Journal of Thailand Protected Area
-
Upload
yah2527 -
Category
Environment
-
view
52 -
download
14
Transcript of Journal of Thailand Protected Area
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
1สานกอทยานแหงชาต
Journal of Thailand Protected Area
มกราคม-ธนวาคม 2560ISSN 2408-0977จานวน 1,000 เลม
ทปรกษา
ธญญา เนตธรรมกล
อานวยการ
ดร. ทรงธรรม สขสวางกนตนนท ผวสอาด
บรรณาธการ
หทยรตน นกล
กองบรรณาธการ
ศศพทน สวรรณมระ ผกาวด ตยเจรญ ณฐธยาน ศรบญเรอง สปราณ กองทพ วชระ สาล กมลวรรณ กฤตสมพนธ
พมพท ไอเดย สแควร
411/108 จรญสนทวงศ 33 แขวงบางขนศร เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700โทรศพท 0 2412 5493, 090 937 8730 โทรสาร 0 2866 7576E-mail: [email protected]
www2.dnp.go.th/dnpii/
ปก
อทยานแหงชาตดอยอนทนนท สวนจดการทองเทยวและนนทนาการ
2 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช มภารกจหลกสาคญ ไดแก การอนรกษ คมครอง
ฟนฟทรพยากรปาไมและสตวปา ตลอดจนวจย พฒนา ใหบรการดานวชาการ บรหารจดการทรพยากรปาไม
และสตวปา โดยกระบวนการมสวนรวมบนพนฐานเทคโนโลยทเหมาะสม และสงเสรมการใชประโยชนจาก
ทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและยงยน ภายใตพนทอนรกษ ไดแก อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตวปา
เขตหามลาสตวปา สวนรกขชาต และสวนพฤกษศาสตร โดยมกลยทธทเกยวของกบงานดานการอนรกษทรพยากร
ไดแก การอนรกษและฟนฟทรพยากรปาไมและสตวปา โดยการปองกนรกษาพนทปาอนรกษใหคงความอดมสมบรณ
ฟนฟปาอนรกษทเสอมโทรมใหกลบคนเปนสภาพปาทสมบรณ อนรกษพนธสตวปาใหคงความหลากหลายทาง
ชวภาพ พฒนากระบวนการมสวนรวมในการบรหารจดการปาไมและสตวปา และนาเทคโนโลยและสารสนเทศ
มาใชในการจดการพฒนาศกยภาพแหลงทองเทยวอทยานแหงชาต ใหความรความเขาใจ และกระตนจตสานก
ในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตแกนกทองเทยว อนรกษและฟนฟทรพยากรทางทะเลและชายฝงในพนท
อทยานแหงชาตทางทะเล พรอมสรางมาตรการฟนฟทรพยากรทางทะเล รวมถงการเตรยมความพรอมในการ
รองรบและปรบตวตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศ
ดงนน มความจาเปนอยางยงทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จะตองดาเนนการใชขอมล
ดานวชาการสมยใหมมาสนบสนนการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต โดยอาศยนวตกรรมทเปนมาตรฐาน
และแนวทางปฏบตทเหมาะสม สอดคลองกบวตถประสงคของการจดการพนท ซงสานกอทยานแหงชาตจะตองรบ
ดาเนนการ เพอใหสอดรบกบการดาเนนการของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ในยคประเทศไทย
4.0 ตามนโยบายรฐบาลดวย
ทายน ขอแสดงความยนดกบสานกอทยานแหงชาตทไดจดทาวารสารวชาการ “Journal of Thailand
Protected Area Volume 2” ทไดจากการศกษาของศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต 5 แหง
และศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเล 3 แหงททางานครอบคลมพนทคมครองทเปนอทยานแหงชาต
ทวประเทศ และหวงวาคงเปนประโยชนกบผบรหารของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชระดบพนท
และหวหนาหนวยงานทเกยวของทจะนาไปใชประโยชนในการจดการอทยานแหงชาตและพนทคมครองอนๆ
ทอยภายใตการบรหารจดการของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชตอไป
นายธญญา เนตธรรมกล
อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
สงหาคม 2560
คาปรารภ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
3สานกอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาตของไทยนบไดวาเปนหนงในระบบการจดการพนทคมครองทมขนาดใหญแหงหนง
ของโลกเมอเทยบสดสวนพนทคมครองตอพนทของประเทศ นอกจากน รฐบาลยงมแผนทจะประกาศเพมพนท
คมครองของไทยขนอกเปนรอยละ 25 ของพนทประเทศในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12
อยางไรกด เปนทประจกษวาความกาวหนาในการพฒนาประเทศของไทยในชวงระยะหลายทศวรรษทผานมา
ยงสงผลใหเกดการทาลายระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาต พนทปาไม พนทชายฝง และพนทชมนาหลายแหง
สภาพแวดลอมธรรมชาตถกแทนทดวยการพฒนาระบบโครงสรางสาธารณปโภคหลากหลายประเภท การพฒนา
เศรษฐกจมกถกจดใหมลาดบความสาคญเหนอกวาการอนรกษอยเสมอ ดงนน อทยานแหงชาตและพนท
คมครองอนๆ จงถอเปนฐานทมนสาคญสดทายของระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาตอนสาคญยงของประเทศไทย
รฐบาลปจจบนกาลงปรบปรงพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา และพระราชบญญตอทยาน
แหงชาต การบรหารจดการพนทคมครองทงหมดเปนความรบผดชอบของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
อยภายใตการบรหารจดการของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดงนน การสรางความตระหนกถง
ความสาคญของการปกปองพนทคมครองเพออนรกษความสมบรณของระบบนเวศในอทยานแหงชาตตางๆ
ของประเทศเปนหนาททสาคญของสานกอทยานแหงชาต นอกจากน ทงรฐบาลและประชาชนคนไทยเรมตระหนกวา
อทยานแหงชาตเปนสมบตอนลาคาของประเทศ ทงในดานการอนรกษพนธพช สตวปา และระบบนเวศทงระบบ
รวมทงเปนแหลงบรการทางนเวศใหแกประชาชนและภาคธรกจในการดารงรกษาศกยภาพในการพฒนาเศรษฐกจ
และสงคมของประเทศ และวถชวตของผคนนบลานในชนบท สานกอทยานแหงชาต ไดจดตงหนวยงานขนสาหรบ
ดาเนนการจดการอทยานแหงชาตใหยงยนและเปนสากล เพอรองรบนโยบายประเทศไทย 4.0 ของรฐบาล
และการเปลยนแปลงตางๆ ทจะเกดขน โดยไดจดทาโครงการ Smart National Park 4.0 ตามนโยบายของ
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช มการจดตงศนยเฝาระวงภยคกคามพนทอทยานแหงชาตเพอรองรบ
แผนการปฏรป 20 ปประเทศของรฐบาล นาไปสเปาหมายในการจดการอทยานแหงชาตอยางยงยน โดยอาศย
ขอมลวชาการจากศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต 5 แหง และศนยปฏบตการอทยานแหงชาต
ทางทะเล 3 แหงททางานครอบคลมพนทคมครองทเปนอทยานแหงชาตทวประเทศ ไดผลตผลงานวจยดานตางๆ
ทเกยวของกบการจดการอทยานแหงชาต โดยมงานวจยหลายเรองทสามารถนาไปประยกตใชในการบรหารจดการ
พนทคมครองของประเทศไดเปนอยางด
สานกอทยานแหงชาต จงไดจดทาวารสารเลมนเพอนาเสนอแนวคดใหมๆ และเสนอผลการศกษาวจย
ทเปนประโยชนกบการจดการอทยานแหงชาตและพนทคมครองของประเทศไทย เพอใชเปนขอมลพนฐาน
ทางวชาการทนาไปสการจดการอทยานแหงชาตและพนทคมครองอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพในอนาคต
ดร. ทรงธรรม สขสวาง
ผอานวยการสานกอทยานแหงชาต
สงหาคม 2560
คานา
ทางวชาการทนาไปสการจดการอทยานแหงชาตและพนทคมครองอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพในอนาคต
ดร. ทรงธรรม สขสวาง
4 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สารบญ
สงสาคญเรงดวนสาหรบการสรางเสรมศกยภาพของบคลากรในการจดการอทยานแหงชาตCapacity Building for National Park Management
การเปลยนแปลงพนทปาไมในอทยานแหงชาตทบลาน ภายหลงการขนทะเบยนมรดกโลกThe Forest Area Change in Thap Lan National Park after World Heritage Inscription
การตดตามการฟนตวและแนวทางการจดการปะการงภายหลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวในอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนMonitoring the Recovery and Management of Coral Reef after Bleaching in Mu Ko Similan Marine National Park
สภาพทวไปดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การมสวนรวม ทศนคต และการพงพงทรพยากรของชมชนทอาศยอยบรเวณพนทโครงการกอสรางเขอนแมวงกSocio – economic, Culture, Participation, Attitude and Non – Timber Forest Product Utilization of Community near Mae Wong Dam Project
ความหลากชนดและการแพรกระจายของหญาทะเล บรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง จงหวดตรงSpecies Diversity and Distribution of Seagrasses at Mu Ko Libong Non - Hunting Area
การเปรยบเทยบโครงสรางและองคประกอบชนดพนธไมในปาดบชนภาคใตฝงตะวนตกของประเทศไทยComparison on Structure and Species Composition of Moist Evergreen Forest in Western Peninsula, Thailand
ความหลากหลายทางชวภาพของทรพยากรทางทะเลอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง จงหวดสราษฎรธานMarine Biodiversity in Angthong Marine National Park, Surat Thani
ผลกระทบของปศสตวตอทรพยากรปาไมและสตวปาในอทยานแหงชาตปางสดา Impact of Cattle Grazing on Forest and Wildlife Resources in Pang Sida National Park
กตตกรรมประกาศ
23
5
39
53
69
85
119
135
150
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
5สานกอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต4.0
6 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สงสาคญเรงดวนสาหรบการสรางเสรมศกยภาพ
ของบคลากรในการจดการอทยานแหงชาต
Capacity Building for National Park Management
ประเดนสาคญ
- กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชม
หนาทรบผดชอบในการรกษาความหลากหลายทางชวภาพ
ของประเทศไทย และสรางความเชอมนวาพนททมความสมบรณ
ทางชววทยาจะไดรบการจดการทด งานนตองอาศยทกษะ
หลายดานซงบางอยางกเปนทกษะใหม
- สานกอทยานแหงชาตกาลงดาเนนการปฏรป
อทยานแหงชาตส “อทยานแหงชาต 4.0” เปนการใชนวตกรรม
ขบเคลอนอทยานแหงชาตเพอชวยในการพฒนาเศรษฐกจ
และสงคมของประเทศอยางมเสถยรภาพ เพอใหอทยานแหงชาต
ไดรบการฟนฟ อนรกษ จดการอยางยงยน รวมทงประชาชน
มสวนรวมในการจดการ เปนอทยานแหงชาตคารบอนตา
มการจดการการทองเทยวแบบไรของเสย มการสรางมลคาเพม
ดานการทองเทยว มการใชพนทปาไมเพอเพมปจจยการผลต
แบบยงชพ ดงนน การปฏรปส “อทยานแหงชาต 4.0” จาเปน
ตองสรางเสรมศกยภาพของบคลากรเปนการเรงดวน
- การลงทนในการสรางเสรมศกยภาพนนพสจน
ใหเหนถงความคมคาไดจากการมเจาหนาททจงรกภกดและ
มประสทธภาพ ทงนจาเปนตองมโครงสรางทางอาชพและการ
จางงานทมนคงมากกวาการใชเจาหนาทชวคราวเปนหลก
นอกจากนเจาหนาทควรมเครองมอในการทางานอยางครบครน
และผทไดรบมอบหมายในการปองกนการลกลอบตดไมหรอ
ลาสตวกควรไดรบการสนบสนนดานเครองมอทพรอมเทยบเทากบ
ดร. ทรงธรรม สขสวาง
ผอานวยการสานกอทยานแหงชาต
Professor JEFFREY A. McNEELY
ผเชยวชาญดานการจดการพนทคมครอง
ผลกลอบเปนอยางนอย นอกจากนเจาหนาทดงกลาวยงควร
ไดรบการประกนชวตเพอเพมความมนใจในการปฏบตงานทม
ความเสยง
- โปรแกรมการฝกอบรมในปจจบนมความ
จาเปนตองไดรบการปรบเพมรายละเอยดในหลายหลกสตร
เพอมงพฒนาบคลากรในแตละระดบ โดยครอบคลมเรองตาง ๆ
เชน การวางแผนการบรหารจดการ การบรหารจดการอทยาน
แหงชาตแบบ Single Command การประเมนประสทธภาพ
ของการบรหารจดการ และการบรหารจดการเชงระบบนเวศ
- กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ควรสรางเสรมศกยภาพในการใชนวตกรรมเพอการบรหารจดการ
อทยานแหงชาต รวมทงเร องระบบสารสนเทศภมศาสตร
การรวมมอกบภาคเอกชน การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
กบอทยานแหงชาต เศรษฐกจของอทยานแหงชาต และการ
สอสารถงคณคาของอทยานแหงชาตใหกบสาธารณชน
- การสรางการสนบสนนอทยานแหงชาตของ
ประเทศไทยในวงกวางนนจาเปนตองสรางความเขาใจเกยวกบ
อทยานแหงชาตใหกบภาคสวนตางๆ ของสงคมไทยเพอให
ตระหนกถงประเดนปญหาทมความเกยวของ โดยใชชองทาง
ทหลากหลายในการเขาถงกลมตางๆ ตงแตกลมอนรกษอสระ
ไปจนถงกลมนกศกษามหาวทยาลย องคการปกครองสวนทองถน
และองคกรภาคเอกชน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
7สานกอทยานแหงชาต
บทนา
เกอบรอยละ 25 ของพนดน รวมถงกวารอยละ 8 ของพนททางทะเลในประเทศไทยอยภายใตความรบผดชอบของ
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ซงกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชจาเปนตองสรางความมนใจวามศกยภาพ
เพยงพอทจะสามารถสนองหนาทความรบผดชอบตอคนรนปจจบนและรนตอๆไปได สงนไมใชเรองนาแปลกใจ สานกอทยาน
แหงชาตจะรวมงานกบหนวยเสรมสรางศกยภาพของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ในการพฒนาวธการสรางเสรม
ศกยภาพเพอการดาเนนการตามแผนการจดการพนทคมครองของประเทศไทย โดยพฒนาจากวธทกรมอทยานแหงชาต สตวปา
และพนธพชใชอยเดมในการสรางเสรมศกยภาพ และจะเสนอใหมการเพมองคประกอบอนๆ เพอพจารณาดวย
ภารกจพนฐานของการจดการอทยานแหงชาตนนเปนทรจกกนดอยแลว (Appleton, et al., 2003; Hough, 2006)
ขอพจารณาโดยละเอยดในการสรางเสรมศกยภาพสาหรบแผนการจดการจาเปนตองครอบคลมทกษะในทกๆ ดาน ไดแก การบรหาร
ทรพยากรทางการเงนและกายภาพ การบรหารทรพยากรมนษย การตดตอสอสาร เทคโนโลยและขอมลขาวสาร การพฒนาและ
บรหารจดการโครงการ ทกษะภาคสนาม การปองกนการลกลอบลาสตว การประเมนทรพยากรธรรมชาต การบรหารจดการ
การอนรกษระบบนเวศ แหลงทอยอาศยและชนดพนธ การประเมนทางสงคม เศรษฐกจและวฒนธรรม การพฒนาอยางยงยนและ
ชมชนตางๆ นโยบาย การวางแผนและการบรหารจดการอทยานแหงชาต การบรหารในแตละพนท การบงคบใชกฎหมาย กจกรรม
นนทนาการและการทองเทยว ตลอดจนการเพมความตระหนกร การศกษา และการประชาสมพนธ
ในการพฒนาอทยานแหงชาตยคใหม ไดชใหเหนวาการใชนวตกรรมในการบรหารจดการอทยานแหงชาตมความจาเปน
ตองอาศยแนวทางใหมๆ ทงจากเจาหนาทของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และบคคลอนๆ ทตองการเปนผสนบสนน
ดร.ทรงธรรม สขสวาง
ผอานวยการสานกอทยานแหงชาต
8 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
อทยานแหงชาต
โดยพนฐานแลว การบรหารจดการพนททมความ
อดมสมบรณสงสดในประเทศ การใชวธการทางชวภาพเพอชวย
ในการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอม และการ
รกษาสภาพความสมบรณทางชววทยาของระบบนเวศใน
ประเทศเปนเรองทหนกเกนความรบผดชอบสาหรบกรมใด
เพยงกรมหนง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชได
ลงทนครงสาคญในการสรางศกยภาพดานการจดการ โดยไดรบ
การสนบสนนจากหนวยงานตางๆ หลายแหง เชน มลนธฟรแลนด
ทสนบสนนการตอตานลกลอบลาสตว สมาคมอนรกษสตวปา
(WCS) และองคการกองทนสตวปาโลกสากล (WWF) ทสนบสนน
การลาดตระเวนเชงคณภาพ มลนธอมตะทสนบสนนการประสาน
การจดการอทยานแหงชาตในรปแบบอทยานพอทยานนอง
สานกงานพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) และกองทน
สงแวดลอมโลก (GEF) ทสนบสนนการเรงเสรมความยงยนของ
การจดการพนทคมครอง แตกยงไมเพยงพอสาหรบความตองการ
ในการจดการอทยานแหงชาตในยคปจจบนProfessor Jeffrey A. McNeely
ผเชยวชาญดานการจดการพนทคมครอง
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
9สานกอทยานแหงชาต
ขอจากดเบองตนบางประการในการสรางเสรม
ศกยภาพบคลากรในระยะยาว
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชมความ
พยายามในการสรางเสรมศกยภาพบคลากรในทกระดบตงแต
ผควบคมพนทคอหวหนาอทยานแหงชาตไปจนถงเจาหนาท
พทกษปา ผลทไดจากการลงทนทางดานบคลากรนควรคงอย
ในระยะยาว แตกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
กลบตองเผชญกบปญหาเนองจากมบคลากรจานวนมากทเปน
ลกจางชวคราวและมกมองหาโอกาสการยายงานไปยงทอนๆในขณะทบคลากรชวคราวจานวนหนงมความจงรกภกดตออทยานแหงชาตทตนทางานอย แตความภกดนนไมสามารถคงอยไปตลอด หากคนเหลานไมไดรบการรบรองอนาคตทมนคงเมอพจารณาใหชดเจนขนจะพบวาปญหาดงกลาวไมใชเรองทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชจะสามารถแกไขไดดวยตนเอง แตเปนเรองทควรไดรบความสนใจจากนโยบายระดบสง ประเดนนควรมการเนนยาโดยคาดหวงวาจะไดรบ
การแกไขในระดบทเหมาะสม
ปญหาอกสวนหนงคอ การทเจาหนาทพทกษปา
จานวนมากซงมความสามารถในการปฏบตการปองกน
การลกลอบตดไมและลาสตวนนไมสามารถกาวขนมาเปน
บคลากรประจาได เนองจากคนเหลานมระดบการศกษา
ไมผานเกณฑขนตาทกาหนดไวสาหรบขาราชการพลเรอน
แตวาประสบการณในการปฏบตงานจรงของเจาหนาทเหลาน
ทไดเรยนรในระหวางการเตบโตในระบบนเวศปานนเปนสงท
ไมสามารถสอนกนไดในโรงเรยนเชนกน ประเดนนจงเปน
ประเดนทควรกลาวถง ดวยความคาดหวงวาจะมวธแกปญหา
ทเหมาะสมได
อกองคประกอบหนงทจะชวยรกษาบคลากรทม
ประสบการณไวคอ การใหการสนบสนนทนอกเหนอไปจาก
คาจางรายเดอนทไดรบ ซงหมายถงการมโครงสรางทางอาชพ
ทมโอกาสในการกาวหนาทเหมาะสมเชนเดยวกบทหาร ตารวจ
หรอคร นอกจากน เจาหนาทเหลานนควรไดรบการสนบสนน
เครองมอทจาเปนสาหรบการปฏบตงาน เชน ชดเครองแบบ
อปกรณภาคสนาม เครองมอตดตอสอสาร และอาวธพกพา
สาหรบเจาหนาทพทกษปาทมประสทธภาพเพยงพอสาหรบ
รบมอกบผบกรก เปนตน ทงน เจาหนาทพทกษปายงสมควร
ไดรบการรบประกนสขภาพและชวตโดยเฉพาะอยางยง
เมอตองปฏบตภารกจทมความเสยง ซงทกลาวมานเปนเรองท
เขาใจไดและผมอานาจตดสนใจควรรบทราบ
ในอทยานแหงชาตบางแหง ผควบคมดแลไดใหการ
สนบสนนในเรองเหลานดวยตนเอง แตวธการนไมใชแนวทาง
การแกปญหาทยงยน เนองจากการพฒนาและรกษาเจาหนาท
10 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
นนจาเปนตองมการดาเนนการอยางจรงจงในระยะยาวและ
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จะตองสนบสนน
อยางจรงจง
หนวยเสรมสรางศกยภาพบคลากรของสานก
อทยานแหงชาตไดมความพยายามอยางมากในการจด
หลกสตรฝกอบรมโดยไดรบการสนบสนนจากหลายแหลง
ซงการฝกอบรมมงเนนในหวขอทมความสาคญเรงดวน ไดแก
การบรหารจดการนกทองเทยว การลาดตระเวนเชงคณภาพ
การทางานรวมกบคายเยาวชน เทคนคการดนก การพฒนา
ประสทธภาพการทางานของเจาหนาทดแลอทยานแหงชาต
เทคนคการตดตอสอสาร การวางแผนเชงพนท การออกแบบ
เสนทางศกษาธรรมชาต เปนตน หวขอเหลานเปนหวขอทม
ความจาเปนทงสน แตการจดหลกสตรเหลานดเหมอนจะเปน
ไปในลกษณะของการอบรมแบบไมไดเปนเฉพาะกลมแตเปน
การอบรมทวไป ซง Dearden and Tanakanjana (2012)
ไดใหขอเสนอแนะวากรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
“ตองสรางความมนใจวา มหลกสตรทมเนอหาครอบคลมและ
เหมาะสมในการจดฝกอบรมสาหรบทกระดบ โดยใชประโยชน
จากสงทมอยในแหลงออนไลนตางๆ เชน องคการระหวาง
ประเทศเพอการอนรกษธรรมชาต (IUCN) และอนสญญา
วาดวยความหลากหลายทางชวภาพ เปนตน”
ขอเสนอแนะนเปนขอเสนอทด แมวาแหลงออนไลน
เหลานควรจะมการแปลใหเปนภาษาไทยและปรบใหมความ
สอดคลองกบบรบทของไทย การสรางเสรมศกยภาพของ
บคลากรในกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ทควร
ดาเนนการ ไดแก
ทกษะในการจดทาแผนการจดการอทยานแหงชาต
จากการสงเกต พบวาแผนดานการจดการของแตละ
พนทนนไดเคยจดทาขนภายใตสญญากบมหาวทยาลย บรษท
สงสาคญเรงดวนสาหรบการสงเสรม
ศกยภาพบคลากรในรปแบบทมอยแลว
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
11สานกอทยานแหงชาต
ทปรกษา และองคกรอนรกษอสระ ซงกมขอดในบางประการ
แตมขอโตแยงวา แผนดานการจดการจะถกนาไปปฏบตมากขน
หากเจาหนาทระดบอาวโสของพนทไดมสวนรวมอยางจรงจง
ในการเตรยมแผนการจดการและกาหนดลาดบความสาคญ
เรงดวนของกจกรรมตางๆ ทงน อาจจะตองมการเสรมสราง
ศกยภาพใหกบเจาหนาทระดบอาวโส ซงสามารถดาเนนการ
โดยเปนสวนหนงของกระบวนการวางแผนดานการจดการได
และหลงจากนนเจาหนาทของพนทจะตองเขามามบทบาท
สาคญในการเตรยมการสาหรบการจดทาแผนการจดการพนท
อทยานแหงชาต
ทกษะในการจดการอทยานแหงชาตแบบบรณาการ
การจดการอทยานแหงชาตแบบบรณาการ เปนเรอง
พนฐานทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เขามาดแล
เพอพฒนาประสทธภาพของการบรหารจดการอทยานแหงชาต
แตความคดรเรมนมความจาเปนตองอาศยความรวมมอจาก
หลายหนวยงานซงอาจจะดาเนนการไดยาก หรอยงไมได ดาเนนการอยางเตมศกยภาพ การสรางศกยภาพในการบรหาร
จดการพนทแบบบรณาการเหลานสามารถเรมโดยการ
เรยกประชมเจาหนาทอาวโสของแตละพนทเพออภปราย
ถงปญหาและกาหนดแนวทางในการตอบสนองทคดวา
เปนประโยชน ซงจะนาไปสแผนการทางานโดยละเอยดสาหรบ
พนทอทยานแหงชาตนนๆ ทงนควรมการเตรยมการสาหรบ
การสงเกตการณ ประเมนผล และตอเนองไปยงการปรบปรง
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชควรใหความสาคญ
เรงดวนในการสนบสนนการดาเนนการเชนน โดยอาจจะเรมตน
จากโครงการนารองในอทยานแหงชาตบางแหง
ทกษะในการประเมนประสทธภาพในการจดการพนท
อทยานแหงชาต
อทยานแหงชาตหลายแหงไดมการใช “เครองมอ
การประเมนประสทธภาพการจดการพนท ค มครอง”
(Management Effectiveness Tracking Tool หรอ METT)
(www2.dnp.go.th/dnpii) ซงพฒนาขนโดยธนาคารโลก
และองคการกองทนสตวปาโลก (Stolton, et al., 2007)
นอกจากน อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ
ยงไดจดเตรยม “ฐานขอมลประสทธภาพการจดการอทยาน
12 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
แหงชาตและพนทคมครอง” และนามาใชในเวบไซตบางแหงภายใต
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช (www.cbd.int/
protected-old/PAME.shtml) และไดมการประเมน
ประสทธภาพในการจดการอทยานแหงชาตทางทะเล
และชายฝงในประเทศไทยโดยใชเทคนคน เชนเดยวกน
(Hockings, et al., 2012) แตแนวทางทมประโยชนนยงไมถก
นาไปใชอยางเตมศกยภาพ จงสมควรมการสรางศกยภาพ
บคลากรซงเหนถงคณคาเหลานและผนวกเขาสระบบการ
จดการในระดบองคกรของกรมอทยานแหงชาต สตวปา
และพนธพช ซงกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
อาจใช METT เปนตนแบบในการจดทาเครองมอตดตามของ
ตนเองโดยออกแบบใหเหมาะสมกบสภาวะของประเทศ และ
อาจเตรยมเครองมอนสาหรบอทยานแหงชาตทางทะเล
เนองจากมความแตกตางจากอทยานแหงชาตทางบก (Hock-
ings, et al., 2012)
ทกษะความรในการจดการเชงระบบนเวศในอทยานแหงชาต
อาจกลาวไดวาเจาหนาทของกรมอทยานแหงชาต
สตวปา และพนธพชจานวนมากเปนผมทกษะความรในดาน
การบรหารจดการระบบนเวศดมากอยแลวโดยดจากประวต
การทางานเกยวกบปาไม แตจะมเจาหนาทเพยงสวนนอยทม
ความรเกยวกบแนวทางการจดการเชงระบบนเวศสมยใหม
ซงรวมไปถงการรบมอกบการรกรานของชนดพนธตางถน
การออกแบบทางเชอมสาหรบสตวปาอยางเหมาะสม การรบร
ถงปญหาการเกดโรคตดตอจากสตวสคน (zoonotic diseases)
รายละเอยดการฟนฟระบบนเวศ บทบาทหนาทของผทอาศย
ในพนท การรบรถงแนวทางการศกษาในยคปจจบน เชน
การศกษาทนทางธรรมชาต การศกษาปรมาณนาทา ปรมาณ
คารบอน เปนตน ซงประเดนเหลานสามารถปรบปรงไดโดย
การใหขอมลผานการฝกอบรมโดยนกวชาการผเชยวชาญ
เฉพาะดาน ควบคไปกบเจาหนาทกรมอทยานแหงชาต สตวปา
และพนธพช ซงมความรในหวขอตางๆ ดงกลาว
การดาเนนการแผนระบบพนทคมครองสาหรบ
อทยานแหงชาตในประเทศไทยนนจาเปนตองมนวตกรรม
ใหมดงทไดกลาวไว จาเปนจะตองมการสรางเสรมศกยภาพ
บางอยางเพอใหภารกจตางๆ สามารถดาเนนไปได ซงอาจจะ
ตองการเจาหนาทใหมๆ ทตางไปจากเดม พรอมกบแนวทางใหม
ของรปแบบการฝกอบรม
สงสาคญเรงดวนสาหรบการสงเสรม
ศกยภาพบคลากรในรปแบบใหม
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
13สานกอทยานแหงชาต
ความเชยวชาญดานระบบสารสนเทศภมศาสตร
อทยานแหงชาตจะตองนาเสนอเกยวกบความมงมน
ในการใชเทคโนโลยสารสนเทศภมศาสตรสมยใหมเพอ
ตอบสนองความตองการในการทางานของกรมอทยานแหงชาต
สตวปา และพนธพช ไมวาจะโดยการเปดรบเจาหนาททผาน
การฝกฝนมาเปนอยางด การสรางศกยภาพของเจาหนาททม
อยเดม ตลอดจนการทาสญญาจางสาหรบงานบางชนเพอใช
ความเชยวชาญจากหนวยงานภายนอก ทงนการผสมผสาน
ระหวางทางเลอกเหลานนาจะเปนการเหมาะสมทสด
ความเชยวชาญดานการทางานรวมกบชมชนทองถน
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชกาลง
มองหาหนทางพฒนาศกยภาพในดานน แตจาเปนตองมความ
เชยวชาญเพมเตมในดานสงคมวทยา มานษยวทยา การพฒนา
ชนบท การจดระเบยบชมชน ประชากรศาสตรและอนๆ สงเกต
ไดวาความพยายามในการพฒนาความสมพนธระหวาง
ประชาชนกบอทยานแหงชาตทประสบความสาเรจทสดนน
เปนผลมาจากการดาเนนการโดยองคกรพฒนาเอกชน เชน
สมาคมพฒนาประชากรและชมชน มลนธสบ นาคะเสถยร
กลม power of กยบร มลนธไทยรกษปา สมาคมอนรกษปา
ตะวนออก เปนตน องคกรเหลานจงเปนแหลงความเชยวชาญ
ทนาจะใชใหเปนประโยชนได
ความเชยวชาญดานการทางานรวมกบภาคเอกชน
บทบาททเปนไปไดของภาคเอกชนในการสนบสนน
วตถประสงคของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ไดชใหเหนถงปญหาบางประการทควรไดรบการแกไข ความ
เชยวชาญในการทางานรวมกบภาคเอกชนอาจหาไดจากผท
ผานการฝกอบรมจากโรงเรยนธรกจ และโดยเฉพาะอยางยง
ผทมประสบการณในการทางานกบธรกจภาคเอกชน ซงนบเปน
สงททาทายเนองจากโดยปกตแลวภาคเอกชนจะใหเงนเดอน
ไดมากกวาทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชเสนอ
แตกมความเปนไปไดทจะโนมนาวเจาหนาทซงเกษยณจาก
องคกรธรกจมารวมงานกบกรมอทยานแหงชาต สตวปา และ
พนธพช โดยอาจเปนในลกษณะของอาสาสมครหรอทปรกษา
ซงการจดการเชนนกมตวอยางทประสบความสาเรจใหเหนได
จากองคกรอนๆ
ความเชยวชาญดานเศรษฐศาสตรของอทยานแหงชาต
มมมมองทางเศรษฐศาสตรหลายประการทมสวน
ชวยเพมประสทธภาพในการบรหารจดการอทยานแหงชาตได
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชสามารถไดรบ
ประโยชนจากการมผ เชยวชาญภายในองคกรซงมความ
เชยวชาญในดานเศรษฐศาสตรทรพยากร ซงจะชวยในการ
วางแผนการบรหารจดการ การประเมนการบรการของระบบ
14 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
นเวศในทางเศรษฐศาสตร สรางความเขมแขงในการขอ
งบประมาณสาหรบกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
พฒนาเนอหาในขอเสนอโครงการ ชวยเหลอในจดทาการประเมน
ความยงยนทางการเงนเพอการจดการพนทคมครองของ UNDP
(UNDP Financial Sustainability Scorecard for National
Systems of Protected Areas) และอนๆ นอกจากน
ยงจะเปนสงทดหากมการเชญนกวชาการเศรษฐศาสตรมาจด
หลกสตรฝกอบรมตางๆ ซงอยางนอยจะชวยสรางความเขาใจ
ในระดบพนฐานเกยวกบเศรษฐศาสตรดานทรพยากรใหกบ
เจาหนาทอาวโสของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ความเชยวชาญดานมมมองกฎหมายตอการบรหารจดการ
อทยานแหงชาตสมยใหม
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชนนม
ผเชยวชาญดานกฎหมาย แตความเชยวชาญทมอาจไมเพยงพอ
สาหรบจดการปญหาดานกฎหมายทเกดขนจากการจดการ
ระบบพนทคมครองแหงชาต เจาหนาทดานกฎหมายของ
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชควรมสวนรวมอยาง
แขงขนในการเจรจาตอรองในการประชมระหวางประเทศ
เชน อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ อนสญญา
วาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดพนธสตวปาและพชปา
ใกลสญพนธ อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทาง
วฒนธรรมและทางธรรมชาต เปนตน โดยปกตแลวความรบผดชอบ
ในสวนนจะอยกบกรมอนๆ ทเกยวของ เชน สานกงานนโยบาย
และแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แตหวขอทเปน
ทสนใจของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชนน
นาจะไดรบการพจารณามากขน หากมการเขารวมในขอตกลง
ระหวางประเทศทสงผลกระทบตออทยานแหงชาต
ความเชยวชาญดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
ทเกยวของกบอทยานแหงชาต
หลายภาคสวนของสงคมไทย อนไดแก กระทรวงตางๆ
หนวยงานการศกษา องคกรพฒนาเอกชน และภาคเอกชน
ตางกใหความสาคญกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ดงนน
อทยานแหงชาตมความเก ยวของในหลายๆ ดานกบการ
เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และสามารถมบทบาทสาคญ
ในการบรรเทาและปรบตวตอปญหานระดบประเทศ จงควร
มตาแหนง “ผเชยวชาญดานการเปลยนแปลงภมอากาศ”
เพ อใหมความเช ยวชาญอยางเปนเลศ โดยมเจาหนาท
สนบสนนการทางานทเหมาะสม
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
15สานกอทยานแหงชาต
ความเชยวชาญดานการสอสารเรองคณคาของอทยาน
แหงชาตใหแกสาธารณชน
เมอพจารณาจากเวบไซตของกรมอทยานแหงชาต
สตวปา และพนธพชและสอสงพมพทมอยในพนทอทยาน
แหงชาตหลายแหง การสอสารกบสาธารณชนนนมเปาหมาย
หลกเพอสงเสรมการทองเทยวและนานกทองเทยวไปยงสถานท
ทองเทยวเพอความเพลดเพลน ซงกเปนการเรมตนทดและ
มการดาเนนการไปไดดวยด แตดเหมอนวากรมอทยานแหงชาต
สตวปา และพนธพชยงคงขาดโอกาสในการชวยใหสาธารณชน
ไดเขาใจถงประโยชนอนมากมายของอทยานแหงชาตทมตอ
หลายภาคสวนในสงคม และใชความเขาใจเหลานในการสราง
แรงสนบสนนตอการจดการอทยานแหงชาตใหมากขน ดงนน
ความเชยวชาญดานการสรางแรงสนบสนนจากสาธารณชน
จงนาจะกอใหเกดประโยชนหลายอยางตอการจดการอทยาน
แหงชาต
ความเชยวชาญดานนวตกรรมหรอเทคโนโลยสมยใหม
มการนาเทคโนโลยดานขาวสารใหมๆ ซงเขามาใน
ชวงหลายปทผานมา มาปรบใชสาหรบการสรางศกยภาพ
ในระดบมหาวทยาลย ตวอยางเชน มหาวทยาลยฮาวารด
ทสรางหลกสตรบนอนเทอรเนตมากมาย สาหรบขอมลพนท
คมครองและอทยานแหงชาตทอยในระดบมออาชพนนกม
เวบไซตทเกยวของจานวนมาก เชน ทเผยแพรโดยคณะ
กรรมาธการวาดวยพนทคมครองขององคการระหวางประเทศ
เพอการอนรกษธรรมชาต (IUCN) บนเวบไซต www.iucn.
org/wcpa/ ซงภายในเวบไซตมลงคไปยงบทความทตพมพ
โดยคณะกรรมาธการวาดวยอทยานแหงชาตและพนทอนรกษ
ทงหมดทสามารถเขาถงและดาวนโหลดไดโดยไมเสยคาใชจาย
นอกจากน คณะกรรมาธการวาดวยพนทคมครองฯ ยงจดทา
หนาเฟซบคของตนเองดวย ตวอยางเชน the Tourism and
Protected Areas Specialist Group ท www.facebook.
