LOGISTIČKE STRATEGIJE

Prof. dr Slobodan Zečević, dipl.inž.

2Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

OUTSOURCING - POJAM

�Outsourcing – spoljni izvor�Outsourcing se može definisati kao

strateško korišćenje spoljnih kompanija za realizaciju funkcija koje je tradicionalno obavljalo interno osoblje koristeći interne resurse.

�Predstavlja ugovaranje sa firmama specijalizovanim za pružanje odreñenih usluga.

3Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

OUTSOURCING - ISTORIJAT

�U XIX i početkom XX veka kompanije su bile vertikalno integrisane – sve su radile same i uopšte nisu, ili su veoma mali broj aktivnosti poveravale drugim firmama.

�Specijalizacija, naročito na polju pružanja usluga, dovela je do sklapanja ugovora, a sklapanje ugovora dovelo je do outsourcinga.

4Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

OUTSOURCING - ISTORIJAT

�Prvi talas outsourcinga vezan je za industrijsku revoluciju - prepuštale su se sledeće usluge: osiguranje, račuvodstvene usluge, arhitektura, inženjerstvo i drugo.

�Kompanije koje su realizovale ove aktivnosti uglavnom su bile locirane u istoj državi ili istom gradu kao i klijenti. Ovaj oblik outsorcing-a naziva se onshore outsourcing.

5Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

OUTSOURCING - ISTORIJAT

� Sledeći se pojavio outsourcing u proizvodnji, i to kod proizvoda niže vrednosti (igračke, obuća, nakit, odeća), a kasnije i za proizvode visoke vrednosti(hightech komponente i elektronika).

6Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

OUTSOURCING - ISTORIJAT

� Poslednjih 30 godina došlo je do značajnog razvoja softvera što je uslovilo pojavu softverskog outsourcinga i provajdera u oblasti softvera i IT infrastrukture.

7Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

OUTSOURCING - ISTORIJAT

�Outsourcing poslovnih procesa je najšira kategorija outsourcinga. Uobičajeneaktivnosti ovog oblika outsourcinga su: � finansijske i računovodstvene usluge� obrada transakcija� customer ralationship� Human Resources menadžment – upravljanje

ljudskim resursima� upravljanje lancima snabdevanja i logistika.

8Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

LOGISTIČKI OUTSOURCING� Logistički outsourcing predstavlja proces

kupovine logističkih usluga od specijalizovanih kompanija, tj. od nekih spoljnih izvora. Te specijalizovane kompanije za pružanje logističkih usluga zovu logistički provajderi.

� In-house logistika, ili insourcing logistika (obrnuto od outsourcing-a) je termin koji označava da kompanija izvršava svoje logističke aktivnosti sama, odnosno „u svojoj kući“ = in-house!

9Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera

Proizvoñač

Poslovno bazirana logistika

Ugovorna logistika

Supply Chain Management

e-business

Proizvoñač sam izvršava logističke aktivnosti

Tradicionalni transport i upravljanje skladištenjem

Upravljanje kompleksnim uslužnim lancima

Menadžment celokupnim lancem snabdevanja

Menadžment svih delova lanca snabdevanja u vezi sa e-biznisom

10Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera

�1PL, First party logistics, in-houselogistics ili insourcing logistics�kompanija sama izvršava logističke

aktivnosti. Ima sopstveni transport, skladištenje, pretovarnu mehanizaciju i drugo, uključujući i osoblje za izvršenje logističkih aktivnosti

11Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera

�2PL, Second party logistics, logisticsservice provider�upravljanje tradicionalnim logističkim

funkcijama, kao što su transport i skladištenje. Kompanije koje nemaju ili imaju nedovoljno opreme i infrastrukture iznajmljuju logističkog provajdera za izvršenje logističke aktivnosti da bi smanjile troškove ili investicije.

12Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera

�3PL, Third party logistics� logističke aktivnosti ili ceo logistički proces

izvršava eksterna organizacija sa kojom kompanija sklapa ugovor na duži vremenski period.

