Izmjene i dopune DUP-a „SPOMEN PARK KRUŠEVAC“ u Glavnom...

Glavni grad - Podgorica

Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice d.o.o.

Izmjene i dopune DUP-a „SPOMEN PARK KRUŠEVAC“ u Glavnom gradu - Podgorici

Obrañivač plana :

Podgorica, mart 2011.

Naziv plana: Izmjene i dopune DUP-a ”Spomen park Kruševac” u Gl avnom gradu - Podgorici Naručilac plana: Glavni grad - Podgorica Agencija za izgradnju i razvoj Podgorice Obrañivač plana: WINsoft d.o.o. Podgorica, Njegoševa 45 Direktor: Dragana Bulajić, dipl. ing.el. Kordinator tima: Predrag Bulajić, dipl. ing.el. Radni tim: Odgovorni planer: Branka Gogić, dipl. prostorni planer (lic. br. 1201-9174/1)

Urbanizam i pejzažno ureñenje: Marko Martinović, dipl. ing.arh.

Zelenilo: Radosav Nikčević, dipl. ing. šumarstva (lic. br. 10-3808/1)

Saobraćaj: Nada Brajović, dipl. ing. grañ. (lic. br. 10-4429/1)

Sandra Arović, dipl. ing. grañ.

Elektrotehničke instalacije: Danilo Vuković, dipl. ing.el. (lic. br. 01-10730/1p )

TK sistemi: Predrag Bulajić, dipl. ing.el. (lic. br. 05-2192/06-3)

Hidrotehnika: Biljana Marković, dipl. ing. grañ. (lic. br.10-2925/1 )

GIS i demografija: Ivana Ivanović, dipl. metematičar (lic. br. 04-2078/1)

Izmjene i dopune DUP ‘’Spomen park Kruševac’’ Podgorica

- 1 -

S A D R Ž A J

UVODNI DIO ..................................................................................................................................................................................5

1. ANALIZA I OCJENA POSTOJE ĆEG STANJA ...............................................................................................................7

1.1. PRIRODNI USLOVI .............................................................................................................................................................7 1.2. STVORENI USLOVI.............................................................................................................................................................9

1.2.1. Ekonomsko – demografska analiza ....................................................................................................................9 1.2.2. Izgrañeni objekti ................................................................................................................................................... 10

1.3. IZVODI IZ PLANSKE DOKUMENTACIJE..............................................................................................................................11 1.3.1. Izvod iz Generalnog urbanističkog plana Titograda (1990. godine) ............................................................. 11 1.3.2. Izvod iz Detaljnog urbanističkog plana ”Spomen park Kruševac” (2006) .................................................... 12

1.4. HIDROTEHNIČKE INSTALACIJE ........................................................................................................................................13 1.5. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA .....................................................................................................................14 1.6. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA.......................................................................................................................15 1.6. HORTIKULTURA...............................................................................................................................................................16 1.7. OCJENA STANJA .............................................................................................................................................................18

2. PLANSKO RJEŠENJE .......................................................................................................................................................19

2.1. KONCEPT ORGANIZACIJE PROSTORA .............................................................................................................................19 2.2. MODEL – PROGRAMSKA I PROSTORNA ORGANIZACIJA ..................................................................................................19 2.3. NAMJENA POVRŠINA ......................................................................................................................................................19 2.4. PROGRAM .......................................................................................................................................................................20

2.4.1. Stanovanje ............................................................................................................................................................ 21 2.4.2. Kultura i galerije.................................................................................................................................................... 21 2.4.3. Školstvo ................................................................................................................................................................. 21

2.4. EKONOMSKO TRŽIŠNA PROJEKCIJA................................................................................................................................21

3. USLOVI ZA UREðENJE PROSTORA ............................................................................................................................22

3.1. USLOVI U POGLEDU PLANIRANIH NAMJENA ....................................................................................................................22 3.2. USLOVI ZA NIVELACIJU I REGULACIJU.............................................................................................................................22 3.3. USLOVI ZA PARCELACIJU ................................................................................................................................................22 3.4. TRETMAN POSTOJEĆIH OBJEKATA .................................................................................................................................23 3.5. URBANISTIČKO TEHNIČKI USLOVI ZA IZGRADNJU NOVIH OBJEKATA ...............................................................................24 3.6. USLOVI ZA ZAŠTITU ŽIVOTNE SREDINE ...........................................................................................................................25 3.7. USLOVI ZA POBOLJŠANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI...................................................................................................26 3.8. USLOVI ZA EVAKUACIJU OTPADA ....................................................................................................................................29 3.9. USLOVI ZA NESMETANO KRETANJE LICA SA POSEBNIM POTREBAMA.............................................................................29 3.10. PROTIVPOŽARNA ZAŠTITA ..........................................................................................................................................29 3.11. SMJERNICE ZA REALIZACIJU .......................................................................................................................................29

4. INFRASTRUKTURA ...........................................................................................................................................................31

4.1. SAOBRAĆAJ ....................................................................................................................................................................31 4.2. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA ..............................................................................................................................32 4.3. ELEKTROENERGETIKA ....................................................................................................................................................35 4.4. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA.......................................................................................................................44 4.5. HORTIKULTURA...............................................................................................................................................................45

5. ANALITIČKI PODACI .........................................................................................................................................................51

6. PREDLOG MJERA ZAŠTITE ČOVJEKOVE SREDINE I OBLIKOVANJA PROSTORA .......................................54

7. REGULACIJA, NIVELACIJA SA OSNOVAMA ZA PARCELACIJU I PREPARCELACIJU ..................................58

8. OSNOVE ZA UTVRðIVANJE URBANISTI ČKO TEHNIČKIH USLOVA ....................................................................58

9. NAČIN, FAZE I DINAMIKA REALIZACIJE PLANA ......................................................................................................61


- 2 -


- 3 -

GRAFIČKU PRILOZI: A. POSTOJEĆE STANJE

KOPIJA OVJERENE TOPOGRAFSKO-KATASTARSKE PODLOGE 1. GEODETSKA PODLOGA SA GRANICOM ZAHVATA PLANA 2. IZVOD IZ GUP-a – PLAN NAMJENE POVRŠINA 3. PODOBNOST TERENA ZA URBANIZACIJU 4. IZVOD IZ DUP-a (2006) 5. ANALIZA STVORENIH USLOVA SA PLANOM INTERVENCIJA 6. VLASNIČKA STRUKTURA 7. KONTAKTNI PLANOVI – FIZIČKE STRUKTURE B. PLANIRANO STANJE 8. PLAN NAMJENE POVRŠINA 9. PLAN PARCELACIJE 10. PLAN NIVELACIJE I REGULACIJE 11. PLAN SAOBRAĆAJA 12. FIZIČKE STRUKTURE I SJENKE 13. PLAN HIDROTEHNIKE 14. PLAN ELEKTROENERGETIKE 15. PLAN TK INSTALACIJA 16. PLAN PEJZAŽNOG UREðENJA


- 4 -


- 5 -

UVODNI DIO Pravni osnov za izradu Izmjena i dopuna DUP-a "Spomen park Kruševac" u Podgorici čine:

− Zakon o ureñenju prostora i izgradnji objekata („Službeni list CG”, broj 51/08) − Pravilnik o bližem sadržaju i formi planskog dokumenta, kriterijumima namjene površina, elementima

urbanističke regulacije i jedinstvenim grafičkim simbolima („Službeni list CG”, broj 24/10) − Program ureñenja prostora Glanog grada – Podgorice za 2009. godinu − Odluka o izradi plana (broj: 01-031/10-139 od 14.01. 2010) − Ugovor o izradi plana WINsofta iz Podgorice i Agencije za izgradnju i razvoj Podgorice (broj: 5033 od

06.06. 2010) Planski osnov za izradu predmetnog plana čine:

− Generalni urbanistički plan Podgorice (novembar 1990) − Programski zadatak za izradu plana (decembar 2009) − Izmjena i dopuna DUP-a "Spomen park Kruševac" (maj 2006)

Obrazloženje za izradu plana Izmjenama i dopunama DUP-a ’’Spomen park Kruševac’’ u Podgorici, koje je Skupština opštine Podgorica, donijela na sjednici održanoj dana 03.05.2006.godine (’’Sl. list RCG - opštinski propisi’’, br.16/06), zone: B, C, D i F su planirane sa pretežnom namjenom „centralne djelatnosti“ i „park šume i parkovi“. Izmjenama i dopunama Plana potrebno je izvršiti analizu, uticaj okolnog prostora i potrebe korisnika prostora, koje nijesu ugrañene u važećem planu. Obuhvat plana Granica plana utvñena je Odlukom o izradi Izmjena i dopuna DUP-a ’’Spomen park Kruševac’’ u Podgorici, kojim je definisana površina obuhvata od 16.67 ha. Granica zahvata područje:

− Na sjeveru Bulevarom Revolucije od Moskovske do Dječije ulice,

− Istočno Dječijom ulicom, − Južno rijekom Moračom i − Zapadno Moskovskom ulicom do raskrsnice

sa Bulevarom Revolucije Kontaktne zone kompleksa DUP-a su:

− Sjeverno i sjeveroistočno oformljeni stambeni blokovi

− Istočno diplomatska zona Ambasade SAD − Južno rijeka Morača − Zapadno i sjeverozapadno Klinički centar Crne Gore, Televizija Crne Gore i gradilište hotelskog

kompleksa Precizna granica sa koordinatama je data u Odluci o izradi izmjena i dopuna DUP-a „Spomen park Kruševac“, i na grafičkom prilogu - 01 - Geodetska podloga sa granicom plana. Površina zahvata iznosi 16.67 ha. Sve katastarske parcele u zahvatu plana se nalaze u K.O. Podgorica I.


- 6 -


- 7 -

1. ANALIZA I OCJENA POSTOJE ĆEG STANJA 1.1. Prirodni uslovi Inženjersko-geološki podaci Prema karti podobnosti terena za urbanizaciju, (1:5.000) rañenoj za potrebe Revizije GUP-a ovaj prostor svrstan je u I i II kategoriju, tj. u terene bez ograničenja za urbanizaciju i sa neznatnim ograničenjem za urbanizaciju. Geološku grañu ovog terena čine šljunkoviti i pjeskoviti materijali, neravnomjernog granulometrijskog sastava i promjenljivih i promjenljivih stepena vezivosti, sedimenti nekada su to posve nezavisni sedimenti, a nekad su to pravi konglomerati, praktično nestišljivi. Konglomerati se drže ne samo u vertikalnim otsjecima, već i u podkapinama i svodovima. Ovi tereni spadaju u stabilne nosivosti. Nosivost terena kreće se od 300 - 500 kN/m2. Zbog izraženih nagiba prema obali rijeke, čitav prostor terase spada u kategoriju nestabilnih terena. Topografija Kompleks DUP-a zahvata u morfološkom smislu plato polja na desnoj obali Morače sa karakterističnom malom humkom Kruševca. Iznad platoa polja (kote ispod 45,0 mnm) humka se uzdiže oko 10 m (kota 52,0 mnm) sa karakterističnom kupastom formom, dok je sa zapadne strane obrazovan prilazni trup sa postupnim usponom. Korito Morače na ovom segmetnu ima karakterističan usječeni profil sa “pećinama”. Gornji dio obale je strm i teško pristupačan, a dijelom i podignut nasipom. Nizvodni dio obale prema kojem se postupno spušta plato ravni ima blage padine i očuvane prirodne konture reljefa obale. Niski nivo Morače na ovom dijelu kreće se od kote 24,0 do 22,0 m. Obale se uzdižu od 18,0 m u gornjem dijelu do 7-8 m na nizvodnom sektoru. Pri niskom vodostaju u središnjem dijelu obale javlja se omanja plaža. Maksimalni nivo vodostaja Morače dostiže kotu 32,0 mnm. Ravne terene grade tipični konglomerati, a uzvišenje karbonatne stijene. U pogledu stabilnosti teren sektora obale izdvaja se kao nestabilan. Ugroženost od podzemnih voda je minimalna, a ocjedivost tla pouzdana. Stepen seizmi čkog intenziteta Sa makroseizmičkog stanovišta Podgorica se nalazi u okviru prostora sa vrlo izraženom seizmičkom aktivnošću. Prema Seizmološkoj karti SFRJ, u razmjeri 1:1000000, gradsko područje je obuhvaćeno 8o MCS skale, kao maksimalnog intenziteta očekivanog zemljotresa za povratni period od 100 godina, sa vjerovatnosću pojave 63%. Kompleksna istraživanja i analize, sprovedeni poslije zemljotresa od 15. aprila 1979. godine, omogućili su izradu Seizmičke mikroreonizacije gradskog područja i Studije o povredljivosti objekata i infrastrukture, rañenih za potrebe Revizije GUP-a. Seizmički hazard za ovaj prostor odnosi se na dva karakteristična modela terena konglomeratisane terase, tj. za model C1 gdje je debljina sedimenata površinskog sloja (do podine) manja od 35 m, i model B3 gdje je ta debljina veća od 35 m. Dobijeni parametri su sledeći:

− Nosivost tla 120 – 170 kN/m2 − Koeficijent seizmičnosti Ks 0,045 – 0,079 − Koeficijent dinamičnosti Kd Kd = 0,47 – 1,00 − Ubrzanje tla Qmax(q) 0,288 − Intenzitet u I (MCS) 9

Klima Urbano područje Podgorice karakteriše slabije modifikovan maritimni uticaj Jadranskog mora. Zime su blage, sa rijetkim pojavama mrazeva, dok su ljeta žarka i suva.


- 8 -

Izrazito velike mikroklimatske razlike unutar gradskog područja ne mogu se očekivati s obzirom na relativnu topografsku ujednačenost i ne tako velike i guste komplekse visoke gradnje. Temperatura vazduha U Podgorici je registrovana srednja godišnja temperatura od 15,5o C. Prosječno najhladniji mjesec je januar sa 5o C, a najtopliji jul sa 26,7 o C. Maritimni uticaj mora ogleda se u toplijoj jeseni od proljeća za 2,1o C, sa blažim temperaturnim prelazima zime u ljeto, od ljeta u zimu. U toku vegetacionog perioda (april - septembar) prosječna temperatura vazduha iznosi 21,8oC, dok se srednje dnevne temperature iznad 14oC, javljaju od aprila do oktobra. Srednji vremenski period u kome je potrebno grijanje stambenih i radnih prostorija proteže se od 10 novembra do 30 marta, u ukupnom trajanju od 142 dana. Vlažnost vazduha Prosječna relativna vlažnost vazduha iznosi 63,6%, sa max od 77,2% u novembru i min od 49,4% u julu. Tokom vegetacionog perioda, prosječna relativna vlažnost vazduha je 56,7%. Osunčanje, oblačnost i padavine Srednja godišnja osunčanost iznosi 2.456 časova. Najsunčaniji mjesec je jul sa 344,1, a najkraće osunčanje ima decembar sa 93,0 časova. U vegetacionom periodu osunčanje traje 1.658 časova. Godišnji tok oblačnosti ima prosječnu vrijednost od 5,2 desetina pokrivenosti neba. Najveća oblačnost je u novembru 7,0, a najmanja u avgustu 2,8. Prosječna vrijednost oblačnosti u vegetacionom periodu je 4,3. Srednji prosjek padavina iznosi 1.692 mm godišnje, sa maksimumom od 248,4 mm, u decembru i minimumom od 42,0 mm u julu. Padavinski režim oslikava neravnomjernost raspodjele po mjesecima, uz razvijanje ljetnjih lokalnih depresija sa nepogodama i pljuskovima. Vegetacioni period ima 499,1 mm padavina ili 20,6 % od srednje godišnje količine. Period javljanja sniježnih padavina traje od novembra do marta, sa prosječnim trajanjem od 5,4 dana, a snijeg se rijetko zadržava duže od jednog dana. Pojave magle, grmljavine i grada Prosječna godišnja učestalost pojave magle iznosi 9 dana, sa ekstremima od 1 do 16 dana. Period javljanja magle traje od oktobra do juna, sa najčešćom pojavom u decembru i januaru (po 2,6 dana). Nepogode (grmljavine) javljaju se u toku godine prosječno 53,7 dana, sa maximumom od 7,7 dana, u junu i minimumom od 1,9 dana, u januaru. Pojava grada registruje se u svega 0,9 dana prosječno godišnje, sa zabilježenim maksimumom od 4 dana. Vjetrovi Učestalost vjetrova i tišina izražena je u promilima, pri čemu je ukupan zbir vjetrova iz svih pravaca i tišina uzet kao 1000 ‰. Najveću učestalost javljanja ima sjeverni vjetar sa 227 ‰, a najmanju istočni sa 6 ‰. Sjeverni vjetar se najčešće javlja zimi, a najrjeñe tokom ljeta. Tišine ukupno traju 380 ‰, sa najvećom učestalošću u julu, a najmanjom u decembru. Najveću srednju brzinu godišnje ima sjeveroistočni vjetar (6,2 m/s), koji najveću vrijednost bilježi tokom zime (prosječno 8,9 m/s).


- 9 -

Maksimalna brzina vjetra od 34,8 m/s. (125,3 km/čas i pritisak od 75,7 kg/m2) zabilježena je kod sjevernog vjetra. Jaki vjetrovi su najčešći u zimskom periodu sa prosječno 20,8 dana, a najrjeñi ljeti sa 10,8 dana. Tokom vegetacionog perioda jaki vjetrovi se javljaju prosječno 22,1 dan. Hidrografija i hidrologija Rijeka Morača je uz Ribnicu glavni vodotok od interesa za grad. Oba vodotoka se odlikuju dubokim koritom kanjonskog tipa sa obalama visokim od 15 m (Ribnica) do 18 m (Morača). Njihove vode karakteriše izražena erozivna aktivnost, što se manifestuje postojanjem niza potkapina različitih dimenzija. Ovaj fenomen doprinosi specifičnom izgledu i atraktivnosti riječnih korita, ali istovremeno nameće potrebu pažljivog tretmana podlokanih odsjeka, obzirom na latentno prisutnu opasnost urušavanja njihovih najisturenijih djelova. U oba vodotoka zabilježene su pojave zagañenja vode. Podobnost terena za urbanizaciju Na osnovu karte “Podobnost terena za urbanizaciju” iz dokumentacije Generalnog urbanističkog plana, moguće je utvrditi slijedeće karakteristike prostora:

− Nagib terena manji od 5° − Dubina do podzemne vode veći od 4m

Litogenetske vrste stijena i kompleksa i inženjersko geološka svojstva stijena i kompleksa: šljunkoviti i pjeskoviti neravnomjernog granulometrijskog sastava i promjenljivog stepena vezivnosti. Nekad su to posve nevezani sedimenti, a nekad su to pravi konglomerati, praktično nestišljivi. Konglomerati se drže ne samo u vertikalnim odsjecima već i u podkapinama i svodovima.

− Stabilnost terena: stabilni tereni − Nosivost terena (kN/kvm): 300 – 500 − Koeficijent seizmičnosti Ks: 0,079 – 0,090 − Koeficijent dinamičnosti Kd: 0,47 – 1,0 − Ubrzanje tla Qmax (g): 0,288 - 0,360 − Intenzitet u stepenima (MCS): 9

Zaklju čak: Tereni bez ograničenja za urbanizaciju (I kategorija) Komentar: Podzemne vode su niske, više od 4m ispod kote terena, što eliminiše negativne uticaje na grañenje. Teren je relativno ravan i stabilan, što ga čini povoljnim za grañenje konstruktivnih sistema sa relativno malom površinom nalijeganja na teren, što ne zahtijeva dopunske troškove oko nivelacije terena i fundiranja konstruktivnih sistema. 1.2. Stvoreni uslovi

1.2.1. Ekonomsko – demografska analiza U zahvatu DUP-a Spomen park Kruševac živi oko 180 stanovnika, odnosno oko 0,13% ukupnog gradskog stanovništva opštine Podgorica. Kako Obrañivaču Plana nijesu bili dostupni statistički podaci za predmetno područje, a ne postoje ni zvanične procjene kretanja broja stanovnika u naseljima izmeñu dva popisa, procjena aktuelnog stanja urañena je na osnovu plenerskih parametara gdje se prosječna stambena jedinica računa kao 100m2, sa 3.74 stanovnika po domaćinstvu/objektu (parametar važećeg GUP-a Podgorica). Pri tome je uzeto u obzir da se u većini stambenih objekata kolektivnog ili individualnog stanovanja sa više etaža, suteren, prizemlje i, ponegdje, prvi sprat koriste u poslovne svrhe i za skladištenje ili garažni prostor, dok se za stanovanje koriste više etaže. Na ovom području su razvijeni različiti vidovi poslovanja, školstvo i zdravstvo, sa oko 1100 zaposlenih, i to u sljedećim poslovnim jedinicama: Agencija za nacionalnu bezbjednost, više privrednih društava proisteklih iz Drvoimpexa, Vijesti, Pobjeda, Istorijski Institut Crne Gore, Zavod za zaposljavanje Crne Gore, Odjeljenja KBC Crne Gore i Srednja Medicinska škola sa oko 450 učenika.


- 10 -

1.2.2. Izgrañeni objekti Podatke o izgrañenim fizičkim strukturama i ostalim površinama na zahvatu plana Obrañivač je u osnovi izveo nakon obilaska terena, uvidom u geodetsku podlogu, kao i u dokumentaciju iz prethodnog plana iz 2006.godine i korišćenjem istog u svrhu izrade ovog plana, pri čemu su ti podaci ažurirani. Grañevinske površine zahvata Izmjena i dopuna DUP-a karakterišu sljedeće fizičke strukture:

− Najstariji objekat na zahvatu plana jeste izgrañeni objekat istorijsko-kulturnog nasljeña, dvorac na kupastom uzvišenju parka Kruševac u ureñenom parkovskom okruženju (zona B),

− Objekti koji su bili nekada u funkciji gradske bolnice u krugu dvorskog parka koji su i sada u funkciji KBC-a (zona B),

− Dječiji park (zona C), − Novoizgrañeni objekti kolektivnog stanovanja visokog boniteta, objekti koji su rañeni u periodu poslije rata

uz Bulevar Revolucije, a to su: “Pobjeda”, “Drvoimpex”, Istorijski institut, banka, Agencija za nacionalnu bezbijednost CG i dr. (zona D) i

− Novoizgrañeni objekat srednje medicinske škole i bespravna gradnja stambenih i poslovnih objekata uz obalu Morače (zona F).

Tabela 1 – Postojeća izgrañenost po namjeni i zonama

Namjena

Površina pod

objektima m2

BRP m 2 Broj stanovnika

Površina zone ha

Broj objekata

Dvorac – galerija 375 1125 1

Galerija 123 243 1

Kulturni sadržaj 180 180 1

Muzička školjka 170 1

Crkva 60 90 1

Objekat bolnice 287 *399 1

Kulturni sadržaj 250 500 1

Objekat bolnice 2460 *2460 3

ZONA B ukupno 3905 4997 5,76 10

Zona parka

ZONA C ukupno 1.7

graf.ind.,,Pobjeda,, 2300 4500 1

,,Vijesti,, 378 1512 1

,,Drvoimpex,, 325 1300 1

,,Drvoimpex,, 675 2025 1

Istorijski Institut Crne Gore 365 1643 1

Stambeno-poslovni obj. 450 2250 50 1

Kolektivno stanovanje 585 2925 88 1

Zavod za zapošljavanje 306 1224 1 Agencija za nacionalnu bezbjednost 1227 3258 2

ZONA D ukupno 6611 20637 138 4,55 10

Individualno stanovanje 1013 *1173 42 8

Srednja Medicinska škola 2850 6750 2

ZONA F ukupno 3863 7923 42 3,48 10

Ukupno zone B,C,D, i F 31669 33557 180 15,49 30

* objekti koji se uklanjaju

U neposrednoj blizini nalazi se most „Union bridge“ preko kojeg se predmetni prostor najbrže povezuje sa drugom obalom Morače.