16 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
com/pages/Tourism-and-Protected-areas-Specialist
-Group/122961127797095 ในฐานขอมลพนทคมครองโลก
มการนาเสนอขอมลสาคญเกยวกบอทยานแหงชาตของโลก
ทสามารถเขาถงไดอยางอสระทาง www.unep-wcmc.org
มเครองมอตางๆ ทชวยบรหารจดการอทยานแหงชาตจานวน
มากสามารถเขาถงไดโดยผานทาง www.conservationgate-
way.org รวมถงเครองมอตดตามประสทธภาพการจดการ
(METT) สาหรบเวบไซตทเกยวของกบองคการยเนสโก อยางเชน
เรองพนทสงวนชวมณฑล www.biospheresmart.org กเปน
เวบไซตทมประโยชน และมการเผยแพรขอมลเกยวกบพนท
มรดกทางธรรมชาตหลายแหงของโลกรวมถงสองแหง
ในประเทศไทยผานทางเวบไซต www.whc.unesco.org
และ www.worldheritagesite.org
นอกจากนหลกสตรออนไลนกสามารถเขาถง
ไดงายยงขน ตวอยางเชน IUCN ไดสรางหลกสตรการฝกอบรม
ออนไลนโดยไมเสยคาใชจายซงเรยกวา “การประเมนความเสยง
ตอการสญพนธของชนดพนธโดยใชระเบยบวธของบญชแดง
ขององคการระหวางประเทศเพอการอนรกษธรรมชาต”
(IUCN Assessing Species Extinction Risk Using IUCN
Red List Methodology) ซงประกอบดวย 7 หลกสตร
มากกวา 20 บทเรยน และมการสอบตอนทายหลกสตร
ซงสามารถใชงานจากเวบไซตการฝกอบรมการอนรกษของ
องคการอนรกษธรรมชาต (The Nature Conservancy’s
Conservation Training) www.conservationtraining.org
ซงมหลกสตรหลากหลายทเกยวของซงสามารถตอบโจทย
ความตองการดานการฝกอบรมของไทยได และดวยความทเปน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
17สานกอทยานแหงชาต
องคกรพฒนาเอกชน องคการอนรกษธรรมชาตอาจใหการ
สนบสนนในการแปลหลกสตรบางอยางเปนภาษาไทย ทงน
การแปลไมควรเปนเพยงแคการแปลจากภาษาองกฤษเปน
ภาษาไทย แตควรดาเนนการโดยผเชยวชาญดานการบรหาร
จดการอทยานแหงชาตจากมหาวทยาลยทสามารถใหตวอยาง
ในประเทศไทยและสอดแทรกวฒนธรรมไทยเขาไปไดดวย
นอกจากนน นวตกรรมใหมๆ ทใชในการจดการ
พนทคมครอง เชน การใชอากาศยานไรคนขบ (drone) มาเพม
ศกยภาพดานการปองกนรกษาปา การใชบารโคดในการทองเทยว
ใหความร รวมทงประเมนความพงพอใจของนกทองเทยวตอ
อทยานแหงชาต นวตกรรมเหลานตองมการใหความร ฝกปฏบต
กบบคลากรของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
กลมเปาหมายใหมสาหรบการสรางศกยภาพของ
อทยานแหงชาต
ในขณะทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ตองใหความสาคญเปนอนดบแรกกบการฝกอบรมเจาหนาท
ทมอยเกยวกบการบรหารจดการอทยานแหงชาตสมยใหม
อยางหลกเลยงไมไดนน โปรแกรมการฝกอบรมทมความ
ครอบคลมควรสามารถนาไปใชกบหนวยงานนอกเหนอจาก
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชดวยเชนกน โดยควร
จะมหลกสตรระยะสนสาหรบองคกรดานการอนรกษ
ซงสามารถใชการฝกอบรมดานการจดการอทยานแหงชาต
ซงจะทาใหคนเหลานมความเขาใจเรองการบรหารจดการ
อทยานแหงชาตมากขน และกระตนใหเกดการสนบสนนตอ
ระบบอยางจรงจง นอกจากนกรมอทยานแหงชาต สตวปา
และพนธพช อาจพจารณาการจดโปรแกรมการฝกงานซงจะ
ชวยใหนกศกษาจากมหาวทยาลยทเกยวของสามารถใช
เวลาหลายเดอนในการทางาน สนบสนนเจาหนาทในอทยาน
แหงชาตและเรยนรความทาทายในเชงปฏบตจากการบรหาร
จดการอทยานแหงชาตอกดวย นกศกษาบางสวนอาจไดมา
ทางานกบกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชในภายหลง
แตนกศกษาทงหมดนจะมความเขาใจเกยวกบอทยานแหงชาต
มากขน และจะเปนรากฐานดานการสนบสนนจากสาธารณชน
ใหกบระบบพนทคมครองของประเทศตอไป
เมอการจดการรวมกลายเปนสงปกตในการจดการ
อทยานแหงชาตแลว หนวยงานทใหความรวมมอตางๆ ในทองถน
กมความจาเปนจะตองไดรบการฝกอบรมในเรองพนฐาน
ของการบรหารจดการอทยานแหงชาตเชนกน โดยควรเรม
จากระดบองคการบรหารสวนตาบล แลวเรงขยายไปยงผนา
ชมชน คณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตกควรเขารวม
ในกจกรรมสรางศกยภาพนดวยเปนอยางยงเนองจากคนกลมน
มความสนใจในเรองนอยแลว ทงน การอบรมควรใชแนวทาง
การเรยนรโดยลงมอปฏบต
18 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ขอเสนอแนะ
1. จาก “หนงสอสมรรถนะสาหรบการจดการ
พนทคมครองในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต” ซงจดทา
โดยศนยประชาคมอาเซยนเพอการอนรกษความหลากหลาย
ทางชวภาพ (ASEAN Regional Centre for Biodiversity
Conservation : ACB) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช
ควรเตรยมแผนปฏบตการสาหรบการฝกอบรมเจาหนาท
ทงหมดทปฏบตงานในอทยานแหงชาต ซงควรรวมถงการสราง
สายการทางานดานการบรหารจดการอทยานแหงชาตโดยม
เสนทางความกาวหนาทชดเจน การจดฝกอบรมใหกบผฝก
อบรมของสานกอทยานแหงชาต เพอดาเนนกจกรรมทเกยวของ
กบประสทธภาพในการจดการ และพฒนาแนวทางในการ
ใชทกษะของผทปฏบตงานในอทยานแหงชาตทหางไกลใหเกด
ประโยชนสงสด ซงนาจะมสวนชวยงานไดอยางมากแมวา
คนกลมนจะไมไดผานการศกษาทกาหนดตามระบบราชการ
กตาม
2. การจดตงโครงสรางเพมใหหวหนาอทยาน
แหงชาตเปนหวหนาคณะผบรหาร (Chief Executive Offi cer:
CEO) โดยใหมหนาทควบคมกากบหนวยงานททางานในพนท
อทยานแหงชาตเดยวกน เชน หนวยจดการตนนา สถาน
ควบคมไฟปา มารวมอยภายใตการบรหารงานแหงเดยวกน
โดยหวหนา CEO มอานาจในการจดการ การตดสนใจในการ
บรหารจดการอทยานแหงชาตไดเบดเสรจ ซงตาแหนงหวหนา
คณะผบรหาร ตองมความรในดานบรหารจดการองคกร ความร
ในดานการวางแผน ความรดานการจดการทรพยากร และม
ภาวะของการเปนผนา การเสรมสรางศกยภาพของบคลากร
ของหนวยงานราชการใหมความเชยวชาญแบบ CEO เปนสงท
ทาทายของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชเปน
อยางมาก
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
19สานกอทยานแหงชาต
ประเดนสงทาย
แนวทางการสรางพลงหวหนาอทยานแหงชาตแบบบรณาการ, CEO (ดดแปลงจาก เสรมพงษ รตนะ (2544), thaiceo.
blogspot.com)
1. ใหความสาคญกบคน ในฐานะทเปนทรพยากรทสาคญทสด ในการจดการอทยานแหงชาตแบบบรณาการ
2. ใหมการชแจงจดมงหมายของการบงคบบญชาและการควบคม ผนาจะตองเปนผรอบร มความเชยวชาญในงานของ
องคกร และสนบสนนใหผรวมงานนานโยบายไปปฏบตในอทยานแหงชาต
3. การสรางสภาวะแวดลอมผนา โดยพจารณาปรบโครงสรางองคกรใหสะดวกตอการสงเสรมและใหโอกาสในการเปน
ผนาใหกบผใตบงคบบญชา
4. พลงในการตดตอสอสาร ผนาตองมความสามารถในการตดตอสอสารในลกษณะสอสารสองทาง (Two way
communication) และมวฒภาวะทางอารมณ (EQ : Emotion Quotient)
5. ความสามารถในการใชสออเลกทรอนกส เชน Internet เพอตดตอกบบคคลทงภายใน และภายนอกองคกร
6. การเปนทปรกษาแกผรวมงาน โดยเฉพาะการจดการอทยานแหงชาตแบบบรณาการ
7. การมผลงานทประสบความสาเรจเปนรปธรรม โดยผนาตองมความรบผดชอบและมระบบการควบคมงาน เพอใช
เปนเครองมอในการทางานใหบรรลเปาหมายทกาหนดไว
8. ความรบผดชอบรวมกนในการจดการอทยานแหงชาต ผนาตองสามารถผลกดนใหผรวมงานทางานสาเรจตาม
เปาหมายในลกษณะทมงาน
9. การยอมรบตอบคคล ผนาตองใหเกยรตตอผรวมงานเพอใหเกดความรสกทดตอกน และทาใหทมงานแสดงพลง
ออกมาไดอยางเตมทในการบรหารจดการอทยานแหงชาต
20 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
CEO อทยานแหงชาต กบ การจดการองคความร
CEO ของอทยานแหงชาตตองเปนผใหความสาคญกบความร เปนผทสนบสนนใหเกดความรขนในองคกร โดยเฉพาะ
ความรทอยในตวบคคลตองใหความสาคญเปนอยางมาก เพอเปนตวผลกดนใหองคกรเกดการพฒนาโดยกระบวนการในการจดการ
ความรท CEO อทยานแหงชาตตองดาเนนการ (Dauphinais 2000, 311-322) คอ
1. การกาหนดวาความรใดเปนความรทมความสาคญกบองคกร และจาเปนตองใชในการทางาน
2. การพจารณาความรทจะจดเกบวาจะนาไปใชในดานใดบาง ซงการจะทราบวาความรทไดจดเกบไวนนจะนาไปใชใน
สวนใด อาจพจารณาไดจากหลายทาง เชน จากลกคา จากบคลากรในองคกร เปนตน
3. การกาหนดวธการในการเขาถงความรทไดทาการจดเกบไว ซงในสวนนตองอาศยเทคโนโลยเขามาชวยในการจดการ
4. การกาหนดภาษาทใชในการจดการความร ควรเปนภาษาทสามารถเขาใจไดงาย
5. การสรางความรเสมอน คอ การสรางแหลงความรใหสามารถเขาใชไดทกททกเวลา
6. การสรางวฒนธรรมการเรยนรใหเกดขนในองคกร
7. การวดผลทไดรบจากการสรางระบบการจดการความรทใชในองคกร ซงอาจวดไดจากกาไรททางบรษทไดรบ
8. CEO อทยานแหงชาตตองสามารถคาดคะเนไดวาสงทลงทนไปนนจะเปนสงทมความคมคากบองคกร
9. CEO อทยานแหงชาตตองมความกระตอรอรนในการพฒนาความรขององคกรอยเสมอ เพอใหองคกรมความรใหม ๆ
ในการพฒนางาน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
21สานกอทยานแหงชาต
เอกสารและสงอางอง
Appleton, M. R., G. I. Texon, & M. T. Uriarte. 2003.
Competence Standards for Protected Area
Jobs in South East Asia. ASEAN Regional
Centre for Biodiversity Conservation, Los Banos,
Philippines.
Dauphinais G. William, Grady Means, Colin Price. 2000.
The Wisdom of the CEO. Penton Overseas.
Dearden, Philip, and Noppawan Tanakanjana. 2012.
Thailand Protected Area Master Plan. IUCN,
Bangkok.
Hockings, M., P. Shadie, G. Vincent, and S. Suksawang.
2012. Evaluating Management Effectiveness
of Thailand’s Marine and Coastal Protected
Areas. IUCN, Bangkok.
Hough, John. 2006. “Developing capacity”, in Lockwood,
M., Worboys, G.L. and Kothari, A. (eds)
Managing Protected Area; A Global Guide,
IUCN, Earthscan, London, p. 164-168
Stolton S., Hockings M., Dudley N., MacKinnon K.,
Whitten T. and Leverington F. 2007.
Management Effectiveness Tracking Tool:
Reporting Progress at Protected Area Sites
(2nd edition). World Bank/WWF-International,
Gland, Switzerland
www.thaiceo.blogspot.com เขาถงเมอวนท 24 กมภาพนธ
2560
22 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
Thailand 4.0 National Park 4.0
ปฏรปอทยานแหงชาต ปฏรปประเทศไทย
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
23สานกอทยานแหงชาต
การเปลยนแปลงพนทปาไม
24 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
การเปลยนแปลงพนทปาไม ในอทยานแหงชาตทบลาน
ภายหลงการขนทะเบยนมรดกโลก
The Forest Area Change in Thap Lan National Park
after World Heritage Inscription
ธรรมนญ เตมไชย1 และ ทรงธรรม สขสวาง2
1ศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต จงหวดเพชรบร 2สานกอทยานแหงชาต
บทคดยอ
การศกษาความเปลยนแปลงของพนทปาไมในอทยานแหงชาตทบลาน ในกลมปาดงพญาเยน – เขาใหญ ซงไดรบการ
ขนทะเบยนเปนมรดกโลกเมอป พ.ศ. 2548 ดาเนนการโดยการแปลภาพถายดาวเทยม Landsat TM และการสารวจทางภาคสนาม
จาแนกสงคมพชและการใชประโยชนทดนรปแบบตางๆ เปรยบเทยบระหวางป พ.ศ. 2549 และป พ.ศ. 2557 ระยะเวลาดาเนนการ
ระหวางเดอนกมภาพนธ – กนยายน 2557
ผลการศกษาสามารถจาแนกสงคมพชและการใชประโยชนทดนในพนทไดเปนปาดบชน ปาดบแลง ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงผสมไผ ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง ปารนสอง ปาละเมาะ สวนปา ทงหญา สถานทราชการ ไรราง พนทเปดโลง ถนน
แหลงนา พนทเกษตรกรรม นาขาว ชมชนหนาแนน สวนยคาลปตส และสวนยางพารา ซงแตละระบบนเวศดงกลาวมความเสยงตอ
การถกเปลยนแปลงไปในทศทางทสงผลกระทบในทศทางบวกและทศทางลบตอระบบนเวศ
เมอทาการเปรยบเทยบการเปลยนแปลงตงแตขนทะเบยนเปนมรดกโลกจนถงปจจบน พบวาอทยานแหงชาตทบลาน
มการเปลยนแปลงของพนทไปในทศทางทสงผลทางบวกตอระบบนเวศมากกวาการสงผลทางลบ ทงน การเปลยนแปลงไปใน
ทศทางบวกสวนใหญเกดขนในพนทใจกลาง (core areas) เชน สภาพปาเสอมโทรมหรอไรราง ซงไดรบการฟนฟสภาพปา ชวยเสรม
ความโดดเดนตามธรรมชาตและความสมบรณของระบบนเวศโดยรวม สวนการเปลยนแปลงในทศทางลบเกอบทงหมดเกดขน
ในพนทตามชายขอบและแนวกนชน (buffer zone) ของเขตพนท ซงไมกระทบตอความโดดเดนอนเปนสากลซงหากไดรบการ
จดการทดขนจะชวยลดแนวโนมความเปลยนแปลงลงได
แนวโนมดงกลาวไดนามาสรางภาพฉายในอนาคตอก 20 ปขางหนา พบวาภายใตรปแบบการจดการทผานมาจะทาให
มการเปลยนแปลงทสงผลทางลบตอความโดดเดนอกเพยงไมมากนก ซงผลการวเคราะหบรเวณทมความเสยงตอการเปลยนแปลง
ไปในทศทางลบสามารถนามาใชในการวางแผนจดการและปองกนไดเปนอยางด
คาสาคญ: สงคมพช การใชประโยชนทดน ทบลาน ดงพญาเยน - เขาใหญ มรดกโลก
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
25สานกอทยานแหงชาต
Abstract :
The study on forest area change in Thap Lan National Park, Dong Phayayen – Khao Yai Forest
Complex World Heritage site, declared in 2005, was investigated by using LANDSAT TM satellite imagery.
The classifi cation of plant community and other land use patterns were analysed by comparing the imagery
during 2006 and 2014. The study was carries out between february – September 2014.
The result found that the plant communities in Thap Lan National Park compose of moist
evergreen forest, dry evergreen forest, lower dry evergreen forest, dry evergreen forest with bamboos,
mixed deciduous forest, dry dipterocarp forest, secondary forest, scrub forest, grassland, government
housing, rice old fi eld areas, open areas, road, water body, agricultural land, paddy fi eld, urban areas,
Eucalyptus and Para-rubber plantation. The analysis found that several ecosystems trend to be risk in
forest area change both positive and negative direction.
According to the comparison of the forest area change before and after declared to be World
Heritage site, the analysis found that the direction of forest conversion is positive to Outstanding Universal
Value (OUV) of the World Heritage criteria. Coincide with the core area, there is some rice old fi eld areas
had been rehabilitated by forest plantation project with natural succession stage. Nevertheless, negative
direction was occurred in area of edge and buffer zone of Thap Lan National Park and less impact to the
OUV of World Heritage site.
Regarding to land-use forecasting undertake to the projection in next 20 years found that future
scenario of land use changes in Thap Lan National Park might have some small negative effected on OUV.
However, the result of this study could be applied for land use planning in order to protect the natural World
Heritage site in the future.
Keywords : Plant community, Land use, Thap Lan National Park, Dong Phayayen - Khao Yai forest complex
World Heritage site
สวนยคาลปตส
26 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
บทนา
อทยานแหงชาตทบลานเปน 1 ใน 5 ของพนท
อนรกษในกลมปาดงพญาเยน - เขาใหญ (Dong Phayayen –
Khao Yai Forest Complex) ทไดรบการขนทะเบยนเปน
มรดกโลกทางธรรมชาต เมอวนท 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2548
มการบรหารจดการเพอการคมครองภายใตการดาเนนงาน
ของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กระทรวง
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตงอยในทองทอาเภอ
ปกธงชย อาเภอวงนาเขยว อาเภอครบร อาเภอเสงสาง จงหวด
นครราชสมา และอาเภอนาด จงหวดปราจนบร มเนอท
2,235.80 ตารางกโลเมตร ไดรบการประกาศเปนอทยาน
แหงชาต ในราชกจจานเบกษาเลม 98 ตอนท 210 ลงวนท 23
ธนวาคม 2524 (สานกอทยานแหงชาต, 2553)
แตดวยสถานการณหลายดานทเปนภยคกคาม
ตอพนท เชน การลกลอบตดไมและนาไมมคาออกจากพนท
การเลยงปศสตว การกอสรางสาธารณปโภค และการบกรกพนท
ซงบางประเดนปรากฏเปนขาวอยางตอเนอง ทาใหเกดขอกงวล
วาการเปลยนแปลงระบบนเวศดงกลาว ภายหลงการขนทะเบยน
เปนแหลงมรดกโลกทางธรรมชาต เมอป พ.ศ. 2548 แลว
มผลกระทบตอคณคาโดดเดนอนเปนสากลตามหลกเกณฑท 10
ของการขนทะเบยนเปนมรดกโลกทางธรรมชาตหรอไม
โดยหลกเกณฑท 10 หมายถง เปนถนทอยอาศยของชนด
พนธพชและพนธสตวทหายากหรอทตกอยในภาวะอนตราย
แตยงสามารถดารงชวตอยได ซงรวมถงระบบนเวศ อนเปน
แหลงรวมความหนาแนนของพชและสตวททวโลกใหความ
สนใจดวย
การศกษาครงน นอกจากการแปลภาพถายดาวเทยม
เพอจาแนกสงคมพชและการใชประโยชนทดนขนใหมทงหมด
ใหตรงกบความเปนจรงมากทสด โดยอางองจากภาพถาย
ดาวเทยม ตงแตป พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2557 และทาการตรวจ
สอบภาคสนามอยางละเอยด ใชเทคโนโลยดานสารสนเทศทาง
ภมศาสตรในการวเคราะหขอมลความเปลยนแปลงและ
การคาดการณในอนาคต รวมทงวเคราะหพนทเสยงตอการ
เปลยนแปลง เพอรองรบและสนบสนนการดาเนนการจดการ
พนทอนรกษใหสอดคลองกบสถานการณทเปนจรง รวมทง
สามารถใชขอมลดงกลาวเพอการตดตามและเฝาระวง
การเปลยนแปลงของระบบนเวศปาไมในพนทมรดกโลก
ทางธรรมชาตกลมปาดงพญาเยน – เขาใหญไดอยางม
ประสทธภาพตอไป
อปกรณและวธการ
อปกรณ
1. ภาพถายดาวเทยมแลนดแซท (Landsat)
ระบบ TM บนทกภาพป พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2557
ครอบคลมพนททาการศกษา สาหรบภาพถายดาวเทยม
แลนดแซทบางสวนไดรบความอนเคราะหจาก The Global
Land Cover Facility (2014) ภาพถายดาวเทยมสปอต
(SPOT) บนทกภาพป พ.ศ. 2549 และภาพถายดาวเทยม
ควคเบรด (Quickbird) และอโคนอส (IKONOS) บนทกภาพ
ในชวงป พ.ศ. 2556/2557 ครอบคลมพนทท มการบกรก
ทาลายสง
ปาดบแลงผสมไผ ปาเตงรง
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
27สานกอทยานแหงชาต
2. เคร อ งมอระบบก าหนดต าแหน งบนโลก
(Global Positioning System: GPS)
3. ชดคอมพวเตอรพรอมซอฟแวรดานสารสนเทศ
ทางภมศาสตร
วธการ
1. ทาการแปลตความภาพถายจากดาวเทยม
เพอจาแนกสงคมพชและการใชประโยชนทดนอนๆ โดยใช
ภาพถายจากดาวเทยมแลนดแซท และดาวเทยมสปอต ซงบนทก
ภาพ 2 ชวงเวลา คอชวงเวลาเรมตนของการประกาศใหพนท
ทาการศกษาเปนมรดกโลกทางธรรมชาต โดยทาการแปลตความ
ดวยสายตา (visual interpretation) ผานทางโปรแกรม ArcGIS
และจดทาเปน 2 ชนขอมล (layer) คอ ชนขอมลการใช
ประโยชนทดนป พ.ศ. 2549 และชนขอมลการใชประโยชน
ทดนป พ.ศ. 2557 สาหรบพนทบางบรเวณทมความเปลยนแปลง
ของการใชประโยชนทดนและเปนพนทเสยงตอการถกทาลาย
ไดใชภาพถายจากดาวเทยมอโคนอสและควคเบรด ประกอบการ
พจารณารปแบบการใชประโยชนทดน ทงนเพอใหไดขอมลทม
ความถกตองสง
2. ทาการสมตรวจสอบผลการแปลตความภาพถาย
ดาวเทยม (fi eld check) ครอบคลมทกระบบนเวศ โดยการ
สารวจภาคสนามและตรวจสอบระดบความถกตองท
รอยละ 85 หากมความคลาดเคลอนหรอมความผดพลาด
ของการแปลตความ กจะนากลบมาแกไขในระบบฐานขอมล
เพอความถกตองตอไป
3. ผลการจาแนกภาพถายดาวเทยมและจดทา
เปนชนขอมล 2 ชวงเวลาดงกลาว นามาวเคราะหความแตกตาง
และความเปลยนแปลงของสงคมพชและการใชประโยชน
ทดน (Land use change) โดยใชโมเดลวเคราะหความ
เปลยนแปลงของการใชประโยชนทดน (Land Change
Modeler: ES) ในชดซอฟแวรอดรซ (IDRISI) ซงสามารถ
วเคราะหรปแบบการใชประโยชนทดนทเปลยนไปในลกษณะ
ของการเพมขนและหายไป (gain and loss) และความ
ลาดบขนตอนการวเคราะหความเปลยนแปลงของพนทโดยใชแบบจาลอง Land Change Modeler
28 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
เปลยนแปลงสทธ (net change) ของแตละการใชประโยชน
ทดน รวมทงวเคราะหหาบรเวณพนททมการเปลยนแปลง
4. วเคราะหความเปลยนแปลงและโอกาสของ
การเปลยนแปลงในอนาคต โดยการสรางตารางความเปนไปได
ของมารคอฟ (Markov chain) โดยใชฟงกชน Markov และ
นาผลทไดนไปสรางเปนแผนทการใชประโยชนทดนในอนาคต
ดวยวธการเซลลลารออโตมาตา (Cellular Automata) โดยใช
ฟงกชน CA-Markov ซงทงสองฟงกชนดงกลาวนอยในชด
ซอฟแวรอดรซ ตามวธการของ Eastman (2012) ในการสราง
แผนทการใชประโยชนทดนในอนาคต (scenario) ในการศกษา
ครงน ไดทาการคาดคะเนอนาคตไวในอก 5 ป (พ.ศ. 2562)
10 ป (พ.ศ. 2567) 15 ป (พ.ศ. 2572) และ 20 ป (พ.ศ. 2577)
ตามลาดบ สาหรบปจจยทนามาวเคราะห มดงน
1) การเปนพนท ในเขตหรอนอกเขตพนท
อนรกษ ระดบความลาดชน (slope)
2) รปแบบการใชประโยชนทดน (land use)
3) ระยะหางจากพนทเกษตรกรรมทปรากฏ
ในปปจจบน
4) ระยะหางจากหนวยพทกษฯ ทมอยในปจจบน
5) ระยะหางจากพนททมการเปลยนแปลงจาก
พนทอนๆ เปนพนทเกษตรกรรม ทไดจากการวเคราะหความ
เปลยนแปลงตงแตป พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2557
6) พนททมการเปลยนแปลงในแตละเขต
การปกครอง (ระดบตาบล)
5. จากผลการวเคราะหความเปลยนแปลงของ
การใชประโยชนทดนในชดฟงกชน Land Change Modeler :
ES ในชดซอฟแวรอดรซ นามาซอนทบกบชนขอมลทคาดวา
มผลตอการเปลยนแปลงของพนท เพอหารอยละของการ
เปลยนแปลงในแตละชวงชน (class) ของขอมลแตละปจจย
(factor) เพอหาโอกาสของการเปลยนแปลงทเปนไปได
ชนขอมลตางๆ ดงกลาว
ทงหญา ปารนสอง
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
29สานกอทยานแหงชาต
พนทศกษา
อทยานแหงชาตทบลาน ตงอยในทองทอาเภอ
ปกธงชย อาเภอวงนาเขยว อาเภอครบร อาเภอเสงสาง
จงหวดนครราชสมา และอาเภอนาด จงหวดปราจนบร มเนอท
2,235.80 ตารางกโลเมตร
ระยะเวลาดาเนนการ
ระหวางเดอนกมภาพนธ – กนยายน 2557
ผลและวจารณ
1. การปกคลมของสงคมพชปาไมและการใชประโยชนทดน
สามารถจาแนกระบบนเวศแบบตางๆ ไดเปน 20
ระบบนเวศ คอ ปาดบชน ปาดบแลง ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงผสมไผ ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง ปารนสอง
ปาละเมาะ สวนปา ทงหญา สถานทราชการ ไรราง พนท
เปดโลง ถนน แหลงนา พนทเกษตรกรรม นาขาว ชมชน
หนาแนน สวนยคาลปตส และสวนยางพารา โดยจาแนก
ประเภทของระบบนเวศได 5 กลมหลก ซงมการปกคลมของ
แตละระบบนเวศ แสดงดงภาพท 1 และตารางท 1
2. การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนภายหลงการ
ขนทะเบยนเปนมรดกโลก
ผลการเปรยบเทยบการใชประโยชนทดนระหวาง
ป พ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2557 พบวามทงทเปลยนแปลงไป
ในทางทสงผลดตอระบบนเวศและทศทางทสงผลลบ ดงน
2.1 ปาดบชนและปาดบแลงระดบตา ไดเปลยน
เปนปารนสอง ซงอาจเกดจากการลกลอบตดไมขนาดใหญ
เหลอเพยงไมหนม (sapling) ผลการแปลภาพถายจากดาวเทยม
จงเสมอนเปนปารนสอง มพนท 3.94 และ 502.88 ไร
ตามลาดบ
2.2 ปาดบแลงผสมไผ พบเปนพนทกวางบนทราบ
สนเขาใจกลางพนท ซงเกดจากการบกรกแผวถางปาดบแลง
ในอดต มการเปลยนกลบเปนปาดบแลง 120.94 ไร และ
เปนการเปลยนแปลงไปในทศทางทดขน
2.3 ปารนสอง เปลยนไปในทศทางบวก คอฟน
กลบคนเปนปาธรรมชาตเพมขนทงเปนปาดบแลง ปาดบแลง
ระดบตา และปาเบญจพรรณ คดเปนพนท 23.63, 928.69
และ 177.75 ไร ตามลาดบ ในขณะทเปลยนไปในทศทางลบ
กลายเปนพนทเกษตรกรรมและทอยอาศย 1,769.63 ไร
สวนใหญพบบรเวณตาบลไทยสามคค อาเภอวงนาเขยว จงหวด
นครราชสมา
2.4 ปาละเมาะ สวนใหญทดแทนมาจากพนท
เกษตรกรรมในอดต มการเปลยนแปลงในทศทางทสงผลบวก
ตอระบบนเวศ คอเปนปาดบแลง ปาดบแลงระดบตา และ
ปารนสอง เปนพนท 2,630.81, 894.94 และ 2,577.94 ไร
ตามลาดบ ในขณะทการเปลยนแปลงในทศทางทสงผลลบ
คอเปลยนเปนทงหญาและพนทเกษตรกรรม คดเปนพนท
723.94 และ 16.31 ไร ตามลาดบ
แผวถางปลกมนสาปะหลง ไรมนสาปะหลง
30 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
2.5 ทงหญา เกอบทงหมดเกดจากการแผวถางปา
ในอดตและทงราง พบวาสวนใหญมการเปลยนแปลงไปใน
ทางบวก คอ ทดแทนเปนปาดบแลง ปาดบแลงระดบตา และ
ปารนสอง คดเปนพนท 866.81, 1,700.44 และ 5,372.44 ไร
ตามลาดบ ทงหญาทเปลยนเปนปารนสองดงกลาว สวนใหญ
เกดจากการปลกฟนฟสภาพปา และการดแลพนทไมใหมการ
กลบเขามาทาการเกษตรทาใหสภาพปาดขน ในขณะททงหญา
อกเพยงสวนนอยไดเปลยนเปนแหลงนาและพนทเกษตรกรรม
เปนพนท 110.81 และ 347.63 ไร ตามลาดบ
2.6 สวนปา ซงเปนสวนปาทดาเนนการโดยภาค
ราชการ กลายเปนพนทเกษตรกรรม 50.06 ไร
2.7 สวนยคาลปตส ซงเปนรปแบบหนงของสวนปา
ดาเนนการโดยภาคราชการ มการเปลยนแปลงในทศทางลบ
มากกวาทางบวก กลาวคอ เปลยนเปนพนทเกษตรกรรม
758.81 ไร ในขณะทเปลยนเปนปาดบแลงและปาดบแลง
ระดบตา 10.69 และ 27.56 ไร ตามลาดบ เขาใจวาสวน
ยคาลปตสสวนใหญจะปลกในพนทชายขอบของเขตอทยาน
แหงชาตทาใหงายตอการรกคบของพนทเกษตรกรรม โดยเฉพาะ
เพอปลกมนสาปะหลง (Manihot esculenta Crantz)
ในทองทอาเภอครบร จงหวดนครราชสมา
2.8 พนทเกษตรกรรม เปลยนเปนปาดบแลง
ระดบตา ปาเบญจพรรณ ปาเตงรง ปารนสอง สวนปา ทงหญา
และสถานทราชการ คดเปนพนท 23.63, 2,449.69, 754.31,
1,141.88, 423.00, 8.44 และ 3.94 ไร ตามลาดบ
สวนพนทอนๆ ทไมไดกลาวถงคอพนททไมมการ
เปลยนแปลง
โดยภาพรวมแลวการเปลยนแปลงการใชประโยชน
ทดนในพนทอทยานแหงชาตทบลานภายหลงการเปนมรดกโลก
มการเปลยนแปลงไปในทศทางทสงผลทางบวกตอระบบนเวศ
คดเปนพนท 20,468.81 ไร ซงมากกวาการเปลยนแปลงไปใน
ทศทางทสงผลทางลบ ซงคดเปนพนท 11,132.44 ไร
ภาพสผสมเทจจากภาพถายดาวเทยมแลนดแซท ป พ.ศ. 2549 (ภาพซาย) และป พ.ศ. 2557 (ภาพขวา)
บรเวณอาเภอวงนาเขยว ในอทยานแหงชาตทบลาน พบวาในป พ.ศ. 2557 มการขยายพนททากนและทอยอาศย (รหส AG)
ไปทางดานทศตะวนออกรกลาเขาไปในปารนสอง (รหส SF) และปาเบญจพรรณ (รหส MD)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
31สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 1 สงคมพชและการใชประโยชนทดนอนๆ ในอทยานแหงชาตทบลาน ป พ.ศ. 2549 และป พ.ศ. 2557
32 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางท 1 การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในอทยานแหงชาตทบลาน ระหวางป พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2557
ปาดบชน
ปาดบแลง
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงผสมไผ
ปาเตงรง
ปาเบญจพรรณ
ปาเบญจพรรณ
ปาเบญจพรรณ
ปาเบญจพรรณ
ปาเบญจพรรณ
ปารนสอง
ปารนสอง
ปารนสอง
ปารนสอง
ปาละเมาะ
ปาละเมาะ
ปาละเมาะ
ปาละเมาะ
ปาละเมาะ
ทงหญา
ทงหญา
ทงหญา
ทงหญา
ทงหญา
สวนปา
สวนยคาลปตส
เฮกตาร ไร
ทศทางการ
เปลยนแปลง
0.63
44.37
5.22
80.46
10.98
15.12
15.57
256.86
19.35
73.80
47.79
81.00
0.09
3.87
594.09
3.78
148.59
28.44
283.14
420.93
143.19
412.47
115.83
2.61
138.69
272.07
859.59
17.73
55.62
8.01
1.71
3.94
277.31
32.63
502.88
68.63
94.50
97.31
1,605.38
120.94
461.25
298.69
506.25
0.56
24.19
3,713.06
23.63
928.69
177.75
1,769.63
2,630.81
894.94
2,577.94
723.94
16.31
866.81
1,700.44
5,372.44
110.81
347.63
50.06
10.69
ลบ
ลบ
บวก
ลบ
ลบ
ลบ
ลบ
ลบ
บวก
ลบ
บวก
ลบ
ลบ
ลบ
ลบ
บวก
บวก
บวก
ลบ
บวก
บวก
บวก
ลบ
ลบ
บวก
บวก
บวก
ลบ
ลบ
ลบ
บวก
พนททเปลยนแปลงการเปลยนแปลงจากป พ.ศ. 2549 ไป พ.ศ. 2557
ปารนสอง
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลง
ปารนสอง
สวนยคาลปตส
ทงหญา
แหลงนา
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลง
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลงระดบตา
ปารนสอง
สวนปา
สถานทราชการ
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลง
ปาดบแลงระดบตา
ปาเบญจพรรณ
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลง
ปาดบแลงระดบตา
ปารนสอง
ทงหญา
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลง
ปาดบแลงระดบตา
ปารนสอง
แหลงนา
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลง
เปลย
นเปน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
33สานกอทยานแหงชาต
3. การคาดคะเนภาพอนาคตการใชประโยชนทดน
แนวโนมความเปลยนแปลงของการใชประโยชน
ทดนในอทยานแหงชาตทบลานในอก 20 ปขางหนา (พ.ศ. 2577)
ภายใตรปแบบการบรหารจดการในรอบ 10 ปทผานมา พบวา
3.1) ปาดบชน จะมพนทคงทเทาเดม ถงแมวาในป
พ.ศ. 2557 จะมพนทลดลงมาจากป พ.ศ. 2549 กตาม
3.2) ปาดบแลง จะมพนทเพมขนอยางตอเนอง
3.3) ปาดบแลงระดบตา จะมพนทเพมขนอยาง
ตอเนอง
3.4) ปาดบแลงผสมไผ จะมพนทลดลงอยางตอเนอง
ซงคาดวาบางสวนจะมการเปลยนสภาพกลบเปนปาดบแลง
3.5) ปาเบญจพรรณ จะมพนทลดลงอยางตอเนอง
3.6) ปาเตงรง จะมพนทเพมขนอกเลกนอย
3.7) ปารนสอง จะมพนทเพมขนอยางตอเนอง
3.8) ปาละเมาะ จะมพนทลดลงอยางตอเนอง
3.9) สวนปา จะมพนทเพมขนอยางตอเนอง
3.10) สวนยคาลปตส จะมพนทลดลงอยางตอเนอง
3.11) ทงหญา จะมพนทลดลงอยางตอเนองและ
หลงจากนนจะคอยๆ คงปรมาณ
3.12) สถานทราชการ จะมพนทเพมขนอกเลกนอย
และจากนนจะคงท
3.13) ไรราง จะมปรมาณคงทเทาเดม
3.14) พนทเปดโลง จะมปรมาณคงทเทาเดม
3.15) ถนน จะมปรมาณคงทเทาเดม
3.16) แหลงนา จะมพนทเพมขนอยางตอเนอง
3.17) พนทเกษตรกรรม จะมพนทเพมขนอยาง
ตอเนอง
3.18) นาขาว มปรมาณคงทเทาเดม
3.19) ชมชน จะมพนทเทาเดม
แผนทแสดงการใชประโยชนทดนในอนาคต ป พ.ศ.
2562 พ.ศ. 2567 พ.ศ. 2572 และ พ.ศ. 2577 ในอทยาน
แหงชาตทบลาน แสดงดงภาพท 2 ถงภาพท 4 สวนตารางท
2 แสดงแนวโนมพนทปกคลมของการใชประโยชนทดนแตละ
ประเภทในอนาคต
ตารางท 1 การเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนในอทยานแหงชาตทบลาน ระหวางป พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2557 (ตอ)
สวนยคาลปตส
สวนยคาลปตส
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
พนทเกษตรกรรม
เฮกตาร ไร
ทศทางการ
เปลยนแปลง
4.41
121.41
3.78
391.95
120.69
182.70
67.68
1.35
0.63
5,056.20
3,275.01
1,781.19
27.56
758.81
23.63
2,449.69
754.31
1,141.88
423.00
8.44
3.94
31,601.25
20,468.81
11,132.44
บวก
ลบ
บวก
บวก
บวก
บวก
บวก
บวก
บวก
พนททเปลยนแปลงการเปลยนแปลงจากป พ.ศ. 2549 ไป พ.ศ. 2557
ปาดบแลงระดบตา
พนทเกษตรกรรม
ปาดบแลงระดบตา
ปาเบญจพรรณ
ปาเตงรง
ปารนสอง
สวนปา
ทงหญา
สถานทราชการ
เปลย
นเปน
รวมพนททมการเปลยนแปลง
รวมพนททมการเปลยนแปลงทางบวก
รวมพนททมการเปลยนแปลงทางลบ
34 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ภาพท 2 ภาพอนาคตการใชประโยชนทดนในอทยานแหงชาตทบลาน ป พ.ศ. 2562 - พ.ศ. 2577
ภาพท 3 การใชประโยชนทดนรอบเขอนลาปลายมาศในเขตอทยานแหงชาตทบลาน ระหวางป พ.ศ. 2549 – พ.ศ. 2577
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
35สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 4 ภาพอนาคตการใชประโยชนทดนบรเวณทศตะวนตกของอทยานแหงชาตทบลาน ทองทอาเภอวงนาเขยว
จงหวดนครราชสมา
36 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางท 2 แนวโนมการใชประโยชนทดนในอทยานแหงชาตทบลาน ป พ.ศ. 2549 - 2577
ปาดบชน
ปาดบแลง
ปาดบแลงระดบตา
ปาดบแลงผสมไผ
ปาเบญจพรรณ
ปาเตงรง
ปารนสอง
ปาละเมาะ
สวนปา
สวนยคาลปตส
ทงหญา
สถานทราชการ
ไรราง
พนทเปดโลง
ถนน
แหลงนา
พนทเกษตรกรรม
นาขาว
ชมชน
พ.ศ. 2577
เนอท (ไร)การใชประโยชนทดน
15,698
572,219
257,024
94,974
41,697
58,494
35,937
12,138
3,884
19,749
34,450
63
875
546
84
10,664
235,461
21,300
4,201
15,694
575,627
258,774
94,853
39,782
58,787
43,143
5,294
4,258
19,020
26,879
91
875
546
84
10,872
239,379
21,300
4,201
15,694
576,847
259,630
94,853
38,748
58,780
45,981
2,987
4,352
18,559
22,881
92
875
546
84
10,872
242,444
21,300
4,201
15,694
577,623
260,226
94,853
37,790
59,164
48,018
1,654
4,307
18,115
19,285
92
875
546
84
10,973
244,734
21,300
4,201
15,694
578,016
260,580
94,845
36,954
59,345
49,043
1,109
4,317
17,687
16,553
92
875
546
84
11,010
247,264
21,300
4,201
15,694
578,635
260,918
94,549
36,136
59,529
49,862
636
4,625
17,273
13,922
92
875
546
84
11,053
249,564
21,300
4,201
พ.ศ. 2572พ.ศ. 2567พ.ศ. 2562พ.ศ. 2557พ.ศ. 2549
4. พนทเสยงตอการเปลยนแปลงในทางลบ
ผลการวเคราะหพนทเสยงตอการถกเปลยนแปลง
พนทไปในทศทางทสงผลลบตอระบบนเวศ พบวา
4.1) ทศตะวนตกเฉยงเหนอ บรเวณอาเภอ
วงนาเขยว จงหวดนครราชสมา นอกจากจะเสยงตอการบกรก
เพมเตมแลว พนทเกษตรกรรมทมอยเดมยงมแนวโนมสงทจะ
กลายเปนสวนยางพารา ซงจะเปนปญหาในการจดการอทยาน
แหงชาตตามมาอกหลายประการ
4.2) ทศตะวนตก ในสวนของพนทเสอมโทรมและ
ปาเบญจพรรณ ทองทตาบลบพราหมณ ตาบลทงโพธ และ
ตาบลแกงดนสอ อาเภอนาด จงหวดปราจนบร ยงเปนพนทท
มความเสยงสง และพนทเกษตรกรรมทมอยเดมยงมแนวโนม
สงทจะกลายเปนสวนยางพาราและสวนปาลมนามน
4.3) ทศตะวนออกเฉยงเหนอ ในพนทตาบลหทานบ
ตาบลโคกมะมวง อาเภอปะคา จงหวดบรรมย ตาบลสระตะเคยน
ตาบลโนนสมบรณ ตาบลบานราษฎร อาเภอเสงสาง ตาบล
ลาเพยก อาเภอครบร จงหวดนครราชสมา ถงแมวาการบกรก
ในบางบรเวณจะไมมการรกคบ แตบางบรเวณ เชน ดาน
ทศตะวนตกของอางเกบนาลาปลายมาศ ยงคงมการถางปา
เพอปลกมนสาปะหลง (Manihot esculenta Crantz)
อยางตอเนอง และพนทเกษตรกรรมทมอยเดมยงมแนวโนมสง
ทจะกลายเปนสวนยางพาราและสวนปาลมนามน (ภาพท 5)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
37สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 5 บรเวณทเสยงตอการเปลยนแปลงไปในทศทางลบในพนทอทยานแหงชาตทบลาน สแดงคอพนทมความเสยงสง
สเหลองคอพนทมความเสยงปานกลาง เสนสดาคอแนวเขตพนทอนรกษ
สรปและขอเสนอแนะ
อทยานแหงชาตทบลาน มการเปลยนแปลงของ
พนทไปในทศทางทสงผลทางบวกตอระบบนเวศมากกวา
การเปลยนแปลงทจะสงผลทางลบ ทงนการเปลยนแปลงไป
ในทศทางบวกสวนใหญเกดขนในพนทใจกลาง (core areas)
เชน สภาพปาเสอมโทรมหรอไรราง ซงไดรบการฟนฟสภาพปา
ชวยเสรมความโดดเดนตามธรรมชาตและความสมบรณของ
ระบบนเวศโดยรวม สวนการเปลยนแปลงในทศทางลบเกอบ
ทงหมดเกดขนในพนทตามชายขอบและแนวกนชน (buffer
zone) ของเขตพนท ซงไมกระทบตอความโดดเดนอนเปนสากล
ซงหากไดรบการจดการทด ขนจะชวยลดแนวโนมความ
เปลยนแปลงลงได
เอกสารและสงอางอง
สานกอทยานแหงชาต. 2553. อทยานแหงชาตภาคตะวนออก
เฉยงเหนอ. กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช,
กรงเทพฯ. 174 หนา
Eastman, J. R. 2012. IDRISI Selva Manual. Clark Lab,
Clark University. 324 p.
