JOURNAL - Khon Kaen University · Vo. 1 No. 3 Seteber Deceber 2017 2 Abstract This study aimed at...

ปท 1 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2560

ISSN : 2539-6110

Volume 1 Number 3 September - December 2017

JOURNALวารสารบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน

of Business Administration and Accountancy

https://kkbsjournal.kku.ac.th

e-mail : [email protected]

123 ถ.มตรภาพ ต.ในเมอง อ.เมอง จ.ขอนแกน 40002

เจาของ คณะบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน

วตถประสงค เพอเผยแพรผลงานวชาการในรปแบบของผลงานวชาการและบทความวจย ทมคณภาพดานบรหารธรกจ ทงภายในและภายนอก

มหาวทยาลย เพอเปนสอกลางในการน�าเสนอ แลกเปลยนความร ความคดเหนเชงวชาการ ของผทรงคณวฒ คณาจารย และ

บณฑตศกษา ตลอดจนสงเสรมและพฒนาใหเกดการเผยแพรงานวจยและพฒนาองคความรทกวางขวางในระดบภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต

ก�าหนดออก ฉบบท 1 เดอนมกราคม – เมษายน

ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม – สงหาคม

ฉบบท 3 เดอนกนยายน - ธนวาคม

ทปรกษา รองศาสตราจารย ดร.กตตชย ไตรรตนศรชย อธการบด

รองศาสตราจารย ดร.ศภชย ปทมนากล รองอธการบดฝายวจยและถายทอดเทคโนโลย

รองศาสตราจารย ดร.เพญศร เจรญวานช คณบดคณะบรหารธรกจและการบญช

บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.สรชย จนทรจรส มหาวทยาลยขอนแกน

ผชวยศาสตราจารย ดร.ขวญฤด ตนตระบณฑตย มหาวทยาลยขอนแกน

กองบรรณาธการ ศาสตราจารย ดร.ศภวจน รงสรยะวบลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารย ดร.ธนโชต บญวรโชต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน

รองศาสตราจารย ดร.นตพล ภตะโชต มหาวทยาลยขอนแกน

รองศาสตราจารย ดร.กรไชย พรลภสรชกร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารย ดร.ศศวมล มอ�าพล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน

รองศาสตราจารย ดร.อรพณ สนตธรากล มหาวทยาลยเชยงใหม

ผชวยศาสตราจารย ดร.ฐรชญา ชยเกษม มหาวทยาลยขอนแกน

ผชวยศาสตราจารย ดร.วโรจน เจษฎาลกษณ มหาวทยาลยศลปากร

ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรลกษณ ศทธชย มหาวทยาลยขอนแกน

ดร. พชราภรณ มหาสวระชย มหาวทยาลยขอนแกน

ดร. กลนนท ศรพงษพนธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วฉก. สกลนคร

ดร. กลวด ลมอสนโน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ดร. ณฐพล พนธภกด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน

ดร. รงเกยรต รตนบานชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

Dr. Uraiporn Kattiyapornpong University of Wollongong, Australia

ฝายประสานงาน พรสวรรค ทองสโขวงศ ภณฑลา หรญโณ

ฝายตนฉบบ จตตานนท กวนชยภม สมฤทธ มสฉะ

• บทความทไดรบการตพมพ ไดรบการประเมนจากผทรงคณวฒเฉพาะสาขาวชา (Peer Review) อยางนอย 2 ทาน

• บทความทกบทความทไดรบการตพมพเปนลขสทธของวารสารบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน การเผยแพรตอไปตองไดรบอนญาต

ตามกฎหมายวาดวยลขสทธ

• บทความทตพมพในวารสารทกบทความเปนของผเขยนแตละทาน ไมใชความคดเหนและความรบผดชอบใดๆ ของกองบรรณาธการวารสารบรหารธรกจ

และการบญช มหาวทยาลยขอนแกน


of Business Administration and AccountancyJOURNALวารสารบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน


Khon Kaen Business Schoolสถาบนการศกษาชนน�าและเปนเลศดานบรหารธรกจและการบญช ทไดมาตรฐานสากล

Knowledge Excellence

Keep the Unity

Balanced Administration

Social Responsibility

เลศดวยความร

คความสมครสมาน

บรหารแบบมสวนรวม

รวมพลงสรางสรรคสงคม

บทบรรณาธการ

วารสารบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน (KKBS Journal) ฉบบนเปนฉบบท 3 แลว

เนอหายงเขมขนดวยความรดานการบรหารธรกจและการบญช รวมถงสาขาอนๆ ทเกยวของ ซงไดรบการ

กลนกรองจากผทรงคณวฒทมความเชยวชาญ ทแตละทานไดสละเวลาในการพจารณาคณภาพของบทความ

และใหขอแนะน�าทมคณคาตอผเขยน จงขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ในฉบบน ประกอบดวย บทความวจย บทความวชาการ และบทวจารณหนงสอ ไดแก 1) ความสมพนธ

ระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทกรณศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

2) วถไทย วถชวต วถขาว และวถอสาน : ขาวและชวตชาวนาไทยจากจงหวดมหาสารคาม 3) กระแสเงนสด

ผลตอบแทนของหลกทรพย และผลการด�าเนนงานของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ

4) คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ ส�านกงาน

การตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค และ 5) บทวจารณหนงสอ สบรปแบบการสรางนวตกรรม : หลกการสราง

พฒนาการทยงใหญ

กองบรรณาธการ หวงเปนอยางยงวาวารสารฉบบนจะมอบความรจากบทความทเปนประโยชน

ส�าหรบผอานทกทาน นอกจากนนเรายงมความมงมนน�าเสนอบทความทมคณภาพและเปนประโยชนอยาง

ตอเนองจากผอานใหมสวนรวมเปนหนงในบทความทจะตพมพในฉบบตอไป จงขอเชญผสนใจสงบทความ

ทมคณคารวมตพมพ และตดตามฉบบตอไป

บรรณาธการ

Vol. 1 No. 3 September - December 2017

สารบญ

บทความความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทกรณศกษาบรษทจดทะเบยน.....................................1ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยThe Relationship between Capital Structure and Firm Value: A Case Study of Listed Companies in the Stock Exchange of Thailand

สภาวลย วงศใหญ เนตรดาว ชยเขต ดวงกมล นรพฒนกล

Supawalai Wongyai, Netdao Chaiyakhet, Duangkamon Neerapattanakun

วถไทย วถชวต วถขาว และวถอสาน: ขาวและชวตของชาวนาไทยจากจงหวดมหาสารคาม.......................19Thainess, Way of Life, Way of Rice and Way of Isarn: Rice and Life of the Thai Farmers from Mahasarakham Province

ภารด ยโสธรศรกล ชชาญา เลหรกษาParadee Yasothornsrikul, Chichaya Leruksa

กระแสเงนสด ผลตอบแทนของหลกทรพย และผลการด�าเนนงานของบรษทจดทะเบยน...........................35ในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ Cash Flow, Stock Returns and the Performance of the Listed Companies on the Market for Alternative Investment (MAI)

เพญนภา พรหมโคตร นงคนตย จนทรจรสPhennipa Prommakhot, Nongnit Chancharat

คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ.......................51 ส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาคAudit Officers’ Perspective on Quality of the Local Government Financial Reports in Regional Office of the Auditor General of Thailand

กฤชาภรณ อนพนธ ขวญฤด ตนตระบณฑตยKritchaporn Anupan, Khwanradee Tuntrabundit

Book Review สบรปแบบการสรางนวตกรรม: หลกการสรางพฒนาการทยงใหญ..............................................................65

สกานดา นาคะปกษณSuganda Nakapaksin

1


ความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษท

กรณศกษาบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

The Relationship between Capital Structure and Firm Value:

A Case Study of Listed Companies in the Stock

Exchange of Thailand

สภาวลย วงศใหญ1* เนตรดาว ชยเขต

1 ดวงกมล นรพฒนกล

1

Supawalai Wongyai, Netdao Chaiyakhet and Duangkamon Neerapattanakun

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทของบรษท

จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ยอนหลง 5 ป ในชวงป พ.ศ. 2554 - พ.ศ. 2558 จ�านวน

362 บรษท จ�านวนขอมล 1,810 ขอมล โดยวเคราะหแบบกลมอตสาหกรรมและแยกตามกลมอตสาหกรรม

ทงนไมรวมกลมธรกจการเงน เนองจากมโครงสรางเงนทนทแตกตางจากธรกจอนทวไป ในงานวจยฉบบ

นวดโครงสรางเงนทน โดยใชอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม และวดมลคาบรษทจากสตร

ในการค�านวณ Tobin’s Q ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994) โดยมตวแปรควบคม คอ ขนาด

ของบรษท ความสามารถในการท�าก�าไร สนทรพยทมตวตน และโอกาสในการเตบโต และใชการวเคราะห

ความถดถอยเชงพห (Multiple regression analysis) ในการทดสอบความสมพนธ ผลการวจยพบวา หนสน

ในโครงสรางเงนทนมความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท กลาวคอ หากบรษททมหนสนในโครงสรางเงนทนสง

จะมมลคาบรษทต�า เมอทดสอบโดยแยกตามกลมอตสาหกรรมพบความสมพนธเชงลบดงกลาวใน กลมสนคา

อตสาหกรรม กลมทรพยากร และกลมบรการ แสดงวา หากบรษทในกลมสนคาอตสาหกรรม กลมทรพยากร

และกลมบรการมหนสนในโครงสรางเงนทนทสงจะสงผลใหมลคาบรษทลดลง และยงพบวาตวแปรควบคม

คอ ขนาดบรษท โอกาสในการเตบโต มความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท ในสวนของความสามารถในการ

ท�าก�าไร และสนทรพยทมตวตน มความสมพนธเชงบวกกบมลคาบรษท

ค�าส�าคญ: โครงสรางเงนทน มลคาบรษท กลมอตสาหกรรม บรษทจดทะเบยน

1หลกสตรบญชมหาบณฑต คณะการจดการและการทองเทยว มหาวทยาลยบรพา*Corresponding Author email: [email protected]


2

Abstract

This study aimed at identifying relationships between capital structure and firm

value of listed companies in the stock exchange of Thailand tracing back for 5 years: from

B.E. 2554 to B.E. 2558 for the number of 362 companies with 1,810 pieces of data through

analyses of industrial groups and classification according to groups of industries. Regarding

this, financial business groups were not included due to the fact that they had the capital

structure different from other general businesses. For this research, the researcher measured

the capital structure by using the total debt to total equity ratio, and measured the firm value

by using Tobin’s Q as the calculating formula in accordance with Chung and Pruitt (1994). The

controlled variables in this regard were: firm size, ability to make a profit, assets tangibility,

and growth opportunity. Multiple Regression analysis was also adopted for this research to

test the relationships. The findings revealed that there were negative relationships between

the liabilities in the capital structure and the firm value. In other words, the companies with

high liabilities in the capital structure would have low firm value. For the test results as

classified according to groups of industries, the negative relationships were found in those

for: industrial products, resources, and services. That is, if the companies within these three

mentioned groups had high liabilities in the capital structure, it would result in their low

firm value. In addition, it was found that there were negative relationships between the

controlled variables in the aspects of: firm size and growth opportunity, and the firm value;

however, there were positive relationships between the controlled variables in the aspects

of: ability to make a profit and assets tangibility, and the firm value.

Keywords: Capital Structure Firm value Industrial Group Listed Companies

บทน�า

ในการด�าเนนธรกจบรษทจ�าเปนตองจดหาแหลงเงนทน เพอการขยายธรกจ การพฒนาศกยภาพ

และเพมโอกาสในการเตบโตในอนาคตทงจากการกอหนและสวนของเจาของ เรยกวา “โครงสรางเงนทน”

ของบรษท การจดหาแหลงเงนทนนนสามารถท�าไดหลายแนวทางดวยกน โดยแตละแนวทางกมขอดขอเสย

ทแตกตางกนขนอยกบนโยบายทางการเงนของแตละบรษท เชน การจดหาเงนทนจากการกอหนบรษท

สามารถน�าดอกเบยจายมาหกเปนคาใชจายเพอประหยดภาษเงนได และ ผถอหนสามญยงคงสามารถรกษา

สวนไดเสยของตนใหคงไว เนองจากผถอหนกหรอเจาหนจะไมมสทธในการออกเสยงในการบรหาร แตหาก

บรษทประสบปญหาทางการเงน บรษทอาจจะไมสามารถจายช�าระดอกเบยและเงนตนตามจ�านวนเงน และ

ระยะเวลาทก�าหนดไว อกทงเงอนไขบางอยางในสญญาอาจจะเปนการเพมความเสยงในการด�าเนนงาน

และสงผลใหความคลองตวในการบรหารงานลดลงจนท�าใหบรษทมความเสยงทจะอยในภาวะลมละลาย

มากขน (เนาวรตน ศรพนากล, 2556) ส�าหรบการจดหาเงนทนจากสวนของเจาของนน เปนเงนลงทนถาวร

3


ทไมมพนธะผกพนวาตองจายผลตอบแทนใหเจาของ และไมมภาระทตองคนเงนทเจาของน�ามาลงทน แตการ

ทผบรหารไมไดเปนเจาของบรษทและตองมสวนรบผดชอบตอภาระความเสยงในการด�าเนนธรกจ จงท�าให

ไมมแรงจงใจในการพยายามด�าเนนงานใหเกดประโยชนสงสด ดงนนผบรหารอาจจะกระท�าการไมเหมาะสม

โดยการโอนทรพยสนของบรษทไปสตน หรอไมเสยงทจะลงทนในโครงการตางๆ เพอหลกเลยงความผดพลาด

ทอาจเกดขน (Jansen and Meckling, 1976)

ทฤษฎแรกทท�าใหเกดการอธบายโครงสรางเงนทน คอ ทฤษฎของ Modigliani and Miller (1958)

หรอ ทฤษฎของ MM เสนอวา โครงสรางเงนทนไมมผลตอมลคาบรษทในตลาดทนทสมบรณ (Perfect

capital Market) ตอมาในป 1963 MM ไดน�าปจจยภาษเงนไดมาพจารณาดวย จงเปนทมาของทฤษฎ

ทางเลอก (Trade-off theory) คอ โครงสรางเงนทนทดทสดของบรษทจะตองหาจดทมความเหมาะสม

ระหวางประโยชนจากการกอหนและตนทนจากความเสยงทจะลมละลาย โครงสรางเงนทนทดทสดจะสามารถ

ท�าใหบรษทมมลคาเพมขนจากการประหยดภาษ

แนวคดทไดรบความนยมอยางมาก เพอใชในการวดมลคาของบรษท ซงเปนการน�าขอมลตวเลขทาง

บญชจากงบการเงนผสมผสานกบขอมลทางการตลาดเชงคณภาพเขาดวยกน เรยกวา แนวคด Tobin’s Q

ทเสนอโดย Professor James T. Tobin ศาสตราจารยแหงมหาวทยาลย Yale ซงไดรบรางวลโนเบล

สาขาเศรษฐศาสตรในป ค.ศ. 1981 แมวาแนวคดนจะน�าเสนอมากวา 30 ป แลว แตการใชคา Tobin’s Q

ในการวดมลคาบรษทกไมไดมความลาสมยลง เหนไดจากมงานวจยหลายฉบบทนกวจยยงนยมใชคา Tobin’s Q

ในการวดมลคาบรษท เชน วธการค�านวณคา Tobin’s Q ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994)

ทไดปรบสตรการค�านวณใหงายขน เนองจากการค�านวณคา Tobin’s Q ตามแนวทางของ Lindenberg and

Ross (1981) มใชคาใชจายคอนขางสง โดยตองมการเกบและประมาณขอมลเปนจ�านวนมากดวยวธการ

ค�านวณทซบซอน แตกเปนแนวทางทไดรบการยอมรบวามความถกตองตามหลกทฤษฎ Chung and Pruitt

(1994) จงท�าการทดสอบวาคา Tobin’s Q ทค�านวณได ผลการทดสอบเปดเผยวาทงสองคามคาใกลเคยงกน

มากและมความคลายคลงกนอยางนอย 96% ดงนน จงสามารถใชคา Tobin’s Q ทไดจากการปรบสตรใหงายน

ไดอยางมนใจพอสมควร (Chung and Pruitt, 1994 อางถงใน ศรวรรณ เชงสมอ, 2551)

การศกษาทผานมาเกยวกบความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนและมลคาบรษทมกจะพบการศกษา

ในตางประเทศ เชน งานวจยของ Zahra and others. (2011) ศกษาความสมพนธระหวางหนสนทางการเงน

กบมลคาบรษท โดยใชขอมลบรษทในตลาดหลกทรพยเตหะราน ประเทศอหราน พบวา อตราสวนหนสน

ตอสวนของผถอหนมความสมพนธเชงลบตอมลคาบรษท ดงนนหากบรษทมการกยมเงนมากเกนไปจนท�าให

อตราสวนหนสนสงจนเกนไปจะท�าใหบรษทมความเสยงทจะไมสามารถช�าระหนสนได สงผลใหตนทนเงน

การกยมเงนของบรษทสงมากขนจนในทสดตนทนการกยมเงนจะมากกวาผลประโยชนทเกดจากการน�าคาใช

จายดานดอกเบยไปลดภาษ ซงขดแยงกบงานวจยของ Simona (2014) ทศกษาโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษท

โดยใชขอมลบรษทในตลาดหลกทรพย Bucharest ประเทศโรมาเนย พบวา โครงสรางเงนทนมความสมพนธ

เชงบวกกบมลคาบรษท กลาวคอ บรษททจดหาเงนทนจากการกอหนจะเปนการสงสญญาณทางบวกใหกบ

นกลงทนเหนวาบรษทมผลประกอบการทดและมโอกาสในการเตบโตในอนาคต จงสามารถกยมเงนเพอลงทน

ในสนทรพยของบรษทได โดยผลการศกษาอาจมความขดแยงกนเนองมาจากสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ


4

ขนาดของบรษท อตราการเตบโตทางธรกจ สดสวนและประเภทของนกลงทน ทงนการทจะประเมนโครงสราง

เงนทนของบรษทวาจะอยในระดบใดนน จ�าเปนตองอาศยการวเคราะหอตราสวนทางการเงนทสามารถเปนตว

ชวดการจดการภาระหนสนของบรษท (Debt management) และยงเปนสงผลกดนท�าใหเกดมลคา (Value)

กลาวคอ ถาหากบรษทใดตองใชเงนจากการกอหน หรอการเพมทน หรอการขายสนทรพย เพอใหบรษท

สามารถด�าเนนตอไปได บรษทนนจะลดมลคาลงเรอยๆ ในระยะยาว นนเอง

หากพจารณาผลการวจยในอดตจะพบวา เมอสภาพแวดลอมตางกนความสมพนธระหวางโครงสราง

เงนทนกบมลคาบรษทอาจแตกตางกน ดงนน งานวจยฉบบนจงสนใจทจะศกษาความสมพนธระหวางโครงสราง

เงนทนกบมลคาบรษทในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เพอเปนประโยชนตอผบรหาร ผถอหน เจาหน

หรอผใหกยม นกลงทน นกวเคราะห ตลอดจนผใชงบการเงนทวไป เนองจากการพจารณาโครงสรางเงนทน

ตองพจารณาทงในมมมองของผบรหารและมมมองของตลาดหรอนกลงทนดวย การกระท�าใดๆ ของผบรหาร

อาจจะเปนการสงสญญาณและจะถกตความโดยนกลงทนทมขอมลนอยกวา ดงนน ผบรหารจงมหนาทจดการ

เพอใหนกลงทนเขาใจสถานการณและสรางความนาเชอถอใหแกบรษท เพอลดความผดพลาดในตดสนใจ

ลงทนในอนาคต

วตถประสงคของการวจย

1. ศกษาความสมพนธรวมระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทตามแนวคด Tobin’s Q ของ

บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

2. ศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทตามแนวคด Tobin’s Q ของบรษท

จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยแยกประเภทตามกลมอตสาหกรรม

ทบทวนวรรณกรรม

ทฤษฎเกยวกบโครงสรางเงนทน

1. ทฤษฎModiglianiandMiller(MM)

ทฤษฎโครงสรางเงนทนทไดรบการกลาวถงมากทสดคอแนวคดMM1 โดยModiglianiand

Miller(1958)เสนอวาโครงสรางเงนทนไมมผลตอมลคาบรษทภายใตขอสมมตฐานตลาดนนเปนตลาดแขงขน

สมบรณคอไมมภาระภาษอตราเงนเฟอและตนทนในการท�าธรกรรมซงเปนทวจารณถงความถกตองของ

ทฤษฎภายใตความเปนจรงทวาไมมบรษทใดทไมไดรบผลกระทบทางภาษ อตราเงนเฟอ และตนทนในการ

ท�าธรกรรมดงนนModiglianiandMiller(1963)จงไดลดขอจ�ากดในสมมตฐานเรองการไมมภาระภาษ

เรยกวา แนวคดMM2 โดยระบวาดอกเบยจายถอเปนคาใชจายและสามารถน�ามาหกภาษได แตเงนปนผล

ทจายใหกบผถอหนไมอาจถอเปนคาใชจายทสามารถน�ามาหกภาษได ท�าใหบรษทหนมาเพมสดสวนการใช

เงนกยมเพมขน เพราะประโยชนทางภาษจะชวยใหตนทนเงนทนถวเฉลยถวงน�าหนก (WACC) ของบรษท

ลดต�าลงและมมลคาบรษทสงขน แตการทบรษทมหนสนสงจนเกนไปยอมเสยงตอการทไมสามารถจาย

ช�าระหนสนทงดอกเบยและเงนตนไดในขณะทเจาหนตองการอตราผลตอบแทนทสงขนจงกอใหเกดตนทน

ความเสยงทางการเงนและตนทนการลมละลายเพมขนจนทายทสดมลคาบรษทกลดต�าลง

5


2. ตนทนและผลประโยชนในการกอหน (Trade-off theory)

ทฤษฎนพฒนามาจากปจจยเรองผลประโยชนทางภาษและตนทนจากการลมละลาย โดยการหา

จดทมความเหมาะสมของโครงสรางเงนทนจากความไมสมบรณของตลาดระหวางประโยชนจากการกอหน

ตนทนความเสยงทจะลมละลายทเกดจากการกอหน และตนทนตวแทน

Myers (2001) ใหความเหนวาการลงทนจากการกอหนจะสงผลใหบรษทไดรบประโยชน

ทางภาษ ซงผลทตามมาคอบรษทกจะเลอกการกอหนมากขน เนองจากผลของภาษทมตอการเงนของบรษท

จากสวนของการปกปองภาษจากหนสน โดยสามารถน�าดอกเบยจายไปหกเปนคาใชจายของบรษทกอนสงผล

ใหก�าไรทน�าไปคดฐานภาษเงนไดลดลงบรษทจงเสยภาษนอยลง

Joshua (2005) ระบวาการกอหนจะเกดประโยชนตอบรษทเพมขนเรอยๆ จนกระทงถงจดหนง

หากมการกอหนตอไปจะท�าใหตนทนของการเกดปญหาทางการเงนมมากกวาประโยชนทางภาษทไดรบจาก

การกอหน ดงนนถาบรษททยงคงกอหนเพมระดบสงกจะมโอกาสอยรอดไดนอยกวาบรษททกอหนในระดบต�า

3. ทฤษฎตนทนตวแทน (Agency cost)

ปญหาของทฤษฎตนทนตวแทน เกดขนจากความไมเทาเทยมของขอมลขาวสาร (Asymmetric

information) และปญหาการหลกเลยงความเสยง (Risk aversion) ซงสามารถอธบายไดจากลกษณะ

ความสมพนธของตวการตวแทน (Principal agent) เนองจากตวแทนจะด�าเนนงานตามเปาหมายของตนท

อาจแตกตางจากเปาหมายของตวการในบรษท กลาวคอ ตวการของบรษทคอ ผถอหน มเปาหมายทตองการ

ใหบรษทด�าเนนงานเพอใหไดก�าไรสงสด ขณะทตวแทนคอ ผบรหาร อาจมเปาหมายใหบรษทมยอดขายทสงๆ

เพอจะแสดงถงความสามารถของตวผบรหารเอง จงเปนสาเหตท�าใหเกดปญหาระหวางตวการตวแทนขน

เนองจากการทบรษทมยอดขายสงไมไดหมายความวา บรษทจะมก�าไรสงตาม เพราะอาจจะมคาใชจายสง

ตามดวย ดงนนความไมเทาเทยมกนของขอมลระหวางตวการและตวแทน โดยการทผบรหารซงเปนตวแทน

ของบรษทมขอมลขาวสารทเกยวกบการด�าเนนงานมากกวาผถอหนซงเปนตวการ และไมสามารถตดตามตรวจ

สอบการด�าเนนงานของผบรหารไดอยางมประสทธภาพ

Hirshleifer and Anjan (1989) ใหความเหนวาผบรหารมกจะเลอกลงทนในโครงการทม

ความเสยงต�าเพราะมโอกาสทจะประสบความส�าเรจไดมากกวา เนองจากโครงการทมความเสยงสงจะมโอกาส

ประสบความส�าเรจทต�ากวา หากโครงการนนประสบผลขาดทนผบรหารกจะถกมองวาตดสนใจในการบรหาร

งานผดพลาด

Jansen (1986) ไดใหขอเสนอเพมเตมวา สามารถลดความขดแยงดงกลาวไดดวยการเพมสดสวน

หนสนในโครงสรางเงนทน เพราะบรษทตองจดหาเงน เพอจายช�าระดอกเบยและเงนตนตามก�าหนดในสญญา

เงนก การจายเงนโบนสเพมเพอเปนแรงจงใจในการท�างานใหบรรลเปาหมายทผถอหนก�าหนดไวจงจะเปนการ

ลดปรมาณเงนทเปนเหตจงใจใหผบรหารแสวงหาผลประโยชนสวนตนได

การวดมลคาของบรษทตามแนวคด Tobin’s Q

งานวจยนไดน�าคา Tobin’s Q มาใชในการวดมลคาบรษท ซงเปนแนวคดทน�าเสนอโดย Professor

James T. Tobin ศาสตราจารยแหงมหาวทยาลย Yale ผทไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตรในป ค.ศ. 1981

แนวคด Tobin’s Q เปนตววดผลการปฏบตงานทเกดจาก การผสมผสานขอมลจากงบการเงนและมลคา


6

ทางการตลาด โดยใชราคาตลาด (Market value) ของสนทรพยของบรษท หารดวยราคาเปลยนแทน

(Replacement cost) ของสนทรพยนน ซงราคาตลาดของสนทรพยจะวดจากมลคาทางการตลาดของหน

ทอยในมอผถอหนและหนสน Professor James T. Tobin เชอวาคา Tobin’s Q เปนตววดทดทสะทอน

ใหเหนถงมลคาบรษททสามารถคาดการณการตดสนใจลงทนในอนาคต การค�านวณหาคา Tobin’s Q

ทใชในงานวจยมหลายแนวทาง

Chung and Pruitt (1994) ไดปรบสตรในการค�านวณคา Tobin’s Q ใหงายขน โดยค�านวณ

มลคาทางการตลาดของบรษทจากผลรวมมลคาทางการตลาดของหนสามญ (ผลคณของราคาตลาดของหน

สามญและจ�านวนหนทอยในมอผถอหน) มลคาทางการตลาดของหนบรมสทธ (มลคาไถถอนของหนบรมสทธ)

และมลคาทางการตลาดของหนสน (มลคาตามบญชของหนสนหมนเวยนสทธ) และใชมลคาตามบญชของ

สนทรพย เนองจากการค�านวณคา Tobin’s Q ตามแนวทางของ Lindenberg and Ross (1981) ไดรบการ

ยอมรบความถกตองตามหลกทฤษฎ Chung and Pruitt จงวจยเพอทดสอบวาคา Tobin’s Q ทค�านวณได

จะมคาใกลเคยงกบคา Tobin’s Q ทค�านวณตามแนวทางของ Lindenberg and Ross (1981) หรอไม ซงผล

การวจยเปดเผยวาทงสองคามคาใกลเคยงกนมาก และมความคลายคลงกนอยางนอย 96% ดงนน งานวจยท

ตองการใชคา Tobin’s Q เพอใชวดมลคาบรษท สามารถใชคา Q ทไดจากการปรบสตรใหงายนไดอยางมนใจ

พอสมควร (Chung and Pruitt, 1994 อางถงใน ศรวรรณ เชงสมอ, 2551) ซงสตรในการค�านวณ Tobin’s

Q ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994) มรายละเอยดดงน

มลคาบรษท (คา Tobin’s Q) = มลคาทางการตลาดทงหมดของบรษท

มลคาตามบญชของสนทรพย

มลคาทางการตลาดทงหมดของบรษทค�านวณไดจาก

มลคาตลาดของหนสามญ + มลคาตลาดของหนบรมสทธ + มลคาตลาดของหนสน

โดยท มลคาตลาดของหนสามญ = ราคาตลาดของหนสามญ x จ�านวนหนทอยในมอของผถอหน

มลคาตลาดของหนบรมสทธ = มลคาไถถอนของหนบรมสทธ

มลคาตลาดของหนสน = มลคาตามบญชของหนสนหมนเวยนและหนสนระยะยาว

ความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนตอมลคาบรษท

การศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนตอมลคาของบรษททผานมา พบวา การเปลยนแปลง

โครงสรางเงนทนมผลตอมลคาบรษททงในเชงบวกและเชงลบ หรอไมมผลกระทบตอมลคาของบรษท

ดงเชน งานวจยของ Anup and Cowdhury (2010) พบวา โครงสรางเงนทนมผลเชงบวกตอมลคาของบรษท

โดยโครงสรางเงนทนทเหมาะสมตองมการผสมผสานระหวางสดสวนของหนสนและทน ซงการเปลยนแปลง

โครงสรางเงนทนจะมผลตอมลคาบรษท ดงนน นโยบายทางการเงนของบรษทผบรหารจงมกใชสดสวนหนสน

มากกวาทนในรปแบบโครงสรางเงนทนทเหมาะสมเพอเพมความมงคงของผถอหน สอดคลองกบ Simona

(2014) พบวาโครงสรางเงนทนมความสมพนธเชงบวกกบมลคาบรษท ทงบรษททมโอกาสในการเตบโตต�าและ

7


โอกาสในการเตบโตสง กลาวคอ บรษททจดหาเงนทนจากการกอหนจะเปนการสงสญญาณทางบวกใหกบ

นกลงทนเหนวาบรษทมผลประกอบการทด และมโอกาสในการเตบโตในอนาคต จงสามารถกยมเงนเพอลงทน

ในสนทรพยของบรษทได ขดแยงกบงานวจยของ Zahra, Farhad and Babak (2013) ทพบวาอตราสวนหน

สนตอสวนของผถอหนมความสมพนธเชงลบตอมลคาบรษท เชนเดยวกบงานวจยของ Tiago and Joao (2013)

ทศกษาโครงสรางเงนทน เงนสดในมอกบมลคาบรษท พบวา หนสนระยะสน, หนสนระยะยาว และขอจ�ากด

ทางการเงนมผลกระทบเชงลบตอมลคาบรษท ดงนนหากบรษทมการกยมเงนมากจนเกนไปจนท�าใหอตราสวน

หนสนสงจนเกนไปจะท�าใหบรษทมความเสยงทจะไมสามารถช�าระหนสนได ท�าใหตนทนเงนการกยมเงนของ

บรษทสงมากขนจนในทสดตนทนการกยมเงนจะมากกวาผลประโยชนทเกดจากการน�าคาใชจายดานดอกเบย

ไปลดภาษ เชนเดยวกบ Roanne (2013) ทศกษาโครงสรางเงนทนกบประสทธภาพทางการเงนของบรษท พบวา

อตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมมผลกระทบเชงลบตออตราผลตอบแทนจากการลงทน (ROA) และ

อตราสวนหนสนระยะตอสนทรพยรวมมผลกระทบเชงลบตอมลคาบรษท (Tobin’s Q) แสดงวาการกอหน

เพอใชประโยชนทางภาษจะสงผลกระทบตอประสทธภาพทางการเงนของบรษท

จากการทบทวนวรรณกรรมขางตน ผวจยจงสนใจทจะศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทน

กบมลคาบรษทในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จงน�ามาสสมมตฐานงานวจยดงน

H1: โครงสรางเงนทนมความสมพนธกบมลคาบรษททวดจากคา Tobin’s Q

H2: โครงสรางเงนทนมความสมพนธกบมลคาบรษททวดจากคา Tobin’s Q ในแตละกล ม

อตสาหกรรมแตกตางกน

ระเบยบวธวจย

งานวจยฉบบนมรปแบบการวจยเปนการศกษาเชงประจกษ (Empirical Study) ทมงศกษาความ

สมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทจากสตรในการค�านวณคา Tobin’s Q โดยมตวแปรควบคม

คอ ขนาดของบรษท ความสามารถในการท�าก�าไร สนทรพยทมตวตน และโอกาสในการเตบโต โดยเกบขอมล

ในชวงป พ.ศ. 2554 - พ.ศ. 2558 ทงน ไมรวมบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย MAI บรษทจดทะเบยน

ทมขอมลไมครบทง 5 ป บรษทจดทะเบยนในกลมอตสาหกรรมการเงน และบรษทจดทะเบยนทอยระหวาง

การฟนฟกจการ เนองจากกลมบรษทเหลานมโครงสรางทางการเงนและโครงสรางทางธรกจทแตกตางจาก

บรษทในกลมธรกจอน โดยเกบรวบรวมขอมลมาจากเวบไซตของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (www.

set.or.th) ขอมลทางบญชในงบการเงน และแบบแสดงรายการขอมลประจ�าป (แบบ 56-1)

กลมตวอยางเปนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ประกอบดวย 7 กลม

อตสาหกรรม คอ กลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร กลมสนคาอปโภคและบรโภค กลมอสงหารมทรพยและ

กอสราง กลมสนคาอตสาหกรรม กลมทรพยากร กลมบรการ และกลมเทคโนโลย รวมมจ�านวน 362 บรษท

น�ามาทดสอบความสมพนธของโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทตามแนวคด Tobin’s Q โดยน�าขอมลของ

ตวแปรตางๆ มาประมวลผลในโปรแกรมส�าเรจรป (SPSS) เพอวเคราะหขอมลทางสถต ในการศกษาครงน

จะใชการวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple Regression Analysis) เพอทดสอบความสมพนธตาม

วตถประสงคทก�าหนดไวโดยใชรปแบบจ�าลองดงน


8

Firm Value = β + 0β

1DE + β

2 Ln SIZE + β

3 PROF + β

4TANG + β

5GROW + ε

โดยท Firm Value = มลคาบรษท วดจากคา Tobin’s Q ค�านวณจากอตราสวนมลคาตลาด

ทงหมดของบรษทตอมลคาตามบญชของสนทรพย

DE = โครงสรางเงนทน วดจากอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม

Ln SIZE = ขนาดของบรษท วดจากคา Natural Logarithm ของสนทรพยรวม

PROF = ความสามารถในการท�าก�าไร วดจากอตราสวนก�าไรกอนดอกเบยจายและ

ภาษตอสนทรพยรวม

TANG = สนทรพยทมตวตน วดจากอตราสวนสนทรพยระยะยาวตอสนทรพยรวม

GROW = โอกาสในการเตบโต วดจากอตราสวนก�าไรตอหนขนพนฐานตอมลคาตลาด

ของหนสามญ

ตวแปรและการวดคาตวแปรตามส�าหรบการศกษาในครงนคอ มลคาบรษท จากสตรในการค�านวณคา Tobin’s Q

ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994) ทไดมการปรบสตรใหงายตอการค�านวณและมคาใกลเคยงกบคา

Tobin’s Q ทค�านวณตามแนวทางของ Linderberg and Ross (1981) ซงเปนวธการค�านวณอยางงายและ

ไดรบการยอมรบวาถกตองตามหลกทฤษฎพอสมควร

ตวแปรอสระในการศกษาครงนใชอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม (Total debt to

total equity ratio : DE) เปนตวแทนโครงสรางเงนทนทแสดงถงสดสวนหนสนในโครงสรางเงนทนของบรษท

หากอตราสวนนสงแสดงวาบรษทมการจดหาเงนทนจากหนสนสงและผถอหนตองรบภาระหนสนของ

บรษททสงขนดวย โดยค�านวณจากอตราสวนหนสนรวม ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช หารดวยสวนของ

ผถอหนรวม ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช

ตวแปรควบคม : ม 4 ตวแปรดงน

1. ขนาดของบรษท (Firm size : Ln size) วดจากคา Natural logarithm ของสนทรพยรวม

ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช เนองจากสนทรพยรวมเปนการแสดงถงฐานการเงนของบรษท ซงบรษทจะได

รบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากสนทรพย เพอกอใหเกดกระแสเงนสด ดงนนสนทรพยรวมจงถอเปน

ตวแทนทเหมาะสมในการวดขนาดของบรษท กลาวคอ บรษททมสนทรพยรวมสงจะถอวาเปนบรษทขนาดใหญ

ในทางตรงขามบรษททมสนทรพยรวมต�าจะถอวาเปนบรษทขนาดเลก และเนองจากมลคาสนทรพยของแตละ

บรษท ทอยในแตละอตสาหกรรมแตกตางกนมาก จงวดคาขนาดของบรษทดวยคา Natural Logarithm ของ

ยอดสนทรพยรวม ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช เพอเปนการปรบคาใหตวเลขอยในฐานทใกลเคยงกนมากขน

2. ความสามารถในการท�าก�าไร (Ability to make a profit : PROF) วดจากอตราสวนก�าไรกอน

ดอกเบยจายและภาษ (EBIT) ตอสนทรพยรวม ในการศกษาครงนค�านวณโดยใชอตราสวนก�าไรกอนดอกเบย

จายและภาษ (EBIT) ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช หารดวยสนทรพยรวม ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช

9


3. สนทรพยทมตวตน (Assets tangibility : TANG) วดจากอตราสวนสนทรพยระยะยาวตอสนทรพยรวม

ในการศกษาครงนค�านวณโดยใชอตราสวนสนทรพยระยะยาว ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช หารดวยสนทรพย

รวม ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช

4. โอกาสในการเตบโต (Growth opportunity : GROW) โอกาสในการเตบโตแสดงผานราคา

ของหนสามญ ดงนน บรษททมโอกาสเตบโตจะมมลคาตลาดของสนทรพยหรอสวนของผถอหนสงกวา

ราคามลคาตามบญช (ทฤษฎ Price-based proxies) ซงสามารถวดโดยใชอตราสวนก�าไรตอหนขนพนฐาน

ณ วนสนรอบระยะเวลาบญช (Primary EPS) หารดวยมลคาตลาดของหนสามญ (Share closing price)

ผลการวจย

ขอมลพนฐานของตวแปรทน�ามาใชในการทดสอบความสมพนธแสดงดงตารางท 1 และตารางท 2

ตารางท 1 แสดงรอยละของบรษททใชในการศกษาแบงตามกลมอตสาหกรรม

กลมอตสาหกรรม จ�านวนบรษท รอยละเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร (AGRO) 37 10.22สนคาอปโภคและบรโภค (CONSUMP) 37 10.22อสงหารมทรพยและกอสราง (PROPCON) 75 20.72สนคาอตสาหกรรม (INDUS) 70 19.34ทรพยากร (RESOURC) 30 8.29บรการ (SERVICE) 78 21.55เทคโนโลย (TECH) 35 9.66รวม 362 100.00

จากตารางท 1 แสดงรอยละของจ�านวนบรษททใชในการศกษาในครงน ซงเปนบรษททจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยและเปนไปตามเงอนไขการคดเลอกกลมตวอยางทก�าหนดไวจ�านวน

362 บรษท ในชวงป พ.ศ. 2554 – พ.ศ. 2558 โดยแบงประเภทอตสาหกรรมออกเปน 7 กลมอตสาหกรรม

พบวา กลมบรการ เปนกลมอตสาหกรรมทมจ�านวนบรษททใชในการศกษามากทสด คอมจ�านวน 78 บรษท

คดเปนรอยละ 21.55 และกลมทรพยากร เปนกลมอตสาหกรรมทมจ�านวนบรษททใชในการศกษานอยทสด

คอมจ�านวน 30 บรษท คดเปนรอยละ 8.29


10

ตารางท 2 สถตเชงพรรณาของตวแปรตาม ตวแปรอสระ และตวแปรควบคม

ตวแปร Nคาต�าสด

(Min.)

คาสงสด

(Max.)

คาเฉลย

(Mean)

สวนเบยงเบน

มาตรฐาน

(Std. Deviation)

ตวแปรตาม :

มลคาบรษท (Firm value) 362 -0.37 43.46 1.3751 1.9573

ตวแปรอสระ :

โครงสรางเงนทน (DE) 362 -4.25 28.15 0.9277 1.2762

ตวแปรควบคม:

ขนาดของบรษท (Ln Size) 362 3.88 13.84 8.3574 1.4354

ความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) 362 -3.71 4.35 0.0796 0.1837

สนทรพยทมตวตน (TANG) 362 0.03 1.00 0.5518 0.2431

โอกาสในการเตบโต (GROW) 362 -5.44 2.61 0.0346 0.2222

จากตารางท 2 แสดงสถตเชงพรรณนาของตวแปรตามมลคาบรษท (Firm value) ทวดจากคา Tobin’s

Q ของกลมตวอยางทงหมด พบวา มคาต�าสดคอ -0.37 มคาสงสดอยท 43.46 โดยมคาเฉลยและคาเบยงเบน

มาตรฐานอยท 1.3751 เทา และ 1.9573 เทา ตามล�าดบ แสดงวาสวนใหญมมลคาบรษทต�า ตวแปรอสระ

โครงสรางเงนทน วดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม (DE) ของกลมตวอยางทงหมด

พบวา มคาต�าสดอยท -4.25 เทา และคาสงสดอยท 28.15 เทา โดยมคาเฉลยเทากบ 0.9277 เทา และ

มคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.2762 เทา ซงอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวมจะแสดงถง

แหลงทมาของเงนทนของบรษทจากหนสนเทยบกบสวนของผถอหน โดยคาทมากกวา 1 แสดงถงสดสวนการ

จดหาเงนทนจากหนสนมากกวาการจดหาเงนทนจากสวนของผถอหน ตวแปรควบคมประกอบดวย 4 ตวแปร

คอ ตวแปรขนาดของบรษท (Ln Size) วดจากสนทรพยรวม โดยใส Natural logarithm เพอปรบความ

แตกตางของขนาดบรษทใหเปนฐานเดยวกน ซงคา Natural logarithm ของขนาดบรษททมคามาก แสดงถง

บรษททมขนาดใหญ จากการทดสอบกลมตวอยางทงหมด พบวา มคาต�าสดอยท 3.88 เทา และมคาสงสดอยท

13.84 เทา โดยมคาเฉลยอยท 8.3574 เทา และมคาเบยงเบนมาตรฐานทระดบ 1.4354 เทา แสดงวา บรษท

ในกลมตวอยางมขนาดบรษททแตกตางกนมาก ตวแปรความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) วดจากอตราสวน

ก�าไรกอนดอกเบยจายและภาษ (EBIT) ตอสนทรพยรวมของกลมตวอยางทงหมด พบวา มคาต�าสดคอ

-3.71 เทา และมคาสงสดคอ 4.35 เทา โดยมคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานอยท 0.0796 เทา และ 0.1837 เทา

ตามล�าดบ ตวแปรสนทรพยทมตวตน (TANG) วดจากอตราสวนสนทรพยระยะยาวตอสนทรพยรวม

ของกลมตวอยางทงหมด พบวา มคาต�าสดคอ 0.03 เทา มคาสงสดคอ 1.00 เทา โดยมคาเฉลยและ

คาเบยงเบนมาตรฐานอยท 0.5518 เทา และ 0.2431 เทา ตามล�าดบ และตวแปรโอกาสในการเตบโต (GROW)

11


วดจากอตราสวนก�าไรตอหนขนพนฐานหารดวยมลคาตลาดของหนสามญของกลมตวอยางทงหมด พบวา

มคาต�าสดคอ -5.44 เทา มคาสงสดคอ 2.61 เทา โดยมคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานอยท 0.0346

เทา และ 0.2222 เทา ตามล�าดบ แสดงใหเหนวาบรษทสวนใหญมโอกาสในการเตบโตในระดบต�า

ผลการทดสอบความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษท โดยการวเคราะหการถดถอย

เชงพห (Multiple Regression Analysis) แสดงดงตารางท 3 และตารางท 4

ตารางท 3 ผลการทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม

ตวแปรคาสมประสทธ

สหสมพนธp-value

Collinearity Statistics

Tolerance VIF

DE -2.552 0.011** 0.885 1.130

Ln Size -2.926 0.003** 0.898 1.114

PROF 10.689 0.000** 0.884 1.131

TANG 6.043 0.000** 0.954 1.048

GROW -3.421 0.001** 0.860 1.162

R Square 0.081

Adjusted R Square 0.079**ระดบนยส�าคญทางสถต 0.05

จากตารางท 3 เปนผลการทดสอบเบองตนกอนการวเคราะหถดถอย วาตวแปรอสระมความสมพนธ

ระหวางกนมากจนอาจท�าใหเกดปญหาภาวะรวมเสนตรง (Multicollinearity) หรอไม ซงท�าการทดสอบ

โดยใชคา Tolerance และคา VIF ในการตรวจสอบการเกดปญหาภาวะรวมเสนตรง หากคา Tolerance ของ

ตวแปรอสระมคาใกล 0 หรอ คา VIF ของตวแปรอสระมคามาก (ใกล 10) แสดงวา ตวแปรนน มความสมพนธ

กบตวแปรอสระอนๆ จงท�าใหเกดปญหาภาวะรวมเสนตรง ผลการทดสอบ พบวา ไมมคา Tolerance ใด

ใกลศนยและไมมคา VIF ใดมคามาก (ใกล 10) ดงนน การศกษาครงนจงจะไมเกดปญหาภาวะรวมเสนตรง

จากตารางท 4 แสดงผลการทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธ 2 กรณ ไดแก

1. การทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรโดยไมมการก�าหนดตวแปรควบคม ซงตวแปรทง

6 ตวแปร ไดแก มลคาบรษท (Firm value) อตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม (DE) ขนาดของ

บรษท (Ln SIZE) ความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) สนทรพยทมตวตน (TANG) และโอกาสในการเตบโต

(GROW) พบวา ทระดบนยส�าคญทางสถต 0.05 ตวแปรความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) และโอกาส

ในการเตบโต (GROW) มความสมพนธกนมากทสด (r = 0.316) และเปนความสมพนธเชงบวก แสดงวาบรษท

ทมความสามารถในการท�าก�าไรมากจะมโอกาสในการเตบโตเพมขน นอกจากนนยงพบวามลคาบรษท (Firm


12

value) มความสมพนธในเชงลบกบอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม (DE) และมความสมพนธ

เชงบวกกบความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) และสนทรพยทมตวตน (TANG)

2. การทดสอบสมมตฐานการวจยขอท 1 โดยเปนการวเคราะหความถดถอยเชงพหของความสมพนธ

ระหวางโครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (DE) กบมลคาบรษท ทวดจากคา

Tobin’s Q ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994) โดยมตวแปรควบคม คอ ขนาดของบรษท

(Ln SIZE) ความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) สนทรพยทมตวตน (TANG) และโอกาสในการเตบโต (GROW)

ใหคงท ผลการทดสอบ พบวา คาสถต (p-value) ของตวแปรมลคาบรษท (Firm value) และอตราสวนหนสน

รวมตอสวนของผถอหนรวม (DE) มคาเทากบ 0.011 นอยกวาระดบนยส�าคญทางสถต 0.05 (Sig.) ซงหมายถง

อตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม (DE) มความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท (Firm value)

ทระดบนยส�าคญทางสถต 0.05 กลาวคอ บรษททมหนสงในโครงสรางเงนทนสงจะมมลคาบรษทต�า

ซงผลการทดสอบนสามารถสรปผลจากการทดสอบสมตฐานการวจยท 1 ไดวาโครงสรางเงนทนมความสมพนธ

กบมลคาบรษททวดจากคา Tobin’s Q

ในตารางท 5 เปนผลการวเคราะหเพอทดสอบขอสมมตฐานการวจยท 2 วาโครงสรางเงนทนมความ

สมพนธกบมลคาบรษททวดจากคา Tobin’s Q ในแตละกลมอตสาหกรรมแตกตางกนหรอไม

ตารางท 4 การวเคราะหสหสมพนธของตวแปรทงหมด

Control VariablesFirm

ValueDE Ln Size PROF TANG GROW

none Correlation Firm Value 1

Sig. (2-tailed) .

Correlation DE -0.064 1

Sig. (2-tailed) 0.006** .

Correlation Ln Size 0.044 0.248 1

Sig. (2-tailed) 0.060 0.000** .

Correlation PROF 0.227 -0.074 0.112 1

Sig. (2-tailed) 0.000** 0.002** 0.000** .

Correlation TANG 0.133 -0.025 0.162 -0.067 1

Sig. (2-tailed) 0.000** 0.292 0.000** 0.005** .

Correlation GROW -0.001 -0.203 0.028 0.316 -0.083 1

Sig. (2-tailed) 0.967 0.000** 0.236 0.000** 0.000** .

Ln Size& Correlation Firm Value 1

PROF & Sig. (2-tailed) .

TANG & Correlation DE -0.060

GROW Sig. (2-tailed) 0.011**

**ระดบนยส�าคญทางสถต 0.05

13


ตารางท 5 สรปผลการทดสอบความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทในแตละกลม

อตสาหกรรม

ตวแปร

คาสมประสทธ

ถดถอยโดย

ประมาณ B

คาสมประสทธ

ถดถอยตาม

มาตรฐาน Beta

t-value Sig

เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร (AGRO) 0.194 0.084 1.189 0.236

สนคาอปโภคและบรโภค (CONSUMP) -0.103 -0.028 -0.251 0.802

อสงหารมทรพยและกอสราง (PROPCON) 0.019 0.031 0.629 0.530

สนคาอตสาหกรรม (INDUS) -0.145 -0.187 -2.813 0.005*

ทรพยากร (RESOURC) -0.235 -0.224 -2.892 0.004*

บรการ (SERVICE) -0.423 -0.217 -3.934 0.000*

เทคโนโลย (TECH) -0.036 -0.023 -0.569 0.570

*ระดบนยส�าคญทางสถตท 0.05

จากตารางท 5 แสดงความสมพนธในแตละกลมอตสาหกรรมของโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษท พบวา

กลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร กลมสนคาอปโภคและบรโภค กลมอสงหารมทรพยและกอสราง และ

กลมเทคโนโลย ไมพบความสมพนธ โดยมคาสถต (p-value) มากกวาระดบนยส�าคญท 0.05 หมายความวา

โครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (DE) ไมมความสมพนธกบมลคาบรษท

(Firm value) ทวดจากคา Tobin’s Q ในกลมอตสาหกรรมดงกลาว ในขณะทกลมสนคาอตสาหกรรม

กลมทรพยากร และกลมบรการ มคาสถต (p-value) นอยกวาระดบนยส�าคญท 0.05 และมทศทางตรงกนขาม

แสดงวา โครงสรางเงนทน ทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (DE) มความสมพนธเชงลบ

กบมลคาบรษท (Firm value) ทวดจากคา Tobin’s Q หรออาจกลาวไดวาเมอบรษทในกลมสนคาอตสาหกรรม

กลมทรพยากร และกลมบรการ มอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวมสงจะสงผลใหมลคาบรษทลดลง

อภปรายผลและสรปผลการวจย

อภปรายผล

การศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม

(DE) กบมลคาบรษท ทวดจากคา Tobin’s Q ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994) นน ผลการ

ทดสอบแบบรวมทกกลมอตสาหกรรม พบวา โครงสรางเงนทนมความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท กลาวคอ

หากบรษททมหนสนในโครงสรางเงนทนสงจะมมลคาบรษทต�า สอดคลองกบงานวจยของ Zahra, Farhad

and Babak (2013) และ Tiago (2013) โดยพบความสมพนธเชงลบระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคา

บรษท ซงเปนไปตามทฤษฎทางเลอก (Trade-off theory) คอ ตนทนจากการลมละลายเปนปจจยทมผลตอ

การตดสนใจเกยวกบโครงสรางเงนทน มกมสาเหตมาจากการกอหนมากจนเกนไป เมอบรษทจดหาเงนทน


14

จากการกอหนเพมมากขนจนท�าใหอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม (DE) สงจนเกนไป ความนา

จะเปนจากการลมละลายหรอมปญหาทางการเงนกจะเพมมากขน หากตนทนทเกดจากปญหาทางการเงนม

มากกวาประโยชนทไดรบจากการกอหนทดอกเบยจายสามารถน�ามาหกภาษได มลคาของบรษทกจะลดต�าลง

นอกจากนน ยงพบวาขนาดบรษทมความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท อาจเปนเพราะบรษทขนาด

ใหญมภาระตนทนในการบรหารงานและด�าเนนธรกจทสงกวาบรษทขนาดเลก สอดคลองกบงานวจยของ

Lemmon and Lins (2003) บรษทขนาดใหญจะมความสามารถในการกอหนไดสงกวาบรษทขนาดเลก

แตอยางไรกตามหากมการกยมเงนมากจนเกนไปกจะท�าใหมลคาของบรษทลดลง

ความสามารถในการท�าก�าไรมความสมพนธเชงบวกกบมลคาบรษท ซงหมายถงเมอบรษทมความ

สามารถในการท�าก�าไรเพมขนจะสงผลใหมลคาบรษทเพมขนดวย สอดคลองกบงานวจยของ Sri (2013)

ซงทฤษฎตนทนตวแทน (Agency cost) อธบายวา การทบรษทมสดสวนหนสนในโครงสรางเงนทน

จะสามารถชวยลดปญหาความขดแยงของตวแทนลงได จากการผลกดนใหผบรหารตองท�าใหบรษทมก�าไร

มากขน เนองจากบรษทมภาระคาใชจายคงทคอ ดอกเบยจาย ดงนน บรษททมความสามารถในการท�าก�าไร

สงมกจะเลอกจดหาเงนทนจากการกอหนเพมมากขน เนองจากดอกเบยจายสามารถน�าไปค�านวณเปนคาใช

จายเพอลดภาษได

สนทรพยทมตวตนมความสมพนธเชงบวกกบมลคาบรษท ซงหมายถง การทบรษททมสนทรพยมาก

มกจะจดหาแหลงเงนทนจากการกอหน เนองจากสนทรพยมตวตนสามารถน�ามาใชเปนตวแทนของหลกทรพย

ในการค�าประกนเงนกของบรษทได สอดคลองกบงานวจยของ Ross (1977) และ Frank and Goyal (2009)

ซงทฤษฎการสงสญญาณ (Signaling approach) อธบายวา เมอผบรหารใชวธการจดหาเงนทนโดยการ

กอหนเพมขน เปนการสงสญญาณทดแกนกลงทนภายนอกใหเหนเปนนยถงสถานะทางการเงนทเขมแขงและ

มประสทธภาพสงของบรษททกอหน อนจะสงผลใหมลคาบรษทเพมขน

โอกาสในการเตบโตมความสมพนธเชงลบกบมลบรษท ซงหมายถงบรษททมโอกาสในการเตบโตสง

จะมมลคาบรษทต�า สอดคลองกบงานวจยของ Adam and Goyal (2008) ทวาหากบรษททมโอกาสในการ

เตบโตสง แสดงวาบรษทนนมความตองการเงนทนมากจงมแรงจงใจทจะออกหนเพม เพอใหอตราสวนหนสน

ลดลง ซงอาจสงผลใหราคาหลกทรพยผดปกต ดงนน เมอราคาตลาดของหนสามญต�ากจะท�าใหอตราสวนทใช

วดโอกาสในการเตบโตสง อนจะสงผลใหมลคาบรษทต�า

เมอท�าการทดสอบความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษท โดยแยกตามกลม

อตสาหกรรม ผลการทดสอบพบวา โครงสรางเงนทนมความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท ในกลมสนคา

อตสาหกรรม กลมทรพยากร และกลมบรการ แสดงวา หากบรษทในกลมสนคาอตสาหกรรม กลมทรพยากร

และกลมบรการ มหนสนในโครงสรางเงนทนทสงจะสงผลใหมลคาบรษทลดลง อาจเกดจากการทบรษททงสาม

กลมนจ�าเปนตองใชเงนลงทนเรมแรกคอนขางสง และใชระยะเวลานานกวาจะคนทน ซงอาจเปนผลมาจาก

การทบรษทมภาวะขาดทนสะสมและมหนสนมากจนเกนไป โดยทบรษทยงมภาระผกพนทตองจายดอกเบย

ทมากขนจากการทมหนสนจ�านวนมาก จงเกดปญหาความเสยงทางการเงน และสงผลใหมลคาของบรษทลดลง

สวนกลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร กลมสนคาอปโภคและบรโภค กลมอสงหารมทรพยและกอสราง และ

กลมเทคโนโลย ไมมความสมพนธสอดคลองกนระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษท

15


สรปผลการวจย

การศกษาเรองความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทครงนมวตถประสงคเพอศกษา

ความสมพนธระหวางตวแปรอสระคอ โครงสรางเงนทน โดยใชอตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหนรวม

(DE) และตวแปรตามคอ มลคาบรษท (Firm Value) จากสตรในการค�านวณคา Tobin’s Q ตามแนวทางของ

Chung and Pruitt (1994) โดยมตวแปรควบคม 4 ตวแปรไดแก ขนาดของบรษท (Ln Size) ความสามารถ

ในการท�าก�าไร (PROF) สนทรพยทมตวตน (TANG) และโอกาสในการเตบโต (GROW) ซงใชการวเคราะห

ความถดถอยเชงพห ในการทดสอบความสมพนธทระดบนยส�าคญทางสถต 0.05 จากขอมลบรษทจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ตงแตป พ.ศ. 2554 - พ.ศ. 2558 (5 ป) โดยวธการคดเลอกกลมตวอยาง

ไดจ�านวน 362 บรษท สามารถสรปผลการศกษาไดดงน

การศกษาความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม

(DE) กบมลคาบรษท ทวดจากคา Tobin’s Q ตามแนวทางของ Chung and Pruitt (1994) นน ผลการ

ทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรโดยไมมการก�าหนดตวแปรควบคม พบวาความสามารถในการ

ท�าก�าไร (PROF) และโอกาสในการเตบโต (GROW) มความสมพนธกนมากทสดและเปนความสมพนธเชงบวก

นอกจากนนยงพบวามลคาบรษท (Firm value) มความสมพนธในเชงลบกบอตราสวนหนสนรวมตอสวนของ

ผถอหนรวม (DE) และมความสมพนธเชงบวกกบความสามารถในการท�าก�าไร (PROF) และสนทรพยทมตวตน

(TANG) สวนผลการทดสอบแบบรวมกลมอตสาหกรรมกบตวแปรตาม คอ มลคาบรษท โดยก�าหนดตวแปร

ควบคม คอ ขนาดบรษท ความสามารถในการท�าก�าไร สนทรพยทมตวตน และโอกาสในการเตบโต ผลการ

ทดสอบพบวา โครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (DE) มความสมพนธเชงลบ

กบมลคาบรษท (Firm value) กลาวคอ บรษททมหนในโครงสรางเงนทนสงจะมมลคาบรษทต�า ซงผลการ

ทดสอบนสามารถสรปผลจากการทดสอบสมตฐานการวจยท 1 ไดวาโครงสรางเงนทนมผลตอมลคาบรษท

ทวดจากคา Tobin’s Q

และผลจากการทดสอบสมมตฐานงานวจยท 2 พบวาโครงสรางเงนทนมความสมพนธกบมลคาบรษท

ทวดจากคา Tobin’s Q แตกตางกนในแตละกลมอตสาหกรรม คอ กลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร

กลมสนคาอปโภคและบรโภค กลมอสงหารมทรพยและกอสราง และกลมเทคโนโลย ไมพบความสมพนธ

ระหวางโครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (DE) กบมลคาบรษท (Firm value)

ในขณะทกลมสนคาอตสาหกรรม กลมทรพยากร และกลมบรการ พบวาโครงสรางเงนทนทวดคาจากอตราสวน

หนสนรวมตอสนทรพยรวม (DE) มความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท (Firm value) ทวดจากคา Tobin’s Q

ดงนน สรปไดวา หนสนในโครงสรางเงนทนมความสมพนธเชงลบกบมลคาบรษท กลาวคอ หากบรษท

มหนสนในโครงสรางเงนทนสงจะสงผลใหบรษทมมลคาต�าหรอในทางตรงกนขามถาบรษทมหนสนในโครงสราง

เงนทนต�าจะสงผลใหบรษทมมลคาสง และเมอทดสอบโดยแยกตามกลมอตสาหกรรมพบความสมพนธเชงลบ

ดงกลาวใน กลมสนคาอตสาหกรรม กลมทรพยากร และกลมบรการ แสดงวา หากบรษทในกลมสนคา

อตสาหกรรม กลมทรพยากร และกลมบรการตองการใหบรษทมมลคาสงขนตองใชเงนทนจากหนสนต�าลง


16

ขอเสนอแนะ

ส�าหรบการศกษาครงนมประเดนทนาสนใจในการศกษาเพมเตมดงน

1. ผทสนใจศกษาอาจจะศกษาในกลมอนๆ อาท กลมอตสาหกรรมการเงน กลมบรษททจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพยใหม (MAI) หรอ กลมบรษททไมไดจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เปนตน

เพอใหผลการศกษามความชดเจนมากยงขน

2. ควรเลอกใชอตราสวนอนๆ หรอเลอกอตราสวนตามวตถประสงคทตองการศกษาเปนตวแทน

ของโครงสรางเงนทน เชน อตราสวนหนสนระยะสนตอสนทรพยรวม อตราสวนหนสนระยะยาวตอสนทรพย

รวม เปนตน สามารถอธบายความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบมลคาบรษทไดชดเจนมากยงขน

3. ผทสนใจศกษาอาจใชขอมลเปรยบเทยบกนเปนรายป เพอดแนวโนมของการเปลยนแปลง

รวมถงทศทางของการเพมขนหรอลดลงของโครงสรางเงนทน หรอมลคาบรษท

เอกสารอางอง

นารรตน เทยมรตน. (2556). ความสมพนธระหวางโครงสรางเงนทนกบการจดการก�าไร: กรณศกษา

บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. วทยานพนธบญชมหาบณฑต สาขาบญช

คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เนาวรตน ศรพนากล. (2556). ปจจยทมผลตอโครงสรางเงนทนของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

แหงประเทศไทย กรณศกษาบรษททอยในกลมดชน SET 50. การศกษาอสระบรหารธรกจบณฑต

สาขาการเงน คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยกรงเทพ.

