Kayseri’de Oto ve Otodan Hırsızlık Suçlarının CBS ile ...

23

Kayseri’de Oto ve Otodan Hırsızlık Suçlarının CBS ile

Haritalandırılması ve Analizi

Mehmet GÜRBÜZ

Yrd.Doç.Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Fen-Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü

Murat KARABULUT

Doç.Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Fen-Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü

Ömer TEMİR

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı

Öz: İnsanlar, yeryüzünde daha rahat, konforlu ve güvenli yaşamın yollarını ararken,

içinde bulunduğumuz bilgi çağında nüfus artışı, kentleşme ve hızlı gelişen teknoloji

birçok problemi beraberinde getirmiştir. Bu problemlerden biri olan suçlar, toplum

yaşamını her geçen gün daha fazla etkilemeye başlamıştır. Bu nedenle suçları mekânla

ilişkilendirecek şekilde Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında haritalanması son yıllarda

önem kazanmıştır. Kayseri şehrinde meydana gelen oto ve otodan hırsızlık suçları ve

mekânla alakalı veriler ArcGIS katman mantığına göre uygun bir biçimde ayrı ayrı

katmanlar halinde hazırlanmıştır. Kayseri şehrine ait şehirsel dokulardan sokak ve cadde

blok gruplarını gösteren altlıklar üzerinde çizgi ölçeği ile suçlar haritalandırılmış ve

mekânsal analizleri yapılmıştır.

Bu çalışmada, Kayseri’de oto ve otodan hırsızlık suçlarının alış veriş merkezlerinin,

kamu kurum ve kuruluşlarının, iş merkezlerinin yer aldığı bölgelerde yoğunlaştığı tespit

edilmiştir. Bu durum şehirdeki arazi kullanımı ile suçlu ve suç noktaları arasındaki

ilişkiyi ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Suç, CBS, Suç haritaları, Mekansal analiz.

Mapping and Analyzing Auto Thefts in Kayseri Using GIS

Abstract: Population growth, urbanization and the rapidly developing technology

have brought many problems to peoples on earth, when looking for ways of more

convenient, comfortable and safe life in the current information age. Crime, which is

one of the problems of modern world, has started to affect the life of the community.

For this reason, mapping of crimes associating with the space using by Geographical

Information Systems gained importance in recent years. To be able to map and analyze

auto theft in the city of Kayseri, layers of crime data were prepared in ArcGIS

separately. By using base map of Kayseri which include streets and block groups,

GÜRBÜZ, KARABULUT, TEMİR; Kayseri’de Oto ve Otodan Hırsızlık Suçlarının...

24

several spatial analyzing techniques have been used to examine auto theft structure in

the study area.

The results indicate that auto crime and theft offenses have concentrated around

shopping centers, public agencies and institutions and business centers. Land use in this

situation reveals that there is a relationship between the offender and the offense

locations.

Key Words: Crime, GIS, Crime Mapping, Spatial Analyzes.

GİRİŞ

Değişik bilim dallarınca farklı şekillerde yorumlanan ve birçok teorilerle

açıklanmaya çalışılan suç (Erdoğan ve Düzgün, 2003; Soyaslan, 2003;

Dönmezer, 1984), topluma zarar veren veya tehlikeli olduğu kanunlarla kabul

edilen tavır, davranış, hareket ve eylemler bütünüdür (Dönmezer,1984:61;

Seyhan, 2002:173). Suç olayları, insanın yeryüzünde yaşamaya başlamasından

günümüze kadar her zaman bir sorun olarak var olmuş ve olmaya da devam

etmektedir. 21. yüzyılda nüfus artışı ve hızlı kentleşme ile birlikte yeni suç

türleri ortaya çıkmış ve suç sayısı artmıştır (Dönmezer, 1984). Özellikle son

yıllarda, suç oranlarındaki artış dünyadaki gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin

büyük şehirlerinde önemli bir problem haline gelmiştir. Ülkemizde, 1994–2004

arasındaki on yıllık dönemde şehir asayiş suçlarında %79,9 oranında artış

meydana gelmiştir.

Toplumsal hastalık veya felaket olarak tanımlanan suçların şehirsel hayata

çok yönlü olumsuz etkileri vardır. Ekonomik kayıplar yanında, toplumun

zayıflaması, sosyal sermayenin kaybedilmesi, gelişme problemleri, insanların

günlük yaşama düzenindeki değişim ve göç suçlarla yakından ilişkili bazı

olumsuzluklardır (Aliağaoğlu, 2007:1). Çok büyük maddi ve manevi olumsuz

etkileri olan suçları önlemek için tüm ülkeler büyük çaba harcamakta, çeşitli

kamu kurum-kuruluşları ve bilim adamları değişik çözüm yöntemleri

geliştirmektedir. Bu yöntemlerden biri de, suç ve suçun meydana geldiği

mekânla ilgili araştırma, tahmin, önleme, suçluyu tespit etme ve yakalama gibi

değişik çalışmalarda kullanmak için üretilen suç haritalarıdır. 18. yy’dan beri

suç haritaları üretilmekte (Karakaş, 2005) ve bugün suç haritalaması ile ilgili

birçok çalışma (Harries, 1999; Atasoy, 2001; Bowers ve Hirschfield, 2001;

LeBeau, 2001; Ackerman ve Murray, 2004; Gürbüz ve Karabulut, 2007;

Gürbüz ve Karabulut, 2008) bulunmaktadır. Bilgi çağı olarak adlandırılan

günümüzde, suçların yoğunluk ve karmaşıklığı, suçları meydana gelmeden önce

önleme ve bertaraf etme çalışmalarını gerektirmektedir (Gürbüz ve Karabulut,

2007). Bu amaçla, suçların mekânsal verilerinin CBS ortamına aktarılması diğer

mekânsal objelerle ilişkileri daha rahat gözlenebilmekte ve doğru tedbirler

almasına olanak tanımaktadır (Gürbüz ve Karabulut, 2007). Bu nedenle CBS

KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi / KSU Journal of Social Sciences 10 (1) 2013

25

temelli yapılan çalışmalar suçun önlenebilmesi ve var olan suçların gösterilmesi

bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede, suç ile işlendiği yer

arasındaki ilişkileri ortaya koymak için mekânsal analizler yapmak ve bu

analizleri haritalamak önemdir (Ackerman ve Murray, 2004).

Son zamanlarda suç analizleri ile uğraşanlar, problemin çözümü için

suçludan çok suç mekânının daha önemli olduğunu vurgulamaya başlamışlardır.

