileceklerini düşündükleribir takım öneriler sundular. Kıbrıslı Rum gençlerik i t op lumun l i der ler i a ras ında doğrudangörüşmelerin ve Kıbrısl ı Rumlar i le Kıbrısl ı

Türkler arasında ortak etkinliklerin taraftarıoldular. Kıbrıslı Türkler ise, okul veya iş gibialanların ortak kullanılması gibi daha radikalönerilerde bulundular. Genel olarak, Kıbrıslıgençler in ik i toplumu nas ı l b i rb i r ine dahayakınlaştırabilecekleri konusunda bilgi ve bilinçeksiklikleri var. Her ne kadar topluma ve gençleringerçekliğine şekil veren kararları alma sürecinekatılmak her gencin hakkıysa da, onların katılımınıteşvik etmek yetişkinlerin görevidir. Kıbrıslıgençler etkin vatandaşlar olarak toplumda aktifrol oynamaya başlamadan önce, kendilerini bukonuda yetkilendirilmiş hissetmelidirler. Bunusağlamak ve gençlere i let iş im, öğrenme vebüyüme amaçlı güvenl i bir ortam yaratmakailelerin, öğretmenlerin ve liderlerin görevidir.


Ne zaman ki dahafazla Kıbrıslı gençbirbirleriyleiletişime geçmeye,birbirlerinegüvenmeye vebirbirlerindenöğrenmeye başlar,o zaman onlarıhayatlarının büyükbir bölümünde ayrıtutan bariyerleryavaşça inmeyebaşlayacaktır. Busüreç yürürlüğegirdiği zaman,Kıbrıslı gençlerbirleştiriciler veeğiticiler olarak kilitbir role sahip olup,deneyimleri ilefikirlerini,ebeveynleri ve diğeraile bireyleriyle,öğretmenleriyle vearkadaşlarıylapaylaşabilirler.

[Katılım fırsatlarının] olduğuna inanmıyorum, çünkü yetişkinler kendikendilerine karar veriyorlar... bundan dolayı biz de [barış sürecine katkıkoymayı] ne istiyoruz ne de buna imkanımız var.[Kıbrıslı Rum, bayan, 23, üniversite mezunu, polis memuru, bekar, kırsal Lefkoşa]

Genç insanların böyle bir hakka [görüşlerinin ve taleplerinin toplumda temsiledilmesi] sahip olduklarına inanmıyorum. Bu, gençlerin kendi düşünceleriözgürce hakkında konuşamadıkları ve kendilerini açıkça ifade edemediklerianlamına geliyor. Kimse bize fikrimizi sormuyor.(Kıbrıslı Türk, 19-24 yaşlarında)


Kıbrıs Gençlik Sözleşmesi

Biz Kıbrıslı gençlik olarak,

Kıbrıs Gençlik Sözleşmesi

Genç Kıbrıslı Rumların ve genç Kıbrıslı Türklerin seslerine artık kulak verilmesi gerektiği ortadadır. Bu raporun altınıçizdiği gibi, içinde büyüdükleri şartlara rağmen, ada çapında genç Kıbrıslılar adanın tekrar birleştirilmesinde etkin bir roloynamak istiyorlar. Bu amaçla ve Kıbrıs Gençlik Diyalog Projesi kapsamında Kıbrıs Gençlik Sözleşmesi yaratıldı. Umutediliyor ki bu Sözleşme genç Kıbrıslıların barış sürecinde ve ülkelerinin geleceğini ilgilendiren meselelerde oynadıkları rolteşvik edilir ve güçlendirilir.

Kıbrıs Gençlik Sözleşmesi, University of Nicosia ile Kıbrıs Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Merkezi (KADEM)‘in 15 ve 24yaşları arasındaki Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum gençler arasında ortak yürütmüş olduğu iki toplumlu çalışma sonucundaortaya çıkmıştır. Sözleşme 12 Kıbrıslı Türk ve 12 Kıbrıslı Rum gençten oluşan Gençlik Danışma Kurulu’ndan elde edilenverilere dayanarak, Kıbrıslı gençliğin ada çapında sesini duyurmak amacıyla yaratılmıştır.

Biz, Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum toplumlarından gençler olarak yaşamlarımızı, problemlerimizi veendişelerimizi ortaklaşa inceleyip, adamızda dolu dolu ve üretken bir şekilde yaşayabilmek ve ortak

geleceğimizi güvence altına almak için son derece önemli olduğunu düşündüğümüz bir takım önerilerüzerinde karar kıldık. Bu önerilerimizi tüm Kıbrıslı’lara sunmak istiyoruz.