- 11 -

Istočnu granicu izmjena i dopuna DUP-a čini ”Dječja ulica” koja je parterno ureñena, propisno nivelisana i kvalitetno opremljena potrebnim urbanim mobilijarom. Ulica povezuje pješačke tokove Bulevara revolucije i Ljubljanske ulice. Kvalitetno zelenilo, klupe, ureñene staze, kulturno-istorijske grañevine, zgrade Centra savremene umjetnosti: Dvorac Petrovića, Perjanički dom, Zimska bašta, galerija Centar, Dvorska kapela, Muzički paviljon, čine ovaj park drugačijim u odnosu na ostale gradske parkove. Park, pored ostalog, karakterišu otvoreni promenadni prostori u kojim se u ljetnjim mjesecima mogu prikazivati različiti kulturni sadržaji. Sa južne strane kontaktnu zonu predstavlja rijeka Morača, dok vizuelnu kontaktnu zonu predstavljaju ozelenjeni obronci brda Ljubović, ali i postojeći individualni objekti na suprotnoj obali rijeke u sklopu DUP-a ”Čepurci”. U pogledu opremljenosti tehničkom infrastrukturom DUP ima:

− Obezbijeñenu kvalitetnu saobraćajnu mrežu − Dostupnu telekomunikacionu i elektroenergetsku infrastrukturu − Obezbijeñen pristup gradskoj vodovodnoj i kanalizacionoj mreži.

Područje DUP-a ima dostupne i sve društvene servise (škole, zdravstvo, kulturni sadržaji, različite javne ustanove i sl) 1.3. Izvodi iz planske dokumentacije

1.3.1. Izvod iz Generalnog urbanisti čkog plana Titograda (1990. godine) Generalni urbanistički plan tretira predmetno područje kroz sledeće namjene površina: “centralne djelatnosti”, “park šume i parkovi” sa oblikom intervencija urbane afirmacije. Ovaj oblik intervencije podrazumjeva izgradnju i ureñenje prostora formiranjem prostora gradskog izgleda u sadržajnom i morfološkom smislu. Temeljni cilj predviñene prostorne organizacije grada je unapreñenje urbane strukture grada, unapreñenje urbanog standarda u prigradskim naseljima individualne gradnje i unapreñenje životne sredine grada. Unapreñenje urbane strukture grada moguće je realizovati: kontinuiranom izgradnjom i “gradskim” načinom gradnje; reafirmacijom kulturnog nasleña (revitalizacija istorijskih cjelina, konzervacija spomenika kulture); relokacijom centralnih funkcija uz istorijski centar; integracijom centralnih funkcija i radnih sadržaja sa stanovanjem, zaštitom i unapreñenjem prirodne sredine te izgradnjom jedinstvenog zelenog sistema grada; dogradnjom čitljive ulične mreže na principu ringa magistalnog prstena, koji obuhvata istorijska jezgra grada; razvojem pravca koji povezuju značajne sadržaje i konstitutivne elemente grada te izmještanjem tranzitnog saobraćaja i ureñenjem industijske zone i skladišnog centra. Usmjerenje GUP-a prema “dovršavanju grada”, polazeći od zatečenog stanja, u morfološkom pogledu podrazumjeva revalorizaciju raznolikosti pojedinih predjela grada, prije svega tri urbana jezgra: stare balkanske varoši (Stara Varoš), klasičnog grada iz kraja prošlog vijeka (Nova Varoš) i funkcionalističkog grada iz 60-tih godina (Novi Grad preko Morače). Mada djelimično degradirana, ova urbana tkiva grada, koja su najčitljivija u današnjem tlocrtu grada, kao i dobre geomorfološke karakteristike prostora (rijeke, niz brda u ravnici, lijepe vizure na zaključenu kulisu brdsko-planinskog amfiteatra na sjeverozapadu) daju dobru predispoziciju za koncepciju razvoja “gradova u gradu”, kojim se podrazumjeva razvoj potpuno individualizovanih djelova grada, svaki sa svojim posebnim likom i drugačijom strukturom funkcija, koje se dopunjuju i integrišu u jedinstveni gradski prostor. Specifični razvoj “tih gradova” morao bi omogućiti i zadovoljiti razvoj raznolikih potreba života grañana. U ambijetalnom smislu reafirmisali bi se karakteristični oblici gradnje - konstituitivni elementi grada: ulice, trgovi, parkovi, urbani blokovi. Grad bi se dograñivao i pogušćavao u sklopu zatečene i dograñene ulične mreže sa postepenim transformacijama.


- 12 -

1.3.2. Izvod iz Detaljnog urbanisti čkog plana ”Spomen park Kruševac” (2006) Postojećim Detaljnim urbanističkim planom ovaj prostor je namjenjen poslovanju, djelimično stanovanju, parkovskim i školskim površinama. Prethodnim planom je predviñena izgradnja objekata spratnosti S+P+1+M sa koeficijentom izgrañenosti 0,15 i koeficijentom iskorišćenosti 0,25. Slijedeći usvojene principe i ciljeve organizaciju prostora u DUP-u karakteriše nekoliko različitih funkcionalnih i strukturalnih cjelina:

− Ograñeni prostor dvorskog parka oko centralnog objekta kulture, bivši dvorac, sa svim bogatim sadržajima u sklopu ureñenja terena, kao izdvojenom specifičnom cjelinom, koja u sebi posjeduje elemente kvalitetnog istorijskog nasleña u funkciji savremenog korišćenja

− Lokacija objekta srednje medicinske škole, kao funkcionalnog dijela KBC-a. − Posebno ureñen okvir zone uz obalu Morače koji se veže na kontaktne zone na istočnu i zapadnu stranu,

koje su takoñe u funkciji rekreacije, sa posebnim objektima (otvorena pozornica i sl) i vezama sa zaleñem. − Zona posebnog parkovskog ureñenja na kontaktu sa parkom dvorca. − Pješačke staze različitog tretmana koje predstavljaju okvir oko parka dvorca, a u funkciji su rekreacije i

dječije zabave. − Zona objekata poslovno-stambenog karaktera uz Bulevar Revolucije.

Čitav sklop različitih funkcija u granicama DUP-a ima zajedničku karakteristiku da se radi o objektima koji slobodno stoje u prostoru u velikim ureñenim zelenim površinama, tako da ovo predstavlja u suštini jednu ureñenu parkovsku površinu sa sadržajima objekata različite ili slične namjene i centralnim objektom dvorca na prostoru kupastog uzvišenja dvorskog parka Kruševac. Namjena površina U okviru zone zahvata definisane su sljedeće površine: Površine za stanovanje Tip površina za stanovanje je: kolektivno stanovanje u objektima visokog boniteta od 16 do 30 stanova po objektu, sa poslovnim prostorima u slobodnom odnosu na stanovanje u prizemljima objekata ili bez njih sa ograñenim dvorištem kovanom ogradomivisokim nivoom materijalizacije. Administracija i ugostiteljstvo Najveći dio administracije predstavljaju sektori administrativnih usluga u službi trgovine i usluga koncentrisani u zgradi “Drvoimpex”-a i Zavoda za zapošljavanje, i dio administracije smješten stambeno poslovnim objektima. Predviñen je specijalizovani ugostiteljski objekat, smješten u zoni dječijeg parka, veličine cca 200 m2. Grafička industrija Objekat grafičko-izdavačkog preduzeća “Pobjeda”. Veličina postojećeg objekta je 4.500 m2 kojem je predviñena mogućnost dogradnje. Na parceli prema zgradi RTV CG planirana je izgradnja poslovnog objekta sa poslovnim apartmanima i uslugama kako bi se formirao ulični front i ugao. Bankarsko-finansijske usluge Objekat “Montenegrobanke”, ukupne bruto razvijene površine 4592 m2 za kojeg se predviña adaptacija i dogradnja i u okviru postojeće parcele novi objekat sa istom namjenom – administracije, koji će biti definisan posebnim projektnim zadatkom. Kultura Centralni motiv zone i ekskluzivni sadržaji čine objekti kulture i galerije sa ureñenim parkom. Ukupna kvadratura objekata je 2.115 m2. Planirana je izgradnja novog objekta – galerije sa svim neophodnim sadržajima, a postojeći objekti imaju rezidencijalno-administrativni karakter.


- 13 -

Školstvo U zoni se planira srednja medicinska škola bruto razvijene površine ukupno 5.454 m2. Lokacija škole je izdvojena i ograñena sa ureñenim dvorištem i sportskim terenima. Zelenilo – parkovi Razlikujemo nekoliko kategorija zelenih površina i to:

− Stari park dvorca Kruševac u zoni “B”, − Rekonstruisani dječiji park u zoni “C”, − Javne zelene površine, − Parkovi i ostalo zelenilo (parterno, linearno, na parkinzima, itd).

Dječija ulica Stara ulica ispod parka rekonstruisana sa sadržajima za boravak i igru djece. Saobraćajne površine Kolske saobraćajnice i pješačke staze koje u velikom dijelu karakterišu strukturu ukupnog prostora, a organizovane su na nivou svih parkovskih površina, zatim uz pješačke zelene koridore obale Morače, ulične koridore i jedna karakteristična pješačka površina je tzv. Dječija ulica. Vodene površine Vodotok rijeke Morače sa organizovanim pristupom na malu plažu iznad koje se planira izgradnja ljetnje pozornice. Dalje se u planu navodi da budući ureñeni ambijent u kom se planiraju ovi objekti, neposredno okruženje i položaj u odnosu na grad afirmišu ove prostore kao jedne od najkvalitetnijih prostora za boravak, rad i stanovanje. Ovakva visoka afirmacija lokaliteta svakako obavezuje na adekvatan arhitektonski tretman objekta.

Tabela - Urbanisti čki pokazatelji Površina zahvata DUP-a bez vodenih površina

21,4 Broj stanovnika 201

Broj zaposlenih 1782

Broj objekata 30

Površina za stanovanje 21361

Površina za poslovanje 53287 Površina pod objektima 22374

Bruto razvijena površina 66398 Koeficijent izgrañenosti 0,1

Koeficijent iskorišćenosti 0,31

Gustina stanovanja 0,0009 1.4. Hidrotehni čke instalacije

Prostor zahvata DUP-a u centralnoj zoni »B« je uzdignut, dok je po obodu, neposredno uz saobraćajnice približno horizontalan. Ukupna površina zahvata DUP-a iznosi 16,67ha, a prostor je predviñen za izgradnju objekata sa sljedećim namjenama: objektima poslovanja i u manjem dijelu objektima stanovanja.


- 14 -

Prikaz vodovodne mreže Prilikom izrade ovog planskog dokumenta planer se koristio podacima koje mu je dostavio JP ViK Podgorica, a isti se odnose na postojeće vodovodne, kanalizacione i instalacije atmosferske kanalizacije. Na osnovu tih podloga i ranije obrañene planske dokumentacije, može se zaključiti da postojeća vodovodna mreža po sjevernoj i zapadnoj ivici zahvata DUP-a stvara uslove za povoljno vodosnabdijevanje budućih objekata na prostoru zahvata. Duž sjeverne saobraćajnice (Bulevar revolucije), postoji cjevovod Ø 300 mm, a duž zapadne ivice odnosno Moskovske ulice, izgrañen je cjevovod Ø 400mm, koji obezbjeñuju dobru osnovu za izgradnju vodovodne mreže sa koje će se obezbijediti potrebne količine sanitarne vode za postojeće i buduće objekte. Sa postojećeg cjevovoda vodovoda iz ulice Ivana Vujoševića, urañen je cjevovod profila Ø 150mm koji dijagonalno presijeca prostor zahvata DUP-a, a nekad je služio kao glavni napojni cjevovod za vodosnabdijevanje objekata Kliničkog Centra, kao i cjevovod Ø 80mm, koji je služio za iste namjene. Duž dijela istočne saobraćajnice (ulice Ivana Milutinovića) urañen je priključni cjevovod za kontaktni objekat američkog konzulata, dok na ostalom dijelu istočne, južne i dijelom zapadne saobraćajnice koje uokviruju prostor zahvata DUP-a, praktično nema izgrañene vodovodne mreže. Visinski položaj prostora zahvata DUP-a obezbjeñuje zadovoljavajući pritisak u vodovodnoj mreži, pa samim tim i uredno vodosnabdijevanje. Kanalizacija za otpadne vode Na prostoru zahvata DUP-a, duž saobraćajnice Bulevar revolucije izgrañen je ulični kolektor fekalne kanalizacije profila Ø 400mm, Ø 300mm i Ø 250mm, sa dubinom ukopavanja oko 3,5m, koji omogućava prikupljanje i odvoñenje otpadnih voda sa prostora zahvata, a spaja se sa glavnim kolektorom naselja Ø 800mm u ulici Ivana Milutinovića. Ovaj kolektor je izgrañen duž trotoara istočne i južne saobraćajnice, odakle se približava koritu rijeke Morače koje prati u pravcu lokacije postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Dubina ovog kolektora uglavnom se kreće preko 4m, što obezbjeñuje korektan prihvat otpadnih voda sa prostora zahvata. Duž ostalih granica zahvata DUP-a (duž ulica Moskovske i Ljubljanske), nema izgrañene ulične mreže fekalne kanalizacije, pa se otpadne vode moraju usmjeriti na postojeće kolektore u Bulevaru revolucije i glavni kolektor naselja, na koje je izvršeno priključenje postojećih objekata. Atmosferska kanalizacija Duž postojećih trajno ureñenih saobraćajnica, odnosno ulice Moskovske, Bulevara Revolucije, ulice Ivana Milutinovića i Ljubljanske, postoje izgrañeni kolektori atmosferske kanalizacije od profila Ø 400mm do profila Ø 800mm, kojima se odvode atmosferske vode sa saobraćajnica i dijela zahvata DUP-a. Sa najvećeg dijela prostora zahvata DUP-a, odvoñenje atmosferskih voda vršilo se upijanjem u teren, dok je u manjem obimu atmosferska voda dospijevala na okolne saobraćajnice. Nekih izrazitih problema sa odvoñenjem atmosferskih voda na ovom prostoru nije bilo. Blizina korita rijeke Morače, obezbjeñuje evakuaciju prikupljenih atmosferskih voda preko postojećih ispusta kod mosta ‘’Union Bridge’’ i istočne granice kompleksa Kliničko-bolničkog Centra, dok je dio atmosferskih voda usmjeren na ispust kod mosta u ulici 27. Marta. 1.5. Elektroenergetska infrastruktura

U granicama DUP „Spomen park Kruševac” nalaze se elektroenergetski objekti dva naponska nivoa: 10 kV i 1 kV.


- 15 -

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV Na osnovu podataka dobijenih od EPCG – Elktrodistribucija – Podgorica o postojećem stanju od elektroenergetskih objekata naponskog nivoa 10 kV (dalekovodi, trafostanice 10/0,4 kV i njihove 10 kV kablovske veze) unutar granica DUP „SPOMEN PARK KRUSEVAC” postoje sledeći elektroenergetski objekti: Trafostanice 10/0,4kV: U granicama DUP „SPOMEN PARK KRUSEVAC” locirano je 6 trafostanica 10/0,4kV ukupne instalisane snage 4180 kVA:

− TS 10/0,4kV 630 kVA “Investiciona Banka“ − DTS 10/0,4kV 630 kVA “Kruševac“ − TS 10/0,4kV 400 kVA “Drvoimpex“ − TS 10/0,4kV 2 x 630 kVA “Pobjeda“ − MBTS 10/0,4kV 630 kVA “Medicinska škola 2“ − TS 10/0,4kV 630 kVA “Galerija“

Trafostanice 10/0,4 kV napajaju se iz TS 35/10 kV “ Centar, ili iz TS 110/10 kV “ Podgorica 4“ u zavisnosti od uklopnog stanja. 10kV kablovski vodovi

Veze TS 10/0,4 kV unutra DUP-A sa TS 10/0,4 kV u i izvan DUP-A izvedene su kablovima sledećih tipova:

IPO-13, 3x95 mm2, IPO-13 A, 3x150 mm2 i XHE 49A, 3x150 mm2. Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 0,4kV Niskonaponska mreža je radijalna i podzemna. Priključci objekata su podzemnim kablovima. Instalacija osvjetljenja duž saobraćajnica izvedena je živinim sijalicama visokog pritiska u svetiljkama montiranim na lirama okruglih, željeznih, trosegmentnih stubova, uz kablovsko (podzemno) njihovo napajanje. Šema povezivanja, trafostanica 10 kV data je na sledećem grafičkom prilogu:

DUP

"A-13"

ka "Lenj. bulevar 7a"

"Inv. banka""Krusevac""Drvoimpex""Pobjeda"

ka "Bulevar Rev. S97"

ka TS "Fin"

"Galerija"

"Medicinska skola 2"

ka "Bolnica 3" ka "USA Ambasada"

1.6. Telekomunikaciona infrastruktura

Na području DUP-a „Spomen park Krusevac”, koje je predmet posmatranja, postoji izgrañena telekomunikaciona infrastruktura, koju čine dijelom telekomunikaciona kanalizacija sa pristupnom i prenosnom telekomunikacionom mrežom. Fiksni telekomunikacioni saobraćaj na području Izmjena i dopuna DUP-a “Spomen park Krusevac”, obavlja se u okviru AD”Crnogorski Telekom”, tj u okviru Telekomunikacionog centra Podgorica kao njegove organizacione


- 16 -

jedinice. Pretplatnici sa ovog područja trenutno imaju telekomunikacione priključke sa telekomunikacionog čvorišta LC1, IPS“Vektra”,smjestenog u objektu Vektra i IPS”KBC”, smjestenog u krugu KBC Crne Gore. Navedeni telekomunikacioni čvorovi imaju direktne telekomunikacione priključke, a njihovi kapaciteti se po potrebi mogu na lak i jednostavan način proširiti. Telekomunikacioni čvorovi, LC1,IPS „Vektra” i IPS”KBC”,su medjusobno povezani optičkim kablovima. Telekomunikaciona kanalizacija postoji duž Bulevara Revolucije, kapaciteta 3Ø 110, Moskovske ulice, takodje kapaciteta 3Ø 110 i Ljubljanske ulice, kapaciteta 2xØ 110, kao i u djelovima unutar zone posmatranja. Na ovom području, telekomunikaciona mreža se sastoji od uvlačnih kablova tipa TK OOV i TK 59 GM, dok su u telekomunikacionoj kanalizaciji prisutni i meñugradski i lokalni optički kablovi različitih kapaciteta koji imaju poseban značaj u funkcionisanju telekomunikacionog saobraćaja, kako kao meñumjesni optički spojni put tako i kao lokalni opticki spojni putevi a dijelom i kao pristupna telkomunikaciona mreza. Telekomunikacioni izvodi u objektima su unutrašnji – ormarići i zadovoljavaju trenutne potrebe pretplatnika, dok je kapacitet primarnih i sekundarnih telekomunikacionih kablova uglavnom dovoljan za realizaciju novih zahtjeva. Kvalitet telekomunikacionih kablova je uglavnom dobar, tako da svojim električnim karakteristikama zadovoljava propise u dijelu dodjele novih broadband servisa, kao što su: MIPNET, ISDN, ADSL, IP TV i dr. Na grafičkoj podlozi koja je sastavni dio ove planske dokumentacije, označene su trase telekomunikacione kanalizacije sa pripadajućim telekomunikacionim oknima, datim prethodnim opisima. Pristupna telekomunikaciona mreža je na ovom području grañena, uglavnom, početkom osamdesetih godina prošlog vijeka, i to uvlačnim telekomunikacionim kablovima tipa TK OOV i TK 59 GM. U zoni je prisutan i signal svih mobilnih operatera tj. T-mobile, Telenora i M-tela, kao i signal KDS i MMDS operatora. 1.6. Hortikultura

Osnovne postavke GUP-a iz 1989. godine: Centralne površine planiranog zelenog obrasca čine obrasle površine duž rijeke Morače i Ribnice, na koje se nadovezuje parkovsko zelenilo Nove Varoši, Novog Grada - Kruševca i Stare Varoši. Ovi prostori se putem predviñenih zelenih prodora (ulično zelenilo, drvoredi, blokovsko zelenilo) povezuju sa Park-šumom Gorica, Ljubović i Malo brdo. Na ovako definisani prostor naslanjaju se ostale zelene i sportsko-rekreativne površine grada, formirajući jedinstven sistem urbanog zelenila. Budući da park Kruševac predstavlja najkvalitetniji i najznačajniji kompleks u "zelenilu" Podgorice izrañen je DUP "Rekreativno kulturni centar Kruševac" 1975. godine, a zatim 1988. godine i DUP "Spomen park Kruševac". Osnovno opredjeljenje GUP-a i DUP-a se zasinivalo na revitalizaciji naslijeñenih vrijednosti i korišćenju rekreativnih potencijala zone. Lokacija DUP Kruševac se nalazi izmeñu ulica Bulevara revolucije sa sjevera, ul. Moskovske, Ljubljanske, Kliničkog bloka sa zapadne i Morače sa južne i jugoistočne strane, površine zahvata plana 230480 m2. Teren u zahvatu plana je većim dijelom u blagom nagibu od bulevara prema rijeci Morači, sa terasastim padinama i strmom obalom prema rijeci Morači.

− Površinu DUP-a čini plato na desnoj obali Morače, nadmorske visine oko 45 m, a teren ispod dvorca se nalazi na koti 52,00 m. Ovdje se jasno izdvajaju sljedeće površine odnosno zone detaljno prikazane na karti postojećeg stanja. Parkovsko zelenilo obuhvata centralni obrañeni dio parka oko dvorca i drugih objekata, dio parkovskih neobrañenih površina iza "Pobjede", površine na mjestu starog rasadnika istočno od dvorca koje su djelimično ureñene.

− Zelenilo oko poslovnih i javnih objekta "Pobjede", "Drvoimpexa", Istorijskog instituta i "ANB CG". − Drvoredi - linearno zelenilo nalazi se u Bulevaru revolucije i oko parkinga uz Klinički centar.


- 17 -

− Još su prikazane livadske površine uz parkinge, okućnice oko privatnih bespravno podignutih objekata, neuredno i neplodnim materijalom nasuto zemljište, kao i pod betonskim površinama kao i samonikli zeleni pojas uz rijeku Moraču.

Slika – Ortofoto zahvata DUP-a Pedološko-klimatske prilike U pedološkom smislu parkovske aktivne površine označene u kategoriji parkovsko zelenilo, dobrog su kvaliteta (smeñe zemljište), a što se vidi iz zemljišnog profila, a i dobrog visinskog i debljinskog prirasta biljnog materijala. Zemljište je takoñe dobrog kvaliteta u kategoriji zelenila oko javnih i poslovnih objekata kao i kategoriji pod livadama. Ostale kategorije, odnosno zemljišta pod njima su lošeg kvaliteta, i narušene prirodne strukture, nasute neplodnim materijalom ili su pod betonskim površinama. U klimatskom pogledu ovo, pa i šire područje, nalazi se u submediteranskoj klimi koju karakterišu sušna i žarka ljeta i blage i kišne zime, dok su prelazi iz zime u ljeto i obratno tako nagli da ispada kao da nema više proljeća i jeseni. Temperature se kreću od –5 ˚C zimi i do 41 ˚C u avgustu, sa vrlo malo padavina, prosječno godišnje 1692 mm, ali gro padavina pada od septembra do aprila, dakle van vegetacionog perioda. Srednja godišnja osunčanost iznosi 2465 časova. Prema evidenciji hirometeorološke službe, jaki sjeverni vjetrovi, olujni preko 125 km/h, duvaju oko 60 dana, a oni slabiji 108 dana tokom godine. Padavine koje su vrlo rijetke u junu, julu i avgustu (obično uz sjeverni vjetar) i kada se dese odmah nastupa jači sjeverac koji izduva i ono malo vlage što je bilo palo. Vegetacija Najvažnije i najviše površine DUP-a su u kategoriji parkovskog zelenila koje je podizano u centralnom dijelu oko dvorca i drugih objekata oko 1890. godine, kada je počela izgradnja rezidencije princa Mirka Petrovića. Od tada, moglo bi se reći planski zasañenih vrsta, po količini i kvalitetu glavne su: Pinus Halepensis (alepski bor), Pinus Pinea (pinjol), Pinus Maritima (primorski bor), Cupressus sempervirens, koji čine osnovu parka i njime dominiraju. Pinus nigra ni po broju stabala ni po njihovom kvalitetu ne zaslužuje posebnu pažnju. Od četinara, kako ranije posañenih tako i kasnije, po značaju i kvalitetu ističe se Cedrus Deodara sa nekoliko stabala u centralnom dijelu parka, zatim ispred ANB-a i "Drvoimpexa" i u drvoredu Bulevara revolucije. Uz navedeno valja istaći kazivanja starih šumara vezana za park kedrova i kao najstarijih, jos uvjek živih spomenika iz tog doba, koja uprkos stoljeću još uvijek dobro izgledaju.


