Kasetsart J. (Soc. Sci) 36 : 201 - 216 (2015) ว ... for...

Kasetsart J. (Soc. Sci) 36 : 201 - 216 (2015) ว. เกษตรศาสตร (สงคม) ปท 36 : 201 - 216 (2558)

ความเตมใจจายเพอคณลกษณะในการบรหารจดการ ชองทางจกรยาน

Willingness to Pay for Attributes of Cycleway Management

โสมสกาว เพชรานนท* และ วลยภรณ อตตะนนทน

Somskaow Bejranonda and Valaiporn Attanandana

ABSTRACT

This research estimated people’s willingness to pay for attributes of cycleway management and study factors influencing willingness to pay for cycleway management in Bangkok. The Choice Modeling approach was applied. Data were collected from 719 people residing in Bangkok in 2014. It was found that 40% of respondents were willing to pay for cycleway management. The factors affecting people’s willingness to pay for cycleway management were: education, participation in environmental activities, occupation, the price of their bicycles, and the respondents’ opinion on the significant level of infrastructure to support the use of bicycles in daily life. According to the analysis of indirect utility function, the attributes of cycleway network, bicycle parking space, and offered each choice of willingness to pay were factors affecting the choices for cycleway management chosen by people in Bangkok. Marginal implicit prices (the willingness to pay) of the attributes of cycle parking space and the cycleway network were 84.30 and 53.90 baht per year, respectively. Keywords: willingness to pay, attributes of cycleway management

ภาควชาเศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Department of Economics, Faculty of Economics, Kasetsart University, Bangkok 10900, Thailand.

* Corresponding author, e-mail: [email protected]

