itim Fakültesi Ö?rencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan E?
Transcript of itim Fakültesi Ö?rencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan E?
Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013, p. 1395-1406, ANKARA-TURKEY
EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ UZAKTAN EĞİTİM SİSTEMİ (MOODLE)
MEMNUNİYET DÜZEYLERİ*
Murat YALMAN**
ÖZET
Eğitimi teknolojiyle birleştiren uzaktan eğitimin, üniversitelerde
eğitim platformu olarak kullanılmaya başlanması ve yaygınlaşması bu
sistemin öğrenciler tarafından nasıl kabul gördüğünün bilinmesini zorunlu hale getirmiştir. Öğrencilerin eğitim müfredatlarında geçen
derslerin verilmesi için kullanılan uzaktan eğitim sistemi Moodle (Modular-Object-Oriented-Dynamic-Learning-Environment) konusundaki
düşünceleri, bu yöntemle aldıkları derslerdeki başarılarını etkilediği
düşünülmektedir. Bu araştırmanın örneklemi Eğitim Fakültesinde
2011-2012 ve 2012-2013 öğretim yıllarında öğrenim gören 1050 öğrenciden oluşmaktadır. Bu çalışma sonucunda öğrencilerin uzaktan
eğitim memnuniyet düzeylerine ilişkin güvenilirlik kat sayısı Cronbach
Alpha değerleri 0,94 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin büyük oranı (%
76,57) uzaktan eğitim yönetim sistemiyle aldıkları eğitimden sonra
eğitim gördükleri bölüme ait uzaktan eğitim seçenekleri bile olsa yine de
yüz yüze eğitimi seçecekleri belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin % 58,29’u eğitim gördükleri bölüme ait dersleri hem örgün eğitimle yüz
yüze, hem de uzaktan eğitim sistemi ile birlikte (harmanlanmış eğitim)
olarak almayı tercih etmektedir. Öğrencilerin cinsiyet değişkenine göre
uzaktan eğitim memnuniyet düzeyleri arasında anlamlı farklılık
bulunamazken, gördükleri derslerin yürütülmesine ilişkin seçimleri ve bilgisayar kullanabilme bilgi düzeyleri arasında p <0,05 düzeyinde
anlamlı farklılığın olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin %
40,57’si şu an gördükleri eğitim programlarının uzaktan eğitim yönetim
sistemiyle verilmesi için uygun olduğunu ifade ederken sadece %
18,29’u uygun olmadığı konusunda fikir beyan etmişlerdir.
Anahtar Kelimeler: Uzaktan eğitim, Moodle, Web Tabanlı Sistemler, Eğitim
*Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu
tespit edilmiştir. ** Öğr. Gör., Dicle Üniversitesi, Z.G. Eğitim Fakültesi BÖTE Bölümü, El-mek: [email protected]
1396 Murat YALMAN
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
EDUCATION FACULTY STUDENTS’ LEVELS OF SATISFACTION WITH THE COMPUTER-ASSISTED DISTANCE
EDUCATION SYSTEM (MOODLE)
ABSTRACT
Due to the use and spread of distance education as an educational platform at universities, which integrates technology into
education, it is now necessary to investigate students’ perceptions of this system. Students’ views about Moodle (Modular-Object-Oriented-Dynamic-Learning-Environment), a distance education system used to
teach the courses to students which are found in their curricula
education programs, influence their achievements in the courses they
have taken with this system. The research sample of this study included 1050 students attending an Education Faculty in the
academic years of 2011-2012 and 2012-2013. As a result of this study,
the Cronbach Alpha reliability coefficients for the students’ levels of
satisfaction with distance education were calculated as 0,94. It was
found out that following their education given with the distance education management system, the majority of the students (76,57%)
would prefer face-to-face education even if they had the opportunity to
take distance education. In addition, 58,29% of the students preferred
to take the courses in their department both via face-to-face education
and via the distance education system (as a blended education system ).