- 18 -

Od lisćara je najzastupljenija vrsta Robinia Pseudoacia (bagrem). Uz bagrem treba posebno pomenuti kao autohtonu i kvalitetnu vrstu košćelu Celtis australis i ona ce ubuduće predstavljati nakvalitetniju i najviše zastupljenu vrstu. Aesculus hippocastanum (divlji kesten) sa petnaest stabala uglavnom u drvoredu prilazne staze dvorcu. Ostali lišćari sa manjim brojem stabala dosta dobrog kvaliteta: Quercus Pubescens, Tilia Parviflora, Tilia Grandiflora, Sophora Japonica, Gleditshia Triacantos, Acer dasicarpum, Maclura Arantiaca, Populus Alba, Platanus Orientalis, Cercis Syliqastrum i Phillyrea Lathiflora, dopunjuju sastav ovog parka. Godine 1983. radi smještaja Galerije nesvrstanih izvršene su sljedeće intervencije u ovom parku: nasipanje i betoniranje prilazne staze dvorcu i drugih manjih staza, izvršeno čisćenje parka od korova i dr. materijala, sječa osušenih stabala i pojedinih suvih borovih grana. Radi denivelacije terena za nasipanje oko staza i škarpama oko dvorca nasuto oko 300 m3 plodne zemlje i zasañeno stotinak sadnica lišćarskog ukrasnog grmlja. Analizirajući stanje dominantnih vrsta zasañenih prije više od stoljeća može se izvesti sljedeći zaključak: Pinus halepenisis kvalitetom stabala, njihovim pravim i zakrivljenim habitusom, veličinom i brojem od oko 300 stabala svakako dominira. Pokazao je izvaredan i vremenski i debljinski prirast, dovodeći do onog koji se nalazi u dendrološkim udžbenicima. Pinus Pinea iako brojno manje zastupljen, ali još ljepšeg habitusa i specifične krošnje koja kao da "unosi" svijetlo u tamnije i zatvorenije krošnje alepskog bora, te uz neko stablo Pinus Pinastera-Maritime i Pinus Nigre predstavljaju pravu "prirodnu" sastojinu primorskih borova na Mediteranu istina bez grmalja -"makije". Dio parka iza "Pobjede" predstavlja mješovitu "starosnu" sastojinu od starih kvalitetnih stabala iz vremena podizanja parka, kao i kvalitetnih stabala alepskog bora i pinjola iz doba pošumljavanja, pedesetih godina. Po obodima parka i nastalim pojedinačnim sušenjem stabala dolazi do sve snažnijeg prodora lišćara Celtis australis, Cornus mas., Prunus sp. i drugih vrsta, a posebno Phillyrea Latiflora (zelenika) što svakako ovoj sastojini daje na dekorativnosti. Od ukrasnog grmlja, kojim su siromašne manje više sve parkovske površine izuzev zelenila oko poslovnih i javnih objekata su najvise prisutne: Viburnum tinus, Prunus laurocerasus, Pittosporum tobira, Forsitshia Suspensa, Spirea vanhouttei i posebno živu ogradu ispred Banke i "Pobjede" u dužini od 400 m’ od Pyrocanthia coccinea velike estetske i funkcionalne vrijednosti. I na kraju, treba navesti zeleni, samonikli pojas uz rijeku Moraču koji je zavisno od sastava zemljišta i reljefa, negdje uži negdje širi i sastoji se od Salix sp., Populus sp., Ficus carica, Morus alba i drugih vrsta koje su se ovakvim "uslovima" prilagodile. Planska dokumentacija Generalni urbanistički plan tretira ovu zonu kao zonu “centralnih djelatnosti” i “park i park šume” sa oblikom intervencija urbane afirmacije. Postojeći Detaljni plan tretira ovu zonu u neizgrañenim površinama, sa naglašenim sadržajima kulturno-rekereativnog karaktera, koji su zastupljeni kroz ureñene zelene parkovske površine i sadržaje objekata u toj funkciji. 1.7. Ocjena stanja

Sa apekta prirodnog okruženja Kroz poglavlja prirodnih uslova opisane su karakteristike ovog prostora (klima, seizmika, hidrogeologija, topografija i dr). Treba naglasti da je ovaj prostor jedan od najinteresantnijih prostora sa aspekata atraktivnih sadržaja prirodnog okruženja, gdje su stvoreni izvaredni uslovi kako za javne sadraja tako za sadržaje stanovanja i boravka u njemu. Čitav prostor DUP-a sa kupastim uzvišenjem i objektom dvorca i bogatim zelenim fondom, predstavlja jedan od najmarkantnijih prirodnih resursa grada. Sa aspekta stvorenih uslova Sa aspekta stvorenih i planskih uslova prostor DUP-a “Spomen park Kruševac” se nalazi u centralnim gradskim zonama sa značajnim sadržajima, a istovremeno predstavlja svojevrsnu izdvojenu cjelinu pošteñenu od negativnih uticaja gradskog saobraćaja, buke, zagañenosti itd., jer je okružen velikim slobodnim zonama i vodenim površinama.


- 19 -

2. PLANSKO RJEŠENJE

2.1. Koncept organizacije prostora

Stavovi, ciljevi i principi Rezultat provjere dokumenta postojećeg urbanističkog plana u prvom redu kroz istaknute zahtjeve novog programiranja prostora, zahtjeve programa GUP-a i analize postojećeg stanja odredili su osnovni pristup izrade izmjena i dopuna Plana:

− Zaštita kvalitetnog naslijeñenog grañevinskog fonda prirodnog fenomena uzvišenja parka Kruševac. − Urbana afirmacija objekata na grañevinskoj liniji Bulevara Revolucije kojom se podrazumijeva ureñenje

parternih površina, kolskih, pješačkih prilaza, dogradnja eventualna nadgradnja objekata – ukrovljavanje, i dogradnja novih objekata u zaleñu postojećih na slobodnom prostoru.

− Integracija kvalitetnih prirodnih i ureñenih resursa ukupnog prostora Kruševca sa neposrednim okruženjem uz obezbjeñenje kvalitetnog kontakta sa vodotokom Morače.

− Fleksibilnost korišćenja prostora – slobodnih prostora, parkova i pješačkih staza u funkcijama javne upotrebe ili funkcijama posebne namjene.

− Uz sve to poštovanje naslijeñenog prirodnog kvaliteta ukupnog terena DUP-a sa prijedlogom ugradnje slobodnostojećih objekata posebne morfološke strukture i obezbjeñenja velikih slobodnih, javnih ili zatvorenih, posebno ureñenih zelenih površina.

2.2. Model – programska i prostorna organizacija

Slijedeći usvojene principe i ciljeve organizaciju prostora u DUP-u karakteriše nekoliko različitih funkcionalnih i strukturalnih cjelina:

− Ograñeni prostor dvorskog parka oko centralnog objekta kulture, bivši dvorac, sa svim bogatim sadržajima u sklopu ureñenja terena, kao izdvojenom specifičnom cjelinom, koja u sebi posjeduje elemente kvalitetnog istorijskog nasleña u funkciji savremenog korišćenja

− Lokacija objekta srednje medicinske škole, kao funkcionalnog dijela KBC-a. − Zona posebnog parkovskog ureñenja na kontaktu sa parkom dvorca. − Pješačke staze različitog tretmana koje predstavljaju okvir oko parka dvorca, a u funkciji su rekreacije i

dječije zabave. − Zona objekata poslovno-stambenog karaktera uz ulicu Bulevar Revolucije.

Čitav sklop različitih funkcija u granicama DUP-a ima zajedničku karakteristiku da se radi o objektima koji slobodno stoje u prostoru u velikim ureñenim zelenim površinama, tako da ovo predstavlja u suštini jednu ureñenu parkovsku površinu sa sadržajima objekata različite ili slične namjene i centralnim objektom dvorca na prostoru kupastog uzvišenja dvorskog parka Kruševac.

2.3. Namjena površina

U okviru zone zahvata definisane su sljedeće površine: Površine za stanovanje Tip površina za stanovanje kreeće se od kolektivnog stanovanja u objektima visokog boniteta (do 25 stambenih jedinica po objektu), sa poslovnim prostorima u slobodnom odnosu na stanovanje u prizemljima objekata ili bez njih sa ograñenim dvorištem kovanom ogradom i visokim nivoom materijalizacije, do standardnih objekata kolktivnog stanovanja sa djelatnostima visoke spratnosti.

Administracija i ugostiteljstvo

Najveći dio administracije predstavljaju sektori administrativnih usluga u službi trgovine i usluga koncentrisani u zgradi “Drvoimpex”-a i Zavoda za zapošljavanje, i dio administracije smješten u stambeno poslovnim objektima. Predviñen je jedan ugostiteljski objekat, smješten u zoni dječijeg parka, veličine cca 200 m2.


- 20 -

Grafička industrija

Objekat grafičko-izdavačkog preduzeća “Pobjeda”. Veličina postojećeg objekta je 4.500 m2 na čijem je mjestu planirana izgradnja novog,spratnosti 2G+Pv+7. Na parceli prema zgradi RTV CG planirana je izgradnja poslovnog objekta sa poslovnim apartmanima i uslugama kako bi se formirao ulični front i ugao.

Državna uprava

Objekat “Agencije za nacionalnu bezbjednost”, ukupne bruto razvijene površine 5 550 m2 koji je adaptiran i uz njega se planira dogradnja, novi objekat sa istom namjenom – administracije, koji će biti definisan posebnim projektnim zadatkom.

Kultura

Centralni motiv zone i ekskluzivni sadržaji čine objekti kulture i galerije sa ureñenim parkom. Ukupna kvadratura objekata je 2 958 m2. Planirana je izgradnja novog objekta – galerije sa svim neophodnim sadržajima, a postojeći objekti imaju rezidencijalno-administrativni karakter.

Školstvo

U zoni se nalazi srednja medicinska škola bruto razvijene površine ukupno 5 850 m2. Lokacija škole je izdvojena i ograñena sa ureñenim dvorištem i sportskim terenima.

Zelenilo – parkovi

Razlikujemo nekoliko kategorija zelenih površina i to: − Stari park dvorca Kruševac u zoni “B”, − Rekonstruisani dječiji park u zoni “C”, − Javne zelene površine, − Parkovi i ostalo zelenilo (parterno, linearno, na parkinzima, itd).

U ukupnom zahvatu GUP-a Podgorice zaštitne šume ili park šume zauzimaju 173 ha (od toga područje park šume Krušavac obuhvata 34ha) i predstavljaju dio bogatog zelenog sistema Podgorice. U tom smislu formirana je UP12 (Spomen park Kruševac) sa 44,82 ha i u kontaktu UP14 (ureñeni gradski park) 17,38 ha. Ovo zajedno iznosi 62 ha što je duplo više nego je propisano GUP-om.

Dječija ulica

Stara ulica ispod parka rekonstruisana sa sadržajima za boravak i igru djece.

Saobraćajne površine

Kolske saobraćajnice i pješačke staze koje u velikom dijelu karakterišu strukturu ukupnog prostora, a organizovane su na nivou svih parkovskih površina, zatim uz pješačke zelene koridore obale Morače, ulične koridore i jedna karakteristična pješačka površina je tzv. Dječija ulica.

Vodene površine

Vodotok rijeke Morače sa organizovanim pristupom na malu plažu iznad koje se planira izgradnja ljetnje pozornice. 2.4. Program

Programski sadržaj zone čine primarno centralna zona kulture sa starim dvorskim parkom, na obodu ove zone u krugu su formirani sadržaji srednje medicinske škole, blokovi poslovnih i poslovno-stambenih objekata uz Bulevar Revolucije i dva objekta kolektivnog stanovanja visoke kategorije.


- 21 -

Ukupnu zonu primarno afirmišu veliki zeleni prostori, bogatog parkovskog i parternog zelenila, što joj daje poseban kvalitet u okviru čitavog gradskog jezgra Podgorice.

2.4.1. Stanovanje

Stanovanje kao kategorija je distribuirano u 2 objekta kolektivnog stanovanja u bloku poslovno-stambenih objekata uz Bulevar revolucije na sjevernoj granici centralnog parka i objektu na raskrsnici Moskovske ulice i Bulevara revolucije. Spratnost objekta se kreće u visinama od S+P+3 do 2G+Pv+7 Kvalitet kolektivnih objekata očigledno ukazuje da se radi o visokom bonitetu stanovanja, sa karakteristikama kvalitetnih stanova u kolektivnom stanovanju i stanovanju karakterističnom za rezidencijalne objekte koji imaju sve potrebne prateće sadržaje (servisi, posluge, administracija i ostalo) i ureñene parkovske površine.

2.4.2. Kultura i galerije Jedan od značajnih sadržaja zone predstavljaju sadržaji kulture i smješteni su u centralnoj zoni na uzvišenju Kruševac, sa starim parkom, i sadržajima koji su obrañeni do nivoa glavnog projekta ureñenja terena (poseban prilog) sa centralnim novoplaniranim objektom galerije.

2.4.3. Školstvo

Značajan objekat u zoni je objekat srednje medicinske škole. 2.4. Ekonomsko tržišna projekcija

PLANSKI POKAZATELJI:

1 POVRŠINA ZAHVATA PLANA 166746m2

2 POVRŠINE POD OBJEKTIMA 18860.2m2

3 BGP 64074.25m2

4 POSLOVNI PROSTOR 44016.25m2

5 STAMBENI PROSTOR 13308m2

6 SREDNJA ŠKOLA 6750m2

7 BROJ STAMBENIH JEDINICA 133

8 BROJ STANOVNIKA 498

9 BROJ ZAPOSLENIH (okvirno) 1761

10 GUSTINA NASELJENOSTI 30 INDEKS ZAUZETOSTI (IZ) 0.18 INDEKS IZGRAðENOSTI (II) 0.61

Novoizgra ñeni objekti, nadgradnja i komunalno opremanje Ukupna vrijednost novoizgrañenih objekata i nadgradnje se procjenjuje na oko 38.000.000. Cijena izgradnje je okvirno računata sa 850€/m2. Direktan prihod od izgradnje plaćanjem PDV-a (17%) iznosi oko 6.500.000€. Naknada za komunalno opremanje novosagradjenih objekata i nadgradnje iznosiće oko 5.600.000€ i to:

− Za izgradnju i nadgradnju poslovnih objekata oko 4.500.000€ − Za izgradnju i nadgradnju stambenih objekata oko 1.100.000€

Demografija i zaposlenst Broj stanovnika se realizacijom Plana povećava za oko 180%, uglavnom u novosagrañenim i dograñenim objektima Ispunjenjem plankih zadataka datih ovim DUP-om doći će do porasta broja zaposlenih u zahvatu Plana za oko 58%. Porez na njihove zarade iznosiće oko 950.000€ godišnje.


- 22 -

3. USLOVI ZA UREðENJE PROSTORA

3.1. Uslovi u pogledu planiranih namjena

Sve pojedinačne parcele definisane su za odreñene namjene tako da je cjelokupan prostor podjeljen po funkcijama koje se na njemu odvijaju. Pojedinačne namjene za parcele date su kroz posebne uslove za ureñenje prostora sa numeričkim pokazateljima i u grafičkim prilozima.Osnovne namjene površina na prostoru ovog plana su:

− Zona centralnih djelatnosti − Zona kolektivnog stanovanja srednje gustine − Zona djelatnosti kulture − Zona školstva i socijalne zaštite − Saobraćajne površine − Parkovi − Vodene površine

3.2. Uslovi za nivelaciju i regulaciju

Instrumenti za definisanje osnovnog sistema regulacije

Regulaciona linija Regulaciona linija u ovom planu je definisana linijom kretanja urbanističke parcele, čije su koordinate prikazane u grafičkom prilogu parcelacije. Grañevinska linija Grañevinska linija se utvrñuje ovim planom u odnosu na regulacionu liniju a predstavlja liniju do koje je dozvoljeno graditi objekat. Na ovaj način je, umjesto linije na koju se smještaju objekti svojim uličnim fasadama, definisana zona gradnje u kojoj je dozvoljeno smještanje planiranih objekata, bez obaveze lociranja objekata na samu grañevinsku liniju. Sve prateće sadržaje (portirske ili stražarske kućice, energo blokove i druge servisne sadržaje u zatvorenim ili otvorenim prostorima) koji mogu biti isključivo prizemni objekti, moguće je postavljati izvan zone gradnje, na mjestu koje je neophodno radi funkcionisanja osnovne namjene. U prilogu su takodje date granice grañevinskih linija ispod i iznad zemlje. Površina podzemnih etaža ne mora se podudarati sa nadzemnim gabaritima objekata. Visinska regulacija

Visinske regulacije definisane su označenom spratnošću na svim objektima, i sa naznačenim maksimalnim visinama pojedinih objekata. Ukoliko maksimalna visina numerički nije odreñena na grafičkom prilogu, jedan nivo se računa u prosječnoj vrijednosti od približno 4 m za prizemne etaže i približno 3 do 3.5 m za etaže iznad prizemlja. Visinska regulacija svih objekata izražena je maksimalnim brojem nadzemnih etaža, koja može biti i manja, po potrebi korisnika prostora. Sve vrijednost bruto površina i površina pod objektima date su kao maksimalne, a mogu biti manje po potrebi investitora.

3.3. Uslovi za parcelaciju

U okviru zahvata plana prisutne su sledeće urbanističke parcele,sa površinama:

- UP1 ............... 2792 m² - UP2 ............... 6030.4 m² - UP3 ............... 3383 m² - UP4 ............... 1968 m² - UP5 ............... 1990 m² - UP6 ............... 2276 m²


- 23 -

- UP7 ............... 1329,6 m² - UP8 ............... 2152 m² - UP9 ............... 1275 m² - UP10 ............... 2050 m² - UP11 ............... 6178 m² - UP12 ............... 45826 m² - UP13 ............... 5520 m² - UP14 ............... 1614 m² - UP15 ............... 20830 m²

Parcelacija je izvršena u skladu sa optimalnim mogućnostima smještanja planiranih objekata, a budući da je planerski pristup podrazumjevao posmatranje ovog prostora kao jedinstvenog kompleksa koji u vizuelnom i estetskom pogledu odaje utisak cjeline, urbanističke parcele su smještene na najoptimalniji način u odnosu na lokaciju kao cjelinu. Parcele dobijene preparcelacijom su geodetski definisane u grafičkom prilogu Plan parcelacije. 3.4. Tretman postoje ćih objekata

Stambeno poslovni objekat - Urbanisti čka parcela UP1 Za objekat poslovno-apartmanskog tipa je predviñena nadgradnja,pri kojoj se dobija spratnost Pv+Mz+7.

“Pobjeda” - Urbanisti čka parcela UP2 Objekat grafičko-izdavačkog preduzeća “Pobjeda” je objekat koji se ruši, i na toj lokaciji (u gabaritima prema grafičkim prilozima) se predviña izgradnja poslovnog objekta sa mogućnošću rezidencionalnog stanovanja, sa spratnošću VP+7, na dijelu prema bulevaru, dok su bočne strane objekta spratnosti VP+3. Maksimalna dozvoljena spratna visina prizemlja je 4m, dok je visina nadzemnih etaža 3,6m. Predviña se i mogućnost izgradnje dvospratne podzemne etaža u okviru urbanističke parcele. “Drvoimpex” – Urbanisti čke parcele UP3, UP4, UP5

Postojeći poslovni objekat “DRVOIMPEX”-a nalazi se u vlasništvu velikog broja privrednih društava i pojedinacaa, koji imaju različito mišljenje o budućnosti tog objekta. Jedno od tih društava ima i dobijenu grañevinsku dozvolu za realizaciju nadogradnje. Na osnovu rješenja važećeg DUP-a, ali i potrebe za rekonstrukcijom i nadogradnjom objekta predviñena je nadogradnja etaže, gdje se planira spratnost objekta S+P+3. Takoñe se predviña povećanje ukupne površine objekta povećanjem ukupnih gabarita objekta u kompletnoj spratnosti objekta. Potreban broj parking mjesta omogućen je formiranjem parking prostora u okviru urbanističke parcele, dok se nedostajući potreban broj parking mjesta može obezbijediti i izgradnjom podzemne parking garaže na dijelu urbanističke parcele i van postojećih gabarita objekta.

Stambeni objekat - Urbanisti čka parcela UP7 Novoprojektovani stambeni objekat, spratnosti Su+P+3, prati gabarite i oblik njemu susjedog stambenog objekta,koji je situiran na parceli UP6. Objekat ima pristupnu saobraćajnicu,koja završava rampom za podzemnu garažu. “ANB CG“ – Urbanisti čka parcela UP11 Za postojeće objekte ANB-a je predviñena nadgradnja,čime se dobija spratnost Su+P+2+M. U dijelu postojećeg parkinga je planiran novi objekat iste spratnosti,koji ima pristupnu saobraćajnicu pri čemu i mogućnost situiranja garažnih mjesta ispod zemlje, što se vidi u prilogu nivelacije i regulacije.


- 24 -

Galerija - Urbanisti čka parcela UP13 Na datoj urbanističkoj parceli je predviñeno rušenje postojećih objekata i izgradnja novog, pri čemu se promijenila i sama funkcija te zone prešavši iz zdravstvenih djelatnosti u djelatnosti kulture. Predviñeni novoprojektovani objekat je galerija spratnosti Su+P+1. Restoran - Urbanisti čka parcela UP14 U zoni postojećeg parka predviña se izgradnja novog ugostiteljskog objekta, restorana, spratnosti Su+P. Objekat je predviñen u centralnom dijelu, zoni za okupljanje, pri čemu mu ta pozicija omogućava najbolje snadbijevanje posjetilaca. Školski objekat - Urbanisti čka parcela UP15 Na postojećim objektima školstva nisu prisutne izmjene osim po pitanju nelegalne gradnje, koja je prisutna na samoj obali Morače pa samim tim predviñena za rušenje. U planu je na toj poziciji predviñena izgradnja sportskog igrališta kome je data mogućnost nadkrivanja. 3.5. Urbanisti čko tehni čki uslovi za izgradnju novih objekata

Urbanisti čko tehni čki uslovi za izgradnju i dogradnju objekata u zoni c entralnih djelatnosti i kolektivnog stanovanja:

− Maksimalna spratnost planiranih objekata (ili dogradnje postojećeg objekta) u okviru zone gradnje je Pv+Mz+7, maksimalna visina je označena na grafičkom prilogu Plan nivelacije i regulacije;

− Planirani objekti u okviru zone gradnje su na grafičkim prilozima prikazani kao aneksi postojećeg objekta, ali ih je dozvoljeno izgraditi i kao nezavisne cjeline, a sve u skladu sa iskazanim urbanističkim parametrima

− Na parceli je, pored osnovnih objekata u okviru zone gradnje, dozvoljena izgradnja jednog ili više pomoćnih objekata, neophodnih za funkcionisanje osnovne namjene, kao što su portirske ili stražarske kućice, ulazne partije sa metal detektorima, administrativni prostori za konzularne usluge, energo blokovi i sl. Ovi objekti su prizemni i dozvoljeno ih je postavljati van planom odreñene grañevinske linije, u skladu sa funkcionalnom šemom i sigurnosnim potrebama konkretnog objekta. Površine ovih objekata se uračunavaju u postignute indekse zauzetosti i izgrañenosti na parceli;

− Maksimalna spratnost pratećih sadržaja (pomoćnih objekata smještenih van zone gradnje) je jedna nadzemna etaža, maksimalna visina je označena na grafičkom prilogu Plan nivelacije i regulacije;

− Ispod svih objekata nad kojima je planirana intervencija bilo kog tipa dozvoljena je izgradnja podzemnih etaža (podruma i suterena);

− Površina podrumskog dijela objekta može biti veća od površine nadzemnog dijela, ukoliko se time ne ugrožavaju uslovi izgradnje na susjednim parcelama;

− Površina podruma i suterena ne uračunava se u maksimalnu postignutu BGP na parceli; − Grañevinske linije koje definišu zonu gradnje su date u grafičkom prilogu Plan nivelacije i regulacije; − Oblik i površina gabarita objekata u grafičkim prilozima date su simbolično i mogu se prilagoñavati

potrebama investitora ukoliko se poštuju striktno zadate: grañevinske linije, maksimalni indeksi zauzetosti i izgrañenosti, kao i svi propisi iz grañevinske regulative

− Princip ureñenja zelenila u okviru parcela je dat u Uslovima za ozelenjavanje, a detaljna razrada je ostavljena vlasnicima;

− Postojeću ogradu oko urbanističke parcele prilikom rekonstrukcije kompleksa zadržati u istoj materijalizaciji i obradi;

Urbanisti čko tehni čki uslovi za izgradnju objekata u zoni školstva i ku lture:

− Maksimalna spratnost planiranih objekata (ili dogradnje postojećeg objekta) u okviru zone gradnje je Su+P+2+M, maksimalna visina je označena na grafičkom prilogu Plan nivelacije i regulacije;

− Novoprojektovani objekti, samom svojom pozicijom, moraju po funkciji i likovnom izrazu odgovarati već prisutnim objektima


- 25 -

− Površina podrumskog dijela objekta može biti veća od površine nadzemnog dijela, ukoliko se time ne ugrožavaju uslovi izgradnje na susjednim parcelama;

− Grañevinske linije koje definišu zonu gradnje su date u grafičkom prilogu Plan nivelacije i regulacije;

− Oblik i površina gabarita objekata u grafičkim prilozima date su simbolično i mogu se prilagoñavati potrebama investitora ukoliko se poštuju striktno zadate: grañevinske linije, maksimalni indeksi zauzetosti i izgrañenosti, kao i svi propisi iz grañevinske regulative

− Princip ureñenja zelenila u okviru parcela je dat u Uslovima za ozelenjavanje, a detaljna razrada je ostavljena vlasnicima;

− Postojeću ogradu oko urbanističke parcele prilikom rekonstrukcije kompleksa zadržati u istoj materijalizaciji i obradi;

Uslovi za arhitektonsko oblikovanje objekata

− Konstrukciju novih objekata ili dogradnji oblikovati na savremen način sa krutim tavanicama, bez miješanja sistema nošenja po spratovima, sa jasnom seizmičkom koncepcijom.

