Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento
-
Upload
cacai-gariando -
Category
Education
-
view
3.372 -
download
37
description
Transcript of Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento
![Page 1: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/1.jpg)
MAIKLING KUWENTO
HUNYO 17, 2014C
![Page 2: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/2.jpg)
MAIKLING
KUWENTO
![Page 3: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/3.jpg)
Maikling kuwento o
Maikling katha
![Page 4: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/4.jpg)
Naglalahad ng madulangpangyayari sa buhay ngpangunahing tauhan atnag-iiwan ng kakintalan saisipan at damdamin ngmambabasa
![Page 5: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/7.jpg)
MAIKLING KUWENTOLAYUNIN:1. Matukoy ang mahahalagang pangyayari
sa pag-unlad ng maikling kuwento
2. Makilala ang mga manunulat at kanilangkontribusyon sa pag-unlad ng maiklingkuwento
3. Mapahalagahan ang mga kontribusyonng mga manunulat ng maikling kuwentosa wikang Filipino
![Page 8: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/8.jpg)
MAIKLING KUWENTOKAHULUGAN:• Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang
Ama ng Maikling Kuwento ay isang akdang pampanitikang likha ng guniguni at bungang –isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay.
• Ito ay nababasa sa isang tagpuan, nakapupukaw ng damdamin, at mabisang nakapagkikintal ng diwa o damdaming may kaisahan.
![Page 9: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/9.jpg)
MAIKLING KUWENTOKAHULUGAN:• Tinatalakay ang natatangi at
mahahalagang pangyayari sa buhay ng pangunahing tauhan.
• May kapayakan at kakauntian ng mga tauhan.
• Nagpapakita ng isang makabuluhang bahagi ng buhay ng tao.
![Page 10: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/10.jpg)
UGAT NG MAIKLING KUWENTO
1. Mitolohiyahalimbawa:
A. Poseidon- diyos ngkaragatan
![Page 11: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/11.jpg)
UGAT NG MAIKLING KUWENTO
1. Mitolohiya
halimbawa:
b. Medusa- Isangmagandang babaengnakaakit kayPoseidon.Pinagselosan niAthena kaya’t binago niyaang anyo nito.
![Page 12: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/12.jpg)
UGAT NG MAIKLING KUWENTO
2. Alamat
halimbawa: Maria Makiling - diyosa ng kagubatan
![Page 13: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/13.jpg)
UGAT NG MAIKLING KUWENTO
3. Pabula
halimbawa:
The Monkey and the Turtle
![Page 14: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/14.jpg)
UGAT NG MAIKLING KWENTO
4. Parabula
halimbawa: Parable of The Good Samaritan
![Page 15: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/15.jpg)
UGAT NG MAIKLING KUWENTO
5.Kwentong bayan
halimbawa:Ang pinagmulan ng bigas
![Page 16: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/16.jpg)
KASAYSAYAN AT
PAG-UNLAD NG
MAIKLING KUWENTO
KASAYSAYAN AT PAG UNLAD NG
MAIKLING KUWENTO
![Page 17: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/17.jpg)
A. Bago Dumating
Ang Mga Kastila
![Page 18: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/18.jpg)
Kuwentong bitbit – dito nag-ugat
ang maikling kwento, maiikling
salaysay na pumapaksa sa mga anito,
lamanlupa, malikmata, multo at iba
pang mga bunga ng guniguning di
kapanipaniwala..
![Page 19: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/19.jpg)
B. Panahon ng Kastila
![Page 20: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/20.jpg)
• Kakana – sumulpot pagdating ng
Espanyol,naglalaman ng mga alamat
at engkanto, panlibang sa mga bata
• kuwento ay tungkol sa buhay ng
mga santo at santa -layunin nila ay
mapalaganap ang Kristiyanismo.
• Parabula- naglalaman ng mga
talinghaga at nagtuturo ng aral.
Hal. Ang Mabuting Samaritano
![Page 21: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/21.jpg)
C. Panahong Post Kolonyal( Panahon ng Amerikano)
![Page 22: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/22.jpg)
• Ang maikling kuwentong Tagalog ay
naisulat noong mga unang sampung
taon ng mga Amerikano. Mga unang
anyo nito ay ang dagli at pasingaw.
dagli - maikling salaysay na gayong
nangangaral nang lantaran ay
namumuna, nagpapasaring at
nanunuligsa.
Hal:“ Sumpain Nawa Ang Mga Ngiping
Ginto” ni Cue Malay
![Page 23: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/23.jpg)
Pascual Poblete ang
manunulat na nagsulat
ng dagli na inilathala sa
pahina ng pahayagang
“Muling Pagsilang” noong
1903. Yumabong ang
uring ito ng salaysay sa
tulong pa rin ng
pahayagang Democracia,
Ang Mithi, Taliba
hanggang 1921.