With respect to the variable of gender, no significant difference was found between the students’ levels of satisfaction with distance
education, yet there was a significant difference at the significance level
of p<0,05 between their preferences of the two teaching methods and
their levels of computer use knowledge. Also, while 40,57% of all the
students reported that their current curriculum education program was appropriate to the use of the distance education management, only
18,29% of them thought it was not.
Key Words: Distance Education, Moodle, Web-Based Systems,
Education
1. GİRİŞ
Eğitimde büyük bir devrim olarak ifade edilen internet ve bilgisayar tabanlı eğitim gün
geçtikçe yaygınlaşarak kullanıcı sayılarını arttırmaktadır. Bilgisayar ve internetin olduğu her yerde
kullanılabilen bu yapı, eğitim hizmetini öğrencinin ayağına götürerek klasik öğrenmeyi kökünden
değiştirmiştir. Geleneksel öğrenmeye göre daha fazla dinamik bir yapıya sahip olan bu öğrenme
metodu eğitim verme ve tasarlamada literatürdeki yerini almıştır (Tüysüz ve Aydın, 2007). Uzaktan
eğitim sistemi; kullanıcıların tanımlanması ve yönlendirilmesi, ders içeriklerinin tasarımı ve
yüklenmesi, sınav uygulamaları ve başarı testleri, sistem içerisinde yer alan kullanıcıların başarı
durumlarının takibi ile kursiyer ve eğiticilerle olan iletişim işlevlerini içeren yazılımları
içermektedir (Düzakın ve Yalçınkaya, 2008).
İnternet üzerinden eğitim amaçlı olarak kullanılan bu platformların isimlendirilmesi
sırasında farklı ifadeler kullanıldığı gibi yöntemleri de farklılık gösterebilmektedir. Tasarımları ve
işleyişlerinde genel olarak benzerlikler taşıyan bu yapıların ortak özellikleri ise eşzamanlı
(senkron) ve eş zamansız (asenkron) olarak iki temel yapıya göre şekillenmesidir (Mahiroğlu ve
Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan Eğitim Sistemi (Moodle)… 1397
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Coşar, 2008, s:64). Bilgisayar ve internetin henüz kullanılmadığı zamanlarda bile eğitim aracı
olarak kullanılan uzaktan eğitimin araçları olarak; mektup, yazılı metinler, radyo ve televizyon gibi
geniş kitlelere ulaşabilen iletişim araçlarından yararlanılmıştır (Şendağ ve Gündüz, 2009, s:138).
Teknolojinin gelişmesiyle yeniliklere adapte olan eğitim sistemi, kullanıcıların ihtiyaçlarına hizmet
edecek yapıları inşa etmeye başlamıştır (Yalman ve Kutluca, 2013). Eğitimin birçok kuralını bir
arada sunabilecek, derslerin internet üzerinden web içerikleriyle yürütülmesi işlemine uzaktan
eğitim veya web destekli eğitim tanımlaması yapılmaktadır (Karaman, 2007, s:48).
Eğitim kurumlarında ve üniversitelerde internet temelli ders sayısı çoğaldıkça uzaktan
eğitim programlarına olan ilgi artmaktadır. Uzaktan eğitim yöntemiyle verilen derslerde
öğrencilerin internet konusundaki bilgi düzeyleri derse olan yaklaşımlarını ve başarılarına etki
etmektedir (Foshay ve Bergeron, 2000). Öğrencilerine eğitim ve öğretimi geleneksel olarak yüz
yüze vermeye devam eden üniversitelerin, kendi eğitim programlarının desteklenmesi ve
geliştirilmesi için uzaktan eğitim sistemini kendi bünyelerine adapte ederek kullanabilirler. Bu
aşamada müfredatta yer alan derslerin uzaktan eğitimle desteklenmesi için üç temel kullanımdan
söz edinile bilinir. Bunlardan ilki materyal ve kaynaklarla desteklenmesi, ikincisi forum ve sohbet
ortamlarıyla tartışma ortamlarının kullanımı, üçüncüsü ise hazırlanan içeriklerin web sayfası
halinde internette yayınlanmasıdır (Karaman, 2007, s: 49). Yürütülen web destekli uzaktan eğitimin
başarılı olabilmesi için bu dersleri veren öğretim elemanlarının ve öğrencilerin internet
teknolojilerini kullanabilme becerileri önemlidir (Düzakın, Yalçınkaya, 2008, s:226).