− Prilikom dalje projektantske razrade, posebnu pažnju obratiti na arhitektonsko oblikovanje. S obzirom da treba da predstavlja jedinstven i reprezentativan prostor, osnovna usmjerenja organizacije prostora data su kroz ove Izmjene i dopune DUP-a.

− Likovno i oblikovno rješenje grañevinskih struktura mora svojim izrazom da doprinosi opštoj slici i doživljaju diplomatsko-rezidencijalne zone, svojom reprezentativnošću i kvalitetom obrade i izrade

− Za spoljnu obradu objekata-fasada, projektantima se preporučuju najkvalitetniji, reprezentativni, savremeni materijali koji daju mogućnosti za kreativna odnosno originalna arhitektonska rješenja, a istovremeno posjeduju osobine dobre zaštite objekata. U tom smislu, preporučuje se ugradnja dvostrukih bioklimatskih fasada, sa integrisanim sistemima prirodne ventilacije, brisolejima i sl.

− Uzimajući u obzir specifičnost područja u pogledu obilnih padavina (kiše) koja u urbanim jezgrima, zbog prisutnog aerozagañenja, može imati negativne uticaje, a isto tako i velikih vrućina za vrijeme ljeta, treba koristiti postojane materijale.

− Zavisno od arhitektonskog rješenja kao prirodan materijal dolaze u obzir sve vrste kamena ili kao obloga ili kao puni zidovi, a pogotovo moračkog oblutka, koji se podjednako efektno može koristiti za oblaganje grañevinskih struktura i u eksterijeru i u enterijeru. Isključuje se upotreba fasadne opeke, koja pored toga što nije tipična za ovaj kraj, ima i veliku poroznost, što u ovdašnjim klimatskim uslovima nije dobro.

3.6. Uslovi za zaštitu životne sredine

Zaštita životne sredine u Podgorici zauzima značajno mjesto u planiranju gradskih prostornih cjelina. GUP-om grada Podgorice utvrñene su determinante urbanog razvoja koja prvenstveno proizilaze iz ograničavajućih faktora zaštite životne sredine. Mjere zaštite odnose se na: zemljište, vodu, vazduh, floru, faunu, ekosistem i posebno zaštitne objekte prirode. Zaštita zemlje Odrediti lokaciju za organizovano odlaganje komunalnog otpada u okviru svakog komplesa ili urbanističke parcele Odrediti posebno mjesto za propisani način eventualnog odlaganja tečnog otpada. Zaštita voda Podzemnu izdan potrebno je štititi u duhu pozitivnih važećih zakonskih propisa. Podzemne garaže prije ispusta svojih otpadnih voda u gradski kanalizacioni sistem, treba da vrše predtretman svojih otpadnih voda do tog stepena da ne predstavljaju smetnju rada ureñaja za prečišćavanje gradskih otpadnih voda.


- 26 -

Zaštita vazduha Pri izgradnji novih objekata dosljedno sprovoditi Zakon o zaštiti vazduha, naročito odredbe o graničnim vrijednostima zagañenosti vazduha. Zaštita flore i faune Zaštita flore i faune može se uspješno vršiti samo u okviru zaštite jedinstvenih ekosistema i zaštite prirode uopšte. Zato je racionalno gazdovanje prirodnim bogastvima, očuvanje ravnoteže u biotopima, spriječavanje zagañivanja, izdvajanje najznačajnijih objekata prirode i stavljanje istih pod zaštitu jedini pravi put za zaštitu flore i faune jednog područja. Predlozi i mjere za zaštitu pojedinih elemenata životne sredine obezbjediti zakonskim mjerama i propisima. Opšti stavovi GUP-a odnose se i na prostor i strukturu predmetnog područja. Konkretni stavovi proizilaze iz sljedećeg stanja:

− Podgorički region je područje sa relativno neprijatnim klimatskim uslovima (visoke temeprature, vlažnost vazduha, vjetrovi, padavine).

− Kontakti zone bogati su vegetacijom koja je značajan činilac zdravih uslova životne sredine.

− Otvorenost Podgorice prema jugu sve do mora (preko Skadarskog jezera i rijeke Bojane izložena je uticajima blage mediteranske klime i povremenim vjetrovima u ljetnjem periodu).

− Izloženi problemi zaštite životne sredine na obrañivanom prostoru rješavani su u procesu funkcionalno-prostorne i programske postavke i daju dobre uslove za stvaranje zdravih uslova u funkcionisanju zone.

Ukoliko realizacija plana zahtijeva uklanjanje stabala, neophodno je uraditi premiještanje tih stabala na lokaciju u okviru istog plana. 3.7. Uslovi za poboljšanje energetske efikasnosti

Održivoj potrošnji energije treba dati prioritet racionalnim planiranjem potrošnje, te implementacijom mjera energetske efikasnosti u sve segmente energetskog sistema. Održiva gradnja je svakako jedan od značajnijih segmenata održivog razvoja koji uključuje:

− Upotrebu grañevinskih materijala koji nisu štetni po životnu sredinu

− Energetsku efikasnost zgrada

− Upravljanje otpadom nastalim prilikom izgradnje ili rušenja objekata

Energetski i ekološki održivo graditeljstvo teži:

− Smanjenju gubitaka toplote iz objekta poboljšanjem toplotne zaštite spoljnih elemenata i povoljnim odnosom osnove i volumena zgrade

− Povećanju toplotnih dobitaka u objektu povoljnom orijentacijom zgrade i korišćenjem sunčeve energije

− Korišćenju obnovljivih izvora energije u zgradama (biomasa, sunce, vjetar itd.)

− Povećanju energetske efikasnosti termoenergetskih sistema

Cilj sveobuhvatne uštede energije, a time i zaštite životne sredine je stvoriti preduslove za sistemsku sanaciju i rekonstrukciju postojećih zgrada, a zatim i povećanje obavezne toplotne zaštite novih objekata. Prosječne stare kuće godišnje troše 200-300 kWh/m2 energije za grijanje, standardno izolovane kuće ispod 100, savremene niskoenergetske kuće oko 40, a pasivne 15 kWh/m2 i manje. Energijom koja se danas potroši u prosječnoj kući u Crnoj Gori, možemo zagrijati 3-4 niskoenergetske kuće ili 8-10 pasivnih kuća. Nedovoljna toplotna izolacija dovodi do povećanih toplotnih gubitaka zimi, hladnih spoljnih konstrukcija, oštećenja nastalih vlagom (kondenzacijom) kao i pregrijavanja prostroa ljeti. Posljedice su oštećenja konstrukcije, nekonforno i nezdravo stanovanje i rad. Zagrijavanje takvih prostora zahtjeva veću količinu energije što dovodi do povećanja cijene korišćenja i održavanja prostora, ali i do većeg zagañenja životne sredine. Poboljšanjem toplotno izolacionih karakteristika zgrade moguće je postići smanjenje ukupnih gubitaka toplote za prosječno 40 do 80%.


- 27 -

Energetskom obnovom starih objekata, moguće je postići uštedu u potrošnji toplotne energije od preko 60%. Osim zamjenom prozora, najveće uštede se mogu postiči izolacijom vanjskog zida. Dodatna ulaganja u toplotnu izolaciju pri obnovi već dotrajale fasade kreću se u ukupnoj cijeni sanacije fasade 20-40%, što daje povoljne ekonomske rezultate u poreñenju sa dugoročnim uštedama koje se postižu. Kod gradnje novih objekata važno je već u fazi idejnog rješenja u saradnji sa projektantom predvidjeti sve što je potrebno da se dobije kvalitetna i optimalna energetski efikasna zgrada. Zato je potrebno:

− Analizirati lokaciju, orjentaciju i oblik kuće − Primjeniti visoki nivo toplotne izolacije kompletnog spoljnjeg omotača objekta i izbjegavati toplotne

mostove − Iskoristiti toplotne dobitke od sunca i zaštititi se od pretjeranog osunčanja − Koristiti energetski efikasan sistem grijanja, hlañenja i ventilacije, i kombinovati ga sa obnovljivim izvorima

energije Ovo područje spada u red područja sa vrlo povoljnim osnovnim parametrima za značajnije korišćenje energije neposrednog sunčevog zračenja. Na ovom području postoje mogućnosti za sva tri načina korišćenja sunčeve energije – za grijanje i osvjetljavanje prostora, grijanje vode (klasični solarni kolektori) i za proizvodnju električne energije (fotonaponske ćelije). U ukupnom energetskom bilansu kuća važnu ulogu igraju toplotni efekti sunca. U savremenoj arhitekturi puno pažnje posvećuje se prihvatu sunca i zaštiti od pretjeranog osunčanja, jer se i pasivni dobici toplote moraju regulisati i optimiziovati u zadovoljavajuću cjelinu. Ako postoji mogućnost orijentacije kuće prema jugu, staklene površine treba koncentrisati na južnoj fasadi, dok prozore na sjevernoj fasadi treba maksimalno smanjiti da se ograniče toplotni gubici. Pretjerano zagrijavanje ljeti treba spriječiti sredstvima za zaštitu od sunca, usmjeravanjem dnevnog svjetla, zelenilom, prirodnim provjetravanjem i sl. Savremeni tzv.”daylight”sistemi koriste optička sredstva da bi podstakli refleksiju, lomljenje svjetlosnih zraka, ili za aktivni ili pasivni prihvat svjetla. Savremene pasivne kuće danas se definišu kao grañevine bez aktivnog sistema za zagrijavanje konvencionalnim izvorima energije.

Za izvoñenje objekata uz navedene energetske mjere potrebno je primjenjivati (uz prethodnu pripremu stručnu i zakonodavnu) Direktivu 2002/91/EC Evropskog parlamenta (Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings (Official Journal L 001,04/01/2003)/ o energetskim svojstvima zgrada, što podrazumijeva obavezu izdavanja sertifikata o energetskim svojstvima zgrade kome rok važenja nije duži od 10 god. Korišćenje solarnih kolektora se može preporučiti kao mogućnost odreñene uštede u potrošnji električne energije, pri čemu se mora povsti računa da ne budu u koliziji sa karakterističnom tradicionalnom arhitekturom.

Za proizvodnju električne energije pomoću fotonaponskih elemenata, potrebno je uraditi prethodnu sveobuhvatnu analizu tehničkih, ekonomskih i ekoloških parametara. Obaveze prema okvirnoj konvenciji Ujedinjenih Nacija o klimatskim promjenama (UNFCCC) Kjoto protokolu

Crna Gora je 2007. godine ratifikovala Kjoto protokol, čiji je cilj smanjenje emisija gasova sa efektom staklene bašte. Strane potpisnice UNFCC konvencije saglasile su se da će države svrstane u Prilog B Kjoto protokola (suštinski iste države svrstane u Prilog I Konvencije) smanjiti ili ograničiti emisije GHG gasova na osnovu nivoa emisija iz 1990. na svojim teritorijama do zaključenja prvog perioda obaveze (od 2008. do 2012). Svaka država sa liste Priloga B prihvatila je obavezu ciljnog smanjenja emisija koju će postići u ovom preiodu. Države koje nijesu svrstane u Prilog B takoñe su se saglasile sa ciljevima ograničenja i smanjenja emisija propisanim Kjoto protokolom, ali po principu”zajedničkih ali različitih odgovornosti”, t.j. nijesu preuzele obavezu da uspostave ciljni nivo smanjenja emisija. Da bi se državama svrstanim u Prilog B pomoglo da dostignu svoje ciljeve smanjenja emisija, Kjoto protokolom obuhvaćena su tri mehanizma: Mehanizam čistog razvoja (Član12), Zajednička implementacija (Član 6) i Trgovina emisijama (Član 17) Pregled bitnih EU direktiva u području toplotne zaštite i uštede energije u objektima

Ključni dokumenti energetskog sektora Evropske unije na kojima se baziraju energetske strategije zemalja članica su:


- 28 -

Bijela knjiga: Energetska politika Europske unije (White Paper: An Energy Policy for the European Union, COM (95) 682 final, 1995) Bijela knjiga o obnovljivim izvorima energije (Energy for the Future: Renewable Sources of Energy, White Paper for a Community Strategy and Action Plan, COM(97)599 fi nal, 1997) Zelena knjiga: Prema Europskoj strategiji za sigurnost snabdijevanja energijom (Green Paper: Towards a European Strategy for the Security of Energy Supply, COM(2000) 769 final) Zelena knjiga Energetska efikasnost ili kako učiniti više s manje (Green Paper on Energy Efficiency or Doing More with Less, COM(2005) 265 final) Akcioni plan za energetsku efikasnost / ACTION PLAN FOR ENERGY EFFICIENCY: Realising the potential - Saving 20% by 2020 Važne direktive Evropske unije koje regulišu područje energetske efikasnosti iobnovljivih izvora energije su slijedeće: Direktiva 2002/91/EC o energetskim performansama objekata / Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings (Official Journal L 001,04/01/2003) Direktiva 2006/32/EC o energetskoj efikasnosti i energetskim uslugama / Directive 2006/32/EC of the European Parliament and of the Council of 5 April 2006 on energy end-use effi ciency and energy services and repealing Council Directive 93/76/EEC Official Journal L 114, 27/04/2006 P. 0064 – 0085 Direktiva 2004/8/EC o promociji kogeneracije bazirane na korisnim toplotnim potrebama na unutrašnjem tržištu energije / Directive 2004/8/EC of the European Parliament and of the Council of 11 February 2004 on the promotion of cogeneration based on a useful heat demand in the internal energy market and amending Directive 92/42/EEC (Official Journal L 52/50, 21/02/2004) Direktiva 89/106/EEC o usklañivanju zakonskih i upravnih propisa država članica o grañevinskim proizvodima / Council Directive 89/106/EEC of 21 December 1988 on the approximation of laws, regulations and administrative provisions of the Member States relating to construction products (Official Journal L40/12of1989-02-11) Direktiva 92/75/ECC o označavanju energetske efikasnosti kućnih aparata, Commission Directive 2003/66/EC of 3 July 2003 amending Directive 94/2/EC implementing Council Directive 92/75/EEC with regard to energy labelling of household electric refrigerators, freezers and their combinations (Official Journal L 170, 09/07/2003 P. 0010 – 0014) Direktiva 93/76/EEC o ograničavanju emisija ugljen dioksida kroz povećanje energetske efikasnosti / Council Directive 93/76/EEC of 13 September 1993 to limit carbon dioxide emissions by improving energy effi ciency (SAVE) (Official Journal L 237, 22/09/1993) Direktiva 2003/87/EC o uspostavljanju sistema trgovanja dozvolama za emisiju gasova sa efektom staklene bašte unutar EU / Directive 2003/87/EC of the European Parliament and of the Council of 13 October 2003 establishing a scheme for greenhouse gas emission allowance trading within the Community and amending Council Directive 96/61/EC (Official Journal L 275/32, 25/10/2003) Direktiva 92/75/EEC o obaveznom energetskom označavanju električnih kućnih aparata /Council Directive 92/75/EEC of 22 September 1992 on the indication by labelling and standard product information of the consumption of energy and other resources by household appliances(Official Journal L 297, 13/10/1992)/ Direktiva 2004/101/EC o uspostavljanju ssistema trgovanja dozvolama za emisiju gasova sa efektom staklene bašte, s obzirom na primjenu mehanizama Protokola iz Kyota / Directive 2004/101/EC of the European Parliament and of the Council of 27 October 2004 amending Directive 2003/87/EC establishing a scheme for greenhouse gas emission allowance trading within the Community, in respect of the Kyoto Protocol’s project mechanisms (Official Journal L 338/18, 13/11/2004) Direktiva 2001/77/EC o promociji električne energije iz obnovljivih izvora na unutrašnjem tržištu električne energije / Directive 2001/77/EC of the European Parliament and of the Council of 27 September 2001 on the promotion of electricity produced from renewable energy sources in the internal electricity market (Official Journal L 283/33, 27/10/2001)


- 29 -

3.8. Uslovi za evakuaciju otpada

Evakuacija otpadaka obavljaće se specijalnim komunalnim vozilima do gradske deponije, a privremeno držanje otpadaka do evakuacije je u metalnim sudovima – kontejnerima, lociranim u okviru zone, odnosno u okviru svake od lokacija. Broj kontejnera je potrebno utvrditi uz poštovanje ostalih sanitarno-tehničkih kriterijuma datih propisima i standardima. 3.9. Uslovi za nesmetano kretanje lica sa posebnim p otrebama

Kretanje lica sa posebnim potrebama omogućiti projektovanjem oborenih ivičnjaka na mjestu pješačkih prelaza, kao i povezivanjem rampom denivelisanih prostora, obezbjeñenjem dovoljne širine, bezbjednih nagiba i odgovarajućom obradom površina. Potrebno je omogućiti pristup lica sa posebnim potrebama u sve objekte i djelove objekata koji svojom funkcijom podrazumjevaju javni pristup. Kroz objekte i djelove objekata u kojima je omogućen rad licima sa posebnim potrebama neophodno je obezbjediti nesmetano kretanje kolica, pristup u odgovarajuće dimenzionisane liftove i sanitarne prostorije. 3.10. Protivpožarna zaštita

Planirane fizičke strukture predstavljaju jasno podijeljene cjeline sa meñuprostorima zelenila i pješačkih staza i površina, što obezbjeñuje osnovni nivo zaštite u prenošenju požara u okviru posmatranog kompleksa. U samim prostornim grupama stvoreni su meñuprostori koji omogućavaju laku intervenciju u slučaju požara i njegovu lokalizaciju. Projektom infrastrukture i nivoom tehničke opremljenosti prostora (PP ureñaji) upotpuniće se sistem i mjere protivpožarne zaštite, a u skladu sa zakonskim propisima: Zakon o zaštiti i spašavanju (SL CG br 13/07), smjernicama nacionalne strategije za vanredne situacije i Nacionalnog i opštinskog plana zaštite i spašavanja 3.11. Smjernice za realizaciju

Uslovi za korišćenje prostora do privoñenja namjeni Prostor Izmjena i dopuna DUP-a se manjim dijelom danas koristi za odreñene djelatnosti i funkcije, dok u većem dijelu predstavlja neizgrañen i neiskorišten prostor. Do privoñenja planiranoj namjeni treba omogućiti nesmetano korišćenje ovog prostora za postojeće namjene. U slučajevima gdje se postojeća i planirana namjena razlikuju treba omogućiti nesmetano korišćenje, popravak i investiciono održavanje, a do privoñenja namjeni izdavanjem UT uslova, što je u nadležnosti opštinskih i republičkih službi. Na dijelu neizgrañenog prostora predviñenog za odreñene sadržaje, do privoñenja namjeni nije dozvoljena gradnja objekata. Preporuke za faznost realizacije Tehničke konstante u Izmjenama i dopunama DUP-u kao rezultat Programskog zadatka, stavova, ciljeva i programa definišu prostor kroz sve komponente razvoja za odreñen planski period. Ponuñeni model intervencija obuhvata cjelokupno područje, a istovremeno obavezuje na disiplinovano i realno ponašanje u prostoru kroz faze realizacije. Ove Izmjene i dopune DUP-a ne predviñaju striktne etapnosti realizacije, već se oslanjaju na koncept permanentnog upravljanja prostorom. Planirane dogradnje postojećih objektata na parcelama dozvoljeno je realizovati fazno, u skladu sa potrebama korisnika prostora.


- 30 -

Uslovi za dalju razradu plana Izdavanje urbanističko-tehničkih uslova vršiće se na osnovu uslova datih ovim Izmjenama i dopunama DUP-a. Uputstvo za korišćenje i sprovoñenje DUP-a Uslovi su urañeni po zonama u okviru planiranog prostora, što daje mogućnost jednostavnijeg tumačenja i primjene Plana. Urbanistička parcela je osnovni prostorni elemenat Plana na kome se najdetaljnije mogu sagledati mogućnosti konkretnog prostora. Sve parcele su posebno numerisane. Da bi se dobila cjelovita slika o stanju lokacije iz plana, obavezno treba prostudirati grafičke priloge koji daju osnovne informacije o lokaciji. U tekstualnom dijelu, u poglavljima Uslovi za ureñenje prostora i Analitički podaci nalaze se bliže odrednice i mogućnosti tražene lokacije. Prethodni radovi

Da bi se omogućila izgradnja novih objekata i ureñenje terena, prije realizacije definisane ovim Izmjenama i dopunama DUP-a, potrebno je izvršiti raščišćavanje i nivelaciju terena i komunalno opremanje zemljišta, u skladu sa datim uslovima. Prije pristupanja detaljnoj razradi objekata, a posebno nivelaciji i ureñenju dvorišta objekata u pojasu prema rijeci Morači, neophodno je uraditi projekat ureñenja terena priobalnog pojasa, sa detaljnom nivelacijom pješačke staze.

Prilikom izgradnje novih objekata u cilju obezbjeñenja stabilnosti terena, potrebno je izvršiti odgovarajuće saniranje terena, ako se za to pojavi potreba.

Izgradnji objekata mora da prethodi detaljno geomehaničko ispitivanje terena, a tehničku dokumentaciju raditi isključivo na osnovu detaljnih geodetskih snimaka terena, geoloških i hidrogeoloških podataka, kao i rezultata o geomehaničkim ispitivanjima tla.


