Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið
description
Transcript of Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið
![Page 1: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/1.jpg)
Jafnrétti og kennaramenntunÞórdís Þórðardóttir
Háskóli ÍslandsMenntavísindasvið
Félags- og tryggingamálaráðuneytið og Jafnréttisráð 16. janúar 2009
![Page 2: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/2.jpg)
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 2
Kynning•Lög•Mikilvægi jafnréttisfræðslu•Áhersla á raddir kennaranema•Jafnréttisfræðsla í kennaraháskólum•Umhugsunarverð atriði•Samantekt
![Page 3: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/3.jpg)
23. gr. Laga um jafna stöðu kvenna og karla nr. 10/2008
Á öllum skólastigum skulu nemendur hljóta fræðslu um jafnréttismál þar sem m.a. skal lögð áhersla á að búa bæði kynin undir jafna þátttöku í samfélaginu, svo sem í fjölskyldu- og atvinnulífi.
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 3
![Page 4: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/4.jpg)
Hversvegna er mikilvægt að sinna jafnréttisfræðslu á öllum skólastigum?
• Virðingarsess starfa ræðst af því hvort kynið gegnir þeim (Bourdieu og Passeron 1997)
• Skipting í kvenna og karlastörf viðheldur hefðbundnum valdatengslum (Bourdieu 2001)
• Orðræðan skýrir hvers vegna kennsla er ekki metin til jafns við tæknivædd karlastörf (Bourdieu 2001)
• Tækniþróunin notuð til að endurskilgreina kvennastörf og draga úr virðingu þeirra (Bourdieu 2001)
• Félagslegur uppruni og kyn ákvarðar starfsval fólks (Bourdieu og Passeron 1997)
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 4
![Page 5: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/5.jpg)
Tveir þriðju hlutar fólks á vinnumarkaði starfar í kynbundnum störfum Fátt bendir til þess að kynbundið starfsval sé á undanhaldi Drengir hafa meiri áhuga á iðngreinum og stjórnun en stúlkurStúlkur hafa meiri áhuga á sérfræðistörfum og að starfa við heilbrigðisþjónustu en drengir (Samtök atvinnulífsins, 2007 http://www.sa.is/frettir/almennar/nr/3821/)
Starfsval endurspeglar kynjamismunun
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 5
![Page 6: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/6.jpg)
Einföld mynd af námsvali kynjanna
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 6
![Page 7: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/7.jpg)
Ástæður námsvals kennaranema á fyrsta ári í KHÍ
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 7
• Tengsl fjölskyldulífs og launavinnu 31,5%• Ánægja af samskiptum 13,0%• Skemmtilegasta starf sem þeir hafa prófað 13,0%• Gott alhliða nám 12,0%• Vilja hafa áhrif á skólamál og láta gott af sér leiða 12%
(Þórdís Þórðardóttir, 2005)
![Page 8: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/8.jpg)
Mat karla, á fyrsta ári í kennaranámi, á hlutverki kynjafræði í kennaramenntun
• Gerir kennara betur í stakk búna til að taka á kynjamismuni í kennslu
• Auðveldar kennurum að bera virðingu fyrir kynjunum
• Nauðsynleg fyrir kennara að þekkja kynjafræði vegna tengsla við hinsegin fræði
• Til að vinna gegn því að kennarar útskýri hegðun barna eftir kynferði vegna þess að slíkar útskýringar eru neikvæðar fyrir telpur og konur (Þórdís Þórðardóttir, 2005)
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 8
![Page 9: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/9.jpg)
Mat kvenna, á fyrsta ári í kennaranámi, á hlutverki kynjafræði í kennaramenntun
• Hjálpa kennurum að skilja áhrif staðalímynda á börn
• Auka skilning kennara á áhrifum kyns á nám skólabarna
• Kynjamál og skóli eru samtímamál• Veita kennurum tækifæri til að fræðast um áhrif
kynjaskiptra bekkja á nám skólabarna• Efla þekkingu kennara á áhrifum þess að konur eru í
meirihluta í kennarastarfi• Þekking á kynjafræðum skapar kennurum leiðir til
að bregðast við því að kynjamismuur í skólastarfi er staðreynd (Þórdís Þórðardóttir, 2005)
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 9
![Page 10: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/10.jpg)
Afstaða íslenskra kennaranema sem telja kynjafræði óþarft námsefni
Þetta er þriðji hluti nemanna sem svöruðu könnuninni• Telja málefnið fjarlægt (kennsla og jafnrétti kynjanna eru óskyld
mál)
• Afneitun (jafnrétti hefur náðst ,allt of mikið gert úr málefninu)• Taka málefninu með fyrirvara (hugsanlegt að kenna eigi
