JEOTEKNİK ETÜT ŞARTNAMESİ · (ISO/FDIS 14688-2: 2004 TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar...
Transcript of JEOTEKNİK ETÜT ŞARTNAMESİ · (ISO/FDIS 14688-2: 2004 TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar...
TC
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DEVLET SU İŞLERİ GENEL MUumlDUumlRLUumlĞUuml
Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı
JEOTEKNİK ETUumlT ŞARTNAMESİ
ANKARA-2011
İCcedilİNDEKİLER
Sayfa No
I- GENEL HUumlKUumlMLER 1
A- AMACcedil 1
B- KAPSAM 1
C- TANIMLAR 1
D- STANDARTLAR 3
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI 5
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 6
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI 6
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI 6
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilERİĞİ 7
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR 8
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 14
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI 14
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI 15
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI 15
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilERİĞİ 24
B-5 PLANLAMA AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR 26
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 45
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 46
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ 47
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 49
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI 51
IV EKLER 52
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI 53
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR 79
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI 93
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA
HAZIRLANAN HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI 105
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI 107
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR 111
OumlNSOumlZ
Guumlnuumlmuumlzdeki bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak muumlhendislik meslek
disiplinlerinin araştırma geliştirme uumlretim uygulama ve denetim fonksiyonları oumlnemli
değişimler yaşamaktadır Bu meslek gruplarından birisi olan Jeolojisi Muumlhendisliği
yerkabuğunu oluşturan farklı jeolojik birimlerin oumlzelliklerini inceleyen tanımlayan kaya ve
zemin oumlzelliklerine ilişkin kavramsal modelleri ile yeraltısuyunun oumlzellikleri ve hareketlerini
ortaya koyarak proje alanının 4 boyutlu (x-y-z-t) jeolojik modelini hazırlayan ve sorunlara
karşı ccediloumlzuumlmler geliştiren bir muumlhendislik dalıdır
Jeoteknik hizmetler ise Devlet Su İşleri Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan
projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik
santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu arıtma tesisi kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme
havuzu isale hattı su deposu atıksu koumlpruuml bina vb yapıların oumln inceleme aşamasından
uygulama sonrasına kadar buumltuumln aşamalarda yer almaktadır Bu hizmetler kapsamında her
projede jeolojikjeoteknik etuumltler yapılmakta ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi
sonucunda ldquoJEOTEKNİK ETUumlT RAPORUldquo hazırlanmaktadır Bu raporların
hazırlanmasında oumln inceleme planlama kesin ve uygulama projeleri ile yapım sonrası
uyulacak esasları belirlemek uumlzereldquoJEOTEKNİK ETUumlT ŞARTNAMESİrdquo guumlnuumlmuumlz
koşullarına hizmet edecek şekilde revize edilerek yeniden hazırlanmıştır Şartnamede esas
olarak genel huumlkuumlmler jeoteknik etuumlt aşamaları raporların sunulma şekli ve kullanılacak
simgeler detaylı olarak yer almaktadır Ayrıca gerektiğinde hazırlanacak olan kaya ve zemin
mekaniği jeofizik karst hidrojeolojisi gibi raporların iccedileriği de ekler boumlluumlmuumlnde verilmiştir
Teknolojik ve bilimsel gelişmelere paralel olarak şartnamede değişiklik yapılabilecektir Su
yapılarının projelendirilmesinde jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmaların daha sağlıklı olarak
hazırlanmasına buumlyuumlk katkı sağlayacağına inandığım bu şartnamenin yazılması ve
duumlzenlenmesinde emeği geccedilen başta Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı
olmak uumlzere katkı sunan Boumllge Muumlduumlrluumlklerimize ve uumlniversitelerimizdeki kıymetli
Hocalarımıza teşekkuumlrlerimi sunarım
Akif OumlZKALDI
Genel Muumlduumlr
1
I- GENEL HUumlKUumlMLER
A- AMACcedil
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml
ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu
arıtma tesisi atıksu kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme havuzu isale hattı su deposu koumlpruuml
bina vb yapıların jeolojikjeoteknik etuumltleri yapılacak elde edilen verilerle projenin
yapılmasına youmlnelik jeolojik ve jeoteknik değerlendirmeler yapılarak ldquoJEOTEKNİK ETUumlT
RAPORUldquo hazırlanacaktır
B- KAPSAM
Bu amaccedilla projelerin oumln inceleme planlama kesin proje uygulama uygulama sonu
jeoteknik raporları yapılacakyaptırılacak ve kontrol edilecektir
C- TANIMLAR
Bu şartnamenin kapsamında kullanılacak ifadeler aşağıda verilmiştir
Şartname İşin kapsamını planlamasını projelendirilmesini yapım ve yapım sonrası
esaslarını belirleyen bu belge ldquoJeoteknik Etuumlt Şartnamesirdquo olarak anılacaktır
İdare ldquoDSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığırdquo dır
Sorumlu Muumlhendis Jeoteknik etuumltleri planlayan yapan kontrol eden arazi ve laboratuvar
deneylerini takip eden denetleyen etuumlt sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verileri derleyerek
raporun hazırlanmasını sağlayan ve İDARErsquoye sunan jeoteknik uygulamalar konusunda
tecruumlbeli Jeoloji Muumlhendisirsquodir
Jeolojik Ccedilalışmalar Proje sahasında bulunan jeolojik birimlerin oumlzelliklerini ortaya
ccedilıkarmak amacıyla birimlerin litolojisi yaşı ayrışma ve bozunma durumu tabaka şistozite
kıvrım eklem ccedilatlak fay gibi suumlreksizlikleri birbirleriyle ilişkileri konumları karstlaşma
vb oumlzelliklerini belirleyerek harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
2
Jeoteknik Ccedilalışmalar Yapı yerlerinde bulunan jeolojik birimlerin duraylılık geccedilirimlilik
taşıma guumlcuuml yuumlk altında elastikplastik davranış sıvılaşma şişme oturma kazı klası
kazılabilme delinebilme sertlik deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml
kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı heyelan akma duumlşme devrilme vb jeoteknik
bilgilerinverilerin toplanarak değerlendirilmesi amacıyla yerinde ve laboratuvar ccedilalışmaları
ile detaylı muumlhendislik jeolojisi harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
Temel Araştırmaları Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru deneme
enjeksiyonu yerinde deneyler gibi jeoteknik tasarım ve modellemeye hizmet eden her tuumlrluuml
ccedilalışmalardır
Doğal Yapı Malzemesi Ccedilalışmaları Baraj goumllet gibi su yapılarının goumlvde dolgu inşaatları
ile kanal dolusavak reguumllatoumlr gibi diğer yapıların beton agrega ihtiyaccedillarını karşılamak amacı
ile planlanan araştırma ccedilukuru ve temel sondajları ile rezerv ve indeks oumlzelliklerinin
belirlenmesini kapsayan ccedilalışmaların buumltuumlnuumlduumlr
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları Yapıların temel-kaya veya temel-zemin etkileşimi
taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı gerilmedeformasyon ilişkilerinin belirlenmesi yamaccedil ve kazı
duraylılığı ile sıvılaşma riskinin incelenmesinde kullanılacak kaya veya zeminlerin mekanik
parametrelerinin yerinde ve laboratuvarda tayini amacıyla yapılan ccedilalışmalardır
Yerinde (In-Situ) Deneyler Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarması
ccedilukurunda yerinde yapılan deneylerdir
Laboratuvar Deneyleri Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru veya
araziden alınan bozulmuş ve bozulmamış (UD) oumlrnekler uumlzerinde yapılan deneylerdir
Jeofizik Ccedilalışmaları Yapı yerlerinde yapılan deprem risk analizi vibrasyon elektrik
rezistivite sismik kuyu logları vb ccedilalışmalardır
Guumlzergah Etuumlduuml Tuumlnel galeri kanal isale hattı cebri boru yol vb yapıların
guumlzergahlarının sağ ve solunda 250 m olmak uumlzere jeolojikjeoteknik ccedilalışmaları kapsar
Projenin oumlzelliklerine goumlre bu genişlik İDARE tarafından değiştirilebilecektir
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
İCcedilİNDEKİLER
Sayfa No
I- GENEL HUumlKUumlMLER 1
A- AMACcedil 1
B- KAPSAM 1
C- TANIMLAR 1
D- STANDARTLAR 3
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI 5
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 6
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI 6
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI 6
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilERİĞİ 7
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR 8
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 14
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI 14
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI 15
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI 15
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilERİĞİ 24
B-5 PLANLAMA AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR 26
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 45
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 46
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ 47
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER 49
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI 51
IV EKLER 52
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI 53
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR 79
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI 93
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA
HAZIRLANAN HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI 105
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI 107
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR 111
OumlNSOumlZ
Guumlnuumlmuumlzdeki bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak muumlhendislik meslek
disiplinlerinin araştırma geliştirme uumlretim uygulama ve denetim fonksiyonları oumlnemli
değişimler yaşamaktadır Bu meslek gruplarından birisi olan Jeolojisi Muumlhendisliği
yerkabuğunu oluşturan farklı jeolojik birimlerin oumlzelliklerini inceleyen tanımlayan kaya ve
zemin oumlzelliklerine ilişkin kavramsal modelleri ile yeraltısuyunun oumlzellikleri ve hareketlerini
ortaya koyarak proje alanının 4 boyutlu (x-y-z-t) jeolojik modelini hazırlayan ve sorunlara
karşı ccediloumlzuumlmler geliştiren bir muumlhendislik dalıdır
Jeoteknik hizmetler ise Devlet Su İşleri Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan
projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik
santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu arıtma tesisi kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme
havuzu isale hattı su deposu atıksu koumlpruuml bina vb yapıların oumln inceleme aşamasından
uygulama sonrasına kadar buumltuumln aşamalarda yer almaktadır Bu hizmetler kapsamında her
projede jeolojikjeoteknik etuumltler yapılmakta ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi
sonucunda ldquoJEOTEKNİK ETUumlT RAPORUldquo hazırlanmaktadır Bu raporların
hazırlanmasında oumln inceleme planlama kesin ve uygulama projeleri ile yapım sonrası
uyulacak esasları belirlemek uumlzereldquoJEOTEKNİK ETUumlT ŞARTNAMESİrdquo guumlnuumlmuumlz
koşullarına hizmet edecek şekilde revize edilerek yeniden hazırlanmıştır Şartnamede esas
olarak genel huumlkuumlmler jeoteknik etuumlt aşamaları raporların sunulma şekli ve kullanılacak
simgeler detaylı olarak yer almaktadır Ayrıca gerektiğinde hazırlanacak olan kaya ve zemin
mekaniği jeofizik karst hidrojeolojisi gibi raporların iccedileriği de ekler boumlluumlmuumlnde verilmiştir
Teknolojik ve bilimsel gelişmelere paralel olarak şartnamede değişiklik yapılabilecektir Su
yapılarının projelendirilmesinde jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmaların daha sağlıklı olarak
hazırlanmasına buumlyuumlk katkı sağlayacağına inandığım bu şartnamenin yazılması ve
duumlzenlenmesinde emeği geccedilen başta Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı
olmak uumlzere katkı sunan Boumllge Muumlduumlrluumlklerimize ve uumlniversitelerimizdeki kıymetli
Hocalarımıza teşekkuumlrlerimi sunarım
Akif OumlZKALDI
Genel Muumlduumlr
1
I- GENEL HUumlKUumlMLER
A- AMACcedil
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml
ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu
arıtma tesisi atıksu kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme havuzu isale hattı su deposu koumlpruuml
bina vb yapıların jeolojikjeoteknik etuumltleri yapılacak elde edilen verilerle projenin
yapılmasına youmlnelik jeolojik ve jeoteknik değerlendirmeler yapılarak ldquoJEOTEKNİK ETUumlT
RAPORUldquo hazırlanacaktır
B- KAPSAM
Bu amaccedilla projelerin oumln inceleme planlama kesin proje uygulama uygulama sonu
jeoteknik raporları yapılacakyaptırılacak ve kontrol edilecektir
C- TANIMLAR
Bu şartnamenin kapsamında kullanılacak ifadeler aşağıda verilmiştir
Şartname İşin kapsamını planlamasını projelendirilmesini yapım ve yapım sonrası
esaslarını belirleyen bu belge ldquoJeoteknik Etuumlt Şartnamesirdquo olarak anılacaktır
İdare ldquoDSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığırdquo dır
Sorumlu Muumlhendis Jeoteknik etuumltleri planlayan yapan kontrol eden arazi ve laboratuvar
deneylerini takip eden denetleyen etuumlt sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verileri derleyerek
raporun hazırlanmasını sağlayan ve İDARErsquoye sunan jeoteknik uygulamalar konusunda
tecruumlbeli Jeoloji Muumlhendisirsquodir
Jeolojik Ccedilalışmalar Proje sahasında bulunan jeolojik birimlerin oumlzelliklerini ortaya
ccedilıkarmak amacıyla birimlerin litolojisi yaşı ayrışma ve bozunma durumu tabaka şistozite
kıvrım eklem ccedilatlak fay gibi suumlreksizlikleri birbirleriyle ilişkileri konumları karstlaşma
vb oumlzelliklerini belirleyerek harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
2
Jeoteknik Ccedilalışmalar Yapı yerlerinde bulunan jeolojik birimlerin duraylılık geccedilirimlilik
taşıma guumlcuuml yuumlk altında elastikplastik davranış sıvılaşma şişme oturma kazı klası
kazılabilme delinebilme sertlik deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml
kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı heyelan akma duumlşme devrilme vb jeoteknik
bilgilerinverilerin toplanarak değerlendirilmesi amacıyla yerinde ve laboratuvar ccedilalışmaları
ile detaylı muumlhendislik jeolojisi harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
Temel Araştırmaları Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru deneme
enjeksiyonu yerinde deneyler gibi jeoteknik tasarım ve modellemeye hizmet eden her tuumlrluuml
ccedilalışmalardır
Doğal Yapı Malzemesi Ccedilalışmaları Baraj goumllet gibi su yapılarının goumlvde dolgu inşaatları
ile kanal dolusavak reguumllatoumlr gibi diğer yapıların beton agrega ihtiyaccedillarını karşılamak amacı
ile planlanan araştırma ccedilukuru ve temel sondajları ile rezerv ve indeks oumlzelliklerinin
belirlenmesini kapsayan ccedilalışmaların buumltuumlnuumlduumlr
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları Yapıların temel-kaya veya temel-zemin etkileşimi
taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı gerilmedeformasyon ilişkilerinin belirlenmesi yamaccedil ve kazı
duraylılığı ile sıvılaşma riskinin incelenmesinde kullanılacak kaya veya zeminlerin mekanik
parametrelerinin yerinde ve laboratuvarda tayini amacıyla yapılan ccedilalışmalardır
Yerinde (In-Situ) Deneyler Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarması
ccedilukurunda yerinde yapılan deneylerdir
Laboratuvar Deneyleri Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru veya
araziden alınan bozulmuş ve bozulmamış (UD) oumlrnekler uumlzerinde yapılan deneylerdir
Jeofizik Ccedilalışmaları Yapı yerlerinde yapılan deprem risk analizi vibrasyon elektrik
rezistivite sismik kuyu logları vb ccedilalışmalardır
Guumlzergah Etuumlduuml Tuumlnel galeri kanal isale hattı cebri boru yol vb yapıların
guumlzergahlarının sağ ve solunda 250 m olmak uumlzere jeolojikjeoteknik ccedilalışmaları kapsar
Projenin oumlzelliklerine goumlre bu genişlik İDARE tarafından değiştirilebilecektir
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
IV EKLER 52
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI 53
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR 79
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI 93
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA
HAZIRLANAN HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI 105
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI 107
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR 111
OumlNSOumlZ
Guumlnuumlmuumlzdeki bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak muumlhendislik meslek
disiplinlerinin araştırma geliştirme uumlretim uygulama ve denetim fonksiyonları oumlnemli
değişimler yaşamaktadır Bu meslek gruplarından birisi olan Jeolojisi Muumlhendisliği
yerkabuğunu oluşturan farklı jeolojik birimlerin oumlzelliklerini inceleyen tanımlayan kaya ve
zemin oumlzelliklerine ilişkin kavramsal modelleri ile yeraltısuyunun oumlzellikleri ve hareketlerini
ortaya koyarak proje alanının 4 boyutlu (x-y-z-t) jeolojik modelini hazırlayan ve sorunlara
karşı ccediloumlzuumlmler geliştiren bir muumlhendislik dalıdır
Jeoteknik hizmetler ise Devlet Su İşleri Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan
projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik
santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu arıtma tesisi kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme
havuzu isale hattı su deposu atıksu koumlpruuml bina vb yapıların oumln inceleme aşamasından
uygulama sonrasına kadar buumltuumln aşamalarda yer almaktadır Bu hizmetler kapsamında her
projede jeolojikjeoteknik etuumltler yapılmakta ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi
sonucunda ldquoJEOTEKNİK ETUumlT RAPORUldquo hazırlanmaktadır Bu raporların
hazırlanmasında oumln inceleme planlama kesin ve uygulama projeleri ile yapım sonrası
uyulacak esasları belirlemek uumlzereldquoJEOTEKNİK ETUumlT ŞARTNAMESİrdquo guumlnuumlmuumlz
koşullarına hizmet edecek şekilde revize edilerek yeniden hazırlanmıştır Şartnamede esas
olarak genel huumlkuumlmler jeoteknik etuumlt aşamaları raporların sunulma şekli ve kullanılacak
simgeler detaylı olarak yer almaktadır Ayrıca gerektiğinde hazırlanacak olan kaya ve zemin
mekaniği jeofizik karst hidrojeolojisi gibi raporların iccedileriği de ekler boumlluumlmuumlnde verilmiştir
Teknolojik ve bilimsel gelişmelere paralel olarak şartnamede değişiklik yapılabilecektir Su
yapılarının projelendirilmesinde jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmaların daha sağlıklı olarak
hazırlanmasına buumlyuumlk katkı sağlayacağına inandığım bu şartnamenin yazılması ve
duumlzenlenmesinde emeği geccedilen başta Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı
olmak uumlzere katkı sunan Boumllge Muumlduumlrluumlklerimize ve uumlniversitelerimizdeki kıymetli
Hocalarımıza teşekkuumlrlerimi sunarım
Akif OumlZKALDI
Genel Muumlduumlr
1
I- GENEL HUumlKUumlMLER
A- AMACcedil
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml
ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu
arıtma tesisi atıksu kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme havuzu isale hattı su deposu koumlpruuml
bina vb yapıların jeolojikjeoteknik etuumltleri yapılacak elde edilen verilerle projenin
yapılmasına youmlnelik jeolojik ve jeoteknik değerlendirmeler yapılarak ldquoJEOTEKNİK ETUumlT
RAPORUldquo hazırlanacaktır
B- KAPSAM
Bu amaccedilla projelerin oumln inceleme planlama kesin proje uygulama uygulama sonu
jeoteknik raporları yapılacakyaptırılacak ve kontrol edilecektir
C- TANIMLAR
Bu şartnamenin kapsamında kullanılacak ifadeler aşağıda verilmiştir
Şartname İşin kapsamını planlamasını projelendirilmesini yapım ve yapım sonrası
esaslarını belirleyen bu belge ldquoJeoteknik Etuumlt Şartnamesirdquo olarak anılacaktır
İdare ldquoDSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığırdquo dır
Sorumlu Muumlhendis Jeoteknik etuumltleri planlayan yapan kontrol eden arazi ve laboratuvar
deneylerini takip eden denetleyen etuumlt sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verileri derleyerek
raporun hazırlanmasını sağlayan ve İDARErsquoye sunan jeoteknik uygulamalar konusunda
tecruumlbeli Jeoloji Muumlhendisirsquodir
Jeolojik Ccedilalışmalar Proje sahasında bulunan jeolojik birimlerin oumlzelliklerini ortaya
ccedilıkarmak amacıyla birimlerin litolojisi yaşı ayrışma ve bozunma durumu tabaka şistozite
kıvrım eklem ccedilatlak fay gibi suumlreksizlikleri birbirleriyle ilişkileri konumları karstlaşma
vb oumlzelliklerini belirleyerek harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
2
Jeoteknik Ccedilalışmalar Yapı yerlerinde bulunan jeolojik birimlerin duraylılık geccedilirimlilik
taşıma guumlcuuml yuumlk altında elastikplastik davranış sıvılaşma şişme oturma kazı klası
kazılabilme delinebilme sertlik deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml
kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı heyelan akma duumlşme devrilme vb jeoteknik
bilgilerinverilerin toplanarak değerlendirilmesi amacıyla yerinde ve laboratuvar ccedilalışmaları
ile detaylı muumlhendislik jeolojisi harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
Temel Araştırmaları Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru deneme
enjeksiyonu yerinde deneyler gibi jeoteknik tasarım ve modellemeye hizmet eden her tuumlrluuml
ccedilalışmalardır
Doğal Yapı Malzemesi Ccedilalışmaları Baraj goumllet gibi su yapılarının goumlvde dolgu inşaatları
ile kanal dolusavak reguumllatoumlr gibi diğer yapıların beton agrega ihtiyaccedillarını karşılamak amacı
ile planlanan araştırma ccedilukuru ve temel sondajları ile rezerv ve indeks oumlzelliklerinin
belirlenmesini kapsayan ccedilalışmaların buumltuumlnuumlduumlr
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları Yapıların temel-kaya veya temel-zemin etkileşimi
taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı gerilmedeformasyon ilişkilerinin belirlenmesi yamaccedil ve kazı
duraylılığı ile sıvılaşma riskinin incelenmesinde kullanılacak kaya veya zeminlerin mekanik
parametrelerinin yerinde ve laboratuvarda tayini amacıyla yapılan ccedilalışmalardır
Yerinde (In-Situ) Deneyler Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarması
ccedilukurunda yerinde yapılan deneylerdir
Laboratuvar Deneyleri Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru veya
araziden alınan bozulmuş ve bozulmamış (UD) oumlrnekler uumlzerinde yapılan deneylerdir
Jeofizik Ccedilalışmaları Yapı yerlerinde yapılan deprem risk analizi vibrasyon elektrik
rezistivite sismik kuyu logları vb ccedilalışmalardır
Guumlzergah Etuumlduuml Tuumlnel galeri kanal isale hattı cebri boru yol vb yapıların
guumlzergahlarının sağ ve solunda 250 m olmak uumlzere jeolojikjeoteknik ccedilalışmaları kapsar
Projenin oumlzelliklerine goumlre bu genişlik İDARE tarafından değiştirilebilecektir
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
OumlNSOumlZ
Guumlnuumlmuumlzdeki bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak muumlhendislik meslek
disiplinlerinin araştırma geliştirme uumlretim uygulama ve denetim fonksiyonları oumlnemli
değişimler yaşamaktadır Bu meslek gruplarından birisi olan Jeolojisi Muumlhendisliği
yerkabuğunu oluşturan farklı jeolojik birimlerin oumlzelliklerini inceleyen tanımlayan kaya ve
zemin oumlzelliklerine ilişkin kavramsal modelleri ile yeraltısuyunun oumlzellikleri ve hareketlerini
ortaya koyarak proje alanının 4 boyutlu (x-y-z-t) jeolojik modelini hazırlayan ve sorunlara
karşı ccediloumlzuumlmler geliştiren bir muumlhendislik dalıdır
Jeoteknik hizmetler ise Devlet Su İşleri Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan
projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik
santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu arıtma tesisi kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme
havuzu isale hattı su deposu atıksu koumlpruuml bina vb yapıların oumln inceleme aşamasından
uygulama sonrasına kadar buumltuumln aşamalarda yer almaktadır Bu hizmetler kapsamında her
projede jeolojikjeoteknik etuumltler yapılmakta ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi
sonucunda ldquoJEOTEKNİK ETUumlT RAPORUldquo hazırlanmaktadır Bu raporların
hazırlanmasında oumln inceleme planlama kesin ve uygulama projeleri ile yapım sonrası
uyulacak esasları belirlemek uumlzereldquoJEOTEKNİK ETUumlT ŞARTNAMESİrdquo guumlnuumlmuumlz
koşullarına hizmet edecek şekilde revize edilerek yeniden hazırlanmıştır Şartnamede esas
olarak genel huumlkuumlmler jeoteknik etuumlt aşamaları raporların sunulma şekli ve kullanılacak
simgeler detaylı olarak yer almaktadır Ayrıca gerektiğinde hazırlanacak olan kaya ve zemin
mekaniği jeofizik karst hidrojeolojisi gibi raporların iccedileriği de ekler boumlluumlmuumlnde verilmiştir
Teknolojik ve bilimsel gelişmelere paralel olarak şartnamede değişiklik yapılabilecektir Su
yapılarının projelendirilmesinde jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmaların daha sağlıklı olarak
hazırlanmasına buumlyuumlk katkı sağlayacağına inandığım bu şartnamenin yazılması ve
duumlzenlenmesinde emeği geccedilen başta Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığı
olmak uumlzere katkı sunan Boumllge Muumlduumlrluumlklerimize ve uumlniversitelerimizdeki kıymetli
Hocalarımıza teşekkuumlrlerimi sunarım
Akif OumlZKALDI
Genel Muumlduumlr
1
I- GENEL HUumlKUumlMLER
A- AMACcedil
