I.Uluslararası Üstün Yetenekliler

Eğitimi Sempozyumu

Dr. Ruhi KILIÇ

Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri

Genel Müdürü

Her bireyin fiziksel, zihinsel,sosyal ve kişisel

özellikleri ve potansiyeli birbirinden farklılık

gösterir.

Üstün yetenekli bireyler;

• Öğrenme hızı,

• Bellek kapasitesi,

• Yaratıcılık,

• Kavrama vb. gibi özellikleri bakımından normal

bireylerden farklılaşırlar.

Toplumu oluşturan bireylerin;

• %95’i normal zeka,

• %3’ü alt zeka,

• %2’si üstün yetenekli olduğu kabul edilmektedir.

Toplumu Oluşturan Bireyler

normal zeka

alt zeka grubu

üstün yetenekli

Üstün yetenekli bireyler;

• Bir ülkenin sahip olduğu en önemli insan kaynağıdır.

• Önemli gelişmeler ve ilerlemeler bu kaynağın etkin

kullanımı ile mümkündür.

• Bu nedenle üstün yetenekli bireylerin belirlenmesi,

eğitilmesi ve istihdamı ülkemizin kalkınmasında ve

ilerlemesinde önemli bir katkı sağlayacaktır.

Ülkemizdeki Çalışmalar

• Enderun mektebi

• 5245 sayılı “İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı

memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine

dair Kanun”

07/07/1948 tarihli kanun ile ilk kez İdil BİRET

ve Suna KAN yabancı ülkelerde öğrenim görmek

için gönderilmiştir.

• 6660 Sayılı Güzel Sanatlarda Fevkalade İstidat

Gösteren Çocukların Devlet Tarafından

Yetiştirilmesi Hakkında Kanun

24.02.1956 tarihli 9242 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

• Fen Liseleri (1962 yılındaki Milli Eğitim Şurasında alınan karar doğrultusunda üstün yetenekli çocukların yetiştirilmesi amacıyla 1964 yılında kurulmuştur; 96 Fen Lisesi, 23.203 Öğrenci)

• Anadolu Liseleri (991 Anadolu Lisesi, 410.000 Öğrenci)

• Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi

(57 AGSL, 10.134 Öğrenci)

• Spor Liseleri (22 Spor Lisesi,3.386 Öğrenci)

• Sosyal Bilimler Liseleri (18 SBL, 3.120 Öğrenci)

• Bilim ve Sanat Merkezleri

(59 BİLSEM ve 6942 Öğrenci )

Ülkemizdeki Çalışmalar

Ülkemizdeki Diğer Çalışmalar;

• Türk Eğitim Vakfı İnanç Türkeş Özel Lisesi

(TEVİTÖL)

• Beyazıt Ford Otosan İlköğretim Okulu

TEVİTÖL

• TEVİTÖL özel yetenekli çocukların bireysel mutluluğa

ve başarıya ulaşması için farklılaştırılmış eğitim

almaları gereğinden hareketle 1993 yılında, Sezai

Türkeş tarafından kurulmuştur. 2001 yılından bu yana,

etkinliklerini Türk Eğitim Vakfı bünyesinde

sürdürmektedir.

• Okul her geçen gün ülkemize liderler yetiştirme

misyonunu geliştirerek TEV’den de aldığı destekle

programlarını ve projelerini güçlendirmektedir.

TEVİTÖL

• Öğrenci seçimi 3 aşamalıdır: Bu aşamalar sırasıyla “Sınav” (bilgi ve yatkınlık içerikli), “Bireysel Değerlendirme” (zeka testi) ve “Gözlem Kampı”dır.

• Bireysel değerlendirmede başarı sıralamasında önde gelen 120 öğrenci tam ve/veya kısmi burslu aday olarak gözlem kampına davet edilirler.

• Gözlem kampında adaylar akademik alanların yanı sıra sanat, spor, takım çalışması, motivasyon, yaratıcılık, liderlik, yatılı okula yatkınlık gibi değişik aşamalarda değerlendirmeye tabi tutulur.

TEVİTÖL

• Yatılı bir okul olan kurumda uluslararası bakalorya

programı uygulanmakta olup hazırlık + 4 yıl eğitim verilmektedir.

