/» Nomtrje J£fu\K A Im A N

TOT AP* ASAAZsc. 56.

PermifTu AmplsfL Collegii Philof.in Regia Academia Aboenfj-,

SLIB PRJESIDIO

Dn,M.GABRIELJUSLENII

Log. & Mt-taph. in Academraad Avram Profefl. Reg. Celeberrimij

vt & Paftoris Ecclef. Pce-marenfis Gravifllmi;

DiJputatione,pro ufitatk in Pbihfopbiabonortbm, babenda, examtnatm

AbANDREA LEVANO Joh. Filio.

cv. Minift. in ©agUDie 12, voiente Deo, Febr. Anni 1712.

loco horisqve folicis.,

2xc. and. Rtg. Un. Typ.

INDEUM

ET

REGEMMaxima: Fidei Viro,

Dn. JOHANNIGEZELIO,

S.S. Theologia: DOCTORIConfummatiffimo;

Dioscefis Aboenfis EPISCOPOEminentiffimo,

Regteeibidem Academiae PRO-CAN-t CELLARIO Magnificentiffimoj

Domino Longe Benigniffimo;

Salntem & imoltwitatw permnm !

REVERENDISSIMEin CHRISTO Pater.

SPfe^f^O» efl exercitium hu Ac&-'demicunt, tant<e digrittatis; vt

Nomine Tuo, Re-verendiffime in Cbriflo Pater , qttod ex-teri , domefticify fufpiciunt, (f -veneran-turva/de,prAmunitumiri mereatur. qritp-pe qui ingenue fateor, quoties trndiorkbupu ingenioli mci fcvtm, remetior tenni-tatent "_ nee luo Confpeßu effe dignum \Jnter obfequiorum tarnen fincera ccrtami-na, we<z qttoque dettotionis boc argurnen»turn extare debuit. Tantum proptcrea ,quod ditm prtmature , Parente indulgen-tiffimo orbattu, ex trifiiori deinde fortunaemergere, efflagitarem ; tanto PatemitatUTu& me fttbore erexifii , vt Parenlis feredefiderium exfiingtieres, Attamen €_? pe-culiares caufs , tn tumulum nuUo nu-mero terminandum , excurfur*, adeo mefiimularunt ; vt ttifi gratarn meritorum

luo-

Tttorum teflarer memoriam, ingratiffmumme omnium putarem. Tenuitatem vero inhoc etiam dtctarando uti difftmuUre non

poffum ; ita nee fi majtu mibi jam fttppe-teret muntts, fvadaque, propenfiffimo re-fundendo beneficio unquam par effet. Tan-ttis enim efi benef&Borum Tuorum cumtt-ius , vtfi ex numero redbofttmenti de gra,titudine judicetur, (5 ViVere ingrattu de«beam (f mori. Ergo Venerabundum vtpar eft. aritmttm, propenfamque juxta Vo-tuntatem, (3" qu<e ab ea proficifcuntur votainco/umitafis, vt afltmes duntaxat, omniriifu rogo; boc addißiffimi ammi Votumingeminaffe contenttu: Vtiit fuprtmum Nu-men, ReVerendiffimam luam Patemitatem,cum famtUa Tua Nobi/iffima, diutifflme no-his fofpitem (ffalvum fervareREVERENDISS. PATERN. TUffi

Servtts bumiiimtuAnd. Levanus.

Cum DeoMembrum -I.

Varias de n prxfenti proponens T>a-rlantutm Sententias_

§ I.||||B§|!jjUi Lucas c. %, v. 36, Chrifti|^^^8| Genealogiae inferitur Cai-f||li^J nat-) pluribus crucem, pau*W*#-^»- cioribus autern lucern pe-perir. Imo ranram peperit crucem,uc& Sealiger hunc noduminter «-ro^re-ferat Sacras Scripturae, quem Elia ali-quo vindke opm habcrc ttnfeat. PraeterCainanem illuro Enofcbi filium.cujusfit mentio Gen: 5. v. 9. Duo aiii ejusdtmnominis poft diluvium in verfioneGraeca adjecli leguntur : unus S^midictusfilius, Gen: 10. v. 22 alter Ar*phaxadi fiiius Gen: 11. 12. cujus etiam

A Lv-

2Lucas meminiffe putatur in c. 3. HosMofes omninononagnofcit. & quan-quam ille Arphaxadum immediateconftituat Patrem Salae i inLuca tarnengenerarionem interferi; & Salamde-fignari filiumCamanis:Cainane v.filifiArphaxadi jam videmus. Hinc arduafibi quam maximefore concilsationemMofis cum Luca agnofcit Beda inpraefat. Comment. in Acla Apoflolo-rura; difficulratis caufam hanc expo-nens: Lucas teftimoniis Gr&cts utitur po»tius quam Hebrtes. Ex quo accidit, quodmaxtme miror (5 propter ingenii tardtta-tem vebementiffimo ftupore perculfus nefcioperfcrutari, qua ratione cum in Hebras-ca Veritate a diluvio usque ad Abrabamdtcem tantum generationes inveniantur ,"

ipfe Lucm qui fpiritu fanßo ca/amum re-

gente, nuUatenus fa/fum Jcnbere potuit ,undecim generationes, juxta Lxx. interpre-tes, adjeßo Cainan, in Evangelio poneremaluit. Et in enarratione EvangeliiJecundum Lucarn: fato ergo beatum Lu-

carn

3cam bane generatisnem (Cainan) dcLxxinterpretum editione Jumfiffe; übi fcriptumefi, quod Arpbaxad centum tri^inta qttik-que Annorum genuerit Clainan, QFCamnnturn centum trtginta fiterat annorum "> ge*nuerit Se/a. Sed quid horum fit Venw ,aul utrumque i>erum efje poffit,Dem mi>trtt.

