Jaarverslag 2011 Total Specific Solutions
-
Upload
total-specific-solutions -
Category
Documents
-
view
235 -
download
3
description
Transcript of Jaarverslag 2011 Total Specific Solutions
Uw wereld | Onze wereld
2011JAARVERSLAG
200.450
1.628196.684
19.756
Totale activa in 2011
Totaal aantalmedewerkers (fte)
EBITAE ( x € 1.000)
Netto-omzet (x € 1.000)
Financiële kengetallen
Omzet per deelgebied
Omzet per sector Omzet Professionals & Staf
6% Consulting
18% ICT Services
49% Software
27% Software-gerelateerde dienstverlening
Staf
Professionals
Non-recurring
Recurring
ICT en communicatie
Consumentenmarkt
Financiele dienstverlening
Overheid
Gezondheidzorg
Industrie
14%
86%28%
12%
45%
6% 4%5%
51%
49%
Netto-omzet en EBITAE (x € 1.000)
Instroom | Uitstroommedewerkers (fte)
Aantal fte per 31-12-2010
Aantal fte per 31-12-2011
Uitstroom
Instroom
Totaal aantal medewerkers (fte)
2011 2010 2009 2008
Kengetallen winst- en verliesrekening
Netto-omzet (x € 1.000) 196.684 161.714 154.213 66.528
EBITDAE 31.105 25.052 23.388 11.469
% 16% 15% 15% 17%
EBITAE 19.756 16.826 17.198 9.903
% 10% 10% 11% 15%
31-12-2011 31-12-2010 01-01-2010
Kengetallen balans
Totale activa 200.450 162.430 170.179
Groepsvermogen 44.732 34.663 26.823
Materiële vaste activa 9.472 7.019 5.950
Immateriële vaste activa 118.156 89.295 91.486
2008
2009
2010
2011
66.528
9.903
154.213
17.198
161.714
16.826
196.684
19.756
2008
2009
2010
2011
829
1.443
1.487
1.628
1.487
437
-296
1.628
Netto-omzet
EBITAE
Uw wereld | onze wereld Het thema in dit jaarverslag keert terug in een reeks fotografische impressies van projecten van de TSS-bedrijven. Hierbij staan QR-codes die leiden naar een speciaal opgenomen video met een interview over het project. Heeft u geen QR code-scanner op uw smartphone of tablet? U kunt deze gratis downloaden in de App store (Apple) of de Play Store (Android).
36 CareCTRL 102 Mobility Platform100 Geïntegreerd Casusoverleg Ondersteunend Systeem
30 C1000 Test & Pilot
6 MijnGezondheid.net 12 uCAN Intelligent Automotive 18 iCaress en iQuarant 24 Integratie Belastingloket en Klant Contact Centrum
2
4 De wereld van TSS
8 Profiel TSS
11 Voorwoord
14 Verslag Raad van Bestuur 26 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 28 Organisatie en medewerkers 32 Corporate governance 34 Verslag Raad van Commissarissen
38 Anticipating solutions 39 PSYGIS Quarant: van innovatie naar nieuwe GGZ-standaard 40 Meerwaarde apotheekinterventies aangetoond 41 Testadvies voor de gemeente Almere 42 Gemeentelijke samenwerking met CiVision WIZ 43 Wezuki: het juiste contact op juiste plaats 44 Actuera Software Factory: duurzame samenwerking met Yonder 45 Topservice bij ABN AMRO-hypotheken 46 Dicht op de klant, altijd up-to-date
47 Jaarrekening 48 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2011 49 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 50 Geconsolideerde balans per 31 december 2011 52 Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen 53 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011 54 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 88 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 88 Overzicht van het totaalresultaat 89 Enkelvoudige balans per 31 december 2011 90 Enkelvoudig mutatieoverzicht eigen vermogen 91 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 97 Overige gegevens 98 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Inhoudsopgave
3 JAARVERSLAG 2011
Applicatie-ontwikkeling en onderhoud(o.a. Aquima)
Consultancy
Levering SoftwareImplementatie en Onderhoud
(o.a. Pharmacom)Testen & QA
Belasting & KadasterBurgerzakenCARE CTRLISOFT
Mid O
�ce systeem
Hypotheken
(ontwikkeling & beheer)
PSYGIS
Publiekszaken en Mido�
ce
Escura (incl. Lloyds)Franciscus Ziekenhuis RoosendaalGemeente AlmeloGemeente DeventerGemeente MedemblikGemeente Utrecht
Gemeente Velsen
GGz Breburg
ING Bank
J&T Autolease
KPN
Lentis
MediqMarvell
NN-Verzekeringen
PBG Zorgholding
St. E
lisab
eth
Ziek
enhu
is
St. G
C Zo
eter
mee
rSt
ater
Stic
htin
g Br
onov
o-Ne
boTe
rber
g Le
asin
gU
MC
Utr
echt
Volk
swag
en P
on F
inan
cial
Ser
vice
s
Zorg
groe
p Al
mer
e
ABN AM
RO H
ypotheken Groep
Academisch M
edisch Centrum
Actuera
Alliance Healthcare
Amphia Ziekenhuis
ASML
Athlon Car Lease International
BCICTBosch
Broekhuis LeaseC1000CochlearEurosystems
Exact
Philips
PinkRocca
de Hea
lthca
re
SNS
Oad
Rabob
ank
Wes
tlan
dUtr
echt
Ban
k
Yonder
TASS
KZA
Everest
Co-Maker
PharmaPartners
PinkRoccadeHealthcare
PinkRoccadeLocal
Government
TSS De TSS-bedrijven zijn actief voor een grote variatie aan opdracht-gevers, voor een diversiteit aan projecten die meer dan eens in samenwerking met collegabedrijven tot stand komen. Een selectie van projecten en opdrachtgevers toont deze wereld van TSS.
De wereld van
4
Applicatie-ontwikkeling en onderhoud(o.a. Aquima)
Consultancy
Levering SoftwareImplementatie en Onderhoud
(o.a. Pharmacom)Testen & QA
Belasting & KadasterBurgerzakenCARE CTRLISOFT
Mid O
�ce systeem
Hypotheken
(ontwikkeling & beheer)
PSYGIS
Publiekszaken en Mido�
ce
Escura (incl. Lloyds)Franciscus Ziekenhuis RoosendaalGemeente AlmeloGemeente DeventerGemeente MedemblikGemeente Utrecht
Gemeente Velsen
GGz Breburg
ING Bank
J&T Autolease
KPN
Lentis
MediqMarvell
NN-Verzekeringen
PBG Zorgholding
St. E
lisab
eth
Ziek
enhu
is
St. G
C Zo
eter
mee
rSt
ater
Stic
htin
g Br
onov
o-Ne
boTe
rber
g Le
asin
gU
MC
Utr
echt
Volk
swag
en P
on F
inan
cial
Ser
vice
s
Zorg
groe
p Al
mer
e
ABN AM
RO H
ypotheken Groep
Academisch M
edisch Centrum
Actuera
Alliance Healthcare
Amphia Ziekenhuis
ASML
Athlon Car Lease International
BCICTBosch
Broekhuis LeaseC1000CochlearEurosystems
Exact
Philips
PinkRocca
de Hea
lthca
re
SNS
Oad
Rabob
ank
Wes
tlan
dUtr
echt
Ban
k
Yonder
TASS
KZA
Everest
Co-Maker
PharmaPartners
PinkRoccadeHealthcare
PinkRoccadeLocal
Government
5 JAARVERSLAG 2011
MijnGezondheid.netPatiëntenportaal voor medicijngerelateerde dienstenSamenwerking apothekers en huisartsen, voor optimaal veilige medicatie
Apotheek Avereest | PharmaPartners
DIRECT CONTACT
6
DIRECT CONTACT
7 JAARVERSLAG 2011
Total Specific Solutions, TSS, is met circa 1.800 medewerkers en dertien vestigingen een van de grootste niet-beursgenoteerde IT-ondernemingen in bedrijfssoftware en gerelateerde diensten van Nederland. De TSS-bedrijven zijn gespecialiseerde IT-bedrijven met een focus op een specifieke expertise of een specifieke marktsector.
TSS is één onderneming, met één gedeelde markt - visie en een volledig commitment aan de markten waarin de TSS-bedrijven opereren. Het concern wordt aangestuurd door de Directieraad waarin de algemeen directeuren van de TSS-bedrijven zitting hebben. De regie bij TSS is in handen van de Raad van Bestuur. TSS hanteert een marktgericht organisatiemodel, waarin het ondernemerschap laag in de onder-neming, bij de TSS-bedrijven is gepositioneerd. De kernwaarden toegewijd, ondernemend en vooruitstrevend zijn de uitdrukking van de gezamenlijke merkmentaliteit.
OpdrachtDe opdracht van TSS ten opzichte van de TSS-bedrijven: ■■ Het succesvol ontwikkelen van de
TSS-bedrijven door marktdynamiek ■■ Het stimuleren van krachtenbundeling ■■ Het faciliteren van ondernemerschap■■ Het borgen van eenheid in verscheidenheid,
ondernemerschap en kwaliteit■■ Het nastreven van het hoogste niveau
van professionaliteit
TSS stelt met deze activiteiten de TSS-bedrijven in staat om trends en ontwikkelingen in hun markten
Profiel TSS vroegtijdig op te pakken en te verbinden met moderne en toekomstvaste technologie. De TSS-bedrijven vertalen deze op een pro-actieve en ondernemende wijze door naar specifieke soft-ware-oplossingen en -diensten. Op deze wijze kunnen de TSS-bedrijven hun klanten succesvol laten zijn in een snel veranderende wereld.
BedrijfsstructuurTSS brengt twee soorten bedrijven samen:■■ De IT-specialisten die ‘technology push’
systemen en oplossingen ontwikkelen en integreren:
– Everest – KZA – TASS – Yonder
■■ De marktspecialisten die ‘market pull’ inspelen op actuele behoeften in specifieke markten, voor organisaties waar IT cruciaal is voor het primaire proces:
– PinkRoccade Local Government (lokale overheidsmarkt) – PinkRoccade Healthcare (zorgmarkt) – PharmaPartners (zorgmarkt) – Co–Maker (leasemarkt) – Everest (financiële en overheidsmarkt)
TSS beschikt daarmee over zowel hoogwaardige IT als over scherp inzicht in specifieke markten, de wensen en behoeften van de klanten en diens klanten. Via onderlinge coalities op basis van marktontwikkelingen wordt binnen TSS de brede, hoogwaardige IT-specialisatie gecombineerd met diepgaande kennis van markten en klanten.
TSS ontwikkelt oplossingen met de klant van de klant voor ogen, om daarmee te anticiperen op de marktvraag.
Anticipating Solutions
8
TSS Raad van Commissarissen
PinkRoccade Healthcare
PinkRoccade Local Government
TASS
KZA
Yonder
Co-maker
Everest
PharmaPartners
TSS Raad van Bestuur
TSS Directieraad
TSS Portefeuillehouders
M&
A
Fina
nce
Sale
s
HR
MD
& S
amen
wer
king
Inno
vatie
Qua
lity
& R
isk
Mar
ketin
g &
Com
mun
icat
ie
TSS TSS-bedrijven
Visie TSSAnticiperen op continue verandering creëert winnaars.
Missie TSSWij geven als domeinkenniskampioen een krachtige impuls aan de business van onze opdrachtgevers met toekomstgerichte oplossingen.
Ambitie TSSAls toonaangevende IT-onderneming in bedrijfs-software en gerelateerde diensten verzilveren wij kansen samen met onze opdrachtgevers door vroegtijdig mogelijkheden te signaleren en daarvoor concrete oplossingen aan te reiken.
Kernwaarden
ToegewijdWij zijn volledig gecommitteerd aan het gewenste resultaat. Onze toewijding laat zien dat wij ons op een duurzame wijze verbinden met onze klanten, onze medewerkers en de maatschappij als geheel. Deze ‘whatever it takes’-mentaliteit zorgt er voor dat wij alleen genoegen nemen met ‘best in class’-oplossingen voor de klant.
OndernemendWij zijn ondernemend en nemen daarvoor de verantwoordelijkheid. Het ondernemerschap kenmerkt zich verder door een relatiegerichte houding, doorzettingsvermogen en pragmatisme.
VooruitstrevendWij hebben de wil om domeinkenniskampioenen te zijn en te blijven. Kennis zien wij als natuurlijke basis voor toekomstig succes. Daarvoor moeten we in staat zijn om tijdig te anticiperen. Wij houden daarom continu ons vizier gericht op de toekomst en zijn altijd voorbereid op ‘the next big thing’. Zo kunnen wij klanten verder helpen bij hun ambities om in te spelen op de wensen en behoeften van hun klanten.
TSS Besturingsmodel
9 JAARVERSLAG 2011
TSS Balanced ScorecardTSS hanteert als high performance-organisatie de Balanced Scorecard als besturingsmethodiek. De Balanced Scorecard maakt een afgewogen oordeel mogelijk over de gerealiseerde prestaties. Een goede winstmarge is bijvoorbeeld belangrijk voor innovatie, maar die mag niet ten koste gaan van de klanttevredenheid en de ontwikkeling van de medewerkers. En andersom draagt een hoge klanttevredenheid bij aan de winstmarge.De Balanced Scorecard verenigt de key performance indicators die TSS heeft vastgesteld voor de langetermijndoelstellingen. Ze zijn gegroepeerd in Financieel, Innovatie & Training, Interne processen en Klant.
FinancieelOmzetgroei
EBITAE
Omzetgroei per fte
KlantKlanttevredenheid
EBITAE
Interne processenStaffkosten / totaalkosten
Staff fte / totaal fte
Omzet bij top 10 klanten
Uitgaven marketing en sales
Inzetbaarheid
Productiviteit
Overhead
Brutomarge
Innovatie & TrainingMedewerkerstevredenheid
Ongewenst verloop
Ziekteverzuim
Trainingsuren per fte
Research & Development
Finan
cieel
Innovatie & Training
KlantInterne pro
cess
en
Wij
creë
ren w
aarde
Wij leren, verbeteren en innoveren
Wij voegen waarde toe bij onze klanten Wij zorgen vo
or een
goe
de o
rgan
isat
ie
TSS Kwaliteitsstandaarden
Hoogste niveau van professionaliteit
10
De economische ontwikkelingen zijn ook aan de IT-sector niet voorbijgegaan. De markten waarin wij actief zijn, ondervonden elk de effecten. Des te opvallender is de groei die TSS ook in 2011 wist door te maken. De nieuwe bestuursstructuur en strategie werpen hun vruchten af: over de hele linie zijn de omzet en het aantal projecten toegenomen.
Ten opzichte van 2010 is de interne samenwerking tussen de TSS-bedrijven, met behoud van de zelfstandige marktbewerking en expertiseontwikkeling, verder tot stand gekomen. De gezamenlijke thema’s, zoals human resources, innovatie en kwaliteit, kregen nog meer profiel, onder leiding van de Directieraad van TSS. De hechte organisatie en de korte interne lijnen betekenen voor onze klanten concreet dat het commitment met een klant niet alleen geldt voor het betreffende TSS-bedrijf, maar ook voor de gehele TSS-organisatie.
Prestaties van een onderneming zijn niet alleen in financiële termen uit te drukken. Ook de maat-schappelijke rol is van belang, reden waarom wij voortaan verslag doen van onze inspanningen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen.
Dit jaarverslag heeft als thema Uw wereld | onze wereld meegekregen. Dit weerspiegelt het TSS-motto Anticipating solutions: wij ontwikkelen innovatieve oplossingen die de performance van de klant vergroten. Deze oplossingen komen vaak in samenwerking of partnership met de klant tot stand, ieder vanuit zijn eigen fysieke omgeving maar mentaal verbonden met hetzelfde doel. Dankzij de nog volop voortsnellende technologische kansen en mogelijkheden zien wij dat er de komende jaren in dat opzicht nog werelden te winnen zijn.
Robin van Poelje – CEO
Voorwoord
Matthieu van Amerongen – CFO
11 JAARVERSLAG 2011
uCAN Intelligent AutomotiveUniverseel dataregistratiesysteem voor voertuigenLangere levensduur voertuigen en verantwoorder rijden
TASS technology solutions | Beijer automotive
BETER RI JGEDRAG
12
BETER RI JGEDRAG
13 JAARVERSLAG 2011
Verslag Raad van Bestuur
Strategie geëffectueerdDe lijnen die in 2010 zijn uitgezet, hebben in 2011 verder hun beslag gekregen. TSS heeft zijn nieuwe bestuursstructuur en strategie met succes geëffec-tueerd. De Directieraad waarin de algemeen directeuren van de verschillende TSS-bedrijven zijn vertegenwoordigd, functioneert goed als besturingsmodel en brengt TSS verder op weg naar een krachtige onderneming die hoogwaardige IT paart aan specialistische marktkennis. TSS is in 2011 dynamischer geworden; de TSS-bedrijven maken sneller onderlinge verbindingen en zoeken elkaars sterktes op. Hierdoor zijn de TSS-bedrijven nog beter in staat om hun klanten op de juiste wijze te bedienen.
Groei ondanks moeilijke economieHet jaar 2011 was, zoals in vrijwel alle sectoren, ook voor de IT-sector een lastig jaar, met een over het algemeen onzekere markt als het gaat om nieuwe investeringen. De moeilijke economische omstandigheden liggen hieraan ten grondslag. Toch slaagde TSS er in met zo’n zes procent auto-noom te groeien. De focus op specifieke markten en innovatieve IT development, gekoppeld aan steeds meer samenwerking binnen TSS, blijkt een succesvolle strategie.
groei6%
Robin van Poelje (CEO) en Matthieu van Amerongen (CFO) vormen de Raad van Bestuur van TSS.
Robin van Poelje (39)
Robin van Poelje werd in januari 2010 lid van de Raad
van Bestuur van TSS en is sinds mei 2010 Chief Executive
Officer. Van Poelje is afkomstig van Strikwerda
Investments, de investerings maatschappij achter TSS.
In die functie was Van Poelje betrokken bij de oprichting
van TSS. Van Poelje was in het verleden onder andere
werkzaam voor Royal Numico.
Matthieu van Amerongen (43)
Matthieu van Amerongen is vanaf begin 2007 Chief
Financial Officer van TSS. Voor deze periode deed hij
brede ervaring op in finance, consultancy en operationeel
management. Van Amerongen vervulde in het verleden
managementfuncties bij Accenture en Arthur Andersen.
14
Resultaten in 2011
Financiële resultatenFinancieel was 2011 een solide jaar onder tegen-vallende economische omstandigheden. Over de hele linie zijn de omzet en het aantal projecten toegenomen. De vergelijkbare omzet was met € 196,7 miljoen 5,6 procent hoger dan in 2010. Doel was om een EBITAE te realiseren van boven de tien procent. Met een EBITAE van 10 procent is deze doel-stelling behaald.
In 2011 zijn eenmalige kosten (‘exceptionals’) gemaakt die samenhangen met de in 2011 door gevoerde overnames. Deze post bedroeg in totaal € 3,8 miljoen.
TSS sluit het jaar af in een goede financiële conditie. Het saldo liquide middelen bedraagt bijna € 27,5 miljoen en de netto schuld / EBITDAE-factor bij financiële instellingen ligt op 0,5. Beide indicatoren laten een stevige verbetering zien ten opzichte van het voorgaande jaar. TSS kent een stabiele basis door de omzet-spreiding over verschillende markten, waarbij 51 procent van de omzet ‘recurring’ is. Het bedrijf kent een zeer uitgebreid klantenbestand waardoor er geen of een zeer beperkte klant-afhankelijkheid bestaat. TSS heeft daarmee voldoende stabiliteit en financiële slagkracht.
Innovatie en kwaliteit Innovatie is een inherente factor van het werk van de TSS-bedrijven. Nieuw is het intern gezamenlijk oppakken van innovatietrajecten. TSS organiseert daartoe begin 2012 een aantal interne seminars en initieert de vorming van TSS-communities rond gezamenlijke innovatie-initiatieven. Wat betreft innovatie ontwikkelt en stimuleert een TSS-brede expertgroep praktische kaders voor alle TSS-bedrijven.
FocusdomeinenDe focusdomeinen van TSS zijn de zorg, IT en communicatie, finance, overheid en automotive lease.
De zorg was voor TSS opnieuw een groeimarkt. Innovatieve IT-oplossingen lagen vooral in lijn met de trend naar meer verantwoordelijkheid bij de patiënt, die zelf steeds meer de regie krijgt over de zorgdiensten. Zorgverleners kunnen op hun beurt steeds flexibeler werken dankzij beter beschikbare patiënteninformatie. Integrale beheersing van de bedrijfsvoering is een uitdaging tegen de achtergrond van een sterk groeiende zorgvraag en een bezuinigende overheid. IT lijkt voor vele vragen een sleutel tot mogelijke oplossingen, wat een verdere impuls is voor de zorg als groeimarkt.
Ook in de IT- en communicatiemarkt maakte TSS een gezonde groei door, met name op het gebied van embedded software.
Finance was een lastige markt. Verdere focus op interactie met de klant, mobiele communicatie en procesbeheersing komen hier sterk op. Investeringen liepen echter soms vertraging op, ingegeven door de internationale financieel-economische ontwikkelingen.
De overheidsmarkt was stabiel. Hier is een trend te zien naar het vervullen van meer taken tegen eenzelfde budget.
De automotive leasemarkt ontwikkelde zich sterk naar bredere dienstverlening op gebied van mobiliteit en meer focus op de berijder. Dit werd aangedreven door technologische innovatie, een ontwikkeling waar TSS zich in 2011 sterk op heeft geconcentreerd.
10
27,5miljoen
Liquiditeit
EBITAE
procent
15 JAARVERSLAG 2011
Begin 2012 is een Chief Marketing Officer aangesteld om het merk verder te ontwikkelen en uit te bouwen.
Financiën en acquisitieTSS start vanaf dit jaarverslag met financiële rapportage onder IFRS (International Financial Reporting Standards). De cijfers zijn vanaf 1 januari 2010 aangepast, als gevolg van de conversie naar IFRS. Andere kwaliteits verhogende factoren in 2011 waren de TSS Balanced Scorecard, geïntegreerde financiële sturing en een aange-scherpte interim audit.
