KATI ATIK DEPOLAMA SAHALARI

Güler YILMAZ Düşün Damla DEMİR

Görkem GÜRLER

KATI ATIKLARIN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI

Katı Atıkların Tanımı

İnsanların sosyal ve ekonomik faaliyetleri sonucunda işe yaramaz hale gelen ve akıcı olabilecek kadar sıvı içermeyen her tür madde ve malzemeyi katı atık olarak tanımlamak mümkündür.

Yönetmeliğe göre katı atıklar; üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddeler ve arıtma çamuru olarak tanımlanmaktadır.

KATI ATIKLARIN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI

Katı Atıkların Sınıflandırılması

Bileşimine Göre Katı Atıklar Organik 1: kompostlanabilir ve yanabilir organikler

(bitkisel, hayvansal, kağıt, tekstil atıkları...) Organik 2: biyokimyasal ayrışması imkanız yada çok

yavaş olan organikler (odun, kağıt, deri, lastik, kemik, plastik atıklar)

İnert maddeler: yanmayan maddelerdir.(cam, porselen, taş, kil atıkları)

 Kaynaklarına Göre Katı Atıklar Evsel nitelikli atık Endüstriyel atıklar Tehlikeli atıklar Tıbbi atıklar

Evsel Atıklar ve Kaynakları

Endüstriyel Atıklar ve Tehlikeli Atıklar

Tıbbi Atıklar

KATI ATIKLARI DEĞERLENDiRME METODLARI

Düzenli ve Düzensiz DepolamaYakma işlemiGazlaştırmaPirolizSıkıştırmaUfak Parçalarına AyırmaBileşim AyrımıKurutma ve suyundan

arındırmaKompostlamaSıvılaştırma

DÜZENLİ VE DÜZENSİZ DEPOLAMA

Düzensiz depolama işlemi Katı atıkların belirlenen bir alana gelişigüzel atılmasıdır.Düzenli depolama işlemiKatı atıklar çöp kamyonları veya büyük konteynırlar ile taşınarak belirlenmiş araziye dökülür. Özel araçlar ile atık için belirlenmiş bölgelerde sıkıştırılır.Her gün mesai bitiminde depolanan atıkların üzeri koku ve mikrop üretimini engellemek üzere ince bir toprak örtüsü ile kapatılır.

Düzenli depolama yönteminin avantajları; Uygun arazi bulunduğunda ekonomik bir yöntemdir. Ön yatırımı en az olan yöntemdir. Nihai imha metodudur. Esnek bir metottur. Katı atık miktarına göre kapasite

kolaylıkla arttırılır. Kullanılıp kapatılan arazilerde regresyon amacı ile istifade

edilebilir.

Düzenli depolama yönteminin dezavantajları; Kalabalık yörelerde ekonomik taşıma mesafesi içerisinde

uygun yer bulmak güçtür. Yerleşim yerlerine yakın deponi alanlar için halkın tepkisi ile

karşılaşılabilir. Tamamlanmamış deponi alanlarda göçük ve yerel çökmeler

olacağından devamlı bakımı gerekmektedir. Sıvı ve gaz sızıntıları kontrol edilmezse sakıncalı durumlar

ortaya çıkabilir.

Düzenli depolama için uygun yerlerKurak, susuz, çorak ve düşük değerli

araziler.Çok az ürün veren topraklar.İçinde su olmayan eski maden, taş,

kum, çakıl ve kil ocakları.Yamaçlar (meyil 1/3’ten az olmalıdır).Büyük ulaşım yollarının bağlantı

yerleri arasında kalan boş alanlar.Yer altı suyunu tehdit etmeyen yerler

Düzenli Depo Sahası Tabanının Oluşturulması

Drenaj Tabakasının Oluşturulması

Drenaj tabakası, sentetik tabakanın üstüne yerleştirilir.Drenaj tabakalarının amacı, sızıntı sularının birikinti oluşturmadan uzaklaştırılması ve buradan da arıtma tesisine gönderilmesini sağlamaktır. Alan drenaj sistemi: Kum çakıl gibi malzemelerden

olabilir. Boru Drenaj Sistemi: Sızıntı suyu borularla

toplanmaktadır. Birleşik drenaj: Alan drenajı ve boru drenajı birlikte

uygulanır. Yaygın bir uygulamadır.

Atıkların Doldurulması ve Çeşitli Doldurma Metotları

Hendek Metodu

Alan Metodu

Çukur/ Vadi Dolgusu Metodu

Atıkların Örtülmesi ve Örtünün Faydaları

Uçuşabilecek maddelerin rüzgar da sürüklenmesinde, kemirgenlerden, taşıyıcı hayvanlardan, haşerelerden ve kokudan kaynaklanan sorunları önlemek için bütün açık atık yüzeyleri her günün sonunda 15 cm kalınlığında bir toprak tabakası ile örtülmelidir

Düzenli Deponun Dolmasından Sonra Yapılacak İşlemler

Yeşil alan; en yaygın kullanım şeklidir.Tarım; hayvan yemi olarak kuru ot, arpa

buğday ve mısır ekilebilir. Mesire yeri, park, depo üzeri çocuk bahçesi,

oyun alanı ve spor sahası olarak değerlendirilebilir.