§ 11.Variastamen explicandiviasva»

rii excogirarunr. Quam plurimi Cai-nanem hunc binominem fuifie fenti*unr, diclum nempe & Sala & Cainan;duobusque iftss nominibus,unam ean~demque^perfonam indicari apud Lu-cam;cujus textus graecus» non hie,ut vulgo (olet, cnm diftinclione iflafitlegendus: ?3 z«a«,72 kmmv. & ver-tendus: gui foit filius Sate, gui fuitfilius Cainan &c. quafi duas diftinftasgenerationes eflent: fed interpunctio-ne ifta fubla-ta hoc fenfu: gui fuir fi-lius Salae,dicli ahas etiam Caman.Ifti conjedtura? favere videtur,quodapud lxx, idemtltnumerus annorura

A 2 Trtis*

&(4 ) *'irett^freiat , item annorum vitae Cai-nan & Salse: quodque anriquiffimaM. Sra graeca facra & profana absq;accentibus, commatibus, punclis, a-liisque diftinclionibus, longo temporepoft demum additis,fmt exarata. te-fte Scaligero ad annum Eufeb. 1426.& pluribus aliis. HincexdiftincTtionenon bene obfervata ex uno Cainanebinomine, duo diftin&a? generarionisPatriarchae, eftecli. Ab hac fenten-tia haud muirum diflenrit Aiexand.Morus de caufa Dei part. 11, quajft. 4,fol.- 105. col. 1. cujus haec funt verba:Sctolus aliquis cum perperam interpungeretapudLucam, (3 Catnan filium Sala faceret,qitdt uritus e'pudem duo fu<re mmina, utmajorem buic tnterpunßioni atque tnterpre-tationi außoritatem cona/iaret, mn modoCainan tranfire juffit tn Derfionem rS>v Lxxtfed prttterea feorfum ci fuos (f liberos (3annos adfcripfit ■ at \>ero quia divtnare nonpoterat, quot vixtffet annos novm bic Cai-nan, tproximo dejumftt; eundemquenume-

Rum

5rr/m(_f7rai^7tsiai (fvitatumCain.in iumSa/ct attrtbuit. Sane bene quando mttsidemque fuit. __Vu*PPe Cainan antequamSalam gigneret, nattu erat annos ry>, Sa/apartter antequam genutffet Sberum natuserat annos 130. Vixit Cainan poft gerittumSalam annos yo. tctidem .uxit Saia pofi ge*rittum Eberern. £Jjtis efi tarn ohcfd. naris ,vt non hie fucum olfactat ? cum prafertirrsquamjtt iace/a mutila (smifere Jaedatapas*firn hsc Lxx. tierfio, nifi qui cam ignorat ,ignoretnemo. Nonabhorrere prorhssabhac fententia Joh:Ads Ofiandru in Coi-legio fyftematico £-.76. putaverim, quialioquin magni nominis vir rero hanciicu quidem tetigifTe non videtur.ficloquente.- Verba Luc_.''\i zaS~c_, 75 K*i*«*»tanquam Jymnyma (f ttriuu bominis duommtna inteliigt pojfunt; vt ud nomen SaU :allerum nomen Camanis expofitionts gratia(übnexum fit. Quam fentenriam prsetermodo nominaros propugnant Her»mannus Contraclus in chrons Job:Nauderus volum. 1. chron : Joh: Lu-

cidus

6cldus de emend. rempor lib. i. cap. 6.Francifc. Gomarus exam. Controv,deGeneal. Chrifti. Pia quidetn eft haecjfolurio, utinam & fatisfacere

poffit.§ 111.Sedaliquam etiam prae fefertveri

fpeciem eorum fententia, gui Caina-nem hunc inter medium fingunr interArphaxadum & Saiam. ArphaxadgenuitSalam; nempe nt avus nepo-tem, mediate (cil. per filinm Cainane.cvi addiclsis eft etiam fenrenriae modonominatusOPiander loc.cu: pofito( ver-ba funt ejus) diherfos effe Sala £f Cainan_flabit tamen Luc<s con enftu cum Mofe,Nam iicet partim fit diverfttas in verhis ,reapfe tamen conveniunt. In genealogiisqitmdo^ prjtterito filio nepos confeflim al>i>fubjicitur-.&qusfequuntur. Et praedidlusGomarus l. de Geneal.Chrifti. Fulcruhis addere videtur exemplum quod inChronicis iegitur ( i Chron: 4. .1.)übi inter Cburem avum & nepotemSchobalum GuSeb fecundus ( Pater

Scho.

7Schobaii ( i.Chron: 2. 50. ) crniffitur.in eundem quoque moduro Camanemferunt a Mo(e confuito omiffum bre-vitatis caufa; cum certi cujusdam nu-meri, non item fingularum generati-onumhabuenr rarionem,duasq;gene-rationum decadesconftituere voiueritsab Adamo ad Noachum,unam; alreraa Noacho ad Abrahamum. in fecundaitaq-decade una prtßtermifla generatio.ne contendunt pra?ter Meichiorem Ca-num, Martinum Deirio,LipomannurnAiphonfum Salmeronem, Pererium,Sahanum, non pauci aiii. Aliis cauiarnomiffionis conjefianribus grande a!i-quod peccarum Camanis ; vel aliamaliquaro myfticamrationern fubefie af-ferentibus, cum Äug: Torniello in an-nai. ad An: 1694.

$■ iv.Tertiarn inftruunt claffera, cum

Nicol. Lyra, affirmanres Cainanemcollateralem five Arphaxado, vt t*

2.U-

8Xa\k , rS Kasvav, 75 A«Cp«|<*J'' fit.' qtli Sa*le fuk Cainan & fuir Arphaxad, (eil.Filius ; lilius quidem Segaiis i hujusautern naturalis. Aiii vero Caina-nem tS Saias coilateralem faciunt; fi-liusri nimirum Arphaxadi;nonnatura-lem : fed legalem & fratrem Saiae,