38 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
แนวเชอมตอระบบนเวศ (corridor) เปนเสนทาง
สาหรบการเคลอนยายทของชนดพนธ โดยเฉพาะสตวปา
ระหวางพนทหนงไปยงอกพนทหนงเพอสรางความเชอมโยง
ตอกน
การศกษาเปนการใชเทคโนโลยระบบสารสนเทศ
ภมศาสตรในการสารวจทรพยากรทงทางบกและทางทะเล
รวมกบศกษาการมสวนรวมของชมชน เพอนาไปสการแกไข
ปญหาความขดแยงระหวางคนกบสตว การเพมพนทอนรกษ
ใหประเทศไทย การสรางเสนทางสาหรบสตวใหขามผานไปมา
ระหวางผนปาทถกแบงแยก ลดการผสมเลอดชด ตลอดถง
การสารวจเพอจดทาแนวเชอมตอระหวางพนทคมครอง
ทางทะเล โดยคานงถงการแลกเปลยนประชากรของทรพยากร
ผานกระแสนา ปจจบน สานกอทยานแหงชาตไดทาการ
สารวจความหลากหลายทางชวภาพแนวเชอมตอระบบนเวศ
17 แนว 11 กลมปา โดยเปนแนวเชอมตอระบบนเวศทางบก
13 แนว แนวเชอมตอระบบนเวศทางทะเล 4 แนว และสารวจ
ดานเศรษฐกจและสงคม 5 แนวในแนวเดมทเคยศกษาความ
หลากหลายทางชวภาพ ทมา : www2.dnp.go.th/dnpii/
การศกษาแนวเช� อมตอระบบนเวศ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
39สานกอทยานแหงชาต
ปะการง
ฟอกขาว
40 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
การตดตามการฟนตวและแนวทางการจดการปะการง
ภายหลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวในอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน
Monitoring the Recovery and Management of Coral Reef
after Bleaching in Mu Ko Similan Marine National Park
ปรารพ แปลงงาน1 ทรงธรรม สขสวาง2
1ศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเล ท 2 จงหวดภเกต2สานกอทยานแหงชาต
บทคดยอ
การศกษาครงน มวตถประสงคเพอตดตามสถานภาพและศกยภาพในการฟนตว รวมทงแนวทางการจดการแนวปะการง
ภายหลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน โดยทาการศกษาดวยวธ Photo Belt Transect
แลวนามาวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม Coral Point Count with Excel extensions ระยะเวลาดาเนนการภายหลงปทเกด
ปรากฏการณฟอกขาว คอ ตงแตป 2554 - 2557
ผลการศกษาพบวา แนวปะการงบรเวณทตนมสถานภาพปานกลาง มโคโลนปะการงทรอดจากการฟอกขาวอยคอนขางมาก
บรเวณอาวดานเหนอของเกาะเจด มรอยละการครอบคลมพนทของปะการงมชวตมากทสดเทากบ 29.14 บรเวณทมรอยละ
การครอบคลมพนทปะการงมชวตนอยทสด คอ หนมวนเดยว เกาะหา มคาเทากบ 8.07 ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด
(Porites lutea) ปะการงผวยย (Synaraea rus) ปะการงสนาเงน (Heliopora coerulea) สวนแนวปะการงบรเวณทลก
มสถานภาพเสอมโทรม แตพบวาแนวโนมในการฟนตวของปะการงมชวตดขน โดยเกาะเจด บรเวณอสตออฟอเดน (East of Eden)
มรอยละครอบคลมพนทของปะการงมชวตมากทสดเทากบ 34.47 บรเวณทมรอยละการครอบคลมพนทปะการงมชวตนอยทสด
คอ หนมวนเดยว เกาะหา มคาเทากบ 6.85 ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites lutea) ปะการงแผนเคลอบ
(Porites monticulosa) และปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora aequituberculata) ภายหลงปรากฏการณปะการงฟอกขาว
การครอบคลมพนทของปะการงมชวตมการเปลยนแปลงเพยงเลกนอย และพบตวออนของปะการงเลกนอยแตมแนวโนมมากขน
ปะการงทตายจากการฟอกขาวพบแตกหกกระจายบนพนทราย มสาหรายและฟองนาขนปกคลม สาหรบแนวทางการจดการ
แนวปะการงควรมมาตรการสงเสรมการฟนตวของแนวปะการงตามความเหมาะสมของแตละพนทและควรจดการพนทเพอสงวน
ไวสาหรบเปนแหลงพอแมพนธปะการง เพอเพมโอกาสในการผลตตวออนและการฟนตวไดดขน
คาสาคญ: ปรากฏการณปะการงฟอกขาว การฟนตวของปะการง อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
41สานกอทยานแหงชาต
คานา
แนวปะการงในนานนาไทยมแนวโนมเสอมโทรม
มากขน ทงสาเหตทเกดจากปจจยทางธรรมชาต เชน การฟอกขาว
(coral bleaching) การโผลพนนาในชวงเวลาทนาลงตามาก
การไหลของนาจดลงสทะเล การแยงพนทโดยสาหรายและ
พรมทะเล โรคปะการงสวนมากทเกดจากแบคทเรย (Black-
band disease - BBD; White-band disease - WBD) พาย
สนาม และกจกรรมของมนษย เชน การระเบดปลา การทง
สมอเรอ การดานาตน (snorkeling) การดานาลก (scuba)
การเดนใตทะเล (sea walker) การเหยยบยาเกบสงมชวต
ในแนวปะการง เครองมอประมง การขดรองนา ขยะ การใช
สารพษจบปลา สารอาหาร โลหะหนก การรวไหลของนามน
ในทะเล และการถมทะเล เปนตน (กรมอทยานแหงชาต สตวปา
และพนธพช, 2553)
ในป พ.ศ. 2553 เกดเหตการณปะการงฟอกขาว
อยางรนแรงทงในอาวไทยและทะเลอนดามน ในชวงเดอน
เมษายนถงกนยายน ซงเปนชวงทมอณหภมนาทะเลสงผดปกต
(31-33 °C) ความรนแรงของปะการงฟอกขาวในทะเลอนดามน
อาวไทยฝงตะวนตก และอาวไทยฝงตะวนออก มมากกวา
อาวไทยตอนใน เมออณหภมนาทะเลกลบสภาวะปกต ปะการง
บางสวนจะฟนตวได แตบางโคโลนอาจมการตายเปนบางสวน
หรอตายทงโคโลน ความทนทานตอการฟอกขาว และการฟนตว
จากการฟอกขาวของปะการงแตละชนดไมเทากน ขนอยกบ
ความรนแรงของการฟอกขาว และสภาพแวดลอมของปะการง
ถาสภาพแวดลอมไมเหมาะสม เชน มตะกอนมาก นาเสย
มความเสยหายจากกจกรรมการทองเทยว การฟนตวของ
ปะการงกจะชาลงกวาปกต หรอไมสามารถฟนตวได ปรากฏการณ
ปะการ งฟอกขาวย งส งผลกระทบตอการสบพนธ และ
การทดแทนประชากรของปะการง ตลอดจนกระบวนการ
ทางนเวศวทยาในแนวปะการง จากการรวบรวมขอมลการ
ฟอกขาวทเกดขน พบวา แนวปะการงในทกจงหวดทาง
ฝงทะเลอนดามน เกดการฟอกขาวมากกวา 70% ของปะการง
มชวตทมอย ผลจากการสารวจภายหลงการฟอกขาวในชวง
เดอนกรกฎาคม 2553 ซงเปนชวงทอณหภมนาทะเลในฝง
ทะเลอนดามนเรมกลบสสภาพปกต พบวา แนวปะการงทได
รบความเสยหายจากการฟอกขาวอยในระดบทแตกตางกนไป
ขนกบสถานท สภาพแวดลอม และชนดของปะการงทมความ
ตานทาน (resistance) หรอทนทาน (tolerance) ตอการ
42 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
เปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทแตกตางกน กลมทมความ
ตานทาน คอ ปะการงทไมเกดการฟอกขาว สวนกลมทมความ
ทนทาน คอ ปะการงทเกดการฟอกขาวแลวยงไมตาย จะสามารถ
มองเหนเนอเยอของตวปะการงมลกษณะขาวใสลงไปจนถง
ชนหนปนซงเปนทอยของตวปะการง แตสามารถฟนตวไดหลง
จากทสงแวดลอมกลบสสภาพปกต ปะการงในกลมเขากวาง
(Acropora spp.) มความไวตอการเปลยนแปลงสงแวดลอม
โดยเฉพาะอณหภมคอนขางมากเมอเทยบกบปะการงชนด
อนๆ ดงนน ปะการงชนดนจงเกดการฟอกขาวไดเรว รนแรง
และมโอกาสสงทจะตาย (นพนธ, 2554) ดงนน จงจาเปนตอง
มการศกษาสถานภาพของแนวปะการงภายหลงปรากฏการณ
ปะการงฟอกขาว เพอเปนขอมลวเคราะหแนวโนมการ
เปลยนแปลงของแนวปะการง และจดทาแผนการจดการ
ในการฟนฟแนวปะการงภาพท 1 สถานสารวจปะการงในพนทอทยานแหงชาต หมเกาะสมลน
วตถประสงค
1. เพอศกษาสถานภาพของปะการงภายหลง
ปรากฏการณปะการงฟอกขาวและศกยภาพในการฟนตวของ
แนวปะการง
2. เพอเสนอแนวทางการจดการในการจดทา
แผนการจดการทรพยากรแนวปะการงในเขตอทยานแหงชาต
เพอการอนรกษอยางยงยน
3. เพอพฒนางานวจยดานปะการง สรางนกวจย
รนใหมและเสรมสรางศกยภาพดานการวจยของบคลากร
พนทศกษา
อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน โดยแบงพนทสารวจ
ออกเปน 2 บรเวณ ไดแก แนวปะการงทตน (Reef fl at) และ
แนวปะการงทลก (Reef edge) ตอเนองลงไปถงสวนลาดชน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
43สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 2 สดสวนปกคลมพนทของปะการงมชวต ปะการงตาย และองคประกอบอนๆ ในแนวปะการงบรเวณทตน
แนวปะการง (Reef slope) ทาการศกษาในพนท 5 เกาะ
เปนสถานศกษาแนวปะการงทลก 5 สถาน และสถานศกษา
แนวปะการงทตน 7 สถาน (ภาพท 1) ประกอบดวย
1. เกาะหา บรเวณหนมวนเดยว
2. เกาะเจด บรเวณอสตออฟอเดน เวสตออฟอเดน
และอาวดานเหนอ
3. เกาะแปด บรเวณอาวไฟแวบ
4. เกาะส บรเวณหาดเลก
5. เกาะเกา บรเวณอาวนาชย
วธการ
1. การสารวจ
ใชวธ Photo Belt Transect โดยการวาง
เสนเทปความยาว 30 เมตร จานวน 3 ซา ขนานกบชายฝงใน
2 ระดบความลก คอ ตวแทนของสงคมปะการงบรเวณทตน
และทลก และบนทกภาพตอเนองกนตลอดแนวเสนเทป จานวน
60 ภาพตอ 1 เสนเทป
2. การวเคราะหขอมล
วเคราะหขอมลดวยโปรแกรม Coral Point
Count with Excel extensions (CPCe) เพอคานวณหา
สดสวนรอยละการปกคลมพนทของปะการงมชวตและสงมชวต
บนพนทะเล โดยการสมจด จานวน 16 จดตอ 1 ภาพ (Kevin
E. Kohler, Shaun M. Gill, 2006)
ผลและวจารณ
1. สถานภาพปะการง
1.1 แนวปะการงบรเวณทตน แนวปะการง
มสถานภาพปานกลาง มโคโลนปะการงทรอดจากการฟอกขาว
อยคอนขางมาก (ภาพท 2) แตปรมาณตวออนปะการง
ในธรรมชาตมไมมากนก ดงนน ระยะเวลาทจะใชในการฟนตว
ใหกลบมามสภาพใกลเคยงกบในชวงกอนหนาเกดการฟอกขาว
นนยงไมสามารถคาดการณได อาวดานเหนอของเกาะเจด
มเปอรเซนตครอบคลมพนทของปะการงมชวตมากทสดเทากบ
29.14 สถานทมเปอรเซนตครอบคลมพนทของปะการงมชวต
นอยทสด คอ หนมวนเดยว เกาะหา เทากบ 8.07 (ตารางท 1)
ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites lutea)
ปะการงผวยย (Synaraea rus) ปะการงสนาเงน (Heliopora
coerulea) และปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora sp.)
อสตออฟอเดน เวสตออฟอเดนหนมวนเดยว หาดเลก อาวไฟแวบ อาวนาชย อาวดานเหนอ
44 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางท 1 สดสวนครอบคลมพนทของปะการงมชวต ปะการงตาย และองคประกอบอนๆ ในแนวปะการงบรเวณทตน
หนมวนเดยว
อสตออฟอเดน
เวสตออฟอเดน
อาวดานเหนอ
อาวไฟแวบ
หาดเลก
อาวนาชย
ฟองนา
สดสวนปกคลมพนท (เปอรเซนต)
สถานศกษา
8.07
17.94
21.32
29.14
9.34
28.09
14.06
50.65
41.28
53.18
20.22
47.19
22.61
65.01
0.22
0.41
1.24
1.09
0.61
0.25
1.39
-
-
0.02
-
-
-
0.07
0.21
1.26
1.01
10.98
0.52
0.76
3.56
-
0.47
0.92
1.17
0.07
1.06
0.8
เศษซาก
ปะการง
พรม
ทะเล
สาหราย
ทะเล
ปะการง
ตาย
ปะการง
มชวต
0.52
0.79
0.02
-
-
-
-
กลปงหา
40.24
37.62
22.18
37.39
42.1
47.23
15.07
ทราย
0.09
0.23
0.11
0.01
0.17
-
0.04
อนๆ
สาหรบผลการศกษาแยกตามรายสถาน มดงน
1. หนมวนเดยว เกาะหา
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 8.07 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 50.65 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites lutea) และปะการง
ผวยย (Synaraea rus) บรเวณหนมวนเดยวมทรพยากรอนๆ
ทเปนจดนาสนใจ คอ กลมปะการงออน (Soft coral) ไดแก
Dendronephthya spp. กลปงหา (Annella sp. และ
Melithaea sp.) เจรญอยบนพนหนจานวนมาก แตพบวาม
แนวโนมลดลง
2. อสตออฟอเดน เกาะเจด
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 17.94 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 41.28 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดนทพบ ไดแก ปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora
monasteriata)
3. เวสตออฟอเดน เกาะเจด
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 21.32 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 53.18 เปอรเซนตและพบ
ทรพยากรอนๆ สวนใหญของพนท ไดแก ปะการงออน ชนด
Lobophytum sp. และ Dendronephthya spp. และ
พบวามความชกชมของปะการงออนระดบสง กลปงหาชนด
Annella sp. และ Melithaea sp. เจรญอยบนพนหน
จานวนมาก ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites
lutea) ปะการงผวยย (Synaraea rus) และปะการง
ดอกกะหลา (Pocillopora sp.)
4. อาวดานเหนอ เกาะเจด
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 29.14 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 20.22 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน คอ ปะการงสนาเงน (Heliopora coerulea) และ
เปนชนดทไดรบผลกระทบจากการฟอกขาวเพยงเลกนอย แตสภาพ
ของปะการงปจจบนเกดการแตกหก (fragment) เสยหาย
เปนจานวนมากซงสาเหตนาจะเกดจากคลนลมตามธรรมชาต
5. อาวไฟแวบ เกาะแปด
แนวปะการงมสภาพเสอมโทรมมาก พบปะการง
มชวตครอบคลมพนท 9.34 เปอรเซนต ปะการงตายครอบคลม
พนท 47.19 เปอรเซนต ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด
(Porites lutea) ปะการงผวยย (Synaraea rus) และปะการง
ลายดอกไม (Pavona sp.)
6. หาดเลก เกาะส
ปะการงครอบคลมพนท 28.09 เปอรเซนต
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
45สานกอทยานแหงชาต
ปะการงตายครอบคลมพนท 22.61 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน ไดแก ปะการงลายดอกไม (Pavona sp.) และ
ปะการงเหด (Fungia sp.)
7. อาวนาชย เกาะเกา
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 9.34 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 47.19 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites lutea) ปะการงผวยย
(Synaraea rus) และปะการงลายดอกไม (Pavona sp.)
1.2 แนวปะการงบรเวณทลก สภาพแนว
ปะการงมความเสอมโทรมบางสถาน (ภาพท 3) แตกมแนวโนม
การฟนตวของปะการงมชวตดขน บรเวณอสตออฟอเดน
(East of Eden) พบปะการงมชวตครอบคลมพนทมากทสด
เทากบ 34.47 เปอรเซนต บรเวณทมปะการงมชวตครอบคลม
พนทนอยทสด คอ หนมวนเดยว เกาะหา เทากบ 6.85
เปอรเซนต (ตารางท 2) ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด
(Porites lutea) ปะการงแผนเคลอบ (Porites monticulosa)
ปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora aequituberculata)
และปะการงสนาเงน (Heliopora coerulea) การตดตาม
การเปลยนแปลงของระบบนเวศแนวปะการงภายหลงปรากฏการณ
ปะการงฟอกขาว พบการครอบคลมพนทของปะการงมชวต
มการเปลยนแปลงเพยงเลกนอย (ภาพท 4) ปะการงทตาย
จากการฟอกขาวมสาหราย และฟองนาขนปกคลม บางสวน
แตกหกกระจายบนพนทราย
ภาพท 3 สดสวนปกคลมพนทของปะการงมชวต ปะการงตาย และองคประกอบอนๆ ของแนวปะการงบรเวณทลก
อสตออฟอเดน เวสตออฟอเดนหนมวนเดยว หาดเลก อาวไฟแวบ
46 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ภาพท 4 เปอรเซนตการครอบคลมพนทของปะการงมชวต ป 2552 - 2557 ในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน
ตารางท 2 สดสวนปกคลมพนทของปะการงมชวต ปะการงตาย และองคประกอบอนๆ ของแนวปะการงบรเวณทลก
หนมวนเดยว
อสตออฟอเดน
เวสตออฟอเดน
อาวไฟแวบ
หาดเลก
ฟองนา
สดสวนปกคลมพนท (เปอรเซนต)
สถานศกษา
6.85
34.47
16.04
15.23
23.45
45.47
29.34
61.55
38.66
23.12
0.79
0.26
1.11
-
1.17
0.09
0.02
-
-
-
2.68
1.65
1.72
1.07
4.15
-
0.66
4.09
0.31
0.74
เศษซาก
ปะการง
พรม
ทะเล
สาหราย
ทะเล
ปะการง
ตาย
ปะการง
มชวต
0.27
0.55
4.48
-
-
กลปงหา
43.83
32.65
10.79
44.52
47.25
ทราย
0.02
0.4
0.22
0.21
0.12
อนๆ
อสตอ
อฟอเด
น เกา
ะปาย
เวสตอ
อฟอเด
น เกา
ะปาย
อาวไฟ
แวบ เ
กาะส
มลน
ครสต
มาสพ
อยท
หนมว
นเดยว
อาวน
าชย เ
กาะบ
าง
อาวเห
นอ เก
าะปาย
อาวเล
ก เกา
ะเมยง
หมายเหต ป 2552 เปนปกอนเกดปรากฏการณฟอกขาว
ป 2553 เปนปทเกดปรากฏการณฟอกขาว
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
47สานกอทยานแหงชาต
สาหรบผลการศกษาแยกตามรายสถาน มดงน
1. หนมวนเดยว เกาะหา
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 6.85 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 45.47 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites lutea)
2. อสตออฟอเดน เกาะเจด
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 34.47 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 29 เปอรเซนต ปะการงชนดเดน
ไดแก ปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora sp.)
3. เวสตออฟอเดน เกาะเจด
แนวปะการงสนสดทระดบความลกประมาณ
35 เมตร พบปะการงมชวตครอบคลมพนท 16.04 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 61.55 เปอรเซนต และพบ
ทรพยากรอนๆ ในพนทสวนใหญทเปนปะการงออน ชนด
Lobophytum sp. และ Dendronephthya spp. กลปงหา
ชนด Annella sp. และ Melithaea sp. เจรญอยบนพนหน
จานวนมาก ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงดอกกะหลา
(Pocilopora sp.)
4. อาวไฟแวบ เกาะแปด
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 15.23 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 38.66 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน ไดแก ปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora sp.)
5. หาดเลก เกาะส
ปะการงมชวตครอบคลมพนท 23.45 เปอรเซนต
ปะการงตายครอบคลมพนท 23.12 เปอรเซนต ปะการง
ชนดเดน ไดแก ปะการงดอกไมทะเล (Goniopora sp.) และ
ปะการงโขด (Porites lutea)
การเปลยนแปลงแนวปะการงภายหลงปรากฏการณ
ปะการงฟอกขาว พบวา รอยละการครอบคลมของปะการง
มชวตมการเปลยนแปลงเลกนอย อสตออฟอเดนและอาวไฟแวบ
มแนวโนมการฟนตวของปะการงคอนขางด (ภาพท 4)
เปอรเซนตการครอบคลมของปะการงมชวตเพมขนเลกนอย
การเปลยนแปลงของสงคมปะการงทตาย พบวามกลมสงมชวต
อนๆ ขนปกคลม ไดแก สาหรายเสนสาย (Algal turfs) สาหราย
หนปน (Crustose algae) สาหรายขนาดใหญ (Upright
macroalgae) ดอกไมทะเลเลก (Corallimorphs) และ
ฟองนา (Sponges) ปะการงชนดเดนทพบ ไดแก ปะการงโขด
(Porites lutea) ปะการงแผนเคลอบ (P. monticulosa)
ปะการงผวยย (P. rus) ปะการงผวเกลดนาแขง (Montipora
aequituberculata) ปะการงสนาเงน (Heliopora coerulea)
ปะการงดอกไมทะเล (Goniopora sp.) ปะการงเขากวาง
(Acropora palifera, A. intermedia, A. microphthalma,
A. elseyi) ปะการงดอกกะหลา (Pocillopora eydouxi)
ปะการงผวยย(Synaraea rus)
ปะการงสนาเงน(Heliopora coerulea)
ปะการงลายดอกไม(Pavona cactus)
48 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ลกษณะทวไปของแนวปะการงในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนป 2553 กอนเกดปรากฏการณปะการงฟอกขาว
ลกษณะทวไปของแนวปะการงในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนป 2554 หลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวประมาณ 1 ป
ลกษณะทวไปของแนวปะการงในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนป 2555 หลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวประมาณ 2 ป
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
49สานกอทยานแหงชาต
ลกษณะทวไปของแนวปะการงในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนป 2556 หลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวประมาณ 3 ป
ลกษณะทวไปของแนวปะการงในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลนป 2557 หลงปรากฏการณปะการงฟอกขาวประมาณ 4 ป
50 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สรปและวจารณ
สถานภาพปะการง
แนวปะการงบรเวณทตน หรอพนราบของแนว
ปะการง สภาพแนวปะการงมสถานภาพปานกลาง มโคโลน
ปะการงทรอดจากการฟอกขาวอยคอนขางมาก แตในขณะ
เดยวกนปรมาณตวออนปะการงในธรรมชาตมไมมากนก
บรเวณอาวดานเหนอของเกาะเจด มปะการงมชวตครอบคลม
พนทมากทสดเทากบ 29.14 เปอรเซนต บรเวณทมปะการง
มชวตครอบคลมพนทนอยทสด คอ หนมวนเดยว เกาะหา
เทากบ 8.07 เปอรเซนต ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด
(Porites lutea) ปะการงผวยย (Synaraea rus) ปะการง
สนาเงน (Heliopora coerulea) และปะการงผวเกลดนาแขง
(Montipora sp.)
แนวปะการงบรเวณทลก ตอเนองลงไปถงสวนลาดชน
แนวปะการง พบวา สภาพแนวปะการงมความเสอมโทรม
บางสถาน แตกมแนวโนมในการฟนตวของปะการงมชวตดขน
บรเวณอสตออฟอเดน มปะการงมชวตครอบคลมพนทมากทสด
เทากบ 34.47 เปอรเซนต บรเวณทมปะการงมชวตครอบคลม
พนทนอยทสด คอ หนมวนเดยว เกาะหา เทากบ 6.85
เปอรเซนต ปะการงชนดเดน ไดแก ปะการงโขด (Porites
lutea) ปะการงแผนเคลอบ (Porites monticulosa) ปะการง
ผวเกลดนาแขง (Montipora aequituberculata) ปะการง
สนาเงน (Heliopora coerulea)
การฟนตวของปะการง
การเปลยนแปลงภายหลงปรากฏการณปะการง
ฟอกขาว พบวา เปอรเซนตครอบคลมพนทของปะการงมชวต
มการเปลยนแปลงเพยงเลกนอย และมแนวโนมการฟนตวของ
ปะการงคอนขางดในบางบรเวณ ไดแก อสตออฟอเดนและ
อาวไฟแวบและพบตวออนของปะการงในพนทเลกนอย ซงม
ความหนาแนนคอนขางสงและมแนวโนมสงขนเลกนอย
แนวปะการงทตายจากการฟอกขาว พบวามกลมสงมชวตอนๆ
ขนปกคลม ไดแก สาหรายเสนสาย (Algal turfs) สาหราย
หนปน (Crustose algae) สาหรายขนาดใหญ (Upright macro-
algae) ดอกไมทะเลเลก (Corallimorphs) และฟองนา
(Sponges)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
51สานกอทยานแหงชาต
ตวออนปะการงทลงเกาะบนพนธรรมชาตในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน
แนวทางการจดการเพ� อแกไข
และบรรเทาผลกระทบจากการฟอกขาว
1. สรางความร ความเขาใจแกประชาชน ผประกอบการ
และผใชประโยชนจากแนวปะการง เพอใหทราบสถานการณ
ของปะการงฟอกขาว ผลกระทบทจะเกดขนและแนวทางท
สามารถดาเนนการไดเพอชวยลดความเสยหายทเกดขน
รวมทงสงเสรมการฟนตวตามธรรมชาตของแนวปะการง
2. การลดภยคกคามตอแนวปะการง เพอลดความ
เสยหายทเกดขนกบแนวปะการงจากการฟอกขาวและเสรมให
ปะการงมการฟนตวไดเองตามธรรมชาต ดงน
2.1 การลดผลกระทบจากกจกรรมทองเทยว
ตอแนวปะการง ดวยการกาหนดพนท รปแบบกจกรรม และ
ขอควรปฏบตทเหมาะสมสาหรบผใชประโยชนตางๆ
2.2 การจดการนาเสยจากชายฝง และเรอ
ทองเทยวทสงผลกระทบตอแนวปะการง
2.3 ลดปญหาการแพรของ เช อ โรคหรอ
ปรมาณสารอาหารในแนวปะการง เชน นาทงจากแผนดนและ
เรอทองเทยว
2.4 กาหนดมาตรการสงเสรมการฟนตวของ
แนวปะการงตามความเหมาะสมในแตละพนท
2.5 พกการใชประโยชนในพนทแนวปะการง
ทจาเปนตองไดรบการคมครองอยางเขมงวด
2.6 กาหนดมาตรการการใชประโยชนสาหรบ
กจกรรมตางๆ ในแนวปะการง เชน
- จากดจานวนนกทองเทยวทเหมาะสม
- กาหนดประเภทกจกรรมทเหมาะสม
ในแนวปะการง
- จดทาขอควรปฏบตทเหมาะสมสาหรบ
กจกรรมตางๆ
3. ควรใหความรเกยวกบการปฏบตตนใหเหมาะสม
(code of practice) ในการทากจกรรมทองเทยว ตลอดจน
การสอนใหนกทองเทยวมทกษะการใชอปกรณดานา เชน
หนากาก ทอหายใจ และฟน และควรจดเตรยมสถานทสาหรบ
ใหนกทองเทยวไดมโอกาสฝกการใชอปกรณใหคนเคยกอนจะ
ทากจกรรมทองเทยวในแนวปะการง ซงถอวาเปนวธการทม
ประสทธภาพและการจดการทตนเหตอยางแทจรง
4. กจกรรมดานาลกในบรเวณทมทงปะการงแขง
และปะการงออน ควรมการกาหนดเสนทางการชมปะการง
นาลกเพอจากดการกระจายของนกดานา และควรกาหนด
บรเวณ (zone) สาหรบนกดานาทมประสบการณแตกตางกน
เพอลดความเสยหาย และควรมการทบทวนตรวจสอบความพรอม
การดานากอนทากจกรรมดานาลก
5. ควรออกมาตรการควบคมเรอนาเทยวชม
ปะการง โดยเฉพาะนาเสยจากเรอ การทงสมอในแนวปะการง
52 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตวออนปะการงทลงเกาะบนพนธรรมชาตในพนทอทยานแหงชาตหมเกาะสมลน
รวมถงคราบนามนจากทองเรอ และการเทเศษอาหารลงในทะเล
เพอเปนอาหารปลา ซงจะสงผลกระทบตอระบบนเวศตาม
ธรรมชาต
6. ควรรณรงคใหมการตดตงทนสาหรบผกเรอใน
บรเวณทมกจกรรมดานา และควรมกจกรรมเพอการฟนฟแนว
ปะการงทเสอมโทรม เชน กจกรรมจดเกบขยะใตนา การกาจด
ดาวมงกฎหนาม และการรณรงคไมใหทงขยะลงทะเล
เอกสารและสงอางอง
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช. 2553. รายงาน
ฉบบสมบรณ แผนแมบทการจดการพนทแหลง
อนรกษทะเลอนดามน เลม 2 แผนแมบท. กระทรวง
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.
นพนธ พงศสวรรณ. 2554. สรปรายงานผลกระทบจากการ
เกดปะการงฟอกขาวในประเทศไทย. สถาบนวจย
และพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเลและ
ปาชายเลน, กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง,
กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 54 หนา
Kevin E. Kohler, Shaun M. Gill. 2006. Coral Point
Count with Excel extensions (CPCe): A
Visual Basic program for the determination
of coral and substrate coverage using
random point count methodology.
Computers & Geosciences 32 (2006) 1259–
1269
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
53สานกอทยานแหงชาต
การพงพง
ทรพยากร
54 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สภาพทวไปดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม
การมสวนรวม ทศนคต และการพงพงทรพยากร
ของชมชนทอาศยอยบรเวณพนทโครงการกอสรางเข� อนแมวงก
Socio – economic, Culture, Participation, Attitude and
Non – Timber Forest Product Utilization of Community
near Mae Wong Dam Project
คมเชษฐา จรงพนธ1 ทรงธรรม สขสวาง2 1ศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต จงหวดพษณโลก
2สานกอทยานแหงชาต
บทคดยอ
การศกษาครงน มวตถประสงคเพอศกษาสภาพทวไปดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การมสวนรวม ทศนคต
และการพงพงทรพยากรของชมชนทอาศยอยบรเวณพนทโครงการกอสรางเขอนแมวงก อทยานแหงชาตแมวงก ในรศม 3 - 5
กโลเมตร โดยใชแบบสอบถามดวยวธการสมตวอยางแบบกาหนดโควตา (Quota Sampling) ซงกลมตวอยาง ไดแก หวหนา
ครวเรอนหรอตวแทนครวเรอน แบงเปน 3 หมบาน 2 จงหวด คอ จงหวดนครสวรรค และจงหวดกาแพงเพชร จงหวดละ 100 ชด
รวม 200 ชด ระยะเวลาการศกษา ระหวางเดอนธนวาคม 2555 - กนยายน 2556
ผลการศกษา พบวา สภาพทางเศรษฐกจและสงคมของประชาชนในชมชน มอาชพหลกในภาคเกษตรกรรม รายได
และรายจายของครวเรอนในรอบปทผานมา มรายไดสทธเฉลย 5,025 บาทตอครวเรอนตอป ภาวะหนสนมสาเหตมาจากการ
นามาซอปจจยการผลตในการประกอบอาชพ เชน ปย สารปราบศตรพช และใชจายในชวตประจาวน การใชประโยชนทดน
สวนใหญเปนพนทเกษตรกรรมไรมน โดยเอกสารสทธเปน ภ.บ.ท.5 และ ส.ป.ก. 4 - 01 ซงในชมชนไมมปญหาความขดแยงกบ
การดาเนนงานของอทยานแหงชาตแมวงก โดยมการพงพงทรพยากรและใชประโยชนจากปา เพอเปนแหลงเกบหาเหดปา และ
พชผกปา สาหรบการมสวนรวมของชมชนในการรบทราบขอมลขาวสารเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงก สวนใหญ
ใหความเหนวา ไมเคยมหนวยงานของทางราชการมาจดประชมชแจงเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงกเลย รอยละ 66.50
และรอยละ 38.50 ไมเหนดวย หากมโครงการกอสรางเขอนแมวงก เนองจากจะมผลกระทบตอชมชนทอยใกลพนทสรางเขอน
ซงจะสญเสยพนทเกบหาแหลงอาหารจากปาและทรพยากรปาไม
คาสาคญ: อทยานแหงชาตแมวงก ชมชน เขอนแมวงก เศรษฐสงคม การใชประโยชนจากของปา
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
55สานกอทยานแหงชาต
Abstract :
The objective is to study community which live near Mae Wong Dam project, Mae Wong
national park, in socio - economic, culture, participation, attitude and non timber forest product
utilization. The sampling is representative family in 3 villages 2 provinces, 200 questionares. The research
carried out between December 2012 - September 2013.
The results found that agriculture is main occupation. The net income was 5,025 baht/family/
year. The dept was agricultural materials expenses. The community had not confl ict with Mae Wong
national park. They collected mushroom and other non timber forest products. Sixty - six and a half percent
of them said that there is no government agencies give any information about dam and 33.50% disagree
in dam construction because of lost of forest and non timber forest product area.