In 2011 zijn twee bedrijven geacquireerd. PharmaPartners maakt sinds 11 januari 2011 onder-deel uit van TSS, als marktbedrijf met een leidende positie in de eerstelijnsgezondheidszorg. Het bedrijf Planconsult is op 29 augustus 2011 onderdeel geworden van PinkRoccade Local Government, waarmee de marktpositie in de overheidssector werd versterkt.
Medewerkers en ontwikkelingHet onderscheidend vermogen van een bedrijf hangt nauw samen met de kwaliteit van de mede-werkers. TSS streeft vanaf de oprichting naar een werkklimaat met veel ruimte voor zelfontplooiing en een focus op vakmanschap. De medewerkers van TSS zijn bovengemiddeld gekwalificeerd en TSS schept voor hen de nodige ruimte voor individuele talentontwikkeling. In 2011 zijn bovendien de HRM-activiteiten gebundeld om TSS uit te laten groeien tot Employer of choice in de IT-sector.
TSS ontwikkelt via een management development-programma een brede en consistente management-stijl voor de hele onderneming, van de top tot en met de werkvloer. Daarmee komt talent tot bloei, blijven medewerkers langer met TSS verbonden en wordt de aantrekkingskracht voor nieuw talent vergroot.
TSS ontwikkelt zich tot een mentaliteitsmerk rond de kernwaarden toewijding, ondernemer-schap en vooruitstrevendheid. In lijn hiermee loopt een in 2010 gestart reputatieprogramma, dat via in- en extern onderzoek de kwaliteit van de onderneming in kaart brengt, aan de hand van zeven reputatiedrivers:1 Producten en diensten2 Innovatie3 Arbeidsklimaat4 Governance5 Citizenship6 Leiderschap7 Financiële prestatie
Marketing en salesMarketing en sales stonden sterk in het teken van het nieuwe samenwerkingsmodel, samengevat als meer eenheid in verscheidenheid. TSS en de TSS-bedrijven stapten in maart 2011 over naar een uniforme visuele identiteit met sublabels per TSS-bedrijf.
Binnen TSS zijn verschillende initiatieven gestart om de onderlinge banden te versterken. Via interne wedstrijden als ‘Regisseer jij ons succes’ wordt een TSS-community opgebouwd. Met best practices per TSS-bedrijf wordt gedeelde kennis ontwikkeld, in te zetten bij sales-trajecten. Ook klantervaringen worden nu stelselmatig breder dan in het eigen bedrijf gedeeld, onder andere via een sales meet sales-evenement in 2012. Deze activiteiten hebben geresulteerd in steeds meer samenwerking tussen de TSS-bedrijven bij het acquireren en realiseren van opdrachten.
Ook vanuit de anticipating solutions-visie is de samenwerking gezocht, met het doel de klanten vooruit strevende oplossingen aan te reiken. Deze variëren van cloud-oplossingen tot gezamenlijk ontwikkelde productoplossingen voor bijvoorbeeld de mobiliteitsmarkt.
Reputatieprogramma
sinds 2010
16
verdienmodellen zijn reeds grotendeels ingericht op gerelateerde nieuwe trends als betalen per eenheid van gebruik of maandelijkse abonne-menten. De business- en verdienmodellen van TSS zijn daarmee toekomstvast.
De grootste uitdaging ligt erin om te blijven anticiperen op de verschillende business- en technologie-ontwikkelingen en deze te vertalen naar waardeproposities voor de klanten. Daarnaast dient TSS verder op de kaart te worden gezet en de naamsbekendheid navenant te worden vergroot. Deze onderwerpen rekent TSS tot haar dagelijkse opdracht.
Maatschappelijk verantwoord ondernemenDuurzaamheid en klantvertrouwen gaan hand in hand: klanten rekenen op een duurzame en maatschappelijk verantwoord ondernemende partner. De TSS-bedrijven worden gestimuleerd om goed burgerschap inhoud te geven. Zie pagina 26 voor een overzicht van de activi-teiten in 2011.
VooruitzichtenDe vooruitzichten voor 2012 zijn relatief gunstig. TSS verwacht een bescheiden groei van de omzet naar boven de € 200 miljoen, ondanks de lastige markt. Het sterke ‘recurring’ karakter van de business zorgt voor een stabiele basis. In aanvulling daarop zorgen nieuwe ontwikkelingen voor verdere groei. Er is de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in producten, diensten en nieuwe initiatieven. Voorbeelden zijn cloudcomputing, e-health, e-government, businessprocesmanagement tools, en ERP 2.0. Dit begint zijn vruchten af te werpen. Dit inves teringsbeleid wordt onver minderd door-gezet. Hierop kan in de toekomst verder worden gekapitaliseerd.
De wereld verandert snel, klanten worden veel-eisend en IT-ondernemingen zullen meer dan ooit van te voren hun toegevoegde waarde aannemelijk moeten maken. De IT-industrie zal in de optiek van TSS dan ook sterk veranderen. Dit is reeds bij de oprichting van TSS een uitgangspunt geweest.
Op basis van marktposities, domeinkennis en productenportfolio staat TSS goed voorgesor-teerd. Vanuit haar materiedeskundigheid is TSS in staat om bestaande en toekomstige behoeften van klanten door te vertalen naar specifieke oplossingen die concrete business voordelen voor de klant opleveren. Dit is de kernfilosofie van TSS. Eveneens is TSS in staat om de klant verder te ontzorgen via het overnemen van risico’s en verantwoordelijkheden op basis van bijvoorbeeld outsourcing en cloudcomputing. De bestaande
200miljoen
Vooruitzicht
Investerene-government
17 JAARVERSLAG 2011
iCaress en iQuarantTwee technologische innovaties voor thuiszorg en GGZOveral patiëntengegevens op de smartphone te raadplegen
Yonder | PinkRoccade Healthcare
BINNEN HANDBEREIK
18
BINNEN HANDBEREIK
19 JAARVERSLAG 2011
Bedrijfsontwikkelingen
Co-makerCo-maker heeft de leasemarkt als focus en levert softwareoplossingen voor automotive leasing, financiering en verhuur. De mobiliteitsmarkt is sterk in beweging; leasebedrijven verruimen hun speelterrein van leaseautodiensten naar de mobiliteitsbehoefte in brede zin. Andere trends zijn internationalisatie en de verschuiving van business-to-business naar business-to-consumer dienstverlening, wat een verder groeiende vraag naar op maat gesneden diensten betekent. Co-maker speelde in 2011 in op deze trends met de ontwikkeling van het Mobility Platform, waarmee leasebedrijven hun klanten kunnen laten kiezen uit meerdere mobiliteitsdiensten, zoals auto - huur en openbaar vervoer. Voor deze ontwikkeling is nauw samengewerkt met zusteronderneming Everest.
Daarnaast is LeaseCTRL gelanceerd, een op SAP gebaseerde software oplossing (ERP 2.0) voor vergaande stroomlijning van ondersteunende organisatieprocessen, ook voor de internationale markt.
De vooruitzichten voor 2012 zijn positief: Co-maker heeft drie grote applicatiebeheer-contracten verlengd en 2012 wordt het jaar van de uitrol van het Mobility Platform. In oktober 2011 organiseerde Co-maker het kennis-event Innovatie in de leasewereld, dat in maart 2012 een vervolg krijgt.
EverestEverest is actief in de markt van ICT-oplossingen voor de financiële dienstverlening en de centrale overheid. De invloed van sociale media neemt sterk toe, en banken en verzekeraars gaan deze sociale media steeds meer inzetten als integraal onderdeel van hun bedrijfsvoering. Het zorgt niet alleen voor meer transparantie, maar ook voor een
De Directieraad Robin van Poelje (CEO)
Matthieu van Amerongen (CFO)
Abdeluheb Choho (CMO)
Kees Buisman, algemeen directeur Everest
Buisman was tien jaar in diverse functies werkzaam
bij Bolesian, waaronder als operationeel directeur en
algemeen directeur. Buisman is oprichter van Everest.
Ton Hafkamp, algemeen directeur PinkRoccade Healthcare.
Hafkamp is sinds 1992 actief binnen (de rechts-
voorgangers van) PinkRoccade. Sinds 2004 vervult hij
hier directiefuncties.
Carlos Hagenaars, algemeen directeur Co-maker
Hiervoor was Hagenaars bij diverse marktleidende
internationale softwarebedrijven verantwoordelijk voor
productinitiatieven en developmentteams.
Ronald Kasteel, algemeen directeur KZA
Kasteel vervulde hiervoor diverse directiefuncties
bij Ordina, waaronder die van CEO.
Han Knooren, algemeen directeur PinkRoccade
Local Government
Hiervoor was Knooren mede-eigenaar en algemeen
directeur van Yuki en bekleedde hij diverse directie-
functies bij McKesson.
Edwin Manten, algemeen directeur TASS
Manten was hiervoor directeur van Imtech Technical
Systems en business unit manager bij Ordina Technical
Automation en High Tech Automation.
Robi Nederlof, directeur PharmaPartners
Algemeen directeur PharmaPartners sinds 1989.
Nederlof behaalde o.a. aan de Erasmus Universiteit
zijn MBA en Master of Business Informatics.
Ramon Zanders, algemeen directeur Yonder
Zanders heeft een sterke achtergrond in dienstverlening
en outsourcing en was hiervoor consulting director bij
SAP Nederland.
MobilityPlatform
Directieraadstuurt TSS
20
Dankzij KZA optimaliseerden ook in 2011 veel organisaties de testprocessen, waaronder Havenbedrijf Rotterdam, supermarktconcern C1000 en Rijkswaterstaat.
In het najaar van 2011 is Ronald Kasteel, voormalig CEO van Ordina, directeur van KZA geworden. Hij volgt Aldo Veenstra op, die tot 1 maart 2012 aan KZA verbonden is.
PharmaPartnersHet jaar 2011 stond voor de zorgsector opnieuw in het teken van het landelijke elektronische patiëntendossier (EPD). In april stemde de Eerste Kamer unaniem tegen het EPD-wetsvoorstel. Om het voor € 300 miljoen opgebouwde landelijke schakelpunt te redden, nam een aantal koepels van zorgverleners het voortouw om hun leden de landelijke infrastructuur privaat voort te laten zetten. Medio december maakten zorgaanbieders en verzekeraars afspraken over de financiering. De doorstart is daarmee een feit.
Een mijlpaal in 2011 was de aansluiting van de informatiesystemen van PharmaPartners op het landelijke EPD. HI-Systems, een dochter-onderneming van PharmaPartners, contracteerde in 2011 zes ziekenhuizen voor Klinicom, het elek-tronisch voorschrijf- en toedienregistratiesysteem voor medisch specialisten. Met een aantal grote zorgpartijen werden contracten gesloten, zoals met Zorggroep Almere, voor de patiëntenportaal MijnGezondheid.net, met 160.000 gebruikers.
Een aantal marktontwikkelingen wordt de komende jaren zeer relevant voor de groei van Pharma Partners. In 2012 begint de farmacie met prestatiebeschrijvingen en vrije prijzen. Dat zal leiden tot gedifferentieerde concepten voor de distributie van geneesmiddelen en de farmaceu-tische patiëntenzorg. De huisartsen- en andere eerstelijnszorg verlegt de focus van zorg en ziekte naar gezondheid en gedrag; behaalde resultaten
daling van de marketingkosten en een verbeterde, interactieve klantservice. De consument verlangt steeds meer gepersonaliseerde informatie en soorten mobiele diensten, zoals inzicht in de bank-rekeningen en mobile payments. Technologische innovaties zijn voor banken de drijfveer om hun organisatie en de business processen onder de loep te nemen en aan te passen aan de gewenste snelheid – snelle sociale innovatie, een terrein waar Everest zich zodoende op concentreert.
Everest heeft in 2011 zijn positie in de hypotheek-markt geconsolideerd. Om de eigen organisatie in te richten voor de nieuwe marktontwikkelingen is in 2011 het project Everest 3.0 in werking gezet. In de overheidsmarkt zal in 2012 een aantal ontwikkelingen actueel worden: verdere digitali-sering met bijvoorbeeld meer gebruik van de iPad, burgerparticipatie via communityvorming en meer gebruik van de cloud als onderdeel van documentmanagementsystemen.
KZAIT wordt steeds crucialer voor het succes van organisaties. Dit betekent ook een toenemende rol van quality assurance & testing in de IT, het werkterrein van KZA. In 2011 was dit vooral te zien op het gebied van beveiliging, wat voor KZA reden was om het aandachtsgebied Security Testing te ontwikkelen, via onder andere penetratietesten op websites en infrastructuur. Verder heeft KZA veel kennis opgebouwd op zowel procesinrichting als testing in een agile omgeving. Alle medewerkers van KZA zijn sinds 2011 gecerti-ficeerd. Daaronder zijn vijf CTAL-gecertificeerde testprofessionals, een bovengemiddeld aantal.
Een andere mijlpaal is de klantenwaardering. De klanten van KZA waarderen de kennis en kwaliteit van de KZA-professionals met een 7,7 en de servicegerichtheid met een 7,8. Dit is in lijn met de continue opdrachttevredenheid die bij elke opdracht wordt gemeten.
160.000gebruikers
Servicegerichtheid
7,8
Socialeinnovatie
21 JAARVERSLAG 2011
haar taken, terwijl de beschikbare budgetten onder druk staan of afnemen. Hierdoor concentreren gemeenten zich steeds meer op hun kerntaken en zoeken zij actief de samenwerking op met andere partijen. De gemeenten zien ICT als een belangrijk instrument om aan de roep om kostenbesparing te voldoen, terwijl zij grote behoefte hebben aan ontzorging. Tegelijkertijd kijken gemeenten kritischer naar de noodzaak van iedere investering, en naar de bijbehorende terugverdientijd. Met het oog op deze marktontwikkelingen heeft PinkRoccade Local Government geïnvesteerd in de Pink Private Cloud-oplossing. Deze dienst maakt het voor gemeenten mogelijk om hun kernapplicaties onder te brengen in het data-centrum van PinkRoccade Local Government, wat leidt tot een beheersmatige besparing op de IT-kosten. Ook is geïnvesteerd in samenwerkings-functionaliteit op het gebied van gemeentelijke belastingen. Naast een betere dienstverlening aan de gemeenten en burgers legt dit ook de basis voor verdere groei. Verder is het snel groeiende domein Samenlevingszaken gestart met Business Process Outsourcing, voor het uitvoeren van administratieve taken die door de gemeenten als niet-strategisch worden ervaren. PinkRoccade Local Government heeft in 2011 kritisch gekeken naar de interne kostenstructuur en heeft vervolgens de nodige maatregelen tot kostenbesparingen getroffen, in lijn met de geschetste markttrends. Intern is een bedrijfs-breed informatiesysteem geïntroduceerd, voor een volledig en integraal klantbeeld en een efficiëntere eigen bedrijfsvoering. Een strategisch belangrijke ontwikkeling is de versterking van het Samenlevingszaken-domein, door de overname van Planconsult. Circa vijftig gemeenten zijn inmiddels gemigreerd naar het moderne geïnte-greerde platform CiVision Wiz. De komende periode zal het investeringsniveau worden opgevoerd, met name als het gaat om de modernisering van de GBA (gemeentelijke basisadministratie van persoonsgegevens),
worden het uitgangspunt voor de bekostiging. In de ziekenhuiswereld maakt de financiering met vaste overheidsbudgetten in 2012 plaats voor een beloning naar prestatie. En ziekenhuizen zullen met zorgverzekeraars contracten gaan afsluiten over meer dan tweederde van alle behandelingen.
PinkRoccade HealthcareDe belangrijkste vragen in de zorgsector luiden: hoe blijft de gezondheidszorg betaalbaar en welke strategische keuzen zijn nodig om de continuïteit te waarborgen. Meer efficiëntie in het werk en besparing op de processen zijn daarvoor de sleutel-factoren, en het gebruik van nieuwe technologieën dient dit mogelijk te maken. PinkRoccade Healthcare is de marktleidende IT-partij in de zorgsector en beschikt momenteel over een groot portfolio van proposities. Nieuwe (updates van) strategische producten zijn gelanceerd. Het gaat daarbij met name om Quarant, Caress nieuwe stijl, CareCTRL, TWIN/BI en MyHealthOnline. Wat betreft de ziekenhuismarkt staat het zorg informatiesysteem CS-EZIS van Chipsoft nu goed op de kaart. PinkRoccade Healthcare is gepositioneerd als de autonome partij voor het beheer van dit systeem. De dienstverlening is verder uitgebreid met technisch applicatiebeheer. Klanten wensen steeds vaker lokale cloud-proposities, mits in combinatie met de nodige herkenbare, goed bereikbare ondersteuning. Hoogtepunten in 2011 waren het winnen van aanbestedingen van het AMC (ERP 2.0) en van Vereniging EPD GGZ (het Referentiemodel EPD, elektronisch patiëntendossier). In de caremarkt richt PinkRoccade Healthcare zich, naast de ouderenzorg (verpleging, verzorging en thuis-zorg), ook op de gehandicaptenzorg.
PinkRoccade Local GovernmentDe lokale overheid heeft vanuit het Rijk en de maatschappij te maken met een stijgend verwachtingspatroon wat betreft de uitvoering van
Betaalbare
zorg
Beteredienst-verlening
22
In 2011 is met een aantal strategische klanten de roadmap gezamenlijk uitgezet. Dit geeft de klant de flexibiliteit om zich te richten op zijn core business en laat Yonder haar toegevoegde waarde gelden als innovatieve strategische partner.
het Samenlevingszaken-domein (Werk, Inkomen, Zorg en Onderwijs) en de Belastingsuite (met name op het gebied van samenwerkingen). Ook zal de reeds bestaande samenwerking met Yonder, Everest en KZA verder toenemen.
TASSTASS heeft de activiteiten van de Nederlandse en Belgische vestiging verder geïntegreerd tot een Benelux-organisatie.
Er is in 2011 gewerkt aan de ontwikkeling van uCAN, een innovatie die gegevens over het autogebruik voor wagenparkbeheerders online beschikbaar maakt. Applicatie-ontwikkeling, vooral de mobiele toepassingen, maakte een groei door. De positie bij klanten als ASML en Philips is verstevigd. Intern is geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling en management van technische competenties en markt- en domeinkennis.
In 2012 zal uCAN voor de automotive markt worden geïntroduceerd. Belangrijke focuspunten voor 2012 zijn de interne en externe communicatie en de applicatie-ontwikkeling in onder andere de healthcare- en de curemarkt. Verder oriënteert TASS zich op nieuwe markten zoals healthcare en mobiele applicaties.
YonderIn 2011 zette de trend door bij softwarebedrijven om hun software development te outsourcen. Yonder ontzorgt haar opdrachtgevers met nearshoringdiensten, zodat zij zich kunnen concentreren op de snel veranderende vragen van de klant en hun klanten. Ook een groot aantal TSS-bedrijven werkt samen met Yonder voor hun software-ontwikkeling. Daarnaast helpt Yonder haar klanten door de nieuwste technologische ontwikkelingen toe te passen op hun portolio, zodat haar klanten kunnen blijven innoveren en anticiperen op toekomstige wensen en ontwikke-lingen van hun eigen klanten.
Innoveren enontzorgen
Oriëntatie nieuwe markten
23 JAARVERSLAG 2011
Integratie Belastingloket en Klant Contact Centrum Gehele belastingproces door burgers online uit te voerenVeel minder pieken in dienstverlening gemeente Veere
Gemeente Veere | PinkRoccade Local Government
SNELLER EN MAKKELIJKER
24
SNELLER EN MAKKELIJKER
25 JAARVERSLAG 2011
■■ PharmaPartners deed een donatie aan Artsen zonder Grenzen, in de strijd van deze hulp-organisatie tegen honger en ondervoeding in Somalië.
■■ PinkRoccade Healthcare steunt de stichtingen Steunfonds Kyoga en de Vereniging Spier-ziekten Nederland. Daarnaast werd in 2011 geld ingezameld voor Pink Ribbon en de stichting Mariposa-Peru. Jaarlijks organiseert Pink Roccade Healthcare een sportief evene-ment waarbij de deelnemers – klanten en niet-klanten – zich laten sponsoren voor hun sportieve prestaties. Ook is er geld ingezameld met de verkoop van afgeschreven apparatuur, via veilingen en verlotingen.
■■ PinkRoccade Local Government ondersteunt de stichting KiKa in de strijd tegen kinder-kanker. Ook steun kreeg het Duchenne Parent Project, een stichting voor ouders van kinderen met Duchenne spierdystrofie. Hoogtepunt in 2011 was de actie Pink voor Rett: een zelf georganiseerde spinningmarathon waarmee geld voor de stichting Terre werd binnengehaald. Ook medewerkers van andere TSS-bedrijven deden hier aan mee. Terre zet zich in voor kinderen met het syndroom van Rett, een ernstige ontwikkelingsstoornis van het zenuwstelsel.
■■ TASS heeft zich ingespannen met diverse inzamelingsacties. Deze kwamen ten goede
Duurzaamheid en klantvertrouwen gaan hand in hand. TSS is intrinsiek gedreven om duurzaam en maatschappelijk te ondernemen, en ook de opdrachtgevers en de medewerkers rekenen daarop. Ieder TSS bedrijf geeft op eigen wijze inhoud aan dit goed burgerschap. In 2011 lag de nadruk van de MVO-initiatieven van de TSS-bedrijven op de ondersteuning van goede doelen.
Ondersteuning goede doelen■■ Co-maker ondersteunt Wheel of Energy365,
een actie van de Stichting Marathon365 die wil bijdragen aan een wereld waarin kanker niet langer levensbedreigend is.
■■ Everest sponsort de Stichting LEF, Leven En Financiën. Everest helpt daarmee actief mee om studenten te instrueren over het slimmer omgaan met geld. LEF doet dat via lessen op ROC’s, gegeven door financiële professionals.
■■ KZA heeft sinds 2010 een innige samenwerking met Sherpa. Deze organisatie biedt professio-nele zorgverlening en ondersteuning aan mensen met een beperking. De samenwerking uit zich in veelvuldig vrijwilligerswerk van KZA. De externe bijeenkomsten van KZA vinden plaats op de locaties van Sherpa. Daarnaast zamelt KZA oude mobiele telefoons in voor stichting AAP en doet KZA een jaarlijkse gift aan KWF Kankerbestrijding.