� 3PL provajder ima povoljnije ponude, veći broj uslužnih funkcija od osnovnih logističkih provajdera, a osim izvršenja logističkih aktivnosti, naglašena je razmena informacija, rizika i koristi izmeñu 3PL provajdera i kompanije.

13Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera � 4PL, Fourth party logistics, ili lead

logistics provider (vodeći logistički provajder) � evolutivni oblik 3PL provajdera koji upravlja

lancem snabdevanja kompanije u dužem periodu. Nastao je udruživanjem 3PL provajdera sa preduzećima koja se bave informacionim tehnologijama i upravljanjem, menadžmentom poslovnih aktivnosti.

14Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera � 5PL, Fifth party logistics

� oblik razvijen za tržište e-biznisa. 3PL i 4PL provajderi obavljaju sve delove lancasnabdevanja u e-trgovini.

15Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Evolucija logističkih provajdera

16Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

PREDNOSTI OUTSOURCING-a

transfer investicionog rizika na uslužne

provajdere

koncentracija na osnovnu

delatnost

povećanje konkurentnosti

korišćenje sinergetskih efekata preko uslužnog provajdera

veći kvalitet logistike

manji troškovi personala

optimizacija snabdevanja

veća spremnost za isporuku i fleksibilnost

poboljšanje likvidnosti

efikasnosti (bolje performanse, niži

troškovi, itd)

poboljšanje

smanjenje logističkih troškova

inovacija transferom znati-kako:

moderna oprema provajdera kombinovana sa postojećim konceptima

za klijente

transparentnost troškova

iz razloga procesno orjentisane

logističke dedukcije

smanjenje interfejsa,

veza »varijabilnost« fiksnih

troškova

nema

finansijskih obaveza u logističku dobit

dugotrajnih

17Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Prednosti primene outsourcing strategije

�Smanjenje troškova (operativnih troškova, troškova transporta, zaliha itd.)

�Unapreñenje tehnologije rada i usluga�Smanjenje investicija u neprofitne

sisteme�Razvoj osnovne delatnosti kompanije�Podela i smanjenje rizika

18Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Nedostaci primene outsourcing strategije

�Troškovi uvoñenja outsourcinga�Gubitak ekspertize i kontrole procesa koji

se poveravaju provajderu�Problemi ljudskih resursa - moral i

reorganizacija zaposlenog osoblja

19Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

MAKE OR BUY - MOB

� PRAVITI ILI KUPITI – strateško pitanje operativnog odlučivanja u logističkim lancima.

� Proizvodi i kvalitet proizvoda sve više ujednačavaju pa se konkurentska prednost može ostvariti na području LOGISTIČKE USLUGE

20Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

logistika

kvalitet P1

proizvod 1

logistika

kvalitet P2

proizvod 2

proizvod 1 ≈ proizvod 2kvalitet P1 ≈ kvalitet P2

LOGISTIKAelement koji odlučuje

LOGISTIKA – faktor uspeha

21Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

LOGISTIKA DISTRIBUCIJE� LOGISTIKA DISTRIBUCIJE je polje stvaranja

kvantitativno kvalitativnih razlika u funkciji prestiža na tržištu - konkurencije

� Odnos LOGISTIČKIH USLUGA I LOGISTIČKIH TROŠKOVA treba “uravnotežiti” – dovesti u optimalan odnos jer se na polju logistike distribucije pojavljuje povećanje zahteva za uslugom i sve veći pritisak na povećanje logističkih troškova

22Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

POLJE ZATEZANJA U LOGISTICI

DISTRIBUCIJE POVEĆAN UTICAJ NA TROŠKOVE

POVEĆANJE ZAHTEVA

• GLOBALIZACIJA TRŽIŠTA - unutrašnje evropsko tržište, - istočno evropsko tržište, - itd. - stvaranje novih tržišta sa

različitim strukturama distribucije • POBOLJŠANJE STEPENA SERVISA

- kraći rokovi, - veće frekvencije isporuke, - bolja garancija roka isporuke, - veće približavanje kupcu

kroz ovo se deluje na konkurenciju

• REALIZACIJA POTENCIJALA ZA SMANJENJE TROŠKOVA I STVARANJE PREDNOSTI - koncentracija snabdevačkih

struktura, - konsolidacija transportnih tokova, - centralizacija zaliha, - ureñenje pretovarnih čvorova bez

stvaranja zaliha, - optimizacija sopstvene i tuñe

isporuke, - optimizacija procesa uz podršku

računarskih tehnologija

23Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t MAKE OR BUY PITANJE SE ZA DAVAOCA LOGISTIČKIH

