JççKç - koausa.orgkoausa.org/iils/vaakh/issues/Vaakh 19-20.pdf · JççKç 19 - 20 2 JççKç 19...

JççKç 19 - 20

1

JççKç 19 - 20 ($çájôlçeJççj DçoyççÇ cçÌi]pççÇvç) pçáuççF& Ç 2010 lçe DçkçwlçÓyçj 2010

SçÆ[ìj DççícçkçÀçj kçÀçÌuç

mçuççnkçÀçj cçb[uç MçcYçá vççLç Yçf nuççÇcç jlçvç uççuç Mççvlç ªhçkçãÀøCç Yçì mçávççÇlçç jÌvçç

J³çJçmLçç jcçíMç jÌvçç (ÒçyçvOç)

Dçpç³ç kçÀçÌuç (J³ççhççj Òç®ççj)

Dççuç FbçÆ[³çç kçÀMcççÇÇjçÇ mçcççpç [çÇ-90, mçjçíçÆpçvççÇ vçiçj, vçF& çÆouuççÇ 110023

JççKç 19 - 20

2

JççKç 19 - 20 ($çájôlçeJççj DçoyççÇ cçÌi]pççÇvç) pçáuççF& Ç 2010 lçe DçkçwlçÓyçj 2010

hççqyuçMçj Dççuç FbçÆ[³çç kçÀMcççÇjçÇ mçcççpç, [çÇ-90,mçjçípçvççÇ vçiçj, v çF & çÆo uuçç ÇÇ v çF & çÆo uuçç ÇÇ v çF & çÆo uuçç ÇÇ v çF & çÆo uuçç ÇÇ 110023

email: [email protected]

SçÆ[ìj [ç@0 DççícçkçÀçj kçÀçÌuç, mççÇ -13, ûççÇvççÆJçJç Dçhççì&cçíbìmç, 33 mçÌkçwìj 9, jçíçÆnCççÇ, çÆouuççÇ 110085 HçÀçív ç 09811885545, 011-27556197

email:[email protected]

nkçÓÀkçÀ cçnHçÓÀ]pç ³çLç cçÌiç]pççÇvçmç cçb]pç uçíKç Jçiçç@je, FmççÆlçcççuç kçÀjvçe yççWn iççÆæs çÆuçKçç@³ç&, lçjpçcçekçÀçj lçe S DççF& kçíÀ SmçákçÀ Fpçç]pçLç ]pççôªj ¿çvçe ³çávç~ kçáÀçÆvç çÆlç (sçhç mçhçeÐçcçeçÆlçmç)uçíKçvçmç cçb]pç] pçç@çÆnj kçÀjvçe DççcçeçÆæ®ç jççÆ³ç mçól³ç SDççF& kçÌÀ Smç ³çç SçÆ[ìj mçábo FçÆlçHçÀçkçÀ Dççmçávç sá vçe ]pççôªjçÇ~ kçÀJçj hçWçÆìbiç: hççÇ Svç kçÀç®çª cJçuç : (oíMç) DçKç DçbkçÀ: 25 ©, mççuççvçe: 100 ©, DççpççÇJçvç : 1000 ©

(çÆJçoíMç) DçKç DçbkçÀ: 4 [çuçj, mççuççvçe : 15 [çuçj, DççpççÇJçvç: 150 [çuçj FMççÆlçnçj: Dç@bo³ç&cç kçÀJçj : 8,000 ©, hçÓje mçHçÀe: 4,000 ©, Dççô[ mçHçÀe: 2,000 © æ®Jçyççiç mçHçÀe: 1,000 © ®çboe mççí]pçvçákçÀ lçe FMççÆlçnçje Kçç@lçje hçlççn S DççF& kçíÀ Smç vçço [çÇö90, mçjçípçvççÇ vçiçj,vçF& çÆouuççÇö110023 çÆoçÆuç v³ç@yççÆjc³çvç ®çíkçÀvç içæsvç 40 © DçuççJçe DççmççÆvç [çÇ ìçÇ hççÇ: RRR Enterprises

Plot No: 469, Sector- 4, Vaishali Gzb. U.P – 201010

+919718118282, +919718503047

Òçmç: Joeffry and Bell Publishers, New Delhi

JççKç 19 - 20

3

³çLç DçbkçÀmç cçb]pç JççKç lçe Jçæ®çávç DççícçkçÀçj kçÀçÌuç 5 uçíKç uççÆuç nábo DççuçJç yççu ç kçãÀøCç mçv ³ççmççÇ 7

çÆHçÀjçkçÀ: DçKç çÆHçÀlçjlç hçjmlç Mçç@çÆ³çj jlçvç lçuççMççÇ 16

mçcçpç lçe uçákçÀe J³çMçJççmç hçãLJççÇ vççLç cçOçáhç 20

yççuçe mJçiçç@c³ç:DçKç kçÀç@Mçáj mçblç jçíMçvç uççuç jçíMçvç 25

DçHçÀmççvçe ®ççíkçÀe oç@j oçÇhçkçÀ kçÀçÌuç 32 ncç mçHçÀj jlçvç uççuç Mççblç 39

cJçuç cççílççÇ uççuç mççkçÀçÇ 46

oboeJççôì lçe mçáj³ç çÆ$çuççíkçÀçÇ vççLç Oçj kçábÀovç 50

Mçç@³çjçÇ cç©vç lçe ]pçáJçávç cççílççÇ uççuç kçÀçÌuç vçç]pç 53 iç]pçuç cççílççÇ uççuç kçÀçÌuç vçç]pç 54 JççôpçÓo cççílççÇ u ççu ç kçÀç Ìu ç v çç]pç 55 ®ççíj vç]pçcçe cçánccço ³ççmççÇvç Mççn 56 pçe iç]pçuçe cççílççÇ uççuç cçmçªHçÀ 57 Mçç@u³ç lççjKç cçnHçÓÀ]pç pççvç 59

yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç yççÇ. kçíÀ. cççí]pçç 60

JççKç 19 - 20

4

pçe iç]pçuçe çÆvçmççj vçoçÇcç 62 oçÇoçí DçMççíkçÀ kçáÀcççj jF&mç 63

Mçá³ç& Dçoyç vç@nuçmç o@nuçe (hçb®çlçb$çe cçb]pçe) Òçícç vççLç kçÀçÌuç Dçhç&Cç 65 mJçKçvç [ómç cçô sç kç@ÀMççÇçÆj neb]pç ®çôìd³ç jlçvç uççuç Mççblç 70 lçyçmçje Jç@uççÇ cççíncço Dç@mççÇj çÆkçÀMçlçeJççæ[çÇ hçÀMç&-S-içáuç (Mçç@³çjçÇ neb]pç mççôbyçjvç), 2010. mçblççíMç Mççn vççoçvç 74 lçánábo Jçvçávç hçãLJççÇvççLç cçOçáhç 79 oçÇhçkçÀ kçÀçÌuç 79 uçíKçvç Jçç@u³ç 80

JççKç 19 - 20

5

JççKç lçe Jçæ®çávç kçáÀçÆvç çÆlç ]pçyçç@v³ç nábo Dçoyç HçÀçbHçÀuççJçvçe Kçç@lçje sá ]pçªjçÇ çÆ]pç çÆ³ç Dçoyç içæçÆs ³çávç mçbpççÇoiççÇ mççvç Dçuçiç-Dçuçiç mç@Lçjôvç hçôþ hçjvççJçvçe; çÆ³ç içæçÆs içç@j pçç@çÆvçyçoç@jçÇ lçe F&cççvçoç@jçÇ mççvç cuççbkçÀvçe ³çávç; lçe DçLç iççÆæs uçiççlççj Jçámçpççj çÆovçe ³çávç~ kçÀç@MççÆj ]pçyççç@v³ç sô vçe mçjkçÀç@³ç& mçjhçjmlççÇ ]pççbn nç@çÆmçuç ª]pçcçeæ®ç~ çÆ³ç sô Dççcç yççíuç®çççÆuç neb]pç ]pçyççvç ª]pçcçeæ®ç~ içç@j ]pçyççvçvç nebçÆomç oyççJçmç cçb]pç ªçÆ]pçLç çÆlç sá kçÀç@çÆMççÆjmç cJçuçáuç DçoyççÇ mçjcçççÆ³ç nç@çÆmçuç~ Dçc³çákçÀ Jççjçn DçoyççÇ mçjcçççÆ³ç sá ]pçççÆ³ç çÆlç iççícçálç~

Mçç@³çjçÇ neb]pç jôJçç³çLç sô Òçç@v³ç, Dçcççhççô]pç vçmçjçÇ çÆmçvHçÀvç c³çÓuç Jçámçpççj hç@çÆlçcçôJç MçíþJç Jçç@çÆj³çJç hçôþ³ç~ vçmçjçÇ Dçoyçmç cçákçÀçyçuçe sá Mçç@³çjçÇ Dçoyç ]p³ççoe uçíKçvçe Dççcçálç lçe çÆ³ç sá jHçÀlççje mççvç uçíKçvçe çÆ³çJççvç~ vçmçjçÇ Dçoyçmç cçb]pç çÆs DçHçÀmççvçe, vççJçuç, vççìkçÀ, Dçmçí, lçbkçÀçÇo Jçiçç@je Mç@çÆcçuç~

kçÀç@Mçáj hçjvççJçávç sá nçuç nçuçe³ç kç@ÀMççÇçÆj mkçÓÀuçvç cçbpç] jç@çÆ³çpç Dççcçálç kçÀjvçe~ kçWÀæ®çvç kçÀççÆuçpçvç lçe ³çáçÆvçJççÆmç&ìçÇ cç]]pç sá hçjvççJçvçe çÆ³çJççvç~ DççÆcç çÆkçÀv³ç HçÀçbHçÀeuçíçÆ³ç vçe lçbkçÀçÇo ]pç³ççoe kçôbÀn~ vççJçuçe çÆlç sô yçmç kç@Àæ®ç lççcç uçíKçvçe Dççcçæ®çe~ yççkçÀe³ç ]pçyççvçJç hçôþe kçÀç@çÆMççÆj ]pçyçç@v³ç cçb]pç lçjpçcçvç sá kçÀç@çÆMççÆjmç Dçoyçmç, KççmçkçÀj vçmçjçÇ Dçoyçmç Jççj³ççn yçjæ®çj kçÀçôjcçálç~ JJçcçío sô çÆpçe lçç@uççÇçÆcç cçb]pç kç@ÀçÆMççÆj pç]yç@v³ç nebçÆomç JçjlççJçmç cçb]pç nájôj mçhçovçmç mçól³ç mçól³ç cçíçÆuç yççôbnkçáÀvç DçLç yçôçÆ³ç Jçámçpççj~

çÆ³ç sô DçHçÀmçÓmçe®ç kçÀLç çÆ]pç Dççcç uçÓKç çÆs vçe ]p³ççoelçj kçÀ@Mçáj Dçoyç hçjçvç~ çÆkçÀlççyçe sô shççvç cçiçj hçjvç Jç@u³ç çqs kçÀcç~ hçjvç Jççu³çvç nábo lçíoço yç[çJçvçe Kçç@lçje sô kçÓÀçÆMçMç kçÀjev³ç ]pçªjçÇ~ kç@ÀMççÇçÆj vçôyçj çÆlç içÆs] kçÀç@Mçáj hçjvçmç kçáÀvç cçç@uç HçíÀ©vç~ HçÀçjmççÇ çÆuççÆhç cçb]pç hçjvçmç cçb]pç sô Jççj³ççnvç çÆokçÀlç çÆ³çJççvç, KççmçkçÀj çÆlçcçvç çÆ³çcç kç@ÀMççÇçÆj vçôyçj jçí]pççvç

JççKç 19 - 20

6

çÆs~ kç@ÀMççÇçÆj vçôyçj nôçÆkçÀ oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç kçÀç@MççÆj Kçç@lçje DçKç ³ççÆKçlç³çç@jçÇ çÆuççÆhç yç@çÆvçLç~ çÆ³ç sô KççôMççÇ neb]pç kçÀLç çÆ]pç hççÆlçcçôvç kçWÀæ®çvç Jç@çÆj³çvç shçíçÆ³ç Jççj³ççn kçÀç@çÆÆMççÆj çÆkçÀlççyçe oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç cçb]pç~ JççKç lçe kçôbÀn yççkçÀe³ç cçÌiç]pççÇvç çÆlç çÆs ³çLç çÆuççÆhç cçb]pç yçjçyçj shççvç~

DçYçkçÀmç (AIKS) çÆkçÀ lçjHçÀe DççJç nçuç nçuçe³ç CKLLC

(Centre for Kashmiri Language, Literature and Culture) kçÀç@çÆ³çcç kçÀjvçe~ cçô sô JJçcçío DççÆcç mçól³ç çqlç cçíçÆuç kç@ÀMççÇçÆj vçôyçj kçÀç@çÆMçj ]pçyçç@v³ç lçe Dçoyçmç Jçámçpççj~ çÆ³ç mçWìj çÆoçÆ³ç kçÀ@MççÇçÆj vçôyçj kçÀç@çÆMççÆj Kçç@lçje oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç nebçÆomç JçjlççJçmç hççísj~ oíJçvççiçjçÇ kçÀç@MççÆjmç cçb]pç çÆ³çvç çÆkçÀlççyçe sçhçvçe~ ÒçLç Jç@çÆjçÆ³ç çÆ³çvç oíJçvççiçjçÇ kçÀç@MççÆjmç cçb]pç shçícçæ®çvç çÆkçÀlççyçvç hçôþ ³çvççcç çÆlç çÆovçe~ çÆ³ç mçWìj kçÀçÆj kçÀç@MççÆj ]pçyççç@v³ç, Dçoyçmç lçe mçkçÀçdlçmç hçôþ DçKç Dçç@vçuççFvç SbmççFkçwuççíhççÇçÆ[³çç lç³ççj~ mçWìjeçÆkçÀ lçjHçÀe çÆ³çvç mçíçÆcçvççj, kçBÀÖçbÀmçe lçe Jçkç&ÀMççhç çÆlç kçÀjvçe~

³çLç Mçácççjmç cçb]pç çÆs kçôbÀn uçíKç, DçHçÀmççvçe, Mçç@³çjçÇ, Mçá³ç& Dçoyçekçw³ç vçcçÓvçe, lçyçmçje Jçiçç@je çÆovçe Dççcçel³ç~ uçíKç çÆs DçoyççÇ, mçcçç@pççÇ, lçe MççÆKmç³çç@lççÇ~ DçHçÀmççvçe çÆs cççí]pçán lçe DçmçuçÓyçe jBi³ç jbiççjbiççÇ hçíMç kçÀjçvç~ Mçç@³çjçÇ nebÐç vçcçÓvçe çÆs Dçuçiç-Dçuçiç vç@npçvç nebÐç æ®ççjvçe Dççcçel³ç~ Mçá³ç& Dçoyçmç cçb]pç sô DçKç vç]pçdecç hçíMç, ³Jçmç hçb®çlçb$ççÆ®ç Dç@çÆkçÀmç kçÀçÆLç kçÀç@MçjçJççvç sô~ DççÆkçÀ mçç@oejJççj çÆkçÀlçççÆyç nábo lçyçmçje lçe çÆmçuççÆmçuçJççj kçÀçuçcç mJçKçvç [ómç çÆlç çÆs Mçç@çÆcçuç~

cçô sô JJçcçío çÆ]pç hçjvçJçç@u³ç mççí]pçvç hçvçev³ç jç³ç ³çLç Mçácççjmç cçálçuçKç, lçe Dç@oçÇyç mççí]pçvç hçvçev³ç lçç]pçe æsçôìîç uçíKç, DçHçÀmççvçe, Mçç@³çjçÇ lçe lçyçmçje sçhçvçe Kçç@lçjee~

DççícçkçÀçj kçÀçÌuç SçÆ[ìj

JççKç 19 - 20

7

uçíKç

uççÆuç nábo DççuçJç yççuç kçãÀøCç mçv³ççmççÇ kçÀjecç ]pçe kçÀçjvç $çô kçÀçôçÆyçLç ³çJçe uçyçKç hçjuçÓkçÀmç DççbKç JJçLç Kçmç çÆmççÆjçÆ³ç cçb[áuç æ®ççôbçÆyçLç lçJç³ç æ®çuççÇ cçjvçev³ç MççbKç~~ kçw³ççn kçÀje hççBæ®çvç o@nvç lçe kçÀnvç JJçKçMçávç ³çLç uçôçÆpç kç@ÀçÆjLç çÆ³çcç iç³çí mçç@jçÇ mçcçenvç ³çLç jçÆ]pç uçcçenvç Dçoe kçw³çççÆ]pç jççÆJç ní kçÀnvç iççJç~~ $çíçÆMç yJççÆs cççô ¬çíÀçÆMçvççJçvç ³ççv³ç æsôçÆ³ç lççv³ç mçboç©vç çÆon ÖçÀþ ®ççívç oç©vç lçe hçç©vç kçÀj JJçhçkçÀç©vç mJç³ç s³ç ¬çÀ³ç~~ nçÆ®ççÆJç nçjbçÆpç hçôçÆæ®çJç kçÀçvç iççícç DçyçKç sçvç h³ççícç ³çLç jç]pçoçvçí cçb]pçyççiç yçç]pçjmç kçáÀuçHçÀe jçômç Jççvç iççícç lççÇLç& jçômç hççvç iççícç kçáÀmç cçççÆuç ]pççvçí~~ DçççÆcç hçvçe mççôojmç vçççÆJç smç uçcççvç kçÀçÆlç yççíçÆ]pç o³ç c³ççívç cçô çÆlç çÆoçÆ³ç lççj Dççc³çvç ìçkçw³çvç hççív³ç ]pçvç Mçcççvç ]pçáJç sácç yçcççvç içje içæsenç~~

JççKç 19 - 20

8

³çôçÆuç uçuç cçç@pç kçÀjecç lçe kçÀçjvç J³çæsvççJççvç çÆs mJç çÆs cçvçeçÆ®ç

MçkçwlççÇ neb]pç kçÀLç kçÀjçvç lçe Jçvççvç çÆ]pç F®sç MçkçwlççÇ , ¬çÀ³çç MçkçwlççÇ lçe i³ççvç MçkçwlççÇ çÆ³çcç $çôvçeJç³ç njkç@Àæ®ç çÆs cçvçeçÆ®ç lçe Dççlcçç sá çE³çnçÆomçe³ç yçuçyçÓlçmç h³çþ ³çç lçe çÆvçøkçÀçcç kçÀjecç kçÀjçvç lçe vçlçe mJçkçÀçcç kçÀjecç kçÀjçvç~ lçJç³ç çÆs mJç Jçvççvç çÆ]pç ³çæsç iç@æs çÆlçæs kçÀjvçe çÆ³çv³ç çÆ]pç i³ççvçeJççvç yç@çÆvçLç kçÀjen@Jç çÆlçæs ¬çôÀ³çç çÆ]pç kçÀjcçvç mçól³ç jçíçÆ]pç ní vçe kçÀçbn çÆjMçlç³ç lçe mçlçmçbiçmç cçb]pç Dçç@çÆmçLç çÆlç vçíjen@Jç hçlçe lççÆcç cçb]pçe çÆlç v³çyçj lçe içæsen@Jç cçákçwlç~ yçôçÆ³çmç pçççÆ³ç çÆs uçuç uçôçÆpç neb]pç kçÀLç kçÀ@çÆjLç MçjçÇje®ç kçÀLç kçÀjçvç lçe Jçvççvç çÆ]pç cçvçe çÆ®ç hççbæs i³ççvçe ³ç@çqvêçÆ³ç lçe hççbæs kçÀjcçe ³ç@çqvêçÆ³ç ³ççvçí o@n ³ç@çqvêçÆ³ç lçe kç@ÀçÆncç cçvç çÆs MçjçÇjmç HçÀkçÀLç lçsçvç lçe nç@çÆmçuç vçe kçôbÀn~ njiççn çÆ³çcç kçÀçnJç³ç çÆ³çkçÀJçìe çÆyççÆnLç DçkçÀçÇ Dçvçecççvçe vçHçÀn vJçKçmççvçákçÀ mççWçÆ®ç nvç MçjçÇj lçe Dççlcçç jçí]pçenvç [çqvpç~ uçuç oôçÆo neb]pç $çôMç lçe yJççÆs neb]pç kçÀLç kçÀjev³ç çÆs DççÆmç cçb]pç çÆ³ç mççW®ç hçç@oe kçÀjçvç çÆ]pç çÆon Jçôn K³ççJçávç içJç vçe çÆonmç lçkçÀuççÇHçÀ Ðçávç yççÆukçÀ içJç cçvçmç mçblççíMç Dçvçávç lçççÆkçÀ Dççlcçç uçççÆiç MçjçÇjmç jeçÆæ®ç kçÀççÆcç~ mçólççÇ sá çÆ³ç çÆlç vçvççvç çÆ]pç uççÆuç kçÀçílççn Dççímç çÆMçJç cçlçákçÀ ÒçYççJç h³ççôcçálç~ çÆMçJçcçlçe cçálçç@çÆyçkçÀ sá vçe pçç@çÆ³ç]pç çÆ]pç MçjçÇjmç çÆ³ççÆ³ç mççOçvçç kçÀjvçe Kçç@lçje lçkçÀuççÇHçÀ çÆovçe~ u³ççn]pçç çÆs uçuç $çôçÆ³ççÆcçmç JççKçmç cçb]pç Jçvççvç çÆ]pç HçÀçkçÀ³ç Ðççvç kçÀ©vç sá cç]pççkçÀ çÆlçkçw³çççÆ]pç kçÀuç çÆs æ®ççÆkçÀ K³çvçmç ®çôvçmç kçáÀvç Dççmççvç lçe çÆ³çLçe hçç@þîç ³Jçmçe oçjvçç yçvççvç çÆs mJç çÆs ÖçÀþ lçe yççÆ³ç hçç@oe kçÀjçvç~ pççvç sá njiççn Dç@m³ç kçÀç@bçÆmç ©lç kçÀjJç ³çç DçLçejçôì kçÀjJç~ æ®çÓçÆjçÆcçmç JççKçmç cçb]pç sá uççÆuç hçvçeçÆvç FyççÆlçoç@F& çE]pçoiççÇ nebçÆ]pç uçç®çç@jçÇ nábo Snmççmç çÆoLç DççÆkçÀ vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ hç]pçje h³çþe Jçá©vç Lççôo

JççKç 19 - 20

9

lçáçÆuçLç Fvçmççvçe mçábo Dççôboªvç DççÆmç yççWn kçÀçÆvç LççôJçcçálç~ mJç çÆs MçjçÇj ªhççÇ jç]pçOçç@vççÇ cçb]pç cçvç ªhççÇ vçç lçpç©yçekçÀçj sçvçmç lçe nçÆ®ççÆJç kçÀcççvç ªhççÇ Dççlcççnmç mçól³ç hçôçÆæ®çJç iççmçákçÀ lççÇj ªhççÇ ³çæsç Dççmçvçmç h³çþ JççnJçôuçç kçÀjçvç lçe cççvççvç çÆ]pç mJç çÆs kçáÀuçHçÀe jçômç Jççvç yçvçícçeæ®ç lçe çÆ³çL³çvç nçuçlçvç cçb]pç kçwJçmçe mççOçvçç ¿ççÆkçÀ mJç kç@ÀçÆjLç~ hçóbçÆæ®ççÆcçmç JççKçmç cçb]pç çÆlç çÆs uçuç ³çáLçá³ç Snmççmç çÆoLç çÆ³ç cççvççvç çÆ]pç lçmçebçÆ]pç mççOçvçççÆ³ç nábo Mççôªç@lççÇ oçíj Dççímç lçmç yççmç çÆoJççvç çÆ]pç mçbmççj ªhççÇ mçcçvoje cçb]pçe vçí©vç sá cçáMççÆkçÀuç çÆlçkçw³çççÆ]pç cçvç ªhççÇ hçvç sá Dççícç lçe mçá kçÀçÆlç uççÆiç JççÆlç~ lçmç sá yççmççvç çÆ]pç lçmçeb]pç kçÓÀçÆMçMç çÆs HçÀçô]pçÓuç hççô]pç kçÀu~ smç içvçícçeæ®ç çÆ]pç hçjcçe çÆMçJçmç cçb]pç iççÆæsní uççÇvç~ æ®³çLç, lçuç æ®³çLç, Dçæ®³çLç lçe h³çþ æ®³çLç cççÇçÆuçLç sá æ®³çlçákçÀ DçKç çÆJçMççuç jóHçÀ yç´çWn kçáÀvç çÆ³çJççvç lçe uçuç çÆs æ®³çLç mççôçÆjLç Mçáv³çJççoe®ç kçÀLç kçÀjçvç lçe çÆ³çLçe hçç@þîç çÆs mJç JçpçÓçÆo³çlç ³ççvçí DççÆmlçlJçe®ç yççJçLç kçÀjçvç~ mJç çÆs Jçvççvç:

lçóçÆj mççÆuçuç Kççôlç lç³ç lçójí çÆnçÆcç $çô iç³ç y³çvç Dçy³çvç J³çcçMçç& æ®ççÇlççÆvç jJç JçççÆlç mçyç mçcçá³ç çÆMçJçmçe³ç æ®çjçæ®çj ]pçiç hçMçç lçbLçej iççÆuç lç³ç cçbLçej cJçæ®çí cçbLçej iççôuç lç³ç cJçæ®çí æ®³çLç æ®³çLç iççôuç lç³ç kçôbÀn vçç cJçæ®çí Mçáv³çmç Mçáv³ççn cççÇçÆuçLç kçw³çLç”

iJç[eçÆvççÆkçÀmç JççKçmç cçb]pç çÆs uçuç Jçvççvç çÆ]pç DçkçÀçí³ç hççív³ç sá MççÇvç çÆlç yçvççvç lçe lçáuçkçÀlçáj çÆlç~ ®çÓbçÆkçÀ æ®³çLç sá vçe yçíoçj lçJç³ç sá kçáÀvçá³ç

JççKç 19 - 20

10

lçlJçe y³ççôvç y³ççôvç yççmççvç~ ³çôçÆuç æ®³çLç ]pççíçÆlç lçe ]pçiçLç çÆ³ççÆ³ç mççí©³ç çÆMçJçcç@³ççÇ yççí]pçvçe~ oçôçÆ³ççÆcçmç JççKçmç cçb]pç sô uçuç Jçvççvç çÆ]pç lçbLçej cçbLçej lçe æ®³çLç çÆs çÆlçcç $çô cçjnuçe çÆ³çcçJç cç@b]p³ç mççOçvçççÆ³ç neb]pç ¬çôÀ³çç yççWn hçkçÀçvç çÆs hççô]pç ³çôçÆuç æ®³çlçmç MçÓv³çákçÀ (³çámç MçkçÀçÆuç çÆMçJç sá) Dççyççmç mçhççÆo, lçôuççÇ çÆs mççOçvçç hçÓje mçhçoçvç~ Jçvçevçe sá çÆ³çJççvç çÆ]pç kçÀç@çÆMççÆjmç çÆMçJç cçlçmç cçbpç] sô MçÓçqv³ç®ç kçÀuhçvçç yççíà MçÓv³çJççoákçÀ Dçmçj~ lçbLçej sá vçkçwMç ³çLç cçbLçeje DçççÆ³ç J³ççK³çç çÆ³ççÆ³ç kçÀjvçe lçe cçbLçej ³çôçÆuç æ®³çLç æ®çççÆhç lçe æ®³çLç iççÆæs Dçoe çÆMçJçmç mçól³ç cççÇçÆuçLç~ uçuç oôçÆo nebÐç JççKç hççÆjLç sá vçvççvç çÆ]pç mJç çÆs cççvççvç çÆ]pç cçvçákçÀ [bçÆpç Dççmçávç sá Dççlcççnmç çÆ¬çÀ³ççJççvç yçvççJççvç ³çámç lçmç hçvçeçÆvç JçpçÓoákçÀ hç³ç çÆoJççvç sá~ DççÆmlçlJçmç mçól³ç kçáÀvçá³ç içæsávç içJç çÆMçJçmç mçól³ç cçíuçávç~ uçuç oôçÆo sá vçe çÆ³ç ]pççbn Jççôvçcçálç çÆ]pç cçvç iççÆæs cçç©vç lçe lçvç iççÆæs nçôKçjçJçev³ç lçe ³çæsççÆ³ç iççÆæs ìKç Ðçávç yççÆukçÀ çÆs mJç çÆ³ç Jçvççvç çÆ]pç ³çæsávç iççôæs mçá mJçKç ³çámç hççíçÆMçJçávç DçççÆmçní~ lççÆcç çÆkçÀv³ç çÆs mJç cçvçmç æ®çílçevççJççvç çÆ]pç mççOçvçççÆ³ç nebçÆ]pç JççÆlç h³çþ hçkçÀvçe Kçç@lçje sá çÆ³ç ]pççôªjçÇ çÆ]pç mçblççíMç çÆ³ççÆ³ç hçç@oe kçÀjvçe lçe nçJçe yççJçe mçól³ç yçiçJççvçmç hçÓ]pçç kçÀjvçe Kççílçe sá lçmç cçvçekçw³ç hççíMç uççiçev³ç pççvç çÆlçkçw³çççÆ]pç çÆlçcçvç cçb]pç sá ³çæsççÆ³ç nábo cçísj cçÓpçÓo ³çámç Dççlcççnmç lçe hçjcççlcççnmç c³çáuç sá kçÀjevççJççvç~ cçlçuçyç sá çÆ³ç çÆ]pç ³çôçÆuç cçvç Dççlcçene®ç cçákçwlççÇ ³çæsçvç sá lçôuççÇ çÆs cçvçekçw³ç hççíMç HçwJçuççvç~ uçuç çÆs Jçvççvç:

kçáÀmç cççÆj lçe kçÀmçÓ cççjvç cççÆj kçáÀmç lç³ç cççjvç kçÀmç ³çámç nje nje $çç@çÆJçLç içje içje kçÀjí Dçoe mçá cççÆj lç³ç cççjvç lçmç~~

JççKç 19 - 20

11

K³çvçe K³çvçe kçÀjçvç kçáÀvç vççí JççlçKç vç K³çvçe içæsKç DçnbkçÀç@jd³ç mççôcçá³ç Kçô cçççÆuç mççôcçá³ç DççmçKç mJççÆcç K³çvçe cçáæ®çjvç³ç yçjv³çvç lçç@jd³ç~~ kçáÀMç hççíMç lçíuç oóHçÀ ]pçuç vçç içæsí mço yççJçe iJçje kçÀLç ³çámç cççÆvç nô³çí MççôcyçÓnmç mJççÆj vçôl³ç hçvçeçÆvç ³çæsí mJç³ç o@h³ç]pçí mçn]pçe³ç ¬çôÀ³ç~~

iJç[ev³çákçÀ JççKç sá çÆ³ç mççW®ç hçç@oe kçÀjvççJççvç çÆ]pç ©n ³çôçÆuç vçe cçjçvçe³ç sá lçe yççÆ³ç kçÀc³çákçÀ sá . JJçb içJç ³çámç nje nje $çç@çÆJçLç içje içje kçÀçÆj lçmçábo Dççlcçç JçáçÆs vçe mJçKçe³ç~ oçôçÆ³ççÆcçmç JççKçmç cçb]pç sá mçblççíMç kçÀjvçmç h³çþ ]pççíj çÆovçe Dççcçálç~ . $çôçÆ³ççÆcçmç JççKçmç cçb]pç ³çÓiç, mççOçevçmç h³çþ ]pççíj çÆovçe Dççcçálç lçe cçvçe v³ç@çÆyçcç Dçcçuç yçí cççvçí kçÀjçj çÆovçe Dççcçeæ®ç çÆlçkçw³çççÆ]pç cçvçe®ç Dçcçuç çÆs Dçncç lçe DçLç cçb]pç çÆs ³çæsç Dçncç~ çÆMçJç cçlçákçÀ cçísj sá ³çLç kçÀçÆLç cçb]pç uçyçvçe çÆ³çJççvç çÆ]pç cçvçákçÀ lçe DççlcçnákçÀ KJçMç çÆ³çJçávç çÆcçuçæ®ççj mçhççÆoLç çÆ³ççÆ³ç mççOçvçççÆ³ç neb]pç JçLç jìvçe lçe hçjcçe çÆMçJçmç mçól³ç mçhççÆo c³çáuç~ cçvçeçÆkçÀmç lçe ©nçÆkçÀmç DçLç ³çkçÀeçÆlçmç cçb]pç sá MçjçÇje çÆkçÀmç Mçç@çÆcçuç mçhçovçmç h³çþ çÆlç ]pççíj çÆovçe Dççcçálç çÆlçkçw³çççÆ]pç lççÆcç mçól³ç çÆs vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ DçcççÆuç nábo [çqvpç jçí]pçávç ³çôkçÀçÇvççÇ mçhçoçvç~ içJç MçjçÇjákçÀ KJçMç jçí]pçávç sá uçç@çÆ]pçcççÇ~ uçÓyç,cççôn lçe ¬çÓÀo $ççJçávç sá ]pççôªjçÇ çÆlçkçw³çççÆ]pç cçvçákçÀ mçblççíMç ÒççJçávç sá ]pççôªjçÇ lçe mJç çÆs JçLç ³çôçÆcç çÆkçÀv³ç kçÀuç iççÆvç lçe hçjcçe Dççvçvo Òççhlç kçÀjvçe®ç mçKçj ¿ççÆkçÀ mçhççÆoLç~ uçuç çÆs Jçvççvç :

JççKç 19 - 20

12

i³ççvçe cççjeiç s³ç nçkçÀe Jçç@j

çÆo]p³çmç Mçcçe ocçe ¬çôÀçÆ³ç hç@v³ç uççcçç æ®ç@kçÀej hççíMç Òçç@v³ç ¬çôÀçÆ³ç oçíj K³çvçe K³çvçe cJçæ®ççÇ Jçç@j sôv³ç~~

kçÀLç çÆs mççHçÀ çÆ]pç i³ççvçe®ç JçLç çÆs nçkçÀe JçççÆj yçjçyçj çÆlçkçw³çççÆ]pç nçkçÀe JçççÆj neboçÇ hçç@þîç çÆs cçvçmç çÆìçÆkçÀu³ç çÆov³ç lçe Dç@boe³ç& Dçç@boe³ç& pçbiçuçe uççiçávç ]pççôªjçÇ lçççÆkçÀ cçvç jçíçÆ]pç [çqvpç lçe Jççje Jççje iççÆæs cçvçe®ç Jçç@j lçvç ¿çLç Dççlcççnmç Mççqkçwlç cçlçe cçálçç@çÆyçkçÀ uççcçç æ®ç@kçÀej ³ççvçí cççlçãkçÀç cçb[uçeçÆ®ç JççÆlç h³çþ hçkçÀvççJççvç ³çLç Mççqkçwlç Ghççmçvçç çÆlç JçvçJç~ uççÆuç nebçÆ]pç mççOçvçççÆ³ç neb]pç Dçcçuç çÆs kçábÀ[çÆuçvççÇ] pççiçjLç kçÀjvçe®ç Dçcçuç lçe hçvçeçÆvç mçHçÀ©kçÀ Dççiçç]pç kçÀjçvçe³ç uç@pç lçmç hçlççn çÆ]pç oáçÆvç³çç@JççÇ nçJçvçiç@jçÇ nebçÆ]pç JççÆlç h³çþ hçkçÀvçe mçól³ç nôçÆkçÀ vçe mJç cç@bçÆ]pçuç Òçç@çÆJçLç yççÆukçÀ çÆs cçvçe®ç Ü³ççÇ iççuçev³ç lçe Dço³ç kçôbÀn DçbçÆo~ JçlççÇje mççvç ¬çôÀ³çç kçÀjçvç kçÀjçvç i³ççvç nç@çÆmçuç kçÀjvçe mçól³ç sô vçe i³ççvçeJçç@j sôv³ç lçe vç@v³ç yççmççvç~ mJç çÆs Jçvççvç:

hçjçvç hçjçvç ]p³çJç lççuç Hç@ÀçÆpçcç æ®çô ³çái³ç ¬çÀ³ç lç@çÆpçcç vçe ]pççbn mçácçjvç çÆHçÀjçvç v³çþ lçe Dççôbiçepç iç@çÆpçcç cçvçe®ç Ü³ççÇ cçççÆuç æ®ç@çÆpçcç vçe ]pççbn~~

Kçç@j uçuç JççKçvç nebÐçvç uçHçÀ]pçvç HçíÀjyçouç mçhçovçe çÆkçÀv³ç sá ]pççôªjçÇ çÆ]pç uçuçe JççKçvç nábo vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ hçnuçÓ yççÆo kç@ÀçÆ[Lç çÆ³ççÆ³ç lç@c³ç mçebÐçvç vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ lçe ªnç@vççÇ lçpç©yçvç neb]pç mçnçÇ ]pççvçkçÀç@jçÇ nç@çÆmçuç kçÀjvçe~ Mççqkçwlçcçlç sá vçe çÆMçJçcçlçe çÆvçMç Dçuçiç yççÆukçÀ sá çÆMçJçcçlçákçÀ J³çmlççj~ MçkçwlççÇ çÆs Mççqkçwlç hçÓ]pçç Dçncç cççvççvç çÆlçkçw³çççÆ]pç çElçnçÆo