• Farklılaştırılmış ve zenginleştirilmiş bir programın uygulandığı okulda, etkinlikler ve proje çalışmalarıyla öğrencilerin potansiyellerini keşfetmeleri ve geliştirmeleri sağlanır.

• Ayrıca üniversiteler, araştırma kurumları, fabrikalar ve sivil toplum örgütleriyle yapılan işbirlikleri sonucunda bireysel eğitim ve gelişimin zenginleştirilmesi amaçlanmaktadır.

TEVİTÖL

• Okulda 36 farklı ilden 88’ı kız, 104’ü erkek öğrenci öğrenim görmekte dir. 42 tam zamanlı, 12 kısmi zamanlı öğretmenin görev aldığı kurumda 5 öğrenciye bir öğretmen düşmektedir.

• İlk mezunlarını 2000 yılında veren okulun toplam 391 mezunu bulunmaktadır. Mezunlarının 81’I öğrenimlerini yurtdışında tamamlamışlar ya da sürdürmektedirler.

Üniversitelerde Yapılan Çalışmalar

• İnönü Üniversitesi Üstün Yetenekliler Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi

• Karabük Üniversitesi Üstün Yetenekliler Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

• Üstün Yetenekliler Eğitim Programları (UYEP) Anadolu Üniversitesinde ilköğretim ve ortaöğretim kademelerinde üstün yetenekli öğrenciler için yürütülmektedir.

• İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi- Üstün Zekalılar Eğitim Anabilim Dalı 2002-2003 öğretim yılında üstün zekalı öğrencilere sınıf öğretmeni yetiştirmeye başlamıştır.

Çocuk Üniversiteleri

• Ankara Üniversitesi

• İstanbul Üniversitesi

Aralık 2009’da toplanan Bilim ve Teknoloji Yüksek

Kurulu (BTYK)19. toplantısında “Üstün Yetenekli

Bireyler Strateji ve Uygulama Planı”nın

hazırlanması kararını almıştır.

BTYK strateji planındaki temel başlıklar:

• Tanılama

• Eğitim modelleri

• İnsan kaynakları

• Sürdürülebilirlik

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu

Tanılama

• Gözlem formu

(Sınıf öğretmeni tarafından doldurulur)

• Temel Kabiliyetler Testi (TKT 7-11)

(Grup testi olarak uygulanır)

• Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği Revize

(WISC-R) (6-16 yaş)

(Bireysel test olarak uygulanır)

Tanılama

Türkiye genelinde WISC-R eğitimi almış ve uygulama

yapabilen toplam rehber öğretmen sayısı 430 dur.

Rehber öğretmenlerin WISC-R eğitimi MEB Özel

Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel

Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir.

Tanılama

• 2009-2010 yıllarında TKT 7-11 uygulaması

yapılan öğrenci sayısı 60.820’dir.

• Bilim ve Sanat Merkezlerine öğrenci seçimi için

toplam 14.325 öğrenciye WISC-R uygulaması

gerçekleştirilmiştir.

Bilim Sanat Merkezleri (BİLSEM) üstün yetenekli

öğrenciler için Ülkemizdeki en kapsamlı Eğitim

Modelidir.

BİLSEM, ilköğretim ve ortaöğretim çağındaki üstün

yetenekli öğrencilerin bireysel yeteneklerinin farkında

olmalarını ve yetenek türlerine uygun eğitim

almalarını sağlamak amacıyla açılmaktadır.

Eğitim Modelleri

• İlk BİLSEM 1994-1995 eğitim-öğretim yılında

Ankara’da açılmıştır.

• Eylül 2010 itibariyle 54 İl’de toplam 59 BİLSEM

bulunmaktadır.

• Toplam öğrenci sayısı 6942’dir.

