Kansrijke combinatiegroepenWaar niveauverschil wel telt

maar niet zwaar weegt!

Kansrijke combinatiegroepenEen praktische wegwijzer naar een nieuwe werkwijze

Kleine plattelandschool niet altijd het beste voor leerling11 april 2011Basisscholen met minder dan 100 leerlingen zijn vaker zwak of zeer zwak dan basisscholen met meer leerlingen. De veilige omgeving die een heel kleine school in de ogen van velen biedt, kan uiteindelijk dus minder positief uitpakken voor de ontwikkeling van een leerling. Dat blijkt uit onderzoek van de Onderwijsinspectie.Van de basisscholen die 100 of meer leerlingen hebben is 5,9% (zeer) zwak. Bij scholen tussen de 50 en 100 leerlingen is dat 10,7%. Van de scholen met minder dan 50 leerlingen is 15,5% zwak of zeer zwak.

Wat is een combinatiegroep?• Een groep met grote verschillen tussen

individuele leerlingen?• Een groep met grote verschillen in het

leerstofaanbod?• Een klas waarin heel veel instructies gegeven

moeten worden?• Een klas die bestaat uit meerdere

jaargroepen?

Een combinatiegroep 5/6/7?

groep 5 groep 6 groep 7

Of groep 6?

groep 5 groep 6 groep 7

“Werkwijze enkelvoudige groep moeilijk te vertalen…”

“Werkwijze enkelvoudige groep moeilijk te vertalen…”

“Wezenlijke instructies worden onder tijdsdruk afgeraffeld..”

“Wezenlijke instructies worden onder tijdsdruk afgeraffeld..”

“Didactische principes als interactie komen nauwelijks uit de verf….”

“Didactische principes als interactie komen nauwelijks uit de verf….”

“Het percentage zelfstandig verwerken (los van de leerkracht en medeleerlingen) is te groot…”

“Het percentage zelfstandig verwerken (los van de leerkracht en medeleerlingen) is te groot…”

Doel: “het kunnen maken van het eerstvolgende lesje…”

Doel: “het kunnen maken van het eerstvolgende lesje…” “Er wordt

weinig tijd genomen voor (periodieke) reflectie…”

“Er wordt weinig tijd genomen voor (periodieke) reflectie…”

“Men zoekt oplossingen in het verfijnen van de organisatie en de leerstof…”

“Men zoekt oplossingen in het verfijnen van de organisatie en de leerstof…”

“Scholen die minder vasthouden aan de methode ervaren minder problemen…”“Scholen die minder vasthouden aan de methode ervaren minder problemen…”

Oude wegen

Nieuwe richting?

8

Doel van het traject• Reduceren van aantal instructiemomenten.• Verhogen kwaliteit van de (zorg)instructie.• Van zelfstandig verwerken naar sociaal en

interactief leren.• Van verwerken van leerstof naar actief

toepassen van kennis.• Passend onderwijs voor leerlingen en

leerkrachten!

Wat is nodig om te kunnen verbinden?

• Weten hoe je binnen het IGDI-model kan verbinden.

• Weten dat en hoe je het gezamenlijke doel kunt bepalen.

• Kennis van de leerlijnen en tussendoelen.• Kennis van vakspecifieke didactiek.• Inzet van coöperatieve werkvormen.

Verbinden binnen het IGDI-model• Terugblik op de vorige les / voorkennis activeren,• Doel benoemen,• Presentatie,• Begeleid inoefenen,• Zelfstandig werken / zorginstructie,• Reflectie.

Brainstorm in viertal / 1 schrijver:Wat kan je met de hele groep doen en waarom?

Wat kan waarom samen?Bepaal:• doel van de lessen/instructies.• welke voorkennis leerlingen nodig hebben.• of in het doel overeenkomsten zitten (gebruik hiervoor

kennis van de leerlijn).• of je in de fase presentatie (een deel) aan de hele

groep kan instrueren.• of je met de hele groep (een deel) begeleid kan

inoefenen.

Reflecteren kan altijd samen!

IGDI en coöperatief leren• Onmisbaar binnen verbonden instructie.• Toepassen / eigenaarschap / betrokkenheid /

motivatie / zelfstandigheid.• De leerkracht ‘vrij spelen’ / zicht op hele groep.• Observeren en / of meedoen.• Kennisdeling • (ook) door gedifferentieerde vraagstelling.• Leerlingen moeten denkprocessen actief verwoorden,

leren argumenteren, redeneren, motiveren, etc.• Leerlingen breiden woordenschat uit.• Tijdwinst.

Rekenen verbinden

Hoe wil je verbinden?• Methode loslaten, leerlijn volgen: jaarplanning

maken? • Methode deels loslaten; verbinden in

groepsplanperiodes?• Methode deels loslaten; verbinden binnen een

blok?

Jaargroepen verbinden in de rekeninstructie

Twee werkwijzen:• Verbinden in ‘het rekenuur’ (binnen het blok

of groepsplanperiode).• ‘Verbinden totaal’ (binnen groepsplanperiode

of leerlijn volgen, eigen jaarplanning maken).

Verbinden door

• Kennis van leerlijn, tussendoelen en cruciale fases.

• Gebruik te maken van de concentrische opbouw van de leerlijn.

• Kennis van drieslagmodel en handelingsmodel om gezamenlijk doel te kunnen bepalen.

• Kennis van drieslagmodel en handelingsmodel om te kunnen differentiëren in vraagstelling.

Handelingsmodel

Drieslagmodel

• Gebruik de leerlijn en inhoudsbeschrijvingvan CITO.

• Gebruik de leerstofplanning van Pluspunt.• Gebruik het ‘lege’ voorbereidingsformulier.• De doelen voor groep 6, 7 en 8 zijn

beschreven.

Aan de slag met verbinden ‘Totaal’

Aan de slag met verbinden in ‘het Rekenuur’

• Gebruik de leerlijn en inhoudsbeschrijvingvan CITO.

• Gebruik de leerstofplanning van Pluspunt.• Gebruik het ‘lege’ voorbereidingsformulier.• Gebruik de methodematerialen van Pluspunt.

Combinatiegroepsplan op maat

• Elke school geeft zelf vorm en inhoud aan onderwijsontwerp.

• Onderwijsadviseur stuurt op inhoud, kwaliteit en borging.

• Voorbeeld combinatiegroepsplan 6/7/8.

Centrale terugkoppeling.