Bu görüşler doğrultusunda, suçların CBS ile haritalandırılması sorunun analizi

açısından önemlidir. Bu nedenle günümüzde suç haritaları Coğrafi Bilgi

Sistemleri (CBS) ortamında yapılmaya başlanmıştır. CBS, binlerce yıldır

kesintisiz olarak devam eden coğrafik araştırmaların temelini oluşturan fikir,

teori, kavram ve felsefi yaklaşımların otomatikleşmiş hali olup, çözümü aranan

sorulara harita temelli olarak cevap vermek amacıyla düzenlenmiş bir sistemdir

(Karabulut, 2005). Harita yapımında CBS, birçok veriyi aynı anda

kullanabilmesi, sorgulama ve analiz yapabilmesi, değişik büyüklükteki

alanlarda farklı ayrıntılarda haritalar üretilebilmesi nedeniyle kullanılmaktadır

(Gürbüz ve Karabulut, 2007). CBS sayesinde değişik kaynaklardan elde edilen

konuma bağlı birçok veri, birbiri ile ilişkilendirilmekte ve analiz edilmektedir

(Yomralıoğlu, 2002). Konuyla ilgili birçok taraf (bilim adamları, emniyet

yetkilileri vb) bu şekilde suç problemlerine karşı daha etkili önlemlerin

alınabileceğini kabul etmektedir (Gürbüz ve Karabulut, 2008). Coğrafi Bilgi

Sistemleri ortamında üretilen suç haritaları referanslandırılmış suç verilerinin

görsel hale getirilerek gerekli mevkilere bilgi üretmek amacıyla

hazırlanmaktadır. Dolayısıyla CBS ortamında yapılan suç haritaları ve analizleri

suçları meydana gelmeden önce önleme ve bertaraf etme çalışmaları için

kullanılmaktadır (Gürbüz ve Karabulut, 2008).

Suç haritaları; suçun coğrafi mekanını hayalde canlandırmada insanlara

yardım ettiği gibi, vatandaşa daha etkili koruma hizmetini vermek için yasa

uygulayıcılarına yol göstermektedir. Olay yeri adreslerini gösteren basit suç

haritaları bile suçların en yoğun olduğu yerlerin tespit edilmesinde ve devriye

hizmetine daha çok gerek duyulan bölgelerin saptanmasında yardımcı

olmaktadır. Suç haritaları “Önleyici Polislik” anlayışını geliştirmiştir. Suça ait

birçok bilginin harita üzerinde değerlendirilerek, alınacak tedbirlerle ilgili geniş

bir bakış açısı sunmaktadır. Bir sonraki suçun nerede, ne zaman, kim tarafından,

kime veya neye karşı islenebileceği hakkında stratejik analizler ortaya

koymaktadır. Suçların yoğun olarak meydana geldiği bölgeler ve zaman dilimi

tespit edilerek devriye polisleri ve vatandaşlar bilgilendirilebilir” (Aksoy,

2003).

Sunulacağı dinleyicilerin ya da bilgi sunulan grubun niteliğine göre suç

haritalarının niteliği değişmektedir. Çünkü her grubun beklentisi ve bilgi

ihtiyacı farklı olduğundan detaylarla birlikte harita tipide değişmektedir. Suç


26

haritalarının değerlendirilmesi, sadece suça ait toplanan bilgiler ile

düşünülmemelidir. Bu bilgilerin yanında, harita üzerinde analizi kolaylaştıracak

ve ilişki kurulabilecek bilgilere de ihtiyaç duyulmaktadır. Sabıkalı şahısların

ikamet adresleri, okullar, parklar, itfaiye merkezleri, hastaneler, dini tesisler,

otobüs durakları, oteller, internet kafeler, resmi kuruluşlar, bankalar, su depoları

ve hatta elektrik direkleri gibi çok geniş kapsamlı bilgiler gerekebilir. Bunların

yanında suç haritalarında gerçekçi bir analiz yansıtmak için mahalle nüfus

sayısı, bina sayıları, bölgeye düşen polis ekip ve devriye personel sayısı,

bölgede ikamet eden insanların sosyal ve etnik yapısı gibi faktörleri de göz

önünde tutulması gerekir.

Hırsızlık suçları içerisinde oto ve otodan hırsızlık suçlarının diğer hırsızlık

suçlarından fazla olması, ekonomik açıdan bireyleri daha fazla kayba uğratması

ve bu suç türünün önlenmesinde yaşanan zorluklar nedeniyle bu çalışmada oto

ve otodan hırsızlık suçları detaylı bir şekilde analiz edilecektir. Çalışmada,

şehirsel dokulardan sokak ve cadde yapıları ile birlikte blok gruplarını gösteren

altlıklar üzerinde sokak (çizgi) teorisi ile suç haritaları yapılmıştır. Bu harita ve

verilerle, çeşitli yöntemler kullanılarak suçların mekânsal analizleri yapılmıştır.

ÇALIŞMA ALANININ LOKASYONU

Kayseri, İç Anadolu Bölgesi’nde, yaklaşık olarak Anadolu’nun ortasında

kurulmuş bir şehirdir. Türkiye’nin batı-doğu ve kuzey-güney’ini birbirine

bağlayan kara ve demiryollarının kavşak noktasında yer alan Kayseri, Orta

Anadolu’nun ticaret ve sanayi merkezi konumundadır. Kayseri şehrinin yüz

ölçümü 1412 km2 dir. 2009 yılında Melikgazi ve Kocasinan olarak iki ilçeden

oluşan Kayseri şehri, 801097 kişi nüfusu ile Anadolu’nun en büyük

şehirlerinden biri durumundadır (Şekil 1).

MATERYAL VE METOT

Günümüzün modern suç analiz sistemi üç ana bölümden meydana

gelmektedir. Bunlar; suç veritabanı, CBS ve sayısal haritalardır (Demirci ve

Çoban, 2002). CBS özel bir coğrafik analiz sistemi olup, yer (koordinat, adres,

bölge ismi, şehir ismi vb) bilgisine ait tüm verileri kullanan ve bu veri tabanı ile

birlikte haritalandırma kabiliyetini bir araya getiren bir teknolojidir. Bu

teknoloji suç analizinin anlamına paralel olarak çok farklı kaynaklardan gelen

bilgileri toplayan, yöneten, analiz eden ve yer bilgisine göre bilgisayar

ekranında gösterebilen bir sistemdir (Demirci ve Çoban, 2002). Suç veri tabanı

ise, yer bilgisine haiz tablolardan meydana gelmektedir. Elde edilen bu

tabloların suç analizi kapsamında incelenebilmesi için sayısal haritalara ihtiyaç

duyulmaktadır. Sonuçta, lokasyon bilgisine sahip suç veritabanı CBS’nin

kabiliyetleri ile sayısal haritaların üzerinde görselleştirilebilmektedir.


27

Şekil 1. Kayseri’nin Lokasyon Haritası

Bu çalışmada kullanılan oto ve otodan hırsızlık suç verileri Kayseri İl

Emniyet Müdürlüğü’nün 2008 ve 2009 yıllarına ait hırsızlık suç kayıtlarından

çıkarılmıştır. Kayseri imar planı ile ilgili dijital veriler, Melikgazi ve Kocasinan

belediyelerinin imar ve şehircilik müdürlüklerinden temin edilmiştir.