Ülkemizdeki 1995-2010 Yılları ArasıBilim ve Sanat Merkezleri

Sayısındaki Artış

0

10

20

30

40

50

60

70

1995

1997

1999

2001

2003

2005

2007

2009

2010

Bilim ve Sanat

Merkezi Sayısı

İllere Göre Bilim ve Sanat Merkezleri SIRA NO OKULUN ADI İLİ

1. Ümit Bilim ve Sanat Merkezi ANKARA

2. İstanbul Bilim ve Sanat Merkezi İSTANBUL

3. Bayburt Bilim ve Sanat Merkezi BAYBURT

4. Isparta Bilim ve Sanat Merkezi ISPARTA

5. Cevdet Nerse Bilim ve Sanat Merkezi BURSA

6. Sinop Bilim ve Sanat Merkezi SİNOP

7. Tekirdağ Bilim ve Sanat Merkezi TEKİRDAĞ

8. Trabzon Bilim ve Sanat Merkezi TRABZON

9. BTSO Kamil Tolon Bilim ve Sanat Merkezi BURSA

10. Denizli Bilim ve Sanat Merkezi DENİZLİ

11. Uşak Bilim ve Sanat Merkezi UŞAK

12. Aydın Doğan Bilim ve Sanat Merkezi AFYONKARAHİSAR

13. Kastamonu Bilim ve Sanat Merkezi KASTAMONU

14. Amasya Bilim ve Sanat Merkezi AMASYA

15. Ordu Bilim ve Sanat Merkezi ORDU

16. Zonguldak Bilim ve Sanat Merkezi ZONGULDAK

17. Sıdıka Akdemir Bilim ve Sanat Merkezi İZMİR

18. Tokat Bilim ve Sanat Merkezi TOKAT

19. Siirt Bilim ve Sanat Merkezi SİİRT

20. Kırşehir-Kaman Bilim ve Sanat Merkezi KIRŞEHİR

21. Van Bilim ve Sanat Merkezi VAN

22. Manisa Bilim ve Sanat Merkezi MANİSA

23. Adana Bilim ve Sanat Merkezi ADANA

24 Salihli Bilim ve Sanat Merkezi MANİSA

25 Malatya Bilim ve Sanat Merkezi MALATYA

İllere Göre Bilim ve Sanat Merkezleri

26 Kahramanmaraş Bilim ve Sanat Merkezi KAHRAMANMARAŞ

27 Yusuf Demir Bilim ve Sanat Merkezi KIRŞEHİR

28 Fatma Temel Turhan Bilim ve Sanat Merkezi YOZGAT

29 Ankara Bilim ve Sanat Merkezi ANKARA

30 Burdur Bilim ve Sanat Merkezi BURDUR

31 Sakarya Bilim ve Sanat Merkezi SAKARYA

32 Bilecik Bilim ve Sanat Merkezi BİLECİK

33 Giresun Bilim ve Sanat Merkezi GİRESUN

34 Kırıkkale İl Özel İdaresi Bilim ve Sanat Merk. KIRIKKALE

35 Elazığ Bilim ve Sanat Merkezi ELAZIĞ

36 Konya Bilim ve Sanat Merkezi KONYA

37 Çorum Bilim ve Sanat Merkezi ÇORUM

38 Emine-Emir Şahbaz Bilim ve Sanat Merkezi ESKİŞEHİR

39 Gümüşhane Bilim ve Sanat Merkezi GÜMÜŞHANE

40 Bartın Bilim ve Sanat Merkezi BARTIN

41 Hatay Bilim ve Sanat Merkezi HATAY

42 Şanlıurfa Bilim ve Sanat Merkezi ŞANLIURFA

43 Atatürk Bilim ve Sanat Merkezi YALOVA

44 Çetin Şen Bilim ve Sanat Merkezi KAYSERİ

45 İzmit Bilim ve Sanat Merkezi KOCAELİ

46 Kütahya Bilim ve Sanat Merkezi KÜTAHYA

47 Sivas Bilim ve Sanat Merkezi SİVAS

48 Düzce Bilim ve Sanat Merkezi DÜZCE

49 Balıkesir Bilim ve Sanat Merkezi BALIKESİR

50 Erzincan Bilim ve Sanat Merkezi ERZİNCAN

51 Beşiktaş Bilim ve Sanat Merkezi İSTANBUL

52 Antalya Bilim ve Sanat Merkezi ANTALYA

53 Muş Bilim ve Sanat Merkezi MUŞ

54 Nevşehir Bilim ve Sanat Merkezi Nevşehir

55 Gaziantep Bilim ve Sanat Merkezi Gaziantep

56 Erzurum Bilim ve Sanat Merkezi Erzurum

57 Samsun Bilim ve Sanat Merkezi Samsun

58 Mersin Bilim ve Sanat Merkezi Mersin

59 Aksaray Bilim ve Sanat Merkezi Aksaray

İllere Göre Bilim ve Sanat Merkezleri

Gerçekleştirilen Kongreler

I.Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi

(23-25 Eylül 2004 MEB, Marmara Üniversitesi,

Çocuk Vakfı)