§ v.Monent pra?terea 4. loco multi

pro Cainane noftro refinendo, facrosfcriptores plurima adduxifle, nonjuxtaipfius rei veritatemded fententi-am, quam vulgo maximapars appro-bavit & fecuta eft; quemadmodumJofephum Parrem appeilant Jefu Luc:2. 48. Melcbifedechurnfine Patre finematre Heb, 7.5. Sie a Luca quoq- hieloci cenfent plurimi, Cainanem Chri-fti geneaiogia3 infertum ," non vt ve-rum:fed vulgo ita habitum. Qna pro-"pfer genealogiam hanc ira ordimr:»*, -i-; .vou.lf:c. unde haud obfcure con-ftare videtur, Lucamaccuratam quan-

darn

9dam genealogiam pertexere non vo«luiffe : ied eandem modo ad caprum& opinionem vulgi accomodafie, &,fecurum fuiffe lxx. Grsecorum V. T-verfionem licer corrupram: Cainanemnempe Arphaxado & Salas inrerpo-nentem, non quod ipfum error fugif-fetxxx. interpp. aur quod Mofis fidemiliorurn poft habuiffet aucTorirafi.- fedmaluitLucas inre non magni momenti,quaq; ad fidenihilperrmer,pia <rvyK__-"sc_<?{ errantes fequi: ingrariam& re-censconverforu GenriliumSc Helieni-ftaru, apud quos maximge aucltorirarisverfio illa erac; quamfcrupulum haudadeo neceflanum diffenfu fuo injice-re; aut eriam Evangelii fui kvfyvtiu* a-pud infirmos in difcnmen vocare.pradertim cum in principio Apo-ftoli non erant*,occupan de verfioni-bus corrigendis & reformandis, quilabor pertinet ad ecdefiam tranquil-laram. & gentiles fi difcrimen interLucarn & fuos codices obfervaflent,

B Lv-

10Luca-' veracitatemfacilime omnino po«tuiffent in reliquis in fufpicionem vo-care;LXX enim iilorum inrerpre-tes conftanter nomen Cainan habentGen: 10, 24. & 1/, 12. 1. Par. 1, ig. quieriam referunr, quo anno & natusfu-ir, & genuit, & obiit, Ad hunc mo-dum dubium propofitum folvunt Ve-nerabilis Beda expofir. incap. 3. Luc:nee non pradar. in AdT, Apoft: AddoViennenfisin Chronic. abrev. Auguft.Steuchus in,Gen. Thomas Cajera-nus in cap. 2 Luc. Gilbertus Gene-brandus. lib. 1 Chron. ad arm. mun-di 1656. Sixtus Senenfis Bibl. S. lib» v.annot. 88. Corn. Janfenius cap. 14.concord. Evang. jofephus Sealiger inEufebium. Theodoricus Hackfpaniusannor. inGen«xi.12.

$. VIQuintum occupent locum , qui

Cainanem omnino afferunt infiti-tium, fiye vmsahme.iw -. cvi etiam

fen-

11fententia?, nos adftipulamur; quip»pc qui nee a Mofe recenficus; neea Luca; imo ne quidem a LXXinterpreribus : fed & in hos & inLuca? Genealogiam aliunde tempo-rum injuria invedTus. Merito itaqvetanquam male locatus fidiiriusque di-fpungendu's< primum a Mofe. aquo o«mnis hiftoria, genealogia &Chrono-logia Sacra petenda eft. Hie enimCainanem duobus diftmcTis locis prae-terrnifir non modo Geri. 10. fed & n.cap. übi exadTe & ex profefio genea.logicuminftituit numerG, e quo illumdiredTum quendam, expunxiffe gra-dum, abfurdiffime docerur. Imo in-dignu foret raaxime Hiftorico Chro-noiogico, ne dum Scriprore ©«w»»;-»in fuppurarione annorum folida, inre-gra£ alicujusdememiniffefive prasreri-iffe generarionis annos. Siitaq; Mofis,urpore Sacri& diviniHiftorici,& Chro-noiogici hiftoriam, & annnorum mun-di feriem,murilam,& vitiatamfatemur:

B 2 vio-

12Violamus, imo tollimus e mundo, o-mnem veram non tantum mundi pri-masvi: fed & feculorum omnium fe-quentium indeq; dependentium Chro-nologiam; quam tarnern Deus homr-nibus per Molen confcribi & tradi vo-luerir. Annon ha;c rario adeo juftaeft & gravis vt cogat fateri irrepfiffeCainanem ? Ne vero quis obganniat aMofequidem huncCainanem cumfuagenerarioneefle notatumjpoftea rarnenexcidiffe, vel e"xpundfurn effe; in quamfentenriam propendet Cajetanus com-ment in cap. 5. Luc. Tolet. commentin Luc. 5. An. 61. Torniell in loco fup.cit. Sciendum : nuilarn fubeffe ratio-nem,cur expungeretur maliriofe; neeexcidere poruerir in diverfis locis velfolum Camanis nomen; nedum fimulgeneratio ejus, annique virae feorfimrecenfiri: at rario probabilis reddi po-teft, quareaddi poruerinr ab interpre-tibus; iis prseferrim, qui de fuo adde-re foiebanf, pro arbitrioplacitcq;. No-

turn

13fiim enim eft, ex quorundam lenfenfi.?,lxx. leniores hoc opus aegre,nec mfimeruadaclos (ufcepifte; hunc fcil.rbe-faurum (uum genrilibus invidenres-i*;deoque mulra prout turo poterant, e-'oscelafle, multa rnutafle, mutaa «i--am addidiffe, in cujus rei fidemaudi-atür Ligtfot : quin etiapi in amtru Ixx-Int.erat, vt hca\omnta qusYielad iittramVelad wentem außom tranjJ.ata,aut Ju£i?4peruuhfa tffe potuertmt, aul regi vtrjhr.unjubenti,mjucund.t ; ifa atternperat.-t tffi %' ■{: ;emotltta , vt omnii adtmeretur pertmk at *-ratundt*. caufa. Exempia de eorunaadjec^jonibus, demus in propriis tan-tum nominibus: quale hoc eft Geo.jo. 22. übi Cainan alter additur ad fi-hos Semi. Gen. 46 20. quinque nepo-tes ad filios Jofephi. Exod. 1. n. Onurbs ad Pithem & Raamfom. 2. fcara.20.18. Dan urbs ad Abel. JSfota eftbiftoria de 15. locis, quae a lxx. im-murata referunt Talmudki. Pluri-ma ad iis praterniifia notat Ha

nvm:

14nyrrr: 1. 5. in Jer. cap. 17. Plurima ad*dita notat Origenes. Quanquam alii,hax in dubium vocantes vix credant,bomines Judaos dara opera S. Tex-tum, ne graecum quidem , corrupiffe;vt taceam Vers. rZv lxx. genuinamex hodierna haudquaquam dijudican-dam effe.