Keywords: Mae Wong national park, community, Mae Wong dam, socio – economic,
non timber forest product utilization
56 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
บทนา
ชมชนทอาศยอยใกลเคยงพนทสรางเขอนแมวงก
ในรศม 3 - 5 กโลเมตร จากบรเวณพนทอางเกบนา
เขอนแมวงก อทยานแหงชาตแมวงก ม 3 หมบาน 2 ตาบล
2 อาเภอ ใน 2 จงหวด ไดแก หมท 4 บานคลองแบง
หมท 24 บานใหมแมเรวา ตาบลแมเลย อาเภอแมวงก จงหวด
นครสวรรค และหมท 17 บานทรพยเจรญ ตาบลปางมะคา
อาเภอขาณวรลกษบร จงหวดกาแพงเพชร ซงจานวนประชากร
โดยรวมของทง 3 หมบาน ใน 2 จงหวดน มประมาณ 2,563 คน
เปนชมชนทมาอาศยอยกอนการประกาศจดตงเปนพนท
อทยานแหงชาตแมวงก วถชวตของคนในชมชนโดยสวนใหญ
ประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลก ในยามวางจากการทา
เกษตรกรรมกหารบจางเปนอาชพเสรม นอกจากนบางครวเรอน
พงพงทรพยากรปาไมในเขตอทยานแหงชาตแมวงก โดยอาศย
เกบหาผลผลตจากปา เชน ผกหวานปา ผกกด หนอไม
เหดโคน และพชสมนไพรบางชนด เปนตน เพอเปนอาหาร
และรายไดเสรม นอกจากรายไดประจา ซงตองรอระยะเวลา
นานกวา 6 เดอนถง 1 ป กวาจะเกบเกยวผลผลตได ราษฎร
ในชมชนมความตระหนกถงคณประโยชนของทรพยากรปาไม
ทงยงรวมกนชวยดแลทรพยากรไดเปนอยางด เชน การแจงเหต
เมอประสบหรอพบเหนไฟปา การพบเหนกลมคนทลกลอบ
ตดไมทาลายปาหรอลาสตวปาในพนท ดวยตระหนกถงวาหาก
พนทปาอนอดมสมบรณของอทยานแหงชาตแมวงกถกทาลายไป
จะสงผลเสยถงแหลงหาอาหารและอาชพเสรมของพวกเขา
และเมอกลาวถงโครงการศกษาวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม
สาหรบโครงการหรอกจการทอาจกอใหเกดผลกระทบตอ
ชมชนอยางรนแรงทงทางดานคณภาพสงแวดลอม ทรพยากร
ธรรมชาต และสขภาพ โครงการเขอนแมวงก จงหวดนครสวรรค
ราษฎรในพนทนใหคาตอบเดยวกนคอ ไมเคยทราบและไมม
หนวยงานในภาคสวนใดใหขอมลหรอสอบถามความคดเหน
ใดๆ เลย
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
57สานกอทยานแหงชาต
เน องดวยเหตน จงมความจาเปนอยางมาก
ทควรมการศกษาสภาพทวไปดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม
การมสวนรวม ทศนคต และการพงพงทรพยากรของชมชน
ทอาศยอยใกลเคยงพนทสรางเขอนแมวงก โดยไดดาเนนการ
ภายใตโครงการการศกษาทนทางธรรมชาตสาหรบการจดการ
ทรพยากร : กรณศกษาเขอนแมวงก (Valuating the
Mae Wong : Natural Study for Natural Resources
Management) เพอไดขอมลทเปนธรรม สาหรบผท ม
สวนไดสวนเสย อนจะเกดจากโครงการกอสรางเขอนแมวงก
และเพอเปนขอมลสาหรบการตดสนใจของผบรหารระดบสง
ในโอกาสตอไป
วตถประสงค
เพอศกษาสภาพทวไปดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม
การมสวนรวม ทศนคต และการพงพงทรพยากรของชมชน
ทอาศยอยบรเวณพนทโครงการกอสรางเขอนแมวงก อทยาน
แหงชาตแมวงก ในรศม 3 - 5 กโลเมตร
วธการ
1. ศกษาจากขอมลทตยภม (Secondary data)
โดยการคนควาศกษาหาขอมลจากหนงสอ วารสาร สงพมพ
เอกสารทเกยวของ ฐานขอมลเดม วทยานพนธ และเวบไซตท
เกยวของ
2. สารวจขอมลภาคสนามโดยใชแบบสารวจ
สภาพเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การมสวนรวม ทศนคต
และการพงพงทรพยากรของประชาชนในชมชนทอยอาศย
ใกลเคยงพนทสรางเขอนแมวงก การสมตวอยางแบบกาหนด
โควตา (Quota sampling) ประชากร คอ ราษฎรทอาศย
อยในชมชน รศม 3 - 5 กโลเมตร จากบรเวณพนทโครงการ
กอสรางอางเกบนาเขอนแมวงก ใน 2 จงหวด คอ จงหวด
นครสวรรค และจงหวดกาแพงเพชร จงกาหนดโควตา (Quota)
ใหจงหวดละ 100 ชด รวม 200 ชด (ตารางท 1 และภาพท 1)
58 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางท 1 จานวนครวเรอน ประชากร และกลมตวอยางของชมชนในตาบลแมเลย อาเภอแมวงก จงหวดนครสวรรค และ
ตาบลปางมะคา อาเภอขาณวรลกษบร จงหวดกาแพงเพชร
หมท 4
หมท 24
หม 17
รวม 2 จงหวด
จานวนประชากร (คน)หมท
คลองแบง
บานใหมแมเรวา
รวม
ทรพยเจรญ
348
300
648
210
858
552
439
991
335
1,326
จานวนกลม
ตวอยาง
รวมประชากร
(คน)
จานวนครวเรอนชอหมบาน
485
422
907
330
1,237
1,037
861
1,898
665
2,563
54
46
100
100
200
ชาย หญง
ตาบลแมเลย อาเภอแมวงก จงหวดนครสวรรค 1/
ตาบลปางมะคา อาเภอขาณวรลกษบร จงหวดกาแพงเพชร 2/
ทมา : 1/ องคการบรหารสวนตาบลแมเลย (2555)
2/ ททาการผใหญบาน หมท 17 บานทรพยเจรญ (2555)
ระยะเวลาในการศกษา
ระหวางธนวาคม 2555 ถงกนยายน 2556
สวนกลมตวอยาง ไดแก หวหนาครวเรอน หรอ ตวแทน
ครวเรอน
3. การวเคราะหขอมลและนาเสนอผล นาผล
การศกษาตามแบบสารวจมาคานวณและวเคราะหโดยใช
การประมวลผลดวยโปรแกรม SPSS ทาการวเคราะหขอมล
เชงพรรณนาและแบบแจกแจง ไดแก คารอยละ คาสงสด
คาตาสด คาเฉลย เพอนาเสนอภาพรวมของกลมตวอยาง
ตามลกษณะตวแปรทใชในการศกษาในรปตารางรอยละ
ประกอบคาบรรยาย 5 ตอน คอ 1) ขอมลทวไปของครวเรอน
2) สภาพทางเศรษฐกจและสงคม 3) การใชประโยชนทดน
4) ความคดเหนตอการดาเนนงาน การพงพงและการใช
ทรพยากรในพนทปาอทยานแหงชาตแมวงก และ 5) การม
สวนรวมของชมชนในการรบทราบขอมลขาวสารเกยวกบ
โครงการกอสรางเขอนแมวงก
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
59สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 1 ทตงหมบานทอาศยอยใกลเคยงพนทสรางเขอนแมวงก ในพนทอทยานแหงชาตแมวงก
ผลและวจารณ
ผลการศกษา สรปไดดงน
1. ขอมลทวไปของครวเรอน
กลมตวอยางสวนใหญ เปนเพศหญง เฉลยรอยละ
56 (บานคลองแบง รอยละ 51.85, บานใหมแมเรวา รอยละ
56.52 และบานทรพยเจรญ รอยละ 58) อายเฉลย 46.5 ป
(บานคลองแบง 55 ป, บานใหมแมเรวา 45 ป และ
บานทรพยเจรญ 43 ป) กลมตวอยางทงหมดนบถอศาสนาพทธ
มสถานภาพสมรส เฉลยรอยละ 84 (บานคลองแบง รอยละ
85.19, บานใหมแมเรวา รอยละ 82.61 และบานทรพยเจรญ
รอยละ 84) จบการศกษาระดบประถมตน (ป.1 - ป.4) เฉลย
รอยละ 45 (บานคลองแบง รอยละ 62.96, บานใหมแมเรวา
รอยละ 34.78 และบานทรพยเจรญ รอยละ 40) ประวต
การตงถนฐาน เฉลยรอยละ 84.50 อาศยอยในชมชนแหงน
มากกวา 20 ป (บานคลองแบง รอยละ 83.33, บานใหมแมเรวา
รอยละ 76.09 และบานทรพยเจรญ รอยละ 89) บานทอยอาศย
เปนของตนเอง เฉลยรอยละ 87.50 (บานคลองแบง รอยละ
85.19, บานใหมแมเรวา รอยละ 82.61 และบานทรพยเจรญ
รอยละ 84) (ภาพท 2)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
61สานกอทยานแหงชาต
2. สภาพทางเศรษฐกจและสงคม
อาชพหลกโดยสวนใหญ เฉลยรอยละ 67.22
ประกอบอาชพเกษตรกรรม (บานคลองแบง รอยละ 64.81,
บานใหมแมเรวา รอยละ 39.73 และบานทรพยเจรญ รอยละ
85.95) ในรอบปทผานมา มรายไดเฉลย 129,300 บาทตอ
ครวเรอนตอป (บานคลองแบง รอยละ 135,555.56 บาทตอป,
บานใหมแมเรวา รอยละ 107,608.70 บาทตอป และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 134,100 บาทตอป) โดยเปนรายได
จากภาคเกษตรกรรม เฉลยรอยละ 53.67 (บานคลองแบง
รอยละ 60.82, บานใหมแมเรวา รอยละ 37.84 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 57.36) สวนรายจายของครวเรอน
รวมเฉลย 124,275 บาทตอป (บานคลองแบง 136,388.89
บาทตอป, บานใหมแมเรวา 102,826.09 บาทตอป และ
บานทรพยเจรญ 127,600 บาทตอป) ซงเปนรายจายจาก
การประกอบอาชพ รายจายคาอปโภค - บรโภค และรายจาย
ดานอน ๆ ของครวเรอน เชน การศกษาบตร ทงน มรายไดสทธ
เฉลย 5,025 บาทตอครวเรอนตอป (บานคลองแบง -833.33
บาทตอป, บานใหมแมเรวา 4,782.61 บาทตอป และ
บานทรพยเจรญ 6,500 บาทตอป) เฉลยรอยละ 63 มภาวะ
หนสน (บานคลองแบง รอยละ 55.56, บานใหมแมเรวา
รอยละ 58.7 และบานทรพยเจรญ รอยละ 69) โดยแหลงเงนก
ในระบบสวนใหญ ไดแก กลมสจจะหมบาน รอยละ 34.01
(บานคลองแบง รอยละ 36.71, บานใหมแมเรวา รอยละ 43.1
และบานทรพยเจรญ รอยละ 30.43) สาหรบแหลงเงนก
นอกระบบ สวนใหญเปนกลมพอคา เฉลยรอยละ 56.25
(บานคลองแบง รอยละ 65.22, บานใหมแมเรวา รอยละ 60
และบานทรพยเจรญ รอยละ 46.15) โดยวตถประสงคของการ
กเงนสวนใหญ เพอนามาซอปจจยการผลตในการประกอบ
อาชพ เชน ปย สารปราบศตรพช เฉลยรอยละ 41.61
(บานคลองแบง รอยละ 33.77, บานใหมแมเรวา รอยละ
42.59 และบานทรพยเจรญ รอยละ 45.45) และสวนใหญไมม
เงนออมภายในครวเรอนเฉลยรอยละ 53 (บานคลองแบง
รอยละ 51.85 บานใหมแมเรวา รอยละ 56.32 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 52) (ภาพท 3)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
63สานกอทยานแหงชาต
3. ดานการใชประโยชนทดน
ดานการใชประโยชนทดนในสวนของการ
ถอครองทดน เฉลยรอยละ 88.04 เปนไรมน (บานคลองแบง
รอยละ 96.37, บานใหมแมเรวา รอยละ 94.15 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 84.18) โดยเอกสารสทธเปนภาษ
บารงทองท (ภ.บ.ท. 5) เฉลยรอยละ 54.81 (บานคลองแบง
รอยละ 47.56, บานใหมแมเรวา รอยละ 62.82 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 55.58) และเปน ส.ป.ก. 4 - 01
รอยละ 45.19 (บานคลองแบง รอยละ 52.44, บานใหมแมเรวา
รอยละ 37.18 และบานทรพยเจรญ รอยละ 44.42) ปญหา
การใชประโยชนทดน สวนใหญททากนไมเพยงพอ เฉลยรอยละ
50.94 (บานคลองแบง รอยละ 52, บานใหมแมเรวา รอยละ
56 และบานทรพยเจรญ รอยละ 48.21) โดยมความตองการ
ขยายทดนทากนเพมเตม เฉลยรอยละ 52.9 (บานคลองแบง
รอยละ 39.29, บานใหมแมเรวา รอยละ 47.37 และบานทรพยเจรญ
รอยละ 58.24) ซงวธการขยายททากนโดยการใหรฐชวยจดสรร
คดเปนรอยละ 58.24 (ภาพท 4)
ภาพท 4 การใชประโยชนทดน
ภ.บ.ท.5
ส.ป.ก. 4 - 01
64 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
4. ความคดเหนตอการดาเนนงานของอทยาน
แหงชาตแมวงก การพงพงและการใชทรพยากรปาไม
กลมตวอยางสวนใหญ ไดรบทราบขาวสารดาน
การอนรกษทรพยากรปาไม เฉลยรอยละ 67 (บานคลองแบง
รอยละ 44.44, บานใหมแมเรวา รอยละ 80.43 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 73) โดยแหลงขาวสารทไดรบมากทสด
คอ ผนาชมชน เชน กานน ผใหญบาน เฉลยรอยละ 37.74
(บานคลองแบง รอยละ 48.98, บานใหมแมเรวา (จากเจาหนาท
ของรฐ) รอยละ 54 และบานทรพยเจรญ รอยละ 37.17)
ประชาชนกลมตวอยางในชมชนไมมปญหาความขดแยง
กบการดาเนนงานของอทยานแหงชาตแมวงก โดยประชาชน
เหนวา การจดตงอทยานแหงชาตแมวงกสงผลกระทบตอ
การดาเนนชวตของคนในชมชนทงทางบวกและทางลบ ดงน
ผลกระทบในทางบวก ประชาชนสวนใหญเหนดวยกบการ
ประกาศพนทปาสมบรณเปนอทยานแหงชาตแมวงก เฉลย
รอยละ 83 (บานคลองแบง รอยละ 81.48, บานใหมแมเรวา
รอยละ 73.91 และบานทรพยเจรญ รอยละ 88) ทาใหพนทปา
ดงกลาวไดรบการคมครองและสมบรณขน เฉลยรอยละ 79.50
(บานคลองแบง รอยละ 68.52, บานใหมแมเรวา รอยละ
76.09 และบานทรพยเจรญ รอยละ 87) เปนการเพมรายได
ใหกบคนในชมชนทองถน เฉลยรอยละ 70.50 (บานคลองแบง
รอยละ 53.70, บานใหมแมเรวา รอยละ 58.70 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 85) สวนผลกระทบในทางลบนน
เหนวาการจดตง/ดาเนนงานของอทยานแหงชาตแมวงก ทาให
เกดปญหาดานทดน เฉลยรอยละ 54 (บานคลองแบง รอยละ
40.74, บานใหมแมเรวา รอยละ 56.52 และบานทรพยเจรญ
รอยละ 60) และทาใหเกดปญหาดานสงแวดลอมเพมขน
จากการทองเทยว เฉลยรอยละ 47.50 (บานคลองแบง รอยละ
22.22, บานใหมแมเรวา รอยละ 34.78 และบานทรพยเจรญ
รอยละ 67)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
65สานกอทยานแหงชาต
โดยครวเรอนกลมตวอยาง มการพงพงทรพยากร
และใชประโยชนจากปา เฉลยรอยละ 65 (บานคลองแบง
รอยละ 50, บานใหมแมเรวา รอยละ 60.87 และ บานทรพยเจรญ
รอยละ 75) โดยใชประโยชนเพอเปนแหลงเกบหาเหดปา
เฉลยรอยละ 39.32 (บานคลองแบง รอยละ 38.24, บานใหม
แมเรวา รอยละ 35.59 และบานทรพยเจรญ รอยละ 41.13)
เกบหาพชผกปา เฉลยรอยละ 32.91 (บานคลองแบง รอยละ
23.53, บานใหมแมเรวา รอยละ 35.59 และบานทรพยเจรญ
รอยละ 34.04) เกบหาผลไม เฉลยรอยละ 8.55 (บานคลองแบง
รอยละ 23.53, บานใหมแมเรวา รอยละ 6.78 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 5.67) เกบหาพชกนหว เฉลยรอยละ
9.40 (บานคลองแบง รอยละ 14.71, บานใหมแมเรวา รอยละ
8.47 และบานทรพยเจรญ รอยละ 8.51) นอกจากน ยงมการ
เกบหาแมลงและผลผลตของแมลง เชน ไขมดแดง แมงอนน
เปนตน เกบหาพชสมนไพร เชน รางจด รางแดง เปนตน
เกบหาวสดกอสราง เชน ไมไผ สาหรบทากระทอม เกบหา
เชอเพลงโดยเกบกงไมแหง หรอตนไมทหกโคนลมลงตามธรรมชาต
สาหรบทาฟน และเผาถานใชในครวเรอน เกบหาไมทาวสด
เครองเรอนเครองใชภายในครวเรอน เชน ไมไผ หวายชนดตางๆ
สาหรบทากระดง กระบง ตะกรา และลาสตวปาขนาดเลก เชน
แย และกงกา เปนตน เฉลยรอยละ 0.85, 1.71, 0.85, 2.14,
2.56 และ 1.71 ตามลาดบ (ภาพท 5)
66 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ภาพท 5 ความคดเหนตอการดาเนนงาน การพงพงและการใชทรพยากรในพนทปาอทยานแหงชาตแมวงก
กานน ผใหญบาน
(n=234)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
67สานกอทยานแหงชาต
5. การมสวนรวมของชมชนในการรบทราบขอมล
ขาวสารเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงก
สาหรบการมสวนรวมของชมชนในการรบทราบ
ขอมลขาวสารเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงก สวนใหญ
ใหความเหนวา ไมเคยมหนวยงานของทางราชการมาจดประชม
ชแจงเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงกเลย เฉลยรอยละ
66.50 (บานคลองแบง รอยละ 66.67, บานใหมแมเรวา รอยละ
60.87 และบานทรพยเจรญ รอยละ 69) ในดานความคดเหน
ประเดนตางๆ หากมเขอนแมวงกจะทาใหเกดการเปลยนแปลง
ดานเศรษฐกจ ดานสงคม ดานทรพยากรธรรมชาตฯ ดานวฒนธรรม
ประเพณ ในชมชนอยางไร สวนใหญมความเหนวายงไม
ทราบวาจะเกดการเปลยนแปลงอยางไร เพราะยงไมมการ
กอสรางเขอนแมวงก เฉลยรอยละ 48.76 ไมเหนดวยหากม
การกอสรางเขอนแมวงก เฉลยรอยละ 38.50 (บานคลองแบง
รอยละ 27.78, บานใหมแมเรวา รอยละ 47.83 และ
บานทรพยเจรญ รอยละ 40) เนองจากมผลกระทบตอชมชน
ทอยใกลพนทสรางเขอนจะสญเสยพนทเกบหาแหลงอาหารจาก
ปาและทรพยากรปาไม ในสวนทไมออกความเหน เฉลยรอยละ
32.50 (บานคลองแบง รอยละ 38.89, บานใหมแมเรวา รอยละ
21.74 และบานทรพยเจรญ รอยละ 34) เนองจากคดวามหรอ
ไมมเขอนกได และไมทราบวาจะกอสรางไดหรอไม สาหรบ
กลมทเหนดวย เฉลยรอยละ 29 (บานคลองแบง รอยละ 33.33,
บานใหมแมเรวา รอยละ 30.43 และ บานทรพยเจรญ รอยละ
26) เนองจากคดวาจะไดมนาประปาใชในหมบาน และจะได
มนาใชในการเกษตรกรรม (ภาพท 6)
ภาพท 6 การมสวนรวมของชมชน ในการรบทราบขอมลขาวสาร เกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงก
68 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สรปและขอเสนอแนะ
สรป
ขอมลทวไปของครวเรอน กลมตวอยางสวนใหญ
เปนเพศหญง อายเฉลย 46.5 ป ทงหมดนบถอศาสนาพทธ
มสถานภาพสมรส จบการศกษาระดบประถมตน (ป.1 - ป.4)
ประวตการตงถนฐานสวนใหญอาศยอยในชมชนแหงนมากกวา
20 ป บานทอยอาศยเปนของตนเอง สภาพทางเศรษฐกจ
และสงคม สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนอาชพหลก
ในรอบปทผานมา มรายไดเฉลย 129,300 บาทตอครวเรอน
ตอป โดยเปนรายไดจากภาคเกษตรกรรม สวนรายจายของ
ครวเรอนรวมเฉลย 124,275 บาทตอป ซงเปนรายจายจาก
การประกอบอาชพ รายจายคาอปโภค - บรโภค และรายจาย
ดานอนๆ ของครวเรอน เชน การศกษาบตร ทงนมรายได
สทธเฉลย 5,025 บาทตอครวเรอนตอป มการกเงนในระบบ
เชน กลมสจจะหมบาน บางสวนกเงนนอกระบบจากกลมพอคา
โดยวตถประสงคของการกเงนเพอนามาซอปจจยการผลต
ในการประกอบอาชพ เชน ปย สารปราบศตรพช และสวนใหญ
ไมมเงนออมภายในครวเรอน
ดานการใชประโยชนทดนในสวนของการถอครอง
ทดน เปนไรมน โดยเอกสารสทธเปน ภ.บ.ท.5 และ ส.ป.ก. 4 - 01
โดยมปญหาทดนทากนในครวเรอนไมเพยงพอ และมความ
ตองการใหรฐชวยจดสรรใหทดนทากนเพมเตม
ประชาชนไดรบขาวสารดานอนรกษทรพยากรปาไม
จากผนาชมชน เชน กานน ผใหญบาน ประชาชนกลมตวอยาง
ในชมชนไมมปญหาความขดแยงกบการดาเนนงานของอทยาน
แหงชาตแมวงก โดยประชาชนเหนวา การจดตงอทยานแหงชาต
แมวงกสงผลกระทบตอการดาเนนชวตของคนในชมชน
ทางบวก ทาใหพนทปาไดรบการคมครองและสมบรณขน เปนการ
เพมรายไดใหกบคนในชมชนทองถน สวนผลกระทบในทางลบนน
เหนวา ทาใหเกดปญหาดานทดน และปญหาดานสงแวดลอม
เพมขนจากการทองเทยว โดยครวเรอนกลมตวอยาง มการพงพง
ทรพยากรและใชประโยชนจากปา โดยใชประโยชนเพอเปน
แหลงเกบหาเหดปา และพชผกปา
สาหรบการมสวนรวมของชมชนในการรบทราบ
ขอมลขาวสารเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงก สวนใหญ
ใหความเหนวา ไมเคยมหนวยงานของทางราชการมาจดประชม
ชแจงเกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงกเลย และไมแนใจวา
หากมการกอสรางเขอนแมวงกแลว จะทาใหเกดมการเปลยนแปลง
ในชมชนอยางไร สวนทไมเหนดวยเนองจากมผลกระทบตอ
ชมชนทอยใกลพนทสรางเขอน จะสญเสยพนทเกบหาแหลง
อาหารจากปา และทรพยากรปาไม มบางกลมไมออกความ
คดเหนเนองจากคดวามหรอไมมเขอนกได และไมทราบวา
จะกอสรางไดหรอไม สาหรบกลมทเหนดวย เฉลยรอยละ 29
เนองจากคดวาจะไดมนาประปาใชในหมบาน และจะไดมนาใช
ในการเกษตรกรรม
ขอเสนอแนะ
จากการสมภาษณ มประเดนกรณความคดเหน
เกยวกบโครงการกอสรางเขอนแมวงกทผตอบแบบสอบถาม
ไมกลาทจะตอบ เนองจากไมทราบวาผสมภาษณ เปนบคคล
ทเกยวของหรอเปนฝายใดในทางการเมองหรอไม ผใหสมภาษณ
สวนใหญเกรงกลวเรองการเมองทองถน จงไมคอยจะกลาตอบ
ในประเดนน และจากการสารวจผใหสมภาษณสวนใหญ
ไมเหนดวยกบโครงการกอสรางเขอนแมวงก เนองจากเสยดาย
ทรพยากรธรรมชาตในพนท และคดวาพนททเคยเกบหาผลผลต
จากปา เชน เหดโคน ผกหวานปา และหนอไม จะหมดสนไป
เพราะกลายเปนอางเกบนา แตไมมอานาจทจะไปคดคานได
เนองจากกลวอานาจนกการเมองทเกยวของ
เอกสารและสงอางอง
องคการบรหารสวนตาบลแมเลย. 2555. ขอมลครวเรอนและ
ประชากรตาบลแมเลย เดอนมกราคม. อาเภอแมวงก
จงหวดนครสวรรค.
ททาการผใหญบาน หมท 17 บานทรพยเจรญ. 2555. ขอมล
ครวเรอนและประชากรหมท 17 บานทรพยเจรญ
เดอนมกราคม. ตาบลปางมะคา อาเภอขาณวรลกษบร
จงหวดกาแพงเพชร.
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
69สานกอทยานแหงชาต
หญาทะเล
70 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ความหลากชนดและการแพรกระจายของหญาทะเล
บรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง จงหวดตรง
Species Diversity and Distribution of Seagrasses
at Mu Ko Libong Non - Hunting Area.
ศภพร เปรมปรด1 ทรงธรรม สขสวาง2 1ศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเลท 3 จงหวดตรง
2สานกอทยานแหงชาต
บทคดยอ
การศกษาเรองน มวตถประสงคเพอศกษาความหลากชนดและการแพรกระจายของหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง จงหวดตรง ทาการศกษาในพนท 4 สถานศกษา คอ อาวโละลไหง - อาวทงจน หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
แหลมจโหย และอาวพราว โดยวธ Line Intercept Transect Quadrat เพอศกษาการปกคลมพนทของหญาทะเล ระยะเวลา
ททาการศกษา ระหวางเดอนมนาคม 2557 – มกราคม 2558
ผลการศกษา พบหญาทะเล 9 ชนด 5 สกล 2 วงศ คอ หญาคาทะเล (Enhalus acoroides (L.f.) Royle) หญาชะเงาเตา
(Thalassia hemprichii (Ehrenb. ex Solms) Asch.) หญาชะเงาสนปลายมน (Cymodocea rotundata Asch. &
Schweinf.) หญาชะเงาสนปลายหนาม (Cymodocea serrulata (R. Br.) Asch. & Magnus) หญาชะเงาใบแคบ (Halodule
uninervis (Forssk.) Boiss.) หญากยชายเขม (Halodule pinifolia (Miki) Hartog) หญาใบมะกรด (Halophila ovalis
(R. Br.) Hook.f.) หญาใบมะกรดแคระ (Halophila minor (Zoll.) Hartog) และหญาใบพาย (Halophila beccarii Asch.)
พนทการปกคลมหญาทะเลโดยรวมเทากบ 30.88 เปอรเซนต สถานภาพอยในระดบสมบรณปานกลาง โดยหญาใบมะกรด
(Halophila ovalis (R. Br.) Hook.f.) มเปอรเซนตการปกคลมสงสดเทากบ 12.57 เปอรเซนต สวนหญาคาทะเล (Enhalus
acoroides (L.f.) Royle) มเปอรเซนตความถมากทสดเทากบ 45.08 เปอรเซนต บรเวณทมการปกคลมและการแพรกระจาย
ของหญาทะเลสงสด คอ แหลมจโหย ซงพบการแพรกระจายของหญาทะเลทง 9 ชนด มเปอรเซนตความถ เทากบ 94.34 เปอรเซนต
คาความหลากหลายทางชวภาพ พบวา ดชนความหลากหลายทางชนดบรเวณอาวพราวทมคาสงทสด เทากบ 2.32 ดชนความ
รารวยบรเวณแหลมจโหย มคามากทสด เทากบ 8.61 ดชนความสมาเสมอทางชนดบรเวณอาวพราวมคาสงสด เทากบ 0.90 ดชน
ความคลายคลงของชนด พบวา บรเวณอาวโละลไหง – อาวทงจนกบแหลมจโหย และบรเวณแหลมจโหยกบอาวพราว มคาดชน
ความคลายคลงกนมากทสดเทากน คอ มคาเทากบ 0.941
คาสาคญ: หญาทะเล เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง ความหลากหลายทางชวภาพ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
71สานกอทยานแหงชาต
คานา
หญาทะเลเปนผผลต (Producer) ในหวงโซอาหาร
เปนพชชนสงทมววฒนาการในการปรบตวเพอการดารงชวต
อยในนาทะเลไดอยางสมบรณ มความสาคญตอสงมชวตและ
ระบบนเวศทางทะเล คอ เปนทอยอาศยของสตวนานานาชนด
เชน เตาทะเล กง ปลา โดยเฉพาะเปนแหลงอาหารทสาคญ
ของพะยน ซงเปนสตวสงวนทกาลงใกลสญพนธ บรเวณ
เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง จงหวดตรง เปนบรเวณทมความ
อดมสมบรณในดานทรพยากรธรรมชาตตางๆ โดยเฉพาะ
อยางยงทรพยากรทางทะเล เปนพนทหนงซงมความสาคญใน
การทองเทยวเชงนเวศและมความหลากหลายทางดานระบบ
นเวศตางๆ เชน ปาชายเลน ปาชายหาด และทสาคญเปน
แหลงหญาทะเลขนาดใหญของประเทศไทย ซงมความสาคญ
ตอระบบนเวศทางทะเลเปนอยางยง
ปจจบนแหลงหญาทะเลถกทาลายและเปลยนแปลง
อยางตอเนอง จาก 2 สาเหตหลก คอ เกดจากการเปลยนแปลง
ของสงแวดลอมตามธรรมชาต และเกดจากกจกรรมหรอ
การกระทาของมนษย ทงจากการทาประมงชายฝงของชมชนและ
จากกจกรรมการทองเทยว ซงในอนาคตหากไมมการจดการ
ทดแลวแหลงหญาทะเลจะถกทาลายจนเสอมโทรม ยากตอ
การฟนฟ ดงนน จากปญหาดงกลาวทเกดขนทาใหเลงเหน
ความสาคญและไดทาการสารวจชนด และการแพรกระจาย
ของหญาทะเลบรเวณเกาะลบงขน เพอใชเปนแนวทางในการศกษา
และวางแผนการจดการการอนรกษหญาทะเลตอไปในอนาคต
วตถประสงค
1. เ พอศกษาความหลากหลายและการแพร
กระจายของหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
จงหวดตรง
2. เพ อน าขอมลมาเปนฐานในการวางแผน
การจดการทรพยากรธรรมชาต เพอการอนรกษและการฟนฟ
หญาทะเลในพนทบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
จงหวดตรงในอนาคต
พนทศกษา
บรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง จานวน 4
สถาน คอ อาวโละลไหง - อาวทงจน หนาเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง แหลมจโหย และอาวพราว
ภาพท 1 สถานศกษาหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง จงหวดตรง
ระยะเวลาดาเนนการศกษา
มนาคม 2557 – มกราคม 2558
อาวโล
ะลไหง
- อาว
ทงจน
แหลมจโหย
72 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
อปกรณและวธการ
อปกรณ
1. ควอดแดรท (Quadrat) ขนาด 50 X 50 เซนตเมตร
2. สายวดความยาว 50 เมตร
3. หมด/สมอทราย
4. ไมบรรทด
5. ถงพลาสตกเกบตวอยางหญาทะเล
6. ชดอดตวอยางพรรณไมแหง
7. กระดาษบนทกขอมลกนนา ดนสอ
8. กลองบนทกภาพ
9. เครองระบตาแหนงบนพนโลก (Global Positioning
System : GPS)
วธการ
1. การเกบขอมลภาคสนาม
1.1 ศกษาขอมลลกษณะภมประเทศบรเวณ
เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบงโดยรอบ เชน ลกษณะชายหาด
แนวสนทราย รองนา ขอบเขตของหญาทะเล
1.2 วางแปลงสารวจแบบเสนตรง (Line Intercept
Transect Method) โดยใชโปรแกรมแมปซอรส (MapSource)
ในการบนทกพกดเพอใชเปนแนวในการเดนสารวจ วางเสน
แนวสารวจตงฉากกบชายฝง โดยพจารณาจากความเหมาะสม
ของพนทสารวจ (ภาพท 1) ถายโอนขอมลลงเครองระบตาแหนง
บนพนโลก (GPS)
1.3 สารวจหญาทะเลตามแนวสารวจโดยใช
เครองระบตาแหนงบนพนโลก (GPS) นาทาง
1.4 ประเมนเปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเล
แตละสถาน โดยการโยนควอดแดรท (quadrat) ขนาด 50 × 50
เซนตเมตร สถานละ 4 ซา (ดานละ 2 ซา) ทาการประเมน
เปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเลโดยรวม และบนทกขอมล
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
73สานกอทยานแหงชาต
2. การวเคราะหขอมล 2.1 การหาเปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเลแตละชนดสามารถคานวณไดจากสตร
C = เปอร เซนตพ นท การปกคลมของ หญาทะเลแตละชนด A
3 = พนทควอดแดรท (quadrat) ทงหมด
ในพนทศกษา a
i = พนทปกคลมของหญาทะเลแตละชนด
ทไดจากการสารวจ
A3
(∑ai)
C = x 100
2.2 การประมาณคาความถของหญาทะเล ดาเนนการเกบขอมลเชนเดยวกบการหาเปอรเซนตการปกคลม แตคาทไดจะนามาคานวณหาคาความถของหญาทะเลแตละชนด โดยการนบจานวนครงทพบหญาทะเลในแตละควอดแดรท(quadrat) แลวเปรยบเทยบเปนความถ จากสตร
F = ความถของหญาแตละชนด n
I = จานวนครงทพบหญาทะเลแตละชนด
NI = จานวนควอดแดรท (quadrat) ทงหมด
ตารางท 1 การประเมนสถานภาพแหลงหญาทะเลตาม
ระดบความสมบรณ
สมบรณดมาก
สมบรณด
สมบรณปานกลาง
เสอมโทรมตามธรรมชาต
เสอมโทรมเพราะถกรบกวน
สถานภาพ
มากกวารอยละ 75
รอยละ 51 – 75
รอยละ 26 – 50
รอยละ 25
รอยละ 25
เปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเล
ทมา : สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล และปาชายเลน (2555)
NI
nIF = x 100
2.3 การประเมนความหลากหลายทางชวภาพ
ของหญาทะเล โดยใชดชนตางๆ ดงน
2.3.1 ดชนความหลากหลายทางชนด
(species diversity) เปนดชนทพจารณาทงความมากมายและ
ความเทาเทยมของการกระจายภายในสงคม ใชสตร Shannon
Diversity Index
H/ =
โดยท Pi = สดสวนของชนด i ตอจานวน
ชนดทงหมด
S = จานวนชนดทงหมด
In = ลอการทมฐาน e (logarithm
of natural base)
2.3.2 ดชนความรารวยของชนดหรอ
ความมากมายของชนด (species richness) ซงเปนดชนทใช
ในการประเมนจานวนชนดในพนทใดพนทหนง ใชสตรของ
Richness’s Index : 1 (R1)
S-∑ (Pi ln Pi)i - 1
74 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
R1 =
โดยท R1 = ความรารวยของชนด
S = จานวนชนดทงหมด
N = จานวนทงหมด
In = ลอการทมฐาน e (logarithm
of natural base)
2.3.3 ดชนความสมาเสมอของชนด
(species evenness) เปนดชนทใชประเมนความสมาเสมอ
จะมคาระหวาง 0.00 – 1.00 หากคาทคานวณไดเทากบ 1.0
(สงสด) แสดงวาทกชนดมการกระจายเทากน และถาดชน
ความสมาเสมอมคาตา (≈ 0.00) แสดงวาชนดมการกระจาย
ทแตกตางกน การคานวณความสมาเสมอ ใชสตร Pielou’
Evenness Index มสตรคานวณ คอ
E1 = =
โดยท E1 = ความสมาเสมอ (evenness)
H/ = Shannon Diversity Index
S = จานวนชนดทพบทงหมด
E = 2.718
H/
Hmax
H/
InS
2J(a+b)
2.4 ดชนความคลายคลง (similarity) โดยคานวณ
จากสตร Sorensen Index
Cs = I
AB =
เมอ IAB
= ความคลายคลงระหวาง 2
สภาพแหลงทอยอาศย A และ B
a = จานวนชนดหญาทะเลทพบ
ในแหลงทอยอาศย A
b = จานวนชนดหญาทะเลทพบ
ในแหลงทอยอาศย B
J = จานวนชนดหญาทะเลทพบ
ทงแหลงอาศย A และ B
ผลและวจารณ
ผล
1. ชนดของหญาทะเล
การสารวจหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง จานวน 4 สถานศกษา คอ อาวโละลไหง - อาวทงจน
หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง แหลมจโหย และอาวพราว
พบหญาทะเลจานวน 9 ชนด 5 สกล 2 วงศ ไดแก หญาคาทะเล
(Enhalus acoroides (L.f.) Royle) หญาชะเงาเตา (Thalassia
hemprichii (Ehrenb. ex Solms) Asch.) หญาชะเงาสน
S – 1In(N)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
75สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 2 การปกคลมของหญาทะเลในบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
ปลายมน (Cymodocea rotundata Asch. & Schweinf.)
หญาชะเงาสนปลายหนาม (Cymodocea serrulata (R. Br.)
Asch. & Magnus) หญาชะเงาใบแคบ (Halodule uninervis
(Forssk.) Boiss.) หญากยชายเขม (Halodule pinifolia
(Miki) Hartog) หญาใบมะกรด (Halophila ovalis (R. Br.)
Hook.f.) หญาใบมะกรดแคระ (Halophila minor (Zoll.)
Hartog) และหญาใบพาย (Halophila beccarii Asch.)
โดยบรเวณทพบหญาทะเลปกคลมทง 9 ชนด คอ บรเวณ
แหลมจโหย
2. การปกคลมของหญาทะเล
เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบงมเปอรเซนต
การปกคลมของหญาทะเลโดยรวม เทากบ 30.88 อยในระดบ
สมบรณปานกลาง บรเวณทมเปอรเซนตการปกคลมของ
หญาทะเลสงสด คอ บรเวณแหลมจโหย โดยมเปอรเซนต
การปกคลมของหญาทะเล เทากบ 39.87 เปอรเซนต (ภาพท 2)
76 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
หญากยชายเขม (Halodule pinifolia (Miki) Hartog) หญาคาทะเล (Enhalus acoroides)
หญาชะเงาสนปลายมน
(Cymodocea rotundata Asch. & Schweinf.)
หญาชะเงาเตา (Thalassia hemprichii
(Ehrenb. ex Solms) Asch.)
หญาชะเงาใบแคบ (Halodule uninervis (Forssk.) Boiss.)
หญาชะเงาสนปลายหนาม
(Cymodocea serrulata (R. Br.) Asch. & Magnus)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
77สานกอทยานแหงชาต
หญาใบพาย (Halophila beccarii) หญาใบมะกรด (Halophila ovalis (R. Br.) Hook.f.)
หญาใบมะกรดแคระ (Halophila minor (Zoll.) Hartog)
78 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ชนดหญาทะเลทม เปอร เซนตการปกคลม
มากทสด คอ หญาใบมะกรด (Halophila ovalis (R. Br.)
Hook.f.) มเปอรเซนตการปกคลม เทากบ 12.57 เปอรเซนต
สวนหญาคาทะเล (Enhalus acoroides (L.f.) Royle)
หญาชะเงาสนปลายมน (Cymodocea rotundata Asch. &
Schweinf.) หญาชะเงาเตา (Thalassia hemprichii (Ehrenb.
ex Solms) Asch.) หญาชะเงาสนปลายหนาม (Cymodocea
serrulata (R. Br.) Asch. & Magnus) หญากยชายเขม
(Halodule pinifolia (Miki) Hartog) หญาใบมะกรดแคระ
(Halophila minor (Zoll.) Hartog) หญาชะเงาใบแคบ
(Halodule uninervis (Forssk.) Boiss.) และหญาใบพาย
(Halophila beccarii Asch.) มเปอรเซนตการปกคลมรองลงมา
เทากบ 8.37, 3.84, 2.37, 1.56, 1.12, 0.50, 0.44 และ 0.12
ตามลาดบ (ตารางท 2)
ตารางท 2 เปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเลแตละชนดบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
อาวโละลไหง - อาวทงจน
หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
แหลมจโหย
อาวพราว
คาเฉลยโดยรวม
บรเวณสารวจ
4.36
16.04
8.53
4.54
8.37
เปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเลแตละชนด
6.48
0.01
2.97
0.00
2.37
5.31
0.03
9.34
0.68
3.84
2.40
0.00
0.17
3.65
1.56
1.02
0.00
0.58
0.15
0.44
0.19
0.00
0.05
4.24
1.12
5.43
18.58
15.13
10.34
12.57
0.02
0.00
1.82
0.14
0.50
0.00
0.00
0.48
0.01
0.12
25.23
34.66
39.87
23.77
30.88
Ea Th Cr Cs Hu Hp Ho Hm Hb Total
3. เปอรเซนตความถและการกระจาย
เขตหามลาสตวปาหมเกาะลบงมคาเฉลยเปอรเซนต
ความถของหญาทะเลโดยรวม เทากบ 76.39 เปอรเซนต บรเวณ
ทมการแพรกระจายของหญาทะเลมากทสด คอ แหลมจโหย
มเปอรเซนตความถของหญาทะเล เทากบ 94.34 เปอรเซนต
รองลงมาคอ อาวโละลไหง - อาวทงจน หนาเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง และอาวพราว มเปอรเซนตความถ 73.33, 69.49
และ 58.49 เปอรเซนต ตามลาดบ
หญาทะเลทมเปอรเซนตความถมากทสด คอ
หญาคาทะเล (Enhalus acoroides (L.f.) Royle) มเปอรเซนต
ความถเทากบ 45.08 เปอรเซนต มการกระจายอยทกพนท
สารวจ รองลงมา คอหญาชะเงาสนปลายมน (Cymodocea
rotundata Asch. & Schweinf.) มเปอรเซนตความถ เทากบ
33.61 เปอรเซนต (ตารางท 3)
ตารางท 3 เปอรเซนตความถของหญาทะเลแตละชนดบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
อาวโละลไหง - อาวทงจน
หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
แหลมจโหย
อาวพราว
คาเฉลยโดยรวม
บรเวณสารวจ
46.67
57.63
62.26
15.72
45.08
เปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเลแตละชนด
36.11
1.70
41.51
0.00
25.25
40.56
3.39
56.60
6.29
33.61
12.78
0.00
3.30
23.90
11.15
12.22
0.00
2.83
4.40
5.74
1.11
0.00
0.94
15.09
4.59
21.11
30.51
41.04
26.42
30.33
0.55
0.00
4.72
1.26
2.13
0.00
0.00
2.83
0.63
1.15
73.33
69.49
94.34
58.49
76.39
Ea Th Cr Cs Hu Hp Ho Hm Hb Total
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
79สานกอทยานแหงชาต
4. ความหลากหลายทางชวภาพของหญาทะเล
การประเมนความหลากหลายทางชวภาพของ
หญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง โดยประเมน
3 ดชน ไดแก
ดชนความหลากหลายทางชนด (Species
diversity) พบวา บรเวณอาวพราวมคาสงทสด เทากบ 2.32
รองลงมาคอ บรเวณแหลมจโหยมคาเทากบ 1.80 สวนบรเวณ
หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบงมคานอยทสด เทากบ 0.68
ดชนความรารวยของชนด (Species richness)
พบวา บรเวณแหลมจโหยมคามากทสด เทากบ 8.61 บรเวณ
อาวโละลไหง – อาวทงจนและอาวพราวมคาเทากน คอ 7.61
สวนบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบงมคานอยสด เทากบ
3.54
ดชนความสมาเสมอของชนด (Species
evenness) พบวา บรเวณอาวพราวมคาสงสด เทากบ 0.90
รองลงมา คอ บรเวณแหลมจโหย มคาเทากบ 0.70 (ตารางท 4)
ตารางท 4 ดชนความหลากหลายของหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
อาวโละลไหง - อาวทงจน
หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
แหลมจโหย
อาวพราว
สถานท
1.39
0.68
1.80
2.32
ความหลากหลายทางชวภาพ
ความหลากหลาย
ทางชนด
ความรารวย
ของชนด
ความสมาเสมอ
ของชนด
7.61
3.54
8.61
7.61
0.54
0.31
0.70
0.90
5. ดชนความคลายคลงของชนดหญาทะเล
ดชนความคลายคลงของชนด (Species similarity)
พบวา บรเวณอาวโละลไหง – อาวทงจนกบแหลมจโหย และ
บรเวณแหลมจโหยกบอาวพราว มคาดชนความคลายคลงกน
มากทสด คอ มคาเทากบ 0.941 รองลงมาคอ บรเวณอาว
โละลไหง – อาวทงจน กบ อาวพราว มคาดชนความคลายคลง
เทากบ 0.875 สวนบรเวณทมคาดชนความคลายคลงกน
ตาทสดคอ บรเวณหนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบงกบ
อาวพราว มคาดชนความคลายคลงเทากบ 0.500 (ตารางท 5)
ตารางท 5 คาความคลายคลงของหญาทะเลในแตละพนท
อาวโละลไหง - อาวทงจน
หนาเขตหามลาสตวปาหมเกาะลบง
แหลมจโหย
อาวพราว
บรเวณสารวจ
-
0.667
0.941
0.875
อาวพราวอาวโละลไหง -
อาวทงจน
หนาเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง
แหลม
จโหย
0.667
-
0.615
0.500
0.941
0.615
-
0.941
0.875
0.500
0.941
-
80 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
วจารณ
การสารวจหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง พบหญาทะเลจานวน 9 ชนด ไดแก หญาคาทะเล
(Enhalus acoroides (L.f.) Royle) หญาชะเงาเตา (Thalassia
hemprichii (Ehrenb. ex Solms) Asch.) หญาชะเงาสน
ปลายมน (Cymodocea rotundata Asch. & Schweinf.)