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml
ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu
arıtma tesisi atıksu kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme havuzu isale hattı su deposu koumlpruuml
bina vb yapıların jeolojikjeoteknik etuumltleri yapılacak elde edilen verilerle projenin
yapılmasına youmlnelik jeolojik ve jeoteknik değerlendirmeler yapılarak ldquoJEOTEKNİK ETUumlT
RAPORUldquo hazırlanacaktır
B- KAPSAM
Bu amaccedilla projelerin oumln inceleme planlama kesin proje uygulama uygulama sonu
jeoteknik raporları yapılacakyaptırılacak ve kontrol edilecektir
C- TANIMLAR
Bu şartnamenin kapsamında kullanılacak ifadeler aşağıda verilmiştir
Şartname İşin kapsamını planlamasını projelendirilmesini yapım ve yapım sonrası
esaslarını belirleyen bu belge ldquoJeoteknik Etuumlt Şartnamesirdquo olarak anılacaktır
İdare ldquoDSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığırdquo dır
Sorumlu Muumlhendis Jeoteknik etuumltleri planlayan yapan kontrol eden arazi ve laboratuvar
deneylerini takip eden denetleyen etuumlt sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verileri derleyerek
raporun hazırlanmasını sağlayan ve İDARErsquoye sunan jeoteknik uygulamalar konusunda
tecruumlbeli Jeoloji Muumlhendisirsquodir
Jeolojik Ccedilalışmalar Proje sahasında bulunan jeolojik birimlerin oumlzelliklerini ortaya
ccedilıkarmak amacıyla birimlerin litolojisi yaşı ayrışma ve bozunma durumu tabaka şistozite
kıvrım eklem ccedilatlak fay gibi suumlreksizlikleri birbirleriyle ilişkileri konumları karstlaşma
vb oumlzelliklerini belirleyerek harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
2
Jeoteknik Ccedilalışmalar Yapı yerlerinde bulunan jeolojik birimlerin duraylılık geccedilirimlilik
taşıma guumlcuuml yuumlk altında elastikplastik davranış sıvılaşma şişme oturma kazı klası
kazılabilme delinebilme sertlik deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml
kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı heyelan akma duumlşme devrilme vb jeoteknik
bilgilerinverilerin toplanarak değerlendirilmesi amacıyla yerinde ve laboratuvar ccedilalışmaları
ile detaylı muumlhendislik jeolojisi harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
Temel Araştırmaları Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru deneme
enjeksiyonu yerinde deneyler gibi jeoteknik tasarım ve modellemeye hizmet eden her tuumlrluuml
ccedilalışmalardır
Doğal Yapı Malzemesi Ccedilalışmaları Baraj goumllet gibi su yapılarının goumlvde dolgu inşaatları
ile kanal dolusavak reguumllatoumlr gibi diğer yapıların beton agrega ihtiyaccedillarını karşılamak amacı
ile planlanan araştırma ccedilukuru ve temel sondajları ile rezerv ve indeks oumlzelliklerinin
belirlenmesini kapsayan ccedilalışmaların buumltuumlnuumlduumlr
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları Yapıların temel-kaya veya temel-zemin etkileşimi
taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı gerilmedeformasyon ilişkilerinin belirlenmesi yamaccedil ve kazı
duraylılığı ile sıvılaşma riskinin incelenmesinde kullanılacak kaya veya zeminlerin mekanik
parametrelerinin yerinde ve laboratuvarda tayini amacıyla yapılan ccedilalışmalardır
Yerinde (In-Situ) Deneyler Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarması
ccedilukurunda yerinde yapılan deneylerdir
Laboratuvar Deneyleri Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru veya
araziden alınan bozulmuş ve bozulmamış (UD) oumlrnekler uumlzerinde yapılan deneylerdir
Jeofizik Ccedilalışmaları Yapı yerlerinde yapılan deprem risk analizi vibrasyon elektrik
rezistivite sismik kuyu logları vb ccedilalışmalardır
Guumlzergah Etuumlduuml Tuumlnel galeri kanal isale hattı cebri boru yol vb yapıların
guumlzergahlarının sağ ve solunda 250 m olmak uumlzere jeolojikjeoteknik ccedilalışmaları kapsar
Projenin oumlzelliklerine goumlre bu genişlik İDARE tarafından değiştirilebilecektir
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
1
I- GENEL HUumlKUumlMLER
A- AMACcedil
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml tarafından planlanan projelendirilen inşa edilen kontrolluumlğuuml
ve danışmanlığı yapılan baraj goumllet hidroelektrik santral (HES) reguumllatoumlr pompa istasyonu
arıtma tesisi atıksu kanal tuumlnel cebri boru yuumlkleme havuzu isale hattı su deposu koumlpruuml
bina vb yapıların jeolojikjeoteknik etuumltleri yapılacak elde edilen verilerle projenin
yapılmasına youmlnelik jeolojik ve jeoteknik değerlendirmeler yapılarak ldquoJEOTEKNİK ETUumlT
RAPORUldquo hazırlanacaktır
B- KAPSAM
Bu amaccedilla projelerin oumln inceleme planlama kesin proje uygulama uygulama sonu
jeoteknik raporları yapılacakyaptırılacak ve kontrol edilecektir
C- TANIMLAR
Bu şartnamenin kapsamında kullanılacak ifadeler aşağıda verilmiştir
Şartname İşin kapsamını planlamasını projelendirilmesini yapım ve yapım sonrası
esaslarını belirleyen bu belge ldquoJeoteknik Etuumlt Şartnamesirdquo olarak anılacaktır
İdare ldquoDSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml Jeoteknik Hizmetler ve Yeraltısuları Dairesi Başkanlığırdquo dır
Sorumlu Muumlhendis Jeoteknik etuumltleri planlayan yapan kontrol eden arazi ve laboratuvar
deneylerini takip eden denetleyen etuumlt sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verileri derleyerek
raporun hazırlanmasını sağlayan ve İDARErsquoye sunan jeoteknik uygulamalar konusunda
tecruumlbeli Jeoloji Muumlhendisirsquodir
Jeolojik Ccedilalışmalar Proje sahasında bulunan jeolojik birimlerin oumlzelliklerini ortaya
ccedilıkarmak amacıyla birimlerin litolojisi yaşı ayrışma ve bozunma durumu tabaka şistozite
kıvrım eklem ccedilatlak fay gibi suumlreksizlikleri birbirleriyle ilişkileri konumları karstlaşma
vb oumlzelliklerini belirleyerek harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
2
Jeoteknik Ccedilalışmalar Yapı yerlerinde bulunan jeolojik birimlerin duraylılık geccedilirimlilik
taşıma guumlcuuml yuumlk altında elastikplastik davranış sıvılaşma şişme oturma kazı klası
kazılabilme delinebilme sertlik deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml
kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı heyelan akma duumlşme devrilme vb jeoteknik
bilgilerinverilerin toplanarak değerlendirilmesi amacıyla yerinde ve laboratuvar ccedilalışmaları
ile detaylı muumlhendislik jeolojisi harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
Temel Araştırmaları Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru deneme
enjeksiyonu yerinde deneyler gibi jeoteknik tasarım ve modellemeye hizmet eden her tuumlrluuml
ccedilalışmalardır
Doğal Yapı Malzemesi Ccedilalışmaları Baraj goumllet gibi su yapılarının goumlvde dolgu inşaatları
ile kanal dolusavak reguumllatoumlr gibi diğer yapıların beton agrega ihtiyaccedillarını karşılamak amacı
ile planlanan araştırma ccedilukuru ve temel sondajları ile rezerv ve indeks oumlzelliklerinin
belirlenmesini kapsayan ccedilalışmaların buumltuumlnuumlduumlr
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları Yapıların temel-kaya veya temel-zemin etkileşimi
taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı gerilmedeformasyon ilişkilerinin belirlenmesi yamaccedil ve kazı
duraylılığı ile sıvılaşma riskinin incelenmesinde kullanılacak kaya veya zeminlerin mekanik
parametrelerinin yerinde ve laboratuvarda tayini amacıyla yapılan ccedilalışmalardır
Yerinde (In-Situ) Deneyler Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarması
ccedilukurunda yerinde yapılan deneylerdir
Laboratuvar Deneyleri Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru veya
araziden alınan bozulmuş ve bozulmamış (UD) oumlrnekler uumlzerinde yapılan deneylerdir
Jeofizik Ccedilalışmaları Yapı yerlerinde yapılan deprem risk analizi vibrasyon elektrik
rezistivite sismik kuyu logları vb ccedilalışmalardır
Guumlzergah Etuumlduuml Tuumlnel galeri kanal isale hattı cebri boru yol vb yapıların
guumlzergahlarının sağ ve solunda 250 m olmak uumlzere jeolojikjeoteknik ccedilalışmaları kapsar
Projenin oumlzelliklerine goumlre bu genişlik İDARE tarafından değiştirilebilecektir
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
2
Jeoteknik Ccedilalışmalar Yapı yerlerinde bulunan jeolojik birimlerin duraylılık geccedilirimlilik
taşıma guumlcuuml yuumlk altında elastikplastik davranış sıvılaşma şişme oturma kazı klası
kazılabilme delinebilme sertlik deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml
kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı heyelan akma duumlşme devrilme vb jeoteknik
bilgilerinverilerin toplanarak değerlendirilmesi amacıyla yerinde ve laboratuvar ccedilalışmaları
ile detaylı muumlhendislik jeolojisi harita kesit ve raporlarını hazırlama ccedilalışmalarıdır
Temel Araştırmaları Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru deneme
enjeksiyonu yerinde deneyler gibi jeoteknik tasarım ve modellemeye hizmet eden her tuumlrluuml
ccedilalışmalardır
Doğal Yapı Malzemesi Ccedilalışmaları Baraj goumllet gibi su yapılarının goumlvde dolgu inşaatları
ile kanal dolusavak reguumllatoumlr gibi diğer yapıların beton agrega ihtiyaccedillarını karşılamak amacı
ile planlanan araştırma ccedilukuru ve temel sondajları ile rezerv ve indeks oumlzelliklerinin
belirlenmesini kapsayan ccedilalışmaların buumltuumlnuumlduumlr
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları Yapıların temel-kaya veya temel-zemin etkileşimi
taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı gerilmedeformasyon ilişkilerinin belirlenmesi yamaccedil ve kazı
duraylılığı ile sıvılaşma riskinin incelenmesinde kullanılacak kaya veya zeminlerin mekanik
parametrelerinin yerinde ve laboratuvarda tayini amacıyla yapılan ccedilalışmalardır
Yerinde (In-Situ) Deneyler Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarması
ccedilukurunda yerinde yapılan deneylerdir
Laboratuvar Deneyleri Temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftıyarmasıccedilukuru veya
araziden alınan bozulmuş ve bozulmamış (UD) oumlrnekler uumlzerinde yapılan deneylerdir
Jeofizik Ccedilalışmaları Yapı yerlerinde yapılan deprem risk analizi vibrasyon elektrik
rezistivite sismik kuyu logları vb ccedilalışmalardır
Guumlzergah Etuumlduuml Tuumlnel galeri kanal isale hattı cebri boru yol vb yapıların
guumlzergahlarının sağ ve solunda 250 m olmak uumlzere jeolojikjeoteknik ccedilalışmaları kapsar
Projenin oumlzelliklerine goumlre bu genişlik İDARE tarafından değiştirilebilecektir
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
3
Oumlrtuuml Birimleri Ana kaya uumlzerindeki bitkisel toprak yamaccedil molozu aluumlvyon birikinti
konisi koluumlvyal malzeme reziduumlel (artık) zemin yapay dolgu vb malzemeden oluşan zemin
tuumlrleridir
Diğer Yapılar Dolusavak derivasyon tuumlneli konduumlvi su alma yapısı vana odası maslak
batardo yuumlkleme havuzu cebri boru santral şalt sahası ccediloumlkeltim havuzu sifon menfez
akeduumlk alt ve uumlst sel geccedilidi pompa binası koumlpruuml arıtma tesisi iletim hattı vb yapılardır
D- STANDARTLAR
Jeoteknik etuumlt ve araştırmalarda kullanılacak ulusal ve uluslararası standartlardan en
oumlnemlileri aşağıda verilmiş olup bu standartlar zamana bağlı olarak guumlncellenecektir
TS 10324 Jeoteknik Deney Metotları - Kayaccedil Suumlreksizliklerinin Direkt
Makaslama Mukavemetinin Yerinde Tayini
TS ENV 1997-1 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Genel Kurallar (Eurocode 7)
TS ENV 1997-2 Jeoteknik Tasarım- Boumlluumlm 2 Laboratuvar deneyleri ile
desteklenen tasarım (Eurocode 7)
TS ENV 1997-3 Jeoteknik Tasarım-Boumlluumlm 3 Arazi Deneyleri Yardımıyla
Tasarım (Eurocode 7)
TS EN ISO 14688-1 Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndashBoumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS EN ISO 14688-2 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Zeminlerin tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 2 Sınıflandırma ilkeleri
(ISOFDIS 14688-2 2004
TS EN ISO 14689-1 Jeoteknik araştırmalar ve deneyler - Kayaccedilların tanımlanması
ve sınıflandırılması - Boumlluumlm 1 Tanıtım (ISO 14689-1 2003)
TS EN ISO 22476-2 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 2
Dinamik probe deneyi
TS EN ISO 22476-3 Jeoteknik etuumlt ve deneyler - Arazi deneyleri - Boumlluumlm 3
Standard penetrasyon deneyi
TS EN ISO 14688-1AC Jeoteknik etuumlt ve deneyler ndash Zeminlerin tanımlanması ve
sınıflanması ndash Boumlluumlm 1 Tanımlama ve tarif
TS 1900-1 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm1
Fiziksel Oumlzelliklerin Tayini
TS 1900-2 İnşaat Muumlhendisliğinde Zemin Mekaniği Deneyleri-Boumlluumlm2
Mekanik Oumlzelliklerin Tayini
TS 1901 - İnşaat Muumlhendisliğinde Sondaj Youmlntemleri ile Oumlrselenmiş ve
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
4
Oumlrselenmemiş Numune Alma Youmlntemleri
TS 2756-0 ISO 2859-0 Muayene ve Deney İccedilin Numune Alma Metotları
TS 8853 Yamaccedil ve Şevlerin Dengesi ve Hesap Metotları
TS 5744 İnşaat Muumlhendisliğinde Temel Zemini Oumlzelliklerinin Yerinde
Oumllccediluumlmuuml
TS 5962 Zemin ve Kaya Mekaniği-Terimler ve Semboller - Jeolojide
ve Madencilikte Kullanılan
TS 1500 İnşaat Muumlhendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması
TS EN ISO 22476-3 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D- 1586-99 Standart Penetrasyon Deneyi
ASTM D-4719-00 Presiyometre deneyi
ASTM D-6230-98 İnklinometre Deneyi
ASTM D-4394-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4395-04 Plaka Yuumlkleme Deneyi
ASTM D-4554-02 Direct Shear Strength of Rock (Kesme Deneyi)
ASTM D-4645-87 Hydraulic Flat Jack (Yassıveren Deneyi)
ASTM D-2573-01 Vane Test (Kanatlı Kesici Deneyi)
ASTM D-5873-05 Schmit Hammer Test (Schmit Ccedilekici)
TS 1991 İSO31-0 Uluslararası Birimler Sistemi (SI) Boumlluumlm 0 Genel Prensipler
TS EN 1537 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Zemin Ankrajları
TS 3168 EN 1536 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar Delme Fore Kazıklar Yerinde
Doumlkme Betonarme Kazıklar
TS EN 1538 Oumlzel Jeoteknik Uygulamalar ndash Diyafram Duvarlar
ISRM (2007) Kaya tuumlruuml malzemeler iccedilin oumlnerilmiş uluslararası youmlntemler
TSE Tuumlrk Standartları Enstituumlsuuml
ASTM Amerikan Test ve Malzeme Standartları
ISRM Uluslararası Kaya Mekaniği Derneği
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
5
II- JEOTEKNİK ETUumlT AŞAMALARI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla
- Oumln İnceleme
- Planlama
- Kesin Proje
- Uygulama
- Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Jeoteknik etuumltlerin kapsamı yapımı planlanan su yapısının oumlzelliklerine goumlre
belirlenecektir Herhangi bir aşamada proje değişikliği yapılması veya ilave oumlnlemler alınması
durumunda ek etuumltler yapılacaktır Ek etuumltlerin İDARE tarafından onaylanması zorunludur
4628 sayılı kanun ve youmlnetmelik kapsamında oumlzel sektoumlr tarafından hazırlanan
raporlar (fizibilite planlama kesin proje vb) jeoteknik etuumlt rapor yazım kurallarına goumlre
hazırlanacaktır Ancak yapılması gereken temel araştırmaları fizibilite aşamasında
yapılmayacak olup araştırma programı rapor iccedilerisinde ilgili başlıklar altında oumlneri şeklinde
verilecektir Fizibilite raporlarının İDARErsquoce inceleme kriterleri EK-Drsquode verilmiştir
Jeoteknik etuumlduumln planlanması arazi ve laboratuvar deneylerinin denetlenmesi etuumlt
sonuccedillarından proje iccedilin gerekli verilerin uumlretilmesi ve Jeoteknik Etuumlt Raporursquonun
hazırlanması sorumlu muumlhendis tarafından yapılacaktır Jeoteknik etuumltlerden sorumlu
muumlhendis her aşamada proje muumlhendisi ile goumlruumlş alışverişinde bulunacaktır
Yapı yerleri
- Barajgoumlletreguumllatoumlr
- Yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı vb)
- Sulama guumlzergahları (beton kanal borulu sistem) olarak sınıflandırılmıştır
İccedilmesuyu projelerinde ise soumlzleşmede oumlzel olarak belirtilmediği takdirde oumln inceleme
aşamasında jeoteknik etuumlt raporu hazırlanmayacak ancak uygulamaya esas olarak
hazırlanacak proje oumln raporunun jeoloji boumlluumlmuuml ldquoOumln İnceleme Aşaması Jeoteknik Etuumlt
Raporurdquo formatında olacaktır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır
6
A- OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
A-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ilişkin 125 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalar
temin edilecektir Ayrıca mevcut jeolojik haritalar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri
yeraltısuyu araştırmaları her tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede işletilmiş
veya işletilmekte olan doğal yapı malzeme ocakları veya maden işletmesi gibi yerler ile diğer
yeraltı yapılarına ilişkin veriler ve bunlara ait yayınlar temin edilip incelenecektir
A-2 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Jeolojikjeoteknik ccedilalışmalar bu aşamada yuumlzeysel ve goumlzleme dayalı olarak yapılacak
olup geccedilirimlilik duraylılık ve doğal yapı malzemeleri gibi temel konuları kapsayacaktır
Bu aşamada temel araştırmaları yapılmamasına rağmen bazı oumlzel durumlarda (oumlrneğin
aluumlvyon veya oumlrtuuml kalınlığının bilinmesi yeraltısuyu seviyesinin belirlenmesi karstlaşma vb)
pilot kuyukuyular araştırma ccedilukuru veya yarmalar accedilılabilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri goumll alanı sulama guumlzergahı (kanalboru) ve diğer yapı
yerlerinin kazı duraylılığı geccedilirimliliği kazı ccedilukuruna yeraltısuyu gelişi olup olmayacağı
oumlzellikle ana sulama guumlzergahında (kanalboru) problemli zeminlerin varlığı (şişen
eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf ve sıvılaşmaya yatkın zeminler) ve tuumlnellerde guumlzergah boyunca
veya tuumlnel girişccedilıkış ağızlarında eski aktif ve potansiyel heyelanların olup olmadığı
belirlenecek sorunlar ve oumlnlemler araştırılacak gerekirse alternatif yerler oumlnerilecektir
Eğer proje bir yeraltı barajı ise goumlzlemsel nitelikte veya varsa sondaj kuyularından
elde edilen bilgilere goumlre hidrojeolojik durum belirlenecektir
Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılacaktır Geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya
ocakları oumlncelikle proje alanı iccedilinde ve yakın ccedilevresinde aranacaktır Belirlenen malzeme
alanlarının yerleri ve sınırları haritaya ccedilizilecektir Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı
yerlerine uzaklığı belirlenecektir Goumll alanından malzeme alınması halinde su tutma ve
duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz oumlnuumlnde bulundurulacaktır
7
Yapı yerlerisulama guumlzergahlarıdiğer yapı yerlerindeki jeolojik koşulların projeye
olabilecek etkileri incelenerek
- Yapı yerinin planlama aşamasına alınıp alınmaması değerlendirilecek
- Yeraltısuyunun konumu ve kuumltle hareketlerinin boyutları yapı yerleri ile tuumlnel
girişccedilıkış yapılarına olabilecek etkileri başta olmak uumlzere planlama aşamasında yapılması
gerekli goumlruumllen yeraltı ve yeruumlstuuml muumlhendislik jeolojisi doğal yapı malzemeleri kaya-zemin
mekaniği ve jeofizik araştırmaları ile diğer deneylerin programlarını iccedileren araştırma
programı oumlnerilecektir
A-3 OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan inceleme alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar genel formatı bozmadan ayrı başlık altında
rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip OumlN İNCELEME AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
24 Hidrojeoloji
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
8
5 SONUCcedil ve OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
A-4 OumlN İNCELEME AŞAMASI RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda bir bulduru haritası ile
birlikte sunulacaktır Oumlrneğin inceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km guumlneyinde yer alır (geniş
bir alansa enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden helliphelliphellip km asfalt yol ile
helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye gidilerek bent yerine
ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir gibi Bulduru Haritası uumlzerindeki bilgiler
okunabilir ve renkli olacaktır
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel jeolojik haritalar ve yayınlar
hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce accedilılmış
sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı gereci
ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
9
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemerağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle sıkıştırılmış
beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim Tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Sulama İccedilmesuyu İsale Hattı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği vb
projeye ait yapı yerlerinin yaklaşık boyut ve oumlzellikleri verilecektir
15 Oumlnceki Ccedilalışmalar
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları alıntı yapılan yer
belirtilerek verilecek olup yapılan alıntılar yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara
uygun olacaktır
2 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada etuumlt alanı sınırları tuumlm yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik
koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar geniş tutulacaktır
21 Stratigrafik Jeoloji
Etuumlt alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru alt başlıklar altında
anlatılacaktır Bu boumlluumlme etuumlt alanına ilişkin genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacak
birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlandırma kurallarına uygun olacaktır
10
22 Yapısal Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma
eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal
ilişkileri (diskordans konkordans şariyaj nap vb) anlatılacaktır
Yapısal jeolojinin anlatımında oumlzellikle tabakaların konumu kalınlıkları lamina ve
kıvrımlanması şekil ve boyu tuumlruuml eksen durumu ve yaş ilişkisi fayların devamlılığı
konumu tuumlruuml fay dolgusunun kalınlığıtuumlruuml atımı ve fayı belirleyen veriler eklemlerin
devamlılığı konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığıtuumlruuml etkilediği kaya birimleri belirtilecektir
23 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu amaccedilla
DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve yayınlarından
yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa boyutunda il bazında deprem
boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları renkli olarak konulacaktır TC
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem
kuşağında olduğu verilecektir
24 Hidrojeoloji
Proje alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltısuyu durumu ile yeruumlstuuml suları hakkında bilgi
verilerek yan vadi ve memba-mansap youmlnuumlnde hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevrede projeyi etkileyebilecek her tuumlrluuml kuyu kaynak ve derelerin yeri kotu ve
debileri belirtilecektir
Yeraltı barajı projelerinde ise oumln inceleme aşamasında akiferin boyutları beslenme ve
boşalım şartları sınır koşulları yeraltısuyu potansiyeli ve kalitesi konusunda veriye dayalı
değerlendirmeler yapılacaktır
11
3 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
31 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yapı temellerinde yer alan birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri belirlenecektir Buna
bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve enjeksiyon sınırları yaklaşık olarak tariflenecektir
Aluumlvyonun ve oumlrtuuml birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak genel bir
geccedilirimsizlik tanımı yapılacaktır
Geccedilirimli kayaccedilların memba ve mansap youmlnuumlndeki veya diğer vadilerle olan ilişkileri
incelenecektir Yakın ccedilevredeki kuyulardan yeraltısuyu durumu araştırılacak ve kaynaklar
haritaya işaretlenecektir Oumlzellikle 10 ls den daha buumlyuumlk debili kaynakların kot ve
koordinatları belirlenecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulama kanalı guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
32 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeolojik koşulların projede yer alan yapı yerlerine ve yapılara etkileri aluumlvyon ve oumlrtuuml
birimlerin oluşumları kalınlıkları ve niteliklerine bağlı olarak duraylılıkları saptanmaya
ccedilalışılacaktır Oumlzellikle eriyebilen taşıma guumlcuuml zayıf suya doygun birimler organik kil turba
ve sıvılaşmaya yatkın zeminlerin varlığı belirlenecek kalınlıkları ve nitelikleri saptanmaya
ccedilalışılacaktır
Yapı yerleri veya guumlzergah ile tuumlnel girişccedilıkış yapılarında heyelan akma duumlşme
devrilme problemi yaratabilecek birimler yaklaşık olarak saptanmaya ccedilalışılacaktır
Oumlzellikle dolusavak derivasyon tuumlneli santral yeri batardo vb yapı yerlerinde
duraylılık youmlnuumlnden karşılaşılabilecek sorunlar ve olabilecek etkiler anlatılacak en uygun
yerler oumlnerilecektir
Bu boumlluumlme barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı ve
diğer yapı yerleri ile ilgili fotoğraflar konulabilecektir
12
4 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı malzemeleri ccedilalışmaları ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Ancak yapı
yeri ve tipine bağlı olarak malzeme sahaları hakkında bir (1) sayfayı geccedilmeyecek oumlzet bilgi bu
boumlluumlmde verilecektir İccedilmesuyu projelerinde ise bu aşamada ayrı bir rapor hazırlanmayacak
olup proje kapsamında hazırlanan oumln raporlarda kısa bilgi verilecektir
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde barajgoumlletreguumllatoumlr yapı yerleri goumll alanı sulamaiccedilmesuyu guumlzergahı
ve diğer yapı yerlerinde elde edilen veriler doğrultusunda tuumlm ccedilalışmalar değerlendirilerek
jeolojik koşulların projeye olabilecek etkileri temel ve yamaccedil kazılarının duraylılığı ile