§ VliCainanem vero effe Mofi adjedTu ar-

guit infuper AudTorChroni.corum &eo-Trftv^ss, qni in duplici contexra gene-aiogia Cainanem ficco pede praErerit.Primo loco :1. Par. 1. ig. Arphaxaddicit genuiffe, non Cainanermfed Sa-lam. deinde v. 24. dum fuccindTamfradit generationum feriem, repetitSem, Arphax. Sale. Ad quem ver-fum diterre legiturin notis margina-hbus Maforerhicis te^ nw 103 SV*U pfT^ft h.c. Duo verjtii in quorum dhBiombtu omntbui fehin fcii. reperimr;quod utique falfum foret; fiquidemCainan infertus aljquando fuiffet mc-

di.

15dius inter Arphaxad& Saie, Hisad-de quod Paraphrafes Chaidieae, qua-rum magna apud Hebr^os eft aucTo-riras, conftanrer ram in Genefi, quamin Paraiip, Cainanem omittanr. I-dem facit lxx. plane fcil. expungensCainanem. Duplexaureerat verfio7&!i>lxx. Prima qua? in Alexandrina Cleo-patra? Bibliotheca recondita, & in /E--gypto, Palsftina & Syria turn receptafuir» hanc fuis inferuif Hexaplis Ori-genes; quae incorrupta & immacuia-ta lxx. editio a dodTis cenlebatur.Secunda ea erat, guam Grarci vocantKoivtjV) communem atque vulgaram ,inrerjedfoque tempore lxx. feniorumlocum & nomen obtinuir. In pofte-riori erat hie Cainan; non in priori.Id confirrnat Jofephus fuo exemplo,gui fere fequi folet lxx. inrerpp. 1. i.anriqu. cum enim generauonum mitnumerum a diluvio usque ad Abra-ham, minime Caina.nis; ejusq; meminitgenerationis. teft. Pererio &Corneiio.

Haud

16Haud exiguum videtur addere mo-rnenti, id quod nominatusPererius ad*buc docet: Hteronymum nempe, intra-dtt. m Gemf. omnem dtffinanliam Le£ti*\onu , qatefiin ttbro Genefeos inter codteesf_*ehr<eos& Lxx. curiofe pervefttgaj/e fJdili-<genttr _%nmi4§e. difjonantiam t>. hanc, qu&eft etrca generalionem Cainan adeo inftgnsm(5 mtabtlem ,ne Vsrbo quidem attigtffe, Exeo Ucertinteiligere, colligit Perenus, nonextitsffegemrationemiilam m itbrisLxx ln-terpretam . quos tunc babutt ad manus Hie-ronymm. Teftarur a. Hieronymus fepurarn editionern Lxx.in Hexapiis O-rigenis extanrem, fecutum effe. Nul-larn praererea facir Camanis mentio-nem Epipban. ha?res. 55. Melchifed.lecl. vi. juxta verfionem lxx. gene-ranonum fuppurans annos, quse interdiiuvium & Abraham intercefferunf»nun»erat n. inter Semum & Abrah.decem generanones, quaeaddito Cai-nanetorenfundecim. Eufebiumquocj;ootat akcubi Uilerius in priore Chro-

ni-

17nici ejnslibro annos Patrum ex tripli-ci textu, Hebraeo, Gra*co & Samari-tano recenlenfem, m nullo eoruroCainanem pofuifle : fedin eo etiamqui eft Kularijv o ifi(_it;vi.a.y ( jUXta LXX.interpretationern jcommernoraffe Ar-phaxadnm annos 155. narum, genuiffeSalam & non Caioanern; quod ma-gnopere miratur Georgius Syncellus,Eufebium erroris coarguens. Ve-rum laruit illum qood didicir Eufebi»us,difcrimen feil. inrer commune &puriorem lxx. interpp. verfionem,qnae in Hexaplis fuerat; ex quibus il-lam annorum mundi fericm eligendamputavir:quam germanaeLxx. mrerpp.fentenriae magis congruentem effe ju-dicavir. Audi & Procopium Gaza>tim , vetuftum & gravern commenra-torem : Hebraica, aif, Veritas habet Sa-lam genitum effe ab Arphaxad ; qu/t enttnin media ponuntttr , obelifco fignata bifuntur»Quid quodfion patiturCainanem col-lano Hebraei texms & Lxx. verfionis.

C Nam

# (18 ) #Nam Mofes diferte & pracile afleritArphaxadu An. aetatis fuae 35 genuiffeSalam. Hoc aute abfoSute faiium eft,(iexLxx. interjiciamus Cainane,inquicCornel. a lapid. Nam (ecundum lllosCainan genituseft ab Arphaxadohocipfo anno ejus 55. Sala v. poft 50. an-nos, genitus a Camane, non ab Arpha*xado. Durumaute & violentu videtur,ac in Chronologia roendacium, quodquidam refpondent Arphaxadii genu*ifle anno seraris 35. Sala; non a£tu: ledtantum virtufe ac potentia. quia eoanno genuit Cainanem patrem ipfiusSalse, in quo ip(eSala,utinparre filiusvirtute ac poteftate connnebatur. Ectametli avi dicantur interdum in fcri-ptura gignere nepotes & abnepotes;tarnen probari nequit in fcriptura di-ci cum 7npi7aent, temporis illos turngignere nepotes, quando gignunt pa-sres eprum.

In

19$ VIII.