- 31 -

4. INFRASTRUKTURA 4.1. Saobraćaj

Uvodne napomene DUP “Spomen park Kruševac” lociran je u granicama okvirnih saobraćajnica (Bulevara revolucije, Moskovske, Ljubljanske i Dječije ulice). Zbog karakteristike centralne zone kolski saobraćaj sveden je na najnižu dostupnost sadržajima u zoni tj. zaustavlja se obodno u parking prostorima, a time je dat prioritet pješačkom saobraćaju unutar zone. Mreža saobraćajnica Kao osnova za izradu planirane mreže saobraćajnica korišćen je Generalni urbanistički plan kao i detaljni urbanistički planovi susjednih zona. Najvažnije saobraćajnice, kao dio primarne gradske mreže definisane GUP-om, su Bulevar revolucije, Moskovska ulica i Ljubljanska ulica. Bulevar revolucije je najvažnija saobraćajnica u zoni i dio je II transverzale koja po GUP-u “predstavlja gradsku magistralu koja vodi na autobusku i željezničku stanicu”. Bulevarom je moguća brza veza sa glavnim gradskim pravcima. Bulevar Revolucije i ulica Moskovska, kao saobraćajnice primarne mreže, preko Cetinjskog puta i Bulevara Svetog Petra Cetinjskog omogućavaju dobru povezanost zone DUP-a “Spomen park Kruševac” sa svim magistralnim pravcima i strukturama grada. Uvedena je nova saobraćajnica jugozapadno od škole, koja se nadovezuje na saobraćajnicu iz UP Klinički centar. Površina pod saobraćajnicama i parkinzima iznosi 1,8 ha, što je 11 % od ukupne površine zone Moskovska i Ljubljanska ulica su saobraćajnice II reda, i, kao i bulevar, predstavljaju vezu sa centralnom gradskom zonom. Planirane saobraćajnice definisane su koordinatama tjemena i centara raskrsnica a u grafičkom prilogu dati su njihovi poprečni presjeci. Zastor svih ulica je od asfalt betona a planiranih parking mjesta od raster elemenata beton – trava, asfalta ili behaton elemenata. Sve saobraćajnice su opremljene odgovarajućom rasvjetom a na rasksnicama treba predvidjeti prelaze za hendikepirana lica saglasno standardima JUS U.A9 201 i 202. Odvodnjavanje svih saobraćajnica riješeno je atmosferskom kanalizacijom. Saobraćaj u mirovanju Parkiranje u predmetnom zahvatu će se uglavnom rješavati unutar pojedinačnih parcela, dio u podzemnim garažama, a dio na parkinzima. Planom se ostvaruje 422 pm u podzemnim garažama i 464 pm na parkinzima, od kojih su neki parkinzi u okviru parcela, dok su drugi na javnim površinama. Tim kapacitetima bi se riješio problem parkiranja u zoni zahvata. Jedini nedostatak parking mjesta pojaviće se za objekte na UP10 i UP11. Taj problem se može riješiti korišćenjem obližnjeg parkinga kod sportskog centra. On je slabo popunjen, izuzetak je kada se igraju utakmice, ali to je u večernjim satima, obično vikendom a tada zaposleni u tim objektima uglavnom ne rade. Parcela UP12 je uglavnom predviñena za rezidencijalne objekte. U pitanju su specifični objekti, posebno po pitanju bezbjednosti, i za njih će se parkiranje rješavati unutar parcele. Postoje dvije podzemne garaže u predmetnom zahvatu, na parceli, na parceli UP6 (20 parking mjesta) i na parceli UP4 (15 PM).


- 32 -

Planirane su i podzemne garaže u objektima na parcelama UP1 (100 pm), UP2 (154 pm), UP3 (46 pm) i UP7 (45 pm) i UP11 (42 pm). Garaže je moguće izgraditi dvoetažno, u slučaju da se planirani broj parking mjesta ne može obezbijediti na samo jednoj podzemnoj etaži. Prostor za rampu na parceli UP3 se rezerviše za silazak, u slučaju izgradnje,garaže ispod objekta na UP3, ali i za drugi izlaz iz garaža na parcelama UP4 i UP6 i kao i planiranu garažu na UP7, jer one sada imaju samo jednu zajedničku pristupnu ulazno-izlaznu rampu. Pješačke komunikacije Bitna pretpostavka za funkcionisanje i ambijentalno oblikovanje prostora je učešće pješačkih površina. Osnovna podjela je na staze uz kolovoz i samostalne pješačke staze. Izgrañena je široka pješačka staza izmeñu zone “A” i spomen parka, a ostale staze uglavnom su usmjerene prema dvorcu-galeriji. Glavne staze omogućavaju i prolaz vozila (vatrogasna vozila, kola hitne pomoći i MUP-a, vozila za snabdijevanje) u slučaju potrebe. Obrada pješačkih površina uradiće se od različitih materijala, zavisno od značaja. Ti zastori mogu biti od asfalta, kamena, betona odnosno od elemenata izgrañenih od ovih materijala. Javni gradski saobraćaj Linije javnog autobuskog saobraćaja vezane su, kao i do sada, za bulevar, Moskovsku i Ljubljansku ulicu. U Ljubljanskoj ulici zadržava se postojeća taksi stanica. Program aktivnosti zone (muzeji, galerije,...) nameću potrebu da se obezbijedi kolektivni pristup sa izletničkim autobusima. Par autobusa se može parkirati u Ljubljanskoj ulici a veći broj autobusa se može parkirati na parkingu kod sportskog centra.

4.2. Hidrotehni čka infrastruktura

Opšti pregled U Planu su predviñene neke izmjene u odnosu na postojeće stanje. U zonama B, C, D i F planirani su stambeno poslovni objekti, izgradnja novih i nadogradnja postojćih poslovnih objekata. Za vodosnabdijevanje ovih objekata planirani su novi cjevovodi i rekonstrukcija postojećih cjevovoda. Takoñe su planirani kanali za odvoñenje otpadnih voda iz planiranih objekata. Za odvodnjavanje površinskih voda sa ureñenih površina saobraćajnica i parkinga planirani su zatvoreni kanalizacioni sistemi. Vodovod Za snabdijevanje vodom postojećih i planiranih objekata na prostoru zahvata DUP-a, obzirom na njihovu namjenu, postojeći i planirani profili cjevovoda su takvi da u potpunosti zadovoljavaju potrebe za vodom, vodeći računa i o budućim potrebama za zalivanjem zelenih površina, mada se za iste može obezbijediti potrebna količina vode iz bušenih bunara, što je do sada urañeno za niz objekata na ovom i susjednom prostoru. Povezivanjem planiranih cjevovoda u prsten sa priključenjem na cjevovod Ø 300mm na raskrsnici ulica Moskovske i Bulevara revolucije, i Bulevara revolucije i Ivana Milutinovića, obezbjeñuje se ravnomjerni raspored pritisaka i distribucija potrebnih količina vode. Do spoja sa postojećim cjevovodom Ø 150mm, planiran je cjevovod profila Ø 200mm a dio postojećeg cjevovoda je predviñen za ukidanje, kao i cjevovod Ø 80mm, koji se prespaja na novoplanirani cjevovod Ø 150mm. Ovako planirani cjevovod duž obodnih i internih saobraćajnica, obezbjeñuje racionalno priključenje novoplaniranih i postojećih objekata na vodovodnu mrežu.


- 33 -

Specifična potrošnja za snabdijevanje vodom odreñena je na bazi postojećih podataka o potrošnji u našoj zemlji, uzimajući u obzir potrošnju u drugim zemljama iz okruženja na osnovu standarda i klimatskih uslova, te iznosi: a/ stalni stanovnici 200 l/st/dan

− Koeficijent dnevne neravnomjernosti za jedan dan uz maksimalnu potrošnju iznosi 1,5. − Koeficijent časovne neravnomjernosti usvaja se 1,5.

Kriterijum za dimenzionisanje vodovodne mreže jeste potrebna količina vode za sanitarne i protivpožarne potrebe. Za planirani broj korisnika od N=1089 (stanovnika i zaposlenih), specifičnu potrošnju od q=200lit/dan/st. i koeficijente dnevne i časovne neravnomernosti potrebno je obezbijediti Qmax.čas = 15,6 l/s sanitarne vode. Vodovodna mreža je planirana duž trotoara ili neposredno uz ivicu saobraćajnica ukoliko nema trotoara. Srednja dnevna Qsr = 1089 * 200 / 86.400 = 2,52 l/s Max dnevna Qmax.dn = Qsr * 1,5 = 2,52 * 1,5 = 3,78 l/s Max čas Qmax.čas = Qmax.dn * 1,5 = 3.78 * 1,5 = 5,67 l/s. Obzirom na namjenu objekata, proračunato je da maksimalna časovna potrošnja iznosi 5,67 l/sec, što planirani cjevovodi u potpunosti mogu da zadovolje i obezbijede. Za potrebe uličnih hidranata, ispiranje kanalizacije i pranje ulica planira se dodatnih 15 l/sec. vode za 2 sata gašenja. Ph = 3 x 5 x 60 x 60 x 2 = 108000 l/dan = 1,25 l/s. Dakle Qmax = 6,92 l/s. Sva distributivna mreža mora biti min. DN80 kako bi se zadovoljili uslovi za hidrantsku mrežu. Požarne hidrante postavljati uz saobraćajnice na min. rastojanju od 80,00 m. Kao cijevni materijal koriste se cijevi od tvrdog polietilena visoke kakvoće PEVG od PE100 za radne pritiske od 10 bara, dok su za izradu čvorova predviñeni liveno gvozdeni fazonski komadi i armature. Obrada projekata uličnih - blokovskih cjevovoda kao i samih priključaka objekata, treba da se radi na osnovu preciznih uslova priključenja koje budući investitori treba da obezbjeñuju od JP » Vodovod i kanalizacija Podgorica«, što treba propisati i urbanističko-tehničkim uslovima od strane nadležnog opštinskog ili republičkog organa. Obzirom na velike zelene površine koje je neracionalno zalivati iz vodovodnog sistema tj. sanitarnom vodom, za ove namjene voda se može obezbijediti izgradnjom posebnog sistema za zalivanje, sa zahvatom vode iz bušenih bunara. Lokacija bunara za zahvat vode je najpogodnija duž korita rijeke Morače na slobodnim prostorima, a po procjeni je potrebno izbušiti dva bunara, od kojih dalje treba izgraditi posebnu mrežu za zalivanje i to profila Ø 80 mm i Ø 50mm, koju treba graditi od polietilenskih cijevi sa dubinom ukopavanja do 60cm. Na osnovnoj mreži, treba postaviti priključna mjesta za rasprskivače ili prenosni dio garnitura za zalivanje. Kanalizacija za otpadne vode Postojeći kolektori fekalne kanalizacije, duž sjeverne i istočne saobraćajnice, koje uokviruju dio zone DUP-a, odvoñenje otpadnih voda usmjeravaju na te pravce, što je urañeno i sa priključenjem postojećih objekata. Za priključenje objekata sa zapadne strane prostora DUP-a, pored postojećih priključnih kolektora, planiran je i novi kolektor duž saobraćajnice sa istočne strane objekta »Pobjede«, kao i priključak na glavni kolektor, takoñe duž istočne interne saobraćajnice Medicinske škole, koji će poslužiti za prihvat otpadnih voda iz postojećih centralnih objekata iz Zone »B«. Takoñe je planiran i kolektor duž kontaktne interne saobraćajnice u Zoni »E«. Obzirom da glavni gradski kolektor fekalne kanalizacije Ø800 mm presjeca UP15, odnosno planirani objekat 15b, isti je neophodno izmjestiti u dužini cca 250 m.


- 34 -

Odabrani profili DN 200mm i DN 250mm, sa mogućim padom do 0,5%, mogu u potpunosti zadovoljiti potrebe za odvoñenjem otpadnih voda iz postojećih i planiranih objekata u zoni zahvata DUP-a. Kolektori fekalne kanalizacije, planirani su da se grade od PVC cijevi klase u zavisnosti od dubine ukopavanja, a na svim horizontalnim i vertikalnim lomovima trase, kao i na mjestima priključaka planirana je izgradnja revizionih okana sa liveno-željeznim poklopcima i LŽ penjalicama. Reviziona okna postavljati na max rastojanju 160D, ali ne preko 50 m. Kolektore kao i priključke budućih objekata treba projektovati na osnovu uslova priključenja pribavljenih od strane JP«Vodovod i kanalizacija« Podgorica, obaveze koju treba precizirati i urbanističko-tehničkim uslovima. Atmosferska kanalizacija U opisu postojećeg stanja atmosferske kanalizacije, konstatovano je da je mreža za odvoñenje atmosferskih voda izgrañena duž trajno ureñenih okolnih saobraćajnica i da funkcioniše na zadovoljavajući način. Za odvoñenje atmosferskih voda sa novoplaniranih saobraćajnica i ureñenih parking prostora, planirana je izgradnja uličnih kolektora koji se priključuju na postojeću mrežu ili na postojeći ispust u korito rijeke Morače, u neposrednoj blizini lokacije Medicinske škole. Za najveći dio prostora zahvata DUP-a, odvoñenje atmosferskih voda je predviñeno kao i do sada, upijanjem u okolni teren, ili će se na osnovu posebne analize, uraditi dodatna mreža, obzirom na mogućnosti upuštanja prikupljenih atmosferskih voda u korito rijeke Morače. Planirana ulična mreža, dimenzionisana je na osnovu intenziteta padavina od 127 l/s/ha, za vrijeme trajanja od 15 min, uz pretpostavljeni koeficijent oticanja od prosječno 0,5 – 0,7. Kanali atmosferske kanalizacije planirani su da se grade od PVC cijevi, klase prema dubini ukopavanja i od AB cijevi za veće profile sa potrebnim brojem slivnika i revizionih slivnika na kojima se postavljaju jednodjelne i dvodjelne slivničke rešetke. Kod dvostranih nagiba sobraćajnica odvodnjavanje suprotne strane saobraćajnice treba rješavati izgradnjom poprečnih kanala profila DN 250mm sa jednodjelnom slivničkom rešetkom. Precizne uslove za obradu projektne dokumentacije treba formirati na osnovu katastara postojećih instalacija, uslova priključenja iz JP «Vodovod i kanalizacija« Podgorica. Naknadnom provjerom utvrñeno je da je kolektor duž Ljubljanske ulice u takvom stanju da je potrebna njegova zamjena. Po položaju ovaj kolektor je usaglašen sa projektom rekonstrukcije saobraćajnice koja je u toku sa obaveznom izgradnjom objekta za prečišćavanje prije upuštanje u recipijent (rijeka Morača). Aproksimativna vrijednost realizacije Plana I. VODOVOD ZA SANITARNU VODU

- za sanitarnu vodu

1. Izrada cjevovoda vodovoda od PEVG za radne pritiske od 10bara, računajući sa svim zemljanim radovima i izradom šahtova sa čvorovima, baštenskih hidranata, protivpožarnih hidranata i točećih mjesta i to za:

� DN 200mm m 236 x 94 = 22.184 € � DN 150mm m 468 x 85 = 39.780 € � DN 100mm m 1268 x 65 = 82.420 € � DN 80mm m 75 x 50 = 3.750 €

- za zalivanje zelenih površina

1. Bušenje i opremanje bunara za zahvat podzemnih voda do dubine od 50m, sa opremanjem crpnim agregatom, potisnim vodom, napajanjem električnom energijom i potrebnom komandnom tablom i to:

� Kom 2 x 5.000 = 10.000 €


- 35 -

2. Izrada cjevovoda za sistem za zalivanje od PEVG-a za radne pritiske od 10bara, računajući sa svim zemljanim radovima, izradom šahtova i priključaka za stabilnu i mobilnu hidrantsku mrežu, i to za:

� Ø 80mm m 500 x 12 = 6.000 € � Ø 50mm m 1.000 x 8 = 8.000 €

3. Nabavka prenosnih garnitura za zalivanje:

� Paušalno = 800 €

UKUPNO VODOVOD: = 172.934 € ________________________________________________ II. FEKALNA KANALIZACIJA

1. Izrada ulične mreže i izmještanjegradskog kolektorafekalne kanalizacije od PVC cijevi računato sa svim zemljanim, vodoinstalaterskim, zidarskim i betonskim radovima i ugradnjom poklopaca

� Ø 200mm m 365 x 75 = 27.375 € � Ø 800mm m 250 x 1400 = 350.000 €

UKUPNO FEKALNA KANALIZACIJA: = 377.375 € ___________________________________________________

III. ATMOSFERSKA KANALIZACIJA

1. Izrada uličnih i blokovskih kanala atmosferske kanalizacije od PVC cijevi za uličnu kanalizaciju i AB cijevi, računato sa svim zemljanim radovima, sa izradom potrebnog broja slivničkih okana i revizionih slivnika:

� Ø 250mm m 220 x 98 = 21.560 € � Ø 300mm m 985 x 120 = 118.200 € � Ø 400mm m 235 x 145 = 34.075 €

UKUPNO ATMOSFERSKA KANALIZACIJA: 173.835 € UKUPNO HIDROTEHNIČKE INSTALACIJE: 724.144 €

4.3. Elektroenergetika

Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10 kV Procjena vršne snage doma ćinstava Za odredjivanje vršnog opterećenja ove skupine potrošača koriste se Tehničke preporuke Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije:

− TP13 “ Priključci na niskonaponsku mrežu i električne instalacije u zgradama “ i

− TP14b“ “ Osnovni tehnički uslovi za planiranje, projektovanje i gradnju niskonaponskih mreža i

pripadajućih transformatorskih stanica 10 (20)/0,4 kV stambenih naselja “koje se odnose na

odredjivanje vršnog opterećenja domaćinstava u zimskom periodu,

Vršna snaga mjerodavna za planiranje objekata TS 10/0,4 kV i NN mreže odredjuje se prema sledećem obrascu dobijenom na osnovu teoriskih razmatranja, iskustva i snimanja (mjerenja) postojećeg stanja:

,)1

(**8)75,0

25,0(**5,8n

kkn

nnPvrd

gt

gt

−+++= n<20


- 36 -

,)100

1(**86,2)1

(* )1990(88,0 −++−

+= tegeg

pn

n

kkPiegPvrd 20<=n<=500

,)85,0

15,0(**2,7)1

(* )1990( −++−

+= tegeg

nn

n

kkPiegPvrd 500<n

gdje je:

Pvrd -Maksimalno godišnje jednovremeno opterećenje domaćinstava (kW),

Pieg - prosječna instalisana snaga sa kojom učestvuje grupa od “n“ domaćinstava u maksimalnom jednovremenom opterećenju - dio koji potiče od električnog zagrijavanja u stanu (kW/dom),

n - broj domacinstava

keg -koeficijent jednovremenosti maksimalnog godišnjeg opterećenja za veoma veliki broj domaćinstava – dio koji se odnosi na instalisanu snagu trošila koja se koriste za ze električno zagrijavanje stanova.

kgt -koeficijent koji zavisi od procentualnog učešća broja stanova koji se griju na električnu energiju.

Kgt =0,6 ako 75% stanova koristi električno grijanje.

Kgt =0,9 ako svi stanovi koristi električno grijanje.

p -procenat prosječnog porasta maksimalnog godišnjeg jednovremenog opterećenja (%),

t -godina za koju se računa maksimalno godišnje jednovremeno opterećenje (t >= 1990) Na području DUP „Spomen park Kruševac” prisutan je tip stambenih naselja tipa naselja 2 - “Šire gradsko područje” koje obuhvata stanove u djelu grada izvan užeg gradskog područja spratnosti preko P+1. Parametri tipa naselja su sledeći:

Tip naselja Pieg keg p godina proračuna

(kW) %tip naselja 2 3,5 0,65 1,5 2015

Procjena vršne snage potroša ča opšte potrošnje Za odredjivanje vršnog opterećenja ostale potrošnje koriste se podaci iz Tehničke preporuke Poslovne zajednice Elektrodistribucije Srbije:

− TP14a “ Planovi razvoja i osnovna koncepciska rešenja za planiranje elektrodistributivne mreže” i oni su dati u sledecoj tabeli:

Djelatnost Specifično opterećenje (W/m2) Prosvjeta 10 -25 Zdravstvo 10 - 35

Sportski centri 10 -50

Hoteli sa klima uredjajima 30 - 70

Hoteli bez klima uredjaja 20 - 30

Male poslovne zgrade 15 - 30

Trgovine 25 - 60 Procjena vršne snage za osvjetljenje saobra ćajnica, parking prostora i šetališta Procjena vršne snage osvetljenja saobraćajnica u planiranom prostoru izvršena je na osnovu sledećih parametara: Pvrs – Vršna snaga rasvjete saobraćajnica za procinjeni broj svjetiljki snage 250w

Pvrpp – Vršna snaga rasvjete parking prostora za procinjeni broj svjetiljki snage 150w (Pin=170W) (svjetiljke

sa sijalicom natrijum visokog pritiska

Pvps – Vršna snaga rasvjete pješačkih stazaza procinjeni broj svjetiljki snage 100w


- 37 -

Procjena vršne snage

Na osnovu podataka procijenjuje se aktivna vršna snaga na nivou DUP „SPOMEN PARK KRUSEVAC” i traforeona kao:

ied

n

jiedvr PkPP _1

max_ *∑+=

gdje je: Ped_max najveća aktivna vršna snaga kategorije potrošača

Ped_i aktivna vršna snaga ostalih kategorija potrošača

kji faktor učešća u maksimumu vršne snage

Smatrajući da je izvršena kompezacija usvaja se da je cos ϕ=0,95, pa je vršna snaga na nivou dijela DUP-A i traforeona:

ϕcos/vrvr PS = Vršna snaga na nivou dijela DUP-A je:

Vrsna Snaga Koef. jed. Kj*Pjv D U P ZIMI

Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj

stanova u naselju tipa 2 125 588.67 0.9 529.8

POSLOVNI PROSTORI Povrsina kW/m2

stamb poslovna 1800 0.06 108 0.9 97.2

poslovanje 33819 0.06 1969.14 1 1969.14

ugostiteljstvo 550 0.07 38.5 0.9 34.65

rezidencija 4341 0.06 260.46 0.9 234.41

sport i rekreacija 1056 0.005 5.28 0.9 4.75

kultura 2600 0.05 130 0.9 117

škola 6750 0.07 472.5 0.9 425.25

institut 1643 0.06 98.58 0.9 88.72

JAVNA RASVJETA broj svjet. kW /svjet.

Putevi 41 0.25 10.25 0.9 9.22

Parkinzi 20 0.17 3.4 0.9 3.06

Pjesacke staze 126 0.1 12.6 0.9 11.34

SUMA Kj*Pjv (kW) 3524.56

Vrsna snaga (kVA) 3710.06

Vršna snaga (planirana) potrošača dijela DUP-A je Pv= 3.71006 MVA. Planirano je da se potrošači dijela DUP-A napajaju iz TS 110/10 kV “ Podgorica 4 ili iz TS 110/10 kV „Podgorica 6” (sadašnja TS 35/10 kV „Centar”) u zavisnosti od uklopnog stanja. Izgradnja DUP-a zahtjeva ubrzanu izgradnju TS 110/10 kV „Podgorica 6” umjesto dosadašnje TS 35/10 kV „Centar”. Definisanje broja trafostanica – raspored po trafor eonima Na osnovu navedenih metoda proračuna, dispozicije planiranih i postojećih objekata kao i postojećeg stanja elektroenergetske infrastrukture prednjim tabelama dat je prikaz snaga postojećih i planiranih trafostanica u UP sa definisanjem snaga novih trafostanica. Kod definisanja instalisanih snaga trafostanica racunato je sa gubicima od 10% i rezervom u snazi od 10%.


- 38 -

Vrsna Snaga Koef. jed. Kj*Pjv

Traforeon 1 ZIMI Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj



poslovanje 9000 0.06 540 1 540


Putevi 4 0.25 1 0.9 0.9



Potrosnja Potrosnja gubici rezerva Ukupno Sn

Zone Izvan.Zone 10% 10% Sn kVA kVA 672.55 0 67.26 100 839.8

TS 10/0,4 kV "Br. 1- NOVA" 1000

Vrsna Snaga Koef. jed. Kj*Pjv Traforeon 2 ZIMI

Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj



poslovanje 5160 0.06 309.6 1 309.6


Putevi 4 0.25 1 0.9 0.9

Parkinzi 1 0.17 0.17 0.9 0.15




Zone Izvan.Zone 10% 10% Sn kVA kVA

521.56 0 52.16 126 699.72

TS 10/0,4 kV "Pobjeda"

1260


Pjv (kW) Kj


poslovanje 8285 0.06 497.1 1 497.1


Putevi 4 0.25 1 0.9 0.9

Parkinzi 5 0.17 0.85 0.9 0.77





487.75 0 48.78 63 599.52

TS 10/0,4 kV "Drvoimpex"

630


- 39 -


Pjv (kW) Kj

STANOVANJE broj

stanova u naselju tipa 2 65 321.2 1 321.2


stamb poslovna 1800 0.06 108 0.9 97.2


Putevi 1 0.25 0.25 0.9 0.22

Parkinzi 2 0.17 0.34 0.9 0.31

Pjesacke staze 10 0.1 1 0.9 0.9





441.93 0 44.19 63 549.12

DTS 10/0,4 kV "Kruševac"

630


Pjv (kW) Kj


poslovanje 10374 0.06 622.44 1 622.44

institut 1643 0.06 98.58 0.9 88.72


Putevi 8 0.25 2 0.9 1.8

Parkinzi 4 0.17 0.68 0.9 0.61

Pjesacke staze 5 0.1 0.5 0.9 0.45





751.6 0 75.16 100 926.76

TS 10/0,4 kV "Investiciona banka"

1000


Pjv (kW) Kj


ugostiteljstvo 550 0.07 38.5 0.9 34.65

rezidencija 4341 0.06 260.46 1 260.46

kultura 2600 0.05 130 0.9 117


Putevi 14 0.25 3.5 0.9 3.15

Pjesacke staze 99 0.1 9.9 0.9 8.91





446.49 0 44.65 63 554.14

TS 10/0,4 kV "Galerija- NOVA"

630


- 40 -


Pjv (kW) Kj


sport i rekreacija 1056 0.005 5.28 0.9 4.75

škola 6750 0.07 472.5 1 472.5


Putevi 6 0.25 1.5 0.9 1.35

Parkinzi 8 0.17 1.36 0.9 1.22

Pjesacke staze 12 0.1 1.2 0.9 1.08





506.22 0 50.62 63 619.84

MBTS 10/0,4 kV "Medicinska skola 2"

630

Na osnovu prethodno navedenog se zaključuje da je za napajanje dijela DUP-A sa aspekta potreba u snazi potrebno izgraditi 2 nove trafostanice kako je dato prethodnim tabelama.