Bilgisayarın öğretim aracı olarak kullanılması, Bilgisayar Yönetimli ve Bilgisayar Destekli
öğretim olarak iki şekilde gerçekleştirilmektedir (Yalın, 2001, s:164-165). İki öğretim şeklini
birbirinde ayıran özelik ise birinin öğretim tekniklerini yönetmekte diğerinin ise bilgisayarla
hazırlanan ders konularının öğrencilere aktırması işleminde kullanılmasıdır (ders modelleri).
Giderek yaygınlaşan e-öğrenme platformlarının kullanılması öğrenci ve öğretici açısından birçok
faydalar içerse de bunun yanında bazı önemli sınırlılıkları da içermektedir. Bu sınırlılıkların bilinip
eğitim tasarımlarının düzenlenmesi ortaya çıkacak problemlerin aşılmasını sağlayabilecektir
(Baker, 2004). E-öğrenme yapılandırılırken eğitimcilerin karşılaşabilecekleri en önemli problemler;
öğrencilerin kendilerine ait PC’ye sahip olmamaları, bilgisayar ve internet bağlantılarındaki teknik
sorunlar, PC ve internet kullanımı hakkında yeterli bilgi eksikliği, başlangıçta oluşabilecek
masraflar ve hazırlanan platform hakkında öğrenciyi yönlendirecek bilgi tecrübesine sahip
olamayan kişiler olarak ifade edilmektedir (Ünsal, 2004, s:376).
Herhangi bir dersin bilgisayar destekli olarak uzaktan eğitimle verilmesi için izlenilen
temel yolun konu veya ders içeriklerinin hazırlanması, hazırlanan içerik kaynak ve ders
argümanlarının web platformunda eğitim programlarına uygun yerleştirilmesi (haftalık ders
programı veya aylık ders programı gibi), haftalık veya belli dönemlere ait öğrenme kazanımlarının
test sürecinden geçirilmesidir (Ünsal 2004, s:377).
1398 Murat YALMAN
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Şekil-1 Uzaktan Eğitim Özel Yazılımının Genel Yapısı ve Akışı (Ünsal, 2004).
Uzaktan eğitimle verilen programların giderek arttığı ülkemizde bu yöntemle eğitim almayı
seçen öğrencilerin bu konudaki yaklaşımları, tutumları ve memnuniyet düzeylerinin bilinmesi
giderek daha fazla önem taşımaktadır. Bu eğitim yönetim sisteminde kullanılan materyallerin
belirlenmesinden, eğitimi verecek öğretim elemanına kadar bütün süreçlerin belirlenmesi verilen
eğitimin kalitesini arttırarak başarıyı yükseltecektir (Hye-Jung ve Rha, 2009; Palmer ve Holt,
2010).
2. YÖNTEM
Bu araştırmada, iki ya da daha çok sayıda değişkenin aralarındaki ilişkilerin belirlenmesi
için tarama yöntemi kullanılmıştır. Tarama yöntemi, geçmişte veya halen var olan bir durumu var
olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlar (Karasar 2005: 77). Eğitim Fakültesi öğrencilerinin uzaktan
eğitime yatkınlıkları, geliştirilen bir anket formu ile saptanmaya çalışılmıştır.
2.1.Örneklem
Araştırmanın evrenini Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesinde öğrenim gören
öğrenciler oluşturmaktadır. Hazırlanan tutum ölçeği; İlköğretim Matematik, Orta Öğretim
Matematik, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Okul Öncesi ve Sınıf öğretmenliği bölümlerine devam
etmekte olan toplam 1050 (396 kız ve 654 erkek) öğrenciye uygulanmıştır (Tablo 1).