In Lxx.verfione Genefeos irrepfifTemendum,hincquoqjpatet,quodmani"feftus in cis irrepfit error in numeris;adeoque in hoc ipfo Cainane. Ha-bent emm Cainanem fuiffe 130.anno-rum, quando genuerit Saie; übi cen-teni anni perperam adjedTi leguntur;cum tamen nemo efiam eorum guiCainanem recipiunr (Torniellus, Sa-lianus & Perenus ) iili ultra 30. annosaffignet. Adauget & magnam fuspi-cionem, quod apud Lxx.in Genefi ii-dem prorfus numeri generacionis &astatis denturCainani,quidanturSalae,cum in aliis femper varient. Undeilli Sala? foli dati videntur ab aliquointrudenfe Cainanem. Sic enim ha-bent: (fvixit Cainan it.o_ annos. (f genu-it Sa!a-,(f l>ixtt Caiuan,poftqitam genmt Sa*la, annos "\\o. (f genuit fiios (5 fiiias (f

mortuw eft. deinde eosdem numeros,imo eadem omnino verba adfcribuncSala?, dicendo: &vixit Saia ip* &

C % gtm

20genuit Heher; (ftiixit Sa/a poftquam gem.it Hebtr^p. annos^ (f qenuit fihos (ffiUas^(fmortuus eft. Ex rationibus htfce pen-fitatis,cuivis in proparulo eft lxx.ran-tumerrrorem nonexcogiraffe, acfuiscodicibus ingeffiffe: fedlonge poft fa-cTam translatione irrepfiffein eorun-dem exeroplaria; quippe quas aetateJofephi, Theophili, Epiphanii,Eufebii& Hieronymi immaculataac pura ex-tiferuntj inquibnsirreptitiiillius Cai-nanisgeneraticrsnon confpicitur, licetgarn in-verfionibus lxx. paffim com-pareat ac noretur. Sed jam de Lucaübi quoque Cainan hie inrer majoresChrifti confpicirur. Violentas faneille paffus eft manus,crimenque in eumeftcommiffum; quod neuriquam Lu-cae vitio verrendum: fed veritari con-venientiffimum eft, cr(P__x^a iilnd malecurioforurn librariorum aut (cioloru,vel incuria; vel qnod Spanhemio ma-gisprobatur,fraude,obnafCieffe. & ha?cfenrentia fere eft omnium noftrorum

Do»

21dodtorum-, quam quoq; sequume&otnos ampledTamur ac detendamus; cu-jus patebunt rationes in membropro-xime fequenti.'

Mernbrutri 11.Argumenta exbihms ver& fententia

de Cainane Letca.

§ *>!.

CEnfuram jam noftram quod at-tiner , omnibus ultro citroque

expenfis, fafemur nobis Sententiamulnmo loco adducTam.,longe probabi-liorem , & minoribusincommodis ob-noxiam videri, qua? Cainanem infifi-tium cenfer > non t.anturn in lxx. ver-fione: fed etiam in contextu Lucae.Ec quamviscuivis cordariori Chrifti-ano maxime incumbat, religiofiffimecradTare fcripturas facras, nee quid-quam eradendum & loco movendum,nbi minima cunque pateat facros inter

fe

22fe fcriptores concihandi viaj gravifli-mas tarnen hie intercedunt caufa?, curGainanexpungendus übique videarunMofisnimirum & Paralipomen^nfcri-ptorisaudToriras, de quibus jamacTurn.Quin ipfaquoqueLucse etovpivo-ig vin-dicanda. Ille etenim , qui fpiritusfandTi donis & dudTu ftipatus, ejus u-tiqueaufpiciisEvangehum fuum con-fcripfit, neutiquam difcedere potuita veritate Hebraica, in mferendoCainane; quem nee in Mofe nee.inChronicis,invenir. Quam efiet cru-dum, Spiritui SandTo omnifcio Deohanc inurere erroris notarn, quod deinduftria voluerit per Lucarn türbareChronologiam Sacram ; quam tarnenadco exacTam Mofi infpiraram nobisin fcripturis revelare voluerir ? quinimonon abfurdummodor fed impiurnmaximeqve blasphemum. quod ta-rnen non verenturadftruere, qui Cai-nanem a Luca inrer Pafres Chnftirepofitum defendunt. Conrrarium

evin-

23evincir teftimonium Irenad ScriptorisinterChriftianos anfiquiflimi 1. 3.C.33.qui a generatione Chnfti ad Ada-mum 72 tantum generationes in Lu-ca enumerat; qui numerus feclufoCainane fibi conftar;inc!ufo v. eodemnon irem. unde liquet Cainanem neeapud lxx,necLucam tempore IrenasiextitilTe. Validiffima etiam eftratio,quod reperiantur manufcripra quadaLuca; antiquiflima, in quibus defide-ranturverba hase $Kciitat>. Taleexem-plar fuit illud quod Theodorus Bezahabuir. unde is poft Salam, Arphaxa-dum poftiit, nullo inrermedio. Hu-jusrei candida ferunt fuffragia, Pa-trum quam plurimi. Sealiger, cujusThefaurus manufcriptus adhuc Lug-duni Batavorum refervatur, refert:quod plurima M SS. habuent,in qui-bcjCainan non illeextitit.Grotius,tefta-tur vetuftiflimu manufcriptum extareCantabrigiie, übi nomen hoc non le-gitur. Omnium apertiflime alicubi

tare-

■& ( 24 ) &fatecur Uflerius Armachanus, fe Ii«brum B- Luca?,Graeco larinum, in an-tiquiffirnis membranis literis maju-fcuiis fine Spiriribus5c accentibus de»fcriptum, fuismer ipfis oculis vidifle :übiin Grscco tx *«A£«, m eß^, th____.

Aa, th Afsa,£aJ, t% z,_>__. io iatino: quifuit Phaiek , qui fuir Eber, qui fuitSaia, qui fuif Arphaxad, exprefTe le-gebatur» Camanis mentione negledTa.Hunc codicem 4 Evangeliorum <3cAcToruro Apoftolicorum, narrat UfTe-rius ex Gnecia olim in Galliam per-duftuminmonafterio S.lrenseiin fub-urbio Lugdunendi repofitum " ibiqveoriente civiii belio Anno 1562 reper-tuoi; ac a Theodoro Bt-za Anno de-.murn 1585public-s- Canrabrigienfi Aca-demiiS Bibliothecae fuifle donaturn» ü-bi eum quoqve advertir Grotius, ceumodo dicTum.