Goedburgerschap
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
26
aan projecten in Roemenië en de stichting Go for Africa, die samenwerkt met plattelands-ziekenhuisjes en scholen in Gambia, Senegal en Mauritanië, en zich onder meer bezighoudt met hiv-, aids- en malariapreventieprojecten. De stichting Plons is ondersteund met kleding. Deze organisatie biedt zeil-uitjes aan mensen met een beperking.
■■ Yonder hecht veel waarde aan de ondersteuning van kleinschalige lokale initiatieven in Roemenië. Deze initiatieven kenmerken zich door een directe link met de professionele interesse van Yonder, of doordat er een humanitair doel mee gediend is. Voor 2012 onderneemt Yonder initiatieven voor de ontwikkeling van kansarme jongeren naar een perspectiefvolle toekomst.
Energie en milieuEnergie- en milieumaatregelen worden voor-namelijk genomen zodra een bedrijf verhuist naar een nieuwe locatie, zoals bij KZA het geval was. Bij de inrichting van het nieuwe pand is gekozen voor veel milieuvriendelijke producten. De print-mogelijkheden zijn drastisch ingeperkt. Co-maker heeft verschillende milieu- en energie-maatregelen genomen, waaronder het gebruik van een elektrische leaseauto, automatische lichtschakeling en gescheiden afvalverzameling.PharmaPartners en PinkRoccade hebben beide een ‘groen’ datacenter in gebruik genomen. Het elektriciteitsgebruik van het serverpark is daarmee vrijwel gehalveerd.
Overige activiteitenIn 2011 organiseerde PinkRoccade Healthcare diverse verwenzorg-activiteiten. Patiënten van klanten stonden letterlijk in het middelpunt van de belangstelling en werden verwend. Ook zijn er voorbereidingen getroffen om PinkRoccade Healthcare op MVO-gebied te certificeren.
Go for Africa
Elektrische leaseauto
27 JAARVERSLAG 2011
ProfessionaliteitDe TSS-bedrijven hebben specialisten in dienst die deskundig, gedreven en betrokken zijn. Het kennisniveau bij TSS is zeer hoog: 95 procent van de medewerkers heeft een hbo-/wo-opleidings-niveau. Zij vertalen techniek naar business en vullen, andersom, de vraag vanuit de business in met techniek, met ondersteuning van staf medewerkers en zusterbedrijven.
Werkwijze De werkwijze is optimaal afgestemd op het specifieke kennisdomein waarin zij actief zijn. De verantwoordelijkheden liggen bij de TSS-bedrijven bewust laag in de organisatie, waardoor medewerkers zich kunnen ontplooien en zich veilig voelen. Daardoor zijn zij bereid om het beste uit zichzelf te halen. De lage bestuurs dichtheid, werken vanuit dezelfde kwaliteits standaarden en dezelfde kernwaarden passen hierbij. TSS behoort dan ook tot de aantrekkelijkste werkgevers voor mensen met een passie voor business en IT.
Organisatie en medewerkers
hbo/vwo
procent95
28
PersoneelsbeleidDe TSS-bedrijven hanteren elk een personeels-beleid dat het best aansluit op hun domein en zij hebben daarom ook elk een eigen ondernemings-raad. Vanwege het specifieke karakter per bedrijf en domein is er geen centrale ondernemingsraad ingesteld. Met de ondernemingsraden wordt uitgebreid gesproken over een diversiteit aan onderwerpen die de bedrijven raken.
Persoonlijke ontwikkelingDe TSS-bedrijven zijn organisaties die de atmo-sfeer van hun markt ademen. Elke markt heeft een eigen dynamiek en snelheid. De nauwe verwevenheid van IT en business zorgen voor een karakteristiek werkklimaat dat inspireert en uitdaagt. Daarbinnen krijgen medewerkers de ruimte om zich te ontwikkelen en aan hun persoonlijke ambities te werken, in lijn met de organisatiedoelstellingen. TSS hecht veel waarde aan persoonlijke ontwikkeling. Het stelt de onderneming in staat om te blijven excelleren.
Stand van zaken in 2011 Ultimo 2011 telde TSS in totaal 1.751 medewerkers (1.628 fte): 1.375 mannen en 376 vrouwen (man /vrouwverhouding 78,5 : 21,5). Van de medewerkers was 86,5 procent professional en 13,5 procent staf.Ten opzichte van 2010 is het personeelsbestand met 11 procent gegroeid.Het gemiddelde ziekteverzuim bedroeg in 2011 2,6 procent (2010: 2,8 procent). De gemiddelde leeftijd van de medewerkers was 40,8 jaar. Uit medewerkersonderzoek blijkt een waardering van 7,2 wat betreft de tevredenheid van de medewerkers over hun werkomgeving.
procent
Persoonlijke ontwikkeling
medewerkers
2,61.751
29 JAARVERSLAG 2011
C1000 Test & PilotHet voortdurend testen van veranderingen in de IT-systemen van C1000Om te zorgen dat elke verandering een verbetering is
C1000 | KZA
SUPER GETEST
30
SUPER GETEST
31 JAARVERSLAG 2011
aandachtsgebied. Over de onderlinge taak-verdeling besluit de Raad van Bestuur zelf. In 2010 heeft TSS een Directieraad ingesteld. Deze omvat naast de Raad van Bestuur de algemeen directeuren van alle werkmaatschappijen. De Directieraad geeft, alhoewel het geen statutair orgaan is, vorm aan de strategie van TSS. Er is een reglement opgesteld waarin doel, werkwijze en besluitvorming binnen de Directieraad zijn vastgelegd. ToezichtDe toezichthouder op het directiebeleid en de algemene gang van zaken bij TSS en de TSS-bedrijven is de Raad van Commissarissen. Daarnaast staat dit orgaan de Raad van Bestuur met advies terzijde. De Raad van Commissarissen bestaat uit twee of meer natuurlijke personen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemt de leden van de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen komt bijeen wanneer een commissaris of de Raad van Bestuur dat nodig acht. Alle besluiten van de Raad van Commissarissen worden genomen bij meerderheid van de uitgebrachte stemmen.
Het bestuur van TSS is een ‘two-tier board’, samengesteld uit de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur van de vennootschap wordt gevormd door twee of meer directeuren. De Raad van Bestuur wordt benoemd, ontslagen en geschorst door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Schorsing kan ook plaatsvinden door de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt de bezoldiging en verdere arbeidsvoor-waarden van de Raad van Bestuur.
De Raad van Bestuur vertegenwoordigt de vennoot-schap. De bevoegdheid tot vertegenwoordiging komt mede toe aan twee gezamenlijk handelende directeuren. De Raad van Bestuur is bevoegd, onverminderd de eigen verantwoordelijkheden, functionarissen met vertegenwoordigings-bevoegdheid aan te stellen en, door verlening van volmacht, zodanige titulatuur en bevoegd-heden toe te kennen als door de Raad van Bestuur te bepalen.
Binnen het kader van de collectieve taak heeft ieder lid van de Raad van Bestuur een individueel
Corporate governance
Directieraad stuurt de strategie
32
Interne risicobeheersing- en controle systemenTSS definieert zijn risicoprofiel in termen van marktrisico’s, financiële risico’s en operationele risico’s.
Marktrisico’s zijn die risico’s waarbij ongunstige korte- of langetermijnmarktbewegingen resulteren in sterke fluctaties in resultaten of kapitaals-beslag. TSS biedt haar dienstverlening en producten aan op een aantal markten waarin zij een van de marktleiders is en waarvan enkele contrair bewegen. Binnen deze markten is het aantal en de grootte van de klanten divers. Daarnaast is gekozen voor complexe, kennis-intensieve markten waar de software van TSS en de gerelateerde dienstverlening ook in economisch slechtere perioden benodigd zijn. Als softwareleverancier is 51 procent van de omzet van TSS ‘recurring’.
Financiële risico’s zijn met name kredietrisico’s en liquiditeitsrisico. Kredietrisico’s worden ingeperkt door een grote spreiding over klanten (zowel in grootte als over markten) en een actief debiteurenbeleid. Liquiditeitsrisico’s zijn beperkt door het beschikbaar hebben van voldoende financieringsbronnen via gecommitteerde krediet-faciliteiten. De strategie van TSS is erop gericht de Net debt / EBITDA-ratio lager dan 3 te houden.Operationele risico’s evalueert TSS gebruikmakend van heldere rapportages en uniforme kwaliteits-standaarden – waaronder een genormeerde Balanced Scorecard – ondersteund door onaf-hankelijk extern onderzoek. Daarnaast maakt TSS gebruik van krachtig projectbeheer met behulp van gedetailleerde rapportagesystemen.
AccountantDe Raad van Bestuur benoemt de accountant en geeft de opdracht tot controle van de jaarrekening. Deze is tevens opgesteld door de Raad van Bestuur. De accountant brengt verslag uit aan de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen over de maatregelen die hij heeft genomen om te kunnen voldoen aan de professionele en wettelijke eisen met betrekking tot het waarborgen van zijn onafhankelijke positie ten opzichte van TSS.
Financiële verslaggevingTSS baseerde tot vorig jaar zijn financiële verslag-geving op de uitgangspunten van de vigerende bepalingen van Titel 9 Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. TSS hanteert vanaf deze jaarrekening 2011 de International Financial Reports Standards (IFRS).
De Raad van Bestuur rapporteert maandelijks de financiële resultaten aan zowel de Raad van Commissarissen als de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.De jaarrekening wordt binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar, behoudens verlenging, door de Raad van Bestuur opgemaakt. Vervolgens wordt deze voorafgaand aan publicatie in aan wezigheid van de accountant besproken met de Raad van Commissarissen. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders stelt de jaar-rekening vast.
51% omzet recurring
33 JAARVERSLAG 2011
De geschetste hechte onderlinge samenwerking en de zeer goed gekwalificeerde medewerkers zijn daarvoor een solide basis.
In 2010 is regelmatig contact geweest met de RvB. Tijdens bijeenkomsten met de RvB kwamen aan de orde: ■■ de ontwikkelingen in de markt ■■ de corporate governance ■■ de financieringsstructuur■■ de strategie en organisatie ■■ de jaarrekening ■■ het acquisitiebeleid■■ de budgetten voor 2012
In 2011 bracht de RvC bezoeken aan PinkRoccade Local Government, PinkRoccade Healthcare, PharmaPartners en Everest. Hier presenteerden de betrokken directies hun strategie voor de komende jaren waarover vervolgens met de RvC in gesprek werd gegaan.
De Raad van Commissarissen bedankt alle mede-werkers voor hun inzet in het afgelopen jaar. De werkzaamheden die zij verrichten, maken het succes van TSS.
Het jaar 2011 was voor de Raad van Commissarissen (RvC) een overgangsjaar, waarin de in 2010 ingeslagen koers zijn beslag diende te krijgen. Vooral de werking van de nieuwe bestuursstructuur kreeg veel aandacht. Sinds 2010 kent TSS een Directieraad, waarin alle TSS-bedrijven vertegen-woordigd zijn en die zich richt op de strategie van de gehele groep. Eenheid in verscheidenheid krijgt hiermee een nieuwe impuls.
De RvC constateert dat de nieuwe bestuursstructuur onder leiding van de Raad van Bestuur (RvB) goed functioneert. De leden van de Directieraad zijn bereid en in staat zich te verheffen boven het individuele belang van hun bedrijf, en zich te richten op de belangen van de gehele groep. Dit komt de kwaliteit van de dienstverlening aan de opdrachtgevers ten goede en het draagt bij aan de ontwikkeling van TSS als geheel. Het versterkt de dwarsverbanden tussen de TSS-bedrijven en vergroot de onderlinge toegang tot de expertise. Bedrijven als Yonder en Everest dragen met hun technologische focus bij aan een nog betere performance van de andere TSS-bedrijven. In de huidige lastige marktomstandigheden is het goed dat TSS zich van binnenuit versterkt.
Verslag Raad van Commissarissen
Uniekebestuurs- structuur
34
Prof. em. dr. L. Koopmans (voorzitter)
De heer Koopmans is een ervaren bestuurder bij zowel
publieke als private organisaties. Hij is onder andere
voorzitter van de Raad van Commissarissen van Rabobank
Nederland, Arriva Nederland en de Siers Groep, en
bestuursvoorzitter van de Stichting TBI, de houdster
van de aandelen van TBI Holdings. Tevens is hij lid van
de Raad van Toezicht van Universitair Medisch Centrum
Groningen en bestuurslid van Unilever Trust Office. In het
verleden was de heer Koopmans president-directeur
van TBI Holdings, commissaris van NUON en TNO en
bestuurder van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds.
Vanuit zijn werkzaamheden bij Rabobank en TBI heeft
hij veel ervaring met het decentrale bestuursmodel dat
TSS hanteert.
Drs. P.P.J.J.M. van Besouw
De heer Van Besouw heeft ruime ervaring in de
financiële sector en bekleedt functies in verschillende
maatschappelijke sectoren. Hij is onder andere
vice voorzitter van de Raad van Toezicht van de RDW,
bestuurslid van de stichting Cordeans, lid beleggings-
adviescommissie en lid van de Raad van Commissarissen
van Optiver. Tot mei 2003 was de heer Van Besouw
voorzitter van de Raad van Bestuur van de Bank
Nederlandse Gemeenten.
G. Oosterhof
De heer Oosterhof was tot mei 2010 CEO van TSS.
Aansluitend hierop is hij benoemd tot lid van de Raad
van Commissarissen. Oosterhof heeft jarenlange ervaring
in ICT en finance bij overheidsinstellingen en bedrijven
in de sectoren waarin TSS actief is; hij was onder andere
verantwoordelijk voor de reorganisatie van het ICT
Centrum van de Belastingdienst. Daarvoor was hij in
verschillende functies werkzaam bij PinkRoccade en
Getronics PinkRoccade, laatstelijk als Chief Operating
Officer. Vóór zijn werkzaamheden bij PinkRoccade was
Oosterhof werkzaam bij Cadans – een van de voorlopers
van het UWV – als lid van de Raad van Bestuur, waar
hij verantwoordelijk was voor sales, marketing en ICT.
Dwarsverbanden
versterkt
35 JAARVERSLAG 2011
BETER WERKENCareCTRL Voor het verbinden en stroomlijnen van bedrijfsprocessenSAP-gecertificeerde oplossing voor de gezondheidszorg
Academisch Medisch Centrum | PinkRoccade Healthcare
36
BETER WERKEN
37 JAARVERSLAG 2011
2011 was een succesvol jaar. De acht TSS-bedrijven hebben, vaak in combinatie, vele IT-projecten opgeleverd of gecontinueerd. Een selectie van de hoogtepunten.
Anticipating solutions
PinkRoccade Healthcare
8.8
De Vereniging EPD GGZ heeft PSYGIS Quarant na een aanbesteding gekozen als Referentiemodel EPD. Vóór deze selectie hadden reeds acht GGZ-instellingen gekozen voor PSYGIS Quarant.
PinkRoccade Healthcare levert al vijftien jaar het PSYGIS-systeem aan de Nederlandse GGZ. In die periode is het meegegroeid met de ggz-praktijk, van een administratief ingesteld systeem naar een systeem dat de zorgprofessionals echt ondersteunt. Samenwerking met de markt lag dus voor de hand toen besloten werd tot verregaande innovatie, wat leidde tot PSYGIS Quarant. PSYGIS Quarant ondersteunt de zorgprofessionals bij het primaire zorgproces, zodat zij zo min mogelijk tijd kwijt zijn aan administratieve zaken.
Enkele kenmerken■■ Snel en eenvoudig inzicht in gerelateerde informatie via infopanelen■■ Snel de juiste informatie door intuïtief gebruik van filters
en groeperingen ■■ Een volledig naar eigen wens in te stellen user interface ■■ Vele individueel in te stellen weergavemogelijkheden ■■ Een prettige look-and-feel, met gebruik van graphic design
en de modernste Microsoft-technieken■■ Visuele integratie van externe applicaties
In 2009 werd ingeschreven op een aanbesteding van de Vereniging EPD GGZ, wat het begin was van een intensief selectieproces met twaalf leveranciers. Na de tweede selectieronde bleven er zes leveranciers over, waarna PinkRoccade Healthcare als winnaar uit de bus kwam. De beoordeling betrof aspecten als gebruikers-vriendelijkheid, functionaliteit, architectuur, beveiliging en prijs. PSYGIS Quarant behaalde met een gemiddelde van een 8,8 een zeer hoge score op deze aspecten.Dat de Vereniging EPD GGZ een referentiemodel EPD wenste te selecteren, had twee oorzaken. Enerzijds kunnen de leden het systeem als referentie gebruiken voor een eigen EPD, of kiezen voor implementatie van het referentiemodel zelf. Anderzijds biedt het de IT-leveranciers meer volume zodra meer organisaties voor hun systeem kiezen, wat tot efficiencywinst zorgt voor beide partijen. Nu PSYGIS Quarant tot referentiemodel is gekozen door de sector zelf, hebben de deelnemende instellingen uit de aanbesteding – aangevuld met de G3 – zich verenigd in de ‘GV’, de Gebruikersvereniging PSYGIS Quarant.
PSYGIS Quarant is het nieuwe elektro-nische patiëntendossier (EPD) van PinkRoccade Healthcare dat speciaal is ontwikkeld voor de geestelijke gezondheidszorgsector. Met de drie ggz-organisaties Altrecht, Reinier van Arkel en Rivierduinen (de ‘G3’) is hard gewerkt aan de ontwikkeling er van.
PSYGIS Quarant: van innovatie naar nieuwe GGZ-standaard
39 JAARVERSLAG 2011
PharmaPartners
Met slimme IT-oplossingen van PharmaPartners optimaliseren zij het medicatiegebruik van hun patiënten. Tegelijkertijd brengen de apothekers het klinische, patiëntgerelateerde en economische resultaat in kaart.
De apotheken werken samen in de Coöperatie Connecting for Care. Ze houden zich bezig met medicatiereview, optimalisatie van farmacotherapie door opsporing van ‘patients at risk’, begeleiding bij ontslagmedicatie en medicatiebewaking bij nierfunctiestoornissen. Hiervoor gebruiken zij Medicatie Monitoring & Optimalisatie (MeMo) in het apotheekinformatiesysteem Pharmacom en het Webbased Farmacotherapeutisch Behandelplan, beide van PharmaPartners. Zorgverzekeraar UVIT financiert de proeftuin. De coöperatie wil met een minimum aan apotheekinterventies maximaal resultaat behalen voor de patiënt, de zorgverlener en de zorgverzekeraar. Met Medicatie Monitoring & Optimalisatie screent de apotheek de totale populatie op optimale farmacotherapie. Er wordt alleen actie ondernomen bij onder- of overgebruik. In de proeftuin monitoren de apotheken op die manier het medicatie-gebruik bij osteoporose, cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.
Minimum aan interventiesDe cijfers liegen er niet om. Bij de dertien deelnemende apotheken staan 59.589 UVIT-verzekerden ingeschreven. Bij 9.551 verzekerden signaleerde het systeem een afwijking in hun medicatiegebruik. Met aftrek van patiënten die bijvoorbeeld verhuisd zijn, heeft minder dan 20% van de populatie een interventie nodig in de vorm van een brief, telefoontje of een gesprek met de huisarts.
Maximaal resultaatMet de secundaire preventie op hart- en vaatziekten door beter gebruik van lipidenverlagers bespaart de proeftuin € 333.582,- per jaar. De therapietrouw van patiënten neemt met 20% toe. Onder gebruikers van osteoporosemedicatie is de therapietrouw met 15,6% verbeterd. Ook dit is kostenbesparend doordat er minder breuken optreden. Dankzij de wetenschappelijk aangetoonde resultaten is Medicatie Monitoring & Optimalisatie een goede invulling van de vrije tarieven en prestaties die per 1 januari 2012 gelden voor openbare apothekers.
De Coöperatie Apotheken Connecting for Care won in oktober 2011 de FPZ
Innovatieprijs van de apothekersorganisatie KNMP met deze proeftuin.
De meerwaarde van apotheek-interventies wordt wel eens in twijfel getrokken. In de proeftuin Innovatieve farmaceutische zorg maken dertien apotheken daar korte metten mee.
Meerwaarde apotheek- interventies aangetoond
Therapietrouw
+20%per jaar
40
Tijdlijn
1e maandInterviews
2e maandGespreksverslagen
3e maandEindrapportage & Presentatie
Toekomstvast testsysteem
KZA
De gemeente Almere wenste inzicht in de aandachtspunten voor de werkwijze wat betreft testen, inclusief beleidskader en strategie, het gebruik van OTA-omgevingen en handvatten voor de acceptatie tijdens de transitie naar de te selecteren leverancier. Met behulp van een scan wordt inzicht gegeven in de huidige en gewenste situatie ten aanzien van het testen, en worden aanbevelingen gedaan voor de aanbesteding.
Integraal beeldKZA heeft een maatwerkscan uitgevoerd op basis van acht open dialogen met diverse betrokkenen. De onderwerpen van de dialogen zijn gebaseerd op de actuele marktstandaarden. Deze aanpak heeft geleid tot een gedegen integraal beeld van de huidige situatie met daarbij adviezen richting de toekomst. Dit is voor de gemeente Almere zeer waardevol.
Het advies van KZA krijgt zowel zijn weerslag in de aanbesteding, als in de transitie en de organisatorische aanpassingen. Dit alles om klaar te zijn voor de toekomst en om de continuïteit te kunnen waarborgen van de eigen dienstverlening. De dienstverlening aan de klanten wordt daarmee actueel gehouden en het onderhoud flexibel.
De gemeente Almere staat aan de vooravond van de aanbesteding voor haar ICT-infrastructuur 2013. Een onderdeel is de infrastructuur voor de Ontwikkel – Test – Acceptatie (en Productie) omgevingen (OTA(P)). Ten behoeve hiervan dient een testvisie te worden ontwikkeld.