28

Suçların lokasyonlarının haritalanmasında dört farklı yöntem

kullanılmaktadır. Bunlar nokta (yer), alan (poligon), sokak (çizgi) ve

tekrarlanan suç yaklaşımı olarak sıralanabilmektedir (John, 2005:2). Suçların

mekânla ilişkisini kurabilmek için suçun islendiği yerin mutlak lokasyonlarının

tanımlanması ve problemi en iyi şekilde ortaya koyacak mekânsal ölçeğin tercih

edilmesi gerekmektedir (Gürbüz ve Karabulut, 2008). Bu çalışmada suç

haritalarının noktasal değil de çizgisel ölçekte gösterilmesinin nedeni; elde

etmiş olduğumuz suçlara ait verilerin adres bilgisindeki eksikliklerden

kaynaklanmaktadır. Genel olarak tutanaklarda nokta adreslerden ziyade cadde

ve sokak adresleri yer almaktadır. Bazı verilerde noktasal adres tespitinin

mümkün olmaması noktasal haritalamaların doğruluk ve güvenirliğini

azaltmaktadır. Aynı zamanda oto ve otodan hırsızlıkların doğası gereği, nokta

lokasyondan ziyade caddenin bilinmesi yeterli olmaktadır. Çünkü suçlu çoğu

zaman caddenin çeşitli avantajlarından yararlanarak eylemi

gerçekleştirmektedir. Yukarıda bahsedilen nedenlerden dolayı suçların

haritalanmasında, şehirsel dokulardan sokak ve cadde yapıları ile birlikte blok

gruplarını gösteren altlıklar üzerinde sokak verisi kullanılmıştır.

Kayseri şehrinde meydana gelen oto ve otodan hırsızlık suçları ve mekânla

alakalı veriler ArcGIS katman mantığına göre uygun bir biçimde ayrı ayrı

katmanlar halinde hazırlanmıştır. Haritalara; 2008 ve 2009 yıllarındaki oto ve

otodan hırsızlık suç verileri (çizgi), karakol yetki alanı (poligon) şeklinde

işlenmiştir. Suçlarla ilgili veriler mekâna ait öznitelik bilgileri ile

ilişkilendirilerek suç veritabanı oluşturulmuştur. Daha sonra elde edilen bu

veritabanı tablolarından sayısal haritalar üretilmiştir. Sonuçta, lokasyon

bilgisine sahip suç veritabanı CBS’nin avantajları ile sayısal haritaların üzerinde

görselleştirilmiş ve suç analizleri yapılmıştır.

BULGULAR VE TARTIŞMA

Kayseri İl emniyet Müdürlüğü verilerine göre; Kayseri şehrinde 2008 yılında

3419, 2009 yılında ise 3012 hırsızlık suçu meydana gelmiştir (Tablo 1). Bu iki

yıllık verilere göre, otodan hırsızlık suçları evden hırsızlık suçlarından sonra

ikinci sırada yer almaktadır. Aynı zamanda Kayseri’de hırsızlık suçlarının 2008

yılında %20.5’ini, 2009 yılında %18.9’unu oto ve otodan hırsızlık suçları

oluşturmaktadır.

Kayseri şehrinde meydana gelen hırsızlık suçları 2008 yılına göre 2009

yılında azalma göstermiştir. Hırsızlık suçlarında meydana gelen bu azalma,

kolluk kuvvetlerinin caydırıcılıkta önemli rol oynayan faktörlere yönelmesi,

çeşitli polis birimlerinin oluşturulması (toplum destekli polislik, güven timleri

vb.) ve teknolojideki gelişmelere bağlı olarak yaygınlaşan kamera sistemleri


29

(mobese kameraları, güvenlik kamera sistemleri) gibi faktörlerden

kaynaklanmaktadır.

Tablo 1. Kayseri’de hırsızlık suçları sayısı

Suç türleri 2008 2009

Oto hırsızlığı 107 101

Otodan hırsızlık 593 467

Cep telefonu hırsızlığı 167 169

Cüzdan hırsızlığı 24 80

Çanta hırsızlığı 52 64

Evden hırsızlık 763 518

Hayvan hırsızlığı 59 81

İşyerinden hırsızlık 551 464

Kapkaç 12 10

Resmi kurumdan hırsızlık 59 64

Yankesicilik 177 137

Diğer 855 857

Toplam 3419 3012

Kaynak. Kayseri İl Emniyet Müdürlüğü

Şekil 2. Kayseri’de hırsızlık suçlarının mahallelere dağılımı (2008+2009)


30

Kayseri şehrinde gerçekleşen hırsızlık suçlarının iki yıl içerisinde en fazla

meydana geldiği mahalleler; Alpaslan, Cumhuriyet (Melikgazi), Gevhernesibe,

Fevzi Çakmak, Hunat, Köşk, Mimarsinan, Sanayi ve Yıldırım Beyazıt

mahalleleridir (Şekil 2).

Otodan Hırsızlık Suçları

Otodan hırsızlıklar; cam kırma, cam fitillerinin sökülmesi, tornavida,

ıspatula ve çelik tel yardımıyla camın açılması veya anahtar kullanılarak

kapının açılması gibi birçok yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Otodan

hırsızlıklarda genel olarak araçtaki teyp, radyo, akü, stepne, plaka, mazot,

römork gibi araca ait eşyalar olduğu gibi o an araçta bulunan değerli eşyalar da

(cep telefonu, çanta, bilgisayar vb) çalınmaktadır.

Otodan Hırsızlık Suçları (2008)

Kayseri şehrinde, 2008 yılında 593 otodan hırsızlık suçu meydana gelmiştir.

Bu yılda meydana gelen otodan hırsızlık suçlarında 31 kez akü, 28 kez mazot,

20 kez de stepne çalınmıştır. Özellikle akü ve mazot çalınması olayları daha çok

kamyon ve kamyonet türündeki araçlarda gerçekleşmiştir.

Kocasinan ilçesinde araçtan hırsızlık suçlarının çizgisel olarak dağılımına

baktığımızda; en fazla suçun Kadir Has caddesinde (Zümrüt M.) meydana

geldiği görülmektedir (Şekil 3). Bu caddenin dışında Karadeniz Caddesi (Yavuz

M.) 9, Atatürk Bulvarı (Sanayi M.) 8, Osman Kavuncu Bulvarında (Şeker M.) 7

kez otodan hırsızlık suçu gerçekleşmiştir. Atatürk Bulvarında otodan hırsızlık

suçunun fazla olmasını Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin burada yer

almasına bağlayabiliriz. Bu hastaneye gelen hasta ve hasta yakınlarının fazla

olması araç sayısını artırmakta, dolayısıyla hırsızlar için hedef sayısı

yükselmektedir. Aynı zamanda acil vakalarda insanların telaşlı ve dalgın

olmasını fırsat bilen potansiyel hırsızlar otodan hırsızlık olaylarını

gerçekleştirmektedir. Osman Kavuncu Bulvarı’nda ise Yeni Sanayi sitesine

yakın olması nedeniyle suç sayısı fazla olmuştur. Bu bulvarda gerçekleşen

suçların büyük bir kısmı araçlardan mazot veya akü çalma şeklinde

gerçekleşmiştir.

