Kasaysayan ng Nobela Sa Pilipinas

Nagsimula ang nobela sa panahong ito Paksain: relihiyon,kabutihang-aral, nasyonalismo, reporma/pagbabago.

Panahon ng Kastila

A. Barban at Josaphat- San Juan Damaceno- isinulat sa wikang Griyego- Padre Antonio de Borja- isinalin sa wikang Tagalog- hinango sa kwento sa BIBLIYA.

B. Si Tandang Basiang Macunat- Padre Miguel Lucio Bustamante- inilimbag sa Maynila (1885)- pumapaksa sa lipunan at relihiyon na nagsasaad ng

mga pangaral at pagtupad sa mga tungkulin bilang katoliko.

.

Matandang Panahon (1565-1872)

C. Urbana at Feliza- Padre Modesto P. Castro- tumatalakay sa kagandahang- asal.- Ito ay pagsusulatan ng magkaibigan na ang

isa ay nasalungsod at ang isa naman ay nasa lalawigan.

Urban (Urbanidad) - kagandahang-asal Feliza (Felicitacion) - masayahin

Honesto - tapat

Matandang Panahon (1565-1872)

Ang damdaming makabayan dahil sa pag-aalipin at paniniil ng mga dayuhan, labis na paghamak sa mga Pilipino na tinatawag nilang mga Indio, suliranin sa seklurasisasyon at pagmamalabis ng mga taong umuugit sa pamahalaan. Nagtatag ng mga bagong kilusan sa pulitika at nagging mapanuligsa ang panitikan. Naging makabayan ang dating diwang makarelihiyon na humihingi ng mga pagbabago sa pamamalakad ng mga tauhan ng pamahalaan at simbahan.

Panahon ng Propaganda o Panahon ng Paggising ng Damdaming Makabayan (1878-1900)

A. Noli Me Tangere (1887) – Isinulat ni Jose Rizal. Ito ay tumatalakay sa mga kabulukan sa lipunan.

B. El Filibusterismo (1897) – maling pamamalakad ng pamahalaan at simbahan, depekto ng edukasyon sa kapuluan, paniniil ng mga mapagsamantala at pagnanasang pakinggan ng mga maykapangyarihan ang hinaing ng bayan. Itinuturing na pinakadakilang dokumentong sosyal ng Pilipinas at ebanghelyo ng pagkamakabayang Pilipino. Sinasabing ang mga ito ang napasigla sa kilusang propaganda at nagbunsod sa himagsikan laban sa Espanya.

C. Ang Anak ng Prayle (La Hija Del Fraile)- Graciano Lopez Jaena.- nang-uugam sa mahalay na gawain ng

mga prayle.

D. Ninay- Pedro Paterno.- kauna-unahang nobelang panlipunan sa

Kastila na isinulat ng isang Pilipino.- Pangkaugalian o pangkaasalan ang nais

nitong pairaling layunin. 

Nobelang Pangrelihiyon - nagbibigay diin sa kabutihang-aral

Nobelang Mapaghimagsik - nagbibigay diin sa kalayaan, reporma, pagbabago, at diwang nasyonalismo

Mga uri ng nobela sa panahon ng Kastila

Sa panahong ito’y naging mas malaya ang mga Pilipino na nagdulot sa pagdami ng mga babasahin, pagkakaroon ng kalayaan sa pagsasalita, sa pahayagan, sa paniniwala. Ang mga manunulat sa katutubong wika ay nagging masigla lalo na sa Tagalog.

Panahon ng Amerikano (1900-1941)

A. Salawahang Pag-ibig- Lope K. Santos- nalathala sa pahayagan “Ang Kaliwanagan”

noong taong 1900.

B. Unang Bulaklak - Valeriano Hernandez Peña

C. Pagsintang Naluoy - Modesto Santiago

D. Si Rosa at si Valerio (1901) - Valeriano Hernandez Peña

Panahon ng Amerikano (1900-1941)

E. Nena at Neneng - Valeriano Hernandez Peña

F. Mag-inang Mahirap - nalathala sa pahayagang “Muling Pagsilang” (1903)

G. Banaag at Sikat (1905) - Lope K. Santos- kauna-unahang nobelang nagbandila ng

sosyalismo sa Pilipinas.

H. Anino ng Kahapon - Francisco Lacsamana

Panahon ng Amerikano (1900-1941)

I. Pinaglahuan – Isinulat ni Faustino Aguilar noong 1907. Inilarawan ditto ang kalunos-lunos na kalagayan ng mga manggagawang Pilipino. Sagana rin ito sa paglalarawan ng kapangyarihan ng salapi at kayamanan. Dahil sa dami ng papuring tinanggap ng nobelang tinawag ni Iñigo Ed Regalado si Faustino Aguilar na “Alejandro Duma ng Panitikang Tagalog” at tinatawag ni Amando V. Hernandez na “Bagong Propagandista.”

 

Panahon ng Amerikano (1900-1941)

J. Mga Busabos ng Palad – Isinulat ni Faustino Aguilar noong 1909. Ito’y tungkol sa isang babaeng naging kalapating mababa ang lipad dahil sa kagawan ng isang lalaki. Siya’y naligtas ng kanyang kasintalang wagas na umiibig sa kanya sa putikang kanyang kinasadlakan.