Testadvies voor de gemeente Almere
41 JAARVERSLAG 2011
Servicegraad verhoogd
PinkRoccade Local Government
De gemeenten Heemstede, Bloemendaal, Bennebroek, Haarlemmerliede en Spaarnwoude kozen er voor om begin 2006 te gaan samenwerken. Dit leidde tot één Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (afgekort IASZ) met CiVision Werk Inkomen Zorg (WIZ) als het centrale systeem. De IASZ is gevestigd in Heemstede.
Toegankelijke opslagDoor de krachten te bundelen zijn de gemeenten beter in staat om aan hun verplichtingen te voldoen in het verstrekken van inkomen, zorg en hulpmiddelen aan hun burgers. Voorwaarde is een vlekkeloos werkend ICT-systeem waarin de data van de burgers goed toegankelijk zijn opgeslagen. De IASZ verstrekt uitkeringen voor levensonderhoud, bijzondere bijstand, minimabeleid, re-integratie en inburgeringstrajecten, maar regelt ook de individuele verstrekkingen WMO, zoals rolstoelen en woningaanpassingen. Bij de vorming van de afdeling is voor al deze taken gekozen voor de geautomatiseerde ondersteuning door CiVision WIZ van PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken.
Minder kwetsbaarDe grote winst van gemeentelijke samenwerking is dat de dienst-verlening veel minder kwetsbaar is geworden. De burger heeft vooral belang bij continuïteit van de dienstverlening, zodat een uitkering of voorziening op tijd wordt ontvangen. Ziekte van een medewerker is bijvoorbeeld gemakkelijker op te vangen zonder dat de dienstverlening daar schade van ondervindt. Bovendien leidt de krachtenbundeling tot aanzienlijke kosten besparingen. Sinds de oplevering is een continue samenwerking tussen IASZ en PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken tot stand gekomen. Daarin worden de processen verder geoptimaliseerd en wordt de dagelijkse bedrijfsvoering permanent ondersteund.
Gemeenten hebben de wettelijke taak om sociale uitkeringen op tijd, volledig en juist betaalbaar te stellen aan uitkeringsgerechtigden.
Gemeentelijke samenwerking met CiVision WIZ
42
Hoeveel medewerkers
02
Platforms
Softwareengineer(vast)
1 Projectleider
2 Senior designers
IOS
Tijdlijn
Jun 2011 Eerste contact
Jul 2011 Opdracht
Jan 2012 Live in Appstore
Jul 2012 Website live
TASS
Tegelijkertijd willen we elkaar wel degelijk in levende lijve blijven ontmoeten, vooral als het om zakelijke deals gaat. Met the best of both worlds ontstaat een gouden formule. Dat is het geval bij Wezuki, een app van TASS en Connect2People die zorgt dat op elk kennis-event de tijd optimaal wordt besteed aan de ontmoetingen met de juiste mensen.
Event matchmakerOp kennis-events ontmoeten professionals met dezelfde interesses en expertises elkaar. Tenminste, als het goed is. Want vaak komen de werkelijk nuttige contacten niet tot stand, ondanks de badges, aanwezigenlijsten, netwerkborrels en meet & greets. De event matchmaker Wezuki brengt daar verandering in. Hiermee worden van tevoren al de juiste contacten met zakelijke geest-verwanten gelegd, zodat de Wezuki-abonnee op het evenement doelgericht diegenen kan ontmoeten met de daadwerkelijk relevante gedeelde interesses en belangen. Het gesprek kan direct beginnen en deals komen zo sneller tot stand.
Probeer het eens!Hoe het werkt? Men meldt zich aan bij wezuki.com en maakt zijn profiel aan, inclusief de persoonlijke interesse- en expertise-gebieden. Met deze profielen worden de Wezuki-leden met elkaar gematcht. Bedrijven, beurs- en eventorganisatoren voeren ook hun evenementen in, inclusief het programma, lezingen en interesse-gebieden. Gebruikers melden zich via de website van het bedrijf of event eenvoudig aan via hun persoonlijke profielen. Die worden vervolgens gematcht. Het is de basis voor een of meer virtuele ontmoetingen, die later tijdens het event, in de echte wereld, een vervolg krijgen.
SamenwerkingsprojectWezuki is een initiatief van Connect2People en een gezamenlijke ontwikkeling en investering met TASS. Connect2People koos voor TASS vanwege de kwaliteit van software-ontwikkeling en de interactieve werkwijze: de opdrachtgever en het TASS projectteam werkten wekelijks gezamenlijk aan het project. Hierdoor is de opdracht geheel uitgevoerd naar de wens van de opdrachtgever. De gezamenlijke investering van Connect2People en TASS heeft geresulteerd in een agile aanpak, waardoor 100% functionaliteit is ontwikkeld tijdens een proces dat met 20% kon worden versneld.
Social media zijn hot, en ze worden door de populaire smartphones alleen maar hotter. Virtuele communicatie is vanzelfsprekend.
Wezuki: het juiste contact op juiste plaats
43 JAARVERSLAG 2011
Hoeveel ontwikkelaars
20van Actuera
08van Yonder
19 mannen01 vrouw
23 mannen
05 vrouwen
Flexibiliseringsoftware-ontwikkeling
Yonder
Actuera is, als onafhankelijke leverancier, gespecialiseerd in complete software-oplossingen voor verzekeringsmaatschappijen, pensioenfondsen en pensioenuitvoerders. Actuera telt ongeveer 75 medewerkers, waarvan 35 developers. Hun product suite heet Maia, die bestaat uit (standaard)softwaretoepassingen voor front-, mid- en back-office op het gebied van collectieve levensverzeke-ringen en pensioenen. De gebruikers zijn grote spelers op de pensioenmarkt. Het succes van Actuera vereist steeds meer van hun Software Factory. Voor nieuwe grote klanten zijn substantiële uitbreidingen van de Maia-suite nodig, wat veel flexibiliteit vereist. Daarom is Actuera een duurzame samenwerking aangegaan met Yonder. Niet op de ‘traditionele’ manier van outsourcing, maar door het implementeren van een collaboratief sourcing model, de Actuera Software Factory. Deze bestaat uit medewerkers van Actuera en Yonder, die in hybride teams samenwerken.
TeamsVoor Actuera is kostenbesparing niet het primaire doel van de samenwerking met Yonder. Flexibilisering van de software-ontwikkeling staat voorop, op een manier die direct bijdraagt aan de businessdoelstellingen. Daarvoor is het snel op de markt kunnen brengen van unieke producten een eerste vereiste.Yonder biedt hen deze flexibiliteit.De bijbehorende organisatieverandering vergde niet alleen een inspanning van Yonder, maar misschien nog wel meer van Actuera. Hun medewerkers waren gewend om als groep in één ruimte te werken; nu werkt men in gedistribueerde agile (scrum) teams. Dit veranderingsproces is anderhalf jaar geleden begonnen en loopt nog steeds. Momenteel werken twintig van de 35 ontwikkelaars van Actuera volgens de nieuwe opzet, samen met acht ontwikkelaars van Yonder. De samenwerking verloopt in alle opzichten goed en stimuleert de leercurve enorm.
FocusDe Actuera-medewerkers zijn zich meer op de business kant gaan concentreren. In de praktijk betekent dit dat de ontwikkelaars steeds meer de rol van ontwerper/architect op zich nemen. De Yonder-medewerkers leggen zich toe op de technische ontwerpen en software-ontwikkeling. Actuera kan zich dankzij de Software Factory nog meer focussen op de bewerking van de pensioenmarkt.
De samenwerking van Actuera en Yonder toont hoe het moet: zorg voor professionele versterking om te allen tijde flexibel te blijven, zodat je de handen vrij hebt voor je core business.
Actuera Software Factory: duurzame samenwerking met Yonder
44
Conversieratio
1/601/60 1/15
8.5
Everest
Indien klanten een hypotheek of verzekering aanvragen, dient een toegesneden offerte te worden opgesteld. Hoe scherper en sneller, hoe beter de respons.
Everest heeft voor ABN AMRO Hypotheken Groep een multilabel-/multichannelplatform ontwikkeld dat aan de hoogste service-eisen voldoet. Het gaat om een state-of-the-art front office platform, getiteld United Frontoffice Omgeving. Hierop draaien zowel losstaande als samenhangende applicaties die naar behoefte de verschillende labels MoneYou, MNF, Florius en ABN AMRO bedienen. Via internet kunnen consumenten direct een hypotheek aanvragen en hun dossier raadplegen. OndersteuningVia extranet krijgen intermediairs via een autorisatiemechanisme toegang tot de aanvragen en offertes van hun klanten, voor hypotheken en verzekeringen. En via intranet worden bank-medewerkers ondersteund bij de werkprocessen, zoals het inzien van dossiers, het uitvoeren van complexe berekeningen en het vastleggen van controles.
Succesvol platformHet platform was direct na de livegang een succes. Ruim 600 intermediairs meldden zich aan en meteen konden de eerste offertes STP* worden verwerkt. Inmiddels zijn er meer dan 6.000 extranetgebruikers en meer dan 40.000 geregistreerde internetgebruikers. Met een aantal relatief kleine, maar slimme aanpassingen van de websites ging de conversieratio rekenaars naar offerteaanvragen van 1 op 60 naar 1 op 15. Een externe audit leverde een 8,5 als rapportcijfer op voor het op het Aquima-platform gebouwde systeem.
* STP: Straight Through Processing, opdrachtverstrekking zonder menselijke tussenkomst.
Topservice bij ABN AMRO-hypotheken
45 JAARVERSLAG 2011
FULLSERVICEapplicatiebeheer
Co-maker
De samenwerking van Co-maker met Broekhuis Lease kreeg een structureel vervolg.
LeaseOffice, het IT-systeem voor leasebedrijven van Co-maker, wordt voortaan op vaste tijden op afstand onderhouden, geactualiseerd en verbeterd. Fullservice applicatiebeheer: iedere medewerker van Broekhuis Lease heeft er profijt van. Het werkt gewoon prettiger.
LeaseOffice is het fullservice contractmanagementsysteem voor lease, financiering, kortetermijnverhuur en wagenparkbeheer. Het is een krachtige, flexibele en volledige software-oplossing voor nationale en internationale bedrijven die in een concurrerende markt opereren. LeaseOffice biedt ondersteuning tijdens de volledige levenscyclus van een contract: van het eerste contact met de klant tot aan het afrekenen van het contract.
Continu faciliteren van verbeteringenOm verzekerd te zijn van een vaste focus op de core business, besloot Broekhuis Lease naast regulier onderhoud ook het volledige functionele en technische beheer van LeaseOffice aan Co-maker over te laten. Co-maker verzorgt dit met een vaste frequentie. Het gaat niet alleen om de controles en updates, maar ook om het continu faciliteren van verbeteringen op basis van bijvoorbeeld de veranderende klantenvraag. Zodra Broekhuis Lease verbeteringen wenst, al dan niet na een pro-actief advies van Co-maker, worden deze zonder extra investeringen direct geïmplementeerd. Dankzij dit samenwerkingsmodel en de goede onderlinge afstemming wordt het optimale gebruik van LeaseOffice structureel verbeterd en worden de wensen van Broekhuis Lease veel efficiënter vertaald in concrete oplossingen. De medewerkers kunnen zich concentreren op de zaken waarin Broekhuis Lease uitblinkt: operationele auto-lease met een klantgerichte focus. PinkRoccade Healthcare was bij dit project betrokken op basis van hun uitgebreide ervaring en kennis op het gebied van applicatiebeheer. De applicatiebeheerovereenkomst zorgt er voor dat Broekhuis Lease altijd kan rekenen op een betrouwbaar systeem, waarvan de nieuwste mogelijkheden optimaal worden benut.
Capaciteitsbesparingtechnisch beheer
70%
Dicht op de klant, altijd up-to-date
46
Naam
47 JAARVERSLAG 2011 47
Jaarrekening 48 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2011 49 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat 50 Geconsolideerde balans per 31 december 2011 52 Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen 53 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011 54 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 88 Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 88 Overzicht van het totaalresultaat 89 Enkelvoudige balans per 31 december 2011 90 Enkelvoudig mutatieoverzicht eigen vermogen 91 Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 97 Overige gegevens 98 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2011
In duizenden Euro’s 2011 2010
6 Omzet 196.684 161.714
Kostprijs van de omzet -22.902 -20.683
Brutomarge 173.782 141.031
7 Lonen en salarissen -103.597 -88.045
Afschrijvingen -18.125 -11.7868 Overige bedrijfskosten -41.201 -28.573
Operationeel resultaat 10.859 12.627
Financiële baten 990 620
Financiële lasten -3.965 -3.042
Resultaat voor belastingen 7.884 10.205
9 Belastingen -2.110 -1.916
Resultaat na belastingen 5.774 8.289
48
Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat
In duizenden Euro’s 2011 2010
Resultaat na belastingen 5.774 8.28928 Actuarieel resultaat als gevolg van toegezegd
pensioenregeling 1.102 -
Koersresultaten als gevolg van omrekening buitenlandse
deelnemingen -17 -15 24 Kasstroomhedge 243 131
29 Belastingeffect
-291
-39
Totaalresultaat 6.811 8.381
Resultaat na belastingen toe te wijzen aan:Aandeelhouders van de vennootschap 4.132 6.711
Aandeel derden 1.642 1.578
5.774 8.289
Totaalresultaat toe te wijzen aan:Aandeelhouders van de vennootschap 4.931 6.750
Aandeel derden 1.880 1.631
6.811 8.381
49 JAARVERSLAG 2011
Geconsolideerde balans per 31 december 2011
In duizenden Euro’s 31-12-2011 31-12-2010 01-01-2010
ACTIVA10 Materiële vaste activa 9.472 7.019 5.950
11 12 13 Immateriële vaste activa 118.156 89.295 91.48629 Actieve belastinglatenties 9.188 8.997 9.64115 Derivaten 3 54 12116 Leningen u /g 1.176 1.277 1.134
Totaal vaste activa 137.995 106.642 108.332
17 Handelsdebiteuren 21.653 23.739 21.030
Vennootschapsbelasting - - 73118 Vooruitbetaalde bedragen 8.124 3.671 1.47117 Overige vorderingen 2.538 2.702 2.95219 Liquide middelen 30.140 25.676 35.663
Totaal vlottende activa 62.455 55.788 61.847
Totaal activa 200.450 162.430 170.179
50
In duizenden Euro’s 31-12-2011 31-12-2010 01-01-2010
EIGEN VERMOGEN20 Aandelenkapitaal 18 18 1822 Agioreserve 19.847 16.171 17.89523 Wettelijke reserve 19.166 18.359 16.63524 Kasstroomhedge reserve -529 -757 -84925 Overige reserves -937 -8.049 -7.885
Resultaat na belastingen 4.132 6.711 -
41.697 32.453 25.814
Aandeel derden 3.035 2.210 1.009
Totaal eigen vermogen 44.732 34.663 26.823
SCHULDEN26 Leningen o /g 50.387 47.575 53.97927 Personeelsbeloningen 348 217 23215 Derivaten 903 1.064 1.26229 Passieve belastinglatenties 19.024 14.575 14.533
Overlopende omzet 5.154 2.499 2.952
Overige schulden 5.152 - -
Totaal langlopende schulden 80.968 65.930 72.958
26 Leningen o /g 12.228 12.865 14.71430 Handelscrediteuren 12.743 11.032 7.525
Vennootschapsbelasting 860 169 -31 Schulden aan gelieerde ondernemingen - 3.006 11.19130 Overlopende omzet 16.913 4.726 5.10630 Overige schulden 32.006 30.039 31.862
Totaal kortlopende schulden 74.750 61.837 70.398
Totaal schulden 155.718 127.767 143.356
Totaal eigen vermogen en schulden 200.450 162.430 170.179
51 JAARVERSLAG 2011
Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen
In duizenden Euro’s Aandelen-kapitaal
Agio-reserve
Wettelijke reserve
Kas-stroom-
hedge reserve
Overige reserves
Resultaat na belas-
tingen
Totaal
Saldo per 1 januari 2010 18 17.895 16.635 -849 -7.885 - 25.814
Mutatie wettelijke reserve - -1.724 1.724 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - - - -
Resultaat na belastingen - - - - - 6.711 6.711
Koersresultaten - - - - - - -
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - -112 - -112
Kasstroomhedge - - - 92 -52 - 40
Saldo per 31 december 2010 18 16.171 18.359 -757 -8.049 6.711 32.453
Saldo per 1 januari 2011 18 16.171 18.359 -757 -8.049 6.711 32.453
Mutatie wettelijke reserve - -824 824 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - 6.711 -6.711 -
Resultaat na belastingen - - - - - 4.132 4.132
Toevoeging - 4.500 - - - - 4.500
Koersresultaten - - -17 - - - -17
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - -187 - -187
Actuarieel resultaat - - - - 826 - 826
Kasstroomhedge - - - 228 -238 - -10
Saldo per 31 december 2011 18 19.847 19.166 -529 -937 4.132 41.697
52
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011
In duizenden Euro’s 2011 2010
Kasstroom uit operationele activiteitenResultaat voor belastingen 7.884 10.205
Aanpassingen voor:Afschrijvingen 18.125 11.786
Mutaties in personeelsbeloningen 131 -15
Financiële baten -990 -620
Financiële lasten 3.965 3.042
29.115 24.398
Toe /afname handels- en overige vorderingen 2.966 -4.659
Afname handels- en overige schulden -2.172 -7.406
29.909 12.333
Ontvangen interest 990 620
Betaalde interest -2.334 -2.251
Betaalde vennootschapsbelasting -2.122 -319
Netto kasstroom uit operationele activiteiten 26.443 10.383
Kasstroom uit investeringsactiviteitenInvesteringen immateriële vaste activa -8.645 -6.370
Investeringen materiële vaste activa -5.711 -4.294
Desinvesteringen materiële vaste activa 65 -
Acquisitie van deelnemingen -28.000 -
Toe /afname financiële vaste activa 101 -143
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten -42.190 -10.807
Kasstroom uit financieringsactiviteitenAgioreserve 4.500 -
Toe /afname van leningen o /g 363 -9.021
Wijziging in belangen deelnemingen -1.216 -542
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten 3.647 -9.563
Netto afname liquide middelen -12.100 -9.987
Liquide middelen per 1 januari 25.676 35.663
Liquide middelen van nieuwe consolidaties 16.564 -
Mutatie in het jaar -12.100 -9.987
Liquide middelen per 31 december 30.140 25.676
53 JAARVERSLAG 2011
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
1 Algemeen
Total Specific Solutions (TSS) B.V. (‘de onderneming’) is een onderneming gevestigd in Nederland, opgericht op 4 november 2008. De moeder van de groep is Strikwerda Investments B.V. De statutaire vestigingsplaats van de onderneming is Blaricum. De geconsolideerde jaarrekening van de onderneming over het jaar eindigend op 31 december 2011 bevat de financiële gegevens van de onderneming en haar groepsmaatschappijen (hierna de ‘groep’).
GroepsactiviteitenDe groep wordt aangemerkt als een IT-onderneming. De activiteiten van de groep bestaan uit het adviseren in en ontwikkelen van softwareoplossingen met betrekking tot informatiesystemen en voorziet in management-advies en training op dit gebied.
2 Grondslagen
Grondslagen voor waardering en resultaatbepalingAlgemeen
De geformuleerde grondslagen, toegepast bij het opstellen van de jaarrekening, worden hierna uiteengezet. Voor zover niet anders aangegeven, zijn deze grondslagen consistent toegepast op alle gepresenteerde jaren.
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), International Accounting Standards en Interpretations (collectively IFRSs), uitgebracht door de International Accounting Standards Board (IASB), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (“adopted IFRSs”). De jaarrekening is de eerste geconsolideerde jaarrekening. Derhalve is IFRS 1 toegepast.
Voor een toelichting van de impact op de balans, winst-en-verliesrekening en kasstromen als gevolg van deze overgang naar IFRS, wordt verwezen naar verwijzing 34.
De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met IFRS vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De posten waarbij significante veronderstellingen en schattingen zijn gemaakt bij het opstellen van de jaarrekening en het effect hiervan op de desbetreffende posten. zijn toegelicht onder verwijzing 3.
De jaarrekening is op 7 maart 2012 opgesteld door de Raad van Bestuur.
Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens opgenomen van de onderneming en van groepsmaatschappijen waarin zij direct of indirect meer dan de helft van het stemgerechtigde kapitaal houdt of waarin de onderneming op grond van aanvullende regelingen beschikt over de beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het financiële beleid, en derhalve ‘control’ heeft over de entiteit. De activa, passiva, resultaten en kasstromen van deze groepsmaatschappijen zijn in de consolidatie betrokken. Hierbij zijn de grondslagen van de desbetreffende groepsmaatschappijen omgerekend naar de grondslagen van de onderneming. Bij verkrijging van het aandeel in de desbetreffende groepsmaatschappijen zijn de activa en passiva van deze groepsmaatschappijen initieel omgerekend tegen reële waarde.
54
Geëlimineerde transacties bij consolidatie
Onderlinge vorderingen en schulden, onderlinge transacties en niet-gerealiseerde resultaten uit onderlinge transacties binnen de groep worden bij de opstellen van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd.
Vreemde valutaTransacties aangegaan door groepsmaatschappijen in een valuta anders dan de valuta van de primaire economische omgeving waarbinnen zij opereert (hun ‘functionele valuta’) worden verantwoord tegen de wisselkoers op transactiedatum.
Monetaire activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum. Winsten en verliezen als gevolg van omrekening van niet-afgewikkelde monetaire activa en passiva, worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
De resultaten van buitenlandse entiteiten worden naar Euro omgerekend tegen de benaderde wisselkoersen op het moment van de transactie. Alle activa en passiva van buitenlandse entiteiten, inclusief goodwill ontstaan bij de verkrijging van de desbetreffende entiteiten, worden omgerekend tegen de wisselkoers per balans-datum. Omrekeningsverschillen die ontstaan bij de omrekening van de beginsaldi van de balansposten van deze entiteiten tegen de wisselkoers geldend bij openingsdatum en de omrekening van de resultaten van de desbetreffende entiteit tegen de werkelijke wisselkoers, worden verantwoord in de niet-gerealiseerde resultaten en toegevoegd aan de wettelijke reserve omrekeningsverschillen.