Aile:

- Ebeveynlerimiz ve ailelerimizle karşılıklı güven ve diyaloğadayanan olumlu ilişkiler kurmak istiyoruz,

- Ailelerimizin özellikle bizim hayatlarımızı ilgilendiren kararlarıalırken bizi de bu karar alma sürecine dahil etmeleriniistiyoruz,

- Ebeveynlerimizin, bizleri kendi kararlarımızı verebilmemiz vekendi görüş ve düşüncelerimizi geliştirmemiz için teşvikederek, bizim kararlarımıza ve özgürlüğümüze saygıduymalarını ve gelişimimize katkı koymalarını talep ediyoruz,

Eğitim:

- Her genç yetişkinin, AB’nin koymuş olduğu standartlarauyumlu olarak sosyal ve ekonomik durumuna bağlı olmayanyüksek eğitim hakkı olduğuna inanıyoruz,

- Bizlere analiz ve eleştirel yetenekler kazandıracak,yaratıcılığımızı ve yenilikçiliğimizi teşvik edecek, kaliteli ve çokboyutlu eğitim almayı ve böylece Kıbrıs’ı gerçek bir ‘bilimtoplumuna’ dönüştürmeyi arzuluyoruz,

- Bizi günümüzün küreselleşmiş ve giderek daha fazla rekabetedayanan dünyasında yarışabilir kılacak bir eğitim sistemiistiyoruz,

- Yeni müfredatlara ve yeni eğitim/öğrenim yöntemlerine yatırımyapan, sürekli kişisel ve profesyonel gelişimi destekleyen bireğitim sisteminin parçası olmayı diliyoruz,

- Eğitim sisteminin karar alma ve planlama sürecine, yanimüfredat ve okul aktivitelerinin hazırlanmasına dahil edilmeyive sınıflarda zorunlu ve seçme derslerde öğretilen konularhakkında söz sahibi olmayı istiyoruz,

- Eğitim sisteminin toplumdaki değişimleri yansıtmasını ve açıkgörüşlülük, hoşgörü, kültürel farklılık, bir arada uyum içindeyaşama ve problemlerin barışçıl yönetmelerle çözümlenmesigibi değerlerin gelişmesinde öncü bir rol oynamasını talepediyoruz,

- Kıbrıs’ın tarihini çeşitli ve farklı açılardan öğrenmenin bizlerefayda sağlayacağını, böylece geçmişe ortak bir anlayış ile

bakabilmeyi ve adanın geleceğine ortak bir bakış açısınıpaylaşabilmeyi umut ediyoruz,

İstihdam:

- Özellikle genç mezunlar ve çalışanlar için tasarlanmış ve bukitleye yönelik olan iş imkânlarının gerekliliğinin üstünebasıyoruz,

- Aynı iş için aynı maaş prensibini destekliyoruz. İşverenlercinsiyet, milliyet, etnik köken, din veya engelli ayrımıyapmamalıdırlar,

- Kariyer yapma sürecinde kayırmacılık/adam tutma yerineliyakat esaslı görevlendirme biçiminin tanımlayıcı bir roloynadığı, akademik başarılarımıza, yeteneklerimize vedeneyimlerimize bağlı bir kariyer yolu çizebileceğimiz biradada yaşamayı talep ediyoruz,

- Ekonomik durum ve finansal konular bizleri de ilgilendiriyor;bundan dolayı bu konularla ilgili karar alma sürecine katkıkoymak istiyoruz,

- Işverenlerin genç çalışanların değerinin – yani onların yaratıcı,yenilikçi ve sorumlu oluşlarının, farkında olmasını diliyoruz.Genç çalışanlar yaptıkları işin karşılığını alırlarken bu dikkatealınmalıdır,- Özel ve kamu sektörlerinin, genç insanlarıngirişimciliklerini desteklemesi gerektiğine inanıyoruz,

- Ömür boyu eğitimi destekliyor ve bu eğitimin iş ortamında veyadiğer eğitim olanaklarıyla tedarik edilmesi gerektiğinisavunuyoruz,

Sağlık ve Sosyal Etkinlikler:

- Bizim ilgimizi çekecek olan ama aynı zamanda bizleri eğiten ve bilinçlendiren programların geliştirilmesi için özel bir çabaharcandığını görmeyi diliyoruz,