บทคดยอ

การศกษาน ประเมนความเตมใจจายเพ อ

คณลกษณะในการบรหารจดการชองทางจกรยาน

และปจจยท มอทธพลตอความเตมใจจายเพ อการ

บรหารจดการชองทางจกรยานของประชาชนใน

กรงเทพมหานคร โดยใชวธแบบจำลองทางเลอก

(Choice Modeling Approach) และรวบรวมขอมล

จากตวแทนประชากรในกรงเทพมหานครจำนวน

719 คน ในปพ.ศ. 2557 ผลการศกษาพบวา กล ม

ตวอยางรอยละ 40 มความเตมใจจายเพอการบรหาร

จดการฯ สวนปจจยทมผลตอความเตมใจจายเพอการ

บรหารจดการชองทางจกรยานในกรงเทพมหานคร

คอ ระดบการศกษา และการมสวนรวมในกจกรรม

ดานสงแวดลอม อาชพ ราคาของจกรยานทใช และ

การใหระดบความสำคญของโครงสรางพนฐานใน

การรองรบการใชจกรยานในชวตประจำวน ทงนเมอ

ว เคราะหฟงก ชนอรรถประโยชนทางออมพบวา

ว. เกษตรศาสตร (สงคม) ปท 36 ฉบบท 2 202

คณลกษณะดานโครงขายเสนทางจกรยาน สถานท

จอดจกรยาน และความเตมใจจายทนำเสนอของ

แตละทางเลอก เปนปจจยทมผลตอการเลอกทางเลอก

ในการบรหารจดการชองทางจกรยานของประชาชน

ในกรงเทพมหานคร โดยราคาแฝงหรอความเตมใจ

จายสวนเพมของคณลกษณะดานสถานทจอดจกรยาน

และดานโครงขายเสนทางจกรยาน เทากบ 84.30 และ

53.90 บาทตอป ตามลำดบ

คำสำคญ: ความเตมใจจาย คณลกษณะในการบรหาร

จดการชองทางจกรยาน

บทนำ

กรงเทพมหานครเปนชมชนเมองทใหญทสด

ของประเทศไทย ซงมปญหาดานการจราจรตดอนดบ

โลก โดยปญหาดงกลาวมสาเหตหลกมาจากความไม

เพยงพอของระบบขนสงสาธารณะตอปรมาณความ

ตองการใชบรการของประชาชน และเกดขนจาก

ความนยมใชรถยนตสวนบคคลของประชาชนใน

เมอง โดยปญหาดานการจราจรในกรงเทพมหานคร

น นไดกอใหเกดความเสยหายกบเศรษฐกจ สงคม

และสงแวดลอมเปนอยางมาก ทผานมาภาครฐไดม

ความพยายามทจะจดการกบปญหาทเกดขน ทงโดย

การขยายถนนเพมเตมเพอรองรบปรมาณรถยนตท

เพมขน รวมทงการเพมจำนวนรถสาธารณะ การสราง

ระบบขนสงสาธารณะทรวดเรวและทนสมย เชน

รถไฟฟา และรถใตดน เปนตน เพอลดปรมาณการใช

รถยนตสวนบคคลลง ในสวนของประชาชนนน รอบ

หลายปทผานมามการตนตวเกยวกบการใชจกรยาน

คอนขางมากโดยเฉพาะในกลมของคนรนใหม ซ ง

หากรฐบาลสงเสรมใหมการใชจกรยานอยางจรงจง

จะสามารถชวยรกษาสภาพแวดลอมของเมอง ลดการ

ใชพลงงาน ลดปรมาณมลพษทางเสยงและทางอากาศ

ซงจะทำใหคณภาพชวตของประชาชนในเมองด ทงน

การใชจกรยานเปนยานพาหนะเพอเดนทางในเมอง

นบเปนหนทางหนงทจะนำไปสการพฒนาเมองอยาง

ยงยน ซงใหความสำคญกบการพฒนาทรกษาสมดล

ระหวางสงแวดลอมกบการพฒนาทางเศรษฐกจและ

สงคม รวมทงการพฒนาเมองใหมสภาวะแวดลอมท

จะทำใหประชาชนมชว ตอย อยางปกตสขและม

คณภาพชวตทด อยางไรกตาม แมวาในชวงทผานมา

ประชาชนจะมความสนใจและตนตวเกยวกบการใช

จกรยานในกรงเทพมหานครเปนอยางมาก เนองจาก

จกรยานสามารถตอบโจทยของการแกไขปญหาการ

จราจรได ในขณะเดยวกนยงสามารถพฒนาคณภาพ

ชวตในเมองไดดวย แตส งอำนวยความสะดวกท

เกยวของกบการขจกรยาน อาท ท จอดจกรยาน จด

ขามแยกสำหรบจกรยาน เปนตน ยงมจำนวนนอย

และไมเพยงพอ สาเหตเหลาน กลายเปนขอจำกด

ส ำ ค ญ ท ท ำ ใ ห ก า ร ส ง เ ส ร ม ก า ร ใ ช จ ก ร ย า น ใ น

กรงเทพมหานครไมประสบผลสำเรจเทาทควร

จากปญหาขางตน การใหประชาชนเขามาม

สวนรวมในการบรหารจดการชองทางจกรยานจงม

ความสำคญในการท จะสนบสนนการใชจกรยาน

ใหมความย งยนมากข น ดงน น งานวจยน จงม

วตถประสงคเพ อศกษาราคาแฝงหรอความเตมใจ

จายสวนเพ มของแตละคณลกษณะในการบรหาร

จดการชองทางจกรยาน และปจจยท มผลตอการ

ตดสนใจรวมจายในการบรหารจดการดงกลาว ซ ง

การบรหารจดการชองทางจกรยานในการวจยคร ง

น หมายถงการดแลและจดการใหมส งอำนวยความ

สะดวกทเอ อตอการใชจกรยานในการเดนทาง เชน

การดแลความปลอดภยบรเวณทจอดจกรยาน การ

จดใหมท จอดอยางเพยงพอ เปนตน โดยการวจย

ครงนเลอกศกษาในกรงเทพมหานคร เนองจากเปน

เมองหลวงของประเทศทมปญหาจราจรอยในระดบ

วกฤต ปจจยดานการคมนาคมขนสงมผลกระทบตอ

คณภาพชวตของประชาชนอยางเหนไดชด โดยผล

ทไดจากการศกษาครงนจะเปนแนวทางสำหรบการ

กำหนดนโยบายซ งเกยวของกบการสนบสนนการ

ใชจกรยานเพอชวยแกไขปญหาจราจร ปญหามลภาวะ

รวมทงสงเสรมคณภาพชวตทดใหแกประชาชน ซง


จะนำไปส การพฒนากรงเทพมหานครอยางย งยน

และมประสทธภาพยงขนตอไปในอนาคต

แนวคด ทฤษฎ และการตรวจเอกสาร

การบรหารจดการชองทางจกรยานจดเปน

บรการของภาครฐทไมมราคาในระบบตลาด ดงนน

จงไมสามารถกำหนดมลคาผลประโยชนทเกดขนจาก

การดำเนนนโยบายการบรหารจดการชองทาง

จกรยานไดอยางชดเจน อยางไรกตาม การดำเนน

นโยบายการบรหารจดการชองทางจกรยานกอใหเกด

ประโยชนก บสงคมและประชาชนผ ใชบรการ

ดงกลาว เชน หากภาครฐดำเนนนโยบายการบรหาร

จดการชองทางจกรยานโดยวธการกำหนดชองทาง

จกรยานขน จะทำใหการเดนทางของประชาชนบาง

กลมดขนและชวยบรรเทาปญหาการจราจร นอกจาก

นการทประชาชนหนมาใชบรการชองทางจกรยาน

สำหรบการเดนทางจะทำใหประชาชนมสขภาพทด

ขน สำหรบประโยชนทเกดกบสงคม เชน ทำใหเมอง

มลกษณะนาอย มากข น ซ งจะชวยทำใหมลคาท ดน

ของเมองเพ มสงข น เปนตน (Pucher & Dijkstra,

2003; Racca & Dhanju, 2006; Sener, Eluru, & Bhat,

2009) ซงในการวจยครงนจะประเมนความเตมใจจาย

เพอการบรหารจดการชองทางจกรยานโดยใชวธแบบ

จำลองทางเลอก

แบบจำลองทางเลอก หรอทร จกกนในช อ

Choice Modeling (CM) อธบายวาเมอมทางเลอกให

กบผบรโภค ผบรโภคจะเลอกทางเลอกทคดวาเขาจะ

ไดรบอรรถประโยชนทเปนไปไดมากทสด (Maximum

Possible Utility) ซงเปนการผนวกรวมแบบจำลอง

ของ Lancaster (1966) กบทฤษฎอรรถประโยชนท

เกดขนแบบสม (Random Utility Theory: RUT) ท

เสนอโดย Marschak ในป ค.ศ. 1974 (Batley & Daly,

2006) และมการพฒนาตอโดย McFadden (1974)

ทฤษฎอรรถประโยชนทเกดขนแบบสม (RUT) มขอ

สมมตวาอรรถประโยชนทางออมของผบรโภคคนท i

ประกอบดวย 2 สวน โดยสวนแรกเปนสวนทสามารถ

สงเกตและประมาณการได (V) ซงสามารถอธบายได

โดยคณลกษณะตางๆของสนคา/บรการ (X) และสวน

ทสองเปนสวนทไมสามารถสงเกตไดซงเกดจากการ

ทนกวจยมขอมลไมสมบรณ ซงสะทอนอยในรปของ

คาความคลาดเคลอน (e) โดยอรรถประโยชนสวนท

ไมสามารถสงเกตไดน เปนตวแปรส ม (Random

Variable) ดงนน จงทำใหอรรถประโยชนทางออม

ของผ บรโภคคนท i (Ui) เปนคาส มดวย (Hanley,

Mourato, & Wright, 2001; Holmes & Adamowicz,

2003; Louviere, Hensher, & Swait, 2000) โดยแสดง

ไดดงสมการ (1)

Uij = Vij(Xij) + eij = bXij + eij (1)

โดยกำหนดให j หมายถง ทางเลอกตางๆในชดทาง

เลอก

Uij หมายถง อรรถประโยชนทางออมของ

ผบรโภคคนท i ทไดรบจากทางเลอก j ซงโดยทวไป

กำหนดใหเปนรปแบบสมการเสนตรง (Champ,

Boyle , & Brown, 2002) กลาวคอ

Ui = β δk ijk jX P+=∑Kk 1 (1.1)

โดย Xijk คอ คณลกษณะท k ของทางเลอก j ท

ผบรโภคคนท i เลอก โดย k=1, 2,…, K

βk คอ สมประสทธของคณลกษณะท k

Pj คอ ราคาหรอคาใชจายของทางเลอกท j

δ คอ สมประสทธ ของปจจยดานราคา ซ ง

แสดงถงอรรถประโยชนสวนเพมของเงน

สมมตวามทางเลอก g และ h ดงนน ความนา

จะเปนทผบรโภคจะชอบทางเลอก g ในชดทางเลอก

มากกวาทางเลอก h สามารถแสดงไดในรปของความ

นาจะเปนทอรรถประโยชนทเกดจากทางเลอก g จะ

มากกวาทางเลอก h ดงสมการ (2)

P[(Uig>Uih) ; ∀h ≠ g] =

P[(Vig – Vih)>(eih – eig)] (2)

ในการหาคาความนาจะเปนจำเปนทจะตอง

ทราบการกระจายของคาความคลาดเคล อน (eij)

ดงนน จงมขอสมมตวาคาความคลาดเคลอนดงกลาว


มการแจกแจงแบบเปนอสระตอกนและมการกระจาย

เหมอนกน (Independently and Identically

Distributed: IID) ซงแสดงวาอรรถประโยชนทไดจาก

แตละทางเลอกไมข นอยตอกนและตองไมมปญหา

Independence of Irrelevant Alternatives (IIA)

(Hanley et al., 2001) ดงนน ความนาจะเปนของทาง

เลอก g ท ถกเลอกดวยความชอบมากทสดสามารถ

แสดงอยในรปการกระจายแบบโลจสตก (McFadden,

1974) ดงสมการ (3) ซงการระบเฉพาะในลกษณะน

ร จกกนในแบบจำลองทเรยกวา Conditional Logit

Model (Hanley et al., 2001)

P[(Uig>Uih) ; ∀h ≠ g] = exp( )

exp( )µV

µVig

j ij∑ (3)

โดย µ คอคาสมประสทธสดสวน (Scale Parameter)

ซ ง เ ปนสวนกลบของสดสวนของคา เบ ยง เบน

มาตรฐานของคาความคลาดเคลอน และมขอสมมต

ใหเทากบ 1 (Hanley et al., 2001) ซงแสดงใหเหน

วาการเลอกจากชดทางเลอกตางๆจะตองเปนไปตาม

หลกของ IIA ดงท กลาวในขางตน ซงหมายความ

วาความนาจะเปนโดยเปรยบเทยบของ 2 ทางเลอกท

กำลงถกเลอกไมไดรบอทธพลจากการมหรอไมมทาง

เลอกอน

กรณท นำเสนอทางเลอกท ประกอบดวย

คณลกษณะดานตางๆของสนคา/บรการ (Choice-

Specific Attributes) เพอใหผบรโภคตดสนใจเลอก

แบบจำลองท เหมาะสมท นำมาว เคราะหฟงก ชน

อรรถประโยชนทางออมทไดจากคณลกษณะดานตางๆ

ของสนคา/บรการกำหนดใหอย ในรปแบบสมการ

เสนตรงคอ แบบจำลอง Conditional Logit ซงใชวธ

ความนาจะเปนสงสด ดงนน แบบจำลองตามสมการ

(3) สามารถถกประมาณการโดยใชวธ Conventional

Maximum Likelihood ดงสมการ (4)

log L = y VijVijijj

JiI

jJlog exp( )

exp( )===

∑∑∑

111

(4)

โดยกำหนดให yij คอ ตวแปรทแสดงการตดสนใจ

เลอก (Indicator Variables) ทางเลอก j ของผบรโภค

คนท i

โดย yij =

1 ถาผบรโภคคนท i เลอกทางเลอก j 0 ถาผบรโภคคนท i เลอกทางเลอกอน

Vij คอ ฟงกชนอรรถประโยชนทางออมท

กลาวถงในเบองตนตามสมการ (1)