Winsten en verliezen als gevolg van omrekening van langlopende monetaire posten, verantwoord in de afzonderlijke jaarrekeningen van de desbetreffende groepsmaatschappijen, die een deel uitmaken van de deelname in de buitenlandse entiteit door de groep, worden verantwoord in de niet-gerealiseerde resultaten en toegevoegd aan de wettelijke reserve omrekeningsverschillen.
Immateriële vaste activa – goodwillGoodwill betreft het meerdere van de verkrijgingsprijs van een deelneming en het aandeel van de groep in de reële waarde van de individuele identificeerbare activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen.
De onderneming heeft ervoor gekozen geen gebruik te maken van de vrijstelling, zoals opgenomen in IFRS 1, maar IFRS 3 met terugwerkende kracht toe te passen.
Voor alle deelnemingen bestaan de kosten uit de reële waarde van activa, verplichtingen en uitgegeven vermogensinstrumenten, vermeerderd met het bedrag van het deel van het aandeel derden en, in het geval dat de verkrijging in fasen wordt gerealiseerd, de reële waarde van het tot op dat moment gerealiseerde aandeel in het vermogen in de deelneming. Voorwaardelijke elementen worden geactiveerd tegen de reële waarde op verkrijgingsdatum. In het geval dat de voorwaardelijke elementen worden gekwalificeerd als een schuld, worden resultaten als gevolg van herwaarderingen ten bate of ten laste van de winst-en-verlies rekening gebracht. Directe kosten met betrekking tot verkrijging van deelnemingen worden direct als kosten verantwoord.Goodwill wordt geactiveerd als een immaterieel vast actief. Eventuele bijzondere waardeverminderingen op de boekwaarde worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Indien de reële waarde van de identificeerbare activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen de reële waarde van de verkrijgingsprijs overstijgt, wordt het meerdere gecrediteerd in de winst-en-verliesrekening.
55 JAARVERSLAG 2011
Extern verkregen immateriële vaste activa Extern verkregen immateriële vaste activa worden bij verkrijgen gewaardeerd op kostprijs en vervolgens lineair afgeschreven op basis van de verwachte gebruiksduur.
Immaterieel vast actief Gebruiksduur Bepaling gebruiksduur■■ Licenties en handelsnamen 10 jaar Veelvoud van geschatte omzet en baten■■ Klantportefeuilles 10 – 22 jaar Geschatte verdisconteerde kasstroom■■ Intellectuele eigendomsrechten 5 – 10 jaar Veelvoud van geschatte omzet en baten
Intern gegenereerde immateriële vaste activa (ontwikkelkosten)Kosten van intern ontwikkelde producten zijn geactiveerd als kan worden aangetoond dat:■■ het technisch haalbaar is om het product te ontwikkelen voor verkoop;■■ er voldoende middelen beschikbaar zijn om de ontwikkeling af te ronden;■■ er een intentie is om het product af te ronden en te verkopen■■ de groep in staat is het product te verkopen;■■ verkoop van het product zal leiden tot toekomstige economische voordelen; en■■ dat kosten van het project betrouwbaar kunnen worden bepaald.
Geactiveerde ontwikkelkosten worden afgeschreven over de periode dat de groep verwacht de ontwikkelde producten te kunnen verkopen.
Geactiveerde ontwikkelkosten welke niet voldoen aan bovenstaande criteria, alsmede uitgaven voor de onderzoeksfase van interne projecten, zijn opgenomen in de winst-en-verliesrekening zodra dit bekend is.
Materiële vaste activaVerwerking en waardering
Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen.
In de kostprijs zijn inbegrepen de kosten die direct toerekenbaar zijn aan de verkrijging van het materieel vast actief. Aangekochte software die essentieel is voor de functionaliteit van de daarbij behorende bedrijfs-middelen wordt geactiveerd als onderdeel van het desbetreffende bedrijfsmiddel.
Winsten en verliezen als gevolg van de verkoop van een materieel vast actief worden bepaald door de opbrengst van verkoop te vergelijken met de boekwaarde van het desbetreffende materieel vast actief en worden verantwoord in de ‘afschrijvingen’ in de winst-en-verliesrekening.
Kosten na verkrijging
Kosten gemaakt na eerste verwerking in de jaarrekening zijn inbegrepen in de boekwaarde van het actief dan wel een afzonderlijk actief indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met betrekking tot het actief naar de groep zullen vloeien en de kosten van het actief op betrouwbare wijzen kunnen worden bepaald. Onderhoudskosten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening in de periode waarin zij zich voordoen.
Afschrijving
Afschrijvingskosten worden lineair ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht op basis van de geschatte gebruiksduur van een actief. Over grond wordt niet afgeschreven. Over activa in ontwikkeling (vooruitbetalingen)
56
wordt niet afgeschreven tot op het moment dat de ontwikkeling ervan is afgerond en in gebruik kan worden genomen. Van alle overige materiële vaste activa wordt de boekwaarde afgeschreven over de geschatte economische gebruiksduur. Deze gebruiksduur is als volgt:■■ Bedrijfsgebouwen en -terreinen 11,43 – 11,67% per jaar■■ Machines en installaties 20 – 33,33% per jaar■■ Andere vaste bedrijfsmiddelen 20 – 33,33% per jaar
De afschrijvingsmethodiek, gebruiksduur en restwaarden worden jaarlijks per balansdatum beoordeeld en aangepast indien noodzakelijk.
Bijzondere waardevermindering van niet-financiële activa (exclusief actieve belastinglatentie)Een immaterieel actief met een onbepaalde gebruiksduur wordt niet afgeschreven maar jaarlijks beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen. Alle overige niet financiële activa worden afschreven en beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen telkens indien er een indicatie is dat de boekwaarde afwijkt van de realiseerbare waarde. Een bijzondere waardevermindering wordt bepaald op het bedrag dat de boekwaarde de realiseerbare waarde (hoogste waarde van de reële waarde minus vervreemdingskosten en de bedrijfs-waarde) overschrijdt.
In het geval dat het niet mogelijk is om de realiseerbare waarde betrouwbaar in te schatten van een actief, wordt de test of een bijzondere waardevermindering aan de orde is uitgevoerd op de kleinste groep van activa, waarop deze betrekking heeft en waarbij afzonderlijke kasstromen identificeerbaar zijn; de kasstroom-genererende eenheid (KGE). Goodwill is toegewezen bij eerste verwerking aan de verschillende kasstroom-genererende eenheden van de groep, waarbij de verwachting is dat deze profiteren van de synergie van de combinatie die aanleiding geeft tot het vormen van de goodwill.
Kosten van afwaardering worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening. Kosten welke eerder als baten zijn verantwoord in de overige niet-gerealiseerde resultaten, zijn hiervan uitgezonderd. Een bijzondere waardevermindering met betrekking tot goodwill wordt nimmer teruggenomen.
Financiële activaDe groep categoriseert haar financiële activa in de categorie leningen en vorderingen, als gevolg van het doel waarvoor het actief is verkregen. De groep heeft geen financiële activa welke verwerkt dienen te worden als zijnde financiële activa tot het einde van de looptijd aangehouden.
Voor financiële activa anders dan activa waarop hedge-accounting van toepassing is, hanteert de groep de volgende grondslagen:
Leningen en vorderingen
Deze activa betreffen de financiële activa die niet als derivaten kunnen worden geclassificeerd. Deze financiële activa hebben vaste of vastgestelde aflossingen en zijn niet genoteerd in een actieve markt. Ze ontstaan in principe door het leveren van goederen en diensten aan afnemers (bijvoorbeeld handelsdebiteuren), maar bevatten ook andere contractuele monetaire activa. Bij eerste verwerking worden deze gewaardeerd tegen reële waarde vermeerderd met transactiekosten die direct zijn toe te wijzen aan de verkrijging of uitgifte van het desbetreffende actief en worden vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, waarbij gebruik wordt gemaakt van de effectieve rentemethode, minus een eventuele voorziening voor bijzondere waardevermindering.
57 JAARVERSLAG 2011
Een voorziening voor bijzondere waardeverminderingen wordt getroffen wanneer er per balansdatum een objectief bewijs is dat de betreffende vennootschap niet in staat zal zijn de te vorderen bedragen te innen volgens de oorspronkelijke voorwaarden van de vorderingen. Het bedrag van de voorziening is het verschil tussen de boekwaarde van de vordering en de huidige waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. Voor debiteuren welke netto worden gepresenteerd, worden zulk soort voorzieningen afzonderlijk verant-woord op als voorziening dubieuze debiteuren, waarbij het verlies wordt verantwoord onder de overige bedrijfskosten in de winst-en-verliesrekening. Bij bevestiging dat de vordering oninbaar is, wordt het bedrag van de vorderingen ten laste gebracht van de desbetreffende voorziening.
De leningen en vorderingen van de groep bevatten handelsdebiteuren, overige vorderingen en liquide middelen in de geconsolideerde balans.
Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en overige zeer liquide beleggingen, waarvan de looptijd korter is dan drie maanden en, ten behoeve van het kasstroomoverzicht, rekeningcourantkredieten. Rekeningcourantkredieten worden gepresenteerd onder de schulden aan kredietinstellingen onder de kort-lopende schulden in de geconsolideerde balans.
Financiële verplichtingenDe groep classificeert haar financiële schulden onder de categorie overige financiële verplichtingen, afhankelijk van het doel waarvoor de schuld is aangegaan. Voor financiële verplichtingen anders dan verplichting waarop hedge-accounting van toepassing is, hanteert de groep de volgende grondslagen:Schulden aan kredietinstellingen worden bij eerste verwerking verantwoord tegen de ontvangen bedragen na aftrek van transactiekosten die direct zijn toe te wijzen aan de uitgifte van het instrument. Vervolgens worden deze gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs gebruik makend van de effectieve rentemethode. Dit zorgt ervoor dat interestkosten over de periode tot aflossing een constant percentage kent ten aanzien van de schuldpositie verantwoord op de balans. Interestkosten bevatten in deze context initiële transactiekosten en te betalen premies ten aanzien van aflossing, als ook te betalen interest of te betalen coupons, totdat de schuld is afgelost.
Overige financiële instrumenten, niet zijnde derivaten, worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, gebruikmakend van de effectieve rente methode, minus eventuele voorzieningen voor bijzondere waarde-verminderingen.
Hedge-accountingHedge-accounting wordt alleen toegepast op financiële activa en passiva die voldoen aan de volgende criteria:■■ Hedgedocumentatie: bij het afsluiten van de afdekkingstransactie wordt de afdekkingsrelatie formeel
aangewezen en gedocumenteerd, evenals de doelstelling van de onderneming ten aanzien van risicobeheer en haar strategie bij het aangaan van de afdekkingstransactie;
■■ Mutaties in toekomstige kasstromen worden zeer waarschijnlijk afgedekt door middel van de kasstroom-hedges;
■■ De cumulatieve verandering in de boekwaarde van het hedge-instrument is naar verwachting 80 – 125% van de cumulatieve verandering in de reële waarde van de kasstromen van het onderdeel waarop de hedge betrekking heeft (de hedge wordt verwacht effectief te zijn);
■■ De effectiviteit van de hedge kan betrouwbaar worden gemeten;■■ De hedge blijft effectief op elk moment dat deze wordt getest. De groep heeft ervoor gekozen
de effectiviteit jaarlijks te testen.
58
Kasstroomhedges
Effectieve winsten en verliezen van derivaten die als doel hebben het afdekken van renterisico’s op kasstromen (bijvoorbeeld variabele naar vaste rente swaps), worden direct verantwoord in het overzicht van niet-gereali-seerde resultaten en verwerkt in de kasstroomhedge reserve. Echter, wanneer een kasstroomhedge voortijdig wordt verbroken, dan zal het cumulatieve resultaat dat verantwoord is in de kasstroomhedge reserve, worden geherrubriceerd naar het totaalresultaat, gebruikmakend van de effectieve rentemethode. Het ineffectieve deel van enig winst of verlies wordt direct ten gunste dan wel ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht en gepresenteerd onder de renteopbrengsten respectievelijk de rentelasten.
IFRS 7 ReëlewaardehiërarchieOm de informatie te verschaffen die op grond van IFRS 7 vereist is, moet een entiteit waarderingen tegen reële waarde classificeren volgens een reëlewaardehiërarchie die het belang van de bij de waarderingen gebruikte basisgegevens weerspiegeld. De reëlewaardehiërarchie heeft de volgende niveaus:
a. Genoteerde prijzen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen (niveau 1); b. Andere basisgegevens dan de in niveau 1 ondergebrachte genoteerde prijzen die voor het actief of
de verplichting waarneembaar zijn, het direct (d.w.z. als prijzen) hetzij indirect (d.w.z. afgeleid van prijzen) (niveau 2);
c. Basisgegevens voor het actief of de verplichting die niet gebaseerd zijn op waarneembare marktgegevens (niet-waarneembare basisgegevens) (niveau 3).
Het niveau in de reëlewaardehiërarchie waarbinnen de waardering tegen reële waarde in haar geheel wordt gecategoriseerd, moet worden bepaald op basis van de input van het laagste niveau dat van belang is voor de waardering tegen reële waarde. Financiële activa en passiva worden in hun geheel gecategoriseerd in slechts één van de drie niveaus.
AandelenkapitaalFinanciële instrumenten uitgegeven door de groep worden geclassificeerd als vermogen in het geval dat deze niet voldoen aan de eigenschappen van een financieel passief of financieel actief. De normale aandelen van de groep worden geclassificeerd als zijnde vermogensinstrumenten.
Pensioenen: Toegezegde bijdrageregelingenBijdragen aan pensioenregelingen gebaseerd op een toegezegde bijdrageregeling worden in het jaar waarin zij verschuldigd zijn ten laste gebracht van de winst-en-verliesrekening.
Pensioenen: Toegezegde pensioenregelingenDe pensioenlasten terzake van toegezegde pensioenregelingen bestaan uit het deel van de mutatie in de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken per balansdatum, de toe te rekenen interest, de verwachte opbrengst uit fondsbeleggingen alsmede rechten op vergoeding, de toe te rekenen actuariële resultaten, de toe te rekenen lasten over verstreken diensttijd alsmede het toe te rekenen effect van eventuele uitkeringen of beëindigingen van de regelingen. De pensioenlasten terzake van toegezegde pensioen-regelingen zijn op actuariële berekeningen (‘projected unit credit’-methode) gebaseerd. Voor de berekening worden actuariële veronderstellingen gehanteerd met betrekking tot demografische variabelen (bijvoorbeeld personeelsverloop en sterftecijfers) en financiële variabelen (bijvoorbeeld toekomstige indexatie en disconte-ringsvoet). Voor de contante waarde berekening wordt gebruik gemaakt van een disconteringsvoet die is gebaseerd op rentetarieven van hoogwaardige bedrijfsobligaties waarvan de looptijd ongeveer overeenkomt met de looptijd van de pensioenverplichting.
59 JAARVERSLAG 2011
Actuariële winsten en verliezen worden direct verwerkt in het overzicht van niet-gerealiseerde resultaten, zoals toegestaan onder IAS 19 paragraaf 98.
Pensioenkosten van verstreken diensttijd worden direct als kosten genomen, tenzij de wijzigingen in de pensioenregeling afhangen van het voor een bepaalde tijd in dienst blijven (opbouwperiode) van de medewerkers. In dat geval worden de pensioenkosten van verstreken diensttijd lineair afgeschreven gedurende de opbouwperiode.
Beëindigingsvergoedingen
Beëindigingsvergoedingen worden uitgekeerd wanneer het dienstverband wordt beëindigd vóór de normale pensioendatum, of wanneer een werknemer vrijwillig ontslag aanvaardt in ruil voor de voordelen. Het bedrijf neemt beëindigingsvergoedingen op wanneer het bedrijf zich aantoonbaar heeft verbonden tot het beëindigen van het dienstverband van huidige werknemers volgens een gedetailleerd formeel plan zonder de mogelijkheid van intrekking, of de betaling van beëindigingsvergoedingen als gevolg van een aanbod gedaan om vrijwillig ontslag te stimuleren. Vergoedingen die vervallen meer dan 12 maanden na de balansdatum worden verdiscon-teerd tegen contante waarde.
Overige lange termijn verplichtingen
Betreffen verplichtingen voor jubilea, langdurige arbeidsongeschiktheid en, indien deze niet volledig betaalbaar zijn binnen 12 maanden na het einde van de periode, bonussen en uitgestelde vergoedingen. De verwachte kosten worden toegerekend over de loopbaan van de medewerkers met behulp van een boekhoudmethode vergelijkbaar met die voor toegezegd-pensioenregelingen, behalve actuariële winsten en verliezen en pensioenkosten van verstreken diensttijd, welke onmiddellijk worden verantwoord.
VoorzieningenVoor verplichtingen waarvan de datum en omvang van de uiteindelijke uitstroom van middelen niet zeker is, heeft de groep een voorziening opgenomen. De voorziening wordt bepaald op basis van de best mogelijke inschatting van de kosten nodig om te voldoen aan de uiteindelijke verplichting per balansdatum, verdiscon-teerd tegen de disconteringsvoet voor belastingen, rekening houdend met de huidige marktbeoordelingen voor de tijdswaarde van geld en de risico’s die inherent zijn aan de verplichting.
OmzetDe omzet betreft de reële waarde van de vergoeding die is ontvangen of waarop recht is verkregen ten aanzien van de verkoop van goederen en diensten die binnen de normale bedrijfsactiviteiten van de onderneming vallen. De omzet wordt exclusief over de omzet geheven belastingen of toegestane kortingen gepresenteerd.
Licenties
De onderneming verantwoordt omzet met betrekking tot softwarelicenties en producten wanneer overtuigend bewijs van een overeenkomst bestaat (de beschikkingsmacht over het softwareproduct is overgedragen), er geen significante onzekerheden bestaan omtrent acceptatie van het product, de vergoedingen vast liggen en betrouwbaar zijn te bepalen en inning uitvoerbaar is. De onderneming hanteert de ‘residual method’ voor de bepaling van de omzet in het geval dat contracten een of meerdere elementen bevat die in de toekomst geleverd worden. Als er elementen zijn opgenomen in de afspraken met afnemers met een levering in de toekomst, wordt de omzet gereserveerd op basis van de reële waarde van het nog niet geleverde element, zoals bepaald op basis van leverancier specifiek objectief bewijs. Als zulk soort bewijs niet bestaat, of als alle goederen geleverd zijn, wordt de omzet verantwoord.
60
Services
Omzet met betrekking tot ondersteuning van klanten bestaat uit omzet afgeleid van contracten inzake technische bijstand aan licentiehouders. Deze omzet wordt naar tijdsgelang van het contract genomen. Omzet met betrekking tot netwerken bestaat uit omzet aan afnemers die onder een ‘application service provider (ASP) model’ vallen. Binnen dit model betalen afnemers een maandelijks bedrag dat recht geeft op het gebruik van de software van de onderneming op een beveiligde, gehoste server van derden. Deze omzet wordt genomen op het moment dat de diensten maandelijks worden verleend, naar tijdsgelang van het contract.
Hardware
Omzet op hardware wordt verantwoord zodra alle rechten en verplichtingen zijn overgedragen.
OverheidssubsidiesOverheidssubsidies die zijn ontvangen ten behoeve van investeringen worden over het algemeen in mindering gebracht op de boekwaarde van de ontwikkelingskosten op het moment dat deze zich voordoen. Subsidies voor kosten van de omzet worden in aftrek genomen op de kosten die zich binnen de groep voordoen. Indien het behoud van een overheidssubsidie afhankelijk is van bepaalde criteria waar de groep aan moet voldoen, wordt deze gereserveerd. Wanneer aan de criteria is voldaan valt de desbetreffende reservering vrij in de winst-en-verliesrekening of wordt gesaldeerd met het gekochte actief.
Financiële baten en lastenFinanciële baten omvatten de rentebaten op beleggingen en vorderingen op gelieerde partijen. Rentebaten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening, gebruikmakend van de effectieve rentemethode.
Financiële lasten omvatten de rentelasten op leningen en schulden met betrekking tot gelieerde partijen. Alle financieringskosten worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening volgens de effectieve rentemethode.
BelastingenBelastingen over het resultaat van het boekjaar bestaan uit acute en latente belastingen. De belastingen worden geboekt in de resultatenrekening tenzij ze betrekking hebben op elementen die onmiddellijk in het eigen vermogen worden geboekt, dan wel betrekking hebben op niet-gerealiseerde resultaten. In dat geval worden de belastingen rechtstreeks in het eigen vermogen dan wel in niet-gerealiseerde resultaten verwerkt.
Acute belastingen omvatten de verwachte belastingschuld op het belastbaar inkomen van het jaar, waarbij belastingtarieven gehanteerd worden die wettelijk bepaald zijn per balansdatum, plus eventuele aanpassingen van belastingschulden van vorige jaren.
Latente belastingen worden gevormd voor de belastingeffecten op tijdelijke verschillen tussen boekwaarden van activa en verplichtingen voor financiële rapportagedoeleinden en de bedragen gebruikt voor belasting-doeleinden. Voor de volgende tijdelijke verschillen worden geen latente belastingen getroffen:■■ fiscaal niet-aftrekbare goodwill;■■ initiële boeking van activa of verplichtingen die geen invloed hebben op de boekhoudkundige en belast-
bare winst;■■ verschillen met betrekking tot investeringen in dochterondernemingen in de mate dat een terugboeking
in de nabije toekomst onwaarschijnlijk is.
61 JAARVERSLAG 2011
Voor de berekening worden belastingtarieven gehanteerd die op balansdatum wettelijk zijn vastgesteld, dan wel waartoe materieel reeds op balansdatum is besloten. Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden gesaldeerd indien er een wettelijk afdwingbaar recht bestaat om kortlopende belastingverplichtingen en -vorderingen te compenseren en ze betrekking hebben op belastingen geheven door dezelfde belasting-autoriteit op dezelfde belastbare entiteit, of op verschillende fiscale entiteiten die voornemens zijn kortlopende belastingschulden en -vorderingen af te wikkelen tegen nominale waarde of waarbij belastingschulden en -vorderingen gelijktijdig worden gerealiseerd.
Grondslagen voor het kasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een gemiddelde koers. Koers- en omrekeningsverschillen op liquide middelen worden afzonderlijk gepresenteerd. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen kasstromen uit operationele activiteiten, investerings- en financieringsactiviteiten.
