KAMERA-III

KAMERA-IIIKamera ObjektifleriObjektifler, birden fazla mercek ieren, fotoraf makinelerinde ve kameralarda grnt toplamaya yarayan iki taraf ak tplerdir. Mercek ise "bir taraf kresel dier taraf dz olan, camdan yaplma ve bir k demetini krarak belli bir noktaya dren saydam cisim" olarak tanmlanabilir.Objektifin temel grevi, iindeki mercekler vastasyla d dnyadaki grntleri toplayarak kamera gvdesine ulatrmaktr. Objektifin en nnde bulunan mercek grnty toplar, bu grnt daha arkalardaki merceklerden aynasal yansyarak kamera gvdesine ular. Kamera gvdesinde bulunan CCD'ler bu grntleri elektronik sinyallere evirir. Kameralar ve objektifler insan gznn grnty oluturma sisteminden yola karak retilmi ve gelitirilmitir. Profesyonel kameralarn ve baz yar profesyonel kameralarn objektifleri ise taklp karlabilir. Bu zellik, ekimin niteliine gre farkl trde objektif kullanlabilmesine imkn salar.

Kameralarda kullanlan objektifler, teknik zelliklerine gre deiir. Objektif seiminde, konu hakknda doru bilgiler vermek temel amatr. lgiyi konu zerinde toplayarak arka veya n planlar netsizletirmek mmkndr.Ayn grnt her objektifle alnabilecei gibi, alnan bu grntler arasnda psikolojik ve teknik farkllklar olabilir. Grnt ynetmeni tarafndan iyi bilinmesi gereken bu etkiler, objektifler ile salanr. Normal insan gr, evresel alan da katmak kouluyla yatay olarak 180 derece civarndadr. Ayrntlar ok daha iyi gren vahi hayvanlarn gr alan 40 derece kadardr. 35mm'lik filmde 50 mm, normal objektif olarak kabul edilir. Bunun 16 mm'deki karl 25 mm'dir. Aslnda 40 mm civarnda bir objektif normal gre ok daha yakndr. Videoda normal objektif, video alcsnn (CCD) boyutuna gre deiir.Bir objektifin odak uzakl, onun gr alann da belirler. Teknik olarak odak uzunluu, kameradaki ereve aklnn kegenine eit olan objektif, normal objektif olarak kabul edilir.Profesyonel objektiflerin zerinde baz ayarlamalar iin adet "halka" veya dier adyla "bilezik" vardr. Bunlar nden arkaya doru srasyla netlik bilezii, zoom bilezii, diyafram bilezii ve makro bileziidir.

Netlik BileziiKameralar, otomatik netlik konumunda iken en yakndaki nesneyi ve mmkn olan en geni alan net gsterecek ekilde alr. Objektif zerindeki netlik ayar dmesi, elle ayarlama (manuel) konumuna alndnda; kameraman netlik bileziini saa-sola evirerek istenen kiilerin/nesnelerin net veya bulank grnmesini salayabilir. Netlik bileziinin zerinde metre veya feet gsteren rakamlar vardr. rnein netlik bilezii 5 metreye ayarlandnda 5 metre uzaklktaki cisimler ve etrafnda bir alan net olacak, daha ndeki veya arkadaki cisimler bulank grnecektir. Netlik ayarlanrken ekimi yaplan konuya sonuna kadar optik yaklalmas (zoom in) ve sonrasnda netlik bileziiyle ayarlama yaplmas daha iyi sonu alnmasn salar.

Zoom BileziiKamerann konumunu deitirmeden kii veya nesnelere yaknlamay veya bunlardan uzaklamay salar. Bu merceksel hareket dier deile optik yaknlama ile kamera, hi hareket etmedii hlde bir odann tm grntlenebilecei gibi sadece bir kiinin yakn plan ekimi de yaplabilir. Merceksel yaknlama ve uzaklama hareketlerini zoom bileziinin yan sra, objektifin sa tarafnda bulunan zoom motoru ile de yapmak mmkndr. Objektifin zerindeki son halka diyafram halkasdr. Bu halka saa-sola evrildiinde objektifin iindeki perde geniler veya daralr, bu ekilde gvdeye girecek k miktar belirlenir. Ik miktar diyafram ile kontrol edilir.