- Yaşıtlarımızla güvence içinde buluşup sosyalleşebileceğimizumumi alanlara erişme ihtiyacımız olduğunu vurguluyoruz,


- Ebeveynlerimizin, eğitmenlerimizin ve bizlere sağlık hizmetisağlayan kişilerin, bizim sağlıklı ve uzun bir yaşamyaşayabilmemiz için gerekli önlemleri alacaklarını umuyoruz,

- Yararlanabileceğimiz sağlık hizmetleri konusunda süreklibilgilendirilmeyi ve bu hizmetlere kolayca ulaşabilmeyiistiyoruz,

- Eğitmenlerimizin bizi aşırı alkol tüketimi, sigara içme,uyuşturucu kullanma ve bunlara benzer riskli davranışların zararlıyanları konusunda bilgilendir mede oynadıkları önemli rolün altınıçiziyoruz. Buna ek olarak özellikle genç Kıbrıslı’ları hedef alaneğitim ve bilinçlendirme kampanyalarının geliştirilip ada çapındauygulanması gerektiğine inanıyoruz,

- Sosyal yardım ve sağlık hizmet sektöründe çalışanlarınyaptıkları işi takdir ediyor, bu alanda çalışacak olan ve gençinsanların artan ihtiyaçlarını temin edecek profesyonellerinsayısının artırılmasın talep ediyoruz,

Bağımsızlık ve İfade Özgürlüğü:

- Gençler de dâhil olmak üzere, toplumun her bireyinin fizikselşiddetten ve ayırımcılıktan korkmaksızın, özgürce vekendilerine güvenerek fikirlerini ortaya koyabilmelerigerektiğine inanıyoruz,

- Sesimizi, toplumumuzun bizden yaşlı bireylerine duyurmayı vebu kesimin bizim görüşlerimize saygı göstermesini ve dikkatealmasını istiyoruz,

- Eylemlerimiz ve davranışlarımızla ilgili olarak daha fazlasorumluluk üstlenebileceğimizi belirtiyor ve buna bağlantılı olarakyaptıklarımızda daha bağımsız olmayı arzuluyoruz,

- Bizi ilgilendiren konularda bağımsız ve tarafsız bir şekildebilgilendirilmeliyiz. Bu konularda öğretmenlerimizin ve/veyaailelerimizin etkisi ve zorlaması olmadan kendi kararlarımızıverebilmeliyiz,

- Ebeveynlerimizden bağımsız olabilmemiz için bizlere ücretsizeğitim, iş ve buna ek olarak adil ve gerçekleşebilir konutolanakları sağlanmasını talep ediyoruz,

Sosyopolitik Katılım:

- Toplumda olumlu değişimlerin gelişmesini sağlayan siviltoplum aktivitelerinde ve girişimlerde aktif bir rol oynamakistiyoruz,

- Tüm seviyelerde alınan politik kararlara katkı koyabileceğimiziteşvik eden mekanizmaları destekliyor, Kıbrıs’taki kamusalalana ve sivil topluma azımsanmayacak bir katkımızolduğunun kabul edilmesi gerektiğine inanıyoruz,

- Sosyopolitik katılımın politik partilerden ayrı kalmasıgerektiğini ve politik partilere yeni üyeler kazandırma amaçlıkullanılmaması gerektiğini düşünüyoruz,

- Açık ve belirgin bir şekilde temsil edilmeli veya bizi ortakolarak ilgilendiren konuları ve ortak düşüncelerimizi dilegetirebileceğimiz platformlar aracılığıyla bugerçekleştirilmelidir. Bu ancak politik partilerin ve sabitideolojilerin idaresi altında olmayan, bağımsız olarak çalışanve gençler tarafından yürütülen, gençler için çalışan,organizasyonlar vasıtayla gerçekleşebilir,

- Staj ve gönüllü çalışma imkânlarının herkese açık ve herkestarafından kolayca ulaşılabilir olması gerektiğine ve bu türetkinliklerin okullar ve aileler tarafından teşvik edilmesigerektiğine inanıyoruz,

- Zorunlu askerlik hizmetine karşı olan ve bunun yerine farklısosyal servisler sunmak isteyenler için askerlik hizmetinealternatiflerin gerekliliğinin altını çiziyoruz,

- Günlük olaylarla ilgilenmeyi ve bunlara etkin olarak katkıkoymayı teşvik eden ‘etkin vatandaşlık’ kavramının okulmüfredatlarına eklenmesini istiyoruz,