kynjafræði en þó óvíst að það skipti máli) (Þórdís Þórðardóttir, 2005)
• Þessar niðurstöður eru í samræmi við niðurstöður Titus (2000). En þar kemur fram að afstaða 2/3 hluta kennaranema í kennaraháskóla í Alaska er andsnúin femínisma . Andstaðan einkennist af afneitun, taka málefninu með fyrirvara og að telja það fjarlægt
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 10
![Page 11: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/11.jpg)
Óttinn við femínsima endurspeglast í viðhorfum kennaranema
• ,,Ótrúlegur fjöldi kvenna neitar að taka þátt í námskeiðum fyrir kennaranema ef námsefnið tengist kynjafræðum því þær vilja ekki láta bendla sig við femínisma” (Joshua Shaw) http://www.aesthetics-online.org/ideas/shaw.html
• ,,Óttinn við femínisma er náskyldur óttanum við margbreytileikann, þetta er ótti við hugmyndir” (Lisa Maria Hogeland) http://www.rapereliefshelter.bc.ca/volunteer/fearoffem.html
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 11
![Page 12: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/12.jpg)
Jafnréttisfræðsla í kennaramenntastofnunum
Tvíþætt hlutverk:• a) Sinna lagalegri skyldu um
jafnréttisfræðslu á háskólastiginu
• b) Undirbúa kennaranema undir að sinna jafnréttisfræðslu á þeim skólastigum sem þeir munu kenna á (leikskólastig og grunnskólastig)
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 12
![Page 13: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/13.jpg)
Hvernig er kennaranemum kennt að uppfylla 23. grein laganna um jafna stöðu
kvenna og karla frá 2008 (19. grein, 2000)
Að öllu jöfnu er þeim ekki kennt það• Greining á námskeiðslýsingum grunndeildar KHÍ
(Arna H. Jónsdóttir, 2004)
Fjöldi námskeiða = 574– Leitarorð: jafnrétt, kyn, fem, karl, kven, kon,
stelp, strák, dreng, stúlk• Ofangreind leitarorð fundust í lýsingum 14 námskeiða
eða 2.4%
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 13
![Page 14: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/14.jpg)
Viðbrögð við ófremdarástandi! • Valnámskeið í kennaradeild (grasrótarstarf, sem hefur ekki
skilað nægum árangri)• Valnámskeið í stjórnunarfræðum í framhaldsdeild á
Menntavísindasviði• Kynjafræðinámskeið í kennaradeild Háskólans á Akureyri (val
eða skylda?)• Endurmenntunarnámskeið fyrir starfandi kennara á vegum
SRR, (Símenntun, rannsókn og ráðgjöf), Menntavísindasvið, H.Í.
• Jafnrétti í skólum, samstarfsverkefni Jafnréttisistofu , fimm stærstu sveitarfélaganna, Félags- og tryggingamálaráðuneytis, Jafnréttisstofu og leik- og grunnskóla
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 14
![Page 15: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/15.jpg)
Umhugsunarefni
• Niðurstöður Younger og félaga sýna að þótt kennarar telji sig sinna jafnréttismálum í kennslu skili það sér ekki til nemanna. (Younger, M., Warrington M. og Williams, J. (1999) British Journal of Sociology of Education, (20) 3, 325-341)
• Niðurstöður Rotschild, sýna að viðhorf kennara til kynjanna hafa áhrif á ólíka frammistöðu og væntingar nemanna. (Rothchild, J. (2006) Gendered Homes and Classrooms: Schooling in Rural Nepal Research in the Sociology of Education 15, 101-131)
• Í nýrri skýrslu frá UNESCO um átak í skólamálum 2008-2015 er sjónum beint að kynjuðu misrétti innan minnihlutahópa. Lögð er megin áhersla á aukna áherslu á kynjafræði í menntun kennaranna til að efla skilning þeirra á menningarlegu misræmi og misrétti sem nemendur verða fyrir vegna kyns, stétta, uppruna, trúarbragða o.fl. (UNESCO (2007). Education for All Global Monitoring Report 2008 . Education for All by 2015: will we make it?)
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 15
![Page 16: Jafnrétti og kennaramenntun Þórdís Þórðardóttir Háskóli Íslands Menntavísindasvið](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022081504/5681491e550346895db65a2a/html5/thumbnails/16.jpg)
Samantekt
• Jafnréttisfræðsla ákvörðuð í lögum• Misbrestur er á framkvæmdum laganna• Helsti dragbítur er kynjablinda, ótti við femínisma og
tregða í skólakerfinu• Nemendur af báðum kynjum gjalda kynferðis síns vegna
þess að kynjahlutleysi viðheldur ójöfnum valdatengslum kynjanna
• Þær leiðir sem hingað til hafa verið farnar gagnast einungis þeim kennurum sem hafa áhuga á jafnrétti og jafnstöðu kynjanna
• Fyrsta skrefið til að framfylgja lögum um jafnréttisfræðslu á öllum skólastigum er að gera kynjafræði að skyldunámsgrein í kennaramenntun
Þórdís Þórðardóttir, H.Í. Menntavísindasvið 16