Diyafram BileziiHer objektifin iinde aynen insan gzndeki iris sistemi gibi ne kadar k geeceini belirleyen bir dzenek bulunur. Bylece farkl k koullarnda n gei oran deitirilebilir. Diyafram sistemi alrken oluan dairesel akla, diyafram akl ad verilir. Diyaframn oluturduu dairesel aklklar, uluslar aras, kabul edilmi belli rakamlarla gsterilir. Birbirinin katlar olarak byyp klen diyafram deerleri (tam deerler) srasyla yledir.1 1.4 2 2.8 4 5.6 8 11 16 22 32Saysal olarak en kk deer, n en ok getii durumu ifade eder. Her bir deer kendinden bir ncekine gre iki kat daha fazla k geirir.

Alan DerinliiDiyafram aklklarnn objektiften geerek filme etki eden k miktarn ayarlamas yannda, ikinci bir grevi de alan derinliini belirlemesidir. Alan derinlii, erevenin iinde n plandaki en net nokta ile arka plandaki en net nokta arasndaki uzaklktr.

Alan derinlii snrlar yani en ndeki net nokta ile en arkadaki net nokta arasndaki mesafe; istenilen netliin snrlar, objektif odak uzakl, diyafram akl ve konu ile kamera arasndaki mesafe gibi birtakm etkenlere baldr. Diyafram akl kldke alan derinlii artar, yakndaki ve uzaktaki cisimlerin grntleri daha net olur. Diyafram akl bydke alan derinlii azalr ve belli bir uzaklktaki btn cisimlerin, objektif sonsuza ayarlanmadka kesin, belirli net bir grntsn elde etmek olanakszlar

Odak UzaklObjektifler farkl boyutlarda grnt retir. Bunun nedeni objektiflerin odak uzaklndan kaynaklanmaktadr yani odak uzakl objektifin odak merkezi ile grntnn olutuu dzlem arasndaki uzaklktr. Bu objektifler kullanldnda grntde oluturulan etki de deiir. Bu nedenle grntde oluturulmak istenilen etki nceden planlanmaldr. rnein geni a bir objektif raylar boyunca grnen derinlii abartabilir ya da n plandaki aalar ve binalar bytr; bir tele objektif zorlayc bir biimde derinlii azaltr, aalar birlikte ok yakn ve nerdeyse ayn boyutta gsterir.OBJEKTFLERN YAPISIBir kamera iin grnt kalitesi ve olanaklar, objektifin yapsyla dorudan orantldr. Objektiflerin ierisinde farkl saylarda mercek elemanlar bulunmaktadr. Film ve video kaytlarnda grnt zerinde istenen byklkte ereve yaplrken mercekler kullanlrMercekler ibkey ve dbkey olarak adlandrlr. bkey mercekler, zerine den nlar mercekten getikten sonra birbirinden uzaklatrr. Gerek olmayan dz ve kk grntler olutururlar. Grnt her zaman odak ile mercek merkezi arasnda oluur. Cismin mercee olan uzakl bunu etkilemez.bkey merceklere, kaln kenarl mercek ismi de verilir. Nedeni kenarlarnn kaln, merkezinin ince olmasdr. Dbkey mercekler, zerine den nlar mercekten getikten sonra birbirine yaknlatrr. Dbkey merceklere ince kenarl mercek ismi de verilir. Nedeni kenarlarnn ince, merkezinin kaln olmasdr.Mercekler znde, yontulmu cam paralardr. Temel ilevleri, grnty kltp younlatrarak arkalarndaki bir dzleme ters olarak drmektir. Temelde tek bir mercek ile grnt alnabilse de hatta sadece bir delik bile ayn sonucu verecektir Mercein kresel yapsndan dolay, merkezdeki ve kenarlardaki krlmalar farkl odak noktalarnda birleir ve grntnn seikliini birka nokta da yineler. Dier deyile, yzeyde oluan grntnn ortasnda iyi bir k ve keskinlik varken yanlara doru gittike k gcnn dmesi ve netliin kaybolmas sorunu ortaya kar.Tek mercek grntlerinde, kresel yapda olan mercein, duyarl yzeye drd grnt kreseldir. Ancak grnt dzlemi dz olduu iin, orta nokta net ise, kenarlar; kenarlar net ise orta nokta net olmaz. Tm bu hatalar, basit bir bytele kt zerine drlen bir grntde gzlenebilir. Bu nedenle iyi bir grnt elde etmek iin kaln ve ince kenarl mercekler bir arada kullanlr. Bir mercein datt grnt, dieri tarafndan toplanr. Bylece merceklerin hesaplamalar ve mekanik dzeneklerle birletirilmesi sonucu, kaliteli grnt elde edebilen bir objektif retilmi olur.Objektifler, kamerann bak asnn geniliini belirler. ki farkl objektifin ayn sahneyi grntlemesi durumunda, ortaya kan grntlerdeki perspektif ilikileri farkl olabilir. Bir objektifin grevi, baklan ve kaydedilmesi dnlen konunun grntsn bir film duyarkat ya da bir video kamerasnda olduu gibi grnt toplayc CCD'lerin zerine drmektedir.Kamerann grdklerinin ne kadar uzakta ya da yaknda grnecei, kullanlan objektife gre deimektedir. Baz objektifler, cisme ya da hareketli bir nesneye yakn olsalar bile onlar bulundukar yerden daha uzaktaym gibi gsterir. Baka bir eit objektif ise grnts kaydedilecek olan cisimden uzakta olsa bile yakndaym gibi gsterebilme yetisine sahiptir. Profesyonel kameralarda objektifler deiebilir.Bir objektifin merkezine optik merkez (optical center) ve bu merkezden objektifin yzeyine dik olarak geen doruya da optik eksen (optical axis) ad verilir. Objektifin optik ekseni zerinde ve uzakta bulunan bir kaynaktan bu eksene paralel olarak gelen nlar, mercekten geip krlarak yine bu eksen zerinde belli bir noktada kesiirler ve grnt ters oluur. Bu noktaya odak noktas (focus point-plane) denir. Objektifin film ya da sensr yzeyine aktard grntnn snrlarnn grnt merkezinde yapt a gr asdr. Bu deer odak uzakl ile ters orantldr. Yani odak uzakl arttka gr as azalr.