geccedilirimliliği konusunda detaylı bilgiler verilecektir
Planlama aşamasında yapılacak jeoteknik araştırmalara youmlnelik ccedilalışmalar maddeler
halinde sıralanacaktır Buna bağlı olarak planlama ccedilalışmaları oumlncesinde temel sondaj talimatı
ve araştırma programı hazırlanacak yapılması gereken jeoteknik ccedilalışmalarla ilgili oumlneriler
verilecektir
Doğal yapı malzemesi olanakları goumlz oumlnuumlne alınarak yapı tipi konusunda goumlruumlş
bildirilecektir
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metin iccedilerisinde atıfta bulunulan şekil ve ccedilizelgeler ile
yararlanılan tuumlm kaynaklar EK-Ersquode yer alan yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yeri kanalboru guumlzergahı ve diğer yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri
(125 000 110 000 15 000 oumllccedilekli)
- Jeofizik kesitler (Jeofizik ccedilalışma yapıldıysa)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler (Hidrojeolojik ccedilalışma yapıldıysa)
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası veya uydu goumlruumlntuumlsuuml
- Temel sondaj logları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
- Karot fotoğrafları (Bu aşamada sondaj accedilılmış ise)
13
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları (Ccedilukuryarma accedilılmış ise)
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
- Proje Alanının Hava Fotoğrafları Dizilim Haritası (varsa)
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
14
B- PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
B-1 BUumlRO CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmalarından oumlnce proje alanına ait oumln inceleme raporu mevcut jeolojik
haritalar ve jeolojik bilgiler hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları her
tuumlrluuml temel araştırma verisi sismik kayıtlar boumllgede daha oumlnceden accedilılmış yeraltı yapılarına
ilişkin kayıtlar varsa yapı malzemeleri ocağı veya maden işletmesi gibi yerler ve yukarıda
belirtilenler ile ilgili yayınlar temin edilip incelenecektir
Topoğrafik haritalar ve proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden temin edilecektir
Topoğrafik haritalar 11 000 12 000 15 000 125 000 oumllccedilekli olacaktır En uygunu yapı
yerinin 11 000 oumllccedilekli goumll alanının 15 000 oumllccedilekli topoğrafik haritalarının olmasıdır Goumll
alanı geniş bir yayılım goumlsteriyor ise 125 000 veya 150 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır
Planlanan yapıların muumlhendislik bilgileri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- BarajGoumllet maksimum minimum normal su kotu
- BarajGoumllet memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- BarajGoumllet goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Derivasyon (tuumlnel konduumlvi) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Tuumlnellerin tipi (derivasyon enerji iletim) Yeri ccedilapı uzunluğu
- Yeraltı santralının yuumlksekliği eni ve boyu
- Sulama kanalı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru ccedilapıuzunluğu kazı derinliği
- Yuumlkleme havuzu Temel tipi yeri ve boyutları
- Cebri boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Temel tipi Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
15
- Pompa arıtma su deposu atıksu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel
derinliği vb proje oumlzellikleri proje muumlhendisinden alınacaktır
B-2 ARAŞTIRMA PROGRAMI
Planlama aşamasında proje kapsamındaki yapı yerlerinin
- jeolojik ve jeoteknik harita alımı
- temel araştırma kuyusugalerisituumlnelişaftıyarmasıccedilukuru yeri boyutu derinlikleri
adedi accedilılış şekli
- deneme enjeksiyonları yeri ve uygulama metodu
- yerinde (in-situ) deneylerinin cinsi yeri adedi yapılış şekli
- laboratuvar deneyleri
- tuumlnelgaleri accedilınım haritalama youmlntemi
- hidrojeoloji ccedilalışmaları
- karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- jeofizik ccedilalışmalar
- uyulacak youmlnerge şartname standart vb yer alacaktır
Araştırma programında belirtilen ccedilalışmaların amaccedilları ayrıntılı olarak anlatılacak
yerleri harita ve kesitler uumlzerinde goumlsterilecektir Etuumlduumln amacına uygun olarak hazırlanacak
araştırma programı (sondaj kuyusu ve araştırma ccedilukuruyarması vb talimatı) İDARE
tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya konulacaktır
B-3 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Araştırma programında belirtilen arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik
şartnamelere uygun olarak yapılacaktır Bu ccedilalışmalardan haritalama ve temel araştırmalar ile
ilgili hususlar aşağıda detaylı olarak verilmiştir
B31 Yapı Yerleri Haritalaması
B311 BarajGoumlletReguumllatoumlr ve goumll alanı
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeri ve goumll alanında jeolojik harita yapımında jeolog pusulası
altimetre GPS ve uygun bilgisayar programları kullanılacaktır Yapı yeri ccedilalışmalarında
oumlncelikle topoğrafik haritaların araziye uygunluğu kontrol edilecek ve yapılar haritaya
16
işlenecektir Mevcut jeolojik birimlerin litolojisi konumu yayılma genişlikleri oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın tuumlruuml tabakalanma şistozite eklem fay kıvrım
heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek oumllccediluumllen doğrultu ve eğim youmlnleri başta olmak
uumlzere buumltuumln bilgiler harita uumlzerinde goumlsterilecektir
Jeolojik birimlerin fiziki oumlzellikleri birbirine goumlre konumları aluumlvyonun kalınlığı
belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınarak jeolojik birimler
geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilecektir Litolojik tanımlamada guumlccedilluumlk ccedilekilen kayaccedillardan
petrografik analiz iccedilin oumlrnekler alınacaktır
Aks yerinde tuumlm jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarda 11 000 oumllccedilekli harita
kullanılacaktır Jeolojik accedilıdan sorunlu olan yerlerde daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılabilecektir Hazırlanacak boy kesitlerde vadi tabanındaki aluumlvyonun kalınlığı ile
oumlzellikle yeraltısuyu seviyesi ve enjeksiyon perdesi sınırı beraber goumlsterilecektir
Goumll alanında ve civarında yuumlzlek veren jeolojik birimlerin cinsleri yayılımları
geccedilirimlilik oumlzellikleri başka havzalara su kaccedilağı olup olmayacağı ayrışma durumları erime
veya şişme oumlzelliği erozyona karşı dayanıklılıkları eski ve potansiyel kuumltle hareketleri
(heyelan akma krip devrilme vb) ve boyutları goumll seviyesindeki değişimler sonucu ortaya
ccedilıkabilecek olumsuzluklar incelenecektir
Goumll alanının boyutuna bağlı olarak 15 000 125 000 veveya 150 000 oumllccedilekli jeoloji
ve jeoteknik harita alımı yapılacaktır Haritalar maksimum goumll kotu seviyesi ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini (oumlzellikle duumlşuumlk kottaki yan vadiler varsa) kapsayacak şekilde
boyutlandırılacaktır Proje alanındaki membandashmansap ve yan vadilere doğru olan yeraltısuyu
hareketini ortaya ccedilıkarmak amacıyla 125 000 oumllccedilekli hidrojeoloji haritaları hazırlanacaktır
Goumll alanında tuzlu birimler maden ocakları tarihi eserler kaynaklar vb varsa
incelenecek ve haritaya işlenecektir
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
17
B312 Yeraltı yapılarında
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Bu ccedilalışmalarda mevcut birimlerin litolojisi konumu yayılma
genişlikleri oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite
eklem fay kıvrım heyelan kaynaklar harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri
oumllccediluumllerek harita uumlzerinde goumlsterilecektir Yapılan temel araştırma verilerine goumlre jeolojik
kesitler alınacaktır
Su gelişi olabilecek jeolojik birimler geccedilirimlilik accedilısından değerlendirilerek
haritalanacaktır Tanımda guumlccedilluumlk ccedilekilen kayalardan petrografik analiz iccedilin laboratuvar
oumlrnekleri alınacak ve buna goumlre jeolojik tanımlama yapılacaktır Mevsimsel ve daimi akışı
olan derelerin yeraltı yapılarına olası etkileri irdelenecektir
Tuumlnel guumlzergahı boyunca yapılacak jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda tuumlnelin
uzunluğuna bağlı olarak 11 000 - 15 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacak gerektiği durumlarda
(ccedilok uzun tuumlnellerde) 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılabilecektir Tuumlnel girişccedilıkış
yapılarında ise 11 000 oumllccedilekli harita kullanılacaktır Haritalar tuumlnel guumlzergahı ile sınırlı
kalmayacak ccedilevre jeolojisini kapsayacak şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B313 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahları ve diğer yapı yerlerinde
Jeolojik harita yapımında jeolog pusulası altimetre GPS ve uygun bilgisayar
programları kullanılacaktır Jeolojik birimlerin litolojisi konumu oumlrtuuml birimlerin kalınlığı ve
altındaki kayacın litolojisi tabakalanma şistozite eklem kıvrım fay heyelan kaynaklar
harita ve kesitlere işlenecek doğrultu ve eğim youmlnleri oumllccediluumllerek harita uumlzerinde
goumlsterilecektir Jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzellikleri birbirine goumlre konumları oumlrtuuml
birimlerin kalınlığı belirlenecek ve temel araştırma verilerine goumlre jeolojik kesitler alınacaktır
Sulama guumlzergahlarında tuumlm jeoloji ve jeoteknik ccedilalışmalarda 15 000 oumllccedilekli harita
kullanılacak olup guumlzergahın uzunluğuna bağlı olarak 110 000 veya daha kuumlccediluumlk oumllccedilekli yapı
yerlerinde ise 11 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
18
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 250rsquoşer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
İccedilmesuyu ile atıksu guumlzergahlarında ve yapı yerlerinde yapılacak jeolojik-jeoteknik
ccedilalışmalarda 125 000 oumllccedilekli haritalar kullanılacaktır Haritalar guumlzergah ekseni ile sınırlı
kalmayacak guumlzergah ekseninin her iki tarafından en az 1000rsquoer metrelik alanı kapsayacak
şekilde boyutlandırılacaktır
Yapılacak temel araştırmalarının yerleri (temel sondaj kuyusu ve araştırma
ccedilukuruyarması vb) jeolojik ve jeoteknik haritalama sonunda kesin olarak belirlenecek ve
rapor ekinde verilen haritalar uumlzerinde goumlsterilecektir
B32 Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalar
Yapı yerleri yakın ccedilevresinin jeolojik yapısı ve bu yapıların oturacağı temeli oluşturan
jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak amacıyla yapılacak araştırmalardır
Bu kapsamda yer alan araştırmalar
- temel sondaj kuyuları
- araştırma galerilericcedilukurlarıyarmaları
- deneme enjeksiyonları
- yerinde (in-situ)laboratuvar deneyleri
- hidrojeolojik ccedilalışmalar
- izleme deneyleri
- jeofizik etuumltleridir
Temel sondaj kuyuları arazi (in situ)laboratuvar deneyleri ve jeofizik ccedilalışmalarının
yeri adedi ve derinliği projede yer alan yapıların karakteristikleri kazı durumu ve jeolojik
koşullara bağlı olarak planlanacaktır
19
B321 Baraj goumllet ve reguumllatoumlrlerde
Temel Sondajları
Oumlzel teknik şartnamelerde aksi belirtilmedikccedile aşağıda yeri adedi ve derinliği verilen
temel sondajlar planlanacaktır Jeolojik koşulların gerektirdiği durumlarda kuyu adetleri
artırılabilecektir
- Homojen zonlu ve kaya dolgu baraj ve goumlletlerde aks boyunca sağ ve sol yamaccedillarda
2rsquoşer adet talveg kotunda en az 1 adet
- Oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı (plinth) boyunca (yamaccedillarda ve talvegde
olmak uumlzere) 6-10 adet goumlvde altında ve mansap eteğinde en az 1rsquoer adet
- Beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton (SSB)silindirle sıkıştırılmış katı dolgu
(SSKDhardfill) barajlarda aks boyunca sağ ve sol yamaccedil kret kotunda 1rsquoer adet
talveg kotunda 2 adet goumlvde altında 2-4 adet
- Baraj ve goumlletlerde gerekmesi durumunda goumll alanında en az bir adet
- Reguumllatoumlrlerde batardolarda sağ yamaccedil sol yamaccedil ve talvegde olmak uumlzere en az 3
adet
- Dolusavak ve derivasyon guumlzergahlarında yapıların boyutlarına bağlı olarak en az 3
adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) yuumlkleme havuzu cebri boru santral yeri şalt
sahası koumlpruuml ayakları gibi yerlerinde 2-4 adet temel sondaj kuyusu planlanacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 3 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
- Yeraltısuyu seviyesinin derin olduğu yapılan geccedilirimlilik deneyleri sonucunda
geccedilirimli-ccedilok geccedilirimli seviyelerin ccedilok derinlere kadar devam ettiği ve tabanda
geccedilirimsiz seviyelerin yer almadığı durumlarda deneme enjeksiyonları yapılarak
enjeksiyon perde boyutları ve metodolojisi belirlenecektir
- Projeyi etkileyebilecek heyelan olması durumunda boyutuna goumlre gerekli miktarda
temel araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
- Projede koumlpruuml viyaduumlk vb geccedilişler varsa her ayak yerinde en az iki adet temel
araştırma sondaj kuyusu accedilılacak ve gerekli deneyler yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (oumlzellikle beton ağırlıksilindirle sıkıştırılmış beton-SSBsilindirle
sıkıştırılmış katı dolgu-SSKDhardfill barajlarda) deformasyon moduumlluuml Poisson
20
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı vb homojen zonlu ve kaya dolgu
barajgoumlletreguumllatoumlrlerde aks boyunca ve oumln yuumlzuuml beton kaplı barajlarda topuk plağı
(plinth) temellerinde taşıma guumlcuuml ve oturma değerleri gibi temel biriminin jeoteknik
parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Beton kemer barajlarda sağ ve sol yamaccedillarda 1rsquoer adet olmak uumlzere araştırma
galerileri planlanacaktır
- Barajın yuumlksekliğine bağlı olarak araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu
belirlenecektir
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılabilecektir
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo
kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde hazırlanacaktır Ancak jeoteknik
raporlarda geccedilirimsiz yarı geccedilirimli geccedilirimli filtre beton agrega ve kaya malzeme
alanlarının lokasyonu ve oumlzellikleri hakkında sorumlu muumlhendise tanıtıcı bilgiler
verilecektir
21
- Ayrıca malzeme alanlarına ulaşım ve yapı yerlerine uzaklığı belirtilecek goumll alanından
malzeme alınması halinde su tutma ve duraylılık youmlnuumlnden sorun yaratılmaması goumlz
oumlnuumlnde bulundurulacaktır
322Yeraltı yapılarında
Temel Sondajlar
- Enerji tuumlneli derivasyon iletim tuumlneli guumlzergahlarında boyutlarına bağlı olarak en az
3 adet (girişccedilıkış ve orta kesimlerde) ve yeraltı santrallerinde en az 4 adet temel
sondaj kuyusu planlanacaktır
- Tuumlnel guumlzergahı boyunca accedilılacak temel sondaj adetleri ve derinlikleri guumlzergahın
uzunluğuna oumlrtuuml kalınlığına karşılaşılacak suumlreksizlikler ve jeolojik birim
değişikliklerine bağlı olarak planlanacaktır
- Temel araştırmalarında yapılacak deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler yeraltı yapısı tavan kazı
kotunun en az 2B yukarısı ve taban kazı kotunun 2B (B=Tuumlnel ccedilapı veya yeraltı yapısı
genişliği) kadar altını kapsayacak şekilde yapılacaktır
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak temel sondaj kuyusu ve araştırma galerilerinde kayacın dayanım
parametrelerinin (deformasyon moduumllleri Poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı
gerilme-deformasyon ilişkileri vb) elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquo da ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verildiği şekilde planlanacaktır
Araştırma Galerileri
- Araştırma galerilerinin adedi yeri ve boyu tuumlnel ccedilapına ve uzunluğuna bağlı olarak
planlanacaktır
- Accedilılacak araştırma galerisi boyutları yerinde deneylerin yapılabilmesi iccedilin 2x2 m den
az olmayacaktır
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
22
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
Yapıların inşaatında kullanılacak beton agrega sahaları hakkında oumlzet bilgiler
verilecektir
323 SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahlarında
Temel Sondajlar
- Sifon pompa binası vb yapılarda 1-3 adet guumlzergah uumlzerinde jeolojikjeoteknik
accedilıdan problemli olabilecek kesimlerde de 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Sifon yapılarında temel sondaj kuyu derinliği temel kazı kotu altına
2B (B=sifon ccedilapı) inecek şekilde olacaktır
- Titreşimli yuumlkler altında ccedilalışan yapılar ve binalarda en az 4 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır Temel sondaj kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en
az 2B (B= yapı temel genişliği) inecek şekilde yapılacaktır
- Karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde her iki tarafta 1-2 adet temel sondaj kuyusu
planlanacaktır
- Jeolojik koşullara goumlre bu aralıklar artırılacak veya azaltılacaktır
- İccedilmesuyu amaccedillı planlama raporları hazırlanırken tespit edilen yapılar (tuumlnel
reguumllatoumlr baraj hariccedil) iccedilin bu aşamada sondajlı ccedilalışma yapılmayacak sondajlı
ccedilalışmalar uygulamaya esas jeolojik-jeoteknik ccedilalışma aşamasında yapılacaktır
Araştırma CcedilukurlarıYarması
- Sulama projeleri guumlzergahı boyunca yapılacak temel araştırmalarında araştırma
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 500-1000 m de 1rsquoer
adet iccedilmesuyu planlamalarında ise 2000 mrsquode 1rsquoer adet araştırma ccedilukuruyarması
planlanacak ve derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek şekilde accedilılacaktır
23
Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
- Accedilılacak araştırma ccedilukurlarıyarması ve temel sondaj kuyularında zeminlerin
jeoteknik parametreleri taşıma guumlcuuml ve oturma killi zeminlerde şişme durumu
sıvılaşma potansiyeli gibi parametrelerinin elde edilmesi amacıyla arazi ve laboratuvar
deneyleri planlanacaktır
- Bu kapsamda yapılacak arazi ve laboratuvar deneyleri EK-Arsquoda ldquoKaya ve Zemin
Mekaniği Ccedilalışmalarırdquo başlığı altında verilmiştir
Hidrojeoloji Karst Hidrojeolojisi ve Jeofizik Ccedilalışmaları
- Temel zemin araştırmaları kapsamında yukarıdaki ccedilalışmalara ilave olarak proje
oumlzellikleri ve jeolojik koşullara bağlı olarak hidrojeoloji karst hidrojeolojisi ve
jeofizik ccedilalışmaları yapılacaktır
- Bu kapsamda yapılacak ldquoKarst Hidrojeolojisi Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği EK-Crsquo de
ldquoJeofizik Ccedilalışmalarırdquonın iccedileriği ise EK-Brsquo de verilmiştir
- Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Şartnamesirdquo kullanılacaktır
- Yapı yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının uygunluğunu
ortaya koymak iccedilin su kimyası analizleri yapılacaktır
Doğal Yapı Malzemeleri
- Sulama projesiyle ilgili olarak Doğal yapı malzemesi araştırmaları ldquoDSİ Doğal Yapı
Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo kapsamında yapılarak ayrı bir rapor halinde
hazırlanacaktır Bu boumlluumlmde projede ihtiyaccedil duyulan filtre ve agrega malzeme alanları
ile kazılardan ccedilıkabilecek malzemeler hakkında oumlzet bilgiler verilecektir Sahaların
yerleri yapı yerlerine uzaklığı ve ulaşım yolu hakkında bilgi verilecek alanların
yerleri ve ulaşım yolları bulduru haritasında goumlsterilecektir
- İccedilmesuyu projelerinde jeoteknik rapor iccedilerisinde ihtiyaccedil duyulan malzemeler ve bunun
temin edileceği yerler hakkında oumlzet bilgi verilecektir
- Belirlenen malzeme alanlarının yerleri sınırları ulaşım yolları ve yapı yerlerine olan
uzaklıkları belirlenecek ve harita uumlzerinde goumlsterilecektir
24
B-4 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konulardan etuumlt alanında yer almayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi
durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphellipPLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
14 Proje Oumlzellikleri
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
3 GENEL JEOLOJİ
31 Stratigrafik Jeoloji
32 Yapısal jeoloji
321 Tabakalanma
322 Kıvrımlanma
323 Eklemlenme
324 Faylanma
325 Diskordans ve konkordans
33 Tarihsel Jeoloji
34 Deprem durumu
4 HİDROJEOLOJİ
5 EKONOMİK JEOLOJİ
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
62 Araştırma Galerileri
63 Burgu Kuyuları
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
25
65 Deneme Enjeksiyonları
7 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
71 Arazi Deneyleri
72 Laboratuvar Deneyleri
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrlerde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1132 Kaya tuumlrleri
1133 Taşıma guumlcuuml
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
1135 Sıvılaşma potansiyeli
1136 Şev duraylılık analizi
1137 Kazı sınıflaması
114 Goumll Alanının Duraylılığı
115Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
(B- Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Şev duraylılık analizi
1124 Oturma ve şişme
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
26
1122 Kaya tuumlrleri
1123 Kazı sınıflaması
1124 Taşıma guumlcuuml
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
1126 Sıvılaşma potansiyeli
1127 Heyelanlar
1128 Şev duraylılık analizi
1129 Don tehlikesi
113 Diğer Yapı Yerleri
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-5 PLANLAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR BAŞLIKLARI
İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak olup iki sayfayı geccedilmeyecektir
1 GENEL BİLGİLER
11 İncelemenin Amacı ve Kapsamı
İncelemenin amacı kapsamı proje oumlzellikleri ve ccedilalışmanın yapıldığı tarihler ile
inceleme alanının yaklaşık buumlyuumlkluumlğuuml belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları sayfa boyutunda renkli okunabilir bir
bulduru haritası ile birlikte sunulacaktır Oumlrneğin İnceleme alanı helliphelliphelliphellip ili helliphellip km
guumlneyinde yer alır (Geniş bir alan ise enlem ve boylamlarla tariflenebilir) helliphelliphellip ilinden
27
helliphelliphellip km asfalt yol ile helliphelliphelliphellip ilccedilesine gelinir Buradan helliphelliphellip km ham yol ile guumlneye
gidilerek bent yerine ulaşılır Ham yol kışın geccedilişe uygun değildir
13 Veriler ve Ccedilalışma Youmlntemi
Ccedilalışmalar sırasında yararlanılan tuumlm veriler (boumllgesel topoğrafikjeolojik haritalar
yayınlar hava fotoğrafları uydu goumlruumlntuumlleri yeraltısuyu araştırmaları boumllgede daha oumlnce
accedilılmış sondaj kuyu logları tuumlnel boumllgede işletilmiş veya işletilmekte olan maden yapı
gereci ocakları vb) ile ccedilalışma youmlntemi belirtilecektir
14 Proje Oumlzellikleri
- BarajGoumlletReguumllatoumlr tipi Beton kemer beton ağırlık oumln yuumlzuuml beton silindirle
sıkıştırılmış beton (SSB) silindirle sıkıştırılmış katı dolgu (SSKDhardfill) toprak
(homojen zonlu) kaya dolgu vb
- BarajGoumlletReguumllatoumlr yuumlksekliği Talvegden ve temelden
- Maksimum minimum normal su kotu
- Memba ve mansap batardo kot ve yuumlkseklikleri
- Goumlvde dolgu hacmi (malzeme ccedileşit ve miktarları)
- Yuumlkleme havuzu Yeri ve boyutları
- Cebri Boru Yeri ccedilapı uzunluğu
- Santral Yeri tipi boyutları
- Dolusavak Yeri tipi
- Derivasyon tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- Enerji tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- İletim tuumlneli Yeri ccedilapı uzunluğu
- SulamaİccedilmesuyuAtıksu guumlzergahı Yeri tipi kanal genişliğiuzunluğu boru
ccedilapıuzunluğu
- Pompa arıtma su deposu koumlpruuml bina vb Temel tipi boyutları temel derinliği gibi
projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir
28
2 OumlNCEKİ CcedilALIŞMALAR
Ccedilalışma ile ilgili oumlnceki incelemelerin oumlnemli bulguları ve sonuccedilları projeyle ilişkileri
verilecektir Bu kısım yazım kuralları boumlluumlmuumlnde belirtilen esaslara uygun olacaktır Alıntılar
kaynaklar boumlluumlmuumlnde yer alacaktır
3 GENEL JEOLOJİ
Bu aşamada inceleme alanı sınırları yapı yeri goumll alanı sulamaiccedilmesuyuatıksu
guumlzergahı ve diğer yapı yerlerini kapsayacak gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak
sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir İnceleme alanındaki birimler yaşlıdan
gence doğru sıralanacaktır
31 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki tuumlm birimler yaşlıdan gence doğru ayrı ayrı alt başlıklar altında
ayrıntılı bir şekilde anlatılacaktır Bu boumlluumlme sayfa boyutunda inceleme alanına ilişkin
genelleştirilmiş stratigrafik kesit konulacaktır Birimler stratigrafik adlandırma kurallarına
goumlre tanımlanacaktır
32 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanı ve yakın ccedilevresinin yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay
tabakalanma eklem şistozite kıvrım vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan
yapısal ilişkileri (diskordans konkordans bindirme şariyaj vb) aşağıdaki başlıklar altında
anlatılacaktır
321 Tabakalanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin tabakalanma yapılarının şekli ile ilgili olarak
konumu kalınlık laminalanma oumlzelliklerine ilişkin detaylar verilecektir
322 Kıvrımlanma
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin kıvrım yapıları ile ilgili olarak şekil boyut
tuumlr eksen durumu yaş ilişkisi konularında detaylı bilgiler verilecektir
29
323 Eklemlenme
İnceleme alanındaki jeolojik birimlerin eklem yapıları ile ilgili olarak devamlılığı
konumu tuumlruuml sıklığı dolgu kalınlığı ve tuumlruuml ile etkilediği kaya birimleri ile ilgili detaylı
bilgiler verilecektir
324 Faylanma
İnceleme alanındaki fay yapıları ile ilgili olarak devamlılığı konumu tuumlruuml fay
dolgusunun tuumlruuml ve kalınlığı atımı fayı belirleyen verilere ilişkin detaylı bilgiler verilecektir
325 Diskordans ve konkordans