ในสมการ (1) นอกจากตวแปร X จะแสดง

คณลกษณะตางๆของสนคา/บรการแลว ยงสามารถ

แสดงตวแปรดานเศรษฐกจ-สงคมของผบรโภคไดอก

ดวย แตเนองจากตวแปรดงกลาวเหลานเปนคาคงทใน

ทกทางเลอกสำหรบผบรโภคแตละคน (หมายความวา

ผ บรโภคคนท i มรายไดเทาเดม ไมวาจะเลอกทาง

เลอกท 1 หรอ 2) (Hanley et al., 2001) ซงสามารถนำ

ม า ค ำ น ว ณ ค า ค ว า ม เ ต ม ใ จ จ า ย ส ำ ห ร บ แ ต ล ะ

คณลกษณะของสนคา/บรการตามทฤษฎอปสงคได

ดงสมการ (5) (Hanemann, 1984; Parsons & Kealy,

1992) โดย V0 คออรรถประโยชนของสถานการณ

ปจจบนหรอสถานการณเปรยบเทยบหรอสถานการณ

ตงตน และ V1 คออรรถประโยชนของสถานการณอน

by คอคาสมประสทธทบอกอรรถประโยชนสวนเพม

ของรายได และแสดงถงคาสมประสทธของตนทน

คณลกษณะ (Cost Attribute)

WTP = byV

Vi i

i i

− ∑

∑{ }1 1

0ln exp( )

exp( ) (5)

จากสมการ (1) ในกรณทดชนอรรถประโยชน

เปนเสนตรง (Linear Utility Index) สมการ (5)

สามารถแสดงใหมดงสมการ (6) โดย bc คอคา

สมประสทธของคณลกษณะใดๆ โดยสดสวนนแสดง

ถงคาราคาแฝงของคณลกษณะ

WTP = −bb

c

y (6)


งานวจยทเกยวของ

การศกษาเกยวกบการบรหารชองทางจกรยาน

ในประเทศไทยท เก ยวของกบดานเศรษฐศาสตร

คอนขางเปนเรองใหม โดยงานวจยสวนใหญทดำเนน

การมกเปนงานวจยทางดานสถาปตยกรรม การ

ออกแบบ หรอวศวกรรม โดยงานดานเศรษฐศาสตร

ไมปรากฎวามมากนก อยางไรกตามในตางประเทศ

ไดมงานวจยดานนบางแลว โดยสวนมากเปนงานวจย

ดานการคมนาคม และการวางแผนภมภาคและเมอง

เชน งานของ Sener et al. (2009) ท สรปไววาการ

ขจกรยานเปนการเดนทางทราคาไมแพงมากนกเมอ

เปรยบเทยบกบการใชรถยนต และยงชวยบรรเทา

ปญหาการจราจร ลดปญหามลภาวะทางอากาศ และ

ชวยประหยดพลงงาน นอกจากนนยงทำใหผ ขบข

จกรยานมสขภาพแขงแรงจากการขจกรยาน และเปน

กจกรรมทสามารถทำรวมกนไดทงครอบครวซงจะ

ชวยทำใหสงคมครอบครวมความเขมแขงมากขน แต

การทเมองตางๆมสงอำนวยความสะดวกทเกยวกบ

จกรยานไมเพยงพอกจะทำใหเปนอปสรรคสำหรบ

การใชจกรยานเชนกน ดงงานวจยของ Pucher and

Dijkstra (2003) ทพบวาในประเทศสหรฐอเมรกาม

อตราการตายตอไมลจากการใชจกรยานมากกวาการ

ใชรถยนต 12 เทา

อยางไรกตาม มประเดนถกเถยงกนในเร อง

การมเสนทางจกรยานผานจะกอใหเกดผลดหรอผล

เสยกบเมองมากกวากน ซงงานของ Racca and

Dhanju (2006) พบวา ในบางชมชนนนการมเสนทาง

จกรยานผานพ นท ชวยใหเกดกจกรรมนนทนาการ

ชวยเรองการเดนทาง ชวยเพมมลคาทดน และทำให

ปญหาอาชญากรรมลดลง ในขณะทบางชมชนกงวล

วาพนทความเปนสวนตวจะลดนอยลง ซงอาจนำไปส

ราคาท ดนท ลดลงไดและมโอกาสทจะเกดปญหา

อาชญากรรมตอไป ดงนน การประสบผลสำเรจใน

โครงการเกยวกบเสนทางจกรยานจงข นอย ก บวา

นกวางแผนมความเขาใจและสามารถสอสารทำความ

เขาใจกบชมชนไดมากนอยเพยงใดเกยวกบผลกระทบ

ทจะเกดขนกบพนทน นๆและหาวธปองกนการเกด

ปญหาอาชญากรรม อาท เพมการปองกนในเสนทาง

จกรยาน ดแลรกษาเสนทางจกรยาน และสงเสรมการ

ใชเสนทางจกรยาน เปนตน งานวจยของ Taylor and

Mahmassani (1996) พบวาผใชจกรยานใชจกรยาน

มากขนถามทลอคจกรยานและมชองทางจกรยานให

ซ งสอดคลองกบงานของ Papon, Assaf, and

Berezoski (2011) ทพบวา ผใชจกรยานตองการใหมท

จอดจกรยานท ปลอดภยใกลกบสถานรถไฟ และ

คาดหวงวาบรการดงกลาวจะไมตองเสยคาใชจายและ

ใหบรการ 24 ชวโมง

งานวจยของ Lierop, Lee, and El-Geneidy

(2012) ไดศกษาความเตมใจจายเพ อดแลความ

ปลอดภยใหก บท จอดรถจกรยานในเมองมอน-

ทรออล ประเทศแคนาดา เนองจากผใชจกรยานกงวล

ปญหาเร องความปลอดภยจากการถกขโมยหรอถก

ผไมหวงดทำลายจกรยานทจอดไว ซงงานวจยพบวา

กลมตวอยางสวนหนงมความเตมใจจายเพอปรบปรง

ท จอดจกรยานทปลอดภยอยางนอย 0.50 ดอลลาร

สหรฐตอวน และมากทสด 15 ดอลลารสหรฐตอวน

นอกจากน พบวา ปจจยท มผลตอความเตมใจจาย

ไดแก ประสบการณจากการท จกรยานถกขโมย

อาชพ อาย รายไดของครวเรอนตอป ราคาจกรยาน

เหตผลในการใชจกรยาน และจำนวนครงในการใช

จกรยานในรอบป ซงผลการวจยดงกลาว ทำใหเมอง

มอนทรออลมแนวทางในการปรบปรงโครงสราง

พนฐานทเกยวของกบการจอดจกรยาน เชน การตดตง

อปกรณเพอปองกนการขโมย หรอการกำหนดราคา

คาใชบรการอปกรณหรอโครงสรางพนฐานอนๆท

ปองกนการขโมยจกรยานไดในราคาทไมสงมากนก

เปนตน ซงชวยกระตนใหประชาชนหนมาใชจกรยาน

มากขน ซงคลายกบขอสรปของ USDOT (2012) ทม

ขอสงเกตวาเมองควรใหความสำคญกบการหาจดท

เหมาะสมทสดในการออกแบบสถานทจอด การรกษา

ความปลอดภย หรอการจดหาทจอดรถจกรยาน ทงน

เพราะทจอดรถจกรยานเปนสวนหนงของโครงขาย


การใชจกรยานซงเปนการเดนทางทมประสทธภาพท

ใชตนทนนอยทสด โดย Shoup (2006) เคยสรปไววา

คาธรรมเนยมในการจอดรถยนตสามารถกำหนดให

สงได เพ อไมกอใหเกดแรงจงใจในการนำรถยนต

ออกมาขบข แตคาธรรมเนยมสำหรบการจอดจกรยาน

ควรกำหนดในลกษณะตรงขามคอควรกำหนดใหตำ

เพอจงใจใหประชาชนหนมาใชจกรยานใหมากขน

นอกจากนงานวจยทศกษาเกยวกบคณลกษณะ

ของสงอำนวยความสะดวกทเกยวของกบจกรยานมก

เปนการศกษาในระดบภาพรวม เชน การวเคราะห

ความสมพนธระหวางคณลกษณะของเสนทางจกรยาน

และมาตรวดการใชจกรยาน (อาท การเปลยนแปลง

จำนวนผขจกรยานเมอมการปรบปรงเสนทางจกรยาน

เปนตน) หรองานวจยเกยวกบการเปรยบเทยบการใช

จกรยานระหว าง เ มองตางๆเม อมการลงทนใน

โครงสรางพนฐานทเกยวกบจกรยาน เปนตน (Clark,

1992; Nelson & Allen, 1997; Moritz, 1997) ซงงาน

วจยในระดบภาพรวมไมไดวเคราะหการตดสนใจ

ระดบบคคล เชน พฤตกรรมการใชจกรยาน หรอ

ปจจยทสงผลตอการใชจกรยาน ดงนน การวเคราะห

ในระดบจลภาคจะชวยใหเขาใจการตดสนใจของผใช

จกรยานไดมากขน อาท พฤตกรรมของผใชจกรยาน

ความพงพอใจในการใชเสนทางจกรยาน รวมทง

ปจจยทกำหนดการใชจกรยานหรอการเลอกเสนทาง

จกรยานของผ ใชจกรยาน ซงงานวจยนสนใจใน

ประเดนดงกลาว

งานวจยท ผานมาสวนใหญพจารณาความ

สมพนธระหว างปจจยท กำหนดเสนทางการใช

จกรยานและความพงพอใจในเสนทางจกรยาน

(Antonakos, 1994; Guttenplan & Patten, 1995;