- Kıbrıslı gençliğin dünyayı ve özellikle de AB ile Kıbrıs’ıilgilendiren meselelerin farkında olan, meraklı,dünyavatandaşları olarak gelişmelerini destekliyoruz,

Barış ve Uzlaşma:

- Barışa ve Kıbrıs sorununun barışçıl bir şekilde çözülmesigerektiğine inanıyoruz,

- Şiddete karşıyız ve diyaloğa ve barış içinde bir arada yaşamadeğerlerini yücelten bir kültür geliştirmek istiyoruz,

- Tüm yabancı orduların adadan çekilmesini ve adanın tedriciolarak silahsızlandırılmasına destek olmalarını talep ediyoruz,

- Hayatlarımızın içine işlemiş olan tüm önyargılardan vebilincimizdeki ‘ötekiler’ kavramından kurtulmayı vearamızdaki ortak bağları pekiştirmeyi diliyoruz,

- İki toplumun bireyleri arasında köprülerin kurulmasındabelirleyici bir rol oynayabilmemiz için gereken desteği görmeyive bunun için gerekli tüm olanakların bizlere sağlanmasınıarzuluyoruz,

- Çözümün ancak kendilerini direk olarak etkileyen veilgilendiren kişiler tarafından yapılabileceğine inanıyoruz.Bundan dolayı biz Kıbrıslı’lar için, Kıbrıslı’lar tarafındanyapılacak olan ve dış etkenler ile zorlamalar olmadanyapılacak olan bir çözümü savunuyoruz,

- Modern teknolojilerin (internet blogları, sohbet siteleri, sosyalağlar ve çevrimiçi videolar gibi) birbirimizi daha iyitanıyabilmemiz için, uzlaşma gereçleri olarak kullanılmasınıdestekliyoruz,

- Okulların, üniversitelerin, dini kurumların ve medyanınbirleşme/uzlaşma sürecine, kültür çeşitliliği, hoşgörü vekarşılıklı saygı gibi değerleri teşvik ederek katacakları olumludeğerin farkındayız,

- İki toplumu yakınlaştıracak etkinlikleri ve aktiviteleri(konserler, kültürel etkinlikler, gençlik kampları vs. gibi)destekliyor bunların değerini vurguluyoruz,

- Güçlü, ortak ve kapsayıcı Kıbrıslı medeni bir kimliğinoluşumunu destekliyor, ‘Kıbrıslı’ teriminin hem KıbrıslıTürk’leri’ hem de ‘Kıbrıslı Rum’ları’ referans aldığını teslimediyoruz,

- Aynı hataları tekrarlamamak için, geçmişten öğrenmemizgerektiğine inanıyoruz,

- Herkesi içine alan bir Kıbrıs toplumunu ve ‘çeşitliliklebirleşmiş’, diğer kültürlere saygılı ve değişime açık bir Kıbrısgençliğini destekliyoruz.

NotlarBu raporda “KKTC” kaynaklarının kullanılmış olması, “KKTC” kurum ve kuruluşlarının herhangi bir şekilde tanındığıanlamına gelmez.

1 Bu araştırma için, Birleşmiş Milletler Gençlik Programı’nın gençlik tanımı benimsenmiştir, böylece ‘gençKıbrıslı’lar’ veya ‘Kıbrıslı gençler’dendiği zaman 15 ve 24 yaş arası gençlerden bahsediliyor.

2 2007 yılının Haziran ayının başlarında katılımcılar için açık bir çağrı yapıldı. Bu çağrıda, iki toplumdan gençKıbrıslı’ların projeye katılmaları için Yunanca, Türkçe ve İngilizcesi bulunan başvuru forumlarını doldurmalarıistendi. Bunu takiben, Gençlik Danışma Kurulu’nu oluşturacak olan 24 kişi, yazılı başvuru ve yüz yüze görüşmedensonra seçildi. Araştırmacılardan oluşan takım, projelerine katkı koyabi leceklerine inandıkları dengeli ve temsilibir grup Kıbrıslıyı seçmeye özen gösterdi.