Prikaz planirane elektrodistibutivne mreže Koncept rješenja napajanja planiranih objekata u dijelu DUP-A električnom energijom je baziran na postojećoj i planiranoj infrastrukturi 10 kV mreže. Elektroenergetski objekti naponskog nivoa 10kV Polazeći od izvršenog proračuna potreba u snazi, i rasporeda novih potrošača po traforeonima, kao i postojećeg stanja 10 kV mreže planom razvoja su predvidjeni sledeći 10 kV elektrenergetski objekti: Trafostanice 10/0,4kV:

− TS 10/0,4kV 1000 kVA “Investiciona Banka“ ugradjuje se trafo od 1000 kVA − DTS 10/0,4kV 630 kVA “Kruševac“ − TS 10/0,4kV 630 kVA “Drvoimpex“ ugradjuje se trafo od 630 kVA − TS 10/0,4kV 2 x 630 kVA “Pobjeda“ − MBTS 10/0,4kV 630 kVA “Medicinska škola 2“ − TS 10/0,4kV 630 kVA “Galerija-Nova“ stara se uklanja − TS 10/0,4 kV 1000 kVA "Br. 1- NOVA"

Nove TS su dva puta prolazna na strani visokog napona, izradjena u SF6 tehnologiji sa potrebnim brojem NN izvoda, odnosno osam po transformatoru 630 kVA, a dvanaest po transformatoru 1000 KVA.

Pri projektovanju i izgradnji trafostranice, opremu tipizirati u skaldu sa tehničkim preporukama EPCG- A. D. – Niksić (TP-1b), odnosno zahtjevima nadležne Elktrodistribucije. 10kV kablovska mreža:

Za realizaciju plana razvoja 10kV mreže u okviru dijela DUP-a potrebno je izvesti veze prema priloženoj šemi.

Predloženim planom razvoja 10kV mreže planirane TS10/0,4kV su uključene u postojeći sistem napajanja – koncept otvorenih prstenova“.

Nove kablovske veze izvesti sa 3 x XHE 49 A, 240 mm2, 10 kV (prenosne moći oko 7,96 MVA). Na posebnom prilogu urbanističkog plana je takodje prikazana lokacija planirane TS10/0,4kV kao i planirane trase 10kV kablovske mreže.


- 41 -

DUP

"A-13"

ka "Lenj. bulevar 7a"

"Inv. banka""Krusevac""Drvoimpex""Pobjeda"

ka "Bulevar Rev. S97"

ka TS "Fin"

"Galerija -Nova"

"Medicinska skola 2"

ka "Bolnica 3" ka "USA Ambasada"

"Br. 1- NOVA"

Niskonaponska kablovska mreža 0,4kV Niskonaponsku mrežu izvesti kao kablovsku (podzemnu) do lokacija priključnih ormarića. Mreža treba da je radijalna, a za važnije objekte u okviru njihove instalacije riješti prstenasto napajanje. Mreže izvesti nn kablovima tipa PP00 ili XP00, 6/1kV (ili drugim, prema zahtjevima stručne službe Elektrodistribucije), presjeka prema nominalnim snagama pojedinih prostora objekata. NN kablove po mogućnosti polagati u zajedničkom rovu na propisanom odstojanju uz ispunjenje uslova dozvoljenenog strujnog opterećenja po pojedinim izvodima. Broj nn izvoda TS10/0,4kV će se definisati glavnim projektima objekata i TS10/0,4kV. Elektroinstalacije objekata Elektroinstalacija svih novih objekata mora biti izvedena u skladu sa važećim tehničkim propisima i standardima, a kod stambenih objekata i sa normativima iz plana višeg reda. Instalacije moraju zadovoljavati sada važeće tehničke propise i standarde iz oblasti elektroinstalacija niskog napona. Za zaštitu od indirektnog dodira u objektima primijeniti sistem TN-S. Osvjetljenje javnih povrsina Pošto je javno osvetljenje sastavni dio urbanističke cjeline, treba ga tako izgraditi da se zadovolje i urbanistički i saobraćajno - tehnički zahtjevi, istovremeno težeći za tim da instalacija osvetljenja postane integralni element urbane sredine. Mora se voditi računa da osvetljenje saobraćajnica i ostalih površina mora osigurati minimalne zahtjeve koji će obezbjediti kretanje uz što veću sigurnost i konfor svih učesnika u noćnom saobraćaju, kao i da ima i svoju dekorativnu funkciju. Zato se pri rješavanju uličnog osvetljenja mora voditi računa o sva četiri osnovna mjerila kvaliteta osvetljenja:

− nivo sjajnosti kolovoza, − podužna i opšta ravnomjernost sjajnosti, − ograničenje zaslepljivanja (smanjenje psihološkog blještanja) i − vizuelno vodjenje saobraćaja.

Izbor rasvjete treba izvršiti po važećim evropskim standardima EN 13201. Urbanisticko-tehni čki uslovi za izgradnju planirane elektrodistributivn e mreže i javnog osvetljenja Trafostanice 10/0,4kV na podru čju plana Novoplanirane trafostanice su predvidjena za ugradnju u objekat. Raspored opreme i položaj energetskih transformatora moraju biti takvi da obezbjede što racionalnije korišćenje prostora, jednostavnost rukovanja, ugradnje i zamjene pojedinih elemenata i blokova i omogućava efikasnu zaštitu od direktnog dodira djelova pod naponom.


- 42 -

Projektima uredjenja okolnog terena svim trafostanicama obezbjediti kamionski pristup, najmanje širine 3,0 m. Trafostanice moraju biti bar dva puta prolazne na strani visokog napona u tehnici SF6. Opremu trafostanice predvidjeti u skladu sa “Tehničkim preporukama EPCG –TP1-b: Distributivna transformatorska stanica DTS - EPCG 1x1000 kVA (DTS 1x630)”, donesenim od strane Sektora za distribuciju - Podgorica “Elektroprivrede Crne Gore”, A.D. – Nikšić. Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za gradjenje planirane trafostanice, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvodjenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole. Izgradnja 10 kV kablovske mreže Nove kablovske veze izvesti sa 3 x XHE 49 A, 240 mm2, 10 kV (prenosne moći oko 7,96 MVA).

Preporučuje se polaganje jednožilnih kablova u trouglastom snopu. Na kraćim dionicama dozvoljeno je i polaganje u horizontalnoj ravni na medjusobnom razmaku 70 mm. Snop se formira provlačenjem kablova kroz odgovarajuću matricu pri odmotavanju sa tri kalema. Formirani snop se na svakih 1 do 2 m omotava obujmicom, samoljepljivom trakom itd. Medjusobni razmak više energetskih kablova (višežilnih, odnosno kablovskih snopova tri jednožilna kabla) u istom rovu odredjuje se na osnovu strujnog opterećenja, ali ne smije da bude manji od 70 mm pri paralelnom vodjenju odnosno 2 m pri ukrštanju. Da se obezbijedi da se u rovu sa više energetskih kablova (višežilni, odnosno kablovski snopovi tri jednožilna kabla) kablovi medjusobno ne dodiruju, izmedju kablova može da se cijelom dužinom trase postavi niz opeka, koje se polažu nasatice na medjusobnom razmaku od 1m. Kablove polagati slobodno u kablovskom rovu dubine 0,8 m, a na mjestima prolaza kabla ispod kolovoza saobraćajnica, kao i na svim onim mjestima gdje se može očekivati povećano mehaničko opterećenje kabla (ili kabl treba izolovati od sredine kroz koju prolazi) kroz kablovsku kanalizaciju, smještenu u rovu dubine 1,0 m. Dozvoljeno je pojedinačno provlačenje jednožilnog kabla kroz cijev od neferomagnetnog materijala, pod uslovom da cijev nije duža od 20 m. Kroz čeličnu cijev dozvoljeno je provlačenje snopa koga čine jednožilni kablovi sve tri faze. Nakon polaganja, a prije zatrpavanja kabla, investitor je dužan obezbjediti katastarsko snimanje tačnog položaja kabla, u skladu sa zakonskim odredbama. Na grafičkom prikazu trase kabla treba označiti tip i presjek kabla, tačnu dužinu trase i samog kabla, mjesta njegovog ukrštanja, približavanja ili paralelnog vodjenja sa drugim podzemnim instalacijama, mjesta ugradjenih kablovskih spojnica, mjesta položene kablovske kanalizacije sa brojem korišćenih i rezervnih cijevi (otvora) itd. Ukoliko to zahtjevaju tehnički uslovi stručne službe Elektrodistribucije - Podgorica, zajedno sa kablom (na oko 40 cm dubine) u rov položiti i traku za uzemljenje, Fe-Zn 25x4 mm. Duž trasa kablova ugraditi standardne oznake koje označavaju kabl u rovu, opromjenu pravca trase, mjesta kablovskih spojnica, početak i kraj kablovske kanalizacije, ukrštanja, približavanja ili paralelna vodjenja kabla sa drugim kablovima i ostalim podzemnim instalacijama i sl. Prije izvodjenja radova pribaviti katastre podzenmnih instalacija i u tim slučajevima otkopavanje kabla vršiti ručno. Pri izvodjenju radova preduzeti sve potrebne mjere zaštite radnika, gradjana i vozila, a zaštnim mjerama omogućiti odvijanje pješačkog i motornog saobraćaja. Na mjestima gdje je, radi polaganja kablova, izvršeno isjecanje regulisanih površina, iste dovesti u prvobitno stanje.


- 43 -

Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje dionica kablovskih 10 kV vodova, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Investitori su dužni da obezbjede potrebnu dokumentaciju za izdavanje gradjevinske dozvole, kao i stručni nadzor nad izvodjenjem radova. Nakon završetka radova, investitor je dužan zahtjevati vršenje tehničkog pregleda i nakon njega podnijeti zahtjev za izdavanje upotrebne dozvole. Izgradnja niskonaponske mreže Nove niskonaponske mreže i vodove izvesti kao kablovske (podzemne), uz korišćenje kablova tipa PP00 (ili XP00 zavisno od mjesta i nacina polaganja), ukoliko strucna služba Elektrodistribucije - Podgorica ne uslovi drugi tipa kabla. Mreže predvidjeti kao trofazne, radijalnog tipa. Zbog potrebe vršenja preraspodjele potrošača po traforeonima, ne rješavati pojedine slučajeve odvojeno od cjeline, vec sagledati uticaj svake izmjene na širi prostor. Što se tiče izvodjenja niskonaponskih mreža i vodova, primjenjuju se uslovi već navedeni pri izgradnji kablovske 10 kV mreže. Zaštitu od preopterećenja i kratkog spoja obezbjediti pravilnim izborom osigurača na početku voda u skladu sa važeñim tehničkim propisima. Primjeniti sistem zaštite od opasnog napona dodira TN-C do mjesta prikljucka NN kablova na objektima *(u GRT). Investitori su dužni da obezbjede projektnu dokumentaciju za izvodjenje instalacije osvjetljenja, kao i da obezbjede tehničku kontrolu tih projekata. Izgradnja spoljneg osvjetljenja Izgradnjom novog javnog osvetljenja otvorenog prostora i saobraćajnica oko kompleksa obezbjediti fotometrijske parametre date evropskim standardom EN 13201.

Kao nosače svetiljki koristiti metalne dvosegmentne i trosegmentne stubove, predvidjene za montažu na pripremljenim betonskim temeljima, tako da se po potrebi mogu demontirati, a napajanje javnog osvetljenja izvoditi kablovski (podzemno), uz primjenu standardnih kablova (PP 000 4x25mm2; 0,6/1 kV za ulično osvetljenje i PP 00 3(4)x16mm2; 0,6/1 kV za osvetljenje u sklopu uredjenja terena). Pri projektovanju instalacija osvetljenja u sklopu uredjenja terena oko planiranih objekata poseban znacaj dati i estetskom izgledu instalacije osvetljenja. Sistem osvetljenja treba da bude cjelonoćni. Pri izboru svetiljki voditi računa o tipizaciji, odnosno a u cilju jednostavnijeg održavanja. Maksimalno dozvoljeni pad napona u instalaciji osvetljenja, pri radnom režimu, može biti 5%. Kod izvedene instalacije moraju biti u potpunosti primjenjene mjere zaštite od električnog udara (zaštita od direktnog i indirektnog napona). U tom cilju, mora se izvesti polaganje zajedničkog uzemljivača svih stubova instalacije osvetljenja, polaganjem trake Fe-Zn 25x4 mm i njenim povezivanjem sa stubovima i uzemljenjem napojnih trafostanica. Obezbjediti selektivnu zastitu kompletnog napojnog voda i pojedinih svetiljki. Obezbjediti mjerenje utrošene električne energije. Komandovanje uključenjem i isključenjem javnog osvetljenja obezbjediti preko uklopnog sata ili foto ćelije. Za polaganje napojnih vodova važe isti uslovi kao i kod polaganja ostalih niskonaponskih vodova.

Orjentacioni troškovi realizacije u domenu elektroe nergetske infrastrukture i javnog osvetljenja

1 Izgradnja novih TS prema planu u prilogu tipa TS 630 kVA sa opremom prema tehničkoj preporuci

TP-1b(EPCG): kom. 1 a’ 30000 = 30000

2

Izgradnja novih TS prema planu u prilogu tipa TS 1000 kVA sa opremom prema tehničkoj preporuci TP-1b(EPCG):

kom. 1 a’ 40000 = 40000

3 Demontaža TS 10/0,4 kV "Galerija":

kom. 1 a’ 2300 = 2300


- 44 -

Orjentacioni troškovi realizacije u domenu elektroe nergetske infrastrukture i javnog osvetljenja

4 Ugradnja novog transformatora 630 kVA u postojeće TS:

kom. 1 a’ 14000 = 14000

5 Ugradnja novog transformatora 1000 kVA u postojeću TS 10/0,4 kV:

kom. 1 a’ 17000 = 17000

6 Izrada novih dionica kablovskih 10 kV vodova sa uklapanjem na području DUP-a i izrada novih kablovskih 10 kV izvoda (dužina u području DUP-a):

m 30 a’ 40 = 1200 UKUPNO: e = 104500

4.4. Telekomunikaciona infrastruktura

Ovim je Izmjenama DUP-a „Spomen park Krusevac” planirana izgradnja nove telekomunikacione kanalizacije, na svim novoplaniranim potezima–saobraćajnicama unutar zone, kao i na odredjenim djelovima zone na kojima se planira izgradnja novih objekata, kako bi se i u tim djelovima zone stvorili preduslovi za dovodjenje telekomunikacionih kablova do pojedinih objekata. Datim rješenjem, izgrañena telekomunikaciona kanalizacija povezuje se sa postojećim telekomunikacionim infrastrukturama kontaktnih zona čineći na taj način funkcionalnu cjelinu, a u cilju efikasnijeg i lakšeg nalaženja tehničkih rješenja za nove stambeno poslovne objekte iz ovog gradskog naselja. Izgradnja nove telekomunikacione kanalizacije, u zoni obuhvata ovog DUP-a, izvodi sa 2XPVC cijevi Ø110mm. Gradiće se i nova telekomunikaciona okna, u skladu sa razvojem telekomunikacione kanalizacije. U zoni DUP-a„Spomen park Krusevac”, je ukupno planirano da se izgradi:

− Tk kanalizacije sa 2 PVC cijevi 110mm 542 metara; − Tk okana sa lakim tf poklopcem 12 komada.

Trase planirane telekomunikacione kanalizacije potrebno je uklopiti u trase trotoara ili zelenih površina, jer bi se u slučaju da se telekomunikaciona okna rade u trasi saobraćajnice ili parking prostora, morali ugraditi teški poklopci sa ramom i u skladu sa tim uraditi i ojačanje okana, što bi bilo neekonomično. Telekomunikacionu kanalizaciju koja je planirana u okviru ovog DUP-a, kao i telekomunikaciona okna izvoditi u svemu prema planovima višeg reda, važećim propisima u Crnoj Gori i preporukama iz ove oblasti. Obaveza budućih investitora planiranih objekata u zoni ovog DUP-a jeste da, u skladu sa Tehničkim uslovima koje izdaje nadležni organ, od postojećih i novoplaniranih telekomunikacionih okana, Projektima za pojedine objekte u zoni obuhvata definišu način priključenja svakog pojedinačnog objekta. Kablovsku kanalizaciju pojedinačnim projektima treba predvidjeti do samih objekata. Kućnu tk instalaciju treba planirati sa tipskim ormarićima ITO LI, lociranim u ulaznom dijelu planiranih objekata, na propisanoj visini ili u, za to namijenjenim, tehničkim prostorijama u objektima. Na isti način planirati i ormare za koncentraciju instalacije za potrebe kablovske distribucije TV signala, sa opremom za pojačavanje TV signala. Kućnu tk instalaciju u svim prostorijama izvoditi kablovima tipa UTP (FTP), ili drugim kablovima sličnih karakteristika i provlačiti kroz PVC cijevi, sa ugradnjom odgovarajućeg broja kutija, s tim da u svakom poslovnom prostoru treba predvidjeti min 4 telekomunikacione instalacije, a u svim stambenim jedinicama min 2 instalacije. U slučaju da se trasa telekomunikacione kanalizacije poklapa sa trasom vodovodnih i elektro instalacija, potrebno je postovati propisima definisana meñusobna rastojanja i uglove ukrštanja, a dinamiku izgradnje vremenski uskladiti.


- 45 -

Predmjer i predracun materijala i radova na izgradnj i telekomunikacione kanalizacije

A / MATERIJAL

1. Isporuka PVC cijevi o 110 mm / 6 m kom 190 x 12,00 = 2 280,00

2. Isporuka lakih tf poklopaca sa ramom kom 12 x150,00 = 1 800,00

U K U P N O A: 4 080,00 € B / GRADJEVINSKI I MONTAŽNI RADOVI 1. Izrada tk kanalizacije sa 2 PVC cijevi met 542 x 8,00 = 4 336,00 (iskop rova dim. 0,40x0,72 u zemljištu III/IV kategorije, komplet rad i materijal)

2. Izrada tk okna un.dim. 1,80x1,60x1,90 kom 12 x 650,00 = 7 800,00 sa lakim poklopcem sa ramom (iskop rupe dim. 2,20 x 2.00 x 2,30 u zemljištu III/IV kategorije, komplet rad i materijal)

U K U P N O B: 12 136,00 €

U K U P N O A+B: 16 216,00 €

4.5. Hortikultura

Planom je predviñeno:

− Uspostavljanje optimalnog odnosa izmeñu izgrañenih i slobodnih zelenih površina; − Usklañivanje ukupne količine zelenih površina sa brojem posjetilaca; − Funkcionalno zoniranje slobodnih površina; − Povezivanje planiranih zelenih površina u jedinstven sistem sa pejzažnim okruženjem tj. sa zelenilom

kontakt zona; − Usklañivanje kompozicionog rješenja zelenila sa namjenom (kategorijom) zelenih površina; − Potrebno je koristiti vrste otporne na ekološke uslove sredine i usklañene sa kompozicionim i funkcionalnim

zahtjevima; − Maksimalno očuvanje i uklapanje postojećeg vitalnog i funkcionalnog zelenila u nova urbanistička rješenja. − Polazeći od postojećeg stanja koje je detaljno opisano i prikazano i planskih potreba na osnovu smjernica

GUP-a, DUP-a i dr. planova, mrežom saobraćajnica, staza, puteva i parkinga i drugih objekata i po namjeni ukupna površina DUP-a je podijeljena u zone B, C, D i F.

Prilikom planiranja zelenih površina izvršena je podjela po slijedećim kategorijama zelenila: Zelene površine javnog koriš ćenja

− Linearno zelenilo (drvoredi); − Parterno zelenilo; − Parkovsko zelenilo - park Kruševac i dječiji park.

Zelene površine ograni čenog koriš ćenja

− Zelene površine školskih ustanova; − Zelenilo poslovnih zona i stanovanja sa djelatnostima, − Zelenilo rezidencijalnih objekata − Zelenilo priobalnog pojasa Morače


- 46 -

I Zelene površine javnog koriš ćenja Linearno zelenilo (drvoredi) Ozelenjavanje saobraćajnica, pločnika, pješačkih i parking prostora sprovodi se tzv. linearnom sadnjom. U kompozicijskom smislu ovo zelenilo rješava se tako da predstavlja ”kičmeni stub” vangradskog zelenila sa zelenilom gradskog područja. Ujedno to je čvrsta veza koja bitno utiče na poboljšanje sanitarno-higijenskih uslova, mikroklimatskih i estetskih karakteristika i vrijednosti. Duž saobraćajnica zelenilo treba rješavati linearno ili sa potrebnim prostornim akcentima koji bi prekidali monotone nizove drvoreda. Ovo se sprovodi na razne načine, promjenom sadnog materijala, kombinovanjem masiva različitih habitusa ili formiranjem prodora čime se otvara vizura prema okolini. Treba naglasiti da je “linearno zelenilo“ niz manjih i raznovrsnijih grupacija zelenila čime se obezbjeñuje ritmika u prostoru, likovno bogatstvo prostora i njegovih boja kao i naizmjenična zasjena mjesta duž pravca kretanja. Treba primijeniti sve tri kategorije zelenila (visoko, srednje i nisko), ali tako da ne onemogući strujanje zagañenog vazduha duž kolovoza i parkinga. Prilikom izbora vrsta sadnog materijala treba odabrati one vrste koje su prvenstveno otporne na aerozagañenje, prašinu, insolaciju, dominirajući vjetar kao i vrste koje zahtijevaju najmanja ulaganja oko održavanja, čime bi bile ekonomski opravdane. Pored ovih karakteristika odabrane vrste moraju da imaju pravilno formiran habitus, deblo visoko 2,5-3 m. Ovakve sadnice starosti 10-15 godina saditi na razmaku od 7-9 m u jame dimenzije 80x70 cm. Obavezno treba koristiti sva postojeća stabla koja su u dobrom stanju. Sadnju vršiti u travnim trakama ili u otvorima za sadnice. Koristiti otporne vrste drveća. Pri izboru vrsta voditi računa o visini okolnih objekata - kod niskih objekata koristiti vrste sa rijetkom krunom, a kod visočijih vrste sa višim deblom. Planira se popuna drvoreda uz Bulevar Revolucije vrstom Cedrus deodara . U sadašnjem dijelu kao drvoredne sadnice su i Pinus maritima , Quercus pubescens , Cupressus semperv . i druge. Ovo bi bilo svojevrstan "zeleni omot' i zaštita od aerozagañenja, vjetra i buke. Parterno zelenilo Predlaže se uvoñenje ove kategorije zelenila na svim slobodnim površinama javnog korišćenja kao što su: pješačka zona, razdjelne trake, uske travne trake duž ulica i trotoara. Za ozelenjavanje koristiti visokokvalitetne trave, jednogodišnje cvijeće, perene, dekorativne žbunaste vrste. Mogu se koristiti i piramidalne žbunaste forme. Zelenilo parka (zone B i C) Park je u savremenom gradu najvažniji element sistema zelenila, značajan i kao mjesto svakodnevnog odmora i neophodan element prirode. Postojeći park je prostor kome je potrebno posvetiti više pažnje (održavanje) kako bi ovaj značajan gradski prostor izrastao u kvalitetan “zeleni masiv“ ovog dijela grada. Posebnu pažnju je potrebno posvetiti podizanju nivoa svijesti grañana o značaju gradskih zelenih površina jer je primjetna devastacija parka i nebriga prema ovom veoma vrijednom gradskom prostoru. Ranije je navedeno da ova zona dominira nad ostalima kako položajem, visinom i veličinom, tako i vrijednošću objekata i biljnog materijala. Dosadašnja planska dokumentacija, ovu zelenu oazu smatraju najvažnijim i najznačajnijim dijelom "zelenila" Podgorice. Privesti park zaštitnorekreativnoj funkciji i pri tome nastojati sačuvati svako kvalitetno stablo i lisćara i četinara, bez obzira što pojedinih vrsta, u pojedinim djelovima parka ima i suviše (Cupressus semperv). Konstatovano je da je ovaj dio parka obrastao sa visokim drvećem gdje dominiraju svojom veličinom i brojnošću: Pinus halepensis, Pinus pinea, Cupressus sempervire ns, Cedrus deodara, Celtis australis i drugi visoki četinari i lisćari. Nedostaju parterno i podsastojno (nisko drveće i grmlje), koje je na pogodnim mjestima, čistinama i pregolama, planirano. Dakle, ovoj borovoj sastojini planirali smo, odnosno dodali prirodne pratioce makije: Quercus ilex, Laurus nobilis, Myrtus comunis, Viburnum tinus i dr. , a u zasjenama Taxus baccata koju razlicito treba formirati zavisno od mjesta sadnje. Planirano je i popunjavnje starog drvoreda od Aesculus hippocastanum uz glavnu prilaznu stazu dvorcu.