![Page 24: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/24.jpg)
Halimbawa ng dagli ni Salvador R.
Barros:
"Tungkol sa mga bagay na pumapasok sa
pandinig, ang lalaki, babae, at reporter ay
may malaking ipinagkakaiba.
"Ang pumapasok sa isang tainga ng lalaki
ay lumalabas sa kabila.
"Ang pumapasok sa dalawang tainga ng
babae ay lumalabas sa bibig.
"At ang pumapasok sa dalawang tainga ng
reporter ay lumalabas sa pahayagan."
(Sampagita, 8 Nobyembre 1932)
![Page 25: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/25.jpg)
pasingaw- patungkol sa mga
paralumang hinahangaan, sinusuyo,
nililigawan at kung anu-ano pa.
Sa mga dahon ng pahayagang
Kaliwanagan at Ang Kapatid ng Bayan
ito kumita ng liwanag. Madalas na ang
mga may-akda nito ay gumagamit o
nagtatago sa kanilang mga sagisag
panulat.
![Page 26: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/26.jpg)
Napatanyag at namalasak ang
pagsulat ng dagli at naging katha at sa
bandang huli ay tinawag na maikling
katha hanggang 1921.
Noong 1910, nagtagumpay ang
“Elias” ni Rosauro Almario sa
pahayagang Ang Mithi sa bisa ng
14,478 na boto ng mga mambabasa.
![Page 27: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/27.jpg)
Mga Unang Kuwentong May Banghay
• Taong 1920, ang mga kathang Tagalogay nagkaroon ng banghay at angkaramihan nito ay nalathala sa mgababasahin sa Maynila. Dito unangnamayani sina Deogracias A. Rosario,Amado V. Hernandez, Jose EsperanzaCruz, Rafael Olaya, Teofilo Sayco atbp.
![Page 28: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/28.jpg)
Deogracias A. RosarioIpinanganak noong 17 Oktubre 1894
sa Tondo, Maynila,
Amang Maikling Kwentong Tagalog
![Page 29: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/29.jpg)
D. Panahon ng Hapon
![Page 30: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/30.jpg)
Gintong Panahon ng Maikling Kuwento
• Pansamantalang napinid ang mgapalimbagan sa panahon ng mga Haponesngunit pagkaraan ng ilang buwan ay muliitong nabuksan. Pinahintulutangmakapaglathala ang Liwayway kaya’t biglangnakapasok ditto ang mga akda na dati ay hinditinatanggap ng naturang babasahin.
![Page 31: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/32.jpg)
Dahil dito ang mga manunulat na
dating nagsusulat sa Ingles ay
nagtangkang magsulat sa Tagalog.
• Nagdaos ng timpalak ang
Liwayway at pinili ang mga
pangunahing kuwento noon na
tinipon sa isang aklat. “Ang 25
Pinakamabubuting Maikling Kathang
Pilipino ng 1943.
![Page 33: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/33.jpg)
Nanguna sa timpalak ang sumusunod
na apat na kuwento.:
Pangunahin- “Lupang Tinubuan”
Narciso Reyes
Pangalawa –“ Uhaw Ang Tigang na
Lupa” Liwayway A. Arceo
Pangatlo- “Nayon at Dagat-dagatan”
NVM Gonzales
Pang-apat- “Suyuan sa Tubigan”
Macario Pineda
![Page 34: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/34.jpg)
• Kabilang sa mga bagong pangalan
sina Liwayway A. Arceo, Amado
Pangsanghan, Aurora Cruz, sa mga
nanguna sa kanila, nakilala sina
Teodora Agoncillo, Gemilliano
Pineda at Serafin Guinigundo atbp.
![Page 35: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/35.jpg)
Liwayway Arceo
![Page 36: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/36.jpg)
E. Panahon ng Kalayaan
![Page 37: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/37.jpg)
• Ang Gantimpalang Carlos Palanca,
isang timpalak pantikan ay nagdulot
ng bagong hamon sa mga manunulat
sa Ingles at Pilipino. Nagsimula ang
patimpalak sa maikling katha noong
1950
![Page 38: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/38.jpg)
• naitatag ang Kapisanang KADIPAN
(aklat, diwa at panitikan) na itinatag
sa pamamahala nina Ponciano B.
Pineda at Tomas Ongoco ng MLQU.
