Yrd. Doç. Dr. Ahmet Hamdi KepekçiYeni Yüzyıl Üniversitesi

KBB'de Kök Hücre Uygulamaları

Kök Hücreler

• Canlı vücudunda bulunurlar

• Kendini yenileyebilirler

• İhtiyaca göre farklılaşarak diğer doku

hücrelerine (kemik, kıkırdak, kas, yağ

gibi) dönüşebilirler (plastisite) Tek bir

hücreden birden fazla hücre serisine

farklılaşabilme yeteneğine sahiptirler.

• Kök hücreler embriyonik, pluripotent

ve multipotent gruplara ayrılırlar.

Kök hücreler birden çok kaynak ve dokulardan elde edilebilir

• Embryonic• SCNT: Somatic Cell Nuclear Transfer• iPSC : Induced Pluripotent Stem Cells• Fetal• Umbilical Cord• Adult

Pluripotent hücreler, gerekli ortam hazırlandığında bilinen 200 hücre türüne dönüşebilecek güce sahiptirler. Kişiye özeldir. İmmünolojik özelliği yoktur. Doku red reaksiyonu oluşturmazlar

Son yıllarda kök hücre tedavisi hematoloji dışı alanlarda da

tartışılmaya başlanmış ve birçok disiplin kendi alanındaki ilgili

hastalıklarda uygulama durumunu araştırmaktadır. Ayrıca, kök hücre

tedavisinin magazin ve sağlık turizmi yönü dikkate alındığında

yaygın bir kullanıma sahip olduğu görülmektedir. Başta ABD olmak üzere dünyanın birçok yerinde merdiven altı bazı hastalıklarda

kanıtlanmamış tedavi olarak günübirlik tedaviler uygulanmaktadır.

Kök hücre tedavilerinde bilinmesi gereken 9 husus1. En iyi tanımlanmış ve en yaygın kök hücre tedavisi hematopoetik sistem hastalıklarında kullanılmaktadır. Kök hücreler ile

ilgili diğer tüm uygulamalar oldukça deneysel kabul edilmelidir.

2. Kanıtlanmamış tedavilerde mevcut ciddi sağlık, kişisel ve finansal olarak kayıplar söz konusu olabileceğini düşünmek ve

işin uzmanları ile bu riskleri tartışmak gerekmektedir.

3. Laboratuvarda manipülasyon olmazsa, dokuya özgü kök hücreleri sadece yaşadıkları dokularda bulunan diğer hücre tipleri

oluşturabilir. Örneğin, kan yapıcı (hematopoetik) kök hücreler kandaki hücreleri rejenere ederken nöral kök hücre ise beyin

hücresini rejenere ederler.

4. Embriyonik kök hücreler ve iPS hücreleri tedavi maksadıyla doğrudan kullanılacak iyi seçenek değildir. Tedavi uygun

yönetilmediği takdirde , bu kök hücreler hastaya enjekte edildiği zaman tümörlere yol açar.

5. Bir hastalık ve tedavisi ardındaki arkasındaki bilim örtüşmelidir.

6. Kendi vücudundan elde edilen hücreler tedaviler için daha güvenli değildir. Her medikal süreç bir risk taşımaktadır.

7. Hasta referansları ve klinikler tarafından yapılan diğer pazarlama yanıltıcı olabilmektedir.

8. Klinik araştırmalar ile başarısı ispatlanmamış tedavilerden sakınılmalıdır.

9. Bilimsel çalışmaların tıbbi uygulamaya geçme süreci genellikle uzundur. Bu esnada hastaya zararı en aza indirmek ve

etkinliği maksimize etmek için çalışılmalıdır.

• Dünyada kök hücre alanındaki bu arayış kulak burun boğaz sahasında da ümit veren deneysel çalışmaları tetiklemektedir. Özellikle sensorinöral hastalıkların tedavisinde, fasiyal sinir harabiyetinde ve trakeal hastalıklarda araştırmalar ve hayvan deney çalışmaları devam etmektedir.

Kök hücre bazlı ekleme tedavileri hayvan araştırmaları düzeyinde devam etmektedir.

Yakın dönem fare çalışmaları 3d kültürde pluripotent kök hücrelerden iç kulak duyma hücreleri üretimin mümkün olduğunu gösterdi.

Embriyonik ve iPS hücrelerden stereosilier bundlelarla hair-cell benzeri hücre oluşturma protokolü yayınlanmıştır. (Oshima ve ark.)

Eğer hastada genetik duyma kaybı varsa iPS hücrelerinin hastaya verilmesinden önce iPS hücre transplantasyon terapisi, mutasyonun gen terapisiyle onarımı gibi zorunlu bir adıma da ihtiyaç duyacaktır

iPS hücre teknolojisiyle duyu kaybının biyolojik tedavisi konulu yazımızla bu konuya dikkat çekmek istedik.

Vokal kord Rejenerasyonda kök hücre yaklaşımları

Tavşanlarda Allojenik Trakea Nakli

sıçan modelinde zarar görmüş fasiyal sinir rekonstrüksiyonu için insan olfaktor kök hücre kullanımı

Otoloji de koklear implanttan beri en büyük ilerleme kulak zarı tamirinde rejeneratif bir metod olarak kök hücre kullanımı olabilir.

koku bozukluğu restorasyonu için Sıçan kemik iliğinden elde edilen mezenkimal kök hücrelerinin transplatasyonunun etkisi

İnsan Septal Kondrosit Redifferansiyonu

Kök hücre sahasındaki bilimsel gelişmeler yenileyici tıpta tedavisi olmayan hastalıkların tedavisi her ne kadar geleceğe dönük umut verici olsa da uzun takipli klinik çalışmalara ihtiyaç vardır.

Bu heyecan verici noktada bu hücrelerin tedavide kullanılabilmesi için henüz cevaplanması gereken çok sayıda soru ve yapılması gereken uzun takipli klinik çalışma sonuçlarının görülmesi gerekmektedir.

TeşekkürlerErciyes Üniversitesi Genom ve Kök Hücre Merkezi