Gelir seviyesi orta ve yüksek olan insanların ikamet ettiği Fevzi Çakmak ve

Mimarsinan mahallelerinin cadde ve sokaklarında suç yoğunluğunun olduğu

görülmektedir. Sivas Bulvarı, Mustafa Kemal Paşa Bulvarı, Fuzuli Caddesi,

Köprülü Caddesi, Billur Caddesi, Nil Caddesi, Bozantı Caddesi, Tarsus Sokak,

Gökçay Sokak’ta otodan hırsızlık suçları meydana gelmiştir. Bu mahallelerde

konutların apartman tipinde olması ve araçların park edileceği garajların

olmaması nedeniyle insanlar araçlarını cadde ve sokaklara gelişigüzel bir

şekilde park etmektedir. Cadde ve sokaklara gelişi güzel bir şekilde park edilen


31

araçların güvenlik zafiyeti oluşturması sebebiyle potansiyel hırsızlar tarafından

daha çok ilgi çekici hale gelmekte ve otodan hırsızlık olayları yaşanmaktadır.

Şekil 3. Kocasinan ilçesinde otodan hırsızlık suçlarının dağılımı (2008)

Bebek Caddesi (Yeşil M.), Yüksel Sokak (Yeşil M.), Bekar Sokak

(Sancaktepe M.), 111.Sokak (Kayabaşı M.), 74.Sokak (Kayabaşı M.), 67.Sokak

(Kayabaşı), Horsana Caddesi (Fevzioğlu), 44/1. Sokak (Fevzioğlu), Şahinler

Sokak (Yunus Emre M.), Yapıcı Sokak (Yenidoğan M.), Duruöz Sokak

(Yenidoğan M.) gibi cadde ve sokaklarda birkaç kez otodan hırsızlık suçları

meydana gelmiştir. Bu sokak ve caddelerde suçların yaşanmasında

ışıklandırmanın az, buraların tenha olması ve sokakların özellikleri nedeniyle

hırsızlara kolayca kaçabilme imkânı vermesi otodan hırsızlık suçlarını

artırmıştır.

2008 yılında Melikgazi ilçesinde gerçekleşen otodan hırsızlıkların cadde ve

sokaklara dağılımına; baktığımızda en fazla suçun Osman Kavuncu Bulvarında

(12 kez) ve Lise Caddesi’nde (10 kez) gerçekleşmiştir (Şekil 4). Çarşıya alış

veriş veya gezme amacıyla gelen insanlardan bazılarının otopark ücreti ödemek

istememesi nedeniyle araçlarını ücrete tabi olmayan mekânlardan olan Lise

Caddesi ve çevresine park etmektedirler. Bu ücretsiz mekânlarda otopark

görevlilerinin olmaması, ışıklandırma sistemlerinin zayıf olması ve tenha oluşu

güvenliğinin zayıf olmasına sebep olmaktadır. Güvenliğin zayıf olduğu bu


32

cadde ve sokaklar hırsızlar için rahat hareket edebilecek ortamlar oluşturmakta

ve hırsızlık olaylarının artışına neden olmaktadır.

Melikgazi ilçesinde bulunan İnönü Bulvarı (Gülük M.), İnönü Bulvarı

(Tacettin Veli M.), Lalezade (Tacettin Veli M.), Seydi Burhaneddin (Seyitgazi

M.) ve Orgeneral Eşref Bitlis (Alpaslan M.) bulvarlarında otodan hırsızlık

suçları yoğunlaşmıştır. Bu cadde ve bulvarların büyük bir kısmı çarşıya yakın

alanlarda bulunmaktadır. Çarşıya yakın cadde ve bulvarlara park edilen araç

sayısının fazla olması, büyük bir kısmında otopark görevlilerinin olmaması

otodan hırsızlık suçlarının artmasına neden olmuştur. Orgeneral Eşref Bitlis

Bulvarının Kayseri Park Alış Veriş Merkezinin yakınında olması ve bu A.V.M.

otoparkının kapasitesinin yetmeyişi araçların Org. Eşref Bitlis Bulvarı ve

çevresine park edilmesine neden olmaktadır. Bu bulvarda araç sayısının yüksek

olması ve güvenliğin zayıf olması hırsızlık suçlarını artırmaktadır.

Şekil 4. Melikgazi ilçesinde otodan hırsızlık suçlarının dağılımı (2008)

2008 yılı içerisinde otodan hırsızlık suçlarının genel olarak mevsimlere göre

eşit dağıldığı, aylara ise eşit dağılmadığı görülmektedir (Şekil 5). 2008 yılında

otodan hırsızlık suçlarının %27,5’i yaz mevsiminde, %26,5’i ilkbahar

mevsiminde, %26’sı kış mevsiminde ve %20’si sonbahar mevsiminde meydana

gelmiştir. Bu yılda en fazla suç 73 kez Mart ayında gerçekleşmiş olup en az suç

ise 27 kez Kasım ayında meydana gelmiştir.


33

Bu yıl içerisinde hırsızlık suçlarının mevsimlere dağılışı genel olarak eşit

gibi gözükse de en fazla suç olayları yaz aylarında gerçekleşmiştir. Yaz

aylarında otodan hırsızlık suçlarında daha çok çanta, cüzdan ve cep telefonu

gibi küçük ve rahatlıkla alınabilecek eşyalar çalınmıştır. Yaz mevsiminde

havaların sıcak olması, eski model araçların klima sistemlerinin zayıf olması

gibi nedenler insanların araç camlarını açmasına neden olmaktadır. Camı açık

olan araçlar veya dalgınlıkla camı açık olarak park edilen araçlar potansiyel

hırsızlar için çok dikkat çekici olmakta ve hırsızlık olaylarının artışına sebep

olmaktadır.

Şekil 5. Kayseri’de otodan hırsızlık suçlarının aylara dağılımı (2008)

2008 yılında meydana gelen otodan hırsızlık suçlarının saatlere dağılışı

incelendiğinde; suç eğilim çizgisinin saat 04.00’den 20.00’ye kadar yükseldiği,

bu saatten sonra düştüğü görülmektedir (Şekil 6). Suçların genel olarak 16.00-

21.00 arasında en yüksek seviyede olduğu, gece yarsından ile sabah saatleri

arasında ise en az seviye indiği görülmektedir.

0

20

40

60

80Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık


34

Şekil 6. Kayseri’de otodan hırsızlık suçlarının saat dilimlerine dağılımı (2008)

Otodan hırsızlık suçları, gündüz ve gece olarak değerlendirildiğinde; 07.00-

19.00 arasındaki 12 saatlik bölümde suçların %51.51, 19.00-07.00 saatleri

arasında ise suçların % 48.49 meydana gelmektedir. Suç yoğunluğunun

özellikle 18.00-20.00 saatleri arasında yoğunlaştığı (%26.9) görülmektedir.

Akşam saatlerinde havanın karanlık olması nedeniyle hırsızlar gizlenebilmekte

ve alış veriş yapmak için araba hareketliliğinin fazlalığı hırsızlık olaylarını

artırmaktadır. Gece yarısından sonra ise büyük oranda azaldığı görülmektedir.