เพชร ขมทรพย (2556) วเคราะหงบการเงน : หลกและการประยกต. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร.

Anup, C. & Cowdhury, S. P. (2010). Impact of capital structure on firm’s value:

Evidence from Bangladesh. BEH - Business and Economic Horizons, 3(3), 111-122.

Hirshleifer, D. & Anjan, V. T. (1989). Managerial reputation, project choice and debt, Working

paper #14-89. California: School of Management at UCLA.

Jensen, M. C. & William, H. M. (1998). Divisional performance measurement. Cambridge:

Harvard University.

Joshua, A. (2005). The effect of capital structure on profitability: an empirical analysis of

listed firms in Ghana. The Journal of Risk Finance, 6(5), 438 – 445.

Lindenberg, E. B. & Ross, S. A. (1981). Tobin’s q ratio and industrial organization.

The Journal of Business, 54(1), 1-32.

Modigliani, F. & Miller, H. M. (1958). The cost of capital, corporation finance, and

the theory of investment. American Economic Review, 48, 261-297.

Modigliani, F. & Miller, H. M. (1963). Income taxes and the cost of capital: A correction.

The American Economic Review, 53(3), 433-443.

17


Myers, S. C. (2001). Capital structure. Journal of Economic Perspectives, 15, 81–102.

Myers, S. C. & Majluf, N. (1984). Corporate financing and investment decisions when firms have

Information that investors do not have. Journal of Financial Economics, 13, 187–221.

Odongo, K. M. M. & Leonard, M. (2014). Capital structure, Profitability and firm value: panel

evidence of listed firms in Kenya. Retrieved March 1, 2017, from https://mpra.ub.

uni-muenchen.de/57116/1/MPRA_paper_57116.pdf

Simona, M. (2014). Capital structure and firm value, Empirical evidence from

Romanian listed companies. International Journal of Academic Research in

Accounting, Finance and Management Sciences, 4(1), 287–292.

Tiago, R. L. & Joao, F. C. (2013). Capital structure, Cash holdings and firm value:

A study of Brazilian listed firms. 25(64), 46-59.

Zahra, B., Farhad, S. & Babak, J. (2013). Correlation between financial leverage and firm value

in companies listed in the Tehran stock exchange: A case study. Research Journal

of Finance and Accounting, 4(5), 39-40.

19


วถไทย วถชวต วถขาว และวถอสาน: ขาวและชวตของชาวนาไทย

จากจงหวดมหาสารคาม

Thainess, Way of Life, Way of Rice and Way of Isarn: Rice and

Life of the Thai Farmers from Mahasarakham Province

ภารด ยโสธรศรกล1 ชชาญา เลหรกษา

1*

Paradee Yasothornsrikul Chichaya Leruksa

บทคดยอ

งานวจยชนนมความมงหวงทจะศกษาความสมพนธระหวางความเชอและขาวทสงผลตอวถชวต

และความเปนอยของคนอสานในบรบทของจงหวดมหาสารคาม งานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพซงทม

ผวจยไดเลอกใช วธการสมภาษณเปนเครองมอในการเกบรวมรวมขอมล ผลการศกษาพบวา ส�าหรบชาวไทย

โดยเฉพาะชาวอสานแลว ขาวไมไดมความส�าคญเพยงแคอาหารทเรารบประทานทกมอหรอเปนสนคา

ทางเศรษฐกจเทานน แต “ขาว” เปนรากฐานของชวต คตความเชอ วฒนธรรมและประเพณทแสดงออก

ถงความเปนไทย

ค�าส�าคญ: วถไทย ฮต 12 ขาว

Abstract

The research aims to study the relationship between beliefs and rice that has an

important effect on the way of life of the local people from Isarn, in the context of Maha

Sarakham Province. The qualitative approach has been adopted. Semi-structured interviews

have been applied in order to collect qualitative data. The findings from the study highlighted

that for the Thai farmers, particularly the farmers from Isarn, rice is not only what we eat in

daily life nor just the economic crops but rice has been regarded as the foundation of life,

mottos, culture and traditions that represents the Thainess of the Thais.

Keywords: Thainess and Heet 12 Rice

1คณะการทองเทยวและการโรงแรม มหาวทยาลยมหาสารคาม*Correspoding Author email: [email protected]


20

บทน�า

ในชวงปทผานมา ประเทศไทยประสบกบปญหาการชะลอตวทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะจ�านวนนกทองเทยว

ทลดลงสบเนองมาจากผลกระทบจากเหตการณความไมสงบทางการเมองทเกดขนในประเทศไทย อนสงผล

ใหรายไดหลกของประเทศทมาจากภาคอตสาหกรรมทองเทยวถดถอยและไมบรรลตามเปาหมาย การทองเทยว

แหงประเทศไทย (ททท.) ไดตระหนกถงความจ�าเปนทจะเรงขบเคลอนการตลาดและการประชาสมพนธ

ภาพลกษณอยางเรงดวน รวมไปถงการสรางความเชอมนแกนกทองเทยว ประกอบกบนโยบายการบรหาร

ราชการแผนดนภายใตรฐบาลของพลเอกประยทธ จนทรโอชา ทไดมแนวทางในการท�างานทมงแกปญหา

เรงดวนเฉพาะหนารวมไปถงความพยายามในการสรางบรรยากาศทางการทองเทยวใหกลบคนสสภาวะปกต

กระตนใหเกดการเดนทางของนกทองเทยวทงชาวไทยและชาวตางชาต โดยมงหวงใหเศรษฐกจของประเทศ

ขยายตวตอไป ดงนนในป พ.ศ. 2558 คณะกรรมการนโยบายการทองเทยวแหงชาต (ท.ท.ช.) ไดอนมตและ

ประกาศให “ปทองเทยววถไทย 2558” เปนวาระแหงชาต โดยทรฐบาลและหนวยงานทเกยวของจ�าเปนจะ

ตองเรงพฒนาเศรษฐกจและสงคมของชาตภายใตหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอใหการเตบโตของ

ชาตเปนไปอยางยงยน

การทองเทยววถไทย (Tourism and Thainess)

แนวโนมของการทองเทยวเรมเปลยนไป นกทองเทยวเรมมการเปลยนแปลงพฤตกรรมและรสนยมใน

การทองเทยวของตน พวกเขาเรมเบอหนายกบการทองเทยวในเมอง การน�าเทยวทเปนไปอยางเรงรบ แตกลบ

เรมมความตองการทจะเสาะแสวงหาความสงบและวถชวตทเรยบงาย พวกเขาเรมมองหาแหลงทองเทยวท

เปดโอกาสใหพวกเขาไดพกผอนอยางเตมท ไดใชชวตอยางชาๆ (slow life) ไมตองแกงแยงและแขงขนเพอใช

ทรพยากรทองเทยวทมอยอยางจ�ากด แตตองการทจะสมผสกบ “ความแทจรง” หรอ Authenticity ของ

วถชวตและวฒนธรรมทองถน ความตองการดงกลาวผลกดนใหเกดการทองเทยวรปแบบใหมเกดขน ไมวาจะ

เปนการทองเทยวโดยชมชน (Community-Based Tourism) หรอการทองเทยวเชงถวลหาอดต (Nostalgia

Tourism)

ดวยแนวโนมการเปลยนแปลงทเกดขนดงกลาว รฐบาลไทยจงไดน�าเอาแนวคดดงกลาวขางตนมาปรบ

ใชในการวางนโยบายทจะพฒนาและผลกดนใหป 2558 เปนปแหงการทองเทยววถไทย (Discover Thainess)

เพอเปนการเปดประสบการณใหมของชาวตางชาตและเปนการเชอมโยงความรสกของนกทองเทยวใหเขาถง

วถไทย (Thainess) อนจะเปนการด�ารงไวซงวฒนธรรมไทยอยางยงยน วบลย ลสวรรณ (2547) ไดใหค�าจ�ากด

ความของค�าวา “วถไทย” เอาไววาเปนแนวทางการด�าเนนชวตของคนไทยตงแตเกดจนตาย เปนแหลงรวม

ความรเรองสงคม วฒนธรรม ความเปนอย ภมปญญาของคนไทย การประพฤตปฏบตและการศกษาอบรม

รวมไปถงการสอสารและการสบทอดวฒนธรรมจากอดตจนถงปจจบนในรปแบบตางๆ เชน ขนบธรรมเนยม

ประเพณและพธกรรมตางๆ การละเลนพนบาน ละคร ระบ�า การเลนของเดก ศลปะ สถาปตยกรรมและงาน

ฝมอ นทาน ต�านาน ประวต เพลง ปรศนาค�าทาย คตความเชอและโชคลาง ภาษาและวรรณกรรม วชาชพ

และเครองมอท�ามาหากน การทองเทยวและพกผอนหยอนใจ รวมไปถงอาหารและเครองนงหม

21


ส�าหรบโครงการวจยนไดเลอกศกษาการทองเทยววถไทย โดยมงเนนไปทการศกษาวถชวตของชาวนาไทย

ในจงหวดมหาสารคาม เพอใหเขาใจถงคตความเชอ วฒนธรรมและประเพณทมความเกยวของกบขาวและ

การปลกขาวทเชอมโยงไปถงวถชวตของชาวนาไทยตงแตอดตจนถงปจจบน

วถไทย วถขาว วถชวต

“ขาว” เปนอาหารหลกของโลก โดยเฉพาะส�าหรบประเทศไทยซงเรยกกนวาเปน “ครวของโลก”

นน ขาวถอวาเปนพชเศรษฐกจสงออกทสรางรายไดจ�านวนมหาศาลใหกบประเทศไทย นอกจากน “ขาว”

ยงถอเปนบอเกดของการจดระเบยบทางสงคม วฒนธรรมประเพณ พธกรรม ความเชอ ภาษา วรรณกรรม

ศลปะการขบรอง การแสดง รวมไปถงจตรกรรม กลาวไดวา ส�าหรบคนไทยแลว “ขาว” ไมไดมความส�าคญ

เปนเพยงอาหารหรอสนคาสงออกเพยงเทานน แต “ขาว” คอ ชวต คอ ศกดศร และเปนสงทสะทอนใหเหน

ถงวถชวต คตความเชอ วฒนธรรมและประเพณ อกทงยงเปนสงศกดสทธทยดเหนยวจตใจของชาวนา

ขาวและพธกรรมมความผกพนกน ทงนจากการศกษาคนควาพบวา พธกรรมทคนไทยยดถอปฏบต

สวนใหญจะมความเกยวของกบการท�ามาหากน การท�าเกษตรกรรม การเพาะปลก การท�าไรท�านาเปนหลก

ทส�าคญ วงจรชวตของขาวเปรยบไดกบพฒนาการแหงชวตมนษย โดยเฉพาะการปลกขาวนาป ทจะเรมตน

ตงแตในชวงเดอนมถนายน - กรกฎาคม ซงจะเปนชวงทขาวปกด�ากลาใหมๆ และเรมเตบโต ชวงน

จะเปรยบไดกบชวงวยเดกทเรมเจรญเตบโต ตอมาในชวงเดอนสงหาคม - กนยายน ขาวจะเรมแตกล�าตนให

เหนชดเจนเตมทองทงนา โดยเฉพาะบรเวณยอดทจะออกเปนรวงขาวหรอทเรยกกนวา คอรวง ชวงน ชาวนา

จะเรยกกนวา “ขาวเปนสาว” หรอ “ขาวถอแหวน” จากนนไมนาน ดอกขาวจะเรมแทงชอดอกและออกจาก

ยอดของล�าตนทนนกลมและเรยวมากขน บรเวณยอดจะเรมนนและอวบอวนมากขน ชวงน ชาวนาจะเรยกวา

“ยงฟน” ทงน การถอดยอดดอกเปนสญญาณบอกวา เกสรของดอกขาวพรอมทจะไดรบการผสมพนธใหตด

เปนเมลดในอกไมชา ในชวงน ชาวนาผเปนเจาของจะเฝามองตนขาวในนาดวยความหวงใยและเมอขาวเรม

ออกดอกเตมท ลมชวงปลายฤดฝนจะชวยพดหอบเอาเกสรจากรวงดอกขาวปลวไปจบกออนๆ ทอยใกลๆ

แมลงตางๆ กจะชวยผสมเกสรและจะพรอมตงทองหรอออกรวงในไมชาหลงจากไดรบน�าฝน ชาวนาเรยกขาว

ชวงนวา “ขาวมาน” หรอ “ขาวตงทอง” ในชวงเดอนตลาคม ขาวจะเรมออกรวง ซงจดเปนชวงส�าคญทสดของ

ชวตตนขาว ในชวงน ชาวนาตองคอยหมนดแลน�าในนาใหขงตนขาวใหอยในระดบทพอเหมาะและหลอเลยง

ใหสม�าเสมอ ตนขาวทก�าลงสรางเมลดนจะมน�าใสขนจากเมลดทลบเลกและคอยขยายโตขนและมรสหวานมน

ชาวนาเชอวา แมโพสพก�าลงสรางน�านม จงเรยกขาวชวงนวา “ขาวน�านม” จากนนตนขาวจะคอยๆ เหลองแก

และพรอมจะเกบเกยวไดประมาณชวงปลายเดอนพฤศจกายนเปนตนไป

วถขาว วถชวต วถอสาน

ส�าหรบผคนในแถบภาคตะวนออกเฉยงเหนอหรอภาคอสานของประเทศไทยแลว “ขาว” เปนสวน

หนงในวถชวตของผคนในบรเวณนมาตงแตยคกอนประวตศาสตร ดงทไดมการคนพบหลกฐานตางๆ ทแสดงให

เหนความสมพนธระหวางคนกบขาวในบรเวณนอยางชดเจน เชน “รอยแกลบขาวในภาชนะดนเผา” ทพบใน

แหลงโบราณคดโนนนกทาอ�าเภอภเวยง จงหวดขอนแกน ภาพเขยนสทผาหมอนนอย อทยานแหงชาตผาแตม


22

บานตากม ต�าบลหวยไผ อ�าเภอโขงเจยม จงหวดอบลราชธาน ทแสดงรปคนก�าลงเลงธนไปยงกวางขนาดใหญ

เบองหลงของกวางมคนและกวางอก 2 ตว อยในวงลอมของภาพลายเสนเปนกลมๆ คลายตนขาว

การท�านา หรอ การปลกขาว ส�าหรบคนอสานหรอภมภาคตะวนออกเฉยงเหนอแลว มความหมาย

มากกวาการท�าเพอเปนอาชพ แต “ขาว” หมายถง ชวตและจตวญญาณ ทงน จากการศกษาพบวา

ขาวมบทบาทส�าคญในทกชวงชวต เชน เกดมากตองทานขาว และในอดต ถามารดามน�านมนอยไมเพยงพอ

ตอการเลยงดบตรกจะน�า “น�าซาวขาว” (น�าหมาขาว หรอน�าทไดจากการหงขาว) มาใหบตรของตนทานแทน

น�านม และเมอโตขนมากตองทานขาวเพอการด�ารงชวต รวมไปถงมการท�านาขายขาวเพอเปนอาชพในการ

หาเลยงตนเอง สดทายในเวลาทลวงลบขณะสวดศพ ญาตจะน�าขาวและอาหารมาไวขางโลงศพ เนองจาก

มความเชอวาผเสยชวตจะไดทานขาวและกบเหมอนเมอตอนมชวตอย เมอเสรจสนจากพธกรรมฌาปนกจ

ญาตจะท�าบญเลยงพระไปให เพราะมความเชอวายงมอกโลกหนงอยและผทลวงลบไปแลวกจะไปรอรบขาว

ปลาอาหารอยทโลกนน

นอกจากน จากการศกษายงพบวา คนอสานมวถชวตทผกพนกบขาวและประเพณงานบญตางๆ

อยางใกลชด และมกแสดงออกในรปแบบของประเพณและพธกรรมตางๆ ไมวาจะเปน งานเลยงพระ

งานเลยงผ งานกนดอง รวมไปถงงานกนเลยงในโอกาสเทศกาลตางๆ ทงน ชาวอสานมความเชอวา

ดวยสภาพสงคมความเปนอยทเปนสงคมเกษตรกรรมและดวยสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทแหงแลง

กนดารนน การทจะสามารถด�ารงชวตไดอยางผาสกและเจรญรงเรองแกครอบครวและบานเมองกตองมการ

ประกอบพธกรรมตางๆ ตองมการเซน บวงสรวง บชา สงศกดสทธทงหลายรวมไปกบการท�าบญตามประเพณ

ทางพทธศาสนา โดยชาวอสานมคตความเชอทวาในทกๆ รอบเดอนของปจะตองมการจดงานบญพนบาน

ประเพณพนเมองกนเปนประจ�าจงไดถอเปนประเพณ 12 เดอน หรอทเรยกกนวา “ฮตสบสอง” ซงถอกนวา

เปนมรดกทางวฒนธรรมทสบทอดกนมาจนถงปจจบน

ประเพณฮตสบสอง ประเพณของดอสาน

ภาคอสานเปนภาคทมขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมคตความเชอวถปฏบตทหลากหลาย

แตกตางกนไปในแตละฤดและแตละเดอน ซงเปนทรจกและเรยกกนวา “ฮตสบสอง” หรอประเพณสบสองเดอน

ทไดผสมผสานเอาแนวคดของพระพทธเจา พราหมณและผเขาดวยกน โดยค�าวา “ฮต” มรากฐานมาจากค�าวา

“จารต” ซงหมายถง สงทปฏบตสบตอกนมาจนกลายเปนประเพณทดงาม ดงนน “ฮตสบสอง” จงหมายถง

“จารต 12” นนเอง (ฐรชญา มณเนตร, 2553)

“ฮตสบสอง” หรอ งานบญ 12 เดอน จดเปนภมปญญาและมรดกอนล�าคาของปราชญอสาน และ

ยงเปนสงทแสดงออกถงความเชอหรอคตเดมของชาวอสาน โดยพวกเขามความเชอวา ถาปฏบตตาม

“ฮตสบสอง” ซงเปรยบเหมอนธรรมนญชวตทพทธศาสนกชนชาวอสานควรยดถอปฏบตตามอยางเครงครดแลว

ชวตพวกเขาจะมแตความสขสงบและรมเยน พชพรรณ ธญญาหารจะอดมสมบรณ แตถาไมท�าตามหรอ

ท�าผดฮต สงคมทวไปกตงขอรงเกยจ รวมทงจะเกดภยแลงตางๆ ขนอกดวย

23


งานฮตสามารถแบงออกเปนงานบญทมความเกยวของกบพระภกษสงฆโดยตรง อนไดแก งานบญ

เขากรรม บญบาวจ บญเผวส บญเขาพรรษา บญออกพรรษาและบญกฐน ในขณะเดยวกนกยงมงานบญ

ทเกยวของกบการท�ามาหากน เกยวกบการขอพรหรอบวงสรวงสงศกดสทธใหดลบนดาลความอดมสมบรณ

ทางธรรมชาต เชน ฟาฝนและขาวปลาอาหาร ซงประกอบดวย บญคณลานและบญบงไฟ และยงมงานบญ

ทเกยวกบขวญก�าลงใจในการด�ารงชพ การอ�านวยความสขจากสงศกดสทธ ไดแก บญสงกรานตและบญซ�าฮะ

และทายทสดงานบญทเกยวกบความกตญญ คอ บญขาวประดบดนและบญขาวสาก

ดงจะเหนไดวา “ขาว” และ “ความเชอ” เปนองคประกอบส�าคญของวถชวตของคนอสาน งานวจย

ชนนจงม งหวงทจะศกษาความสมพนธระหวางความเชอและขาวทสงผลตอวถชวตและความเปนอย

ของคนอสานในบรบทของจงหวดมหาสารคาม

วธการด�าเนนการวจย

งานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพซงมวธการด�าเนนงานวจยทมความยดหยนและสามารถดดแปลง

ใหเหมาะสมตามสถานการณได (Hakim, 1987; Kvale, 1996; Kumar et al., 1999) โดยใชวธการรวบรวม

ขอมลเชงคณภาพเพอใหไดมาซงขอมลทงในเชงลกทมความนาเชอถอ การเกบขอมลและการวเคราะหขอมล

จะด�าเนนไปพรอมๆ กนเพอใหทกประเดนทไดจากการสมภาษณในแตละครงมการยนยนและบรณาการได

อยางถกตองสมบรณรวมไปถงมความนาเชอถอและมความความเทยงตรง ทงน ทมงานผวจยไดใชทงขอมล

ทตยภมและปฐมภมซงรวบรวมจากการศกษาจากเอกสารการสงเกตแบบมสวนรวมและการสมภาษณเชงลก

งานวจยนมขอบเขตดานพนทท�าการวจยอยทจงหวดมหาสารคาม โดยเฉพาะพนททมการยดถอปฏบต

ตามฮต 12 อยอยางเครงครดและเปนพนททปลกขาวเปนอาชพหลก จากการวเคราะหขอมลเชงเอกสาร

ท�าใหไดพนทท�าการวจยดงน: อ�าเภอเมอง อ�าเภอแกด�า อ�าเภอนาดน อ�าเภอนาเชอก อ�าเภอเชยงยน และ

อ�าเภอกนทรวชย โดยใชวธการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ซงเปนการเลอก

ตวอยางทมการก�าหนดจดมงหมายหรอเจตนาในการเลอกตวอยางไวอยางเฉพาะเจาะจง (Robson, 1993;

Bryman, 2001) ซงในกรณของงานวจยน คอ ผมสวนไดสวนเสยเรองการทองเทยว ผทมความรเกยวกบ

การเกษตรกรรมและการเพาะปลกขาว รวมไปถงผทมความรเกยวกบคตความเชอ วฒนธรรมและประเพณ

ของคนอสานเปนอยางด หนวยงานภาครฐทดแลเกยวกบดานเกษตร โดยเฉพาะขาวและการเพาะปลกขาว

ผน�าทองถน ผน�าชมชน ชาวบานในชมชนตางๆ และปราชญชาวบาน

ผวจยไดท�าการวเคราะหขอมล (Data Analysis) โดยวธการถอดรหสหรอ Coding and Analysis

โดย Strauss and Corbin (1990) ซงกระท�าโดยการน�าขอมลทไดเกบรวบรวมจากการสงเกตแบบมสวนรวม

และการสมภาษณเชงลกมาจดใหเปนระบบเพอการวเคราะห โดยแยกแยะประเดนหรอสวนยอยตางๆ จากนน

จะพจารณาหาประเดนหรอสวนยอยทมสวนคลายคลงกนมารวมกนหรอจดเปนหมวดหมแลววเคราะหหาความ

เชอมโยงและความสมพนธของขอมลจนไดเปนแบบแผนเพอน�าไปเปนขอสรปเพอใชอธบายปรากฏการณหรอ

เหตการณทก�าลงศกษา


24

ผลการศกษา

ชาวมหาสารคามมความเชอในเรองของผสางเทวดาและพญาแถนเหมอนคนในจงหวดอนๆ ของ

ภาคอสาน พธกรรมตางๆ ทถอปฏบตจงยดถอปฏบตตามขนบธรรมเนยมจารตประเพณฮตสบสอง ในสวนน

ของรายงานการวจย ทมนกวจยจะน�าเสนอผลการศกษาทเกยวของกบ 1) ฮตสบสองและพธกรรมส�าคญ

2) ขาว วถชวต พธกรรมและความเชอ

1) ฮตสบสองและพธกรรมส�าคญ

เดอนอาย บญขาวกรรม

เดอนอาย หมายถง เดอนแรกของปตามปฏทนจนทรคตไทยและมกจะเรมในเดอนพฤศจกายนหรอ

ธนวาคม ดงนน บญขาวกรรมตามปฏทนไทยเดมจงมกจะจดขนในวนขน 15 ค�าของเดอนธนวาคม ดงท

ผสมภาษณทานหนงไดบอกเลาวา

“บญเขากรรมกคอบญทอยกรรมของพระภกษ เพราะวาภกษไมรวาตองอาบตอะไรบางในแตละคน

พระมศลทงหมด 227 ขอทตองรกษา เพราะวาพระวนยมความละเอยด เชน กลววาพระสงฆจะไปเหยยบ

หญาหรอวาไปตดตนไมอะไรพวกนไมได หรอกระโดดไมได อนนคอบญเขากรรม มนกคอการอยกรรม หรอ

กกบรเวณของพระสงฆของพระ คอการช�าระศลใหบรสทธ....” (IV8, เมษายน)

ดงจะเหนไดวา บญเขากรรมนเปนพธทางสงฆโดยตรงและมความเกยวพนกบขาวมเพยงเลกนอย

นนคอ ชาวบานในชมชนและหมบานจะมการตระเตรยมอาหารคาวหวาน ซงอาจมสวนผสมของ “ขาว”

เพอไปถวายพระสงฆทเขากรรม อยางไรกตาม ผลจากการสมภาษณยงแสดงใหเหนวา ผใหสมภาษณสวนใหญ

ไมไดกลาวถงบญเขากรรมเทาไหรนกและมผใหสมภาษณเพยงสวนนอยทเลาถงความเปนมาและพธกรรมของ

บญเดอนอาย (IV8 และ IV12) ในขณะทผใหสมภาษณอกทานหนงไดเลาเพยงแตวา ในเดอนอายนน “จะมการ

บวงสรวงอะไรเกยวกบหมบานเรา” (IV12) นอกจากน ผใหสมภาษณทานหนงไดเสรมวาในอ�าเภอกนทรวชยนน

“ไดมการรวบบญขาวจกบบญเขากรรมเขาดวยกน” (IV8) ในขณะทบางหมบานยงมการแยกกนท�าอย

เดอนย บญคณลาน

บญคณลานมความเกยวพนกบขาว ความเชอและวถชวตของชาวอสาน ดงทผใหสมภาษณซงอาศย

อยในอ�าเภอเชยงยนไดเลาวา “บญคณลานนเราเอาขาวขนมาจากนา ขาวทเปนเมลด ทเรานวดแลว คอ

เอาขาวมากองรวมกนไว จากนนกมานวดฟอนขาวเพอใหไดขาวเปลอก แลวเอาใสย งฉางในวนจนทร

เดอนสบสองซงเปนวนฟในแตละเดอน... และพอถงชวงบญคณลานตามประเพณ เราจะตกขาวเปลอกจาก

ยงฉางไปกองรวมกนตามหมบาน หมบานใครหมบานมน... จากนน จะท�าพธสวดใหขาว....” (IV12)

ซงสอดคลองกบผใหสมภาษณอกทานจากอ�าเภอนาเชอกไดเลาวา “... บญคณลานคอ การเอาขาวมารวมกน

หลายๆ หมบาน เอาขาวมารวมกนแลวจากนนกมาสขวญดวยกน” (IV2)

25


ทงน สถานทส�าหรบประกอบพธกรรมนนกไดมการเปลยนแปลงไปตามยคสมย โดยปกตจะยดเอาวนทขนขาวขนยงเสรจแลวเปนวนท�าพธ โดยชาวบานจะท�าพธสขวญขาว ณ หนายงฉางของคน เสรจแลวจะ น�าขาวเปลอกมากองรวมกนเพอประกอบพธทางศาสนารวมกน ณ พนทสวนกลางทจดไว ซงอาจจะเปน ลานวด หรอ ศนยรวมทวาการอ�าเภอ ผใหสมภาษณไดเลาวา ส�าหรบทอ�าเภอนาเชอกแลว “ในหมบาน (บานนาเชอก) ไดมการท�าบญคณลานหรอบญกมขาวใหญกลางหมบาน.... แตถาบางบานไมไดเอาขาวมารวมกนกจะท�าบานใครบานมน… กจะมหมอพราหมไปเปนคนท�าพธใหอยบาน ทยงขาว...” (OV2) และในสวนของ อ�าเภอกนทรวชยนน “...หมบานเราจะจดบญคณลานพรอมกนกบบญเผวส” (IV7) โดยอาศยพนทในบรเวณวดเปนสถานทจดพธกรรมดงกลาว

อยางไรกตาม ผลจากการศกษาแสดงใหเหนวา สวนใหญในแตละอ�าเภอไดมความพยายามในการชกจงใหชาวนาน�าขาวทเกบเกยวแลวมากองรวมกน ณ ศนยรวมทวาการของแตละอ�าเภอเพอมาจดพธกรรมนรวมกนเพอเปนการประหยดเวลาและงบประมาณ อกทงเพอเปนการดงดดผคนทผานไปมารวมทงนกทองเทยวใหเขามารวมกจกรรมน รวมไปถงเพอเปนการสานตอขนบธรรมเนยมประเพณทดงามใหคงอยและไมสญหายไป ดงทผใหสมภาษณทานหนงจากอ�าเภอเชยงยนไดเลาวา “วนบญคณลานของสารคามน มนจะรวมหมด ทกหมบานในเขตสารคาม เราจะเอาขาวไปรวมไวทนน รวมแลวกจะมพธสขวญ... สขวญอนเชญเมลดขาว ทตกหลนอยไรนาใหบนขนมา....” (IV12)

ส�าหรบจงหวดมหาสารคาม บญคณลานมกถกก�าหนดใหจดขนกอนเพอเปนการรวบรวมขาวไวเขาสพธบญเบกฟาในเวลาตอไป ทงน ตามความเชอเดมของชาวมหาสารคามนน ประเพณบญเบกฟาหรอบญเบกบานนเปนพธกรรมเพอขอพรจากเทวดาหรอพญาแถนใหไขประตฟาทศทเปนมงคล ทงนผใหสมภาษณทานหนงไดเลาถงพธกรรมทพงปฏบตวา “เขาจะมขบวนแห มพธบวงสรวงศาลหลกเมอง...” (IV15) อกทงยงมการท�าพธสขวญขาวอกดวย

บญเดอนสาม บญขาวจบญขาวจเปนพธกรรมทยดถอปฏบตสบเนองกนมาอยางยาวนาน ซงมกจะท�า “หลงจากเสรจจากฤดเกบ

เกยวผลผลต...” (IV11) หรอชวงทชาวนาหมดภาระในการท�านาแลวและขาวไดถกเกบขนยงฉางเรยบรอยแลว ผใหสมภาษณสวนใหญไดเลาวา ในชวงเดอนสามน “...ชาวบานกจะท�าขาวจไปท�าบญทวด...” (IV14) เพราะ “มนเปนความเชอทมมาแตดงแตเดม...” (IV18) ทงน ผใหสมภาษณทานหนงไดเลาวา

“เดมทประเพณบญขาวจคอ การทชาวบานเอาขาวเหนยวทาเกลอปนเปนกอนแลวมายางไฟ บางทกมการทาไขแลวน�าไปตกบาตรใหพระสงฆ จากนนพระทานจะเทศนใหฟง ... บญขาวจเกยวของกบคตความเชอของคนในชมชน...” (IV2)

นอกจากน บญขาวจยงมความเกยวพนกบขาวและศาสนาเปนอนมาก ดงทผใหสมภาษณอกทานจากอ�าเภอนาเชอกทไดเลาวา “บญขาวจ เราท�าขาวพนกอน แหขาวพนกอน เสยบใสไมแลวกเอาไปปกตงอยวด ทศาลาการเปรยญ โบสถ แตกอนจะไปเสยงกตองเอาไปถวายพระกอน ทกอยางตองผานกระบวนการ

ทางดานศาสนา...” (IV3) สอดคลองกบผใหสมภาษณทานหนงซงเปนผเฒาผแกของอ�าเภอแกด�าไดเลาวา


26

“ตามประเพณของเรา เดอนสาม บญขาวจ มการท�าขาวเกรยบ... ตามประเพณของโบราณกาลนน...