2.2. Amaç
Araştırmayla eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin uzaktan eğitim
yaklaşımlarıyla, uzaktan eğitime yönelik memnuniyet düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik memnuniyet düzeyleri
nelerdir? Bu düzeyler, öğrencilerin sahip oldukları kişisel özelliklerinden; cinsiyetine, uzaktan
eğitim yöntemi ile ders almayı seçme durumlarına, bilgisayar kullanma bilgi düzeyine, göre
anlamlı farklılık göstermekte midir? Sorunlarına yanıtlar aranmaya çalışılmıştır.
2.3.Verilerin Toplanması
Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışma 2011-2012
ve 2012-2013 öğretim yılı boyunca (2 yıl ) bilgisayar I ve bilgisayar II derslerini uzaktan eğitim
yöntemiyle alan eğitim fakültesi öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Hazırlanan anket formu,
hazırlanan uzaktan eğitim platformuna yerleştirilerek öğrencilerden doldurulması istenmiştir.
Sisteme kayıtlı 1426 öğrenciden 1050 anket formu doldurularak araştırma kapsamına dahil
Uzaktan
Eğitim
Hazırlanan Bilginin
Sunulması
Konu İçeriklerinin
Takibi Konu Soru
Cevap Geri Bildirim
Değerlendirme (Sınav ve Testler)
Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan Eğitim Sistemi (Moodle)… 1399
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
edilmiştir. İnternet üzerinden gerçekleştirilen anketlere ilişkin en önemli kısıtlardan birisi, geri
dönüş oranının oldukça değişken oluşudur (İnan, 2002).
2.4.Verilerin Analizi
Üniversite öğrencileri tarafından cevaplanan anket verilerinin analizinde SPSS. 15.0 paket
programı kullanılmıştır. Veri toplama aracının orijinal formunda yer alan “Bilgisayar Bilgi
Düzeyiniz” için; Çok iyi “5”, İyi ”4", Orta “3”, Yetersiz “2”, Hiç yok “1”, şeklinde puanlandırıldı.
Ankette “Uzaktan Eğitim Memnuniyet Ölçeği” için Hiç Katılmıyorum “1”, Katılmıyorum “2”,
Kısmen Katılıyorum “3”, Katılıyorum “4”, “Tamamen Katılıyorum “5” olarak puanlandırıldı.
Tutum puanlarına ait aritmetik ortalamalar yorumlanırken, 1,00–1,80 arasındaki ortalama değerler
“Hiç Katılmıyorum”, 1,81–2,60 arasındaki değerler “Katılmıyorum”, 2,61–3,40 arasındakiler
“Kısmen Katılıyorum”, 3,41–4,20 arasındakiler “Katılıyorum”, ve 4,21–5,00 arasındakiler ise
“Tamamen Katılıyorum” olarak kabul edildi. Ölçeğin bilgisayar deneyimi ile ilgili bölümü 5’li
derecelenmeli Likert tipi olduğundan dolayı kullanım sıklıklarına ait aritmetik ortalamaları
yorumlamada, 1,00–1,80 arasındaki ortalama değerler “Hiç Yok”, 1,81–2,60 arasındaki değerler
“Yetersiz”, 2,61–3,40 arasındakiler “Orta”, 3,41–4,20 arasındaki değerler “İyi”, ve 4,21-5,00
arasındakiler ise “Çok İyi” olarak kabul edildi. Düzeylerin yer aldıkları bu aralıklar, seçeneklere
verilen en düşük değer olan 1 ile en yüksek değer olan 5 arasındaki seri genişliğinin seçilerek
(düzey) sayısına bölünmesiyle elde edilmiştir.
BULGULAR
Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, verilerin düzenlenmesiyle tablolar halinde
verilmiştir. Çalışmaya katılan öğrencilerin cinsiyet dağılımları Tablo 1’de yer almaktadır.