Otodan Hırsızlık Suçları (2009)

Bu yılda otodan hırsızlık olayları bir önceki yıla göre azalma göstermiş ve

toplam 467 kez gerçekleşmiştir. 2009 yılında en fazla suçun işlendiği caddelere

baktığımızda bir önceki yılla benzerlik gösterdiğini söyleyebiliriz. Bu yılda da

Osman Kavuncu Bulvarı (Şeker M.) ve Kadir Has Caddesi (Zümrüt M.) otodan

hırsızlık suçunun en fazla gerçekleştiği yerler olmuştur.

2009 yılında Kayseri şehrinde otodan hırsızlık suçlarında çalınan eşyaların

bir önceki yıla benzerlik gösterdiğini, fakat en fazla çalınan eşya türünün

değiştiğini görmekteyiz. 2008 yılında en fazla çalınan eşya akü olurken 2009

yılında en fazla çalınan eşya yakıt (mazot, benzin) olmuştur. Emniyet

güçlerinden elde edilen veriler detaylı bir şekilde irdelendiğinde araçtan çalınan

eşyalar şöyledir: mazot 26, çanta 19, plaka 11, stepne 8, bilgisayar 8, akü 7, cep

telefonu 6, teyp 3, römork 3 ve son olarak da 1kez av tüfeği çalınmıştır.

Kocasinan ilçesinde, 2009 yılında otodan hırsızlıkların cadde ve sokaklara

çizgisel olarak dağılımına baktığımızda; en fazla hırsızlık suçu 8 kez Kadir Has

Caddesinde (Zümrüt M.), 6 kez Osman Kavuncu Bulvarı (Şeker M.), 5 kez

Karadeniz Caddesi (Yavuz M.) ve 4 kez Gazali Caddesinde (Şeker M.)

meydana gelmiştir (Şekil 7).

0

10

20

30

40

50

60

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

saat

suç

sayı

sı


35

Şekil 7. Kocasinan ilçesinde otodan hırsızlık suçlarının dağılımı (2009)

Bu yılda Kocasinan ilçesinde gerçekleşen otodan hırsızlık suçlarının

yoğunlaştığı diğer yerlerde Atatürk Bulvarı (Gevhernesibe M.), Mimarsinan

Caddesi (Gevhernesibe M.), Gök Sokak (Gevhernesibe M.), Ahmet Paşa

Caddesi (Sahabiye M.) dir. Bu cadde ve sokaklar Devlet hastanesi, özel

hastaneler ve Adliye gibi kurumların yakınında yer almaktadır. Bu hastanelerde

çalışan görevlilerin, hasta, hasta yakını veya ziyaretçi olarak gelen insanların

araçlarını park etmeleri için kurumlara ait otoparkların bulunmayışı veya

güvenliğin zayıf olduğu otoparkların varlığı, güvenlik sistemlerinin iyi olduğu

otoparklarında kapasitesinin yetersiz oluşu insanların araçlarını güvenliğin çok

zayıf olduğu, potansiyel hırsızların rahatça hareket edebilecekleri yakın

çevredeki cadde ve sokaklarda park etmelerine neden olmaktadır. Böylece bu

cadde ve sokaklarda otodan hırsızlık suçlarının yaşanması kaçınılmaz

olmaktadır. Yalnız Ahmet Paşa Caddesi (Sahabiye M.) diğerlerinden farklı

olarak Adliye Binası ve iş merkezlerinin yakınında bulunması nedeniyle çok

fazla araç park edilmektedir. Bu caddenin yakınında otopark ve otopark

görevlilerinin olmaması otodan hırsızlık olaylarını artırmaktadır. Hal

kompleksi, Toptancılar sitesi ve Doğu Sanayi sitesinin bulunduğu şehrin doğu

tarafında da otodan hırsızlık suçlarının yoğunlaştığını görmekteyiz. Buraya

çevre il ve ilçelerden gıda getiren kamyon ve kamyonet gibi araçlar burada

bulunan cadde ve sokaklara park edilmekte ve bu araçlardan hırsızlık olayları


36

gerçekleşmektedir. Bu çevrede gerçekleşen otodan hırsızlıklarda çalınan eşyalar

daha çok mazot ve akü olmuştur.

Melikgazi ilçesinde bulunan cadde ve sokaklardaki otodan hırsızlık suçları

incelendiğinde; Hacılar Caddesi (Karacaoğlu M.), İnönü Bulvarı (Tacettin Veli

M.) ve Yunus Emre Caddesinde (Gülük M.) 5’er kez otodan hırsızlık suçu

yaşandığı görülmektedir (Şekil 8) . İnönü Bulvarı ve Yunus Emre Caddesi

çarşıya alışverişe gelen insanların araçlarını park ettiği ücretsiz yerlerdir. Bu

caddelerde araç sayısının fazla olması, çarşıdaki kalabalığın aksine buraların

tenha olması gibi nedenler burada otodan hırsızlık suçlarının yaşanmasına

zemin hazırlamıştır.

Şekil 8. Melikgazi ilçesinde otodan hırsızlık suçlarının dağılımı (2009)

2009 yılında suç olaylarının fazla yaşandığı diğer yerler ise İnönü Bulvarı

(Cumhuriyet M.), Osman Kavuncu Bulvarı (Osman Kavuncu M.), Seydi

Burhanettin Bulvarı (Hunat M.), Ş.Mustafa Şimşek Bulvarı (Köşk M.), Bahar

Caddesi (Alpaslan M.) ve Cengiz Topel Caddesi (Hürriyet M.) dir.

Bu yılda da suçlar genel olarak aylara eşit dağılmamıştır. En fazla otodan

hırsızlık suçu 62 kez Mart ayında yaşanmıştır. Bu yılda aylar içinde en az

otodan hırsızlık suçu 31 kez Temmuz ayında meydana gelmiştir (Şekil 9).


37

Otodan hırsızlık suçlarının saatlere dağılışına baktığımızda sabah

saatlerinden sonra başlayan artış havanın karardığı akşam saatlerinde daha da

artmaktadır (Şekil 10). Akşam saatlerinde insanların alış veriş, eğlenme, gezme

gibi nedenlerle alış veriş merkezlerine ve çarşıya gitmeleri belirtilen mekânlarda

park halindeki araç yoğunluğunu arttırmaktadır. Bunun sonucunda da hırsızlar

için hedeflerin fazla olması suç oranlarını artırmaktadır. Sabah saatlerinde ise

suç sayılarının azaldığı görülmektedir. Suçun saate göre dağılışında insanların

sabah saatlerinde işe ve okula gitmek için hareketli olmaları, hırsızların gece

çalışıp gündüz dinlenmesi suçun saate göre dağılışında etkili olmuş ve sabah

saatlerinde suç sayıları azalmıştır.