Grntdeki perspektifin kontrol, kameraman ve zellikle ynetmen iin ok nemlidir. Bu sreteki balca deiken, objektifin odak uzunluudur. Teknik olarak odak uzunluu objektifin merkezinden, k nlarnn filmdeki bir odak noktasna doru birletii noktaya olan mesafedir. Odak uzunluu, grntdeki eylerin alglanan bykln, derinliini ve leini deitirir. Odak uzunluu, objektif sonsuza netlendiinde sistemin son merceinin optik merkezi ile grntnn olutuu odak noktas arasndaki uzunluun milimetre cinsinden ifadesidir.Bir objektifin temel zelliklerinin gz nnde tutulmas gerekir. Bu zellikler yle sralanabilir:1.Odak uzakl2.Diyafram akl3.Bak as4.Seme gc5.En yakn netleme uzakl6.Arl ve bykl

OBJEKTFN ETLER VE ETKLERObjektiflerin snflandrmas da odak uzaklna gre (bak asna gre) yaplr: sabit odak uzaklkl objektifler ve deiebilir odak uzaklkl objektifler. Bu evrensel tanm, video kameralarda bir deiiklie uramtr. ki video kamera farkl byklkte grnt alglayclara sahip olabilir (CCD). Bu video kameralar kullanldnda ayn gr asn salamak iin rakamsal olarak farkl odak uzaklklarna sahip objektif kullanacaklar demektirrnein birinde 20 mm'de grnen grnt, dierinde 12'mm ye denk gelecektir. Dier deile, her formatn normal merceinin odak uzakl o sistemin rettii grntnn diyagonal uzunluuna yaklak olarak eittir. Objektif eitleri normal, geni, dar (tele) ve zoom olarak snflandrlabilir