İnceleme alanındaki jeolojik birimler arasındaki diskordans-konkordans ilişkisi tuumlruuml
bunu belirleyen şekiller ve diğer tespitler ile ilgili detaylı bilgiler verilecektir
33 Tarihsel Jeoloji
Proje alanı ve yakın ccedilevresinde meydana gelen jeolojik olaylar ve yerkabuğu
hareketleri stratigrafik ilişki goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kronolojik bir duumlzen iccedilerisinde fazla
ayrıntıya girilmeden accedilıklanacaktır
34 Deprem Durumu
İnceleme alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel
olmayan verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak diri faylar belirtilecektir Bu
amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu ve kuruluşların ccedilalışmalarından ve
yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem
Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu verilecek ayrıca A4A3
sayfa boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik
haritaları renkli olarak konulacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak EK-Brsquoye uygun sismik tehlike analizi yapılacak ve
ayrı bir rapor haline getirilecektir
30
4 HİDROJEOLOJİ
İnceleme alanı ve ccedilevresine ilişkin yeraltı ve yeruumlstuuml suları hakkında bilgi verilerek
yan vadi memba-mansap youmlnuumlnde ve temel altında hidrojeolojik model ana hatları ile ortaya
konulacaktır Ccedilevredeki her tuumlrluuml kuyu kaynak akarsuların yeri kotu ve debileri
belirtilecektir Beslenme boşalım ve yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek porozite permeabilite
depolama katsayısı yeraltısuyu seviyesi yeraltısuyueşpotansiyel yuumlzey haritaları
hazırlanarak yapı yeri ve rezervuarda yayılım goumlsteren jeolojik birimlerin akifer oumlzellikleri ile
yeraltısuyu akım modeli ortaya konacaktır İnceleme alanında bulunan kuyular ve accedilılan tuumlm
temel sondaj kuyularında kesin proje aşamasına kadar periyodik yeraltısuyu oumllccediluumlmleri
yapılacaktır Rapor yazımına kadar yapılan oumllccediluumlmler liste halinde rapora konulacaktır
Kuyularda oumllccediluumlm periyodu aralığı bir aydan daha fazla olmayacaktır
Kazı ccedilukuruna gelebilecek su miktarı gerekli yerlerde accedilılacak su sondaj kuyularında
yapılacak deneylerin sonuccedillarına goumlre hesaplanacaktır Projenin oumlzelliğine goumlre akarsu
kaynak ve kuyularda debi oumllccediluumlmleri yapılıp gereken noktalardan oumlrnekler alınarak
fizikselkimyasalbakteriyolojik ve gerekli durumlarda izotop analizi yapılacaktır Yapı
yerlerinde beton temas suyu olarak kullanılacak su kaynaklarının su kimyası analizleri
sonuccedilları verilerek beton uumlzerinde olabilecek etkileri anlatılacaktır
Proje alanının detaylı hidrojeolojik ccedilalışmaları istendiği takdirde ldquoDSİ Hidrojeolojik
Etuumlt Teknik Şartnamesirdquo kullanılacaktır
5 EKONOMİK JEOLOJİ
Projenin tamamlanmasından sonra proje alanı iccedilinde kalacak ekonomik değer taşıyan
işletilen veya işletilmeyen maden hammadde kumccedilakıl ve taşocağı gibi yeraltı ve yeruumlstuuml
zenginliklerine ilişkin bilimsel verilere dayalı bilgi verilecektir Rezerv ve ekonomik değer
youmlnuumlnden ccedileşitli kamu kurum ve kuruluşları (MTA Etibank vb raporlarından) ile oumlzel
kurumlardan yararlanılabilecektir
31
6 MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ
61 Temel Sondajları
Temel sondaj kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Temel sondajlarda yapılan deneyler (basınccedillı ve basınccedilsız su deneyleri kaya ve
zemin mekaniği deneyleri) hakkında bilgi verilecek sonuccedilları tablo halinde sunulacaktır
Temel sondaj logları ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon İşleri Teknik Şartnamesinerdquo uygun olacak
temel sondaj kuyularına ait karot fotoğrafları 12121990 tarih ve 4336 sayılı rdquoKarotların
Korunması Yok Edilmesi ve Fotoğraflarının Ccedilekilmesirdquo Genelgesine uygun olarak
hazırlanacak ve rapor ekinde renkli olarak verilecektir
62 Araştırma Galerileri
Araştırma galerilerinin numarası accedilılış amacı yeri uzunluğu galeride yapılan
deneyler hakkında bilgi verilecek deney sonuccedilları ve galeri jeolojik accedilınım haritaları ek
olarak rapora konulacaktır
63 Burgu Kuyuları
Burgu kuyularının numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo halinde
verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak rapora ek olarak konulacaktır
64 Araştırma CcedilukuruYarmaları
Araştırma ccedilukuruyarmaları numarası yeri kotu koordinatı ve derinlikleri tablo
halinde verilecektir Accedilılış amacı accedilım sırasında alınan numuneler belirtilecek ve kuyu log
tanımlamaları yapılarak fotoğrafları ile birlikte rapora ek olarak konulacaktır
65 Deneme Enjeksiyonları
Deneme enjeksiyonlarının yeri derinliği hangi metotla yapıldığı (uumlccedilgen metodu
doğru hat metodu tek kuyu metodu vb) uygulanan basınccedillar ve karışım oranları hakkında
32
bilgi verilecek ve elde edilen sonuccedillar nihai enjeksiyon projesi iccedilin oumlnerileri de kapsayacak
şekilde ek olarak rapora konulacaktır
Bu boumlluumlmde yapılan tuumlm ccedilalışmaların yerleri rapor ekinde verilen jeolojik ve jeoteknik
haritalarda goumlsterilecektir
7 KAYA ve ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
Yapıların temelinde yer alan kayaccedilların dayanım parametreleri
gerilmedeformasyonzaman ilişkileri taşıma guumlcuumloturmaşişme miktarları ile şev
duraylılığının irdelenmesinde kullanılacak jeoteknik parametrelerinin yerinde ve
laboratuvarda tayini amacıyla yapılan arazi ve laboratuvar ccedilalışmalarında yapılan deneyler ve
elde edilen sonuccedillar aşağıdaki başlıklar altında ayrı ayrı verilecektir
Kaya ve Zemin Mekaniği raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-A
da verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
71 Arazi Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla uygun
arazi (in-situ) deney youmlntemleri kullanılan araccedilların adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler elde
edilen tuumlm sonuccedillar rapor ekinde tablo ve grafikler (renkli) ile birlikte verilecektir
72 Laboratuvar Deneyleri
Yapı yerlerinde jeolojik birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koyacak jeomekanik
parametreleri belirlemek amacıyla uygun laboratuvar deney youmlntemleri kullanılan araccedilların
adı oumlzellikleri alınan oumllccediluumlmler ve elde edilen sonuccedilları hakkında bilgi verilecek ve tuumlm tablo
ve grafikler renkli olarak rapor ekinde sunulacaktır
8 KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
Proje alanının jeolojik yapısı karst hidrojeolojisi youmlnuumlnden incelenerek eriyebilen
kayaccedillardaki su batan su ccedilıkan gibi karst yapıları jeolojik haritaya işaretlenecektir Bu tuumlr
33
jeolojik birimlerin olması durumda yapı yerleri ve goumll alanındaki birimlerin hidrolojik ve
hidrojeolojik oumlzelliklerinin incelenmesi karbonatlı kayaccedilların yayılımı karst yapıları
(mağara duumlden dolin vb) ve birbirleri ile ilişkileri belirlenecektir Hazırlanacak rapor bu
amaccedilla kullanılan youmlntemleri oumllccediluumlmleri elde edilen sonuccedilları tablo ve grafikleri
kapsayacaktır
Karst Hidrojeolojisi Raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Crsquode
verilen rapor iccedileriği kullanılacaktır
9 JEOFİZİK CcedilALIŞMALARI
Jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesine yardımcı olmak amacıyla yapılan
jeofizik ccedilalışmalar anlatılacaktır
Jeofizik raporunun muumlnferit olarak hazırlanması durumunda EK-Brsquode verilen rapor
iccedileriği kullanılacaktır
10 DOĞAL YAPI MALZEMELERİ
Doğal yapı gereccedilleri ccedilalışmaları ldquoDSİ Doğal Yapı Malzeme Etuumltleri Şartnamesirdquo ne
goumlre ayrı bir rapor olarak hazırlanacaktır Jeoteknik raporların bu boumlluumlmuumlnde goumlvde tipinin
belirlenmesine esas teşkil eden malzeme sahaları hakkında 2 (iki) sayfayı geccedilmeyecek şekilde
oumlzet bilgi verilecektir
Projede ihtiyaccedil duyulan her cins malzemeyle ilgili alt başlıklar accedilılarak (Geccedilirimsiz
yarı geccedilirimli geccedilirimli ve kaya malzeme) bu boumlluumlmlerde malzeme alanlarının yerleri
nitelikleri miktarları ve proje alanına olan uzaklıkları ve ulaşım koşulları hakkında oumlzet bilgi
verilecektir Goumll alanındaki malzeme alanlarının işletilmesi halinde geccedilirimlilik ve duraylılık
sorunlarına yol accedilıp accedilmayacağı konusu dikkate alınacaktır
34
11 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Bu boumlluumlmde A) Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde B) Yeraltı Yapılarında ve C) Sulama-
İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında olmak uumlzere uumlccedil başlık bulunmaktadır
Yapılan ccedilalışma hangi boumlluumlmuuml ilgilendiriliyorsa o başlık kullanılacaktır
(A- Baraj Goumllet Reguumllatoumlrde)
111 Aks Yerinin Geccedilirimliliği
Barajgoumlletreguumllatoumlr yerlerinde vadi tabanı ve yamaccedilları oluşturan tuumlm jeolojik
birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya
olabilecek etkileri değerlendirilecektir
Vadi tabanında bulunan aluumlvyonun kalınlığı cinsi geccedilirimliliği (K) ve derinliğine
bağlı olarak tuumlm goumlvde altında veya sadece ccedilekirdek hendeğinde (cut-off) topuk plağında
kısmentamamen kaldırılması veya iyileştirilmesi amacıyla uygulanacak iyileştirme youmlntemi
(enjeksiyon perdesi blanket bulamaccedil hendeğislurry trench jet grouting vb) belirlenerek
boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Ayrıca sıyırma kazıları sırasında ortaya ccedilıkacak
olası tektonik zonların (faykırık hatları) iyileştirilme youmlntemi ile ilgili oumlneriler verilecektir
Ccedilekirdek hendeği (cut-off) kazısı sırasında kazı alanına gelebilecek su miktarı ve
kazının kuruda yapılması iccedilin alınabilecek oumlnlemler verilecektir Temel sondaj kuyularında
yapılan basınccedillı su testi (BST) ccedilalışmalarından elde edilen Lugeon değerleri ve yapılması
durumunda deneme enjeksiyonu sonuccedilları değerlendirilerek ana kayada yapılması gereken
iyileştirme youmlntemleri (enjeksiyon perdesi kil blanket beton kaplama vb) ve boyutları (perde
uzunluğu derinliği kaccedil sıra olacağı delik aralıkları deliklerin eğim ve doğrultuları toplam
delgi uzunluğu vb) belirlenecek yaklaşık maliyeti verilecektir
112 Goumll Alanının Geccedilirimliliği
Goumll alanında yer alan tuumlm birimlerin geccedilirimlilik oumlzellikleri ve goumll alanının yan
vadilerle olan ilişkisi dikkate alınarak varsa kaplanması gereken birimlerin geccedilirimlilik
oumlzellikleri kaplanacak alanın sınırları tipi kalınlığı kaplama alanının sınırlarında saplama
hendeği veya dikiş enjeksiyonu alternatifleri belirtilecektir
35
Goumll alanında enjeksiyon yapılması durumunda (sızma boyunu uzatmak yan vadi
ilişkisini kesmek vb) enjeksiyonun boyutları ve yaklaşık maliyeti verilecektir Gerekli ccediloumlzuumlm
oumlnerileri ekonomik boyutları ile verilerek kesin proje aşamasına araştırması gerekli eksik bir
konu bırakılmayacaktır
113 Aks Yerinin Duraylılığı
1131 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Aks yerinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış kayaccedilların
arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
1132 Kaya tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku ve suumlreksizlik
yapıları tanımlanacak birimlerin kalınlıkları belirlenecek tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilecektir Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
derecesi deformasyon moduumlluuml Poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
1133 Taşıma guumlcuuml
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin taşıma guumlcuuml hakkında arazi ve laboratuvar
deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1134 Oturma ve şişme potansiyeli
İnceleme alanında yer alan zemin ve kayaccedil parametreleri ve yapılması planlanan
yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak barajgoumlletreguumllatoumlr yapısının
oturacağı temel kayasızemin birimlerinin muhtemel toplam ve farklı oturmalar ve şişme
oumlzellikleri hakkında arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre
değerlendirme yapılarak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
36
1135 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan aluumlvyon biriminde sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin
sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri kullanılarak
incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
1136 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları konusunda oumlneriler
getirilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler (geccedilici
veya kalıcı destek sistemleri) kazıların duraylılığa etkisi yeraltısuyunun varlığı ve bunun
destekler uumlzerindeki olabilecek suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alternatifli olarak
verilecektir
1137 Kazı sınıflaması
Temel kazıları ve tuumlnel guumlzergahları boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi
niteliği miktarı ve kazı sınıflamasıklası tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik
tanımlamalara dayalı olacak olup poz numarası kullanılmayacaktır
114 Goumll Alanının Duraylılığı
Goumll alanının duraylılığını etkileyecek olumsuzluklar hakkında tuumlm ccedilalışmalardan elde
edilen veriler kullanılarak detaylı bilgi verilecektir Oumlzellikle yapının yapılabilirliğini
doğrudan etkileyebilecek eskiyeni heyelanların varlığı ve olası etkileri belirlenecektir
Gerekli araştırma incelemeler ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri verilerek kesin proje aşamasına hiccedilbir
araştırma veya eksik konu bırakılmayacaktır
Bu kapsamda
- Goumll alanında mevcut veya potansiyel heyelan olup olmadığı
- Su ile temas ettiğinde heyelana neden olabilecek boumllgelerin varlığı ve boyutları
- Heyelan olması durumunda yapı yerlerine olabilecek etkileri
37
- Mevcut veya potansiyel heyelanların iyileştirilebilmesi iccedilin alınması gereken
oumlnlemler (kazı ile şevlerin yatırılması topuğa yuumlk koymak drenaj su seviyesinin sınırlı
tutulması vb) belirlenecektir
115 Diğer Yapı Yerlerinin Duraylılığı
Jeoteknik parametreler ve yapılması planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve yapı yuumlkleri dikkate alınacaktır
- Dolusavak Dolusavak guumlzergahı boyunca temelde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi
yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının
jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda
jeolojik koşulların projeye uygunluğunun belirlenmesi amacıyla accedilılan sondajlardan ve yuumlzey
jeolojisi verilerinden yararlanılarak kazılarla ilgili şev geometrisi şev duraylılığı analizlerinde
kullanılacak dayanım parametreleri projede oumlngoumlruumllen kazı kotlarının kayaccedilların ayrışma
veya diğer nedenlerle zayıflamış zonlarının iccedilinde kalıp kalmadığı kazılar sırasında
karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorunları belirtilecek ve gerekli iyileştirme youmlntemleri
oumlnerilecektir
- Konduumlvi Derivasyonun konduumlvi olarak projelendirilmesi durumunda jeolojik koşulların
uygunluğu belirtilecek kazı taban kotunun sağlam kayaya kadar inip inmediği inmemesi
durumunda yapılabilecek gerekli iyileştirmeler (enjeksiyon beton yastık kazı yapılması vb)
oumlnerilecektir
- Tuumlneller ve galeriler Proje kapsamındaki tuumlnel ve galerilerin (derivasyondipsavak
dolusavak enerji ulaşım drenaj enjeksiyon vb) guumlzergahı boyunca geccedililecek birimlerin
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır Temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve
diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek oumlzellikle giriş ve ccedilıkış yerlerinin
jeolojik accedilıdan uygunluğu yaklaşım yapısı kazı şevlerinin duraylılığı ayrışma derecesi
deformasyon moduumlluuml poisson oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme
accedilısı vb verilere goumlre şev duraylılık analizleri ve kazı destek sınıflamaları yapılacaktır
38
- Batardolar Memba ve mansap batardolarının temellerinin oturacağı yerde aluumlvyon ve
temel kayanın litolojisi geccedilirimlilik yeraltısuyu durumu jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
yamaccedillarda ayrışma zonu ile yamaccedil molozunun kalınlığı belirtilecektir Bu kapsamda
aluumlvyonun kısmen veya tamamen kaldırılması batardo altında geccedilirimsizliğin (enjeksiyon
slurry trench perde duvar jet grouting vb) sağlanması ve yamaccedillarda yapılacak temizlik
kazısı sınırları hakkında oumlneriler verilecektir
- Yuumlkleme havuzu Yuumlkleme havuzu temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer
ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacak ve kazı taban kotunun sağlam kayaya oturtulması gerekiyorsa
temel kayanın sağlamlaştırılması ve kazı şevleri hakkında oumlneriler verilecektir
- Cebri boru guumlzergahı Cebri boru guumlzergahı temelinde yer alan jeolojik birimlerin
litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirtilecek temel araştırmaları kaya-zemin
mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek guumlzergahın jeolojik accedilıdan
uygunluğu ortaya konulacaktır Temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek
parametreler belirtilecektir
- Santral yeri Santral binası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği
ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik
accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin duraylılığı belirtilecektir Bu kapsamda kazı temelinin
sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın sağlamlaştırılması gerekirse santralın sağlam
yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat
duvarları kazık jet grouting vb oumlnlemlerin alınması ve temel kazı ccedilukuruna gelebilecek fazla
suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler yapılacaktır Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen
temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel
tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri dikkate alınacaktır
- Şalt sahası Şalt sahası temelinde yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltısuyu durumu ve temel projesinin hesap ve tasarımına
imkan verecek parametreler belirtilecektir
39
(B-Yeraltı Yapılarında)
111 Yapı Yerlerinin Geccedilirimliliği
Yeraltı boşluğunu ve kazı guumlzergahını oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir
Geccedilirimlilik değerleri ve yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek yapıya gelebilecek suyun
yeri miktarı ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
Guumlzergah boyunca karstik boşluklar bulunması durumunda bunların buumlyuumlkluumlkleri
neden olacakları sorunlar ve alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
112 Yapı Yerlerinin Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrleri
Yeraltı boşluğunun uumlzerinde yer alan bitkisel toprak yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları
goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
tanımlanacaktır
1122 Kaya tuumlrleri
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde(in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kazı
projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
1123 Şev duraylılık analizi
Girişccedilıkış yapılarındaki şevlerde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir Bu analizlerde geccedilici veya kalıcı
destek sistemleri yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı bunun tahkimat uumlzerindeki
etkileri ve suumlrşarj (oumlrtuuml) yuumlkleri dikkate alınacaktır
40
1124 Oturma ve şişme
Yeraltı boşluğu ve kazı guumlzergahında yer alan jeolojik birimlerin litolojisi yapısı
jeolojikjeoteknik oumlzellikleri jeolojik birimlerin oturma ve şişme oumlzellikleri hakkında arazi ve
laboratuvar deneylerinden elde edilen verilere goumlre değerlendirme yapılacak iyileştirme
tedbirleri iccedilin uygun youmlntemler ve oumlneriler verilecektir
(C- Sulama-İccedilmesuyu-AtıksuBorulu Sistem Guumlzergahlarında)
111 Guumlzergahın Geccedilirimliliği
Guumlzergahı oluşturan birimlerin geccedilirimlilik youmlnuumlnden jeolojikjeoteknik oumlzellikleri
belirlenecek ve yapıya olan etkileri değerlendirilecektir Temel araştırmalarda (temel sondaj
kuyusuaraştırma ccedilukuru) oumllccediluumllen yeraltısuyu seviyeleri değerlendirilerek kazıya gelebilecek
suyun yeri miktarı betona olabilecek etkileri ve alınması gereken oumlnlemler belirtilecektir
112 Guumlzergahın Duraylılığı
1121 Oumlrtuuml birimleri ve ayrışmış kaya tuumlrlerinin sınıflandırılması
Guumlzergah boyunca bulunan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedillar yapısı litolojik oumlzellikleri kalınlıkları dayanım parametreleri gibi oumlzellikleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak tanımlanacaktır Oumlzellikle sifon geccedilişlerinde vadi tabanında yer alan
aluumlvyonun kalınlılığı cinsi ve granuumllometrisi belirlenecektir
1122 Kaya tuumlrleri
Guumlzergah boyunca bulunan birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları tanımlanacak
birimlerin kalınlıkları tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin doğrultu ve eğimleri verilecektir
Arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde
bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) ve
kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) değerlendirilecektir
1123 Kazı sınıflaması
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klası
sınıflaması tablo halinde verilecektir Değerlendirmeler jeolojik tanımlamalara dayalı olacak
poz numarası kullanılmayacaktır
41
1124 Taşıma guumlcuuml
Guumlzergah boyunca karşılaşılacak birimlerin jeolojikjeoteknik oumlzellikler ve yapılması
planlanan yapılardan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak oumlzellikle sifon yapılarının
oturacağı temel zemin birimlerinin taşıma guumlcuuml belirlenecek ve deney sonuccedillarına goumlre
değerlendirme yapılacak gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
1125 Oturma ve şişme potansiyeli
Guumlzergah boyunca oturma problemi oluşturabilecek veveya şişme potansiyeli yuumlksek
olan zeminlerin kil minerali iccedileriği ve cinsi tane boyu dağılımı Atterberg limitleri oturma-
şişme miktarları su iccedilerikleri serbest şişme ve şişme basıncı arasındaki ilişkiler belirlenecek
ve gerekli iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir Guumlzergahın dolguda geccedilecek kesimlerinde
kullanılacak malzemenin araştırılmasına youmlnelik oumlnerilerde bulunulacaktır
Ayrıca guumlzergah boyunca tuz jips anhidrit gibi mineraller iccedileren birimlerin tespit
edilmesi halinde su muhtevasındaki değişimlere bağlı olarak oluşabilecek şişme
yuumlzdesibasıncı erime yuumlzdesi ve sıkışma ilişkileri ortaya konulacak ve gerekli iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
1126 Sıvılaşma potansiyeli
Guumlzergah boyunca sıvılaşma riski iccedileren seviyeler iccedilin sıvılaşma potansiyelinin
bulunup bulunmadığı uygun analiz youmlntemleri ile incelenecek analiz sonuccedilları ve tuumlm
hesaplamalar tablolar halinde verilecektir Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri
ekonomik mukayeseleri ile birlikte oumlnerilecektir
1127 Heyelanlar
Guumlzergah boyunca aktif veya potansiyel heyelanlı boumllgeler topoğrafik ve jeolojik
haritalar havauydu fotoğrafları ve yerinde yapılacak arazi goumlzlemleri ile birlikte
değerlendirilecektir
Mevcut heyelanlı boumllgelerde ve kazı sonrası oluşabilecek heyelanlı boumllgelerde yer alan
birimlerin (hareketli kuumltle ana kaya) arazi ve laboratuvar deneyleri ile başta kayma
parametreleri (c Φ crsquo Φrsquo) olmak uumlzere tuumlm jeolojikjeoteknik oumlzellikleri belirlenecektir Bu
değerler kullanılarak heyelanın derinliği kayma yuumlzeyi hızı ve kayma miktarı ortaya
konulacaktır
42
1128 Şev duraylılık analizi
Kazı ve yamaccedil şevlerinde uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
(kinematik nuumlmerik grafik vb) yapılarak şev eğimleri ve palye boyutları oumlnerilecektir
Temel ve yamaccedil kazıları sırasında oluşacak şevlerde alınması gerekebilecek oumlnlemler mevcut
yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve guumlzergaha etkisi belirlenecektir
1129 Don tehlikesi
Donma olayının bekleneceği boumllgelerde don derinliği verilmelidir Zemin yuumlzeyinin
donması sonucu kanal şev ve taban kaplamalarında deformasyonlar goumlruumlleceğinden zeminin
don olayına karşı duyarlı olup olmadığı araştırılarak ortaya konmalıdır
113 Diğer Yapı Yerleri
- Sifon akeduumlk koumlpruuml bina vb diğer yapı yerleri Yapı yerlerinde yer alan jeolojik
birimlerin litolojisi yapısı jeolojikjeoteknik oumlzellikleri yeraltı suyu durumu belirtilecek
temel araştırmaları kaya-zemin mekaniği ve diğer ccedilalışmalardan sağlanan veriler
değerlendirilerek temel kazısının jeolojikjeoteknik accedilıdan uygunluğu kazı şevlerinin
duraylılığı belirtilecektir
- İccedilmesuyuAtıksu İsale Hatları Guumlzergah boyunca yapılacak temel araştırmalarında
deney oumllccediluumlm ve goumlzlemler iccedilin jeolojik koşullara bağlı olarak 2000 mrsquode birer adet araştırma
ccedilukuruyarması accedilılacak farklı zemin koşulları dere geccedilişi yeraltısuyu vb gibi durumların
tespitine oumlncelik verilecektir Ccedilukurların derinliği kanalboru temel kazı kotu altına inecek
şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Arıtma Tesisi İccedilmesuyu arıtma tesisleri jeoteknik etuumlt raporu iccedilin
soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 30 000 m2 ye kadar alan iccedilin en az 3 (uumlccedil) adet sondaj
kuyusu accedilılacaktır Bundan buumlyuumlk alanlar iccedilin her 10 000 m2 de 1 adet sondaj kuyusu ilave
edilecektir Temel sondaj kuyuları yapıların temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) derinliğine inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu Su Deposu İccedilmesuyu su depolarında projelendirme oumlncesi hazırlanacak
jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az 2 adet sondaj kuyusu