Şekil 9. Kayseri’de otodan hırsızlık suçlarının aylara dağılımı (2009)

Şekil 10. Kayseri’de otodan hırsızlık suçlarının saat dilimlerine dağılımı (2009)

0

20

40

60

80Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

0

10

20

30

40

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

saat

su

ç s

ayıs

ı


38

Oto Hırsızlığı Suçları

Oto hırsızlığı, bugün dünyadaki birçok ülke şehirlerinin karşı karşıya kaldığı

önemli problemlerden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Hırsızlıklar içinde

oto hırsızlığı miktarının sayısal artışı ve azalışı ile ülkenin gelişmişliği arasında

bir ilişki bulunmakta, gelişmekte olan ülkelerden ziyade bilhassa gelişmiş

ülkelerde, özellikle de şehirlerde araç sayısının fazlalığı nedeniyle oto hırsızlık

oranı daha da artmaktadır. Türkiye’de 1992 yılında 42694, 2006 yılında 31500

ve 2010 yılında ise 12000 oto hırsızlığı suçu işlenmiştir. Kayseri’de ise; 2008

yılında 107, 2009 yılında 101 oto hırsızlığı suçu meydana gelmiştir. Bu

verilerden de anlaşıldığı gibi, hem Türkiye genelinde hem de Kayseri’de son

yıllarda oto hırsızlığı suç sayılarında bir düşmenin olduğu görülmektedir.

Amatör ve profesyonel olarak iki gruba ayrılan hırsızlardan; amatörler kısa

dönem ihtiyaçlar için (gezme, nakliye vb) profesyoneller ise diğer amaçlar için

(sigorta dolandırıcılığı, parçalama vb) araç çalmaktadırlar. Herzog’a göre

araçlar genel olarak; keyif için gezinti, ulaşım amacıyla, ekipmanlarını çalma,

sigorta dolandırıcılığı, söküp parçalama, yeniden kayıt (satış), ulusal sınırları

geçme, diğer suçlarda kullanma amacıyla çalınmaktadır (Herzog, 2002:710-

712).

Oto Hırsızlığı Suçları (2008)

Oto hırsızlığı suçlarında da otodan hırsızlık suçlarında olduğu gibi noktasal

ölçekte değil çizgisel ölçekte haritalandırmalar yapılmıştır. Oto hırsızlıklarında

suçların daha çok ana yol ve caddelere yakın bölgelerde gerçekleştiği

görülmektedir. Bu durumun sebebi potansiyel hırsızların araçları çaldıktan

sonra çok kısa bir sürede olay yerinden uzaklaşmak istemeleridir. Bunun

yanında şehrin çıkış noktalarına yakın cadde ve sokaklarda oto hırsızlık

suçlarının yoğun olduğu bölgeler olarak görülmektedir.

Kayseri şehri Kocasinan ilçesi sınırları içerisinde 2008 yılında meydana

gelen oto hırsızlık suçlarının dağılımına baktığımızda; en fazla hırsızlık suçunun

Şeker mahallesinin 5.caddesinde 3 kez gerçekleştiği görülmüştür (Şekil 11). Bu

caddenin Yeni Sanayi Sitesi’nde yer alması suç sayısını yükseltmiştir. Buraya

bakım ve onarım için getirilen araç sayısının fazla olması, aynı zamanda

araçların tamirhane dükkânlarının dışına park edilmesi, hırsızlar için hedeflerin

fazla olmasına, dolayısıyla da hırsızlık olaylarının artmasına neden olmuştur.

Aynı zamanda akşam saatlerinde Sanayi Sitesinin tenha olması ve yeterli

güvenlik önlemlerinin olmaması hırsızlık zanlılarına zemin hazırlamaktadır.

Hırsızların kolayca hareket edebileceği ve kendini gizleyebileceği ortamın

olması hırsızlık olaylarının daha fazla yaşanmasına neden olmaktadır.


39

2008 yılında oto hırsızlıklarının cadde ve sokaklara dağılışına baktığımızda;

suçların Osman Kavuncu Bulvarı (Şeker M.), Ahmet Paşa Caddesi (Fatih M.)

ve Kadir Has Caddesi’nde (Zümrüt M.) yoğunlaştığı görülmektedir. Bu

caddelerden Kadir Has Caddesi’nin şehirde bulunan lunaparkın yakınında

olması hırsızlık suçlarının fazla yaşanmasını açıklamaktadır. Fuar alanının

otoparkında hem güvenlik görevlilerinin hem de kameraların olmasına karşın

kapasitesinin yetersiz kalması ve çok fazla insanın mekânda oluşturduğu

kargaşa oto hırsızlık suçlarının gerçekleşmesine neden olmaktadır.

Şekil 11. Kocasinan ilçesinde oto hırsızlığı suçlarının dağılımı (2008)

2008 yılında Melikgazi ilçesinde meydana gelen oto hırsızlık suçlarının

cadde ve sokaklara dağılımında ise en fazla suçun Seydi Burhanettin Bulvarında

(Seyitgazi M.) gerçekleştiği görülmüştür (Şekil 12). Bu bulvarın yakınında

bulunan Seydi Burhanettin Türbesi yıl içinde yüzlerce insanın ziyaret için

geldiği bir mekândır. Düğün veya sünnetlerden sonra insanların ziyaret

amacıyla geldiği bir mekân olması ve bu ziyaretlerde çok fazla bir kalabalığın

bulunması hırsızlık olayları için uygun zeminler hazırlamaktadır. İnsanların bu

mutlu günlerinde psikolojik olarak rahat olması davranışlarını etkilemekte,

dalgınlık oluşturmaktadır. Böylece insanlar yeterli güvenlik önlemlerini

almadan araçlarını park etmekte ve oto hırsızlık suçlarının gerçekleşmesine

istemeden yardımcı olmaktadır.

Oto hırsızlığının fazla olduğu diğer cadde ve sokaklar ise Osman Kavuncu

Bulvarı (Osman Kavuncu M.), Sivas Bulvarı (Hunat M.), Varinlioğlu Caddesi


40

(Kazım Karabekir M.), Ejder Sokak (Yeniköy M.), Sakıp Sabancı Caddesi

(Köşk M.) olmuştur. 2008 yılında oto hırsızlıklarının merkezi iş alanında

olmadığını ve burada bulunan ücretli otoparkların hırsızlık olaylarını

engellediğini söyleyebiliriz. İnsanların gelişigüzel bir şekilde araçlarını yol

boyu park ettikleri Osman Kavuncu, Erkilet, Ahmet Gazi Ayhan, Erciyes

bulvarlarının caddelerinde hırsızlıklar gerçekleşmektedir.

Oto hırsızlık suçlarının olduğu diğer bir alan ise şehrin batısında Ankara

yoluna yakın olan cadde ve sokaklar olmuştur. Burada suçların gerçekleştiği

671. Sokak (19 Mayıs M.), Çakıl Caddesi (Keykubat M.), Uçhisar Sokak, Zelve

Sokak, Ortahisar (Selimiye M.), Abide Sokak (Anafartalar M.) gibi cadde ve

sokakların şehir çıkışına yakın olmaları hırsızların kolayca kaçıp kurtulmaları

için elverişli olması nedeniyle oto hırsızlığı bu bölgede toplanmıştır.

Şekil 12. Melikgazi ilçesinde oto hırsızlığı suçlarının dağılımı (2008)

2008 yılında gerçekleşen oto hırsızlıklarının mevsimlere dağılışına

baktığımızda en fazla suçun sonbahar mevsiminde (%37), en az suçun ise kış

mevsiminde (%15) olduğu görülmektedir. Suçların dağılışı aylara göre

incelendiğinde; en fazla Ekim ayında, en az Şubat ayında meydana gelmiştir

(Şekil 13).