หญาชะเงาสนปลายหนาม (Cymodocea serrulata (R. Br.)
Asch. & Magnus) หญาชะเงาใบแคบ (Halodule uninervis
(Forssk.) Boiss.) หญากยชายเขม (Halodule pinifolia
(Miki) Hartog) หญาใบมะกรด (Halophila ovalis (R. Br.)
Hook.f.) หญาใบมะกรดแคระ (Halophila minor (Zoll.)
Hartog) และหญาใบพาย (Halophila beccarii Asch.)
ซงเปนชนดเดยวกบการสารวจของสถาบนวจยและพฒนา
ทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล และปาชายเลน (2555)
ซงสารวจหญาทะเลพนทเกาะลบงพบหญาทะเล 11 ชนด
มหญาทะเลทไมพบในการสารวจครงน 2 ชนด คอ หญาใบ
มะกรดขน (Halophila decipiens Ostenf.) และหญาใบสน
(Syringodium isoetifolium (Asch.) Dandy) อาจเนองมา
จากหญาทะเลทงสองชนดนมปรมาณการแพรกระจายนอย
และไมไดอยในแนวสารวจ
เปอรเซนตการปกคลมของหญาทะเลโดยรวม
เทากบ 30.88 อยในระดบสมบรณปานกลาง ซงจากรายงาน
ผลการสารวจสถานภาพแหลงหญาทะเลบรเวณเกาะลบง
จงหวดตรงของสถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล
ชายฝงทะเล และปาชายเลน (2555) พบเปอรเซนตการปกคลม
ของหญาทะเลโดยรวม 70 เปอรเซนต สถานภาพอยในระดบ
สมบรณด อาจเนองมาจากวธการวางแปลงการทดลอง
ทแตกตางกน หรออาจจะมการสมในบรเวณทตางกน ผลทได
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
81สานกอทยานแหงชาต
จากการศกษาจงมความแตกตางกน สวนบรเวณทมเปอรเซนต
การปกคลมของหญาทะเลสงสด คอ บรเวณแหลมจโหย
สอดคลองกบการศกษาของมาโนช (2554) ทพบวาระบบนเวศ
หญาทะเลบรเวณแหลมจโหย หาดตบ และอาวทงจนเปน
บรเวณทมความสมดลของโครงสรางหญาทะเลทงทางดานชนด
และปรมาณมากทสดในบรเวณเกาะลบง
ชนดหญาทะเลทมเปอรเซนตการปกคลมมาก
ทสด คอ หญาใบมะกรด (Halophila ovalis (R. Br.) Hook.f.)
มเปอรเซนตการปกคลม เทากบ 12.57 เปอรเซนต และหญาคา
ทะเล (Enhalus acoroides (L.f.) Royle) มเปอรเซนต
การปกคลม เทากบ 8.37 เปอรเซนต สอดคลองกบผลการสารวจ
ของสถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล
และปาชายเลน (2555) พบวา หญาทะเลทเปนชนดเดนบรเวณ
เกาะลบง คอ Halophila ovalis (R. Br.) Hook.f., Cymodocea
rotundata Asch. & Schweinf. และ Enhalus acoroides
(L.f.) Royle และสอดคลองกบผลการศกษาของมาโนช (2554)
ซงระบวา หญาทะเลชนด Halophila ovalis (R. Br.) Hook.f.
ในบรเวณเกาะลบงมปรมาณมากทสด โดยมปรมาณพนท 10
– 50 เปอรเซนตของพนทหญาทะเลทงหมด
เปอรเซนตความถและแพรการกระจาย พบวา
หญาทะเลทมเปอรเซนตความถสงและมการแพรกระจายอย
ทกพนทสารวจ ไดแก หญาคาทะเล (Enhalus acoroides
(L.f.) Royle) หญาชะเงาใบมน (Cymodocea rotundata
Asch. & Schweinf.) และหญาใบมะกรด (Halophila ovalis
(R. Br.) Hook.f.) สอดคลองกบการศกษาของกาญจนภาชน
และคณะ (2534) ซงพบวาหญาทะเลทมการแพรกระจาย
ในนานนาไทยสงสด ไดแก Halophila ovalis (R. Br.)
Hook.f., Enhalus acoroides (L.f.) Royle, Halodule
pinifolia (Miki) Hartog, Halophila beccarii Asch.,
Thalassia hemprichii (Ehrenb. ex Solms) Asch. และ
Cymodocea rotundata Asch. & Schweinf.
สวนบรเวณทการแพรกระจายของหญาทะเล
มากทสด คอ บรเวณแหลมจโหย มเปอรเซนตความถของ
หญาทะเล เทากบ 94.34 เปอรเซนต และเปนบรเวณทพบ
หญาทะเลทง 9 ชนด ซงสอดคลองกบการศกษาประชากร
ของพะยนบรเวณเกาะลบงของกาญจนา (2548) พบวา ประชากร
ของพะยนทพบมากทสดในประเทศไทยอยบรเวณแหลมจโหย
เนองมาจากบรเวณดงกลาวเปนบรเวณทมหญาทะเลมาก
ซงหญาทะเลเปนแหลงอาหารทสาคญของพะยน
82 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สรป
การสารวจหญาทะเลบรเวณเขตหามลาสตวปา
หมเกาะลบง จงหวดตรง พบหญาทะเลจานวน 9 ชนด 5 สกล
2 วงศ ไดแก หญาคาทะเล (Enhalus acoroides (L.f.) Royle)
หญาชะเงาเตา (Thalassia hemprichii (Ehrenb. ex Solms)
Asch.) หญาชะเงาสนปลายมน (Cymodocea rotundata
Asch. & Schweinf.) หญาชะเงาสนปลายหนาม (Cymodocea
serrulata (R. Br.) Asch. & Magnus) หญาชะเงาใบแคบ
(Halodule uninervis (Forssk.) Boiss.) หญากยชายเขม
(Halodule pinifolia (Miki) Hartog) หญาใบมะกรด
(Halophila ovalis (R. Br.) Hook.f.) หญาใบมะกรดแคระ
(Halophila minor (Zoll.) Hartog) และหญาใบพาย
(Halophila beccarii Asch.) มเปอรเซนตการปกคลมของ
หญาทะเลโดยรวมเทากบ 30.88 เปอรเซนต มสถานภาพ
ความสมบรณอยในระดบสมบรณปานกลาง บรเวณทมเปอรเซนต
การปกคลมสงสด คอ บรเวณแหลมจโหย สวนหญาทะเลทม
เปอรเซนตการปกคลมมากทสด คอ หญาใบมะกรด (Halophila
ovalis (R. Br.) Hook.f.) มเปอรเซนตการปกคลม เทากบ 12.57
เปอรเซนต หญาทะเลทมเปอรเซนตความถมากทสด คอ
หญาคาทะเล (Enhalus acoroides (L.f.) Royle) มเปอรเซนต
ความถ เทากบ 45.08 เปอรเซนต บรเวณทมการแพรกระจาย
มากทสด คอ บรเวณแหลมจโหย มเปอรเซนตความถ เทากบ
94.34 เปอรเซนต
ความหลากหลายทางชวภาพ พบวา บรเวณอาวพราว
มคาดชนความหลากหลายทางชนดสงทสด เทากบ 2.32 บรเวณ
แหลมจโหยมคาดชนความรารวยของชนดสงทสด เทากบ 8.61
บรเวณอาวพราวมคาดชนความสมาเสมอสงสด เทากบ 0.90
ดชนความคลายคลงของชนด พบวา บรเวณอาวโละลไหง –
อาวทงจนกบแหลมจโหย และบรเวณแหลมจโหยกบอาวพราว
มคาดชนความคลายคลงกนมากทสดเทากน มคาเทากบ 0.941
ขอเสนอแนะ
1. ควรมการสารวจและวจยหญาทะเลในพนทเดม
ทกๆ ป เพอนาขอมลมาเปรยบเทยบความแตกตางของชนด
และการแพรกระจายของหญาทะเลในแตละป เพอประเมน
สถานการณในการวางแผนการจดการการอนรกษหญาทะเล
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
83สานกอทยานแหงชาต
2. ควรมการกาหนดพนทอนรกษหญาทะเลใน
บรเวณเกาะลบง เพอศกษาความแตกตางระหวางพนทอนรกษ
และพนทการใชประโยชนในแนวหญาทะเล ซงสามารถนา
ขอมลทไดไปประยกตใชในการหาแนวทางจดการอนรกษ
แหลงหญาทะเลในอนาคต
เอกสารและสงอางอง
กาญจนา อดลยานโกศล. 2548. การสารวจประชากรของพะยน
บรเวณพนทจงหวดตรง. เอกสารเผยแพรทางวชาการ
กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง. กรงเทพฯ.
กาญจนภาชน ลวมโนมนต, สจนต ดแท และวทยา ศรมโนภาษ.
2534. อนกรมวธานและนเวศวทยาของหญาทะเล
ในประเทศไทย. รายงานการวจยจากสานกงาน
คณะกรรมการวจยแหงชาต.
มาโนช วงษสรยรตน. 2554. ผลผลตและคณคาทางอาหารใน
หญาทะเลมผลตอการดารงชวตของพะยนบรเวณ
เกาะตะลบง จงหวดตรง. วทยานพนธปรญญาเอก.
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
สถาบนวจยและพฒนาทรพยากรทางทะเล ชายฝงทะเล และ
ปาชายเลน. 2555. รายงานการสารวจและประเมน
สถานภาพทรพยากรทางทะเลและชายฝง ปะการง
และหญาทะเล. กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง.
84 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
การจดทาแปลงตวอยางถาวรของสานกอทยาน
แหงชาต มวตถประสงคเพอใชเปนตวแทนในการศกษาดาน
นเวศวทยาระยะยาวในพนทอทยานแหงชาต ในการศกษา
พลวตและผลกระทบจากความเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
การศกษาปรมาณคารบอนในพนทอทยานแหงชาต รวมทง
ใชประโยชนในการศกษาทนทางธรรมชาต เปนการประยกต
ใชเทคโนโลยการสารวจระยะไกล (remote sensing) ในการ
วางแปลง และประยกตใชระบบสารสนเทศภมศาสตรในการเกบ
และวเคราะหขอมล โดยจดทาแปลงตวอยางขนาด 120 x 120
เมตร วางแปลงตามทศหลกทง 4 ตามเสนกรดแผนทในระบบ
WGS 1984 อางองตามตาแหนง pixel ในภาพถาย
ดาวเทยม Landsat 5 TM และแบงเปนแปลงยอยขนาด
10 x 10 เมตร จานวน 144 แปลง ปจจบน สานกอทยาน
แหงชาตมแปลงตวอยาง 30 แปลง ในอทยานแหงชาต 26 แหง
11 ระบบนเวศ ครอบคลมทกภมภาคของประเทศไทย โดยม
การตดตามชพลกษณทกเดอน
ทมา : www2.dnp.go.th/dnpii/
โครงสรางปาดานตงและดานบน แสดงดวยแผนภาพ 3 มตปาดบแลง อทยานแหงชาตเขาใหญ
ตะวนออก ใต
เหนอ ตะวนตก
การจดทาแปลงถาวรในอทยานแหงชาต
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
85สานกอทยานแหงชาต
แปลงตวอยางถาวร
86 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
บทคดยอ
การศกษาครงนมวตถประสงคทจะเปรยบเทยบโครงสรางและองคประกอบพนธไม ดชนความหลากหลายและดชน
ความคลายคลง รวมทงโครงสรางดานตงและการแบงชนเรอนยอดในพนทปาดบชนภาคใตฝงตะวนตก โดยทาการวางแปลงตวอยาง
ขนาด 120 x 120 เมตร (1.44 ha) อทยานแหงชาตละ 1 แปลง จากดานบนของภาคลงไป ในพนทอทยานแหงชาตนาตกหงาว
จงหวดระนอง อทยานแหงชาตศรพงงา จงหวดพงงา และอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา จงหวดกระบ โดยมระยะทาง (ระยะขจด)
ระหวางแปลงหางกนประมาณ 100 กโลเมตร จดศนยกลางแปลงมความสงจากระดบนาทะเล 110, 130 และ 190 เมตร ตามลาดบ
ทาการเกบขอมลทางนเวศวทยาของตนไมทมขนาดเสนผาศนยกลาง ตงแต 4.5 เซนตเมตร ระยะเวลาดาเนนการระหวางป
2555 - 2556
ผลการศกษาพบวา แปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว พบพนธไมจานวนทงสน 1,592 ตน 212 ชนด 139 สกล
48 วงศ คาความสาคญของชนดพนธ 3 อนดบแรก ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) เปรยง (Swintonia fl oribunda)
และจกดง (Barringtonia paucifl ora) มคาเทากบ 49.23, 14.60 และ 13.40% ตามลาดบ แปลงตวอยางอทยานแหงชาต
ศรพงงา พบพนธไมจานวนทงสน 2,310 ตน 248 ชนด 134 สกล 50 วงศ คาความสาคญของชนดพนธ 3 อนดบแรก ไดแก
ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ตบหลามใบเลก (Xanthophyllum eurhynchum) และ พกลปา (Palaquium
impressionervium) มคาเทากบ 35.64, 16.20 และ 13.36% ตามลาดบ และแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
พบพนธไมจานวนทงสน 1,594 ตน 200 ชนด 128 สกล 50 วงศ คาความสาคญของชนดพนธ 3 อนดบแรก ไดแก หมากพน
(Orania sylvicola) เปรยง (Swintonia fl oribunda) ตะเคยนราก (Hopea griffi thii) มคาเทากบ 27.43, 17.85 และ 15.26%
ตามลาดบ สวนคาดชนความหลากหลายของชนดตามวธของ Shannon-Wiener (H/) และวธของ Fisher ( ) นน มแนวโนม
ไปในทศทางเดยวกน โดยแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงามคาดชนสงทสด รองลงมาคอแปลงตวอยางอทยานแหงชาต
นาตกหงาว และแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา คาดชนของ Shannon-Wiener (H/) มคา 4.50, 4.44 และ
4.29 ตามลาดบ และคาดชนของ Fisher ( ) มคาเทากบ 70.40, 65.64 และ 60.40 ตามลาดบ แตเมอคานวณตามวธของ
Simpson (D) กลบพบวาคาดชนของทง 3 พนท ไมตางกนมาก โดยแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาวมคาดชนสงกวา
มคาเทากบ 0.98 ขณะทอกสองแปลงมคาดชนเทากนอยท 0.97 เมอเปรยบเทยบดชนความคลายคลงระหวางสงคม ตามวธของ
Sorensen (1948) ระหวางแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาวกบแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา พบวามคาดชน
การเปรยบเทยบโครงสรางและองคประกอบชนดพนธไม
ในปาดบชนภาคใตฝงตะวนตกของประเทศไทย
Comparison on Structure and Species Composition of
Moist Evergreen Forest in Western Peninsula, Thailand
พรธวช เฉลมวงศ1 และ ทรงธรรม สขสวาง2
1ศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต จงหวดสราษฎรธาน2สานกอทยานแหงชาต
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
87สานกอทยานแหงชาต
อยท 46.52% มจานวนชนดทเหมอนกน 107 ชนด จากจานวนรวม 353 ชนด ระหวางแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว
กบแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา พบวามคาดชนอยท 45.14% มจานวนชนดทเหมอนกน 93 ชนด จากจานวนรวม
319 ชนด และระหวางแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงากบแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา พบวามคาดชนอยท
45.53% มจานวนชนดทเหมอนกน 102 ชนด จากจานวนรวม 346 ชนด สวนรปแบบการกระจายของชนขนาดเสนผาศนยกลาง
คลายกน คอจะลดลงในลกษณะ log-linear หรอแบบ L-shape โดยตนไมทมขนาดเลกจะมจานวนมาก หรอมความหนาแนนตอ
พนทสงกวาตนไมทมขนาดใหญกวา หรอมความหนาแนนตอพนทตากวา เมอพจารณาเปรยบเทยบสดสวนการกระจายของแตละ
ชวงชนของแปลงตวอยางทง 3 พนท พบวาแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาวและแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา
มสดสวนทใกลเคยงกนในแตละชวงชน กลาวคอชวงชนแรกหรอชวงชนเสนผาศนยกลาง >4.5-10 ซม. มสดสวนความหนาแนน
สงถง 65 และ 70% ตามลาดบ เมอเทยบกบชวงชนทงหมด โดยชวงชนถดไปหรอชวงชน >10-20 ซม. มสดสวนความหนาแนน
เพยง 19 และ 20% ตามลาดบ สวน 2 ชวงชนแรกของแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา มคาสดสวนความหนาแนน
49 และ 31% แสดงใหเหนถงพฒนาการของหมไมทสงกวาอก 2 แปลงแรก สวนการแบงชนเรอนยอดในภาพรวมของแปลง
ตวอยางทง 3 พนท พบวา พนธไมวงศ Dipterocarpaceae มความโดดเดนทสดในเรอนยอดชนบนและเดนลงมาถงเรอนยอด
ชนกลางในอก 2 พนท ยกเวนแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา ซงเดนนอยกวาพนธไมวงศ Arecaceae สวนใน
เรอนยอดชนลางพบวงศพนธไมทเดนทสดแตกตางกนไป แตมสงทเหมอนกนอยอยางหนงในเรอนยอดชนนคอ พบวา พนธไมวงศ
Ebenaceae จะมความเดนอยใน 3 ลาดบแรกของทกพนท โดยเฉพาะสกล Diospyros
คาสาคญ: ปาดบชน ภาคใตฝงตะวนตก โครงสรางและองคประกอบพนธไม แปลงถาวร อทยานแหงชาต
ทตงแปลงในอทยานแหงชาต
เขาพนมเบญจา
ทตงแปลงในอทยานแหงชาต
นาตกหงาว
ทตงแปลงในอทยานแหงชาต
ศรพงงา
88 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
Abstract :
This study aimed to comparing the structure and species composition, species diversity index,
similarity index and the canopy layer classifi cation of moist evergreen forest in western peninsula Thailand,
by using 3 of 120 x 120 m permanent plots (base on a census of all trees ≥4.5 cm dbh) which consisting
of Nam Tok Ngao National Park, Si Phang Nga National Park and Kao Phanom Bencha National Park.
The plots have distance of approximately 100 km from north to south. The altitude at plots center as
110, 130 and 190 msl, respectively. The data were collected during 2012 - 2013.
The results showed that Nam Tok Ngao plot found 1,592 trees (212 species 139 genera 48
families), the important value of three fi rst order, including Dipterocarpus kerrii, Swintonia fl oribunda,
and Barringtonia paucifl ora. The value as 49.23, 14.60 and 13.40%, respectively. Si Phang Nga plot found
2,310 trees (248 species 134 genera 50 families), IV of three fi rst order, including Dipterocarpus kerrii,
Xanthophyllum eurhynchum, and Palaquium impressionervium. The value as 35.64, 16.20 and 13.36%,
respectively. Kao Phanom Bencha plot found 1,594 trees (200 species 128 genera 50 families), IV of three
fi rst order, including Orania sylvicola, Swintonia fl oribunda and Hopea griffi thii. The value as 27.43, 17.85
and 15.26%, respectively. The species diversity index which calculated by Shannon-Wiener method (H/)
and Fisher method ( ) tended to the same direction. The index had the maximum value at Si Phang Nga plot
and had the minimum value at Kao Phanom Bencha plot, (H/) index value as 4.50, 4.44 and 4.29, and ( ) index
value as 70.40, 65.64 and 60.40, respectively. However, calculated by Simpson method (D) found that the
index values were not signifi cantly different, had the maximum value at Nam Tok Ngao plot, the value as 0.98.
The other two were the same value as 0.97. The similarity index comparision which calculated by Sorensen
method (1948), between Nam Tok Ngao plot and Si Phang Nga plot had the value as 46.52% (there were
107 same species from 353 total species), between Nam Tok Ngao plot and Kao Phanom Benja plot had the
value as 45.14% (there were 93 same species from 319 total species) and between Si Phang Nga plot and
Kao Phanom Bencha plot had the value as 45.53% (there were 102 same species from 346 total species).
The dbh class distribution patterns were similar, were negative exponential or L-shape. The density ratio
comparision of dbh class interval shown that Kao Phanom Bencha plot had the development of plant
community more than the other plots. The canopy layer classifi cation had three layers, including top canopy
(upper 27 m), middle canopy (15-27 m) and low canopy (lower 15 m). Dipterocarpaceae was the family that
most dominant in the top and middle canopy, Ebenaceae was most dominant in the low canopy, especially
the genus of Diospyros.
Keywords: Moist evergreen forest, Western peninsula Thailand, Structure and species composition,
Permanent plot, National park
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
89สานกอทยานแหงชาต
บทนา
ภาคใตเปนภมภาคหนงของประเทศไทย ตงอยบน
คาบสมทรมลาย ขนาบดวยทะเลอาวไทยทางฝงตะวนออก
และทะเลอนดามนทางฝงตะวนตก ชายหาดฝงอาวไทย
เกดจากการยกตวสง มทราบชายฝงทะเลยาว เรยบ กวาง และ
นาตน ทะเลอนดามนมชายฝงยบตาลง มทราบนอย ชายหาด
เวาแหวง เปนโขดหน มหนาผาสงชน มความยาวจากเหนอ
จดใตประมาณ 750 กโลเมตร มพนทรวมประมาณ 70,715
ตารางกโลเมตร พนทสวนใหญเปนทราบ แตจะมทวเขานอยใหญ
กนกลางระหวางฝงตะวนออกและตะวนตก ตลอดแนวความยาว
ของภาค ทวเขาทสาคญ ไดแก ทวเขาภเกต ทวเขานครศรธรรมราช
และทวเขาสนกาลาคร
ทวเขาภเกตหรอทวเขาระนอง เปนทวเขาทแยก
ออกจากทวเขาตะนาวศรเรมจากจงหวดชมพร นบจากแมนา
ปากจนลงไปทางใตเปนแนวไปในแหลมมลาย ไปสดตอนทตอ
กบทวเขานครศรธรรมราช และทวเขาสนกาลาครในจงหวด
สตล นอกนนเปนทวทลาลงไปในทะเลเกดเปนเกาะภเกตขน
จงใหชอวาทวเขาภเกต และเนองจากวาทวเขานผานจงหวด
ระนอง จงไดชอวาทวเขาระนอง ทวเขานเปนเขาหนแกรนต
ไดปนนาลงสองฟาก คอ ดานอาวไทย และดานมหาสมทร
อนเดย ทางดานอาวไทย มคลองสว ลานาหลงสวน และลานา
ครรฐ (ไหลลงอาวบานดอน) ทางดานมหาสมทรอนเดย มลานา
กระบร (มคลองปากจน และคลองละอนไหลมาบรรจบ) และ
ลานาตะกวปา ทวเขานมยอดเขาสงทสาคญ คอ เขากะทะควา
สง 1,092 เมตร เขาปลายบางโตะ สง 1,047 เมตร เขาทง
สองลกนอยตอนเหนอของจงหวดพงงา เขาพระหม สง 1,106
เมตร อยในเขตอาเภอตะกวปา จงหวดพงงา เขาหลงคาตกสง
1,272 เมตร อยในเขตอาเภอกะเปอร จงหวดระนอง ยงม
ยอดเขาทสงเกน 1,000 เมตร อกหลายยอด แตไมมชอเรยก
ทวเขาภเกตกนเขตแดนระหวางฝงตะวนออกกบฝงตะวนตก
ของสจงหวดในภาคใตคอ ทางตอนเหนอกนจงหวดชมพร
(ตะวนออก) กบจงหวดระนอง (ตะวนตก) ทางตอนใตกน
จงหวดสราษฎรธาน (ตะวนออก) กบจงหวดพงงา (ตะวนตก)
90 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ทวเขานครศรธรรมราชเปนทวเขาทอยทางตะวนออก
ของทวเขาภเกต และเปนแกนของแหลมตอลงไปอกแนวหนง
ทวเขานกนทราบสราษฎรไวตอนกลาง โดยมภเขาลกโดด ๆ
แทรกอยเปนตอน ๆ มความสง 200 - 300 เมตร มเขาพนมเบญจา
สง 1,404 เมตร เปนยอดสงสด เปนเขาหนแกรนตทมทศทาง
ทอดตวจากเหนอไปใต จากรมฝงทะเลดานอาวไทยไปสด
ยงฝงทะเลดานตะวนตก เรมจากทางใตของลานาตาป ทางใต
จดทวเขาสนกาลาคร ตอนเหนอของทวเขานมยอดสงหลายยอด
สวนตอนกลางและตอนใตยอดไมสงนก สวนทยนลงไปในทะเล
ของทวเขาน ไดแก เกาะสมย และเกาะพะงน สวนทางตอนใต
ในจงหวดตาง ๆ แบงเปนสองสวน คอ ทางดานตะวนออกม
จงหวดนครศรธรรมราช พทลง และสงขลา ทางดานตะวนตกม
จงหวดกระบ ตรง และสตล เปนสนปนนาของฝงอาวไทยและ
ฝงอนดามน ดานอาวไทย มลานาตาป และลาคลองตาง ๆ
ทไหลลงทะเลสาบสงขลา ดานทะเลอนดามน มลานาตรง
ยอดเขาสงทสาคญไดแก เขาหลวง อยทางตะวนตกของ
อาเภอเมองนครศรธรรมราช สง 1,786 เมตร เขาเหมนอยใน
เขตอาเภอฉวาง สง 1,309 เมตร เขาสอยดาวอยในเขตจงหวด
ตรง สง 993 เมตร
ทวเขาสนกาลาครเปนทวเขาทตอเนองกบทวเขา
นครศรธรรมราช เปนทวเขาหนแกรนตและแยกออกเปน
หลายแนว มทศทางขนานกนจากเหนอลงใต ตอนยานกลาง
มความสง ประมาณ 1,500 เมตร ตอนรมทงดานตะวนตก และ
ตะวนออก มความสงประมาณ 400 เมตร ทวเขานเรมตงแต
จงหวดสตล ไปสดในเขตจงหวดนราธวาส มลกษณะลดหลน
เปนขนบนได ไปทางทศตะวนออกเฉยงใต กนเขตแดนไทยกบ
มาเลเซยในเขตจงหวดสตล สงขลา ยะลา และนราธวาสของ
ไทย กบเขตรฐไทรบร ปะลส เปรค และกลนตนของมาเลเซย
ยอดเขาสงเกนกวา 1,000 เมตร มอยเปนจานวนมากประมาณ
14 ยอด มชอเปนภาษาพนเมอง ยอดสงสดคอ กหนงฮลตต-
บาซาร สง 1,535 เมตร
ลกษณะภมอากาศของภาคใตเปนแบบรอนชน
แถบมรสม (Tropical Monsoon Climate : Am) คอ
มฝนตกชกสลบกบฤดแลงสน ๆ ภาคใตไมมฤดหนาว เนองจาก
อยใกลเสนศนยสตร และไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตก
เฉยงใตชวงระหวางเดอนพฤษภาคมถงตลาคม และลมมรสม
ตะวนออกเฉยงเหนอชวงระหวางเดอนพฤศจกายนถง
กมภาพนธ จากลกษณะทางภมศาสตรทมลกษณะเปนคาบสมทร
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
91สานกอทยานแหงชาต
และมทวเขาสงวางตวในแนวเหนอใตอยตอนกลาง ซงจะ
ทาหนาทเปนแนวปะทะลม ทาใหตกอยภายใตอทธพลของ
ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต และลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ
อยางเตมท ทาใหฝนตกชกตลอดทงป
ทรพยากรปาไมของพนทภาคใต เมอพจารณาตาม
ปจจยแวดลอม สามารถจาแนกออกเปนปาประเภทตางๆ
ไดแก ปาดบชน ปาชายเลน ปาพรและปาละเมาะ โดยระบบ
นเวศปาดบชนถอวาเปนระบบนเวศทใหญและมความหลากหลาย
สงทสด พบกระจายอยทวพนทและเปนระบบนเวศทมบทบาท
สาคญตอชวตและความเปนอยของผคนทงทางตรงและ
ทางออม เชน เปนแหลงทมาของปจจยส เปนแหลงนนทนาการ
เปนแหลงทอยอาศยของสตวปา และเออประโยชนในแงของ
การอนรกษดนและนา รวมทงสภาพแวดลอมใหอยในภาวะ
สมดล ดงนน การศกษาลกษณะโครงสรางและองคประกอบ
พนธไมปาดบชนจงเปนสงจาเปนทจะใชในการพจารณาเปน
แนวทางในการอนรกษและฟนฟระบบนเวศปาดบชนตอไป
ปจจยหลกททาใหสงคมพชปาดบชนเกดขนและคง
อยได คอความชนในดนและในอากาศ โดยตองมปรมาณนาฝน
เกนกวา 1,600 มลลเมตรตอปขนไป มการกระจายของ
ปรมาณนาฝนตอเนองมากกวา 8 เดอนในรอบป สภาพดนลก
และเกบความชนไดด ทสาคญคอมความชนสง และมอณหภม
เฉลยรายเดอนไมตากวา 20 องศาเซลเซยส สวนความสงจาก
ระดบนาทะเลปานกลางนนเขามาเกยวของทางออมคอ ในระดบ
ทสงมากอากาศคอนขางเยนยาวนานทาใหพนธไมของสงคมน
หลายชนดไมอาจปรากฏอยได สงคมพชจงเปลยนไปเปนปา
ชนดอน (อทศ, 2541)
สภาพทวไปของสงคมพชปาดบชนเปนปารกทบ
ไมชนบนสวนใหญเปนไมในวงศยาง (Dipterocarpaceae)
ไมชนกลางและไมชนลางสามารถขนภายใตรมเงาของไมใหญได
พนปาประกอบดวยไมพม ไมลมลก ไมไผ และพชวงศปาลม
(Arecaceae) บนตนไมใหญจะมพนธไมองอาศย (epiphytes)
เฟรน มอสส ไลเคนและเถาวลยขนอยทวไป
สมพงษ (2523) ไดศกษาโครงสรางของสงคม
ปาดบชนอทยานแหงชาตเขาสก โดยวธวางแปลงตวอยางขนาด
20 x 50 เมตร จานวน 12 แปลง กระจายอยในความสงจาก
ระดบนาทะเลปานกลาง ตงแต 110 - 410 เมตร พบพนธไม
ภมประเทศ แปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว
ภมประเทศ แปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
ภมประเทศ แปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา
92 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
138 ชนด มพนธไมวงศยาง เปนวงศทมความเดนของไมชนบน
และมพนธไมวงศมะเกลอ (Ebenaceae) เดนในไมชนลาง
สมบรณ (2529) ไดศกษาโครงสรางชนเรอนยอด
สงคมปาดบชนบรเวณศนยศกษาธรรมชาตและสตวปาเขาชอง
จ.ตรง และอทยานสตวปาเขาพระแทว จ.ภเกต โดยใชแปลง
ตวอยางขนาด 20 x 40 เมตร จานวน 4 แปลงในแตละระดบ
ความสงจากระดบนาทะเลปานกลาง แปลงตวอยางศนยศกษา
ธรรมชาตฯ พบพนธไม 82 - 109 ชนด และไดจดแบงโครงสราง
เรอนยอดออกเปน 3 ชนเรอนยอด ไดแก ชนเรอนยอดท 1
มความสงของตนไม 28 เมตรขนไป ชนเรอนยอดท 2 มความสง
ของตนไม 17 - 28 เมตร และชนเรอนยอดท 3 มความสงของ
ตนไมนอยกวา 17 เมตร สวนแปลงตวอยางอทยานสตวปาฯ
พบพนธไม 69 - 91 ชนด แบงชนเรอนยอดเปน 3 ชนเชนกน
ไดแก ชนเรอนยอดท 1 ความสงของตนไม 22 เมตรขนไป
ชนเรอนยอดท 2 ความสงของตนไม 15 - 22 เมตร และ
ชนเรอนยอดท 3 มความสงของตนไมนอยกวา 15 เมตร
อรณ (2552) ไดศกษาโครงสรางและองคประกอบ
พนธไมปาดบชนเขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด โดยการ
วางแปลงตวอยางขนาด 24 เฮกตาร และวดตนไมทมขนาด
เสนผาศนยกลางเพยงอกตงแต 1 เซนตเมตรขนไป พบพนธไม
594 ชนด 281 สกล และ 82 วงศ พนธไมวงศ Annonaceae
มจานวนตนมากทสด (13,857 ตน) พนธไมวงศ Diptero-
carpaceae มความเดนทางดานพนทหนาตดทสด (15.81%)
พนธไมวงศ Euphorbiaceae มความหลากชนดมากทสด
(56 ชนด) และสามารถจาแนกสงคมปาดบชนแปลงตวอยาง
โดยวธ Relative Sorensen Distance และ Ward’s Linkage
Method ไดเปน 4 สงคมยอย คอ สงคมยอยมงคาก - ขอยหนาม
สงคมยอยเคยนทราย - ไขเขยว - มงคาก สงคมยอยเคยนทราย -
ตนเปดขาว และสงคมยอยกระทม - ลาพปา
พนทศกษา
การศกษาโครงสรางและองคประกอบพนธไม
ในปาดบชนภาคใตนบวายงมการศกษาวจยกนนอยมาก
เมอเทยบกบพนทปาประเภทอนๆ โดยการศกษาในครงน
ไดกาหนดขอบเขตพนทศกษาไวเพยงอทยานแหงชาต 3 แหง
ใน 3 จงหวดภาคใตฝงตะวนตก ไดแก แปลงตวอยางอทยาน
แหงชาตนาตกหงาว จ.ระนอง แปลงตวอยางอทยานแหงชาต
ศรพงงา จ.พงงา และแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
จ.กระบ ซงทง 3 แปลงตวอยาง มปจจยแวดลอมทสาคญ
ทคลายคลงกนอยสองประการ คอ ไดรบอทธพลจากลมมรสม
ตะวนตกเฉยงใต ในชวงระหวางเดอนพฤษภาคม-ตลาคม
โดยจงหวดระนองมปรมาณฝนรวม (Total Rain) เฉลย 5 ป
ยอนหลง (พ.ศ. 2552 - 2556) 4,346.78 มม./ป จานวน
วนฝนตก (Number of Rainy Days) เฉลย 200 วน ปรมาณ
ฝนสงสด (Daily Maximum) เฉลย 174 มม. จงหวดพงงา
มปรมาณฝนรวมเฉลย 4,135.86 มม./ป จานวนวนฝนตก
เฉลย 200 วน ปรมาณฝนสงสดเฉลย 186.56 มม. และจงหวด
กระบ มปรมาณฝนรวมเฉลย 2,272.98 มม./ป จานวนวน
ฝนตกเฉลย 174 วน ปรมาณฝนสงสด 108.7 มม. (สานกงาน
สถตแหงชาต, 2557) ปจจยแวดลอมอกประการ ไดแก ทตง
แปลงตวอยางจะอยทระดบความสงจากระดบนาทะเล
ปานกลางระหวาง 100 - 200 เมตร
แผนทแสดงพนทศกษาทง 3 แหง
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
93สานกอทยานแหงชาต
วตถประสงค
1. เพอเปรยบเทยบโครงสรางและองคประกอบ
ชนดพนธในปาดบชนภาคใตฝงตะวนตก
2. เ พ อศกษาถ งความหลากชนดและความ
คลายคลงของชนดพนธไม
3. เพอศกษาโครงสรางดานตงและการแบงชน
เรอนยอดของสงคมพชในพนท
วธการ
การศกษาครงนใชขอมลโครงสรางทางชววทยา
ของตนไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทความสงเพยงอก (DBH)
ตงแต 4.5 เซนตเมตร ของแปลงตวอยางถาวรสงคมพชปาดบชน
ขนาด 120 X 120 เมตร (แบงเปนแปลงยอยขนาด 10 X 10 เมตร
จานวน 144 แปลง) ในพนทภาคใตฝงตะวนตก โดยขอมล
ทเกบรวบรวมประกอบดวย รายชอชนดพนธไม จานวนตน
เสนผาศนยกลางทความสงเพยงอก ความสงถงกงแรก ความสง
ทงหมด ความกวางเรอนยอด และพกดทตงของตนไมในแปลง
ตวอยาง สวนการวเคราะหขอมลทจะใชเปรยบเทยบประกอบดวย
1. การวเคราะหสงคมพช เพอศกษาลกษณะ
โครงสรางของสงคมพชและองคประกอบพนธไม คานวณหา
คาความหนาแนน ความถ และความเดนของชนดพนธไมใน
แตละแปลงตวอยางเพอนาไปสการคานวณหาคา Important
Value (IV) โดยวธของ Whittaker (1970) อางตาม ดอกรก
และอทศ (2552) มาเปรยบเทยบกน
2. การวเคราะหดชนความหลากหลายของชนดพนธ
(diversity index) เปนการประเมนความหลากชนดในเขตพนท
หนงๆ บนสมมตฐานทวาพนทนนๆ มความเปนเนอเดยวกน
โดยคาดชนจะสงหรอตาขนอยกบปจจย จานวนชนดและ
ความสมาเสมอของจานวนตนในแตละชนดซงการศกษาครงน
ใช 3 สตร เปรยบเทยบกน ไดแก Shannon-Wiener’s
index of diversity (H/) (Magurran, 1988) Simpson’s
index of diversity (D) (Simpson, 1949) และ Fisher’s
index of diversity ( ) (Fisher et al., 1943) ดชนความ
สมาเสมอ (evenness indices) ตามวธของ Pielou (1975; J/)
คาดชนความคลายคลงระหวางสงคม (index of similarity;
ISs) โดยใชสมการของ Sorensen (1948)
ผลและวจารณ
1. องคประกอบพนธไม
แปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว จงหวด
ระนอง พบพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทระดบความสง
เพยงอกตงแต 4.5 ซม. ขนไป จานวนทงสน 1,592 ตน 212 ชนด
139 สกล 48 วงศ ในระดบวงศ พนธไมวงศ Phyllanthaceae
มความหลากชนดมากทสด จานวน 22 ชนด รองลงมาคอวงศ
Annonaceae จานวน 15 ชนด, วงศ Lauraceae จานวน
14 ชนด, วงศ Myrtaceae จานวน 12 ชนด และวงศ
94 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
Meliaceae จานวน 10 ชนด ในระดบสกล พนธไมสกลหวา
(Syzygium) มความหลากชนดทสดจานวน 11 ชนด รองลงมา
ไดแก สกลสงเครยด (Aglaia) จานวน 8 ชนด สกลมะเกลอ
(Diospyros) จานวน 7 ชนด สกลมะมน (Elaeocarpus)
และสกลปอ (Sterculia) จานวน 5 ชนดเทากน และสกลเหมอด
(Aporosa) และสกลลงคาว (Drypetes) จานวน 4 ชนดเทากน
สวนพนธไมเดนในระดบชนด ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus
kerrii) จกดง (Barringtonia paucifl ora) อกรม (Rinorea
anguifera) เปรยง (Swintonia fl oribunda) ลกเคยลกเกลอ
(Diospyros sumatrana) พกลปา (Palaquium impres-
sionervium) ดาตะโก (Diospyros wallichii) กรายดา
(Hopea oblongifolia) ชาเงาะผ (Mallotus subpeltatus)
และพกลดง (Madhuca laurifolia)
แปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา จงหวดพงงา
พบพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทระดบความสงเพยงอก
ตงแต 4.5 ซม.ขนไป จานวนทงสน 2,310 ตน 248 ชนด
134 สกล 50 วงศ ในระดบวงศ พนธไมวงศ Meliaceae
มความหลากชนดมากทสด จานวน 21 ชนด รองลงมาคอ
วงศ Lauraceae จานวน 19 ชนด, วงศ Phyllanthaceae
จานวน 17 ชนด, วงศ Ebenaceae จานวน 15 ชนด และ
วงศ Annonaceae, วงศ Euphorbiaceae, วงศ Myrtaceae
และวงศ Rubiaceae จานวน 11 ชนดเทากน ในระดบสกล
สกลมะเกลอ (Diospyros) มความหลากชนดทสด จานวน
15 ชนด รองลงมา ไดแก พนธไมสกลสงเครยด (Aglaia) จานวน
12 ชนด และ สกลหวา (Syzygium) จานวน 10 ชนด,
สกลเหมอด (Aporosa) จานวน 6 ชนด และสกลพลอง
กรายดา (Hopea oblongifolia) จกดง (Barringtonia paucifl ora)
การกระจายของตนไมอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
การกระจายของตนไมอทยานแหงชาตนาตกหงาว
การกระจายของตนไมอทยานแหงชาตศรพงงา
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
95สานกอทยานแหงชาต
(Memecylon) จานวน 5 ชนด สวนพนธไมเดนในระดบชนดไดแก ตบหลามใบเลก (Xanthophyllum eurhynchum)ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ดาตะโก (Diospyroswallichii) กรายดา (Hopea oblongifolia) จกดง (Barringtonia paucifl ora) ลกเคยลกเกลอ (Diospyrossumatrana) พกลปา (Palaquium impressionervium) พวมพราว (Lophopetalum fl oribundum) หมากขอายขาว(Cryptocarya griffi thiana) และสลอดปา (Microdesmis caseariifolia) แปลงตวอยางปาดบชน อทยานแหงชาตเขาพนม-เบญจา จงหวดกระบ พบพนธไมทมขนาดเสนผาศนยกลางทระดบความสงเพยงอกตงแต 4.5 ซม.ขนไป จานวนทงสน1,594 ตน 200 ชนด 128 สกล 50 วงศ ในระดบวงศ พนธไมวงศ Meliaceae มความหลากชนดมากทสด จานวน 20 ชนด รองลงมาคอวงศ Annonaceae จานวน 15 ชนด, วงศ Lauraceae จานวน 12 ชนด, วงศ Dipterocarpaceae และวงศ Phyllanthaceae จานวน 10 ชนดเทากน และ วงศ Ebenaceae และวงศ Moraceae จานวน 9 ชนดเทากน ในระดบสกล พนธไมสกลสงเครยด (Aglaia) และสกลมะเกลอ (Diospyros) มความหลากชนดทสด จานวน 9 ชนด เทากนรองลงมา ไดแก สกลหวา (Syzygium) จานวน 6 ชนด, สกลมะเดอและไทร (Ficus) สกลพะวา (Garcinia) และสกลกระดงงาปา (Polyalthia) จานวน 5 ชนดเทากน, สกลมะเมา(Antidesma) สกลขนน (Artocarpus) และสกลตาเสอ (Dysoxylum) จานวน 4 ชนดเทากน และสกลเหมอด (Aporosa) สกลอายกลอง (Chisocheton) และสกลยาง
(Dipterocarpus) จานวน 3 ชนด เทากน สวนพนธไมเดนในระดบชนด ไดแก หมากพน (Orania sylvicola) เปรยง (Swintonia fl oribunda) ลกเคยลกเกลอ (Diospyrossumatrana) ดาตะโก (Diospyros wallichii) ตะเคยนราก(Hopea griffi thii) ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii)เคยนทราย (Shorea gratissima) คอแลนเขา (Xerospermumlaevigatum) พกลดง (Madhuca laurifolia) และแดงหน(Syzygium helferi) 2. การวเคราะหเชงปรมาณ ความหนาแนน ความถ พนทหนาตดและคาความสาคญระดบชนดพนธ แปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว จงหวดระนอง ในระดบชนด มพนธไมทมคาความหนาแนนตอพนทมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก ยางมนหม (Diptero-carpus kerrii) จกดง (Barringtonia paucifl ora) อกรม (Rinorea anguifera) เปรยง (Swintonia fl oribunda) และลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) มคาความหนาแนน 86.11, 72.22, 54.86, 49.30 และ 45.14 ตน/เฮกตารตามลาดบ ความถในการพบ 5 อนดบแรก ยางมนหม(Dipterocarpus kerrii) จกดง (Barringtonia paucifl ora)ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) เปรยง (Swintoniafl oribunda) และพกลปา (Palaquium impressionervium)มคา 56.25, 50.00, 33.33, 32.64 และ 30.55% ตามลาดบสวนความเดนทางดานพนทหนาตดของพนธไม 5 อนดบแรกไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) เปรยง (Swintoniafl oribunda) พกลปา (Palaquium impressionervium)พกลนก (Payena lanceolata) และนากบด (Mesua ferrea)มคา 14.18, 2.63, 2.13, 1.53 และ 1.30 ตร.ม./เฮกตาร ตามลาดบ คาความสาคญของชนดพนธ 10 อนดบแรก ไดแกยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) เปรยง (Swintoniafl oribunda) จกดง (Barringtonia paucifl ora) พกลปา(Palaquium impressionervium) อกรม (Rinoreaanguifera) ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) ดาตะโก (Diospyros wallichii) กรายดา (Hopea
oblongifolia) พกลนก (Payena lanceolata) และพกลดง
(Madhuca laurifolia) มคาความสาคญ 49.23, 14.60,ดาตะโก (Diospyros wallichii)
96 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
13.40, 12.57, 8.34, 8.18, 7.15, 7.06, 6.67 และ 5.20%
ตามลาดบ
แปลงตวอยางปาดบชน อทยานแหงชาตศรพงงา
จงหวดพงงา ในระดบชนด มพนธไมทมคาความหนาแนน
ตอพนทมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก ตบหลามใบเลก
(Xanthophyllum eurhynchum) ยางมนหม (Dipterocarpus
kerrii) ดาตะโก (Diospyros wallichii) กรายดา (Hopea
oblongifolia) และจกดง (Barringtonia paucifl ora) มคา
ความหนาแนน 140.97, 122.92, 97.92, 77.78 และ 56.94
ตน/เฮกตาร ตามลาดบ ความถในการพบ 5 อนดบแรก ไดแก
ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ตบหลามใบเลก
(Xanthophyllum eurhynchum) ดาตะโก (Diospyros
wallichii) กรายดา (Hopea oblongifolia) และจกดง
(Barringtonia paucifl ora) มคา 65.28, 64.58, 52.08,
47.22 และ 38.89% ตามลาดบ สวนความเดนทางดานพนท
หนาตดของพนธไม 5 อนดบแรก ไดแก ยางมนหม (Diptero-
carpus kerrii) พกลปา (Palaquium impressionervium)
เปรยง (Swintonia fl oribunda) ตะเคยนราก (Hopea
griffi thii) และแดงเขา (Syzygium attenuatum subsp.