Tablo 1. Uzaktan Eğitim (Moodle) sistemiyle ders alan öğrencilerin Cinsiyet Değişkenine Göre
Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Anketi doldurarak çalışmaya katılan öğrencilerin % 62,29’u (654) erkek, % 37,71’i (396)
kızdır. Bilgisayara giriş I ve II derslerini uzaktan eğitim yöntemiyle alan öğrencilerin dönem
sonunda uygulanan ankette yer alan lisan derslerinin yürütülmesine ilişkin seçimleri Tablo 2’de
verilmektedir.
Tablo 2. Öğrencilerin Gördükleri Derslerin Yürütülmesine İlişkin Tercihlerinin Belirlenmesine
Yönelik Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Derslerinizin yürütülmesine ilişkin
öğrencilerin seçimleri f %
Dersleri okula gelmeden alabilmek isterim 72 6,86
Dersleri okula gelerek yüz yüze almak isterim 354 33,71 Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan
eğitimle almak isterim 612 58,29
Fikrim yok 12 1,14
Toplam 1050 100
Cinsiyet f %
Erkek 654 62,29 Kız 396 37,71
Toplam 1050 100
1400 Murat YALMAN
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Tablo 2’de öğrencilerin % 6,86’sı dersleri okula gelmeden almak isterken, % 33,71’i
dersleri okula gelerek yüz yüze almak istedikleri belirlenmiştir. Dersleri her iki yöntemle almak
isteyenlerin oranı % 58,29 olurken, fikir beyan etmeyenlerin oranı % 1,14 tür.
Tablo 3. Öğrencilerin Gördükleri Programın Uzaktan Eğitime Uygun Olup Olmadığına İlişkin
Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Öğrenim gördüğünüz programda uzaktan
eğitim alternatifim olsa, yine de şu anda
gördüğüm yüz yüze örgün eğitimi seçerdim f %
Evet 804 76,57
Hayır 150 14,29
Fikrim Yok 96 9,14
Toplam 1050 100
Anketi dolduran öğrencilerin % 76,57’si (804) eğitim gördükleri programa ilişkin uzaktan
eğitim seçenekleri bile olsa yüz yüze eğitimi seçerken, uzaktan eğitim sistemiyle öğrenimlerine
devam etmek isteyenlerin oranı % 14,29 (150) olduğu belirlenmiştir. Her iki yönde de fikir
belirtmeyip kararsız kalanların oranı % 9,14’tür.
Tablo 4. Öğrencilerin Bilgisayar Bilgi Düzeylerine İlişkin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Bilgisayar Kullanma Bilgi Düzeyi f %
Hiç Yok 12 1,14 Çok Az 114 10,86
Orta 492 46,86 İyi 372 35,43 Çok İyi 60 5,71
Toplam 1050 100
Bilgisayar bilgi düzeylerine ilişkin soruya öğrencilerin % 1,14’ ü bilgilerinin hiç olmadığı,
% 10,86’sı çok az, % 46,86’sı orta, % 35,43’ü iyi, % 5,71’i ise çok iyi olduğu görülmüştür.
Tablo 5. Öğrencilerin Eğitim aldıkları programın uzaktan eğitim yöntemiyle verilmesinin
uygunluğuna İlişkin Frekans Ve Yüzde Dağılımları
Şu an gördüğünüz program uzaktan eğitim
yöntemiyle öğrenim görmeye uygun bir
programdır. f %
Evet 426 40,57
Hayır 192 18,29
Kısmen 402 38,29
Fikrim Yok 30 2,86
Toplam 1050 100
Uzaktan eğitim yönetim sistemiyle almış oldukları eğitimden sonra öğrencilerin %
40,57’si eğitim gördükleri programın uzaktan eğitime uygun olduğunu düşünürken, % 18,29’u
Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan Eğitim Sistemi (Moodle)… 1401
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
uygun olmadığını, % 38,29’u kısmen uygun olduğunu belirtirken, % 2,86’sı fikir beyan
etmemişlerdir.