ทางไทยมชอเรยกวา การท�าขาวเปรต โดยมการใหมเหศกดรกหมบานถวายใหพระฉนท... โดยแตละบานจะ

พรอมใจกนท�าอยางนเพอถวายมเหศกด ปยาประจ�าบาน โดยมการเรยกเบย บานนน บานนมาท�าประเพณ

ตมโฮมบญขาวจกน...” (IV11)

ชาวมหาสารคามสวนใหญยงคงรกษาขนบธรรมเนยมดงเดมในเรองของการ “จขาวเพอไปท�าบญทวด”

(IV15) อยางเหนยวแนน และในหลายๆ หมบาน ต�าบล อ�าเภอกยงยดถอและจดใหมพธบญขาวจมาจนถง

ปจจบน ไมวาจะเปนอ�าเภอนาเชอก อ�าเภอเชยงยน อ�าเภอแกด�า และในอ�าเภอเมองมหาสารคามเอง

ถงแมวา ในบางหมบานจะไดมการจดพธกรรมนรวมกบประเพณอนๆ เพอความกระชบในเรองของเวลา

ยกตวอยางเชน ทอ�าเภอกนทรวชยไดจด “บญขาวจกบบญเผวสรวมกน... คอการบรณาการรวมกนไวเลย

เพอไมใหเปนการเสยเวลา” (IV8)

บญเดอนส บญเผวส

บญเผวสเปนประเพณตามฮต 12 ของชาวอสาน ซงผใหสมภาษณไดเลาวา “บญเผวส หรอ บญมหาชาต

เปนงานบญทอยในฮต 12... คนภาคอสานนยมบญน ... เราจดทกป...” (IV8) อกทงบญเผวสยงเปนงานบญท

“อยในใบลานทพระทานจะเทศนาใหฟงเวลาเราไปท�าบญทวดในวนพระ หรอทเขาเรยกกนวา เผวสสนดร นแหละ...”

(IV9) ทงน ประเพณบญเผวสนมกจกรรมทส�าคญคอ การตระเตรยมเครองสกการะ ดอกไมธปเทยน และทจะ

ขาดไมไดคอขาวพนกอน ดอกบวหลวงพนดอกและเครองคาวหวานตางๆ นอกจากน จะมการตกแตงศาลา

หรอสถานททจะท�าบญ มการเชญ “พระเวส (พระเวสสนดร) กญหา ชาล แลวกตองมการเชญพระอปคต....

พอเราจะจดงานบญเผวส เรากไปอญเชญทานขนมาจากน�า... เชญขนมาเพอรกษาความสงบ ในดานของน�า ไฟ

ลม ความแหงแลงไมใหเกด .... ในวนทจดงานบญเผวส เราจะท�าเหมอนกนทกวดคอ ตองไปเชญทานขนมาจาก

น�า....” (IV12) รวมไปถงการจดใหม “...การท�าบญตกบาตร ฟงเทศนมหาชาตเวสสนดรชาดกจ�านวน 13 กณฑ...”

(IV16) ทงน ชาวอสานเชอกนวา “ถาขาดสงเหลาน บญเผวสกจะไมครบ” (IV12)

บญเผวสมความเกยวพนกบขาวคอนขางมาก ดงจะเหนไดวา สงทส�าคญในการท�าบญเผวสคอ

การปนขาวพนกอนเพอน�าไปถวายพระสงฆ ดงทผใหสมภาษณทานหนงจากอ�าเภอนาเชอกไดกลาววา

“บญพระเวสสนดรคอ บญมหาชาต ชาตสดทายของพระพทธเจา คอ การเฉลมฉลอง ไดแก

การอญเชญพระเวสสนดร กนหา ชาล เขาเมอง โดยมขาวเปนสญลกษณทจะท�าใหคนในชมชนนนมารวมตวกน

ท�าบญ โดยประเพณพระเวสสนดรจะมขาวพนกอนเพราะเวลาทแหพระอปคตจะมการเกบขาวจากแตละบาน

เพอเปนสญลกษณวา บานนไดรบทราบแลววามงานบญ สมยกอนจะมเพยงขาว 1 กอนตอบาน 1 หลงเทานน

เมอน�ามารวมกนหลายบานมขาวจ�านวนมากจงเรยกวา ขาวพนกอน...” (IV21)

นอกเหนอไปจากการปนขาวเหนยวพนกอนแลว ยงมการท�าขนมจนหรอทชาวอสานเรยกวา “ขาวปน”

ซงท�าจากแปงขาวจาวและมการหอขาวตมมดเพอน�าไปแจกจายใหญาตมตรและผคนทแวะมาเยยมเยยนรวม

ทงน�าไปท�าบญทวดอกดวย ดงทผใหสมภาษณทานหนงไดเลาวา

27


“บญขาวปน... บญเดอนส หรอ บญเผวสเนย เขาเรยกกนวา มนเปนวนรวมญาต... ไมวาจะไปท�างานทไหน

ไกลบานหรอไมไกลกตองกลบมา คอไปเยยมไปกนขาวปนกนนแหละ...” (IV9)

ผลจากการศกษาแสดงใหเหนวา ในจงหวดมหาสารคามยงคงมการยดถอและจดใหมประเพณ

บญเผวสกนอยในแทบทกพนทแตจะมบางในบางอ�าเภอทมการบรณาการบญขาวจรวมกบงานบญอนๆ เชน

อ�าเภอกนทรวชย

บญเดอนหา บญสงกรานต

งานบญสงกรานตเปนประเพณงานบญทยดถอปฏบตมาอยางยาวนาน ในสวนของพธกรรมในชวง

งานบญสงกรานตนน ผใหสมภาษณสวนใหญเลาวาจะมความคลายคลงกนในแทบทกๆ พนทของประเทศไทย

นนคอ มการ “ตกบาตรขาวสารอาหารแหง... มการบวงสรวง...” (IV5 และ IV6) รวมไปถงการ “ขนทรายเขาวด

รดน�าด�าหวผใหญ” (IV16 และ IV17) ทงนมกจะท�าเปน “...กองทรายเลกๆ ... กไมเชงวาใหญมาก กจด

เลกๆ ตามประสาหมบาน เรากจะเอาพระลงเพอท�าพธเจรญพระพทธมนต แลวกขออโหสกรรมและกใหคน

ในหมบานมาสรงน�าเพอเปนสรมงคล...” (IV8)

ในจงหวดมหาสารคามไดมการจดงานบญสงกรานตอยเปนประจ�าในแทบทกหมบานและทกอ�าเภอ

อยางไรกตาม ประเพณสงกรานตนไมไดมความเกยวของกบความเชอเกยวขาวเทาใดนกนอกเหนอไปจาก

การเตรยมขาวสารอาหารแหงเพอน�าไปตกบาตรหรอถวายพระและเปนการเฉลมฉลองเทศกาลปใหมไทย

เพยงเทานน

บญเดอนหก บญบงไฟ

บญบงไฟเปนงานบญทมความส�าคญตอชาวอสานเปนอยางมาก ทงนเนองจากวา ชาวอสานมความ

เชอในเรองของพญาแถนซงเปนเทวดาทดลบนดาลใหเกดความอดมสมบรณของฟาฝนและขาวปลาอาหาร

ดงนน การท�าบญบชาพญาแถนกจะท�าใหเกดความอดมสมบรณ แตถาไมท�ากจะท�าใหฝนไมตกตามฤดกาล

และอาจท�าใหเกดโรคระบาดตางๆ ได ดงทผใหสมภาษณทานหนงจากอ�าเภอนาเชอกไดกลาววา “...เดอนหก

บญบงไฟ... ขอฟาขอฝนใหไดท�านา ขอพญาแถน...” (IV2) และในบางครงกเปนการจดงานบญบงไฟ

เพอบวงสรวจสงศกดสทธทคนในหมบานใหความเคารพ ดงทผใหสมภาษณอกทานจากอ�าเภอแกด�าทไดเลาวา

“....หลวงปจอย... แกชอบบงไฟเลยจด คอถาจด ฝนกจะตกถกตองตามฤดกาล...” (IV10)

ผลจากการศกษาแสดงใหเหนวา ในแทบทกหมบาน ทกต�าบลและทกอ�าเภอในจงหวดมหาสารคาม

ยงคงมการจดงานบญบงไฟอยางตอเนองเปนประจ�าทกป ไมวาจะเปนอ�าเภอกนทรวชย อ�าเภอนาดน

อ�าเภอนาเชอก หรออ�าเภอเชยงยน ผสมภาษณจากอ�าเภอนาดนไดกลาวา ประเพณบญบงไฟเปนงานบญท

“...ท�าทกป เปนการเสยงทายลงนา... ตอนทเราลงนา เขากจะมประเพณบญบงไฟ เสยงบงไฟ จะท�าทกป...”

(IV4) อยางไรกตาม เปนททราบกนวา การจดบงไฟเปนกจกรรมทคอนขางอนตราย ทงน บงไฟทถกจดขนไป

อาจจะระเบดหรอไปตกทอาคารบานเรอนทมผอยอาศยได ดงนน ในเขตเทศบาลเมองมหาสารคามซงมผคน

อาศยอยคอนขางหนาแนนจงมความพยายามทจะหลกเลยงกจกรรมดงกลาว ดงทผใหสมภาษณสวนใหญ

ทอาศยอยในพนทในเมองตางเลาวา ในชมชนของเขาเลอกทจะหลกเลยงการจดประเพณน ยกตวอยางเชน


28

ผใหสมภาษณทานหนงไดกลาววา “ชมชนนไมมบญบงไฟ มนอนตราย...” (IV17) และ “ไมไดจด (บญบงไฟ)

เพราะอยในเมอง มนอนตราย จดบงไฟไมได...” (IV19)

บญเดอนเจด บญช�าฮะ

ผลการศกษาท�าใหทราบวา “บญซ�าฮะ เปนงานบญทท�าขนเพอปดเปาสงชวรายออกจากบาน...” (IV9)

และ “เดอน 7 บญช�าระบาน ตามประเพณจะลางสงชวรายออกไปเพอใหอยเยนเปนสข...” (IV11) อกทงยงเปน

“การท�าบญสะเดาะเคราะห...” (V8) ทงน ผใหสมภาษณทานหนงกลาววา ในบางพนทจะเรยกบญช�าฮะวา

“บญเบกบาน” (IV9 และ IV10) เปนงานบญทแตละหมบานจะท�าไมขาด เปนงานบญทเกยวกบภตผปศาจ

สงศกดสทธ ประจ�าหมบาน ผปตา ผตาแฮก มเหศกดหลกเมอง ทคอยคมครองหมบาน ทงน พธกรรมกจะ

คลายๆ กนในทกๆ หมบาน นนคอ “ชาวบานกจะนมนตพระไปสวดมนตท�าพธ ... ใหพรญาตโยมทมาท�าพธ

ทหลกกลางบาน ชาวบานจะท�ากระทงแบบสามเหลยมหรอสเหลยม กระทงนนกจะท�าเปนชองๆ ใสอาหาร

หลายอยางเลย แลวแตวาบานไหนจะใสอะไรลงไปบาง กจะน�าเอาไปใหพระรดน�าให...” (IV7) นอกจากน

ผใหสมภาษณจากอ�าเภอแกด�าไดเลาเพมเตมวา ทอ�าเภอแกด�านน “...จะมการใหพระไปสวดเปนเวลา 7 วน

จะมสายสญจน มอะไรมามด มดเสรจ ท�าพธเสรจ ชาวบานกจะไปรวมกนเอาสายสญจมาขงรอบบาน

เขาเชอกนวา พายจะไมเขา...” (IV9)

จะเหนไดวา บญช�าฮะเปนงานบญทเกยวกบความเชอ สงศกดสทธประจ�าหมบาน ผปตา ผตาแฮก

มเหศกดหลกเมอง ซงมความเกยวพนกบขาวพอสมควร นนคอ เปนพธกรรมทชาวไรชาวนามกกระท�ากอน

เรมประกอบอาชพเกษตรกรรมเพอเปนการเซนสรวงและเพอความเปนสรมงคลใหกบขาวกลาในนาใหงอกงาม

(ฐรชญา มณเนตร, 2553) และถงแมวาประเพณนจะสญหายไปบางในบางพนท ดงทผใหสมภาษณทานหนง

เลาวา “...จรงๆ มนไมคอยไดจดแลวนะส�าหรบบญน..” (IV8) แตในจงหวดมหาสารคามไดใหความส�าคญกบ

งานบญช�าฮะพอสมควร ดงจะเหนไดวาทางจงหวดไดมนโยบายในการจดใหงานบญน “เปนวาระของจงหวด”

(IV9) โดยจดใหมพธการบวงสรวงศาลหลกเมอง การตรวจดวงชะตาเมองและการสะเดาะเคราะห เจรญ

พระพทธมนต รวมไปถงการปฏบตธรรมในชวงเยน

บญเดอนแปด บญเขาพรรษา

บญเขาพรรษาจดเปนงานบญทมความเกยวพนกบขาวพอสมควร ทงนจากการศกษาและทบทวน

เอกสารและงานวจยทเกยวของท�าใหทราบวา ในชวงสามเดอนของการจ�าพรรษาของพระสงฆนเปนชวงท

ตนกลาชาวไรชาวนาไดไถหวานไวก�าลงเรมเจรญเตบโต ดงนน จงเปนทมาของกศโลบายของพระพทธเจาท

ตองการทจะปองกนไมใหพระสงฆไปเหยยบย�าตนกลาท�าใหเกดความเสยหายจากการออกไปบณฑบาตนนเอง

ในสวนของทางจงหวดมหาสารคามนน ผลจากการศกษาท�าใหทราบวา ในแทบทกหมบาน ต�าบลและ

อ�าเภอของทางจงหวดยงคงมการยดถอปฏบตตามขนบธรรมเนยมประเพณเดมอยางเหนยวแนน นนคอ เมอถง

ฤดกาลเขาพรรษา พวกเขาจะตระเตรยมหลอเทยนเพอน�าไปถวายวดเปนพทธบชา อกทงยงมการ “ท�าบญ

ตกบาตร” (IV18) และถวายภตตาหาร ปจจยไทยทานใหกบพระสงฆอกดวย

29


บญเดอนเกา ขาวประดบดน

บญขาวประดบดนเปนการท�าบญเพออทศสวนกศลใหกบเปรตหรอญาตมตรทลวงลบไปแลว

ผใหสมภาษณจากอ�าเภอกนทรวชยทานหนงไดเลาวา “บญขาวประดบดน... หมบานเรามความเชอเรองของ

วญญาณ ปยาย ญาตพนองทเสยชวตไปแลว ...” (IV8) สอดคลองกบผใหสมภาษณจากอ�าเภอแกด�าทไดกลาววา

“บญขาวประดบดน... เปนประเพณเกยวกบการเลยงผ...” (IV10) เปนการท�าบญตกบาตร (IV16) และ

“...อทศสวนบญใหกบญาตทลวงลบไปแลว...” (IV15) ในสวนของพธกรรมนน ผใหสมภาษณไดเลาวา “บญน

ไมจดใหญนะ” (IV8) เปนพธเลกๆ ทจดตามหมบาน โดยพอถง “เดอนเกาดบ...” (IV12) ชาวบานจะ “เอาขาว

อาหาร หมากพลใสกระทงไปแขวน” (IV15) บางก “เอามาวางทวด ตามรว ตามซม” (IV13) หรอในบางพนทกจะ

“เอาไปฝงไวทใตตนโพธ แลวกเรยกผมากนขาวทฝงไว...” (IV8)

จะเหนไดวา บญขาวประดบดนเปนงานบญทเกยวกบความเชอในการเลยงผและอทศสวนบญกศล

ใหกบญาตทลวงลบไปแลวซะสวนใหญ ดงท ผใหสมภาษณจากอ�าเภอกนทรวชยเชอวา “มนกเปนเรอง

ของความเชอ เรองของจตใจ...” (IV8) นอกจากน ผลจากการสมภาษณท�าใหทราบวา บญขาวประดบดนและ

บญขาวสาก (บญเดอนสบ) มความคลายคลงกนคอนขางมาก ดงทผใหสมภาษณทานหนงไดกลาววา

“เดอนเกา บญขาวประดบดน รจกบญขาวประดบดนไหม เออ ขาวประดบดนนกคลายๆ กบบญขาวสาก

บญขาวสากรจกอยใชไหม ... เดอนเกาดบ เรากจะท�าบญขาวประดบดน หลงจากนน เดอนสบเพญ

เปนบญขาวสาก บญอนเดยวกน ท�าเหมอนกน สองเดอนน...” (IV12)

อยางไรกตาม อาจเปนเพราะความคลายคลงกนระหวางบญขาวประดบดนและบญขาวสากท�าให

บางชมชนและบางพนทเลอกทจะไมจดงานบญขาวประดบดนแตจะจดเฉพาะงานบญขาวสากแทน ดงท

ตวแทนจากชมชนทอยในเขตอ�าเภอเมองมหาสารคามทานหนงไดเลาวา “ชมชนนไมไดจดบญขาวประดบดน

แตจะไปท�าขาวสากเลย มนไมไดแตกตางกน กคลายๆ กน ท�าใบตองเหมอนกนเลยไมนยมจดบญ

ขาวประดบดน..” (IV19)

บญเดอนสบ บญขาวสาก

ในขณะทในบางพนทไมไดใหความส�าคญกบพธบญขาวประดบดนมากนก แตส�าหรบบญขาวสาก

หรอ บญเดอนสบแลวนบไดวาเปนพธกรรมทส�าคญยง ยกตวอยางเชน ในอ�าเภอกนทรวชยนน “บญขาวสาก

บญนจะจดอยางยงใหญ...” (IV8) ซงสอดคลองกบผใหสมภาษณจากอ�าเภอเมองมหาสารคามทไดกลาววา

“...บญขาวสากเปนบญใหญ...” (IV14)

ในสวนของพธกรรมนน จากการศกษาพบวา มความคลายคลงกน โดยหลกๆ จะมการ “บงสกลธาต

ชาวบานกจะตนตงแตเชาเลยนะ เพอมาท�าบญน เพอมาท�าบญใหกบญาตตวเอง พอสายๆ มาเรากจะ

ขนศาลามาท�าพธสวดมนตหาญาตๆ ... สายๆ เราจะท�าตองกลวยเพอใสขาวสาก ท�าคลายๆ กระทง หลงจากนน

หลวงพอกจะสวดมนตใหพร ใหน�ามนต หลงจากนนกจะเอาไปวาง ซงมนกคอความเชอวา อยางทเราพดกน

จะเอาไปแขวนไวตามตนไม เพอใหผมากน...” (IV8)


30

นอกจากน บญขาวสากยงมความเกยวของกบขาวและการเพาะปลกคอนขางมาก ดงจะเหนไดวาหลง

จากพธกรรมทางพทธศาสนาเสรจสนแลว ชาวบานมกจะน�าขาวสากไปไวทนา “เพอไปเลยงผททงไรทงนา...”

(IV10) หรออกนยหนง “เพอใหตาแฮก กคอเจาของนา ... คลายๆ เจาทเจาทาง เหมอนวา เลยงตาแฮกไปใน

ตวเลย...” (IV8) โดยชาวบานจะน�า “หอขาวกระตบไปนาเพอใหผตาแฮกทงหมด 15 หอ โดยแตละหอไปหา

พระพทธ พระเวร พระเวรขคะ พระสงฆ พระธรรม ญาตมตรสหาย บตรบตรตา บดามารดา พระยารกถารต

แมนางนอยธรณ ทงหลายใหจงมารบเอาผลบญแหงนแลวกผกไวกบตนไมแลวน�าไปใสนา...” (IV11) ทงน

ชาวอสานมความเชอวา เมอท�าเชนนแลวจะท�าให “ขาวในนาอดมสมบรณ...” (IV19) นนเอง

บญเดอนสบเอด บญออกพรรษา

บญออกพรรษาเปนงานบญทยดถอปฏบตโดยทวไป ชาวไทยพทธมความเชอวา พระสงฆทไดอย

จ�าพรรษาเปนครบ 3 เดอนจะมความบรสทธและการไดท�าบญกบพระทอยจ�าพรรษาจนครบจะไดบญและ

อานสงสมาก ผใหสมภาษณสวนใหญไดเลาถงกจกรรมในชวงงานบญออกพรรษาวามความคลายคลงกน

ในหลายๆ พนท ยกตวอยางเชนทอ�าเภอนาเชอกจะมการจด “ประทปวนออกพรรษา.. ปลอยโคม” (IV4)

รวมไปถงการ “ท�าบญเวยนเทยน” (IV16) และการ “ตกบาตรเทโว...” (IV20) เปนตน

เหนไดวา งานบญออกพรรษานจะเปนบญทมความเกยวของกบความเชอทางศาสนาทมความเกยวพน

กบขาวและการเพาะปลกเพยงเลกนอยแตกจดไดวาเปนงานบญทมสสนพอสมควร กจกรรมบางอยางเชน

การจดประทปหรอการปลอยโคมกลวนเปนกจกรรมทมความสวยงามและมเสนห

บญเดอนสบสอง บญกฐน

ฮตบญกฐนเปนงานบญทยดถอปฏบตหลงจากบญออกพรรษาและเปนบญฮตสดทายของฮตสบสอง

ของชาวอสาน ทส�าคญ บญกฐนนเปนงานบญทเกยวของกบพระสงฆโดยตรงและพธกรรมสวนใหญทปฏบต

ในงานบญกฐนนกจะมความเกยวของกบทางพระพทธศาสนา ดงจะเหนไดวา ผใหสมภาษณไดเลาวา

งานบญฐนเปนการ “มารวมกนทวด” ของชาวบาน (IV12) เพอท�าบญ ซงพธกรรมตางๆ จะรวมไปถงการถวาย

อฐบรขารพรอมทงปจจยไทยทานใหกบพระสงฆ ทงน ชาวอสานมความเชอวา การไดถวายจวรไหพระสงฆ

ทอยจ�าพรรษาครบ 3 เดอนนนถอเปนอานสงสอยางสง

ในจงหวดมหาสารคามจะมการจดงานบญกฐนเปนประจ�าทกป โดยจะมการแยกกนจดตามวด หมบาน

ต�าบลหรออ�าเภอ โดยขนาดของกองกฐนทจะมอบใหกบวดนนกขนอยกบก�าลงทรพยของญาตโยม ดงทผให

สมภาษณทานหนงไดกลาววา

“บญกฐนใชไหม อนนเราจะจดทกป แตบางหมบาน... บญกฐนมนไปเกยวของกบทรพย ถาไมมทรพย

บางหมบานกรวมเงนกนเพอท�าบญกฐน แตถาบานใครทมทรพยมากกสามารถท�ากฐนสวนตวได ... บญกฐน

คอ การน�าเงนเขาวด .... เพอน�าเงนไปบรณะวด...” (IV8)

31


ผลจากการสมภาษณแสดงเหนไดวา ชาวจงหวดมหาสารคามยงคงมความเชอและยดถอปฏบตตาม

ฮตบญสบสองและไดมการจดพธกรรมกนอยางตอเนองตลอดมาโดยไดรบการสนบสนนจากทางภาครฐและ

หนวยงานทเกยวของอยางสม�าเสมอ ดงปรากฏในตารางท 5 ดงตอไปน

ตารางท 5 ปฏทนฮตสบสองและงานบญประเพณในจงหวดมหาสารคาม

เดอนฮตสบสองและ

งานบญตางๆ*งานบญประเพณประจ�าปของแตละพนท

มกราคม บญคณลาน บญคณลาน อ�าเภอเชยงยน

บญเบกฟาและงานกาชาด อ�าเภอเมองมหาสารคาม

กมภาพนธ บญขาวจ บญขาวจ วดดาวดงสแกด�า อ�าเภอแกด�า

มนาคม บญเผวส บญเผวส วดดาวดงสแกด�า อ�าเภอแกด�า และวดกลางเชยงยน

อ�าเภอเชยงยน

เมษายน บญสงกรานต บญสงกรานต วดบานสระ อ�าเภอกนทรวชย และถนนขาวเมา

อ�าเภอเมองมหาสารคาม

พฤษภาคม บญบงไฟ** บญบงไฟกบใหญแกด�า อ�าเภอแกด�า

มถนายน บญช�าฮะ บญช�าฮะ วดดาวดงสแกด�า อ�าเภอแกด�า และอ�าเภอเมอง

มหาสารคาม

กรกฎาคม บญวนเขาพรรษา เทศกาลวนเขาพรรษา พระธาตนาดน

สงหาคม บญขาวประดบดน วดในเขตเทศบาลเมองมหาสารคาม

กนยายน บญขาวสาก บญขาวประดบดน วดดาวดงสแกด�า

ตลาคม บญออกพรรษา ทก

พนทในอ�าเภอ

บญขาวสาก วดดาวดงสแกด�า

พฤศจกายน บญกฐน บญออกพรรษา วดปานาเชอก

ธนวาคม บญขาวกรรม *** งานวนพระสนทรพพธ บญคณลานแขงขนหนฟางลง ของดอ�าเภอ

โกสมพสย

*สวนใหญจะจดในทกพนท

**ยงคงมการจดประเพณบญบงไฟอยในแทบทกพนทของจงหวดมหาสารคามยกเวนในเขตพนทเทศบาล

เมองมหาสารคาม

***จะมเฉพาะวดหรอบางพนททยงคงจดใหมพธกรรมนอยเทานน


32

2) ขาว วถชวต พธกรรมและความเชอ

“ขาว” มความเกยวของกบชวตประจ�าวนของชาวอสานและชาวไทยโดยทวไป ดงผใหสมภาษณทาน

หนงไดกลาววา “...คนกใชขาวไปท�าบญตกบาตรใหพระไดฉน ใหญาตผลวงลบไดมารบเอาขาวทอทศไปให...

มกราคมกมบญปใหม เอาขาวใหมไปท�าบญใสบาตร...” (IV16) นอกจากน ผใหสมภาษณทานหนงไดกลาวเสรมวา

‘ขาวกมาจากบรรพบรษเรา ตงแตสมยพทธกาลแลวกมการน�าขาวไปถวายพระพทธเจา สวนใหญกจะมสวน

ประกอบมาจากขาวทงนน เชน ขาวมธปายาส กเรมมาจากนนเลย” (IV3) และ “ขาวกมแตสมยบรรพบรษ

เราพาปลกพาท�า เพอใหเรากน…” (IV16) อกทง “ขาวมนกเปนสงจ�าเปนทเราตองน�ามาบรโภค เปนอาหาร

ของชมชน เปนพชเศรษฐกจชมชนทท�ารายไดใหกบชมชน นอกจากจะเกบไวกนกยงเปนพชเศรษฐกจ” (IV3)

โดยเฉพาะส�าหรบชาวอสานทมอาชพหลกคอการท�าเกษตรกรรมแลว “ขาว” หมายถง ชวตและจต

วญญาณ ดงจะเหนไดวา คนอสานมวถชวตทผกพนกบขาวเปนอยางมากและมกแสดงออกในรปแบบของ

ประเพณและพธกรรมตางๆ ดงทผใหสมภาษณทานหนงไดกลาวา “บญเดอนสบ หรอบญอะไรตางๆ น เขาท�า

ขนมาเพอการท�านาทงนน...” (IV10) และ “ประเพณทเกยวกบขาวมนจงมความส�าคญ... มนเกยวพนกบขาว

หมดเลย” (IV3) ดงผใหสมภาษณจากอ�าเภอแกด�าทไดเลาวา ทอ�าเภอแกด�าเองกมความเชอเกยวกบการจด

บงไฟเพอบวงสรวงเทวดาและสงศกดสทธเพอดลบนดาลใหฝนตกตองตามฤดกาล พชพรรณอดมสมบรณและ

ไมมโรคระบาด และถาปใดไมไดมการจดประเพณขน กจะน�ามาซงโรคภยไขเจบและความแหงแลง

“...มความเชอวา หลวงปชอบบงไฟ... ถาพดถงนะครบ มนกนาแปลกอย เวลาทนจดบญบงไฟเนยนะ

จะมฝนตกแทบทกปเลย ชวงเดอนพฤษภาคมเนย พวกหมอล�าเรยกไดวาหนกใจเลยละ.... แตทแนๆ ทนไม

เคยแลงเลยนะ...” (IV10)

นอกจากน จากการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของพบวา ชาวนาไทยมความเชอวา ขาวม

วญญาณของ “แมโพสพ” สงสถตอย ดงนน ถาหากชาวนาดแลเอาใจใสแมโพสพใหสขสบายตลอดฤดกาล

ท�านา แมโพสพกจะคมครองใหทองนาและตนขาวเจรญงอกงานและสามารถเกบเกยวผลตผลไดเตมยงฉาง

(การทองเทยวแหงประเทศไทย, ม.ป.ป.) ซงสอดคลองกบความเชอของชาวนาอสานสวนใหญ ดงทผให

สมภาษณทานหนงไดเลาวา

“การทคนอสานใหความส�าคญในทกๆ ประเพณทเกยวกบขาวเนองจาก มนท�าใหคนเหนถงความ

ส�าคญของพระแมโพสพในการดแลรกษาขาวใหคนไดอยไดกน เวลาจะท�าอะไรกตองนกถงพระแมโพสพเพราะ

ทานเปนคนดแลเรองขาวมาตลอด...” (IV2)

ความเชอเกยวกบขาวของชาวอสานยงผกพนไปถงกรรมพธสขวญขาวพธลาขาวจากนาหรองานบญ

คณลานดงทไดกลาวถงมาแลวกอนหนาน ซงผใหสมภาษณทานหนงจากอ�าเภอแกด�าไดกลา “บญคณลาน...

มนจะเกยวกบการท�าไรท�านาใหอยเยนเปนสข ใหไดผลผลตด... เปนความเชอโบราณ...” (IV6)

33


นอกจากบญคณลานแลว ผใหสมภาษณจากอ�าเภอแกด�าไดเลาเสรมถงประเพณงานบญเดอนสบ หรอ

บญขาวสากวามความเกยวพนกบขาว วถชวตและความเชอของชาวนาอสานเปนอนมาก ดงค�าบอกเลาทวา

“มนเกยวกบความสมพนธ ความสามคค... เขาจดขนมาคอลกหลานตองมา ไปไกลกตองมาเอาบญขาวสาก...