3 Kritische schattingen en veronderstellingen
De groep maakt bepaalde schattingen en veronderstellingen met betrekking tot de toekomst. Schattingen en beoordelingen worden voortdurend geëvalueerd op basis van ervaringen uit het verleden en factoren zoals verwachtingen van toekomstige gebeurtenissen waarvan wordt aangenomen dat ze redelijk zijn in het licht van de omstandigheden. In de toekomst kunnen de feitelijke ervaringen afwijken van deze schattingen en veronderstellingen. De schattingen en veronderstellingen die een significant risico bevatten dat deze een materiële aanpassing tot gevolg hebben op de boekwaarde van activa en passiva in het volgende financiële jaar, worden hieronder besproken.
Beoordelingen, schattingen en veronderstellingen(a) Bijzondere waardevermindering van goodwill
De groep is verplicht om jaarlijks te testen of de goodwill een bijzondere waardevermindering heeft onder-gaan. De realiseerbare waarde wordt bepaald op basis van berekeningen van de bedrijfswaarde, waarbij een schatting van toekomstige kasstromen en de keuze van een disconteringsvoet om de netto contante waarde van de kasstromen te kunnen berekenen, vereist zijn. De werkelijke uitkomsten kunnen verschillen van de verwachtingen. Meer informatie inclusief boekwaarden, is opgenomen onder verwijzing 12 en 13.
(b) Bijzondere waardevermindering van immateriële vaste activa
De groep is verplicht om jaarlijks te testen of de immateriële vaste activa een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. De realiseerbare waarde wordt bepaald op basis van berekeningen van de bedrijfswaarde, waarbij een schatting vereist is van de toekomstige uitstroom van kasmiddelen die verwacht wordt voordat het actief klaar is voor gebruik of klaar is voor verkoop. Daarnaast wordt een keuze gemaakt van een disconte-ringsvoet ten behoeve van de berekening van de netto contante waarde van de kasstromen. De werkelijke uitkomsten kunnen verschillen van de verwachtingen. Meer informatie, inclusief boekwaarden, is opgenomen onder verwijzing 11, 12 en 13.
(c) Aannames met betrekking tot pensioenen
De kosten, activa en passiva met betrekking tot de toegezegd-pensioenregelingen van de groep, worden bepaald op basis van methodes die uitgaan van actuariële schattingen en veronderstellingen. Details met
62
betrekking tot de belangrijkste veronderstellingen worden uiteengezet onder verwijzing 28. De groep maakt gebruik van adviezen van onafhankelijke actuarissen ten aanzien van de geschiktheid van deze veronderstellingen. Veranderingen in de gebruikte aannames kunnen een effect hebben op het overzicht van het totaalresultaat en op de balans.
(d) Aannames met betrekking tot de voorziening voor jubilea
De kosten voor jubilea worden bepaald met behulp van methodes die uitgaan van veronderstellingen, zoals vermeld in verwijzing 27. Veranderingen in de gebruikte aannames kunnen een effect hebben op de winst-en-verliesrekening en op de balans.
(e) Bepaling van de reële waarden van immateriële vaste activa verkregen in bedrijfscombinaties
De reële waarde van immateriële vaste activa is gebaseerd op de netto contante waarde van kasstromen die zullen toevloeien naar de onderneming als gevolg van het gebruik en eventueel de verkoop van het actief.
(f) Aannames met betrekking tot de voorziening voor oninbare debiteuren
De kosten voor mogelijke oninbaarheid van vorderingen worden bepaald op grond van veronderstellingen. Bijzondere waardeverminderingen worden opgenomen wanneer er objectieve aanwijzingen zijn (zoals grote financiële problemen bij de klant of bij verzuim van of grote vertraging in betalingen) dat de groep niet in staat zal zijn om alle bedragen te innen, zoals vastgesteld in de voorwaarden voor debiteuren. De omvang van een dergelijke voorziening is het verschil tussen de netto boekwaarde en de contante waarde van de toekomstige kasstromen in verband met de oninbare vordering.
4 Bepaling van reële waarden
Een aantal van de waarderingsgrondslagen en toelichtingen van de groep vereist bepaling van de reële waarde voor zowel financiële en niet-financiële activa en passiva. Reële waarden zijn vastgesteld ten behoeve van prestatiemeting en informatievoorziening en zijn gebaseerd op de volgende methodes. Verdere informatie met betrekking tot aannames gemaakt in de bepaling van de reële waarden is opgenomen in de toelichting van de desbetreffende post.
Debiteuren en overige vorderingenDe reële waarde van debiteuren en overige vorderingen wordt geschat op de contante waarde van toekomstige kasstromen, verdisconteerd tegen marktrente op de balansdatum.
Financiële instrumentenDe groep bepaalt de reële waarde van niet genoteerde financiële instrumenten, zoals renteswaps en -caps, met gebruikmaking van waarderingstechnieken. De aangegeven marktwaarde van renteswaps is afgeleid van de schatting van de bank van de gemiddelde koers op de datum vermeld. Voor het maken van deze inschatting maakt de bank gebruik van ‘close of business’ marktgegevens. Deze technieken worden significant beïnvloed door de gehanteerde veronderstellingen. In dit kader kan de bepaalde inschatting van de reële waarde niet altijd worden onderbouwd door vergelijking met onafhankelijke markten. In veel gevallen zal dit bedrag niet ineens worden gerealiseerd.
63 JAARVERSLAG 2011
5 Financiële instrumenten – Risico management
De financiële instrumenten van de groep, anders dan derivaten, betreffen leningen u /g en o /g, liquide middelen en diverse items als handelsdebiteuren en schulden die rechtstreeks verband houden met de dagelijkse operationele activiteiten.
De groep te maken met risico’s die voortvloeien uit het gebruik van financiële instrumenten, Deze toelichting beschrijft de doelstellingen van de onderneming, haar beleid en de processen om de impact van deze risico’s te meten. Verdere kwantitatieve informatie met betrekking tot deze risico’s wordt gepresenteerd in de jaar-rekening.
Er zijn geen substantiële veranderingen geweest in de mate waarin de groep wordt blootgesteld aan risico’s voortvloeiend uit het gebruik van financiële instrumenten of in de doelstellingen van de onderneming, haar beleid en de processen die gebruikt worden om de impact van deze risico’s te meten, tenzij anders vermeld in de toelichting.
Financiële activa In duizenden Euro’s 2011 2010
Boekwaarde Maximale exposure
Boekwaarde Maximale exposure
Leningen u /g 1.176 1.176 1.277 1.277
Derivaten 3 3 54 54
Debiteuren 21.653 21.653 23.739 23.739
Vooruitbetaalde kosten 8.124 8.124 3.671 3.671
Overige vorderingen 2.538 2.538 2.702 2.702
Liquide middelen 30.140 30.140 25.676 25.676
Totaal financiële activa 63.634 63.634 57.119 57.119
BankenDe groep houdt een significant bedrag aan bij de volgende bancaire instellingen:
Rating per 31 december 2011
Rating per 31 december 2010
ABN AMRO Bank N.V. A+ A+
Rabobank AA AAA
Het management bewaakt het gebruik van de kredietlimieten regelmatig en verwacht geen verliezen ten aanzien van slechte prestaties van de tegenpartijen per balansdatum.
Risico’sDe belangrijkste risico’s voor de onderneming zijn:■■ Renterisico met betrekking tot leningen met een variabele rente;■■ Kredietrisico met betrekking tot uitstaande posities met banken en debiteuren;■■ Liquiditeitsrisico met betrekking tot de mogelijkheden om leningen kredieten af te lossen.
64
RenterisicoDe onderneming heeft een renterisico onderkend met betrekking tot haar leningen en kredieten. Het meren-deel van de leningen heeft een variabel renterisico. Het is het beleid van de onderneming om een interest-risico tussen de 75% en 100% af te dekken. Hiervoor heeft de onderneming een beperkt risico op renteschommelingen.
KredietrisicoDe groep heeft geen derivaten ter dekking van kredietrisico’s, echter in bepaalde gevallen zal risicobeheersing op deze wijze plaatsvinden, indien het risico in grote mate is geconcentreerd. De onderneming heeft een risico onderkend dat banken en debiteuren niet in staat zijn om de schulden aan de onderneming af te lossen. Voor banktegoeden heeft men enkel banken geselecteerd met een A-rating. Ten aanzien van overige vorderingen bewaakt de onderneming actief haar openstaande vorderingen.
Kwantitatieve toelichting van het kredietrisico in relatie tot financiële activa zijn hieronder weergegeven. Verdere toelichting met betrekking tot handelsdebiteuren en overige vorderingen welk niet zijn vervallen of afgewaardeerd, is opgenomen in verwijzing 17.
LiquiditeitsrisicoLiquiditeitsrisico’s ontstaan bij het managen van het werkkapitaal en de kosten van financiering en aflossing van deze financieringen door de groep. Het betreft het risico dat de groep op problemen stuit bij het voldoen aan haar financiële verplichting op het moment dat zij deze verschuldigd is.
Het beleid van de groep is continu voldoende liquide middelen te bezitten om schulden af te lossen wanneer deze verschuldigd zijn. De onderneming bereikt deze doelstelling door haar Net debt /EBITDA lager te houden dan 3.
Het liquiditeitsrisico van elke deelneming wordt centraal gemanaged door de treasury functie van de groep. Elke entiteit heeft een eigen budget toegewezen gekregen. De budgetten worden lokaal bepaald en zijn door de raad van bestuur vooraf geaccordeerd. Hierdoor kan op groepsniveau op de doelstellingen geanticipeerd worden. In het geval dat een verruiming van het budget nodig is, dient er afstemming plaats te vinden met de financiële directeur van de groep. Bij een bepaalde omvang dient tevens het akkoord van de raad van bestuur verkregen te worden.
Verdere details zijn uiteengezet in de volgende toelichtingen:■■ Handelscrediteuren en overige schulden – Verwijzing 30■■ Leningen en kredieten – Verwijzing 26■■ Financiële passiva (derivaten) – Verwijzing 15
Toelichting financieringDe onderneming heeft kapitaalvereisten opgelegd gekregen van banken en overige aanbieders van leningen. Deze vereisten zijn gebaseerd op de Net debt / EBITDA en de zogenaamde Debt Service Coverage Ratio (DSCR). De eerstgenoemde mag niet meer bedragen dan 3. De DSCR moet hoger zijn dan 1,1.
65 JAARVERSLAG 2011
6 Omzet
In duizenden Euro’s 2011 2010
Services 182.531 149.725
Hardware 1.055 1.904
Licenties 13.098 10.085
Omzet 196.684 161.714
7 Lonen en salarissen
Het gemiddeld aantal werknemers op basis van een volledig dienstverband gedurende 2011 inclusief directie bedroeg 1.654 (2010: 1.530).
8 Overige bedrijfskosten
AccountantskostenDe fee voor de controle van de geconsolideerde jaarrekening 2011 bedroeg circa € 280.000.
9 Vennootschapsbelasting
Het belastingbedrag over 2011 sluit als volgt aan op het resultaat volgens de winst-en-verliesrekening:
In duizenden Euro’s 2011 2010
Resultaat voor belastingen 7.884 10.205
Belastingen tegen nominaal tarief van 25% (2010: 25,5%) 1.971 2.603
Opstaptarief -40 -20
Aanpassing voor goodwill -1.147 -1.058
Beperkt aftrekbare kosten 136 91
Niet-aftrekbare kosten 53 77
Niet-aftrekbare interest 114 221
Investeringsaftrek -6 -5
Belastingvoordeel als gevolg van innovatiebox -184 -39
Effect van wijziging belastingtarief - 112
Beschikbare compensabele verliezen 732 -
Renteswap 46 -
Afwijkende buitenlandse belastingtarieven -29 -8
Belasting voorgaande jaren 464 -58
Belastinglast 2.110 1.916
In bovenstaand overzicht is het in Nederland geldende nominale tarief van 25% gehanteerd (2010: 25,5%).
66
10 Materiële vaste activa In duizenden Euro’s Gebouwen
en terreinen
Machines en
installaties
Overige vaste activa
Vooruit-betaling
op activa
Totaal
Aanschafwaarden
Saldo per 1 januari 2010 1.924 219 19.424 - 21.567
Investeringen 132 22 4.125 15 4.294
Desinvesteringen - -121 -368 - -489
Saldo per 31 december 2010 2.056 120 23.181 15 25.372
Saldo per 1 januari 2011 2.056 120 23.181 15 25.372
Investeringen 322 29 5.360 - 5.711
Nieuwe consolidaties - - 4.139 - 4.139
Desinvesteringen -12 - -321 -15 -348
Saldo per 31 december 2011 2.366 149 32.359 - 34.874
Afschrijvingen
Saldo per 1 januari 2010 -773 -207 -14.637 - -15.617
Afschrijvingen -284 -11 -2.930 - -3.225
Desinvesteringen - 121 368 - 489
Saldo per 31 december 2010 -1.057 -97 -17.199 - -18.353
Saldo per 1 januari 2011 -1.057 -97 -17.199 - -18.353
Afschrijvingen -331 -14 -4.426 - -4.771
Nieuwe consolidaties - - -2.564 - -2.564
Desinvesteringen 7 - 279 - 286
Saldo per 31 december 2011 -1.381 -111 -23.910 - -25.402
BoekwaardenPer 1 januari 2010 1.151 12 4.787 - 5.950
Per 31 december 2010 999 23 5.982 15 7.019
Per 31 december 2011 985 38 8.449 - 9.472
Ten behoeve de bankleningen zijn de materiële vaste activa van de groep verpand.
67 JAARVERSLAG 2011
11 Immateriële vaste activa
In duizenden Euro’s Goodwill Ontwikkel-kosten
IE rechten en handels-
namen
Klant- porte-
feuilles
Totaal
Aanschafwaarden
Saldo per 1 januari 2010 23.827 29.718 4.268 53.090 110.903
Investeringen - 6.370 - - 6.370
Desinvesteringen - - -5 - -5
Saldo per 31 december 2010 23.827 36.088 4.263 53.090 117.268
Saldo per 1 januari 2011 23.827 36.088 4.263 53.090 117.268
Investeringen 12.802 8.562 83 - 21.447
Nieuwe consolidaties - - 11.128 10.518 21.646
Desinvesteringen - -730 - - -730
Saldo per 31 december 2011 36.629 43.920 15.474 63.608 159.631
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
Saldo per 1 januari 2010 - -13.084 -1.352 -4.981 -19.417
Afschrijvingen - -4.644 -632 -3.285 -8.561
Desinvesteringen - - 5 - 5
Bijzondere waardeverminderingen - - - - -
Saldo per 31 december 2010 - -17.728 -1.979 -8.266 -27.973
Saldo per 1 januari 2011 - -17.728 -1.979 -8.266 -27.973
Afschrijvingen - -4.646 -1.956 -3.659 -10.261
Nieuwe consolidaties - - -878 - -878
Desinvesteringen - 730 - - 730
Bijzondere waardeverminderingen - -3.093 - - -3.093
Saldo per 31 december 2011 - -24.737 -4.813 -11.925 -41.475
BoekwaardenPer 1 januari 2010 23.827 16.634 2.916 48.109 91.486
Per 31 december 2010 23.827 18.360 2.284 44.824 89.295
Per 31 december 2011 36.629 19.183 10.661 51.683 118.156
68
De inschatting van de economische levensduur van de immateriële vaste activa is als volgt:
Goodwill OnbepaaldOntwikkelkosten 7 jaarIntellectueel eigendom en handelsnamen 5 – 10 jaarKlantportefeuilles 10 – 22 jaar
12 Goodwill
De boekwaarde van de goodwill is toegerekend aan de volgende kasstroomgenererende eenheden:
In duizenden Euro’s 2011 2010
Everest 3.971 3.971
Yonder 676 676
PinkRoccade Local Government 9.705 9.705
PinkRoccade Healthcare 8.409 8.409
TASS 1.066 1.066
PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken 3.246 -
PharmaPartners 9.556 -
36.629 23.827
13 Bijzondere waardeverminderingen
De realiseerbare waarde van een kasstroomgenererende eenheid wordt jaarlijks getoetst aan de hand van bedrijfswaardeberekeningen, waarbij de vijfjarenbegroting van iedere kasstroomgenererende eenheid als basis wordt gehanteerd. De bedrijfswaarde wordt geschat aan de hand van de discounted cashflow methode, waarbij een WACC wordt gehanteerd van 13,6%. Op basis van de uitgevoerde tests zijn bijzondere waarde-verminderingen niet nodig gebleken.
Ten aanzien van de geactiveerde ontwikkelkosten is wel een bijzondere waardevermindering nodig gebleken. In 2011 is gebleken dat een aantal projecten gebaseerd waren op verouderde technologie, derhalve is een waardevermindering verwerkt ter grootte van € 3,1 miljoen.
69 JAARVERSLAG 2011
14 Deelnemingen
Total Specific Solutions (TSS) B.V. heeft ultimo 2011 de volgende deelnemingen, welke eveneens zijn opgenomen in deze geconsolideerde jaarrekening:
Belang per 31 december
Vennootschap 2011 2010
KZA Holding B.V., Blaricum 70,49% 70,49%
Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V., Baarn 70,49% (indirect) 70,49% (indirect)
Top Talent Consultancy B.V., Baarn 95,01% 95,01%
Co-Maker Holding B.V., ‘s-Gravenhage 100% 100%
Rorema Beheer B.V., ‘s-Gravenhage 100% (indirect) 100% (indirect)
Co-Maker B.V., ‘s-Gravenhage 100% (indirect) 100% (indirect)
TASS Holding B.V., Eindhoven 92% 88,76%
TASS B.V., Eindhoven 92% (indirect) 88,76% (indirect)
TASS Belgium N.V., Leuven, België 92% (indirect) 88,76% (indirect)
Yonder Holding B.V., Blaricum 85% 70%
Yonder Nederland B.V., Ede 85% (indirect) 70% (indirect)
Yonder SRL, Cluj Napoca, Roemenië 85% (indirect) 70% (indirect)
Everest Holding B.V., Blaricum 51,02% 51,02%
Everest B.V., ‘s-Hertogenbosch 51,02% (indirect) 51,02% (indirect)
PharmaPartners B.V., Oosterhout (voorheen: TSS TH 7 B.V.) 75% 100%
H.I. Systems B.V., Breda 75% (indirect)
TSS TH 6 B.V., Apeldoorn 100% 100%
TSS TH 5 B.V., Apeldoorn 92,19% 89,66%
TSS TH 4 B.V., Apeldoorn 92,19% (indirect) 89,66% (indirect)
PinkRoccade Local Government B.V., Eindhoven 96,25% (indirect) 91,25% (indirect)
PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken B.V., Breda 96,25% (indirect)
PinkRoccade Healthcare B.V., Apeldoorn 88% (indirect) 88% (indirect)
PinkRoccade Gezondheidszorg B.V., Apeldoorn 88% (indirect) 88% (indirect)
Tenzij anders vermeld, zijn bovengenoemde vennootschappen gevestigd in Nederland.
Op 10 januari 2011 heeft TSS TH 7 B.V. een 100% belang verkregen in PharmaPartners B.V. en H.I. Systems B.V. (indirect). In juni 2011 zijn TSS TH 7 B.V. en PharmaPartners B.V. gefuseerd.
Op 29 augustus 2011 heeft PinkRoccade Local Government B.V. een 100% belang verkregen in PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken B.V. (voorheen Planconsult B.V.).
Voor een toelichting op deze acquisities wordt verwezen naar verwijzing 32.
70
15 Derivaten
De derivaten worden aangemerkt als hedge-instrumenten.
Kasstroom renteswaps en -capsDe groep beheerst haar renterisico door gebruik te maken van renteswaps en -caps. De groep sluit in zijn algemeenheid langlopende leningen af tegen variabele rente en ruilt deze naar vaste tarieven.
Het originele bedrag van de leningen waarvoor renteswap overeenkomsten als hedge-instrument worden gebruikt, bedraagt per 31 december 2011 € 25.262.500 (2010: € 34.942.500). De reële waarde bedroeg € 902.530 (2010: € 1.064.026).
Het originele bedrag van de leningen waarvoor rentecap overeenkomsten als hedge-instrument worden gebruikt, bedraagt per 31 december 2011 € 13.650.000 (2010: idem). De reële waarde bedroeg € 3.075 (2010: € 54.409).
De belangrijkste rentes die zijn geruild bedroegen EURIBOR en 3-maands EURIBOR. Winsten en verliezen. verantwoord in de kasstroomhedge reserve in het vermogen (verwijzing 24) op renteswap- en rentecap contracten per 31 december 2011, zullen via het geconsolideerde overzicht totaalresultaat worden verwerkt. Toelichting op de looptijden van de leningen is opgenomen onder verwijzing 26.
16 Leningen u /g
De leningen u /g betreffen leningen verstrekt aan aandeelhouders van de groepsmaatschappijen. Rente wordt berekend op basis van 3-maands EURIBOR plus 200 punten. Er zijn geen vaste aflossingsschema’s overeen-gekomen.
17 Handelsdebiteuren en overige vorderingen
In duizenden Euro’s 2011 2010
Handelsdebiteuren 21.653 23.739
Overige vorderingen 2.538 2.702
24.191 26.441
De boekwaarde van de handelsdebiteuren en overige vorderingen benadert hun reële waarde, welke is gebaseerd op een schatting van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde wordt bepaald door berekening van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen. De handelsdebiteuren zijn verpand aan de ABN AMRO Bank NV ten behoeve van de rollover leningsfaciliteiten en de rekening-courant faciliteiten.
Per 31 december 2011 waren handelsvorderingen voor een bedrag van € 6.247.000 (2010: € 5.109.000) vervallen maar niet afgewaardeerd. Deze hebben betrekking op de klanten welke geen historie hebben qua oninbaarheid.
71 JAARVERSLAG 2011
De ouderdom van deze vorderingen is als volgt:
In duizenden Euro’s 2011 2010
Tot 30 dagen 4.301 3.391
30 tot 60 dagen 1.466 1.224
60 tot 90 dagen 317 381
Meer dan 90 dagen 163 113
6.247 5.109
Het bedrag van de per 31 december 2011 vervallen en afgewaardeerde vorderingen bedroeg € 417.000. De voorziening bedroeg per 31 december 2011 € 350.000 (2010: € 372.000).