41

Şekil 13. Kayseri’de oto hırsızlığı suçlarının aylara dağılımı (2008)

Bu yılda meydana gelen oto hırsızlık suçları daha çok akşam 19.00-23.00

saatleri arasında gerçekleşmiştir (Şekil 14). Akşam saatlerinde havanın

kararmasıyla potansiyel hırsızlar seçtikleri hedef araçları karanlık ortamın

verdiği avantaj ile kolaylıkla çalabilmektedir.

Şekil 14. Kayseri’de oto hırsızlığı suçlarının saat dilimlerine dağılımı (2008)

Oto Hırsızlığı Suçları (2009)

Bu yılda meydana gelen oto hırsızlık sayısı 101 olmuş ve bir önceki yıla

göre azalma gerçekleşmiştir. Bu yılda meydana gelen oto hırsızlıklarının

çizgisel ölçekte dağılımı bir önceki yıla büyük benzerlik göstermektedir. İki

0

5

10

15

20Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

saat

su

ç s

ayıs

ı


42

yılda da çalınan araçların cinsi en fazla otomobil olup bunu sırasıyla kamyon ve

otobüs takip etmektedir. Çalınan araçlar daha çok eski model araçlardan

oluşmaktadır. Yeni model araçlar gelişen teknolojinin sunduğu imkânlar

sayesinde çok çeşitli güvenlik sistemleriyle donatılmaktadır. Güvenlik

sistemlerinin iyi olduğu araçlar hırsızlar için bir caydırıcılık oluşturmaktadır. Bu

nedenle potansiyel hırsızlar güvenlik sisteminin çok az veya hiç olmadığı eski

model araçları kendilerine hedef olarak seçmektedir.

Kocasinan ilçesindeki 2009 yılında meydana gelen oto hırsızlıklarının en

fazla yaşandığı cadde ve sokaklar, Subaşı Sokak (Barbaros), Gazali (Şeker),

İstasyon (Fatih M.) ve Kadir Has (Zümrüt M.) caddeleri olmuştur (Şekil 15).

Gazali Caddesi hem şehir merkezinden uzak olması hem de Yeni Sanayi

Sitesi’nde yer alması nedeniyle hırsızlar için ilgi çekici olmuştur. Kadir Has

Caddesi’nin de Kayseri fuar alanı içinde yer alması buraya yaz aylarında

eğlenmek için binlerce insanın gelmesi araç sayısının çok olmasına neden

olmaktadır. Bu nedenle hedeflerin çok olması hırsızları cezp etmekte ve oto

hırsızlık suçları gerçekleşmektedir.

Şekil 15. Kocasinan ilçesinde oto hırsızlığı suçlarının dağılımı (2009)

2009 yılında oto hırsızlık suçlarının gerçekleştiği diğer cadde ve sokaklar ise

Erkilet Bulvarı (Sancaktepe M.), Kocasinan Bulvarı (Mimarsinan M.), Sivas

Bulvarı (Cırgalan M.) 4.Cadde (Alsancak M.), Kanlıca Caddesi (Ziya Gökalp


43

M.), 111. Sokak (Esentepe M.), 74. Sokak (Esentepe M.) ve 51. Sokak

(Fevzioğlu M.) olmuştur.

2009 yılında Melikgazi ilçesinde gerçekleşen oto hırsızlık suçlarının en fazla

yaşandığı yer Büyükyurt Caddesi (Kazım Karabekir M.) olmuştur (Şekil 16).

Oto hırsızlık suçlarının dağılışına baktığımızda suçların fazla olduğu diğer

cadde ve sokaklar ise Osman Kavuncu Bulvarı (Gülük M.), Cengiz Topel

Caddesi (Aydınlıkevler M.), Gazi Paşa Caddesi (Keykubat M.) ve Toros

Caddesi’dir.

Bu yılda Melikgazi ilçesinde oto hırsızlık suçlarının bir kez yaşandığı cadde

ve sokaklar ise Osman Kavuncu Bulvarı (Selimiye M.), Taha Çarım Bulvarı

(Tınaztepe M.), Girne Şehitler Caddesi (Esentepe M.), Kiraz Sokak (Sakarya

M.), Savaştepe Sokak (Osman Kavuncu M.), Ş.İzzet Bölükbaşı Sokak (Osman

Kavuncu M.), Ortahisar Sokak (Selimiye M.) tır.

Oto hırsızlık suçlarının genel olarak dağılımına baktığımızda suç sayısının

yoğunlaştığı yerlerin şehir çıkışına yakın, ışıklandırma koşularının kötü olduğu,

Mobese kamera sistemlerinin bulunmadığı sokak ve caddeler olduğunu

görmekteyiz. Bu koşulların daha iyi olduğu cadde ve sokaklarda hırsızlık

olaylarının yaşanmasını da orada bulunan hedef sayısının fazla olmasına

bağlayabiliriz.

Şekil 16. Melikgazi ilçesinde oto hırsızlığı suçlarının dağılımı(2009)


44

2009 yılında en fazla hırsızlık suçu ilkbahar (%33), en az ise yaz

mevsiminde (%19) gerçekleşmiştir. Suçların aylara dağılışı incelendiğinde en

fazla suç Mart ayında, en az suç Aralık ayında meydana gelmiştir (Şekil 17).

Oto hırsızlık suçlarının saatlere dağılışına baktığımızda; suçların büyük

kısmının akşam saatlerinde başlayıp gece saatlerinde yoğunlaştığı

görülmektedir (Şekil 18). 2009 yılında suç oranlarının en düşük olduğu vakitler

ise gündüz saatleri olmuştur. Bu yılda gerçekleşen oto hırsızlık suçlarının

%56’sı 18-24 saatleri arasında meydana gelmiştir. Oto hırsızlık suçları bir

önceki yılda olduğu gibi akşam saatlerinde daha çok yaşanmıştır. Havanın

karanlık olduğu vakitler hırsızların kolay gizlenebilmesi ve rahatlıkla

kaçabilmesi gibi durumlardan dolayı oto hırsızlıkları gece saatlerinde

yoğunlaşmıştır. Bir gün içerisindeki 24 saat dilimi içerisinde suçun hiç

işlenmediği saat ise 12.00 ve 17.00 dir. Bu saatler genel olarak memur ve

işçilerin işten çıkma saatleri olup genelde insanların araçlarının yanında olduğu

saat dilimleridir.

Şekil 17. Kayseri’de oto hırsızlığı suçlarının aylara dağılımı (2009)


45

Şekil 18. Kayseri’de oto hırsızlığı suçlarının saat dilimlerine dağılımı (2009)

SONUÇ

Günümüzde suç ve suçlu ile mücadele toplumların en önemli konularından

biri haline gelmiştir. Teknolojik gelişmeler, suçla mücadeleyi daha etkin hale

getirirken; ayni zamanda suçluların daha profesyonelce davranmasına,

gerçekleştirdikleri suçları rahatlıkla örtbas etmelerine ortam hazırlamaktadır. Bu

nedenle suç ve suçlularla mücadelede kolluk kuvvetlerinin potansiyel

suçlulardan bir adım önde olması gerekmektedir.