มนประมาณนนแหละ เราตองมา คอตองมาหากน คอถาไมมาแลวกลวขาวไมงาม...ท�าบญหาคนตายไปแลว

ตลอดแหละ...” (IV10) สอดคลองกบผใหสมภาษณอกทานจากอ�าเภอเชยงยนทกลาววา บญขาวสากคอ

“บญสายสมพนธกวาได... เพราะวาเชอมโยงไมละทงญาตพนอง บญขาวสากนถงแมบางครงหมบานจะอย

ไกลกนแตกยงไปหาไปเยยม เจาบานกใหของกลบมาเชนกน สมมตวา บานนเอามะพราวไปฝาก บานทเราไป

หากอาจจะเอาขาวสากใหกลบคนมา เหมอนแลกเปลยนซงกนและกน... ฉะนน ทกคนจะรวาเรามญาตพนอง

อยแหงหนต�าบลใดบางกจะไปหาหรอไปเยยมซงจะรไดจากบญน...” (IV8) อกทงยงเปนงานบญเปดโอกาสให

“ลกหลานทไปท�างานอยไกลๆ กจะกลบมา...” (IV14) เยยมเยยนผเฒาผแกอกดวย

นอกจากน ชาวอสานยงมความเชอเกยวกบพธกรรมในการเปดปดประตยงฉางของชาวนาอสานซง

จะตองมการก�าหนดวนเวลาทเหมาะสม ดงทผใหสมภาษณทานหนงไดกลาววา

“การจะเอาขาวเปลอกใสยงฉาง ตองดวนเวลา มนจะมวนจมวนฟ... เราจะเอาขาวเปลอกใสยงฉาง

วนฟ... โบราณวา วนนเปนวนด หรอ กบบมปาก นาคบมฮข... กบบมปากคอแบบวา กบจ�าศล กบไมมปาก

แลวกนเหยอไมได ... นาคบมฮข มนตรงกบวนจม คอจมลงไป วนฟกเพมพนขนไป กบบมปาก นาคบมฮข

กคอ พญานาคไมสามารถขบถายออกมาได กบกไมสามารถกนเหยอได มนตรงกบวนเตม โบราณเขาถอ...

และวนจมคอวนทเราไมควรจะกระท�าอะไรทงสน ตามความเชอโบราณของชาวอสาน... ถาเอาขาวเปลอก

ใสยงฉางวนจม ขาวจะหายไปเรอยๆ แตถาเอาขาวเปลอกใสยงฉางวนฟ ขาวจะเพมพนขนเรอยๆ ตามความ

เชอคนอสาน....” (IV12)

อกทงชาวนาอสานสวนใหญมความเชอในการบวงสรวงเลยงตาแฮกและยายแฮกซงชาวอสานเชอวา

เปนเจาทเจาทางผดแลทนาของพวกเขา “...ในสมยโบราณ เวลาขนลงนา เราตองกตองกลาวค�าปกตาแฮก

เวลาเกยวขาว เรากตองเรยกขวญแมโพสพ...” (IV19) และ “เราจะไปกอไฟใกลกองขาวไมได กอนกอกองไฟ

กตองพด ตองบอกเจาทเจาทางกอนวาใหขยบออกจากทตรงนนะ จะกอกองไฟ เผาไฟ เดยวจะรอน ทานม

ศาลอย...” (IV13)

สรปผลการศกษา

ผลจากการศกษาพบวา ส�าหรบชาวไทย โดยเฉพาะชาวอสานแลว ขาวไมไดมความส�าคญเพยงแค

อาหารทเรารบประทานทกมอหรอเปนสนคาทางเศรษฐกจเทานน แต “ขาว” เปนรากฐานของวถชวต

คตความเชอ วฒนธรรมและประเพณของกลมชมชนชาวไทยมาตงแตอดต นอกจากน “ขาว” ยงเปนสงศกดสทธ

ทยดเหนยวจตใจของชาวนาไทย ชาวนาทกคนจะถกปลกฝงใหเคารพขาวและหามเหยยบย�าขาวแตจะตอง

แสดงความกตญญตอขาววาเปรยบเสมอนผใหชวต โดยเฉพาะส�าหรบชาวนาอสานทจดไดวาเปนสงคม

เกษตรกรรมและมการท�านาเปนอาชพหลก (ภาคอสานมพนทท�านามากทสดในประเทศไทย นนคอ รอยละ 40


34

จากพนทเพาะปลกขาว ซงจะมทงการเพาะปลกขาวนาปและขาวนาปรง) ซงชาวอสานในอดตนนจะท�านาปละ

1 ครง หรอทเรยกนวา การท�านาป อกทงในการผลตขาวจะเปนการผลตเพอการบรโภคเปนหลก ถาในปใดทฝน

ฟาตกตามฤดกาลกจะสามารถใหผลผลตมากพอทชาวบานจะบรโภคไดตลอดทงป แตถาหากปใดเกดฝนแลง

ชาวนาอสานกจะประสบปญหาการขาดขาวและท�าใหพวกเขา ตองหา เผอก มน หรอกลอยมาบรโภคแทนขาว

ดงนน ดวยความตองการทจะอยรอดและสามารถด�ารงชวตอยไดอยางผาสกและเจรญรงเรอง ผนวกกบ

ความตองการทอยากใหใหมน�าเพยงพอทจะท�าการเกษตรเพอทจะใหพชพรรณธญญาหารอดมสมบรณสะทอน

ใหเหนในรปแบบของความเชอเกยวกบเทวดา ภตผปศาจและสงศกดสทธตางๆ อกนยหนง ชาวอสานมความ

เชอวาจะตองมการเซนสรวงบชาสงศกดสทธทงหลายรวมไปกบการท�าบญตามประเพณทางพทธศาสนา

ยกตวอยางเชน การท�าบญเลยงผตาแฮกซงเปนเจาทเจาทางทอยทนากอนเรมฤดกาลปลกขาว ตาแฮกหรอ

ผปตาทอยทนากชวยแลขาวทปลกใหสวยงามและอดมสมบรณ หรอแมกระทงการจดบงไฟเพอบชาพญาแถน

ซงเปนเทวดาทดแลเรองฝนและน�ากจะชวยใหฝนตกตามฤดกาลและชาวนากจะมน�าเพยงพอทจะท�านานนเอง

References

Promotion Destination Department.Tourism Authority of Thailand (n.d.). Rice and Buffalo.

Bangkok: Tourism Authority of Thailand.

Maneenetr, T. (2010). Thai studies for Tourism. Bangkok: Odeon store publishing. (In Thai)

Leesuwan, V. (2547). Thai Wisdom: Thainess. Bangkok. Thailife. (In Thai)

Hakim, C. (1987) Research Design: Strategies and Choices in the Design of Social Research.

London: Routledge.

Kvale, S. (1996) Interviews: An Introduction to Qualtative Research Interviewing. London:

SAGE.

Kumar, V., Aaker, D.A. and Day, G.S. (1999). Essentials of Marketing Research. New York: Wiley.

Robson, C. (1993). Real World Research: A Resource for Social Scientists and Practitioner-

Researchers. Oxford: Blackwell.

Bryman, A. (2001). Social Research Methods. Oxford: Oxford University Press.

Strauss, A. and Corbin (1990). Basic of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures

and Techniques. London: SAGE.

35


กระแสเงนสด ผลตอบแทนของหลกทรพย และผลการด�าเนนงานของบรษท

จดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ

Cash Flow, Stock Returns and the Performance of the Listed

Companies on the Market for Alternative Investment (MAI)

เพญนภา พรหมโคตร1 นงคนตย จนทรจรส

2*

Phennipa Prommakhot Nongnit Chancharat

บทคดยอ

การศกษานมวตถประสงคเพอวเคราะหความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพย

และผลการด�าเนนงานในอนาคต ของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ในชวงป พ.ศ. 2554 – 2559

โดยตวแปรทศกษาประกอบดวย กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน

กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน กระแสเงนสดสทธ ผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต และผลการด�าเนน

งานในอนาคต โดยใชวธวเคราะหความถดถอยเชงพห

ผลการศกษาพบวา กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานมความสมพนธในเชงบวกกบผลการด�าเนน

งานในอนาคตอยางมนยส�าคญ แตไมมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต ในขณะทกระแส

เงนสดจากกจกรรมลงทนมความสมพนธในเชงบวกกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตอยางมนยส�าคญ

แตไมมความสมพนธกบผลการด�าเนนงานในอนาคต และกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนมความสมพนธ

ในเชงลบกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตอยางมนยส�าคญ แตไมมความสมพนธกบผลการด�าเนนงาน

ในอนาคต สวนกระแสเงนสดสทธนน พบวามความสมพนธเชงบวกกบผลการด�าเนนงานในอนาคตอยางมนย

ส�าคญ ดงนน กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน กจกรรมลงทน กจกรรมจดหาเงน และกระแสเงนสดสทธ

เปนขอมลทางบญชทเปนประโยชนตอนกลงทนในการตดสนใจลงทนในหลกทรพย ซงผใชงบการเงนสามารถ

น�าผลการศกษาทไดเปนแนวทางในการวเคราะหงบการเงนเพอประกอบการตดสนใจตอไป นอกจากนยง

เปนประโยชนตอผบรหารในการวางแผนกระแสเงนสดซงสมพนธกบผลการด�าเนนงานขององคกรอกดวย

ค�าส�าคญ: กระแสเงนสด ผลตอบแทนของหลกทรพย ผลการด�าเนนงาน

1หลกสตรบญชมหาบณฑตคณะบรหารธรกจและการบญชมหาวทยาลยขอนแกน2ผชวยศาสตราจารยกลมวชาการเงนคณะบรหารธรกจและการบญชมหาวทยาลยขอนแกน*CorrespondingAuthoremail:[email protected]


36

Abstract

The objective of this research is to study the relationship between cash flow and stock

returns and performances of the listed companies on Market for Alternative Investment (MAI),

Thailand. Variables used in the study are cash flow from operating, investing and financing

activities, net cash flow, future stock returns and future performance during 2011 – 2016. The

relationship between cash flow and stock returns and performances of the listed companies

are explored using descriptive statistics and multiple regression analysis.

The results found that cash flow from operating activities is positively significant relates

to the future performances but is not significant relates to the stock returns. In addition, cash

flow from investing activities is positively significant relates to the stock returns but is not

significant relates to the future performances. Cash flow from financing activities is negatively

significant relates to the stock returns but is not significant relates to the future performances.

Furthermore, net cash flow is positively significant relates to the future performances.

It can be concluded that information on cash flow (operating activities, investing activities,

financing activities and net cash flow) are important to investors for securities investing

decision making. The users of the financial statements can be use the results drawn from

this study as a guide to analyze financial statements for decision making.

Keywords: Cash Flow Stock Returns Performance

บทน�า

รปแบบการลงทนในปจจบนมหลากหลายวธทามกลางการพฒนาของเทคโนโลยและการเปลยนแปลง

ของเศรษฐกจและสงคม การลงทนในหลกทรพยถอเปนทางเลอกหนงทไดรบความนยมในปจจบน ซงการลงทน

ในหลกทรพยนน นกลงทนจ�าเปนตองใชขอมลในการวเคราะหถงความเสยงและผลตอบแทนจากการลงทน

โดยผลตอบแทนจากการลงทนในหลกทรพยโดยทวไปม 2 รปแบบคอ ก�าไรจากการซอขายหลกทรพย (Capital

Gain) และเงนปนผล (Dividend) และความเสยงทนกลงทนตองเผชญซงกระทบจาก 3 ปจจย คอ ภาวะทาง

เศรษฐกจ อตสาหกรรม และผลการด�าเนนงานของบรษท (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2559) ซงแหลง

ขอมลทแสดงใหถงผลการด�าเนนงานของบรษท ทนกลงทน นกวเคราะห และสถาบนการเงนใชประกอบการ

ตดสนใจทงในดานการลงทน การพจารณาใหกยม คอ งบการเงน (ปราณญาดา สถาปนรตนกล และ

ประยร โตสงวน, 2558) นกลงทนจ�าเปนตองใชขอมลในคาดการณแนวโนมของกจการในอนาคต รวมถง

โครงสรางทางการเงน จากงบการเงนของบรษท ซงขอมลทแสดงในงบการเงนสะทอนใหเหนถงเหตการณ

ทางธรกจทสงผลตอผลการด�าเนนงาน ฐานะทางการเงน และกระแสเงนสดของกจการในรอบระยะเวลา

ทผานมา โดยผลการด�าเนนงานของบรษทจะแสดงอยในงบก�าไรขาดทน ซงสะทอนใหเหนความสามารถของ

กจการในการท�าก�าไรในรอบระยะเวลาทผานมา วากจการมผลการด�าเนนงานก�าไรหรอขาดทน ทงน การจด

ท�างบก�าไรขาดทนไดถกจดท�าตามเกณฑคงคาง (Accrual Basis) โดยจะแสดงรายได คาใชจายของกจการ

37


ทงหมด ทงทเปนเงนสดและไมเปนเงนสด ดงนน การรบรรายไดและการประมาณการคาใชจายของกจการ

ทอาจมแนวโนมเอนเอยงตามนโยบายทางบญชของฝายบรหาร ท�าใหไมสะทอนกระแสเงนสดและสภาพคลอง

ทแทจรงของกจการได

ขอมลของงบการเงนเปนขอมลทสะทอนถงฐานะการเงนและเปนขอมลทชวยในการวเคราะหตดสนใจ

การลงทน งบการเงนทส�าคญไดแก งบแสดงฐานะทางการเงน งบก�าไรขาดทน และงบกระแสเงนสด ซงนกลงทน

พยายามใชขอมลเหลานประกอบในการตดสนใจ ทงนงบแสดงฐานะทางการเงนและงบก�าไรขาดทน

จดท�าตามเกณฑคงคาง (Accrual Basis) ในขณะทงบกระแสเงนสดจดท�าตามเกณฑเงนสด (Cash Basis)

โดยงบกระแสเงนสดจะแบงเงนสดออกเปน 3 กจกรรมหลกทใชในการด�าเนนกจการ ประกอบดวย กจกรรม

การด�าเนนงาน กจกรรมการจดหาเงน และกจกรรมการลงทน ซงทง 3 กจกรรมสงผลกระทบตอการด�าเนน

งานของบรษท และแสดงใหเหนถงสภาพคลองและความสามารถในการบรหารกจการ ท�าใหนกลงทนมองเหน

สถานะทางดานการเงน สภาพคลองและโครงสรางทางการเงนของกจการไดอยางชดเจน ผลงทนสามารถใช

ขอมลงบกระแสเงนสดในการประเมนสภาพคลองของกจการวามสภาพคลองมากนอยเพยงใด รวมถงความ

ยดหยนทางการเงนทจะบอกถงความสามารถของกจการในการตอบสนองและปรบตวใหเขากบโอกาสและ

อปสรรคตางๆ (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2559) รวมถงคาดคะเนเหตการณทางเศรษฐกจและผล

การด�าเนนงานในอนาคต

การศกษานเปนการวเคราะหความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพย และ

กระแสเงนสดกบผลการด�าเนนงานในอนาคต จากขางตนจะเหนวาขอมลกระแสเงนสดเปนอกขอมล

ทนกลงทนใชในการประกอบการตดสนใจลงทนในหลกทรพย อภเดช แววสวรรณ (2550) ไดศกษาความสมพนธ

ระหวางกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตและผลการด�าเนนงาน

ในอนาคตของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และ อษณ วรพนธพทกษ (2549)

ไดศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดและก�าไรทมตอราคาและผลตอบแทนหลกทรพย ของกลมบรษท

ทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยซงพบวากระแสเงนสดสามารถอธบายผลตอบแทน

หลกทรพยไดดกวาผลก�าไร (อษณ วรพนธพทกษ, 2549) ทงน การศกษาในงานกอนหนาเปนการศกษา

จากกลมขอมลตวอยางในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ซงเปนกลมกจการขนาดใหญ แตการศกษาครงน

มงศกษาความสมพนธดงกลาวกบบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ (Market Alternative

Investment: MAI) ซงเปนตลาดหลกทรพยอกหนงแหงของประเทศไทยโดยท�าหนาทเปนตลาดรองและ

แหลงระดมเงนทนส�าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) และเปดโอกาสใหบรษทในระดบ SMEs

มชองทางในการระดมเงนทนทเทยบเทากบกจการขนาดใหญ รวมถงเปนการเตรยมความพรอมใหกบบรษท

เหลานทจะเขาจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยในอนาคต ปจจบนบรษทขนาดกลางและขนาด

เลกมบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศเชนเดยวกบบรษทขนาดใหญและถอเปนรากฐานทาง

เศรษฐกจทส�าคญอกกลมหนง ซงบรษทเหลานมแนวโนมเพมขน ทงนบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

ดงกลาวเปนกลมบรษทขนาดกลางและขนาดยอมทมศกยภาพ มแนวโนมเตบโต ซงมความตองการระดมเงน

ทนจากผลงทนเชนเดยวกบบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET)


38

การศกษาครงนใชขอมลจากบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ซงเปนแหลงระดมเงน

ทนระยะยาวส�าหรบธรกจขนาดกลางและขนาดเลก (SMEs) โดยเนนบรษททมการเตบโตสงและมแนวโนม

การเตบโตไปในทศทางทดในอนาคต และมการซอขายหลกทรพย โดย ปราณญาดา สถาปนรตนกล และ

ประยร โตสงวน (2558) ไดมการศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดและความสามารถในการท�าก�าไร

ทมตอราคาหลกทรพย โดยใชกลมตวอยางเปนบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ซงเปนการ

ศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบราคาหลกทรพย แตกตางจากการศกษาครงนทมงศกษาความ

สมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนของหลกทรพย และผลการด�าเนนงานในอนาคต โดยตวแปรท

ใชในศกษาครงนประกอบดวย กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน กจกรรมจดหาเงน กจกรรมลงทน และ

กระแสเงนสดสทธ เพอหาความสมพนธกบผลตอบแทนของหลกทรพยและผลการด�าเนนงานในอนาคต ทงน

เพอใหไดหลกฐานเชงประจกษวากระแสเงนสดมความสมพนธกบผลตอบแทนของหลกทรพยและ

ผลการด�าเนนงานในอนาคตของบรษทหรอไม ในรปแบบใด

การทบทวนวรรณกรรม

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ พบวา มผสนใจศกษาเกยวกบความสมพนธของกระแสเงนสด

กบผลตอบแทนหลกทรพย ตลอดจนความสมพนธของกระแสเงนสดกบความสามารถในการด�าเนนงาน

ของกจการ ซงมทงขอคนพบทโตแยงและสนบสนนความสมพนธดงกลาว ดงจะเหนไดจากการศกษาของ

อภเดช แววสวรรณ (2550) ไดศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนกบ

ผลตอบแทนหลกทรพยและผลการด�าเนนงานในอนาคตโดยศกษาบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

แหงประเทศไทย โดยใชตวชวด ของ Bradshaw Richardson and Sloan (2006) ซงประกอบดวย

1) กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน 2) กระแสเงนสดสทธจากการออกหนทน และ 3) กระแสเงนสด

สทธจากการกยมหารดวยสนทรพยรวมเฉลย ซงผลการศกษาพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน

มความสมพนธไปในทศทางตรงกนขามกบผลตอบแทนหลกทรพยและผลการด�าเนนงานในอนาคต

เชนเดยวกบ Cohen and Lys (2006) ไดศกษาความสมพนธระหวางกจกรรมจดหาเงนกบผลการด�าเนนงาน

และผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต โดยใชตวชวด ของ Bradshaw Richardson and Sloan (2006)

ซงผลการศกษาพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนกบผลตอบแทนหลกทรพยมความสมพนธ

ในทศทางตรงกนขามกบผลตอบแทนหลกทรพยและผลการด�าเนนงานในอนาคต ซงสอดคลองกบ

ผลการศกษาของ จราพชร นมนวล (2553) ทพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนมความสมพนธ

ในทศทางตรงกนขามกบผลการด�าเนนงานในอนาคต

นอกจากน จนตนา โลหตหาญ (2550) ไดศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดจากกจกรรม

จดหาเงนกบผลการด�าเนนงาน ความสามารถในการท�าก�าไรและมลคาหลกทรพยตามราคาตลาดในอนาคต

โดยศกษาในบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยแบงกจกรรมจดหาเงนออกเปน

2 ประเภท คอ กระแสเงนสดสทธจากการกยมและกระแสเงนสดจากการออกหนทน ซงผลการศกษาพบ

วากระแสเงนสดจากการออกหนทนมความสมพนธกบความสามารถในการท�าก�าไรและมลคาหลกทรพย

ตามราคาตลาดในอนาคตในทศทางตรงกนขาม สวนกระแสเงนสดจากการกยมมความสมพนธในทศทาง

39


เดยวกน กบผลการด�าเนนงานและมลคาหลกทรพยตามราคาตลาดในอนาคต ซงไมสอดคลองกบ ผลการ

ศกษาของ จตรพร กาญจนบตร (2550) ทไดศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดสทธจากกจกรรมด�าเนน

งาน กจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงน กบก�าไร (ขาดทน) สทธ ซงพบวากระแสเงนสดสทธจากกจกรรม

ด�าเนนงาน กบผลการด�าเนนงานมความสมพนธไปในทศทางเดยวกนกบก�าไร (ขาดทน) สทธของกจการ และ

กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงนนนมความสมพนธไปในทศทางตรงกนขามกบ

ก�าไร (ขาดทน) สทธของกจการ ซงผลการศกษานสอดคลองกบผลการศกษาของ ปราณญาดา สถาปนรตนกล

และ ประยร โตสงวน (2558) ซงไดศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดและความสามารถในการท�า

ก�าไรทมตอราคาตลาดของหลกทรพย โดยศกษาบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ จากการ

ศกษาพบวารายการกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานมความสมพนธกบราคาหลกทรพยอยางมนยส�าคญ

การศกษาแนวโนมของรายการคงคางและกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานในการอธบายหลกทรพย

พบวากระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานสามารถอธบายราคาหลกทรพยไดดกวารายการคงคาง

(นลนรตน วรรตนโภคา, 2549) ซงสอดคลองกบการศกษาของ พชรสดา ปญญาชนสกลสข (2551) ไดศกษา

ปจจยทมผลกระทบตอรายการคงคางและกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานในการอธบายราคาหลกทรพย

ผลการศกษาพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานมความสามารถในการอธบายราคาหลกทรพยไดด

กวารายการคงคาง และผลของการศกษาปจจยทกระทบตอความสามารถในการอธบายราคาหลกทรพย

พบวากจการทมก�าไรหรอขาดทนจากการด�าเนนงานหลกมาก กจการทมสนทรพยสง กจการทมอตราการ

เตบโตของก�าไรสง มความผนผวนของก�าไรสง ซงกจการเหลานจะมความสามารถสวนเพมของกระแสเงนสด

จากกจกรรมด�าเนนงานมากกวารายการคงคาง

อยางไรกตาม จากการศกษาของ มณฑา สทธพงค (2553) ซงไดศกษาความสามารถในการพยากรณ

กระแสเงนสดจากการด�าเนนงานในอนาคตของก�าไรสทธ กระแสเงนสดจากการด�าเนนงานและรายการ

คงคางทางบญช ซงพบผลการศกษาแตกตางจากผลการศกษาทกลาวขางตน โดยพบวากระแสเงนสด

จากการด�าเนนงานไมสามารถน�ามาใชในการพยากรณการเปลยนแปลงของกระแสเงนสดจากการด�าเนนงาน

ในอนาคตได

ทงน มการศกษาเกยวกบกระแสเงนสดในตางประเทศ โดย Kim and Kross (2005) ไดมการศกษา

ความสามารถของกระแสเงนจากกจกรรมด�าเนนงานในการพยากรณก�าไรสทธในอนาคต ซงไดศกษาความ

สมพนธระหวางก�าไรสทธในปจจบนและกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานในอนาคตเพมขนอยางตอเนอง

จากผลการศกษาพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานแสดงใหเหนถงความแมนย�าในการพยากรณ

ในอนาคตมากขน สอดคลองกบ Finger (1994) ไดศกษาความสามารถในการพยากรณก�าไรในอนาคตของ

ก�าไรสทธและกระแสเงนสดโดยแบงกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน เปน 2 ระยะเวลา คอ ระยะสน

(1 ป) และ ระยะยาว 4 ป ถง 8 ป ซงพบวากระแสเงนสดจากการด�าเนนงานระยะสนมความสามารถในการ

พยากรณไดดกวาก�าไรสทธ แตในระยะยาวพบวาก�าไรสทธและกระแสเงนสดมความสามารถในการพยากรณ

ไมแตกตางกน


40

การศกษาความสมพนธระหวางผลตอบแทนหลกทรพยและตวแปรผลการด�าเนนงาน ของ Ali (1994)

ซงแบงตวแปรออกเปน 3 ตวแปร คอ ก�าไร เงนทนหมนเวยนจากการด�าเนนงาน และ กระแสเงนสด

ผลจากการศกษาพบวา ราคาหนตอบสนองตอก�าไรทไมคาดหวง เงนทนหมนเวยนจากการด�าเนนงาน

ทไมคาดหวง และกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานทไมคาดหวง นอกจากน อษณ วรพนธพทกษ (2549)

ไดศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดและก�าไรทมตอราคาและผลตอบแทนหลกทรพย ของกลมบรษท

ทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยผลการวจยพบวา กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน

กจกรรมลงทน กจกรรมจดหาเงน กระแสเงนสดปลอดภาระ สามารถอธบายผลตอบแทนหลกทรพยไดดกวา

ผลการด�าเนนงานก�าไร รวมทงงานของ วรญญา เจรญจตต (2553) ทไดศกษาเกยวกบความสมพนธระหวาง

สนทรพยด�าเนนงานสทธ รายการคงคางและรายการกระแสเงนสดกบอตราผลตอบแทนในอนาคตจากการ

ลงทนในหน ซงจากการศกษาพบวาความสามารถในการคาดการณก�าไรสทธในอนาคตของกจการรายการ

กระแสเงนสดมความสมพนธเชงบวกกบผลตอบแทนในอนาคต

จากการทบทวนวรรณกรรมพบงานของ ปราณญาดา สถาปนรตนกล และ ประยร โตสงวน (2558)

ทไดมการศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดและความสามารถในการท�าก�าไรทมตอราคาหลกทรพย

โดยใชกลมตวอยางเปนบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ซงเปนการศกษาความสมพนธระหวาง

กระแสเงนสดกบราคาหลกทรพย แตกตางจากการศกษาครงนทมงศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสด

กบผลตอบแทนของหลกทรพย และผลการด�าเนนงานในอนาคต ทงน เพอใหไดหลกฐานเชงประจกษวา

กระแสเงนสดมความสมพนธกบผลตอบแทนของหลกทรพยและผลการด�าเนนงานในอนาคตของบรษทหรอไม

ในรปแบบใด

ระเบยบวธวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษา คอ บรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ มจ�านวนประชากร

รวมทงสน 139 บรษท จาก 8 กลมอตสาหกรรม คอ 1. กลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 2. กลมสนคา

อปโภคบรโภค 3. กลมธรกจการเงน 4. กลมสนคาอตสาหกรรม 5. กลมอสงหารมทรพยและกอสราง

6. กลมทรพยากร 7. กลมบรการ และ 8. กลมเทคโนโลย

ผวจยไดเลอกกลมตวอยางดวยวธเจาะจงเฉพาะ โดยมเงอนไข คอ เปนบรษททมขอมลงบการเงน

รวมทงหมายเหตประกอบงบการเงนส�าหรบรอบระยะเวลาบญช 2554 – 2559 เปนบรษททมรอบระยะเวลา

บญช สนสดวนท 31 ธนวาคม ทงน เพอใหไดขอมลทมการด�าเนนงานในชวงเวลาเดยวกน และไมเปนบรษท

ทเขาขายอาจถกเพกถอนออกจากตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ ในชวงปทศกษา

จากการคดเลอกขอมลตามเงอนไขทก�าหนดขางตนท�าใหไดตวอยางทใชในการศกษาทงสน 49 บรษท

ดงแสดงในตารางท 1

41


ตารางท 1 กลมตวอยางในการศกษา

กลมอตสาหกรรม จ�านวนกลมตวอยาง

1. กลมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 2

2. กลมสนคาอปโภคบรโภค 5

3. กลมธรกจการเงน 3

4. กลมสนคาอตสาหกรรม 15

5. กลมอสงหารมทรพยและกอสราง 6

6. กลมทรพยากร 3

7. กลมบรการ 11

8. กลมเทคโนโลย 4

กลมตวอยางทใชในการศกษาทงสน 49

ทมา:ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย(2560)

1.1 ขอมล ตวแปร และการก�าหนดสมมตฐาน

การศกษาในครงน ผศกษาไดก�าหนดตวแปรตาม ตวแปรอสระและตวแปรควบคม รวมทง

สมมตฐานของการศกษาดงตอไปน

1.1.1 ตวแปรตาม

คอ ตวแปรทไดรบผลกระทบจากตวแปรอสระ ซงตวแปรตามทใชในการศกษาในครงน

ประกอบดวย 2 ตวแปร คอ ผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตและผลการด�าเนนงานในอนาคต โดยม

รายละเอยดของแตละตวแปร ดงน

1) ผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต (RET t +1

)

เปนตวบงชผลประโยชนทนกลงทนไดรบ ซงอาจจะไดรบในหนงงวดของการลงทน

แตละประเภท ผลงทนสามารถใชผลตอบแทนหลกทรพยซงอยในรปของเงนปนผล ก�าไรจากการเปลยนแปลง

ราคาหลกทรพย นเพอเปรยบเทยบกบความเสยงหรอเปรยบเทยบกบการลงทนประเภทตางๆ กอนตดสนใจ

ลงทน โดยค�านวณจากผลตอบแทนของหลกทรพยระหวางงวด กบการเปลยนแปลงของราคาหลกทรพย

เปนการเกบขอมลราคาหลกทรพย ณ วนทประกาศผลการด�าเนนงาน ทงน เพอใหไดขอมลทสะทอนราคา

หลกทรพยอยางถกตองตรงเวลา (อภเดช แววสวรรณ, 2550) โดยไมรวมเงนปนผล เนองจากเงนปนผลเปน

สวนแบงทบรษทแบงจากผลก�าไรใหกบผถอหน ซงบรษทจะพจารณาจายปนผลเปน เงนปนผล หรอหนปนผล

กได รวมถงอาจจะจายมากจายนอยหรอไมจายปนผลกได ขนอยกบหลายปจจย เชน นโยบายการจายปนผล

ของบรษท ผลการด�าเนนงานในแตละปของบรษท หากบรษทมผลการด�าเนนงานขาดทนกไมสามารถจาย

เงนปนผลได (ธนยนนท นมตชยวงศ, 2554)


42

2) ผลการด�าเนนงานในอนาคต (INCOME t+1

)

เปนตวบงชใหเหนถงความสามารถในการด�าเนนงานของกจการวามผลการด�าเนนงาน

เปนก�าไรหรอขาดทน นกลงทนมกลงทนในบรษททมผลการด�าเนนงานก�าไร หรอมแนวโนมผลการด�าเนนงาน

ทมก�าไร ซงผลการด�าเนนงานเปนสวนหนงทนกลงทนใชประกอบการตดสนใจลงทน โดยเกบขอมลผลก�าไร

(ขาดทน) กอนดอกเบยจายและภาษเงนไดของปถดไปของกลมบรษท โดยหารสนทรพยรวมเฉลย (Average

Total Asset) ทงนเพอลดความแตกตางของขนาดกจการ (อภเดช แววสวรรณ, 2550)

1.2.1 ตวแปรอสระ ประกอบดวย 4 ตวแปร คอ

1) กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน (CFO)

กระแสเงนสดทไดมา/ใชไปจากกจกรรมหลกทกอใหเกดรายไดและคาใชจายจากการ

ด�าเนนงานของกจการ โดยค�านวณจากกระแสเงนสดสทธจากกจกรรมด�าเนนงานหารดวยสนทรพยรวมเฉลย

เพอลดความแตกตางของขนาดกจการ (อภเดช แววสวรรณ, 2550)

2) กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน (CFF)

กระแสเงนสดทเกดจากการกอหนสนทงระยะสนและระยะยาวและกระแสเงนสดทไดรบ

จากการลงทนโดยเจาของและสวนของการกยมของกจการ โดยค�านวณจากกระแสเงนสดสทธจากการกจกรรม

จดหาเงนหารดวยสนทรพยรวมเฉลย เพอลดความแตกตางของขนาดกจการ (อภเดช แววสวรรณ, 2550)

3) กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน (CFI)

กระแสเงนสดทเกดจากการซอและจ�าหนายสนทรพยไมหมนเวยนและเงนลงทนอน

ของกจการซงไมรวมอยในรายการเทยบเทาเงนสด กระแสเงนสดดงกลาวแสดงถงรายจายทกจการไดจายไป

เพอใหไดมาซงสนทรพยตางๆ ทจะกอใหเกดรายไดและกระแสเงนสดรบในอนาคต โดยค�านวณจาก

กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมลงทนหารดวยสนทรพยรวมเฉลย เพอลดความแตกตางของขนาดกจการ

(อภเดช แววสวรรณ, 2550)

4) กระแสเงนสดสทธ (NCF)

กระแสเงนสดทไดรบจรงจากกจกรรมด�าเนนงาน กจกรรมลงทน กจกรรมจดหาเงน

โดยค�านวณจากกระแสเงนสดสทธหารดวยสนทรพยรวมเฉลยเพอลดความแตกตางของขนาดกจการ

(อภเดช แววสวรรณ, 2550)

1.2.2 ตวแปรควบคม

การทดสอบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดและผลตอบแทนหลกทรพย มการ

ควบคมตวแปรทอาจมความสมพนธกบกระแสเงนสด ทงนเพอควบคมผลกระทบทเกดจากปจจยอนทสงผลตอ

ผลตอบแทนหลกทรพย นอกจากตวแปรทศกษา โดยตวแปรควบคมในการศกษาครงน คอ อตราสวนมลคา

ทางบญชตอมลคาตลาดของหนสามญ และขนาดของกจการ

1) มลคาทางบญชตอมลคาตลาดของหนสามญ (Book to Market: B/M)

มลคาทางบญชหารดวยมลคาตลาดของหนสามญโดยใชขอมล ณ วนสนงวดบญช

อตราสวนมลคาทางบญชตอมลคาตลาดของหนสามญ เปนตวแปรในแบบจ�าลอง Fama French Three

factor Model ซง Fama and French (1992) ไดศกษาความคาดหวงของผลตอบแทนหลกทรพย

43


โดยมลคาทางบญชตอมลคาตลาดของสวนของหนสามญ แสดงถงการคาดการณความเสยงของการลงทน

ถามลคาตลาดมากกวามลคาตามบญช หรอ B/M ต�า แสดงใหเหนวานกลงทนคาดการณแนวโนมของ

หลกทรพยนนไปในทศทางทด นกลงทนจงคาดการณความเสยงทนอยและอตราผลตอบแทนทต�า

ในทางตรงกนขาม ถามลคาบญชมากกวามลคาตลาด หรอ B/M มาก แสดงใหเหนวานกลงทนคาดการณแนวโนม

ของหลกทรพยนนไปในทศทางทไมด นกลงทนจงคาดการณความเสยงทสงจงคาดหวงผลตอบแทนทสง

เพอใหสอดคลองกบความเสยงของหลกทรพยนนๆ (สรายทธ หนยศ, 2554)

มลคาทางบญชตอมลคาตลาดของสวนของหนสามญเปนตวแปรทแสดงใหเหนวาบรษทมคาความนยม

(Goodwill) ส�าหรบนกลงทนมากนอยเพยงใด (อภเดช แววสวรรณ, 2550) ในอดตมงานวจยทไดศกษาโดย

ใชตวแปรดงกลาวในการพยากรณและวเคราะหผลตอบแทนหลกทรพยไดอยางมนยส�าคญ ซงแสดงใหเหนวา

นกลงทนควรค�านงถงความเสยงจากมลคาตามบญชเพอเพมความแมนย�าในการพยากรณผลตอบแทน

หลกทรพย (ทดพงศ อวโรธนานนท และ วรระพงศ อทธารตน, 2558) โดย มนสนนท ศรหมากสก (2550)

ไดทดสอบแบบจ�าลอง Fama – French Three Factor Model ผลการทดสอบพบวาอตราสวนมลคาทางบญช

ตอมลคาตลาด สามารถอธบายความผนผวนของความเสยงและผลตอบแทนหลกทรพยไดอยางมนยส�าคญ

ดงนน อตราสวนมลคาทางบญชตอมลคาตลาดของหนสามญจงเปนตวแปรควบคมทเหมาะสมในการทดสอบ

ความสมพนธดงกลาว รายละเอยดของตวแปรสรปไดดงตารางตอไปน

ตารางท 2 สรปรายละเอยดของตวแปร

ตวแปร สญลกษณ การวดคา

ตวแปรอสระ

1. กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน CFO กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมด�าเนนงาน

หารดวยสนทรพยรวมเฉลยของปท t

2. กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน CFI กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมลงทนหาร

ดวยสนทรพยรวมเฉลยของปท t

3. กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน CFF กระแสเงนสดสทธจากกจกรรมจดหาเงนหาร

ดวยสนทรพยรวมเฉลยของปท t4. กระแสเงนสดสทธ NCF กระแสเงนสดสทธหารดวยสนทรพย

รวมเฉลยของปท tตวแปรตาม1. ผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต RET

t+1ผลตอบแทนหลกทรพยในชวงปท t+1

2. ผลการด�าเนนงานในอนาคต INCOMEt+1

ผลการด�าเนนงานในชวงปท t+1

ตวแปรควบคมอตราสวนมลคาทางบญชตอมลคาตลาด

ของหนสามญ

BM มลคาทางบญชหารดวยมลคาตลาดของหนสามญ

โดยใชขอมล ณ วนสนงวดบญช


44

โดยก�าหนดสมมตฐานและตวแบบในการศกษา ดงน

สมมตฐานเกยวกบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต

H1: กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลตอบแทนหลกทรพย

H2: กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทนมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลตอบแทนหลกทรพย

H3: กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบผลตอบแทน

หลกทรพย

สมมตฐานเกยวกบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลการด�าเนนงานในอนาคต

H4: กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลการด�าเนนงาน

H5: กระแสเงนสดกจกรรมลงทนมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลการด�าเนนงาน

H6: กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบผลการด�าเนนงาน

สมมตฐานเกยวกบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดสทธกบผลตอบแทนหลกทรพยและผลการ

ด�าเนนงานในอนาคต

H7: กระแสเงนสดสทธมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลตอบแทนหลกทรพย

H8: กระแสเงนสดสทธมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบผลการด�าเนนงาน

ตวแบบทใชในการทดสอบสมมตฐานการศกษาความสมพนธของบกระแสเงนสดกบผลตอบแทน

หลกทรพยและผลการด�าเนนงานในอนาคต โดยแทนคาตามสมการทวไปของการวเคราะหความถดถอยเชงพห

ซงแบงออกเปน 2 ตวแบบ คอ

ตวแบบท 1 ตวแบบทดสอบกระแสเงนสดมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพย

ตวแบบท 1.1 ใชทดสอบสมมตฐาน H1 , H

2 และ H

3

RETt+1

= β0 + β

1 CFO

t + β

2CFI

t + β

3CFF

t + β

4BM

t+ε

t+t

ตวแบบท 1.2 ใชทดสอบสมมตฐาน H7

RETt+1

= β0 + β

1NCF

t + β

2BM

t + ε

t+t

ตวแบบท 2 ตวแบบทดสอบกระแสเงนสดมความสมพนธกบผลการด�าเนนงาน

ตวแบบท 2.1 ใชทดสอบสมมตฐาน H4 , H

5 และ H

6

INCOMEt+1

= β0 + β

1CFO

t + β

2CFI

t + β

3CFF

t + β

4BM

t+ ε

t+t

ตวแบบท 2.2 ใชทดสอบสมมตฐาน H8

INCOMEt+1

= β0 + β

1NCF

t + β

2BM

t + ε

t+t

45


1.2 วธการวเคราะห

การศกษาครงนใชวธการทางสถตท�าการวเคราะหขอมล ประกอบดวย 1. สถตเชงพรรณนา

ซงประกอบดวย คารอยละ (Percentage) คาต�าสด (Minimum) คาสงสด (Maximum) คาเฉลย (Mean)

และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และ 2. การวเคราะหความถดถอยเชงพห (Multiple

Regression Analysis) ในการทดสอบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลแทนหลกทรพยและผลการ

ด�าเนนงาน

ผลการศกษา

จากการวเคราะหพบผลดงน

คาสถตเชงพรรณนา แสดงไดดงตารางตอไปน

ตารางท 3 คาสถตเชงพรรณนาของตวแปร

ตวแปร N Minimum Maximum Mean Std. Deviation

CFO 196 -0.6171 0.8281 0.0617 0.1716

CFI 196 -0.9206 0.2095 -0.0885 0.1758

CFF 196 -0.3221 1.0296 0.0462 0.2496

NCF 196 0.0014 1.5649 0.1433 0.2639

BM 196 0.0502 1.4844 0.5791 0.3295

RET 196 -0.7200 2.5637 0.2148 0.6585

INCOME 196 -0.8686 0.9964 0.0603 0.2349

จากตารางสรปไดวา กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน (CFO) ของบรษททจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพย เอม เอ ไอ โดยเฉลยแลวอยท 0.062 บรษทมกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน

ต�าทสดอยท - 0.617 และบรษทมกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานสงสดอยท 0.828 สวนกระแสเงนสด

จากกจกรรมลงทน (CFI) ของบรษทนน โดยเฉลยแลวอยท -0.089 และกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน

(CFF) ของบรษท โดยเฉลยแลวอยท 0.046 บรษทมกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานต�าทสดอยท -0.322

และบรษทมกระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานสงสดอยท 0.046


46

คาสมประสทธสหสมพนธ Pearson แสดงไดดงตารางตอไปน

ตารางท 4 คาสมประสทธสหสมพนธ Pearson ของตวแปร

CFO CFI CFF NCF RET INCOME BMCFO 1

CFI -0.104 1

CFF -0.548** -0.441** 1

NCF 0.297** -0.065 0.261** 1

RET -0.008 -0.212** 0.079 0.027 1

INCOME 0.653** 0.085 -0.423** 0.306** -0.012 1

BM -0.111 0.151* -0.061 -0.122 -0.113 -0.116 1

*มนยส�าคญทระดบ 0.05

**มนยส�าคญทระดบ 0.01

จากตารางจะเหนวาคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรอสระทกคมคาสงสดอยท -0.548 ซงสรป

ไดวาตวแปรอสระแตละตวมความสมพนธอยในระดบไมสงมากนก โดยกระแสเงนสดสทธกบกระแสเงนสด

จากกจกรรมจดหาเงนมคาสมประสทธสหสมพนธสงสด

นอกจากน การทดสอบการทดสอบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพยใน

อนาคตซงผลการทดสอบความสมพนธแสดงรายละเอยดในตารางท 5 และ 6 ตอไปน

ตารางท 5 ผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพย

Model b Std. Error t p-value R Square(Constant) 0.249 0.107 2.331 0.021 0.06CFO -0.618 0.476 -1.297 0.196CFI 1.051 0.365 2.883 0.004**CFF -0.425 0.359 -1.184 0.038*NCF 0.220 0.239 0.923 0.357BM -0.174 0.143 -1.212 0.227

*มนยส�าคญทระดบ 0.05

**มนยส�าคญทระดบ 0.01

47


จากตารางแสดงผลการทดสอบความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพย

ในอนาคต คาทไดจากการวเคราะหจะพจารณาจากคาสมประสทธถดถอยของตวแปรอสระ (B) รวมถง

คาสมประสทธการตดสนใจ (R Square) โดยก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถต ณ ระดบ 0.05 จากตาราง พบวา

กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน (CFO) และกระแสเงนสดสทธ (NCF) ไมมความสมพนธกบผลตอบแทน

หลกทรพยในอนาคตอยางมนยส�าคญ ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน H1 และ H

7

กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน (CFI) มความสมพนธในเชงบวกกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต

อยางมนยส�าคญพจารณาไดจากคา p-value มคาเทากบ 0.004 ซงนอยกวาระดบนยส�าคญทก�าหนด โดยม

คาสมประสทธถดถอยเทากบ 1.051 นนคอ กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทนมความสมพนธในทศทางเดยวกน

กบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน H2

กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน (CFF) มความสมพนธในเชงลบกบผลตอบแทนหลกทรพย

ในอนาคตอยางมนยส�าคญ ซงพจารณาไดจากคา p-value มคาเทากบ 0.038 ซงนอยกวาระดบนยส�าคญ

ทก�าหนด โดยมคาสมประสทธถดถอยเทากบ -0.425 นนคอ กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน

มความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน H3

ตารางท 6 ผลการวเคราะหความถดถอยเชงพหระหวางกระแสเงนสดกบผลการด�าเนนงาน

Model b Std. Error t p-value R Square(Constant) 0.034 0.028 1.195 0.234 0.475CFO 0.704 0.127 5.541 0.000**CFI 0.122 0.097 1.254 0.211CFF -0.146 0.096 -1.522 0.130NCF 0.171 0.064 2.689 0.008**BM -0.042 0.038 -1.088 0.278

** มนยส�าคญทระดบ 0.01

จากตารางแสดงผลการความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลการด�าเนนงานในอนาคต โดยก�าหนด

ระดบความส�าคญทางสถต ณ ระดบ 0.05 จากตารางพบวา

กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน (CFO) มความสมพนธในเชงบวกกบผลการด�าเนนงานในอนาคต

อยางมนยส�าคญพจารณาไดจากคา p-value มคาเทากบ 0.000 ซงนอยกวาระดบนยส�าคญทก�าหนด โดยม

คาสมประสทธถดถอยเทากบ 0.704 นนคอ กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานมความสมพนธในทศทาง

เดยวกนกบผลการด�าเนนงานในอนาคต ดงนน จงยอมรบสมมตฐาน H4

กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน (CFI) และกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน (CFF) ไมมความ

สมพนธกบผลการด�าเนนงานในอนาคตอยางมนยส�าคญ ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน H5 และ H

6


48

กระแสเงนสดสทธ (NCF) มความสมพนธเชงบวกกบผลการด�าเนนงานในอนาคตอยางมนยส�าคญ

ซงพจารณาไดจากคา p-value มคาเทากบ 0.008 ซงนอยกวาระดบนยส�าคญทก�าหนด โดยมคาสมประสทธ

ถดถอยเทากบ 0.171 นนคอ กระแสเงนสดสทธมความสมพนธไปในทศทางเดยวกนกบผลการด�าเนนงาน

ในอนาคต ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน H8

สรปและอภปรายผล

การศกษานมวตถประสงคเพอวเคราะหความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพย

และผลการด�าเนนงานในอนาคตของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยเอมเอไอในชวงปพ.ศ.2554

– 2559 ผลการศกษาพบวา กระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงาน (CFO) มความสมพนธในเชงบวกกบ

ผลการด�าเนนงานในอนาคตอยางมนยส�าคญในขณะทไมมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต

นอกจากนยงพบวา กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน (CFI) มความสมพนธในเชงบวกกบผลตอบแทนหลก

ทรพยในอนาคตอยางมนยส�าคญ แตไมมความสมพนธกบผลการด�าเนนงานในอนาคต และกระแสเงนสด

จากกจกรรมจดหาเงน(CFF)มความสมพนธในเชงลบกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตอยางมนยส�าคญ

แตไมมความสมพนธกบผลการด�าเนนงานในอนาคตสวนกระแสเงนสดสทธ(NCF)นนพบวามความสมพนธ

เชงบวกกบผลการด�าเนนงานในอนาคตอยางมนยส�าคญ

สามารถอภปรายไดดงนผลการศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลตอบแทนหลกทรพย

ในอนาคต พบวากระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน มความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคต

ในทศทางเดยวกนซงสอดคลองกบการวจยของอษณวรพนธพทกษ (2549)ทพบวากระแสเงนสดจากการ

ลงทนมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยอยางมนยส�าคญ ดงนนกระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน

สามารถอธบายการเปลยนแปลงของผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตหากกระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน

เพมขนผลตอบแทนหลกทรพยในอนาคตจะเพมขนเชนเดยวกน

ทงน ผลการศกษาความสมพนธระหวางกระแสเงนสดกบผลการด�าเนนงานในอนาคตพบวากระแส

เงนสดเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานและกระแสเงนสดสทธมความสมพนธกบผลการด�าเนนงานในอนาคต

ในทศทางเดยวกนซงสอดคลองกบผลงานวจยของจตรพรกาญจนบตร(2550)ทพบวากระแสเงนสดจาก

กจกรรมด�าเนนงานมความสมพนธกบผลก�าไร(ขาดทน)ในทศทางเดยวกนทงนงานวจยของFinger(1994)

กพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมด�าเนนงานสามารถพยากรณก�าไรสทธไดด

สวนกระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบผลตอบแทนหลก

ทรพยในอนาคตซงสอดคลองกบงานวจยของBradshawRichardsonandSloan(2006)และCohen

and Lys (2006) ทพบวากระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงนมความสมพนธกบผลตอบแทนหลกทรพยใน

อนาคตในทศทางตรงกนขาม

49



Ali, A. (1994). The Incremental Information Content of Earnings, Working Capital from

Operations, and Cash Flows. Journal of Accounting Research, 32, 61 – 73.

Awirothananon, T. and Auttarat, W. (2015). A Comparison between CAPM and the Three

Factor Models in Analysing Stock Returns. Journal of Management Sciences, 32(1),

1-17. (In Thai)

Bradshaw, M., Richardson, S.A., Sloan, R.G. (2006). The Relation between Corporate Financing

Activities, Analysts’ Forecasts and Stock Returns. Journal of Accounting and

Economics, 42, 53-85.

Chareonchit, W. (2010). The Relationship between Net Operating Assets, Accruals and

Cash Flows and Future Stock Returns. Independent Study of Master of Accountancy,

Thammasat University. (In Thai)

Cohen, D. A. and Lys, T. Z. (2006). Weighting the Evidence on the Relation between External

Corporate Financing Activities, Accruals and Stock Return. Journal of Accounting and

Economics, 42, 87 – 105.

Fama, E. F. and French, K. R. (1992). The Cross-Section of Expected Stock Returns. Journal

of Finance, 47(2), 427 – 465.

Finger, C. (1994). The Ability of Earning to Predict Future Earnings and Cash Flows. Journal

of Accounting Research, 32(2), 210– 233.

Hinyot, S. (2011). A Study on Using the Four-Factor Pricing Model to Measure Performance

of Portfolio Constructed by Characteristics of Stocks in The Stock Exchange

of Thailand. Independent Study of Master of Business Administration, Chiang Mai

University. (In Thai)

Kanchanabut, C. (2007). The Relationships between Operating Cash Flow, Investing

Cash Flow and Financing Cash Flow and the Net Income (Loss) of Wireless

Communication Companies. Faculty of Accounting, Sripatum University. (In Thai)

Kim, M., and Kross, W. (2005). The Ability of Earnings Predict Future Operating Cash Flows

has been Increasing-not Decreasing. Working Paper, University of Missouri Columbia.

Lohithan, J. (2012). The Relationships between Financing Cash Flow and Performance

Profitability and Stock Market Price of Listed Companies in the Stock Exchange

of Thailand. Faculty of Accounting, Sripatum University. (In Thai)

Nimitchaiwong, T. (2011). The Analysis of Rate of Return and Risk of Security Investment

in Banking Sector. Independent Study of Master of Business Administration, Major in

Finance, University of the Thai Chamber Of Commerce. (In Thai)


50

Nimnoun, J. (2010). The Relationship between Cash flow from Corporate Financing

Activities and Future Performance of Listed Companies in the Stock Exchange

of Thailand (SET 100 INDEX). Independent Study of Master of Accountancy, Major

in Accounting, Department of Accounting. Kasetsart University. (In Thai)

Panyachuinsakulsook, P. (2008). Factors Affecting Accrual Items and Cash Flows from

Operating Activities in Explaining Stock Price: A Case of Listed Companies in

the Stock Exchange of Thailand. Thesis of Master of Accountancy, Chulalongkorn

University. (In Thai)

Satapanaratkul, P. and Torsanguan, P. (2015). The Relationship between Cash Flow and

Profitability on the Stock Market Price of the Listed Companies on Thailand Market for

Alternative Investment Group. The National Conference & Research Presentation

2015 “Create and Development to Approach ASEAN Community II”, 479 – 486.

(In Thai)

Srimaksuk, M. (2007). Testing Fama–French Three Factor Model for the Listed Companies

in the Stock Exchange of Thailand. Master of Business Administration, University of

the Thai Chamber Of Commerce. (In Thai)

Sutthipong, M. (2010). Net Income, Operating Cash Flow and Accruals in Predicting the

Future Operating Cash Flow. Master of Business Administration, Kasetsart University.

(In Thai)

The Stock Exchange of Thailand. (2016). Fundamental Analysis. Retrieved 25th September

2016, from https://www.set.or.th/education/th/being/stock_content04.pdf. (In Thai)

The Stock Exchange of Thailand. (2017). Market for Alternative Investment. Retrieved 5th

February 2017, from https://www.set.or.th/mai/th/company/industry_group_p1.html.

(In Thai)

Vawsuwan, A. (2007). The Relationships between Financing Cash Flow and Securities

Returns and Future Performance of the Listed Companies in the Stock Exchange

of Thailand. Thesis of Master of Accountancy, Chulalongkorn University. (In Thai)

Vorapanpitak, U. (2006). The Relationship between Cash Flow and Earnings on Prices and

Stock Returns of Companies Listed in the Stock Exchange of Thailand. Thesis of

Master of Accountancy, Chulalongkorn University. (In Thai)

Wararatpoka, N. (2006). Trend of Accrual Items and Cash Flows from Operating Activities

in Explaning Stock Price: An Empirical Study of Listed Companies in the Stock

Exchange of Thailand. Thesis of Master of Accountancy, Chulalongkorn University.

(In Thai)

51


คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของ

เจาหนาทตรวจสอบ ส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค

Audit Officers’ Perspective on Quality of the Local Government

Financial Reports in Regional Office of the Auditor

General of Thailand

กฤชาภรณ อนพนธ1 ขวญฤด ตนตระบณฑตย

2*

Kritchaporn Anupan Khwanruedee Tuntranundit

บทคดยอ

การศกษานมวตถประสงคเพอส�ารวจคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

โดยวดจากลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนส�าหรบหนวยงานในภาครฐ

และงานวจยในอดตทเกยวของ ประกอบไปดวย 7 ดานไดแก ความเกยวของกบการตดสนใจ ความครบถวน

การปราศจากขอผดพลาด ความสามารถเปรยบเทยบกนได ความสามารถพสจนยนยนยอด ความทนเวลา

และความสามารถเขาใจได โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมลจากเจาหนาท

ตรวจสอบกลมการเงนและบญช ส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค จ�านวน 60 คน

ผลการศกษาพบวารายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนโดยรวมและรายดานมคณภาพ

ระดบปานกลางในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ โดยเรยงตามล�าดบ ไดแก ความสามารถเขาใจได

ความสามารถพสจนยนยนได ความเกยวของกบการตดสนใจ ความครบถวน การปราศจากขอผดพลาด

ความสามารถเปรยบเทยบกนได และความทนเวลา

ผลการศกษาครงนชใหเหนวาองคกรปกครองสวนทองถนควรพฒนาคณภาพรายงานการเงนใหม

คณภาพในระดบทสงขน เพอใหรายงานการเงนเปนประโยชนตอผใชรายงานการเงนทกประเภท เชน ผบรหาร

ทองถน หนวยงานก�ากบดแล กระทรวงการคลง รวมถงผใชรายงานการเงนอน เปนตน เพอน�าไปสการพฒนาและ

สงเสรมใหเกดคณภาพในการจดท�ารายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน และรายงานการเงนแสดง

ใหเหนถงฐานะการเงนการคลง และผลการด�าเนนงานอยางนาเชอถอ นอกจากนบทความนยงไดเสนอแนะ

ประเดนทเปนประโยชนส�าหรบการศกษาวจยในอนาคต

ค�าส�าคญ: คณภาพรายงานการเงนองคกรปกครองสวนทองถน ส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค

1หลกสตรบญชมหาบณฑต คณะบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน2ผชวยศาสตราจารย คณะบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน*Corresponding Author email: [email protected]


52

Abstract

The objective of this research is to survey the quality of the local government financial

reports. The financial reports are measured by adopting the qualitative of financial reporting

of new conceptual framework for financial reporting, qualitative of financial statement of

government agencies and relevance literature. The quality of financial statement has 7

dimensions including relevance, completeness, free from error, comparability, verifiability,

timeliness, and understandability. The research participant is collected from 60 audit officer’s

of regional office of the auditor general of Thailand by questionnaire.

The results of survey the quality of the local government financial reports showed

that the quality of the government financial report in each item, the most level of quality

were understandability, verifiability, relevance, completeness, free from error, comparability,

and timeliness.

The results reveal that local government should develop quality of the local

government financial report to building high level quality of financial report and effective

decision making of financial statement user. Overall, the results of this research contribute to

local government administration, department of local administration, and financial report user

on develop and support generating quality of financial report. For this research, suggestions

and directions for future research are also presented.

Keywords: Quality of financial Statement The Local Government The Regional Office of

the Auditor General of Thailand

บทน�า

องคกรปกครองสวนทองถน เปนองคกรภายใตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 โดยม

อสระในการบรหารงาน การก�าหนดนโยบายการปกครอง การบรหาร การบรหารงานบคคล การเงนและการ

คลง ตามมาตรา 284 โดยอยในการก�ากบดแลของกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนกระทรวงมหาดไทย

และเมอสนปงบประมาณองคกรปกครองสวนทองถนตองจดท�ารายงานการเงนตามแบบทกรมสงเสรมการ

ปกครองสวนทองถนก�าหนด เพอน�าเสนอตอผบรหารและเปดเผยตอประชาชนทราบ และจดสงใหส�านกงาน

การตรวจเงนแผนดนในฐานะผตรวจสอบ รายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนจะแสดงใหเหนถง

ฐานะการเงนการคลง ผลการด�าเนนงานการบรหารงานภายใตเงนงบประมาณทไดรบจดสรรจากรฐบาลและ

รายไดทองคกรปกครองสวนทองถนจดเกบเอง ปจจบนองคกรปกครองสวนทองถนตองจดท�าบญชโดยระบบ

คอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถน (Electronic Local Administrative Accounting System :

e-LAAS) ตามระเบยบกระทรวงมหาดไทยก�าหนด ระบบบญชขององคกรปกครองสวนทองถนประกอบดวย

การจดท�าบญชและทะเบยนตางๆ รวมทงจดท�ารายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

53


งานวจยในอดตเกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในอดตไมพบวา

เคยมการวจยมากอน โดยสวนใหญเปนงานวจยเกยวกบปจจยทสงผลกระทบตอคณภาพงบการเงนของ

วสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) และปจจยทสงผลกระทบตองบการเงนของบรษททจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ซงปจจยทสงผลกระทบตอคณภาพงบการเงน ประกอบดวย ความเขาใจได

ความเชอถอได ความเกยวของกบการตดสนใจ การเปรยบเทยบกนได ความทนเวลา และดานอนๆ คอ

ความรบผดชอบของกรรมการบรษท ความเปนมออาชพของพนกงานบญช และการจดท�างบการเงน (กลยธรา

สทธญาณวมล, 2552; จ�านงคจนทโชโต และนตยา วงศภนนทวฒนา, 2558 ; ณฐวฒ ตนตเศรษฐ, 2558;

วรรษมน ทองรกษ, 2554 ; พรพศ จนทรจตรภทร, 2548) ปจจยเหลานลวนแตสงผลกระทบตอคณภาพงบ

การเงน และสภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภไดก�าหนดลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนตามแมบท

การบญช (ปรบปรง 2552) แนวคดคณภาพของขอมลทางการเงนตามกรอบแนวคดของสภาวชาชพบญช

ในพระบรมราชปถมภ (สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ, 2558) นอกจากนหนวยงานภาครฐไดก�าหนด

ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน (ส�านกมาตรฐานดานการบญชภาครฐ, 2546) ประกอบดวย 4 ดาน ไดแก

ความเขาใจได ความเกยวของกบการตดสนใจ ความเชอถอได และการเปรยบเทยบกนได

ในสวนของการศกษาวจยเกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนเนองจาก

องคกรปกครองสวนทองถนเปนองคกรทไดรบจดสรรงบประมาณจากรฐบาลเพออดหนนการด�าเนนงาน

มหนาทในการจดท�ารายงานการเงนเพอแสดงผลการด�าเนนงานและฐานะการเงนตามแบบทกรมสงเสรมการ

ปกครองทองถนก�าหนด ในป 2559 และก�าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถนทกแหงจดท�าบญชโดยระบบ

คอมพวเตอรขององคกรปกครองสวนทองถน (Electronic Local Administrative Accounting System :

e-LAAS) จากการเปลยนแปลงวธการบนทกบญชดงกลาว ผวจยจงศกษาและเรยกการวจยครงนวาการศกษา

คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในอดตไมพบวามการศกษาขอมลกบประชากรทเปน

ส�านกงานการตรวจเงนแผนดน ดงนนการวจยจงก�าหนดแงมมการวดคณภาพรายงานการเงนจากคณลกษณะ

ของรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนทกอใหเกดประโยชนแกผใชรายงานการเงน ประกอบดวย

7 ดาน ไดแก ความเกยวของกบการตดสนใจ ความครบถวน การปราศจากขอผดพลาด ความสามารถเปรยบ

เทยบกนได ความสามารถพสจนยนยนได ความทนเวลา และความสามารถเขาใจได รวมทงก�าหนดประชากร

เปนเจาหนาทตรวจสอบ กลมการเงนและบญชของส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค

วตถประสงคในการวจย

เพอศกษาคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ

ส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค ในเขตพนทความรบผดชอบของส�านกตรวจสอบพเศษภาค

5 กลมการเงนและบญช

แนวคดและงานวจยทเกยวของ

การศกษาคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ

ผวจยไดศกษาแนวคดและงานวจยทเกยวของดงน


54

ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนของสภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ

ตามทแมบทการบญช (ปรบปรง 2552) (สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ, 2553) และตาม

กรอบแนวคดส�าหรบการรายงานทางการเงน (ปรบปรง 2557) (สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ,

2558) ใหค�านยามของลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน หมายถง คณสมบตหรอลกษณะของขอมลในงบ