Derslerin yürütülmesine ilişkin öğrencilerin seçimleriyle oluşturulan guruplar arasında
anlamlı farkın olup olmadığına ilişkin yapılan ANOVA testinin sonucu Tablo 6’da verilmektedir.
Tablo 6. Öğrencilerin Gördükleri Derslerin Yürütülmesine İlişkin Tercihleri arasındaki ilişkinin
belirlenmesine yönelik ANOVA sonuçları.
KT df KO F Anlamlılık
Düzeyi Gruplara
Arası 10,743 3 3,581 17,429 ,000
Grup İçi 214,914 1046 ,205 Toplam 225,656 1049
Öğretmen adaylarının gördükleri derslerin uzaktan eğitim sistemiyle yürütülmesine ilişkin
tercihlerine göre tek yönlü varyans analizi karşılaştırması yapılmıştır. Öğrencilerin vermiş oldukları
yanıtlara ilişkin oluşturulan gruplardan fikri olmadığını ifade edenlerin sayısı (4) analiz yapmaya
uygun olmadığından kapsam dışında bırakılmıştır. Gruplar arasında (F3-1046=3,581; p=0,000
düzeyinde) anlamlı bir fark bulunmuştur. Farklılığın belirlenmesine yönelik Tukey HSD test
sonuçları Tablo 7’de verilmiştir.
Tablo 7. Öğrencilerin Gördükleri Derslerin Yürütülmesine İlişkin Tercihleri arasındaki ilişkinin
belirlenmesine yönelik Tukey HSD Anlamlılık test Sonuçları.
Derslerinizin yürütülmesine ilişkin öğrenci
seçimleri Ortalama
Farkı Ortalama
Farkı
Dersleri okula
gelmeden alabilmek
isterim
Fikrim yok
,80500 ,000
Dersleri okula gelerek
yüz yüze almak
isterim
Dersleri hem örgün
eğitimle hem de
uzaktan eğitimle almak
isterim
-,13131 ,000
Dersleri okula gelerek
yüz yüze almak
isterim
Fikrim yok
,65898 ,000
Fikrim yok Dersleri hem örgün
eğitimle hem de
uzaktan eğitimle almak
isterim
-,79029 ,000
Uygulanan testin sonucunda, öğretmen adayları lisans derslerinin yürütülmesine ilişkin
seçimlerinde; en az iki grubun istatistiksel olarak (p=0,000 düzeyinde) anlamlı olduğu
belirlenmiştir. Anlamlı farklılığın hangi guruplar arasında olduğunun belirlenmesine yönelik
yapılan Tukey HSD testi sonucunda; “Dersleri okula gelmeden alabilmek isterim” ile “Fikrim yok”
grupları arasında dersleri okula gelmeden almak isteyenler tarafına, “Dersleri okula gelerek yüz
yüze almak isterim” ile “Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak isterim”
grupları arasında, dersleri her iki yöntemle almak isteyenler tarafına, “Dersleri okula gelerek yüz
1402 Murat YALMAN
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
yüze almak isterim” ile “Fikrim yok” gruplar arsında dersleri okula gelerek yüz yüze almak
isteyenler tarafına, “Fikrim yok” ile “Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak
isterim” gruplar arasında dersleri her iki yöntemle almak isteyenler tarafına olduğu belirlenmiştir.
Tablo 8. Öğrencilerin Uzaktan Eğitim sitemine yönelik Memnuniyetlerinin Eğitim Gördükleri
Programa ait ANOVA sonuçları.
KT df KO F Anlamlılık
Düzeyi
Gruplara
Arası 1,233 1 1,233 5,759 ,017
Grup İçi 224,423 1048 ,214 Toplam 225,656 1049
Öğrencilerin bilgisayar destekli uzaktan eğitime yönelik eğitim gördükleri programın
uygunluğu yönündeki seçimleri arasında anlamlı farklılık olup olmadığına ilişkin yapılan ANOVA
testi sonuçlarına göre (F1-1048=5,759; p=0,017 düzeyinde) anlamlı bir fark bulunamamıştır.