JççKç 19 - 20

13

cçálçç@çÆyçkçÀ sô çÆ³ç oçÆ³ç mçeb]pç kçáÀJJçlç ÞççÇ çÆJçÐçç hçjçcyçç ³çç ÞççÇ oíJççÇ ³Jçmç eyçïççb[e®ç JJçLçhç@lççÇ kçÀjçvç çÆs~ Dçç®çç³ç& DççÆYçvçJçiçáhlç çÆs Jçvççvç çÆ]pç çÆ³ç mçbçÆJçlç oíJççÇ çÆs hççÆj hçÓjvç çÆMçJçmç mçól³ç kçáÀv³ç Dçç@çÆmçLç çÆlç hçvçev³ç DçKç Dçuçiç Òç]pçvçLç ¿çLç hçjçhçjç ªhçmç cçb]pç ³çæsç MçkçwlççÇ ¿çLç çÆ]pç mçbmççjmç sá ]pçvçecç Ðçávç~ Dçhçjç ªhçmç cçb]pç kçÀçuçákçÀ mJçªhç yç@çÆvçLç lçe hçjç ªhçmç cçb]pç çÆMçJçe mçábo lççÇ]pç lçe lçmçábo J³çmlççj yç@çÆvçLç mçJç&J³ççhççÇ~ Dç@çÆcçmç çÆs DçJç³ç çÆ$çhçÓj mçábêçÇ çÆlç Jçvççvç lçe çÆ³ç çÆs mçç@çÆjmçe³ç ûçn cçb[uçmç cçb]pç mçlççíJçánvç vç#çd³çlçjvç cçbpç] æ®çánç@þJçev³çvç ³çÓiçvççÇ³çvç cçb]pç lçe yççnJçeçÆvçvçe³ç jçMçvç cçb]pç cçÓpçÓo lçe cççlçãkçÀç æ®ç@kçÀje®ç yçáçÆvç³çço çÆlç çÆs çÆ³çn³ç ³çôc³çákçÀ vççJç (uççcççæ®çkçÀj) nôçÆj kçÀçÆvç uçuç oôçÆo hçvçeçÆvçmç JççKçmç cçb]pç ¿ççôlçcçálç sá~ cççuçvççÇ æ®ç@kçÀej lçe uççcçç ³çç cççlçãkçÀç æ®çkçÀj çÆs ]pçe Dçuçiç Dçuçiç æ®çkçÀj~ cççuçvççÇ æ®çkçÀj sô Dçsjvç neb]pç mJç cççuç ³çLç cçb]pç mçç@jçÇ y³ççôvç y³ççôvç çÆs lçe çÆMçJç çÆlç sá çÆ³çcçevçe³ç cçb]pç~ uççÆuç nábo uççcçç ®ç@kçÀj ³ççvçí cççlçãkçÀç æ®çkçÀ©kçÀ çÆ]pççÆkçÀj kçÀ©vç sá cççvçí LçJççvç çÆ]pç uçuçe cçç@pç Dçç@mç mJç ³ççíiçvççÇ ³Jçmçe çÆMçJç HçÀuçmçHçÀe lçe çÆ$çkçÀe HçÀuçmçHçÀe ]pççvçvç Jççpçôv³ç Dçç@mç ³çámç vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ Dç@çÆuççÆcç nábo Dççiçáj cççvçevçe sá Dççcçálç~ vççÇ lçJç uççÆuç nábo çÆ³ç JççKç : yççvç iççôuç lç³ç ÒçkçÀçMç DççJç ]pçÓvçí æ®ç@bojcçe iççôuç lç³ç cççôlçá³ç æ®³çLç æ®³çLç iççôuç lç³ç kçôbÀn çÆlç vçç kçáÀvçí iç@³ç YçÓ YçáJç; mJç; J³çmçjçÆ]pçLç kçw³çLç~~

Jçvççvç çÆs çÆ]pç çÆmçjçÇ sá uççímççvç ³ççvçí çÆmçjçÇ ªhççÇ i³ççvç nç@çÆmçuç kç@ÀçÆjLç çÆlç sá vçe nç@çÆmçuç kçôbÀn çÆlç~ mçólççÇ çÆlç sá æ®ç@bojcç ³ççvçí cçvç ]p³çJççvç lçe cçvç sá YçÓ YçáJç; lçe mJç; uçÓkçÀvç çÆlç ¿ççô©³ç lçe çÆ³çcçJç $çôvçJçev³ç sá cçvçmç yççWn kçÀçÆvç çÆJçmçpç&vç içæsçvç hççô]pç cçvçmç cçb]pç cçÓpçÓo æ®³çLç sá ¬çôÀ³çççÆ³ç mçól³ç hççvç³ç nácççvç~ cçlçuçyç sá çÆ³ç çÆ]pç uçuç çÆs cçvçmç m³çþçn Lç]pçj yçKçMççvç lçe Jçvççvç çÆ]pç ³ççôlççcç æ®³çLç SkçÀçûç çÆ³ççÆ³ç vçe kçÀjvçe lççôlççcç sá mJçkçÀçcç lçe

JççKç 19 - 20

14

çÆvçMkçÀçcç kçÀjecç KçáçÆj cçb]pçe vçí©vç m³çþçn cçáMççÆkçÀuç~ cçvç sá vçe hçÓje cçjçvçe³ç çÆlçkçw³çççÆ]pç æ®³çLç sá hçjíMççvç Dççmççvç~ cçvçe®ç JJçLç æsçbþ kçw³ççí MçjçÇ©kçÀ vçæ®çávç HçíÀ©vç lçe ªnç@vççÇ lçkçÀoJç Dçbpççcçmç lççcç JççlçvççJçvçmç cçb]pç njiççn ÒççCçákçÀ DçLçeJççmç DçççÆmç vçe lçôçÆuç kçÀçÆlç nôçÆkçÀ Fvçmççvç ³çç kçÀçbn çÆlç ]pçáJç ]pççLç kçÀç@çÆ³çvççlçákçÀ çÆnmçe Dçç@çÆmçLç~ ÒççCç içJç ]pçáJç~ çÆ³ç içJç Mççn çÆlç lçe Fçqvê³çvç nebçÆo kçÀç@cç kçÀjvçákçÀ kçáÀJçlç çÆlç~ ³çôuççÇ ÒççCç çÆs lçôuççÇ sá mçççÆvç MçjçÇ©kçÀ jbiçe [biçe kçÀçbn cççvçí LçJççvç~ ÒççCç çÆs hççbæçÆæ®ç kçÀemçcçákçÀ~ Dçhççvç sá jôkçÀe Dç@çÆ[çÆpç çÆvçMç cçÓuççoçj æ®çkçÀjmç cçb]pç ³çôçÆcç mçól³ç MçjçÇje®ç içboeiççÇ v³çyçj vçíjçvç çÆs~ oçôçÆ³çcç içJç mçcççvç ÒççCç lçe çÆ³ç sá lçÓçÆvçmç çÆvçMç cççÆvç hçáj æ®çkçÀjmç çÆvçMç ³çámç K³çvç Þç@hçjçJçvçmç cçb]pç cçoo çÆoJççvç sá~ $çôçÆ³çcç içJç mçá ÒççCç ³çámç mççÇvçmç cçb]pç Dçvççnlç æ®çkçÀjmç mçól³ç Dççmççvç sá lçe Mççn Kççjvçmç cçoo çÆoJççvç sá~ çÆ³ç JçMç kçÀjvçe mçól³ç sá Fvçmççvç ³çÓiççÇ yçvççvç~

æ®çÓçÆjcç içJç Goçvç ³çámç n@çÆìmç cçb]pç yççiç çÆJçMçáê æ®çkçÀjmç cçb]pç Dççmççvç sá~ DçcççÇ mçól³ç sá Dççlcççnmç hçjcççlcççnmç mçól³ç mçcyçbo yçvççvç lçe cçjvçe çÆJççÆ]pç sá ³Jçn³ç Dççlcççnmç MçjçÇje cçb]pçe Dçuçiç kçÀjçvç~

hçóbçÆæ®çcç içJç J³ççvç~ çÆ³ç sá MçjçÇje kçw³çvç Dçbiçvç Dçbiçvç lççcç jLç JççlçvççJççvç lçe mJçççÆoMçþçvç æ®çkçÀjmç cçb]pç sá cçÓpçÓo Dççmççvç~ çÆ³çcç³ç ÒççCç JçMç kç@ÀçÆjLç sá ³çÓiççÇ kçábÀ[uçvççÇ yJçvçe h³çþe ¿ççôj KççjvçákçÀ Dçy³ççmç kçÀjçvç~

JJçv³ç ]pççívç DççÆmç çÆ]pç ÒççCçe³ç çÆs Fvçmççvç mçebçÆ]pç vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ, çÆpçmçcçç@vççÇ lçe ªnç@vççÇ njkçÀ@æ®çvç yççWn hçkçÀevççJççvç~ uçuç Ðço Dçç@mç çÆ]pçvoe jçí]pçvçe®ç Dçcçuç yççWn hçkçÀvççJçvçmç mçól³ç mçól³ç vçHçÀçÆmç³çç@lççÇ lçe ªnç@vççÇ kçÀojvç yççÆo kçÀ[vçe®ç kçÓÀçÆMçMç çÆlç kçÀjçvç lçe vçlççÇçÆpç kçÀ[vçmç cçb]pç çÆlç Dçç@mç kçÀçcç³çç@yççÇ ÒççJççvç~ uçuç oôçÆo nebÐç çÆ³çcç ]pçe JççKç hç@çÆjLç sá yççmççvç

JççKç 19 - 20

15

çÆ]pç mJç çÆs çÆJççÆ]pç çÆJççÆ]pç iJçjmç çÆlç mçJççuçvç nábo pçJççyç Òçeæsçvç lçe hçlçe ]pçç@lççÇ lçpç©yçe kç@ÀçÆjLç iJçjmç çÆlç yççWn vçíjçvç~ çÆ³çcçvç ÜvçeJçevççÇ JççKçvç cçb]pç çÆs uçuç Fvçmççvç mçebÐçvç çÆpçmçcçç@vççÇ lçe ªnç@vççÇ mçHçÀjekçw³çvç v³çç³çvç mç@çÆvçLç HçÀuçmç@çÆHçÀ³ççvçe DçççÆ³ç mççF&vçmççÇ yçáçÆvç³çç@]pç h³çþ hçvçev³ç kçÀLç yççWn hçkçÀevççJççvç~ JççKç çÆs:

ní iJçjç hçjcççÇéçjç mçLç yççJç yççJç lçe æ®çcçí ]pçe ]pç@v³ç JJçhçoíçÆ³ç kçbÀoçhçájç nán kçÀJçe lçá©vç nçn kçÀJçe lççôlç~~

vçç@çÆyçmLççvçmç æ®³çLç ]pçuçeJçevççÇ

yçïçmLççvçmç çÆMçMç©vç cJçKç yçïççb[mç s³ç vço JçánJçevççÇ lçJç³ç lçá©vç nán nçn lçJç³ç lççôlç~~ uçuç Ðço sô YçiçJççvç mJçªhç iJçjmç Òçeæs]çvç çÆ]pç çÆ³çcç ]pçe ÒçççCç

lçÓçÆvç h³çþe ¿ççôj Kçmççvç çÆs çÆ³çcçJç cçb]pçe kçw³çççÆ]pç sá nán lçá©vç lçe nçn lççôlç Dççmççvç~ ³çÓçÆiçvççÇ Dçç@çÆmçLç çÆs mJç lçpç©yçç@lççÇ Dçcçuç yççWn hçkçÀvççJççvç hçkçÀvççJççvç Jçvççvç çÆ]pç ÒççCçvç nebçÆ]pç Mççn Kçmçe JççÆmç cçb]pç sá nçn lçÓçÆvç h³çþe ¿ççôj Kçmççvç ³çôçÆlç ]pçvç K³çLç ®³çLç lçe ÞççôhççÆjLç vççj JJçhçoçvç sá lçe nán sá yçïççb[e çÆkçÀ cJçKçe h³çþe ³ççvçí yç´ïçmLççvçe h³çþ, vçç@çÆ[³çJç çÆkçÀv³ç yJçvç Jççlççvç~ yçcmçLççvçmç sá Dççmççvç ]pçvç lçe lçáuçkçÀlçáj uççôiçcçálç lçe çÆ³ç lççÆlç h³çþe Jçmççvç sá mçá kçÀçôçÆþçÆMç Jççív³ç~

kçábÀ[çÆuçvççÇ lçÓçÆvç h³çþe ¿ççôj yçïççb[mç lççcç Kççjvç Jçç@u³ç ³çÓiççÇ çÆs çÆmçjçÇ lçe æ®ç@bojcç ÜMçJçev³ç nebçÆo JçpçÓoákçÀ DçvçáYçJç kçÀjçvç lçe uçuç sô vçe lççÆcç DçvçáYçJçe çÆvçMç kçáÀçÆvç çÆlç jbiçe oÓj~

JççKç 19 - 20

16

uçíKç

çÆHçÀjçkçÀ: DçKç çÆHçÀlçjlç hçjmlç Mçç@çÆ³çj jlçvç lçuççMççÇ

içáuççcç vçyççÇ çÆHçÀjçkçÀ sá hçvçev³çvç ncç Dçmçjvç cçb]pç hçvçeçÆvç çÆHçÀlçjlç

hçjmlççÇ nábo jdJçnpççvçe çÆkçÀv³ç DççÆkçÀ JçKçje DçboççÆ]pç yç³ççvçákçÀ Mçç@çÆ³çj cççvçevçe Dççcçálç~ çÆ®çvççbçÆ®ç mçá ³çôçÆcç mççlçe kçÀç@çÆMççÆj Mçç@çÆ³çjçÇ nebçÆomç oáçÆvç³ççnmç cçb]pç Jçç@çÆjo mçhçáo çÆHçÀ]pççnmç cçb]pç Dççímç cçnpçÓjeçÆvç kç@ÀMççÇçÆj nábo námçávç JçKçvççJçvç Jççu³çvç vçiçcçvç neb]pç içóbiçjç³ç JçáçÆvç çÆlç cçÓpçÓo~ vç çÆmççÆjHçÀ cçnpçÓj yç@çÆukçÀ Dçç@m³ç lçmç DçBÐç hç@kçw³ç yçôçÆ³ç çÆlç kçÀól³ç Mçç@çÆ³çj kç@ÀMççÇçÆj nebÐçJç çÆHçÀlçjçÇ cçvçç@çÆ]pçjJç hççvçmç kçáÀvç çÆHçÀ³ç&cçel³ç~ içj]pç çÆHçÀlçjlç hçjmlççÇ neb]pç jôJçç³çlç Dçç@mç yçábne³ç çÆHçÀjçkçÀmç yçomç~ vç çÆmççÆjHçÀ çÆHçÀjçkçÀvç yç@çÆukçÀ kç@Àj vçe lçmçebÐçJç ncç DçmçjJç lçe hççôlç Jççv³çJç çÆlç cçnpçÓj mçeb]pç çÆ³ç jôJçç³çlç vç]pçj Dçboç]pç~ çÆHçÀjçkçÀ Dççímç DçLç mçól³ç mçól³ç DçbiçjçÇ]p³ç ªcçç@vççÇ Mçç@çÆ³çjçÇ çÆvçMç çÆlç ]pçç@v³ççyç lçe DçcççÇ kçÀçjJççvçákçÀ cççvçevçe Dççcçálç Dçç@KçjçÇ Mçç@çÆ³çj ³ççÇìmç mçábo çÆ³ç oçôhç çÆlç DçççÆmç¿çmç kçÀvçvç cçb]pçe³ç çÆ]pç Mçç@çÆ³çjçÇ cçb]pç iççÆæs ³çÓlç çÆhççÆuç l³çÓlç cçákçÀç@çÆcç³çlç Dççmçev³ç lçe çÆ³ç çÆlç çÆ]pç HçÀjomç iççÆæs mçá ®ççÇ]pç ]p³ççoe ìçíþ Dççmçávç ³çámç lçmç ]p³ççoe kçÀjçÇyç DçççÆmç lçe ³çLç mçól³ç lçmçebçÆ]pç çE]pçoeiççÇ ]p³ççoe Jççmçlçe çÆlç DçççÆmç~ Dç³ççB sá çÆ]pç FMççje sá çÆHçÀlçjlçmç kçáÀvçá³ç~ çÆHçÀlçjlç hçjmlççÇ neb]pç jôJçç³çlç sô DççÆcç yççWn çÆlç mçççÆvç Mçç@çÆ³çjçÇ cçb]pç cçiçj lçLç cçb]pç sá Dçc³çákçÀ JçjlççJç Mçç@çÆ³çj yçíMçlçj hçç@þîç cçn]pç cççnçíuç yç@boçÇ cJçKçe kçÀjçvç~ ®ççní Mçç@çÆ³çjmç Jçmçeuç cçç@³ç&cççôbo DçççÆmçní yçvççJçávç ³çç çÆnpçj içcçvççkçÀ~ ³çáLç ¿çáJç hççÆmçcçvç]pçj JJçlçuççJçvçákçÀ JçmççÇuçe Dççímç Mçç@çÆ³çjmç çÆvçMç çÆHçÀlçjlçe³ç~ çÆ³ç kçÀLç çÆlç sô mçnçÇ çÆ]pç çÆHçÀlçjlç sô ÒçLç ]pçcççvçeçÆ®ç lçe ÒçLç ]pçyçç@v³ç nebçÆ]pç Mçç@çÆ³çjçÇ cçb]pç DççÆkçÀ vçlçe yçôçÆ³ç jbiçe

JççKç 19 - 20

17

DçkçÀç@mççÇ ÒççJççvç~ kçÀáçÆvç kçÀoçÇcç Mçç@çÆ³çjçÇ nebÐç hçç@þîç DçmççlççÇjçÇ cçáuç cçççÆ³ç mççvç ³çç kçáÀçÆvç çÆmçj mççJççÇje mççvç~ Mçç@çÆ³çjçÇ lçe çÆHçÀlçjlç sô vçç kçÀç@çÆyççÆuç lçvçmççÇKç~ çÆHçÀlçjlç çÆvçiçç@jçÇ sô içáuççcç vçyççÇ çÆHçÀjçkçÀmç çÆvçMç çÆlç Dçcçç hççô]pç çÆ³ç sô kçWÀæ®çJç KççômçÓçÆmç³çæ®çJç çÆkçÀv³ç cçáKçlç@çÆuçHçÀ~ çÆ³ç kçÀLç sô çÆouç®çmçehç çÆ]pç çÆHçÀjçkçÀ mçebçÆomç oçíjmç cçb]pç Dççímç kçÀç@çÆMççÆj Mçç@çÆ³çjçÇ nábo içç@çÆuçyç jçíJçnpççvç cççyçÌoáuçlçyçç@lççÇ oáçÆvç³çç DççôkçÀ lçjHçÀ $çç@çÆJçLç çE]pçoeiççÇ lçe ]pçcççvçekçw³çvç cçmçuçvç lçe hççÇ®ççÇoiççÇ³çvç mçvçevçákçÀ jçínpççvç~ çÆ³ç oçíj Dççímç nkçÀçÇkçÀlç hçmçboçvçe j@çÆJç³çákçÀ oçíj lçe çÆ³ç j@çÆJççÆ³ç ªo vçe çÆHçÀjçkçÀmç çÆvçMç çÆlç içç@j cçÓpçÓo cçiçj DçLç mçól³ç mçól³ç ªo vçe mçá hççvçmç Dç@bÐç hç@K³ç çÆHçÀlçjçÇ námçvçe çÆvçMç çÆlç Dç@s Jç@çÆìLç~ ]pçcççvçe lçe çE]pçoiççÇ çÆvçMç ³çôuççÇ-Jç-lçôuççÇ uççôyç ¿çLç ª]pç lçmç çÆHçÀlçjçÇ námçvçmç cçb]pç jçJçvçe®ç kçÀuç~ lçjkçÀçÇ hçmçbo oçíje kçw³çvç çÆHçÀlççÆj³çç@lççÇ çÆìkçÀu³çJç cçb]pç Dçç]pçço mçhççÆoLç ³çôçÆuç kçÀç@çÆMç³ç& lçKçuççÇKç kçÀçj pçoçÇo oçíjmç cçb]pç DçmçjçÇ çE]pçoiççÇ³çvç neb]pç lçuçKç nkçÀçÇkçÀæ®çvç ]p³çJç çÆoçÆvç uççôiç içáuççcç vçyççÇ çÆHçÀjçkçÀ ªo DçLç oçíjmç cçb]pç çÆlç DçmçjçÇ kçÀjyçe®ç yççJçLç kçÀjvçmç mçól³ç mçól³ç çÆHçÀlçjlçmç mçól³ç çÆlç cJçKç cçáoç@³ç kçÀjçvç~ pçoçÇo Mçç@çÆ³çj ³çôçÆlç pçoçÇo oçíjmç cçb]pç Mççôo çÆonç@lççÇ çE]pçoiççÇ lçe çÆHçÀlçjlçe çÆvçMç oÓj mçhççÆoLç MçnjeçÆ®ç çÆcçMççÇvççÇ çE]pçoiççÇ nebçÆomç nj nçbiççÆuçmç cçb]pç nôvçe DçççÆ³ç lççÆlç ªo çÆHçÀjçkçÀmç çÆHçÀlçjlçmç mçól³ç hçvçev³ç kçáÀjyçlç yçjkçÀjçj Lçç@çÆJçLç çÆlç Snmçç@m³ç mççôLççÆjmç h³çþ çÆHçÀlçjlç kçw³çvç jbiçvç cçb]pç Jç@çÆmçLç çÆ³çcçvç jbiçvç nábo ©n cçnmçÓmç kçÀjçvç~ lç@cçd³ç mçeb]pç çÆHçÀlçjlç hçjmlççÇ neb]pç sô çÆ³ç KçÓyççÇ çÆ]pç lçmçebçÆo o@m³ç JçjlççJçvçe Dççcçel³ç çÆ³çcç cçáKçlççÆuçHçÀ cççíª]pç çÆs vçe cçnpçÓj mçebÐç hçç@þîç kçÀçbn çÆlç cçnoÓo lçe iç@bçÆ[Lç cçÌvçJççÇ çÆvç]pççcç yçvççJççvç yççÆukçÀ çÆs lç@bnçÆ]pç kçÀçÆvç çÆlç çÆ³ççÆæs lçKçuççÇçÆkçÀ cçb]pç JçjlççJçvçe Dççcçálç kçÀçbn çÆlç cçvç]pçj lç@c³ç mçebçÆ]pç lççÆcç cçKçmçÓmç uçcçnákçÀ Snmççmç yççWn kçáÀvç Dçvççvç~ DççÆcç çÆnmççyçe sô lçmçeb]pç çÆHçÀlçjlç hçmçboçÇ yççWçÆnc³çvç Mçç@çÆ³çjvç çÆvçMç JçKçje DçççÆ³ç®ç~ DççÆcç DçççÆ³ç®ç çÆHçÀlçjlç çÆvçiçç@jçÇ

JççKç 19 - 20

18

sô DççÆkçÀ vççÆJç çÆcç]pçç]pçe®ç çÆmççÆj³çlç ³çôc³çákçÀ lçpç©yçe Mçç@çÆ³çj kçÀjçvç sá cçiçj çÆ³ç lçpç©yçe sá jôJçç@çÆ³çlççÇ çÆmçjçÇ ³çç mçÓHçÀçÇ Mçç@çÆ³çjçÇ çÆvççÆMç çÆyçoÓvç çÆlç~ DççÆlç sá vçe l³çáLç mçHçÀj lçe vç l³çáLç cçbçÆ]pçuç lçe vç l³çáLç ¿çáJç jçJçávç lçe vç ÒççJçávç~ JJçv³ç içJç DççÆlç çÆlç sá ³çôçÆcç çÆHçÀlçjlçákçÀ uJçn uçbiçj hçkçÀvççJçvç JçççÆuç lççÆcç içç@yççÇ lççkçÀlçákçÀ Snmççmç cçiçj mçá içç@yççÇ lççkçÀlç cçnmçÓmç kçÀjvçákçÀ JçmççÇuçe çÆlç sô çÆHçÀlçjlçe³ç~ Snmçç@m³ç mççôLççÆjmç h³çþ sá çÆHçÀjçkçÀ çÆHçÀlçjlçmç m³çþçn kçÀjçÇyç lçe mçá sá hçvçávç Dççôbo hççôKç ¿çmçJç mçól³ç æ®çívççvç~ çÆHçÀjçkçÀ mçebçÆ]pç Mçç@çÆ³çjçÇ cçb]pç sô çÆHçÀlçjlçákçÀ JçjlççJç cçáKçlççÆuçHçÀ Dçboç]pçJç kçÀjvçe Dççcçálç çÆ³çcçvç cçb]pç $çô lçjçÇkçÀe kçÀçj vçácçç³ççb çÆs DçJçuç lçJç]pççÇnçÇ ³çç m³çôçÆo m³ççôo Jç]pççnlççÇ Dçboç]pçe, oçôçÆ³çcç MçKçmççJçvçkçÀç@jçÇ lçe $çôçÆ³çcç DçvççuçpççÇ ³çç çÆnMçjvç~ lçJç]pççÇnçÇ lçjçÇkçÀe kçÀçj sá mçá ³çLç cçb]pç mçá çÆHçÀlçjlçákçÀ çÆvçiççjKççvçe JçáçÆsLç JJçuçmçvçmç çÆ³çLç hçvçeçÆvç kçÀuçcçe mçól³ç DççÆcç®ç cçámççÆJçjçÇ kçÀjçvç sá~ çÆ³çæsvç pçç³çvç sô çÆHçÀlçjlç Mçç@çÆ³çje mçebçÆ]pç lçKçuççÇkçÀçÇ l³çcyççÆj JçánvççJçvçákçÀ DçKç kçÀçjiçj JçálçeMç yçvççvç:

mççHçÀ vçyç mçáyçnákçÀ mçcç³ç Dçæ®çeJçávç n©o JçáMççÆvç lççhçekçw³ç Òçôv³ç Òç]pçuçJçev³ç DççyçMççj yççíçÆvç LJçbi³çJç hçôþîç Jçmççvç yççiçmç Dçboj mççôvç mçyçe]pç hçvç kçáÀu³ç uçbpçvç h³çþ ]pçvç Jçásçvç çÆHçÀlçjlçe®ç MçKçmççJçvçkçÀç@jçÇ sô çÆHçÀlçjlç çÆvçiççj Mçç@çÆ³çjvç nábo

Mçç©lç JJçlçuççJçvçákçÀ DçKç cçvçe kçÀçWs Jçuç lçe çÆ³ç Jçuç sá vçe çÆHçÀjçkçÀmç çÆvçMç çÆlç içç@j cçÓpçÓo~ çÆHçÀjçkçÀ sá DçkçÀmçj çÆHçÀlçjlçkçw³çvç cççíª]pçvç Fvçmçç@v³ç Kçmçuç@æ®ç hçáMçjçJççvç çÆ]pç çÆlçcç çÆs DççÆcç yççWn kçáÀvç çE]pçoe ]pçáJç çÆkçÀjoçjvç nebÐç hçç@þîç yççWn kçáÀvç çÆ³çJççvç~ cçmçuçvç:

lççhçe cçbÐçávç cççW[ kçÀocçJç hççôlç çÆoiçj JççôLç mç[çÆkçÀ h³çþ uççímçeJçávç DççHçÀlççyçe ]pçjyçHçÀ JçuççÆvç uççôiç Kçç@uççÇ kçáÀu³çvç oçB [uçvç cçb]pç oÓçÆj JJçhçoíçÆ³ç lçe HçÀç@uçíçÆ³ç Jçávçuç mççWlçe Mççcçvç Dççímç cç@b]p³ç mç[çÆkçÀ lçjçvç mççôcyçeu³ç nJçç

JççKç 19 - 20

19

oçôçÆ³çcç vçácçç³ççb Jçuç sá çÆHçÀjçkçÀ mçebçÆ]pç Mçç@çÆ³çjçÇ cçb]pç çÆnMçjvç ³çLç lçnlç mçá kçáÀçÆvç çÆlç oç@KçuççÇ mçÓjçÆlç nçuçmç ³çç Kç³ççuçmç kçáÀçÆvç uççÆj uççôj çÆHçÀlçjçÇ cçvç]pçjmç mçól³ç çÆnMçjvç çÆoLç hçíMç kçÀjçvç sá~ cçmçuçvç:

ªoe HçôÀ³ç& hçôçÆ³ç yçô hçájKççMç kçÀç@æ®ççn kçÀLçe cJççÆ³ç yçô hçájKççMç ³çáLçá³ç çÆ³çJççvç sá Dç@svç lçuç cçô ³ççje mçábo Dçvçnçj

HçáÀuç³ç uçiççvç sô Dçcççjvç mçcç³ç içæsçvç içáuçvççj çÆ³ç kçÀLç sô çÆouç®çmçehç çÆ]pç çÆHçÀjçkçÀ ³çÓlç ³çÓlç hçvçeçÆvçmç DçoyççÇ

mçHçÀjmç cçb]pç yççWn hçkçÀçvç iççôJç l³çÓlç l³çÓlç sô lçmçebçÆomç kçÀuççcçmç cçb]pç çÆHçÀlçjlçe®ç cççuç³ç çÆlç kçÀcç vç]pççÆj içs]çvç~ çÆ³ç ]pçvç lçe sá JççhçmççÇ nábo mçHçÀj, iççcçe h³çþe Mçnj kçáÀvç lçe hçLç kçÀçuçe h³çþe Dç]pçkçÀçuç kçáÀvç~ yççmççvç sá çÆ]pç Jççje Jççje sá lçmçábo lçJçpçán çÆHçÀlçjlçe h³çþe [@çÆuçLç lçmç Fvçmççvçmç lçe Fvçmçç@vççÇ çE]pçoiççÇ kçáÀvç cçjkçÓÀ]pç mçhçoçvç~ ³çámç DçmçjçÇ çE]pçoiççÇ nebÐçvç Kçá³ç&vç cçb]pç ¿çvçe Dççcçálç sá~ JJçb iççôJç hçvçeçÆvçmç FyççÆlçoç@³ççÇ oçíjmç cçb]pç yçvçç@Jç içáuççcç vçyççÇ çÆHçÀjçkçÀvç çÆHçÀlçjlç çÆvçiçç@jçÇ hçvçávç DçKç cçKçmçÓmç DçboççÆ]pç yç³ççvç yççWn kçáÀvç DçvçevçákçÀ JçmççÇuçe~ çÆ³ç oçíj Dççímç kçÀç@çÆMççÆj Mçç@çÆ³çjçÇ cçb]pç vçácçç³ççB DççJçç]pçvç nábo oçíj~ çÆ³ç sô hç]pççÇ lçmçábo lçKçuççÇkçÀçÇ çÆyçlçáj çÆ]pç DççJçç]pçvç nebçÆomç DçLç içálçpççjmç cçb]pç ªo mçá hçvçev³ç DçKç Dçuçiç hçsçvç çÆHçÀlçjlç hçjmlççÇ nebçÆo JçmççÇuçe kçÀç@çÆ³çcç kçÀjvçmç cçb]pç kçÀçcç³ççyç~ çÆ³ç Dççímç mçá oçíj ³çôçÆuç DççÆkçÀ vçç@çÆocç uçHçÀ]pçJç o@m³ç çÆ®çlçej kçÀç@jçÇ kçÀjçÆvç uççôiç , jç@nçÇ hçvçev³çJç Mççje lçKçuççÇkçÀJç mçól³ç Fvçmçç@vççÇ uççv³çákçÀ hçç@Lçej ®ççjçÆvç uççôiç lçe kçÀç@çÆcçuç hçvçeçÆvç Mççje yççJç@æ®ç cçb]pç ncçkçÀçuç çE]pçoiççÇ nebÐçvç jbiçe Jç@u³ç mçÓjçÆlçnçuçvç hçvçeçÆvç lçvç]pçákçÀ çÆvçMççvçe yçvççJççÆvç uççôiç~ uçç@çÆ]pçcçvç Dçç@mç çÆHçÀjçkçÀmç DçKç Dçuçiç JçLç æsçb[ev³ç~ çÆHçÀlçjlç hçjmlççÇ yçvçíçÆ³ç DççÆcç yççhçlç Dçmçábo DçKç kçÀçj içj JçmççÇuçe~ DçcççÇ çÆkçÀv³ç nô®³ç lç@c³ç uçHçÀ]pçJç o@m³ç içáuçkçÀç@jçÇ kç@ÀçÆjLç hçvçev³ç Mççje yççJçLç çÆouçkçÀMç lçe lçJçpçán lçuçyç yçvçç@çÆJçLç lçe Dçoe Jççôvçávç:

Mçç@çÆ³çj Dççmççvç pççíoÓiççj uçHçÀ]pçvç HçÀçôuçjçJççvç yççoçcç Jçç@j~

JççKç 19 - 20

20

uçíKç

mçcçpç lçe uçákçÀe J³çMçJççmç hçãLJççÇ vççLç cçOçáhç

³çLç Kç³ççuçmç ¿çkçÀJç vçe FvçkçÀçj kç@ÀçÆjLç çÆ]pç uçákçÀe J³çMçJççmç çÆlç çÆs uçákçÀe mçççÆnçql³çkçw³ç hçç@þîç uçÓkçÀe-cçvçe®ç JçôhçLç~ Fvçmççvçvç ³çôçÆuç yççWn yççWn hççvçmç mçól³ç mçhçe]pçcççÆæ®ç pçç@vççÇ ³çç vççkçÀçjiççÇ nebÐçvç Jçpçnvç mççcç DçççÆmç ¿ççôlçcçálç lçmç DçççÆmç DççÆcç vçHçÀç ³çç vJçkçÀmççvçe yççWþ mçhçáocçálç kçÀçbn JççkçÀe ³çço Dççcçálç~ Fvçmççvç sá ³Jçn³ç JççkçÀe hççvçmç mçól³ç hçíMç DççcçeçÆlç vçHçÀç ³çç vJçkçÀmççvçákçÀ çÆ]pçcçeJççj cççívçcçálç~ ®çÓbçÆkçÀ Fvçmççvç sá vçe Kç³ççuçvç ]p³çJç çÆovçe yçiçç@j ªçÆ]pçLç ¿çkçÀçvç, lç@c³ç sô hçvçev³çvç DçBbÐç–hç@kçw³ç kçw³çvç uçÓkçÀvç DççÆcç kçÀçÆLç neb]pç yççJçLç kç@Àjcçeæ®ç~ çÆlçcçJç uçÓkçÀJç çÆlç sô çÆ³ç kçÀLç yççkçÀe³ç ]pçç@v³çkçÀçjvç yçç@Jçcçeæ®ç lçe DçcççÇ JçvçeJçvçvç sô uçÓkçÀe J³çMçJççmçe®ç yççboe kç@Àv³ç çÆoæ®çcçeæ®ç~ çÆ³çcç J³çMçJççmç çÆs yççWn-yççWn hçkçÀçvç içç@cçel³ç lçe çÆ³çcçvç mçól³ç çÆs yçôçÆ³ç-yçôçÆ³ç J³çMçJççmç juççvç içç@cçel³ç lçe uçÓkçÀe cçvçmç cçb]pç pçç³ç yçvççJççvç lçe mç@v³ç cçÓuç çÆoJççvç içç@cçel³ç~ Jçvçevçe çÆkçÀv³ç sô vçe DçkçÀeJçáçÆnçÆcç mçoçÇ nebod³çJç hç@³ç&cçel³çJç lçe yçç MçTj uçÓkçÀvç uçÓkçÀe J³çMçJççmçvç hçôþ oç@v³ç çÆlç hçæs, cçiçj ³çôçÆuç Jççje hçç@þîç mçvçJç lçmçJççÇ©kçÀ y³ççKçe³ç jdJçKç sá içæsçvç vç]pççÆj~ cçô sá mçççÆmç uççÆì Jçáscçálç lçe lJççÆn çÆlç DçççÆmç, ³çôçÆuç mçcççpçákçÀ kçÀçbn m³çþçn hççôjcçálç –u³çÓKçcçálç lçe yçç MçTj Lççôbiç çÆlç kçÀç@bçÆmç MçKçmçmç ³çç ]pçvçççÆvç ]pçbçÆiç çÆ³çJççvç sá Jçásçvç~ çÆ³ç sá vçe yççWn hçkçÀçvçe³ç lçe kçÀvçe HçáÀìîç Mççuç ¿çáJç sá Jççhçmç Dçæ®ççvç lçe kçÀôbn iççÆj cçáæsçÆjLç vçíjçvç~ nçuççbçÆkçÀ çÆ³çL³ç vçHçÀj çÆs çÆ³çL³çvç J³çMçJççmçvç DçbOççÆJçMçJççmç Jçvççvç lçe çÆ³çcçvç vç cççvçevçákçÀ Òç®ççj kçÀjçvç~ DççÆcç lçuçe sá ìçkçÀçje çÆ]pç uçÓkçÀe J³çMçJççmçJç kçÀól³ççn mç@v³ç lçe iç@v³ç cçÓuç çÆs