§. 11.Verum cccinit hie diftenta tuba

Salianus prsiat» inannal. tom. 5 «ga*fi*

25fit \>h Manufcripto uni, ftve Gatiico,fiveAngiicano, in quo Cainan in Eixangelio Luc£omtfftu fuertt, vt ommbm ommum Biblio-thecarum idgenm hbrts opponi poffit ? ne-gatque omnino Gomarus de Geneal.Chrifti cap. 2. Unum tllumcodtcemtan't<e videri efjfe vet anttquitatis, ut-re/iquis o<tnnibus prifcis Patrtbm ftt conferenclus*tiedum prteferendru j vel fincerttatis, vtfi-dem pr<e c&terts mereatur. Verum bre-vibus ad illorum moros fcrupulos re-fpondemus: ledTionisiftius pnfcspra>rogativam, neutiquam metimur exantiquifate, vel finceritate fua ipfius:fed aeftimamus ex Mofis & fcriptorisParalipomen«n audtorirare, quorumteftimomis, codicis quoque hujus, m-niritur integriras. Ar negar Salianusloc. cit. Fuiffe quemptam ahquando mor-tahum^ tarn tffufe temerarium , autaudacigtarn projeßt, qui non unam atiquam com~mutare vocem in facro fanßis todicibtw.fed integram boc toco periodarn inferere, att.(Us fuertty Muitumq-, hie ille rheton-

D ca-

26catur? pluribusea urgens, quae a So«cio ipfius Henrico Phihppi qusgft.Chronologie. i. in Gen. cap. n. hifceinferrogatiunculis funt comprehenfa:

t>el LXX. interprelum vei aliorum au-dacta tanta ejfe potuit, gut non modo no-tnen Camanis: fed ($ annos quos ante,quospoftr genitumfitium.vixijffe memoratur, infacrum textum intruderet, fi Cainan nun-quam extttit? J>hi<t malttia? qi«t fpes uti-litatis aut LXX. Seniores, aut eorum Ama-nuenfes potuit ad hoc mendacium impedere^tarn dtfertis verbis, toties nomme repettto,tarn accuratis annorum numeris, concinnan-dum? Sed quid tanta verborum opuseft pompa, übi rerum teftimonia ad»fünf; & tot aliarum periodorum & ca-pitulorum, aliquando pluribus perio-disconftantium,tum additiones, turndetracTiones in Grseca ifta editione oc-curranr; quarumcaufa nulla reddi po-teft, praeter merum fcriptoris arbirri-um. PraJtermifiorum tantum efle nu-merumconfirmat HieroDymus hb. ";.

cora.

#( 27 ) *comment. in Jer. cap. 17. «/ fiex\>ellettunßa digerere, non tibro; fedlibris opusfu-turum dtcat, Atq; additamenra vei muno Eftherae voiumine ranta & raiiaab Origene(in Epiftolaad Julium A-fricanum) fint norata , ut proprer eaiiber htc, quamVis Hebraicm (5 Hebrs&receptm/ero admodum apud Chrtfitanos,ca-nonicam außorttattm receperit. teft. SiXf.Senenfi Bibliorh: SandT. lib. 1. fedT. 2.

§ IH.Si vero rario qua?ratur, qui &

quando irrepferit in codicemLucae? fa-tendum veftigia ejusrei mamfeftanonpofle obfervari in fcriptis vererum.Et fancut morborum; fic quoque er-roruminitiaocculra, & (enfimglifcen-tia; donec invalefcant, & paularim fehinc inde diffundanr. Nee tamerlitempus prirnum hujus corruptels£'de«fignari nequear, fequirur cam talernnon effe. Frausenim velo gauder. &nodTu feminantur Ziz.mia. Et fanenifi callide admodum irrepfiflet Cair

D z nan

nan , ntiq'; fane ftaum ohliterafa fois-fet ejus roenrio, nec adeo multis impo-fuifler. Probabiles tamen rarionesnon defunr, qni id fieri poruenr; namdici poreft id fadTum fuiffe a hbrariis,Lucae cod^cem defcribennbus, guicum incnria forre preerermififfentv. 57. Cainan filium Eoofch, quod fa-cile fieri potuit, & illum in marginenotaffent; inde fadTum,ur poftnonfuoloco c margine in conrexrum inferre-tur. Idem fieri poruit opera Corre*cTorum, relegenrium codices defcri-pros, gui cum animadvernffenr yvr,tn-ev Cainan c verf. 57. pr-Erermiffum ,illumforre margini adfcripferunr. un-de poft, aliorum errore, ioco verfustrigefimi feptimi in verfnm 36. inferipotuir. Idem confirmar Dn D, Calo-vius, dum irreptirii hujus erroris e-gregiam & probabilem fubminiftratcaufarn in Crif. faero pag.76o. cujusverba» inmajorem hujus reifidem, re-petere proficuurnomnino duxij Verba

fie

" ( 29 ) $fie fonant:A*fl^ id toeromagisfmileVidetur^ejttodyvytrto, Cainan, fi/tus Enofche %-erfit p.fimul invsxerit vzrc&oAiy.Aiw Cainanem, inVerfum immedtatepracedentem $6+fsVe quodnota margma/is (jLW\fj.cvi_rLwl in codtce quo-piamy ad hunc iocumiadfcripta fuerit , defi-gnans ]>erum Camanem, guam aiites extfii-wartt novam qenerationem, in deferiptioneGenealogias forte prstermiffam\ eamque tntextum tnliexerit; ut ita enatm hincfttal-itr Cainan juppofititim: ftt>e quod omninoin exemplart altquo}\>eras CatnanprHermif.fm ftierit, (3ve/ a defcriptore ipfo, ]>et a Cor'reßore,textumrelegente, inmargine notatus;indeque poft ab alto, mn fuo loco, c margt-m in contextum ttiatm " (5 qma Cainan fi-lius Enofch , & in contextu Mofis (f in ver-ftone LXX. repertm , facite fieri potutt, ut ahaltis idem mmen, non animaditcrfopriorumerrore t verfui fequenti quoqtte infereretur; utita pro uno Cainane omiffa , gemmus Cainanfubfhtueretur. Hanc itaqne genumamefte fenrenfiam ac tutiffioiam, notae