3 Kıbrıs’ın İnsani Gelişim Endeksi’yle ilgili bir çelişki vardır - kesin olarak belirtmek gerekirse, İGE’nin sadeceKıbrıs Cumhuriyeti’nin hükmü altında olan bölgeyi kastedip kastetmediği belli değildir. Daha derinlemesine birinceleme sonucu Kıbrıs’ın İGE’sini hesaplamak için kullanılan istatistiklerin ve belirtilerin tüm adayı içeripiçermedikleri de belirtilmemiş. Büyük olasılıkla İGE’yi hesaplamak için kullanılan göstergeler, sadece KıbrısCumhuriyeti’nin hükmü altında olan bölgeyi kastetmektedir. Bundan dolayı, Kıbrıs'ın İGE’si kesin olarak tümadadaki durumu tasvir etmeyebilir.

4 Human Development Report 2007/2008, Country Fact Sheets: Cyprus, [http://hdrstats.undp.org/2008/countries/country_fact_sheets/cty_fs_CYP.html adresinden edinilebilir].

5 Cargo, M., Grams, G. D., Ottoson, J. M., Ward, P. and Green, L. W. (2003), “Empowerment as Fostering PositiveYouth Development and Citizenship”, American Journal of Health Behaviour, Volume 27, Supplement 1, pp. S66-S79.

6 Ibid., S77.

7 Finn, J. L. and Checkoway, B. (1998), “Young People as Competent Community Builders: A Challenge to SocialWork”, Social Work, Volume 43, Number 4, pp. 335-345.

8 1963-1964 yıllarındaki toplumlar arası şiddet hayat kaybına neden oldu ve Kıbrıs’taki BM Gücü’nünoluşturulmasına sebep oldu. BM’nin görevi şöyle belirtilmişti: “use its best efforts to prevent arecurrence of fighting and, as necessary to contribute to the maintenance and restoration of law and order anda return to normal conditions” – UN Security Council Resolution 186 (1964).

9 1974’te gelişen olaylar iki toplum tarafından farklı karşılanmaktadır: Kıbrıslı Rumlar bu olaylarıTürkiye’nin işgali olarak görürler, Kıbrıslı Türkler ise aynı gelişmeleri ‘barış operasyonu’ olarak görürler.

10 Statistical Service (2007) “Demographic Report”, Population Statistics, Series II, Report No. 44, Nicosia: PrintingOffice of the Republic of Cyprus.

11 15 ve 24 yaş arası Kıbrıslı Türk gençlerin sayısı kullanılan kaynağa göre değişiyor [Kıbrıs Rumtoplumundan: Statistical Service (2007) “Demographic Report”, Population Statistics, Series II, Report No. 44,Nicosia: Printing Office of the Republic of Cyprus, Kıbrıslı Türk toplumundan: 2006 Census, State PlanningOrganisation, TRNC].

12 Fromm, E. (2001) The Fear of Freedom, Routledge.

13 Vural, Y. ‘Redefining Identity: A Step towards a United Federal Cyprus’, presentation given at a paneldiscussion on The Battle of the History Textbooks, within the framework of the Citizens’ Free University –University of Nicosia, Cyprus (6 November, 2008).

14 Evripidou, S. “Fighting inertia in our schools?”, article in Cyprus Mail, July 6, 2008.

15 Statistical Service (2008) “Labour Force Survey 2007”, Labour Statistics, Series IV, Report No. 6, Nicosia: PrintingOffice of the Republic of Cyprus.

16 State Planning Organisation, (2007), TRNC.

17 Statistical Service (2006) “The Statistical Portrait of Women in Cyprus”, Social Statistics, Series I,

18 CIVICUS (2005) “An Assessment of Civil Society in Cyprus: A Map for the Future, CIVICUS: Civil Society IndexReport” [www.civicus.org].

19 Görüşülen Kıbrıslı Rum gençlerin %65.2’i ve Kıbrıslı Türk gençlerin %36.1’i “adanın bölünmüşolmasından dolayı kimse temel insan haklarına sahip olamaz” görüşüne katılıyorlar veya çokkatılmıyorlar. Kıbrıslı Türk’lerin %%43.0’ ü bu görüşe ne katılıyor ne de katılmıyorlar (bu oran Kıbrıslı Rum’larda%27.8’di).

20 Doğrudan yerinden edilmiş olanların oranı her ne kadar %49-50’den az ise de, iki toplumdan birçok kişi sahipoldukları toprakları, ikinci evlerini, miras kalan mülklerini vs. kaybetti.