Ortuzar , Iacobelli, & Valeze, 2000; Sener et al.,

2009; Stinson & Bhat, 2003; Tilahun , Levinson, &

Krizek, 2007) โดยปจจยทกำหนดการเลอกเสนทาง

จกรยานสามารถสรปไดเปน 6 กล ม คอ ทจอดรถ

จกรยานบนถนน สงอำนวยความสะดวกในการ

ขจกรยาน ลกษณะทางกายภาพของถนน ลกษณะของ

ถนนทเกยวของ เวลาทใชในการเดนทางไปยงจดหมาย

ปลายทาง และปจจยสวนบคคลของผขจกรยาน

งานวจยท เกยวของกบการใชจกรยานหรอ

การบรหารจดการชองทางจกรยานสวนใหญท

ดำเนนการในประเทศไทยเปนงานทเกยวของกบ

การสงเสรมการใชจกรยานของนสตในมหาวทยาลย

(พงษศกด วรช และเกรยงไกร, 2556; วราลกษณ

และสาธดา, 2556) งานดานการวางผงเมองและการ

พฒนา (กญจนย และ Helene, 2557; ไกรอนนต และ

พลเดช, 2557; สภาพร, 2557) งานดานสงคมและ

สงแวดลอม (ธงชย และคณะ, 2556) เปนตน

วธดำเนนการวจย

การศกษาคร งน ใชขอมลปฐมภม ซ งไดจาก

การสำรวจโดยใชแบบสอบถามสมภาษณกล ม

ตวอยางประชาชนทอาศยในกรงเทพมหานครจำนวน

719 ตวอยาง การสมตวอยางดำเนนการโดยแบงพนท

กรงเทพมหานคร 50 เขตออกเปน 5 กลมโดยพจารณา

จากจำนวนประชากรในเขต ซงประกอบดวยเขตทม

ประชากรนอยกวา 80,000 มากกวา 80,000-100,000

มากกวา 100,000-120,000 มากกวา 120,000-150,000

และมากกวา 150,000 คน ตามลำดบ โดยจำนวนกลม

ตวอยางใชการคำนวณตามสดสวนของประชากรใน

กลมพนททแบงไว ซงจำนวนกลมตวอยางของทง 5

กลมพนทมจำนวน 90, 100, 150, 120 และ 259 คน

ตามลำดบ โดยกอนเกบแบบสอบถามฉบบจรงได

ทำการทดสอบแบบสอบถามจำนวน 32 ชด เพอหา

จำนวนเงนซ งแสดงความเตมใจจายสำหรบแตละ

คณลกษณะและระดบของคณลกษณะตางๆของการ

บรหารจดการชองทางจกรยาน (ตารางท 1 และ 2)

งานวจยน ไดกำหนดคณลกษณะและระดบ

ของคณลกษณะในการบรหารจดการชองทางจกรยาน

โดยม 4 คณลกษณะ แตละคณลกษณะม 2 ระดบ

(ตารางท 1) ซงทำใหมทางเลอกทแตกตางกนทงหมด

เทากบ 16 ทางเลอก และใช Orthogonal Design เพอ


เลอกทางเลอกทเหมาะสมเพยง 9 ทางเลอก (ซงรวม

ทางเลอกในกรณฐานซงจะตองมในทกชดทางเลอก)

โดยหารอกบผเช ยวชาญและผท ใชจกรยานในชวต

ประจำวนเกยวกบความเปนไปไดในแตละทางเลอก

วาสามารถดำเนนการหรอมความเปนไปไดหรอไม

จากนนกำหนดราคาของแตละทางเลอก โดยใชมลคา

ความเตมใจจายของประชาชนตอคณลกษณะใน

แตละดานของการจดการชองทางจกรยานทไดจาก

การทดสอบแบบสอบถามมาคำนวณมลคาของแตละ

ทางเลอก (ตารางท 2) และนำแบบสอบถามไปเกบ

ขอมลกบกล มตวอยางแบบบงเอญ (Accidental

Sampling) ตามกล มพ นท ดงท กลาวมาแลว ใน

ระหวางเดอนพฤษภาคม-มถนายน พ.ศ. 2557

ตารางท 1 คณลกษณะและระดบคณลกษณะในการจดการชองทางจกรยาน คณลกษณะ ระดบคณลกษณะ ตวแปรทใชในการวเคราะหแบบจำลองทางเลอก

การจดใหมชองทางจกรยาน

(ATT1)

โครงขายเสนทางจกรยาน

(ATT2)

สถานทจอดจกรยาน

(ATT3)

ความปลอดภย (การมสญญาณไฟ)

(ATT4)

1. ไมมชองทางจกรยาน

2. มชองทางจกรยานทกนแยกจากถนนโดยเฉพาะ

1. ไมมโครงขายเชอมโยงกบระบบขนสงมวลชน

2. มโครงขายเชอมโยงกบระบบขนสงมวลชน

1. ไมมทจอดจกรยานสาธารณะ

2. มทจอดจกรยานสาธารณะ

1. ไมมสญญาณไฟจราจรสำหรบจกรยาน

2. มสญญาณไฟจราจรสำหรบจกรยาน

0 = ไมมชองทางจกรยาน (ทางเลอกฐาน)

1 = ม

0 = ไมมโครงขายเชอมโยง (ทางเลอกฐาน)

1 = ม

0 = ไมมทจอดจกรยานสาธารณะ (ทางเลอกฐาน)

1 = ม

0 = ไมมไฟจราจรสำหรบจกรยาน (ทางเลอกฐาน)

1 = ม

ตารางท 2 ทางเลอกของการจดการชองทางจกรยานในกรงเทพมหานครทสมมตขนและมลคาความเตมใจจาย

ทางเลอกท การจดใหมชองทางจกรยาน โครงขายเสนทางจกรยาน สถานทจอดจกรยาน ความปลอดภย ราคา (บาทตอป)

1 มชองทางจกรยานทกน

แยกจากถนนโดยเฉพาะ

มโครงขายเชอมโยงกบ

ระบบขนสงมวลชน

มทจอดจกรยาน

สาธารณะ

มสญญาณไฟจราจร

สำหรบจกรยาน

650



ไมมโครงขายเชอมโยง

กบระบบขนสงมวลชน



ไมมสญญาณไฟจราจร

สำหรบ จกรยาน

270



มโครงขายเชอมโยง


ไมมทจอดจกรยาน




370

4 ไมมชองทางจกรยาน มโครงขายเชอมโยง






120









390

6 ไมมชองทางจกรยาน มโครงขายเชอมโยง






260









270









130

กรณฐาน ไมมชองทางจกรยาน ไมมโครงขายเชอมโยง






0


ขอมลท ไดนำมาว เคราะหปจจยท มผลตอ

ความเตมใจจายเพ อการบรหารจดการชองทาง

จกรยานโดยใชแบบจำลองโลจท (สมการ 7) โดยราย

ละเอยดของตวแปรทใชในการศกษาแสดงในตารางท

(3)

WTP = α0 + α1 Gender + α2 Age + α3 Status + α4

Mem + α5 Inc + α6 Incf + α7 Edu + α8 Occ1 + α9

Occ2 + α10 Occ3 + α11 Occ4 + α12 Occ5 + α13

Occ6 + α14 Occ7 + α15 Occ8 + α16 Head + α17

Membi + α18 Acti + α19 Memen + α20 Opiinfra +

α21 Opiuse + α22 Par + α23 Member + α24 Time +

α25 Price (7)

