Kanser sa Suso

Mga Layunin

• Upang malaman ang tungkol sa mga panganib ng kanser sa suso

• Upang malaman kung paano ang indibidwal na genetika at kapaligiran ay maaaring magbigay ng kontribusyon sa pagkakaroon ng kanser sa suso

• Upang mabawasan ang mga bagay na maaaring magdulot ng kanser sa suso

Ano ang Kanser sa Suso?

• Kapag hindi napigilan ang pagtubo ng mga cells ng suso, ito ay bumubuo ng mga bukol

• Ang mga bukol na ito ay maaaring benign o malignant

• Ang mga malignant na bukol ang tinatawag na kanser sa suso

Risks ng Kanser sa Suso

• Personal• Kapaligiran

Personal Estrogen-Related Risks

• Maagang pagreregla Bago mag-labingdalawang gulang - ↑ risk

• Oral contraceptivesBumababa ang panganib kapag mas matagal ang huling pag-inom

• Pagdadalang-taoPagbubuntis pagkatapos ng edad 30 - ↑ riskHindi pa nagbubuntis - ↑ risk

Personal Estrogen-Related Risks

• PagpapasusoMahigit sa 12 buwan - ↓ risk

• Late MenopausePagkatapos ng 55 taong gulang - ↑risk

• Matagal na paggamit ng Hormone-Replacement TherapyMahigit 5 taong paggamit - ↑ risk

Iba pang Personal Risk

• 55 taong gulang o higit pa• Pagkakaroon dati ng kanser sa suso• Kapamilyang nagkaroon ng kanser sa suso• Pagkakaroon ng ibang uri ng sakit sa suso• Makapal na breast tissue

Family History

• Magkatulad na genetic makeup• Magkatulad na pamumuhay• Magkatulad na kapaligiran

• Genes– Makikita sa lahat ng cells at nagbibigay ng

pamamaraan kung paano nabubuo at napapanatili ang isang tao

• KapaligiranLahat ng nakapaligid sa atin (Hangin, Tubig, Pagkain, Tirahan, Trabaho atbp.)

Hereditary Genetic Risks

• 5 – 10% ng kanser sa suso ay dahil sa namamanang genetic mutations

• 2 – 5% ay mula sa namanang mutations na nasa BRCA 1 at BRCA 2 genes

Gene-Environment Interaction

• Individual Susceptibility• Environmental Exposure

Paano maiiwasan ang kanser sa suso?

• Pag-inom ang alcoholIsa o higit pang beses ng pag-inom sa isang araw - ↑ risk

• PagkainPagkain ng prutas at gulay - ↓ risk

• EhersisyoRegular na pag-eehersisyo - ↓ risk

• TimbangPagpapanatili ng tamang timbang - ↓ risk

Environmental Risk

• Ang mga toxins ay maaaring maminsala ng DNA ng suso. Sa paglipas ng panahon, ang mga napinsalang DNA ay maaaring maging kanser.

• Ang pagka-expose sa matataas na radiation, gaya ng paggamot sa Hodgkin’s disease sa mga kababaihang mas bata sa 30 taong gulang ay may mas mataas na risk sa pagkakaroon ng kanser sa suso

Environmental Risks

• Organochlorines gaya ng DDTs at PCBsWalang kinalaman sa pagkakaroon ng kanser sa suso

• Electromagnetic FieldsWalang kinalaman sa pagkakaroon ng kanser sa suso

Environmental Risks

• Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs)Nabubuo kapag nagsusunog ng uling, langis, gas, basura o iba pang organic na bagayMaaring maminsala ng DNA

• PaninigarilyoPassive smoking –long-term smoking spouse Smoking –teenager

Screening for Breast Cancer

• Sariling pagsusuri ng suso• Papapasuri ng suso sa doktor• Taunang mammogram pagkalagpas ng 40

taong gulang• Ang maagang pagtuklas ng kanser sa suso ay

nakakapagpataas ng tyansa ng paggaling