43
accedilılacak olup temel sondaj kuyularının derinliği temel kazı kotu altına en az 2B (B= temel
genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyuAtıksu Pompa İstasyonu İccedilmesuyu pompa istasyonlarında projelendirme
oumlncesi hazırlanacak jeoteknik etuumlt raporu iccedilin soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile en az
2 adet sondaj kuyusu accedilılacak kuyularının derinliği yapıların temel kazı kotu altına en az 2B
(B= temel genişliği veya temel derinliği) inecek şekilde olacaktır
- İccedilmesuyu projerinde buumlyuumlk karayolu tren yolu nehir vb geccedilişlerde ve zemin oumlzelliklerine
goumlre her iki tarafta soumlzleşmede aksi belirtilmediği muumlddetccedile 1rsquoer adet temel sondaj kuyusu
accedilılacaktır
Bu kapsamda kazı temelinin sağlam kayaya oturtulması veya temel kayanın
sağlamlaştırılması gerekirse yapıların sağlam yere kaydırılması kazı şevlerinde duraylılığın
sağlanması iccedilin şevlerin yatırılması istinat duvarları kazık ve jet grouting vb oumlnlemlerin
alınması ve temel kazı ccedilukurlarına gelebilecek suyun oumlnlenmesi konularında oumlneriler
yapılacaktır
Yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temeli iccedilin uygun goumlruumllen
kazı derinliğine karşılık gelen (oumlngoumlruumllen temel tipleri iccedilin) taşıma guumlcuuml ve oturma miktarı
hesaplanacaktır Bu hesaplamalarda temel tuumlruuml boyutları derinliği ve uumlst yuumlk değerleri
dikkate alınacaktır
12 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Barajgoumlletreguumllatoumlr yeraltı yapıları (tuumlnelgaleribacayeraltı santralı) ve
sulama kanalı guumlzergahlarının (beton kanal borulu sistem) planlama aşaması jeoteknik
ccedilalışmaları sonucunda ldquoJeolojikJeoteknik Koşulların Değerlendirilmesirdquo başlığı altında
verilen değerlendirmelerden yapıyı etkileyebilecek oumlnemli hususlar kısaca verilecektir
Bunlara bağlı olarak alınması gereken oumlnlemler ve oumlneriler maddeler halinde sıralanacaktır
44
13 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yapı yerleri jeoloji haritası ve kesitleri (Detay bilgiler EK-E ve EK-Frsquo de verilmiştir)
- Hidrojeolojik harita ve kesitler
- Jeofizik kesitler
- Proje sahasının hava fotoğrafları haritası
- Temel sondaj logları
- Karot fotoğrafları
- Araştırma ccedilukuruyarması kesitleri ve fotoğrafları
- Arazi deneyi grafikleri ve tabloları
- Laboratuvar deneyi grafikleri ve tabloları
- Fotoğraflar (Yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb )
- Doğal Yapı Malzemeleri Alanlarına ilişkin Yer Bulduru Haritaları
NOT Ekler yazım kurallarında verildiği gibi hazırlanmalı cep ya da ayrı klasoumlrler iccedilinde
verilmeli ve A4 boyutlarında katlanmış olmalıdır
45
C- KESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulama kanalı guumlzergahlarında (beton
kanal borulu sistem) yapılan kesin proje ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda verilmiştir
Planlama ccedilalışmaları ile projede yer alan yapı yerlerinin ve yakın ccedilevresinin
jeolojikjeoteknik yapısı incelenmekte projenin yapılabilirliliği araştırılmaktadır Projenin
yapılabilirliğine karar verildikten sonra kesin proje aşamasında projede yer alan yapı
yerlerinin oturacağı temel kaya ve zeminin jeoteknik oumlzellikleri bu aşamada daha ayrıntılı bir
şekilde ortaya konulacak buna bağlı olarak gerekli ilave ccedilalışmalar yapılacaktır
Ayrıca proje alanı ile ilgili olarak planlama aşamasında yapılmış olan sismik tehlike
analizi gerekiyorsa guumlncellenecektir
Kesin proje aşaması rapor duumlzeni ldquoPlanlama Aşaması Rapor Duumlzenirdquo ile aynı
olacak sadece ldquohelliphellipKESİN PROJE AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORUrdquo
başlığı kullanılacaktır
İccedilmesuyu ve atıksu uygulama projelerine esas jeoteknik etuumlt raporları da planlama
aşaması iccedilin belirtilen formata uygun olarak yapılacaktır
46
D- UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
Uygulama aşaması jeoteknik ccedilalışmalarında oumlncelikli olarak kazı ve iyileştirme
ccedilalışmalarının projeye uygun olarak yapılıp yapılmadığı izlenecektir Jeolojik koşulların
proje oumlzellikleri de dikkate alınarak yapıya etkileri ve ortaya ccedilıkan beklenmeyen durumlar
karşısında alınabilecek oumlnlemler belirlenecek ve uygulama sırasında ortaya ccedilıkan durumlara
goumlre ccedilalışmalar youmlnlendirilecektir
Barajgoumlletreguumllatoumlrlerde yeraltı yapılarında sulamaiccedilmesuyu guumlzergahlarında
(beton kanal borulu sistem) yapılan uygulama aşaması ccedilalışmalarının kapsamı aşağıda
verilmiştir
Accedilık Kazılar
- Projede belirlenen kazı sınırlarının dışına ccedilıkılarak aşırı kazı yapılmasının oumlnlenmesi
ve belirlenmiş oumlnlemlerin uygulanması
- Temizlik ccedilekirdek hendeği (cut-off) gibi kazıların kayaccedilların jeolojikjeoteknik
oumlzellikleri dikkate alınarak sağlam kayaya kadar yapılmasının sağlanması
- Hava ve su ile temas ettiğinde kısa suumlrede ayrışmaya uğrayan kayaccedillar belirlenerek bu
tuumlr kayaccedillarda ikinci defa kazıya gerek duyulmayacak şekilde gerekli oumlnerilerde
bulunarak koordinasyonun sağlanması
- Kazıların muumlhendislik jeolojisi haritalamalarının kazıyla eşzamanlı olarak yapılması
suumlreksizlikler ve oumlzelliklerinin (eğim doğrultu değerleri accedilıklık devamlılık
puumlruumlzluumlluumlk zayıf zonların vb) ayrıntılı olarak bu haritalara işlenmesi
Yeraltı Kazıları
- Kazıların projeye uygun olarak yapılmasının takip edilmesi
- Kazıların jeolojik accedilınım haritalarının ve ayna formlarının kazıyla eşzamanlı olarak
hazırlanması deformasyon oumllccediluumlmlerinin duumlzenli olarak takip edilmesi ve
raporlanması
- Bu accedilınım haritalarından faydalanılarak kesin projede belirlenmiş olan sınıflama ve
destek projelerinde gerektiği durumlarda revizyonların yapılması
- Yeraltısularının kazılar uumlzerindeki beklenmedik etkilerini izleyerek alınabilecek
oumlnlemlerin belirlenmesi
47
Temel İyileştirmeleri
- Uygulanan temel iyileştirme (enjeksiyonslurry trenchjet grouting vb) ccedilalışmaları
yakından takip edilerek projeye uygun yapılmasının sağlanması
- Yapılan enjeksiyonların kontroluumlnuumln yapılması ve elde edilen sonuccedillara bağlı olarak
ilave iyileştirme kuyularının verilmesi gerektiği durumlarda karışım oranları ve
basınccedillarında duumlzenlemelerin yapılması
D-1 UYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporlar ccedilalışmaların projesine uygun olarak devam etmesi halinde yılda bir defa
hazırlanacaktır Oumlzellikle enjeksiyon ccedilalışmaları konusunda daha sık aralıklarla (aylık) ara
rapor yazılacaktır
Ancak jeolojikjeoteknik koşullardan kaynaklanan proje değişikliğine gerek
duyulduğu zaman proje revizyonuna esas ldquoJeoteknik Gerekccedile Raporurdquo hazırlanacaktır Bu
gerekccedile raporu İdarece onaylandıktan sonra projede gerekli revizyonlar yapılacaktır
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlıklar
altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipUYGULAMA AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlT RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
1 GENEL BİLGİLER
Bu boumlluumlmde projenin mevcut durumu tarihccedilesi ve varsa revizyonun gerekccedileleri
anlatılacaktır
2 JEOLOJİ ve JEOTEKNİK
Rapora konu olan yapı yerinin jeolojisi ve jeoteknik oumlzellikleri anlatılacaktır Proje
revizyonuna esas jeoteknik ccedilalışmalar yapılmış ise bu boumlluumlmde ayrıca verilecektir
3 ACcedilIK KAZILAR
4 YERALTI KAZILARI
48
5 TEMEL İYİLEŞTİRME YOumlNTEMLERİ
51 Enjeksiyon
511 Perde enjeksiyonları
512 Kapak enjeksiyonları
513 Kontak enjeksiyonları
514 Konsolidasyon enjeksiyonları
515 Diğer enjeksiyonlar
52 Sluryy Trench
53 Jet Grouting
54 Diğer
6 SONUCcedil ve OumlNERİLER
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
49
E- UYGULAMA SONU AŞAMASI JEOTEKNİK ETUumlTLER
İnşaat işlerinin tamamlanmasından sonra sorumlu Jeoloji Muumlhendisi tarafından yapım
aşamasında buumltuumln veriler derlenerek rapor hazırlanacaktır
Bu raporda planlamakesin proje aşamasında hazırlanan proje ile uygulama projesi
arasında ortaya ccedilıkan farklılıklar detaylı olarak anlatılacak jeolojikjeoteknik koşulların proje
uumlzerinde oluşturduğu teknik ve ekonomik etkiler ortaya konulacaktır Jeolojikjeoteknik
koşullardan dolayı yapılan farklı ve ilave uygulamalar gerekccedileleriyle birlikte detaylı olarak
verilecektir
Bu veriler kullanılarak projeye ait ldquoUygulama Sonu Jeoteknik Raporurdquo
hazırlanacaktır Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt
başlıklar altında toplanan konular proje kapsamında varsa rapora yazılacak olmayanlar
yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen başlıklar rapora
eklenebilecektir
Ayrıca projedeki tuumlm enjeksiyon ccedilalışmaları tamamlandıktan sonra DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Şartnamesine uygun olarak ldquoEnjeksiyon Sonuccedil Raporurdquo hazırlanacak ve
İDARE tarafından onaylanacaktır
50
helliphelliphelliphellipUYGULAMA SONU JEOTEKNİK RAPORU
İCcedilİNDEKİLER
OumlZ
1 GENEL BİLGİLER
11 Projenin Amacı ve Kapsamı
12 Proje Oumlzellikleri
2 PROJE SAHASININ JEOLOJİSİ
3 JEOTEKNİK CcedilALIŞMALAR
31 Muumlhendislik Jeolojisi
311 Kazılar
312 Temel iyileştirme youmlntemleri
3121 Enjeksiyonlar (perde kapak konsolidasyon tıkaccedil vb)
3122 Slurry trench
3123 Jet grouting
3124 Diğer
32 Doğal Yapı Malzemeleri ve Dolgu Ccedilalışmaları
33 Kaya ve Zemin Mekaniği Ccedilalışmaları
34 Hidrojeoloji Ccedilalışmaları
35 Kazılardan Ccedilıkan Yeraltısuyu ve Kurutma Ccedilalışmaları
36 Karst Hidrojeolojisi
37 Jeofizik
4 SONUCcedilLAR
EKLER
- Harita ve kesitler
- Şekiller
- Ccedilizelgeler
- Uygulama ile ilgili fotoğraflarvideolar
51
III RAPORLARIN SUNULMASI VE ONAYI
Jeoteknik etuumltler sırasıyla Oumln İnceleme Planlama Kesin Proje Uygulama ve
Uygulama Sonu aşamalarından oluşacaktır
Planlama ve kesin proje aşamalarında yapılacak arazi ve buumlro ccedilalışmalarından sonra
bu şartnamede tanımlanan standartlarda ldquoJeoteknik Etuumlt Ara Raporurdquo 3 kopya ıslak imzalı
(hazırlayan jeoloji muumlhendisinin oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak goumlruumlş
alınmak uumlzere İdarersquoye sunulacaktır
İdarersquonin istediği gerekli son duumlzenlemeler yapıldıktan sonra nihai ldquoJeoteknik Etuumlt
Raporurdquo 6 kopya ıslak imzalı (oda sicil no dahil) A4 baskılı ve CDDVD olarak İdarersquoye
sunulacaktır
52
IV EKLER
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
EK-B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
EK-D FİZİBİLİTE RAPORLARI İNCELEME KURALLARI
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
53
EK-A KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ CcedilALIŞMALARI
A-1 AMACcedil
A-2 KAPSAM
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
54
A-1 AMACcedil
Yapı yerlerinin jeoteknik oumlzelliklerini ortaya koymak amacıyla uygun arazi (in-situ) ve
laboratuvar deneyleri yapılacak kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme
deformasyon ve zaman ilişkileri kaya ve zemin mekaniği ilkeleri ccedilerccedilevesinde
değerlendirilecektir
Projeye esas olacak yuumlkler ile gerilmedeformasyon taşıma guumlcuumloturma hesapları şev
ve sıvılaşma analizleri yapılarak emniyetli dizayn parametreleri verilecektir
Kaya ve zemin mekaniği ccedilalışmalarının muumlnferit yapılması halinde aşağıda verilen
genel formata goumlre rapor hazırlanacaktır Rapor yazımında EK-Elsquode belirtilen kurallara
uyulacaktır
A-2 KAPSAM
Kaya ve zemin mekaniği etuumltlerin kapsamı jeolojik koşullara ve proje oumlzelliklerine
bağlı olacaktır
- Yapı yerlerindeki temel kayasının jeoteknik oumlzelliklerini belirlemek amacıyla arazi ve
laboratuvar deneyleri yapılacaktır
- Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuccedillar birbirleri ile karşılaştırılarak
değerlendirilecektir
- Hesaplamalarda gerekli olan her tuumlrluuml duumlzeltmeler yapılacak bilgisayar
programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve
programlar kaynakları ile birlikte belirtilecektir
A-3 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
55
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Deprem Durumu
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
32 Araştırma Ccedilukurları
33 Temel Sondaj Kuyuları
34 Yeraltısuyu Durumu
35 Arazi Deneyleri
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
432 Oturma ve şişme potansiyeli
433 Sıvılaşma potansiyeli
434 Kazı sınıflaması
44 Şev Duraylılıgı Analizleri
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
422 Oturma ve şişme potansiyeli
423 Kaya sınıflaması
43 Şev Duraylılıgı Analizleri
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
56
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Kuyu logları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotoğraflar (inceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diğer oumlrnekler vb)
A-4 KAYA VE ZEMİN MEKANİĞİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır Bu boumlluumlme yer bulduru
haritası eklenecektir
13 Projenin Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
57
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri yaşlıdan gence doğru anlatılacaktır
Bu boumlluumlme İnceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda stratigrafik kesit
konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak gerektiğinde
jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme şistozite vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
(diskordans konkordans şariyaj vb) anlatılacaktır
22 Deprem Durumu
Proje alanının iccedilinde bulunduğu deprem boumllgesine ilişkin aletsel ve aletsel olmayan
verilere dayanan deprem değerlendirmeleri yapılarak deprem youmlnuumlnden diri faylar
belirtilecektir Bu amaccedilla DSİ Genel Muumlduumlrluumlğuuml ile diğer kamu kurum ve kuruluşların
ccedilalışmalarından ve yayınlarından yararlanılacaktır Bu boumlluumlme boumllgenin A4A3 sayfa
boyutunda il bazında deprem boumllgelendirme ve 11 000 000 oumllccedilekli sismotektonik haritaları
renkli olarak konulacaktır TC Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası
(1996)rsquo na goumlre kaccedilıncı deprem kuşağında olduğu ve deprem ivmesi verilecektir
3 TEMEL KAYACIN MUumlHENDİSLİK OumlZELLİKLERİ
31 Ccedilalışma Metotları ve Kullanılan Ekipmanlar
Bu ccedilalışmalarda hangi youmlntemlerin kullanıldığı ve nasıl bir ccedilalışma duumlzeni izlendiğine
kısaca değinilecek ccedilalışmaların yapıldığı tarihler belirtilecektir
58
32 Araştırma Ccedilukurları
Temel derinliğinden az olmamak koşuluyla accediltırılan araştırma ccedilukurlarının konumu
derinliği ve goumlzlenen birimlere ait geccediliş seviyeleri ayrıntılı olarak accedilıklanacak vaziyet planı
ve plankote uumlzerinde araştırma ccedilukurlarının yerleri goumlsterilecektir Araştırma ccedilukurlarına ait
ccedilizim ve fotoğraflar ekte verilecektir
33 Temel Sondaj Kuyuları
İnceleme alanındaki birimlerin yanal ve duumlşey youmlnlerdeki değişimlerini
belirleyebilecek yeterli sayıda ve derinlikte sondajlar yapılacaktır Bu kapsamda şartnamenin
ldquoPlanlama Aşaması Arazi Ccedilalışmaları ve Yapı Yerlerine Goumlre Temel Araştırmalarırdquo başlığı
altında verilen bilgilerden faydalanılacaktır
Sondajlar arazi ve laboratuvar deneylerinin standartlarına uygun olarak
gerccedilekleştirilecek sondaj yerlerinin ve derinliklerinin seccedilimi ise temel birimin oumlzelliklerine
yapı tipine ve dinamik yuumlklere bağlı olarak yapılacaktır (oumlrneğin Bina gibi yapı yerlerinin
koumlşe noktalarına ve bir tane de orta noktaya gelecek şekilde sondaj noktaları planlanmalıdır)
1 ve 2 Derece Deprem Boumllgelerinde sıvılaşma accedilısından sondajların derinliği 20 mrsquoden az
olmayacaktır
Topoğrafya nedeniyle eğimli arazilerde veya proje gereği kazı derinliğinin derin
olması durumunda temel tasarımına esas olacak olan arazi deneylerine ve oumlrnek alma işlemine
muhtemel temel kazı derinliğinin altından itibaren başlanılacaktır
Kazıklı temel gereken hallerde muhtemel kazık boyu ve kazık ucunun sağlam zemine
giriş derinlikleri dikkate alınarak buna uygun sondaj derinliği belirlenecektir Sondaj ve arazi
deneylerinden elde edilen veriler ve sondaj yerlerinin koordinatları bir tablo halinde
verilecektir
Ek olarak verilecek sondaj loglarının hazırlanmasında ldquoDSİ Delgi ve Enjeksiyon
Şartnamesirdquone uyulacaktır Loglarda EK-F de verilen genel simge ve accedilıklamalar ile TSE
standartlarında belirlenmiş semboller kullanılacak olup logu hazırlayan Jeoloji muumlhendisi
tarafından imzalı olarak sunulacaktır
59
34 Yeraltısuyu Durumu
Ccedilalışma alanında yeraltısuyuna rastlanması ve su tablasının temel seviyesine yakın
olması durumunda yeraltısuyunun betona ve diğer imalatlara yapabileceği olumsuz etkilerin
belirlenmesi iccedilin laboratuvar deneyleri (suumllfat iccedileriği pH vb) yapılacak ve sonuccedilları
verilecektir Ayrıca inceleme sahasındaki drenaj oumlzellikleri ile don derinliği konusunda
accedilıklama getirilecektir
35 Arazi Deneyleri
Arazide ve sondajlarda yapılacak deneyler yapı ve zemin şartlarına goumlre seccedililecek ve
ilgili standartlara uygun olarak yapılacaktır
Yapılan tuumlm deneylere ait veriler tablolar halinde raporda yer alacak deneyler
sırasında belirlenen aşırı farklı değerler goumlsteren parametrelerdeki sapmalar nedenleri
belirtilerek accedilıklanacaktır Boumlluumlm A-5rsquote verilen deneylerden en az biri olmak uumlzere yapının
tipi ve oumlzelliği doğrultusunda uygun goumlruumllen sayıda deney yapılacak ve her bir youmlntemden
bulunan parametreler belirtilecektir
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında yapılan yerinde zemin ve kaya mekaniği
deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak ekler arasında yer alacaktır Arazi
deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde tablo halinde
verilecektir
36 Laboratuvar Deneyleri ve Analizler
Arazi ve sondaj ccedilalışmaları sırasında alınan oumlrselenmiş ve oumlrselenmemiş zemin ve
kaya oumlrnekleri en kısa suumlrede laboratuvara teslim edilerek duumlzenlenen teslim tutanağı yapılan
laboratuvar zemin ve kaya mekaniği deneyleri ile ilgili sonuccedil tablo ve grafikler imzalı olarak
ekler arasında yer alacaktır
Laboratuvar deneylerinden elde edilen her tuumlrluuml veri metin iccedilinde gerekli boumlluumlmlerde
aşağıdaki başlıkları iccedilerecek şekilde tablo halinde verilecektir
60
Zeminlerin İndeks Fiziksel Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Boşluk oranı veya porozite
- Su iccedileriği ve doygunluk derecesi
- Tabii birim hacim ağırlık
- Kuru birim hacim ağırlık
- Elek ve hidrometrepipet analizleri
- Kıvam limitleri (Atterberg limitleri)
- Yeraltı suyunun kimyasal analizi
Zeminlerin Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Serbest basınccedil dayanımı
- Uumlccedil eksenli basınccedil dayanımı
- Kesme dayanımı
- Konsolidasyon
Kayaların Mekanik Oumlzelliklerinin Belirlenmesi
- Kaya kalitesinin belirlenmesi
- Tek eksenli basma dayanımı
- Nokta yuumlk dayanım indeksi veya disk makaslama dayanım indeksi
4 JEOLOJİK JEOTEKNİK KOŞULLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
41 Oumlrtuuml Birimleri ve Ayrışmış Kaya Tuumlrleri
İnceleme alanı iccedilinde yer alan bitkisel toprak aluumlvyon yamaccedil molozu ve ayrışmış
kayaccedilların elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deney sonuccedilları goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak kalınlıkları verilecek ve jeolojikjeoteknik oumlzellikleri tanımlanacaktır
42 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
İnceleme alanı iccedilinde temel kayasını oluşturan birimlerin renk doku suumlreksizlik
yapıları tanımlanmalı birimlerin kalınlıkları belirtilmeli tabakaların ve tuumlm suumlreksizliklerin
doğrultu ve eğimleri tablo halinde verilmelidir Elde edilen arazi goumlzlemleri yerinde (in-situ)
ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak kayacın dayanımı (ayrışma
61
derecesi deformasyon moduumlluuml poisson oranı kayma moduumlluuml kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı
vb) kaya kalitesi (RQD karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ayrışma zonu gibi
oumlzellikleri verilecektir
43 Temel Zeminin Değerlendirilmesi
431 Taşıma guumlcuuml
Bu boumlluumlmde mevcut zemin ve kayaccedil parametreleri ile planlanan yapının boyutları
derinliği ve yapıdan gelecek yuumlkler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak yapı temellerinin inşa
edilmesi accedilısından uygun olabilecek zemin birimi iccedilin ayrıntılı bir ccedilalışma yapılacaktır
İnceleme sahasını oluşturan zemin profili litolojik oumlzellikleri ve dayanım parametreleri goumlz
oumlnuumlnde bulundurularak yapı temelinin yer alacağı uygun temel derinliği belirlenerek oumlnerilen
birimlerin temel zemini olma oumlzellikleri accedilıklanacaktır Gerekli olması durumunda iyileştirme
youmlntemleri oumlnerilecektir
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde taşıma guumlcuuml
hesaplanacak temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir
Temel tuumlruuml boyutları kazı derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili
hesaplamalar bu değerlere goumlre yapılacaktır
432 Oturma ve şişme potansiyeli
Ccedilalışma alanında muumlhendislik yapısına zarar verebilecek oranda toplam ve farklı
oturmalar şişme erime veya dağılma oumlzelliği goumlsterebilecek killi malzemelerin deney
sonuccedillarına goumlre yorumlanacak gerekiyorsa iyileştirme youmlntemleri oumlnerilecektir
433 Sıvılaşma potansiyeli
İnceleme alanında bulunan zeminlerin sıvılaşma potansiyelinin bulunup bulunmadığı
incelenerek varsa sıvılaşma riski belirlenecek ve gerek goumlruumlluumlrse uygun analiz sonuccedilları ile
tuumlm hesaplamalar tablolar halinde verilecektir
Buna bağlı olarak gerekli iyileştirme youmlntemleri ekonomik mukayeseleri ile birlikte
oumlnerilecektir
62
434 Kazı sınıflaması
Yapı temelinde yer alan birimlerin litolojisi niteliği miktarı ve kazı klas sınıflaması
tablo halinde verilecektir
44 Şev Duraylılığı Analizleri
Yamaccedil temel kazısı ve tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev
duraylılık analizleri yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla
desteklenmiş ccediloumlzuumlmler geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar
kaynakları ile birlikte belirtilecektir
45 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
(Yeraltı Yapılarında)
41 Kaya Tuumlrlerinin Sınıflandırılması
Yeraltı kazısında karşılaşılacak birimlerin renk doku suumlreksizlik yapıları kalınlıkları
tabaka doğrultu ve eğimleri ile eklem-eklem takımı oumllccediluumlmleri verilmelidir Elde edilen arazi
goumlzlemleri yerinde (in-situ) ve laboratuvar deneyleri sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak
kazı projesine esas olacak kayacın dayanımı (ayrışma derecesi deformasyon moduumlluuml poisson
oranı tek eksenli basınccedil dayanımı kohezyon iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı vb) gerilme-deformasyon
ilişkileri kaya kalitesi (RQD Karot yuumlzdesi) RMR ve Q değerlendirmeleri ile ayrışma zonu
gibi oumlzellikleri verilerek kazı sırasında uygulanacak destek sistemleri oumlnerilecektir
42 Temel Kayasının Değerlendirilmesi
421 Kayaccedil dayanım parametreleri
Arazi ve laboratuvar deneylerinden elde edilen veriler ccedilerccedilevesinde uygun goumlruumllen
her derinliğe karşılık kayaccedil ve zeminlerin mukavemet parametreleri gerilme deformasyon ve
63
zaman bağıntıları sayısal ve grafiksel olarak değerlendirilecektir Kazı ve destek projesinin
hesap ve tasarımına imkan verecek parametreler belirtilecektir Yeraltı yapısı boyutları kazı
derinliği ve projeye esas olacak yuumlkler biliniyorsa ilgili hesaplamalar bu değerlere goumlre
yapılacaktır
Projeye esas olacak yatay duumlşey ve taban yuumlkler hakkında bilgi varsa maksimum
yuumlklerin şiddetleri sayısal olarak verilecektir (arazi oumllccediluumlmleri ve teorik yaklaşımlarla)
Tabakalanma şistozite vb tuumlnelin tamamını etkileyen suumlreksizliklerin eğim ve
doğrultularının tuumlnel doğrultusu ile ilişkisi ve yaratabileceği sorunlara bağlı olarak
alınabilecek oumlnlemler belirtilecektir
422 Oturma ve şişme potansiyeli
Oumlzellikle ayrışmış kayalarda oturma killi zeminlerde konsolidasyon oturması ve şişme
basınccedilları detaylı olarak belirtilecektir
423 Kaya sınıflaması
Başlıca kaya sınıflamalarından (RMR ve Q) yararlanılarak yeraltı kazılarının
yıkılmadan kendini tutma oumlzellikleri ve kaya sınıfları saptanarak kazılarda kullanılacak geccedilici
ve kalıcı destek sınıflarına esas olacak jeolojik ve jeoteknik parametreler tablo halinde
verilecektir
43 Şev Duraylılığı Analizleri
Tuumlnel giriş-ccedilıkış kazılarında uzun ve kısa doumlneme ilişkin şev duraylılık analizleri
yapılacaktır Şev duraylılığı analizlerinde bilgisayar programlarıyla desteklenmiş ccediloumlzuumlmler
geliştirilecek kullanılan youmlntem formuumll standartlar ve programlar kaynakları ile birlikte
belirtilecektir
44 Kazı Guumlvenliği ve Oumlnlemler
Oumlzellikle proje gereği kazı derinliğinin derin olması durumunda temel kazısı sırasında
oluşacak şev kazılarında mevcut yapıların kazıya etkisi yeraltısuyunun varlığı ve suumlrşarj
(oumlrtuuml) yuumlkleri de dikkate alınarak alınması gerekecek oumlnlemler (geccedilici veya kalıcı destek
sistemleri) alternatifli olarak belirlenecektir
64
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Bu boumlluumlmde raporda yapılan değerlendirmelerin aşağıdaki hususları iccedilerecek şekilde
oumlzeti sunulacaktır
- İnceleme alanındaki yerel zemin ve kayaccedil koşullarının tanımı
- Yapılan arazi ve laboratuvar deneylerinin ccedileşitleri adedi ve elde edilen veriler
- Oumlnerilen tasarım parametreleri temel derinliği seccedilimi (yuumlzeysel ya da derin
temeller iccedilin) en az temel derinliği temel tipinin muhtemel oturmalara goumlre