USLUGA MOŽE POSTAVITI

U OKVIRU POSTOJEĆIH LOGISTI ČKIH

POTREBA

U OKVIRU NOVONASTALIH

LOGISTI ČKIH POTREBA

- osnivanje preduzeća, - izlazak na novo tržište, - proširenje proizvodnog

programa, - nove logističke potrebe

usled redukcije proizvodne strukture

PRELAZ NA KUPOVINU USLUGE OD DRUGOG

BUY

PRELAZ NA SOPSTVENO STVARANJE USLUGE

MAKE

- pojava zahteva za novim investicijama u logistički sistem,

- povećanje troškova sopstvene logistike,

- povećanje potreba za dispozicijom,

- povećanje oscilacija u logističkim zahtevima,

- promene na tržištu nabavke

- nezadovoljstvo provajderom usluge,

- povećana zavisnost od davaoca usluge,

- izmena struktura logističkih potreba,

- povećanje troškova za logističku kontrolu

24Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Sistemski pristup oceni Make or Buy� FAZA STRATEGIJE – definiše i rasčlanjava usluge

koje bi mogle da se prepuste na realizaciju spoljnim davaocima usluge

� FAZA ANALIZE – definiše palete usluga i priprema podatke za licitaciju i prikupljanje ponuda

� FAZA OBRAČUNA TROŠKOVA, uporedna analiza, odlučivanje o tome ko koje usluge realizuje

� FAZA REALIZACIJE, ugovaranja, od 1 do 15 godina u zavisnosti od paketa, veličine usluge, investicija, itd. Prilagoñavanje sistema na novu koncepciju.

� FAZA KONTROLE, merenja efekata, utvrñivanja i predloga novih intervencija.

25Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Postupci za ocenu prepuštanja usluga drugima

� Strategija Make or Buy� izbor relevantnih usluga,� utvrñivanje vremenskog perioda,� formiranje strategije MAKE OR BUY

�postavka stabla – korena kompetencije

� procena usluge u pogledu:�strateškog značaja,�nesigurnosti, učestalosti,�prepreka za MOB

26Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Postupci za ocenu prepuštanja usluga drugima

� Analiza Make or Buy� definisanje paketa usluga,� priprema podataka za davaoce usluga,� izbor potencijalnog davaoca usluge i

pribavljanje ponuda,� formiranje troškova za sopstvenu uslugu,� definisanje veličine neispunjenih

potencijalnih racionalizacija

27Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Postupci za ocenu prepuštanja usluga drugima

� Ocena, vrednovanje� realizacija postupka za uporeñivanje

troškova,� analiza troškovnih faktora,� utvrñivanje modela za vrednovanje -

sveobuhvatno, posebnih kvalitativnih kriterijuma,

� poseta referentnih klijenata,� odlučivanje,� planiranje mernih veličina

28Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Postupci za ocenu prepuštanja usluga drugima

� Realizacija, promet � sklapanje ugovora,� angažovanje i raspuštanje personala,� investiranje, neinvestiranje,� prilagoñavanje procesa realizacije,� prilagoñavanje informacionog sistema

29Predavanje 6. Logističke strategije

I n t e g r a l n i t r a n s p o r t

Postupci za ocenu prepuštanja usluga drugima

� Kontrola realizacije, prometa � monitoring mernih veličina prometa,� uporeñenje potrebnih i stvarnih efekata

logističke usluge – poboljšanje usluge,� postavka novih mernih veličina, daljih mera