JççKç 19 - 20

21

uçÓkçÀe cçvçmç cçb]pç çÆol³çcçel³ç~ mçcççpçmç h³çþ çE³çnçÆo DçmçjeçÆkçÀ ÒçYççJçe çÆvçMç ¿çkçÀJç vçe FvçkçÀçj kç@ÀçÆjLç~ uçÓkçÀe J³çMçJççmçvç sô mçcççpçmç cçb]pç hçvçev³ç Fcçhççì&vçemç (importance)~ çÆ³çcçJç sô lçe çÆ³çcç çÆs çÆlç mçcçç@pççÇ çE]pçoiççÇ h³çþ Dçmçj $ççJççvç~ u³ççn]pçç ¿çkçÀJç vçe çÆ³çcç mççíçÆ®ç-J³çæ®ççje yçiçç@je³ç uççÆyç lççkçÀmç $çç@çÆJçLç~ Kçç@j . uçÓkçÀe J³çMçJççmçvç neb]pç ]pçcççÇvç sô m³çþçn Jç@mççÇ lçe jbiçe yçôv³ç~ kçôbÀn J³çMçJççmç çÆs hçMçvç lçe pççvççJççjvç, kçôbÀn Fvçmçç@vççÇ Dçbiçvç lçe kçôbÀn c³çJçvç lçe HçÀuçvç yçíçÆ$ç mçól³ç Jççyçmlçe~ çÆ³ççÆLçvçe³ç kçWÀæ®çvç J³çMçJççmçvç kçÀjJç Dç@m³ç mççcç ¿çvçe®ç kçÓÀçÆMçMç~

hçMçvç lçe pççvççJççjvç mçól³ç Jççyçmlçe J³çMçJççmç: 1. nÓv³ç Jççí©vç: uçÓkçÀe J³çMçJççmç s³ç çÆ]pç Dçiçj kçÀç@bçÆmç nebçÆomç Dççbiçvçmç cçb]pç nÓv³ç Jççíjvç, çÆ³ç sá lççÆcç içje yççhçLç yço MçiçÓvç~ ³çáLçá³ç kçÀç@bçÆmç nebçÆomç Dççbiçvçmç cçb]pç nÓv³ç çÆs Jççí©vç ¿çJççvç lççÆcç iç©kçÀ kçÀçbn yçç@æ®ç sá çÆ³çcçvç oÓj uççj kçÀjçvç~ 2. yçç@³ç& Hçw³ççbiçávç: kçáÀçÆvç içjmç cçb]pç Dçiçj yçç@³ç& Hçw³ççbiçvç çÆ³ç çÆlç sá DçKç vççkçÀçje MçiçÓvç cççvçevçe çÆ³çJççvç~ 3. yçççÆj nuç: J³çMçJççmç sá çÆ]pç Dçiçj yçççÆj-nuç kçÀç@bçÆmç çÆ³ççÆ³ç DççÆLç lçe LççÆJç içjmç cçb]pç DççÆcç mçól³ç çÆs DççÆcç içje®ç KççôçÆMççÆ³ç yç[çvç~ 4. yçç@³ç& æsd³ççôì K³ççôvç: J³çMçJççmç sá çÆ]pç Dçiçj kçÀçbn vçHçÀj yçç@³ç& æsd³ççôì KçôçÆ³ç lçmç sá cçMçjHçÀ uççjçvç~ 5. JçÓbìmç lç@u³ç vçí©vç: J³çMçJççmç sá çÆ]pç Dçiçj kçÀçbn æsçôì yççÆ®ç JçÓbìmç lç@u³ç çÆ³ççÆ³ç kçÀ[vçe lçmç sá kçÀo yç[çvç~ 6. n@m³ç uçôo: çÆ³ç çÆlç sá J³çMçJççmç çÆ]pç Dçiçj n@m³ç uçôo içjmç cçb]pç çÆ³ççÆ³ç LçJçvçe içje®ç yçpçç@³ççÇ lçe hççhçjpçç@³ççÇ sô nájçvç~

JççKç 19 - 20

22

7. içç@bçÆì ³çç jçlçe cJçiçuçe mçábo hçMçmç ³çç ocçoçÆj h³çþ çÆyçnávç :Dçiçj içç@bþ ³çç jçlçe cJçiçáuç içjeçÆkçÀmç hçMçmç hçd³çþ yçíçÆn çÆ³ç sá m³çþçn vççkçÀçje Mçiçávç cççvçevçe çÆ³çJççvç~ 8. kçÀçJçe jôKç hçôv³ç: Dçiçj kçÀç@bçÆmç hçuçJçmç ³çç MçjçÇjmç h³çþ kçÀçJçe jôKç hçôçÆ³ç çÆ³ç sá m³çþçn vççkçÀçje cççvçevçe çÆ³çJççvç~ 9. çÆyççÆ®ç³ç& mçábo çÆhç®çávç: kçÀç@bçÆmç nebçÆ]pç ovçcçoççÆj h³çþ Dçiçj yçáuçyçáuç çÆhççÆ®ç uçÓkçÀe J³çMçJççmç sá çÆ]pç lçLç içjmç cçb]pç JçççÆlç kçÀçbn hççôæs~ 10. kçÀçJçe mçábo ìçJç ìçJç: Dçiçj kçÀçJç içjeçÆ®ç kçáÀçÆvç pçççÆ³ç h³çþ çÆyççÆnLç ìçJç ìçJç kçÀçÆj, cççvçevçe sá çÆ³çJççvç çÆ]pç DçLç içjmç JçççÆlç kçÀçbn hççôæs~ 11. nççÆj JçásçÆvç: Dçiçj hçkçÀçvç-hçkçÀçvç kçáÀçÆvç pçççÆ³ç ]pçe nççÆj çÆ³çkçÀJçìe içæsvç vç]pççÆj çÆ³ç sá KççôMççÇ nábo Mçiçávç cççvçevçe çÆ³çJççvç~ Dçiçj DççÆcç KJçlçe ]p³ççoe nççÆj JçásçíkçÀ çÆ³ç sá yço Mçiçávç cççvçevçe çÆ³çJççvç~ DçLç h³çþ sô ]p³ççoe kçÀçíçÆj J³çMçJççmç kçÀjçvç~ Jçvççvç sô çÆ]pç ‘ìÓ HçÀçj pJçç³ç, LççÇ HçÀçj mççjçí’~ Fvçmçç@v³ç Dçbiçvç mçól³ç Jççyçmlçe kçôbÀn J³çMçJççmç: 1. cço&e ]pçbiç: Dçiçj vçíjvçe çÆJççÆ]pç cço& çÆ³ççÆ³ç ]pçbçÆiç çÆ³ç sá vçíkçÀ MçiçÓvç cççvçvçe çÆ³çJççvç~ Dçiçj cçjeo Dçbiçe ¿çÓvç DçççÆmç lçôçÆuç sá yço MçiçÓvç cççvçvçe çÆ³çJççvç~ 2. yççuçkçÀe mçeb]pç ³çç kçÀv³çççÆ³ç neb]pç ]pçbiç: çÆ³çcçe ÜMçJç³ç ]pçbiçe sô ³çþçn ]pçyçj cççvçvçe çÆ³çJççvç~ 3. ]pçvççvçe ]pçbiç: kçÀç@bçÆmç çÆlç ]pçvçççÆvç neb]pç pç]biç sô vçe pççvç cççvçvçe çÆ³çJççvç~ 4. yççÆ®ç KJççÆvç j@çÆìLç ³çç hççB vççôì ¿çLç ]pçvçççÆvç nábo ]pçbçÆiç á³çávç sá pççvç cççvçvçe çÆ³çJççvç~ 5. Jççlçáuçe mçeb]pç ]pçbiç: DçpççÇyç kçÀLç çÆs çÆ]pç Dçiçj Jççlçáuç cçç@uçe ìÓkçÀej ¿çLç çÆlç ]pçbçÆiç çÆ³ççÆ³çní çÆ³ç Dçç@mç pççvç cççvçvçe çÆ³çJççvç~

JççKç 19 - 20

23

6. Dç@s HçÀçíjev³ç: cçjoe mçeb]pç o@çÆsv³ç lçe ]pçvçççÆvç neb]pç KççíJçej Dç@s HçÀçíjev³ç çÆs çÆ³çJççvç pççvç cççvçvçe~ 7. hJçbo: Dçiçj kçáÀvç içæsvçe ³çç kçÀçbn kçÀç@cç kçÀjvçe Jçkçwlçe kçÀçbn hJçbo $çççÆJç çÆ³ç sá vçe pççvç cççvçevçe çÆ³çJççvç~ cçiçj yçlçe Kçôvçe çÆJççÆ]pç ³çç éçbiçvçe çÆJççÆ]pç Dçiçj kçÀç@bçÆmç hJçbo hçôçÆ³ç, çÆ³ç sá pççvç cççvçvçe çÆ³çJççvç~ Dçiçj nuçkçÀe nuçkçÀe hJçbo hçôçÆ³ç lçôçÆuç çÆs ohççvç hJçbo hçôvçe Jçç@çÆuçmç sá kçáÀmç lççcç ³çço kçÀjçvç~ 8. cçb]pç DçLçmç kçÀMçávç ³çávç: cççvçevçe sá çÆ³çJççvç çÆ]pç kçÀMçávç çÆ³çvçe Jçç@çÆuçmç cçíçÆuç Oçvç~ Dçiçj KççíJççÆjmç cçb]pç DçLçmç kçÀMçávç çÆ³ççÆ³ç Ðççj içæsvç Kçje®ç~ 9. lçuçhçÐçvç kçÀMçávç: Dçiçj kçÀBçbçÆmç lçuçhçÐçvç kçÀMçávç çÆ³ççÆ³ç lçôçÆuç sá cççvçevçe çÆ³çJççvç DççÆcçmç vçHçÀjmç sá mçHçÀj kçÀ©vç~ yçôçÆ³ç çÆlç kçôbÀn J³çMçJççmç: 1. vççuçmç $çeLç Jçmçávç: Dçiçj vççuçmç $çeLç JççÆmç, Kççmç kç@ÀçÆjLç HçôÀjvçeçÆkçÀmç vççuçmç, çÆ³ç sá cçç@çÆuçmç cçççÆpç nebçÆo yççhçLç vççkçÀçje çÆ³çJççvç cççvçevçe~ ohççvç Dçiçj vççuçmç $çeLç JççÆmç, DçLç iççÆæs DçcççÇ mççlçe $ççôhç çÆovçe ³çávç~ kçÀçBçÆmç Dçiçj cççíuç ³çç cçç@pç cçjçvç çÆs çElçnebÐç Mçá³ç& çÆs vççuçmç $çeLç çÆoJççvç~ 2. sôìîç Jççív³ç juçe içæsávç: yçlçe KçôLç Dçiçj Üvç nábo æsôìîç Jççív³ç juçe iççÆæs cççvçevçe sá çÆ³çJççvç çÆ]pç çÆ³çcçvç Üvç iççÆæs uç[ç@³ç~ 3. KJçjyççvçvç nábo þdJççÆuç jçí]pçávç: KJçjyççvçe þdJççÆuç jçí]pçávç sá cççvçevçe çÆ³çJççvç çÆ]pç KJçjyççvçe Jççu³çvç iççÆæs hççvçeJçç@v³ç uç[ç@³ç~ 4. kçÀo yç[çJçvçe yççhçLç: ohççvç Dçiçj Mçáj æsdJççÆì kçÀoe DçççÆmç çÆ³ç iççÆæs hççÆpç lçuç LçJçávç lçe kçWÀçÆæ®ç çÆcçvççÆì hçlçe içæsd³çmç hç@pç ³çkçÀocç lçáuçev³ç, DççÆcç mçól³ç sá MçáçÆjmç kçÀo yç[çvç~ Mçç³ço sá kçÀç@çÆMç³ç&ákçÀ çÆ³ç cççnJçje hççÆpç lçuçe vççÇçÆjLç içæsávç DçcççÇ çÆvçMç yççjmçmç Dççcçálç~

JççKç 19 - 20

24

5. ]p³çJç æ®ççhçev³ç: Dçiçj K³çJççvç-K³çJççvç ]p³çJç æ®ççhçvçe çÆ³ççÆ³ç cççvçevçe sá çÆ³çJççvç çÆ]pç kçáÀmç lççcç sá JJçneJJçn kçÀjçvç~ 6. DççÌ]pççjvç nábo ì@kçÀjçJç: ohççvç njiççn DççÌ]pççj hççvçeJçç@v³ç ì@kçÀjçJçvçe çÆ³çvç lçôçÆuç sá ªo h³çJççvç~ uçákçÀe J³çMçJççmçvç mçvçvç Jççu³çvç nábo Jçvçávç sá çÆ]pç uçÓkçÀe J³çMçJççmç çÆs yçáçÆvç³çç@oçÇ lççíj MçkçÀeçÆ®ç yçáçÆvç³çç@]pç h³çþ Kç[ç~ cçvçmç cçb]pç ³çôçÆuç kçÀçbn MçKç çÆ³ççÆ³ç jìvçe lçôuççÇ sá DçLç MçkçÀmç mçól³ç Jççyçmlçe JççkçÀe çÆlç mçhçoçvç~ cçvçákçÀ lççkçÀLç sá DçKç yççô[ lççkçÀLç~ çÆ³ç³ç cçvçmç cçb]pç LçJçJç lççÇ çÆ³ççÆ³ç yçÓbþîç~ lçJç³ç çÆs cçvççíJçÌi³çççÆvçkçÀ mçblç-cçnçlcçç lçe ³çÓiççÇ yçíçÆ$ç kçÀvç hçç@J³ç-hçç@J³ç Jçvççvç çÆ]pç pççvç (positive) iççÆæs mççW®çávç~ vççkçÀçje uçákçÀe J³çMçJççmç çÆs cçvçe çÆkçÀ³ç vçiçíçÆìJç mççíb®ç LçJçvç JçççÆuçvçe³ç HçÀuççvç~ yçìmç n³ç ]pçvççvç ]pçbçÆiç çÆ³ççÆ³ç lç@çÆcçmç sá MçKç jìçvç, yççkçÀe³ç sô vçe ]pçvççvçe ]pçbiç kçÀç@bçÆmç kçôbÀn kçÀjçvç~ çÆ³ççÆLç mççí®çákçÀ Dçmçj sá hçÓje mçcççpçmç h³çþ h³çJççvç~ u³ççn]pçç ¿çkçÀJç Jç@çÆvçLç çÆ]pç uçákçÀe J³çMçJççmç çÆs mçcççpçmç h³çþ Dçmçj $ççJççvç~ kçáÀçÆvç mçcççpçákçÀ DçO³ç³çvç (study) kçÀjvçe yççhçLç sá ]pççôªjçÇ çÆ]pç DççÆcç mçcçççÆpç kçw³çvç uçákçÀe J³çMçJççmçvç nábo çÆlç iççÆæs JçÌi³çççÆvçkçÀ DçO³ç³çvç kçÀjvçe ³çávç~

uçíKçkçÀvç lçe hçjvç Jççu³çvç Dç@hççÇuç

1 JççKçe Kçç@lçje mçÓçÆ]pçJç kçÀç@çÆÆMççÆj ]pçyçç@v³ç, Dçoyçmç lçe mçbmkçÀãçÆlç (mçkçÀçHçÀlçmç) hçôþ hçvçev³ç lçç]pçe uçíKç, DçHçÀmççvçe, Mçç@³çjçÇ, vçJ³çvç çÆkçÀlççyçvç nebÐç lçyçmçje oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç cçb]pç~

2 JççKçmç cçb]pç lçyçmçje kçÀjvçe Kçç@lçje mçÓçÆ]pçJç hçvççÆvç vççÆJç çÆkçÀlççyçe ³çç mççí]pçvçç@çÆJçJç çÆlçcçvç hçôþ lçyçmçje~

3 hçjvçJçç@u³ç mçÓçÆ]pçvç hçvçev³ç kçÀócçlççÇ jç³ç ³Jçmç sçhçvçe çÆ³ççÆ³ç~

JççKç 19 - 20

25

u çíKç

yççuçe mJçiçç@c³ç :DçKç kçÀç@Mçáj mçblç jçíMçvç uççuç jçíMçvç

kç@ÀMççÇj sô jôM³ç Jçç@j~ DççÆlç çÆs Jçkçwlçe Jçkçwlçe Jççj³ççn mçço, mçblç

lçe yçá]pçjeiç Jç@L³ç cçel³ç çÆ³çcç o³çmç mçól³ç uççÇvç çÆs Dçç@m³çcçel³ç~ oçÆ³ç vççJç uJççÆuç uçuçeçÆJçLç sá çÆ³çcçJç mçblçJç lçe Hç@ÀkçÀçÇjJç oçÆ³ç mçábo yçpçj uçákçÀvç lççcç JççlçevççíJçcçálç~ çÆlçcçJç Dççímç hç@]p³ç hçç@þîç oáçÆvç³ççn lççJçvçávç yçç]pçj ]pçç@çÆvçLç hççvç DççÆcç n@kçÀçÇkçÀlçe çÆvçMç ]pçç@v³ççyç kçÀçôjcçálç~ l³çdJçbiçuç æ®çç@çÆuçLç lçe ]Jçôn v³çbiççÆuçLç sá çÆlçcçJç hçvçávç hççvç jçÆLç Kççíjcçálç~ uçákçÀvç neb]pç Kç@ocçLç kçÀjev³ç Dçç@m³ç çÆlçcç FyççoLç mçcçpççvç~ yçíMçácççj Dç@oçÇyçJç lçe çÆuçKçç³ç&Jç sá çÆJççÆ]pç çÆJççÆ]pç Jççj³ççnvç yçá]pçjiçvç, HçÀkçÀçÇjvç ³çç mçblçvç cçálçuçkçÀ u³çÓKçcçálç~ kç@ÀMççÇçÆj nebÐçvç cçnçlçcççnvç ³çç mçÓHçÀçÇ mçblçvç cçálçuçkçÀ , çÆ³çcçvç cçb]pç uçuç Ðço, vçáboe jôM³ç,hçjcççvçbo, jôM³ç hççÇj, m³çoecççíuç, mJççcççÇ vçbo uççuç pççÇ cçnçjçpç, mJççcççÇ uçKçcçvç pçÓ, YçiçJççvç içÓhççÇ vççLç, pççÇJçvç mçç@yç, mJççcççÇ ¬çÀçuçe yçyç yçílççÆj mççÆj çÆHçÀnçÆjmlç çÆs, sá Jççj³ççn kçôbÀn uçíKçvçe Dççcçálç~ Dçcçç hççô]pç kçôbÀn mçblç çÆ³çcç m³çþçn Lççôo cçákçÀçcç nç@çÆmçuç Dççmçvçe yççJçpçÓo çÆs ,³çç lçe çÆ³çcçvç cçálçuçkçÀ ]pççvçkçÀç@jçÇ vç Dççmçvçe çÆkçÀv³ç, ³çç ]pJçvç vç hçôvçe çÆkçÀv³ç JçáçÆvç çÆlç içácçvççcç~ JçáçÆvç çÆlç çÆs m³çþçn kçÀcç uçákçÀvç çÆ³çcçvç kçáÀvç vç]pçje~ c³çç@v³ç kçÓÀçÆMçMç çÆs çÆ³çcç içácçvççcç mçÓHçÀçÇ mçblç yççÆo kç@ÀçÆ[Lç çÆ³çnábo yçpçj uçákçÀvç lççcç JççlçevççJçávç~ Dç]pç sá cçô Lççôo cçákçÀçcç nç@çÆmçuç LçJçvç Jççíuç lçe yçnçÆuç hçççÆ³ç mçblç yççuçe mJçiçç@c³ç mçábo yçpçj çElçnçÆomç Dç@çÆkçÀmç MçôçÆMçmç (®çnuçmç) çÆvçMç cççíuçÓcç kç@ÀçÆjLç hçjvç Jççu³çvç lççcç JççlçvççJçvçe®ç kçÓÀçÆMçMç kç@Àj cçeæ®ç~

JççKç 19 - 20

26

kçÀçbn kçÀç@bçÆmç Jçvççvç ³Jçn³ç yççuçe mJçiçç@c³ç ¿çáJç sáKç~ yççuçe mJçiçç@c³ç sô DçKç ]pçjyçáuççÆcçmçuç yçvçícçeæ®ç, Dçcççhççô]pç DçLç hç@l³ççÆkçÀv³ç kçwJçmçe kçÀnçJçLç sô, Dççcç uçákçÀvç sá vçe DççÆcç kçÀçÆLç nábo kçÀçbn hç³ç~ çÆ³ç ]pçjyçáuççÆcçmçuç sô Dç@çÆkçÀmç yçnçÆuç hçççÆ³ç mçblç yççuçe mJçiçç@çÆcçmç h³çþ Dççcç iç@cçeæ®ç~ kçwJçhçJçç@³ç& çÆ]pçuçeçÆkçÀ uççíuççyç JççoçÇ nebçÆo mJçiççcç iççcçákçÀ jçí]pçvç Jççíuç DçKç yçá]pçjeiç hçBçÆ[Lç cçnçÇMçj vççLç Yçì mJçiçç@c³ç çÆs Ü³çMççÇlçe Jçene³ç& lçe hçíçÆMç çÆkçÀv³ç Dçç@m³ç JJçmlçço ,Dç]pç çÆs çÆjìç@j~ mJçiçç@c³ç DçuççkçÀekçw³ç DçkçÀmçj uçÓKç çÆs çÆ³çcçJç hçjvçç@J³çcçel³ç~ lçe lçç@uççÇçÆcç nábo vçÓj sáKç uççíuçe lçe ³ççÆæs hççÆæs mççvç HçÀç@uççíJçcçálç~ çÆlçcç çÆs yççuçe mJçiçç@c³ç mçebÐç MçôM³ç lçe çÆlçneb]pç JçKçvç³ç çÆs DçkçÀmçj kçÀjçvç Dççmççvç~ çÆ³çcçvç sá yççuçe mJçiçç@c³ç ©cçvç ©cçvç cçb]pç mç@çÆvçLç~ 1942 F& nmç cçb]pç ³çôçÆuç çÆlçcç pçJççvç Dçç@m³ç sáKç Dç@çÆcçmç mçblçmç cçálçuçkçÀ çElçnÐçvç MçôMçvç çÆvçMç yçÓ]pçcçálç lçe yççuçe mJçiçç@c³ç sáKç lçlççÇ h³çþe hçvçávç iççôª cççívçcçálç~ çÆlçcçvç sá yççuçe mJçiçç@c³ç hçvçávç [çôKç yççmççvç lçe hççvçe çÆlç sKç MçjçHçÀlçe®ç çE]pçoiççÇ içá]pçç@çÆjLç ªnç@çÆvç³çlç nç@çÆmçuç kç@Àjcçeæ®ç~ yçápçj Dççmçvçe yççJçpçÓo sá çÆlçcçvç kçwJçþîçvç nábo nçíMç lçe Dç@svç nábo iççMç cçÓpçÓo~ çÆlçnábo Jçvçávç sá çÆ]pç yççuçe mJçiçç@cçd³ç çÆlç Dççímç mJçiççcçekçáÀ³ç jçí]pçvç Jççíuç~ yççuçe mJçiçç@c³ç mçábo DçmçuççÇ vççJç Dççímç yççuçkçÀ jçcç hçbçÆ[Lç~ Jççje Jççje h³ççíKç yççuçe mJçiçç@c³ç vççJç ³ççvçí mJçiççcçákçÀ yççuçe içJç yççuçe mJçiçç@c³ç~ çÆ³çcç çÆs [Óiçje Mçç@nçÇ yççWn mJçiççcç³ç ]pççcçel³ç~ çE³çnçÆomç cçç@çÆuçmç Dççímç içvçíMç hçbçÆ[Lç vççJç~ Dççmçvç yççmçvç Jççíuç içje Dççímç~ çE³çnçÆo iççÆj Dççímç oçvç lççôlç lçe yçj JççôLçá³ç Dççmççvç~ ohççvç yççuçe mJçiçç@c³ç Dççímç yççuçe hççvçe h³çþ³ç oçÆ³ç yç@çqkçwlç mçól³ç uççÇvç lçe kçÀcç&e ³ççíiç DççímçáKç [ôkçÀe çÆìkçÀe~ çÆlçcçvç Ünvç Dçç@mç kç@ÀMççÇçÆj Dçboj cçájJççÆpç lçç@uççÇcç HçÀçmçça~ yççuçe mJçiçç@c³ç Dççímç uJçkçÀ®ççje h³çþ³ç kçÀjçÇcçç ,içáçÆuçmlççvç yççímlççvç yçílççÆj hççôjcçálç~ çÆlçcç

JççKç 19 - 20

27

Dçç@m³ç Kççboe cççvçevçe çÆ³çJççvç~ çÆ®çvççbçÆ®ç lçç@uççÇcç ³ççHçÀlç Dççmçvçe çÆkçÀv³ç yçvçíçÆ³ç çÆlçcç hçþJçç@³ç&~ çÆlçcçvç Ünvç Dççímç çÆ³ç Lççôo Dççônoe cççvçvçe çÆ³çJççvç~ yççuçe mJçiçç@c³ç Dççímç noe jçômç MçjçÇHçÀ~ kçÀLçe Dçç@m³ç m³çþçn kçÀcç kçÀjçvç , çÆ³ç o@h³ç çÆ]pç çÆlç æsdJçhç³ç Dçç@m³ç kçÀjçvç~ æsdJçhçe Dççímç çÆ³çnábo iç@nvçe ³çôçÆcç çÆkçÀv³ç DçkçÀmçj uçÓKç çÆ³çcçvç mJçoe mçcçpççvç Dçç@m³ç Dçcçç hççô]pç kçÀççÆcç kçÀçjmç cçb]pç Dçç@m³ç hççmç~ cçnkçÀcçekçw³ç DçkçÀmçj cçáuçç@çÆ]pçcç Dçç@m³ç çÆ³çnábo içje DçkçÀmçj çÆ³çJççvç içæsçvç jçí]pççvç~ HçÀje]pç çÆMçvçç@mççÇ lçe F&cççvçoç@jçÇ mççvç Dçç@m³ç hçvçávç HçÀje]pç Dçbpççcç Dçvççvç~ ³çôçÆcç çÆkçÀv³ç m³çþçn ³ç]pçLç çÆlç cçíuççvç DççímçáKç~ mçjkçÀç@³ç& çÆ[JçìçÇ mçól³ç mçól³ç Dçç@m³ç vçe içje®ç kçÀç@cç kçÀjvçmç çÆlç kçÀçbn JçççÆ³ç yçjçvç~ kçÀççÆcç neb]pç $çhçe $çHçÀ Dççmçvçe yççJçpçÓo çÆlç Dçç@m³ç cçvçe çÆkçÀv³ç Jçç@jç@i³ç~ yççuçe mJçiçç@c³ç mçábo mJçyççJç Dççímç vçjecç lç@çÆyç³çLç, MçjçHçÀlç Dçç@mçeKç Dççôªpçmç h³çþ~ mçyçej kçÀjvçákçÀ çÆyçlçáj çÆlç DççímçáKç lçe æsdJçhçe çÆ³çnábo iç@nvçe Dççmçvçe çÆkçÀv³ç Dçç@m³ç uçÓKç mJçoe lçe MçjçÇHçÀ uçákçÀvç yççuçe mJçiçç@c³ç çÆnJ³ç Dççmçvçe®ç çÆcçmççuç çÆoJççvç~ yççuçe mJçiçç@c³ç mçeb]pç Jçç@bmç iççÆ³ç yç[çvç lçe çÆlçneb]pç ªnç@çÆvç³çlç çÆlç Jçç@æ®ç cçákçÀçcçmç~ o³ç DççímçáKç hçÓje hçç@þîç pççívçcçálç~ oçÆ³ç yç@çqkçwlç Dçç@mçeKç jiçvç jiçvç cçb]pç mç@çÆvçLç lçe çE]pçoiççÇ Dçç@m³ç HçÀje]pç ]pçç@çÆvçLç vçKçe Jççuççvç~ çÆlçcçvç Ünvç Dççímç nç@çÆkçÀçÆcç Dççuçç Dççmççvç ³çôçÆcçmç Dç]pçkçÀuç içJçjvçj çÆlç çÆs Jçvççvç~ mçoej cçákçÀçcç Dççímç mçjçÇvç@içej~ Mçç@nçÇ HçÀjcççvç yçÓpç@çÆLç Dççímç cçáuçç@çÆ]pçcçvç çÆmçjçÇvçiçej Jççlçávç h³çJççvç~ yççuçe mJçiçç@c³ç mçebÐçvç mçç@çÆLç³çvç Dçç@mç Jççje Jççje çElçnçÆo ªnç@çÆvç³çlçe®ç hçlççn çÆnMç uç@pçcçeæ®ç lçe çÆ³çnábo içje Dçç@m³ç ojMçávç kçÀjvçeçÆkçÀ içj]pçe çÆ³çJççvç içæsçvç çÆ³çcçvç cçbpç Dççímç DçKç kçãÀøvç uççuç , ³çámç yççuçe mJçiçç@çÆcçmç m³çþçn ³ç]pçLç kçÀjçvç Dççímç~ kçãÀøvç uççuç Dççímç cççÆuçkçÀ Dççbiçvç çÆmçjçÇvçiçje jçí]pççvç lçe yççuçe mJçiçç@çÆcçmç Dççímç çÆmçjçÇvçiç,j çÆ³çvçe çÆJççÆ]pç hçvçávç içje çÆ³çvçe yççhçLç içá]pçç@çÆjMç

JççKç 19 - 20

28

kçÀjçvç~ yççuçe mJçiçç@c³ç Dççímç Dç@çÆcçmç kçÀçbn yçnçvçe ¿çLç ìçuççvç~ DççÆkçÀ Üne kçÀçjjvçmç Jççoe çÆ]pç Òççuçyo DçççÆmç lçe çÆ³çcçe ]pççôªj~ çÆ³çvçe içæsvçákçÀ ]pç@çÆjçÆ³ç Dççímç DçcçÓcçvç JJçKçeu³ç Dççmççvç lçe kçáÀçÆvç kçáÀçÆvç Dççímç vçççÆJç çÆlç Kçmçávç h³çJççvç~ mçHçÀj kçÀ©vç Dççímç m³çþçn kçáÀ[áj Dççmççvç~ Fvçmççvç Dççímç JJçKçeód³ç hç@çÆkçÀLç Ün JççoJç hçlçe Mçnj Jçç@çÆlçLç ¿çkçÀçvç~ mJçiççcçe h³çþe Dççímç kçbÀçÆpç yççuç mçj kç@ÀçÆjLç mççíhççíj Jççlçávç h³çJççvç lçe vçççÆJç ]pç@çÆjçÆ³ç JJçuçáj ¬çÀçmç kç@ÀçÆjLç mçábyçuç Jçç@çÆlçLç lççÆlç h³çþe yçôçÆ³ç JJçKçeu³ç çÆmçjçÇvç@içej içæsávç Dççmççvç~ JçKç içJç içá]pçjçvç lçe DççÆkçÀ Üne h³çJç nç@çÆkçÀçÆcç Dççuçç mçebçÆo nákçÀcçe cçÓpçÓyç yççuç mJçiçç@çÆcçmç çÆmçjçÇvç@içej nç@çÆ]pçj mçhçoávç~ mçá Jççílç ]p³çÓþ lçe ¬çÓÀþ mçHçÀj lç³ç kç@ÀçÆjLç oáhçnjvç yçç@i³ç çÆmççÆjvç@içej~ nç@çÆ]pçjçÇ çÆoæ®çevç lçe Mçç@nçÇ nákçáÀcç yçÓçÆ]pçLç ¿ççôlçávç Mççcç mçhçoávç~ yççuçe mJçiçç@c³ç ]pççívç çÆ]pç cççíkçÀmç lççcç mçábyçuç Jççlçávç sá cçáMççÆkçÀuç lçe kçãÀøvç uççuçmç mçól³ç Jççoe kçÀ©vç h³ççímç æ®³çlçmç lçe mçÓb®çávç jçLç hçôçÆ³ç kçãÀøvç uççuççÆvç iççÆj içá]pççjev³ç lçe êçJç æsçjçvç iççjçvç lçe Òçeæseiçç@j kçÀjçvç Jççílç çÆ³çLçe çÆlçLçe cççÆuçkçÀ Dççbiçvç~ DççÆlç mçhçoámç cççíuçÓcç çÆ]pç kçãÀøvç uççuç Dççímç vçe iççÆj çÆlçkçw³çççÆ]pç lçmç Dçç@mç lçyçoçÇuççÇ iç@cçeæ®ç lçe yçôçÆ³çmç kçÀLç lççcç pçççÆ³ç Dççímç çÆ[JçìçÇ çÆoJççvç~ kçÀãøvç uççuçev³ç içje Jççpçôv³ç Dçç@mç MçjçÇHçÀ lççÆcç Jççôvç yççuçe mJçiçç@çÆcçmç çÆ]pç kçãÀøvç uççuç sá vçe içje mçól³ç ¿çLç iççôcçálç lçe Jççôvçevçmç Dçæ®çvçe yççhçLç~ kçãÀøvç uççuçeçÆvç ]pçvçççÆvç kçÀçôj hç@æçÆæsmç ³ç]pçLç lçe Dççoj lçe mçlçkçÀçje mççvç kç@Àjvçmç mççÇJçç~ yççuçe mJçiçç@c³ç içJç lçmçeb]pç mççÇJçç JçáçÆsLç KJçMç~ ohççvç o³çmç ³çôçÆuç kçÀç@bçÆmç vçv³çj sá Dççmççvç kçÀ[ávç lçe lçôçÆuç çÆs çÆlçLççÇ pççcçe Jçuçvçe çÆ³çJççvç~ kçãÀøvç uççuç çÆvç ]pçvçççÆvç ³çôçÆuç æ®ççoçÆj h³çþ yçlçe Lççuç LççôJç lçe yççuçe mJçiçç@c³ç içJç hçvçev³ç ªnç@çÆvç³çLç ]pçç@çÆnj kçÀjvçmç h³çþ cçpçyçÓj~ çÆlçkçw³çççÆ]pç yçlçmç h³çþ Dççímç »içç[e æsej m³çávç~ yççuçe mJçiçç@çÆcçmç uççôiç çÆouçmç lçe JçÌMçvçJç Dççmçvçe cJçKçe içJç lçmç çÆ³çLç³ç ¿çáJç , yçôçÆ³ç çÆlç

JççKç 19 - 20

29

kç@ÀçÆjLç KçôçÆ³çní kçw³çç / MçjçjLç Kççôlçámç~ Dçcçç hççô]pç æ®çKç æ®çç@hçevç~ Jççhçmç vçí©vç çÆlç ]pççívçávç vçe cçávçç@çÆmçyç~ cçvçmç mçól³ç mçÓbçÆ®çLç oçôhçávç çÆ]pç çÆ³çcçvç hçôçÆ³ç mçyçkçÀ Ðçávç~ ªnç@vççÇ pççcçe vçç@u³ç $çç@çÆJçLç kçÀ³ç&vç »içç[e çE]pçoe lçe Lççuçmç h³çþ ¿çæ®çe içç[Jç æsçuçe cççjçÆvç~ hççvçe kçÀçô[ávç HçôÀjvç v³çyçj lçe ¿ççôlçávç Lççuçmç Dç@bÐç Dç@bÐç vçæ®çávç lçe j@çÆìJççí-j@çÆìJççí Jçvçávç~ çÆ³ç yçÓçÆ]pçLç êççÆ³ç kçãÀøvç uççuçev³ç ]içje Jççpçôv³ç ®ççíkçÀe cçb]pçe lçe hççôæs Jçásávç Lççuçmç Dç@bÐç Dç@bÐç vçæ®ççvç lçe KçÓçÆæ®çLç çÆoæ®çvç ¬çÀkçÀe~ ncçmçççÆ³ç iççÆ³ç pçcççn, çÆlçcçJç ]pççívç çÆ]pç kçáÀmç lççcç hççiçuç sá . çÆ³çcçJç cçb]pçe kçÀçôj Dç@kçw³ç yçá]pçjiçvç pçájLç lçe Jççôvçevçmç æ®çe cçç sáKç hççiçuç~ yççuçe mJçiçç@c³ç Jççôvçámç ojpçJççyç çÆ]pç Lççuçmç cçb]pç sô içç[e çE]pço³ç vçæ®ççvç lçe yçe kçw³çç Kçôcçe~ Dç@c³ç yçápç@jiçvç ³çôçÆuç çE]pço³ç içç[e JçáçÆs vçæ®ççvç lçe h³çJç yççuçe mJçiçç@çÆcçmç hçjvç~ çÆ³ç nçuç yçÓçÆ]pçLç sá hçlçe kçãÀøvç uççuçvç içje JçççÆpççÆvç [çWìcçálç lçe yççuçe mJçiçç@çÆcçmç cçç@HçÀçÇ cç@bçÆpçcçeæ®ç~ çÆ³çLçe kç@Àv³ç içJç yççuçe mJçiçç@c³ç mçábo ªnç@vççÇ vçv³çj~ çÆ³ç kçÀLç ª]pç mççÇvçeö yç-mççÇvçe ³çço çÆ]pç yççuçe mJçiçç@c³ç çÆkçÀLçe kçÀçÆj jçÆvç cçæ®çe içç[e çE]pçoe lçe Jççlççvç Jççlççvç Jçç@æ®ç çÆ³ç kçÀLç mJçiççcç lçe Dç@bÐç hç@kçw³ç DçuççkçÀvç lççcç çÆlç~