tespiti derin temellerde kazık tipi kesiti ve boyunun irdelenmesi ve seccedilimi ile
temel projesinin hesap ve tasarımına imkan verecek oumlneri ve sayısal değerler
- Yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı kazıları esnasında ve sonrası imalatlar
esnasında ortaya ccedilıkabilecek sorunlar ve ekonomikguumlvenilir ccediloumlzuumlm oumlnerileri
(şatkrit ankraj bulon tel kafes gibi iksa youmlntemi uygulama zamanı ile cinsi
şekli boyutları ve ara mesafeleri vb)
- Zemin iyileştirmesi gerekiyorsa oumlnerilen youmlntem(ler) ile ilgili accedilıklamalar
(grobeton sıkıştırılmış dolgu jeomembran enjeksiyon jet-grouting kazık
palplanş slurry trench vb)
- Şev duraysızlık problemi taşıyan yamaccedil temel tuumlnel giriş-ccedilıkış ve yeraltı
kazıları iccedilin gerekli olan oumlnlem ve ıslah youmlntemleri
- Yuumlzey ve ccedilevre drenajı ile temel seviyesinde yuumlzey ve yeraltısuyu etkilerine
karşı alınması gereken tedbirler
- Gerekli hallerde zemin buumlyuumltmesi ve sıvılaşma riski ile ilgili accedilıklamalar
değerlendirmeler ve oumlneriler
- Yapı temelinde veya guumlzergahında geccedililecek birimlerin kazı klas sınıflaması
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Rapor yazımı sırasında metinde sekil ve ccedilizelge accedilıklamalarında atıfta bulunulan veya
yararlanılan tuumlm kaynaklar ekte verilen yazım kurallarına goumlre verilecektir
EKLER
- Yer bulduru haritası
- Jeolojik harita ve kesitler
- Kuyu ve araştırma ccedilukurlarının yerlerini goumlsteren lokasyon haritası
65
- Temel sondaj kuyu logları
- Arazi deneyleri logları (SPT presiyometre CPT inklinometre vb)
- Deney sonuccedilları grafik ve tabloları
- Laboratuvar deney sonuccedilları grafik ve tablolar
- Fotograflar (İnceleme alanının genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar arastırma ccedilukurları
sondaj ccedilalışmaları yarmalar karot ve diger oumlrnekler vb)
A-5 ARAZİ DENEYLERİ
A-51 Genel Kurallar
Deneylerin yapımında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir
- İlgili standartlara uyulacaktır
- Kuyu iccedili deneyleri iccedilin deney cinsine uygun ccedilapta ve duumlzguumlnluumlkte kuyu accedilılması
sağlanacaktır
- Sık aralıkla presiyometre ve dilatometre deneyi yapılan kuyularda basınccedillıbasınccedilsız
su tecruumlbeleri yapılmayacaktır
- Aluumlvyal zeminlerde veya ayrışmış zayıf kayalarda susuz veya en az sulu ilerleme
yapılacaktır
- Hidrolik kriko veya kesme deneyi yapılacak galeriler muumlmkuumln olduğunca patlatmasız
accedilılacak zorunlu durumlarda galeri duvarlarına etki etmeyecek metreye kadar
patlatma yapılacaktır Geriye kalan kesim insan guumlcuuml ile kazılacaktır
A-511 Zemin mekaniği yerinde deneyleri
Presiyometre Deneyi
Presiyometre deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve duyarsız
killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır Deneyde
sondaj kuyusu iccedilerisine indirilen silindirik lastik prop vasıtasıyla zemine radyal basınccedil
uygulanacak ve uygulanan basıncın zeminde oluşturduğu deformasyonlar hacimsel olarak
oumllccediluumllecektir
Deneylerde kuyu ccedilapına bağlı olarak değişik ccedilaplarda (32-44-58-74 mm) proplar
kullanılacaktır Presiyometre deneyleri ile temel zemin birimlerinin Limit Basınccedil (PL) ve
Menard Elastik Moduumll (EP) değerleri elde edilir Elde edilen PL ve EP değerleri kullanılarak
66
temel boyutlarına ve temel derinliğine bağlı temel zeminin taşıma guumlcuuml (qu) ve proje yuumlkuuml (P)
altında oluşacak oturma miktarları (S) hesaplanacaktır Her kuyuda deneye başlamadan oumlnce
ve propyarıklı boru değiştiğinde su hacim seviyesini kapalı boru iccedilerisinde ayarlayarak hacim
kalibrasyonu yapılacaktır Deneyde yalnız prop kullanılacaksa prop yarıklı boru kullanılacak
ise yarıklı boru 4-5 kez prop vasıtasıyla şişirilip-boşaltıldıktan sonra membran kalibrasyonu
yapılacaktır
Plaka Yuumlkleme Deneyi
Plaka yuumlkleme deneyi kum ccedilakıl ve dolgu gibi kohezyonsuz zeminler katı ve
duyarsız killer gibi kohezyonlu zeminler ile zayıf ve ayrışmış kayalarda uygulanacaktır
Deneylerde belirli bir zaman aralığı suumlresince sabit yuumlk artışı sağlanarak zemin yuumlzeyinde
oluşacak deformasyonlar oumllccediluumllerek ve sonucunda elastik moduumll ve yatak katsayısı
belirlenecektir
Deney yuumlzeyde veya temel seviyesine kadar inilmiş taban boyutları 100 x 100 cm
den az olmayan bir ccedilukurda yapılacaktır Yuumlkleme plakaları ahşap veya ccedilelik olabilir Deney
plakasının ccedilapı ahşap duumlzenekte 252 cm ccedilelik duumlzenekte en az 30 en ccedilok 76 cm olmalıdır
Yuumlklenen plaka zemin yuumlzeyine duumlzguumln oturmalı ve yuumlk plakayı konsantrik olarak
etkilememelidir Reaksiyon sistemi iccedilin ccedilelik duumlzenekte ağır bir iş makinesi ahşap duumlzenekte
120 x 120 cm alana sahip ahşap plaka uumlzerine yerleştirilen ağırlığı belli olan (su tankı
ccedilimento ve kum torbaları) aynı cins ağırlıklar kullanılacaktır Yuumlkuumln uygulanması esnasında
deformasyon miktarlarını tespit etmek amacıyla 1100 veya 11 000 hassasiyette oumllccediluumlm
saatleri (mekanik veya elektronik ekstansometreler) kullanılacaktır Oumllccediluumlm saatleri ccedileşitli
noktalardan sabitlenecektir Deney sonunda yuumlk-oturma eğrisi ccedilizilecek elastik moduumll ve
yatak katsayısı hesaplanacaktır Yuumlkleme tahmin edilen son taşıma guumlcuumlnuumln sekizde biri
kadar bir yuumlk ile kademeli artışlar halinde yapılacaktır Oturma hızı 005 mmsaatin altına
duumlşuumlnceye kadar veya gerilme-ccediloumlkme eğrisi 10 mm lik ccediloumlkmeye gelinceye kadar yuumlk
artırılacak ve son yuumlklemede en az 4 saat beklenecektir
Standart Penetrasyon Testi (SPT)
Esas olarak kumlu zeminlerde uygulanan SPT yumuşak killerden zayıf kayalara kadar
değişik birimlerde sondaj kuyularında zeminin fiziksel ve mekanik oumlzelliklerini belirlemek
amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır SPT deney tuumlpuuml deney yapılacak seviyeye indirilir
(standartlara goumlre 2 lik ve 160-27
0 konik accedilılı ağza sahip tuumlp kullanılmalıdır)
67
635 kg lık şahmerdan 76 cm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek her 15 cm iccedilin ayrı ayrı olmak
uumlzere tuumlpuumln 45 cm ilerlemesi iccedilin gereken darbe sayısı tespit edilecektir Hesaplamalarda son
30 cmrsquodeki darbe sayısı dikkate alınacaktır Başta ccedilarık ağzı olmak uumlzere kullanılan tuumlm
malzeme yıpranmamış ve duumlzguumln olacak cer halat değil mutlaka kendir halat kullanılacak
kendir halat kedi başına iki kez sarılarak deneyler gerccedilekleştirilecektir Elde edilen ham darbe
sayıları kullanılarak temel boyutları ve derinliğine goumlre şahmerdan tij oumlrtuuml yuumlkuuml ve yeraltı
suyu duumlzeltmelerini iccedileren formuumlllerle temel seviyesi iccedilin muumlsaade edilebilir taşıma guumlcuuml
bulunacaktır Darbe sayıları derinliğe bağlı olarak SPT kuyu logu olarak verilecektir Her
deney seviyesi iccedilin ayrı ayrı taşıma guumlcuuml verilmeyecektir
Konik Penetrasyon Deneyi (CPT)
Konik penetrasyon deneyi yumuşak kil silt kum ve ince ccedilakıl gibi birimlerde zemin
profilini gerccedilek şekilde belirleyebilen ve dayanım sıkışabilirlik parametrelerinin tayini ve
sıvılaşma kontroluuml iccedilin yapılacaktır İri koumlşeli ccedilakıllarda sıkı-ccedilok sıkı zeminlerde kalkerli
marnlı birimlerde kullanılmayacaktır
Bu youmlntemin esası hidrolik guumlccedil kullanılarak 2 cmsn sabit hızla zemin iccediline itilen
sonda ucunun goumlsterdiği direnccedil ile sondanın yanal yuumlzeyinde oluşan kuvvetin oumllccediluumllmesidir
Sondalama suumlresince mekanik veya elektronik sondalar vasıtasıyla her 20 cmrsquode bir oumllccediluumllen
uccedil direnci (qc) ve ccedileper suumlrtuumlnmesi (fs) verileri kullanılarak zeminin mekanik oumlzelliklerinin
derinlikle değişimi belirlenecektir Gerektiği durumlarda elektronik konik uca yerleştirilen bir
filtre kullanılarak boşluk suyu basıncı oumllccediluumllecektir
Dinamik Penetrasyon Deneyi
Deney SPT ile aynı prensiplere sahip olup kuyu accedilma işleminden kaynaklanan
olumsuz etkileri ortadan kaldırdığından klasik kuyular arasında veri toplamak maksadıyla
uygulanır Bu deneyde 64 mm ccedilaplı ve 600
tepe accedilılı konik bir başlık kullanılır
635 kgrsquolık bir şahmerdan 76 mm yuumlkseklikten duumlşuumlruumllerek ve her 30 cmrsquolik ilerleme
iccedilin darbe sayısı tespit edilecektir Kuyu accedilmadan deney yapma durumunda ise sondaj
tijlerinin suumlrtuumlnmesi dikkate alınacaktır Bu durum iccedilin muhafazalı konik başlık
kullanılmalıdır Deney sonuccedilları zemin litolojisinin bilindiği yerlerde zeminin taşıma
guumlcuumlnuumln bulunmasında kullanılacaktır Dinamik penetrasyon direnci NCO SPT sonuccedillarıyla
68
karşılaştırılmalıdır Bu deney sonucunda elde edilen dinamik darbe sayısı NCO SPT darbe
sayısına ccedilevrildikten sonra zeminin izin verilebilir taşıma guumlcuuml bulunacaktır
Kanatlı Kesici Deneyi
Kanatlı kesici deneyi balccedilık yumuşak kil ve yumuşak silt gibi ccedilok duyarlı kohezyonlu
zeminlerin kayma mukavemetini yerinde oumllccedilmek amacıyla TS-5744rsquoe goumlre yapılacaktır
Deneyin esası zemin iccediline sokularak doumlnduumlruumllen kanatlı kesicinin kanatlarına zeminin yaptığı
direncinin oumllccediluumllmesidir Kanatlı kesicinin bağlı olduğu ccedilelik ccedilubuğa yuumlzeyden burkulma
kuvveti uygulanarak kanatlı kesicinin doumlnmesi sağlanır ve kesicinin burkularak
doumlnduumlruumllmesine karşı zeminin goumlsterdiği direnccedil deformasyon oumllccediler (ekstansometre)
vasıtasıyla uygulanan burkulma momentinden dolaylı olarak bulunacaktır
İnklinometre Deneyi
Araştırma amacına bağlı olarak duumlşey yatay ve sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri
bulunan inklinometre cihazı jeoteknik amaccedillı araştırmalar kapsamında barajlarda
dolgularda yarmalarda şevlerde heyelanlı alanlarda derin temel kazılarında diyafram ve
kazık duvarlarda istinat yapılarında ve yeraltı accedilıklıklarında meydana gelebilecek yatay
veveya duumlşey yer hareketlerinin oumllccediluumlmuuml veya belli bir suumlre goumlzlenmesi amacıyla
kullanılacaktır
İnklinometre deney borusu indirilecek olan kuyu ccedilapı inklinometre boru taban kotuna
kadar en duumlşuumlk 101 mm ccedilapında accedilılacaktır Kendini tutamayan birimlerde accedilılan kuyularda
101 mm ccedilapında muhafaza borusu kullanılacaktır Muhafaza boruları inklinometre muhafaza
boru ccedilapına uygun accedilılan sondaj kuyularına indirilirken borunun etrafına ccedilimentobentonit
karışımının basılacağı yarıklı plastik hortumlar sabitlenecektir Hareketin muhtemel youmlnuumlne
gelecek şekilde borunun oumllccediluumlm pozisyonu (A1 oluğu) ayarlanacaktır Beton prizini aldıktan
sonra okuma uumlnitesi ile referans oumllccediluumlmler alınarak periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır
Ayrıca verileri depolamak bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihazla
uyumlu bilgisayar programları kullanılacak ve derinliğe bağlı deformasyon miktarlarını
goumlsteren grafikler oluşturulacaktır
Piezometre Deneyi (Boşluk Suyu Basınccedil Oumllccedilerler)
Dolgu ve kazıların kontroluumlnde heyelanlarda yamaccedil duraylılığı diyafram ve istinat
duvarları yanal toprak basıncı izlemelerinde baraj-tuumlnel-goumlmuumlluuml yapıların temel
69
zeminlerinde dinamik veya statik sıkıştırmalarda boşluk suyu basınccedillarının tespit edilmesi
sızma ve yer altı akışlarının modellenmesi gibi işler iccedilin kullanılacaktır Araştırma amaccedillarına
bağlı olarak oumllccediluumlm boruları hareketli-oumllccediluumlm uumlnitesi sabit ve oumllccediluumlm kabloları ile oumllccediluumlm uumlnitesi
sabit olmak uumlzere ccedileşitli tipleri bulunmaktadır
Piezometre cihazı oumllccediluumlm yapılacak seviyeye sondaj kuyusu vasıtasıyla indirilecektir
Oumllccediluumlm uumlnitesinin etrafı ccedilakıllanarak uumlst seviyeler betonlanacaktır Beton prizini aldıktan sonra
okuma uumlnitesi ile periyodik olarak oumllccediluumlmlere başlanacaktır Arazide veri depolamak
bilgisayara aktarmak ve verileri değerlendirmek amacıyla cihaza uyumlu bilgisayar programı
kullanılacaktır
A-512 Kaya mekaniği yerinde deneyleri
Hidrolik Kriko Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine belirli bir
yuumlkleme-boşaltma programı ile basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan deplasmanlar
oumllccediluumllecektir Deney yapılacak yuumlzeyler kazma keski ile duumlzeltildikten sonra deney aleti
kurulacak ve kaya yuumlzeyi ile plaka başlığı arasına yuumlksek mukavemetli (en az 300 kgcm2)
ccedilimento akıtılacaktır Yatay deney duumlzeneğinde her iki başlık plakasının ccedilimentosu aynı anda
doumlkuumllecektir Duumlşey deney duumlzeneğinde alt başlık su duumlzeci ile ayarlanıp ccedilimentolanacak
ccedilimento prizini aldıktan bir guumln sonra duumlzenek kurulacak ve kriko uumlst başlığı ile tavan kayası
arası ccedilimentolanacaktır Deney esnasında her iki yuumlkleme başlığında sabitlenen 1100 veya
11 000 hassasiyette uumlccedil deformasyon oumllccedilerin okumalarının ortalaması alınacak ve her basınccedil
kademesi iccedilin deplasman değerleri hesaplanacaktır Bu değerlere dayanarak galeri ve ceplerin
sağ ve sol yuumlzeyleri iccedilin ayrı ayrı basınccedil-deformasyon değişim eğrileri ccedilizilecektir
Eğrilerden Toplam Deformasyon Elastik Deformasyon Plastik Deformasyon Kuumlmuumllatif
Toplam Plastik Deformasyon ve Krip Deformasyon miktarları tespit edilecek Boussinesque
denklemi kullanılarak elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
Yassıveren Deneyi
Galeriler iccedilinde sağ ve sol yan duvar veya taban ve tavan duvar yuumlzeylerine geniş bir
yuumlzeyde yuumlkleme yapıldığı iccedilin gerccedilek kaya ortamlarına ccedilok yakın sonuccedillar veren bir
deneydir Belirli bir yuumlkleme programı dahilinde basınccedil uygulanacak bu basınccedil altında oluşan
deplasmanlar oumllccediluumllecektir Galeri duvarında istenilen duumlzlem boyunca elmas uccedillu disklerle
galeri duvarına yarıklar accedilılarak iccedili yağ veya su ile dolu 1 m2 alan ve 5 mm kalınlığa sahip
70
metal yastıklar galeri duvarlarında accedilılan yarıklara yerleştirilecektir Yassı veren yarığın iccediline
ccedilimento ile sabitlendikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde
yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Okuma uumlnitesi ile plakalar
arasındaki deformasyon oumllccedilerlerde meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen
değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll
hesaplanacaktır Değişik doğrultu ve eğimde deneyler yapıldığında kayanın anizotropik
davranış oumlzellikleri bulunacaktır
Dilatometre Deneyi
- Rocha Dilatometresi
Kayanın elastisite moduumlluuml anizotropisi ve ccedilatlaklılık durumunu saptamak amacıyla
NX ccedilaplı kuyularda yapılan deneydir Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine
indirildikten sonra hidrolik pompa ile oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası
ile yuumlkleme-boşaltma programı uygulanacaktır Prop uumlzerine yerleştirilen 8 adet algılayıcı
(transducer) 4 farklı youmlndeki deformasyonları oumllccediler Kayanın farklı doğrultulardaki
mukavemet oumlzelliklerinin bulunması amacıyla okuma uumlnitesi ile deformasyon oumllccedilerlerde
meydana gelen accedilılıp kapanmalar oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır
- Goodman Jack Dilatometresi
Kuyuya indirilen prop ccedilelikten yapılmış iki adet yarım silindir şeklinde hareketli rijit
plakadan oluşacak ve kayaya gerektiğinde en fazla 700 kgcm2 basınccedil uygulanacaktır
Dilatometre probu kuyu iccedilindeki deney seviyesine indirildikten sonra hidrolik pompa ile
oumlnceden belirlenmiş bir program dahilinde yağ pompası ile yuumlkleme-boşaltma programı
uygulanacaktır Yuumlkleme programı uygulandığında okuma uumlnitesi ile plakalara monte edilen
algılayıcılarda (LVTD transducer) meydana gelen accedilılıp kapanmalar 001 mm hassasiyetle
radyal deformasyon olarak oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle basınccedil-deformasyon grafiği
ccedilizilecektir Bu grafikten elastik (deformasyon) moduumll hesaplanacaktır Deneylere
başlanmadan oumlnce probun sıfırlama kalibrasyonları yapılacaktır
Kesme Deneyi
Yerinde kesme parametrelerinin (kohezyon ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı) belirlenmesi
amacıyla deney ekipmanı boyutuna uygun oumllccediluumllerde araştırma galerisişaftıyarması accedilılıp
kaya blokları deney duumlzeneğine uygun oumllccediluumllerde donatılı beton ile kaplanacaktır Accedilık arazide
71
deney yapılması durumunda deney ekipmanına uygun genişlikte yarma accedilılarak galeri
koşulları oluşturulacaktır Tuumlnel veya şev kazılarında suumlreksizliklerin kayma mukavemetinin
bulunması proje yuumlkuuml altında kayma kamalanma ve goumlccediluumlk yapıp yapmayacağının
araştırılması amacıyla kaya kuumltlesinin suumlreksizlikleri boyunca uygulanacaktır Kaya kuumltlesi
iccedilinde tabanı suumlreksizlik duumlzlemi olacak şekilde deney bloğuna uygun kesitte ve yuumlkseklikte
en az doumlrt adet blok kesici ccedilark yardımı ile hazırlanacak ve etrafındaki kayaccedil ortamdan
kaldırılacaktır Koruma betonunun priz almasından sonra 1 blok uumlzerine bir kriko ile buumltuumln
deney boyunca sabit normal basınccedil uygulanacaktır Yan taraftan ise bir başka kriko ile blok
merkezinden geccedilen kesme basıncı uygulanacaktır
Normal basınccedil proje yuumlkuumlne bağlı olarak her blok iccedilin farklı değerlerde olacaktır
(oumlrneğin 2 kgcm2 4 kgcm
2 6 kgcm
2 8 kgcm
2) Kesme basıncı belirli bir yuumlkleme hızı ile
blok kayıncaya kadar arttırılacaktır Deformasyon oumllccediluumlmleri bloğun yan ccedilevresine ve uumlstuumlne
yerleştirilen 1100 veya 11 000 mm hassasiyette deformasyon oumllccedilerler (ekstansometre) ile
yapılacaktır Doumlrt deney bloğunun da kayma gerilmeleri tespit edildikten sonra normal basınccedil
ndash kayma gerilmesi grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla
kohezyon (c) ve iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) tayin edilecektir Her blok iccedilin tespit edilen kayma
gerilmesine ( kgcm2) karşılık normal basınccedil ( kgcm
2) grafiği ccedilizilecek ve bu doumlrt noktadan
geccedilecek en uygun doğru vasıtasıyla doğrunun Y eksenini kestiği nokta kohezyon (c)
doğrunun yatayla yaptığı accedilı iccedilsel suumlrtuumlnme accedilısı (Oslash) olarak tespit edilecektir
Gerilme Oumllccediluumlm Deneyleri
Değişik deformasyon oumllccediluumlm metotları iccedilin birccedilok cihaz geliştirilmiştir Bunların hepsi
deformasyonları oumllccediluumlp gerilim deformasyon ilişkisinden gerilimlerin bulunması prensibine
dayanır Kaya iccedilindeki gerilmeleri oumllccedilme youmlntemleri uumlccedil ana grupta yapılır
- Fotoelastisite Deneyi
45 mm ccedilapında ve 3 mm kalınlığında plastikten yapılmış bir disk tuumlnel veya galeri
iccedilinde accedilılan NX ccedilaplı sondaj kuyusunun tabanına ccedilimentolanarak sıkıca yerleştirilecektir
Daha sonra ccedilevresi aynı ccedilaplı karotiyerle delinerek accedilılacaktır Bu işlem sırasında kaya
ortamındaki ilksel gerilmeler boşluk iccediline doğru boşalacaktır Gerilme boşalması plastik disk
uumlzerinde gerilme yaratarak deformasyon oluşturacaktır Uumlst tarafı parlatılmış olan diskin ışığı
yansıtma oumlzelliğinden faydalanılarak oumlzel ışığı ve goumlzlem duumlrbuumlnuuml ile izleme yapılacaktır
Diskin uumlzerine polarize ışık goumlnderilecek ve birbirine dik iki simetri ekseni olan renkli saccedilak
72
şekilleri goumlzlenecektir Simetri eksenleri asal gerilmelerin youmlnlerini goumlsterecektir Asal
gerilmelerin şiddeti ise saccedilakların oumlzel bir youmlntemle sayılmasıyla bulunacaktır Bu deney
birbirine dik iki kuyuda yapıldığı takdirde ortamın uumlccedil eksenli gerilim durumu (anizotropi)
ortaya ccedilıkarılacaktır
- Deformasyonun Geriye İtilmesi Metodu
Bu youmlntemde yassıveren deney cihazı ve youmlntemi kullanılacaktır
- Hidrolik Kırıklama Deneyi
İccedilsel gerilmelerin hidrolik kırıklama ile tayini kırık durumlarının ve kayanın ccedilekme
geriliminin bilinmesini gerektirir Accedilılan bir sondaj kuyusunun belirli bir boumlluumlmuuml hidrolik
tıkaccedillarla kapatılacaktır Tıkaccedil altında kalan cebe su veya su-jel karışımı pompalanacak ve
kayada kırık oluşuncaya kadar basınccedil artırılacaktır Kırığın oluştuğu su kaccedilaklarındaki ani
artıştan anlaşılacaktır Meydana gelen kırığın doğrultusu asal gerilmelerin youmlnuumlnuuml
vereceğinden kuyu televizyonu yardımı ile gerilmenin youmlnuuml tespit edilecektir Su kaccedilağının
arttığı ve kırılma oluştuktan sonra azaldığı andaki basınccedillar ve kayanın ccedilekme mukavemeti
maksimum ve minimum yatay gerilmelerin hesabında kullanılacaktır
Zamana Bağlı Deformasyon Oumllccediluumlmleri
Zamana bağlı deformasyon oumllccediluumlmleri tuumlnel ccedilevresindeki kaya kuumltlesinin kazı etkisi
karşısında goumlsterdiği tepkinin oumllccediluumllmesini sağlayacaktır Kazı esnasında ve son kaplama
yapıldıktan sonra yapılan oumllccediluumlmlerle şu bilgiler elde edilebilir
Tuumlnel duraylılığının değerlendirilmesi
Zeminde deformasyonlar kaymalar ve kabarmaların oluşup oluşmadığı
Deformasyonların nedenleri ve tuumlnel yapısı uumlzerindeki etkileri
Gerekirse kazı işlemi ve dizaynda yapılacak değişiklikler
Toplam deney suumlresi ve iki oumllccediluumlm arasındaki suumlre jeolojik ve yapısal durumlar goumlz oumlnuumlne
alınarak saptanacaktır
- Ekstansometre Oumllccediluumlm Cihazları
Baraj goumlvdesi dolgu ve tuumlnel ccedilevresinde accedilılan sondaj kuyuları iccediline yerleştirilerek
kaya kuumltlesinin derinliklerinde ccedileşitli noktalardaki deformasyonları veya herhangi bir duvar
yuumlzeyine yerleştirilerek yapıda oluşan deformasyonları oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm
73
cihazlarıdır Ccedileşitleri amaca ve kullanılma yerlerine goumlre aşağıda verilen ekstansometre
ccedileşitleri kullanılacaktır
Makaralı ekstansometre
Elektronik ekstansometre
Rod ekstansometre
- Konverjans Oumllccediluumlm Cihazları
İki roumlper noktasının birbirine yaklaşım miktarlarını (deformasyonları) elektronik
olarak oumllccedilmek amacıyla kullanılan oumllccediluumlm cihazlarıdır Tuumlnelin veya oumllccediluumlm yapılacak birbirine
karşıt iki yuumlzeye (duvar vs) monte edilecek ve uzun zaman suumlrecinde meydana gelen
deformasyonlar okuma uumlnitesi ile oumllccediluumllecek ve kaydedilen değerlerle zaman - deformasyon
grafiği ccedilizilecektir Tuumlnellerde kaplamadan oumlnceki ve sonraki aşamalarda değişik noktalar
arasına kurularak destek sisteminin ve kaplamanın duraylılığı sağlayıp sağlamadığı kontrol
edilecektir
Nokta Yuumlkleme Deneyi
Nokta Yuumlkleme deneyi kayaccedilların dayanımlarına goumlre sınıflandırılmasında kullanılan
Nokta-Yuumlk Dayanım İndeksinin (Is) saptanması amacı ile kullanılacaktır Karot veya blok
oumlrnekler uumlzerinde elde edilen Is değerleri abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil
dayanımı hakkında yaklaşım yapılacaktır Standart nokta yuumlkleme aleti yuumlk veren hidrolik
kriko yuumlk manometreleri goumlvde konik başlıklar ve oumllccediluumlm cetvelinden oluşur
Kaya Sınıflama Ccedilekici (Schmidt)
Kaya sınıflama ccedilekici kuyulardan alınmış değişik boyutlarda karotlar uumlzerine veya
kaya yuumlzeylerine karşı uygulanan darbe ve geri sıccedilrama sayılarının belirlenmesi iccedilin
kullanılacaktır Elde edilen sayılar abaklara konularak kayanın tek eksenli basınccedil dayanımı
hakkında yaklaşım yapılacaktır
Makaslama Deneyi
Karot veya blok oumlrnekler uumlzerinde gerccedilekleştirilen makaslama deneyi ile kayaccedilların
zayıflık duumlzlemlerine ait mukavemet parametreleri (c oslash) tespit edilecektir
74
A-6 LABORATUVAR DENEYLERİ
A-61 Genel Koşullar
Oumlrneklerle ilgili aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınacaktır
- Oumlrnek alınması korunması ve laboratuvarlara iletilmesi ile deneylerin yapılmasında
ilgili Tuumlrk Standartlarına uyulacaktır Burada olmayan hususlar da DSİ Delgi ve
Enjeksiyon Genel Teknik Şartnamesi esas alınacaktır
- Dispersibilite deneyi yapılacak oumlrneklerin mutlaka doğal koşulları temsil edecek su
iccedileriğinin korunarak laboratuvara ulaştırılması gerekmektedir
- Oumlrselenmiş oumlrnek alınırken oumlrnek tuumlplerin iccedilleri 10 numara yağ ile mutlaka yağlanmalı
ve alımdan sonra vakit geccedilirmeden parafinlenmelidir
- Oumlrnek tuumlplerinin ağzı duumlzguumln ve ccedilapaksız olmalı ve kaynakla tutturulmuş tuumlpler
kesinlikle kullanılmamalıdır
- Oumlrnek tuumlpleri boyutları itibariyle uygun standartta olmalı ve paslanmayan
malzemelerden yapılmalıdır
- Aynı kuyuda SPT deneyi yapılıyor ve oumlrselenmiş oumlrnek alınıyorsa oumlrneklerin oumlzel
tedbirle alınması gerekmektedir
- Temel zemine ve dolgu malzemesine ait oumlrnekler laboratuvara goumlnderilirken yapı
karakteristiklerinin ve temel zemin şartlarının oumlrneklerle birlikte laboratuvarlara
ulaştırılması gerekmektedir Muumlhendislik deneyleri yapılırken yuumlk kademeleri bu
oumlzelliklere goumlre seccedililecektir
A-62 Oumlrnek Alımı
A-621 Oumlrnek miktarları
Laboratuvara goumlnderilecek kaya oumlrneklerinin yaklaşık miktarları aşağıdaki gibi
olacaktır Petrografik analiz iccedilin mostradan veya sondaj yoluyla yeraltından alınan oumlrnekler
yaklaşık olarak 1 kg ağırlığında veya bir el buumlyuumlkluumlğuumlnde olacaktır
Fizikomekanik deneyler iccedilin ağırlığı yaklaşık olarak 100 kg olan 20 x 20 x 30 cm
boyutlarında blok oumlrnekler alınacaktır Bu miktarın tabakalı ve şistoziteye sahip kayalarda
yapılacak deney sayısındaki artıştan dolayı 150-200 kg civarında olması uygundur Bu miktar
mostralardan alınan kaya oumlrnekleri iccedilin geccedilerli olup birim ağırlık su emme porozite oumlzguumll
75
ağırlık basınccedil mukavemeti don sonucu basınccedil mukavemeti statik elastisite moduumlluuml Los