K. Kapatid ng Bayan- Valeriano Hernandez Peña- Panahon ng ginto/Panahon ng Amerikano

Panahon ng Amerikano (1900-1941)

Panahon ng AklatanBayan (1900-1921) naging maunlad ang nobela na tumatalakay sa mga paksain tungkol sa pag-ibig, paghihimagsik, buhay lalawigan at karanasan. Inilalathala sa mga pahayagan ang mga nobela na payugtu-yugto o hinahati sa parte ang nobela sa mga kabanata.

Si Lope K. Santos , ama ng Balarilang Tagalog ang nagsimula ng ganitong paglalathala.

Panahon ng Amerikano: Nahahati sa tatlong panahon

Halimbawa ng mga pahayagan:Ang Kapatid ng BayanMuling Pagsilang Ang Kaliwanagan

Halimbawa ng nobela na nilathala sa pahayagan: Salawahang Pag-ibigUnang BulaklakNena at Neneng Mag-inang MahirapSampaguitang Walang Bango (1918) ni Inigo

Ed Regalado

Panahon ng Ilaw at Panitik(1922-1934) hindi naging maunlad ang nobela at nahalina ang mga nobelista na sumulat tula at maikling kuwento.

Halimbawa ng nobela sa pahanon na ito:Mutyang Itinapon ni Rosalia AguinaldoMagmamani ni Teofilo Sanco

Panahon ng Malasariling Pamahalaan (1934-1942). bumaba ang uri ng nobela dahil sa pagkakahilig ng mga tao sa mga tula at maikling kwento at pagbabago ng panahon

 

Sa panahong ito, ang paksa ng mga akdang pampanitikan ay buhay-lalawigan. Naging mapalad ang panitikan dahil kay

Kinichi Isikawa na tumulong sa pagpapaunlad ng mga gawaing kaugnay ng panitikan at kultura. Hindi naging maunlang ang nobela dahil sa kakapusan ng papel na magagamit.

Panahon ng Hapon (1941-1945)

A. Tatlong Maria- Jose Esperanza CruzB. Pamela- Adriano LaudicoC. Magandang Silangan- Gervacio SantiagoD. Sa lunod ng pangarap- Gervacio Santiago 

Panahon ng Hapon (1941-1945)

E. Lumubog na Bituin- Isido Z. Castillo

F. Luha ng Buwaya-- Amado V. Hernandez

G. Mga Ibong Mandaragit - Amado V. Hernandez

H. Daluyong –- Lazaro Francisco

Sa panahong ito ay nabuhayan ng loob ang mga manunulat. Nagkaroon ng kasagnahan lalo na sa papel sa mga panulatan. Sa ikalawang hati ng dekada 40 namalasak ang tungkol sa pag-ibig na may tatak G-I ang Pier.

 

Panahon ng Republika (1946 hanggang kaslukuyan)

Sa Kuko ng Kasalanan- Cirio G. Almario

Hanggang Pier- Mateo Cruz Cornelio

Tinik ng Pagsisisi- Antonio Sempro

May Landas ang Kaligayahan- Maximo Agustin

Langit ng Isang Pag-ibig- Macario Pineda

Halimbawa ng nobela sa panahong ito:

Pagkamulat ni Magdalena- Alejandro A. Abadilla at Kapolong (1958)

Ang Tundo Man May Langit Din- Andres Cristobal Cruz

Mga Ibong Magdaragit- Amado V. Hernandez (1959)

Ang dekada 50 ang maituturing na panahon ng pag-papakilala sa masa bilang pinakamalakas na puwersa sa pulitika.

Luha ng Buwaya- Amodo V. Hernandez—1962

Sa Mga Kuko ng Liwanag- Edgardo M. Reyes—1967

Dugp sa Kayumangging Lupa- Efren R. Abueg—1965

Ang dekada 60 ay simula ng protesta. Sa unang tatlong taon ng 60 at nanatili ang mga sintahang tema, ang tradisyonal na nobela, samantalang sa kalagitnaan ay nagsimula na ang pakikilahok sa pagmumulat tungkol sa mga problemang kinakabaka ng maraming mamamayan.

Mga Buwaya sa Lipunan Celso Al. Caranungan

Santanas sa Lupa (1971)

Dekada 70 naging magiting ang pamumuno sa lipunan.

Gapo - Luwalhati Bautista (1989)- tumatalakay sa pakikibaka ng mga

manggagawang Pilipino sa base military upang sa ating bayan ay makatanggap sila ng pagtatratong kapantay ng mga dayuhan.

Dekada 80 ang sinasabing panahon ng Bagong Republika. Ang nobela sa panahong ito karamihan ay nasa pamantayang komersyal lalo na iyong isinulat na ang pananaw ay nakatoon sa pagkakapli nito upang maisapelikula.

Hulagpas - tanging palihim na nobelang nalathala sa panahong ng pag-iral ng batas militar na isinulat ni Manade Verdades Pasadas (1981)

Dekada 70- Lualhati Bautista- tinatalakay dito ang mga pangyayaring

kaugnay ng pagkakadeklara at pag-iral ng batas military. Tinawag itong isang uri ng developmental journalism o mapagbuong panulat