Normal Al ObjektiflerNormal objektifi teknik olarak tanmlamak iin tarih sreten bahsetmek gerekmektedir. Sre iinde belirli bir kltrn mekn algsna bal olarak deiiklik gsterdii ve onunla tutarl grntler retmeyi amalad grlr. Sinema tarihi boyunca normal grnt 75 mm'den 65 mm'ye (Edison, Griffith), sonra 50 mm'ye (1920'lerden 1940'lara kadar), daha sonra da 35 mm'ye doru uzanan bir deiim gsterir. 1950'li yllarda ise geni perdenin, ynetmenleri geni al mercekler kullanmaya ynelttii grlr.Geni perde, eski 50 mm merceklerin saladndan daha geni al bir grntye gereksinim duyuyordu. Bu deiim, sonuta hem perde iin hem de kameralar iin bir standartlama getirmek zorunda kald. Bu yzden objektifi tanmlarken 35 mm film kameras gz nnde bulundurularak yaplmaktadr. 35 mm filmde; 50 mm. Objektif, normal objektif olarak tanmlanr. Normal objektifler, gr alar insan gzne en yakn olan objektiflerdir (45-50 Derece). Objektifin odak uzakl, kullanlan filmin diyagonal ke uzaklna yaklak olarak eitse, objektif o film boyutu iin normal objektiftir. rnein 35 mm filmin boyutu 24x36 mm ve kegen uzunluu 43 mm'dir. Bu durumda, 50 mm bir objektif 35 mm kameralar iin normal objektiftir. Bir video kamerada grnt alglaycsnn (CCD) boyutu 35 mm film boyutuna eitse 50 mm objektif normal objektif olarak tanmlanabilir. Yar profesyonel ve amatr kameralarn grnt alglayclarnn (CCD) boyutlarna gre, 7-21 mm'lik objektifler normal objektif saylabilir. Genellikle bu tip kameralarda objektifler gvdeye sabitlenmitir ve zoom objektifler ile birlikte kullanlmaktadr. Optik kalitesi olarak en iyi sonular normal objektiflerle elde edilir. nsan gznn alglamasna yakn bir gr asna ve erevelemeye sahiptir. Bu merceklerle insan gznn grdnden farkl, sra d bir grnt elde edilemez. Normal objektiflerle gerekletirilen ekimlerde kamera hareketinin hz nesnelerin kameraya doru ya da kameradan geriye doru hareketlerinin hzlar her zaman normal alg iindedir.

Ksa Odakl (Geni Al) ObjektiflerGeni al objektifler, odak uzakl, kullanlan film boyutunun ya da video grnt alglaycsnn (CCD) kegen uzunluundan az olan objektiflerdir. Bu objektifler, normal objektiften daha geni bir ayla konuya bakar ve bir film karesine normal objektiften ok daha fazla ey sdrr. rnein ak bir alanda basketbol oynayanlarn ekimini normal objektif kullanarak kaydetmek iin konudan uzaklamak gerekir. Oysa ayn ekim geni al bir objektifle ok daha yakndan ekilebilir; nk geni al objektifler, normal objektiflere gre daha geni bir bak as salar. Geni al objektiflerin odak uzaklklarnn ksa olduu tasarmndan da anlalabilir.

Bu tip objektifler, dier objektiflere kyasla daha ksa ve ikin grnmldr. Normalden daha geni bir objektif, perspektifte derinlii abartr. nden arkaya sralamada cisimler birbirine gerekte olduundan daha uzakm gibi grnr. Bu abartlm derinlik duygusu psikolojik imalar ierir. Objektife doru gelen ya da objektiften uzaklaan hareketlerin hz ykselir; a genilemitir ve uzaktaki cisimler ok daha kktr. Btn bunlar seyircinin kendini ok daha fazla sahnenin "iinde" hissetmesine yol aar. Bu da ou zaman ynetmenin amalad eydir.Geni a objektiflerin bir baka zellii de, belirli bir uzaklkta ve diyaframda daha byk alan derinliine sahip olmasdr. Alan derinliinin byk olmas, sahnede daha ok eyin net grnmesini salar. Kk meknlarda kameramann daha ok eyi ereve iine sdrabilmesini ve rahat hareket etmesini salar

Uzun Odakl (Dar Al) Objektifler"Dar odak uzaklkl objektifler" veya "tele objektifler" olarak da adlandrlr. Tele objektifler, uzun odak uzaklkl objektiflerdir. Odak uzaklnn uzun olmas nedeniyle rettii grnt byktr ve dar bak as salar.Tele objektifler dier deile, dar al objektifler, odak uzakl kullanlan film boyutunun ya da grnt alglaycsnn kegen uzunluundan fazla olan objektiflerdir. Bu objektiflerle kamera pozisyonunu deitirmeden uzaktaki nesnelerin yaknlatrlm ve bytlm grntleri elde edilir. D ekimlerde; zellikle uzakta hareket eden uak, roket gibi aralarn veya doada yaayan vahi hayvanlarn grntlenmesinde kullanlr.Bu objektifler zellikle d ekimlerde olduka yararldr. Bununla birlikte, bu objektiflerden stdyo ekimlerinde de faydalanlr. Birden fazla kamera ile alld durumlarda konunun yakn ekimlerini alabilmek iin her zaman kameray hareket ettirmek mmkn olmayabilir. rnein bir kamera yayndayken genel ekimde bulunabilir ve yakn ekim almak iin konuya yaklaan baka bir kamera yakn ekim alabilir ve tele objektifler bunu salayacak grnty verir.