Mera; genelde küçükbaş hayvan tercih edilir. Büyükbaş eski depolama alanları için tercih edilmektedir.

Düzenli depolama alanı ile ilgili birimler

KATI ATIKLARIN iNSAN VE ÇEVREYE ETKiLERi

Toplum Sağlığı ile İlgili Etkiler: Bir katı atık bileşeni, özellikle uygun ısı altında kısa sürede hastalık yapan canlıların barındığı bir kaynağa dönüşebilir. Bu organizmaların; kuşlar, sinekler vb. haşereler ile geniş yığınlara taşınması salgın tehlikesi yapmaktadır.

KATI ATIKLARIN iNSAN VE ÇEVREYE ETKiLERi

Yangın ve Patlamalar:Katı atıkların muhtevasında bulunan kağıt, plastik ve odun parçaları ufak bir kıvılcımla tutuşabilir. Ayrıca organik maddelerin bozunmasıyla açığa çıkan ısı, çöp yığınlarının içten içe yanmasına sebep olur. Bu da patlamaları doğurabilir.

KATI ATIKLARIN iNSAN VE ÇEVREYE ETKiLERi

Atıklardan Gaz Çıkışı: Katı Atıkların havasız ortamda çürümeleri sonucu, en çok metan olmak üzere karbondioksit, azot ve hidrojen sülfür gazları oluşmaktadır. Oluşan bu gazlar zehirlenmelere ve patlamalara neden olabilir. Bu yüzden doldurma alanlarında tabanın gaz sızdırmazlığı ve yer altı havalandırması gibi önlemler alınmalıdır.

KATI ATIKLARIN iNSAN VE ÇEVREYE ETKiLERi

Sızıntılar: Organik atıkların bozunması sonucunda sızıntı suyu ortaya çıkar. Sızıntı sularının BOİ değerleri normal kanalizasyon sularından 100-500 kat daha fazla olabilmektedir.

TÜRKİYEDEKİ DURUMÇevre ve Orman Bakanlığı’nın 2008 yılında

yayımladığı Atık Eylem Planı’na göre Türkiye’de halen toplam 2000 küçük ölçekli ve 50 büyük ölçekli düzensiz depolama sahası bulunmaktadır.

TÜİK verilerine göre ise 2008 yılı itibariyle katı atıkların %57’si mevzuata aykırı biçimde uzaklaştırılmıştır.

2006 yılı Belediye Katı Atık Temel Göstergelerine göre; 2006 yılında belediyeler tarafından toplanan katı atıkların %60’ı vahşi depolama, %37’si düzenli depolama, %1’i kompostlaştırma, %1’i ise diğer yöntemler kullanılarak bertaraf edilmiştir.

TÜRKİYEDEKİ DURUMÇevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2006

yılında yapılan belediye anketi çalışmasında ankete yanıt veren 62 il verilerine göre Türkiye’deki toplam düzensiz depolama alanı sayısı 1112’dir.

Bu alanlarda kontrolsüzce depolanmış atıklar, esas olarak evlerden ve ticari alanlardan toplanan katı atıklardan oluşmakla birlikte içeriğinde hastane ve sanayi kaynaklı tehlikeli atıkları da barındırmaktadır.

Bu haliyle yarattığı risklerin boyutu artmaktadır.

Tüm bu risklerin önüne geçilebilmesi

için;katı atık vahşi depolama alanlarının

ıslah edilmeli kontrollü ve sürdürülebilir bir atık

yönetimi çerçevesinde önceliği atıkların geri kazanılmasına vererek kalan atıkların düzenli depolama sahalarında bertaraf edilmesi sağlanmalı

Türkiye’deki Çöp Sahalarının Rehabilitasyonu

Türkiye’de son 20 yılda düzenli depolama tesisi yatırımlarıyla paralel olarak giderek artan biçimde çöp sahaları ıslah edilmektedir.Büyükşehir Belediyeleri başta olmak üzere rehabilitasyon uygulamalarında öne çıkan bazı örnekler şunlardır: İstanbul (Hasdal, Ümraniye-Hekimbaşı,

Yakacık, Halkalı)Bursa (Demirtaş) İzmir (Harmandalı)AdanaAnkara (Mamak).

İstanbul’daki katı atık depolama sahaları

Hergün 1000 ton ÇÖP toplanıyor.. Düzenli

depolama

çevre sağlığını

koruyor!

Bizi dinlediğiniz için teşekkür

ederiz..