circumscissum) มคา 6.72, 2.83, 1.51, 1.49 และ 1.00
ตร.ม./เฮกตาร คาความสาคญของชนดพนธ 10 อนดบแรก
ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ตบหลามใบเลก
(Xanthophyllum eurhynchum) พกลปา (Palaquium
impressionervium) ดาตะโก (Diospyros wallichii) กรายดา
(Hopea oblongifolia) ตะเคยนราก (Hopea griffi thii)
จกดง (Barringtonia paucifl ora) เปรยง (Swintonia
fl oribunda) เมาเขา (Syzygium craibii) และพวมพราว
(Lophopetalum fl oribundum) มคาความสาคญ 35.64,
16.20, 13.36, 12.00, 9.97, 8.00, 7.78, 7.24, 5.20 และ
4.89% ตามลาดบ
แปลงตวอยางปาดบชน อทยานแหงชาตเขาพนม-
เบญจา จงหวดกระบ ในระดบชนด มพนธไมทมคาความหนาแนน
ตอพนทมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก หมากพน (Orania
sylvicola) เปรยง (Swintonia fl oribunda) ลกเคยลกเกลอ
(Diospyros sumatrana) ดาตะโก (Diospyros wallichii)
และตะเคยนราก (Hopea griffi thii) มคาความหนาแนน 127.08,
แปลงตวอยาง 3D อทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
แปลงตวอยาง 3D อทยานแหงชาตศรพงงา
แปลงตวอยาง 3D อทยานแหงชาตนาตกหงาว
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
97สานกอทยานแหงชาต
63.19, 58.33, 49.30, และ 46.53 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ
ความถในการพบ 5 อนดบแรก ไดแก หมากพน (Orania
sylvicola) ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) เปรยง
(Swintonia fl oribunda) ดาตะโก (Diospyros wallichii)
และตะเคยนราก (Hopea griffi thii) มคา 61.11, 41.67,
38.89, 38.19 และ 36.11% ตามลาดบ สวนความเดนทาง
ดานพนทหนาตดของพนธไม 5 อนดบแรก ไดแก หมากพน
(Orania sylvicola) ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii)
เปรยง (Swintonia fl oribunda) ตะเคยนราก (Hopea
griffi thii) และมงคาก (Cynometra malaccensis) มคา
3.01, 2.82, 2.57, 2.32 และ 1.64 ตร.ม./เฮกตาร คาความ
สาคญของชนดพนธ 10 อนดบแรกไดแก หมากพน (Orania
sylvicola) เปรยง (Swintonia fl oribunda) ตะเคยนราก
(Hopea griffi thii) ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii)
ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) ดาตะโก (Diospyros
wallichii) เคยนทราย (Shorea gratissima) คอแลนเขา
(Xerospermum laevigatum) ไขเขยว (Parashorea
stellata) และมงคาก (Cynometra malaccensis) มคา
ความสาคญ 27.43, 17.85, 15.26, 14.64, 10.89, 10.18,
7.93, 7.49, 7.15 และ 6.91% ตามลาดบ
3. คาดชนความหลากหลายของชนดพนธไม
และคาดชนความคลายคลงระหวางสงคม
จากการศกษาพบวา คาดชนความหลากหลาย
ของชนดพนธ (Index of species diversity) ในแปลง
ตวอยางปาดบชน เมอคานวณตามวธของ Shannon-Wiener
(H/) และวธของ Fisher ( ) นน มแนวโนมไปในทศทาง
เดยวกน โดยแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงามคาดชน
สงทสด รองลงมาคอแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว
และแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา คาดชนของ
Shannon-Wiener (H/) มคา 4.50, 4.44 และ 4.29 ตาม
ลาดบ และคาดชนของ Fisher ( ) มคาเทากบ 70.40, 65.64
และ 60.40 ตามลาดบ แตเมอคานวณตามวธของ Simpson
(D) กลบพบวาคาดชนของทง 3 พนท ไมตางกนมาก โดยแปลง
อทยานแหงชาตนาตกหงาวมคาดชนสงกวา มคาเทากบ 0.98
ขณะทอกสองแปลงมคาดชนเทากนอยท 0.97
ในสวนของดชนความสมาเสมอ (evenness
index) ซงคานวณตามวธของ Pielou (1975) เพอทจะ
บงบอกถงความสมาเสมอของแตละชนดวามการกระจายเขา
ครอบครองพนทไดเทาเทยมกนหรอไม โดยใชคาดชนความ
หลากหลายของ Shannon-Wiener เปนคาอางองนน ปรากฏวา
คาดชนความสมาเสมอคอนขางใกลเคยงกน คาสงสดอยทแปลง
อทยานแหงชาตนาตกหงาว มคา 0.83 รองลงมาคอแปลง
อทยานแหงชาตศรพงงา มคา 0.82 และแปลงอทยานแหงชาต
เขาพนมเบญจา มคา 0.81
ตะเคยนราก (Hopea griffi thii) ตบหลามใบเลก (Xanthophyllum eurhynchum)
98 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางท 1 เปรยบเทยบคาดชนความหลากหลายของชนดพนธและดชนความสมาเสมอ
นาตกหงาว
ศรพงงา
เขาพนมเบญจา
Plot name
4.44
4.50
4.29
Shannon -
Wiener’s Index
0.98
0.97
0.97
Simpson’s
Index
65.64
70.40
60.40
Fisher’s
Index
0.83
0.82
0.81
Pielou Evenness
Index
เมอเปรยบเทยบดชนความคลายคลงระหวางสงคม
(index of similarity) ซงคานวณตามวธของ Sorensen (1948)
ระหวางแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาวกบแปลง
อทยานแหงชาตศรพงงา พบวามคาดชนอยท 46.52% ม
จานวนชนดทเหมอนกน 107 ชนด จากจานวนรวม 353 ชนด,
ระหวางแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาวกบแปลง
อทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา พบวา มคาดชนอยท 45.14%
มจานวนชนดทเหมอนกน 93 ชนด จากจานวนรวม 319 ชนด
และระหวางแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงากบแปลง
อทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา พบวา มคาดชนอยท 45.53%
มจานวนชนดทเหมอนกน 102 ชนด จากจานวนรวม 346 ชนด
นาตกหงาว
ศรพงงาเขาพนมเบญจา
46.52% 45.14%
45.53%
ภาพท 1 เปรยบเทยบดชนความคลายคลงระหวางสงคม Sorensen (1948)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
99สานกอทยานแหงชาต
4. การกระจายตามชนขนาดเสนผาศนยกลาง
ของหมไม
การศกษาใชการแบงชนขนาดเสนผาศนยกลาง
ของหมไมทงแปลงตวอยาง ออกเปน 11 ชวงชน ไดแก ชวงชน
>4.5 - 10, >10 - 20, >20 - 30, >30 - 40, >40 - 50,
>50 - 60, >60 - 70, >70 - 80, >80 - 90, >90 - 100 และ
>100 ซม. ปรากฏวาแปลงตวอยางปาดบชนทง 3 พนทม
รปแบบการกระจายของชนขนาดเสนผาศนยกลางทคลายกน
กลาวคอจะลดลงในลกษณะ log-linear หรอแบบ L-shape
โดยตนไมทมขนาดเลกจะมจานวนมาก หรอมความหนาแนน
ตอพนทสงกวาตนไมทมขนาดใหญกวา หรอมความหนาแนน
ตอพนทตากวา
แปลงตวอยางนาตกหงาว มความหนาแนนเฉลย
1,106 ตน/เฮกตาร โดยตนไมในชวงชน >4.5 - 10 ซม. มความ
หนาแนนเฉลย 715 ตน/เฮกตาร ชวงชน >50 - 60 ซม. ม 15
ตน/เฮกตาร สวนตนไมทมขนาด >100 ซม. ม 7 ตน/เฮกตาร
แปลงตวอยางศรพงงา มความหนาแนนเฉลย
1,604 ตน/เฮกตาร โดยตนไมในชวงชน >4.5 - 10 ซม. มความ
หนาแนนเฉลย 1,120 ตน/เฮกตาร ชวงชน >50 - 60 ซม. ม 9
ตน/เฮกตาร สวนตนไมทมขนาด >100 ซม. ม 1 ตน/เฮกตาร
แปลงตวอยางเขาพนมเบญจา มความหนาแนน
เฉลย 1,107 ตน/เฮกตาร โดยตนไมในชวงชน >4.5 - 10 ซม.
มความหนาแนนเฉลย 548 ตน/เฮกตาร ชวงชน >50 - 60 ซม.
ม 10 ตน/เฮกตาร สวนตนไมทมขนาด >100 ซม. ม 3 ตน/
เฮกตาร
เมอพจารณาทความหนาแนนเฉลยตอพนท พบวา
แปลงตวอยางนาตกหงาวและแปลงตวอยางเขาพนมเบญจา
มความหนาแนนในแตละชวงชนเสนผาศนยกลาง คลายหรอ
ใกลเคยงกนมากกวาแปลงศรพงงา ซงเปนผลมาจากการทแปลง
ศรพงงามตนไมขนาดชวงชน >4.5 - 10 ซม. จานวนมากกวาอก
2 แปลงดงกลาวถง 584 และ 824 ตน หรอคดเปน 57 และ
104% ตามลาดบ โดยเฉพาะเมอนาความหนาแนนของชวงชน
เสนผาศนยกลางแปลงศรพงงามาเปรยบเทยบกบแปลง
เขาพนมเบญจา จานวนตนไมมมากกวาเกนเทาตว ซงเหตผล
ทพอจะอธบายไดจากขอมลทมและสภาพแวดลอมทปรากฏ
พนทการปกคลมเรอนยอด อทยานแหงชาตนาตกหงาว
พนทการปกคลมเรอนยอด อทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
100 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
เปนเพราะแปลงศรพงงามการลมลงของตนไมขนาดใหญ
บรเวณกลางแปลงหลายตน ทาใหมชองวางทแสงแดดจะสอง
ลงมาถงพนปาโดยมหลกฐานปรากฏเปนซากตนไมผพงทยง
เหลออย และพบการขนปกคลมพนทอยางหนาแนนของไม
ชวงชนเสนผาศนยกลางดงกลาวตลอดจนไมในชนลกไม
(sapling) ในบรเวณดงกลาว
แตเมอพจารณาเปรยบเทยบสดสวนการกระจาย
ของแตละชวงชนของแปลงตวอยางทง 3 พนท พบวา แปลง
ตวอยางนาตกหงาวและแปลงตวอยางศรพงงามสดสวน
ทใกลเคยงกนในแตละชวงชน กลาวคอชวงชนแรกหรอชวงชน
เสนผาศนยกลาง >4.5 - 10 ซม. มสดสวนความหนาแนนสงถง
65 และ 70% ตามลาดบ เมอเทยบกบชวงชนทงหมด
โดยชวงชนถดไปหรอชวงชน >10 - 20 ซม. มสดสวนความ
หนาแนนเพยง 19 และ 20% ตามลาดบ สวน 2 ชวงชนแรก
ของแปลงเขาพนมเบญจา มคาสดสวนความหนาแนน 49
และ 31% แสดงใหเหนถงพฒนาการของหมไมทสงกวาอก
2 แปลงแรกพนทการปกคลมเรอนยอด อทยานแหงชาตศรพงงา
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
101สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 2 เปรยบเทยบสดสวนความหนาแนนตามชวงชนเสนผาศนยกลาง
5. โครงสรางทางดานตงและการแบงชนเรอนยอด
แปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาวสามารถ
แบงความสงของโครงสรางทางดานตง ไดเปน 3 ชนเรอนยอด
ไดแก เรอนยอดชนบน ประกอบดวยไมทมความสงตงแต
25 เมตรขนไป พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน
ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ซงบางตนสงไดถง
43 - 48 เมตร รองลงมาไดแก เปรยง (Swintonia fl oribunda)
และพกลปา (Palaquium impressionervium) ตามลาดบ
สวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญแตมจานวนตนนอยและ
พบขนกระจดกระจาย ไดแก กรายดา (Hopea oblongifolia)
พกลนก (Payena lanceolata) นากบด (Mesua ferrea)
ดหมดง (Neoscortechinia philippinensis) ตนเปดดา (Alstonia
angustiba) แดงเขา (Syzygium attenuatum subsp.
circumscissum) มะเดอทอง (Ficus vasculosa) และพนอง
(Shorea hypochra) เปนตน เรอนยอดชนกลาง ประกอบดวย
พนธไมทมความสงอยในชวง 15 - 25 เมตร พนธไมทมความเดน
มากทสดในชนเรอนยอดน ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus
kerrii) รองลงมาไดแก เปรยง (Swintonia fl oribunda)
พกลปา (Palaquium impressionervium) และกรายดา
(Hopea oblongifolia) ตามลาดบ สวนพนธไมชนดอนๆ ทม
ความสาคญแตมจานวนตนนอยและพบขนกระจดกระจาย
ไดแก จกดง (Barringtonia paucifl ora) พกลดง (Madhuca
laurifolia) ดาตะโก (Diospyros wallichii) กาแรงหน
(Koilodepas longifolium) มะเดอทอง (Ficus vasculosa)
ตะขบนก (Aporosa penangensis) พกลนก (Payena
lanceolata) มะมวงเลอด (Knema lenta) เปนตน
สวนเรอนยอดชนลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงนอยกวา
15 เมตร พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน ไดแก
จกดง (Barringtonia paucifl ora) รองลงมาไดแก อกรม
(Rinorea anguifera) ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana)
ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) และดาตะโก (Diospyros
wallichii) ตามลาดบ สวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญ
แตมจานวนตนนอยและพบขนกระจดกระจาย ไดแก พกลปา
(Palaquium impressionervium) ชาเงาะผ (Hancea
subpeltata) เปรยง (Swintonia fl oribunda) สมเมาเขา
(Antidesma montanum) ลางสาดเขา (Lansium para-
102 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
siticum) อวม (Acronychia pedunculata) และกาแรงหน
(Koilodepas longifolium) เปนตน
แปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา สามารถ
แบงความสงของโครงสรางทางดานตง ไดเปน 3 ชนเรอนยอด
ไดแก เรอนยอดชนบน ประกอบดวยไมทมความสงตงแต
27 เมตรขนไป พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน
ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ซงบางตนสงไดถง
60 - 65 เมตร รองลงมาไดแก พกลปา (Palaquium impres-
sionervium) และตะเคยนราก (Hopea griffi thii) ตามลาดบ
สวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญแตมจานวนตนนอยและ
พบขนกระจดกระจาย ไดแก แดงเขา (Syzygium attenuatum
subsp. circumscissum) อายเบาขน (Ryparosa wallichii)
เมาเขา (Syzygium craibii) สงหยใบใหญ (Pseuduvaria
macrophylla) พวมพราว (Lophopetalum fl oribundum)
กรายดา (Hopea oblongifolia) ขนแทนเขา (Blumeoden-
dron kurzii) และเปรยง (Swintonia fl oribunda) เปนตน
เรอนยอดชนกลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงอยในชวง
15 - 27 เมตร พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน
ไดแก ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) รองลงมาไดแก
ดาตะโก (Diospyros wallichii) และกรายดา (Hopea
oblongifolia) ตามลาดบ สวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญ
แตมจานวนตนนอยและพบขนกระจดกระจาย ไดแก พวมพราว
(Lophopetalum fl oribundum) จกดง (Barringtonia
paucifl ora) พลาใบเมา (Microcos antidesmifolium)
เปรยง (Swintonia fl oribunda) มงคาก (Cyonmetra malaccensis)
ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
103สานกอทยานแหงชาต
อายเบาขน (Ryparosa wallichii) พกลปา (Palaquium impressionervium) มวงซายใบยาว (Melanochyla kunstleri) เมาเขา (Syzygium craibii) ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) ตะเคยนราก (Hopea griffi thii) และเปรยง (Swintonia fl oribunda) เปนตน สวนเรอนยอดชนลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงนอยกวา 15 เมตร พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน ไดแก ตบหลามใบเลก (Xanthophyllum eurhynchum) รองลงมา ไดแก ดาตะโก (Diospyros wallichii) ยางมนหม (Dipterocarpuskerrii) กรายดา (Hopea oblongifolia) และจกดง (Barringtonia paucifl ora) ตามลาดบ สวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญแตมจานวนตนนอยและพบขนกระจดกระจาย ไดแก ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana) สลอดปา (Microdesmis caseariifolia) หมากขอายขาว (Cryptocaryaferea) กระเบานอย (Hydnocarpus nanus) นากบดเขา (Kayea kunstleri) พลองเหลก (Memecylon amplexicaule)ตะขบนก (Aporosa penangensis) นดตน (Prunus arborea var. montana) และพวมพราว (Lophopetalum fl oribundum) เปนตน แปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา สามารถแบงความสงของโครงสรางทางดานตง ไดเปน 3 ชนเรอนยอดไดแก เรอนยอดชนบน ประกอบดวยไมทมความสงตงแต 28 เมตรขนไป บางตนสงไดถง 50 - 52 เมตร ไมมพนธไมชนดหนงชนดใดทเดนมากเปนพเศษในชนเรอนยอดน แตจะมลกษณะเดนรวมกนหลายชนดและพบขนกระจดกระจาย ไดแก ตะเคยนราก(Hopea griffi thii) เปรยง (Swintonia fl oribunda) มงคาก(Cynometra malaccensis) ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) ไขเขยว (Parashorea stellata) คอแลนเขา (Xerospermum laevigatum) ชขาดเพล (Maranthes corymbosa) แดง (Syzygium glaucum) ยางยง (Dipterocarpusgrandifl orus) ขมนตน (Diospyros lanceifolia) เคยนทราย(Shorea gratissima) เปนตน เรอนยอดชนกลางประกอบดวยพนธไมทมความสงอยในชวง 15 - 28 เมตร พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน ไดแก หมากพน (Orania sylvicola)รองลงมา ไดแก เปรยง (Swintonia fl oribunda) ตะเคยนราก(Hopea griffi thii) ดาตะโก (Diospyros wallichii) และ
คอแลนเขา (Xerospermum laevigatum) ตามลาดบสวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญแตมจานวนตนนอยและพบขนกระจดกระจาย ไดแก เคยนทราย (Shorea gratissima)แดงหน (Syzygium helferi) เงาะใบเรยว (Nepheliumjuglandifolium) พกลนก (Payena lanceolata) พกลดง(Madhuca laurifolia) กอกเขา (Dacryodes rostrata)ไขเขยว (Parashorea stellata) และแดงเขา (Syzygium attenuatum) เปนตน สวนเรอนยอดชนลาง ประกอบดวยพนธไมทมความสงนอยกวา 15 เมตร พนธไมทมความเดนมากทสดในชนเรอนยอดน ไดแก หมากพน (Orania sylvicola)รองลงมาไดแก ลกเคยลกเกลอ (Diospyros sumatrana)ดาตะโก (Diospyros wallichii) เปรยง (Swintonia fl oribunda)ยางมนหม (Dipterocarpus kerrii) และตะเคยนราก (Hopea griffi thii) ตามลาดบ สวนพนธไมชนดอนๆ ทมความสาคญแตมจานวนตนนอยและพบขนกระจดกระจาย ไดแก เคยนทราย (Shorea gratissima) จกดง (Barringtonia paucifl ora) คอแลนเขา (Xerospermum laevigatum) พกลดง (Madhuca laurifolia) ดา (Diospyros brandisiana) กาแรงหน (Koilodepas longifolium) และมะปรง (Bouea oppositifolia) เปนตน ถาพจารณาในระดบวงศ พบวา แปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว มวงศพนธไมเดนในเรอนยอดชนบน 3 ลาดบแรก ประกอบดวยวงศ Dipterocarpaceae,Sapotaceae และ Anacardiaceae มคาความหนาแนน 35.42, 14.58 และ 11.80 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ แปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา ประกอบดวยวงศ Diptero-carpaceae, Sapotaceae และ Myrtaceae มคาความหนาแนน 43.05, 15.28 และ 13.19 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ แปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา ประกอบดวยวงศDipterocarpaceae, Anacardiaceae และ Fabaceae มคาความหนาแนน 25.69, 11.80 และ 7.64 ตน/เฮกตาร ตามลาดบสวนวงศพนธไมเดนในเรอนยอดชนกลางของแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว ประกอบดวยวงศ Dipterocar-paceae, Anacardiaceae และ Sapotaceae มคาความหนาแนน 40.97, 33.33 และ 31.94 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ
แปลงตวอยางศรพงงา ประกอบดวยวงศ Dipterocarpaceae,
104 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
เมอมองในภาพรวมของแปลงตวอยางทง 3 พนท
พบวา พนธไมวงศ Dipterocarpaceae มความโดดเดนทสด
ในเรอนยอดชนบนและเดนลงมาถงเรอนยอดชนกลางในอก
2 พนท ยกเวนแปลงตวอยางเขาพนมเบญจา ซงเดนนอยกวา
พนธไมวงศ Arecaceae สวนในเรอนยอดชนลาง พบวงศพนธไม
ทเดนทสดแตกตางกนไป แตมสงทเหมอนกนอยอยางหนง
ในเรอนยอดชนนคอ พบวา พนธไมวงศ Ebenaceae จะม
ความเดนอยใน 3 ลาดบแรกของทกพนท โดยเฉพาะสกล
Diospyros
ตารางท 2 วงศพนธไมเดนแตละชนเรอนยอด
นาตกหงาว
ศรพงงา
เขาพนมเบญจา
Plot Name
Dipterocarpaceae
Sapotaceae
Anacardiaceae
Dipterocarpaceae
Sapotaceae
Myrtaceae
Dipterocarpaceae
Anacardiaceae
Fabaceae
เรอนยอดชนบน
35.42
14.58
11.81
43.06
15.28
13.19
25.69
11.81
7.64
เรอนยอดชนกลาง เรอนยอดชนลาง
Dipterocarpaceae
Anacardiaceae
Sapotaceae
Dipterocarpaceae
Ebenaceae
Anacardiaceae
Arecaceae
Dipterocarpaceae
Anacardiaceae
40.97
33.33
31.94
54.17
31.94
20.14
50.00
29.86
25.69
Phyllanthaceae
Ebenaceae
Lecythidaceae
Polygalaceae
Dipterocarpaceae
Ebenaceae
Fabaceae
Dipterocarpaceae
Ebenaceae
100.00
84.72
65.28
152.78
143.75
143.06
90.97
70.14
70.14
Family D. Family D. Family D.
Ebenaceae และ Anacardiaceae มคาความหนาแนน
54.17, 31.94 และ 20.14 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ แปลงตวอยาง
อทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา ประกอบดวยวงศ Arecaceae,
Dipterocarpaceae และ Anacardiaceae มคาความหนาแนน
50.00, 29.86 และ 25.69 ตน/เฮกตาร สวนวงศพนธไมเดน
ในชนเรอนยอดลางของแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว
ประกอบดวยวงศ Phyllanthaceae, Ebenaceae และ
Lecythidaceae มคาความหนาแนน 100.00, 84.72 และ
65.28 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ แปลงตวอยางอทยานแหงชาต
ศรพงงา ประกอบดวยวงศ Polygalaceae, Dipterocarpaceae
และ Ebenaceae มคาความหนาแนน 152.78, 143.75
และ 143.05 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ แปลงตวอยางอทยาน
แหงชาตเขาพนมเบญจา ประกอบดวยวงศ Fabaceae,
Dipterocarpaceae และ Ebenaceae มคาความหนาแนน
90.97, 70.14 และ 70.17 ตน/เฮกตาร ตามลาดบ
สรปและขอเสนอแนะ
ลกษณะโครงสรางและองคประกอบพนธ ไม
ในแปลงตวอยางทง 3 แปลงถอวามความใกลเคยงกนมาก
โดยแปลงศรพงงามการลมลงของตนไมขนาดใหญบรเวณ
กลางแปลงหลายตน ทาใหมชองวางทแสงแดดจะสองลงมาถง
พนปาโดยมหลกฐานปรากฏเปนซากตนไมผพงทยงเหลออย
และพบการขนปกคลมพนทอยางหนาแนนของไมชวงชน
เสนผาศนยกลาง >4.5 - 10 เซนตเมตรตลอดจนไมในชนลกไม
(sapling) ในบรเวณดงกลาว ซงอาจจะพบการทดแทนใน
ลกษณะนในอก 2 แปลง ถามการลมลงของไมใหญ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
105สานกอทยานแหงชาต
ดชนความหลากหลายของชนดพนธมคาทคอนขางสง
ใกลเคยงกนทง 3 แปลง ในสวนของดชนความคลายคลง พบวา
คาดชนมความแตกตางกนเลกนอย โดยแปลงทอยใกลกนกวา
ยอมมคาความคลายคลงของพนธไมมากกวา
ความเดนทางชนเรอนยอด พบวา พนธไมในวงศ
Dipterocarpaceae ยงคงเปนวงศพนธไมทเดนในชนเรอนยอดบน
และชนเรอนยอดกลาง สวนเรอนยอดชนลางพบวาพนธไมวงศ
Ebenaceae โดยเฉพาะสกล Diospyros มความเดน
การศกษาครงนใชแปลงตวอยางขนาด 1.44 เฮกตาร
จานวน 3 พนท โดยจดศนยกลางแปลง มความสงจากระดบ
นาทะเลปานกลาง ไมเกน 200 เมตร อกทงยงไมไดศกษาลงลก
ไปถงปจจยแวดลอมอนๆ เชน โครงสรางและองคประกอบ
ของดน ปรมาณนาฝนในระดบสงคมยอย ทศทางดานลาด
รวมทงลกษณะโครงสรางและองคประกอบพนธไมในระดบ
ความสงจากระดบนาทะเลทสงขนไป จงยงไมสามารถอธบาย
ลกษณะโครงสรางสงคมพชไดมากกวาน ดงนน การเพมพนท
ศกษา ไมวาจะในมตดานระดบความสงหรอการวางแปลง
เพมในพนทอนเพอใหครอบคลมสงคมพชปาดบชนภาคใต
ฝงตะวนตก จงนาจะเปนสงทนกวจยทานอนๆ ใหความสาคญ
ในการเขามาศกษาเพมเตมใหครอบคลมทกมต เพอใชเปนฐาน
ในการวางแผนการจดการระบบนเวศทสาคญของประเทศตอไป
เอกสารและสงอางอง
ดอกรก มารอด และอทศ กฏอนทร. 2552. นเวศวทยาปาไม.
อกษรสยามการพมพ, กรงเทพฯ.
สมบรณ กรตประยร. 2529. การศกษาเพอเปรยบเทยบโครงสราง
ของปาดงดบชนทมหวาย. วทยานพนธปรญญาโท.
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.
สมพงษ ภาคธป. 2523. ลกษณะโครงสรางของพรรณพชใน
ปาดบชนเขาสก จงหวดสราษฎรธาน. วทยานพนธ
ปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.
สานกงานสถตแหงชาต. 2557. อณหภม-นาฝน (ออนไลน).
แหลงทมา: http://service.nso.go.th/nso/web/
statseries/statseries27.html. 20 ก.ค. 57.
อรณ สนบารง. 2552. โครงสรางและองคประกอบพนธไม
ปาดบชนท เขตรกษาพนธสตวปาเขาบรรทด
จงหวดตรง. วทยานพนธปรญญาโท. มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.
อทศ กฏอนทร. 2541. นเวศวทยาพนฐานเพอการปาไม. ภาควชา
ชววทยาปาไม, คณะวนศาสตร, มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.
Fisher, R.A., A.S. Corbet and C.B. Williams. 1943.
The relative between the number of
species and the number of individuals
in a random sample of an animal
population. J. Anim. Eco. 12: 42-58.
Magurran, A.E. 1988. Ecology diversity and its
measurement. Croom Helm, London.
Pielou, E.C. 1975. Ecological Diversity. John Wiley,
New York.
Simpson, E.H. 1949. Measurement of diversity.
Nature 163: 688.
Sorensen T. 1948. A method of establishing groups
of equal amplitude in plant sociology
based on similarity of species content
and its application to analyses of the
vegetation on Danish commons. Videnski
Selskab Biologiske Skrifter 5: 1-34.
106 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางผนวกท 1 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว (คา IV 1 - 50)
ยางมนหม
(Dipterocarpus kerrii)
เปรยง
(Swintonia fl oribunda)
จกดง
(Barringtonia paucifl ora)
พกลปา
(Palaquium impressionervium)
อกรม
(Rinorea anguifera)
ลกเคยลกเกลอ (ใบใหญ)
(Diospyros sumatrana)
ดาตะโก
(Diospyros wallichii)
กรายดา
(Hopea oblongifolia)
พกลนก
(Payena lanceolata)
พกลดง
(Madhuca laurifolia)
นากบด
(Mesua ferrea)
กาแรงหน
(Koilodepas longifolium)
แดงเขา
(Syzygium attenuatum
subsp. circumscissum)
มะเดอทอง
(Ficus vasculosa)
ชาเงาะผ
(Mallotus subpeltatus)
Name
86.111
49.306
72.222
43.056
54.861
45.139
36.111
26.389
14.583
20.139
5.556
18.056
9.028
8.333
22.222
Density
(tree/ha)
56.250
32.639
50.000
30.556
28.472
33.333
27.778
22.917
13.889
15.972
4.861
17.361
8.333
7.639
14.583
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
14.186
2.633
0.544
2.135
0.095
0.167
0.330
0.862
1.535
0.651
1.302
0.242
0.897
0.911
0.084
7.789
4.460
6.533
3.894
4.962
4.083
3.266
2.387
1.319
1.822
0.503
1.633
0.817
0.754
2.010
RD
(%)
6.212
3.604
5.521
3.374
3.144
3.681
3.067
2.531
1.534
1.764
0.537
1.917
0.920
0.844
1.610
RF
(%)
35.235
6.539
1.351
5.303
0.236
0.415
0.820
2.141
3.814
1.616
3.234
0.600
2.228
2.262
0.209
RDo
(%)
49.236
14.603
13.405
12.572
8.343
8.179
7.154
7.058
6.667
5.201
4.274
4.151
3.965
3.859
3.830
IVI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Rank
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
107สานกอทยานแหงชาต
ตารางผนวกท 1 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว (คา IV 1 - 50) (ตอ)
ชมแสงงามใบหนาม
(Xanthophyllum griffi thii)
สมเมาเขา
(Antidesma montanum
var. wallichii)
รก
(Gluta elegans)
หวากงกลมเทา
(Syzygium sp.)