Ün iççÆ³ç içá]pçjçvç lçe yççuçe mJçiçç@c³ç sá çÆ]pçboiççÇ nebÐç Ün HçÀj,]pç ]pçç@çÆvçLç vçKçe Jççuççvç lçe o³çmç uJççÆuç uçuçevççJççvç ³ççôlççcç DççÆkçÀ Üne yççuçe mJçiçç@c³ç mçábo y³ççKç kçÀçjvççcçe çÆlç vççôvç içJç~

nákçÀçÆcç Mçç@nçÇ çÆkçÀv³ç h³çJç yçôçÆ³ç yççuçe mJçiçç@çÆcçmç Mçnj Jçmçávç lçe nmççÆyç Dççolç ¬çÓÀþ mçHçÀj kç@ÀçÆ[Lç Jççílç HçáÀìîç cçel³çJç kçwJçþîçJç çÆmçjçÇvçiçej oáhçnjvç~ Dçcçç hççô]pç DççÆlç yçÓ]pçávç çÆ]pç nç@çÆkçÀçÆcç Dççuçç çÆoçÆ³ç hçiççn mççíhççíje cçáuçç@çÆ]pçcçvç ¿çoç³çLç~ yççuçe mJçiçç@c³ç êçJç çÆ³ç o@h³ç çÆ]pç hççôlç KççíjçÇ çÆ³ç ]pçç@çÆvçLç çÆ]pç Mççcç lççcç iççôæs mçábyçuç Jçç@çÆlçLç ¿çkçáÀvç ³çáLç çÆ]pç jçlçmç vçççÆJç mçHçÀj kç@ÀçÆjLç mçáyçnvç cççíkçÀmç h³çþ mççíhççíj JçççÆlçní~ náhçç@³ç& Dçç@m³ç njoekçw³ç uJçkçÀeìîç Ün~ iççþmç h³çþ Jççlçvçe®ç kç@Àj lç@c³ç kçÓÀçÆMçMç~ LçkçÀe jçômçlçá³ç Jççhçmç vçí©vç lçe yççuçJç lçe sçuçJç h³ç@þîç ¬çÓÀþ lçe ]p³çÓþ mçHçÀj lç³ç

JççKç 19 - 20

30

kç@ÀçÆjLç ¿ççôlçámç kçwJçþîçJç çÆlç pçJççyç kçÀ©vç~ mçól³ç mçól³ç nçvçí³çmç DçLçe KJçj lçe ]pçbiçe yççmçí³çmç vçìçvç~

Dç@L³ç cçb]pç hçô³çmç DççÆkçÀ lçjHçÀe vç]pçj lçe oÓçÆj Jçásávç vççj o]pççvç~ mçônçÆlç yçovç içJç jçnçÆlç pççvç~ ]pççívçávç nçuçç JçáMçvççJçJç hççvç~ JçáMçvçíje mçól³ç ¿çkçÀe lçí]pçe³ç hç@çÆkçÀLç lçe Jççílç vççjmç çÆvçMç~ hççvç JçáMçvççíJçávç lçe ¿çmç HçÀçÇçÆjLç Jçásávç vççj Dççímç vçe cççícçÓuççÇ çÆ³ç Dçç@mç æ®çôvçlçç o]pççvç~ çÆ³ç JçáçÆsLç iççímç cçvç oáKççÇ~ æ®çôvçlçççÆ³ç vçcçmkçÀçj kç@ÀçÆjLç ¿ççôlçávç vçí©vç lçe hççvçmç yççWn kçÀçÆvç iççímç vçHçÀjçn Kç[ç lçe Jççôvçevçmç hçLçj yçônvçe yççhçLç~ Dç@çÆcçmç kçÀçô©vç cçvçe çÆkçÀv³ç Òçvççcç lçe y³çÓþ yçôçÆ³ç hçLçj~ æsdJçhçe Dçç@mç Dçc³ç mçábo iç@nvç³ç~ Dç@L³ç mçól³ç içJç Ðççvçmç cçb]pç uççÇvç~ Dç@c³ç vçHçÀjvç (YçÌjJçvç) ¿ççôlç yççuçe mJçiçç@c³ç jbiçe jbiçe lçbiç kçÀ©vç~ yççuçe mJçiçç@c³ç çÆlç cçç Dççímç uJçkçÀçÆì hçççÆ³ç lçmç içJç vçe oácçìmç jçR]pç~ lçmçeb]pç ¿çcçLç lçe Dççlcçe çÆJçMçJççmç lçe oçÆ³ç Yç@çqkçwlç JçáçÆsôLç içJç YçÌjJç m³çþçn KJçMç Dçcçç hççô]pç Dçç@KçjçÇ FcççÆlçnçvç kçÀjvçeçÆkçÀ içj]pçe Jççôvçávç yççuçe mJçiçç@çÆcçmç cçô DçççÆ³ç v³ç@boej hçvçev³ç æ®ççoj $ççJç kçÀuçe h³çþe vçuçmç lççcç Mççíþmç h³çþ~ yççuçe mJçiçç@c³ç $çç@Jçemç hçvçev³ç æ®ççoj h³çþe lçe çÆ³ç sô içjç Mççboe çÆkçÀv³ç lçe içjç KJçje çÆkçÀv³ç æsdJçìçvç~ kçáÀçÆvç Dçboe sô vçe yçjçyçj çÆ³çJççvç~ yççuçe mJçiçç@c³ç ]pççívç çÆ]pç çÆ³ç kçw³çç ouççÇuç sô ? mçá y³çÓþ hçLçj lçe ¿ççôlçávç kçÀuçcçoçvçmç þçvçe lçáuçávç~ þçvçe lçáuçvçe®ç DççJçç]pç yçÓçÆ]pçLç JççôLçámç YçÌjJç çÆ³ç kçw³çç DççJçç]pç sô ?yççuçe mJçiçç@c³ç JççôLçámç oj pçJççyç çÆ]pç yçe Dççímçámç ³çôl³çvç Lç@çÆkçÀLç HçáÀçÆìLç Dççcçálç cçámçç@çÆHçÀj Dççjçcç kçÀjçÆvç çÆyççÆnLç lçe náçÆcç ³çôçÆcç yçpçççÆ³ç DççôvçLçmç æ®çô yçe m³çþçn lçbiç~ u³ççn]pçç mçÓb®çácç çÆ]pç kçÀuçcçoçvçe cçb]pçe kçÀuçcç $ççMç kç@ÀçÆ[Lç ¿çcç³ç $ççMç ³çáLç ]pçvç æ®ççoj yçjçyçj çÆ³ç³ççÇ~ ³ççÇ sácç kçÀ©vç yçmç~

çÆ³ç yçÓçÆ]pçLç içJç YçÌjJç Kç[ç lçe Jççôvçevçmç çÆ]pç yçe Dççímçemç³ç Dç]pçcççJççvç~ yçe iççímç ®çç@v³ç Yç@çqkçwlç lçe ¿çcçLç JçáçÆsLç m³çþçn KJçMç æ®çe iççíKç cçô m³çþçn ìçíþ~ çÆ³ç lçáuçe cçÓj çÆvç hççvçmç mçól³ç lçe ©Jçávç hçvçeçÆvç iççcçe

JççKç 19 - 20

31

³çôl³çvç çÆ³ç ©Jçenvç lç@l³çLçe³ç jçí]pçe yçe çÆlç lçe lççÆlç kçw³çvç uçákçÀvç JççlçvççJçe mçnÓçÆuç³çLç . lJççÆn h³çþ jçí]pçe cçônjyççvç~ lçáuçe cçÓj çÆoLç Jççôvçevçmç vçíjvçe yççhçLç~

iççMç Dççímç HçwJçuçvçmç lç³ççj~ kçôbÀn kçÀocç hç@çÆkçÀLçe³ç ©kçÀçíJçávç yççuçe mJçiçç@c³ç lçe Jççôvçevçmç Dç@s yçbo kçÀjvçe yççhçLç~ lç@c³ç kçÀçÆj Dç@s yçbo lçe mçólççÇ Jççôvçevçmç Kççíuçvçe yççhçLç~ yççuçe mJçiçç@c³ç ³çôçÆuç Dç@s cçeæ®çjççÆJç lçe hçvçávç hççvç Jçásávç mççíhççíje kç@Àouçmç h³çþ~

nç@çÆkçÀcçe mçábo HçÀjcççvç yçÓçÆ]pçLç êçJç yççuçe mJçiçç@c³ç içje lçe lçáuçe cçÓj ©Jçevç vççiçmç vçKçe ³Jçmçe Dç]pç m³çþçn yççô[ kçáÀuç sá iççôcçálç lçe JçáçÆvç çÆlç sá cçÓpçÓo~ DçLç pçççÆ³ç çÆs uçÓKç vç]pçjçvçe j@bi³ç lç@nj lçe jç]pçe kçÀþ kçÀjçvç lçe çívçev³ç cçájço nç@çÆmçuç kçÀjçvç~ mJçiççcçekçw³ç uçÓKç çÆs DçLç pçççÆ³ç Òç@Kçáì cççvççvç~ DçLç vççiçe yçuçmç sá Dç]pç çÆlç m³çþçn cçnlçJç~ uçákçÀvç sô ³çæs lçe hçæs lçe cçájço çÆlç çÆsKç nç@çÆmçuç mçhçoçvç~

yççuçe mJçiçç@çÆcçmç Dççmçe Jççj³ççn m³çOççÇ nç@çÆmçuç mçhçoícçæ®çe~ uçÓKç Dçç@çÆmçKç ³ç]pçLç kçÀjçvç lçe yççuçe mJçiçç@c³ç vççJçe Dçç@m³ç cçMçnÓj~ noe jçômç MçjçÇHçÀ lçe æsçôhç Dççmçvçe cJçKçe Dçç@m³ç uçÓKç çÆcçmçççÆuç j@bi³ç kçÀç@bçÆmç Jçvççvç ³Jçn³ç yççuçe mJçiçç@c³ç ¿çáJç~ ³ççôlççcç çÆ³ç mJçoe lçe T³ç& vçe ³çÓ³ç& Fvçmççvçmç çÆcçmççuç çÆovçe®ç kçÀnJçLç iççÆ³ç yç@çÆvçLç~ kçÀnJçlç iççÆ³ç Dççcç Dçcççhççô]pç yççuçe mJçiçç@c³ç mçeb]pç ªnç@vççÇ yçjkçÀLç lçe oçÆ³ç Yç@çqkçwlç ª]pç mJçiççcç DçuççkçÀmç lççcçe³ç cçnoÓo~ Dççcç uçÓKç Dçç@m³ç yççuçe mJçiçç@c³ç æsçôhç ³çç noe ©mç MçjçÇHçÀ vçHçÀjmç çÆcçmçççÆuç j@bi³ç FmççÆlçcççuç kçÀjçvç vç çÆkçÀ yççuçe mJçiçç@c³ç DçKç yçnçÆuç hçççÆ³ç mçblç Dççmçvçe çÆkçÀv³ç~ `` kçÀç@çÆMççÆj mçól³ç çqs Dç@m³ç kçÀç@çÆMç³ç& mçç@jçÇ, vçlçe çÆs Jçç@jçvçekçw³ç nç@jçvç kçÀçJç~”

DçcççÇvç kçÀç@çÆcçuç

JççKç 19 - 20

32

DçHçÀmççvçe ®ççíkçÀe oç@j oçÇhçkçÀ kçÀçÌuç

jçlçeçÆ®ç kçÀçÆLç hçlçe ³Jçmçe cçáæ®çákçÀjçÇ çÆ³çcçvç hççvçeJçç@v³ç mçhçe]pç, mJç Dçç@mç JçáçÆvç çÆlç HçÀçôçÆlçmçe³ç lçuç~ lççíçÆlç kçÀçôj DççÆcç Jççj³ççn lççyç, vçlçe kçw³ççn sá , çÆ³çæsevçe³ç kçÀLçvç h³çþ sá HçÀmçço JJçLççvç~ oHçÀ çÆ³ç kçÀçíçÆj nvçe³ç pççvç ¬çÀeLç çÆlç kçÀçô[ávç vçe Dç@çÆ]pç®çvç çÆnMç n³ç DçççÆmçníômç, oçÆhçnômç içæs æ®çe çÆlç hççvçmç lçe yçe çÆlç hççvçmç~ ³çôçÆuç uçuçmç mçá jçlçákçÀ cçb]pçje Dç@svç êóbþîçcççvç çÆ³çJççvç Dççímç lç@çÆcçmç Dçç@m³ç lçóçÆj kçBÀ[îç JJçLççvç~ yçôçÆ³ç çÆlç ³çôçÆuç Jççje hçç@þîç æ®çôLç çÆoLç kçWÀæ®çvç yçô³çvç kçÀLçvç lçe jçlçeçÆ®ç kçÀçÆLç mçól³ç Jççþ uçiççvç yççmççvç Dççímçámç Dç@çÆcçmç Dçç@mç hçvçeçÆvçmç jóçÆvçmç h³çþ hçæs HçáÀìçvç, mçLç [uççvç lçe æ®çKç Kçmççvç~ hçlçe Dçç@mç ³çuç çÆoLç Dç@çÆcçmç kçáÀvç Lçj kç@ÀçÆjLç Dç@çÆcçmç Jçásvçç kçÀjçvç, ]pçvç vçç ohççvç Dçç@mçemç, Jçás çÆkçÀLçe hçç@þîç sá³ç Þç@hçjçJçávç lçiççvç~ çÆ³ç çÆlç iççÆæs lçiçávç~ çÆyççÆnLç sáKç çÆlçLçe hçç@þîç ]pçvç ]pçÓvç cçç@pç ]pçÓvç ]pççvçKç vçe.... h³çþe sáKç cçô vçmçKç kçÀjçvç~ vç Jçás~ uçuçmç Dçç@mç vçe JJçv³ç lççÇæ®ççn æ®çKç Dç@c³ç mçebÐçvç kçÀçjvç h³çþ ³ççÇæ®ççn ]pçvç Dç@c³ç mçebçÆomç êkçÀe jìvçmç h³çþ Dçç@mçemç~ lçJç³ç Dçç@mç mJç jçlçákçÀ Dç[eu³ççôkçÀ MçjçjLç cç@Mçjç@çÆJçLç hçvçev³çvç Kç³ççuçvç Hçw³çáj çÆoLç mççW®ççvç~ Kçyçj kçw³ççn jçíJç Dç@çÆcçmç ! çÆ³ç ]pçvç Dççímç vçe ³çáLç~ kçáÀmç vçíkçÀ hçÓj æ®ççmç~ kç@Àc³ç K³ççôJç yçç@³ç& æsd³ççôì? yçáLç Ðçávç uçç³çKç ªo vçe~ hçáçÆMçLç kç@À[vçmç yçe çÆlç ouçe~ cçô ]pçççÆvçní vçe vççJç kçÀçbn, JJçv³ç ]pççvçevçcç mçç@jçÇ~ JJçv³ç Dçvçlçe yçuçç³ç mçç@³ç&mçe³ç~ çÆ³ç Jçáslçe yçKççÇuçvç kçwJçmçe cçmçKçe mçÓjLç sômç iç@cçeæ®ç~ kçÀçbn oçÆhç Kçyçj kçÀç@æ®ççn kçÀçn sôvç kçÀçÆjcçæ®çe~ kçÀLç DçççÆ³ç çÆ³çcç Jçboevçe Dç@c³ç mçebçÆomç hççvçmç~

JççKç 19 - 20

33

hçvçeçÆvç mçô]pçje çÆkçÀv³ç Dççímç vçe uçuçmç çÆ³ç çÆlç çÆyçnçvç çÆ]pç lç@c³ç mçábo ªvç kçw³ççn sá ³çÓlççn vççkçÀçje ³çÓlççn ]pçvç mçá jçLç cççOçJç kçÀçkçÀv³çJç lçe lç@bnÐçJç JççbiçpçJç cçb]pç cççjkçÀmç yçvççíJç~ çÆlç kçw³çççÆ]pç Dç]pç lççcç ]pçççÆvçní vçe mJç Dç@c³çmçebçÆo jbiçe kçÀçbn çÆlçæs kçÀLç, ³çLç h³çþ ]pçvç obomç lçuç Dççôbiçepç hçôçÆ³çní nôv³ç~ ³ççÇ ³çço h³çLç Dççímç uçuçmç Dç@bojçÇ lççÇuçe lç@u³çávç ¿çáJç uçiççvç~ lçe mJç Dçç@mç Dç@çÆcçmç JçáçÆsLç yçôçÆ³ç Jçásçvç kçWÀæsçn DççÆcç çÆkçÀv³ç çÆ]pç çÆ³ç çÆlç JçáçÆs vçç lçe Dç@s cçíuçenvç~ cçiçj lç@c³ç çÆlç Jçásvçmç vçe kçôbÀn~ lçe uçuçmç çÆlç ªo vçe hççvçmç DççÆLç~ mJç Jç@æsemç Dçç@K³çLçe³ç cçç@K³çLçe³ç ]pçájçÆkçÀ nvçç çÆoLç~ cçç³çç jçcçev³ç vJçMç çÆlç DçççÆmçní çÆ³çLç³ç kç@Àv³ç çÆyçnçvç~ cççínvç uççuçmç ]pçvç uç@pç çÆnMç Dç@c³ç mçeb]pç çÆ³ç kçÀLç~ lç@c³ç Jççôvçevçmç kçÀçÆcç lççcç nçÆì, “içæs içæs cççu³çávç cçç sá³ç içæsávç~ “ uçuçmç uççôiç nemç lçe Jç@æsemç, “kçw³çççÆ]pç içæse cççu³çávç~ yçe kçÀçÆlç iç@³çmç ]pçôççÆJç nebçÆo Kçç@lçje ]pç@ì vççuçe kçÀ[vç Jççpçôv³ç~ çÆlçcç iç@çÆ³ç çÆlçcç³ç~” cççínvç uççuçmç Kç@æ®ç yçôçÆ³ç æ®çKç çÆnMç lçe lç@c³ç Jççôvçevçmç yççÆ[ nçÆì~ ¿ççôlçeLçe yçôçÆ³ç ³ççÇ Jçvçávç~ vç s³ç Kçyçj kçQÀn vç s³ç Dçlçj kçôbÀn~ yç@u³ç sKç cçjoe hçç@pççcçvç ]pçbiç æsevççvç~ çÆkçÀvçe æ®çe iç@³çKç Dç@çÆcçmç cççOçJç yçôçÆsv³çvç ¬çÀkçÀvç kçáÀvç~ Dç@çÆcçmç ouçmç sô vçe hçvçev³ç DçkçÀeuç ª]pçcçeæ®ç~ uçákçÀe kçÀLçvç içæsçvç~ h³çþe kçw³ççn JççôLçámç çÆ³ç cçKçvçe ocçe DççíuçáJç~ cçô iççímç çÆmççÆjHçÀ DçKç u³ççn]pçe....~” uçuçvç Jççôvçámç ìíhç æ®çìçvç~ “yçe lçô³ç lççÇ Jçvççvç smç~ cçiçj æ®çe cçlçe Dççmçlçe ]p³ççoe kçÀLçe kçÀjçvç~” cççínvç uççuçvç Jççôvçámç o]pççvç o]pççvç ¿çáJç~ uçuçmç yççm³ççíJç cççínvç uççuçmç ¿ççôlçávç yçôçÆ³ç MçjçjLç Kçmçávç lçe lççÆcç Jççôvçámç vç@npç yçouçç@çÆJçLç~ “lççíçÆlç iççÆ³ç kçÀLççn~ hççô]pç hççô]pç JççôvçJçe~ þçÇKç sá u³ççn]pçe sá Dç@svç Üvç, çÆlçcçe cçíuçvç yçôçÆ³ç, ®ççíkçÀe oççÆj çÆkçÀv³ç, Dç]pç vçe hçiççn, Dçç@Kçej yçmçávç sá ³çôlççÇ~ þçÇKç þçÇKç çÆlç sá mççW®çávç~ yçôçÆ³ç çÆlç kç@ÀçÆjLç Dç@boçÆjcç Þçôn~ lçLç kçw³ççn mçhççÆo~ çÆ³ç ]pçvç h³ççôJç Dç@c³ç mçebçÆomç cçç@çÆuçmç lççJçvç, vçlçe kçw³ççn, JJçv³ç ³çôçÆuç Jçásçívç

JççKç 19 - 20

34

Dç@çÆcçmç hççÆ]pçní lççô¿ç mççuçe çÆvçv³ç lçe iç@pçiççn kçÀ©vç~ Kçç@j~”

cççínvç uççuç ¿ççôlçávç yçôçÆ³ç Dç@c³ç mçebÐçJç kçÀLçJç mçól³ç hçmçje ³çávç lçJç³ç JççôLçámç mçá æ“®çô sá³ç JJçv³ç ³Jçn³ç l³ççôuç~ yçe kçw³ççn kçÀj³ç DçLç~ “ uçuçmç uç@pç Dç@c³çmçeb]pç çÆ³ç kçÀLç mçKçelç lçe lççÆcç Ðçálçámç pçJççyç~ “l³ççôuç hçôJçe Dç@c³ç mçe³ç~ Dççímçámç vç³ç l³ççôuçá³ç h³ççôcçálç lçôçÆuç cçç Dççmçenç@vçmç mçççÆvç ®ççíkçÀe oççÆj kçáÀvç Dç@s oje uçiççvç~” cççínvç uççuçmç yççmçíçÆ³ç uçuçeçÆvç çÆ³çcçe kçÀLçe yçôçÆ³ç jçlçe®ç³ç çÆnçÆMç~ mçá JççôLçámç kçÀLç æsçôìjçJççvç, “kçw³ççn sKç yç@u³ç kçÀjçvç~ kçÀLç sôvçe çÆlç çÆ³ç ]pçvç æ®çe mçcçpççvç sKç~ Dçiçj lççÇ DçççÆmçní lçôçÆuç Dççímçç cçô æ®çô³ç LççÇ kçÀ©vç~” uçuçmç Jççílç pçç@çÆjmç h³çþ lçe Jç@æsemç, “ohççvç sáKçe æ®çô³ç LççÇ Dççímçcçe kçÀ©vç~ ³çç cçô Dççôvçcç³ç vçe jçíyçe ]pççbn~ vçlçe kçwJçmçe nvç $çç@JçeLç æ®çô yççkçÀe³ç~ mçáyçán Mççcç DççímçáKç DçLç ®ççíkçÀe oççÆj h³çþ çÆyçnçvç~ yçe Dçç@mçemç iççÆpç uç@pçcçeæ®ç Dççdmççvç lçe cçô Lç@j çÆkçÀv³ç Dçç@çÆmçJçe pççíçÆj cççjçvç Dççmççvç~ DççÆcç Kççílçe kçw³ççn içæsKç JJçv³ç kçÀ©vç~ nebn, içççÆMçv³ç êe³ç Dçiçj cçô JJçv³ç æ®çô h³çþ DçKç jæs çÆlç hçæs ª]pç~ h³çþe sáKç kçÀLçe kçÀjçvç~ cçboeçÆsnKç~” uçuçev³çvç kçÀLçvç lççôiç vçe cççínvç uççuçmç kçÀçbn pçJççyç Ðçávç~ ³çánámç ³çvçe h³çþe çÆ³çcç kçÀçvççÇ h³çþ Kç@l³ç cççínvçuççuçvç Dçç@mç çÆ³çn³ç ®ççíkçÀeoç@j j@ìcçeæ®ç~ Dç@çÆcçmç Dçç@mç DççÆcç oççÆj neb]pç hççôlç kçÀuç çÆlçæs iç@cçeæ®ç çÆ]pç cçb]pçe cçb]pçe Dççímç çÆ³ç oHçÀlçje çÆlç mçáuççÇ çÆ³çJççvç~ ³ççôlççcçLç vçe uçuç³ç oç@j DçççÆmçní çÆoJççvç çÆ³ç cçççÆpç nábo iççôyçáj Dççímç vçe Dçl³çLç njkçÀLç kçÀjçvç~ uçuçmç Dççímç vçe hçvçeçÆvç m³ç]pçje yççJçe çÆkçÀv³ç jçLç lççcç çÆ³ç çÆHçÀkçÀçÆj lçjçvç çÆ]pç çÆ³ç kçÀçÆcç cççjecççÆlç Dççímç DçLç ®ççíkçÀe oççÆj h³çþ çÆyçnçvç~ vçlçe DçççÆmçní lççÆcç Dç@çÆcçmç çÆ³ç hççôlç kçÀuç cç@MçjçJçvçe®ç kçÀçbn mçyççÇuç kç@Àjcçeæ®ç~ çEkçÀnçÇ vç³ç lçe cççOçJç kçÀçkçÀv³çvç DçççÆmçnôvç kçáÀçÆvç lç@jkçÀe Mçôsd³ç Jççlçevçç@Jçcçeæ®ç ³çáLç vçe Dç]pç cç@nuçmç h³çþ hçôçÆ³çní~ y³ççKç kçÀLç Dçç@mç çÆ]pç uçuçmç Dççímç cççínvç uççuçávç

JççKç 19 - 20

35

DçLç oççÆj h³çþ çÆyçnávç KJçMç çÆ³çJççvç~ lç@çÆcçmç Dçç@mç Dç@c³ç mçebçÆo yçônvçe mçól³ç çÆ³çn³ç JçLç çÆnMç çÆ³çJççvç~ çÆlç kç@ÀçÆjLç çÆlç Dçç@mç mJç jóçÆvçmç cçb]pçe Jçvççvç çÆ]pç Kç@çÆmçJç kçáÀçÆþmç cçb]pç çÆyçnçÆ³çJç, Dççíj³ç kçÀçbn KççÆmç mçá kçw³ççn JççÆvç~ cççínvç uççuç çÆlç Dççímçámç þþmç cçþe kçÀ@çÆjLç Jçvççvç çÆ]pç Jç@v³ç lçvç~ lççÆcç mçól³ç kçw³ççn içJç~ uçuçmç Dçç@mç vçe cççínvç uççuçeçÆvç kçÀLçe kçÀjçÆvç ]pçvç lçe hçæse³ç çÆyçnçvç~ lçmç Dçç@m³ç yJçkçÀe nevççvç~ cçiçj v³ç@yçe³ç& yççmç vç çÆoLç Dçç@mçemç Jçvççvç çÆ]pç lJççÆn çÆsJçe ]p³çço³ç Dçh³çj iç@cçel³ç~ cçiçj Dç]pç Dççímç uçuçmç çÆlçcçvç mçççÆjvçe³ç kçÀLçvç cçb]pç ìôsj lçe æ®ççsj yççmççvç~ Dç]pç Dççímç lçmç çÆHçÀkçÀçÆj lçjçvç çÆ]pç cççínvçuççuççÆvç cçíçÆs cçíçÆs kçÀLçe Dççmçe vçe lç@c³ç mçebçÆo Kçç@lçje yç@çÆukçÀ Dççmçe çÆlçcçe Dç@çÆcçmç uçç@çÆiçLç Dçhççíj cççOçJç kçÀçkçÀçÆvçmç içjmç kçáÀvç uçç@çÆiçLç Jçvçevçe çÆ³çJççvç~ cççOçJç kçÀçkçÀev³ç vç@Jç uç@j Dçç@mç çElçnbçÆ]pç uççÆj mçól³ç lçe cçb]pçe Dççímç vç@]pçóuçákçÀ ]pç@cççÇçÆvç ìákçÀjç ³çámç ]pçvç mçççÆjvçe³ç nábo Dççbiçávç Dççímç~ yçáçÆLç m³ççôo Dççmçvçe çÆkçÀv³ç Dçç@mç çÆ³çcçvç hççvçeJçç@v³ç DçKç Dç@çÆkçÀmç kçáÀvç Dççíje ³ççíj þçÇKç hçç@þîç vç]pçj jçí]pççvç~ yçiççje cçáMçekçÀ lçe uçôçÆpç nábo çÆæsv³ç lççcç Dçç@m³ç Dççíje ³ççíj yççí]pççvç~ ³çvçe h³çþe cççínvç uççuçmç cçç@pç cJççÆ³ç lçvçe h³çþe DççímçáKç vçe JJçv³ç hççvçeJçç@v³ç ³çávç içæsávç ªocçálç~ cççOçJç kçÀçkçáÀvç içje Dççímç cçnuçmç cçb]pç pççvç ûçnmlççÇ içje cççvçvçe çÆ³çJççvç~ cççOçJç kçÀçkçÀmç Dççímç vçe lçvçKççn ]p³ççoe kçôbÀn cçiçj ohççvç mçá Dççímç cçnçjççÆpç mçebçÆomç Òçç³çJçíìmç cçb]pç ªocçálç, ³çôçÆlç lç@c³ç ªo kçÀcççíJç~ lçJç³ç Dççímçámç cçnuçmç cçb]pç çÆlç l³çÓlç yççíMç~ cççOçJç kçÀçkçÀvç Dççímç cççínvçuççuç hççvçe Jççj³çççÆn uççÆì ®ççíkçÀe oççÆj h³çþ çÆyççÆnLç Jçáscçálç~ lçe cçKçvçe ocçe DççíuçJçmç Dççímç mçá içÓboe cçìçmççÆvç Jççvçe yçpçççÆ³ç Dç@L³ç oççÆj h³çþe³ç mçcçKççvç~ jçLç mçáyçnvç lççcç Dççímç jeæ®çj hççþ þçÇKç mçhçoçvç~ lçe jçLç cçbçÆov³çvç yçouçíçÆ³ç nçuççLç ³çôçÆuç ]pçvç cççOçJç kçÀçkçÀvç nbiçe cçbiçe DçhçççÆj h³çþe ¬çôÀKççn uçç@³ç~

JççKç 19 - 20

36

“n³çç oçôhçcç³ç nç cççínvçç, æ®çe çÆkçÀnçí DçLç oççÆj h³çþ æ®ççôJçánvç içvçìvç kçÀjçvç Dççmççvç?” cççínvç uççuç içJç çÆ³ç yçÓçÆ]pçLç n³ç yçábiçe lçe Jççôvçevçmç, “kçw³çç mçç@ kçw³çç?” “Jçás kçw³çç sá Jçvççvç ]pçvç vçe çEkçÀnçÇ ]pçççÆvç~” cççOçJç kçÀçkçÀvç Jççôvçámç Jççhçmç~ “kçÀçíuçávç, yçocççMç, DççÆæ®ç vçe Dçboj~”

cççínvç uççuçmç lççôj çÆHçÀkçÀçÆj lçe JççôLçámç “çÆyçnÓ-çÆyçnÓ yçôsç, çÆ³çLçe hçç@þîç vçç Dçç@m³ççÆ]pç vçe ¬çôÀkçÀe çÆoJççvç~ kçáÀçÆvç çÆJççÆ]pç nç çÆ³çKç oççÆj çÆkçÀv³ç yJçvç uçççÆ³çvçe, Dçææs Dçboj~ “ cççOçJç kçÀçkçÀmç Kççôlç pçnçuç cçiçj cççínvçuççuçv³çJç kçÀLçJç $çô³çJç æ®ççívç Dçboj~ uçuçe Dçç@mç Dç@lççÇ, lçmç iççÆ³ç Jçç@çEuççÆpç oáyçjç³ç~ mJç Dçç@mç jóçÆvçmç Dçboj kçáÀvç uçcççvç~ cçKçvçe ocçe DççíuçJçmç DççJç pççíMç cççínvç uççuçmç mçól³ç Jççvçe hçôbçÆpç ³ççje]pç æ®çeKç çÆoLç JççôLç mçá cçç@u³ç mçebçÆo lçjHçÀe lçe çElçnÐçJç JççbiçpçJç çÆlç ¿çæ®çe vççÆj JççnjçJççÆvç~ cççínvçuççuçvç lçápç çÆ]pçv³ç n@ì lçe nuçkçÀç@³ç& ¿çáJç mçhççÆoLç oçôhçvçKç, “Jç@çÆmçJç yJçvç, yçe çÆlç JçáçÆs~” náhçç@³ç& DçççÆ³ç cçnuçe Jçç@u³ç æsdJçhçe kçÀjvççJççÆvç~ cççOçJç kçÀçkçÀçÆvç DçççÆMççÆvç JççÆvç uçuçvç kçÀLçe ]pçe $çô lçe mç@ æ®çççÆ³ç Dçboj~ uçuçe Dçç@mç Jçvççvç çÆ]pç kçÀLç DçççÆ³ç c³çç@çÆvçmç [ôkçÀmç Jçbovçe, vçyççÇ iççíKç kçw³çç~ Dç@çÆcçmç vç³ç hçvçev³ç kçwJçkçÀej yço DçççÆmçní lçe ³ççÇæ®ç ¬çÀKç çÆ®çKç cçç JJççÆLçní~ hçvçeçÆvçmç Jçsmç n³ç kçáÀuçáHçÀ çÆoLç DçççÆmç, uçsmç okçÀe çÆoLç hççÆkçÀ~ kçÀç@bçÆmç nebçÆo Jçásvçe mçól³ç kçw³ççn içJç~ cçnuçe Jççu³çJç nçôcçjç@Jç ÜMçJçe³ç o³ç&vç æsdJçhçe kçÀjvçç@çÆJçLç uç[ç@³ç~ ³ççÇçÆlçmç kçÀçuçmç Jççílç mçbO³çç çÆlç lçe uçuçev³çJç yçç@æ®çJç çÆlç ææ®çáJç hççvçeJçç@v³ç~ ³çLç h³çþ uçuçe cççu³çávç æ®çuçvçmç Jçç@æ®ç~ cççínvçuççuç Dççímç yçáLç uç@ÐçLçe³ç lçe uçuçvç mçÓb®ç nvçç lçe ¿ç@æ®çevç cççínvçuççuçmç Dççìev³ç Jççìev³ç Dçvçevçe®ç kçÓÀçÆMçMç kçÀjev³ç~ mJç Jç@æsemç “c³çç@v³ç êe³ç sôJçe iJç[e kçw³çç cçç@çÆvçJç c³ççç@v³ç êe³ç, ÒççvççÇ u³ççn]pçe Jç@çÆvçJç çÆ]pç çÆ³ç kç@ÀçÆcçmç çÆnçÆMç Dçç@çÆmçJçe lççô¿ç Jçásçvç~ “

JççKç 19 - 20

37

DççÆcç kçÀçÆLç içJç cççínvçuççuçmç kçÀelçe kçÀelçe ¿çáJç lçe lç@c³ç Jççôvçámç Dçmçe JçeçÆvç yçáçÆLç, “æ®ç@³ç ]pççvçeJçev³ç sKç~ æ®çe³ç Jçvçlçe kçwJçmçe çÆnMç iççÆæs Dççmçev³ç~” “cçô sá yççmççvç cç@bçÆ]pçcç çÆnMç~” uçuçvç Jççôvçámç çÆlçLçe hçç@þîç ]pçvç lç@çÆcçmç æ®çôlçmç Dççímç~ “JJçv³ç cçç sô³ç Kçyçj~ yç@u³ç sôKç kçÀjçvç~ yçe Dççímçámç vçe Dç@kçw³çmçe³ç Jçásçvç, yçe Dççímçámç Üvç Jçásçvç~” cççínvçuççuçvç Jççôvçámç hçæs çÆ³çJçávç ¿çáJç~ cçiçj uçuçmç yççm³ççíJç çÆ]pç mçá sá lçmç þþe kçÀjçvç~ lçJç³ç Jççôvçámç lççÆcç Dçmççvç-Dçmççvç, “lçáneb]pç uçs êe³ç Dçiçj cçô çÆ³çcçJç kçÀLçJç mçól³ç lçuçhç@çÆlçmç kçÀMçávç çÆlç çÆ³çJççvç sá~ yçôçÆ³ç çÆlç kç@ÀçÆjLç ³çôc³ç Dç@çÆkçÀmç mçól³ç kçÀçj kçÀçôj,lç@c³ç kçÀçôj yçôçÆkçÀmç mçól³ç çÆlç~” DçLç h³çþ $ççíJç cççínvç uççuçvç yççÆ[ yççÆ[ Dçmçvç Kçbiççuçe~ uçuçe Jç@æsemç, “hç@çÆkçÀJç ¿ççôj KçmçJç~ yçlçe çÆlç sá vçç jvçávç~” çÆ³ç JççôLçámç, “içæs Kçmç æ®ç~ yçe sámç ³çôçÆlçLçe³ç çÆyççÆnLç~” uçuçmç DççJç cççíkçÀe kçÀLç çÆovçákçÀ lçe oçôhçvçmç, “cçô Jççôvç vçe c³çççÆvç Kçç@lçje Kç@çÆmçJç~ cçô ]pçvç oçôhç çÆ³çcçJç lçábnçÆo yççhçLç ³ççÇæ®ç Kçç@jçÇ lçápç, ]pçjç iççÆæs vçç çÆlçnábo çÆlç Kç³ççuç LçJçávç~” cççínvç uççuçmç lççôj çÆHçÀkçÀçÆj çÆ]pç uçuçe sô cçô ìç@vçe æ®çìçvç~ lçJç³ç Jççôvçevçmç, “cçô sá vçe Kçmçávç~ Kçmç æ®çe yçe sámç îçôçÆlçLçe³ç þçÇKç~” uçuçe Kç@æ®ç ¿ççíj~ ®ççíkçÀe Dçæ®çeJçávçá³ç $çç@Jç uçuçvç çÆlçLçe hçç@þîç oç@j ³çôuçe ]pçvç vçç lç@çÆcçmç cççOçJç kçÀçkçÀev³çvç Jçvçávç Dççímç~ “ÖçôÀìí cçábn, lçábnoá³ç Dçç@kçÀyçLç vçe kçôbÀn~” DççÆcç çÆoæ®ç cççOçJç kçÀçkçáÀvç kçáÀvç vç]pçjçn lçe DççÆlç Jçásvç mççjô³ç oççÆj çÆoLç~ çÆ³ç iççÆ³ç KJçMç çÆ]pç jçlççÆ®ç kçÀçÆLç mçól³ç sáKç ]ocçe³ç iççôcçálç~ DççÆcç hçlçe uç@pç mJç kçÀç@cç kçÀjçÆvç~ Jç³ç s@çÆuçLç s@çÆuçv³ç Jççív³ç oççÆj çÆkçÀv³ç $ççJçvçe Kçç@lçje Jç@æs uçuçe lçe Dç@L³ç mçól³ç çÆoæ®çevç cççOçJç kçÀçkçáÀvç kçáÀvç yçôçÆ³ç vç]pçj lçe DççÆlç Dçç@m³ç kçÀcç lççcçLç kçÀuçe kç@ÀçÆ[Lç DççÆcçmç kçáÀvç JçáçÆsLç æ®çjæ®ççvç ¿çáJç~ DççÆcç v³çáJç vçe Dççíj kçáÀvç lçe æ®çççÆ³ç Dçboj~