- 47 -

Na pogodnim čistinama, i po obodu je planirano unošenje i sadnja ukrasnog drveća i grmlja lišćara i četinara, kao sto su: Chamaerops humilis, Phoenix canariensis, Yucca glor iosa, Olea sp., Magnolia grandiflora, M.soulangeana, Albizzia julbrissim, Acer negundo, Bet ula alba, Prunus pisardi i dr. Od četinara se preporučuju sljedeće vrste: Chamaecyparis Lawsoniana aurea, Thuja orjentalis, C edrus atlantica-glanca , a od grmlja sem ranije navedenog: Juniperus prostrata, J.glanca, J.sobina, Nerum olea nder, Lagerstremisindica, Berberis thumbergii atropurpure um, Pittosporum tobira, Coteoneaster horisontalis, Prunus laurocerasus, Rhus Cotonus i drugo. U sadašnjoj fazi jedino se dozvoljavaju sanitarne sječe tj. sječa osušenih i oboljelih stabala. Buduci da smo prilikom obilaska terena primijetili nekoliko osusenih borova i nesto vise, takode suvih stabala čempresa i bagrema, potrebno je pristupiti ozbiljnoj analizi zelenila ovog prostora i nakon toga pristupiti zamjeni dotrajalih i bolesnih stabala. Naročito je primijetan veliki broj stabala bagrema oko čijeg stable se uspuzao Hedera helix, a unutrašnjost stabla je trula. Takva stabla su potencijalna opasnost za posjetioce parka zbog mogućeg vjetroloma i vjetroizvale. Preporučuje se popuna visokim drvećem na pojedinačnim mjestima soliterskom sadnjom sljedećih vrsta: Cedrus deodara, Pinus strobus, Quercus pubescens, Celtis a sutralis i dr., da povećaju otpornost sastojine prema olujnim vjetrovima. Ovdje već treba posvetiti dužnu paznju i mjere njege prema Celtis australis koji ñe u buduñnosti dominirati ovim površinama, kao i niskom drveću bolje reći grmovima koji se kao i košćela već naseljavaju: Phillyrealtifolia, Cornus mas i Prunus sp. Buduću zelenu površinu formirati od kvalitetnog raznovrsnog dendrološkog materijala i adekvatno prostorno rasporediti, budući da se na zelenim površinama grada unosilo u periodu od više decenija puno istih vrsta. Dovoljno je napomenuti da od ukupnog broja stabala četinara i lišćara na području DUP-a priblizno 60% ima Cupressus semp. i Pinus Halepensis. Valja napomenuti da navedene dvije vrste čine i više od 90% na vještački podignutim kulturama Podgorice. Treba obezbijediti optimalnu raznovrsnost sadnog materijala ali pri tome ne izgubiti mjeru -pronaći prostor za slobodne travne površine za igru, odmor i šetnju. Kompleksu treba dati živost tokom čitave godine - prelivanje perioda cvjetanja, listanja i plodonosenja. U tom smislu birati vrste sa najdužim vegetacijskim periodom, otpornim na antropogeni faktor, forsirati vrste sa pojačanim fitocidnim i baktericidnim svojstvima. U pogledu vrtno-arhitektonske obrade prostora forsirati prirodni, pejzažni stil koji će se prirodno oslanjati kontakt zone u zaleñini i na obalu Morače. Budući "dječiji park" je skoro istog florističkog sastava kao i dominantni park oko dvorca, sa istim glavnim vrstama: Pinus halepensis, Pinus pinea, Pinus maritima, samo umjesto znatnog prisustva Cupressus sempervirensa tamo, ovdje je pojačano prisustvo Robinia pseudoaccie i dok je park oko dvorca jednodoban, ovaj je nastao kada i on, a dopunjen masovnim pošumljavanjem pedesetih godina primorskim borovima uz koje i bagrem, rede se javljaju Sophora japonica, Acer dasicarpum, Celtis australis i dr. I ovdje se kao potpore najvisočijem drveću predlažu već navedene vrste dok isto važi za niže i srednje drveće i grmlje i četinara i lišćara. Dječje igralište je zamišljeno kao površina na kojoj će se u zelenilu nalaziti razni elementi za igru djece (penjalice, tobogani, klackalice itd). Odabiru vrsta treba posvetiti posebnu pažnju, izbjeći biljne vrste sa otrovnim plodovima ili plodovima koji su na drugi način štetni, a zatim trnovite biljke i biljke čiji je cvijet alergenog karaktera. Prilikom izgradnje prilazne saobraćajnice od "Pobjede" i njeno kroz park povezivanje sa parkingom i obilaznom saobraćajnicom, pri izradi parkovskih staza voditi računa da se sto manje stabala uklanja (ona mogu ostati i u stazama i u parkinzima).

Zelene površine ograni čenog koriš ćenja

Zelenilo poslovnih zona i stanovanja sa djelatnosti ma (zona D) Visoko kvalitetne dekorativne grupacije drveća su predviñene oko svih poslovnih objekata na području zone. Zelena površina oko poslovnog objekata obavezan je i neizostavan deo marketinške strategije. Površina ispred objekta prva će uspostaviti kontakt sa posmatračem - potencijalnim poslovnim partnerom, kupcem, gostom, saradnikom...Naročito je važan izgled zelene površine oko ulaza u objekat i prilaznih površina. Osnovne karakteristike ovog ozelenjavanja je upotreba najdekorativnijeg sadnog materijala svih vrsta i razne spratnosti. Sadnja se vrši u sklopovima ili “soliterima” na manjim površinama, gotovo uvijek (nije pravilo) u pravilnim geometrijskim oblicima i simetričnim rasporedom medjusobno. Površine namijenjene ovoj kategoriji zelenila nikada se ne pretrpavaju zelenilom, izbjegava se pretjerano šarenilo vrsta, strogo se vodi računa o vizurama prema objektu i njegovoj fasadi, spratnosti zgrade, kao i okolnim pješačko-kolskim komunikacijama.


- 48 -

Dakle, objekat mora biti dobro vidljiv, kao i njegovi glavni i sporedni ulazi. Travnjaci se formiraju u većoj mjeri sa reprezentativnom parternom arhitekturom u okviru njih izgled pješačkih staza, vodeni sistemi (fontane, vodoskoci), mjesta za sjedenje i odmor, osvjetljenje itd) Ka glavnim saobraćajnicama i parkinzima je planirana sadnja visokog drveća koje će imati zaštitnu funkciju, a prostor izmeñu popuniti niskim drvećem, grmljem i parternim zelenilom pri čemu treba voditi računa o kompoziciji, koloritu i izboru vrsta tako da se u urbanom zelenilu stvori prirodan ambijent i ostvari njegova funkcionalnost. Osvetljenju je potrebno dati multifunkcionalan karakter i ostvariti igru svjetlosti sa krošnjama drveća kao i osvjetljenje terasa koje će se uklopiti u prirodan karakter ovog prostora. Na postojećem stanju su prikazane dvije lokacije budućih poslovnih i poslovno stambenih objekata.Prilikom izrade dalje projektne dokumentacije, uraditi pejzažnu taksaciju – detaljnu analizu postojećeg zelenog fonda u širem zahvatu, na osnovu čega će se u daljim fazama projekta odrediti zdravstveno stanje i vitalnost, dekorativnost kao i sve parametre potrebne za očuvanje vrijednih a uklanjanje malovrijednih primjeraka, kao i buduće njege i izbora vrsta. Posebno je važno predvidjeti da investitori ovih ob jekata, investiraju u višestruko podizanje kvalitet a zelene površine u širem zahvatu. Lokacija 1

Na ovoj lokaciji planom je predvidjen stambeno-poslovni objekat. Ovo je neodržavana zelena površina, na kojoj se nalazi 13 stabala bagrema, malog prečnika stabla, male dekorativnosti i dendrološke vrijednosti. U neposrednoj blizini budućeg objekta, a pored barake (slika ispod) nalazi se nekoliko stabala bora (Pinus sp) poleglih, krivih, tako da je zelenilu u okolini neophodno primijeniti mjere njege. Prilikom izrade projekta pejzažnog uredjenja oko budućeg objekta potrebno je izvršiti pejzažnu taksaciju ove zelene površine.

SL. Lokacija 1

Lokacija 2

SL. Lokacija 2


- 49 -

Na ovoj lokaciji planom je predviñen poslovni objekat sa poslovnim apartmanima. Ovo je neodržavana zelena površina, na kojoj se nalazi 7 stabala bora, od kojih su 2-3 ka ulici zadovoljavajuće dekorativnosti i dendrološke vrijednosti, 2 su vrlo dobre dekorativnosti iz serije kvalitetnih stabala alepskog bora i pinjola iz doba pošumljavanja ovog prostora pedesetih godina prošlog vijeka, dok ostali primjerci nemaju veću pejzažnu vrijednost. Budućim arhitektonskim rješenjem objekta potrebno je maksimalno zadržati stabla Pinus.sp. koja su pejzažno atraktivna i dobrog kvaliteta. Prilikom izrade projekta pejzažnog ureñenja oko budućeg objekta potrebno je izvršiti pejzažnu taksaciju ove zelene površine. Zelenilo škola (zona F)

U okviru plana je obuhvaćena Medicinska škola što predstavlja prostor koji je potrebno pejzažno oblikovati i rekonstruisati. Po normativima veličina školskog dvorišta treba da bude 10-15 m2 po učeniku, uzevši u obzir samo jednu smjenu, a nikako manje od 6 m2.

Za rješenje dobre organizacije prostora bitno je da pojedine namjene ne doñu u koliziju jedna sa drugom, da mirne površine (za nastavno-ogledne svrhe) budu postavljene bliže, a bučniji tereni za fiskulturu što dalje od učionica.

Školsko dvorište je najfrekventniji dio kompleksa. Koristi se pri dolasku u školu, kao i za vrijeme pauza izmeñu časova. Poželjno ga je locirati uz glavni prilaz školi, vodeći računa o potrebnoj izolaciji od ulice, kao i omogućiti mu direktnu vezu sa izlazima iz hola i hodnika. Prema nekim normativima računati sa 4 m2 po učeniku, a ukoliko je to nemoguće potrebno je da bude što veće, pravougaonog oblika, blagim padovima (od 1 do 3 %) i zasjenom visokog listopadnog drveća šire krošnje (lipa, javor, kesten, hrast i dr) za zasjenu od sunca i zaštitu od vjetra. Obzirom na različita interesovanja učenika, pri optimalnim uslovima, poželjno je dvorište podijeliti na više manjih platoa pomoću raznovrsnih vrtno-arhitektonskih elemenata: niskih zidića za sjedenje, klupa, stepenica, živih ograda, nadstrešnice, pergole za ljetnje učionice i sl. Izbor vrsta treba da bude dovoljno raznovrstan, ne samo da bi bio dekorativan, već da bi učenike upoznao sa biljnim bogatstvom. Zelenilo duž obale Mora če

Različite forme rekreacije, kao što su šetnja, odmor, igra itd. treba da se razviju u budućem parku duž obale Morače, a potrebno je osigurati bezbjedan silazak na obalu.

Ukoliko je moguće potrebno je izgraditi i urediti biciklističku stazu, minimalne širine 2,5 m tako da njena trasa prolazi duž čitavog obalnog područja DUP-a, prevashodno kroz nove parkovske prostore, a posebno da se stvore mogućnosti da se ona nastavi ka budućim zelenim površinama u kontakt zonama.

Opšti predlog sadnog materijala

Nabrojani lišćarski i četinarski rodovi i vrste služe samo kao prijedlog za pojedinačni izbor prilikom detaljnog planskog ureñenja prostora - izvoñački projekat. Vrste koje treba da posluže kao dopuna biološke osnove i za pojačanje učinka vegetacijskog potencijala su slijedeći: Ukrasno drve će:

• Quercus ilex • Pinus halepensis • Pinu pinea • Ginkgo biloba • Cupressus sp. • Pseudotsuga duglasii


- 50 -

• Cupressus arizonica • Cedrus atlantica • Cedrus libanii • Magnolia purpurea • Magnolia grandiflora • Prunus pisardi • Acer sp. • Castanea sativa • Celtis australis • Fraxinus sp. • Robinia pseudoacacia • Tilia sp. • Querqus sp. • Platanus acerifolia • Magnolia sp. • Aesculus hippocastanum • Carpinus sp. • Crataegus sp. • Betula sp. • Salix sp. • Albizia julibrissin • Liquidambar styraciflua • Liriodendron tulipifera • Laurus nobilis

Ukrasno grmlje:

• Pittosporum tobira • Tamarix sp. • Viburnum tinus • Taxus baccata • Juniperus sp. • Camellia japonica • Pyracantha coccinea • Lagerstroemia indica • Prunus laurocerasus


- 51 -

5. ANALITIČKI PODACI

U tabeli koja slijedi prikazani su podaci o prostoru, urbanističkim zonama i za svaku urbanističku parcelu posebno. Iza ove tabele slijede sumarni prikaz na nivou zahvata Izmjena i dopuna plana.

OBJAŠNJENJA ZA SVAKI TIP PODATAKA Oznaka urbanisti čke parcele: Ovaj broj označava broj parcele i obilježen je oznakom UP i arapskim brojevima od 1 do n. Ovaj podatak je upisan u svakoj parceli. Namjena urb. parcele: Ovaj podatak predstavlja planiranu funkciju odreñene parcele. U grafičkom prilogu ovaj podatak je predstavljen različitim šrafurama. Površina urb parcele: Ovaj broj predstavlja ukupnu površinu urbanističke parcele i izražen je u m2. Maksimalna spratnost obekata: Označava maksimlani broj nadzemnih etaža (bez suterena i podruma), koji može biti manji po potrebi investitora Indeks zauzetosti: Količnik površine pod objektima na parceli i površine urbanističke parcele Indeks izgra ñenosti: Količnik bruto grañevinske površine objekata na parceli i površine urbanističke parcele Maksimalna površina pod objektima: Podatak predstavlja bruto površinu pod postojećim i planiranim objektima na parceli i izražen je u m2. Maksimalna BGP (bruto gra ñevinska površina): Podatak predstavlja ukupnu bruto grañevinsku površinu svih nadzemnih etaža postojećih i planiranih objekata na parceli, izraženo u m2. Broj korisnika : Procjenjeni broj stalnih korisnika objekata (nije obavezujući) Broj zaposlenih : Procjenjeni broj zaposlenih u objektima (nije obavezujući)

PLANSKI POKAZATELJI:

1 POVRŠINA ZAHVATA PLANA 166746m2

2 POVRŠINE POD OBJEKTIMA 18860.2m2

3 BGP 64074.25m2

4 POSLOVNI PROSTOR 44016.25m2

5 STAMBENI PROSTOR 13308m2

6 SREDNJA ŠKOLA 6750m2

7 BROJ STAMBENIH JEDINICA 133

8 BROJ STANOVNIKA 498

9 BROJ ZAPOSLENIH (okvirno) 1761

10 GUSTINA NASELJENOSTI 30 INDEKS ZAUZETOSTI (IZ) 0.18 INDEKS IZGRAðENOSTI (II) 0.61


- 52 -

Broj UP Intervencije

Površina UP

(m2)

Površina pod

objektima (m2)

Spratnost Namjena BGP

stanovanja (m2)

BGP poslovanja

(m2)

BGP obrazovanja

(m2)

BGP ukupna

(m2) IZ II

UP1 Novi objekat 2792 1275 2G+Pv+Mz+7 poslovanje i rezidencijalno

stanovanje 3000 9000 12000 0.46 4.30

novi objekat-2a 645 2G+Pv+7 poslovni objekat 5160

novi objekat-2b 504 2G+Pv+3 2G+Pv+5

stambeni objekat 2016 UP2

novi objekat-2c

6030.4

504 2G+Pv+3 2G+Pv+5 stambeni objekat 2016

9192 0.27 1.52

nadgradnja-3a 3383 440 Su+P+3 poslovni objekat 2200 UP3

novi objekat-3b 350 Su+P+3 poslovni objekat 1750 3950 0.23 1.17

UP4 nadgradnja 1968 247 Su+P+3 poslovni obj. - Drvoimpex 1235 1235 0.13 0.63

UP5 nadgradnja 1990 728 Su+P+3 poslovni obj. - Drvoimpex 3640 3640 0.37 1.83

UP6 postojeći objekat 2276 590 Su+P+3 stambeni objekat 2950 2950 0.26 1.30

UP7 novi objekat 1329.6 575.2 Su+P+3 stambeni objekat 2876 2876 0.43 2.16

UP8 postojeći objekat 2152 367.5 Su+P+2+M institut 1653.75 1653.75 0.17 0.77

UP9 postojeći objekat 1275 450 Su+P+3 stambeno-poslovni objekat 450 1800 2250 0.35 1.76

UP10 postojeći objekat 2050 298.5 Su+P+2+M ANB CG 1492.5 1492.5 0.15 0.73

nadgradnja-11a 804 Su+P+2+M 4020

nadgradnja-11b 396 P+2+M 1584 UP11

novi objekat-11c

6178

648 Su+P+2+M

ANB CG

3240

8844 0.30 1.43

postojeći objekat 12a 375 P+1+M rezidencija 1125

postojeći objekat 12b 123 P+1 rezidencija 246

postojeći objekat 12c 180 P rezidencija 180

postojeći objekat 12d 170 muzička školjka

postojeći objekat 12e 60 P vjerski objekat 90

postojeći objekat 12f 320 P+1 rezidencija 640

UP12

novi objekat -12g

45826

430 Su+P+2+M

park

Kru

ševa

c

rezidencija

2150

4431 0.04 0.10

UP13 novi objekat 5520 1295 Su+P+1 galerija 2590 2590 0.23 0.47

novi objekat - 14a 110 restoran 0.07 0.14 UP14

novi objekat - 14b 1614.5

Su+P dječiji park

teniski teren 220 220


- 53 -

Broj UP Intervencije

Površina UP

(m2)

Površina pod

objektima (m2)

Spratnost Namjena BGP

stanovanja (m2)

BGP poslovanja

(m2)

BGP obrazovanja

(m2)

BGP ukupna

(m2) IZ II

postojeći objekat-15a 1950 Su+P+1 5850

postojeći objekat-15b 900 Pv srednja medicinska škola

900

novi objekat-15c 3000 ljetnja pozornica UP15

novi objekat

20830

1125 nadkriveni sportski teren

6750

0.28

0.32

UKUPNO 105214.5 18860.2 13308 44016.25 6750 64074.25 0.18 0.61


- 54 -

6. Predlog mjera zaštite čovjekove sredine i oblikovanja prostora Intencijama GUP-a, zaštita životne sredine Podgorice zauzima značajno mjesto. Mjere koje su ovim dokumentima predviñene odnose se prvenstveno na očuvanje postojećih uslova. Osnovne mjere zaštite obezbijeñene su kroz urbanističko planiranje grada, a osnovni parametri u istraživanju za adekvatne mjere zaštite bili su:

− vrednovanje i izbor zemljišta, − organizacija i razmještanje gradskih funkcija, − koncepcija razvoja i postavljanja glavnih gradskih infrastrukturnih zahvata.

Opšti stavovi GUP-a odnose se i na prostor i strukturu predmetnog područja. Konkretni stavovi proizilaze iz sljedećeg stanja:

− Podgorički region je područje sa relativno neprijatnim klimatskim uslovima – (visoke temperature, vlažnost vazduha, vjetrovi, padavine i dr).

− Prostor zahvata DUP-a “Spomen park Kruševac” je u neposrednom kontaktu sa rijekom koja ima sve prednosti zdravih uslova životne sredine.

− Prisustvom rijeke Morače obezbjeñuje više kvaliteta naselja prisustvom većih količina vode. − Formiranjem naselja i njegovih sadržaja, javlja se problem koji traži sistematsko rješenje, s obzirom na

negativan uticaj koji može imati na životnu sredinu. − Izloženi problemi zaštite životne sredine na obrañivanom prostoru rješavani su u procesu funkcionalne,

prostorne i programske postavke daju dobre uslove za stvaranje zdravih uslova u funkcionisanju zone. − Kod planiranja infrastrukture prihvaćeno je rješenje koje obezbjeñuje funkcionalnost pojedinih cjelina. To se

odnosi na obezbjeñenje vode, napajanje energijom, zaštitu koridora kod većih saobraćajnica, kanalizacije i drugo koje se obezbjeñuju iz više pravaca.

Postojeće i planirano zelenilo prihvaćeno je kao cjelina koja omogućava:

− Pozitivno rješavanje sanitarno-higijenskih uslova (zaštitu od buke, izduvnih gasova kao i adekvatno poboljšanje kvaliteta vazduha).

− Dekorativno-estetskim vrijednostima učestvuje u stvaranju odreñenih estetsko-vizuelnih efekata (drvoredi uz saobraćajnice i parkinge, karakteristične vrste podneblja).

− Zelene površine podignute po odreñenim principima omogućavaju pasivan odmor. − Nesporna je uloga zelenila pri elementarnim nepogodama i katastrofama. − Stvorene su tampon zone izmedju jačih saobraćajnica i grañene strukture, čime je znatno smanjen njihov

negativan uticaj. Zelene mase su inkorporirane u strukturu omogućujući korisnicima kontakt sa prirodom. − Pored zaštite od uticaja saobraćajnica vodilo se računa i o načinu, mjestu i kapacitetima lociranja mirujućeg

saobraćaja. − U pogledu načina sprečavanja zagañivanja sredine treba koristiti, u racionalnim okvirima, solarnu energiju

čime bi se ovi problemi praktično smanjili na najmanju mjeru. − Postavkom objekata, dimenzijama prostora, uvoñenjem visokog zelenila stvoreni su zadovoljavajući uslovi

zaštite od visokih temperatura, punog zračenja sunca i padavina. Odlaganje smeća i otpada: O smeću i otpadu se stara služba za komunalne djelatnosti. Suspenzija smeća iz objekata se vrši prema komunalnim propisima. Za odstranjivanje smeća i organskog otpada predvidjeti sabirne punktove, organizovane sa potpunom higijenskom zaštitom i tipiziranim posudama. Evakuacija otpada vršiće se na punktovima gdje će se prerañivati i koristiti u radne svrhe. Na nivou grada usvojen je sistem kompostiranja otpadaka.