De mutatie in de voorziening dubieuze debiteuren van de groep is als volgt:
In duizenden Euro’s 2011 2010
Begin van het jaar 372 504
Nieuwe consolidaties 92 -
Voorzien in het boekjaar -22 -
Afgeschreven vorderingen 17 43
Posten waarvan voorziening niet nodig is gebleken -109 -175
350 372
De mutatie in de voorziening voor oninbare debiteuren is verwerkt op de regel overige bedrijfskosten in het geconsolideerde overzicht van het totaalresultaat.
De overige financiële activa opgenomen onder de handelsvorderingen en overige vorderingen bevatten geen activa met bijzondere waardeverminderingen.
18 Overlopende activa
De overlopende activa bestaan overwegend uit uitgaven welke betrekking hebben op bedrijfskosten van het volgende financiële jaar.
72
19 Liquide middelen
In duizenden Euro’s 2011 2010
ABN AMRO Bank N.V. 22.836 25.221
Rabobank 6.858 -
Dexia Bank Belgium N.V. /S.A. 340 328
Overigen 106 127
30.140 25.676
Een bedrag van € 216.000 staat niet ter vrije beschikking van de groep (2010: € 463.000). De groep heeft ultimo 2011 een creditstand ter grootte van circa € 2.586.000 bij bovengenoemde kredietinstellingen (verwijzing 26).
20 Aandelenkapitaal
Per 31 december 2011 bestond het nominaal Aandelenkapitaal uit 9.000.000 normale aandelen met een waarde van € 0,01. Uitgegeven en volgestort zijn 1.800.000 aandelen.
Reserve Omschrijving en doel Agioreserve Bedrag dat meer is betaald voor aandelenkapitaal dan de nominale waarde van de aandelen.Wettelijke reserve Gevormd voor het bedrag van de geactiveerde ontwikkelkosten. Dit bedrag kan niet worden uitgekeerd.Kasstroomhedge reserve Gevormd voor waardeveranderingen van financiële instrumenten die kwalificeren als kasstroomhedge.Reserve omrekenverschillen Resultaten als gevolg van omrekenverschillen ontstaan door omrekening van activiteiten in vreemde valuta naar Euro’s.Overige reserves Alle overige winsten en verliezen. alsmede transacties met aandeel- houders die niet elders verantwoord zijn. als dividenduitkeringen.
73 JAARVERSLAG 2011
21 Analyse van bedragen verantwoord in het Overzicht totaalresultaat
In duizenden Euro’s Kasstroom- hedge reserve
Reserve omreken-
verschillen
Overige reserves
Stand per 31 december 2010Resultaten op hedge instrumenten 131 - -
Koersresultaten als gevolg van activiteiten in vreemde valuta - - -
Actuariële resultaten als gevolg van toegezegd pensioenregeling - - -
Belastingen -39 - -
92 - -
Stand per 31 december 2011Resultaten op hedge instrumenten 243 - -
Koersresultaten als gevolg van activiteiten in vreemde valuta - -17 -
Actuariële resultaten als gevolg van toegezegd pensioenregeling - - 1.102
Belastingen -15 - -276
228 -17 826
22 Agioreserve
Deze reserve is vrij uitkeerbaar
In duizenden Euro’s 2011 2010
Per 1 januari 16.171 17.895
Toevoegingen 4.500 -
Toevoeging aan wettelijke reserve -824 -1.724
Per 31 december 19.847 16.171
74
23 Wettelijke reserve
De wettelijke reserve betreft reserves door de groepsmaatschappijen gevormd ter hoogte van de geactiveerde ontwikkelkosten en omrekenverschillen.
In duizenden Euro’s 2011 2010
Per 1 januari 18.359 16.635
Mutatie naar overige reserves -17 -
Onttrekking van agioreserve 824 1.724
Per 31 december 19.166 18.359
24 Kasstroomhedge reserve
In duizenden Euro’s 2011 2010
Per 1 januari -757 -849
Resultaten op hedge-instrumenten 228 92
Per 31 december -529 -757
25 Overige reserves
In duizenden Euro’s 2011 2010
Per 1 januari -8.049 -7.885
Resultaat bestemming 6.711 -
Actuariële resultaten 826 -
Wijziging in belangen -187 -112
Resultaten op hedge-instrumenten -238 -52
Per 31 december -937 -8.049
De wijziging in het eigendomsbelang in dochterondernemingen in 2010 betrof de uitbreiding met 15% tot 85% in Yonder Holding B.V. De wijzigingen in het eigendomsbelang in dochterondernemingen in 2011, ter grootte van circa € 615.000, betrof de volgende mutaties:Verkoop van 25%-belang van PharmaPartners B.V.;Overname van 15%-belang in Yonder Holding B.V.;Overname van 2,53% in TSS TH5 B.V.;Overname van 3,33%-belang in TASS Holding B.V.
Aangezien deze mutaties niet geresulteerd hebben in een wijziging in zeggenschap, zijn deze transacties verwerkt als vermogensmutaties.
75 JAARVERSLAG 2011
26 Leningen o /g
In duizenden Euro’s 2011 2010
LanglopendKredietinstellingen 30.503 28.620
Overige leningen 19.884 18.955
50.387 47.575
KortlopendAflossingsverplichtingen 9.642 8.955
Kredietinstellingen 2.586 3.910
12.228 12.865
Totaal leningen o /g 62.615 60.440
Kredietinstellingen Aan de dochterondernemingen zijn rollover leningen door ABN AMRO Bank N.V. verstrekt. De leningen welke per jaareinde niet volledig waren afgelost. hadden een hoofdsom van circa € 61.000.000. De aflossings-verplichting voor 2012 bedraagt circa € 10.000.000.
Naast de rollover leningen hebben ABN AMRO Bank N.V. en Rabobank kredieten in rekening-courant ter hoogte van circa € 10.320.000 verleend.
De zekerheden betreffen:■■ pandrecht op aandelen van groepsmaatschappijen;■■ pandrecht op rechten uit hoofde van aan- en verkoopovereenkomsten;■■ pandrecht op handelsvorderingen;■■ pandrecht op voorraden.
Overige leningen De overige leningen betreffen vier leningen, waarvan de rente varieert tussen 3-maands EURIBOR en 9%. Er is geen aflossingsschema overeengekomen. Twee leningen met een bedrag van € 4.159.000 zijn achtergesteld ten opzichte van de leningen verstrekt door ABN AMRO Bank N.V.
27 Personeelsbeloningen
De verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen betreffen:In duizenden Euro’s 2011 2010
Pensioenen – toegezegd pensioenregeling (28) - -
Voorziening voor pensioenen 40 42
Jubileumvoorziening 308 175
348 217
76
VoorzieningenIn duizenden Euro’s Jubileum Pensioenen Totaal
Per 1 januari 2011 175 42 217
Ten laste van winst-en-verliesrekening 160 -2 158
Vrijval gedurende het jaar -27 - -27
Per 31 december 2011 308 40 348
JubileumDe jubileumvoorziening heeft een langlopend karakter. Op balansdatum wordt de verplichting opgenomen tegen de beste schatting van de contante waarde van de bedragen die nodig zijn in de toekomst. De hoogte van de verplichting is afhankelijk van de duur van het dienstverband van de medewerkers en weerspiegelen de waarschijnlijkheid dat betaling vereist zal zijn. De netto-verplichting van het jubileum is het toekomstige voordeel door werknemers opgebouwd voor hun dienstverband.
PensioenDe voorziening is opgenomen voor het ingeschatte bedrag dat in de toekomst betaald moet worden voor vervroegd pensioen van voormalig werknemers.
28 Pensioenregelingen
AlgemeenHet bedrijf biedt pensioenregelingen voor haar medewerkers. De pensioenuitkeringen zijn gebaseerd op de verwachte gemiddelde salarisstijgingen. De financiering van deze pensioenregeling is toegewezen aan verzekeringsmaatschappijen en een pensioenfonds. De jaarlijkse bijdragen worden opgenomen als kosten. De aansprakelijkheid omvat alle aanvullende bijdragen voor de indexering van verstreken diensttijden over de verslagperiode verleend op de balansdatum. Voor de afdrachten die nog niet betaald zijn op balans-datum, wordt een verplichting opgenomen. Bedragen die afkomstig zijn uit winstdeling, worden afgetrokken van de pensioenlasten en verantwoord als vorderingen, voor zover de vennootschap deze rechten kan opeisen. Aangezien dit vorderingen en verplichtingen op korte termijn betreft, zijn deze gewaardeerd tegen nominale waarde.
De risico’s van loonstijgingen, prijscompensatie en wijzigingen in het rendement van de beleggingen kan leiden tot toekomstige veranderingen in de jaarlijkse bijdrage. Met deze risico’s is geen rekening gehouden bij het bepalen van de aansprakelijkheid ten opzichte van een verzekeringsmaatschappij of een pensioenfonds op de balansdatum. In het geval van een tekort in de pensioenregeling, is de entiteit niet verplicht om het tekort aan te vullen met extra afstortingen, anders dan hogere toekomstige uitkeringen.
77 JAARVERSLAG 2011
PharmaPartners PharmaPartners heeft een toegezegd pensioenregeling getroffen voor haar werknemers. PharmaPartners is geac - quireerd per januari 2011 door TSS. Als gevolg van de purchase price allocation zoals toegelicht in verwijzing 32, bedraagt de pensioenverplichting € 1.102.000. Hierna wordt een nadere toelichting hierop gegeven. Aangezien de aandelen van PharmaPartners in 2011 verkregen zijn, zijn geen vergelijkende cijfers opgenomen.
De pensioenlasten bedroegen in 2011 € 1.854.000.
Details van de door PharmaPartners getroffen toegezegd pensioenregeling luiden als volgt:
In duizenden Euro’s 2011
Aansluiting naar de jaarrekeningReële waarde van de fondsbeleggingen 22.256
Contante waarde toegezegde pensioenaanspraken -15.655
Totaal 6.601
Beperking door “asset ceiling” -6.601
Niet verwerkte actuariële resultaten -
Netto activa / (schulden) -
Samenvatting fondsbeleggingenGeacquireerd door middel van bedrijfscombinaties 17.462
Verwachte opbrengsten 922
Bijdragen door de werkgever 1.658
Betaalde pensioenen -468
Settlements 196
Actuariële resultaten 2.486
Stand einde jaar 22.256
Samenstelling fondsbeleggingenAandelen 6.470
Obligaties 13.335
Vastgoed 1.395
Liquide middelen 1.056
22.256
78
In duizenden Euro’s 2011
Samenvatting verplichtingenGeacquireerd door middel van bedrijfscombinaties 18.564
Verwachte opbrengsten 962
Bijdragen door de werkgever 1.381
Betaalde pensioenen -468
Settlements -4.784
Actuarieel resultaat 15.655
Cumulatief actuarieel resultaat verantwoord in het Overzicht niet gerealiseerde resultatenBeginstand -
Gedurende het jaar verantwoord 1.102
Eindstand 1.102
Opgenomen in de administratieve lasten Bijdragen door de werkgever 1.381
Betaalde pensioenen -468
913
Actuariële uitgangspuntenIn % 2011
Disconteringsvoet verplichtingen 5,20
Verwacht rendement op fondsbeleggingen 5,50
Verwachte salarisstijgingen 2,00
Verwachte indexering inactieven 2,00
Inflatie 2,00
Het verwachte rendement op fondsbeleggingen is gelijk aan het gewogen gemiddelde rendement van de verschillende fondsbeleggingen, op basis van overleg met de actuaris.
Veronderstellingen aangaande toekomstige sterftetafels zijn gebaseerd op gangbare statistieken en verwachtingen.
De levensverwachting in jaren van gepensioneerden met een leeftijd op 31 december 2011 van 65 is bepaald op basis van “AG Prognoses table 2010-2060 with adjustment table HM”.
79 JAARVERSLAG 2011
29 Belastinglatenties
De belastinglatenties zijn verantwoord voor tijdelijke verschillen en tegen een tarief van 25% (2010: 25%). De mutaties zijn als volgt:
In duizenden Euro’s 2011 2010
Per 1 januari -5.578 -4.892
Opgenomen als gevolg van purchase price allocation -4.281 -
Verantwoord via winst-en-verliesrekeningBelastinglast 314 -647
Verantwoord via overzicht niet gerealiseerde resultatenResultaat op hedge-instrumenten in Kasstroomhedges -15 -39
Actuarieel resultaat op toegezegd pensioenregeling -276 -
Per 31 december -9.836 -5.578
Belastinglatenties zijn verantwoord voor verrekenbare verliezen en andere tijdelijke verschillen, waarvan het management verondersteld dat deze kunnen worden gecompenseerd.
80
Mutaties in actieve en passieve latenties (vóór saldering wanneer dit is toegestaan volgens IAS 12) worden hierna weergegeven. In onderstaand overzicht worden de details van de verwerkingswijze vermeld (winst-en- verliesrekening of overzicht niet gerealiseerde resultaten):
In duizenden Euro’s Actief 2010
Passief 2010
Netto 2010
(T.l.v.) / T.g.v. V&W
2010
(T.l.v.) / T.g.v. OTR
2010
Materiële vaste activa
(afschrijvingsverschillen) 164 -380 -216 -316 -
Immateriële vaste activa
(ontwikkelkosten fiscaal
niet geactiveerd) - -2.920 -2.920 -613 -
Immateriële vaste activa
(a.g.v. PPA) 6.455 -11.401 -4.946 63 -
Verrekenbare verliezen 2.252 - 2.252 219 -
Derivaten 266 -14 252 - -39
Actieve /(passieve) latenties 9.137 -14.715 -5.578 -647 -39
Belastingen -140 140 - - -
Netto belastinglatentie 8.997 -14.575 -5.578 -647 -39
In duizenden Euro’s Actief 2011
Passief 2011
Netto 2011
Uit PPA 2011
(T.l.v.) / T.g.v. V&W
2011
(T.l.v.) / T.g.v. OTR
2011
Materiële vaste activa
(afschrijvingsverschillen) 455 -828 -373 - -157 -
Immateriële vaste activa
(ontwikkelkosten fiscaal
niet geactiveerd) - -3.684 -3.684 - -764 -
Immateriële vaste activa
(a.g.v. PPA) 5.653 -14.740 -9.087 -4.281 416 -276
Verrekenbare verliezen 3.083 - 3.083 - 831 -
Derivaten 226 -1 225 - -12 -15
Actieve /(passieve) latenties 9.417 -19.253 -9.836 -4.281 314 -291
Belastingen -229 229 - - - -
Netto belastinglatentie 9.188 -19.024 -9.836 -4.281 314 -291
81 JAARVERSLAG 2011
Voor de volgende zaken is geen actieve belastinglatentie verantwoord:
In duizenden Euro’s 2011 2010
Verrekenbare verliezen 5.388 171
5.388 171
30 Handelscrediteuren en overige schulden
In duizenden Euro’s 2011 2010
Handelscrediteuren 12.743 11.032
Belastingen en sociale premies 8.645 6.563
Overlopende omzet 16.913 4.726
Overige schulden 23.361 23.476
61.662 45.797
Handelscrediteuren en overige schulden welke als financiële verplichtingen worden geclassificeerd zijn verantwoord tegen geamortiseerde kostprijs. De geamortiseerde kostprijs benadert de reële waarde, welke een schatting is van de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is bepaald door berekening van de waarde van de toekomstige kasstromen.
31 Schulden aan gelieerde ondernemingen
In 2010 betrof deze post een kortlopende schuld aan een aandeelhouder van Total Specific Solutions (TSS) B.V. De rente bedroeg 4,5% per jaar.
32 Acquisities in het boekjaar
Op 29 augustus 2011 heeft PinkRoccade Local Government B.V. 100% eigendom en zeggenschap verkregen in PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken B.V. (voorheen: Planconsult B.V.). Op 10 januari 2011 heeft PharmaPartners B.V. (voorheen: TSS TH 7 B.V.) 100% eigendom en zeggenschap verkregen in PharmaPartners B.V. en H.I. Systems B.V. (indirect).
Deze nieuwe bedrijfscombinaties ondersteunen de strategie van de onderneming, waarvan groei door over-names onderdeel is. De acquisities bieden synergie voordelen door de operationele activiteiten te combineren met andere bedrijfsonderdelen. Na de overname hebben de acquisities een resultaat voor belastingen behaald van € 4.242.000. De met de acquisities samenhangende kosten bedroegen circa € 1.200.000, welke geheel als kosten verantwoord zijn.
82
In het volgende overzicht zijn de details van de geïdentificeerde activa en passiva weergegeven, alsmede de overweging tot aankoop en goodwill:
PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken B.V.In duizenden Euro’s Boekwaarde Aanpassing Reële waarde
Materiële vaste activa 237 - 237
Klantportfolio - 3.613 3.613
Software - 2.285 2.285
Vorderingen 1.405 - 1.405
Liquide middelen - - -
Schulden -997 - -997
Bank lening -315 - -315
Passieve belastinglatentie - -1.475 -1.475
Totaal 330 4.423 4.753
PharmaPartners B.V.In duizenden Euro’s Boekwaarde Aanpassing Reële waarde
Materiële vaste activa 1.341 - 1.341
Handelsmerk - 2.400 2.400
Klantportfolio - 6.905 6.905
Software 542 5.022 5.564
Belastinglatentie 206 - 206
Voorraden 46 - 46
Vorderingen 3.717 - 3.717
Liquide middelen 16.564 - 16.564
Schulden -16.389 - -16.389
Toegezegd pensioenregeling - -1.102 -1.102
Liquidatie pensioenfonds - -2.000 -2.000
Passieve belastinglatentie - -2.807 -2.807
Totaal 6.027 8.418 14.445
Reële waarde betaald bedrag Liquide middelen 28.000
Voorwaardelijke verplichting 4.000
Totaal 32.000
Goodwill (verwijzing 12) 12.802
83 JAARVERSLAG 2011
33 Verbonden partijen
Transacties met verbonden partijenEr is geen sprake geweest van materiële transacties met verbonden partijen.
Vorderingen op en schulden aan verbonden partijenZie verwijzing 16 en verwijzing 31.
Bezoldiging bestuurders en commissarissenDe bezoldiging bestuurders bedroeg over 2011 € 354.000 (2010: € 462.000). De commissarisbeloningen bedroegen € 105.000 (2010: € 105.000).
34 Uiteenzetting IFRS conversie
Zoals toegelicht in verwijzing 2, is de jaarrekening opgesteld in overeenstemming met IFRS. De grondslagen zoals vermeld in verwijzing 2 zijn toegepast bij de opstelling van de jaarrekening 2011 en de vergelijkende cijfers over 2010 en per 1 januari 2010.
Bij de opstelling van de IFRS balans per 1 januari 2010 heeft de groep gerapporteerde cijfers zoals bepaald onder de vorige grondslagen aangepast. Een uiteenzetting hiervan is opgenomen in de hierna volgende overzichten, inclusief de impact ervan op de financiële positie van de groep.
84
Overzicht van de verschillen in de financiële positie per 1 januari 2010 In duizenden Euro’s Dutch
GAAPEffect over-gang IFRSs
IFRSs
ACTIVAMateriële vaste activa 5.950 - 5.950
(a) Immateriële vaste activa 84.844 6.642 91.486
(c) Actieve belastinglatenties 2.277 7.364 9.641
(b) Derivaten - 121 121
Leningen u /g 1.134 - 1.134
Totaal vaste activa 94.205 14.127 108.332
Handelsdebiteuren 21.030 - 21.030
Vennootschapsbelasting 731 - 731
Vooruitbetaalde bedragen 1.471 - 1.471
Overige vorderingen 2.952 - 2.952
Liquide middelen 35.663 - 35.663
Totaal vlottende activa 61.847 - 61.847
Totaal activa 156.052 14.127 170.179
VERMOGENAandelenkapitaal 18 - 18
Agioreserve 17.895 - 17.895
Wettelijke reserve 16.635 - 16.635
(b) Kasstroomhedge reserve - -849 -849
Overige reserves -7.904 19 -7.885
26.644 -830 25.814
Aandeel derden -279 1.288 1.009
Totaal eigen vermogen 26.365 458 26.823
SCHULDENLeningen o /g 53.979 - 53.979
Personeelsbeloningen 232 - 232
(b) Derivaten - 1.262 1.262
(c) Passieve belastinglatenties 2.126 12.407 14.533
Overlopende omzet 2.952 - 2.952
Totaal langlopende schulden 59.289 13.669 72.958
Leningen o /g 14.714 - 14.714
Handelscrediteuren 7.525 - 7.525
Schulden aan gelieerde ondernemingen 11.191 - 11.191
Overlopende omzet 5.106 - 5.106
Overige schulden 31.862 - 31.862
Totaal kortlopende schulden 70.398 - 70.398
Totaal schulden 129.687 13.669 143.356
Totaal vermogen en schulden 156.052 14.127 170.179
85 JAARVERSLAG 2011
Toelichting op het overzicht van de verschillen in de financiële positie(a) In overeenstemming met IFRS 1 app. C. heeft de vennootschap IFRS 3 retrospectief toegepast. Dit heeft tot
gevolg dat de goodwill verantwoord onder Dutch GAAP is toegewezen aan geïdentificeerde activa en passiva, welke voorheen niet waren verantwoord.
(b) Het verschil tussen Dutch GAAP en IFRS, zoals opgenomen in verwijzing 34 in de toelichting op de geconsoli-deerde jaarrekening resulteert in een verschil in de nettovermogenswaarde van de deelnemingen.