Bu objektifler, sabit odakllar iinde en az alan derinliine sahip olanlardr. Bu objektiflerle bu yzden netlik yapmak, dierlerine kyasla daha zordur. Kamera nndeki oyuncularn ya da nesnelerin ileri veya geriye doru kk hareketlerinde bile netliin bozulduu gzlenebilir.Ayrca bu objektiflerle hareketli kamera kullanmnda skntlar olacaktr. Kamerann en ufak bir hareketi, grntde ok byk sramalara neden olacaktr. Hem netliin abuk bozulmas hem de en kk titreimin grntye yansmas, hareketli ekimlerde tercih edilmeme sebebidir. Tele objektifler hibir zaman iyi bir grnt vermez. Mutlaka bir para bklme hatas bulunur. Bu bklme hatas odak uzakl bydke artar. Ayrca kalabalk etkisi yaratrlar. Bir mekn olduundan kalabalk gstermek iin dar a(te-le) bir objektif gereklidir. Bylece kamera nndeki nesneler sktrlm olur. Perspektif daralaca iin o izgideki nesneler birbirlerine yaklar. Bylece kalabalk olmasa da kalabalkm gibi grnr. Tele objektif snfna giren dier objektifler; 200 mm, 300 mm, 400 mm, 500 mm ve aynal 500 mm, 1000 mm, 2000 mm ve adaptrl teleskop taklan daha uzun odakl objektiflerdir.Deiebilir Odak Uzaklkl Objektifler"Zoom objektifler" olarak da adlandrlr. Bu tr objektiflerin getirdii en byk kolaylk zoom bilezii veya zoom motoru ile istee bal olarak gr asnn geni adan dar aya kadar deiik odak uzaklklarn salayarak kolayca deitirilebilmesidir. Profesyonel video kameralar iin retilen zoom objektiflerde mutlaka zoom motoru objektife taklmtr.

Zoom objektifler genellikle odak uzaklklarnn aralna gre tanmlanr; rnein 12-120 mm; 12 mm ile 120 mm arasnda deien odak uzakln ifade eder. Objektifin tele deeri olan 120, 12'ye blndnde bulunan 10 deeri, 12 mm'den 120 mm'ye 10 kez byltme ve kltme kabiliyetini belirtir. Byle bir objektif ayn zamanda 10:1 zoom olarak da tanmlanr. Video kameralarnn zoom objektiflerinin grnt kltme ve byltme oranlar ise objektif zerinde yazlan 4X, 10X, 12X gibi tanmlamalarla belirtilir. rnein 12X'lik bir zoom objektif, grnty 12 kez bytebilmek ve kltebilmektedir.Balkgz ObjektifBalkgz objektif, 6-16 mm arasnda odak uzunluuna sahip olan objektif eitidir. Odak uzunluklarndan anlalaca zere ok geni bak as yaratr. Tam ereveli balkgz objektifler, dairesel balkgz grntsn dikdrtgen bir kareye sdrlr. Bu yzden herhangi bir balkgz objektif, grntnn merkezinden geenler hari btn dz izgilerin kavislenmesine sebep olur. erevenin dikdrtgen olmas, ekilen grnty gerek d hale getirir.

Makro ObjektifCanl veya cansz varlklarn tamamn ya da bir ksmnn ok yakndan grntlenmelerine genel olarak makro ad verilir. Makro objektifler de bu tanm dorultusunda retilmitir. ok yakn ekim iin zel olarak tasarlanmdr. Bir nesnenin ereve iinde 1:1 ve 1:2 leklerde kaydedilmesini salayabilen objektiflerdir. Ayrca bu zellik baz zoom objektiflerin zerinde makro tuu olarak yer almaktadr. Makro ekim yapabilmek iin kullanlan objektifin yakn netlik mesafesinin dk olmas gerekir. Profesyonel kameralarda bulunan sabit odakl objektiflerin ok az 25 cm'den daha yakn netlik yapabilir. Zoom objektiflerin en yakn netlik snr 60100 cm arasndadr. Makro almann en nemli zellii, grntnn byme dercesidir. rnein boyu 1,5 cm olan bir nesnenin grntdeki boyu yine 1,5 cm olacaktr. Bu durumda karlatrmay u ekilde yaplabilir; 35 mm filmin erevesinin ykseklii 16 mm, genilii 22 mm'dir. Dier deile, 1:1 olarak kaydedilen bir nesne, neredeyse film yzeyinin tamamn kaplar.