qna-

30quoquead Biblia Svecana ReverendifT.in Chrifto Patris ac Epdcopi D. D.Joh. Gezelii (quem nobis in annos be-ne multos fuperftitem ac incojurnern,operis fui confummatorem, prasftetAltiflimus) clare fatis evincunr» qua?fic audiunf. (Emefcatt oenne CainanemctlanSala OCt) Arphaxad tntet ftnnegi %. £erfen/ cij cflcr i fee mafta cjamlatjtfjtdlctare Gen. 10,24.11,12. et) cllcti.Chron.i. 18.24.. jdutmdf tntetfan ef-tcr Xibrdfnittgcn / ocf) mcfnaa oe lat*\)a<s anmdrfnincjaf fmna f)clr rttm,' tnar cet UttJ atbemteCainan gcnomnd*cjong fSrfeenoe dr cffter (£tmngeKfienstijb/ f)dr/ oc{) t cen ©refiffe cjamla3>ftamenfmte? ut&talcfning infommcn.Nee tarnen hinc feripruras audTorirasSi. perfedTio dubiareddi poteft, quodin minutiis varient codices quidarn,fundamentum quoqne fidei nihil at»tingentibus. Parum ergo in hoc er-rore fitum eft; cum nee omnescodices Grsecos invafent ; qui-

bus

31busdam incorruptis relidTis, eiqj cor-rigendo remedii latis ex Mofe tuppe-tar; ceu notce pramomin&ra? teftantur:$>oef drfngen faxaat feen £immdffafanmnc-.cn fcer icjenom ndgot liter:alDcttfttmt) ncm ctjdr infbtt t allagattt*la ©reftfla dKm 2eff: ffrtfna b6cr*er/och c-er fcet drffcbt/fan feet af atrtra feen"£elaa6frifis fiara ruut rodl rdtta&Dices itaqve : ergo eradendus eftCainan e textu lxx. &S. Luca; ?R. Huic refpondet Cornel. a La"pide : nego confequentiam ; quia paffimexemplana Gr<sca (f tattna habent Cainan:unde ejm erafio niultos offenderet, J^uade caufa Romani, qui juffu Sixti ]>, & Qe-wentis vui. \>u/gatam edittonem torrexerunt;tn prafat.fic ajunt:in hattamenpert>ulgata/eßtone, ficut nonnutia cenfulto mtttata; itaetiam atta qu<t mutanda Videbantur , condtl-to immutatarehßafunt. quoditafaciendumeffe ad offenfionem populi vttandam S. Hte-ronymus, non fetnt/admnutt, Quocirca

pra?

$ ( *\2 ) £fpra-ftac forfe & fufficit, nifi alii forti-usprapenituseliminando fteterinr, vi-ros doclosea in fuis commenrariis an-nctare ac lecTorem eju*" commonefa-cere. Quod vero hie dicimus de cai-naneormttendo, id dicimus m quan.turn noftns ranonibus aftequi porui-tmus ;reliqua Deo & Ecciefias refigna-mus.

Membrum. 111.Nobis tontraria* diluem fententtas ;

§ I.A Dbucreliquurn eft, utrela, quibus

"*^fuam quisq," fententiamraram red-dere conatur, noftramque deftruere,frangamus ac heberior**. reddamus;fenrenrize a nobis adprobatae eo ruriusadbaTentes, quo reliquas fuis majo-ribus urgentur difficultatibus. Defummorum virorum fenrenriis, quasvix intelligeredidicimus, hie neunquainepti iedemus judices; nee cenfemus

au«

33audacius; inrerea tarnen de nobis con-rrariis, integra cujusvis aueTonrate,dicenduquod res eft, quodq';ejusexi-gat veritas. Non ergo fastft affentirift-ntentiisHermanniContracTi.Johan-nis Naucleri, Joh: Lucidi, AiexandriMori , Johannis Adarni Ofiandri; di-cTantium Cainanem hunc noftrumbinominem fuifle ; nam obftat prirroarticulus^, qui übiqve perfonam di-verfam intendit, & relafionem infe-riorisadfuperiorem. Et fecundoqua-lishic indaganda eft caufa , cur huncfolum binominem poneret, & ne uniquidera prater hunc fuuro adderetcognomen» nihil itaqve hie valc-t nificonjedtura. Imo videretur hicLucasfponfe caufam errorb, fua hacce am-bigua ledTione , fuppedirafie iedtori,quodhic nuilum exprefferif fignurn,quo diftingverecur hie ab aliis; quodtarnen in Matthaso laudarur fadTum.Is enim in recenfione Apoftoicrumbinominunrj, c. 10,5. ambiguirans cvi-

E ran-

34tandss caufa addit: \»@(2_ii&, l t-myX^$-«£ <B>ct,o£eii@* & V. 2. 2<^»e o Aeyoju.sv®*iut^. Tertio in lxx editione Cai-nan hie non lecus ac diftindTa perfo-na conftanter a Sale diftingvitur.Non itaqve corredTorem lxx hie a-gere voluit Lucas,qui longe pluresadvertiflet errores, increpatione ma-jori dignos. Et fi ve! id infendifletLucas, verbis clarioribus id feciflet;cum hacratione facilius LeeTor con-firmarerur infenrentia lxxInterpretude Cainane inficitio ampledTanda,quam de errore pra?rnoneretur«

§. 11.Secundum telum Francif. Goma-

ri eft, Cainanera facientis intermedi-um inter Arphaxad&Sale. Veniammobis factte pollicemur a viro erudi-nfTimo ; dum modefte diffenrimusab eo imargumento ancipiti; precari-arn affinnantes hanc fententiam; quianufpiam in fcripturis, pracipue in

per-

# (?s■) *pertexenda certa aliqua ac ftricTaGene»alogiaSandTiDeihominesconfveveruntfubftituere nepote omiflo fiiio. & fi ielalicubi fadTurn reperiatur, omifia ta«-men illa perfona, aho loco- fupple-turb Prseter Caleb 1. Cron.4, 1. a-liud Gomaro non efi exemplum, quodobverrat; & ibi tarnen, nee continuamquandam conrexi GoneaSogiam, re-fponder D.D. calovius j cum multi in-termedii omittantur. nee exadTam an-norum fupputationem inftitui, & ex-pletur omnino in eodem ftbro perfo-na praetermifta c. 11, 50. cainan v. in-accurata Genealogia a Moie fuppura-taprorfus orniftitur, nee alicubi a Mo-fe;nec a fcriptore chronicorum us~qnam ejus repetitnr mentio. Deindeconrra Gomarumfic argumentari pos*-fumus:qnemadmodum alii genera»runr; ita quoqve generavit Arphaxad;.quia nihi! praxipui deeo,ejusque no-tarur generarione : at aSii Patriareha".genuerunt omnes ipfi & immediate»