(c) De meeste deelnemingen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. hebben renteswaps en -caps afgesloten. In overeenstemming met IAS 39 zijn de renteswaps en caps geclassificeerd als kasstroomhedges. Onder Dutch GAAP was het mogelijk om deze renteswaps en -caps te classificeren als kostprijshedges. De renteswaps en -caps onder Dutch GAAP waren opgenomen tegen kostprijs welke nihil was. De renteswaps en -caps onder IFRS worden opgenomen tegen reële waarde. Het effectieve deel van het resultaat op het hedge-instrument wordt verantwoord in de niet-gerealiseerde resultaten en het ineffectieve deel van het resultaat op het hedge-instrument wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
Overzicht van de verschillen in de winst-en-verliesrekening 2010In duizenden Euro’s Dutch
GAAPEffect overgang
IFRSs IFRSs
Omzet 161.714 - 161.714
Kostprijs -20.683 - -20.683
Brutomarge 141.031 - 141.031
(d) Algemene en administratieve kosten -149.020 20.616 -128.404
Operationeel resultaat -7.989 20.616 12.627
Financiële baten 620 - 620
Financiële lasten -3.042 - -3.042
Resultaat voor belastingen -10.411 20.616 10.205
(e) Belastingen -1.848 -68 -1.916
Resultaat na belastingen -12.259 20.548 8.289
(f) Kasstroomhedge - 131 131
(f) Belastingen - -39 -39
Totaalresultaat -12.259 20.640 8.381
Toelichting op het overzicht van de verschillen in het resultaatd) Het IFRS effect op de algemene kosten betreft de afschrijving op goodwill. Gerefereerd wordt aan verwijzing
a) en c) hierboven.e) IFRS effect op de Belastingen betreft de hierboven vermelde zaken, waaronder het gehanteerde belasting-
tarief. Gerefereerd wordt aan verwijzing c) hierboven.f) IFRS effect op mutaties in het overzicht van het totaalresultaat betreffen de classificatie van renteswaps
als kasstroomhedges, waarbij wordt gerefereerd aan verwijzing b).
Verschillen in de kasstroom over 2010De overgang naar IFRS heeft geen materiële impact op de cashflow, derhalve is geen overzicht hiervan opgenomen.
86
35 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Huur- en leaseverplichtingenDe groep heeft huur- & leaseverplichtingen ter grootte van € 35.962.000 (2010: € 33.870.000). ■■ € 10.315.000 vervalt binnen één jaar (2010: € 8.932.000);■■ € 21.195.000 vervalt tussen twee en vijf jaar (2010: € 22.656.000);■■ € 4.452.000 vervalt na vijf (2010: € 2.282.000).
BankgarantiesDe bank heeft garanties verstrekt voor een bedrag van circa € 443.000 (2010: € 317.500).
Fiscale eenhedenCo-maker Holding B.V. haar deelnemingen Rorema Beheer B.V. en Co-maker B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn Co-maker Holding B.V. en haar deel nemingen zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
KZA Holding B.V. en haar deelneming Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn KZA Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
TASS Holding B.V. en haar deelneming TASS B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn TASS Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
Yonder Holding B.V. en haar deelneming Yonder Nederland B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennoot-schapsbelasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn Yonder Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
Everest Holding B.V. en haar deelneming Everest B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps-belasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn Everest Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
TSS TH 5 B.V., TSS TH 4 B.V., PinkRoccade Local Government B.V., PinkRoccade Local Government Samenlevings-zaken B.V., PinkRoccade Healthcare B.V. en PinkRoccade Gezondheidszorg B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn TSS TH 5 B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
PharmaPartners B.V. en haar deelneming H.I. Systems B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps-belasting en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn PharmaPartners B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de groep als geheel.
36 Gebeurtenissen na balansdatum
Niet van toepassing.
87 JAARVERSLAG 2011
Enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011
In duizenden Euro’s 2011 2010
Resultaat na belastingen 461 -339
Resultaat deelnemingen 3.671 7.050
Nettoresultaat na belastingen 4.132 6.711
Overzicht van het totaalresultaat
In duizenden Euro’s 2011 2010
Nettoresultaat na belastingen 4.132 6.71145 Actuarieel resultaat als gevolg van toegezegd pensioenregeling 826 -45 Koersresultaten als gevolg van omrekening
buitenlandse deelnemingen -17 -45 Kasstroomhedge 202 58
Belastingen -212 -19
Totaalresultaat 4.931 6.750
88
Enkelvoudige balans per 31 december 2011
In duizenden Euro’s 31-12-2011 31-12-2010 01-01-2010
ACTIVAMateriële vaste activa 4 5 9
Immateriële vaste activa - - -38 Deelnemingen 36.664 31.056 22.21039 Vorderingen op groepsmaatschappijen 6.584 3.843 92340 Leningen u /g 1.124 1.275 1.132
Totaal vaste activa 44.376 36.179 24.274
41 Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen 931 93 15242 Vooruitbetaalde bedragen - 73 6043 Overige vorderingen 100 107 12144 Liquide middelen 509 729 13.068
Totaal vlottende activa 1.540 1.002 13.401
Totaal activa 45.916 37.181 37.675
45 EIGEN VERMOGENAandelenkapitaal 18 18 18
Agioreserve 19.847 16.171 17.895
Wettelijke reserve 19.166 18.359 16.635
Kasstroomhedge reserve -529 -757 -849
Overige reserves -937 -8.049 -7.885
Nettoresultaat na belastingen 4.132 6.711 -
Totaal eigen vermogen 41.697 32.453 25.814
SCHULDEN46 Schulden aan groepsmaatschappijen 3.494 667 -
Totaal langlopende schulden 3.494 667 -
47 Handelscrediteuren 323 481 13448 Schulden aan gelieerde ondernemingen - 3.006 11.191
Vennootschapsbelasting - 24 -47 Overige schulden 402 550 536
Totaal kortlopende schulden 725 4.061 11.861
Totaal schulden 4.219 4.728 11.861
Totaal eigen vermogen en schulden 45.916 37.181 37.675
89 JAARVERSLAG 2011
Enkelvoudig mutatieoverzicht eigen vermogen
In duizenden Euro’s Aandelen-kapitaal
Agio-reserve
Wettelijke reserve
Kas- stroom-
hedge reserve
Overige reserves
Netto-resultaat na belas-
tingen
Totaal
Saldo per 1 januari 2010 18 17.895 16.635 -849 -7.885 - 25.814
Mutatie wettelijke reserve - -1.724 1.724 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - - - -
Nettoresultaat na belastingen - - - - - 6.711 6.711
Koersresultaten - - - - - - -
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - -112 - -112
Kasstroomhedge - - - 92 -52 - 40
Saldo per 31 december 2010 18 16.171 18.359 -757 -8.049 6.711 32.453
Saldo per 1 januari 2011 18 16.171 18.359 -757 -8.049 6.711 32.453
Mutatie wettelijke reserve - -824 824 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - 6.711 -6.711 -
Nettoresultaat na belastingen - - - - - 4.132 4.132
Toevoeging - 4.500 - - - - 4.500
Koersresultaten - - -17 - - - -17
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - -187 - -187
Actuarieel resultaat - - - - 826 - 826
Kasstroomhedge - - - 228 -238 - -10
Saldo per 31 december 2011 18 19.847 19.166 -529 -937 4.132 41.697
90
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
37 Grondslagen
AlgemeenVoor de grondslagen wordt verwezen naar de grondslagen bij de geconsolideerde jaarrekening.
Belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggevingDe algemene grondslagen, die zijn toegepast bij het opstellen van de jaarrekening, worden onderstaand uiteengezet. De waarderingsgrondslagen zijn consequent toegepast op alle gepresenteerde jaren, tenzij anders vermeld.
De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek. Op grond van artikel 2:362 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek is het mogelijk dat ondernemingen, die IFRS zoals aangenomen door de Europese Unie toepassen in de geconsolideerde jaarrekening, bij het opmaken van hun enkelvoudige jaarrekening gebruik maken van dezelfde grondslagen in hun enkelvoudige jaarrekening. De onderneming heeft bij het opstellen van haar enkelvoudige jaarrekening gebruik gemaakt van deze bepaling. Deelnemingen worden in de enkelvoudige jaarrekening gewaardeerd tegen de nettovermogenswaarde. Dit is de eerste jaarrekening van de vennootschap die is opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Derhalve is IFRS 1 toegepast.
Voor een toelichting van de impact op de balans en winst-en-verliesrekening als gevolg van deze overgang naar IFRS, wordt verwezen naar verwijzing 49.
Toepassing van artikel 2:402 BWDe financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V. zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de enkelvoudige winst-en-verliesrekening van Total Specific Solutions (TSS) B.V. conform artikel 2:402 BW slechts het aandeel in het resultaat na belasting van ondernemingen waarin wordt deelgenomen en het overige resultaat na belastingen.
38 Deelnemingen
Voor een overzicht van de deelnemingen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. wordt verwezen naar verwijzing 14 in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.
39 Vorderingen op groepsmaatschappijen
In duizenden Euro’s 2011 2010
Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. 3.186 2.691
Co-maker Holding B.V. 3.398 1.152
6.584 3.843
91 JAARVERSLAG 2011
Het interestpercentage over de verstrekte leningen varieert tussen 3-maands EURIBOR plus 200 punten en 3-maands EURIBOR plus 500 punten. Er is geen aflossingsplan overeen gekomen.
40 Leningen u /g
De leningen u /g betreffen leningen verstrekt aan aandeelhouders van de groepsmaatschappijen. Het interest-percentage bedraagt 3-maands EURIBOR plus 200 punten. Er is geen aflossingsschema overeengekomen.
41 Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen
De vorderingen hebben een looptijd van maximaal één jaar. Over de vorderingen is geen rente berekend.
42 Vooruitbetaalde bedragen
De vooruitbetaalde bedragen bestaan overwegend uit uitgaven welke betrekking hebben op bedrijfskosten van het volgende financiële jaar.
43 Overige vorderingen
In duizenden Euro’s 2011 2010
Omzetbelasting - 84
Overige vorderingen 100 23
100 107
De boekwaarde van de overige vorderingen benadert hun reële waarde, welke is gebaseerd op een schatting van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde wordt bepaald door berekening van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen.
De overige vorderingen bevatten geen vorderingen met bijzondere waardeverminderingen.
44 Liquide middelen
In duizenden Euro’s 2011 2010
Kas en bank 509 729
De liquide middelen zijn vrij beschikbaar.
92
45 Eigen vermogen
Voor de toelichting op het eigen vermogen verwijzen wij naar verwijzing 20 – 25 in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.
46 Schulden aan groepsmaatschappijen
De schulden aan groepsmaatschappijen betreft een lening van Top Talent Consultancy B.V. Het interest-percentage bedraagt 3-maands EURIBOR plus 500 punten.
47 Handelscrediteuren en overige schuldenIn duizenden Euro’s 2011 2010
Handelscrediteuren 323 481
Belastingen en sociale premies 101 24
Overige schulden 301 550
725 1.055
De boekwaarde van de handelscrediteuren en overige schulden welke als financiële verplichtingen worden geclassificeerd zijn verantwoord tegen geamortiseerde kostprijs. De geamortiseerde kostprijs benadert de reële waarde, welke een schatting is van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is bepaald door berekening van de contante waarde van de toekomstige kasstromen.
48 Schulden aan gelieerde ondernemingen
In 2010 betrof dit een kortlopende lening verstrekt door een aandeelhouder van Total Specific Solutions (TSS) B.V. De rente bedroeg 4,5% per jaar.
49 Uiteenzetting overgang naar IFRS
Zoals opgenomen in verwijzing 37 is dit de eerste jaarrekening van de vennootschap die is opgesteld in over-eenstemming met International Financial Reporting Standards. De grondslagen zoals opgenomen in verwijzing 2, zijn toegepast bij het opstellen van de jaarrekening voor het boekjaar eindigend op 31 december 2011 en voor de vergelijkende informatie zoals opgenomen in deze jaarrekening voor de boekjaren eindigend op 31 december 2010 en 1 januari 2010.
Bij het opstellen van de IFRS balans per 1 januari 2010 zijn verantwoorde bedragen in voorgaande jaarrekening welke waren opgesteld in overeenstemming met Nederlandse grondslagen aangepast. Een toelichting op de vraag op welke wijze de omzetting van Nederlandse grondslagen naar IFRS de financiële positie en financiële performance van de vennootschap heeft beïnvloed, is opgenomen in de volgende overzichten en toelichting bij deze overzichten.
93 JAARVERSLAG 2011
Overzicht van de verschillen in de financiële positie per 1 januari 2010 In duizenden Euro’s Dutch GAAP Effect van
omzetting naar IFRSs
IFRSs
ACTIVAMateriële vaste activa 9 - 9
(a) Immateriële vaste activa 444 -444 -
(b) Deelnemingen 22.596 -386 22.210
Vorderingen op groepsmaatschappijen 923 - 923
Leningen u /g 1.132 - 1.132
Totaal vaste activa 25.104 -830 24.274
Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen 152 - 152
Vooruitbetaalde bedragen 60 - 60
Overige vorderingen 121 - 121
Liquide middelen 13.068 - 13.068
Totaal vlottende activa 13.401 - 13.401
Totaal activa 38.505 -830 37.675
EIGEN VERMOGENAandelenkapitaal 18 - 18
Agioreserve 17.895 - 17.895
Wettelijke reserve 16.635 - 16.635
(c) Kasstroomhedge reserve - -849 -849
Overige reserves -7.904 19 -7.885
Totaal eigen vermogen 26.644 -830 25.814
SCHULDENHandelscrediteuren 134 - 134
Schulden aan gelieerde ondernemingen 11.191 - 11.191
Overige schulden 536 - 536
Totaal kortlopende schulden 11.861 - 11.861
Totaal schulden 11.861 - 11.861
Totaal eigen vermogen en schulden 38.505 -830 37.675
94
Toelichting op de verschillen in de financiële positiea) In overeenstemming met IFRS 1 app. C. heeft de vennootschap IFRS 3 retrospectief toegepast. Dit heeft tot
gevolg dat de goodwill verantwoord onder Dutch GAAP is toegewezen aan geïdentificeerde activa en passiva, welke voorheen niet waren verantwoord.
b) Het verschil tussen Dutch GAAP en IFRS, zoals opgenomen in verwijzing 34 in de toelichting op de geconsoli-deerde jaarrekening resulteert in een verschil in de nettovermogenswaarde van de deelnemingen.
c) De meeste deelnemingen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. hebben renteswaps en -caps afgesloten. In overeenstemming met IAS 39 zijn de renteswaps en caps geclassificeerd als kasstroomhedges. Onder Dutch GAAP was het mogelijk om deze renteswaps en -caps te classificeren als kostprijshedges. De renteswaps en -caps onder Dutch GAAP waren opgenomen tegen kostprijs welke nihil was. De renteswaps en -caps onder IFRS worden opgenomen tegen reële waarde. Het effectieve deel van het resultaat op het hedge-instrument wordt verantwoord in de niet-gerealiseerde resultaten en het ineffectieve deel van het resultaat op het hedge-instrument wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
Overzicht van verschillen in het resultaat 2010In duizenden Euro’s Dutch GAAP Effect van
omzetting naar IFRSs
IFRSs
(d) Resultaat na belastingen -531 192 -339
(e) Resultaat deelnemingen -10.486 17.536 7.050
Nettoresultaat na belastingen -11.017 17.728 6.711
(f) Kasstroomhedge - 58 58
(f) Belastingen - -19 -19
Totaalresultaat -11.017 17.767 6.750
Toelichting op de verschillen in het resultaat 2010d) Het IFRS effect op resultaat na belastingen heeft betrekking op de afschrijvingen op goodwill. Onder IFRS
is het niet mogelijk om op goodwill af te schrijven, zoals hierboven beschreven in verwijzing a).e) Het verschil tussen Dutch GAAP en IFRS, zoals opgenomen in verwijzing 34 in de toelichting op de geconsoli-
deerde jaarrekening resulteert in een verschil in resultaat deelnemingen.f) Het IFRS effect op de mutaties in het totaalresultaat wordt veroorzaakt door de classificatie van de rente-
swaps als kasstroomhedges, zoals hierboven beschreven in verwijzing c).
50 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
Huur- en leaseverplichtingenDe onderneming heeft huur- en leaseverplichtingen ter grootte van € 428.000.■■ € 127.000 vervalt binnen één jaar;■■ € 301.000 vervalt tussen twee en vijf jaar.
AansprakelijkheidsstellingIngevolge toepassing van artikel 403 Boek 2 Titel 9, is Total Specific Solutions (TSS) B.V. aansprakelijk voor haar Nederlandse groepsmaatschappijen.
95 JAARVERSLAG 2011
51 Overige informatie
Gemiddeld aantal werknemersGedurende het jaar 2011 waren gemiddeld vier werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband (2010: vijf).
Utrecht, 7 maart 2012
Raad van Bestuur, Raad van Commissarissen,
R. van Poelje L. KoopmansM.R. van Amerongen G. Oosterhof P.P.J.J.M. van Besouw
96
Overige gegevens
Statutaire regeling inzake de winstbestemmingIn de statuten is bepaald dat uit de winst allereerst het dividend op preferente aandelen wordt uitgekeerd. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt welk gedeelte van de resterende winst wordt toege-voegd aan de reserves.
Voorstel resultaatbestemmingTijdens de Algemene Vergadering van Aandeelhouders waarop de jaarrekening zal worden vastgesteld, zal worden voorgesteld het nettoresultaat 2011 toe te voegen aan de Overige reserves.
97 JAARVERSLAG 2011
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en de directie van Total Specific Solutions (TSS) B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2011 van pagina 48 tot pagina 100 van Total Specific Solutions (TSS) B.V. te Blaricum gecontroleerd. De jaarrekening bevat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2011, de geconsolideerde winst-en-verlies rekening, overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, mutatieoverzicht eigen vermogen en kasstroomoverzicht over 2011 en de toelichting waarin zijn opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehan-teerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle bevat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle bevat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
98
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onder-bouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekeningNaar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. per 31 december 2011 en van het resultaat en de kasstromen over 2011 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekeningNaar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toege-voegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amstelveen, 7 maart 2012
BDO Audit & Assurance B.V.namens deze,
J.A. de Rooij RA
99 JAARVERSLAG 2011
Geïntegreerd Casusoverleg Ondersteunend SysteemEfficiënt informatiemanagement in de keten van kinderbeschermingPer cliënt alle informatie snel beschikbaar
Raad voor de Kinderbescherming | Everest
COMPLEET BEELD
100
COMPLEET BEELD
101 JAARVERSLAG 2011
Mobility PlatformInnovatief product voor de leasemarkt en wagenparkbeheerdersOptimale mobiliteit voor alle medewerkers
Co-maker | Everest
ALLE VRIJHEID
102
ALLE VRIJHEID
103 JAARVERSLAG 2011
31-12-2011 31-12-2010 01-01-2010
In duizenden Euro’s Vennoot- schap
Gecon soli- deerd
Vennoot- schap
Geconsoli- deerd
Vennoot- schap
Geconsoli- deerd
Solvabiliteit
Eigen vermogen 41.697 44.732 32.453 34.663 25.814 26.823
Quasi eigen vermogen - 15.464 - 14.745 - 14.269
Totaal eigen vermogen 41.697 60.196 32.453 49.408 25.814 41.092
Balanstotaal 45.916 200.450 37.181 162.430 37.675 170.179
Solvabiliteit 91% 30% 87% 30% 69% 24%
Current Ratio
Vlottende activa 1.031 32.315 273 30.112 333 26.184
Liquide middelen 509 30.140 729 25.676 13.068 35.663
Totaal 1.540 62.455 1.002 55.788 13.401 61.847
Vlottende passiva 725 74.750 4.061 61.837 11.861 70.398
Current Ratio 2,1 0,8 0,2 0,9 1,1 0,9
Netto-schuld / EBITDAE
Liquide middelen -30.140 -25.676 -35.663
Langlopende leningen 50.387 47.575 53.979
Quasi eigen vermogen -15.464 -14.745 -14.269
Schulden aan kredietinstellingen
12.228 12.865 14.714
Schulden aan gelieerde
ondernemingen - 3.006 11.191
Totale netto-schuld 17.011 23.025 29.952
Bedrijfsresultaat 10.859 12.627 -557
Afschrijvingen 18.125 11.786 20.605
Exceptionals 2.108 639 3.340
EBITDAE 31.092 25.052 23.388
Netto-schuld / EBITDAE 0,5 0,9 1,3
Quasi eigen vermogen heeft betrekking op een verplichting waarbij geen rentebetalingen en /of aflossing verplichtingen gelden. Deze verplichting is ook achtergesteld aan de gerelateerde schulden aan kredietinstellingen.
De ‘E’ in de EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband houden met overnames of herstructureringen. Deze kosten mogen door TSS-bedrijven slechts separaat verantwoord worden gedurende het eerste jaar na overname. Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan exceptionele kosten separaat te verantwoorden.
Overige kengetallen
104
Co-maker Wolga 52491 BK ‘s-Gravenhage+31 (0)70 - 317 80 40www.comaker.com
KZA Tolweg 53741 LK Baarn+31 (0)35 - 543 10 00www.kza.nl
PinkRoccade Healthcare Fauststraat 37323 BA Apeldoorn+31 (0)55 - 599 92 00www.pinkroccade-healthcare.nl
TASS Larixplein 65616 VB Eindhoven+31 (0)40 - 250 32 00www.tass.nl
Everest Reitscheweg 555232 BX ‘s-Hertogenbosch+31 (0)73 - 645 04 60www.everest.nl
PharmaPartners Wilhelminakanaal Zuid 110a4900 AA Oosterhout+31 (0)88 - 688 88 88www.pharmapartners.nl
PinkRoccade Local Government Flight Forum 1595657 DD Eindhoven+31 (0)88 - 661 00 40 www.pinkroccadelocalgovernment.nl
Total Specific Solutions Papendorpseweg 753528 BJ Utrecht+31 (0)88 - 660 33 33www.totalspecificsolutions.nl
Yonder RoemeniëCalea Dorobantilor nr. 18 - 20 en 3 - 5Cluj Napoca, RoemeniëRO 4906881 +40 264 599 351www.tss-yonder.com
TASS BelgiumGaston Geenslaan 9B-3001 Leuven+32 16 24 16 80www.tass.be
Yonder Nederland Papendorpseweg 753528 BJ Utrecht+31 (0)85 - 273 32 18www.tss-yonder.com
ColofonUitgave en redactieTotal Specific Solutions (TSS) B.V., UtrechtTekst en eindredactieTotal IdentityConcept, ontwerp en realisatieTotal IdentityFotografie en filmCorb!noDrukwerkAndo
TSS ontwikkelt oplossingen met de klant van de klant voor ogen, om daarmee te anticiperen op de marktvraag.