II. Ulusal Üstün Yetenekliler Kongresi

(25-27 Mart 2009 Anadolu Üniversitesi)

I. Uluslararası Üstün Yetenekliler Eğitimi

Sempozyumu

(23-24 Eylül 2010 MEB, KOÇ Üniversitesi, TEV)

Planlanan Çalışmalar

• 4-8 Ekim Ankara Çalıştayı

• TÜSSİDE Çalıştayı

• Öğrenci Görüşleri

• Stratejik Plan

• Yasal Düzenlemeler

İnsan Kaynakları

Üstün yetenekliler ile çalışan öğretmenlerin ve

personelin eğitimi ve seçilmesi de özel bir süreç

gerektirmektedir.

Seçim Kriterleri;

25/07/2007 tarih ve 3562 sayılı makam onayı ile

BİLSEM’lere atanacak öğretmenler için kriterler

oluşturulmuştur:

• Sicil notu

• ALES

• Lisans Üstü Eğitim

• Yabancı Dil

• Ulusal ve Uluslar arası proje deneyimi vb.

Bilim ve Sanat Merkezlerinin Alan Bazında Öğretmen Sayıları

ALAN / BRANŞ ADI MEVCUT

Rehber Öğretmen 28

Sınıf Öğretmenliği 52

Görsel Sanatlar/Resim 44

Müzik 34

İngilizce 35

Matematik 32

Bilişim Teknolojileri 26

Fizik 33

Biyoloji 34

Türk Dili ve Edebiyatı 36

Fen ve Teknoloji 26

İlköğretim Matematik Öğr. 24

Tarih 27

Türkçe 25

Coğrafya 22

Sosyal Bilgiler 15

Kimya/Kimya Teknolojisi 31

Felsefe 10

Grafik ve Fotoğraf/Grafik 1

Toplam 535

Bakanlıkça Düzenlenen Hizmetiçi Eğitim Faaliyetleri

Sıra Eğitim Faaliyetinin Adı Katılımcılar Sayı Tarihi

1 MEB- TÜBİTAK İşbirliğinde Matematik

Öğretmenlerine Yönelik Eğitim Etkinliği

Matematik Öğrt. 30 2009

2 BİLSEM’lerde Program Geliştirme Semineri BİLSEM Öğrt. 30 2009

3 Yetenekli Çocukların Eğitiminde Yeni

Yaklaşımlar

Yöneticiler 60 2007

4 Üstün Yetenekli Çocuklarda Sanat

Eğitimi Resim ve Müzik

Öğrt.

60 2007

5 Üstün Yeteneklilerin Eğitiminde

Zenginleştirilmiş Eğitim Programları

Semineri

BİLSEM’lerde

görevli yönetici ve

öğrt.

40 2007

6 Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi BİLSEM Öğrt. 40+40 2007

7 Mesleki Niteliklerin Artırılması Semineri BİLSEM Öğrt. 42 2007

8 Üstün veya Özel Yetenekli Öğrencilerin

Eğitimi Kursu

BİLSEM Öğrt. 50 2006

Gerçekleştirilen Hizmetiçi Eğitimler;

2006-2009 Yılları arasında Bilim ve Sanat

Merkezi yönetici ve öğretmenlerinden toplam

392 kişi Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma

Hizmetleri Genel Müdürlüğünce düzenlenen

hizmet içi eğitim faaliyetlerinden yararlanmıştır.

Sürdürülebilirlik

• Yasal düzenlemeler

Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Yönetmeliği -

06/07/1962 tarihli ve 11162 sayılı Resmi Gazete

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği - 31 Mayıs

2006- 26184 Sayılı Resmi Gazete

MEB Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi - 25

Ocak 2007- 4 Sayılı TTK Kararı

• Toplumsal farkındalık

• Sivil Toplum Kuruluşları

Ülkemiz Açısından Kazançlar

• Ekonomi: Türkiye’nin gelişmiş ekonomiler arasına

girmesi

• Eğitim: AB ve OECD ülkeleri arasında ilk 10’a

girmesi

• Bilim ve Sanat: NOBEL 2023’e aday bilim

insanları yetişmesi

• Toplumsal Kalkınma ve Liderlik

Teşekkürler….

Dr. Ruhi KILIÇ Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri

Genel Müdürü