JççKç 19 - 20

38

hçene³ç& Kç@b[îç çÆoæ®ç uçuçvç yçôçÆ³ç oççÆj çÆkçÀv³ç vç]pçj lçe DççÆlç JçáçÆsvç çÆ³çcç yçôçÆ³ç çÆlçLç³ç hçç@þîç Jçásçvç~ hççRl³ç Kç@b[îç yçôçÆ³ç vç]pçj çÆoLç lçe çÆlçcç Dçç@çÆmçmç çÆlçLç³ç hçç@þîç kçÀcçJç lççcç ®çMçcçJç Jçásçvç~ çÆ³ç nçuç JçáçÆsLç æ®çcçíçÆ³ç uçuçe lçKçlçmç h³çþ çÆyççÆnLç, mJç JJçMçuçíçÆ³ç~ mJç Dçç@mç vçe ]pçvç Lççôoá³ç ¿çkçÀçvç Jç@çÆLçLç~ ³ççôlççcçLç yçlçe Jçáiçje içJç, ®çççÆ³ç uççôiç hççKç lçe uçuçe sô vçe njkçÀLç çÆlç kçÀjçvç~ cç@b]p³ç lç@u³ç ìç³ç&Jç vç]pçj vç]pçj çÆoJççvç çÆ]pç çÆ³çcç cçç [@u³ç~ uçuçmç Dççímç vçe çEkçÀnçÇ çÆHçÀkçÀçÆj lçjçvç~ lç@çÆcçmç Dççímç DçLç kçÀçvççÇ cçb]pç hçvçávç hççvç kçáÀvçá³ç ]pççôvç yççmççvç~ ³çhçç@³ç& Dççímçámç MçjçjLç lçe náhçç@³ç& Dççímçámç ]pçvç lçe ÖçÀþ ¿çáJç çÆlç~ jóçÆvçmç Jçvçevçmç çÆlç Dçç@mç vçe yJçnjçvç, çÆlçkçw³çççÆ]pç mçá kçw³ççn cçlçuçyç çÆvççÆ³çní~ ³çç lç@çÆcçmçn³ç pçnuç KççÆmçní lçe JJçæsçíJç y³ççKç v³çç³ç, Dçç@Kçej kç@Àjevç nôcçLç lçe pçuç pçuç çÆoæ®çevç oç@j~ çÆlçcçJç $ççíJçençímç Dçmçávç~ uçuçmç yççm³ççíJç oç@j çÆov³ç lçe çÆlçnábo Dçmçávç $ççJçávç cçç DçççÆmç cçnuçvç Jçáscçálç~ ]pçbiçvç æ®çç³çmç Lçje Lçj~ oçvç $çç@çÆJçLç nôæ®çç@³çvç mJç yJçvç jóçÆvçmç çÆvçMç Jçmçev³ç, Dçcççhççô]pç mçá içJç lççÆcç yççWþe³ç lçmç yççWn kçÀçÆvç Kç[ç~ Dçmçávççn kçÀjçvç Jçásávç Dççíje ³ççíje JçáçÆsLç Jççôvçámç jóv³ç çÆ]pç ]]pJççÆJç nebçÆo Kçç@lçje sç ]pç@ì vççuçe kçÀ[çvç~ lçe çÆ³ç Jçvççvç Jçvççvç cçeæ®çjç@Jçevç ®ççíkçÀe oç@j ìçmç kç@ÀçÆjLç~ uçuçmç lççôiç vçe çEkçÀnçÇ Jçvçávç, hçlçe JççôLçámç mçá³~, “Dçvçlçe ®çç³ççn~” çÆ³ç Jçvççvç Jçvççvç y³çÓþ mçá DçLç oççÆj h³çþ çÆlçLç³ç kç@Àv³ç çÆ³çLçekç@Àv³ç mçá çÆyçnçvç Dççímç~ uçuçe iççÆ³ç çÆkçÀæslççcç çÆnMç~ lççÆcç çÆoæ®ç lç@u³ç ìççÆj yçôçÆ³ç vç]pçj mJç oç@j JçáçÆsvç $ççôhççÆjLç~ ÖçÀKç ¿çáJç $çç@çÆJçLç Jçásávç jóçÆvçmç kçáÀvç ³çámç lççíje Dçmççvç Dççímç~ ]pçvç vçç Jçvççvç Dççímçámç çÆ]pç lççôjçÆ³ç çÆHçÀkçÀçÆj çÆ]pç yçe kçÀçÆcç cççje cççÆlç Dççímçámç ³çLç oççÆj h³çþ çÆyçnçvç~ uçuçmç sô vçe hçæse³ç çÆyçnçvç lçe yççm³ççímç ]pçvç lçe hççvçe hççÇj hç@bçÆ[Lç hççoMççn lç@çÆcçmç [ôkçÀmç c³çÓþ kç@ÀçÆjLç Dçç@nçÇ kçÀjçvç Jçvççvç Dççímç içæs æ®çô [ôkçÀev³ç mçLç cçÓpçÓo jçí]pçev³ç~

JççKç 19 - 20

39

DçHçÀmççvçe

ncç mçHçÀj jlçvç uççuç Mççblç

iJçmççív³ç JççôLç c³çç@çÆvçmç ncç mçHçÀjmç kçáÀvç LççÆo nçÆì~ “lçácç Dçhçvçí cçpç]]nyç kçÀçí pççvç vçnçR mçkçwlçç, oÓmçjçW kçÀçí kçw³çç mçcçPççíiçí? lçácçmçí yççlç kçÀjvçç HçÀpçÓuç nÌ~ Kçáoç Kçáoç kçÀjçí DççÌj yçmç cçW yçÌþí jnçí~”

c³çç@çÆv çmç ncçmçHçÀj mç JJçlçu çíçÆ³ç yçáç ÆL çmç h³çþ yçí yçmççÇ~ D ç@s iç@³çmç Jççj ³ç mç@çÆv çL ç lçe Hçw³çÓj cç ô kç áÀv ç~ “³çôçÆuç çÆlç yçe kçÀçbn ©lç Fbvçmççvç Jçásçvç sámçvç, yçe sámç lçmç çÆ³ç mçJççuç Òçeæsçvç~ Dç@c³ç mçJççuçvç sá cçô i³çÓj lçáuçcçálç.....yçcççÆ³ç h³çþe Dççímç DçKç HçÀkçÀçÇjç Dççcçálç~ lçmç çÆlç Òçáæsácç~ lç@c³ç çÆoæ®çecç çÆcçmççuç~ oçôhçávç çÆ³çcçe sô ]pçç@çÆJççÆpç kçÀLçe Dççmççvç~ çÆ³çcçe mçcçPçvçe Kçç@lçje sá DççÆmç jçÆæ®ç KçbçÆpç oáçÆvç³çç@JççÇ kçÀçjeyççje çÆvççÆMç Dçuçiç h³çJççvç jçí]pçávç~ oçôhçávç cçç@çÆuçmç Dç@çÆkçÀmç Dçç@m³ç ]pçe içyçj~ ÜMçJçev³ç çÆoæ®çvç jJçhççÆ³ç lçe JççôvçevçKç, iç@çÆæsJç lçe vçHçÀçn kçÀcçç@çÆJçLç Dç@çÆvçJç~” Dç@kçw³ç vçôçÆ®çJ³ç uçç@i³ç çÆ³çcç hççWmçe lçcçnmç lçe oáçÆvç³çç@JççÇ kçÀçjeyççjmç~ y³ççKç uççôiç çÆ]pççÆkçÀçÆj Fuçç@nçÇ³çmç lçe jJçhççÆ³ç uççpçôvç lçmçeb]pçvç kçÀçc³çvç~ çÆ³ç ªo yçô kçÀjçj lçe ná HçÀçôì kçÀççÆj cçpçç]pçmç~ Dçç@Kçej Dç@v³ç cçç@u³ç ÜMçJç³ç vçço çÆoLç lçe yçÓ]pçávç ³çánábo nçuç~ Dç@çÆkçÀmç kçÀçô©vç MççyçMç lçe oçôçÆ³ççÆcçmç Kçlçíje~ mçJççuç sá kç@ÀçÆcçmç Dççm³çvç MççyçMç kçÀçôjcçálç lçe kçÀmç DçççÆmç vççjç@]p³ç iççôcçálç ? çÆ³ç sá mçJççuç~ Dçiçj³ç c³ççívç pçJççyç yççí]pçávç çÆsJçe lçe yçe JçvççíJçe çÆ]pç çÆ³ç oJçuçLç, cçlçuçyç çE]pçoiççÇ neb]pç oJçuçL~, çÆlçLçekçÀev³ç Kçj®çvçe çÆ³çv³ç çÆ]pç mçÓo ¿çLç çÆ³ççÆ³ç Jççhçmç~ mçJççuç sá çÆkçÀLçe kçÀv³ç Kçj®ççívç~ Dç@c³ç sámç yçe hçjíMççvç kçÀçôjcçálç~ lççô¿ç...... ”

JççKç 19 - 20

40

cçô ¿çæ®çvç þdJçuçe içæsçÆvç~ lçmç iççôæs vçe cçuççuçe içæsávç DçJçe çÆkçÀv³ç ]pççíuçácç çÆmçûçíþ lçe iççímç náMççj~ hçvçeçÆvçmç Dç@çÆcçmç ncçmçHçÀjmç sámç yçáLç æ®çjæ®ççvç ³çámç hç]pççÇ çE]pçoiççÇ nebçÆo içç@j cçávççÆmçHçÀ KçjçÆ®ç mçól³ç ¬çôÀnv³ççícçálç Dççímç lçe içôçÆvç Dççmçmç içç@cçæ®çe~ Kçyçj kçÀól³çvç Ünvç MçíJç kçÀjvç³ç~ Dç@s ¬çôÀnv³çvç Dççuçe kçwJçb[uçvç cçb]pç mçvçícçæ®çe çÆnçÆMç~ æ®çcç ³çç lçe u³ç@ojícçeæ®ç ³çç vççÇuçícçeæ®ç~ KJçMçekçÀ lçe Hç@ÀnçÆj cçmç uçbçÆpç nJçnmç cçb]pç Jçá[îç Jçá[îç içæsçvç~ cçô cççôbiçávç çÆmçûçíþ lçe c³çççÆvç [çÆyç cçb]pçe kç@ÀçÆ[vç ]pçe $çô DçuççJç³ç çÆ³çcç cçô kçáÀvç Dçmçvçenvçç kç@ÀçÆjLç hçvçeçÆvçmç ®çbomç hçáMç³ç&vç ³ççBçÆ]pç æ®çe sáKç hçvçevçá³ç æ®çô kçw³çç SçÆlçjç]pç DççmççÇ~ cçô DççJç hç]pççÇ Dççj ¿çáJç Dç@çÆcçmç h³çþ~ cçç@uçe kç@ÀcççÇ]pç, æsd³ççôvçcçálç hçlçuçÓvç çÆMçKçáj lçe yçÓìe ]pççÆ®ç kçáÀvç JçáçÆsLç vçe yç@çÆukçÀ Dç@c³ç mçebçÆomç mçJççuçmç h³çþ çÆ³çcçJç hç]pççÇ Dç@çÆcçmç i³çÓj lçáuçcçálç yççmççvç Dççímç~ lç@c³ç nçíJç cçô Dç@s mçól³ç lçe cçô Jçás DççÆmç hç@çÆlççÆcç mççÇçÆì Dçç@m³ç hççÇj pççíjçn vçHçÀçÇmç lçe mççHçÀ hJçMççKç uçç@çÆiçLç kçw³ççnlççv³ç ]pççíje ]pççíje yçnmç kçÀjçvç~ lç@c³ç Òçáæs cçô FMççjvç cçb]pçe³ç çÆ]pç çÆ³çcçvç Òçeæsç hçvçávç mçJççuç? hçlçe JççôLçácç uJççÆlç hçç@þîç~ “Ün³ç sámç yçe yççÆmç Dçboj mçHçÀj kçÀjçvç~ ³çámç JçKç Dç@m³ç yçô HçÀ]pçÓuç çÆyç¿ç çÆyç¿ç lçe oç³ç&Jç çÆkçÀv³ç lçcçççÆMç Jçásd³ç Jçásd³ç ]pçççÆ³ç kçÀjçvç çÆs mçá kçÀçívçe uçççÆiç Fvçmççvç pççvç kçÀLç yçççÆLç kçáÀvç~ oçÇvç lçe oáçÆvççÆ³çne®ç kçÀLç yççLç~ Dçç@Kçjlç lçe içç@yç kçw³çvç cçmçuçvç kçáÀvç ~ Jçvç kçw³ççn sáKç Jçvççvç Òçeæsç yçe çÆ³çcçvç~ æ®çe JJçLç Dçl³çvç Lççôo~ ®çççÆvç pçççÆ³ç çÆyççÆnLç ¿çkçÀe yçe çÆ³çcçvç mçól³ç pççvç hçç@þîç ncç kçÀuççcç mçhççÆoLç~” cçiçj yçe JççôLçemçmç vçe cçáuç³ç Lççôo çÆlçkçw³çççÆ]pç cçô Dççímç kçwJçþîçvç Üvç cçb]pçyççiç lççôcçuçe þíuçe ³çámç Lççôo lçáuçávç lçe vççôvç kçÀ[ávç yçe ³çæsçvç Dççímçámç vçe~ lçmç Kççôlç MçjçjLç~ yço lç@cççÇ]pççÇ lçe içç@j FKçuçç@kçÀçÇ neb]pçe hççcçe çÆoæ®çvçcç~ cçiçj yçe JççôLçámç vçe Lççôo~ Dçç@Kçej nç@çÆjLç y³çÓþ æsdJçhçe kç@ÀçÆjLç oÓj Kçyçj kçÀçíj JçásçÆvç~

JççKç 19 - 20

41

hççÇj mçç@yç Dçç@m³ç JJçv³ç oçWKçe oçWKç kçÀjçvç~ Mçç³ço Dçç@m³ç kçÀçÆlç lççcç Dçoçuçlçmç cçb]pç lçç@jçÇKç çÆoLç Dççcçel³ç~ pçpçmç yççWþe kçÀçÆvç Dçç@mçeKç vçe kçÀLç HçÓÀjcçe®ç@~ DçKç JççôLç yçôçÆ³çmç “ æ®çô DççímççÆ³ç Dçhç]pçá³ç Jççôvçcçálç çÆ]pç yççÆ³ç sá³ç kçÀçôjcçálç~ JçkçÀçÇuçmç DççÆLç çÆlç JçvçevççíJçLçcç ³ççÇ.....Kçç@j ³çço Lç@J³ç çÆ]pç~ Dçiçj³ç c³ççívç ]pçcççÇvç cçmççÆpççÆo K³ççôJç æ®çô çÆlç çÆocç³ç vçe DççÆlç jçí]pçvçe~ Dç]pç çÆlç DççmççÇ DççÆlç vçí©vç lçe hçiççn çÆlç~ æ®çô kçw³ççn sá³ç hçlççn omlççj hç@pççn çÆoLç kçÀjenç@mç FcççcçLç~” c³ççívç ncçmçHçÀj JççôLç cçô kçáÀvç, “lççôjçÆ³ç çÆHçÀkçÀçÆj? KJçoç mçç@yç sá h³çþe kçÀçÆvç mççí©³ç Jçásçvç~ JçáçÆsLçe DçhççÆ]pçmç cçç çÆs kçÀçôþîç Dççmççvç? hç]pçj sá Dçç@Kçejlçmç lççv³ç DççÆmç mçól³ç hçkçÀçvç~ oáçÆvç³çç@JççÇ mçJççuç çÆlç çÆs DçcççÇ mçól³ç nuç içæsçvç.....~” jçÆæ®ç KçBb[îç æsdJçhçe kç@ÀçÆjLç JççôLç yçôçÆ³ç cçô kçáÀvç~ “kçw³ççn mçç@ ®çç@v³ç jç³ç kçw³ççn çÆs? mçhççÆoJçe çÆ³çcçvç yçá]pçjeiç hççÇj mçç@yçvç mçól³ç ncçkçÀuççcç~” cçô h³çJç vçe pçJççyç Ðçávçá³ç, çÆlçkçw³çççÆ]pç yçmç ©kçíÀçÆ³ç lçe çÆcçuçìçÇ Jçç@u³ç pççíjç Kç@l³ç~ DçKç y³çÓþ cçô³ç çÆvçMç~ yçe hççôkçáÀmç T³ç&nábo hçnvç~ kçwJçþîçvç cçb]pç yççiçákçÀ lççôcçuçe þíuçe çÆlç KçKçejçíJçácç T³ç&nábo hçnvç~ c³çç@v³ç ncçmçHçÀjvç cçBbpç çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç yççÇ[çÇ~ lç@c³ç kçÀçô[ yççÇ[çÇ yçb[uç lçe vç çÆmççÆjHçÀ çÆoæ®çevç lç@çÆcçmç yççÇ[çÇ yç@çÆukçÀ yçç@içejçíJçávç yççÇ[çÇ yçb[euçe³ç Dç@bÐç hç@K³ç ®çvç mçJçç³ç&vç~ cçô sá yççÇ[çÇ cçáMçákçÀ Kçjçvç~ h³çþe ³çôçÆuç yççÇ[çÇ hççbæs Dçç@þ DçkçÀçÇ mççlçe o]pçe cçô h³çJç hçvçávç çÆmçûçíþ ]pççuçávç~ cççnçíuç Dççímç DçpççÇyç hççvçev³ççje lçe Dçmçvç Kçbiççuçe mçól³ç yçjvçe Dççcçálç~ “³çn ®ççJçuç sáhçç kçíÀ jKçç nÌ?” çÆcçuçìçÇ Jçç@u³ç Òçáæs cçô ³çáLçá³ç c³ççv³çvç kçwJçþîçvç cçb]pçyççiç çÆkçÀmç þíuçmç h³çþ vç]pçj hçô³çmç~ cçô içJç Dç@c³ç mçábo çÆ³ç yççÆ[ yççÆ[ Òçáæsávç yç[e cçáçÆ]pçj~ çEkçÀnçÇ pçJççyç Ðçálçcçmç vçe~

JççKç 19 - 20

42

c³çç@v³ç ncçmçHçÀjvç uçç@pç çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç mçól³ç kçÀLç~ Òçáæsvçmç, “çÆkçÀOçj pççvçç ?” “ mçíçÆvçcçç hçí GlçjWiçí~” pçJççyç yçÓçÆ]pçLç lçe ]pçç@çÆnjvç KJçMç iç@çÆæsLç JççôLç ncçmçHçÀj cçô kçáÀvç, “Kçyçj kçw³çç Jçvççvç uçáKç~ yç[e çÆouçyçj nmçç@ çÆs çÆ³çcç HçÓÀpççÇ pçJççvç Dççmççvç~” hçlçe Òçáæsvçmç yçôçÆ³çmç çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç kçáÀvç FMççje kç@ÀçÆjLç,

“DççhçkçÀç oçímlç YççÇ pçç³çíiçç?” “vçnçR Jçn T[]çÇ pçç³çíiçç~ yçouççÇ nçíkçÀj pçç jnç nÌ~” y³ççKç çÆcçuçìçÇ Jççíuç Dççímç yçáçÆLç jbiçe jçíþ yççmççvç~ JççB@bçÆmç DçççÆmçní cçmçç Dçjoçn~ lçmç Dçç@mç vçe mççÇì cççÇpçcçeæ®ç~ Fbpçvçmç çÆvçMç Dççímç mìÓuçmç h³çþ çÆyççÆnLç~ yçôçÆ³çmç mçJçççÆj mçól³ç Lçj çÆoLç~ yçáLç Dççímçámç DççÆmç ³ççvçí mçJçç³ç&vç kçáÀvç~ lçmç çÆyçuçkçáÀuç yççWþe kçÀçÆvç Dçç@mç mçJçç³ç&vç cçb]pç ]pçvççvç DçKç Mçáj ¿çLç~ ]pçvçççÆvç Dççmçe þdJçuçe içæsçvç lçe jbiçejççíþ Dççímç cçáo³ç iç@bçÆ[Lç lç@m³ç kçáÀvç Jçásçvç~ DçLçe ]pçe Dçç@çÆmçmç yçíJçççÆ³ç ]pçbiçvç Üvç cçb]pç DçJçí]pççvç~ c³çç@çÆvçmç ncçmçHçÀjmç DççJç yçôçÆ³ç kçw³ççn lççv³ç JççôçÆkçÀLç~ iJçmçç@çÆvçmç kçáÀvç JççôLç~ “yççyçç pççÇ pçyç kçwJçojLç vçí lçkçÀoçÇj hçnuçí nçÇ çÆuçKçç lççí ncç kçw³ççW çE]pçoç nQ? ” iJçmçç@v³ç Dçç@mç yççmççvç Dç@çÆcçmç Jçiç j@ìcçeæ®ç~ Dçç@çÆokçw³ç hçç@þîç Ðçálçvçmç pçJççyç, “lçácçkçÀçí Dçhçvçç cçpç]nyç kçÀç hçlççn vçnçR lççí ncççjç pçJççyç kçw³çç mçcçPçíiçç~ lçácç yçlççJç lçácçnçjç npç]jçÆlç ³çÓvçámç kçÀçí cçsuççÇ kçíÀ hçíì cçW kçw³ççW sáhçç³çç? vçnçR cççuçÓcç ? lççí çÆHçÀj ®çáhç ®ççhç yçÌþçí DççÌj Kçáoç Kçáoç kçÀjç~í~”

JççKç 19 - 20

43

cçiçj mçá y³çÓþ vçe æsdJçhçe kç@ÀçÆjLç~ cçô kçáÀvç JççôLç, “æ®çe³ç Jçvçmçç@ çÆ³çcç çÆcçuçìçÇ Jçç@u³ç çÆyç®çç@³ç& kçw³çççÆ]pç cçjçÆvç içæsçvç ? çÆ³çcçvç Dççmçvç vçç iççÆj Mçá³ç& yçç@æ®ç h³ççjçvç Dççmççvç ? ” Dç@c³ç mçebÐç mçJççuç lçe mçJççuç kçÀjvçe mçól³ç ]pçvç ¿ççôlçvçmç yçe çÆlç iççÇj içæsávç, nçuççbçÆkçÀ cçô Dçç@mç hçvçevççÇ çÆHçÀçÆkçÀj lççÇæ®ç çÆ]pç Ðçcççiç Dççímç ]pçyçjomç DççJçáj~ cçô Ðçálç vçe Dç@çÆcçmç çEkçÀnçÇ pçJççyç lçe ]pççíuçácç y³ççKç çÆmçûçíþ~ ³çáLçá³ç yçmç içá]pçjmç lçuç ©kçíÀçÆ³ç, cçô ¿ç@æ®çevç Jçç@çEuçpç jçJçev³ç~ lççôcçuçe þíuçmç Ðçálçácç mççÇìmç Dçboj kçáÀvç okçÀe~ içá]pçje ®çhçjç@m³ç Dççímç mççÇìvç cçb]pç yççiç lçe lçuç ûçoe mçeb]pçJç ®çMçcçJç Jçásçvç~ cçô LççÆJç ]pçbiçe ]pçe yçôçÆ³ç nvç ®ççÇçÆjLç~ çÆ³ç çÆcçuçìçÇ Jççíuç çÆlç jçôìávç~ cçô kçáÀvç Dççímç oçíuçe Jçásçvç lçe iççWs]Jç lç@u³ç Dçmççvç~ cçô ¿ç@æ®çevç Dç@svç DççÆvçiçìe içæsev³ç~ cçô DçççÆ³ç hç@l³çc³çvç mçoçnvç Ünvç neb]pç mçKçlççÇ vç]pççÆj lçuç~ lççôcçáuç æsçjçvç kçÀmç içuçeoçjmç iççímç vçe yçe Jççvçmç h³çþ lçe içje lççcç çÆlç çÆmççÆjHçÀ yçÓçÆ]pçcç kçÀmçcç lçe kçwJçjçvç çÆ]pç mçá kçÀçÆlçmçç@ lççôcçáuç~ ³ççjJç oçímlçJç Dçnuçe cç@nuçe Jççu³çJç mçççÆjJçe³ç çÆol³ç kçwJçkçÀçuçekçw³ç lçe nçôkçÓÀcçlçekçw³ç yççjJç~ çÆlçcç Dççmçençvç hççô]pçá³ç Jçvççvç cçiçj cçô Dççímç mççí©³ç oáçÆvç³ççn Dçhçá]pç lçe oçíKçe yçç]pç yççmççvç~ Dçç@Kçjmç h³çJç cçô JçjcçáçÆuç h³çþe Mçnj lçe hçlçe DçVçlçvççiç Kçmçávç ³çôçÆlç kçÀçÆcç kçÀMççuçe çÆ³çcç Dçç@þ $çKç o@m³ççyç mçhçeÐç~ DççÆkçÀ içá]pçje êç³ççímç mçnçÇ mçuççcçLçe³ç JJçv³ç Dççímçácç vçe yççmççvç çÆ³ç oçôçÆ³çcç içá]pçj kçw³ççn $ççJ³çcç~ DçKç kçÀjevçcç lççôcçáuç ]pçyçelç lçe yçôçÆ³ç cçç kçÀjvç pçájcççvçe çÆlç~ Kçyçj yçáLç c³ççívç cçç Dççímç çÆ³ç mçç@je³ç kçÀnç@vççÇ Jçvççvç çÆlç kçw³çççÆ]pç çÆcçuçìçÇ Jçç@u³ç çÆhçuçevçç@Jçvçcç yççÇ[çÇ lçe JççôLçácç, “uççí yççÇ[çÇ hççÇ uççí yççyçÓ~ Jçn yçmç mçí Glçj iç³çç~” cçô j@ì yççÇ [çÇ lçe ]pçç@çÆuçLç Ðçálçcçmç ]p³çÓþ oçcç~ Jçç@çEuçpç Kç@æ®ç yççôþ çÆlç kçw³çççÆ]pç yçmç Dçç@mçevç hçkçÀev³ç ¿ç@æ®çcçeæ®ç~ c³ççívç ncçmçHçÀj JççôLç çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç kçáÀvç nçJççvç cçô kçáÀvç,

JççKç 19 - 20

44

“çÆ³çcçvç kçwJçmç mçç@ çÆHçÀçÆkçÀj~ mçjkçÀç@³ç& yçlççn çÆs K³çJççvç~ jçí]pçvç pçç³ç çÆlç cçáHçÀlçá³ç~ mçHçÀj KçjçÆ®ç hçuçJç ouçJç mççí©³ç kçôbÀn cçáHçÀlçe³ç~ oHçÀ mçç@ oáçÆvççÆ³çne®ç vçe hçjíMçç@vççÇ kçÀçbn~” cçô h³çJç DççbkçÀçj kçÀ©vç~ hçlçe içJç yçôçÆ³ç lçmç yçáLç mçbpççÇoe lçe Jççôvçevçcç, “³çáLçá³ç ¿çáJç Fvçmççvç ³çmç vçe oáçÆvççÆ³çnákçÀ içcçe³ç DçççÆmç ¿çôçÆkçÀ c³çç@çÆvçmç mçJççuçmç pçJççyç çÆoLç~ çÆkçÀvçe vç? ” çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç kçw³çç DçççÆmçní mçç@v³ç kçÀLç çÆHçÀkçÀçÆj lç@jcçeæ®ç~ cçiçj mçá Dççímç Dçmççvç ¿çáJç~ hçlçe JççôLç DççÆmç Üvç kçáÀvç, “nÌjçvç kçw³ççW nçílçí nçí YççF³ççí~ mççuççÇ DççÌjlç oíKçvçí kçÀçÇ ®ççÇ]pç vçnçR lççí DççÌj kçw³çç nÌ ? pçJççvç oíKç jnç nÌ DççÌj kçÀj kçw³çç mçkçÀlçç nÌ ? ” JJçv³ç h³çJç cçô jbiçejçííþmç kçáÀvç ]pJçvç~ çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç Dçç@mç jç³ç içç@cçeæ®ç çÆ]pç DççÆmç kç@Àj lçmçeb]pç kçÀLç~ Mçá³ç& Jççpçôv³ç ]pçvççvç Dçç@mç náMççj içç@cçeæ®ç lçe KJççÆvç cçb]pçe MçáçÆjmç cJçcçe çÆoJççvç~ jbiçjçíþ Dççímç vçe lçmçebçÆ]pç yççÆyç h³çþ vç]pçje³ç lçáuççvç~ mççívç çÆ³ç çÆcçuçì^çÇ Jççíuç Dççímç ]pçvç lçe Dç@çÆcçmç pçJççvçmç Dçç@çÆMçjJçço çÆoJççvç çÆ]pç kçÀj vç]pççje~ lçáuç uçálçáHçÀ~ c³ççv³çJç vç]pçjJç çÆlç Jçás~ ]pçvçççÆvç Dççímç vçe Dççíj kçáÀvç ]pJçvçe³ç~ mJç Dçç@mç MçáçÆjmç çEiçoçvç lçe lçmç mçól³ç Dç[e kçÀçÆpç kçÀLçe kçÀjçvç~ Jçv³ç Dççmçe yççÆmç cçb]pç kçôbÀn mççÇìe Kçç@uççÇ içç@cçæ®çe cçiçj vçJçpçJççvç çÆcçuçìçÇ Jççíuç Dççímç vçe mìÓuçe h³çþe Lççôo JççôLçcçálç~ yçe Jççílçámç cç@bçÆ]pçuçmç lçe JççôLçámç Lççôo~ lççôcçuçe þíuçe mççÇìe lçuçe kçÀ[vçmç lçe yJçvç Jççuçvçmç iç@³çcç mçôþçn mçKçlççÇ~ cçiçj içje lççôcçuçe HçÀçôuç Jççlçvçe mçól³ç kçÀóæ®ççn KççôMççÇ içæsd³çcç Mçá³ç&vç yçç@æ®çvç~ Dç@c³ç yçMççMçlçvç Ðçálç vçe mçKçlççÇçÆ³ç nábo yççmç~ hç]pçj içJç çÆ³ç çÆ]pç Dç@c³ç ncçmçHçÀjvç çÆlç kçÀçôjvçcç cçoLç~

JççKç 19 - 20

45

mçá çÆlç JççôLç yJçvç~ DççÆkçÀ DççÆkçÀ ¿ççôlçávç çÆcçuçìçÇ Jçç@çÆuçmç hççÇj mçç@yçvç lçe yçô³çvç mçJçç³ç&vç Fpçç]pçLç~ yçmç êççÆ³ç~ cçô oçôhç JJçv³ç vçíje yçe çÆlç hçvçeçÆvç JççÆlç~ cçiçj mçá kçÀçÆlç~ Dç@c³ç MçKçmçvç lçáuç c³ççívç lççôcçuçe þíuçe HçôÀçÆkçÀmç h³çþ lçe Jççôvçávç, “kçÀhçç@³ç& mçç@ sá³ç [íje ? hçKç mçç@ æ®çe ]pçvç ÒçeæsKç vçe Dç@m³ç cçç cç@MçjçJççíLç? æ®çô mçól³ç çÆs JçáçÆvç Jççj³ççn ]pççvç hçsçvç kçÀjev³ç~ Jççj³ççn kçÀLçe sô kçÀjçÆvç~” “vçç ³ççje $ççJçá þíuçe hçLçj~” c³çç@v³ç kçÀLç yçÓ]pçvçe³ç vçe lçe ¿ççôlçávç kçÀocç Ðçávç~ yçe Dççímçámç nç@jçvç lç@lççÇ Kç[ç ³ççôlççv³ç mçá nçíj Jççílç~....JJçB uççôiç vçe cçôçÆlç ®ççje lç@çÆcçmç hçlç³ç hçkçÀevçmç~ yçe Dççímçemçvç mçá ©kçÀç@çÆJçLç þíuçe lç@çÆcçmç çÆvçvçe®ç kçÓÀçÆMçMç kçÀjçvç, lçe mçá Dççímç ]pçíçÆs uçç@bhçe kçÀ[çvç lçe yççWþ vççÇçÆjLç içæsçvç~ lç@çÆcçmç Dçç@m³ç vçe hç@Ðç mççôc³ç h³çJççvç lçe mçá Dççímç iççÇjçvç ¿çáJç~ mçá Dççímç hçkçÀçvç lçe lç@çÆcçmç iççÆ³ç yçÓìe®ç lççWLç æsôçÆvçcçeçÆlçmç hçlçuçÓvç ]pç@çÆomç cçb]pç yçbo lçe DççJç ³çkçÀocç hçLçj uçççÆ³çvçe~ lççôcçuçe þíuçe h³çJç hçLçj cçiçj MçákçáÀj sá çÆ]pç æsôçÆvçLç DççJç vçe~ cçô kç@Àjemç LçHçÀ lçe lçáuçácç Lççôo~ yçáçÆLçmç Dççímçámç u³ç@ojíj Hçw³çÓjcçálç~ $çíMç Dç@çÆvçcç lçe $çç@Jçcçmç~ lçmçeb]pçvç Dç@svç cçb]pç Dçç³çcç yJççÆs, uçç®çç@jçÇ lçe lçôn yççí]pçvçe~ þíuçe lçáuçácç hççvç³ç~ lçmç kç@Àjecç LçHçÀ lçe v³çÓcç içje~

o íJ çv ççi çj çÇ o íJ çv ççi çj çÇ o íJ çv ççi çj çÇ o íJ çv ççi çj çÇ k çÀ ç@ç ÆM çj k çÀ ç@ç ÆM çj k çÀ ç@ç ÆM çj k çÀ ç@ç ÆM çj ç Æu ççÆh çç Æu ççÆh çç Æu ççÆh çç Æu ççÆh ç o íJçvççi ç jçÇ çÆu ççÆ hç cçb ]p ç k çÀç @M çáj uçí Kçv çe Kçç@lç je kç@ ÀçÆ jJç çÆ³ çcçv ç çÆv çM ççvçvç n áb o F çÆm lçcççuç: ee lçej , kç Àje , hçj e, i çæ se , D çvç e ó lçóej, mçól³ç @ iç@j, vç@j, Dç@j, n@pç ç@ içç@j, vçç@j, oç@j, Dçç@þ, ô yçôn, æ ® ç ô, cç ô, hçôþ çô o çôj, lç çôj , v ççô j, n ç ôuç , o çôu ç, æ ® çç ôuç ] ]p çj ]p çç j ]p çç vç ]p ç çcç, æ ® ç@ j, æ ® ççcç vç, Dçæ ® çá vç, æ s uç , æ sçuç , hçæ s, uçæ s

JççKç 19 - 20

46

DçHçÀmççvçe cJçuç

cççílççÇ uççuç mççkçÀçÇ cçç@uçe Dççímç lç³çmç h³çþ~ lçjHçÀçlçvç nebÐç uçÓKç Dçç@m³ç æ®ç@çÆmçLç Dççcçel³ç~ hççôo $ççJçvçmç Dçç@mç vçe pçç³ç~ HçôÀkçÀeoç@vççÇ Dçç@mç nKç çÆoJççvç lçe cJçbçÆpç iç@³ç& Jççvçvç h³çþ Dçç@mç yççÇje yççj³ç~ cçiçj mçáyçnçvç Mççnvç Dçç@mç yççÇje yççjeçÆ³ç oÓj kçwJçuçe yççÆþ hçvçev³ç cçb[ípç mçpçç@Jçcçeæ®ç~ Dç@kçÀçÇolçcçbo Dçç@m³ç lçmç DçBÐç DçBÐç Dççje kç@ÀçÆjLç lçe mçáyçnçvç Mçnvç Ðçálç mççjçÆvç iç]pç lçe cçáæ®çjç@Jçevç ]p³çJç: DçLç pçbomç Jçáþ³ç hçç@ìîç oçÆMç uççí uççí vççJçmç uçiç³ç vçáboe jôçÆMç uççí uççí DççÆmç vççí vççJç ®ççívç cççÆMç uççí uççí vççJçmç uçiç³ç vçáboe jôçÆMç uççí uççí

