KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİ

Prof.Dr.E.Savaş HATİPOĞLU

Hareket ve Kaslar Canlılığın belirtisi olarak kabul edilen hareket canlıların sabit yer

veya cisimlere göre yer ve durumunu değiştirmesidir. İnsanlarda hareket bir sistemin işlevidir. Bu işlevi yerine getiren organlar topluluğu hareket sistemi olarak adlandırılır. İnsanlarda hareket sisteminin pasif unsuru kemik ve eklemlerdir. Bunlar tek başına hareketi oluşturamazlar. Hareketin aktif unsuru kaslardır. Hareketin gerektirdiği gücü kaslar doğurmaktadır. Hareketin meydana gelmesi için kaldıraç kolu işlevini gören kemikler ile, dayanak noktası işlevini gören eklemlerin olması ve hareketi yaptıracak kasın bu eklemin eksenlerinden en az birini çaprazlaması şarttır.

KAS ŞEKİLLERİ

MORFOLOJİK OLARAK DÜZ KASLAR : Kalbin haricinde iç organlar ve kan

damarlarında bulunurlar. İsteğimiz dışında hareket ederler. Otonom sinir sistemi tarafından innerve edilirler.

KALP KASI: Histolojik olarak iskelet kaslarına benzerse de istemsiz olarak çalışan bir kastır. Kalp kası ritmik olarak kasılır. Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilen bir sistemle çalıştığı gibi, sinir uyarısı olmaksızın da çalışmasına devam eder.

İSKELET KASI : İskelet üzerinde yer alan kaslardır. Vücuda şekil verirler. Vücut ağırlığının %40'nı oluştururlar.

TENDO APONEUROSİS VENTER ORİGO İNSERTİO ANATOMİK KESİT FİZYOLOJİK KESİT

İSKELET KASLARININ TİPLERİ İskelet kaslarındaki liflerin sayıları ve diziliş şekilleri kasın şeklini belirler. Kas lifleri o

kasın çekme çizgisine paralel veya eğik olarak dizilebilirler. Bu dizilişlere göre kas şekilleri şunlardır;

MUSCULUS QUADRATUS: Kas lifleri dörtgen şeklinde dizilmiş kaslardır. Örneğin m.thyrohyoideus.

MUSCULUS FUSIFORMIS: Kas lifleri mekik şeklinde dizilmiş kaslardır. Örneğin m.flexor carpi radialis.

MUSCULUS UNIPENNATUS: Kasın tendosu bir kenarında olup lifleri bu tendoya tek taraflı eğik olarak dizilmiş kaslardır. Örneğin m.flexor pollicis longus.

MUSCULUS BIPENNATUS: Kasın tendosu ortada lifleri iki taraflı eğik olarak dizilmiş kasladır. Örneğin m.rectus femoris.

MUSCULUS MULTIPENNATUS: Kas lifleri tendoya çok çeşitli yönlerden eğik olarak uzanan kaslardır. Örneğin m. deltoideus.

MUSCULUS TRIANGULARIS: Kas tendosu bir üçgenin tepesi gibi olan kaslardır (m. temporalis).

Bu kas şekillerinin yanında, musculus sphincter (büzücü), musculus dilatator(genişletici), musculus orbicularis (daire şekilli), musculus cruciatus (çaprazlaşan) ve musculus cutaneus (deri içinde bulunan) gibi kas şekilleri de vardır.

Musculus qudratus(m.thyrohyoideus,m.sternocleidomastoideus)

Musculus fusiformis(M.biceps brachi,M.flexor carpi radialis)

Musculus unipennatus(m.flexor pollicis longus)

Musculus bipennatus(M.rectus femoris)

Musculus multipennatus(m.deltoideus)

Musculus orbicularis(m.orbicularis oris)

Musculus triangularis(m.temporalis)

Musculus sphincter Musculus dilatator M.orbicularis M.criciatus M.cutaneus

KASLARIN HAREKETLERİ Kasın yapısal ünitesi kas hücresi veya kas lifidir. Kasın işlevsel

ünitesi ise bir motor nöron ve motor nöronun kontrol ettiği kas liflerinden oluşur. Bu işlevsel birime MOTOR ÜNİTE denir. Bir motor ünitedeki kas liflerinin sayısı genellikle yüz civarındadır. Motor ünitedeki bu kas lifinin sayısı kasın işlevine göre değişir. Gövdenin büyük kaslarında bir motor nöron yüzlerce kas lifini innerve ederken, göz ve el kaslarında olduğu gibi bazen bir motor nöron birkaç kas lifini innerve eder.

Dinlenme anındaki bir kasın sahip olduğu gerginliğe TONUS denir. Eklemlerden, kirişlerden ve kaslardan gelen impulslar sayesinde kas tonusunun sürekliliği sağlanır.

Bütün hareketler birçok kasın koordineli bir şekilde birlikte çalışması ile oluşur. Hareketi doğrudan yaptıran kas veya kas grubuna ESAS HAREKET ETTİRİCİ KAS denir.

Esas hareket ettirici kaslara karşıt olarak çalışan kaslara da ANTAGONİST KASLAR denir. Örneğin ön kolun flexionunda, extensor kaslar antagonisttir.

Esas hareket ettirici kasa aynı yönde yardımcı olan kaslara da SİNERJİST KASLAR denir.

Bir hareket yapılırken istenmeyen diğer hareketlerin oluşmasını engelliyen kaslar da FİKSASYON KASLARI olarak bilinirler.