E 2 &

£ (36 ) s?& nonfamenperalios&mediare. Er-go Arphaxad quoq; in enndem mo-dum genuit Salam; non medianre cai-nane: fed imroediare. Iraque fi Mofiinnoruiffet camanem inrerArph: &Salam intermedium fuiffe, cum hocloco non omififier; neque brevifariscaufa ; ut duas conftitueret generano-num decades, quod contra Melch:Can. Martinum Delrio &c. noramus;nam Lucas brevitati magis,quam Mo«fes in hac GeneaSogica recenfione ftu-duit, & tamen Cainanem inferrum vi-demus. Demde inftiturum Mofis hieiiiir, perfedTam omnibus numeris &abfoluram Adami & poftsrorum ejusGtmealogiam & cerram annorum fe«riem, ob caiculi facri inregriratem " adcerrum usqve inrer vallum exfequi; idin chronicis non fif. Nec cum ex-punxifler ob grande aiiquod ejus pec-carum, ut fentir Aug. Torniell. namfupponiturgraristanrum,taieejuspec-catum : fed non probatur. fi iilum Mo-

fes

37fes ob grande ahquod ejus peccatumnegligendum cenfuit, uriqve in ean-dem fentenriam confenfiffet meriroLucas, qui &que divmus ac ©»'-Ti-hvs-^ fcriptor acMofes. Fundamen*turn itriQve folidum,&conjedTurarunr.expers, fternere pottftnemo.undehie *fit denvatus Cainan. Qui hie ioci adrevelarionem extraordinariarn figi-unr, vel ad traditiones , vei ad hifto-rias, vei ad iibros facros deperdiros :iili vt minffime ioquamur, ignoturnper a?qve ignotum probanr; vtl fup-ponunt gratis ea, gus foiidis rafioni-bus probanda erant; qualia fünf: No-men cainan a Sp. SandTo aliquandofuiffe revelatum : fuifte revelatum in-rerpreribus potius, quam amanuenfiSp. S. Mofi : rraditionem ejusmodifide dignamunqvamexritifle : iibros

facros aliquos inrercidifle , quibusno-men iilud infcriptum fuerit, & quasid genus funt aliqu

§. 111.

" (?8 )" §

$. 111.Tertio loco diluenda venif Lyra-

ni explicatio de cainane collaterali,Ha"-c itidem haufta eft ex meris con»jedTtiris. Et cur? Uni Salae cluo aflif-

tfnaotur patres, non item reliqnis?Sa-tis fuiffet Saias Patrem naruraiem,-£--qve ac aliorumrefcrri. Prsrereacai»nan hie & in Luca, & in Lxx,non vitrater Salastfed vt Parer ejusevidenterproducifur. cvi robur addar. tran-ilatio Syra voces % k-AAv exponensprr Wb "Q fil&ts Catnan, permdeut C2£-teras antecedentes & confequenres o-rrmes reddidir; folum ultiroo gradulS©eS excepto, übi fubftituiturN"f*V>N ?D"1qui ex Deo. Tandem quid iacit adftemroa gentalogicum Chrifti,five Sa-lae fratrem; Cive ejus Patrem legalem;five Arphaxadi filium legaitm recen-fere : commifcere autern cnwfgradtbus dire--Bts fine uii'. difirmine ejusm.di coUateraks,Vitiofum efi & '<A\o7rov,,

§ IVQuartarn eamquc ukirnam con-

fti-

39"ftituunt Phalangem Venj Beda, Addoviennenfis, Auguftinus Sreuchus,Thomas Cajeranus, Gilberfus Gene-brarbus& pauci alii,qui nodum huncfelicius folvi non poffe arbitrantur,quam fi dicamus Lucarn.in re nonrnagni momenti ukro fecutum fuiffeerrorem lxx. Tametfi v. plana vide-atur hase folutio & facilis; magnis fa-men periculis obnoxia eft: urgere vi-delicer Lucara, roajorem habuiffe fa-mae, guam veritatisrarionem;aur quodimpiiflimum eft; errorem hominumdudTui praetuiiffe fpiritus fancTi, namomnis ab erroredifTeofus honeftus eft,omnis confenfus inhoneftus, Prae-ftar feroper veritatem fequi, guam ju-dicia huraana; nec confukum ulli, roi-nus facro fcriprori,ad errorem diver-rere erranris, erroris, vel audToremefle, yei faudTorem ; licet aliquod inderedundare videatur commodi; namnon funt facienda mala ut inde eveni-ant bona. "Si hanc aperuiflet rimam,

Lv-

40Lucss, periclitaretur qmnino valde Evan-gejii aucloriras ac purita';. Ef prajgnantif*fitnam arriperent profstu & inconftabtfs»,caviliandi " & pii dubitandi, caufam : an ve.re diclum «juici ; an vero accommodate .tan-tutn cd ceroporum & hwminum rationem^Er Luc^s vt vitaret fcandalum scceptumpet accidcns, fcandalum ukro dedifTet Le»cftori; per di(Tcnfn(n fuum aMofe & ventatc,

bt vitaret fcandaium Hellcniftarurn , obje-ciffct fc fcandaiis judatorum , Lucarn cum'hebraeo texcu confercntium ; roticjtie Eccle-fiae crucem fixifiet. Pr^ftat itaque culpamhanc in librarsos derivare, & homines erro»ribus obnoxios; & non in Cpirit, fandum:vel Amanuenfem ejus Lucarn. Cvi licetThefi multsobtendantur rationes, fixatamcnmartebit & rata. Hie pedem figeredecretum.PageHas a. has 1-vicu'as boni confulat Le. ■

fior Benevolos, quasampliores quidem 3c ni»tidsores meruillet maceriei nobilitas ; Verumtemporis anguftia facros inter labores con-

tinuos, ac fors liuul afpcra, nun«qoam non rei iiterarue, rcoram iri-

jicicns, pienioresdcnegavit,