DççÆcç hçlçe mçhçáo yççí]pçvç Jççu³çvç cçáKçç@çÆlçyç, “çÆsJçe mçç@ yççí]pççvç mççívç Dçuçcçoçj sá kç@ÀMççÇçÆj nebÐçvç lçcççcç iççcçvç Hçw³çÓjcçálç lçe ÒçLç iççcçmç cçálçuçkçÀ çÆs lçmçebÐç o@h³ç cçMçnÓj~ mçá sá DççÆmç mçççÆjvçe³ç kçÀç@çÆMç³ç&vç nábo hççÇj lçe mçç@çÆjmçe³ç kç@ÀMççÇçÆj sá lçmçábo mçççÆ³ç~” mçáyçnçvç Mççn Dççímç cçç@çÆuçmç mçól³ç çÆlç n]pçjçÆlç MçíKç mçábo ]pçççÆ³ç vççcçe Jçvççvç lçe cJçuç kçÀjvçe hçlçe çÆlç Dççímç mçá Dç@L³ç kçÀçjmç mçól³ç DççJçáj~ mçá Dççímç cçç@çÆuçmç h³çþ êçÆ³ç iççcçe Üvç æ®Jçvç Ünvç cçb[íçÆpç uççiççvç lçe yççkçÀe³ç Jç@çÆj³çmç Dççímç iççcçe iççcçe HçÀçÇçÆjLç ]pçççÆ³ç vççcçe lçe o@uççÇuçe yççí]pçevçç@çÆJçLç ]p³çÓþ c³çÓþ çÆlç K³çJççvç lçe içje çÆlç hçkçÀevççJççvç~ uçÓKç Dçç@m³ç lçmç l³çÓlç hçmçbo kçÀjçvç çÆ]pç lçmç Dçç@mç vçe içje içæsvçmç mçábyç çÆlç HçáÀjmçLç cçíuççvç~ ]pçcççvçe ³ççôoJç³ç Jççj³ççn yçou³ççíJç cçiçj lçmçebÐçvç DççMçkçÀvç cçb]pç iççÆ³ç vçe kçÀçbn kç@ÀcççÇ~ mçá ³ççôlç JçççÆlçní lççÆlç Dçç@m³ç uçÓKç lçmç Dçuçvçe lçe Jçuçvçe çÆ³çJççvç~ Dç]pç cçç@uçmç h³çþ çÆlç Dççímç uçákçÀe DçjmççLç, DçBÐç

JççKç 19 - 20

47

DçBÐç lçmçebçÆ]pç kçÀçÆLç kçÀvç oç@çÆjLç yççí]pççvç~ mçá Dççímç kçÀuççcçe pçç@jçÇ Lçç@çÆJçLç “JççBmç Jççílçácç ]pçççÆ³ç vççcçmç Hçw³çáj Hçw³çáj çÆoJççvç hççô]pç mç]p³çJç kçÀmç mçççÆjJçe³ç kçÀçôj yççí]pçvçç lçe êç³ç hççvçmç~ vçlçe mçççÆjvçe³ç iççíKç kç@Àv³ç hç@l³ç~ vçlçe sç ³ççÇ yçv³ççícçálç hççÇçÆj kçÀç@çÆcçuçvç Jçás vçe ]pççbn cçç]pçmç lçe içççÆ[ kçáÀvç~ ]pçáJç ]pçç@æ®çvç nábo lçkçÀuççÇHçÀ vç]pççÆj lçuç Lçç@çÆJçLç $ççíJçávç Dççmçe [KçeJçávç çÆlç çÆ³ç sá vçç kçÀççÆuç Dçmçcççvç çÆ]pç uçÓKç çÆs lçôbnÐçvç Dçmlççvçvç h³çþ kçÀþ lçe kçwJçkçÀj cçç@çÆjLç vçHçÀemç yçjçvç~ lç@c³ç KçôçÆ³ç nçôs nbo lçe JJçhçuç nçKç Dçoe DççÆmç sô vçe Kçô³ç Kçô³ç kçÀç@vççÇ Kçmççvç~”

D ççÆcç hçlçe kç@Àj mç áyçnçv ç Mçnv ç æ ® ççmç, nápçcçmç $ çç@Jçev ç D çboe Jçbo v ç]pçj ç lçe kçÀçô©v ç D ççbkçÀç@çÆj mç D ççu çJç “içáuçe yçáuçyçáuçç” “çÆkçÀnçí”

içáu çv ç Ðçálçámç pçJççyç~ “æ ® çe v çç sá Kç JJçv ³ç Jçç ípç çÆ lç çÆoJççv ç, lçu çç $ çíçÆMç oçcçç D çv ç~ cçô nç nçôKç nçôì~ çÆ³ç nç sácç hççÇçÆj kçÀç@çÆcçu çe mçábo u ççíu ç, v çlçe kçÀmç sô JJçv ³ç nôkçÀL ç~” içáuçvç Dççôvç $çíçÆMç çÆiçuççmçç ³çámç mçáyçnçvç Mçnvç ûçþ ûçþ kç@ÀçÆjLç ®çôLç v³çáJç~ yççm³ççíJç çÆ]pç lçmç ]pçvç Dççímç hçhççmç~ “uçiç³ç yçuçççÆ³ç jþ vççôì lçe çÆo Mççn~” çÆ³ç Jç@çÆvçLç uççíiçávç mççjçÆvç iç]pç içáuçvç çÆlç uçç@³ç vç@çÆìmç æ®ç@b[ lçe uççôiç i³çJççÆvç: nç içáuççcççí æ®çe Jçvç Dç@çÆcçmç hççÇjmç Ðçálç Dç@cççÇ vçÓj cçáuççÆkçÀ kçÀMçcççÇjmç mçç@çÆ³çuçvç nebÐç mçoç sá yççí]pçç@vççÇ ³çç mçKççÇ vçÓ©oçÇvç vçÓjç@vççÇ

DççÆcç hçlçe $ççíJçávç ]p³çÓþ JJçMç lçe Jççôvçávç, “JççôboecççÆ³ç ]pçáJç hçvçeçÆvç hççÇçÆj kçÀç@çÆcçuçe~ æ®çô Jçv³ççíLç cçiçj DççÆmç Ðçálç yçÓçÆ]pçLç iççôMç~” nápçcçmç kçáÀvç vç]pçj lçáçÆuçLç Lçç@Jçevç kçÀLç pçç@jçÇ “kçw³çç JçvççíJçe Dçuçcçoçje mçábo yçpçj~ DççÆkçÀ Üne Dççímç HçíÀjçvç HçíÀjçvç Dç@çÆkçÀmç Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ LçkçÀmç çÆyççÆnLç~ Dç@L³ç mçól³ç Dççímç hçá³ç Jçç@v³ç Jççvç ³çuç³ç~ DçKç ]pççôªlç cçboç DççJç hçMçcççÇvçe ìákçÀjç ¿çLç hçá³ç Jçç@çÆvçmç çÆvçMç lçe oçôhçvçmç ³çLç çÆolçcç hçç@bmçe~ hçá³ç Jçç@v³ç oçôhçámç çÆ³ç

JççKç 19 - 20

48

sávçe kçáÀçÆvç kçÀç©kçÀ , DçLç kçw³çç kçÀje yçe, kçÀLç uçi³çcç~ kçÀevçvç Jççíuç Dççímç cçpçyçÓj, mçKç ]pççjehççj kçÀçôjvçmç lçe hçá³ç Jçç@v³ç ¿ççôlçámç hçMçcççÇvçe ìákçÀje cçáçÆpç cç@u³ç~ kçÀevçvç Jççíuç êçJç lçe hçá³ç Jçç@v³ç LççíJç hçMçcççÇvçe ìákçÀje çEì[mç cçb]pç~ lçôçÆuç cçç Dçç@m³ç mçboÓKç lçe Dçìç@®ççÇ kçíÀmç~ çEì[³ç Dçç@m³ç mçboÓKç çÆlç lçe mìçíj çÆlç~ MçíKç kçÀç@çÆcçuç Dççímç Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ çÆyççÆnLç çÆ³ç mççí©³ç Jçásçvç~ jæsç iççÆ³ç çÆ]pç hçá³ç Jçç@çÆvçmç DççJç KçjçÇoçj lçe lç@c³ç kçáÀvç cçáçÆpç cç@u³ç ¿ççôlçcçálç ³çdJçn³ç hçMçcççÇvçe ìákçÀje mJçvçe cç@u³ç~”

“içáu³çç yççí]pççvç çÆsJçç ?” “DçnçvçÓ ìçþîçç æ®çô³ç kçáÀvç çÆs kçÀvç oç@çÆjLç~” DççbkçÀç@³ç& JççôLçámç Jççhçmç~ “Kç@jçÇoçj ³çôçÆuç êçJç~ hççÇçÆj kçÀç@çÆcçuç içJç hçá³ç Jçç@çÆvçmç lçe oçôhçvçmç, kçÀjKç vçç cçônjyçç@vççÇ cçô çÆlç LççJçKç iççÆj KçbçÆpç Dç@L³ç çEì[mç cçb]pç~”

Jççvçe Jççíuç JççôLçámç, “HçÀkçÀçÇçÆj KJçoç³çç æ®çe kçw³çç sáKç Jçvççvç? yçe kçw³çççÆ]pç LççJçLç æ®çe çEì[mç cçb]pç?” MçíKç kçÀç@çÆcçu ç JççôL çámç HçÀçÇçÆjL ç, “³çáLç cçô çÆlç cJçuç KççÆmçní~” Jççv çe Jçç@çÆu çmç lç@j v çe kçÀL ç çÆHçÀçÆkçÀç Æ j çÆlç kçÀçô©v ç hççÇj mç mçJççu ç, “çÆlç çÆkçÀLçe kç@Àv³ç?” “çÆ³çLçe kç@Àv³ç cçáçÆpç cç@u³ç nôl³çcçeçÆlçmç hçMçcççÇvçe ìákçÀjmç Üvç çqyç´b]p³çvç cçb]pç mJçvçe cJçuç içJç~” hççÇjvç Jççôvçámç HçÀçÇçÆjLç~ oákçÀçvçoçjmç h³çJç hççÆuç~ DçcççÇ JçKçlçe h³çþe êçJç MçíKçáuççuçcçmç hçlçe hçlçe~ vçlçç Dç@çÆ]pçkçw³ç yççí]pçvç Jçç@u³ç çÆ³çcçvç kçÀvç hçç@J³ç hçç@J³ç çEkçÀnçÇ hççÆuç sá vçe h³çJççvç~ mçáyçnçvç Mççn Dççímç JJçv³ç æsdJçkçw³ççícçálç cçiçj DçkçÀçÇolç Dçç@mçemç vçe æsdJçhçe kç@ÀçÆjLç yçônvçe çÆoJççvç~ jæsç þ@njçJç kç@ÀçÆjLç Jççôvçávç~ kç@ÀnJçe oçcçç n³ç yççÆvçní cçô HçíÀçÆjní lçjçJçLç~ nápçcçe cçb]pçe içJç DçKç DçkçÀçÇolçcçboç Lççôo Jç@çÆLçLç lçe Dççôvçevçmç yçlçç@³ç Jççvçe h³çþe kç@ÀnJçe h³ççuçe~ mçáyçnçvç Mççn sá oçcççn oçcççn ®çJççvç çÆ]pç nápçcçmç cçb]pç iççÆ³ç mçámççÆj içámççÆj Mççôª~ Dç@[îç iççÆ³ç Lççôo Jç@çÆLçLç lçe Dç[îçJç ¿ççôlç vçí©vç~ mçáyçnçvç Mççnmç Jççílç pçç@çÆjmç h³çþ kç@ÀnJçe h³ççuçe LççôJçávç hçLçj lçe JççôLç

JççKç 19 - 20

49

yççí]pçvç Jççu³çvç kçáÀvç, “yçe vçç sámç yççhçç@³ç& lçe vç sámç kçÀçbn nç@çÆkçÀcç çÆ]pç cçô çÆvçMç vçíçÆjJçe kçÀçbn nçpçLç~ yçe sámç kçÀLçe iççôj~ ³çmç c³çç@v³ç kçÀLç J³çhççvç DçççÆmç vçe mçá vççÇçÆjvç cçiçj cçô cçe kç@ÀçÆjvç Kçuçuç~” lç@bnçÆo Jçvçevçe iççÆ³ç æ®Jçhççmçí æsdJçhçe lçe mçáyçnçvç Mççn JççôLç nápçcçmç kçáÀvç “sç cçô kç@ÀnJçe ]pçe $çô oçcç ®çôvçmç Fpçç]pçLç~” “nlçe n]pç æ ® çô kç áÀmç kç Àj çÇ þçK ç~ ® çô n]pç ® ç ô JJçv ³ç içJç D ççÆmç D ççôv ç lççhçv ç pçíj e~” mçáyçnçvç Mççnvç v³çáJç ³çkçÀocç h³ççuçe Kçç@uççÇ kç@ÀçÆjLç lçe JççôLç yççí]pçvç Jççu³çvç kçáÀvç, “lJççÆn uççôiçJçe lççHçÀ~ njiççn c³çç@çÆvçmç hççÇje mçebçÆomç Jçvçevçmç h³çþ Dçcçuç DçççÆmç¿çJç kç@Àjcçeæ®ç Dç]pç DçççÆmçní æ®Jçhçç@³ç& Mçônpççje³ç Mçônpççj~ Dçvç hççíçÆMç lçôçÆuç ³çôçÆuç Jçvç hççíçÆMç~ yçÓ]pçJçe lJççÆn kçÀçÆLç nvçç~ Jçvçvç uççôiç ìKç yççíçÆvç çÆHçÀ³ç&Kç cçÓuçe æ®ç@b[ lçáçÆuç vçe lççímç lçe Dçoe kçw³çç kçÀçÆj~ DççÆmç kçÀçÆj yçá]pçjiçvç neb]pçvç kçÀLçvç æ®JççÆ®ç lçe lçJç³ç Jçç@l³ç ³çLç nçuçmç h³çþ~” mçáyçnçvç Mççnávç kçÀuççcç Dççímç pçç@jçÇ lçe DççÆkçÀ lçjHçÀe DçççÆ³ç pçcççLçç vççÆj çÆiçuçJççvç çÆiçuçJççvç Dç[îçvç þçíhç çÆoJççvç lçe Dç[îçvç jçíyç oçyç kçÀjçvç~ nápçcçmç uç@pç siç~ mçáyçnçvç Mççnvç lçápç mççjvç yçôçÆyçmç cçb]pç lçe æ®ççJç hççvçmç mçól³ç kçÀLçe kçÀjçvç Dçmlççvç, “c³çççÆvç hççÇje JJçv³ç kç@ÀçÆj]p³çcç jHçÀçkçÀLç~” içáuçe Dççímç vççôì ¿çLç lçmç hçlçe hçlçe oJççvç ~ mçç@jçÇ uçÓKç Dçç@m³ç ÞJçkçÀv³çvç æ®ççcçel³ç~ kçÀç@Mçáj nôsvçe Kçç@lçje kçôbÀn mççcçûçç Ç

1. mhççíkçÀvç kçÀMcççÇjçÇ : S uçQiçJçípç kçÀçímç& 2. S kçÀçímç& Fvç kçÀMcççÇjçÇ uçQiçJçípç 3. cçç[vç& kçÀMcççÇjçÇ ûççcçj 4. Sívç FvçìWçÆmçJç kçÀçímç& Fvç kçÀMcççÇjçÇ 5. S kçíÀçÆmçì kçÀçímç& Fvç kçÀMcççÇjçÇ 6. Jç@çÆuçJç kçÀç@Mçáj nôsJç

çÆ³çcçvç çÆkçÀlççyçvç neb]pç hçÓje ]pççvçkçÀç@jçÇ kç@ÀçÆjJç nç@çÆmçuç - SçÆ[ìj

JççKç 19 - 20

50

DçHçÀmççvçe oboeJççôì lçe mçáj³ç

çÆ$çuççíkçÀçÇ vççLç Oçj kçábÀovç

çÆ³ç çÆs lçôçÆuç®ç kçÀLç ³çôçÆuç kçÀ@MççÇj k@ÀMççÇj Dçç@mç~ Jççôv³ç kçÀçÆlç ª]pç mJç kçÀMççÇj? yçìe Dçç@m³ç ³ççÆjnçí kç@ÀçÆjLç çÆoçÆuç Dççcçel³ç, vççíkçÀjçÇ kçÀjçvç lçe mçjkçÀç@³ç& kçÀJççìjvç cçb]pç jçí]pççvç~ uçiçyçiç Dçç@m³ç ÒçLç Jç@çÆjçÆ³ç kç@ÀMççÇçÆj lçjçvç~ yçeçÆlç Dççímçámç çÆ³çcçvç cçb]pç DçKç~ yçe Dççímçámç sáìçÇ DçuççJçe oHçÀlçjeçÆ®ç kçÀççÆcç çÆlç iççní yçôiççní kçÀMççÇçÆj lçjçvç~ çÆoçÆuç h³çþe iç@³ççíJç iççô[e ìíçÆvç cçb]pç pççôcç lççcç içæsávç~ Dçç@mç³ç HçáÀjmçlç lçe çÆoæ®çççÆ³ç oçôn ]pçe oçôn lççÆlç~ hçlçe lçjíçÆ³ç Dçoe çÆmçjçÇvçiçj~ Dçiçj vç³ç cçnuç Dçç@mç, lçôçÆuç iç@³ççíJç mìíMçvçe h³çþ³ç yçmç jìev³ç lçe Mççcçvç lççcç ³çç oçôçÆ³çcçe oçône mçáyçnmç lççcç içje Jççlçávç~

DççÆkçÀ Jç@çÆjçÆ³ç h³çJç cçô mçjkçÀç@³ç& kçÀççÆcç çÆmçjçÇvçiçj lç©vç~ çÆoçÆuç nebçÆomç mìíMçvçmç h³çþ Jççílçámç lçe Dççíje sámçvç pçiçj vççLç hççvçmç kçáÀvç çÆ³çJççvç Jçesçvç~ vçcçmkçÀçjçn kçÀçôjvçcç yççÆ[ yççô[~ hçlçe sácç çÆÒçæsçvç, æ®çô kçÀçôlç mçç@ sá³ç içæsávç? cçô Jççôvçcçmç, cçô nmç@ç lç©vç çÆmçjçÇvçiçj, Dçoe? lç@c³ç Jççôvçvçcç, æ®çô yçiçJççvç Dççôj]pçáJç LçJçávç~ ³çLç [yçmç cçb]pç s³ç c³çç@v³ç cçç@pç~ pççÆcç h³çþe vççÇLçvç hççvçmç mçól³ç yççÆmç cçb]pç~ çÆmçjçÇvçiçje DçççÆmç Dç@çÆcçmç çÆjm³çhçMçvç mçôbìje c³ççívç yççí³ç Òççjçvç~ mçá JçççÆuç Dç@çÆcçmç içje hççvçmç mçól³ç~ lççôçÆn hçôçÆ³çJçevçe lçkçÀuççÇHçÀ kçÀ©vç~

æ®çuçvçe®ç Dçç@mçvçe JçLç@³ç kçÀçbn~ uçín]pçç uççôiç cçô Kçáuçe çÆouçekçáÀ³ç lçe Jççôvçcçmç, `Jççôuçmçç@ ®çç@v³ç çÆs cçç@pç, mJç iççÆ³ç mçç@v³ç çÆlç cçç@pççÇ~ yçe JççlçevççJçvç hççíçÆMçkçw³ç hçç@þîç~ æ®çe cçe yçj hçjJçç³ç~’

JççKç 19 - 20

51

æ®ççíçÆj yççÆpç êççÆ³ç ìívç~ [yçmç cçb]pç Dçç@mç y³ççKç ]pçvççvçe~ cççlçç pççÇ uç@pç Mççcç lççcç lç@m³ç mçól³çvç kçÀLçvç~ yçe çÆlç ªoámç çÆkçÀlççyç ³çç cçÌiç]pççÇvç hçjçvç~ cçB]]p³ç Dç@v³ç cçô Dç@çÆcçmç çÆkçÀæs ®çç³ç çÆlç~ kçÀçuç®çvçákçÀ [biç Dççímç Dç@c³ç mçólççÇ Dççôvçcçálç~ cççlçç pççÇ Dçç@mç Dç@çÆcçmç ]pçvçççÆvç Jçvççvç çÆ]pç cçô sá ]pçç@cç nebÐçvç Kççboj~ lçcççÇ uççiçvçç@çÆJçcç vç@J³ç oboe Jç@ìîç, vçlç³ç iççÆæsní cç@çÆlçmç Kççbojmç cçb]pç Kç@çÆpçuç Kçç@jçÇ~ pçiçj vççLçmç Lç@çÆJçvç o³ç Dççôj]pçÓ $çô nLç jçôhççÆ³ç uçpçmç~ çÆ³çLçe çÆlçLçe Jçç@æ®ç jçLç~ mçç@jçÇ Mççôbi³ç~ cçôçÆlç hçôçÆ³ç v³çboej~ mçáyçnvç Jçç@l³ç Dç@m³ç pççôcç uçiçyçiç mççÆlç yççÆpç~ cçô ¿çæ®çe ]pçe çÆìkçÀìe yççÆmç nB]pçe, hççvçmç lçe cççlçç pççÇ yççhçLç~

Dçç@çÆþ yççÆpç êççÆ³ç yçmç~ ³çáLçá³ç Dç@m³ç yççÆmç cçb]pç yççÇþîç, cççlçç pççÇ Jç@æsecç, `nlçe yçç yçuçççÆ³ç uçiç³ç, çÆ³ç mçáj³ç LçJçlçvçcç Jççje hçç@þîç~ çÆ³ç iç@æsecç içje lççcç Dç@je³ç Jççlçev³ç~ cçô $ççíJç JççôMççn~ yççnvç içbìvç návo mçHçÀj, mçáçÆlç hçnç@[çÇ mçHçÀj~ kçÀçÆlç uçuçevççJçvç yçe çÆ³ç mçáj³ç? yçnjnçuç, kçÀjenç@ lçe kçw³ççn, Jç@çÆvçLç çÆlç kçw³ççn nôkçÀenmç? yçe y³çÓþámç mççÇìmç h³çþ lçe mçáj³ç j@ìecç Kççôjvç oçôvç cçb]pç yççiç~ Dççíj ³ççíj ¿ççôkçáÀcç vçe kç@ÀçÆjLç~ ]pçbiçe ]pçe iç@³çcç ªçÆ]pçLç~ oáhçn@jmç lççcç Jçç@l³ç Dç@m³ç yçìçíì~ DççÆlç Jç@L³ç yççôvç~ ]pçbiçvç kçÀçô[ JççMç ¿çá~ yçáLç DçLçe sçôuç, yçlçe K³çJç lçe yççÇþîç yçôçÆ³ç mççÇìvç h³çþ~ yçôçÆ³ç j@ì cçô çÆ³ç mçáj³ç Kççôjvç oçôvç cçb]pç~ kçÀjen@ç kçw³ççn~ cççlçç pççÇ Dçç@mçecç cçB]]pîç cçB]]p³ç çÆÒçæsçvç, `mçáj³ç sç yçç þçÇKçe³ç?’ ]pçvçlçe mçáj³ç Dçç@mç vçe, çÆ³ç Dççímç kçÀçbn ]pçç Mçáj~

kçWÀn kçÀçuççn içJç lçe yçmç Kç@æ®ç ®ç[ççÆ³ç~ içjç o@sávç lçe içjç KççínJçáj~ mçJçççÆj DçççÆ³ç sçôkçÀevççJçvçe~ Dç@L³ç cçb]pç ³ççÇlçvç cççlçç pççÇ êçôKç~ DççÆcç kçÀçô[ oççÆj çÆkçÀv³ç kçÀuçe lçe mççí©³ç K³ççícçálç ®ççícçálç Dççmç oççÆj çÆkçÀv³ç Jç@çÆLçLç~ cçô çÆhçuçvçç@Jçcçmç $çíMç lçe kç@Àjevç kçÀçôuçkçÀeæ®ç~ jæsç mçboçí©vç~ hççbçÆæ®ç yççÆpç Jçç@l³ç Dç@m³ç yççvçenççÆuç~ DççÆlç ©kçíÀçÆ³ç yçmç~ oçôhçáKç ®çôçÆ³çJç mçç ®çç³çç Jçç³ççn~ mçç@jçÇ Jç@L³ç yççôvç lçe iç@çÆ³ç [çyçmç kçáÀvç~ Dç@m³ç çÆs çÆyçnçvçe³ç çÆ]pç

JççKç 19 - 20

52

cççlçç pççÇ æ®ç@pç ¬çÀKç vççÇçÆjLç, `n³ç kçw³ççn iççícç, DçHçÀmçÓmç nyçç iççícç~ cçô nyçç sá oboe Jççôìá³ç h³ççícçálç~ Jççôv³ç kçáÀmç yçáLç ¿çLç içæse Kççbojmç? yçe kçw³ççn ¿çkçÀenç DçLç kç@ÀçÆjLç? Ðçálçcçmç çÆouççmçç, lçmçuçç kçÀçôjcçmç, æsevçámç yçuçççÆ³ç, mçá DççmççÇ êçôçÆkçÀ mçól³ç h³ççícçálç~ Jççôv³ç n³ç lççÆlç uççÆiçní hçlçç, yçmç ©kçÀçJçvççJçenJç~ cççlçç pççÇ iç@çÆ³ç hçjíMççvç~ hç]pççÇ çÆyç®çç@j, Dçç@Kçej pçiçj vççLçvç Dçç@m³ç $çô nLç jçôhççÆ³ç Kçje®ç kç@À³ç&cçel³ç ³çáLç Dç@c³çmçB]pç cçç@p³ç Kççbojmç cçb]pç MçÓçÆyçoçj uççÆiç~

yçmç lç@j pçJççnj ìvçeçÆuç~ hçlçe Jçç@l³ç Dç@m³ç kçÀç@]p³çiççôb[~ lççÆlç kçÀçô[ LçKç, ]pçbiçvç kçÀçô[ JççMç lçe êççÆ³ç Mçnj kçáÀvç~ Dçç@çÆþ yççÆpç Jçç@l³ç Dç@m³ç çÆjmçôhçMçvç mçôbìj~ lççÆlç Dççímç pçiçj vççLçávç uççôkçáÀì yççí³ç cççlçç pççÇ yççhçLç Òççjçvç~ yçe JççôLçámç yççôvç lçe cçô çÆhçuçvçç@Jç mçáj³ç Dç@çÆcçmç kçáÀvç~ oçôhçcçmç, `nlççí yçyçç mçáj³ç s³ç nJççuçe~ çÆ³ç Dç@v³ç cçô j@æsçÆjLç lçe kçÀçÆcç kçÀMççuçe Jççlçevçç@Jçecç ³ççíj~’ Dç@c³ç j@ì çÆ³ç DçLçmç cçb]pç lçe LçJçí³çvç Jççje Jççje hçLçj ~ ³çhçç@³ç& Dççímçámç cççlççpççÇ nábo þíuçe Dç@çÆkçÀmç DçLçmç cçb]pç~ Dç@çÆcçmç æ®ç@u³çlçvç Kçej vççÇçÆjLç lçe mçáj³ç hçôçÆ³ç ìçmç kç@ÀçÆjLç hçLçj~ DçLç iççÆ³ç suçe lçe kçÀlççÆj KçbçÆpç DçççÆ³ç Dççíj ³ççíj uçç³çvçe~ cççlçç pççÇ æ®ç@p³ç yçôçÆ³ç ¬çÀKç vççÇçÆjLç, `n³ç DçHçÀmçÓmç!’

JççKç iççôs. içje içje Jççlçávç oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç cçb]pç sá kçÀç@Mçáj hç©vç mç@nuç~ kçÀç@Mçáj hçjvçe Kçç@lçje sô çÆouç®çmhççÇ yç[çJçev³ç lçe yçjkçÀjçj LççJçev³ç ]pçªjçÇ~ DççÆcç Kçç@lçje nôçÆkçÀ JççKç DçKç Dç@ncç JçmççÇuçe yç@çÆvçLç~ çÆ³ç iççôæs mçççÆjvçe³ç içjvç cçb]pç Jççlçávç~ JççKçe Kçç@lçje mçÓçÆ]pçJç lçe mççí]pçvçç@çÆJçJç ®çboe~ JççKç-hççÆjJççjmç çÆoçÆ³çJç Jçámçpççj~

kçÀç@çÆMçj ]pçyççvç sô mçç@v³ç Òç]pçvçLç, DççÆmç sô çÆ³ç kçáÀçÆvç çÆlç mçÓjlçmç cçb]pç kçÀç@çÆ³çcç LçJçev³ç~

JççKç 19 - 20

53

Mçç@³çjçÇ cç©vç lçe ]pçáJçávç

cççílççÇ uççuç kçÀçÌuç vçç]pç

cç©vç çÆlç cçççÆvç LççJççvç hçvçávç DçKç,] pçáJçávç sá JçásKç³ç ]pçáJçávç mçKç~ pçáJçávç JçvçJç ¬çôbÀpççÆuç hççív³ç mçç©vç, cç©vç sá cJçnuçkçÀ çÆlç hççív³ç içç©vç~

cç©vç sá LçKç Ðçávç Mççnvç Mçácççjvç,] pçáJçávç uçiçávç sôçÆhç sbcyçvç lçe sçjvç~ cç©vç lç©vç cJçKçlçe ]pçvç hçvçmç içJç, pçáJçávç sá cJççÆs cçb]pç j@çÆìLç LçJçávç jJç ~ p]çáJçávç sá æ®JçkçÀeJçeçÆvç MççnJç kçÀ[ávç Ün,

cç©vç çÆæ®ççÆnmç cçb]pç jìev³ç çÆs Lç@Ðç kçwJçn~ pçáJçávç sá Kçá³ç&uço ,]pçáJçávç m³çþçn yçô³ç, cç©vç vç ojiçe³ç vç ]pçç@æ®çeuçe³ç Jç³ç ~ ]pçáJçávç ]pçôJçávç içJç DçuççJç lçôbyçe³ç&vç, cç©vç lç©vç uçç@bçÆhç yççuçe mçbiçjvç~

n]pçáJçávç uçiçávç Jçç@bçÆmç mçól³ç JJçhçejvç, cç©vç mççôoáj, Lçvçe h³çJççvç kçÀlçjvç~ pçáJçávç vçe ¿çkçÀvçmç Dçboj ¿çkçáÀvç sá³ç, cç©vç vçe ¿çkçÀevçá³ç vç yçôçÆ³ç hçkçáÀvç sá³ç~ pçáJçávç sá mççWlçmç Dçboj çÆlç ]pçjoávç,

cç©vç vçe mççWLçe³ç ,n©o vç ÒççJçávç ~ ]pçáJçávç içæsávç yçbo sá hççvçe iJççÆæ®ç cçb]pç, cç©vç sá HçáÀìá©vç HçwJçkçÀJç kçÀçÆvçJç kçbÀ]pç~

JççKç 19 - 20

54

pçáJçávç sá uççiççvç kç@ÀçÆcçmç vçe hççcçvç, cç©vç æ®çìçvç ‘vçç]pç’mçç@yçç JJçuççcçvç ~

iç]pçuç

cççílççÇ uççuç kçÀçÌuç vçç]pç çÆlççÆn³ç& kçÀLçJç jçí]pçKç DçuçeJçávç Jçáiçe Jççív³ççn æ®çuçeJçávç æ®çuçeJçávç~ kçÀj lçe jbiçvç y³ççôvç y³ççôvç JçKçvç³ç vçlçe jçí]pç jbiçvç mçól³çvç juçeJçávç~ çÆnMçjçn ³çôçÆuç oJçenmç oç@çÆomç oçío sá Dçoe yççmççvç æ®çuçeJçávç~ kçÀçÆlçvçmç, kçÀmç æsdJççÆkçÀ, çÆkçÀLçe æsdJççÆkçÀ Mççn çÆþh³ç kçÀçílçáj Dçç@Kçej æ®çuçeJçávç~ ? hççvçmç sçÆ³ç oj omç kç@ÀnJç@ì lççÆcç jçômç kçw³ççn içJç mJçvç cJçuçeJçávç~ yçuçenvç vçç lçôçÆuç KççÆuç yçícççj [ôkçÀe LçJçenKç HçwJçuçeJçávç HçwJçuçeJçávç~ kç@Àc³ç iç@jvçKç æ®ç@jvçKç ³çÓlççn ³çôc³ç JçásvçKç lççôiçe lçmç mçcyçuçávç~ Jçlçe mççjô³ç vççí]pçáKç ‘vçç]pçmç’ D ç]pçu çe KJç® çj ª oámç æ su çeJçáv ç~

JççKçe içç]ôs içje içje Jççlçávç! JççKçe Kçç@lçje mçÓçÆ]pçJç lçe mççí]pçvçç@çÆJçJç ®çboe~ JççKç-hççÆjJççjmç çÆoçÆ³çJç Jçámçpççj~ çÆ³ç sá lçánábo hçvçávç cçÌiç]pççÇvç~

JççKç 19 - 20

55

Jç ç ôp ç ÓoJç ç ôp ç ÓoJç ç ôp ç ÓoJç ç ôp ç Óo

cççílççÇ u ççu ç kçÀç Ìu ç v çç]pç æ ® çe kçÀçílççn Òçç ív ç ® çô cçb]pç kçÀç ílççn s á ¬çô Ànv ³ççj Jçásáv ç kç Àmç lççôiç, Jçv çáv ç kçÀmç lçç ôiç hçj ev ³ç kçÀmç lç@ pç SyççjL ç ³Jçmçe sô u ççÇçÆKçL ç ¬çôÀnçÆv ç j biçe ³çL ç JççôpçÓomç J³ç@]pç ,D çJ³ç@]pç mççôoj e KJççÆv ç cçb]pç yççu çe D ççkçÀç©kçÀ iu çíMçj v ççôv ç sá çÆmçj mçç@³çç D ç@boej ³ç yççô[ yçç[ eJçç æ sôHçÀ ç ÆoL ç D çJ³ççôo ]pçv ç lçe KJçHçÀ lçe Mççncççj ç çÆyççÆnL ç hççv çmç kç@ÀçÆjL ç D çç@j~ ~

``kçÀç@çÆMççÆj mçól³ç çqs Dç@m³ç kçÀç@çÆMç³ç& mçç@jçÇ, vçlçe çÆs Jçç@jçvçekçw³ç nç@jçvç kçÀçJç~”

DçcççÇvç kçÀç@çÆcçuç

JççKç 19 - 20

56

pçe iç]pçuçe cççílççÇ uççuç cçmçªHçÀ

1 uçHçÀe]pç jevçícçel³ç HçáÀìîçcçel³ç çÆ³çcç kçôbÀn Mççj cçbiç³ç

kçôbÀn sá vçe cJçuçeJçávç ³ççJçvç cççÆlç hçæs Òççj cçbiç³ç ³çLç Mçnjmç uççôiç þçKç hçÐçvç çÆsKç DçyçoçÇ þ@³ç& HçôÀn HçôÀn Kççyçvç Kççyçvç nábo F]pçnçj cçbiç³ç cçÓçÆmçcç [bçÆpç lçô³ç ªo cçiçj hçæs içç@cçeæ®ç kç@Àpç mçôçÆkçÀu³çvç yççÆvç mçyç]pççj lçe Dççyçe®ç oçj cçbiç³ç cçç@bLçej JççJçmç uç@pç lç@³ç LççíJçávç uççWçÆ®ç iç@bçÆ[Lç jçlçákçÀ mçá³ç Mçyç içççÆMç uçe³çJç Dçvçnçj cçbiç³ç hç]pçjmç yçj cçáæ®çjçJç nvçç lçáuç lçí]pç kçÀocç cççôbiçcç³ç cçç Dç]pç lççcç çÆkçÀbnçÇ içáHçÀlççj cçbiç³ç hççvçmç hçvçeçÆvçmç JççWlç Jçásçvçe³ç jçJççvç hççvç ªo vçe ]pJçvç cçmçªHçÀmç lçmç çÆkçÀl³ç Mççj cçbiç³ç

2 JçáçÆvç Hç@Àu³ç vçe njHçÀ ³ççoe yçuçmç Mççj mçcçvç kçw³çç JçáçÆvç [@pç vçe çÆmç³ççn jçLç lçe çÆ³çcç Kççyç hçjvç kçw³çç nj mçÓ çÆlç kç@ÀçÆjcç çÆpçlçvçe lçe pççíoLç sá çÆlçLç³ç kç@Àv³ç nj mçÓ lçe [çôuçácç mççj kçÀLçvç lççyç ]pçjvç kçw³çç Jçáv³ç Dçsje ]pçeæ®çJç LççíJç Kç@çÆìLç Mççj Hç@ÀçÆjmç lçuç o@u³ç $ççíJç mçhçáo æ®³çán lçe çÆ³çcç Kç³ççuç mçjvç kçw³çç sá vçe kçÀçbn çÆlç lçKç³çáuç lçe oçÆj omç jçíJç DçHçÀmççvç³ç sô vçe kçÀçbn çÆlç mçyçe]pç ³çço lçe mççÇcççyç pçjvç kçw³çç æ®³çán æ®³çán sá vççje yçôn lçe mçyçe]pç ³çço n@çÆjLç hçôçÆ³ç

JççKç 19 - 20

57

æ®³çán æ®³çán sá JççJçeuçávç lçe mçyçe]pç mççWLç njvç kçw³çç kçw³çç ®çôMçcçe Jçvçvç mççWçÆ®ç cçuçj ³ççcç iç@çÆ³ç vçç³ççyç cçmçªHçÀe æs@jçÇ uççWçÆ®ç iç@bçÆ[Lç Kççyç içjvç kçw³çç

®ççíj vç]pçcçe

cçánccço ³ççmççÇvç Mççn 1

Òçáæsácç içÓjçÆmç Üomç sôvçe JJçv³ç çÆ³çJççvç Lç@v³ç lçe Jççôvçevçcç mççFvmççÇ lççÌj kçÀLç iç@cçeæ®ç vç@v³ç

sá iççôcçálç içç@Jç hçôþ lçnkçÀçÇkçÀ kçÀçcç³ççyç ®çôvç³ç yç´çWn çÆ³çnábo Üo sá³ç ojDçmçeuç Dççyç