โดย α0 คอคาคงท และ αi คอคาสมประสทธ ของ

ตวแปรตางๆ 25 ตวแปรดงแสดงในตารางท (3)

ก า ร ศ ก ษ า ม ล ค า ค ว า ม เ ต ม ใ จ จ า ย เ พ อ

คณลกษณะในการบรหารจดการชองทางจกรยานใน

กรงเทพมหานคร ใชวธการวเคราะหโดยใชแบบ

จำลองทางเลอก (Choice Model) แบบ Conditional

Logit Model และประมาณคาพารามเตอร โดยวธ

ความนาจะเปนสงสด (Maximum Likelihood

Estimator: MLE) ในการวเคราะหฟงกชน

อรรถประโยชนทางออม (Vi) ของประชาชนใน

กรงเทพมหานคร ดงสมการ (8) รายละเอยดของ

ตวแปรทใชในการศกษาแสดงดงตารางท (1)

ตารางท 3 ตวแปรทใชในการศกษาและสมมตฐาน

ตวแปร ความหมาย สมมตฐาน

ตวแปรตาม

WTP

0 = ไมมความเตมใจจายเพอบรหารจดการชองทางจกรยาน 1= มความเตมใจจาย

ตวแปรอสระ

Gender

0 = เพศชาย 1= เพศหญง

+

Age อายผตอบแบบสอบถาม (ป) +

Status 0 = สถานภาพไมเคยสมรส 1 = สมรส +/-

Mem จำนวนสมาชกในครวเรอนทมรายได (คน) +

Inc รายไดรวมเฉลยของผตอบแบบสอบถาม (บาท/เดอน) +

Incf รายไดรวมเฉลยของครอบครว (บาท/เดอน) +

Edu จำนวนปทไดรบการศกษา (ป) +

Occi อาชพตางๆ โดย i=1,2,3,…,8 หมายถงอาชพพนกงานบรษทเอกชน ธรกจสวนตว ขาราชการ/

พนกงานรฐวสาหกจ นกเรยน/นกศกษา แมบาน/พอบาน รบจาง และอนๆ ตามลำดบ โดยกำหนดให

0 = ไมไดมอาชพดงกลาว และ 1 = มอาชพดงกลาว

+

Head 0 = ไมไดเปนหวหนาครวเรอน 1= เปนหวหนาครวเรอน +/-

Membi 0 = ไมเคยเปน/เปนสมาชกททำงานในองคกรทเกยวของกบจกรยาน 1= เคยเปน/เปน +

Acti 0 = ไมเคยเขารวมกจกรรมทเกยวของกบจกรยาน 1= เคยเขารวม +

Memen 0 = ไมไดเปน/ไมเคยเปน/ไมเคยรวมกจกรรมดานสงแวดลอม 1= เปน/เคยเปน/เคยรวม +

Opiinfra คะแนนเฉลยของระดบความคดเหนตอการใหระดบความสำคญของโครงสรางพนฐานในการรองรบ

การใชจกรยานในชวตประจำวน

+

Opiuse คะแนนเฉลยของระดบความคดเหนตอสาเหตหรอเหตผลในการใชจกรยานในชวตประจำวน +

Par ระดบการมสวนรวมในกจกรรมดานสงแวดลอม (คะแนน) +

Member จำนวนสมาชกในครอบครวทใชจกรยาน (คน) +

Time ระยะเวลาทผานมาทใชจกรยานในชวตประจำวน (ป) +

Price ราคาจกรยานทใช (บาท) +


Vi = β1ATT1i + β2ATT2i + β3ATT3i +

β4ATT4i + γPi (8)

โดย Vi คอ อรรถประโยชนทางออมของตวอยาง

คนท i ซ งสะทอนการตดสนใจเลอกทางเลอกท

กำหนดให โดยกำหนดให 0 = กลมตวอยางไมเลอก

และ 1 = เลอก

Pi คอ ราคา หรอคาความเตมใจจายสำหรบ

แนวทางในการจดการชองทางจกรยานทกลมตวอยาง

คนท i เลอก (ตารางท 2)

γ คอ สมประสทธของตวแปรความเตมใจจาย

β1, β2, β3, β4 คอ สมประสทธของตวแปร

คณลกษณะดานตางๆ 4 ดาน ซงไดแก ATT1 ATT2

ATT3 และ ATT4 ตามลำดบ

โดยในการวจยคร งน ไมไดนำคณลกษณะ

สวนบคคลของกลมตวอยางไวในแบบจำลองสมการ

(8) เน องจากมขอสมมตท สอดคลองกบ Lancaster

(1966) ทวาคณลกษณะบรการทำใหอรรถประโยชน

ของผบรโภคเกดขนอยางสม (Random Utility) ตามท

เคยกลาวไวในเบองตน ดงนน การเลอกของผบรโภค

จงไดรบอทธพลมาจากคณลกษณะของบรการท

แตกตางกน บนพนฐานทผ บรโภคมลกษณะสวน

บคคลทเหมอนกนทกประการ และเนองจากทางเลอก

ในการศกษาน มความเปนอสระแก ก นหรอไม

สามารถทดแทนกนได ซงอครพงศ (2553) ไดสรปไว

วาสามารถใช Conditional Logit Model ในการ

วเคราะหและประมาณการคาสมประสทธได

ผลการวจยและอภปราย

ผลการวจยแบงเปน 3 สวน ประกอบดวย 1)

ขอมลปจจยสวนบคคลและพฤตกรรมของกล ม

ตวอยาง 2) ปจจยทมผลตอความเตมใจจายเพอการ

บรหารจดการชองทางจกรยาน และ 3) ความเตมใจ

จายเพ อการบรหารจดการชองทางจกรยาน โดยม

รายละเอยด ดงน

สวนท 1 ขอมลปจจยสวนบคคลและพฤตกรรมของ

กลมตวอยาง

ผลการวจยจากการสมภาษณกลมตวอยางท

อาศยอยในพนทกรงเทพมหานครทง 50 เขต จำนวน

719 คน ซ งแบงเปนผ ใชจกรยานในชวตประจำวน

364 คน และไมใชจกรยานในชวตประจำวน 355 คน

พบวา กลมตวอยางในภาพรวมสวนใหญเปนเพศชาย

มอายเฉลย 32 ป ไมไดเปนหวหนาครวเรอน สำเรจ

การศกษาในระดบปรญญาตรหรอเทยบเทา อาชพ

พนกงานบรษทเอกชน รายไดเฉลยตอเดอนประมาณ

18,842 บาท จำนวนสมาชกเฉลยในครวเรอนทมราย

ไดประมาณ 3 คน และรายไดรวมของครวเรอนโดย

เฉลยประมาณ 53,690 บาท

สำหรบกล มตวอยางท ใชจกรยานในชว ต

ประจำวนจำนวน 364 คน พบวา เปนกล มท ใช

จกรยานมาไมเกน 3 ปมากทสด (รอยละ 31.6) สวน

ใหญราคาจกรยานทใชเฉลยอยในชวง 2,000-4,000

บาทตอคน (รอยละ 36.5) โดยใชจกรยานประมาณ

3-4 วนตอสปดาห (รอยละ 28.3) ระยะทางท ขบข

ประมาณ 1-5 กโลเมตรตอวน (รอยละ 64.6) ระยะ

เวลาทขบขจกรยานนอยกวา 1 ชวโมงตอวน (รอยละ

55.5) ซงชวงเยน ระหวางเวลา 15.00-19.00 น. เปน

ชวงเวลาทกลมตวอยางใชจกรยานบอยทสด (รอยละ

28.8) โดยมพฤตกรรมการใชเพอออกกำลงกาย (รอย

ละ 54.4) และมความคดเหนวาการไมมชองทาง

จกรยานโดยเฉพาะเปนอปสรรคของการใชจกรยาน

ในชวตประจำวน (รอยละ 53.6)

สวนท 2 ปจจยท มผลตอความเตมใจจายเพ อการ

บรหารจดการชองทางจกรยาน

ณ ระดบนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมน

รอยละ 90 ปจจยท มผลตอความเตมใจจายเพ อการ


(ตารางท 4) ไดแก ปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง

ซ งประกอบดวย ระดบการศกษา (Edu) และอาชพ

ขาราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ (Occ3) ในขณะท


ปจจยท เอ ออำนวยตอการขบข จกรยานของกล ม

ตวอยางไดแก การใหระดบความสำคญของ

โครงสรางพนฐานในการรองรบการใชจกรยานใน

ชวตประจำวน (Opiinfra) ระดบการมสวนรวมของ

ประชาชนในกจกรรมดานสงแวดลอม (Par) และ

ราคาของจกรยานทใช (Price)

ผลการวเคราะหเปนท นาสงเกตวา กล ม

ตวอยางทมระดบการศกษาทสงข นมแนวโนมทจะ

เตมใจจายเพอการบรหารจดการชองทางจกรยานเพม

ขน ทงนอาจมสาเหตมาจากผทมระดบการศกษาสง

ขน จะมความสมพนธกบระดบรายได และการเขา

รวมกจกรรมทเกยวของกบจกรยานและสงแวดลอมท

ตารางท 4 ผลการวเคราะหปจจยทมผลตอความเตมใจจายเพอการบรหารจดการชองทางจกรยานของกลม

ตวอยาง พ.ศ. 2557

ตวแปรอสระ คาสมประสทธ Sig.