• ang Diwa at Panitik (1965) ay
nagpalabas ng magasing Sibol na
ang nilalaman ay tuntunin sa
panitikan, wika at pagtuturo
![Page 39: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/39.jpg)
• Noong Enero 1962, ang magasing
Akda ang naging kaakit-akit na
babasahing naglalathala ng mga
orihinal na akda at salin saTagalog ng
mga manunulat sa Ingles
• Ang magasing Panitikan ay muling
pinalabas ni Alejandro G. Abadilla
noong Oktubre, 1964 at tumagal
hanggang 1968
![Page 40: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/40.jpg)
• Nagtaguyod ang Pamantasan ng
Ateneo ng Urian Lectures na
pinamahalaan ni Bienvenido Lumbera.
• Ang Gawad Balagtas ay patimpalak ng
pamahalaan noong 1969. nilahukan ng
katipunan ng sampung akda. Nagwagi si
Wilfredo Virtusio ng unang gantimpala sa
kanyang “ Si Ambo at Iba Pang
Kuwento”.
![Page 41: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/41.jpg)
• Ang huling taon sa dekada 60 ang
panahon ng protesta. Ang mga
manunulat ay pumaksa sa kaawa-
awang kalagayan ng iskuwater, sa
mga suliranin ng magbubukid at
manggagawa.
![Page 42: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/42.jpg)
F. Panahon ng Bagong
Lipunan (Batas Militar)
![Page 43: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/43.jpg)
• Sa kadahilanang halos lahat ng kuwentista sa
Pilipinas sa panahong Batas Militar ay
kasangkot sa kilusang makabayan, tampok sa
kanilang mga akda ang mga suliraning tulad
ng paghihikahos ng marami sa pagpapasasa
ng iilan, kabulukan sa pagpapatakbo ng
pamahalaan, kawalan ng katarungan sa mga
limot na mamamamayan at pang-aalipin ng
negosyanteng dayuhan at ng sabwatan ng
mga burgis. Lantad ang poot sa mga akdang
ito.
![Page 44: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/44.jpg)
• Sagisag- isang magasing inilathala
ng Kagawaran ng Pabatirang Madla
upang magkaroon ng
mapaglalathalaan ng mga akdang
hindi tinatangkilik ng mga popular na
babasahin.Nagtaguyod din ito ng
Gawad Sagisag at nakatuklas ng
mga bagong manunulat.
![Page 45: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/45.jpg)
• Ang iba;t ibang kuwentong lumabas
at naisulat sa panahong ito ay
pawing sumasaling sa ugat ng
lipunan.
• Nakilala sa panahong ito ang mga
kuwentistang sina Alfredo Lobo, Mario
Libuan, Augosto Sumilang, Lualhati
Bautista, Reynaldo Duque, Benigno
Juan, Benjamin Pascual, Domingo
Landicho, Edgardo Maranan, Wilfredo
Ma. Virtusio at Pedro S. Dandan.
![Page 46: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/46.jpg)
• Sa panahong ito, naging palasak ang
pagpunta ng mga Pilipino sa bang
bansa lalo na sa Estados Unidos, ito
ang naging batayan ni Domingo
Landicho upang isulat ang kuwentong
”Huwag mong Tangisan Ang
Kamatayan ng Isang Pilipino sa Dibdib
ng Niyebe” na siyang pinagkalooban
ng gantimpalang Palanca noong 1975.
![Page 47: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/47.jpg)
• Samantala, noong 1979-1980, isang
simple subalit pinakamakahulugang
kuwento ang napili ng Palanca upang
gawaran ng gantimpalang
pinakamahusay para sa taong iyon
ang kuwentong “Kandong “ ni
Reynaldo Duque.
![Page 48: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/48.jpg)
G. Kasalukuyang Panahon
![Page 49: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/49.jpg)
• Nagpatuloy ang Liwayway sa
pagbubukas ng kanilang pinto para
sa mga manunulat ng kuwentong
ngayon pa lang sumisibol.Maraming
kuwentong nailathala ng mga
pagbabagong naganap sa bansa
pagkaraan ng EDSA Revolution. Ito
ang mga kuwentong nagtataglay ng
diwa, saloobin, at paniniwala ng mga
manunulat sa bagong panahon.
![Page 50: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/50.jpg)
• Nagkaroon ng iba„t ibang
pamamaraan ng pagkukwento. Ang
mga paksang dati ay hindi naisusulat
ay napapansin. Naging matimpi ang
pagtalakay ng paksa. Madula ngunit
maligoy. Ang mga katangiang iyan ay
namalagi hanggang sa kasalukuyan
at ito„y tinawag na kontemporaryong
maikling kwento.
![Page 51: Kaligirang pangkasaysayan ng maikling kwento](https://reader034.fdocument.pub/reader034/viewer/2022050614/558394b7d8b42a9e528b51d5/html5/thumbnails/51.jpg)
Unang Gawain:
Gumawa ng Time Line ng Pag-
unlad ng Maikling kwento sa
inyong mga kwaderno. Itala
ang mga mahahalagang
pangyayari sa bawat panahon.
(15 puntos)