®çôLçe³ç c³ççomç Dçboj DçLç i³çJç yçvççvç sá³ç ³çôcççÇ mççF&vmç sá hççôjcçálç ]pçççÆvç nç mçá³ç

æ ®çe kçw³çç ]pççvçKç sá Dç]pç kçÀuç mççF&vmççÇ oçíj JJç]pçáuç jbiç Dççímç oçbomç mçá³ç yçv³ççíJç nçíj

2

vçoe³ç& Jçç@çÆuçmç Òçáæsácç kç@À¿ç s³ç vçoe³ç& i³ç@[ lçe Jççôvçevçcç kçwJçmç içæsçÇ æ®çô uJçkçÀeì ³çç yç@[

cçô Òçáæsámç kçw³çç uJçkçÀeì yç@[ çÆocç æ®çe DçLç ouç lçe Jççôvçevçcç “sá³ç cJçKçmç yçj MçácçççÆj vçuç”

uJçkçÀeì iç@çÆ³ç mçç[ $çô kçáÀçÆ®ç yç@[ yçvççvç mçLç yçç lçjlççÇyç jdJçhççÆ³ç hçbæ®ççn kçÀ[ æ®çe ³çç nLç

çÆ³ç kçÀócçLç kçÀçôjKçç Mçnj³ç ³çç çÆkçÀ iççcç³ç? lçe Jççôvçevçcç yçcyççÆ³ç hçôþe Jççílç vçôjKç vççcç³ç

JççKç 19 - 20

58

3

uçÓkçÀJç $çç@J³ç Jççíì ]pçíçÆj mçççÆ³ç pçcçnÓj kçÀjçvç iç@çÆ³ç DççÆcçkçw³ç çÆvçiçjçvç hçíçÆì vçe³ç æ®çÓj

yçe sámç nç@jçvç çÆ³çcç³ç çÆ³çcç Jççíì kçÀçÆlç DçççÆ³ç Dçboj iç@çÆ³ç hççbæs nLç, oçn mççmç DççÆlç êççÆ³ç

Jçásácç çÆvçiçjçvç Dçcçuçmç h³çþ mçá hçþJçç@³ç& lçmç yJçvçe kçÀçÆvç ÒççíHçôÀmçjmç Dççcçeæ®ç çÆs DçvçJçç@³ç&

4

]pçvççvçí Jçç@j³J³çákçÀ hççôæs [ôkçÀmç hçôþ yççícç ³çôuçí Dççmç cçççÆuçv³çákçÀ s³ç vçjecç ]pçvç cççícç

lç@çÆcçmç ]pçvç cççíLç sá³ç mçá³ç êá³ç lçe mçól³ç ]pççcç KçmçÓmçvç ]p³ççoe ³çôçÆuç Mçnje®ç uçiççÇ iççcç

mJç nbiçe cçbiçe Kççvçoçjmç kçÀjçÇ yçovççcç mçá Dççmçávç iççcçekçáÀ³ç s³ç Ün³ç lçmç hççcç

Jçásácç kçWÀæ®çvç kçÀ[çvç ³çôçÆlç cçççÆpç s³ç kçÀuç MçáçÆjmç LçHçÀ çÆoLç æ®çuççvç cççu³çávç DçJç³ç pçuç

(çÆouçjí]pç1999çÆkçÀlçççÆyç cçb]pçe)

oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç cçb]pç sá kçÀç@Mçáj hç©vç mç@nuç~ kçÀç@Mçáj hçjvçe Kçç@lçje sô çÆouç®çmhççÇ yç[çJçev³ç lçe yçjkçÀjçj LççJçev³ç ]pçªjçÇ~ DççÆcç Kçç@lçje nôçÆkçÀ JççKç DçKç Dç@ncç JçmççÇuçe yç@çÆvçLç~ çÆ³ç iççôæs mçççÆjvçe³ç içjvç cçb]pç Jççlçávç~ kçÀç@çÆMçj ]pçyççvç sô mçç@v³ç Òç]pçvçLç, DççÆmç sô çÆ³ç kçáÀçÆvç çÆlç mçÓjlçmç cçb]pç kçÀç@çÆ³çcç LçJçev³ç~

JççKç 19 - 20

59

Mçç@u³ç lççjKç cçnHçÓÀ]pç pççvç

Ün³ç nç@çÆJçLç çÆmç³ççn jç@æ®çvç yççj nç nç@çÆJçLç çÆlçcç³ç lççjKç çÆ³çcçvç] pççbn iççMç Dççímçá³ç vçe yçe ª]pçemç hçæs kçÀjçvç mç@v³ç lçe cç@æs ³çæs yçjçvç cçiçj DçHçÀmçÓmç çÆlçcçvç ®ççv³çvç içjecç uçcçnvç njçjLç Dççímç cçç uçç@çÆjLç HçÀkçÀlç DççímçáKç hçvçávç lçeje v³ççícçálç hççvç JçáMçvçç@çÆJçLç yçcç, jçJççvç lçe yçe hç@]p³ç hçç@þîçvç KçÓçÆpçnmç lçe Jççôuç vççuç nôçÆj h³çþe yJçvç ³ççôlççcçLç Mççn ¿ççôlçávç mççí©vç cçô sá vçe JJçv³ç kçÀçbn çÆmçlççj³ç kçÀçbn yçj cçáæ®çejç@çÆJçLç ¿çkçÀçvç yçe sd³çmç JJçv³ç hçvçeçÆvç hççvçe®ç hççvçe cçç@çÆuçKç cçô sô yçvçe JJçv³ç hçæs ~ kçÀç@bmççÇ h³çþ cçô sácç Dç@boeçÆjcç ]pçj,yç hççvçmç lçe v³ç@yççÆjcç kçáÀmç cçô ¿çôçÆkçÀ ]pçç@çÆvçLç mçá ¿çôçÆkçÀ yçmç kçÀç@cç kçáÀvççÇ DçKç kçÀç@cç kç@ÀçÆjLç çÆlç jel³ç hþîç çÆ]pç nçJ³çcç Mçç@u³ç lççjKç çÆ³çcçvç kçÀçbn iççMç sá vçe JJçlçuççvç ~

JççKç 19 - 20

60

kçÀ@MççÇçÆj oÓj-yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç yççÇ. kçíÀ. cççí]pçç

kçÀ@MççÇçÆj oÓj hçÓjyçmç cçb]pç,Dç@çÆkçÀmç mJçboj mç@oje yç@çÆþmç h³çþ yç@çÆ[mç içábpççvç vçiçjmç cçb]pç, sámç yçe uçíKççvç kçÀç@çÆMçj Mççj yççuçvç, vççuçvç lçe ³ççjôvç oÓj, DççÆkçÀmç içç@j cççnçíuçmç cçb]pç Dçcçç kçw³çççÆ]pç lçe kçÀecçvç yççhçlç, sámç yçe uçíKççvç kçÀç@çÆMçj Mççj yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç lçe kçáÀmç kçÀvç LççJçvçmç lçe JçLç nçJçvçmç ³çLç içnçÆuçmç vçiçjmç cçb]pç, çÆs kçÀól³ççn ]pççvççvç cçív³ç ]pçyççvç ³ç@çÆlç kçÀçÆlç cçnçÆHçÀuç lçe cç@pççÆuçmç, lçe kçÀmç yççí]pçvçmç HçáÀjmçLç çÆouçekçw³ç oç@Ðç yççJççvç, yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç çÆ³çcç c³çç@v³ç Mççj cçápçjç kçÀçÆlç ³çôçÆlç c³çç@v³ç kçÀç@çÆMçj,kçÀmç çÆs ³çôçÆlç DççÆcç®ç ]pççvç Dç@L³ç içç@j cççnçíuçmç cçb]pç, Jçácyç@j iç@³çe ]][çô®çáj ]][çô®çáj çÆoJççvç n©o Jççílç,mççôhçvçJç çÆvç³çe æsçuçe, lçe JJçlçuçíçÆ³ç kçÀç@çÆMç³ç& Mççj kçÀçÆcç MççíkçÀe lçe JçuçJçuçe mççvç sámç yçe çÆ³çcç ]pçç@çÆnj kçÀjçvç uççíuçe®çJç vççí]pçáKç ]pçbpççÇjJç mçól³ç Jç@çÆuçLç sámç yçe uçíKççvç kçÀçÆcç oççÆo,yççJçe lçe JççÆs] Jçç@çEuççÆpç, ìç@þîç lçe cççÇþîç çÆ³çcç Mççj uçíKççvç yçe kçw³çççÆ]pç çÆ³çcç Mççj, ³çôçÆuç ]pçvç cçô çÆlçcç uçHçÀ]pçe³ç oÓjíçÆ³ç çÆ³çcçJç sô c³çç@v³ç ]pçyççvç yçjpçmçlçe, yçjhçÓj lçe yçjkçÀjçj Lç@Jçcçeæ®ç çÆouçekçw³ç Kç³ççuç, mJçKçe-ÜKçekçw³ç uçcçnçlç lçe uç@npçe JJçlçuççvç MççÇlçkçÀçuç@kçw³ç lçe ûç@Mcçekçw³ç, çÆMççÆnu³ç lçe ¬çÀóþîç pç]pçyççlç Jçáyçjçvç yçnçj@kçw³ç uçÓyçeJçev³ç jbiç,DçMçkç@Àhçí®ççvçekçw³ç Jçuçvç@ çÆ³çvçekçw³ç hçí®çlççyç kç@ÀçÆlçpçvç kçáÀçÆkçÀuçvç lçe yçáuçyçáuçvç nebÐç yççíuçyççíMç kçÀjçvç F]pçnçj yJçbyçej lçe ³çByçj]puçvç, nçÇcççuç lçe vçç@içjçîç mçebÐç vççí]pçákçÀ uçcçnçlç Dçvççvç kçÀól³ç Kç³ççuç çÆouçvç cçb]pç cçiçj yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç çÆ³çcç Mççj ûç]pççvç çÆscç Kç³ççuçvç cçb]pç, DççyçMççj lçe Mççn kçwJçuçe æ®Jçhçç@³ç&

JççKç 19 - 20

61

cçb]pçj çÆscç içlçe i³çÓj kçÀjçvçæ, çÆmç³ç&e Kçmçvçekçw³ç lçe uççímçvçekçw³ç [uçmç cçb]pç vççJçvç lçe çÆMçkçÀç³ç&vç nebçÆo æsìe cççjvçekçw³ç vçiçcçe kçÀç@l³çç yççímçe kçÀjvçekçw³ç vçççÆJç æ®ççÆkçÀkçw³ç hçç@çÆvçmç mçól³ç vçççÆJç KçÓçÆjkçÀ mçç]pç çÆ³çcççô mçól³ç nçB]pç sá JJçuçmçvçmç çÆ³çJççvç kçÀçÆcç nçÆì yçç@Lç i³çJççvç kçÀçômçe uçÌ Kçmççvç kçÀçÆcç DççMçç³ç mççvç ³çáLçá³ç lçmç vççJç yççuçe uçiççvç yççíçÆvç Jç@Lçej çÆs vç@æ®³ç vç@æ®³ç ]pçvç mçvçeJçáeçÆvçmç mçç]pçmç ]pççÇj çÆoJççvç ³ççoe yçá çÆHçÀjçvç ]pçvç çÆkçÀlçççÆyç nebÐç JçjKç cçiçj yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç hçjyçlçe çÆlçnjôJç h³çþe hçn@u³ç lçe iççÆyçjç@sd³ç lççÇjvç JççÆlç lççj çÆoJççvç içáçÆpç³ç&yçççÆ³ç Dççíje ³ççíj kçÀjçvç kçÀvçeJççpçvç çÆouç iççÇj ûçççÆ³ç cççjçvç secç ³çço çÆ³çJççvç oçôy³ç yçççÆ³ç KççcççíMç,iççþvç h³çþ þmçejç³ç kçÀjçvç Kç³ççuçvç cçb]pç æ®çkçÀeJçççÆj pçábçÆyçMç kçÀjçvç lçe nçB]pçyçççÆ³ç hçbhççíMç æ®çìçvç çÆmç³ç&e ]Òç]pççÆuçLç Dççbiçvç ûç]pççvç, sçôv³ç sçôv³ç iççômçç@v³ç Dççuççhç kçÀjçvç yçj cçvçÐçvçvç uç[çÇ Mççn jçlçeçÆ®ç DçboíçÆj yçjççÆn Kççôoç cçáçÆnLç kçÀjçvç kçw³çç mççí]pç çÆ³çJççvç çÆouçmç cçb]pç çÆouç mççí]pç ³ççoJç cçájçoJç mçól³ç çÆ³çcç³ç ³ççoe çÆscç Jçá]pçvççJççvç cçiçj yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç çÆ³çcç Mççj j@nyçj uçuçe JççKç,kçãÀøvçpçáJçev³ç,hçjcççvçboev³ç lçe çÆ]pçboe kçÀçíuçev³ç æ®ççKç oçÇvç ojecç ]pçee vçe yçvççvç mçÓHçÀçÇ kçÀuççcç,vçávoe jôMç lçe Jçnyç mçç@yç HçÀjcççvç çÆouçekçw³ç oç@Ðç yçuççvç ³çôçÆuç mJçjçvç nyçe KççílçÓvçev³ç,lçe Dç@jçÆvç nebÐç uççíuç pçvçÓvç çÆ³çJççvç ³çôçÆuç içd³çJççvç cçnpçÓjev³ç,mçç@kçÀçÇ lçe vçç@çÆocç mçevo³ç yçç@Lç vçôboe kçÀjçvç ûççÇm³ç i³çJççvç skçÀçÆj lçáuççvç jçôHçÀ kçÀjçvç yçìe cçemçuçcççvç i³çJççvç mçç@jçÇ çÆ³çcç jôMç kçÀuççcç ]pççvççvç vçe kçÀçbn kçÀ@c³ç kçÀj kçw³çççÆ]pç u³çÓKç ûçôçÆ]pç JçLççvç JJçjmçvç lçe cçb[çÆuç³çvç cçb]pç DççÆkçÀ Dçmçuçe®ç kçÀLç lçe mJçLç mçá³ç mçLç kçÀjçvç F]pçnçj c³çç@v³ç Mççj cçiçj yççí]pçvçmç sácç kçáÀmç~

JççKç 19 - 20

62

pçe iç]pçuçe çÆvçmççj vçoçÇcç

1

cçô çÆouçyçjç JJçv³ç cçe Òçeæs mçJççuççLç yçouç hçç@þîç cçô iç@çÆ³ç Jçìem³ç cçb]pç çÆouçmç pç]pçyççLç yçouç hçç@þîç

cç@çÆlçmç sá oçÇovç cçb]pç mçá mJçjcçe n³ççlçákçÀ [çRçÆMçvç lçe mç@çÆjvç uççíuçe n@æ®ç kçÀççÆ³çvççLç yçouç hçç@þîç çÆ³ç kçáÀmç Jçvççvç çÆlçcç çÆs ÜKçeu³ç oíJççj HçáÀìejçJççvç lççÆlç KçÓvçe mç@³ç& yçôçÆ³ç çÆlç iç@çÆ³ç nçuççLç yçouç hçç@þîç

lçôçÆuç Dççímç mçnuç kçÓÀlç cç©vç ]p³ççôvç lçe kçÀ©vç ¬çÀçíJç JJçv³ç Dççocçmç çÆs içæsçvç Jçç@³ç& oçlç yçouç hçç@þîç DççÆmç vçJç çÆvçnçuçJç kçÀj mçç@ uççp³çJç cççÇjçmçmç êçílç DççÆmç DççhçejçJçvçe DçççÆ³ç çÆ³çcç Dççoçlç yçouç hçç@þîç

lçvçkçÀçÇo kçw³çç içJç çÆlçcç æ®çìçvç Dçoyçmçe³ç JJçv³ç ]p³çJç lççÆlç Dç@oçÇyçJç ¿ç@l³ç uçôKçev³ç cçkçÀçuççLç yçouç hçç@þîç oçôhç nç@çÆkçÀcçJç Dç@m³ç kçÀjJç lçábnçÆo uçmçvçe®ç yççLç Dç@b]pçejç@J³ç çÆlçcçJç yçmç çÆlçcç³ç Kçjçcççlç yçouç hçç@þîç

vç çÆiçuçe çÆMçkçÀJçe kçÀçbn çÆlç ÒçáæsáLç nçuç Dç@çÆkçÀmç DçKç mçcçKçíçÆ³ç ³çôçÆuç Dç@m³ç mçhçáo cçáuççkçÀçLç yçouç hçç@þîç

2

]pççÇj uç@pç yçôçÆ³ç F]pççÆlçjçyçmç jçLç kçw³çálç mçvç lçe c³çç@çÆvçmç Dççyç lççyçmç jçLç kçw³çálç lçmç çÆmçJçç kçáÀmç cçô sácç oçÐçvç oJçç kçw³çç Jçv³çcç mçá DçLç pçJççyçmç jçLç kçw³çálç ní cçô hçvçev³çvç ]pçáuçHçÀvçe³ç cçb]pç kçÀç@o kç@Àj sámç yçe ¬çíÀMççvç DçLç Dç]pççyçmç jçLç kçw³çálç

JççKç 19 - 20

63

oáneu³ç iççMçmç þçKç LççôJç cç³ç Kççvçevçe³ç yçç KJçoç cç]pçe DçLç Mçjçyçmç jçLç kçw³çálç

®çÓçÆvç pç@³ç& pç@³ç& ³ççíçÆvç Lç@J³ç vçcç Dç@c³ç iJçjvç ]pçÓçÆvç Jç@v³ç çÆol³ç DççHçÀlççyçmç jçLç kçw³çálç kçÀLç Jçvç³ç ³ççôo sáKç æ®çe jn]pçvç mççÇj içbpç

uçLç æ®çe uço ®çMçcçí çÆjkçÀçyçmç jçLç kçw³çálç v³çç³ç $çç@çÆJçLç, [ç³ç ]pçç@çÆvçLç cçbpç [ôkçÀmç pçç³ç Jçás cçkçÀmç lçe kçÀçyçmç jçLç kçw³çálç mçLç çÆs JççoçÇ kçÀLç çÆs kçáÀçÆvçje®ç cçákçÀcçuç

nLç MçjHçÀ sçÇ lçLç mçJççuçmç jçLç kçw³çálç HçbÀo çÆ³ç oáçÆvç³çç Dçbo æ®çe jçí]pç JJçv³ç S³ç vçoçÇcç cçççÆvç æsçj DçLç oáneu³ç Kççyçmç jçLç kçw³çálç

oçÇoçí

DçMççÆkçÀ kçÀçÌuç ‘jF&mç’ æ

mJç yçíMçÓbkçÀ næ®çuço mççôoç@³ç mçd³çþç cçæ®çjmç cçb]pç Dçç@çÆJçpç ]pçç@çÆJçpç

kçáÀmçlççcç Dçcççj j@çÆìLç Jçsmç cçb]pç yçcç yç@çÆjLç

vç ojmç vç oçíJççjmç yçouç³ç kçÀçvçLç Mççhçe nuçcç ¿çLç

JççKç 19 - 20

64

vççjçí vççj vçKç Jçç@çÆlçLç içMç K³ççJçvççJççvç

lççÇæ®ç çÆyçuJç[ yççí[ kçÀ çÆvçJçþ ¿çLç

o@i³ç o@i³ç Jççuççvç hççvçmç jLç DçJçcççvçmç cçb]pç

³ç@iççÇ iç@cçeæ®ç HçÀuçJç@³ç æ®çuççvç Kçáj uço hççvçmç ]pçKçcççÇ kçÀjçvç

cççÇuçehç@ì HçáÀçÆìjLç cççÇuç vççnvççJççvç DççÆvçiç@çÆìmç cçb]pç

kçÀmçlççcç ‘DçvççÇvçmç’ ]pçvç lçe æsçjçvç ‘oçÇoçí’ JJçv³ç lççÇæ®ç yçí Dççjç@cççÇ cçb]pç içççíjeyçuçmç cçb]pç ckçÀpççj kçÀçbsçvç

(vççíì: DççÆkçÀ uççlçívçJççÇ MççnkçÀçjekçw³ççÆjkçÀjoçj: oçÇoçí lçe DçvççÇmçç)

JççKç iççôs. içje içje Jççlçávç oíJçvççiçjçÇ çÆuççÆhç cçb]pç sá kçÀç@Mçáj hç©vç mç@nuç~ kçÀç@Mçáj hçjvçe Kçç@lçje sô çÆouç®çmhççÇ yç[çJçev³ç lçe yçjkçÀjçj LççJçev³ç ]pçªjçÇ~ DççÆcç Kçç@lçje nôçÆkçÀ JççKç DçKç Dç@ncç JçmççÇuçe yç@çÆvçLç~ çÆ³ç iççôæs mçççÆjvçe³ç içjvç cçb]pç Jççlçávç~ kçÀç@çÆMçj ]pçyççvç sô mçç@v³ç Òç]pçvçLç, DççÆmç sô çÆ³ç kçáÀçÆvç çÆlç mçÓjlçmç cçb]pç kçÀç@çÆ³çcç LçJçev³ç~ JççKçe Kçç@lçje mçÓçÆ]pçJç lçe mççí]pçvçç@çÆJçJç ®çboe~ JççKç-hççÆjJççjmç çÆoçÆ³çJç Jçámçpççj~

JççKç 19 - 20

65

Mçá³ç& Dçoyç vç@nuçmç o@nuçe (hçb®çlçb$çe cçb]pçe)

Òçícç vççLç kçÀçÌuç Dçhç&Cç Mçnjmç cçb]pç Dç@çÆkçÀmç Dççímç jçí]pççvç

yççhçç@³çç& DçKç Dçç@uççÇMççvç~ sô vçe Dç@çÆ]pç®ç sô ³ç@æ®çkçÀçuçe®ç kçÀLç

Jçvççvç lçe yççí]pççvç DçççÆ³ç hçlçe JçLç~ yççhçç@çÆjmç Dççímç vççokçÀ vççJç kçÀççÆcç kçÀçjmç yçíno ®çuçípççJç~ JçKçelç lçe yçKçelç sá vçe ¿çáJç jçí]pççvç iççn nçJççvç ]pçcççÇvç iççn Dççmçcççvç~ yççhçç@çÆjmç Jçj kçÀemcçlçmç içJç nbiçe cçbiçe jbiçe jbiçe iççìe lçmç h³çJç~ kçÀçuçe Mççn lçe hçiççn Dççímç içoç hçjoímçmç içæsvçákçÀ h³ççímç mçuççn~ mçÓb®çávç ³çôçÆlç jçí]pçávç sá oáMçJççj hçjoímç iç@çÆæsLç kçÀje kçÀçjeyççj~ kçÀje]pç nÓ©vç lçe pççoço kçÀevçávç MçMçlçej Lçcyçç DçKç ªo hçLç kçáÀvç~ Dççímç çÆ³ç Jç]pçvççÇ m³çþçn Dçç@þ oçn cçvç mççW®ççÆvç uççôiç JJçv³ç çÆ³ç kçÀçÆlç LççJçvç~ oçímlçç DçKç lç@çÆcçmç vççJç uç@K³çcçvç Dç@L³ç Mçnjmç cçb]pç Dççímç jçí]pçvç~ iççôJç lç@çÆcçmç çÆvçMç kç@Àjevç lçmç mçól³ç kçÀLç MçMçlçej Lçcyç LççôJçvçmç DçcççvçLç~

JççKç 19 - 20

66

HçÀçÇçÆjLç çÆ³çcçe kçáÀçÆvç Üne Jççôvçevçmç MçMçlçej Lçcyç hçvçávç çÆvçcçe Jççhçmç~ vççokçÀvç hçjoímçe kçÀçôj kçÀçjeyççj Mççôbiçcçálç kçÀemçcçLç iççímç yçíoçj~ yççhçç@³ç& oáyççje içJç Dççyçço Dçç@Kçej yçÌçÆ³ç hçvçávç içje h³ççímç ³çço~ iççôJç kçôbÀn kçÀçuç mçá yçôçÆ³ç DççJç Jççhçmç cççuç oJçuçLç ¿çLç mçól³ç hççvçmç~ içje ³çôçÆuç Jççílç iççôJç ³ççjmç çÆvçMç uç@K³çcçvçmç lçmç JçáçÆsLç ]pçvç hçôçÆ³ç çÆhçMç~ yç]pçç@çÆnj uç@K³çcçvç iççôJç mçôþçn KJçMç Dç@boe³ç& çÆkçÀv³ç ¿çôl³ç lç@c³ç $ççJçev³ç JJçMç~ ³ç]pçlçe mççvç vççoákçÀ yçônvççíJçávç yç[e þçÇKç hçç@þîç K³ççíJçávç lçe ®ççíJçávç~ yççíJçvçmç mççí©³ç nçuç DçJçnçuç çÆkçÀLçe hçç@þîç lççÆlç iççímç cççuçç cççuç~ Dçç@Kçej vççokçÀvç ¿ççôlç vçí©vç vçíjeJçávç lç@c³ç Jççôvç uç@K³çcçvçmç kçáÀvç~ MçMçlçej Lçcyç æ®çô çÆvçMç DçcççvçLç Dççcçálç sámç yçe mçá çÆvçvçe yççhçLç~ Üvç æ®Jçvç vçHçÀjvç çÆocçe cççô]pçÓ³ç& hççvçmç mçól³ç hçkçÀevççJçvç lçÓ³ç&~ uç@K³çcçvç ³ççjvç Jççôvçámç HçÀçÇçÆjLç JçoJçeçÆvç yçáçÆLç nç@jçvç mçhççÆoLç~ içáoçcçmç cçb]pç Dççímçácç LççôJçcçálç içiçjJç mççí©³ç Dççímç K³ççícçálç~

JççKç 19 - 20

67

$çákçÀcçálç DççímçáKç oboJç mçól³ç mçá³ç K³çLç yçôçÆ³ç vçJçí³çcç içiçj kçÀól³ç~ vççokçÀvç ]pççívç iççôJç çÆ³ç yço çÆvç³çLç DçLçe h³çþ LççíJçvçmç kç@Àjvçmç mçLç~ Jççôvçevçmç lçLç Lçcyçmç DçççÆ³ç yçuçç³ç JJçv³ç kçw³ççn iççôJç kçQÀn sá vçe hçjJçç³ç~ içiçjJç K³çJç ®çç@v³ç sô vçe içuçlççÇ c³çççÆvç ³ççje kçÀLç çÆ³ç sô cççícçÓuççÇ~ DççÆcç yççhçLç içæs cçe hçjíMççvç K³ççôJç ³çôçÆuç içiçjJç iççôJç m³çþç pççvç~ çÆ³ç sá mçbmççjç ³çáLçá³ç yço]pççLç ³çôçÆlç çÆ³çL³ç kçÀç@l³ççn içæsçvç Jçç@³ç&oçLç~ h³ççícç ³çço sácç cçô DçKç ®ççÇ]pç Dççôvçcçálç hçjoímçe h³çþe DçKç lJçnHçÀe æ®çô kçw³çálç~ jçcçÓ hçvçávç çÆovç cçô mçól³ç lçmç çÆkçÀl³ç çÆscç Dç@çÆvçcçel³ç lçcçççÆMç kçÀól³ç~ JJçhçjmç DççÆLç nôkçÀ³ç vçe mçÓçÆ]pçLç

uç@K³çcçvç mçôþçn KJçMç iççôJç çÆ³ç yçÓçÆ]pçLç~ mçÓb®çávç kçÀçjiçj iç@çÆ³ç c³çç@v³ç ®ççuç

Þçh³ççícç nlçe yçÐçvç nábo cççuç~ DççÆcç DçuççJçe yçôçÆ³ç [ç@u³ç Jççl³çcç. vçôçÆ®ççÆJçmç DççuçJç kçÀçô©vç ³çkçÀocç~ Jç@nçÆj hçboçn cççÆj uç@[kçÀçn DççJç vççokçÀmç mçól³ç mçá³ç pçuç pçuç êçJç~ vççokçÀvç uç@[kçÀe v³çáJç mçól³ç hççvçmç iççÆj LççíJçávç uç@çÆoLç lççn Kççvçmç~

JççKç 19 - 20

68

Dç@boje kçÀçÆvç iJç[e K³çç@çÆJçLç lçe ®çç@çÆJçLç v³ç@yçe³ç& çÆkçÀv³ç LççíJçvçmç kçáÀuçHçÀç çÆoLç~ uç@K³çcçvç vçôçÆ®ççÆJçmç Dççímç Òççjçvç æ®çíj lççcç Jççílçámç vçe DççJç uççjçvç~ ³ççjmç Òçáæsávç uç@[kçÀe iççôJç kçÀçôlç vççokçÀvç yçvççíJç yçáLç içcçe nçôlç~ Jççôvçevçmç ³ççje c³çççÆvç ®ççívç jçcçÓ JççÆlç h³çþ JçççÆju³ç æsþ çÆoLç v³çáJç~ Dçmçcççvçe h³çþe DççJç JçáHçÀçvç JçáHçÀçvç hçbpçvç cçb]pç v³çáJç lç@c³ç Jçásçvç Jçásçvç~ uç@K³çcçvçvç Jççôvçevçmç sáKç Jçvççvç kçw³ççn çÆ³ç çÆlç sç Dç]pç lççcç yçv³ççícçálç ]pççbn~ vçJç pçJççvç uç@[kçÀmç çÆvç³çç Jçç³ç&áuç sáKç Jçvççvç ñçÓbìá³ç Dçhçá]pç çÆyçukçáÀuç~ Dççíje ³ççíj ¿ç@æ®ç çÆlçcçJç kçÀjev³ç iççíje iççíj uçáKç mçcçíçÆ³ç Dç@bÐç hç@kçw³ç JççôLç m³çþçn Mççíj~ uç@K³çcçvçvç Jççôvçevçmç JJçv³ç nçJç³ç nç@çÆkçÀcçmç DççÆLç ÒçeæsevççJç³ç~ vççokçÀvç kçÀçô©mç ³ççíje lçkçÀjçj

Dçoçuçlçmç cçb]pç Jçç@l³ç Dçç@Kçej kçÀçj~ uç@K³çcçvçvç Jççôvç pçpç mçç@yçmç kçáÀvç vççokçÀvç vçô®çáJç cçô æ®çÓçÆj LççíJçávç~ æ®çÓçÆj çÆvçLç sô vçe hçlççn kçw³ççn kçÀçôjvçmç çÆpçvççyç vçô®çáJç cçô iççÆæs Jççhçmç~ pçpçvç Jççôvç vççokçÀmç kçÀj æ®çe yç³ççvç sç çÆ³ç hççô]pç uç@K³çcçvç kçw³ççn sá Jçvççvç~

JççKç 19 - 20

69

vçô®çáJç ³çôc³ç mçábo sáLçç æ®çÓçÆj v³çÓcçálç kçw³çççÆ]pç v³çÓLçvç lçe çÆvçLç kçÀçÆlç LççíJçáLç~ vççokçÀvç Jçás Dçmçcççvçmç kçáÀvç pçpç mçç@yçmç DçLçe mçól³ç nçíJçávç~ Jçá[eJçev³ç JçççÆju³ç Dç@kçw³ç çÆoæ®ç æsþ cçô yççWþe kçÀçÆvç lç@c³ç v³çáJç pçþ hçþ~ çÆpçvççyç Jç@v³ç lçJç kçw³çç yçe kçÀje nç hçKçe cçç Dççmçcç yçe çÆlç Jçá[e nç~ pçpçvç Jççí³ç ìíyçáuç yç[e KçMçcçe mççvç vççokçÀmç Jççôvçávç kçw³ççn sáKç æ®çe yçkçÀçvç~ uç@[kçÀe ¿çLç Jçá[îçç DçKç pççvçJçj Dçoçuçlçmç cçb]pç sáKç Jçvççvç ìj~ vççokçÀvç Jççôvç çÆpçvççyç lçôçÆuç kçÀçôlç iççôJç oçn cçvç MçMçlçej içiçjJç K³çJç~ içiçj ³çôçÆuç ¿çkçÀvç MçMçlçej Lçcyç K³çLç Jçç³ç&áuç kçw³çççÆ]pç æ®ççÆuç vçe uç@[kçÀe ¿çLç~ pçpç içJç nç@jçvç Òçáæsvçmç kçw³ççn vççokçÀvç Jç@v³ç mçç@je³ç o@uççÇuçç~ vç@v³ç êççÆ³ç mçç@je³ç DçmççÆuç³çLç uç@K³çcçvç Kç@çÆpçuç içJç yçÓçÆ]pçLç çÆ³ç kçÀLç~ oçôhçávç vççokçÀmç MçMçlçej Lçcyç çÆvçvç Jççhçmç cçô hçvçávç jçcçÓ çÆovç~ içáu³ç iç@bçÆ[Lç yçôçÆ³ç ¿ç@æ®çvçmç cçç@HçÀçÇ çÆ³çLçe hçç@þîç Dççíje ³ççíj iç@çÆ³ç mçç@HçÀçÇ~ ( ÒçççÆvç kçÀLçe 2000 çÆkçÀlçççÆyç cçb]pçe)

JççKç 19 - 20

70

mJçKçvç [ómç

cçô sç kç@ÀMççÇçÆj neb]pç ®çôìîç jlçvç uççuç Mççblç

Tlçje DççÆkçÀ Üne h³çJç mJçKççvçbo mçáyçnç@³ç Jçç@çÆlçLç~ Dççbiçvçe DçBoj³ç çÆoæ®çevç ¬çÀKç, `ní DçlççÇ sáKçmçç@?’lçe ³çôçÆuç DççJçç]pç Òç]pçvçç@çÆJçLç oççÆj çÆkçÀv³ç êçmç, lçlççÇ h³çþe Jççôvçávç, ``içJç içjçÇ sáKç~ uçÓkçÀvç nebÐç hçç@þîç sáKç vçe v³çyçj vççÇçÆjLç Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ çÆyççÆnLç JççÆlç hçkçÀJçev³çvç yçlçbiç Dçvççvç~” mçá içJç çÆ³ç Jç@çÆvçLç Kç@çÆmçLç lçe cçô yççWþ kçÀçÆvç Kçæ[ç~ cçô Dççímç ®çççÆ³ç kçÀhç Dç@çÆkçÀmç DçLçmç cçb]pç lçe DçKçyççj yçôçÆ³çmç kçw³çLç~ lçmçábo Jççíuçávç Dççímçácç vçe çÆHçÀçÆkçÀçÆj kçôbÀn lççôjcçálç~ ³ççÇæ®ç nvç Dçç@mç mççHçÀ çÆ]pç mçá Dççímç JççÆlç h³çþ kç@Àc³ç lççcç jeæ®çj hççþe yçnçvçe jçôìcçálç~ lçe kçw³ççnlççcç Dççímçvçmç Jççôvçcçálç ³çÓmç vçe Dç@çÆcçmç Þççôhçcçálç Dççímç~ Dççolçe cçÓpçáyç Dççímç JJçv³ç kçÀLç cçô h³çþ æ®çKçej kçÀ[çÆvç Dççcçálç~ yçe JççôLçmçmç ncçooça mççvç, mJçkçÀepçÓ! yçe kçw³çççÆ]pç kçÀjKç lçánebÐç oáMçcçvç lçbiç? yçôçÆ³ç sáJççímçá lJççÆn yçe ]pççbn Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ çÆyççÆnLç Jçáscçálç? ”

lçmç içJç lçmçuçç ¿çáJç lçe y³çÓþ hçLçj~ cçiçj c³çççÆvç DçLç J³ççK³çççÆ³ç kçáÀvç çÆoilçávç vçe kçÀçbn lçJçpçÓ~ mçá içJç çÆ³ç çÆ]pç kçÀLç [ç@çÆpçvç~]pçvç lçe cçô kçôbÀn Òçáæscçálç Dççímçcçmç ³çLç vçe pçJççyç Ðçávç ³çæsçvç Dççímç lçe DçJç³ç [çíuçávç kçÀçÆLç nábo jJKç~ `` lçuçmçç@ Dç]pç kçw³çç çÆs nô[uççFvç? ”

JççKç 19 - 20

71

DçKçyççj c³çççÆvç DçLçe cçb]pçe çÆvçLç hççô©vç vçe hççvçe kçôbÀn~ hçLçj LççôJçávç lç@lççÇ~ ``æ®çe³ç Jçvç JJçv³ç kçw³ççn çÆs lçç]pçe Kçyçj~ çÆlçcçvç HçÀ]pçÓuç vçHçÀjvç mçól³ç kçÀuççcç kçÀ©vç içJç jçÆyç KJç[mç kç@Àv³ç çqov³ç~

]pçç@çÆnj Dççímç çÆ]pç mJçKççvçbo pççÇ cçnçjçpçmç Dçç@mç vçe Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ Dççcçálç mçJççuç çÆkçÀvçe kçÀc³çbì çÆkçÀvçe kçw³ççn cç@çÆMçLç iççícçálç~ çÆ³çLçe kç@Àv³ç Dççímç yçouç yçouç kçÀLç lçáuççvç cçiçj » kçÀLç Dçç@mçemç kçÀççÆvç lçuç~ cçô yç[îççíJç FçÆMlç³ççkçÀ~

``cçnçjç, l³çáLç kçw³ççn JççôvçnJç lJççqn çÆ]pç lJççqn ®çô yçKçç@uçvç mçKç yçôkçÀjç@jçÇ yççmççvç~ çÆouç KçÓçÆuçLç Jç@çÆvçJç cçmçuçe kçw³ççn sá? ”

`` ní æ®çô Òçásecç³ç vçç Kçyçj kçw³ççn sô? çÆlçcçvç çÆlç Òçeæsçícç~ cçô odôhç Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ çÆyççÆnLç çÆs mçáyçe h³çþe Mççcç lççcç DçKçyççj®çe³ç Kçyçje oiççvç Dççmççvç~ yçôçÆ³ç kçw³ççn kçÀç@cç sô çÆlçcçvç~ lççíje Jç@çÆLçcç çÆ³ç oç@çÆhççÆ]pç çÆlç pçôçÆHçÀ~ ní kç@ÀMççÇj sô o]pççvç lçe æ®çe sáKçç Òçeæsçvç Kçyçj kçw³ççn sô? Jçvçmçç@ JJçv³ç yçe kçw³ççn mçvçç kçÀje Dçiçj kç@ÀMççÇj o]pççvç sô ...? cçô ]pççívç hçbçÆ[lç mJçKççvçbomç sá Dççjçcçoôn mççW®çmç Kçuçuç iççôcçálç~ yçe JççôLçmçmç, ``ní $ççJç cçnçjç~ yççí]pç yçe Jçvç³ç~ hçbpççyçmç çÆncçç®çuçmç lçe GÊçjçKçb[mç sá l³çÓlç ªo h³ççícçálç ³çáLç lçcççcç DçuççkçÀvç mç@nuççyçvç [áJç Ðçálçcçálç sá~ çÆoçÆuç çÆlç sá Kçlçje yç[îççícçálç~ yççkçÀe³ç ... ”

lç@c³ç çqvççÆ³ç cçív³ç kçÀLç cçb]pç³ç æ®ç@çÆìLç ... ``ní mç@nuççyç iççô³çmçç@ yçí]pççj~ çÆ³ç sô vçç cçô Kçyçj~”

``PççjKçb[mç cçb]pç kç@Àj Yççpçhççnvç çÆMçyçÓ mççjívç mçebçÆ]pç hççìça mçól³ç j@çÆuçLç nkçÓÀcçLç kçÀç@çÆ³çcç~” cçô Jç@v³ç lç@çÆcçmç y³ççKç lçç]pçe Kçyçj~

yçÓçÆ]pçLç içJç mçá Lççôo Jç@çÆLçlç, ``ní Yççpçhççnvç çÆlç kçÀçôj lççÇçÆ³ç kçÀçbûçmç ³çç mççÇhççÇScç kçÀçÆjní -cççíkçáÀkçÀ HçÀç@çÆ³çoe ³çáLç kçÀíbæ®çvç uçákçÀvç vççíkçÀjçÇ yççÆvç ~”

JççKç 19 - 20

72

JJçv³ç kçwJçmçe mçvçç Kçyçj Jçvçe yçe Dç@çÆcçmç ³çáLç Dç@çÆcçmç lçmçuçç çÆ³ççÆ³ç; kçÀebne³ç Kçyçj sômç vçe lçJçpçánmç uçç³çKç yççmççvç lçe kç@ÀMççÇçÆj neb]pç Kçyçj sá vçe yççí]pçev³ç ³çæsçvç ~ yç@çÆukçÀ kç@ÀMççÇçÆj nábo vççJç yçÓçÆ]pçLçe³ç sá Dççíje KçôçÆvç JJçLççvç ~ yçe Dççímçámç Dç@L³ç mççW®çmç lçe mçá DççJç cçô yç´çWþ kçáÀvç ~

“ní yçeçÆlç nmçç@ sámç kçÀç@Mçáj ~ cçô çÆlç nmçç@ sô çÆHçÀçÆkçÀj cçiçj ®çôìîç scç vçe....”