- 55 -

Zaštita od zemljotresa: Primjena tehničkih propisa i normativa pri projektovanju grañevinskih struktura, uz uslove i ograničenja iz elaborata mikroseizmičke reonizacije predstavljati će osnov zaštite predmetnog područja od destruktivnih dejstava zemljotresa. Uvažavajući postavke prostornog plana Republike i usvojeni stepen seizmičkog hazarda, primjenom zaštitnih mjera od ratnih razaranja i zaštite od zemljotresa zadovoljeni su osnovi uslovi zaštite od eventualnih razaranja i panike. Protivpožarna zaštita: Fizička struktura ima jasno cjeline sa meñuprostorima zelenila i pješačkih staza i površina, što obezbjeñuje osnovni nivo zaštite u prenošenju požara u okviru posmatranog kompleksa. U samim prostornim grupama stvoreni su meñuprostori koji omogućavaju laku intervenciju u slučaju požara i njegovu lokalizaciju. Projektom infrastrukture i nivoom tehničke opremljenosti prostora (PP ureñaji) upotpuniće se sistem i mjere protivpožarne zaštite. Oblikovanje prostora: Prostorno oblikovanje mora biti usklañeno sa postojećim prostornim oblicima, namjenom i sadržajem objekata. Insistirati će se na vizuelnom jedinstvu cjelovitog prostornog rješenja, kod koga će objekti zadržati svoj identitet i arhitektonski izraz adekvatan svojoj funkciji, bez narušavanja prisutnog već formiranog ambijenta. Likovno i oblikovno rješenje grañevinskih struktura mora da slijedi klimatske i druge endemske karakteristike grada i da svojim izrazom doprinosi opštoj slici i da se uskladi sa postojećom fizionomijom sredine. Obrada fasada mora biti izvedena od odgovarajućih materijala koji garantuju adekvatnu zaštitu enterijera objekata. Istaći posebne karakteristike objekata namjenske arhitekture racionalnog obelježja. Kolorit objekata uskladiti sa njihovom funkcijom, okolinom, grañevinskim nasleñem i klimatskim uslovima. Insistirati na pravilnim geometrijski jasno izdiferenciranim masama, svijetlih tonova, "potopljenih u svjetlost" kako bi se ostvarila potrebna dinamičnost i poliharmonija prostorne plastike. Obrada površina partera mora odgovarati svojoj namjeni. Različitom obradom izdiferencirati namjensku podjelu partera. Elementi parterne obrade takoñe obezbjeñuju jedinstvo sa parternim cjelinama susjednih objekata. Travnjaci i parkovsko rastinje moraju biti tako odabrani da u klimatskim i drugim endemskim uslovima podneblja nañu osnov svoje egzistencije. Sa aspekta ispravne znakovne organizacije strukture partera koja ima za cilj da obezbijedi spontano razdvajanje korišćenja partera i prijatan doživljaj u prostoru, potrebno je da dominiraju sljedeće vrste obrada:

− obrada zelene površine partera (prema programu i odredbama iznesenim u separatu hortikulture), − obrada kolovoznih površina, − utilitaristička obrada trotoara, − posebna obrada pješačkih koridora (bojeni beton, fer-beton, keramičke pločice, beton kocke i drugo) u

kombinaciji sa zelenilom, − urbani dizajn, oprema i dijela primjenjene umjetnosti.

Specifičnost predmetnog prostora treba da čini niz vrijednih ambijenata oblikovano-estetski kvaliteti objekata i prirodni kvaliteti sredine ukomponovani u jedinstveni ambijent zone. Pored ovog postupka koji podrazumijeva djelimičnu valorizaciju i revitalizaciju pojedinih objekata i ambijenta pri formiranju novih kapaciteta neophodno je obezbijediti nove elemente i forme opreme prostora u cilju njegove humanizacije, aktiviranja i stvaranja identiteta djelova kompleksa, koji su ograñeni kovanom ogradom.


- 56 -

U ovom postupku mogu se ustanoviti dvije vrste prostora prema učesnicima i njihovom oblikovanju. Prvi pretpostavljaju javne zelene površine, pješačke staze, pjacete, parkove, prostore oko javnih objekata i svi drugi prostori u domenu javnog života zone i drugi u prostorima koji gravitiraju radnim cjelinama. Umjetnički oblikovani predmeti koji treba da doprinesu stvaranju humanog i estetski oformljenog ambijenta mogu se kategorizovati u nekoliko sledecih grupa: a) Predmeti urbane opreme u prostoru kao što su:

− klupe za sjedenje, − česme i fontane, − kandelabri u pješačkim prostorima i elementi uličnog

osvjetljenja, − korpe za otpatke, − nadstrešnice za autobuske stanice, − kiosci, − oprema parkovskih terena itd.

b) Umjetnička djela kao sto su skulpture u slobodnom prostoru, slobodnim i zelenim prostorima oko javnih

objekata. Za razliku od ostalih objekata kompleksa (koji imaju stabilnu i neadaptilnu grañevinsku strukturu) - uslužne centre karakterišu fleksibilni prostori sa portabilnom opremom. U skladu sa karakterom prostora elementi prostornog dizajna moraju imati za cilj da i estetski podrže osnovne karakteristike ambijenta, a ovo se posebno odnosi na:

− tende za osjenčavanje, − portabilnu opremu za prodaju na otvorenom i slobodnom prostoru, − reklame i informativne elemente.

Projektom ureñenja terena predvidjeti odgovarajuće elemente urbane opreme, elemente za sjedenje i odmor, korpe za otpatke, žardinjere, higijenske česme i drugo. Odabrani elementi moraju biti funkcionalno-estetski usklañeni sa oblikovanjem i namjenom partera i objekata. Odabiranje i oblikovanje opreme izvršiti nakon izrade investiciono-tehničke dokumentacije, ista ne bi trebalo da ima sopstvene estetske pretenzije već da teži nadgradnji i afirmaciji primarnih oblika lokacije, sa bitnim odredištem da se radi o definisanju urbanističkim parcelama koje su ograñene kovanom ogradom i predstavljaju definisanu arhitektonsko-urbanističku cjelinu. Opis mjera za ublažavanje zna čajnih uticaja na životnu sredinu tokom izgradnje i funkcionisanja objekata datih Izvještajem o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu na ovaj Plan: U fazi planiranja izgradnje predloženih objekata i u korelaciji sa raspoloživim podacima, moguće je predložiti okvirne mjere ublažavanja uticaja, za koje se ne može dati kvantifikacija mjera u egzaktnom smislu, zbog nepostojanja redovnog praćenja stanja segmenata životne sredine predmetnog prostora. Mjere ublažavanja socijalnih uticaja Važan korak u procesu planiranja korišćenja prostora je uključivanje javnosti u proces odlučivanja, primjenom postojećih zakonskih mehanizama. Takoñe, prije početka izgradnje, neophodno je jasno definisati prostor za izgradnju objekata, uključujući i pomoćne objekte i pristupne puteve, kako bi se izbjeglo produženje trajanja radova. Mjere ublažavanja uticaja na vazduh U procesu izvoñenja radova na objektima, potrebno je obezbjediti filtere za odvajanje čañi na izduvnim cijevima svih mašina i vozila sa dizel motorima. Dalje, redovnim i vanrednim pregledima mašina i vozila osigurati maksimalnu ispravnost i funkcionalnost sistema sagorjevanja pogonskog goriva i koristiti gorivo sa garantovanim standardom kvaliteta. Tokom izvoñenja radova, potrebno je vršiti polivanje zemljišta na lokacijama na kojima može doći do veće emisije prašine. Prilikom eksploatacije objekata, neophodno je ograničiti područja koja će biti dostupna vozilima, u brojnom, prostornom i vremenskom smislu, zavisno od namjene. Ograničenje broja vozila biće odreñeno jasno označenim mjestima za parkiranje i sprječavanjem parkiranja na nedozvoljenim mjestima. Dostavna i servisna vozila treba ograničiti vremenski.


- 57 -

Mjere ublažavanja uticaja na vode Uticaj tokom izgradnje i eksploatacije predmetnog projekta na podzemne vode kao i obližnji riječni tok će se spriječiti adekvatnim tretmanom i ispuštanjem otpadnih voda iz objekata. Postojeći kolektori fekalne kanalizacije, duž sjeverne i istočne saobraćajnice, koje uokviruju dio zone DUP-a, odvoñenje otpadnih voda usmjeravaju na te pravce, što je urañeno i sa priključenjem postojećih objekata. Za priključenje objekata sa zapadne strane prostora DUP-a, pored postojećih priključnih kolektora, planiran je i novi kolektor duž saobraćajnice sa istočne strane objekta »Pobjede«, kao i priključak na glavni kolektor, takoñe duž istočne interne saobraćajnice Medicinske škole, koji će poslužiti za prihvat otpadnih voda iz postojećih centralnihobjekata iz Zone »B«. Takoñe je planiran i kolektor duž interne saobraćajnice u Zoni »E«. Odabrani profili Ø 200mm i Ø 250mm, sa mogućim padom do 1%, mogu u potpunosti zadovoljiti potrebe za odvoñenjem otpadnih voda iz postojećih i planiranih objekata u zoni zahvata DUP-a. Kolektori fekalne kanalizacije, planirani su da se grade od PVC cijevi klase u zavisnosti od dubine ukopavanja, a na mjestima priključaka i na rastojanju od 50m planirana je izgradnja revizionih okana sa liveno-gvozdenim poklopcima i propisnim penjalicama. Kolektore kao i priključke budućih objekata treba projektovati na osnovu uslova priključenja pribavljenih od strane JP „Vodovod i kanalizacija” Podgorica, obaveze koju treba precizirati i urbanističko-tehničkim uslovima. U opisu postojećeg stanja atmosferske kanalizacije, konstatovano je da je mreža za odvoñenje atmosferskih voda izgrañena duž trajno ureñenih okolnih saobraćajnica i da funkcioniše na zadovoljavajući način. Za odvoñenje atmosferskih voda sa novoplaniranih saobraćajnica i ureñenih parking prostora, planirana je izgradnja uličnih kolektora koji se priključuju na postojeću mrežu ili na postojeći ispust u korito rijeke Morače, u neposrednoj blizini lokacije Medicinske škole. Za najveći dio prostora zahvata DUP-a, odvoñenje atmosferskih voda je predviñeno kao i do sada, upijanjem u okolni teren, ili će se pak na osnovu posebne analize, uraditi dodatna mreža, obzirom na mogućnosti upuštanja prikupljenih atmosferskih voda u korito rijeke Morače. Naknadnom provjerom utvrñeno je da je kolektor duž Ljubljanske ulice u takvom stanju da je potrebna njegova zamjena. Po položaju ovaj kolektor je usaglašen sa projektom rekonstrukcije saobraćajnice koja je u toku sa obaveznom izgradnjom objekta za prečišćavanje prije upuštanje u recipijent (rijeka Morača). Obzirom na adekvatno riješena pitanja odvoñenja i prečišćavanja otpadnih voda, kao i odlaganja otpada, za očekivati je da, uz poštovanje propisanih pravila, funkcionisanje planiranih sadržaja u okviru predmetnog projekta ne dovede do ugrožavanja navedenog riječnog toka. Mjere ublažavanja uticaja na zemljište U fazi izgradnje objekata, neophodno je izabrati mehanizaciju i transportna sredstva koja će minimalno uticati na degradaciju zemljišta. Dalje, nastali otpad, bez rasipanja, odložiti na za to predviñeno mjesto, uz adekvatno zbrinjavanje. Grañevinsku mehanizaciju neophodno je redovno održavati, izvršiti odmah sanaciju eventualnih mjesta curenja, a u slučaju akcidenta hitno intervenisati u skladu sa planom mjera i aktivnosti u ovakvim slučajevima. Kontrolisanim i adekvatnim sakupljanjem, transportom i odlaganjem otpada svih vrsta otpada spriječiće se odnosno ublažiti zagañivanje zemljiša. Evakuacija otpada obavljaće se specijalnim komunalnim vozilima do gradske deponije, a privremeno držanje otpadaka do evakuacije je u metalnim sudovima – kontejnerima, lociranim u okviru zone, odnosno u okviru svake od lokacija. Broj kontejnera je potrebno utvrditi uz poštovanje ostalih sanitarno-tehničkih kriterijuma datih propisima i standardima. U pasusu koji se odnosi na mjere ublažavanja uticaja na vode, navedeno je na koji način će se vršiti tretman i ispuštanje otpadnih voda. Mjere ublažavanja uticaja na floru i faunu Obzirom da se predmetni prostor odlikuje bogatim zelenim fondom i kao takav predstavlja jedno od najmarkantnijih područja grada, neophodno je isti očuvati i unaprijediti. U tom smislu, potrebno je sprovesti predviñene mjere ublažavanja uticaja na ostale segmente životne sredne, obzirom na meñusobnu povezanost i uslovljenost, obnavljati periodično biljni fond autohtonim vrstama i vrstama koje su se uspješno adaptirale, bez ugrožavanja postojećih.


- 58 -

7. Regulacija, nivelacija sa osnovama za parcelaciju i preparcelaciju Regulacionim planom je definisan položaj svih elementarnih tačaka uključujući svu mrežu saobraćajnica i komunalnu infrastrukturu, koja je planski definisana u granicama regulacionih, odnosno grañevinskih linija u apsulutnom koordinatnom sistemu. Nivelacioni odnosi planom formirani su iz geometrijskih, saobraćajnih i konstruktivno urbanističkih uslova. Parcelacija odnosno preparcelacija je izvršena u ortogonalnom (modularnom) sistemu koji je prilagoñen uslovima za razvoj kompletnih urbanističkih programa i usaglašen sa ritmom koji odgovara regulaciji saobraćaja, ekonomičnosti i faznosti gradnje. 8. Osnove za utvr ñivanje urbanisti čko tehni čkih uslova Elementi za utvrñivanje urbanističko-tehničkih uslova u sklopu sadržaja Plana dati su kroz više grafičkih i tekstualnih priloga, kao obavezne konstante ureñenja i oblikovanja:

− osnove za parcelaciju sa regulacionim i nivelacionim rješenjima i urbanističko-tehničkim uslovima; − spratnost objekata − prilog teksta “stanovanje” i drugo.

Ovim prilogom data su dodatna objašnjenja i preporuke do nivoa odrednica za izradu UTU-a i sadržaja u Planu. Cilj ovih osnova je da kroz izradu UTU-a kao faze u realizaciji plana sprovede glavne preporuke DUP-a i to u prvom redu kroz utvrñivanje regulacije gradnje i arhitekture objekata kao najvažnijih elemenata funkcije stanovanja i ambijenta sredine, uključujući adekvatno ureñenje terena (za ovo područje u 80% površine urañen je paralelno projekat ureñenja terena). Pojedine prostorne cjeline ili pojedini objekti u DUP-u pored zajedničkih konstanti za ureñenje i urbanističko-tehničkih uslova imaju odreñene specifičnosti pa su tako svrstani u kategorije:

− novi stambeni objekti (kolektivno stanovanje srednjeg boniteta); − školski objekat kao zasebna cjelina; − ostali objekti uz Bulevar Revolucije (banke, administracija, grafička industrija “Pobjeda”) i − centralni objekat starog dvorca sa pratećim rezidencijalno-administrativnim objektima i dvorskim parkom i

novim objektom galerije. Stambeno-poslovni objekat (UP1) Postojeći stambeno-poslovni objekat je pretrpio promjene u pogledu vertikalnog gabarita,dobivši spratnost Pv+Mz+7. Na taj način stvara se dominanta na raskrsnici Bulevara Revolucije, koja u odnosu na susjedne stambene objekte na drugoj strain Bulevara ima spratnost veću za dvije etaže, al prati visinski gabarit susjednog stambenog objekta “Vektre”. Dati objekat je opasan saobraćajnicama pri ćemu je pristupna tačka data sa Bulevara Revolucije. Površina objekta u prizemlju obuhvata 1238 ,pa je većina parking mjesta smještena ispod zemlje preko pristupne rampe. Objekat “Pobjeda” (UP2) Na lokaciji postojećeg objekta,prošireni novonastali gabarit dat grañevinskim linijama diktira drugačiji oblik planiranog objekta, čija se spratnost kreće od Vp+7 u dijelu prema bulevaru dok se stepenasto spušta na Vp+3 u dijelu koji gleda na dječiji park. Pristupna tačka saobraćaja je sa Bulevara Revolucije. Maksimalna dozvoljena spratna visina prizemlja je 4m, dok je visina nadzemnih etaža 3,6m. Predviña se i mogućnost izgradnje dvospratne podzemne etaža u okviru urbanističke parcele. Objekat “Drvoimpex” (UP3,UP4,UP5) Postojeći poslovni objekat “DRVOIMPEX”-a, za koji je predviñena nadogradnja etaže, gdje se planira spratnost objekta S+P+3. Takoñe se predviña povećanje ukupne površine objekta povećanjem ukupnih gabarita objekta u kompletnoj spratnosti objekta.


- 59 -

Potreban broj parking mjesta omogućen je formiranjem parking prostora u okviru urbanističke parcele, dok se nedostajući potreban broj parking mjesta može obezbijediti i izgradnjom podzemne parking garaže na dijelu urbanističke parcele i van postojećih gabarita objekta Novi stambeni objekat - kolektivno stanovanje srednjeg boniteta (UP7) Predviñeni novoprojektovani stambeni objekat lociran je u drugom planu, tj iza objekta “Drvoipex” koji gleda na Bulevar Revolucije a spratnosti je Su+P+3. Planirani objekat prati tu istu spratnost, dok u gabaritu kao i u fasadama odgovara već postojećem stambenom objektu na susjednoj parceli UP6. Ovakvim postupkom je afirmisan ovaj prostor, a stanovanje u ovim uslovima bogatog zelenog fonda i lokacijama koje su zaštićene od nepoželjne buke i aerozagañenja, obezbijeñen je najkvalitetniji nivo stanovanja, dok u prizemnim i suterenskim etažama moguće je poslovanje u slobodnom odnosu prema stanovanju. Izabrani gabariti obezbjeñuju racionalno korišćenje prostora i projektovanje komfornih stambenih jedinica sa ograñivanjem urbanističke parcele kovanom ogradom i unutrašnjim ureñenjem iste. U pogledu vertikalne regulacije kota prizemlja treba biti usaglašena sa kotom prizemlja susjednog stambenog objekta na parceli UP6. Parkiranje predvidjeti u podzemnoj garaži sa prilaznom saobraćajnicom koja je veyana ya Bulevar Revolucije. Akcenat dati na arhitektonsko-vizualni tretman objekta koji mora biti od najkvalitetnijih prirodnih materijala koji odgovaraju ambijentu. Objekat “ANB CG” (UP10,UP11) Za postojeće objekte ANB-a je predviñena nadgradnja,čime se dobija spratnost Su+P+2+M. U dijelu postojećeg parkinga je planiran novi objekat iste spratnosti,koji ima pristupnu saobraćajnicu pri čemu i mogućnost situiranja garažnih mjesta ispod zemlje, što se vidi u prilogu nivelacije i regulacije. Površina novonastalog objekta u prizemlju zauzima 648 Školski objekat srednje medicinske škole Nad datom postojećem srednjoškolskom objektu nisu rañene intervencije kako u horizontalnim tako i u vertikalnim gabaritima,meñutim rušenjem objekata koji su prisutni na obali rijeke Morače oformljena je nova urbanistička parcela UP15. Na stvorenoj parceli data je mogućnost izgradnje sportskog igralista kao i natkrivanje istog. Planom su date sugestije dorade i ureñenja dijela skolskog dvorišta, pri čemu se stvara veliki zeleni pojas koji u svom zahvatu sadrži i zelenilom oplemenjene površine KBC-a, dvorca Kralja Nikole, kao i kontaktne površine namjenjene rezidenciji ambasade SAD-a. Datim zapažanjem i prisustvom rijeke Morače stvoren je prijatan i miran ambijent,koji je u potpunosti zaštićen od buke i aerozagañenja. Objekat galerije (UP13) Na datoj urbanističkoj parceli je predviñeno rušenje postojećih objekata i izgradnja novog, pri čemu se promijenila i sama funkcija te zone prešavši iz zdravstvenih djelatnosti u djelatnosti kulture. Predviñeni novoprojektovani objekat je galerija spratnosti Su+P+1 koja u prizemlju zauzima površinu od 1300 . Takoñe je došlo do izmjene u pogledu novonastale urbanističke parcele,koja sada zauzima veću površinu i data je u grafičkom prilogu parcelacije. Restoran (UP14) U zoni postojećeg parka predviña se izgradnja novog ugostiteljskog objekta,restorana, spratnosti Su+P. Objekat je predviñen u centralnom dijelu, zoni za okupljanje, pri čemu mu ta pozicija omogućava najbolje snadbijevanje posjetilaca. Zauzetost objekta u prizemlju iznosi 275


- 60 -

Centralni objekat starog dvorca Centralni motiv i reper čitavog prostora i šireg okruženja predstavlja objekat bivšeg dovorca na kupastom uzvišenju-glavici Kruševac sa starim dvorskim parkom i pratećim objektima. Programsko opredjeljenje je da se ovaj prostor neophodnim intervencijama tj. uklanjanjem objekta stare bolnice (neurološko, infektivno, itd) čime je i bio devastiran, i postupkom kvalitetnog ureñenja terena uz poštovanje zatečenog koncepta parka dovede na adekvatan reprezentativan nivo. Gabariti objekta se svakako zadržavaju u postojećim okvirima i sve intervencije su u režimu postupka konzervacije i revitalizacije, kako na na objektima tako i na čitavom prostoru parka. Na mjestima postojećih objekata predviña se izgradnja novih administrativnih objekata visokog kvaliteta. Poseban tretman ima ureñenje terena koje će biti definisano glavnim projektom ureñenja terena. Dio parka prema postojećem parkingu je definisan kao posebna parcela koja je ograñena kovanom ogradom sa svojim kolskim i pješačkim ulazima i namijenjena je izgradnji objekta savremene galerije sa svim neophodnim sadržajima, depoom slika i dr. Objekat galerije je gabarita 36x42 m, riješen kao atrijumski objekat i spratnosti S+P+1, sa ulaznim platoom sa skulpturama na otvorenom i amfiteatrom.


- 61 -

9. NAČIN, FAZE I DINAMIKA REALIZACIJE PLANA U DUP-om datom rešenju „Spomen park Kruševac“, kao što je već navedeno, javljaju se intervencije kako u nadgradnji pojedinih postojećih tako i u stvaranju uslova za izgradnju novih objekata, bilo da je riječ o poslovanju ili o kolektivnom stanovanju. Prilikom realizacije zadatog treba obratiti pažnju na primarne i sekundarne oblasti u okviru planskog rešenja kako bi se na pravi način pristupilo oblikovanju prostora zahvata Plana. Imajući u vidu da se radi o oblasti koja je u velikom procentu izolovana od negativnih uticaja (buka,aerozagañenje i sl), koja takoñe u najvećoj mjeri predstavlja miran i prijatan ambijent ispunjen zelenim oazama, pješačkim stazama i mjestima za okupljanje sa funkcijom raznolikog sadržaja. Tok realizacije bi bio sledeći:

− Na raskrsnici Bulevara Revolucije i Moskovske ulice je predviñen poslovni objekat sa rezidencijalnim stanovanjem. Dati objekat ujedno sa stambenim objektom „Vektra“ predstavlja repernu tačku nad postojećim bulevarom, zadajući visinsko kretanje objekata do spratnosti Pv+Mz+7. Kao takav zauzima primarnu poziciju u realizaciji plana, kako bi se realizacija ostalih objekata mogla uskladiti u odnosu na repernu tačku date zone

− Stvaranjem reperne tačke plana dalja realizacija treba da obuhvati objekte koji prate kretanje Bulevara Revolucije, kako bi se na pravi način pristupilo formiranju „masa“ koje svojom formom i spratnošću na stepenast način navode pojedinca ka rijeci Morači kao najnižoj koti terena. Prihvativši zamisao kao takvu, nakon realizacije reperne tačke treba pristupiti realizaciji sledećih objekata i to zadatim redom:

o novoplanirani objekat „Pobjeda“, o nadgradnja objekta „Drvoimpex“, o novoplanirani objekat „ANB-a“ kao i nadgradnja već prisutnog.

Na ovaj način je privedena kraju realizacija većih poslovnih objekata koji su zauzeli primarnu poziciju u razradi planiranog rešenja, pri čemu se dolazi do procentualnih podataka o uticaju novonastale poslovne zone na prisutni „zeleni“ ambijent.

− Nakon razrade poslovne zone treba krenuti u realizaciju stambene zone koja u svom zahvatu sadrži jedan

postojeći i jedan novoplanirani objekat kolektivnog stanovanja (UP7) kako bi se došlo do preciznih informacija o naseljenosti datog zahvata, koje će kasnije diktirati tačan pristup rešavanju odreñenih parternih površina, igrališta za djecu, mjesta za okupljanje i sl.

− Realizacijom poslovne i stambene zone se veoma lako pristupa realizaciji preostalih objekata (galerije, ljetnje pozornice i ugostiteljskog objekta parka) jer informacije dobijene kroz realizaciju ovih dveju zona dovode do što veće tačnosti pri projektovanju zadatih objekata.

Ovaj način sagledavanja prostora dovodi do formiranja jedinstvene cjeline (bez obzira na prisutnost funkcionalno različitih zona) i do očuvanja svih pozitivnih parametara koji su bili zatečeni na datoj lokaciji.

Izmjene i dopune DUP-a „SPOMEN PARK KRUŠEVAC“ u Glavnom...

Documents

Transcript of Izmjene i dopune DUP-a „SPOMEN PARK KRUŠEVAC“ u Glavnom...