พนอง
(Shorea hypochra)
จนทนแดง
(Myristica iners)
อายเบาขน
(Ryparosa wallichii)
ตะขบนก
(Aporosa penangensis)
ตนเปดดา
(Alstonia angustiloba)
อวม
(Maclurodendron porteri)
มนหมใบเลก
(Strombosia ceylanica)
ลางสาดเขา
(Lansium domesticum)
หยาน
(Bhesa indica)
ดหมดง
(Neoscortechinia philippinensis)
เลอมเขา
(Canarium littorale)
Name
12.500
16.667
7.639
9.028
7.639
8.333
11.111
11.806
4.861
11.806
9.028
11.806
9.722
5.556
6.944
Density
(tree/ha)
11.806
11.806
6.944
8.333
4.861
8.333
9.028
10.417
4.861
10.417
8.333
9.722
9.028
5.556
6.250
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.407
0.074
0.610
0.485
0.679
0.464
0.243
0.111
0.609
0.088
0.214
0.026
0.109
0.409
0.325
1.131
1.508
0.691
0.817
0.691
0.754
1.005
1.068
0.440
1.068
0.817
1.068
0.879
0.503
0.628
RD
(%)
1.304
1.304
0.767
0.920
0.537
0.920
0.997
1.150
0.537
1.150
0.920
1.074
0.997
0.613
0.690
RF
(%)
1.011
0.184
1.516
1.205
1.687
1.151
0.604
0.277
1.512
0.219
0.532
0.064
0.271
1.017
0.807
RDo
(%)
3.445
2.995
2.973
2.942
2.914
2.825
2.606
2.495
2.488
2.437
2.269
2.205
2.148
2.133
2.126
IVI
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Rank
108 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางผนวกท 1 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว (คา IV 1 - 50) (ตอ)
นดตน
(Prunus arborea var. montana)
เชยดใบยาว
(Cinnamomum altissimum)
มะมวงเลอด
(Knema andamanica subsp.
peninsularis)
ชนรจ
(Parishia insignis)
ชมแสงโคนใบตอม
(Xanthophyllum affi ne)
มวงซายใบยาว
(Melanochyla kunstleri)
พดปา
(Rothmannia schoemanii)
ขนทองพยาบาท
(Suregada multifl orum)
มะปรง
(Bouea oppositifolia)
แดง
(Syzygium glaucum)
กอกเขา
(Dacryodes rostrata)
อายบาว
(Stemonurus malaccensis)
เมาเหลก
(Diospyros toposia)
สลด
(Mallotus peltatus)
กรวยใบมน
(Casearia pseudoglomerata)
Name
9.722
5.556
9.028
4.167
11.111
7.639
9.722
9.028
10.417
2.083
6.944
9.028
6.250
10.417
8.333
Density
(tree/ha)
9.722
4.861
8.333
4.167
7.639
7.639
9.028
9.028
7.639
2.083
6.944
7.639
6.250
6.250
7.639
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.066
0.429
0.147
0.509
0.099
0.177
0.037
0.048
0.047
0.569
0.169
0.051
0.206
0.037
0.040
0.879
0.503
0.817
0.377
1.005
0.691
0.879
0.817
0.942
0.188
0.628
0.817
0.565
0.942
0.754
RD
(%)
1.074
0.537
0.920
0.460
0.844
0.844
0.997
0.997
0.844
0.230
0.767
0.844
0.690
0.690
0.844
RF
(%)
0.165
1.065
0.365
1.263
0.245
0.440
0.091
0.119
0.117
1.413
0.420
0.126
0.513
0.091
0.100
RDo
(%)
2.118
2.104
2.102
2.100
2.094
1.975
1.968
1.932
1.903
1.832
1.815
1.786
1.768
1.723
1.697
IVI
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Rank
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
109สานกอทยานแหงชาต
ตารางผนวกท 1 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตนาตกหงาว (คา IV 1 - 50) (ตอ)
หวเตา
(Mezzettia parvifl ora)
สไหรเกลยง
(Dehaasia cuneata)
ขนแทนเขา
(Blumeodendron kurzii)
หยสามใบ
(Sarcotheca griffi thii)
มะเกลอดง
(Diospyros fulvopilosa)
Name
5.556
4.167
3.472
1.389
8.333
Density
(tree/ha)
4.861
4.167
3.472
1.389
5.556
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.245
0.308
0.338
0.495
0.055
0.503
0.377
0.314
0.126
0.754
RD
(%)
0.537
0.460
0.383
0.153
0.613
RF
(%)
0.608
0.764
0.838
1.230
0.137
RDo
(%)
1.647
1.601
1.536
1.509
1.504
IVI
46
47
48
49
50
Rank
การปกคลมเรอนยอดแยกตามวงศ อทยานแหงชาตนาตกหงาว
110 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางผนวกท 2 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา (คา IV 1 - 50)
ยางมนหม
(Dipterocarpus kerrii)
ตบหลามใบเลก
(Xanthophyllum eurhynchum)
พกลปา
(Palaquium impressionervium)
ดาตะโก
(Diospyros wallichii)
กรายดา
(Hopea oblongifolia)
ตะเคยนราก
(Hopea griffi thii)
จกดง
(Barringtonia paucifl ora)
เปรยง
(Swintonia fl oribunda)
เมาเขา
(Syzygium craibii)
พวมพราว
(Lophopetalum fl oribundum)
ลกเคยลกเกลอ (ใบเลก)
(Diospyros sumatrana)
แดงเขา
(Syzygium attenuatum
subsp. circumscissum)
หมากขอายขาว
(Cryptocarya griffi thiana)
อายเบาขน
(Ryparosa wallichii)
ตะขบนก
(Aporosa penangensis)
Name
122.916
140.972
29.166
97.916
77.777
21.527
56.944
15.277
21.527
26.388
33.333
7.638
25.694
15.277
20.138
Density
(tree/ha)
65.277
64.583
24.305
52.083
47.222
20.138
38.888
14.583
20.833
21.527
25.694
7.638
20.833
13.888
17.361
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
6.717
0.693
2.829
0.535
0.418
1.491
0.349
1.511
0.653
0.459
0.142
1.000
0.127
0.449
0.236
7.662
8.787
1.818
6.103
4.848
1.341
3.549
0.952
1.341
1.645
2.077
0.476
1.601
0.952
1.255
RD
(%)
5.108
5.054
1.902
4.076
3.695
1.576
3.043
1.141
1.630
1.684
2.010
0.597
1.630
1.086
1.358
RF
(%)
22.873
2.361
9.635
1.822
1.425
5.078
1.190
5.147
2.225
1.565
0.484
3.406
0.433
1.529
0.806
RDo
(%)
35.644
16.203
13.356
12.002
9.969
7.996
7.783
7.241
5.197
4.895
4.573
4.480
3.665
3.568
3.420
IVI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Rank
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
111สานกอทยานแหงชาต
ตารางผนวกท 2 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา (คา IV 1 - 50) (ตอ)
สลอดปา
(Microdesmis caseariifolia)
กระเบานอย
(Hydnocarpus nanus)
มวงซายใบยาว
(Melanochyla kunstleri)
นดตน
(Prunus arborea var. montana)
โมร
(Diospyros oblonga)
นากบดเขา
(Kayea kunstleri)
สงหยใบใหญ
(Polyalthia sp.)
รก
(Gluta elegans)
หวาใบเขม
(Syzygium ixoroides)
ขนแทนเขา
(Blumeodendron kurzii)
พลองเหลก
(Memecylon amplexicaule)
อายบาว
(Stemonurus malaccensis)
มงคาก
(Cynometra malaccensis)
หวดอนดามน
(Lepisanthes andamanica)
อวม
(Maclurodendron porteri)
Name
23.611
22.916
14.583
18.750
15.972
19.444
12.500
11.805
9.027
11.111
18.055
13.888
6.944
12.500
11.111
Density
(tree/ha)
18.055
19.444
13.194
15.277
15.277
17.361
12.500
11.805
8.333
11.111
13.194
13.888
6.944
12.500
10.416
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.134
0.059
0.331
0.187
0.230
0.118
0.349
0.291
0.388
0.272
0.076
0.105
0.308
0.059
0.113
1.471
1.428
0.909
1.168
0.995
1.212
0.779
0.735
0.562
0.692
1.125
0.865
0.432
0.779
0.692
RD
(%)
1.413
1.521
1.032
1.195
1.195
1.358
0.978
0.923
0.652
0.869
1.032
1.086
0.543
0.978
0.815
RF
(%)
0.457
0.202
1.129
0.637
0.783
0.402
1.190
0.992
1.323
0.926
0.261
0.359
1.051
0.201
0.387
RDo
(%)
3.342
3.152
3.071
3.001
2.974
2.973
2.948
2.652
2.538
2.488
2.419
2.312
2.027
1.958
1.895
IVI
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Rank
112 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางผนวกท 2 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา (คา IV 1 - 50) (ตอ)
พลาใบเมา
(Microcos antidesmifolia)
พนอง
(Shorea hypochra)
เหมอดแขง
(Aporosa nervosa)
ลาไยใบขน
(Dimocarpus longan
subsp. malesianus)
มะเมาควาย
(Antidesma velutinosum)
หงอนไกใบยาว
(Heritiera sp.)
มะปรง
(Bouea oppositifolia)
หางรอก
(Rinorea javanica)
กะโมกเขา
(Sageraea elliptica)
คอแลนเขา
(Xerospermum laevigatum)
เขมชอยอย
(Ixora pendula)
เงาะปา
(Nephelium lappaceum)
โปรง
(Brownlowia helferiana)
ชมแสงงามใบหนา
(Xanthophyllum griffi thii
var. curtisii)
Name
9.722
9.027
9.722
11.111
13.194
10.416
7.638
14.583
10.416
9.722
11.805
9.027
2.083
10.416
Density
(tree/ha)
9.027
9.027
8.333
10.416
11.805
9.722
7.638
8.333
10.416
9.722
10.416
8.333
2.083
9.722
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.167
0.180
0.176
0.101
0.026
0.108
0.200
0.049
0.071
0.094
0.027
0.125
0.391
0.060
0.606
0.562
0.606
0.692
0.822
0.649
0.476
0.909
0.649
0.606
0.735
0.562
0.129
0.649
RD
(%)
0.706
0.706
0.652
0.815
0.923
0.760
0.597
0.652
0.815
0.760
0.815
0.652
0.163
0.760
RF
(%)
0.571
0.614
0.599
0.344
0.090
0.369
0.681
0.169
0.244
0.321
0.091
0.426
1.333
0.207
RDo
(%)
1.884
1.883
1.857
1.852
1.837
1.779
1.755
1.730
1.708
1.688
1.643
1.641
1.626
1.617
IVI
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
Rank
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
113สานกอทยานแหงชาต
ตารางผนวกท 2 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตศรพงงา (คา IV 1 - 50) (ตอ)
รามใบหนา
(Ardisia oxyphylla)
สงเครยดใบยาว
(Aglaia malaccensis)
หวาใบมน
(Syzygium pahangense)
มะพลบทองใบเลก
(Diospyros transitoria)
กระดกคาง
(Aporosa aurea)
หยาน
(Bhesa indica)
Name
4.166
8.333
7.638
3.472
10.416
6.250
Density
(tree/ha)
4.166
8.333
6.250
3.472
9.027
6.250
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.294
0.111
0.169
0.304
0.045
0.183
0.259
0.519
0.476
0.216
0.649
0.389
RD
(%)
0.326
0.652
0.489
0.271
0.706
0.489
RF
(%)
1.003
0.378
0.578
1.037
0.153
0.625
RDo
(%)
1.589
1.549
1.543
1.525
1.509
1.503
IVI
45
46
47
48
49
50
Rank
การปกคลมเรอนยอดตามวงศ อทยานแหงชาตศรพงงา
114 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางผนวกท 3 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา (คา IV 1 - 50)
หมากพน
(Orania sylvicola)
เปรยง
(Swintonia fl oribunda)
ตะเคยนราก
(Hopea griffi thii)
ยางมนหม
(Dipterocarpus kerrii)
ลกเคยลกเกลอ
(Diospyros sumatrana)
ดาตะโก
(Diospyros wallichii)
เคยนทราย
(Shorea gratissima)
คอแลน (คอแลนเขา)
(Xerospermum laevigatum)
ไขเขยว
(Parashorea stellata)
มงคาก
(Cynometra malaccensis)
มะปรง
(Bouea oppositifolia)
ประดวะ (พกลดง)
(Madhuca laurifolia)
แดงหน
(Syzygium helferi)
กาแรงหน
(Koilodepas longifolium)
จนทนแดง
(Myristica iners)
Name
127.083
63.194
46.528
40.972
58.333
49.306
28.472
27.083
14.583
9.722
18.750
22.917
20.139
18.056
7.639
Density
(tree/ha)
61.111
38.889
36.111
21.528
41.667
38.194
18.056
21.528
13.889
9.722
18.056
18.750
15.972
14.583
6.944
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
3.008
2.574
2.319
2.823
0.311
0.474
1.104
0.869
1.415
1.637
0.472
0.319
0.438
0.375
0.936
11.481
5.709
4.203
3.701
5.270
4.454
2.572
2.447
1.317
0.878
1.694
2.070
1.819
1.631
0.690
RD
(%)
6.875
4.375
4.063
2.422
4.688
4.297
2.031
2.422
1.563
1.094
2.031
2.109
1.797
1.641
0.781
RF
(%)
9.073
7.762
6.996
8.514
0.937
1.430
3.330
2.622
4.268
4.937
1.424
0.962
1.320
1.130
2.824
RDo
(%)
27.429
17.846
15.262
14.637
10.894
10.182
7.933
7.490
7.148
6.909
5.149
5.142
4.936
4.401
4.295
IVI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Rank
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
115สานกอทยานแหงชาต
ตารางผนวกท 3 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา (คา IV 1 - 50) (ตอ)
จกนม
(Barringtonia paucifl ora)
แดง
(Syzygium glaucum)
เงาะขนสน (เงาะใบเรยว)
(Nephelium juglandifolium)
กอกเขา
(Dacryodes rostrata)
ยางยง
(Dipterocarpus grandifl orus)
หนชาง
(Knema laurina)
กะโมกเขา
(Sageraea elliptica)
แซะ
(Callerya atropurpurea)
ไมดา
(Diospyros brandisiana)
อายบาว
(Stemonurus malaccensis)
เสยดใบเลก
(Pentace curtisii)
กระเบานา (กระเบาคาง)
(Hydnocarpus castaneus)
สงเครยดทองแดง
(Aglaia forbesii)
คอแลนเขา (คอเหย)
(Xerospermum noronhianum)
กาหยเขา (หย)
(Dialium indum)
Name
20.139
11.111
12.500
11.806
9.028
13.194
13.889
6.944
14.583
10.417
7.639
7.639
10.417
10.417
4.861
Density
(tree/ha)
17.361
11.111
11.806
10.417
8.333
13.194
11.806
6.944
9.722
9.722
7.639
7.639
9.722
10.417
4.861
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.147
0.514
0.355
0.418
0.569
0.127
0.155
0.481
0.058
0.152
0.292
0.273
0.106
0.067
0.421
1.819
1.004
1.129
1.066
0.816
1.192
1.255
0.627
1.317
0.941
0.690
0.690
0.941
0.941
0.439
RD
(%)
1.953
1.25
1.328
1.172
0.938
1.484
1.328
0.781
1.094
1.094
0.859
0.859
1.094
1.172
0.547
RF
(%)
0.444
1.55
1.072
1.260
1.716
0.383
0.469
1.450
0.174
0.459
0.881
0.823
0.319
0.203
1.271
RDo
(%)
4.216
3.81
3.529
3.498
3.469
3.060
3.052
2.858
2.585
2.494
2.431
2.373
2.354
2.316
2.257
IVI
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Rank
116 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางผนวกท 3 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา (คา IV 1 - 50) (ตอ)
ชาเงาะผ
(Mallotus subpeltatus)
เหมอดแขง
(Aporosa nervosa)
ตบหลามใบเลก
(Xanthophyllum eurhynchum)
สงทา
(Diospyros buxifolia)
ขมนตน
(Metadina trichotoma)
พกลดง (พกลนก)
(Payena lanceolata)
จาปาขอม
(Polyalthia caulifl ora)
ชขาดเพล
(Maranthes corymbosa)
มะไฟลง (จาไหร)
(Baccaurea polyneura)
โพบาย
(Balakata baccata)
หวาหนยน (แดงเขา)
(Syzygium attenuatum
subsp. circumscissum)
หวแมงวนหน
(Buchanania sessifola)
พนอง
(Shorea hypochra)
ตะพง
(Endospermum diadenum)
พระเจาหาพระองค
(Dracontomelon dao)
Name
11.806
8.333
9.028
8.333
6.250
8.333
9.028
4.167
8.333
2.083
6.944
8.333
1.389
2.778
5.556
Density
(tree/ha)
7.639
6.944
7.639
8.333
6.250
6.944
9.028
3.472
7.639
2.083
5.556
6.250
1.389
2.778
5.556
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.075
0.190
0.134
0.083
0.223
0.134
0.029
0.371
0.075
0.454
0.179
0.108
0.449
0.348
0.118
1.066
0.753
0.816
0.753
0.565
0.753
0.816
0.376
0.753
0.188
0.627
0.753
0.125
0.251
0.502
RD
(%)
0.859
0.781
0.859
0.938
0.703
0.781
1.016
0.391
0.859
0.234
0.625
0.703
0.156
0.313
0.625
RF
(%)
0.225
0.573
0.405
0.250
0.672
0.403
0.088
1.120
0.225
1.370
0.539
0.324
1.355
1.049
0.355
RDo
(%)
2.151
2.107
2.080
1.941
1.940
1.937
1.919
1.887
1.838
1.792
1.792
1.780
1.637
1.612
1.482
IVI
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
Rank
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
117สานกอทยานแหงชาต
ตารางผนวกท 3 ขอมลเชงปรมาณของพนธไมในแปลงตวอยางอทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา (คา IV 1 - 50) (ตอ)
หวเตา
(Mezzettia parvifl ora)
กรมเขา
(Aporosa microstachya)
ขมน (ขมนขน)
(Horsfi eldia tomentosa)
ชมแพรก
(Heritiera javanica)
สงหย (ดงงาขาว)
(Polyalthia jenkensii)
Name
4.861
7.639
5.556
4.167
6.250
Density
(tree/ha)
4.861
6.250
5.556
4.167
6.250
Frequency
(%)
Dominance
(m2/ha)
0.154
0.015
0.102
0.189
0.041
0.439
0.690
0.502
0.376
0.565
RD
(%)
0.547
0.703
0.625
0.469
0.703
RF
(%)
0.466
0.045
0.309
0.570
0.125
RDo
(%)
1.452
1.438
1.436
1.416
1.393
IVI
46
47
48
49
50
Rank
การปกคลมเรอนยอดตามวงศ อทยานแหงชาตเขาพนมเบญจา
118 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ทนทางธรรมชาต (Natural Capital) เปนสนทรพยทางธรรมชาตทใหบรการระบบนเวศแกสงคมและเศรษฐกจ สานกอทยานแหงชาตทาการศกษาทนทางธรรมชาตทสาคญในพนทอทยานแหงชาต ไดแก ปรมาณนาในระบบนเวศ และปรมาณการกกเกบคารบอนสะสม โดยใชเครองมอทางสารสนเทศภมศาสตรสรางแบบจาลองและวเคราะห คอ โปรแกรม InVEST(Integrated Valuation of Ecosystem Services andTradeoffs) และนาผลการศกษามาประเมนมลคาในรปตวเงน
ทมา : www2.dnp.go.th/dnpii/
การศกษาทนทางธรรมชาต
ซงสามารถตอบคาถามในเชงนโยบายทเกยวของกบการจดการอทยานแหงชาตในรปของงบประมาณทควรจดสรรในการดแลรกษาทรพยากร และทาใหทราบผลประโยชนจากการอนรกษและกระจายผลประโยชนไปสผมสวนไดเสย โดยใชหลกผใชประโยชนเปนผจดสรรคาตอบแทนใหกบชมชนหรอผดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต หรอทเรยกวา คาแทนคณระบบนเวศ(PES : Payment for Ecosystem Services)
ปรมาณนาทาปรมาณการกกเกบคารบอน
สงคมพช
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
119สานกอทยานแหงชาต
ความหลากหลายทางชวภาพ
ทางทะเล
120 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ความหลากหลายทางชวภาพของทรพยากรทางทะเล
อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง จงหวดสราษฎรธาน
Marine Biodiversity in Angthong Marine
National Park, Surat Thani
ชยณรงค เรองทอง1 ทรงธรรม สขสวาง2
1ศนยปฏบตอทยานแหงชาตทางทะเล ท 1 จงหวดชมพร2สานกอทยานแหงชาต
บทคดยอ
การสารวจความหลากหลายทางชวภาพทางทะเลบรเวณอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง จงหวดสราษฎรธาน โดยทาการ
สารวจปะการง สตวในแนวปะการง และหญาทะเล บรเวณเกาะทมทรพยากรทางทะเลทสาคญ จานวน 6 แหง รวม 10 สถานศกษา
ระหวางเดอนธนวาคม พ.ศ. 2557 – เดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2558 สารวจปะการง สตวทะเลหนาดนขนาดใหญในแนวปะการงและ
หญาทะเล ดวยวธ Photo Belt Transect สารวจปลาดวยการทาสามะโนประชากรปลาดวยสายตา (Fish Visual Census)
ผลการศกษา พบวา ปะการงชนดเดนในทกสถานศกษา คอ ปะการงโขด (Porites sp.) ปะการงดอกไมทะเล (Goniopora
sp.) และปะการงสมองรองเลก (Platygyra sp.) พบปลาในแนวปะการงทงหมด 31 ชนด 13 วงศ ปลาชนดเดนทพบ ไดแก
ปลาสลดหนเลกเกลดวาว (Neopomacentrus anabatodes) ปลาสลดทะเลแถบ (Siganus javus) และปลาสลดหนสามส
(Chrysiptera rollandi) ปลาเศรษฐกจทพบไดแก ปลากะรง (วงศ Serranidae) ปลากะพง (วงศ Lutjanidae) และปลาทรายขาว
(วงศ Nemipteridae) ปลาทใชเปนดชนชวดความสมบรณของแนวปะการงพบ 2 ชนด คอ ปลาผเสอแปดขด (Chaetodon
octofasciatus) และปลาผเสอปากยาว (Chelmon rostratus) สาหรบสตวทะเลหนาดนขนาดใหญทสารวจพบมากทสด คอ
หอยเจาะปะการง รองลงมาคอเมนทะเล และทากเปลอย สวนหญาทะเลพบเพยงชนดเดยวทเกาะแมเกาะฝงตะวนออก คอ
หญาคาทะเล (Enhalus acoroides) ซงปกคลมพนทสารวจ รอยละ 29 ขอมลความหลากหลายทางชวภาพของทรพยากร
ทางทะเลเหลานสามารถนาไปใชในการวางแผนการจดการอทยานแหงชาตอยางยงยน
คาสาคญ: ความหลากหลายทางชวภาพทางทะเล อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
121สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 1 สถานศกษาความหลากหลายของทรพยากรชวภาพทางทะเล
122 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
บทนา
อทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง ไดรบการประกาศ
ใหเปนอทยานแหงชาต ตามพระราชกฤษฎกากาหนดบรเวณ
ทดนหมเกาะอางทอง ในทองทตาบลอางทอง อาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธาน เมอวนท 12 พฤศจกายน 2523 ประกาศ
ในราชกจจานเบกษา เลมท 97 ตอนท 174 เนอทประมาณ
102 ตารางกโลเมตร (หรอประมาณ 63,750 ไร) นบเปน
อทยานแหงชาตแหงท 21 ของประเทศไทย พนทอนรกษแหงน
เปนแหลงรวบรวมความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาต
มากมาย เชน ปะการงหลายชนดทกระจายอยตามเกาะแกง
ตาง ๆ สตวทะเลและสงมชวตตาง ๆ ใตทองทะเลจานวนมาก
ทาใหเกดความหลากหลายทางชวภาพ และความงดงามตาม
ธรรมชาต นอกจากนยงมสภาพพนทชายหาดทสวยงาม
มปรากฏการณทางธรรมชาตทนาพศวง มสตวปาและพนธไม
ทหายากจานวนหลายชนด เปนสถานททองเทยวทมชอเสยง
เปนทรจกของทงชาวไทยและชาวตางประเทศ รฐจงไดกาหนด
พนทใหเปนอทยานแหงชาต ตามพระราชบญญตอทยานแหงชาต
พ.ศ. 2504 เพอคมครองรกษาทรพยากรธรรมชาต ความ
หลากหลายทางชวภาพ และความสมดลของระบบนเวศไวให
ยงยน เพอประโยชนในการพกผอนหยอนใจของประชาชน
เพอการศกษาหาความร คนควาวจย และเพออานวยประโยชน
อน ๆ ทางธรรมชาตอกมากมาย (กรมปาไม, 2542) อทยาน
แหงชาตหมเกาะอางทองประกอบดวยหมเกาะจานวน 42 เกาะ
(www.park.dnp.go.th, 2558) และดวยความหลากหลาย
ทางชวภาพและความสวยงามของอทยานแหงชาตหมเกาะ
อางทอง สงผลใหขณะนกรมอทยานแหงชาต สตวปา และ
พนธพชอยระหวางดาเนนการนาเสนออทยานแหงชาตแหงน
เปนอทยานมรดกแหงอาเซยน (Asean Heritage Park)
การศกษาครงน เปนสวนหนงของโครงการการจดทา
แผนแมบทเพอการจดการอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง
โดยการรวบรวมขอมลทรพยากรทางทะเลทสาคญ เพอนาไปส
การวางแผนการจดการอทยานแหงชาตอยางยงยน
สภาพทวไปบรเวณเกาะทายเพลา
สภาพทวไปบรเวณเกาะหนดบ
สภาพทวไปบรเวณเกาะววกนตง
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
123สานกอทยานแหงชาต
วตถประสงค
เพอสารวจความหลากหลายทางชวภาพทางทะเล
ของอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง
พนทศกษา
ทาการศกษาในพนท 6 เกาะ จานวน 10 สถานศกษา
ดงน
1. เกาะทายเพลา
2. เกาะหนดบ
3. เกาะววกนตง
4. เกาะสามเสาทศตะวนตก
5. เกาะสามเสาทศเหนอ
6. เกาะสามเสาทศตะวนออก
7. เกาะแมเกาะทศตะวนตก
8. เกาะววตาหลบทศเหนอ
9. เกาะววตาหลบทศตะวนออก
10. เกาะววตาหลบทศใต
วธการศกษา
2.1 ปะการง
1. ทาการสารวจความหลากหลายของปะการง
โดยวธ Photo Belt Transect หรอ Photo-quadrats (Obura
and Grimsdith, 2009) ซงเปนวธการประเมนสถานภาพ
แนวปะการงทไดรบการพฒนา โดยหนวยวจยปะการงและ
สตวพนทะเล มหาวทยาลยสงขลานครนทร ทาการวางเสนเทป
ความยาว 30 เมตร จานวน 3 เสน ขนานกบแนวชายฝง
ในสองระดบความลก คอ ตวแทนของสงคมปะการงแบบนาตน
(5 - 6 เมตร) และตวแทนของสงคมปะการงแบบนาลก (8 - 10
เมตร) บนทกภาพดานขวาของเสนเทป โดยตงกลองในแนว
ระนาบทความสงจากแนวปะการง 50 - 75 เซนตเมตร และ
ถายภาพตอเนองกน จานวน 60 ภาพตอ 1 เสนเทป
2. วเคราะหขอมลดวย โปรแกรม Coral
Point Count with Excel extensions (CPCe) ซงเปน
โปรแกรมสาหรบการวเคราะหสดสวนเปอรเซนตการปกคลม
ของสงมชวตบนพนทะเล ซงใชวธการสมแบบกาหนดจดท
แนนอน (fi xed point)
สารวจสามะโนประชากรปลา
124 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
2.2 ความหลากหลายและความหนาแนนของ
ปลาในแนวปะการง
1. สารวจความหลากหลายของปลาดวยวธ
Belt Transect เปนการสารวจความชกชมดวยการทาสามะโน
ประชากรปลาดวยสายตา (Fish Visual Census) โดยการวาง
เสนเทปสารวจจานวน 50 เมตร (3 ซา) หรอ 30 เมตร (5 ซา)
ในแนวขนานฝง โดยผสารวจเคลอนทชาๆ ตามแนวสารวจ
บนทกชนด และจานวนปลาทพบในพนท หางจากเสนเทป
ขางละ 2.5 เมตร ทง 2 ขางตลอดความยาวเสนเทป
2. จาแนกชนดและวเคราะหความหนาแนน
ของปลาตอตารางเมตร นาเสนอผลการศกษาเปนจานวนตวตอ
250 ตารางเมตร
2.3 สตวทะเลหนาดนขนาดใหญ (macro benthos)
ในแนวปะการง
1. สารวจความหลากหลายของสตวทะเล
หนาดนขนาดใหญดวยวธ Belt transect
2. เกบตวอยางดนตะกอนในแตละสถาน
ขนาดพนทศกษา 15 X 15 เซนตเมตร ลกประมาณ 15
เซนตเมตร สถานศกษาละ 2 ตวอยาง
3. นาตวอยางดนตะกอนทเกบไดมารอน
ดวยตะแกรง ขนาดตา 0.5 มลลเมตร
4. เกบตวอยางสงมชวตทพบในตะแกรง
รกษาสภาพดวยสารละลายฟอรมาลน ความเขมขน 10%
ในนาทะเล นาตวอยางสงมชวตมาวเคราะหในหองปฏบตการ
เพอหาชนด
2.4 ความหลากหลายและการปกคลมพนทของ
หญาทะเล
1. วางเสนเทปในแนวตงฉากกบชายฝง
โดยเรมจากขอบดานนอกของแนวหญาทะเลเขาหาชายฝง
แตละแนวสารวจหางกน 5 เมตร บนทกพกดดวย GPS
2. สมวางกรอบขนาด 1 x 1 เมตร ดานซาย
และขวาของเสนเทปทกๆ 5 เมตร เพอประเมนรอยละการ
ปกคลม (% Cover) ของหญาทะเลแตละชนดทพบ
ปะการงดาวใหญ (Diploastrea heliopora)
ปลาผเสอเหลองชมพร(Chaetodon wiebeli)
ปะการงดอกเหด(Fungia sp.)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
125สานกอทยานแหงชาต
ภาพท 3 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะทายเพลา
ผลการศกษา
1. ความหลากหลายของแนวปะการง
ผลการศกษาสรปไดดงน
บรเวณเกาะทายเพลา
มความลกอยในชวง 1.5 - 4 เมตร ปะการง
สวนใหญทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.), ปะการง
ดาวใหญ (Diploastrea heliopora) และปะการงสมอง
รองเลก (Platygyra sp.)
ภาพท 2 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะทายเพลา
ภาพท 5 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะหนดบ
บรเวณเกาะหนดบ
มความลกอยในชวง 0.5 - 4 เมตร ปะการงสวนใหญ
ทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) และปะการงดอกไม
ทะเล (Goniopora sp.)
ภาพท 4 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะหนดบ
126 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
บรเวณเกาะววกนตง
มความลกอยในชวง 2 - 6 เมตร ปะการงสวนใหญ
ทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) และปะการงดอกไม
ทะเล (Goniopora sp.)
ภาพท 7 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะววกนตง
ภาพท 6 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะววกนตง
บรเวณเกาะสามเสาทศตะวนตก
มความลกอยในชวง 0.5 - 1.5 เมตร ปะการง
สวนใหญทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) และ
ปะการงสมองรองเลก (Platygyra sp.)
ภาพท 9 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะสามเสา
ทศตะวนตก
ภาพท 8 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะสามเสา
ทศตะวนตก
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
127สานกอทยานแหงชาต
บรเวณเกาะสามเสาทศเหนอ
มความลกอยในชวง 1.5 - 6 เมตร ปะการงสวนใหญ
ทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) ปะการงดอกไมทะเล
(Goniopora sp.) และปะการงสมองรองเลก (Platygyra sp.)
ภาพท 11 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะสามเสา
ทศเหนอ
ภาพท 10 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะสามเสา
ทศเหนอ
บรเวณเกาะสามเสาทศตะวนออก
มความลกอยในชวง 1.5 - 4 เมตร ปะการงสวนใหญ
ทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) และปะการงดอกไมทะเล
(Goniopora sp.)
ภาพท 13 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะสามเสา
ทศตะวนออก
ภาพท 12 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะสามเสา
ทศตะวนออก
128 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
บรเวณเกาะแมเกาะทศตะวนตก
มความลกอยในชวง 1.5 - 4 เมตร ปะการงสวนใหญ
ทพบ ไดแก ปะการงดอกไมทะเล (Goniopora sp.) และ
ปะการงโขด (Porites sp.)
ภาพท 15 การปกคลมพนทของปะการงบรเวณเกาะแมเกาะ
ทศตะวนตก
ภาพท 14 ภาพตดขวางในแนวปะการงบรเวณเกาะแมเกาะ
ทศตะวนตก
เกาะววตาหลบทศเหนอ
มความลกอยในชวง 1.5 - 3 เมตร ปะการง
สวนใหญทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) และปะการง
ดอกไมทะเล (Goniopora sp.)
ภาพท 16 ภาพตดขวางในแนวปะการง
บรเวณเกาะววตาหลบทศเหนอ
ภาพท 17 การปกคลมพนทของปะการง
บรเวณเกาะววตาหลบทศเหนอ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
129สานกอทยานแหงชาต
บรเวณเกาะววตาหลบทศตะวนออก
มความลกอยในชวง 1.5 - 4 เมตร ปะการงสวนใหญ
ท พบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) ปะการงลกโปง
(Physogyra sp.) ปะการงดอกไมทะเล (Goniopora sp.)
และปะการงสมองรองใหญ (Symphyllia sp.)
ภาพท 19 การปกคลมพนทของปะการง
บรเวณเกาะววตาหลบทศตะวนออก
ภาพท 18 ภาพตดขวางในแนวปะการง
บรเวณเกาะววตาหลบทศตะวนออก
เกาะววตาหลบทศใต
มความลกอยในชวง 1.5 – 4.5 เมตร ปะการงสวนใหญ
ทพบ ไดแก ปะการงโขด (Porites sp.) และปะการงดอกไม
ทะเล (Goniopora sp.)
ภาพท 20 ภาพตดขวางในแนวปะการง
บรเวณเกาะววตาหลบทศใต
ภาพท 21 การปกคลมพนทของปะการง
บรเวณเกาะววตาหลบทศใต
130 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
2. ความหลากหลายของปลาในแนวปะการง
ผลการสารวจพบปลาในแนวปะการงทง 5
สถานศกษา ทงหมด 31 ชนด จาก 13 วงศ ปลาชนดเดนทพบ
ไดแก ปลาสลดหนเลกเกลดวาว (Neopomacentrus
anabatoides) ปลาสลดทะเลแถบ (Siganus javus) และ
ปลาสลดหนสามส (Chrysiptera rollandi) บรเวณสถานศกษา
ทมความหนาแนนประชากรปลามาก คอ เกาะววกนตง
เกาะสามเสาทศตะวนตก และเกาะววตาหลบทศเหนอ โดยม
ความหนาแนน 794, 784 และ 781 ตวตอ 250 ตารางเมตร
ตามลาดบ สถานศกษาทมความหนาแนนประชากรปลา
นอยทสด คอ เกาะแมเกาะทศตะวนตก ซงมความหนาแนน
356 ตวตอ 250 ตารางเมตร
ปลาเศรษฐกจท พบไดแก ปลากะรง (วงศ
Serranidae) ปลากะพง (วงศ Lutjanidae) และปลาทรายขาว
(วงศ Nemipteridae) ปลาทใชเปนดชนชวดความสมบรณของ
แนวปะการงพบ 2 ชนด คอ ปลาผเสอแปดขด (Chaetodon
octofasciatus) และปลาผเสอปากยาว (Chelmon rostratus)
3. ความหลากหลายของสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ผลการศกษา สรปดงน
เกาะทายเพลา พบสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ทงหมด 5 กลม ซงกลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญชนดเดน
ไดแก หอยเจาะปะการง หอยมอเสอ และเมนทะเล โดยม
ปลาสลดทะเลแถบ (Siganus javus) ปลาผเสอปากยาว (Chelmon rostratus)
ความหนาแนนเฉลย 1.47, 0.04 และ 0.29 ตวตอตารางเมตร
ตามลาดบ
เกาะหนดบ พบสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ทงหมด 7 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ ชนดเดน
ไดแก ฟองนาทะเล ดอกไมทะเล หอยเจาะปะการง และ
เมนทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.16, 0.13, 1.80 และ
0.33 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
เกาะววกนตง พบสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ทงหมด 5 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญชนดเดน
ไดแก ฟองนาทะเล หอยเจาะปะการง และเมนทะเล โดยม
ความหนาแนนเฉลย 0.13, 0.73 และ 0.44 ตวตอตารางเมตร
ตามลาดบ
เกาะสามเสาทศตะวนตก พบสตวทะเลหนา
ดนขนาดใหญทงหมด 5 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาด
ใหญชนดเดน ไดแก ฟองนาทะเล หอยเจาะปะการง เมนทะเล
และปลงทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.09, 0.44, 0.53
และ 0.09 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
เกาะสามเสาทศเหนอ พบสตวทะเลหนาดน
ขนาดใหญทงหมด 6 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ชนดเดน ไดแก กลปงหา หอยเจาะปะการง หอยจอบ และ
เมนทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.07, 0.76, 0.04 และ
0.33 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
131สานกอทยานแหงชาต
เกาะสามเสาทศตะวนออก พบสตวทะเลหนาดน
ขนาดใหญทงหมด 8 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ชนดเดน ไดแก ฟองนาทะเล หนอนทอ หอยเจาะปะการง
และเมนทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.07, 0.04, 1.44
และ 0.20 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
เกาะแมเกาะทศตะวนตก พบสตวทะเลหนาดน
ขนาดใหญทงหมด 8 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ชนดเดน ไดแก ฟองนาทะเล หอยเจาะปะการง และเมนทะเล
โดยมความหนาแนนเฉลย 0.06, 0.07 และ 0.22 ตวตอ
ตารางเมตร ตามลาดบ
เกาะววตาหลบทศเหนอ พบสตวทะเลหนาดน
ขนาดใหญทงหมด 7 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ชนดเดน ไดแก ฟองนาทะเล ทากเปลอย หอยเจาะปะการง
และเมนทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.18, 0.09 0.40
และ 0.07 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
เกาะววตาหลบทศตะวนออก พบสตวทะเล
หนาดนขนาดใหญทงหมด 9 กลม กลมสตวทะเลหนาดน
ขนาดใหญชนดเดน ไดแก ฟองนาทะเล ทากเปลอย หอยเจาะ
ปะการง และเมนทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.18, 0.09,
0.40 และ 0.07 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
เกาะววตาหลบทศใต พบสตวทะเลหนาดน
ขนาดใหญทงหมด 8 กลม กลมสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ชนดเดน ไดแก ฟองนาทะเล หอยเจาะปะการง เมนทะเล และ
ปลงทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.13, 0.51, 0.27 และ
0.05 ตวตอตารางเมตร ตามลาดบ
ทากเปลอย
หอยนมสาว
หนอนทอ
132 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
4. ความหลากหลายของหญาทะเล
ผลการศกษา สรปดงน
พบแหลงหญาทะเลเพยงแหงเดยวบรเวณ
เกาะแมเกาะ ดานทศตะวนออก โดยพบหญาทะเลในพนททม
ความยาวประมาณ 300 เมตร และกวางประมาณ 100 เมตร
ความลกอยในชวง 1 - 2 เมตร พนทสวนใหญเปนพนทราย
พบหญาทะเลเพยงชนดเดยว คอ หญาคาทะเล (Enhalus
acoroides) ปกคลมพนทรอยละ 29 ของพนทสารวจ และ
มสตวทะเลหนาดนขนาดใหญชนดเดน ไดแก หอยจอบ
ปลงทะเล โดยมความหนาแนนเฉลย 0.02 และ 0.04 ตว
ตอตารางเมตร ตามลาดบ
หญาคาทะเล (Enhalus acoroides) บรเวณเกาะแมเกาะ
สรป
จากการสารวจความหลากหลายของทรพยากร
ชวภาพทางทะเลบรเวณอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง
สามารถสรปไดดงน
1. ความหลากหลายของแนวปะการง พบปะการง
ชนดเดนทมอยทกสถานศกษา จานวน 3 ชนด ไดแก ปะการงโขด
(Porites sp.) ปะการงดอกไมทะเล (Goniopora sp.) และ
ปะการงสมองรองเลก (Platygyra sp.)
2. ความหลากหลายของปลาในแนวปะการง พบปลา
ทงหมด 31 ชนด (13 วงศ) ปลาชนดเดนทพบ ไดแก
ปลาสลดหนเลกเกลดวาว (Neopomacentrus anabatoides)
ปลาสลดทะเลแถบ (Siganus javus) และปลาสลดหนสามส
(Chrysiptera rollandi) สวนปลาเศรษฐกจทพบไดแก
ปลากะรง (วงศ Serranidae) ปลากะพง (วงศ Lutjanidae)
และปลาทรายขาว (วงศ Nemipteridae) ปลาทใชเปนดชน
ชวดความสมบรณของแนวปะการงพบ 2 ชนด คอ ปลาผเสอ
แปดขด (Chaetodon octofasciatus) และปลาผเสอ
ปากยาว (Chelmon rostratus)
3. ความหลากหลายของสตวทะเลหนาดนขนาดใหญ
ในแนวปะการง พบวา สตวทะเลหนาดนขนาดใหญทพบมาก
ทสด คอ หอยเจาะปะการง รองลงมาเปนเมนทะเล และ
ทากเปลอย ตามลาดบ
4. หญาทะเล พบวามหญาทะเลเพยงชนดเดยว คอ
หญาคาทะเล (Enhalus acoroides) ทเกาะแมเกาะดาน
ตะวนออก ปกคลมพนทรอยละ 29 ของพนทสารวจ สตวทะเล
หนาดนขนาดใหญชนดเดนในแหลงหญาทะเล ไดแก หอยจอบ
ปลงทะเล มความหนาแนนเฉลย 0.02 และ 0.04 ตวตอตาราง
เมตร ตามลาดบ
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
133สานกอทยานแหงชาต
กตตกรรมประกาศ
รายงานการวจยฉบบนสาเรจลลวงตามวตถประสงคได
คณะผวจยขอขอบคณอาจารยธรรมศกด ยมน และทมงานจาก
มหาวทยาลยรามคาแหงทชวยใหคาแนะนา ใหความรและชวย
ในการสารวจ รวมทงหวหนาอทยานแหงชาตหมเกาะอางทอง
จงหวดสราษฎรธาน และเจาหนาททกทานทไดอานวยความ
สะดวกในการเกบขอมล
เอกสารและสงอางอง
กรมปาไม. 2542. แผนแมบทการจดการพนทอทยานแหงชาต
หมเกาะอางทอง จงหวดสราษฎรธาน. สวนทรพยากร
ทดนและปาไม สานกอนรกษทรพยากรธรรมชาต.