JJçv ³ç êçJç kçÀç ÆL ç Mçu ç ~ mçá sá mçnçÇ hçç @þîç kç@ ÀMççÇçÆj nebÐçJç nçu ççlçJç iççÇj kçÀçôj cçálç lçe hçj íMçç@v ççÇ smç D ç@çÆkç Àmç yçô³ç mçebÐç hçç@þçÇ ~ Ün³ç sá D çKçyççj e® ç mçççÆj Jçe³ç KJçlçe yç@[ mJçj KççÇ hçj çv ç ³ççv çí kç@ÀMççÇçÆj kçÀóæ ® çv ç pçç³çv ç kçÀçô© Kç hç áu çmçmç h³çþ ncçu çe lçe hçáu çmçv ç kçÀçÆ lç ® çu çç@Jç içÓu ³ç ~ çÆ³çcçe Kçyçj e sô lç @çÆcçmç hçj íMççv ç kçÀj çv ç lçe mçá sá çÆ³çcçv ç h³çþ mççW® ççv ç mçj çv ç ~ pçíj e sámç çÆ³çJççv ç çÆlçcçv ç cç@nu çv ç, hççkç&Àv ~ iççcçv ç, mçj ³çv ç lçe yçç]pçj v ç nebÐç v ççJç yç ÓçÆ] pçL ç ³çôçÆlç Mçnj çÇ pçJçç v çv ç lçe hçáu çmç e pçJççv çv ç oj çÆcç³ççv ç pçbiç mçhçoçv ç sá ~ æ ® çmç sámç içæ sçv ç cçiçj kçÀçbn nu ç sámç v çe kçÀv çv ç içæ sçv ç D çL ç cççcçu çmç cçálçu çkçÀ ~ JJ çbiçJç mçá sá v çe D çL ç h³çþ yçnmç kç@ÀçÆjL ç Dçmcçç@v ³ç kçÀL çe kçÀj çv ç lçe æ ® ççmçç kç@ÀçÆjL ç u Jçlççv ç lçe hçlçe hçv çeçÆv çmç u Jçn u çbiçjmç u çiççv ç ~ çÆ³ç çÆlç sá mçá Jçásçv ç çÆ]pç ]p³ççoe u çÓKç çÆs ³ççÇ kçÀj çv ç ~ yçnmçç yçnmççÇ kçÀj çv ç ~ lçJç³ç sá v çe çÆlçcçv ç mçól³ç kçÀL ç yççL ç kçÀj v çmç hçæ s kçÀj çv ç ~ lççÆlç sá æ ® çu ççv ç lçe u çákçÀv ç sá yçnçv çe çÆ³çJççv ç lç@çÆcçmç ìçJçmç lçáu çv çmç ~ çÆmççÆj HçÀ sá cç ô çÆv çMç çÆ³çL ç yççímç u ççôæ ® çj çJççv ç lçe D çmçu ççÇ ª hçmç cçb]pç çÆ³çJççv ç ~ Jçáv ³ççÆkçÀmç ç Æ³ç Jç @çÆv çL ç çÆ]pç yçe sámç v çç kçÀç@Mçáj... ... Jççôv ç lç @ c³ç Jççj ³ççn ~ cçÌ D çç@mç lçmçeb]pç ncçoj oçÇ ~

JççKç 19 - 20

73

“kçÀje vç mçç@ yçe kç@ÀMççÇçÆj neb]pç kçÀLç ~ cçô kçw³ççn cçç@çÆjJçe ?” mçá JççôL ç cçô kç áÀv ç ~

“oáMçcçv çv ç lçábnÐçv ç cççnj ç ~ mçá kçáÀmç D ççÆv ç l³çáL ç pçájLç çÆ]pç lJççÆn u çççÆiç D çL çe ~ lççô¿ n³ç kçÀL çJç æ ® ççíj Jç mçól³ç j çcçe j çcç hçj v çç@J³çÓv ç~”

“içJç vçç yçe sámç ]p³ççoe kçÀLçe kçÀjçvç ?....yçmç JJçv³ç $çç@Jç cçô kçÀLçe³ç kçÀjev³ç ~ cçô kçw³çç kçÀç@cç kçÀçj sá vçç çÆ]pç kçÀçBbçÆmç nábo kçÀócçlççÇ JçKç kçÀje ]pçççÆ³ç?”

“yçíMçkçÀ !” cçô u ççí³ç lç@çÆcçmç kç ÀçÆL ç nábo lççÇj çÆlçkçw³çççÆ ]pç c ³çççÆv ç KJçlçe kç áÀmç ]pççç Æv çní lç@çÆcçmç ~ lç@c³ç mçebÐçv ç mJçKçv çv ç kçáÀmç D ççímç c³çççÆv ç KJçlçe ]p³ççoe Mççv çe oçj çv ç ~ cçiçj MçákçáÀj mçá D ççímç yçou ç nç@³ç&mççlçv ç mçv ³ççícçálç lçe c³çç@v ³ç kç ÀL ç yçÓ] pçev ç v çe kç ôbÀn ~

mçá JççôL ç yçôçÆ³ç L ççôo y³çÓþ kçÀcçj mç D çboj D ççíj e ³ççíj kçÀj çÆv ç ~ lçmçebçÆo cçv çe® ç J³ççkçáÀu çlçç D çç@mç v çe lçmç kçÀj çj çÆoJççvç ~ lçJç³ç lç e JççôL ç yçôçÆ³ç -“cçô sç mçç@j e³ç Kççj cççÆì ? cçô sá v çe mççW® çáv ç kç@ÀMççÇçÆj cçálçu çkçÀ ~ mççWçÆ® ç çÆlç kçw³çççÆ ]pç ? cçô $ çç@Jç mJç kçÀL ççn ? cçô kçw³ççn $ çç@Jç, lççÆcç $ ççíJçámç yçe ~ JJçv ³ç kç@ À³ç&lçv ç kç w³ççn sámç kçÀ©v ç cçô Jç j ç@³ç !”

yçmç çÆ³ç Jç@çÆvçLç þ@njd³çJç mçá ~ obovç lçuç æsáçÆvçvç ]p³çJç lçe KçÓæ®çcçálç ¿çáJç y³çÓþ cçô kçáÀvç JçásçÆvç ~ ]pçvçlçe kçÀçbn Hçw³ççj kçÀçôcçálç Dççímçávç!

lçmçebçÆo yçáçÆLç®ç uçç®çç@jçÇ cçb]pç sá cçô çÆlçæse³ç çÆnMç uçç®çç@jçÇ yççí]pçvçe çÆ³çJççvç ³Jçmçe çÆlçcçvç uçÓkçÀvç nebçÆomç yçáçÆLçmç h³çþ çÆlç uçyçvçe nôçÆkçÀ çÆ³çLç çÆ³çcç mJçKççvçbomç ìçÇHçÀ æ®çìçvç Jççvçe hçôbçÆpç h³çþ kç@ÀMççÇçÆj h³çþ yçnmç kçÀjçvç Dççmççvç çÆs ~

JççKç 19 - 20

74

lçyçmçje

Jç@uççÇ cççíncço Dç@mççÇj çÆkçÀMçlçeJççæ[çÇ hçÀMç&-S-içáuç (Mçç@³çjçÇ neb]pç mççôbyçjvç) pçccçÓ , 2010. ]®Jçvç uçhçÀe]pçvç nbáo kçáÀvç uçhçÀe]pç `DçmççÇj` sá nçJççvç çÆ]pç JçuççÇ cçánccço çÆkçÀMlççJçç@[çÇ kçÀól³ç yç@[îç MççÆKmç³çlç çÆs~ cçmçuçvç: `Dç` (DçYç³ç), `mç` (mçliJçvççÇ), `F& (F&Mç GhççmçkçÀ), `j` (jçiç Ü³ç jçômç)~ `DçmççÇj` uçkçÀyç sá iJçvçJç lçe kçÀcç&Jç çÆ³çcçvç yçKMçvçe Dççcçálç ³çámç uçÓyçeJçávç lçe L³çkçÀeJçávç sá~ DççÆkçÀmç i³ççvçeJççvçmç lçe iJçvçeJççvçmç sá çÆ³ç ]pçvcç mJçhçÀuç kçÀjvçe yççhçLç hççB]®çJç cçjnuçJç çÆkçÀv³ç içá]pç©vç Dççmççvç:

• Þçàç lçe JçíMçJççmç • ]pçjmç ]pçjmç cçb]pç oçÆ³ç mçábo Jççmç DçvçeyççJçávç • hçvçávç cçvç lçe ³çboíçÆ³ç MççícçjçJçev³ç ³çáLç yçáçÆLç nôçÆkçÀ hçç@v³ç hççvçmç mJçs lçe

mJçyçíKçkçw³ç cçmç Kçç@m³ç ®çç@çÆJçLç • J³çhçjçÇlç nçuççlçvç cçb]pç hçvçávç hççvç J³çhçejçJçávç, lçe

• uçákçÀe mççÇJçç, oçÆ³ç mççÇJçç cççvçev³ç~ c³çççÆvç jççÆ³ç çÆs DçmççÇj mçç@yçvç çÆ³çcç hççB]®çJç³ç Jçlçe cçbçÆpçcç]®çe lçJç³ç çÆs iççní o³çmç LççÆo vçço uçççÆ³çLç, iççní çÆMçkçÀJçe çÆMçkçÀç³çlç kç@ÀçÆjLç, iççní Mçyoe jóhçÀ uççíuçe cççuçe pç@çÆjLç hçvçávç hçÀçíìcçálç yççímç uJç]®çejçJççvç~ ]pçíçÆj vç]pçj çÆkçÀlççyç `hçÀMç&-Sí-içáuç` çÆs Jç@uççÇ cççíncço Dç@mççÇj çÆkçÀMlçeJççæ[çÇ mçç@yçev³ç lçç]pçe Mççje mççWyçjvç~ DçmççÇj mçç@yç çÆs DçoyççÇ çÆuçnç]pçe ]pçjKçí]pç Kçlç çÆkçÀMçlçeJççæ[kçw³ç cççªhçÀ lçJçç@jçÇKç vçJççÇmç, DçoçÇyç lçe Mçç@çÆ³çj

JççKç 19 - 20

75

çÆ³çcç Go&Ó lçe kçÀç@Mçáj ÜMçJçev³ç ]pçyçç@v³çvç cçb]pç vçmçj lçe vç]pcç uçíKçvçmç cçb]pç hçvçávç Lççôo cçákçÀçcç LçJççvç~ `hçÀMç&-Sí-içáuç` çÆkçÀlççyç çÆs çÆlçcçJç ncçáo, cçávççpççlç, vççlç, mçuççcç, cçjçÆmç³çç, iç]pçuç lçe vç]pcçvç nbáo DçKç KçÓyçmçÓjlç içáuçomlçe DççÆmç yççWn kçÀçÆvç LççíJçcçálç~ Jç@çÆuçJç JçásJç DçmççÇj mçç@yç çÆkçÀLçe kç@Àv³ç çÆs hçvçeçÆvç Mççje mççWyçjçÆvç ³çôçÆcç `ncoe mçól³ç omç lçáuççvçë ]®çá hççmçí içJç mçoç Dçuuçç ná DçkçÀyçj~ hçjçvç hççvç³ç çÆhçÀ]pçç Dçuuçç ná DçkçÀyçj~~ mçá sá hçLç pçççÆ³ç Dçç@çÆmçLç uççcçkçÀçb hççô]pç~ çÆouçvç nbáo çÆouç©yçç Dçuuçç ná DçkçÀyçj~~ yçkçÀç nç@çÆmçuç sá yçmç lçmç uçççÆ³ç ]pççuçmç~ sávçç yççkçÀçÇ hçÀVçç Dçuuçç ná DçkçÀyçj~~ Dçuuçç sá DçJçuç lçe FbçÆlçnç ³ççvçí iJç[ lçe Dçbo~ Dçuuçç sá DççÆmç hçç@oe kçÀjçvç, hççuççvç h³çlçejçvç lçe DççKçj sá hççvçmçe³ç çÆvçMç yçôçÆ³ç çÆvçJççvç~ lççÆcç çÆkçÀv³ç sá hçjcç hççí]pç mçá³ç Dçuuçç, yççkçÀ³ç sá mççí©³ç Dçhçá]pç~ oçÆ³ç JççÆlç ³çámç yçáb]pç DççÆLç çÆ³ççÆ³ç, mçá sá hççô]pç yççkçÀe³ç sá Dçhçá]pç mççí©³ç~ çÆlçkçw³çççÆ]pç o³ç sá mçbmçç@jd³ç jóhçÀ cçç³çç]pççuç Jççnjçvç lçe lçmç Dççocçmç sá FçÆclçnçvçJç jóhçÀ kçÀçônJççÆ®ç Kçç@çÆjLç kçôÀçÆs Jçlçe Dççmççvç lçe c³çíçÆs çÆlç yçvççJççvç, ³çámç lçmçbçÆ]pç uççWçÆ®ç LçhçÀ kç@ÀçÆjLç lçmçbçÆomç mçç³çmç lçuç çÆ³çvçe®ç kçÓÀçÆMçMç sá kçÀjçvç~ mçá sá ªnç@v³çlçákçÀ i³ççvç lçe mçbmçç@jd³ç J³çJçnç@jd³ç i³ççvç ÜMçJçe³ç hçç@çÆJçLç mçbmçç@jd³ç jóhçÀ vçççÆJç lççj hççvç³ç uçyççvç~ DçmççÇj mçç@yç çÆs hçLç kçÀcç&mç mçól³ç o³ç LçJççvç, hçvçávç mçj hç@Ðçvç lçuç $çç@çÆJçLç jncçlçákçÀ mçççÆ³çyççvç Dçuuçç lççuççnmç cçbçÆiçLç MççBlççÇ DçvçáYçJç kçÀjçvç~ çÆlçcç çÆs cçávççpççlçkçw³çvç çÆ³çcçvç Mççjvç cçb]pç Dçuuçç lççuçç mçbáo JçÌyçJç lçe SíMJç³ç& J³çæsçÆvçLç i³çJççvç lçe çÆlçnbáo ]®Jçhçç@jd³ç yççmçávç çÆ³çLçe kçÀ@v³ç F]pçnçj kçÀjçvçë yççiçvç Dçboj cçô JçáscçKç, hççíMçvç Dçboj cçô JçáscçKç~ DççMkçÀ yçe iççímç ³çkçÀocç, hçjJçjçÆoiçççÆj Dççuçcç~~

JççKç 19 - 20

76

LççÆo MçççÆvç Jççôuç cççÌuçç, Kçç@çÆuçkçÀ sá kçÀççÆ³çvççlçákçÀ~ mçç@jçÇ Dçl³çvç çÆs mçjKçcç, hçjJçjçÆoiçççÆj Dççuçcç~~

cçvçkçÀyçlç DçmçjççÆj³çç jn] cçb]pç çÆs DçmççÇj mçç@yçev³ç oçmçe yççJç³ç hççmç kçÀjvçe®ç FçÆulçpçç vç]pççÆj içæsçvç~ çÆlçcç çÆs çÆlçnebÐçí KçácçKççvç³ç cçmç ®³çvçe®ç DççMç LççJççvç, ³çámç hççíMçJçev³ç mççÇjçÇ lçe MççBlççÇ sá yçKMççvç~ çÆlçcçvç sá hçÓje i³ççvç çÆ]pç çÆ³ç kçWÀæsç çÆlç ]pççÇJç kçÀjçvç sá mçá sá mççí©³ç hççuçyyço yç@çÆvçLç çÆlçcçvç iççÆulç³çvç ³çç jel³çvç Dççncççuçvç nbáo hçÀuç jóhçÀ lçmç yççWnkçÀçÆvç mççlçe mççlçe êWþcççvç mçhçoçvç ®çÓçÆkçÀ DçmççÇj mçç@yç çÆs KJçMç çÆcç]pçç]pç~ çÆlçcç çÆs mçççÆjvçe³ç hççô]pç uççíuç yçç@içjçvç, lçcççÇ çÆs hçvçev³çJç MççjJç mçól³ç MçççÆn

Dçmçjçjmç jn] çÆlç KJçMç kçÀjvçe®ç kçÓÀçÆMçMç kçÀjçvç lçe jncçlç yççhçLç hçvçávç oçcçvçe hçÀnuçç@çÆJçLç çÆ³çLçe hçç@þd³ç Jçvççvçë

çÆcçvçLççn LççJ³çcç içcç ]®çuçejçJ³çcç, oçÇoçj nçJ³çcç MçççÆn Dçmçjçj jn]

KçácçKççvç hçvçevçí oçcççn ®ççJ³çcç, oçÇoçj nçJ³çcç MçççÆn Dçmçjçj jn] Dçncççuç hçvçevççÇ vç]pçjvç lçuç çÆscç, Lçj scç kçÀçÆcç yçáçÆLç Kçmçe Dçmlççvç~

KçuçkçÀvç cçb]pç çÆ³çvçe cçô cçbosçJ³çcç, oçÇoçj nçJ³çcç MçççÆn Dçmçjçj jn]

çÆ]pçvoiççÇ nebÐç lçuçKç DçvçáyçJç çÆs DçmççÇj mçç@yçvç iç]pçuçvç cçb]pç yç³ççvç kç@Àjd³çcçel³ç~ çÆlçcç çÆs oçÆ³ç uççíuç uJçuçeçÆJçLç uççíuçe vççje cçb]pç hçvçávç hççvç hç@çÆ³çLç, çÆlçcç Jçlçe æsb[îç æsb[îç uççíuçe ]pçKcçvç cçjncç çÆ³çLçe kç@Àv³ç kçÀjçvçë ³çôçÆuç lççhçmç cçb]pç ³çôçÆlç lçvç ]pççuçKç, Dçoe MçônuçKç lç³ç Mçônpççj jìKç~ ³çôçÆuç vççje æsìvç ]®çe çÆlç lçvç oçjKç, Dçoe pççvç JçboçÇ pççvççvç hçiççn~~ mç@³ççÆovçç Fcççcç námçívç DçuçF& Dçmçuççcç lçe çÆlçnebÐç ]pçá³çç&lçvç lçe DçkçÀjyççnvç neb]pç kçÀjyçuçç çÆkçÀ iççÇMçcç ]®çbçÆpç o]pçeJçeçÆvçmç m³ççÆkçÀ mç@njçJçmç cçb]pç hçÀçkçÀe lçe $çôçÆMç $çôçÆMç kçÀjeJçev³ç Dçmçnç³ç nçuççlçvç cçb]pç kçÀç@çÆyçuç jMçkçÀ lçe ³ççoiççj kçwJçjyçç@vççÇ ³çôc³ç oçÇçÆvç Fmuççcçmç pçççÆJçoç@vççÇ lçe mçyçkçÀlç Dçlçç kç@Àj, çÆs

JççKç 19 - 20

77

mçbiççÆouç Dççocçvç çÆlç ]sì ]sì kçÀjevççJççvç~ mçá cçb]pçj ³çço kç@Àjd³ç kç@Àjd³ç çÆs çÆlçcç çÆouç®ç oiç Dç@sJç KçÓvç nç@çÆjLç MçônuççJççvç~ DçmççÇj mçç@yç çÆlç çÆs hçvçev³çJç cçjçÆmç³çJç o@m³ç çÆ³ç oiç lçe ]sì ]sì çÆ³çcçvç Mççjvç cçb]pç çÆ³çLçe kç@Àv³ç yççJççvç, çÆ³çcç m³çþçn mçvçeJç@v³ç çÆsë çÆ³çcçJç uçKçlçí çÆpçiçj oj kçÀjyçuçç kç@Àjd³ç $çôçÆMç n@l³ç kçwJçjyççvç~ çÆlçcçvç cç]pçuçÓcç pççvççvçvç mçvçç vç]pçjçvçe kçw³çç mççí]pçJç~~ çÆ³çcçJç pççcçí MçnçoLç ®³çJç mçáhçv³ç oj jççÆn nkçÀ kçwJçjyççvç~ çÆlçcçvç yçíyççkçÀ Fvmççvçvç mçvçç vç]pçjçvçe kçw³çç mççí]pçJç~~

çÆkçÀlçççÆyç cçb]pç MçççÆcçuç çÆkçÀMçlçeJççæ[ DçvçJççvç hççyçvo vç]pççÆcç cçb]pç

hçvçeçÆvç çÆkçÀMlçeJççæ[ JçlçevçákçÀ vçkçÀçÆMç KçÓyçmçÓjlç Dçboç]pçmç cçb]pç DççÆmç yççWnkçÀçÆvç hçíMç kçÀjvçmç cçb]pç DçmççÇj mçç@yç kçÀçcç³ççyç ªÐçcçel³ç~ hçÓçÆlçvççiç, vççiççÇMJçj, hçjçÇyççiç, yççuçe LççWi³ç, oçÇJçoçjvç, ®çJçiççvç, vççiçvç, hçç[ªkçÀ

vççÇuçcç, ]®çBojyççiçç Dçuçcçoçj jn] nívÐç cçámuçcççvç çÆcçuçe]®çç©kçÀ cçb]pçj DççÆmç yççWnkçÀçÆvç çÆlçLçekç@Àv³ç hçíMç kçÀçôjcçálç ]pçvç çÆs hçvçev³çJç Dç@sJç Dç@m³ç mççí©³ç Jçásçvç~ nçuççbçÆkçÀ cçô sávçe çÆkçÀMlçeçJç[ákçÀ oMç&ávç ]pççbn Jçáv³çákçÀlççcç kçÀçôjcçálç~ JJçv³ç sácç çÆouç ³çæsçvç yçe çÆlç JçáçÆsnç DççÆcç KçÓyçmçÓjlç pçççÆ³ç nbáo cçb]pçj ³çôçÆlç çÆ³çL³ç uççuçvç sá ]pçvcç ¿ççôlçcçálç~ 1990 h³çþe ³çámç lçuççlçácç mçççÆvç çÆj³ççmçe]®ç cçb]pç JççôLç ³çLç DççJçuçeçÆvçmç cçb]pç DçççÆ³ç mçç@jçÇ nôvçe~ cçç@uççÇ, pçç@vççÇ lçe mçhçÀçkçÀlççÇ vJçkçÀmççvç ³çámç lçáuçávç h³çJç, ³çLç cçb]pç yçíkçÀmçÓj yçá[e Mçájd³ç, ]pçvççvçe, cço& jncççÆlç nkçÀ iç@çÆ³ç, jbiç cçvo³ççíçÆj³çvç lçe pçç³çoçomç mçhçoí³ç mçÓjehçÀKç, ]®Jçhçç@jd³ç içJç kçÀvçvç $çççÆn $çççÆn~ lççÆcç mçól³ç iççÆ³ç mçç@jçÇ cçálçç@çÆmçj~ kçôbÀn iç@çÆ³ç ocçhç@Àìd³ç, kçôbÀn iç@çÆ³ç yççíJçuçe lçe kçWÀ]®çJç nçôlç ]p³ççoe yççíuçávç~ kçÀuçcçkçÀçj, Mçç@çÆ³çj lçe Dç@oçÇyç çÆlç ªod³ç Mçyoe jóhçÀ DçLç içìekçÀçjmç Jçkçwlçe Jçkçwlçe ]p³çJç çÆoJççvç~ DçmççÇj mçç@yç çÆlç çÆs çÆ³çLçe hçç@þd³ç hçvçeçÆvç iç]pççÆuç cç]bpç çÆ³ç oçôo

JççKç 19 - 20

78

yççJççvç ³çámç çÆpçiçjmç hççje hççje sá kçÀjçvç~ cçiçj Mçç@çÆ³çj sá mçólççÇ DççMç çÆlç LçJççvç ³ççôo uççíuç hççvçeJçv³ç DçKç Dç@çÆkçÀmç yçôçÆ³ç yçç@içjçJçJç, ªçÆMçcçel³ç çÆouç juçvç lçe yçôçÆ³ç yççÆvç hççívç ¿çáJç ³çkçáÀLç lçe çÆcçuç]®ççj~ yçí mçyçyç uç@i³ç kçÀuçe JJçLçvç JJçv³ç, yççíçÆ]pç kçáÀmç lç³ç kçÀmç JçvçJç~ kçÀvç LçJççvç Dçhçe]p³çvç kçÀLçvç, yççíçÆ]pç kçáÀmç lç³ç kçÀmç JçvçJç~~ KçÓvçe o@çÆj³ççJçç sá pçç@jçÇ, DçnçÆuçkçÀuçcçvç nçíMç [@u³ç~ Jçáþ Jç@çÆìLç çÆlçcç kçw³ççn Jçvçvç JJçv³ç, yççíçÆ]pç kçáÀmç lç³ç kçÀmç JçvçJç~~ hçLç DçKççn iççôæs yçç@içjçJçávç GuhçÀlçákçÀ cçmç jçLç oçôn~ oÓj Dçç@çÆmçLç çÆouç juçvç JJçv³ç, yççíçÆ]pç kçáÀmç lç³ç kçÀmç JçvçJç~~ oçôvç jmçcçáuçKçlçvç (vçmçlççuççÇkçÀ lçe oíJçvççiçjçÇ) cçb]pç çÆkçÀlççyç sç@çÆhçLç çÆs DçmççÇj mçç@yçvç DçKç yç@[ L³çkçÀeJçev³ç çÆcçmççuç kçÀç@çÆ³çcç kç@ÀçÆjLç ]pçíçÆj vç]]pçj `hçÀMç&-S-içáuç` o@m³ç Dççcç uçákçÀvç lççv³ç JççlçvççJçvçe®ç Fcççvçoçjçvçç kçÓÀçÆMçMç kç@Àjcçeæ®ç~ cçô sá hçÓje ³çkçÀçÇvç çÆ]pç Dççcç uçÓkçÀvç uççÆiç DççÆcç çÆkçÀlççyç nbáo kçÀuççcç KJçMç ³Jçmç v³çyçjd³ç çÆlç lççÇ]®çç KJçMç[çíuç lçe vçávoeyçç@v³ç çÆs ³ççÇ]®çç Dçbojd³ç çÆs~ Jç@uççÇ cççíncço DçmççÇj çÆkçÀMlçeJççæ[çÇ çÆs nj çÆouç Dç]pççÇ]pç, uççíuçe Jçá]pçv³ç, cçánçÆkçÀkçÀ mçbpççÇoe Dç@oçÇyç, vçcç& çÆouç, LççÆo hçççÆ³çkçw³ç Mçç@çÆ³çj lçe mçcçç@pççÇ kçÀçjkçáÀvç DçuççJçe Dç]pç yçnmççÆlç pçccçÓ Jç kçÀMcççÇj [jd³çkçÀìj pçvçjuç hçÀ³çvççvçemç çÆkçÀmç yç@çÆ[mç Dççínomç h³çþ lçÌvççlç~ çÆ³çcç kçÀLçJç lçe DçLçJç çÆs uçÓkçÀvç Mçônpççj yçç@içjçvç~ ³ççôo lçnkçÀçÇkçÀçÇ hçç@þd³ç Dç@çÆkçÀmç Dç@çÆkçÀmç uçhçÀ]pçmç mçvçJç lçôçÆuç çÆs DçKç çÆkçÀlççyç çÆlç kçÀcç~ Kçç@j c³ççívç sámç DçççÆMç&Jçço~ o³ç mçÓçÆ]pçvçmç mJçvçe kçÀuçcç, ]p³çÓþ Dçç³ç lçe c³çÓþ yçlçe Dçlçvç lçe Jçlçvç~

mçblççíMç Mççn `vççoçvç’

JççKç 19 - 20

79

lçánábo Jçvçávç çÆÒç³ç kçÀçÌuç mçç@yç

1 JççKç Jççílç~ JççKçmç sá yçôçÆ³ç Mççn Hçw³çáj iççícçálç çÆ³ç sô m³çþç KççôMççÇ neb]pç kçÀLç~ JJçcçío scç lçánebçÆ]pç mçjhçjmlççÇ cçb]pç ÒçççÆJç JççKç p]³çÓþ Dçç³ç~ cçiçj yççmççvç sácç JççKç sá nvçç uççiçj iççícçálç~

yçe sámç $çô cççôKçmçj vç]pçcçe lçe DçKç uçíKç mççí]pççvç~ uçíKç sá æsçôLçe³ç cçiçj cç]pçcçÓvç sámç mçç@oejJççj~ lççôçÆn Kçm³çç ìççÆçÆlçlç ]pçç@çÆvçJç lççô¿ç lçe o³ç~ ....

yççôbn kçáÀvç lçô³ç kçôbÀn nákçáÀcç DçççÆmç ³çço ]kçÀ kçÀ©vç~... lççôçÆn Dçç³ç lçe Dççôj]pçáJç kçÀçbsçvç,

lçánábo

hçãLJççÇvççLç cçOçáhç

2 çÆÒç³ç DççícçkçÀçj kçÀçÌuç pççÇ JççKçeçÆkçÀmç jbiçd ªhçmç cçb]pç sá nájôj mçhçáocçálç~ DççÆcç Kçç@lçje sáJç cçáyççjkçÀyçço~ yçe sámççíJçe DçKç hçvçávç DçHçÀmççvçe ®ççíkçÀe oç@j mççí]pççvç~ çÆ³ç sá 1960 nmç cçbpç], jíçÆ[³ççí kçÀMcççÇje hçôþe vçMçj mçhçáocçálç~ lçe hçlçe sh³ççíJç lçç@cççÇj çÆjmççuçmç cçb]pç çÆlç~ cçô mçhççÆo KççôMççÇ Dçiçj lççô¿ç çÆ³ç JççKçmç cçb]pç sç@h³çÓvç~ pççvç Kçç@çÆnMçJç mççvç lçánábo oçÇhçkçÀ kçÀçÌuç

JççKç 19 - 20

80

uçíKçvç Jçç@u³ç ÞççÇ yççuç kçÀãøCç mçb³ççmççÇ, 276, Southend Apartments, Pulpralhad

Pur, vçF& çÆouuççÇ 110044. [ç@0 jlçvç lçuççMççÇ, kçÀMcççÇjçÇ çÆ[hççì&cçWì, kçÀMcççÇj ³çáçÆvçJççÆmç&ìçÇ,ÞççÇvçiçj 190006 ÞççÇ hçãLJççÇ vççLç cçOçáhç, 58/7 mçjmJçlççÇ çÆJçnçj, lççuççyç çÆlçuuççí, pçccçÓ 180002. ÞççÇ jçíMçvçuççuç jçíMçvç, 8/469 mçÌkçwìj 4 JçÌMççuççÇ içç]çÆpç³ççyçço 201010 Þçç ÇÇ ÇÇ oçÇhçkçÀ kçÀçÌuç cçíuçkçÀçíuç hççÆyuçkçÀ çÆjuçíMçbmç, 24 çÆHçÀjçí]pç iççbOççÇ jçí[, uççpçhçlç

vçiçj III, vçF& çÆouuççÇ 110024.

[ç@0 jlçvç uççuç Mççblç, 904 mçáYççMç vçiçj, pçccçÓ 180005.

mJç0 c ççíl ççÇ uçç uç m çç kçc ççíl ççÇ uçç uç m çç kçc ççíl ççÇ uçç uç m çç kçc ççíl ççÇ uçç uç m çç kç ÀçÇÀçÇÀçÇÀçÇ Þçç ÇÇ ÇÇ çÆ$çuççíkçÀçÇ vççLç Oçj kçábÀovç yçQiçuççíª

ÞççÇ cççílççÇ uççuç vçç]pç 95, vçínª Dçhççì&cçWìmç, kçÀçuçkçÀç pççÇ, vçF& çÆouuççÇ [ç@0 cçánccço ³ççmççÇvç Mççn çÆ[hççì&cçWì DççHçÀ HçÀçcçxm³çÓçÆìkçÀuç mççF¥çÆmç]pç,

³ççáç Ævç JççÆm ç &ì çÇÇ Dçç HçÀ kçÀM çcç çÇj , Þ çç Çvçi ç j 190006

Þçç ÇÇ ÇÇ cççílççÇ uççuç cçmçªHçÀ pçccçÓ ÞççÇ DçMççíkçÀ kçáÀcççj jF&mç, 94/2, S yuççkçÀ, ªhçvçiçj SvkçÀuçíJç, pçccçÓ 180013. [ç@0 cçn HçÓÀ ]p ç p ççv ç,cçn HçÓÀ ]p ç p ççv ç,cçn HçÓÀ ]p ç p ççv ç,cçn HçÓÀ ]p ç p ççv ç, kçÀM cççÇjç Ç çÆ JçYççi ç , ³ çáçÆ vçJ ççÆm ç&ì çÇ Ç D ççHç À k çÀM cççÇ j,, Þ ççÇ vçi çj [ç@0 yççÇ kçíÀ cççí]pçç, 2LX21302, UTSA, AG/1/D New Town,

Rajarhat, Kolkata 700156. çÆvçmççj vçoçÇcç, GÊçj #çí$ççÇ³ç Yççøçç kçWÀê, hççÆì³ççuçç 147002. mJç0 ÒçícçvççLç kçÀçÌuç Dçhç&Cç ÞççÇcçlçç Ç Ç Ç Ç mçblççíMç Mççn `vççoçvç’ pçccçÓ ÞççÇ hççÇ Svç kçÀç®çª, 704, mçyç]pççj nçTçÆmçbiç mççímç³çìçÇ, huççì 4,

mçíkçwìj 45, HçÀjçÇoçyçço

JççKç - koausa.orgkoausa.org/iils/vaakh/issues/Vaakh 19-20.pdf · JççKç 19 - 20 2 JççKç 19...

Documents

Transcript of JççKç - koausa.orgkoausa.org/iils/vaakh/issues/Vaakh 19-20.pdf · JççKç 19 - 20 2 JççKç 19...