การเงนทท�าใหเกดประโยชนสงสดตอผใชงบการเงน ประกอบดวย

1. ความเกยวของกบการตดสนใจ (Relevance) คอ ขอมลทสามารถมาใชพยากรณหรอประเมน

สถานการณในอดต ปจจบน และอนาคตได

2. ความเปนตวแทนอนเทยงธรรม (Faithful Representation) คอ ขอมลทแสดงเนอหาไดอยาง

ครบถวน โดยปราศจากอคตและความล�าเอยง

3. การปราศจากขอผดพลาด (Free from Error) คอ ขอมลทไมมขอผดพลาดหรอละเวนการ

ใหขอมล

4. ความสามารถเปรยบเทยบกนได (Comparability) คอ ขอมลทสามารถน�ามาเปรยบเทยบกบ

ขอมลทางการเงนของกจการทคลายคลงกนหรอกจการเดยวกนส�าหรบรองระยะเวลาทตางกนได

5. ความสามารถพสจนยนยนได (Verifiability) คอ แมผทมความรอบรตางกนหรอมอสระจากกน

สามารถพสจนยนยนขอมลทไดอยางตรงกน

6. ความทนเวลา (Timeliness) คอ ขอมลทางการเงนพรอมตอการน�าไปใชอยเสมอ

7. ความสามารถเขาใจได (Understandability) คอ ขอมลทางการเงนสามารถเขาใจไดทนทแมวา

ขอมลจะมความซบซอน

ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนส�าหรบหนวยงานภาครฐ

ลกษณะเชงคณภาพงบการเงนส�าหรบหนวยงานภาครฐ ตามแนวทางส�านกมาตรฐานดานการบญช

ภาครฐ (2546) หมายถง คณสมบตทท�าใหขอมลในงบการเงนมประโยชนตอผใชงบการเงน ประกอบดวย

ความเขาใจได ความเกยวของกบการตดสนใจ ความเชอถอได และการเปรยบเทยบกนได มรายละเอยดดงน

1. ความเขาใจไดคอ ขอมลในงบการเงนตองสามารถเขาใจไดทนททผใชงบการเงนใชขอมล

2. ความเกยวของกบการตดสนใจ คอ ขอมลทมประโยชนตองเกยวของกบการตดสนใจของผใช

งบการเงน ชวยใหผใชงบการเงนสามารถประเมนเหตการณในอดต ปจจบน และอนาคต รวมทงยนยน

ขอผดพลาดของการประเมนผลทผานมาของผใชงบการเงนได

3. ความเชอถอไดคอ ขอมลทไมมขอผดพลาดทมนยส�าคญ เปนขอมลทเปนตวแทนอนเทยงธรรม

ซงเปนขอมลทไมมความล�าเอยงและก�าหนดคาไดอยางนาเชอถอ การแสดงรายการหรอเหตการณทางบญช

ตองแสดงเนอหาและความเปนจรงเชงเศรษฐกจ

4. การเปรยบเทยบกนได คอ ผใชสามารถเปรยบเทยบงบการเงนของหนวยงานในรอบระยะเวลา

ตางกนได เพอคาดคะเนแนวโนมของฐานะการเงนและผลการด�าเนนงานของหนวยงานนน และตองสามารถ

เปรยบเทยบงบการเงนระหวางหนวยงานเพอประเมนฐานะการเงน ผลการด�าเนนงาน และการเปลยนแปลงฐานะ

การเงน

55


งานวจยทเกยวของ

จากการทบทวนงานวจยเกยวกบปจจยทเกยวของกบคณภาพงบการเงน พบวาสวนใหญประชากร

เปนองคกรภาคธรกจ เอกชน ตลาดหลกทรพย มดงน

กลยธรา สทธญาณวมล (2552) ไดศกษาปจจยทมผลตอคณภาพงบการเงนของวสาหกจขนาดกลาง

และขนาดยอม ในมมมองของผสอบบญชรบอนญาตในเขตภาคเหนอผลจากการศกษาพบวาปจจยทมผล

ตอคณภาพงบการเงน ไดแก คณภาพดานความเขาใจได หากผประกอบการมระดบความรทแตกตางกน

จะท�าใหเขาใจในงบการเงนตางกน รองลงมาเปนคณภาพดานความเชอถอได เมอผประกอบการมพฤตกรรม

ปดบงขอมลทส�าคญยอมท�าใหขอมลในงบการเงนขาดความนาเชอถอ และหากกจการมการควบคมภายใน

ทดกสามารถปองกนการทจรต ขอผดพลาดในการปฏบตงานได สงผลใหการจดท�างบการเงนมความนาเชอ

ถอหากมการน�าระบบสารสนเทศมาชวยในการปฏบตงานบญชจะท�าใหการท�างานสะดวก รวดเรว ขอมล

ทนเวลาตอการใช

จ�านง จนทโชโต และนตยา วงศภนนทวฒนา (2558) ไดศกษาปจจยทมผลตอคณภาพของรายงาน

การเงนบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยผลจากการวจยพบวา (1) ปจจยจรยธรรมบคคล

ตามหลกอดมคตนยม (2) ปจจยวฒนธรรมองคกร (3) ปจจยความรบผดชอบของคณะกรรมการบรษท และ

(4) ปจจยคณภาพการสอบบญช สงผลทางบวกตอคณภาพรายงานการเงน

ณฐวฒ ตนตเศรษฐ (2558) ไดศกษาปจจยทสงผลกระทบตอคณภาพของงบการเงนและประสทธผล

ในการตดสนใจของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยผลจากการศกษาพบวาคณภาพงบ

การเงนรายดาน ไดแก ความเกยวของกบการตดสนใจ ความทนตอเวลา และการเปรยบเทยบกนไดมความ

สมพนธเชงบวกตอประสทธผลในการตดสนใจ และพบวาการพฒนาศกยภาพความเปนมออาชพของพนกงาน

บญช และการพฒนาระบบสารสนเทศทางบญชสงผลดตอการจดท�างบการเงนใหมคณภาพ

วรรษมน ทองรกษ (2554) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบความนาเชอถอของงบการเงนของธรกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ในมมมองนกวเคราะหสนเชอผลการวจยพบวาปจจยดานจรรยาบรรณและ

บทบาทขององคกรทางวชาชพบญช และปจจยดานการจดท�างบการเงน มความสมพนธกบความนาเชอถอของ

งบการเงนของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ในมมมองนกวเคราะหสนเชอ และมระดบความเหน

ตอความนาเชอถอของงบการเงนของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) อยในระดบนอยหากใหความ

รวมมอและปฏบตตามขอก�าหนดขององคกรทางวชาชพหรอหนวยงานในก�ากบดแล และใชบรการส�านกงาน

บญชภายนอกจดท�างบการเงน อาจสงผลใหงบการเงนมระดบความนาเชอถอเพมขน

พรพศ จนทรจตรภทร (2548) ไดศกษาการก�ากบดแลกจการและคณภาพรายงานทางการเงน

ของธรกจ SMEs ในเขตภาคเหนอ เกบขอมลจากผท�าบญชของผท�าบญชธรกจ SMEs ในเขตภาคเหนอผลวจย

พบวาผท�าบญชมความคดเหนเกยวกบคณภาพรายงานทางการเงนของธรกจ SMEs โดยรวมอยในระดบเหน

ดวยมาก ไดแก ดานความเขาใจได ดานความเกยวของกบการตดสนใจ ดานความเชอถอได และดานความ

สามารถเปรยบเทยบกนได


56

จากงานวจยในอดตและแนวคดเกยวกบลกษณะเชงคณภาพของขอมลทางการเงนทมประโยชน

ดงกลาวขางตน สะทอนใหเหนถงการศกษาความสมพนธในดานตางๆตอคณภาพรายงานการเงน แมวากลม

ตวอยางทใชในการศกษาแตกตางกน แตผลการศกษาชใหเหนวาปจจยลกษณะเชงคณภาพรายงานทางการเงน

สอดคลองกบลกษณะเชงคณภาพของขอมลทางการเงนทมประโยชนของสภาวชาชพบญช ในพระบรม

ราชปถมภ ดงนนผวจยจงส�ารวจลกษณะของรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนตามกรอบทได

จากการทบทวนแนวคดและงานวจยในอดต เพอใชเปนแนวทางในการพฒนาเครองมอการวดคณภาพรายงาน

การเงนขององคกรปกครองสวนทองถนตอไป

วธด�าเนนงานวจย

งานวจยนเปนการวจยเชงส�ารวจ (Survey Research) โดยศกษาคณภาพรายงานการเงนขององคกร

ปกครองสวนทองถนในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ ส�านกงานการตรวจเงนแผนดนสวนภมภาค

ในเขตพนทความรบผดชอบของส�านกตรวจสอบพเศษภาค 5 จ�านวน 6 จงหวด ซงประชากรทงหมดคอ

เจาหนาทตรวจสอบ กลมการเงนและบญช จ�านวน 60 ราย (ขอมล ณ 1 กมภาพนธ 2560) ซงเปนผเชยวชาญ

ดานการตรวจสอบคณภาพรายงานการเงน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน เปนแบบสอบถาม

(Questionnaire) แบงออกเปน 4 สวน โดยด�าเนนการแจกแบบสอบถามใหกบประชากรระหวางวนท 12 – 20

เมษายน 2560 ซงผวจยแจกแบบสอบถามและรบแบบสอบถามกลบคนมาดวยตนเองโดยแบบสอบถาม

แบงออกเปน 4 สวน ดงน

1. ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จ�านวน 5 ขอค�าถาม

2. คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ

จ�าแนกเปน 7 ดาน ไดแก ความเกยวของกบการตดสนใจ ความครบถวน การปราศจากขอผดพลาด ความสามารถ

เปรยบเทยบกนได ความสามารถพสจนยนยนยอด ความทนเวลา ความสามารถเขาใจได จ�านวน 31 ขอ

ค�าถาม โดยขอค�าถามพฒนาจากแนวคด 4 แหลงการเงน เพอเปนแนวทางในการก�าหนดขอบเขตเนอหา

ของแบบสอบถาม ไดแก แมบทการบญช (ปรบปรง 2552) กรอบแนวคดส�าหรบการรายงานทางการเงน

(ปรบปรง 2557) ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนส�าหรบหนวยงานภาครฐ คมอการจดท�าบญชและรายงาน

การเงนขององคกรปกครองสวนทองถน และ งานวจยทเกยวของกบคณภาพรายงาน

3. ขอคดเหนอนๆ เปนแบบสอบถามปลายเปด เพอใหผตอบแบบสอบถามแสดงความคดเหน

เกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในปจจบน

4. ขอคดเหนเกยวกบแนวทางการพฒนาคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

การวเคราะหขอมล

1. สถตเชงพรรณนา ไดแก คารอยละ (Percentage) ใชกบการวเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 1

เปนขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณในการท�างาน และ

ต�าแหนงงานในปจจบน

57


2. สถตเชงพรรณนา ไดแก คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

ใชกบการวเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 2 ความคดเหนเกยวกบคณภาพรายงานการเงน เพอน�าเสนอ

ในการวเคราะหผลรวม การวเคราะหรายดาน การวเคราะหแตละขอแบบสอบถาม

การแปลความหมายคาเฉลยความคดเหนเกยวกบคณภาพรายงานการเงน ประยกตจากการแปลความ

หมายคาเฉลยของมาตราประมาณคา 5 ระดบของ บญชม ศรสะอาด (2553) ดงน

คะแนนเฉลยตงแต 4.21-5.00 หมายถงมคณภาพมากทสด

คะแนนเฉลยตงแต 3.41-4.20 หมายถงมคณภาพมาก

คะแนนเฉลยตงแต 2.61-3.40 หมายถงมคณภาพปานกลาง

คะแนนเฉลยตงแต 1.81-2.60 หมายถงมคณภาพนอย

คะแนนเฉลยตงแต 1.00-1.80 หมายถงมคณภาพนอยทสด

ผลการวจย1. ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามผตอบแบบสอบถาม จ�านวน 60 คน สวนใหญเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย เปนเพศหญง จ�านวน

52 คน คดเปนรอยละ 86.67 และเพศชาย จ�านวน 8 คน คดเปนรอยละ 13.33อาย สวนใหญอยในชวงอาย 31 – 40 ป จ�านวน 28 คน คดเปนรอยละ 46.67 รองลงมาอยในชวง

อายมากกวา 50 ป จ�านวน 14 คน คดเปนรอยละ 23.33 อยในชวงอาย 41 – 50 ป คดเปนรอยละ 20.00 และอยในชวงอายต�ากวา 31 ป คดเปนรอยละ 10.00 ตามล�าดบ

ระดบการศกษา สวนใหญอยในระดบปรญญาตร จ�านวน 41 คน คดเปนรอยละ 68.33 และอยในระดบปรญญาโท จ�านวน 19 คน คดเปนรอยละ 31.67 ตามล�าดบ ประสบการณในการท�างาน สวนใหญอยในชวงระยะเวลาต�ากวา 5 ป จ�านวน 19 คน คดเปนรอยละ 31.67 และชวงระยะเวลา มากกวา 15 ป จ�านวน 19 คน คดเปนรอยละ 31.67 รองลงมาอยในชวงระยะเวลา 5 – 10 ป จ�านวน 16 คน คดเปนรอยละ 26.67 และชวงระยะเวลาในการท�างาน 11 – 15 ป จ�านวน 6 คน คดเปนรอยละ 10 ตามล�าดบ

ต�าแหนงงาน สวนใหญต�าแหนงนกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบช�านาญการ จ�านวน 28 คน คดเปนรอยละ 46.67 รองลงมาต�าแหนงนกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบปฏบตการ จ�านวน 19 คน คดเปนรอยละ 31.67 ต�าแหนงผอ�านายการส�านกตรวจเงนแผนดนจงหวด จ�านวน 5 คน คดเปนรอยละ 8.33 ต�าแหนงพนกงานสมทบตรวจเงนแผนดน ชน 3 (ลกจางสมทบ) จ�านวน 5 คน คดเปนรอยละ 8.33 และต�าแหนงนกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบช�านาญการพเศษ จ�านวน 3 คน คดเปนรอยละ 5.00 ตามล�าดบ ต�าแหนงงานแตละระดบมประสบการณในการตรวจสอบแตกตางกน แตใชขอมลในรายงานการเงนเพอประกอบการตรวจสอบ ไมแตกตางกน โดยลกจางสบทบ ต�าแหนงพนกงานสมทบตรวจเงนแผนดน ชน 3 มประสบการณในการตรวจสอบชวงระยะเวลา 0 – 5 ปต�าแหนงนกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบปฏบตการ มประสบการณในการตรวจสอบชวงระยะเวลา 0 – 6 ป ต�าแหนงนกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบช�านาญการ มประสบการณในการตรวจสอบรายงานการเงนอยระหวาง 3 – 37 ป ต�าแหนงนกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบช�านาญการพเศษ มประสบการณในการตรวจสอบชวงระยะเวลา 15 – 37 ป และต�าแหนงผอ�านวยการส�านกตรวจ

เงนแผนดนจงหวด มประสบการณในการตรวจสอบชวงระยะเวลาตงแต 20 ปขนไป ดงตารางท 1


58

ตารางท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลทวไปจ�านวน

รอยละ(n=60)

1. เพศ ชาย 8 13.33 หญง 52 86.67รวม 60 100.002. อาย ต�ากวา 31 ป 6 10.00 31 – 40 ป 28 46.67 41 – 50 ป 12 20.00 มากกวา 50 ป 14 23.33รวม 60 100.003. การศกษา ต�ากวาปรญญาตร 0 00.00 ปรญญาตร 41 68.33 ปรญญาโท 19 31.67 อนๆ 0 0.00รวม 60 100.004. ประสบการณในการท�างาน นอยกวา 5 ป 19 31.67 5 – 10 ป 16 26.67 11 – 15 ป 6 10.00 มากกวา 15 ป 19 31.67รวม 60 100.005. ต�าแหนงงานในปจจบน พนกงานสบทบตรวจเงนแผนดนชน 3 (ลกจางสมทบ) 5 8.33 นกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบปฏบตการ 19 31.67 นกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบช�านาญการ 28 46.67 นกวชาการตรวจเงนแผนดน ระดบช�านาญการพเศษ 3 5.00 ผอ�านวยการส�านกตรวจเงนแผนดนจงหวด 5 8.33รวม 60 100.00

59


2. ความคดเหนเกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของ

เจาหนาทตรวจสอบ

ตารางท 2 ความคดเหนเกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนโดยรวม และเปน

รายดานของเจาหนาทตรวจสอบ

คณภาพรายงานการเงนของ

องคกรปกครองสวนทองถนΧ S.D. แปลผล

1. ความเกยวของกบการตดสนใจ 3.14 0.56 มคณภาพปานกลาง2. ความครบถวน 3.06 0.62 มคณภาพปานกลาง3. การปราศจากขอผดพลาด 2.95 0.60 มคณภาพปานกลาง4. ความสามารถเปรยบเทยบกนได 2.88 0.70 มคณภาพปานกลาง5. ความสามารถพสจนยนยนได 3.21 0.63 มคณภาพปานกลาง6. ความทนเวลา 2.82 0.71 มคณภาพปานกลาง7. ความสามารถเขาใจได 3.26 0.64 มคณภาพปานกลาง

คาเฉลยรวม 3.05 0.64 มคณภาพปานกลาง

จากตารางท 2 แสดงผลใหเหนวาความคดเหนเกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครอง

สวนทองถนโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( Χ = 3.05) และหากพจารณาเปนรายดานเรยงคาเฉลย จากมากไปหานอย ดงน ความสามารถเขาใจได ( Χ = 3.26) ความสามารถพสจนยนยนได ( Χ = 3.21) ความเกยวของกบการตดสนใจ ( Χ = 3.14) ความครบถวน ( Χ =3.06) การปราศจากขอผดพลาด ( Χ = 2.95) ความสามารถเปรยบเทยบกนได ( Χ = 2.88) ความทนเวลา ( Χ = 2.82)

ในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบมความคดเหนวารายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนมคณภาพดานความสามารถเขาใจไดมากทสด เนองกระทรวงมหาดไทยไดก�าหนด หลกเกณฑและวธปฏบต การบนทกบญช การจดท�าทะเบยน และรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนไวแลว และรายการบญชขององคกรปกครองสวนทองถนไมมความซบซอน สามารถเขาใจไดโดยงาย ท�าใหผใชรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนเขาใจไดงายเชนเดยวกน

ดานความทนเวลามระดบคณภาพนอยทสดแมวากรมสงเสรมการปกครองทองถนไดประกาศ ใหองคกรปกครองสวนทองถนทกแหงเปลยนแปลงระบบการบนทกบญชจากระบบมอมาเปนระบบคอมพวเตอร (e-LAAS) ในป พ.ศ. 2559 เพอใหระบบการรายงานการเงนมประสทธภาพและรวดเรวมากยงขน แตจากผลการวจยพบวาองคกรปกครองสวนทองถนบางแหงยงไมเปลยนวธการบนทกบญชมาใชวธการบนทกบญชดวยระบบคอมพวเตอรและบางแหงเปลยนวธการบนทกบญชมาใชระบบคอมพวเตอรแลวแตบนทกรายการบญชไมครบถวน และไมเปนปจจบน จงสงผลใหรายงานการเงนแสดงผลรายการอยางไมทนกาล ตอการใชงานของผใชรายงานการเงน และเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนมความร ความเขาใจ ในหลกการบญชและขนตอนการบนทกบญชในระบบคอมพวเตอรไมเพยงพอ จงพบขอผดพลาดจากการบนทกบญชบอยครง และหากไมสามารถตรวจพบสาเหตของขอผดพลาดจากการบนทกบญชไดกท�าการ


60

ปรบปรงรายการเขาบญชเงนสะสมโดยไมตรวจสอบหาสาเหตขอผดพลาดกอนการปรบปรงรายการบญช

ดงนนรายงานการเงนจงเกดขอผดพลาดไดโดยงาย

3. ขอคดเหนอนๆ เกยวกบคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน เจาหนาท

ตรวจสอบมความคดเหนวาปจจยทสงผลตอคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ม 2 กลม

ดงน

ปจจยกลมท 1 ระเบยบ หนงสอสงการ และหลกเกณฑ วธการบนทกรายการบญชประกอบดวย

ขอคดเหนดงน

1) การจดท�ารายงานการเงนไมเปนไปตามขอก�าหนดหรอระเบยบ หนงสอสงการทเกยวของ

2) ไมเขาใจในรายละเอยดของบญชอยางเพยงพอ บนทกรายการบญชไมถกตอง ท�าใหไม

สามารถใชรายละเอยดตางๆ ของรายงานการเงนเพอประโยชนอนใดได

3) ไมเขาใจในกระบวนการแสดงขอมล เจาหนาททเกยวของขาดความช�านาญงาน ไมตรวจ

สอบขอผดพลาดของรายการกอนการปรบปรงรายการบญช

4) รายงานการเงนยงขาดคณภาพ

5) ระเบยบ รปแบบรายงานทเปลยนแปลงใหม ท�าใหผจดท�าและผตรวจสอบเขาใจไมตรงกน

6) หลกเกณฑและวธการรายงานการเงน มการปรบเปลยนบอย ท�าใหองคกรปกครองสวนทองถน

ขาดความรความเขาใจทชดเจนในการปฏบต ผบรหารจงไมน�ารายงานการเงนมาใชในการตดสนใจ

ปจจยกลมท 2 การใหความส�าคญกบรายงานการเงนประกอบดวยขอคดเหนตางๆ ดงน

1) ควรน�าเสนอรายงานการเงนตอสาธารณะ เพอเปนการปองปรามการเบกจายของหนวยงาน

2) ผบรหารใหความสนใจเพยงเงนสะสมทสามารถน�ามาใชจายไดเทานน

3) องคกรปกครองสวนทองถนไมใหความส�าคญกบรายงานการเงน

4) คณภาพรายงานการเงนขนอยกบผจดท�า ผควบคมการจดท�า และผบรหารทมความสนใจ

และใสใจในการก�ากบดแล

5) ผบรหารไมใหความส�าคญกบรายงานการเงน ไมมการตรวจสอบ ไมมการสอบทาน และ

เรงรดใหจดท�าอยางถกตอง

6) การจดท�ารายงานการเงนลาชา ท�าใหผใชงบการเงนไมสามารถน�าไปใชไดอยางทนเวลา

7) บคลากรทเกยวของไมใหความส�าคญในการน�ารายงานการเงนไปใชประโยชน

นอกจากนนองคกรปกครองสวนทองถนยงไมใหความส�าคญกบรายงานการเงน ไมมการสอบทาน

ไมมการตรวจสอบความถกตอง ความครบถวนของรายงานการเงน และผบรหารขององคกรปกครองสวนทองถน

บางแหงไมใหความส�าคญตอรายงานการเงน ซงใหความส�าคญเฉพาะบางรายการบญชเทานน จงสงผลตอ

คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนซงผลการวจยดงกลาวสมพนธกบผลการวจยในอดต

ของจ�านง จนทโชโต และนตยา วงศภนนทวฒนา (2558) กลาววาปจจยความรบผดชอบของคณะกรรมการ

บรษทสงผลทางบวกตอคณภาพรายงานการเงน หากคณะกรรมการบรษทมความรบผดชอบตอรายงานการเงน

จะสงผลใหรายงานการเงนมคณภาพ ดงนน เมอผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนไมใหความส�าคญกบ

รายงานการเงน จงสงผลใหคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนมระดบนอย

61


4. ขอคดเหนเกยวกบแนวทางการพฒนาคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

เจาหนาทตรวจสอบคดเหนวามแนวทางการพฒนา แบงเปน 2 กลม คอ

กลมท 1 ดานผบรหารทองถน หนวยงานก�ากบดแล และหนวยงานทตรวจสอบ ประกอบดวยขอคด

เหนตางๆ ดงน

1) น�ารายงานการเงนเสนอตอสาธารณะและมการน�าเสนอรายงานการเงนอยางทนเวลา

2) ผบรหารตองใหความส�าคญตอรายงานการเงน

3) การพฒนาคณภาพของรายงานการเงนขนอยกบหนวยงานก�ากบดแล ผบรหารทองถน

หนวยงานทตรวจสอบ เชน หนวยงานของจงหวด ส�านกงานการตรวจเงนแผนดน เปนตน

4) ควรมผตรวจสอบภายในทท�าหนาทตรวจสอบ สอบทานรายงาน เพอใหมความถกตอง

เนองจากส�านกงานการตรวจเงนแผนดนไมสามารถตรวจสอบไดครบทกหนวย

จากขอคดเหนดงกลาว สรปไดวามแนวทางพฒนาหนวยงานและตวบคคล ดงน

ผบรหารทองถน ประกอบดวย นายกองคการบรหารสวนจงหวด นายกเทศมนตร นายกองคการบรหาร

สวนต�าบล ซงเปนผบรหารหนวยงาน หากผบรหารขององคกรใหความส�าคญในการก�ากบดแลและการปฏบต

งานของบคลากร เปนการสงผลใหรายงานการเงนของทองถนมระดบคณภาพทสงขน

หนวยงานก�ากบดแล คอหนวยงานของจงหวดเปนหนวยงานทเขามาตรวจสอบการท�างานขององคกร

ปกครองสวนทองถนอยางสม�าเสมอ จงท�าใหพบขอผดพลาดในการท�างาน พรอมทงใหค�าแนะน�าทถกตองแก

ผปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดเปนการสงผลใหรายงานการเงนของทองถนมระดบคณภาพ

ทสงขน

หนวยงานทตรวจสอบ ซงไดแกส�านกงานการตรวจเงนแผนดน เปนองคกรอสระในการตรวจสอบ

รายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนเปนประจ�าทกป แตมขอจ�ากดคอไมสามารถตรวจสอบได

ครบทกหนวยในปงบประมาณ หากไดรบค�าแนะน�าจากหนวยงานตรวจสอบกจะสงผลใหรายงานการเงนของ

องคกรปกครองสวนทองถนมคณภาพสงขน

กลมท 2 ดานบคลากร ประกอบดวยขอคดเหนตางๆ ดงน

1) องคกรปกครองสวนทองถน ควรส�ารวจความร ความสามารถของผอ�านวยการกองคลง

ของแตละแหง เพอพจารณาความสามารถในการปฏบตงาน

2) ควรจดใหการพฒนาความรอยางตอเนองใหแกบคลากรขององคกรปกครองสวนทองถน

เพอใหเกดการเรยนรการจดท�ารายงานการเงนทถกตอง เนองจากบคลากรบางแหงไมมความรพนฐานในการ

การน�าเสนอรายงานตามระเบยบ หนงสอสงการ

3) มการประเมนศกยภาพของเจาหนาทอยางตอเนอง และมการจดฝกอบรมการจดท�ารายงาน

ใหแกเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนทกหนวย

4) กอนการจดสงรายงานการเงนใหแกหนวยงานทเกยวของตามระเบยบ ตองตรวจสอบวา

รายงานการเงนมการจดท�าอยางถกตอง

5) ผมหนาทจดท�ารายงานการเงน ควรศกษาระเบยบ หนงสอสงการทเกยวของของกระทรวง

มหาดไทยใหชดเจน เพอใหรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนมคณภาพมากขน


62

6) ควรส�ารวจบคลากรดานการเงนและบญชขององคกรปกครองสวนทองถนทกแหง วาบคลากร

มความรดานการจดท�าบญชและการเงนทเพยงพอหรอไม หากบคลากรขาดความรทเพยงพอ ใหด�าเนน

การแกไขและสงเสรมใหบคลากรมความรความเขาใจหลกเกณฑและวธการบนทกรายการบญชทถกตอง

ชดเจนยงขน

7) บคคลทเกยวของกบรายงานการเงนควรใหความส�าคญกบรายงานการเงน เพอการน�า

รายงานการเงนไปใชประโยชนในการตดสนใจในการด�าเนนงานขององคกรบคลากรผจดท�าควรมความร ความ

เขาใจในรายงานการเงน เพอผจดท�าและผน�าไปใชจะไดทราบถงขอมลทถกตอง หรอความบกพรองตางๆ

หากเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนไดรบการพฒนาความรอยางตอเนอง โดยการจดการ

ฝกอบรม การแลกเปลยนความรจากองคกรปกครองสวนทองถนอน การเขารบการตรวจสอบจากหนวยงาน

ก�ากบดแล การเขารบการตรวจสอบจากส�านกงานการตรวจเงนแผนดน จะสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถน

ไดรบการพฒนาอยางตอเนอง และมความรความเขาใจในหลกการบนทกรายการบญชอยางเพยงพอ

จะสงผลใหคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนพฒนาไดในระดบสง ซงขอคดเหนดงกลาว

สอดคลองกบผลการศกษาของ ณฐวฒ ตนตเศรษฐ (2558) ทเสนอไววา หากพนกงานบญชของบรษทไดรบ

การพฒนาศกยภาพของความเปนมออาชพจะสงผลดตอการจดท�างบการเงนใหมคณภาพ และสงผลดตอ

ประสทธผลในการตดสนใจของผใชงบการเงนเชนกน

สรปและอภปรายผล

คณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนในมมมองของเจาหนาทตรวจสอบ ส�านกงาน

การตรวจเงนแผนดนสวนภมภาคกลมการเงนและบญช โดยรวมอยในระดบปานกลาง โดยพบวาคณภาพ

รายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถนดานความเขาใจไดมระดบคณภาพมาก เนองจากรายงาน

การเงนขององคกรปกครองสวนทองถนไดจดท�าตามหลกเกณฑและวธการปฏบตการบนทกบญช การจดท�า

ทะเบยน และรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย และรายการ

บญชขององคกรปกครองสวนทองถนไมมความซบซอน สามารถเขาใจไดโดยงาย และผใชรายงานการเงน

กสามารถเขาใจไดโดยงายเชนเดยวกน แตคณภาพรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน

ดานความทนเวลามระดบคณภาพต�า เนองจากการบนทกบญชขององคกรปกครองสวนทองถนบางแหงใชระบบ

การบนทกบญชโดยระบบมอบางแหงบนทกบญชโดยระบบคอมพวเตอร (e-LAAS) แตไมสามารถประมวลผล

ขอมลได อยางไรกตามการบนทกบญชโดยระบบคอมพวเตอร (e-LAAS) ยงพบปญหาการเชอมตออนเทอรเนต

และเนองจากเจาหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนมความรความเขาใจในขนตอนการบนทกบญชโดย

ระบบคอมพวเตอร (e-LAAS) ในระดบนอย อกทงผบรหารทองถนไมใหความส�าคญตอรายงานการเงน และ

เจาหนาทขาดความรความเขาใจในหลกเกณฑและวธการปฏบตในการบนทกบญช การจดท�าทะเบยน และ

รายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยอยางเพยงพอ จงสงผลให

ระดบคณภาพของรายงานการเงนอยในระดบปานกลาง ทงนจากงานวจยในอดตพบวาความเปนมออาชพ

ของพนกงานบญชและความสามารถของระบบสารสนเทศทางการบญชสงผลตอคณภาพของรายงานการเงน

(ณฐวฒ ตนตเศรษฐ, 2558) ซงสอดคลองกบผลการวจยในครงน

63


ประโยชนของการวจยและขอเสนอแนะ

ผลของการส�ารวจรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนหนวยงานทางปกครอง

ทท�าหนาทในการบรการและแกไขปญหาของประชาชนในทองถน มคณภาพรายงานการเงนอยในระดบปานกลาง

ท�าใหการน�ารายงานทางการเงนไปใชประโยชนไดคอนขางนอยและไมทนเวลา ผลการวจยน เปนขอมล

ใหผ บรหารน�าไปใชในการก�าหนดนโยบาย และควบคมรายงานการเงนใหมคณภาพ 7 ดาน ไดแก

มความเกยวของกบการตดสนใจ ขอมลครบถวน การปราศจากขอผดพลาด ความสามารถเปรยบเทยบกนได

กบปทผานมา มความทนเวลา ความสามารถพสจนยนยน ความสามารถเขาใจได ซงจะเปนการสงเสรมและ

พฒนาใหรายงานการเงนขององคกรปกครองสวนทองถน มการแสดงผลการด�าเนนงานจากรายงานการเงน

ไดอยางนาเชอถอและมคณภาพในระดบสงขน และสามารถน�าไปใชในการตดสนใจของผบรหารไดดยงขน

โดยผบรหารควรมงเนนในเรองตางๆ ดงน

1. สงเสรมใหมการพฒนาศกยภาพของเจาหนาทขององคกรอยางตอเนองและสม�าเสมอเกยวกบ

ระเบยบ หนงสอสงการ หลกเกณฑ วธการและขนตอนการบนทกรายการบญช

2. หนวยงานก�ากบดแล และผบรหารควรสงเสรมใหเปลยนมาใชวธการบนทกรายการบญชโดย

ระบบคอมพวเตอร (e-LAAS) และสงเสรมในการพฒนาระบบโครงขายการเชอมตอขอมลเพอเพมศกยภาพ

ของระบบการบนทกรายการบญชโดยระบบคอมพวเตอร (e-LAAS) ใหมความรวดเรวและมเสถยรภาพในการ

รบ-สงขอมล

3. ผบรหารควรจดใหมหนวยงานตรวจสอบภายในดานการเงนและบญช เพอตรวจสอบรายงานการ

เงนใหมความถกตองกอนการจดสงรายงานการเงนไปยงหนวยงานตางๆ


กลยธรา สทธญาณวมล. (2552). ปจจยทมผลตองบการเงนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ในมมมองของผสอบบญชรบอนญาต ในเขตภาคเหนอ. การคนควาแบบอสระบญชมหาบณฑต

มหาวทยาลยเชยงใหม.