Obura, D.O. and Grimsdith, G. 2009. Resilience
Assessment of coral reefs. Rapid assessment
protocol for coral reefs, focusing on coral
bleaching and thermal stress. IUCN working
group on Climate Change and Coral Reefs.
IUCN, Gland, Switzerland. 70 pages.
http://park.dnp.go.th/visitor/nationparkshow.php?
PTA_CODE=1021 เขาถงเมอ 23 พฤศจกายน 2558
ปลากระเบนจดฟา (Taeniura lymma)
ปะการงสมองรองเลก(Platygyra sinensis)
134 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
การประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรทรพยากร
ในอทยานแหงชาตในรปของตวเงน สามารถนาไปใชเปน
ขอมลประกอบการตดสนใจในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต
เมอมการใชประโยชนหรอมแรงกดดนทางเศรษฐกจในดานตาง ๆ
โดยเปรยบเทยบระหวางมลคาทางเศรษฐศาสตร เมอมการ
อนรกษ และผลตอบแทนทางเศรษฐกจเมอนาพนทไปใช
ประโยชนในรปแบบอน
อทยานแหงชาตไมมราคาตลาดเนองจากเปนสนคา
สาธารณะ ไมสามารถวดมลคาไดโดยตรง ตองวดโดยออม
ดวยการหารองรอยบางอยางของพฤตกรรมของผบรโภค
เชน เทคนคตนทนการเดนทางแบบรายบคคล (Travel Cost
Method : TCM) วธนสามารถ “ประเมนมลคาเชงนนทนาการ
ของอทยานแหงชาต” ได ทงน หากนามลคานนทนาการ
ของอทยานแหงชาตมาเปรยบเทยบกบงบประมาณท
อทยานแหงชาตนนๆ ไดรบแตละป นาไปสความตระหนก
ในมลคาของอทยานแหงชาตนนๆ เพมขน หรอดวยการสราง
สถานการณสมมต คอ เทคนคสมมตเหตการณ (Contingent
Valuation Method : CVM) เชน มาตรการอนรกษตางๆ
ทจะนามาเสรมมาตรการอนรกษเดม ประชาชนเตมใจทจะ
จายเงนสวนตวเพอทจะสนบสนนมาตรการดงกลาวหรอไม
จานวนเทาไหร ผลการศกษาสามารถประยกตใชใน “การปรบ
คาธรรมเนยมเขาอทยานแหงชาต” จะไดคาธรรมเนยมเขา
อทยานแหงชาตในระดบทอทยานแหงชาตมรายรบสงสด
คาธรรมเนยมเขาชมทเพมขนมผลใหจานวนนกทองเทยว
ลดลง ซงจะชวยในการจากดจานวนนกทองเทยว รวมทง
รายรบสวนทเพมนสามารถนามาใชเพอการอนรกษและ
พฒนาพนทอทยานแหงชาต ใหดารงการใหบรการของ
ระบบนเวศเพอการทองเทยวทยงยนตอไป
สานกอทยานแหงชาตไดทาการศกษามลคาของ
ทรพยากรในอทยานแหงชาตเขาใหญ อทยานแหงชาต
นาตกพลว อทยานแหงชาตภหนรองกลา อทยานแหงชาต
หมเกาะอางทอง อทยานแหงชาตเขาสก อทยานแหงชาต
ตะรเตา อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน และอทยานแหงชาต
ดอยอนทนนท
ทมา : www2.dnp.go.th/dnpii/
การประเมนมลคาทรพยากรในอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต TCM CVM
นาตกพลว
ภหนรองกลา
- คาสวนเกนของผบรโภค 2,602 บาท/ครง/คน
คาความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมเขา อช. 48 บาท/ครง/คน
จะมรายรบสงสด 18,533,704 บาท/ปเมอเกบคาธรรมเนยม 40 บาท/ครง/คน
คาความเตมใจจะจายคาธรรมเนยมเขา อช. 117.66 บาท/ครง/คน
จะมรายรบสงสด8,284,600 บาท/ปเมอเกบคาธรรมเนยม 100 บาท/ครง/คน
- มลคาเชงนนทนาการ 1,205,618,486 บาท/ป
- คาสวนเกนของผบรโภค 11,069.19 บาท/ครง/คน- มลคาเชงนนทนาการ 1,348,590,000 บาท/ป
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
135สานกอทยานแหงชาต
ผลกระทบของ
ปศสตว
136 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ผลกระทบของปศสตวตอทรพยากรปาไมและสตวปา
ในอทยานแหงชาตปางสดา
Impact of Cattle Grazing on Forest and Wildlife Resources
in Pang Sida National Park
ชยยงค บวบาน1 และ ทรงธรรม สขสวาง2
1ศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต จงหวดนครราชสมา 2สานกอทยานแหงชาต
บทคดยอ
การศกษานมวตถประสงคเพอศกษาผลกระทบและแนวทางในการแกไขผลกระทบของปศสตวตอทรพยากรปาไมและ
สตวปาในพนทอทยานแหงชาตปางสดา ซงเปนสวนหนงของมรดกโลกกลมปาดงพญาเยน - เขาใหญ โดยทาการศกษาผลกระทบ
ของการเลยงปศสตวตอ 1) สงคมพช 2) สตวปา 3) คณสมบตทางกายภาพและเคมของดน 4) คณภาพนาในแหลงนาธรรมชาต
โดยการสารวจภาคสนาม รวมทงศกษาสภาพเศรษฐกจ สงคม ของผเลยงปศสตว และจดประชมกาหนดแนวทางในการแกไข
ผลกระทบระหวางผมสวนไดสวนเสย ระยะเวลาทาการศกษาระหวางตลาคม 2556 - ตลาคม 2557
ผลการศกษาพบวา 1) สงคมพช คาดชนความหลากหลายชนดของพรรณพชในพนททไมมการเลยงปศสตวสงกวาพนท
ทมการเลยงปศสตว และทงสองพนทมคาดชนความคลายคลงรอยละ 14 2) สตวปา พนททมการเลยงปศสตวพบเหนสตวปา
ลดลง 3) คณสมบตทางกายภาพและเคมของดน ในพนททมการเลยงปศสตวมคาความหนาแนนรวมของดนมากกวาพนททไมม
การเลยงปศสตว และ 4) คณภาพนาในแหลงนาธรรมชาต ในพนททมการเลยงปศสตวมคาปรมาณแบคทเรยและฟคอลโคลฟอรม
มากกวาพนททไมมการเลยงปศสตว สวนสภาพเศรษฐกจ สงคม ผเลยงปศสตวสวนใหญเลยงววของตนเองและนาเขาไปเลยงในเขต
อทยานแหงชาต ผเลยงสวนใหญเหนวาการเลยงปศสตวในพนทอทยานแหงชาตและพนทมรดกโลก หากทาบางกไมเกดความเสยหาย
และไมผดกฎหมาย และผลการจดประชมแกไขปญหามแนวทางดงน กลมทตองการเลกเลยงปศสตวใหจดหาผซอให กลมท
ตองการเลยงปศสตวตองการใหหนวยงานทเกยวของหาพนททเหมาะสมให และกลมนายทนใหนาปศสตวกลบไปเลยงในทดนของ
ตนเองทงหมด ทงน ใหดาเนนการเคลอนยายปศสตวพรอมรอถอนคอกและทอยอาศยออกจากเขตหวงหามของอทยานแหงชาต
โดยเรว มฉะนนจะดาเนนการตามกฎหมายอยางเดดขาด
คาสาคญ : ผลกระทบของปศสตว ทรพยากรปาไม ทรพยากรสตวปา อทยานแหงชาตปางสดา มรดกโลก
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
137สานกอทยานแหงชาต
บทนา
มตทประชมคณะกรรมการมรดกโลก ครงท 36
ระหวางวนท 24 มถนายน – 6 กรกฎาคม 2555
ณ เมองเซนตปเตอรสเบรก สหพนธรฐรสเซย ขอใหประเทศไทย
ดาเนนการตามขอเสนอแนะของคณะผตดตามและประเมน
ผลการดาเนนงานกลมปาดงพญาเยน - เขาใหญ (Reactive
Monitoring Mission to Dong Phayayen - Khao Yai
Forest Complex, Thailand) เกยวกบการลดกจกรรม
การเลยงสตวทผดกฎหมายในพนทมรดกโลกดงพญาเยน -
เขาใหญ และดาเนนการหยดกจกรรมการเลยงสตวทดาเนนการ
โดยกลมคนททาเพอการคา ซงปญหาดงกลาว หากไมสามารถ
ดาเนนการไดอาจเปนหนงในเงอนไขทจะมการนาพนทมรดกโลก
กลมปาดงพญาเยน - เขาใหญ เขาไปอยบญชมรดกโลก ในภาวะ
อนตราย ปจจบนปรากฏวา ยงคงมราษฎรนาปศสตวเขาไปเลยง
ในพนทมรดกโลกดงพญาเยน - เขาใหญ โดยเฉพาะในเขต
อทยานแหงชาตปางสดา กอใหเกดผลกระทบตอความสมดล
ของระบบนเวศและสงแวดลอมอยางตอเนอง และเปนตนเหต
ของปญหาอนๆ เชน โรคระบาดจากสตวเลยงสสตวปา
ความเสอมโทรมของดนและแหลงนา ความเสอมโทรมของ
สงคมพช การเกดไฟปา การลกลอบคาไม ทาลายปา การลาสตว
การบกรกยดถอครอบครองพนทปา และการทาลายกลาไม
ในแปลงปลกฟนฟปา เปนตน จงมความจาเปนทจะตอง
ดาเนนการศกษาผลกระทบของการเลยงปศสตวตอพนท
มรดกโลกกลมปาดงพญาเยน - เขาใหญอยางจรงจง เพอพจารณา
หาแนวทางแกไขปญหารวมกนระหวางอทยานแหงชาตกบ
ผเลยงปศสตวตอไป
พนทศกษา
ศกษาผลกระทบจากการเลยงปศสตวในพนท
อทยานแหงชาตปางสดา และพนทใกลเคยงทมการเลยงปศสตว
ทาการศกษาพนททไมมการเลยงสตวโดยเลอกพนทปาทม
การฟนตวตามธรรมชาต และพนทมการเลยงสตวตลอดปในเขต
อทยานแหงชาต ซงทงสองพนทจะตองอยใกลเคยงกน มความสง
จากระดบนาทะเลใกลเคยงกน มลกษณะพนทคอนขางราบ
ความลาดชน (slope) ของพนทไมเกนรอยละ 5
ศกษาสภาพเศรษฐกจ สงคมของผเลยงปศสตว
ในเขตตาบลหมากฝาย อาเภอวฒนานคร จงหวดสระแกว
ศกษาคณภาพนา บรเวณอางเกบนาชองกลาบน
และลาง
ระยะเวลาการศกษา
ระหวางตลาคม 2556 - ตลาคม 2557
138 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
วธการ
1. วธการสารวจ 1) ดานสงคมพช ทาการวางแนวสารวจแบบเสนตรงในแนวเหนอ - ใต พนทละ 2 แนว หางกนแนวละ 20 เมตร แตละแนววางแปลงตวอยางรปสเหลยมจตรสขนาด 10 × 10 เมตร จานวน 8 แปลง แตละแปลงหางกน 10 เมตร ดงนน พนทตวอยางในแตละพนทศกษา จงมทงหมด 1,600 ตารางเมตร (1 ไร) ภายในแปลงตวอยางขนาด 10 × 10 เมตร ศกษาไมตน (tree) วางแปลงยอยขนาด 4 × 4 เมตร และ 1 × 1 เมตร เพอศกษาไมหนม (sapling) และกลาไม (seedling) ตามลาดบ ทาการเกบตวอยางสงคมพช 2 ครงเพอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชวงฤดกาล คอ ฤดแลงและฤดฝน 2) ดานสตวปา ทาการเดนสารวจ เพอบนทกพกดทางภมศาสตรของรองรอยปศสตวและสตวปาในบรเวณพนท
อทยานแหงชาตทคาดวามการเลยงปศสตว
3) ดานสมบตทางกายภาพและเคมของดน
ใช soil core ขนาด 400 ลกบาศกเซนตเมตร เจาะดนในระดบ
ดนบนทความลก 0 - 20 เซนตเมตร และระดบดนลางทความลก
มากกวา 20 เซนตเมตร ใหไดนาหนก 1 – 1.5 กโลกรม ทาการ
ศกษาใน 2 แปลงตวอยางขนาด 10 × 10 เมตร ในแตละแนว
สารวจแบบเสนตรง โดยกาหนดใหแปลงเกบตวอยางดน
อยระหวางแปลงศกษาสงคมพช เพอลดการรบกวนดน
4) ดานคณภาพนา เกบตวอยางนาจากแหลงนา
ธรรมชาตทไดและไมไดรบผลกระทบจากปศสตวในสองชวง
ฤดกาล คอ ฤดแลง และฤดฝน
5) ดานเศรษฐกจ สงคมของผเลยงปศสตว กลม
ประชากรทใชในการวจยคอ ชมชนทมการนาปศสตวเขาไปเลยง
ในพนทอทยานแหงชาตปางสดา ใชแบบสอบถาม โดยวธการ
สมตวอยางแบบงาย (simple random sampling)
6) จดประชมรวมระหวางผมสวนไดสวนเสย
คาอธบายสญลกษณ
แปลงทมผลกระทบของปศสตว
แปลงทไมมผลกระทบของปศสตว
ขอบเขตอทยานแหงชาตปางสดา
แผนทแสดงพนทศกษาผลกระทบของปศสตว อทยานแหงชาตปางสดา
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
139สานกอทยานแหงชาต
วเคราะหดานกายภาพ ไดแก อณหภม และปรมาณตะกอน
แขวนลอย วเคราะหดานเคม ไดแก ออกซเจนละลายนา
(Dissolve Oxygen, DO) คาความเปนกรด - ดางของนา (pH)
ปรมาณออกซเจนทแบคทเรยใช (Biochemical Oxygen
Demand, BOD) คาการนาไฟฟา และธาตอาหาร ไดแก
N, P และ K วเคราะหคณภาพนาทางดานจลชววทยา ไดแก
โคลฟอรมทงหมด และฟคอลโคลฟอรม ซงเปนกลมทกอให
เกดโรคระบาดทางเดนอาหารในมนษย
5) ดานเศรษฐกจ สงคมของผเลยงปศสตว
รวบรวมขอมล
ผลและวจารณ
1. ดานสงคมพช ผลการศกษาสงคมพช ทง 2
ฤดกาล มดงน
ฤดแลง พชทมคาดชนคาความสาคญสง ในพนท
ทไมมการเลยงปศสตว ไดแก กะพง (Tetrameles nudifl ora
R. Br.), ดนหม (Gonocaryum lobbianum (Miers) Kurz)
และกระหนานปลง (Pterospermum acerifolium (L.)
Willd.) มคา 44.37, 20.27 และ 11.79 ตามลาดบ สวนพนท
ทมการเลยงปศสตว ไดแก สเสยดเหนอ (Acacia catechu
2. การวเคราะหขอมล
1) ดานสงคมพช วเคราะหคาดชนความสาคญ
(Importance value index, IVI) คาดชนความคลายคลง
(Index of similarity) ดชนความหลากหลายของชนดพนธ
(Species diversity index) โดยการใชดชนความหลากหลาย
ของ Shannon – Wienner (อทศ, 2542) และการปกคลมชน
เรอนยอดชนบน (Overstorey cover)
2) ดานสตวปา ศกษาการปรากฏ การรบกวน
และการคกคามจากขอมลพกดรองรอยปศสตวและสตวปา
3) ดานสมบตทางกายภาพและเคมของดน
วเคราะหคณสมบตทางกายภาพ ไดแก เนอดน ความหนาแนน
รวม (Bulk Density, BD) คาความชนดน (Soil moisture
content) อตราการแทรกซมของนาผานผวดน (Constant
Infi ltration) คาสมประสทธของดนเมออมตวดวยนา (Soil
Saturated Hydraulic Conductivity, Ksat) สวนคณสมบต
เคมของดน ไดแก ความเปนกรด - ดาง (Soil pH) ปรมาณ
อนทรยวตถในดน (Organic matter, OM) ไนโตรเจน (N)
ฟอสฟอรส (P) โพแทสเซยม (K) แคลเซยม (Ca) และ
แมกนเซยม (Mg)
4) ด านคณภาพนาในแหลงน าธรรมชาต
140 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
(L. f.) Willd.) พลบพลา (Microcos tomentosa Sm.) และ
อะราง (Peltophorum dasyrrhachis (Miq.) Kurz) มคา
71.35, 53.29 และ 32.08 ตามลาดบ สวนคาดชนความ
หลากหลายของพรรณพช ในพนททไมมและมการเลยงปศสตว
เทากบ 3.84 และ 2.22 ตามลาดบ
ฤดฝน พชทมคาดชนคาความสาคญสง ในพนท
ทไมมการเลยงปศสตว ไดแก กะพง (Tetrameles nudifl ora
R. Br.) ดนหม (Gonocaryum lobbianum (Miers) Kurz)
และกระหนานปลง (Pterospermum acerifolium (L.)
Willd.) มคา 43.76, 20.17 และ 11.66 ตามลาดบ สวนพนท
ทมการเลยงปศสตว ไดแก สเสยดเหนอ (Acacia catechu
(L. f.) Willd.) พลบพลา (Microcos tomentosa Sm.) และ
อะราง (Peltophorum dasyrrhachis (Miq.) Kurz) มคา
71.25, 53.22 และ 32.35 ตามลาดบ
จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวา คาดชน
ความคลายคลงทงสองฤดกาลมคาไมแตกตางกน เนองจาก
ชนดพรรณพชยงคงเปนกลมเดยวกน สวนคาดชนความ
หลากหลายของชนดพนธ และจานวนชนดไมตนในพนททไมม
การเลยงปศสตวมคาสงกวาพนททมการเลยงปศสตว แสดงให
เหนวาพรรณพชทงสองพนทมความแตกตางกนอยางชดเจน
ซงเกดจากกจกรรมการเลยงปศสตวทาใหกลาไมและไมหนม
ทจะเตบโตทดแทนเปนไมตนถกทาลาย (ตารางท 1)
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
141สานกอทยานแหงชาต
ตารางท 1 ดชนความหลากหลาย จานวนชนดไมตนและดชนความคลายคลง
ดชนความหลากหลาย
จานวนชนดไมตน
ดชนความคลายคลง
พนททมกจกรรม
เลยงปศสตว
พนททไมมกจกรรม
เลยงปศสตว
พนททมกจกรรม
เลยงปศสตว
พนททไมมกจกรรม
เลยงปศสตว
2.22
18
3.84
66
2.22
18
3.88
68
14.285 13.953
ฤดแลง ฤดฝน
2. ดานสตวปา
การตรวจสอบรองรอยการเลยงปศสตว พบวา
พนททมปศสตวใชประโยชนอยางตอเนอง ไมปรากฏรองรอย
การใชประโยชนของสตวปาทงในพนทศกษาและบรเวณ
ใกลเคยง เนองจากปศสตวรบกวนแหลงทอยอาศยและปจจย
ในการดารงชวตของสตวปา ทาใหสตวปาไมสามารถดารงชวต
อยได และจากการศกษาขอมลจากการเดนลาดตระเวนของ
เจาหนาทพบวาในบางพนทนอกพนทศกษามการใชประโยชน
รวมกนระหวางปศสตวและสตวปา ซงอาจทาใหเกดโรคระบาด
จากสตวปาสสตวเลยงหรอจากสตวเลยงสสตวปาและแพร
กระจายสคนได นอกจากนในพนทศกษาและบรเวณใกลเคยง
ยงพบรองรอยการลาสตวซงเปนผลกระทบทเกดจากการเลยง
ปศสตวของชมชนอกดวย
3. ดานสมบตทางกายภาพและเคมของดน
จากการเปรยบเทยบขอมลดนทงพนททมและ
ไมมกจกรรมการเลยงปศสตวทง 2 ฤด พบวา เมอพนททม
กจกรรมการเลยงปศสตวมดนทอดตวแนนกวาทงดนบน และ
ดนลาง โดยมคาความหนาแนนรวมของดน (Bulk Density,
BD) มคาสงกวา ซงสงผลถงการซมนาผานผวดนทมอตรา
ตากวาในพนททไมมกจกรรมการเลยงปศสตว สวนความชนดน
ของทงสองพนท ดนบนและดนลาง มคาตา และไมตางกนมาก
ทงน จากสภาพอากาศและสภาพพนททมสงปกคลมดนนอย
ทาใหมการสญเสยนาออกไปจากดน สวนความอดมสมบรณ
ของดน พบวา ทงสองพนทมคาไมแตกตางกน และมสภาพ
ความอดมสมบรณตาเชนเดยวกนทงสองฤด (ตารางท 2)
142 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตารางท 2 สมบตดนในพนทศกษาตามชวงฤดกาล
1. Infi ltration (mm./hr.)
2. Ksat (mm./hr.)
3. Soil moisture (% by weight)
4. Bulk density (g./cm3)
5. ความเปนกรด-ดาง (pH)
6. เนอดน
7. อนทรยวตถ (เปอรเซนต)
8. ฟอสฟอรส (มก./กก.)
9. โพแทสเซยม (มก./กก.)
10. แคลเซยม (มก./กก.)
11. แมกนเซยม (มก./กก.)
12. NO3- N (มก./กก.)
Pasture
land
Forested
land
Pasture
land
Forested
land
117.99
54.63
209.74
6.45
10.42
1.45
1.56
84.79
117.04
248.11
6.51
8.70
1.34
1.42
69.31
213.86
16.71
14.90
12.63
1.41
1.69
4.4
4.4
Sandy loam
Sandy loam
2.35
1.39
3
2
88
61
172
54
63
38
-
-
262.35
200.53
177.68
11.91
13.22
1.34
1.40
5.0
5.0
Sandy loam
Sandy loam
2.66
0.98
2
1
54
23
581
332
109
86
-
-
Summer Rainy
Properties
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
Upper soil
Lower soil
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
143สานกอทยานแหงชาต
4. ดานคณภาพนาในแหลงนาธรรมชาต
ผลการตรวจวดคณภาพนาทง 2 ฤด พบวาแหลง
นาบรเวณอางเกบนาชองกลาลางทมกจกรรมการเลยงปศสตว
และอางเกบนาชองกลาบนทไมมกจกรรมการเลยงปศสตว
คาความเปนกรด - ดางของนา (pH) สวนใหญยงอยในเกณฑ
มาตรฐาน แตในฤดฝนมคา (Biochemical Oxygen Demand,
BOD) สงเกนมาตรฐานของแหลงนาผวดนประเภทท 1 - 4
(ตารางท 3) สาหรบการศกษาจลชววทยาในแหลงนา พบวา
ในฤดแลง ทงสองพนทมคาปรมาณแบคทเรยทงหมด (Total
Coliform) และฟคอลโคลฟอรม (Faecal Coliform) อยใน
เกณฑมาตรฐานของแหลงนาผวดนประเภทท 2 – 4
สวนในฤดฝนพบวาแหลงนาบรเวณอางเกบนาชองกลาลาง
ทมกจกรรมการเลยงปศสตวมคาปรมาณแบคทเรยทงหมด
และฟคอลโคลฟอรมสงกวาอางเกบนาชองกลาบนทไมม
กจกรรมการเลยงปศสตว ซงอาจสงผลทาใหเกดโรคระบาด
ทางเดนอาหารในมนษยกบผทใชแหลงนาบรเวณนน (ตารางท 4)
ตารางท 3 มาตรฐานคณภาพนาในแหลงนาผวดน
pH
อณหภมอากาศ
อณหภมนา
ส
BOD 5 days
Nitrogen, Nitrate
Total coliform bacteria
Faecal coliform bacteria
5.0 - 9.0
ธ’
ธ’
ธ
<1.5
<5
<5,000
<1,000
5.0 - 9.0
ธ’
ธ’
ธ
<2
<5
<20,000
<4,000
5.0 - 9.0
ธ’
ธ’
ธ
<4
<5
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
เกณฑกาหนดการแบงประเภทคณภาพนาตามการใชประโยชนรายละเอยด / ดชนคณภาพนา หนวย
OCOC
mg/l
mg/l N
MPN/100 ml
MPN/100 ml
ธ
ธ
ธ
ธ
ธ
ธ
ธ
ธ
ประเภท 1 ประเภท 2 ประเภท 3 ประเภท 4 ประเภท 5
144 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
หมายเหต
1. การแบงประเภทแหลงนาผวดน
ประเภทท 1 ไดแก แหลงนาทคณภาพนามสภาพ
ตามธรรมชาตโดยปราศจากนาทงจากกจกรรมทกประเภท
และสามารถเปนประโยชนเพอ
(1) การอปโภคและบรโภคโดยตองผานการฆาเชอ
โรคตามปกตกอน
(2) การขยายพนธตามธรรมชาตของสงมชวตระดบ
พนฐาน
(3) การอนรกษระบบนเวศของแหลงนา
ประเภทท 2 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจาก
กจกรรมบางประเภทและสามารถเปนประโยชนเพอ
(1) การอปโภคและบร โภคโดยตองผ านการ
ฆาเชอโรคตามปกต และผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนา
ทวไปกอน
(2) การอนรกษสตวนา
(3) การประมง
(4) การวายนาและกฬาทางนา
ประเภทท 3 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจาก
กจกรรมบางประเภทและสามารถเปนประโยชนเพอ
(1) การอปโภคและบร โภคโดยตองผ านการ
ฆาเชอโรคตามปกต และผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนา
ทวไปกอน
(2) การเกษตร
ประเภทท 4 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจาก
กจกรรมบางประเภท และสามารถเปนประโยชนเพอ
(1) การอปโภคและบร โภคโดยตองผ านการ
ฆาเชอโรคตามปกต และผานกระบวนการปรบปรงคณภาพนา
ทวไปกอน
(2) การอตสาหกรรม
ประเภทท 5 ไดแก แหลงนาทไดรบนาทงจาก
กจกรรมบางประเภท และสามารถเปนประโยชนเพอการคมนาคม
ธ คอ เปนไปตามธรรมชาต
ธ’ คอ อณหภมของนาจะตองไมสงกวาอณหภม
ตามธรรมชาต เกน 3 องศาเซลเซยส
ตารางท 4 ผลการวเคราะหนา
pH
อณหภมอากาศ
อณหภมนา
ส
BOD 5 days
Nitrogen, Nitrate
Phosphate, Total
Total coliform bacteria
Faecal coliform bacteria
6.40
32.30
31.27
Clear yellow
1.5
0.703
0.648
70
11
6.69
25.30
28.93
Clear yellow
6.3
.697
0.159
5400
330
6.75
29.60
28.63
Clear yellow
5.4
0.5850
0.143
330
80
ฤดรอนรายละเอยด / ดชนคณภาพนา หนวย
OCOC
mg/l
mg/l N
mg/l P
MPN/100 ml
MPN/100 ml
6.71
34.60
30.87
Clear yellow
1.8
0.673
0.427
<1.8
<1.8
พนทเลยงปศสตว ปาธรรมชาต พนทเลยงปศสตว ปาธรรมชาต
ฤดฝน
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
145สานกอทยานแหงชาต
5. ดานสภาพเศรษฐกจ สงคม ของผเลยงปศสตว
พบวา มผเล ยงปศสตว จานวน 43 ราย
นาปศสตวเขาไปเลยงในเขตอทยานแหงชาตปางสดา 19 ราย
ประกอบดวย โค จานวน 188 ตว และกระบอ จานวน 292 ตว
เลยงในทดนของตนเอง 24 ราย ไมมการรบจางเลยงโค
ในพนท มผทมทดนทากน รอยละ 76 และไมมทดนทากน
รอยละ 24 ผทไมมทดนทากนสวนใหญเปนผเลยงปศสตวใน
พนทอทยานแหงชาต ทงน รอยละ 71 ของกลมตวอยางรจก
พนทมรดกโลก แตรอยละ 78 ของกลมตวอยางไมทราบวา
พนททตนอยเปนพนทมรดกโลก
ผลการสารวจ พบวา
1. ผเลยงสวนใหญไมเคยเขารวมการประชม
อบรม หารอเกยวกบมาตรการการแกไขปญหาการนาปศสตว
เขาไปเลยงในเขตอทยานแหงชาต
2. ผ เ ล ย ง ส วน ใหญ ร จ กพ นท ม รดก โลก
ดงพญาเยน - เขาใหญ
3. ผเลยงสวนใหญไมทราบวาตาบลทอาศยอย
ตงอยในพนทมรดกโลกทางธรรมชาตดงพญาเยน - เขาใหญ
4. ผเลยงสวนใหญเหนดวยวาการเลยงปศสตว
ในพนทอทยานแหงชาตและพนทมรดกโลกทมมากขน จะทาให
เกดโรคระบาดในสตวปาทาใหจานวนสตวปาลดลง สงผลกระทบ
ตอสงคมพช สภาพดนและนา
5. ผเลยงสวนใหญเหนดวยวาการเลยงปศสตว
ในพนทอทยานแหงชาตและพนทมรดกโลก จะทาบางกไมเกด
ความเสยหายและไมผดกฎหมาย
แนวทางการแกไขปญหา คอ
1. จดใหมการรวมกลมผเลยงปศสตว จาพวก
โค กระบอ ระดบหมบาน ตาบล เพอเปนเครอขายในการ
บรหารจดการและลดผลกระทบตอพนทอทยานแหงชาต
ปางสดา
2. จดใหมคณะกรรมการ ระดบตาบล ระดบอาเภอ
และระดบจงหวด ประกอบดวยตวแทนผเลยงปศสตว ระดบ
146 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
ตาบล ระดบอาเภอ และระดบจงหวด และหนวยงานทเกยวของ
เพอแกไขปญหาการเลยงปศสตวในเขตอทยานแหงชาต
ปางสดา
3. พฒนาอาชพเสรม เพอทดแทนรายไดท
ขาดหายไปจากการลดจานวนการเลยงปศสตว
4. บงคบใชกฎหมาย ในกรณทผเลยงปศสตว
จาพวกโคและกระบอในพนทอทยานแหงชาตไมปฏบตตาม
ขอตกลง
5. สงเสรม ถายทอดความรและเทคโนโลย
ในการจดการปศสตว เชน การพฒนาสายพนธ ปลกพช
อาหารสตว การใหอาหารเสรม การจดการฟารม และการตลาด
เปนตน ใหกบผทนาปศสตวออกไปเลยงนอกพนทอทยาน
แหงชาต
6. หามเลยงปศสตวแบบปลอยอสระ ตองม
การควบคมดแลโดยเจาของอยางใกลชด
7. หามเลยงปศสตวจาพวกโคและกระบอใน
แปลงปลกปาและปาธรรมชาต เพราะอาจจะเหยยบยาตนไม
และทาลายตนไมได
8. หามนาอาวธ เครองมอ หรอสรางสงปลกสราง
ทงชวคราวและถาวร เพอเลยงปศสตวจาพวกโคและกระบอ
9. หามเลยงปศสตวจาพวกโคและกระบอ
ในแหลงทองเทยวอนเปนการทาลายภมทศน
10. หามจดไฟเผาปาเพอใหเกดหญาระบด หรอ
ลาสตวโดยเดดขาด
11. รวมกนกาหนดพนททจะอนโลมใหเลยง
ปศสตวจาพวกโคและกระบอไดเปนการชวคราว แบบจากด
พนท จากดระยะเวลาและจากดจานวนปศสตว
12. กาหนดระยะเวลาผอนปรนไมเกน 1 - 2 ป
ในการทยอยนาปศสตวประเภทโคและกระบอออกไปเลยง
นอกพนทอทยานแหงชาต
6. ผลการจดประชมรวมระหวางผมสวนไดสวนเสย
เนองจากมการขยายแนวเขตอทยานแหงชาต
ปางสดา โดยผนวกพนทสวนปาและปาสงวนแหงชาตเพมเตม
เขามาชดเขตชมชนและพนทเลยงปศสตวของราษฎร ประกอบ
กบมการขยายของชมชนและพนททากนเขาไปชดแนวเขต
อทยานแหงชาตปางสดา ทาใหทงสองพนทอยตดกนโดยไมม
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
147สานกอทยานแหงชาต
เขตกนชน (Buffer Zone) และแมวาอทยานแหงชาตปางสดา
ไดมการเจรจารอถอนทอยอาศยและคอกเลยงปศสตว ออกไป
จากเขตอทยานแหงชาตปางสดาแลว รวมไปถงกาหนดเวลาให
ราษฎรนาปศสตวออกไปทงหมดภายในเดอนธนวาคม 2557
หลงจากนนจะทาการจบกมดาเนนคดทกราย แตยงคงมราษฎร
บางสวนนาโคและกระบอเขาไปเลยงในปาและบรเวณ
แหลงนา เชน อางเกบนาชองกลาลาง อางเกบนาชองกลาบน
อางเกบนาคลองเกลอ และอางเกบนาพระปรง ซงอยภายใน
เขตอทยานแหงชาตปางสดา
แนวทางแกไขปญหาทไดทาการประชมรวมกนทง
หนวยงานภาครฐ และชาวบานทเกยวของ มดงน
1. ราษฎรตองการใหปรบหรอรนแนวเขตอทยาน
แหงชาตปางสดาเขาไป เพอใหราษฎรไดมพนทเลยงโคและ
กระบอ
2. ใหอทยานแหงชาตปางสดาจดทารวลวดหนาม
รอบแนวเขต เพอราษฎรจะไดทราบแนวเขตอทยานแหงชาต
3. ขอใหกนพนทไวทาการเลยงปศสตว เชน ทดน
สาธารณประโยชนและทงหญาเลยงสตวทอยในแตละตาบล
ซงไดมการบกรกหรอถกจดสรรไปทาอยางอน ทาใหราษฎร
ไมมทดนเลยงโคและกระบอ และขอใหหนวยงานทเกยวของ
เขามาจดสรรทาแหลงนา และปลกหญา
4. การปลกปาของทางราชการ ขอใหปรบเปลยน
ชนดพนธไมจากยคาลปตส เปนไมปา เชน ประด เพราะ
การปลกยคาลปตสแลวจะทาใหหญาไมชน ไมมพนทเลยงโค
และกระบอ
5. ขอใหชวยทาฝาย บรเวณอางเกบนาคลองเกลอ
เพอใหมแหลงนาใหโคและกระบอ
6. ราษฎรขอผอนผนใหนาโคและกระบอเขาไป
เลยงบรเวณชายปาพนทสวนปาบรเวณอางเกบนาในเขต
อทยานแหงชาตปางสดา เปนเวลาอยางนอย 3 วนตอสปดาห
แบบไป - กลบ และอนญาตเขาไปดแลโคและกระบอของตน
7. ขอความชดเจนในเรองพนทสวนปา วาสามารถ
นาโคและกระบอเขาไปเลยงไดหรอไม เพราะเดมเคยไดรบ
อนญาต แตในปจจบนไมไดรบอนญาต
8. สงเสรม และพฒนาอาชพเลยงปศสตว (โค,
กระบอ) โดยใหหนวยงานตางๆ ทเกยวของ จดหาพนทสาหรบ
การเลยงโคและกระบอ ใหการสนบสนนพชอาหารและหญา
จดทาแหลงนา และพฒนาความรในดานตางๆ ใหกบราษฎร
148 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สรป
1. การเลยงปศสตวสงผลกระทบตอโครงสราง
สงคมพชในบรเวณอทยานแหงชาตปางสดาดานคาดชนความ
หลากหลายและจานวนไมตน
2. การนาปศสตวเขาไปเลยงในอทยานแหงชาต
ปางสดา สงผลตอการปรากฏของสตวปา เปนการรบกวนถน
ทอยอาศยของสตวปา
3. การเลยงปศสตวในบรเวณอทยานแหงชาต
ปางสดาสงผลกระทบตอสมบตทางกายภาพและสมบตทางเคม
ของดน
4. คณภาพนาในบรเวณทมการเลยงปศสตวม
การปนเปอนของแบคทเรยและของเสยมากกวาบรเวณทไมม
การเลยงปศสตว แตยงไมเกนมาตรฐานคณภาพนาประเภท 3
5. สภาพเศรษฐกจ สงคม ผเลยงปศสตวสวนใหญ
เลยงโค ซงเปนโคของตนเอง และนาเขาไปเลยงในเขตอทยาน
แหงชาตปางสดา มผเลยงบางสวนเลยงในพนทของตนเอง
และผ เลยงสวนใหญเหนดวยวาการเลยงปศสตวในพนท
อทยานแหงชาตและพนทมรดกโลก จะทาบางกไมเกดความ
เสยหายและไมผดกฎหมาย
6. ผลการจดประชมกาหนดแนวทางในการแกไข
ผลกระทบระหวางผมสวนไดสวนเสย สรปไดดงน
1) ตองแกปญหาเรองความชดเจนของแนวเขต
อทยานแหงชาตและพนทชมชน
2) มขอสงสยวา การนาโคและกระบอเขาไป
เลยงในสวนปาบรเวณพนทใกลกบอทยานแหงชาตปางสดา
สามารถทาไดหรอไม
3) หากใหนาโคและกระบอไปเลยงนอกเขต
อทยานแหงชาต หนวยงานภาครฐทเกยวของควรจดหาพนท
เลยง แหลงนา พชอาหารและใหความรในการเลยงทถกตอง
4) ในสวนทตองยายทอยอาศยและคอกเลยง
ปศสตว ออกไปจากเขตอทยานแหงชาตปางสดา ชาวบาน
ผเลยงโคและกระบอขอผอนผนใหนาโคและกระบอไปเลยง
บรเวณชายปาหรอพนทสวนปาหรอบรเวณอางเกบนาตางๆ
โดยจะมการควบคมและเลยงแบบไป-กลบตามวนเวลา
ทกาหนด
วสยทศนสานกอทยานแหงชาต :
เปนอทยานแหงชาตทมความมนคงและสมบรณของระบบนเวศ โดยแนวทางประชารฐ เพอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางยงยน
149สานกอทยานแหงชาต
ขอเสนอแนะ
โครงการศกษาดงกลาวเปนโครงการทคณะ
กรรมการมรดกโลกใหความสาคญ ควรมการดาเนนการแกไข
ปญหาตามแนวทางทไดศกษาไวอยางเปนรปธรรมตอไป
กตตกรรมประกาศ
ขอขอบคณหวหนาอทยานแหงชาตปางสดาและ
ภาควชาอนรกษวทยา คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ตลอดจนเจาหนาททกทานทอานวยความสะดวกและใหความ
ชวยเหลอในการเกบขอมลภาคสนาม
เอกสารและสงอางอง
วาทรอยตรไชยพร ชารแสน. 2549. ผลกระทบการเลยงววแดง
ตอสงคมพชปาเตงรงทสถานพฒนาและสงเสรม
การอนรกษสตวปาลาปาว จงหวดกาฬสนธ. วทยานพนธ
ปรญญาโท. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
อนชา หาญโสดา. 2547. ผลกระทบของการเลยงววตอสงคมพช
และคณสมบตของดนในปาดบเขา เขตรกษาพนธสตวปา
ภเมยง - ภทอง จงหวดพษณโลก. วทยานพนธ
ปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
อทศ กฎอนทร. 2542. นเวศวทยาพนฐานเพอการปาไม.
คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.
150 สวนวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต
อทยานแหงชาต 4.0
สานกอทยานแหงชาต ขอขอบคณ รศ.ดร. ดอกรก มารอด ภาควชาชววทยาปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร ทใหคาแนะนาในการเขยนรายงานวจยดานนเวศวทยาทางบก และ ผศ.ดร. ธรรมศกด ยมน
ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง ทใหคาแนะนาในการเขยนรายงานวจยดานนเวศวทยาทางทะเล
เปนอยางสง และจะไดนาคาแนะนาในการเขยนรายงานการวจยดงกลาวเหลานไปปรบปรงพฒนาระบบการวจยใหเขมแขงยงขน
เพอนาผลการศกษามาใชในการจดการอทยานแหงชาตและพนทคมครองตอไป
กตตกรรมประกาศ