21 İki toplum arasındaki şiddet olayları (1963-1968) ve 1974’te gelişen trajik olaylar sonucunda toplam 502 KıbrıslıTürk ve 1,493 Kıbrıslı Rum resmi olarak Kıbrıs Kayıp Şahıslar Komitesi (KŞK)’ne bildirilmiştir. KŞK, Nisan 1981’deBirleşmiş Milletler himayesinde Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk toplumlarının mutabakatıyla kuruldu. KŞK’nınmandası kayıp şahısların kaderlerini tespit etmektedir. Şu ana kadar, 530 şahsın kalıntıları adanın çeşitli yerlerindegömülü oldukları yerlerden çıkarılmıştır. Şu ana kadar, CMP projesi çerçevesinde mezarlarından çıkarılan 150şahsın kimliği bu işlemler sayesinde tespit edilmiştir. İlgili ailelere kayıp akrabalarının ölümü bildirilmiş ve kimliğibelirlenen şahısların kalıntıları kendilerine teslim edilmiştir. CMP Fact Sheet – April 2009[http://www.cmp-cyprus.org/media/attachments/CMP/CMP%20docs/CMP%20Fact%20Sheets/CMP_Fact_Sheet__Apr09.pdf adresinden edinilebilir].

22 Kaymak, E., Lordos, A. and Tocci, N. (2009) Building Confidence in Peace, Centre for European Policy Studies.

23 Stoneman, D. (2002) “The Role of Youth Programming in the Development of Civic Engagement”, AppliedDevelopmental Science, Vol. 6, No. 4, pp. 221-226.

inside back cover

Kıbrıs İnsan Gelişim Raporu 2009

Genç Kıbrıslılar bir kavşakta bulunuyorlar. Siyasi belirsizliğe rağmen, gittikçe artan bir rekabet, zorluklar ve karmaşıklıklar dünyasındaçocuk-luktan yetişkinliğe geçme mücadelesi veriyorlar. İyi bir eğitim, iş, arkadaş ve ilişki arayışı arka planda bulunan Kıbrıs Sorununugölgesinde sürüyor.

Kıbrıs için ilk olan bu İnsan Gelişim Raporu Kıbrıs toplumundaki insan gelişim dinamiklerini, adanın geleceği konusundaki en kritikpaydaş olan gençlerin üzerine odaklaşarak araştırmaya çalışmaktadır. Daha spesifik olarak bu Rapor araştırma aracılığı ile ilk kezhem Kıbrıslı Rum hem de Kıbrıslı Türk toplumlarının gençlerinin eğilimlerini tarayarak, onların sesini öne çıkarmaya çalışmaktadır.

Büyük oranda ada çapında 1,600 genç Kıbrıslıya uygulanarak elde edilen Gençlik Eğilimler Araştırması’nın sonuçlarına dayanarakhazırlanan Rapor, genç-aile ilişkileri, eğitim tercihleri, iş ve boş zaman faaliyetlerini de içeren çeşitli alanlarda gençlerin tutumlarınıve algılarını incelemektedir. Ayrıca Rapor gençlerin ulusal kimliğe ve Avrupa Birliği’ne yönelik tutumlarını; diğer toplumdan insanlarlaolan ilişkilerini ve din, sağlık ve Kıbrıs’ta barışın inşası konularındaki görüşlerini de araştırmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda,Rapor bugün adada yaşayan genç Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin tutum, algı ve davranışları konusunda değerli bilgiler sunmaktadır.Ayrıca, Rapor gençlerin yetkilendirilmesi ve sorumluluğu prizmasından bakarak gençlerin yaşamlarının sosyo-ekonomik ve siyasiözelliklerini de incelemekte ve bu iki faktörün gençlerin gelişimini nasıl etkilediğini analiz etmektedir.

Rapor gençlerin genel gelişimlerinin onların tümünün yaşadıkları toplum ve ülkede başarılı bir yaşam sürdürmelerini sağlayacakaraç ve becerilere sahip olmalarını gerektirdiği sonucuna varmaktadır. Kıbrıslı gençlerin yetkilendirilmesi her ne kadar ebeveynlerin,eğitmenlerin, sivil toplumun, medyanın ve iki toplum liderinin görevi olsa da, genç Kıbrıslıların kendileri de var olan yetkilendirmeolanaklarını arayıp ortaya çıkarmada ve bunları kullanmada aktif olmalıdırlar.

www.undp-act.org

Kıbrıs’ta Gençlik - UNESCO · Kıbrıs’ta ilk defa hazırlanan Kıbrıs İnsan Gelişim...

Documents

Transcript of Kıbrıs’ta Gençlik - UNESCO · Kıbrıs’ta ilk defa hazırlanan Kıbrıs İnsan Gelişim...