Constant 0.014 0.000

Gender 0.835 0.306

Age 0.999 0.945

Status 0.743 0.146

Mem 0.937 0.450

Inc 1.000 0.147

Incf 1.000 0.162

Edu 1.155 0.001***

Occ1 1.029 0.921

Occ2 0.769 0.532

Occ3 3.838 0.018**

Occ4 0.358 0.123

Occ5 0.000 0.999

Occ6 1.679 0.309

Occ7 0.907 0.850

Occ8 1.638 0.619

Head 0.944 0.783

Membi 1.336 0.562

Acti 0.750 0.512

Memem 0.714 0.397

Opiinfra 1.293 0.067*

Opiuse 1.141 0.386

Par 1.327 0.000***

Member 1.005 0.952

Time 1.018 0.319

Price 1.000 0.040**

Pseudo R2 = 0.112 N=719 หมายเหต: ***, **, และ * หมายถง มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 99 95 และ 90 ตามลำดบ


เพมสงขน รวมถงอาจสงผลตอทศนคตทเกยวของกบ

การบรหารจดการชองทางจกรยาน จงมแนวโนมทจะ

มความเตมใจจายเพมสงขนเชนเดยวกน นอกจากน

สำหรบกลมตวอยางท มอาชพขาราชการ/พนกงาน

รฐวสาหกจ ซ งอาชพดงกลาวมความสมพนธกบ

ระดบรายไดรวม ลกษณะการดำเนนชวต และ

ทศนคตท เก ยวของกบการบรหารจดการชองทาง

จกรยาน จงทำใหกล มตวอยางทประกอบอาชพ

ดงกลาวมแนวโนมทจะเตมใจจายเพ อการบรหาร

จดการชองทางจกรยานมากกวาอาชพอน

นอกจากน แนวโนมความเตมใจจายเพอการ

บรหารจดการชองทางจกรยานของกลมตวอยางจะ

เพ มมากข น หากกล มตวอยางเขาไปมสวนรวมใน

กจกรรมดานส งแวดลอมและใหความสำคญตอ

โครงสรางพนฐานในการรองรบการใชจกรยานมาก

ยงขน รวมทงหากกลมตวอยางใชจกรยานทราคาแพง

มากขนจะมแนวโนมความเตมใจจายเพอการบรหาร

จดการชองทางจกรยานเพมขนดวยเชนกน ทงนเปน

เพราะวา เมอกลมตวอยางลงทนซอจกรยานในราคาท

สง ยอมมความตองการจะดแลรกษาใหดมากขนดวย

อกทงการลงทนซอจกรยานในราคาสงนนยงสะทอน

ถงการใหความสำคญกบการใชจกรยานในชว ต

ประจำวน ซงสวนใหญผใชจกรยานอยางจรงจงมกจะ

มความตองการสาธารณปโภคท เหมาะสมและ

ปลอดภยในการขบขมากขน ซงสวนนจะทำใหกลม

ตวอยางมแนวโนมท จะเตมใจจายเพ อการบรหาร

จดการชองทางจกรยานเพมมากขน

สวนท 3 ความเตมใจจายทางเศรษฐศาสตรเพอการ

บรหารจดการชองทางจกรยาน

ผลการศกษาในสวนนประกอบดวย 2 หวขอ

คอ 1) คณลกษณะทมผลตอความเตมใจจายเพอการ

บรหารจดการชองทางจกรยาน และ 2) ความเตมใจ

จายเพ อคณลกษณะในการบรหารจดการชองทาง

จกรยาน โดยมรายละเอยดดงน

คณลกษณะของการบรหารจดการชองทาง

จกรยานทมผลตอความเตมใจจาย

ผลการศกษา (ตารางท 5) พบวา คณลกษณะ

ดานโครงขายเสนทางจกรยาน สถานทจอดจกรยาน

และความเตมใจจายท นำเสนอของแตละทางเลอก

เปนตวแปรทมผลตอความเตมใจจายเพอการบรหาร

จดการชองทางจกรยานในกรงเทพมหานครอยางมนย

สำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดย

การมโครงขายเสนทางจกรยานเช อมโยงกบระบบ

ขนสงมวลชน และมท จอดจกรยานสาธารณะอยาง

เพยงพอจะทำใหอรรถประโยชนของกล มตวอยาง

เพมขน ในขณะทเมอความเตมใจจายทนำเสนอของ

แตละทางเลอกมมลคาเพมขน อรรถประโยชนของ

กลมตวอยางจะลดลง

ตารางท 5 ผลการวเคราะหฟงกชนอรรถประโยชนของกลมตวอยางตอการตดสนใจเลอกการบรหารจดการ

ชองทางจกรยาน

คณลกษณะ คาสมประสทธ ระดบนยสำคญ

การจดใหมชองทางจกรยาน (ATT1) -0.0388 0.774

โครงขายเสนทางจกรยาน (ATT2) 0.4198 0.017**

สถานทจอดจกรยาน (ATT3) 0.6566 0.000***

ความปลอดภย (ATT4) 0.1874 0.221

ความเตมใจจายทนำเสนอของแตละทางเลอก (P) -0.0078 0.000 ***

Log likelihood function -1274.71 Psudo R-squared 0.1931

หมายเหต: *** และ ** หมายถง มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 99 และ 95 ตามลำดบ


ความเตมใจจายเพอคณลกษณะในการบรหาร

จดการชองทางจกรยาน

จากฟงกชนอรรถประโยชนทางออมของกลม

ตวอยางทไดจากการตดสนใจเลอกแนวทางในการ


ทำใหทราบถงคณลกษณะของรปแบบการจดการชอง

ทางจกรยานท มผลตอการตดสนใจเลอกของกล ม

ตวอยาง ซ งคาสมประสทธของตวแปรตางๆ จาก

สมการฟงกชนอรรถประโยชนทางออม (Vi) สามารถ

นำมาคำนวณหามลคาของแตละคณลกษณะ ซงกคอ

ราคาแฝง (Implicit Price) หรอความเตมใจจายสวน

เพ ม (Marginal Willingness to Pay) ของระดบ

คณลกษณะ กลาวคอราคาแฝงนเปนอตราสวนเพมใน

การทดแทนกน (Marginal Rate of Substitution:

MRS) ระหวางคาสมประสทธของคณลกษณะท

ตองการกบคาสมประสทธของความเตมจายท นำ

เสนอ โดยกำหนดใหปจจยอนๆ คงท

จากผลการประมาณค าแบบจำลองการ

ตดสนใจเลอกการบรหารจดการชองทางจกรยานใน

กรงเทพมหานคร (ตารางท 6) พบวาราคาแฝงของ

คณลกษณะดานสถานทจอดจกรยานมมลคาเทากบ

84.30 บาทตอป ซงเปนคณลกษณะทมราคาแฝงมาก

ทสด รองลงมาคอ คณลกษณะดานโครงขายเสนทาง

จกรยาน มราคาแฝงเทากบ 53.90 บาทตอป จากผล

การศกษาจะเหนไดวาประชาชนใหความสำคญกบ

สถานทจอดจกรยานซงเปนคณลกษณะหนงของการ


คอนขางมากเมอเปรยบเทยบกบคณลกษณะดานอนๆ

โดยผานทางราคาแฝง ทงนเน องจากในปจจบน

สถานทจอดจกรยานสาธารณะในกรงเทพมหานครยง

มไมเพยงพอ ประกอบกบจกรยานทใชมราคา

คอนขางแพง การจอดจกรยานในท สาธารณะจงม

ความเสยงสงทจะสญหาย ดงนน จากสาเหตดงกลาว

กล มตวอยางจงเหนวาการบรหารจดการชองทาง

จกรยานในกรงเทพมหานครควรใหความสำคญอยาง

มากกบการจดหาทจอดจกรยาน นอกจากนประชาชน

ยงใหความสำคญกบการมโครงขายเสนทางจกรยาน

ทสามารถเชอมตอเนองกน ซงรวมถงระบบการใช

จกรยานทสามารถเชอมโยงกบระบบขนสงมวลชน

อ นๆ เชน รถไฟฟา หรอรถไฟใตดน เปนตน เพ อ

ใหการใชจกรยานเปนไปอยางมประสทธภาพสงสด

บทสรป วจารณ และขอเสนอแนะ

งานวจยนใชแบบจำลองทางเลอกเพอประเมน

ความเตมใจจายเพอคณลกษณะในการบรหารจดการ

ชองทางจกรยาน รวมทงศกษาปจจยทมอทธพลตอ

ความเตมใจจายดงกลาว และพบวาคณลกษณะเรองท

จอดจกรยาน และการมโครงขายเสนทางจกรยาน ม

ผลตอการตดสนใจเลอกทางเลอกในการบรหาร

จ ด ก า ร ช อ ง ท า ง จ ก ร ย า น ข อ ง ก ล ม ต ว อ ย า ง ใ น

กรงเทพมหานคร ซงพบวามความสอดคลองกบงาน

วจยอนๆ ทศกษาผใชจกรยานในประเทศตางๆ เชน

Lierop et al. (2012) Papon et al. (2001) Taylor and

Mahmassani (1996) เปนตน อยางไรกตามงานวจยน

ยงมขอจำกดบางประการเนองจากไมไดนำปจจยดาน

สงแวดลอมทเกยวของ เชน การรบมลพษระหวางการ

ขบข เปนตน เขามาพจารณาในการวจยดวย ดงนน

จากผลการวจยทพบจงมขอเสนอแนะดง ตอไปน

1. กร ง เทพมหานครควรจดใหมท จอด

จกรยานพรอมทลอคจกรยานเพมขนในสถานทตางๆ

ท ประชาชนนยมไปทำกจกรรม เชน ตลาด สวน

ตารางท 6 ราคาแฝงของคณลกษณะตางๆ ในการบรหารจดการชองทางจกรยานในกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2557

คณลกษณะ ราคาแฝง (บาท/ป)

โครงขายเสนทางจกรยาน (ATT2) 53.90

สถานทจอดจกรยาน (ATT3) 84.30


สาธารณะ เปนตน เน องจากพบวากล มตวอยางให

ความสำคญของโครงสรางพนฐานเพอรองรบการ

บรหารจดการชองทางจกรยานในสวนทเกยวกบการ

จดใหมทลอคจกรยาน และการจดทจอดจกรยานให

เพยงพอและสะดวก และกลมตวอยางยนดจายราคา

แฝงสำหรบคณลกษณะดานสถานทจอดจกรยานมาก

ทสด

2. กรงเทพมหานครควรประสานความ

รวมมอกบบรการขนสงสาธารณะอนๆ นอกเหนอ

จากบรการรถไฟฟา เชน บรการรถไฟใตดน เปนตน

เพอสรางโครงขายการเดนทางรวมกน อนจะชวยให

ประชาชนทเดนทางโดยใชบรการขนสงสาธารณะใน

บางชวงสามารถนำจกรยานไปใชรวมดวยได ซงจะ

ชวยสนบสนนการเดนทางทเปนโครงขายเสนทาง

จกรยาน ทงนเพราะในปจจบนบรการรถไฟใตดนยง

ไมอนญาตใหผโดยสารนำจกรยานเขาไปได ซงการ

ดำเนนการดงกลาวจะชวยแกไขปญหาการจราจรได

บางสวน และเปนการสรางโครงขายการเดนทางโดย

จกรยานได นอกจากนควรสรางสงอำนวยความ

สะดวกเพอสนบสนนการนำจกรยานมาใชรวม เชน

ทางลาดสำหรบนำจกรยานเขามาใชรวม หรอลฟท

ชวยยกจกรยาน เปนตน

3. กรงเทพมหานครควรจดกจกรรมหรอ

สงเสรมใหภาคเอกชนจดกจกรรมทเกยวของกบการ

ใชจกรยานใหมากขน เพอใหประชาชนไดมโอกาส

เขารวมกจกรรมดงกลาวมากขน ซงจะชวยกระตนให

ประชาชนมทศนคตทดตอการใชจกรยาน รวมทงได

เหนประโยชนของการหนมาใชจกรยานในชว ต

ประจำวนมากขน

4. กรงเทพมหานครควรรณรงคใหโรงเรยน

ตางๆในสงกดของกรงเทพมหานครมการสอนเรอง

การขบขจกรยานอยางปลอดภย รวมทงกฎระเบยบ

หรอวนยในการใชจกรยานทควรทราบ ประโยชนท

ไดรบจากการใชจกรยาน โดยใหผปกครองเขามาม

สวนรวมในกจกรรมดงกลาวพรอมกบนกเรยน ซงจะ

เปนการชวยปลกฝงและสงเสรมการใชจกรยาน

แกเยาวชน ซ งในตางประเทศไดมการดำเนนการ

ดงกลาวแลว

กตตกรรมประกาศ

การวจยน ไดรบทนสนบสนนจากภาควชา

เศรษฐศาสตร คณะเศรษฐศาสตร ประจำปงบประมาณ

2557

เอกสารอางอง

กญจนย พทธเมธ และ Helene Tauban. (2557). การ

ศกษาการเลอกว ธ เดนทางบร เวณโดยรอบ

วทยาเขตของมหาวทยาลย. การประชมวชาการ

สงเสรมการเดนและการใชจกรยานในชว ต

ประจำวน ครงท 2: การเดนและจกรยานปฏบต

ได ปฏบตจรงในบรบทไทย. วนท 28 กมภาพนธ

2557. กรงเทพมหานคร 2557: 130–137.

ไกรอนนต สงส และ พลเดช เชาวรตน. (2557).

แนวทางการพฒนาเมองท เอ อตอการเดนทาง

ดวยจกรยาน กรณศกษาชมชนบานทาขอนยาง-

ขามเรยง จงหวดมหาสารคาม. การประชม

วชาการสงเสรมการเดนและการใชจกรยานใน

ชวตประจำวน คร งท 2: การเดนและจกรยาน

ปฏบตได ปฏบตจรงในบรบทไทย. วนท 28

กมภาพนธ 2557 . กรงเทพมหานคร 2557: 183–

190.

ธงชย พรรณสวสด และคณะ. (2556). แรงจงใจและ

อปสรรคในการใชจกรยานสำหรบคนทเดนทาง

ดวยจกรยานในประเทศไทย. การประชม

วชาการสงเสรมการเดนและการใชจกรยานใน

ชวตประจำวน คร งท 1 ระหวางวนท 29–30

มนาคม 2556. กรงเทพมหานคร 2556: 83–88.

พงษศกด สรยวนากล วรช หรญ และเกรยงไกร

พรอมนฤฤทธ. (2556). โครงการจกรยานสขาว

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตเฉลม


พระเกยรตจงหวดสกลนคร. การประชมวชาการ

สงเสรมการเดนและการใชจกรยานในชว ต

ประจำวน ครงท 1. ระหวางวนท 29–30 มนาคม

2556. กรงเทพมหานคร 2556: 43–46.

วราลกษณ คงอวน และสาธดา สกลรตนกลชย.

(2556). แนวทางการสงเสรมการใชจกรยาน

ภายในมหาวทยาลย. การประชมวชาการสงเสรม

การเดนและการใชจกรยานในชวตประจำวน

คร งท 1. ระหวางวนท 29–30 มนาคม 2556.