Herhangi bir suç olayının yaşanmasında ekonomik ve sosyal faktörlerin

önemi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Kayseri şehri son yıllarda hem

ekonominin hem de sosyal yaşamın geliştiği şehirlerden biridir. Şehrin son

yıllardaki bu gelişmesi aynı zamanda göç almasına neden olmuş ve şehir

merkezi nüfusu 1 milyona yaklaşmıştır. Şehre olan yoğun nüfus göçü nüfusu

artırmakla birlikte şehirsel yapıların değişmesine de neden olmuştur. Mekânda

meydana gelen bu değişimler ve gelişimler potansiyel suçlular için yeni

mekânlar ve yeni hedefler oluşturmakta böylece suçların artmasına neden

olmaktadır.

Bu çalışmada, coğrafi bilgi sistemleri teknikleri kullanılarak Kayseri’de

gerçekleşen oto ve otodan hırsızlık suçlarının haritalanması ve analizi

yapılmıştır. Çalışma alanında her bir suç tek tek ele alınarak incelenmiş ve

suçların mekânı ile ilgili sonuçlar üretilmiştir. Çalışma boyunca yapılan bütün

analizler ve çıkarımlar ışığında değerlendirme yaptığımızda Kayseri şehrinde

bazı alanların sıcak yerler olarak belirdikleri görülmektedir. Bu sıcak yerlerden

bazıları tek özellikli (tek suçun en çok yaşandığı), bazıları da çok özellikli (çok

sayıda suç türünün en çok yaşandığı) sıcak yerler olmuştur. Çok özellikli sıcak

0

2

4

6

8

10

12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

saat

su

ç s

ayıs

ı


46

yerlere baktığımızda hem oto hem de otodan hırsızlıkların yaşandığı sıcak

yerler olarak; Atatürk Bulvarı, Osman Kavuncu Bulvarı, Sivas Bulvarı, Seyyid

Burhanettin Bulvarı, Ş.Mustafa Şimşek Bulvarı, Ahmet Paşa Caddesi, Cengiz

Topel Caddesi, Kadir Has Caddesi gibi hırsızlık suçlarının çok fazla yaşandığı

cadde ve sokakları gösterebiliriz.

Oto ve Otodan hırsızlık suçlarının dağılışında şehirdeki arazi kullanımının da

etkili olduğunu görmekteyiz. Alış veriş merkezlerinin, kamu kurum ve

kuruluşlarının, iş merkezlerinin yer aldığı bölgelerde suçların yoğunlaştığı

belirlenmiştir. Bu mekânların çevresinde yer alan ve güvenliğin zayıf olduğu

bulvarlar, caddeler, sokaklar, oto ve otodan hırsızlıkların yaşandığı sıcak

noktalardır. Bu durum Kayseri şehrindeki arazi kullanımı ile suçlu ve suç

bölgesi arasındaki ilişkiyi açıkça ortaya koymaktadır.

KAYNAKLAR

Ackerman, V. W. ve Murray, T. A. (2004), “Assesing Spatial Patterns of Crime

in Lima, Ohio”, Great Britain: Cities, V.21(5), pp.423-437.

Aksoy, H. (2003), “Suç Analizinde Haritalarının Kullanımı: Bursa Modeli”, 1.

Polis Bilişim Sempozyumu, ss. 363-366.

Aliağaoğlu, A. (2007), Balıkesir Şehrinde Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım

(2005), Detay Yayıncılık, Ankara.

Aliağaoğlu, A. ve Aleaddinoğlu, F. (2005), “Erzurum Şehrinde Mala Karşı

İşlenen Suçlar: Coğrafi Bir Yaklaşım” Polis Bilimleri Dergisi, Cilt.7,

Sayı:1, ss. 17-41.

Atasoy, S. (2001), “Suç Önleme ve Denetlemede Coğrafi Bilgi Sistemlerinin

Kullanımı:Suç Haritalama, Coğrafi Bilgi Sistemi Destekli Trafik Kaza

Analizi”. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri, Fatih Üniversitesi.

Bowers, K. ve Hirschfield, A. (2001), Mapping and Analysing Crime Data,

NewYork: CRC Pres.

Demirci, S., Çoban, E. (2002), Adli Birimlerin Uygulamaları İçinde Suç Analizi

Kavramı, Polis Dergisi,

http://www.egm.gov.tr/egitim/dergi/eskisayi/index.htm

Dönmezer, S. (1984), Kriminoloji, Filiz Kitabevi (7. Baskı), İstanbul.

Erdogan, A. ve Düzgün, S. (2003), “Mekan ve Suç, Suç Haritalaması ve Diğer

Analitik Yaklaşımlar”, Polis Dergisi, Cilt.9, Sayı:36, ss.482-490.

Gürbüz, M. ve Karabulut, M. (2007), “Adana Beş Ocak Polis Karakolu

Sorumluluk Bölgesinde Çocuk Suçlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri İle

Haritalandırılması ve Analizi”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler

Dergisi, Cilt.16, Sayı:1, ss. 331-346.


47

Gürbüz, M. ve Karabulut, M. (2008), “Fatih Polis Merkez Amirliği’nin (Adana)

Sorumluluk Sahasında Çocuk Suçlarının CBS İle Haritalandırılması ve

Analizi”, Polis Bilimleri Dergisi, Cilt.10, Sayı:2, ss.51-78.

Harries,.D.K. (1999), Mapping Crime: Principle and Practice, Crime

Mapping Center, US. Department of Justice, USA.

John, E. Eck, (2005), Crime Hot Spots: What They are, Why We Have

Them, and How to Map Them, Special Report (Mapping

Crime:Understandeing Hot Spots), USA:National Institute of Justice,

(www.ojp.usdoj.gov/nij).

Karabulut, M. (2005), “Otomatikleşmiş Coğrafya ve Coğrafi Bilgi Sitemleri”,

Ege CBS Sempozyumu Bildiri Kitabı, ss.193-199.

Karakaş, E. (2005), “Uygulamalı Coğrafyada Suç Haritaları: Veri Kaynakları”,

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt.15, Sayı:1, ss.57-69.

LeBeau, J.L. (2001), “Mapping Our Hazardous Space for Police Work”,

Bowers, K. (Editor), Mapping and Analyzing Crime Data, s. 139-155.

Soyaslan, D. (2003), Kriminoloji (Suç ve Ceza Bilimleri), Yetkin Yayınları,

Ankara.

Yomralıoglu, T. (2002), Cografi Bilgi Sistemleri Temel Kavramlar ve

Uygulamalar, Akademik Kitabevi (2. Baskı). Trabzon.

Kayseri’de Oto ve Otodan Hırsızlık Suçlarının CBS ile ...

Documents

Transcript of Kayseri’de Oto ve Otodan Hırsızlık Suçlarının CBS ile ...