Angeles aşınma kaybı sodyum suumllfat don kaybı doğal don kaybı ve petrografik analiz
deneylerini kapsamaktadır Bu deneyler su yapılarında zemin uumlstuuml yapılarda tuumlnellerde ve
beton iccedilin agrega olarak kullanılması durumunda kaya oumlrnekleri uumlzerinde yapılması gerekli
deneylerdir
Sondajlardan alınacak oumlrneklerde ise yukarıda verilen miktarların sağlanması guumlccedil
olacağından ya sık aralıklarla sondajlar yapılıp aynı birimi temsil edecek oumlrnekler ile yeterli
miktar sağlanmaya ccedilalışılmalı ya da kullanma amacına goumlre oumlncelikli deneyler seccedililerek
oumlrnek miktarı duumlşuumlk tutulmalıdır Oumlrneğin basınccedil mukavemeti ve elastik moduumll deneyleri iccedilin
toplam uzunluğu 100-150 cm olan ve en kuumlccediluumlk parccedila uzunluğu karot ccedilapının iki katı olacak
şekilde alınmış oumlrnekler uygun olacaktır
Zemin numuneleri ise 10 kg civarında olacak eğer proktor deneyi yapılacaksa 25 kgrsquo
dan az olmayacaktır
A-622 Oumlrneklerin alınması ve paketlenmesi
Alınan oumlrneklerin numaralandırılması ve laboratuvara goumlnderilmek uumlzere
paketlenmesi laboratuvarda yapılacak ccedilalışmalar accedilısından son derece oumlnemlidir
Numaralandırma oumlncelikle oumlrnek uumlzerinde yapılacak atmosferik ve dış etkilerden
etkilenmeyecek bir kalemle okunaklı bir şekilde proje adı ve oumlrnek numarası yazılacaktır
Oumlrnek daha sonra kolayca yırtılmayacak bir torbaya konularak torbanın iccediline oumlrnek miktarı
alındığı tarih alanın adı ve soyadı ait olduğu yer goumlnderen birim ve biliniyorsa oumlrnek
cinsinin yazılı olduğu bir etiket eklenecektir Aynı bilgiler torbanın ağzına bağlanmış bir
etikete veya ambalajın uumlzerine yazılacaktır Oumlrnekler oumlzellikle yağışlı mevsimlerde yağıştan
etkilenmeyecek şekilde taşınacaktır
Accedilık taşımacılık mostradan alınan sağlam kaya blokları iccedilin uygun olabilir Yumuşak
kayalar ve karot oumlrnekleri iccedilin torba yerine ahşap sandıklar veya kalın mukavvadan kutular
kullanılacak ve oumlrneklerin birbirlerine ccedilarparak parccedilalanmalarını oumlnlemek iccedilin araları talaş
bıccedilkı tozu gazete kağıdı vb maddelerle doldurulacaktır Delgi işlemi ile bozulmamış oumlrnek
alınırken delgi takımına yalnızca baskı uygulanacaktır Kullanılan oumlrnek tuumlpuuml temiz ccedilapaksız
76
ağız kısmı eğik olmayacak alınan oumlrnek tuumlpuumlnuumln her iki tarafı erimiş parafinle kapatılacak
etiketlenerek hava ve su almayacak şekilde paketlenecektir
A-63 Oumlrnekler Uumlzerinde Yapılacak Laboratuvar Deneyleri
A-631 Taneli zeminler
A-6311 Kohezyonlu zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizi
- Hidrometre
- Atterberg limitleri
- Tabii su muhtevası
- Birim hacim ağırlık
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- İğne deliği deneyi (pin hole)
- Ccedilift permeametre deneyi
- Eriyebilir Tuzlar ile İlgili Kimyasal Analizler
- Mineralojik analiz
- Hassaslık deneyleri (buumlnyesel)
Mukavemet Deneyleri
- Kesme mukavemeti deneyi
- Serbest basınccedil deneyi
- Uumlccedil eksenli basınccedil deneyi
- Konsolidasyon deneyleri (oturma-zaman oturma-gerilme ve bağlı parametreler)
- Şişme deneyleri
- Hacimsel sıkışma deneyleri
A-6312 Kohezyonsuz zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Elek analizleri
- Birim hacim ağırlık
77
- İzafi sıkılık
Permeabilite Deneyleri
- Serbest basınccedil deneyi
- Basınccedillı su deneyi
Stabilite Deneyleri
- Eriyebilirlik deneyleri
- Petrografik analiz
- Porozite
- Don deneyi
Mukavemet Deneyleri
- Kesme kutusu
- Los Angeles Aşınma
A-632 Kaya zeminler
Tanımlama Deneyleri
- Oumlzguumll ağırlık deneyi
- Petrografik analiz
Geccedilirimlilik Deneyleri
Mukavemet Deneyleri
- Aşınma deneyleri
- Don deneyleri
- Tek eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Uumlccedil eksenli basınccedil mukavemeti (statik ve dinamik)
- Dondan sonra basınccedil mukavemeti deneyi
- Elastisite moduumlluuml deneyi
- Poisson oranı
- Ccedilekme basınccedil dayanımı deneyleri
- Kesme kutusu deneyleri
- Nokta yuumlkleme deneyleri
78
- Suda dağılma deneyleri
- Su emme deneyleri
- Şişme deneyleri
Oturma Deneyleri
- Konsolidasyon deneyleri oluşumunu tamamlamış veya ayrışmış killi kayaccedillar iccedilin
yapılır
79
EK- B JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-1 KAPSAM
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
B-4 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
B-5 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
80
B-1 KAPSAM
Su yapılarının projelendirilmesine esas olacak jeolojik ve jeoteknik
değerlendirmelerde kullanılmak uumlzere
- Ccedilizgiselliklerin
- Jeolojik yapıların
- Deprem parametrelerinin ve emniyetli patlayıcı madde miktarının
- Zemin ve kayaların elastik parametrelerinin elde edilmesi zeminlerin hakim titreşim
periyotları ve buumlyuumltmeleri vb gibi jeolojik ve jeoteknik oumlzelliklerin belirlenmesi amacıyla
jeofizik ccedilalışmalar yapılacaktır Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt
aşamasına ve amacına goumlre etuumlduuml yapan Jeofizik Muumlhendisince belirlenecektir
B-2 JEOFİZİK CcedilALIŞMALAR
B21 Elektriki Oumlzdirenccedil (Rezistivite)
Yeraltı yapısını aydınlatmak amacıyla yapılan jeofizik rezistivite ccedilalışmalarında
kullanılan youmlntemler arz yuumlzeyine belirli noktalarda bir elektrik akımının uygulanması ve bu
alanın arz iccedilinde meydana getirdiği potansiyelin yine belirli noktalarda oumllccediluumllmesi esasına
dayanacaktır Potansiyel akım şiddeti bağıntılarından da formasyonların rezistivitesi ve
kalınlıkları hesaplanacaktır
Rezistivite değeri değişiminin yeryuumlzuumlndeki bir noktadan derinliğe doğru (duumlşey
suumlreksizlikler) incelenmesi ldquoDuumlşey Elektrik Sondaj (DES)rdquo belirli derinlikler iccedilin yanal
suumlreksizliklerin bir hat boyunca incelenmesi ise ldquoProfil Oumllccediluumllerirdquo olarak adlandırılacaktır
Ayrıca amaccedil ekonomi ccediloumlzuumlm guumlcuuml ve uygulama kolaylığı gibi faktoumlrlere en fazla cevap
vermeleri dikkate alınarak elektrotlar farklı konum ve duumlzende seccedililerek en uygun oumllccediluuml
sistemi tuumlretilecektir Bu oumllccediluuml sistemleri simetrik veya asimetrik olabilecektir
B22 Sismik Kırılma (Refraksiyon) ve Yansıma (Refleksiyon)
Sismik Kırılma ve Yansıma uygulamaları sığ kuyularda dinamit patlatmak ağır bir
cismi belli bir yuumlkseklikten yere bırakmak vibratoumlr veya ccedilekiccedil kullanmak suretiyle suni
olarak oluşturulan sismik dalgaların enerji uygulama noktasından belirli uzaklıklarda bulunan
81
noktalara oumlnceden yerleştirilmiş alıcılarla (jeofon) algılanarak amaca uygun şekilde
geliştirilmiş sismik cihazlarla kaydedilmesi esasına dayanacaktır Oluşan Vp (boyuna) ve Vs
(enine) sismik dalga hızlarının jeofonlara varış zamanlarından zaman-mesafe grafikleri
ccedilizilerek yeraltı formasyonlarının hız kalınlık derinlik ve yatımları belirlenecek zemin ve
kayaların cins ve dağılımı yeraltı su seviyesi fay kırık ccedilatlak ve ayrışma durumu hakkında
bilgiler sağlanacak zemin ve kayaların elastik parametreleri elde edilecek zeminlerin hakim
titreşim periyotları ve soumlkuumllebilirlikleri gibi yapısal problemler ccediloumlzuumllecektir Sismik kırılma
ve yansıma ccedilalışmalarında atışlar karşılıklı olarak yapılacak ve sismik profilin uzunluğu
araştırma derinliğinin 3-6 katı olarak alınacaktır
B23 Patlayıcı Madde Miktarlarının Yapılara Olan Etkisinin Belirlenmesi
Su yapısı proje sahaları ve yerleşim alanları yakınında malzeme alımı amacıyla ve
kazı işlemleri sırasında yapılacak emniyetli patlayıcı madde miktarının titreşim etkisi
vibrometre cihazıyla oumllccediluumllerek jeofizik youmlntemlerle hesaplanacak ve bunun sonucu olarak da
patlayıcıların muumlhendislik yapılarına hasar yapıcı etkileri oumlnlenecektir
Sahada patlayıcı atımının oumllccediluumlm sonuccedilları her bir atım iccedilin parccedilacık hızı bileşenleri
(enine-PTV duumlşey-PVV boyuna-PLV maksimum-PPV) frekans ivme maksimum hava
şoku yer değiştirme gecikme başına duumlşen en fazla patlayıcı madde miktarları ve oumllccedilekli
mesafe (SD1) değerlerini iccedilerecek şekilde ayrıntılı olarak sunulacaktır Sahada
gerccedilekleştirilen parccedilacık hızı unsurları ve oumllccedilekli mesafe veri ccediliftlerinden oluşan yer sarsıntısı
oumllccediluumlm sonuccedilları regresyon analizine tabi tutularak kontrolluuml patlatma tasarımlarında gerekli
olacak saha sabitleri belirlenecektir Gerek goumlruumlluumlrse patlatma oumlncesi ve sırasında zeminin
titreşim periyotlarının ve zemin buumlyuumltmelerinin belirlenmesi iccedilin ivme kayıtccedilısı ve hız
kayıtccedilılarından da faydalanılacaktır
B24 Sismik Tehlike Analizi (Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi)
Baraj santral goumllet vb oumlnemli muumlhendislik yapılarının depreme karşı dayanıklı olarak
dizayn edilebilmeleri iccedilin olasılık modellerinden biri veya birkaccedilı kullanılarak gelecekte
inşaa sahasında etkili olacağı beklenen maksimum yer ivmeleri maksimum magnituumld aşılma
olasılıkları ve geri doumlnuumlş periyotları hesaplanacaktır Ccedilalışmada goumlz oumlnuumlne alınan temel
araştırma adımları B5 başlığı (Sismik Tehlike Analizi Raporu İccedileriği) altında anlatılmıştır
82
B25 Jeofizik Kuyu Oumllccediluumlleri
Genel olarak bir jeofizik kuyu log sistemi yuumlzeyde bir oumllccediluuml alma uumlnitesi ve
kaydedicisi ile oumllccediluuml alma probunun istenilen derinliğe indirilmesini sağlayan kablo başlıklı
ccedilelik muhafazalı iletkenlerin sarıldığı vinccedilten oluşacaktır
Oumllccediluumllecek parametreye goumlre kablo başlığına prob takılacak oumllccediluuml alınacak derinliğe
indirilecek genellikle aşağıdan yukarıya doğru oumllccediluumller alınırken bir taraftan da yuumlzeyde kayıt
yapılacaktır Bu oumllccediluumller ile fiziksel oumlzelliklerine goumlre tabakalar derinliğe bağlı olarak
birbirinden ayırt edilebilecektir Temel araştırmaları iccedilin accedilılmış kuyularda hassas olarak
tabakaların tavan taban sınırları birbirinden ayırt edilebilecek kalınlıkları kolayca ortaya
ccedilıkarılacaktır
Doğal potansiyel (sp) ve tek nokta rezistivite (spr) logları ile tabakaların geccedilirimli ya
da geccedilirimsiz oluşları kırıklıccedilatlaklı yerleri bulunacak gamma ray logu (GR) ile radyoaktif
malzemeler kuyu boyunca killi seviyeler ve kil iccedileren tabakalar seviyelerine goumlre nitel olarak
ayırt edilebilecektir
Dipmeter logu ile kuyu ccedileperinden okunan mikro rezistivite oumllccediluumllerinden
faydalanılarak tabakaların eğim miktarı ve eğim youmlnuuml oumllccediluumllecektir Akustik goumlruumlntuumlleme
logları ile kuyularda ccedilatlaklar erime boşlukları ve kayaccedil dokusu gibi jeolojik yapının
incelenmesi yapılacak tabaka eğim ve youmlnuuml bulunacaktır Bu kayıtların karot goumlruumlnuumlmuumlnde
uumlccedil boyutlu olarak sunumu yapılacaktır
Yoğunluk logu ile tabakaların yoğunlukları grcmsup3 cinsinden tuumlm kuyu boyunca
oumllccediluumllecektir Litoloji tanımlaması birim hacim ağırlık ve porozite hesaplamalarında
kullanılacaktır
Sonik ve P-S suumlspansiyon logları ile kuyu boyunca sismik P ve S dalga hızları (msn)
bulunarak litoloji tanımlaması ve porozite hesaplamaları yapılacak yoğunluk logu ile
kullanılarak temel zeminin taşıma guumlcuuml poisson oranı elastisite moduumlluuml kayma moduumlluuml ve
bulk moduumlluuml gibi parametreler derinliğin her noktasında hesaplanabilecektir
Tuumlm oumllccediluumller kuyu boyunca eğri olarak ccedilizdirilerek sunulacaktır
83
B26 Diğer Ccedilalışmalar
TEM EM VLF Yer Radarı Mikrotremor Gravite Mikrogravite Manyetik vb diğer
jeofizik youmlntemler
B-3 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU İCcedilERİĞİ (GENEL)
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Proje Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
32 Kullanılan Alet
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
7 EKLER
84
B-4 JEOFİZİK ETUumlT RAPORU (GENEL) BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve ccedilalışmanın amacı accedilıklanacaktır
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşımı
İnceleme alanının yeri ve ulaşım olanakları accedilıklanacaktır
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (yapı
boyutları temel kazısı proje yuumlkuuml vb)
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
İnceleme alanındaki kayaccedilların jeolojik oumlzellikleri en yaşlıdan gence doğru
anlatılacaktır Bu boumlluumlme inceleme alanına ilişkin genelleştirilmiş sayfa boyutunda
85
stratigrafik kesit konulacak birimlerin isimlendirilmesi stratigrafik adlama kurallarına uygun
olacaktır
Jeoteknik etuumlduumln aşamasına goumlre anlatım yapı yerlerini ve ccedilevresini kapsayacak
gerektiğinde jeolojik koşullara bağlı olarak sorunları accedilıklığa kavuşturacak kadar
genişletilecektir
22 Yapısal Jeoloji
İnceleme alanının yapısal oumlzellikleri (tektonik hatlar fay tabakalanma kıvrımlanma
eklemlenme vb) hakkında bilgi verilecek birimlerin birbiri ile olan yapısal ilişkileri
anlatılacaktır
3 UYGULANAN JEOFİZİK YOumlNTEM VE KULLANILAN ALET
31 Uygulanan Jeofizik Youmlntem
Jeofizik ccedilalışmaların youmlntemi proje oumlzelliklerine etuumlt aşamasına ve amacına goumlre
jeoteknik etuumlduuml yapan jeofizik muumlhendisi tarafından seccedililecektir (Rezistivite Sismik
Elektromanyetik Manyetik Gravite vb) Uygulanan Jeofizik Youmlntem kısaca accedilıklanacaktır
32 Kullanılan Alet
Etuumlt iccedilin kullanılacak cihazın teknik oumlzellikleri belirtilecektir
4 ARAZİ CcedilALIŞMALARI
Arazi ccedilalışmaları talimatlara ve oumlzel teknik şartnamelere goumlre yapılacaktır Etuumlt
boyunca yapılan ccedilalışmalar her guumlnuuml kapsayacak şekilde ayrıntısıyla anlatılacaktır
5 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
86
6 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb bilgiler yazılacaktır
7 EKLER
Hazırlanan raporun amacına goumlre aşağıdaki ilgili ekler rapora konulacaktır Kullanılan
tuumlm harita tablo kesit şekil grafik ve fotoğraflar renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış ve 125 000 oumllccedilekli olacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası
- Patlatma mesafesi haritası
- Lokasyon haritasında hatların goumlsterimi
- Rezistivite karneleri
- Patlatma kayıtları
- Sismik rezistivite kesitleri vb
- Rezistivite-sismik eğrileri
- Fotoğraflar (yapı yeri arazi koşulları genel goumlruumlnuumlmuuml sorunlu kısımlar vb)
B-5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular etuumlt alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli
goumlruumllmesi durumunda formatta belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri
87
13 Proje Oumlzellikleri
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
21 Sismolojik Veriler
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
23 İvme Kayıtccedilıları
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
51 Deterministik Değerlendirme
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
521 Kaynak boumllgelendirmesi
522 Deprem yineleme ilişkileri
6 SONUCcedilLAR
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
B-6 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ RAPORU BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
Proje hakkında oumln bilgi mahiyetinde olup geccedilmişi ile ilgili bilgiler iccedilermesi uygun
olacaktır
88
11 İncelemenin Amacı
Projenin kısa tanımı ve yapıların teknik oumlzellikleri belirtilecektir
12 İnceleme Alanının Yeri
İnceleme alanının yeri accedilıklanacaktır Sismik Tehlike Analizi yapılacak yapı yada
boumllgenin koordinatları belirtilecektir
13 Proje Oumlzellikleri
İnceleme yapılacak projeye ait yapı yerlerinin boyut ve oumlzellikleri verilecektir (barajın
goumlvde yuumlksekliği goumlvde tipi yapım amacı vb)
2 SİSMOLOJİK ndash JEOLOJİK VE TEKTONİK VERİLER
Olası buumltuumln sismik etkinlik kaynakları belirlenecek (aletsel sismik kayıtlar jeolojik
kaynaklar tarihsel kaynaklar) ve gelecekte kuvvetli yer hareketi uumlretecek potansiyel
saptanacaktır
21 Sismolojik Veriler
Buumltuumln jeolojik sismolojik ve tarihsel veriler derlenecek ve accedilıklanacaktır
22 Jeolojik ve Tektonik Veriler
İnceleme alanının jeolojisi ve tektonik oumlzellikleri accedilıklanacaktır
23 İvme kayıtccedilıları
İlgili İvme kayıtccedilılarının listesi(koordinatlar uzaklıklar ve ivmeler) verilecektir
3 KULLANILAN PROGRAMLAR
Hesaplamalarda kullanılan yazılımın oumlzellikleri ve kabiliyetleri kısaca accedilıklanacaktır
89
4 AZALIM İLİŞKİLERİ
Hesaplamalarda kullanılan yer tahmin denklemlerinin (azalım ilişkileri) seccediliminde
geccedilerli olduğu coğrafi boumllge deprem kaynağı olarak kullanılacak olan fayların tipi ve
karakteristiği magnituumld aralığı uzaklık aralığı ve boumllgenin zemin oumlzelliği (kaya sert veya
yumuşak zemin) dikkate alınacaktır Kullanılan azalım ilişkileri tanımlanacak ve o boumllge iccedilin
en uygun ilişkiler olduğu nedenleriyle accedilıklanacaktır Arka plan deprem Kaynak alanı iccedilinde
veya alana yakın ivme kayıtccedilılarının uumlrettiği ivmeler araştırılacaktır İvme azalım ilişkilerinin
bu ivme kayıtccedilıları etkileyen depremler ile ABCD zemin sınıfları iccedilin uyumluluğu
grafiklerle goumlsterilecektir
Hem deterministik analizde hem de olasılıksal sismik tehlike analizinde sonuccedilları elde
etmek iccedilin kullanılan yeni nesil azalım ilişkileri (NGA) ve diğer azalım ilişkilerine ait
kullanılan ve sonuccedillara etki eden tuumlm giriş parametreleri standart sapma değerleri ve
değişkenlerin değerleri (MRrupRjbRxMUZtorFrvFnmFhwWHWσ ve diğer ) ayrıntılı
yazılacaktır
5 SİSMİK TEHLİKE ANALİZİ
Sismik Tehlike Analizi yapılırken hem Deterministik hem de Olasılıksal
(Probabilistik) Youmlntem kullanılacaktır
51 Deterministik Değerlendirme
Deterministik Youmlntemde muumlhendislik yapısı ccedilevresinde olabilecek en buumlyuumlk deprem
belirlenerek hesaplama yapılacaktır Baraj yerine yakın faylar uzaklıkları ile beraber tespit
edilip her birinin uumlreteceği en buumlyuumlk deprem tayin edilecek ve liste halinde verilecektir Bu
tayin yapılırken Fayların tuumlruuml Ortalama doğrultusu Toplam uzunluğu Ortalama eğimi
Etkinlik derecesi Kırılma alanı Dikey ve yatay deplasmanı Koordinatları Ortalama kayma
hızı Yineleme periyotları vb gibi faktoumlrler dikkate alınacak ve bulunan magnituumld değerinin
hangi youmlntemle ve nasıl hesaplandığı accedilıklanacaktır Belirlenen depremin fay uumlzerinde baraja
en yakın noktada meydana geleceği kabul edilecektir Baraja Yakın faylar ve uzaklıkları
90
uumlretebilecekleri Maksimum Magnituumld ivmeler kullanılan azalım ilişkilerine goumlre mutlaka
tablo halinde verilecektir Baraj dizayn hesaplarında Deterministik youmlntem esas alınacaktır
Deterministik Youmlntemle yapılan hesaplamalarda kullanılacak olan faylar kapsamlı bir
şekilde analiz edilecek gerekirse yakın faylarla ilgili oumlzel ccedilalışma ayrıntılı rapor istenecek
arazi ccedilalışmaları yapılacak ve uumlzerine faylar işlenmiş olan 125000 oumllccedilekli jeolojik harita
istenecektir
52 Olasılıksal (Probabilistik) Değerlendirme
Olasılıksal (Probabilistik) Youmlntemde olabilecek değil olmuş depremler kullanılarak
hesaplama yapılacaktır Kullanılan olasılık dağılımının (Poisson vb) niccedilin seccedilildiği ve bu
dağılımda kullanılan verilerin (magnituumld vb) kaynağı ve hangi kriterlere goumlre seccedilildiği
accedilıklanacaktır Bu youmlntemle MCE (Maksimum Hesaplanan Depremi) MDE (Maksimum
Tasarım Depremi) ve OBE (İşletmeye Esas Deprem ndash 144 yıl tekerruumlr periyodu)
hesaplanacaktır MCE ve MDE nin Olasılıksal youmlntemle hesabında seccedililecek olan tekerruumlr
periyodu nedenleri ile accedilıklanacaktır
Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları(kullanılan alan iccedilindeki tuumlm liste)
kaynak parametreleri (her kaynak iccedilin ab katsayıları grafikleri ve kaynağın uumlreteceği
maksimum Magnituumld katsayı hesabında kullanılan oumlncuuml ve artccedilı depremlerin ayıklanmış
kaynak listesi) ve programın kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri ekte verilecektir Bu işlemler her
kaynak (alan kaynak-fay vb) iccedilin ayrı ayrı yapılacaktır
Maksimum Yatay Yer İvmesi (PGA) grafikleri ve İvme Spektrumu (Spektral İvme)
grafikleri ve Tabloları tekerruumlr aralıklarına goumlre ayrı ayrı hazırlanacaktır
521 Kaynak boumllgelendirmesi
Baraj yeri merkezde olacak şekilde Arka Plan Deprem Kaynak Alanı seccedililecektir
Kaynak Alanı yarıccedilapı genellikle 100 km olan bir daire veya boyutları 200 km x 200 km olan
bir kare olabilecek muumlhendis gerekccedilesini accedilıklayarak bu alanın boyutlarını daha kuumlccediluumlk veya
daha buumlyuumlk seccedilecektir Arka Plan Sismik Alanı gerekli goumlruumllen durumlarda daha kuumlccediluumlk alt-
alanlara boumlluumlnecektir Alan iccedilindeki deprem kaynaklarının (fay alan kaynak vb) nasıl ve
91
neden seccedilildiği accedilıklanacak ve Arka plan kaynak alanı iccedilinde buumltuumln depremler mutlaka
Olasılıksal sismik tehlike analizi hesabında kullanılacaktır
522 Deprem yineleme ilişkileri
Deprem kaynaklarının depremsellik etkilerini belirleyebilmek iccedilin o kaynaklara ait
tekrarlama ilişkileri yani magnituumld-frekans ilişkisinden yola ccedilıkarak a ve b katsayıları
hesaplanacak ve katsayılar ile ilgili grafikler raporda verilecektir
6 SONUCcedilLAR
Olasılıksal analiz sonucu elde edilen ivme değerleri Deterministik Youmlntem ile
belirlenen ivme (En buumlyuumlk yatay yer ivmesi) değerlerinden fazla olmayacaktır Tekerruumlr
periyodu ise bu sonuccedillara goumlre seccedililecektir Baraj dizayn hesaplarında bu tekerruumlr periyodu
esas alınacaktır Yapılan ccedilalışmalar ve hesaplamaların sonuccedilları accedilıklanacaktır
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
Analizi yapılan boumllge ile ilgili ayrıntılı literatuumlr ccedilalışması yapılacak kaynaklar ekte
verilecektir Gerekirse bu konu ile ilgili kuruluşlardan teknik destek alınacak ve saha ile ilgili
bilgiler taranacaktır
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
- Kullanılan tuumlm harita tablo kesit şekil grafikler renkli olup haritalar A4 boyutunda
katlanmış olacaktır Ayrıntı istenirse 125000 oumllccedilekli harita olacaktır
- Boumllgedeki Aletsel Doumlnem Depremleri ve Tarihsel Doumlnem Depremleri episentr
dağılım haritaları ayrı ayrı hazırlanacaktır
- Bulduru haritası (araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
92
- Boumllgenin diri fay haritası
- Boumllgenin sismotektonik haritası
- Aletsel doumlnem depremleri ve tarihsel doumlnem depremleri episentr dağılım haritaları
- Tekerruumlr aralıklarına goumlre maksimum yatay yer ivmesi (PGA) grafikleri ve ivme
spektrumu (spektral ivme) grafikleri
- Hesaplamalarda kullanılan buumltuumln deprem kayıtları kaynak parametreleri (ab
katsayıları grafikleri ve oumlncuuml ve artccedilı ayıklanmış deprem verisi ) ve programın
kullandığı giriş ve ccedilıkış verileri
93
EK-C KARST HİDROJEOLOJİSİ CcedilALIŞMALARI
C-1 AMACcedil
C-2 KAPSAM
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
C-4KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ ACcedilIKLAMALAR
94
C-1 AMACcedil
Karst hidrojeolojisi ccedilalışmaları
- kireccediltaşı mermer karbonat ccedilimentolu konglomera jips ve anhidrit gibi kayaccedilların
yer aldığı sahalarda inşası planlanan baraj goumllet vb su yapılarının rezervuarlarında
depolanacak yuumlzey suyunun karbonatlı ve suumllfatlı kayaccedillar iccedilindeki erime boşlukları
ccedilatlaklar kırık hatları gibi karstik oluşumlarla teması sonucunda meydana gelebilecek
sızma ve su kaccedilaklarının yerleri akım youmlnleri ve miktarlarını belirlemek ve su
kaccedilaklarının oumlnlenmesi iccedilin yapılacak muumlhendislik ccedilalışmalarını oumlnermek
- yeraltı kazılarına karstik oluşumlardan intikal edebilecek yeraltısuyunun koumlkenini
miktarını ve alınacak oumlnlemleri belirlemek amaccedillarıyla yapılacaktır
Bu amaccedilla etuumlt aşamasına goumlre 125 000 oumllccedilekli veya daha buumlyuumlk oumllccedilekli haritalar
kullanılmak koşuluyla
- genel jeoloji ile karstik oluşumların goumlsterildiği 1100 000 oumllccedilekli yuumlzeysel drenaj
(yağış) alanı haritası
- karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin vb) su noktaları (temel araştırma ve su
kuyusu kaynak akım goumlzlem istasyonu yerleri vb) Yeraltısuyu eş su kotu eğrileri
genel ve yapısal jeoloji meteoroloji istasyonlarının goumlsterildiği hidrojeoloji haritası
hazırlanacaktır
C-2 KAPSAM
Karst ccedilalışmaları aşağıdaki etuumltleri kapsayacaktır Belirtilen etuumltler oumlzel şartnamelerine
uygun olarak yuumlruumltuumllecektir
C-21 Karst Hidrojeolojik Etuumltleri
Karbonatlı kayaccedilların yayılımı hidrolojik ve hidrojeolojik oumlzellikleri yapısal durumu
karstik oluşum şekilleri (mağara duumlden dolin vb) birbirleri ile ilişkileri mevcut kaynakların
oluşumu karstik sistemdeki su tutma oumlncesi ve sonrası yeraltısuyu durumu su kaccedilak zonları
vb oumlzellikler belirlenecektir
95
C-22 Jeofizik Etuumltler
Karst sisteminin yeraltı yayılımı derinliği kalınlığı ve buumlyuumlk boyutlu karstik boşluklar
belirlenecektir
C-23 Hava Fotoğrafları ve Uydu Goumlruumlntuumlleri
Karstik kayaccedilların yuumlzeysel yayılımları tektonik hatlar ve karstik oluşum şekilleri
belirlenecek ccedilizgisellik analizleri yapılarak haritaya aktarılacaktır
C-24 Temel Araştırma Kuyuları
Karbonatlı kayaccedillardaki karstlaşma derinliği karstik zonların duumlşey ve yanal dağılımı
yeraltısuyu durumu ve hidrolojik oumlzellikleri basınccedillı su deneyleri yapılarak belirlenecektir
C-25 Hidrolojik ve Topoğrafik Ccedilalışmalar
Karstik sistem uumlzerinde yer alan akarsu kaynak gibi yuumlzey sularında debi oumllccediluumlmleri
temel araştırma ve su kuyularında yeraltısu seviye oumllccediluumlmleri yapılacak su noktaları
topoğrafik oumllccediluumlmlerle jeolojik haritalara işlenecektir
C-26 Su Kimyası Ccedilalışmaları İzleme Deneyi ve İzotop Analizi