กรงเทพมหานคร 2556: 47–50..

สภาพร แกวกอ เลยวไพโรจน. (2557). การสงเสรม

การใชจกรยานเพ อเขาส สถานระบบขนสง

มวลชนแบบราง: กรณศกษาสถานทบชาง. การ

ประชมว ชาการสงเสรมการเดนและการใช

จกรยานในชวตประจำวน ครงท 2: การเดนและ

จกรยานปฏบตได ปฏบตจรงในบรบทไทย. วน

ท 28 กมภาพนธ 2557. กรงเทพมหานคร 2557:

145–151.

อครพงศ อนทอง. (2553). นโยบายสาธารณะดานการ

จดการพ นท เส ยงภยนำปาไหลหลากและดน/

โคลนถลม กรณศกษา: มลคาของความเสยงของ

ชวตประชาชนในพนทเสยงภยนำปาไหลหลาก

และดน/โคลนถลม. เอกสารประกอบการฝก

อบรม โครงการฝกอบรมเพอเสรมสรางศกยภาพ

นกวจยนโยบายสงแวดลอมรนใหม จดโดยแผน

งานสรางเสรมนโยบายสาธารณะทด รวมกบ

สถาบนวจยเพอการพฒนาแหงประเทศไทย วน

ท 21–24 ธนวาคม พ.ศ.2553 โรงแรมเดอะไทนด

รสอรท บางแสน ชลบร.

Antonakos, C. L. (1994). Environmental and travel

preferences of cyclists. Transportation

Research Record, 1438, 25–33.

Batley, R., & Daly, A. (2006). On the equivalence

of elimination-by-aspects and generalised

extreme value models of choice behavior.

Journal of Mathematical Psychology, 50(5),

456–467.

Champ, P. A., Boyle, K. J., & Brown, T. C. (Eds.).

(2002). A primer on non-market valuation.

Boston: Kluwer.

Clark, A. (1992). Bicycle-friendly cities: Key

ingredients for success. Transportation

Research Record, 1372, 71–75.

Guttenplan, M., & Patten, R. (1995). Off-road but

on track. Transportation Research News, 178(3),

7–11.

Hanemann, W. M. (1984). Welfare evaluations in

contingent valuation experiments with discrete

responses. American Journal of Agricultural

Economics, 66, 332–341.

Hanley, N., Mourato, S., & Wright, R. E. (2001).

Choice modeling approaches: A superior

alternative for environmental valuation?

Journal of Economic Survey, 15, 435–462.

Holmes, T. P., & Adamowicz, W. (2003).

Attribute-based methods. In P. Champ, K.

Boyle, T. Brown. (Eds.). A primer on

nonmarket valuation. (Chapter 6). Norwell,

MA: Kluwer Academic Publishers.

Lancaster, K. (1966). A new approach to consumer

theory. Journal of Political Economy, 84, 132–

157.

Lierop, D. V., Lee, B. Y., & El-Geneidy, A. M.

(2012). Secure investment for active transport:

Willingness to pay for secured bicycle parking

in Montreal, Canada. Paper presented at the

Transportation Research Board 93rd Annual

Meeting. Retrieved from http://tram.mcgill.ca/

Research/Publications/WTP_TRB_130728.pdf.

Louviere, J., Hensher, D., & Swait, J. (2000). Stated

choice method: Analysis and application.

Cambridge: Cambridge University Press.


McFadden, D. (1974). Conditional logit analysis of

qualitative choice behavior. In P. Zarembka

(Ed.). Frontiers in Econometrics. New York,

NY: Academic Press.

Mortiz, W. E. (1997). Survey of north american

bicycle commuters: Design and aggregate

results. Transportation Research Record.

Journal of Transportation Record Board, 1578,

91–101.

Nelson, A. C., & Allen, D. (1997). If you build them,

commuters will use them: The association

between bicycle facilities and bicycle

commuting. Transportation Research Record,

1578, 79–83.

Ortuzar J. de D., Iacobelli, A., & Valeze, C. (2000).

Estimating demand for a cycle-way network.

Transportation Research Part A, 34(5), 353–

373.

Papon, F., Assaf, P., & Berezoski, K. (2011).

Intermodal bicycle parking facilities: A stated

preference survey. Paper presented at the 90th

Annual Meeting of the Transportation Research

Board, Washington, D.C. Retrieved from http://

www.inrets.fr/linstitut/unites-de-recherche-

unites-de-service/dest/publications/posters.html.

Parsons, G. R., & Kealy, M. J. (1992). Randomly

drawn opportunity sets in a random utility

model of lake recreation. Land Economics,

68(1), 93–106.

Pucher, J., & Dijkstra, L. (2003). Promoting safe

walking and cycling to improve public health:

Lessons from the Netherlands and Germany.

American Journal of Public Health, 93, 1509–

1516.

Racca, D. P., & Dhanju, A. (2006). Property value/

desirability effects of bike paths adjacent to

residential areas. Center for Applied

Demography and Research, University of

Delaware. (Project Report). Delaware Center

for Transportation and The State of Delaware

Department of Transportation. Retrieved from

http://128.175.63.72/projects/DOCUMENTS/

bikepathfinal.pdf.

Sener, I. N., Eluru, V., & Bhat, C. R. (2009). An

analysis of bicycle route choice preferences in

Texas, U.S. Transportation, 36, 511–539.

Shoup, D. (2006). Cruising for parking. Transport

Policy, 13, 479–486.

Stinson, M. A., & Bhat, C. R. (2003). An analysis of

commuter bicyclist route choice using a stated

preference survey. Transportation Research

Record, 1828, 107–115.

Taylor, D., & Mahmassani, H. (1996). Analysis of

stated preferences for intermodal bicycle transit

interfaces. Transportation Research Record,

1556, 86–95.

Tilahun, N., Levinson, D., & Krizek, K. J. (2007).

Trails, lanes, or traffic: The value of different

bicycle facilities using an adaptive stated

preference survey. Transportation Research

Part A, 41(4), 287–301.

USDOT. (2012). Contemporary approaches to

parking pricing: A Primer. FHWA, U.S.

Department of Transportation, Washington D.C.

Retrieved from http://ops.fhwa.dot.gov/

publications/fhwahop12026/index.htm.

TRANSLATED THAI REFERENCES

Budthimedhee, K., & Tauban, H. (2014). Choices of

transportation around university campus. The


2nd Thailand Bike and Walk Forum:

Practicality of Walking and Cycling in Thai

Context. February 28, 2014. Bangkok, Thailand

2014: 130–137. [in Thai]

Khongouan, W., & Sakulrattanakulchai, S. (2013).

Guidelines for encouraging the use of bicycles

in the university. The 1st Bike and Walk Forum.

March 29–30, 2013. Bangkok, Thailand 2013:

47–50. [in Thai]

Leopairojna, S. K. (2014). Promoting bike and ride -

A case study of Ban Thap Chang Station. The




2014: 45–151. [in Thai]

Panswad, T. et al. (2013). Factors affecting the

decision on bicycle daily uses in Thailand for

bike users. The 1st Bike and Walk Forum.

March 29–30, 2013. Bangkok, Thailand 2013:

83–88. [in Thai]

Singhsi, K., & Chaowarat, P. (2014). The

development of bicycle promoted community:

The case study of Thakhonyang-Khamriang

Sub-districts, Maha Sarakham Province. The




2014: 183–190. [in Thai]

Suriyavanagul, P., Hirun, V., & Promnaruritte, K.

(2013). White bicycle project at Kasetsart

University Chalermphrakiat Sakon Nakhon

Province Campus. The 1st Bike and Walk

Forum. March 29–30, 2013. Bangkok, Thailand

2013: 43–46. [in Thai]

Untong, A. (2010). Public policy for flood and

landslide risk areas management: the case

study of risk valuation of people in flood and

landslide risk areas. Training documentation

for “Strengthen a New Generation of

Environmental Policy Research Training

Program” organized by Promoting Healthy

Public Policy Office and Thailand

Development Research Institute. December 21–

24, 2010. Bangsaen, Chonburi, Thailand. [in

Thai]

Kasetsart J. (Soc. Sci) 36 : 201 - 216 (2015) ว ... for...

Documents

Transcript of Kasetsart J. (Soc. Sci) 36 : 201 - 216 (2015) ว ... for...