กลยา จนทะเดช. (2557). กรอบแนวคดส�าหรบการรายงานทางการเงน. วารสารวชาชพบญช, 10(29), 62-81.

จ�านง จนทโชโต และ นตยา วงศอภนนทวฒนา. (2558). คณภาพของรายงานการเงนบรษทจดทะเบยน

ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. วารสารวชาชพบญช, 11(32), 17-33.

ณฐวฒ ตนตเศรษฐ. (2558). ปจจยทสงผลกระทบตอคณภาพของงบการเงนและประสทธผลในการตดสนใจ

ของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. วารสารบรหารธรกจศรนครนทรวโรฒ,

6(2), 20-33.

บญชม ศรสะอาด. (2553). การวจยเบองตน. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

พรพศ จนทรจตรภทร. (2548). การก�ากบดแลกจการและควบคมคณภาพรายงานทางการเงนของธรกจ

SMEs ในเขตภาคเหนอ. วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม.


64

วรรษมน ทองรกษ. (2554). ปจจยทมความสมพนธกบความนาเชอถอของงบการเงนของธรกจขนาดกลาง

และขนาดยอม (SMEs) ในมมมองของนกวเคราะหสนเชอ. การศกษาดวยตนเองปรญญาบญช

มหาบณฑต คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ. [ม.ป.ป.]. แมบทการบญชภาครฐ (ปรงปรง 2552). คนเมอ

1 พฤศจกายน 2559, จาก http://www.fap.or.th/Article/Detail/67370

สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ. [ม.ป.ป.]. คมออธบายกรอบแนวคดส�าหรบการรายงานทางการเงน

(ปรงปรง2557). คนเมอ 1 พฤศจกายน 2559, จาก http://www.fap.or.th/images/column_

1450929703/1%20Framework%20up%2010_11_59.pdf.

ส�านกบรหารการคลงทองถน. (2558). หลกเกณฑและวธการบนทกบญช การจดท�าทะเบยน และรายงาน

การเงนขององคกรปกครองสวนทองถน. คนเมอ 15 มกราคม 2560,จากhttp://www.dla.go.th/

upload/document/type2/2015/9/14915_1_1441867587958.pdf?time=1485804271059

ส�านกมาตรฐานดานการบญชภาครฐ. (2546). หลกการและนโยบายบญช ส�าหรบหนวยงานภาครฐ ฉบบท 2.

คนเมอ 30 พฤษภาคม 2560, จากhttp://finance.tu.ac.th/images/informAgency/acc2.pdf

65


Book Review

สบรปแบบการสรางนวตกรรม : หลกการสรางพฒนาการทยงใหญ

สกานดา นาคะปกษณ1*

Sukanda Nakapaksin

หนงสอ “สบรปแบบการสรางนวตกรรม : หลกการสรางพฒนาการทยงใหญ” เลมน ผแตง คอ ลารร

คลย (Larry Keeley) ผอ�านวยการของ Doblin องคการทมชอเสยงระดบโลกในการเปนทปรกษาดาน

Design Strategy โดยการใชนวตกรรมเปนตวขบเคลอน ซงหนงสอเลมน ลารร คลย แตงรวมกบทมงาน

ผคว�าหวอดในแวดวงการออกแบบและสรางนวตกรรม คอ ไรอน พกเกล (Ryan Pikkle) ไบรอน ควนน (Brian

Quinn) และ เฮเลน วอลเตอรส (Helen Walters) โดยมผแปล คอ คณจตพงศ ภสมาศ และคณสวสา แซอง

เปนหนงสอทออกมาในป พ.ศ.2558 ซงเปนเวลาทเหมาะสมมาก เพราะโลกศตวรรษท 21 มการตนตวกบ

ระบบเศรษฐกจใหม หรอเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) และเครองมอส�าคญทถกน�ามาใชในการ

แขงขนและพฒนาประเทศรวมถงองคการตางๆ กนอยางกวางขวาง คอ นวตกรรม (Innovation) ซง ลารร

คลย ไดนยามวา “Innovation Is The Creation Of A Viable New Offering” กลาวคอ “นวตกรรม คอ

สงใหมๆ ทสรางสรรคขนและสามารถอยรอดในตลาดได” จากนยามดงกลาวสะทอนมมมองของคารร คลย

ทมตอคณลกษณะของนวตกรรมทดวา จะตองประกอบดวย 2 ลกษณะใหญๆ คอ 1.เปนความคดใหมทสามารถ

ผลตออกมาเปนสนคาและหรอบรการไดจรง และ 2.จะตองสามารถแขงขนและอยรอดในตลาดไดดวยตนเอง

โดยในหนงสอเลมนเปนการรวบรวมเอาเทคนควธการสรางนวตกรรมทเกดขนจรงในองคการชนน�าตางๆ

ในรอบ 30 ป วเคราะห สงเคราะห จดหมวดหมและกลนออกมาเปนแนวทาง 10 รปแบบทเรยบเรยงออก

มาดวยภาษางายๆ ชดเจน งายตอการเขาใจ และสามารถน�าไปปรบประยกตใชในการออกแบบและสราง

นวตกรรมใหเกดขนไดจรงผานการใชเทคนคระดบมออาชพ เปนหนงในหนงสอดาน How To ทนาสนใจ

ในศตวรรษแหงนวตกรรมและความคดสรางสรรคยคน

เนอหาภายในหนงสอถกแบงเปน 7 Parts 24 Chapters ทเรยงล�าดบจากการปพนฐานความร

ทางนวตกรรม รปแบบวธการสรางนวตกรรม การผสานนวตกรรมเพอใหไดนวตกรรมทดยงขน น�าไปสการ

น�านวตกรรมไปปฏบตจรงในองคการโดยเนอหาเรมดวยPart1จะเปนการปพนฐานตงแตการทบทวนความร

และสรางความเขาใจใหมในการสรางนวตกรรม เพอใหตระหนกรวา การสรางนวตกรรม คอ การสราง

ขอเสนอใหมๆ ทมความยงยน ทจ�าเปนตองระบปญหาทส�าคญและจดการปญหาเหลานนอยางเปนระบบ

เพอสงมอบแนวทางแกปญหาทเรยบงายน�าเขาสPart2เปนเรองราวของวธการสรางนวตกรรมทง10รปแบบ

1ผชวยศาสตราจารย คณะบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน

ศนยนวตกรรมการจดการและผประกอบการอจฉรยะ สาขาวชาการจดการ มหาวทยาลยขอนแกน*Corresponding Author email: [email protected]


66

เพอชวยใหผอานน�าไปประยกตใชในการวเคราะหปญหา และออกแบบสรางนวตกรรมทก�าลงพฒนาอยให

ดยงขน ควบคไปกบการวเคราะหสภาพการแขงขน เพอเกดความรดกมในการวางแผนงานอยางครบวงจร

โดยรปแบบทงสบ จะถกจดหมวดหมออกเปน 3 กลม โดยใชการด�าเนนนวตกรรมกบความใกลชดลกคา

เปนเกณฑโดยการน�าเสนอทง3หมวดหมจะก�ากบดวยสทแตกตางกนคอสฟาเปนหมวดการจดวางโครงสราง

(Configuration) สเหลองเขม เปนหมวดขอเสนอท สงมอบ (Offering) และสสมอฐ เปนหมวดการสราง

ประสบการณใหกบลกคา(Experience)โดยจะน�าเสนอแนวคดของแตละรปแบบพรอมยกตวอยางนวตกรรม

ทน�ามาใชตวอยางแนวทางการคนหานวตกรรมทมศกยภาพและตวอยางขององคการทใชรปแบบนวตกรรม

ดงกลาวจนประสบความส�าเรจ โดยการใชงานแนวคดทงสบรปแบบนวตกรรมนน ผใชจะตองใชบนฐานของ

แนวคดส�าคญคอ1.อยามองภาพกวางเกนไปและ2.ตงระดบมาตรฐานของสงทจะเรยกวานวตกรรมใหสง

(สามารถสรปไดตามตารางท1)และเมอเขาใจรปแบบนวตกรรมทงสบแลวหนงสอเลมนจะน�าผอานสPart3

ซงเปนการผสานนวตกรรมรปแบบตางๆ เขาดวยกน เพอใหไดผลลพธทยอดเยยม ยงใหญ เปนนวตกรรม

เพอสรางนวตกรรมทแขงแกรงกวา โดยใชแนวทางทคแขงขนจะคนพบหรอลอกเลยนแบบไดยาก โดยการ

พฒนามากกวาผลตภณฑผาน6หลกการส�าคญคอ1.ท�าความเขาใจกบรปแบบนวตกรรมทงสบ2.ลดการ

ใหความส�าคญกบการพงพาเฉพาะตวผลตภณฑและเทคโนโลย3.ค�านงถงหมวดของนวตกรรมใหมากพอๆกบ

รปแบบของนวตกรรม 4. เลอกใชรปแบบของนวตกรรมทใหผลส�าคญสด 5. ท�าความเขาใจวาอะไรคอ

สงทลกคาตองการจรงๆและ6.ใชรปแบบนวตกรรมใหเพยงพอทจะท�าใหสนคาและองคการโดงดงในPart3น

มการยกตวอยางการผสานนวตกรรมทประสบความส�าเรจเชนGingerHotel,DELL,FedEx,LEGOและ

METHODเปนตนสวนPart4จะชวยใหผอานเพมความระมดระวงในการสรางนวตกรรมใหมความรดกมขน

โดยการเสนอแนวคดในการวเคราะหนวตกรรมในอตสาหกรรมการแขงขนพจารณาทศทางการเปลยนแปลง

ผานการมอง 3 ทศทาง คอ มองเขาไปใหลกในองคการ มองไปรอบๆในสภาพแวดลอมและอตสาหกรรม

และมองไปขางหนาไกลๆ ถงทศทางการเปลยนแปลง กระแสในอนาคต รวมถงการเรยนรจากกรผมองเหน

สญญาณการเปลยนแปลง และปรบตวตามทศทางนน ซงองคการทเปนแบบอยางทดในการจบตามองการ

เปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและอตสาหกรรมแลวเลอกใชนวตกรรมใหเหมาะสมคอP&G,American

GirlDollsและNIKEเปนตนตอมาPart5เปนการน�าเสนอ3แนวทางการสรางนวตกรรมใหเกดขนจรง

คอ 1. การยกระดบโมเดลธรกจ 2. การยกระดบแพลตฟอรม และ 3. การยกระดบประสบการณลกคา

โดยมเปาหมาย3ระดบในการสรางนวตกรรมคอ1.การเปลยนองคความรเดมโดยการนวตกรรมทแกนหลก

(Core Innovation) 2.การเปลยนขอบเขตอตสาหกรรม โดยการสรางนวตกรรมขางเคยง (Adjacent

Innovation)และ3.การเปลยนเกมสโดยการสรางนวตกรรมปฏรป(TransformationalInnovation)และ

มชดเครองมอทเปลยนสบรปแบบนวตกรรมใหเปนทรพยากรส�าคญในการน�ามาผสานเปนรปแบบนวตกรรม

ทสดยอดมากขนและมการยกตวอยางวธการผสานนวตกรรมดงกลาวผานกรณศกษาของGlaxosmithkline,

P&G,Zipcar,AIRBNB,Linkedin,ZYNGA,Cemex,AravidEyeHospital,GEAviation,Johnson

Controls,HarryPotter,Febreze,Kickstarter,Craigslist,Threadless,Wikipedia,AmazonWeb

Services,Caterpillar,AppleItunes,Foursquare,Discovery,Cabela’s,Alinea,Harley-Davidson,

67


WeightWatchers,Patagonia,WholeFoodsMarket,WIIและMint.comเมอไดนวตกรรมทเหมาะสม

ส�าหรบองคการจากPart5แลวในPart6จะเปนการน�าเสนอหลกการสรางระบบนวตกรรมส�าหรบองคการ

ทจะคอยบมเพาะใหรางวลและสงมอบผลลพธทตองการโดยการเชอมนและเหนความส�าคญของนวตกรรม

ไมหวนไหวตอการเปลยนแปลงสรางสมดลระหวางความคดสรางสรรคกบระเบยบวนยปฏบตนยมกบความ

ทะเยอทะยานการบรหารจากบนลงลางกบการบรหารจากลางขนบนรวมถงการวเคราะหกบการสงเคราะห

อยากงวลกบวฒนธรรมองคการจนเกนไป แตใหความส�าคญกบการพฒนาความสามารถอยางเปนระบบ

ผานการก�าหนดทศทาง การจดโครงสรางองคการ การจดการทรพยากรและความสามารถเฉพาะ

การวดประเมนและกระตนการขบเคลอนนวตกรรมและแนวคดในการสรางนวตกรรมตนแบบโดยละเอยด

และตบทายดวยPart7ทมแควลสนๆวา“น�าหลกการเหลานไปปฏบต”เพอใหนวตกรรมเกดขนจรงไมใช

เพยงแคภาพฝน

ตารางท 1 สรปสบรปแบบการสรางนวตกรรม

รปแบบนวตกรรม ตวอยางนวตกรรมองคการทใช

นวตกรรมรปแบบน

หมวดการจดวางโครงสราง (Configuration) เปนการสรางนวตกรรมทเนนการพฒนานวตกรรมระบบ

การท�าธรกจขององคการเชงลก ไมไดใกลชดกบลกคาโดยตรง

1. โมเดลการสรางก�าไร (Profit Model) คอ

การคนหาแนวทางใหมๆ ในการเปลยนสนคา

บรการและหรอสงทมคณคาอนๆ ขององคการให

กลายเปนเงน สรางรายได โดยเขาใจวาสงทลกคา

ใหความส�าคญคออะไร และโอกาสในการหา

รายไดใหมๆ อยตรงไหน

- การตงราคาใหสงขน

(Premium Price)

- การขายโดยวธการประมล

- Gillete

- Geisinger

- HILTI

- Next Restaurant

- Schibsted

Media Group

2. เครอขาย (Network) คอ การสรางสงทมลคา

รวมกบผอน โดยการสรางเครอขายกบองคการ

ภายนอก ซงอาจจะเปนองคการพนธมตร

บรษทในเครอ หนสวน หรอคแขง

- การรวมกนพฒนานวตกรรม

- การสรางตลาดรอง

- การสรางแฟรนไชส

- Target

- Glaxosmithkline

- Natura

- UPS and Toshiba

- Howard Johnson


68

ตารางท 1 สรปสบรปแบบการสรางนวตกรรม (ตอ)

รปแบบนวตกรรม ตวอยางนวตกรรมองคการทใชนวตกรรม

รปแบบนหมวดการจดวางโครงสราง (Configuration) เปนการสรางนวตกรรมทเนนการพฒนานวตกรรมระบบ

การท�าธรกจขององคการเชงลก ไมไดใกลชดกบลกคาโดยตรง3. โครงสราง (Structure) คอ วธการจดการ

กบทรพยากรทมในองคการทงทรพยากรมนษย

เครองมอ เทคโนโลย รวมถงทรพยสนทางปญญา

ใหเหมาะสม เกดสดยอดระบบการบรหารจดการ

ทรพยากร

- การสรางระบบแรงจงใจ

(Incentive)

- การสรางระบบมาตรฐาน

อปกรณ (Standardizing

Asset)

- การสรางระบบรวม

งานกบมหาวทยาลย

(Corporate University)

- Whole Foods Market

- W.L.Gore

- South-west Airlines

- Trinity Healthy

- Fabindia

4. กระบวนการ (Process) คอ วธการน�า

กระบวนการท�างานทเหนอชนมาใชในองคการ

แทนกระบวนการท�างานปกตทวไป เนนในเรอง

การพฒนากจกรรม และการปฏบตงานตางๆ

เพอผลตสนคาหลกขององคการ จนสามารถน�าไป

จดเปนสทธบตร และใหผลประโยชนตอองคการ

ไดอกนาน

- ระบบการผลตแบบลน

(LEAN Production)

- ระบบการวาง

มาตรฐานกระบวนการ

ผลต (Process

Standardization)

- การประมาณการลวงหนา

(Predictive Analysis)

-Zara

-Hindustan Unilever

-Zipcar

-Toyota

-IKEA

หมวดขอเสนอทสงมอบ (Offering) เปนการสรางนวตกรรมทเนนการพฒนาผลตภณฑ สนคาและหรอ

บรการหลกขององคการ5. ประสทธภาพของผลตภณฑ (Product

Performance) คอ การพฒนาคณคาคณลกษณะ

คณภาพและฟงกชนการใชงานของผลตภณฑทจะ

สงมอบใหลกคา

- การพฒนาใหเรยบงาย

- การพฒนาใหยงยนดวย

การออกแบบใหเปนมตร

กบสงแวดลอม

- การท�าผลตภณฑทปรบ

เปลยนตามความตองการ

ของลกคาได

-OXO Good Grips

-Dyson

-Mars

-Intuit

-Corning

69



รปแบบน6. ระบบของผลตภณฑ (Product System)

คอ การผสานสนคาและบรการเขาดวยกนอยาง

สมบรณแบบ เกดระบบทเขมแขง และมโอกาส

เตบโตไดในอนาคต

- การขายสนคาเปนชด

(Product Bundling)

- การสราง Platform

- การตอเตมตวสนคาเดม

- การควบรวมสนคาเขากบ

การบรการ

- การน�าเสนอสนคา

ครบวงจร

- Scion

- Microsoft

- Mozilla

- Oscar Mayer

- Elfa

หมวดการสรางประสบการณใหกบลกคา (Experience) เปนการสรางนวตกรรมทเนนการพฒนา

องคประกอบตางๆทมปฏสมพนธโดยตรงระหวางลกคา และระบบสวนตางๆขององคการ7. การใหบรการ (Service) คอ การมงเนนวธ

การสนบสนน เพมมลคา และยกระดบสนคาและ

บรการขององคการใหดขน

- การเสรมการใชงานสนคา

- การบ�ารงรกษาสนคา

- การสนบสนนขอมล

ความรเกยวกบสนคา

- การรบประกนสนคา

- Zappos

- Hyundai

- Men’s Wear house

- 7-Eleven

- Sysco

หมวดการสรางประสบการณใหกบลกคา (Experience) เปนการสรางนวตกรรมทเนนการพฒนา

องคประกอบตางๆทมปฏสมพนธโดยตรงระหวางลกคา และระบบสวนตางๆขององคการ

8.ชองทางการสอสาร การขายสนคาและบรการ

(Channel) คอ วธการสงมอบสนคาและหรอ

บรการไปยงลกคาและผใชงาน ทหลากหลายและ

ครอบคลมทกชองทาง เพอใหลกคาสามารถซอ

สงทตองการไดทกททกเวลาทตองการไดโดยงาย

ทสด และสรางความประทบใจไดมากทสด

-รานคาเรอธง (Flagship

Store)

-รานปอบอพสโตร (Pop-

Up Store)

-การขายตรง (Sell ing

Directly)

-การขายสนค าทางอ อม

(Indirect Distribution)

-การตลาดเครอขาย (Multi-

level Marketing)

-Nespresso

-Nike

-M-PESA

-Amazon

-Xiameter



70



รปแบบน

9. แบรนด (Brand) คอ การสรางภาพ

ลกษณของสนคา บรการ และองคการ

เพอใหผบรโภครบร จดจ�า ระลกถง และ

ประทบใจในสนคา บรการ และองคการ

คณมากกวา เหนอกวาคแขงขน มความ

เปนเอกลกษณ และน�าเสนอสอสารไปยง

ลกคาอยางเหนอชน

- การขยายเพมผลตภณฑหรอ

บรการใหมๆ ภายใตแบรนด

ทมอย

- การสรางแบรนดใหกบชนสวน

สนคา

- Virgin

- Trader Joe’s

- Intel

- American Heart

Association

- Method

10. ความผกพนกบลกคา (Customer

Engagement) คอ การท�าความเขาใจ

ความปรารถนาทอยในใจลกๆของลกคา

หรอผใชสนคา แลวใชขอมลนนมาพฒนา

ความสมพนธระหวางลกคากบองคการ

ใหแนนแฟนยงขน

- การใชสอสงคมออนไลน

- การสอสารผานบคคลทนา

เชอถอ

- การใชเทคโนโลยมาลดความ

ซบซอน

- การเปนพนธมตรกบลกคา

- Blizzard

Entertainment

- Mint.com

- FAB

- Foursquare

- Apple

ศตวรรษท 21 มหนงสอ How To เกยวกบการสรางนวตกรรมออกมามากมาย แต “สบรปแบบการ

สรางนวตกรรม : หลกการสรางพฒนาการทยงใหญ” ของ ลารร คลย และคณะ เลมน เปนหนงสอทควร

คาแกการอาน มจดเดนตรงทคณะผเขยนมประสบการณคร�าหวอดในฐานะการเปนทปรกษาใหกบองคการ

ชนน�ามากวา 3 ทศวรรษ ขอไดเปรยบตรงนสงผลใหหนงสอเลมนอดแนนไปดวยขอมลจรงขององคการ

จากหลากหลายอตสาหกรรม ซงตางเปนองคการทมชอเสยงและประสบความส�าเรจดานการใชนวตกรรม

คณะผเขยนไดน�าขอมลดงกลาวมาวเคราะห แยกองคประกอบของนวตกรรมอยางละเอยด ลกซง แลวจงน�า

มาสงเคราะหออกมาเปนนวตกรรมสบรปแบบใน 3 หมวดหมไดอยางเฉยบคม แตงายตอการเขาใจไดอยางนา

อศจรรย เพราะผเขยนเลอกใชเทคนคการใชสและแผนภาพ โดยเฉพาะในสวนของการแสดงถงการเชอมโยง

และผสานนวตกรรมทงสบรปแบบสนวตกรรมทสรางสรรคใหมนน คณะผเขยนน�าเสนอไดอยางดมาก ท�าให

เกดมวลก�าลงใจมหาศาลตอค�าวาการสรางนวตกรรมทเดมเปนนามธรรมลอยๆ เกดภาพชดขนวาสามารถสราง

ใหเกดขนจรงไดในองคการ เพยงแค “ลงมอท�า”


คลย, ลารร และคณะ. (2558). สบรปแบบการสรางนวตกรรม หลกการสรางพฒนาการทยงใหญ. แปลจาก

Ten types of innovation : the discipline of building breakthroughs. แปลโดย จตพงศ ภสมาศ

และสวสา แซอง. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

71


รายชอผทรงคณวฒประจ�าฉบบ

ดร.องอาจ ชาญประสทธชย มหาวทยาลยมหาสารคาม

ดร.อษณา แจงคลอย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน

ดร.กลวด ลมอสนโน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ผชวยศาสตราจารย ดร.วรางคณา ถาวรวรยตระกล มหาวทยาลยขอนแกน วทยาเขตหนองคาย


ผชวยศาสตราจารย ดร.นงคนตย จนทรจรส มหาวทยาลยขอนแกน




ดงตวอยางดงน

ชอผแตง. (ปพมพ). ชอหนงสอ. ครงทพมพ. สถานทพมพ: ส�านกพมพ.

เชน

Duncan, G.J., & Brooks-Gunn, J. (Eds.). (1997). Consequences of Growing Up Poor. New York:

Russell Sage Foundation.

Chancharate N. (2556). Corporate Finance. Khon Kaen: Khon Kaen Printing. (InThai)

บทความในหนงสอ (หนงสอรวมบทความหลายเรองผแตงหลายคน)

ชอผเขยนประจ�าบท. (ปพมพ). ชอบทความ. ใน ชอบรรณาธการ (บรรณาธการ). ชอหนงสอ. (หนา - ). สถานทพมพ: ส�านกพมพ.

เชน

O’Neil, J. M., & Egan, J. (1992). Men’s and Women’s Gender role journeys: methaphor for healing, transition,

and transformation. In B. R. Wainrib (Ed.). Gender issues across the life cycle (pp.107-123).

New York: Springer

ผแตงตงแต 2-3 คนลงรายการชอผแตงทกคน ดงน

ชอผเขยนบทความคนท 1, คนท 2, คนท 3. (ปพมพ). ชอบทความ. ชอวารสาร, ปท(ฉบบท), เลขหนา.

เชน

Keller, T.E., Cusick, G.R., & Courthey, M.E. (2007). Approaching the transition to adulthood: distinctive profiles

of adolescents aging out of the child welfare system. Social Services Review, 81(1), 53-67.

ผแตงมากกวา 3 คนขนไป ใหลงรายการชอผแตง 3 คนแรก และคนอนๆ

เชน

Tiwasing, S., Kaewrcha, S., … et al. (2010). The study of audiovisual service development at Central Library, Academic

Resources Center, Khon Kaen University in fiscal year 2009. Information. 17(1), 8-17. (In Thai)

การอางองขอมลจากอนเทอรเนต

ชอผแตง./(ปพมพ)./ชอเรอง./คนขอมลวนเดอนปทคน./จาก/URL

เชน

Bernstein, M. (2002). 10 tips on writing the living web a list apart: for people who make website, 149.

Retrieved May 2, 2006, from http://www.alistapart.com/articles

Derdkhuntod, N. (2010). E- saan information service. Retrieved October 8, 2010, from http://www.

ibrarianmagazine.com/VOL3/NO4/esaan_kku.htm (In Thai)

ส�าหรบบทความทจะลงตพมพในวารสารบรหารธรกจและการบญชจะตองเปนบทความทไมเคยไดรบการตพมพ

เผยแพร หรออยระหวางการพจารณาลงตพมพในวารสารอนๆ การละเมดลขสทธถอเปนความรบผดชอบของผสงบทความ

โดยตรง การเผยแพรตอไปตองไดรบอนญาตตามกฎหมายวาดวยลขสทธ

เจาของ คณะบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน

วตถประสงค เพอเผยแพรผลงานวชาการในรปแบบของผลงานวชาการและบทความวจย ทมคณภาพดานบรหารธรกจ ทงภายในและภายนอก

มหาวทยาลย เพอเปนสอกลางในการน�าเสนอ แลกเปลยนความร ความคดเหนเชงวชาการ ของผทรงคณวฒ คณาจารย และ

บณฑตศกษา ตลอดจนสงเสรมและพฒนาใหเกดการเผยแพรงานวจยและพฒนาองคความรทกวางขวางในระดบภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต

ก�าหนดออก ฉบบท 1 เดอนมกราคม – เมษายน

ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม – สงหาคม

ฉบบท 3 เดอนกนยายน - ธนวาคม

ทปรกษา รองศาสตราจารย ดร.กตตชย ไตรรตนศรชย อธการบด

รองศาสตราจารย ดร.ศภชย ปทมนากล รองอธการบดฝายวจยและถายทอดเทคโนโลย

รองศาสตราจารย ดร.เพญศร เจรญวานช คณบดคณะบรหารธรกจและการบญช

บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.สรชย จนทรจรส มหาวทยาลยขอนแกน


กองบรรณาธการ ศาสตราจารย ดร.ศภวจน รงสรยะวบลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รองศาสตราจารย ดร.ธนโชต บญวรโชต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน


รองศาสตราจารย ดร.กรไชย พรลภสรชกร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รองศาสตราจารย ดร.ศศวมล มอ�าพล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน

รองศาสตราจารย ดร.อรพณ สนตธรากล มหาวทยาลยเชยงใหม

ผชวยศาสตราจารย ดร.ฐรชญา ชยเกษม มหาวทยาลยขอนแกน

ผชวยศาสตราจารย ดร.วโรจน เจษฎาลกษณ มหาวทยาลยศลปากร

ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรลกษณ ศทธชย มหาวทยาลยขอนแกน

ดร. พชราภรณ มหาสวระชย มหาวทยาลยขอนแกน

ดร. กลนนท ศรพงษพนธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วฉก. สกลนคร

ดร. กลวด ลมอสนโน มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ดร. ณฐพล พนธภกด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตบางเขน

ดร. รงเกยรต รตนบานชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

Dr. Uraiporn Kattiyapornpong University of Wollongong, Australia

ฝายประสานงาน พรสวรรค ทองสโขวงศ ภณฑลา หรญโณ

ฝายตนฉบบ จตตานนท กวนชยภม สมฤทธ มสฉะ

• บทความทไดรบการตพมพ ไดรบการประเมนจากผทรงคณวฒเฉพาะสาขาวชา (Peer Review) อยางนอย 2 ทาน

• บทความทกบทความทไดรบการตพมพเปนลขสทธของวารสารบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน การเผยแพรตอไปตองไดรบอนญาต

ตามกฎหมายวาดวยลขสทธ

• บทความทตพมพในวารสารทกบทความเปนของผเขยนแตละทาน ไมใชความคดเหนและความรบผดชอบใดๆ ของกองบรรณาธการวารสารบรหารธรกจ

และการบญช มหาวทยาลยขอนแกน


of Business Administration and AccountancyJOURNALวารสารบรหารธรกจและการบญช มหาวทยาลยขอนแกน


Khon Kaen Business Schoolสถาบนการศกษาชนน�าและเปนเลศดานบรหารธรกจและการบญช ทไดมาตรฐานสากล

Knowledge Excellence

Keep the Unity

Balanced Administration

Social Responsibility

เลศดวยความร

คความสมครสมาน

บรหารแบบมสวนรวม

รวมพลงสรางสรรคสงคม

ปท 1 ฉบบท 3 กนยายน - ธนวาคม 2560

ISSN : 2539-6110

Volume 1 Number 3 September - December 2017



https://kkbsjournal.kku.ac.th

e-mail : [email protected]

123 ถ.มตรภาพ ต.ในเมอง อ.เมอง จ.ขอนแกน 40002

JOURNAL - Khon Kaen University · Vo. 1 No. 3 Seteber Deceber 2017 2 Abstract This study aimed at...

Documents

Transcript of JOURNAL - Khon Kaen University · Vo. 1 No. 3 Seteber Deceber 2017 2 Abstract This study aimed at...