Karstik sistemdeki yağış yuumlzey kaynak ve temel araştırma kuyularından alınan su
oumlrneklerinin su kimyası ve izotopik accedilıdan birbirleriyle olan ilişkileri izleme (boya) deneyleri
ile yeraltısuyunun youmlnuuml ve hızı araştırılacaktır
C-3 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR İCcedilERİĞİ
Bu raporun iccedileriği aşağıda belirtilen başlıklar altında toplanacaktır Rapor yazımında
EK-Ersquode belirtilen hususlara uyulacaktır Alt başlık altında toplanan konular etuumlt alanında
varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır Gerekli goumlruumllmesi durumunda formatta
belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
96
OumlZ
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
32 İklim
33 Su Noktaları
331 Akarsular
332 Kaynaklar
333 Goumlller ve bataklıklar
334 Temel araştırma ve su kuyuları
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
36 Su Kimyası
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
38 İzotop Analizleri
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
EKLER
97
C-4 KARST HİDROJEOLOJİSİ RAPOR BAŞLIKLARI İLE İLGİLİ
ACcedilIKLAMALAR
OumlZ
Raporun amacı kapsamı ve elde edilen sonuccedillar accedilık ve oumlz olarak belirtilecektir Oumlz
okuyucuya raporun tuumlmuuml hakkında bilgi verecek ve rapordan ayrı olarak yayınlandığında bir
anlam taşıyacak bir sayfayı geccedilmeyecektir
1 GİRİŞ
11 İncelemenin Amacı
12 İnceleme Alanının Yeri ve Ulaşım
13 Veri Toplama
14 Projenin Oumlzellikleri
2 GENEL JEOLOJİ
21 Stratigrafik Jeoloji
22 Yapısal Jeoloji
23 Jeolojik Tarihccedile
3 KARST HİDROJEOLOJİSİ
31 Karbonatlı Kayaccedillar ve Karstik Oluşumlar
Araştırma sahasındaki karstik oumlzellikli karbonatlı kayaccedillar haritalanacak fay kırık
hattı erime boşluğu kıvrım bindirme ve karstik oluşumlar (mağara duumlden dolin obruk ve
ccediloumlkuumlntuuml sahaları vb) simgelerine uygun şekilde haritalara işaretlenecek ayrıntılı bilgi verilip
ilişkileri değerlendirilecektir Erişilemeyen arazi kısımlarına ait bilgiler uydu goumlruumlntuumlsuuml ve
hava fotoğraflarından yararlanılarak elde edilecektir
Uygulama aşamasında yapılan karst araştırmalarında kazıda ortaya ccedilıkan karstik
oluşumlar jeolojik-jeoteknik haritalara işlenerek ilişkileri araştırılacaktır
98
32 İklim
Araştırma sahasındaki meteoroloji istasyonları ve kotları belirlenerek haritalara
işaretlenecek bu istasyonlara ait aylık ve yıllık yağış analizleri yapılacak değişimler
grafiklerle goumlsterilecek ve ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma grafikleri ccedilizilerek yağış
rejimleri belirlenecektir Ccedilizilen grafikler ve tablolar rapora eklenecektir
33 Su Noktaları
331 Akarsular
- Karstik kayaccedillardan geccedilen akarsular hakkında ayrıntılı bilgi verilecek drenaj alanı
ortalama akımları yuumlzeysel akış katsayıları belirlenecek ve ortalama akımları (m3s) ile drenaj
alanları (km2) haritaya yazılacaktır
- Akarsularda debi oumllccediluumlm yerlerinin kotları alınarak haritalara işaretlenecek karstik
oluşumlara akarsuyun girdiği ccedilıktığı lokasyonlarda akım oumllccediluumlmleri (oumlzellikle kurak
mevsimde) alınacak bunlara ait akım değişim ve fark grafikleri ccedilizilerek değerlendirilecektir
Ayrıca baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin akarsuyla hidrolojik ilişkisi araştırılacak
ve aydınlatılacaktır
332 Kaynaklar
- Proje yapı yerleri ve guumlzergahları ile maksimum su kotu altında kalan tuumlm karstik
boşalım noktaları tespit edilecek kotları alınarak simgelerine uygun olarak haritaya
işaretlenecektir
- Kaynakların oluşumları kesit ve şekillerle goumlsterilerek gerekli bilgiler verilecektir
- Yeterli debi oumllccediluumlmuuml mevcut değilse kaynaklarda aylık veya projenin amacına uygun
olarak daha sık suumlreli debi oumllccediluumlmleri yapılacaktır Debi oumllccediluumlmleri iccedilin savak veya uygun
aletler kullanılacaktır
- Debi oumllccediluumlmleri duumlşey eksen log yatay eksen zaman (aritmetik) olarak
grafiklendirilecek tablolar halinde verilecek ve baz akım analizleri yapılarak karstik sistemin
boşalım katsayısı (α) ortalama olarak hesaplanacak ve karstlaşma hakkında ayrıntılı bilgi
verilecektir Elde edilen değerler tablo ve grafikler halinde rapora eklenecektir
99
333 Goumlller ve bataklıklar
- Karstik sahalarda yer alan doğal ve baraj goumllet gibi yapay goumlller ile bataklık alanlar
haritada goumlsterilecek raporda buumlyuumlkluumlkleri kotları oluşumları varsa beslenim ve boşalımları
hakkında bilanccedilo ve bilgi verilecektir
334 Temel araştırma ve su kuyuları
- Temel araştırma kuyuları kotlarına goumlre haritaya işaretlenecek bunlara ait bilgi tablo
halinde rapora eklenecektir
- Geniş ccedilaplı veya elle accedilılmış karakteristik su kuyuları kotlarına goumlre haritaya
işaretlenecek ve bu bilgiler raporda tablo halinde verilerek karst sistemiyle ilişkileri
anlatılacaktır
34 Hidrolojik Korelasyon ve Değerlendirmeler
341 Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Drenaj (yağış) alanında yer alan meteoroloji istasyonlarına ait aylık yağış değişimleri
ile temel araştırma kuyularındaki yeraltısuyu seviyelerinin aylık değerleri grafiksel olarak
ccedilizilerek ilişkileri araştırılacaktır Grafikler rapora eklenecek yağış ve kuyulardaki su
seviyeleri tablo halinde verilecektir
- En yuumlksek (Nisan ve Mayıs) ile en duumlşuumlk (Ekim veya Kasım) aylara ait Yeraltısuyu
eş basınccedil eğrileri ccedilizilerek akım youmlnleri belirlenecektir Yeraltısuyu eş basınccedil eğrileri nihai
karst hidrojeolojisi haritasına ccedilizilecek ya da daha buumlyuumlk oumllccedilekli bir haritada goumlsterilecektir
- Yağış-Yeraltısuyu seviye değişimlerine ve yeraltısuyu eş basınccedil eğrilerine ait
değerlendirme ve yorumlar raporda accedilıklanacaktır
342 Yağış-Kaynak akımları değişimleri
- Aylık yağış ile karstik sistemden boşalan kaynakların aylık debi oumllccediluumlmleri tablo ve
garfik halinde verilecek bunlara ait değişimler ve ilişkileri araştırılacak korelasyonlar
yapılarak yağışların etkisinin mertebesi belirlenecektir
- Kaynaklara ait akım oumllccediluumlmleri analiz edilerek yıllık baz akım miktarları tahmin
edilecek ve karst sistemi hakkında yorumlar yapılacaktır
- Kaynak akım değişimleri ile akarsudaki veya akarsulardaki debi değişimleri
muumlştereken incelenecek korelasyonlar yapılacak ve hidrolojik ilişkileri araştırılacaktır
100
- Yukarıda bahsedilen ccedilalışmalar ve değerlendirmeler mevcut karst sisteminin doğal
şartlardaki hidrolojik durumunu (davranışını) belirleyecektir Buradan gidilerek rezervuar
koşullarında veya yer altı kazılarında karstik sistemin hidrolojik davranışı accedilıklanacaktır
343 Kaynak akımların analizi ve değerlendirmeler
- Kaynak akımlarına ait debi oumllccediluumlmleri yarı logaritmik kağıda noktalanacak ve yıllara
ait baz akım analizi yapılarak karstik sistemin boşalım katsayıları (α) hesaplanacaktır
- Baz akım analizlerinden yararlanılarak kaynakların yıllık beslenimleri kuyulardaki
su kotları ve akarsulardaki debi değişimleri ile ilişkileri karst sisteminin buumlyuumlkluumlğuuml
hidrolojik davranışı hakkında değerlendirmeler ve yorumlar yapılacaktır
35 Karstik Sistemin Hidrolojik Oumlzellikleri
- Araştırma amaccedillı su sondaj kuyularında pompa tecruumlbeleri yapılarak karstik sistemin
iletkenlik (T Transmissibilite) ve depolama (S) katsayıları hesaplanacak ve değerlendirmeler
rapor ekinde grafik halinde verilecektir Karstik sisteme ilişkin yorumlar yapılacaktır
- Temel araştırma kuyularında basınccedillı su deneyleri yapılarak sistemin geccedilirimlilik
katsayısı (Lugeon) hesaplanacak karbonatlı kayaccedilların yanal ve duumlşey karstlaşma oumlzelliği
araştırılacak ve değerlendirmeler yapılacaktır
- Kaynak akımlarından elde edilen hidrolojik oumlzellikler kuyulardan elde edilenlerle
korele edilerek karstik sistemin doğal koşullardaki hidrolojik davranışları ortaya ccedilıkarılacak
ve sistemin kartlaşma oumlzelliği ile yapısı hakkında detaylı bilgiler verilecektir
36 Su Kimyası
- Akarsu temel araştırma ve su kuyuları kaynaklar gibi buumltuumln su noktalarında yağışlı
(Nisan ve Mayıs ayları) ve kurak (Ekim ve Kasım ayları) mevsimlerde olmak uumlzere senede iki
defa su oumlrnekleri alınıp kimyasal analizler yapılacaktır Bu analizlerde suların anyon katyon
EC (elektriki iletkenlik) sertlik vb değerleri tespit edilecek bunlar tablolar halinde rapora
eklenecektir
- Kimyasal analiz sonuccedilları karşılaştırılarak diyagramlar ccedilizilecek ve suların ilişkileri
araştırılarak karst sistemindeki Yeraltısuyu akımı ile beslenim-boşalım hakkında
değerlendirmeler yapılacaktır
101
37 Yeraltısuyu İzleme Deneyleri
Karstik sistemdeki yeraltısuyu akımının youmlnuumlnuuml hızını araştırmak amacıyla uygun
lokasyonlardaki su noktalarından (temel araştırma ve su kuyusu duumlden boşluk vb) uygun
izleyiciler (Rhodamine veya Fluorescein gibi flourosans oumlzellikte boyalar) verilerek daha
duumlşuumlk kotlardaki kaynak gibi boşalım noktalarından veya temel araştırma ve su kuyularından
su oumlrnekleri alınacak uygun cihazlarda (Fluorometre vb) incelenerek analizleri yapılıp
sonuccedillar değerlendirilecektir
- İzleme deneyinden oumlnce tuumlm su noktalarından oumlrnekler alınarak kimyasal ve
gerekirse izotop analizleri yapılacak oumlrnek alınacak buumltuumln su noktalarının kotları ile izleyici
verilen kuyuların goumlzlem yapılacak su noktalarına uzaklıkları belirlenecektir
- Deney sahası ayrı bir haritada goumlsterilecek deneylere ait bilgiler tablolar
halinde verilecek değerlendirmeler ve deney sonuccedilları yorumlanacaktır Yeraltısuyu hızı
haritadaki oumllccediluumllen uzaklıklardan yararlanılarak hesaplanacaktır Deney sonuccedilları rapor halinde
sunulacaktır
38 İzotop Analizleri
Su noktalarından ve yağış istasyonlarından alınan su oumlrneklerinin izotop analizleri
yapılarak karstik sistemdeki yeraltısuyu dolaşımının boşalım noktaları ile ilişkileri
aydınlatılacaktır Elde edilen değerler tablo diyagram ve grafik şeklinde rapora eklenecektir
4 KARSTİK SİSTEMDE YERALTISUYU DOLAŞIMI
41 Doğal Koşullardaki Dolaşım
Baraj goumllet veya reguumllatoumlr yapılmadan veya yeraltı yapısı kazıları yapılmadan oumlnceki
doğal koşullardaki yeraltısuyu dolaşımı belirlenecek ve karst sistemindeki boşalım
noktalarının beslenme sahaları birbiriyle ilişkileri kesitlerle grafiklerle goumlsterilerek
anlatılacaktır Kaynak boşalımlarının veya karstik yeraltısuyunun bilanccedilosu hazırlanacaktır
Kaynakların araştırma sahasındaki duumlden mağara (yeraltı goumllleri) gibi karstik oluşumlarla
ilişkileri anlatılacaktır
102
42 Su Tutma Sonrası Dolaşım ve Olası Kaccedilaklar
- Yukarıda accedilıklanan araştırma ccedilalışmalarına ait değerlendirmelerden yararlanılarak
yapımı planlanan baraj goumllet vb yapıların rezervuar alanında yeralan karstik
formasyonlardan kaccedilabilecek yuumlzey suyunun youmlnuuml ve miktarı hakkında bilgi verilecek ve
ayrıca alınacak muumlhendislik oumlnlemleri belirtilecektir
- Rezervuarda memba-mansap youmlnuumlnde oluşabilecek su kaccedilakları hakkında bilgi
verilecek ve oumlnlenmesi iccedilin yapılacak ccedilalışmalar belirtilecektir Enjeksiyon perdesi oumlnerilirse
perdenin derinliği karstlaşma taban kotu belirtilerek boyutlandırılacaktır
- Karst araştırmaları su tutma işleminden sonra ortaya ccedilıkan su kaccedilaklarının
incelenmesi amacıyla yapılıyorsa su kaccedilak zonları belirtilecektir
- Karstik sahalarda yar altı kazısına gelebilecek Yeraltısuyu veya buna benzer bir
projeyle ilgili araştırma yapılıyorsa intikal edebilecek Yeraltısuyunun nerede ve ne miktarda
olacağı accedilıklanacaktır
5 KARSTİK SİSTEMİN KİRLENMESİ
Karbonatlı kayaccedillar kırıklı ccedilatlaklı ve erime boşluklu olduğundan yuumlzey suyunun bu
formasyonlara ulaşması ccedilok kolaydır Oumlzellikle kimyasal olarak kirli atık sularının
depolanacağı rezervuarlarda veya atık su tuumlnellerinde sızma zonlarının araştırılması ve kirli
suların zarar verebileceği su noktaları (kaynak iccedilme kullanma suyu kuyuları akarsu vb)
belirlenerek alınması gerekli oumlnlemler belirtilecektir
6 SONUCcedil VE OumlNERİLER
Yapılan ccedilalışmalar ve araştırmaların sonuccedilları accedilıklanacak ve araştırmanın amacına
uygun olarak alınması gereken oumlnlemler veya yapılacak muumlhendislik ccedilalışmaları oumlnerilecektir
7 YARARLANILAN KAYNAKLAR
103
Kullanılan formuumlllerin bağıntıların kitap ve raporların yazarı alındığı yer kime ait
olduğu ve yılı vb gibi bilgiler yazılacaktır
EKLER
A Harita ve Kesitler
- Bulduru haritası (Araştırma sahasının Tuumlrkiyersquodeki yeri)
- Genel jeoloji haritası (125 000)
- Karst hidrojelojisi haritası (Oumllccedilek 125 000 veya 1100000)
- Jeolojik kesit ve korelasyonlar
- Oumlzel haritalar (Hava fotoğraflarıUydu goumlruumlntuumlleri-ccedilizgisellik haritası izleme deneyi
izotop hidrolojisi vb bilgileri goumlsteren)
B Tablolar
- İklimle ilgili tablolar
- Akarsulardaki akım oumllccediluumlmleri tablosu
- Kaynaklara ait debi oumllccediluumlmleri tablosu
- Temel araştırma ve su kuyularına ait bilgiler
- Jeolojik formasyonların ve karstik oluşumların hidrolojik oumlzellikleri
- Su kimyası analiz sonuccedilları
- İzotop analizleri sonuccedilları
- Gerekli bazı oumlzel tablolar (Pompa deneyleri veya temel araştırma kuyularındaki su
deneyleri vb)
C Şekil ve Grafikler
- Ortalama yıllık yağıştan eklenik sapma ve yağışın dağılışı
- Aylık yağış-Yeraltısuyu seviye değişimleri
- Aylık yağış-kaynak akımları değişimleri ve baz akımları
- Kaynak akımları analizi (Baz akım) ve değerlendirmeleri
- Pompalama deneyleri ve su deneyleri değerlendirme grafikleri
- Kaynakların oluşumunu ve mağara duumlden gibi karstik oluşumları goumlsteren şekiller ve
oumlzel grafikler
104
D Diyagramlar
- Su kimyası Wilcox diyagramı
- ABD tuzluluk diyagramı
- Su oumlrneklerinin kimyasal karşılaştırılması (Schoeller Diyagramı)
- İzotop analizi diyagramları
- Gerekli goumlruumllen oumlzel diyagramlar
105
EK-D 4628 SAYILI KANUN VE YOumlNETMELİK KAPSAMINDA HAZIRLANAN
HES PROJELERİ İNCELEME KURALLARI
1 Tesis yerleri ve ccedilevresinin 125 000 oumllccedilekli genel jeoloji haritası yapılacaktır
2 Baraj reguumllatoumlr yuumlkleme havuzu cebri boru guumlzergahı ve santral yerlerinin 11 000
oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır
3 Tuumlnel ve iletim kanalı guumlzergahlarının 15 000 oumllccedilekli muumlhendislik jeolojisi haritası
yapılacak ve jeolojik kesitleri ccedilıkarılacaktır Tuumlnel iletim kanalı cebri boru
guumlzergahlarında yuumlzey jeolojisi verilerine goumlre kayanın ayrışma zonu yamaccedil molozu teras
bitkisel toprak ve aluumlvyon kalınlığı tahmini olarak belirtilecektir
4a) Baraj goumllet ve reguumllatoumlr yeri gibi depolama yerlerinde aluumlvyonun kalınlığını zeminin
geccedilirimliliğini ve taşıma guumlcuumlnuuml araştırmak amacıyla her iki sahilde ve talvegde en az birer
adet olmak uumlzere toplam en az 3 adet karotlu temel sondaj kuyusu oumlnerilecek yerleri harita
ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
b) Santral ve yuumlkleme havuzu yerinde temelin yapı yuumlklerini taşımaya uygun olup
olmadığını araştırmak amacıyla gerekli sayıda temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri
harita ve kesit uumlzerinde goumlsterilecektir
c) Tuumlnel guumlzergahlarında tuumlnelin geccedileceği birimlerin jeoteknik oumlzelliklerini araştırmak
amacıyla en az 3 adet temel sondaj kuyusu oumlnerilecek kuyu yerleri harita ve kesit uumlzerinde
goumlsterilecektir
5 Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Boumllgeleri Haritası (1996)rsquo nda projenin yeri
goumlsterilecek ve sismotektonik haritası hazırlanacaktır
6 Kullanılacak her tuumlrluuml doğal yapı malzemesinin cins miktar kalite kontrol deney
sonuccedilları ile malzeme sahalarının yapı yerine olan taşıma mesafeleri yol şartları ve
lokasyonları rapor iccedileriğinde belirtilecek ayrıca bu bilgileri kapsayan pafta duumlzenlemesi
yapılarak rapor ekine konulacaktır
7 Yukarıda yapılması istenilen ccedilalışmalar tamamlandıktan sonra jeolojik rapor yazılacak
hazırlanan harita ve kesitler varsa sondaj logları rapor ekine konacaktır Yapı yerlerinde
106
karşılaşılabilecek sorunlar ve ccediloumlzuumlm oumlnerileri jeolojik raporun sonuccedillar ve oumlneriler
boumlluumlmuumlnde belirtilecektir
8 Yukarıda verilen maddeler fizibilite aşması raporu iccedilin geccedilerli olup planlama kesin
proje uygulama aşaması ve uygulama sonu raporları iccedilin şartnamede belirtilen kurallar
geccedilerli olacaktır Kesin proje aşamasında sismik tehlike analizleri yapılacaktır
9 Jeoloji harita ve kesitlerini goumlsterir paftalar ile malzeme paftaları jeoloji muumlhendisleri
tarafından hazırlanacak ve paftalarda hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil
numarası ve imzası bulunacaktır
107
EK-E RAPOR YAZIM KURALLARI
- Buumlro ccedilalışmaları arazi goumlzlemleri arazi ve laboratuvarda yapılan tuumlm deney sonuccedilları ve
yapılan değerlendirmeler esas alınarak rapor hazırlanacaktır
- Raporda accedilık bir anlatım izlenecektir Kısa ve oumlz cuumlmleler kullanılacak anlatım uumlccediluumlncuuml kişi
ağzından yapılacaktır Arı bir dille yazım iccedilin ccedilaba goumlsterilecek ve Tuumlrkccedile karşılıkları bulunan
yabancı soumlzcuumlk ve terimler kullanılmayacaktır Raporun tuumlmuumlnde oumlzluumlk tutarlılık kısalık ve
accedilıklık değişmez kural olacaktır
- Rapor iccedilerikleri şartnamede verilen başlıklar altında toplanacaktır Alt başlık altında
toplanan konular inceleme alanında varsa rapora yazılacak olmayanlar yazılmayacaktır
Gerekli goumlruumllmesi durumunda iccedilerikte belirtilmeyen ek ccedilalışmalar rapora eklenebilecektir
Rapor ana başlıklarının (1 derece başlıklar) her biri yeni sayfadan başlayacaktır
- Raporlar A4 sayfa boyutunda ldquoTimes New Romanrdquo yazı tipinde ldquo12 puntordquo boyutunda
ldquo15rdquo satır aralığı kullanılarak ve kenarlardan 25 cm boşluk bırakılarak yazılacaktır
Paragraflar arasında bir boşluk bırakılacak ve paragraflar yazı alanının 125 cm iccedilerisinden
başlayacaktır
- Birinci derece başlıkların tamamı buumlyuumlk ikinci derece başlıklarda tuumlm kelimelerin ilk
harfleri buumlyuumlk uumlccediluumlncuuml derece ve diğer alt başlıkların ise sadece ilk kelimenin ilk harfi buumlyuumlk
yazılacaktır Buumltuumln başlıklar koyu (bold) olacaktır
- Birinci derece başlıklar paragraf başından ikinci derece ve diğer alt başlıklar ise bir tab
(125 cm) iccedileriden başlayacaktır
- Birinci ve ikinci derece başlıklardan sonra bir boşluk bırakılarak yazım boumlluumlmuumlne geccedililecek
diğer alt başlıklarda boşluk bırakılmayacaktır
- Raporda kullanılan tuumlm şekil tablo veya fotoğraf bulundukları boumlluumlm iccedilinde bağımsız
olarak numaralandırılacaktır (Birinci boumlluumlm iccedilin Şekil 11 Tablo 11 gibi) Bunlara ait ayrı
ayrı dizinler oluşturularak ldquoİccedilindekilerrdquo boumlluumlmuumlnden sonra listeler halinde verilecektir
108
- Şekil ve fotoğraf accedilıklama yazıları altta tablo accedilıklama yazıları ise tablonun uumlstuumlnde yer
alacaktır
- Kısaltmalar ilgili meslek gruplarınca anlaşılabilmesi ve kurallarına uyulmak koşuluyla
kullanılabilecektir Kısaltma ilk geccediltiği yerde ayıraccedil iccedilinde sadece bir kez accedilıklanacak tuumlm
kısaltmalar raporun baş tarafında Kısaltmalar başlığı altında alfabetik sırayla sunulacaktır
- Alıntı yazarı biliniyorsa Bilecik kireccediltaşı doumlrt uumlyeye ayrılmıştır (Altınlı 1965) veya
Altınlı (1965) Bilecik kireccediltaşını doumlrt uumlyeye ayırmıştır yazarı bilinmiyorsa Altınkaya
bent yerindeki filiş Altınkaya projesi yapılabilirlik raporunda (DSİ 1975) uumlccedil uumlyeye ayrılarak
incelenmiştirrdquo şeklinde yazılı ise ldquoK Erguvanlı 1972 yazılı goumlruumlşmerdquo soumlzluuml goumlruumlşme
metin iccedilinde ldquohellipAklan (1975)rdquo şeklinde yazılacak ve KAYNAKLAR boumlluumlmde ise ldquoAklan
T 1975 Soumlzluuml goumlruumlşmerdquo şeklinde olacaktır
- Raporda geccedilecek tuumlm stratigrafi adlama ve sınıflamaları Tuumlrkiye Stratigrafi Komitesi
tarafından hazırlanan ve en son yayınlanmış stratigrafi sınıflama ve adlama kurallarına uygun
olacak veya yalnız kayaccedil adı kullanılacaktır Oumlrneğin Keban formasyonu Midyat kireccediltaşı
veya olivinli bazalt karbonatlı şeyl gibi
- Raporda kullanılan her tuumlrluuml alıntı formuumll bağıntı standart abak belge ve bilgisayar
programlarının kaynağı belirtilecek ayrıca kaynaklar boumlluumlmuumlnde liste halinde sunulacaktır
Bu boumlluumlm yazarların soyadının alfabetik sıralamasına goumlre duumlzenlenecek ve kaynağın
belirtilmesinde yazarın adı yayın yılı yazının adı yayının adı cilt ve sayı numarası sayfa
numarası sırası izlenecektir
Oumlrnek
YOumlRDEM C 1995 Goumlnenccedilay Projesi Goumlnenccedilay Barajı Muumlhendislik Jeolojisi
Planlama Raporu DSİ Adana
DEERE DU ve MULLER RP 1966 Engineering Clasification and Index
Properties for Intact Rock New Mexico Tech Report AFWL-TR-65-ll6
- En buumlyuumlk pafta boyutu dış ccedilizgiler arası 84 x 60 cm orta pafta boyutu 42 x 30 cm kuumlccediluumlk
pafta boyutu ise 30 x 21 cm olacaktır Paftaların hazırlanmasında bu standartlara uyulmasına
109
oumlzen goumlsterilecektir Zorunluluğu itibari ile bu oumllccediluumllerin dışına ccedilıkılması gerektiğinde ise
enboy oranı 23 olarak seccedililecektir
- Tuumlm harita ve paftaların kuumlccediluumlltuumllmesi ve buumlyuumltuumllmesinde karşılaşılacak sorunları en aza
indirgemek amacı ile ccedilizgisel yatay ve duumlşey oumllccedilek konulacaktır
- Jeolojik harita ve kesitlerin bulduru haritasının tamamı renkli olacaktır Harita veya kesitler
uumlzerinde bulunan buumltuumln renk ve simgelerin anlamları aynı pafta uumlzerinde accedilıklanacaktır
Harita ve kesitlerde kullanılacak renklendirmelerde MTA tarafından kullanılan jeolojik harita
standartlarına uyulacaktır
- Harita ve kesitlerde youmln goumlsterme rapor dilindeki eş kelimelerin baş harfleri (oumlrnek Rapor
dili Tuumlrkccedile ise K Kuzey İngilizce ise N North) olarak belirtilecektir
- Oumlnceki ve yeni ccedilalışmalarda accedilılan tuumlm temel sondaj kuyusu araştırma galerisişaftı
yarmasıccedilukuru harita ve kesitlerde goumlsterilecektir
- Rapor kapak ve paftalarında işveren yuumlklenici ve taşeron firma isim ve logoları ile raporu
hazırlayan jeoloji muumlhendisinin adı soyadı oda sicil no ve imzası bulunacaktır
- Rapora ek olarak konulacak haritalar kesit ve paftalar bilgisayar ortamında Coğrafi Bilgi
Sistemi (CBS) tabanlı olarak hazırlanarak CD ortamında verilecektir
- Planlama ve kesin proje aşamaları jeoteknik raporlarına konulması gereken jeoloji harita ve
kesitleri aşağıda verilmiştir
J-1 İnceleme alanı bulduru haritası
J-2 Ccedilevre jeolojisi harita ve kesitleri
J-3 Boumllgesel yapısal depremsellik haritası
J-4 Yapı yeri jeoloji haritası
J-5 Yapı yeri jeoloji kesitleri (duumlşey ve yatay kesitler blok diyagram vb)
J-6 Goumll alanı jeoloji harita ve kesitleri
J-7 Diğer yapı yerlerinin jeoloji haritaları
J-8 Diğer yapı yerlerinin jeoloji kesitleri
110
J-9 Yapı yerleri sondaj geccedilirimlilik standart penetrasyon testi (SPT) presiyometre
vb ccedilalışmaları iccedileren paftalar
J-10 Bent yeri jeoloji yeraltısuyu seviyesi kazı ve enjeksiyon sınırlarını goumlsteren
kesitler
J-11 Tuumlnel ve araştırma galerilerine ait jeoloji accedilınım haritaları
DYM-1 Doğal yapı malzeme alanları bulduru haritası
111
EK-F GENEL SİMGE VE ACcedilIKLAMALAR
İNCELEME ALANI BULDURU HARİTASI
112
BOumlLGESEL SİSMOTEKNİK HARİTA
113
GENEL SİMGELER
114
LİTOLOJİK SİMGELER(KAYACcedilLARIN SİMGESİ ADI VE BOYAMA RENKLERİ)
CcedilOumlKEL KAYACcedilLAR
115
116
117
MAĞMATİK KAYACcedilLAR
118
119
METAMORFİK KAYACcedilLAR
120
YAPISAL SİMGELER
DOKANAKLAR
Not Dokanakların ccedilizgi kalınlığı 02 mm olmalıdır Ccedilok sık ccedilizgi kullanılan haritalarda ise
01 mm ccedilizgi kalınlığı yeterlidir
121
TABAKALAR
Not Tuumlm doğrultu ccedilizgileri 9 mm olmalıdır Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk
daha fazla olabilir
122
KIVRIMLAR
Not Ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mm ccedilizgi kalınlığı kullanılır Ok
uzunlukları 6 mmrsquodir
123
FAYLAR
Not Ccedilizgi kalınlığı ana eksenler iccedilin 05 mm tali eksenler iccedilin 03 mmrsquodir
124
EKLEM VE DAMARLAR
Not Ccedilizgi uzunlukları 9 mmrsquodir Ancak buumlyuumlk oumllccedilekli haritalarda bu uzunluk daha fazla
alınabilir
125
CcedilİZGİSELLİK (LİNEASYON)
126
YAPRAKLANMA (FOLYASYON) VE DİLİNİM
Not Yapraklanma ve dilinim ccedilizgilerinin uzunluğu 9 mm olarak kullanılır Ancak buumlyuumlk
oumllccedilekli haritalarda bu arttırılabilir
127
MUumlHENDİSLİK JEOLOJİSİ SİMGELERİ
GENEL
128
MORFOLOJİ
129
KUumlTLE HAREKETLERİ
130
YERİNE (IN-SITU) DENEYLER OumlRNEK ALIMI
131
SU YAPILARI
132
HİDROJEOLOJİ SİMGELERİ
GENEL
ARAŞTIRMA GALERİSİ VE TUumlNELLER
KARST SİMGELERİ
133
TEMEL SONDAJLARI VE ARAŞTIRMA GALERİLERİ
Temel sondaj kuyuların ad simgesi kuyunun amacını ve yapılan deneyleri iccedilerir Oumlrneğin
temel sondaj dolusavak uumlzerinde accedilılmışsa SK-4 (DS)
TEMEL SONDAJ KUYUSU ADLAMASI OumlRNEĞİ
SK-1 Temel sondajı
PSK-1 Standart Penetrasyon sondajı
PRSK-2 Presiyometre sondajı
DSK-2 Dolusavak sondajı
TSK-2 Tuumlnel sondajı
SSK-2 Santral yeri sondajı
GSK-2 Goumll alanı sondajı
134
KATKI BELİRTME
Su yapılarına ait projelerin jeolojik ve jeoteknik ccedilalışmalarının daha sağlıklı olarak
hazırlanmasını sağlayacak bu şartname başta Daire Başkanı Ali Faruk OumlZTAN Daire
Başkan Yardımcısı Dr Nurettin PELEN Daire Başkan Yardımcısı Kemal KARAKUŞ Şube
Muumlduumlruuml Dr Ayhan KOCcedilBAY Jeoloji Muumlhendisi Mehmet SOYTUumlRK Şube Muumlduumlruuml Muumlfit
GUumlVEN olmak uumlzere simgeler boumlluumlmuumlnuumln ccediliziminde Jeoloji Muumlhendisi Cumhur
GAZİOĞLU ile Genel Muumlduumlrluumlk ve Boumllge Muumlduumlrluumlğuuml elemanlarının katkılarıyla
hazırlanmıştır