Tablo 9. Öğrencilerin Uzaktan Eğitim sitemine yönelik Memnuniyetlerinin cinsiyet değişkenine ait
t testi sonuçları.
Cinsiyet n
Ss Sd t p
Erkek 654 3,82 0,37 1048 -1,38 ,16
Kadın 396 3,78 0,58
Araştırma bulgularına göre erkek öğrencilerin uzaktan eğitim memnuniyet puan ortalaması
(OrtE=3.82, Ss=0.37) kız öğrencilerin ortalaması ise (OrtK=3.78, Ss=0.58) şeklindedir. Ortalamalar
arasında yapılan istatistiksel çözümlemede cinsiyet bakımından eğitim fakültesi öğrencilerinin
uzaktan eğitime yönelik memnuniyetleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (t(1048)= - 1.38;
p>.05).
Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanma bilgi düzeyleri arasında anlamlı fark olup
olmadığına dair yapılan ANOVA test sonuçları Tablo 10’da verilmektedir.
Tablo 10. Öğrencilerin Uzaktan Eğitim sitemine yönelik Memnuniyetlerin Bilgisayar Kullanma
bilgisine ait ANOVA sonuçları.
KT df KO F Anlamlılık
Düzeyi
Gruplara
Arası 12,113 4 3,028 14,819 ,000
Grup İçi 213,511 1015 ,201 Toplam 225,656 1049
Test yapılırken bilgisayar kullanma bilgi seviyesi “Hiç Yok” olanlar analiz için yeterli
sayıda olmadığı için kapsam dışında bırakılmıştır. Gruplar arasında (F4-1015=14,819; p=0,000
düzeyinde) anlamlı bir fark bulunmuştur. Farklılığın belirlenmesine yönelik Tukey HSD test
sonuçları Tablo 11’da verilmiştir.
X
Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan Eğitim Sistemi (Moodle)… 1403
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Tablo 11. Öğrencilerin Bilgisayar Kullanma Bilgisine göre Tukey HSD Anlamlılık test Sonuçları.
Derslerinizin yürütülmesine ilişkin
öğrencilerin seçimleri Ortalama
Farkı Ortalama
Farkı Hiç Yok Orta -,53415 ,001
Hiç Yok İyi -,64742 ,000
Hiç Yok Çok İyi -,67800 ,000
Çok Az Orta -,16941 ,003
Çok Az İyi -,28268 ,000
Çok Az Çok İyi -,31326 ,000
Orta İyi -,11327 ,003
Öğretmen adayları bilgisayar kullanma bilgi düzeylerine ilişkin; en az iki grubun
istatistiksel olarak (p=0,000 düzeyinde) anlamlı olduğu belirlenmiştir. Belirlenen anlamlı
farklılıklar; “Hiç Yok” ile “Orta” gurupları arasında, orta düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine
sahip olanlar tarafına, “Hiç Yok” ile “İyi” gurupları arasında, iyi düzeyde bilgisayar kullanma
bilgisine sahip olanlar tarafına, “Hiç Yok” ile “Çok İyi” gurupları arasında, çok iyi düzeyde
bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Çok Az” ile “Orta” gurupları arasında, orta
düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Çok Az” ile “İyi” gurupları arasında,
iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Çok Az” ile “Çok İyi” gurupları
arasında, çok iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına, “Orta” ile “İyi”
gurupları arasında, iyi düzeyde bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına anlamlı farklılık
oldu belirlenmiştir.
Tartışma ve Sonuç
Bu çalışmayla eğitim fakültesi öğrencilerinin müfredatlarında yer alan derslerin uzaktan
eğitim yönetim sistemiyle gösteriminden sonra, öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik memnuniyet
düzeylerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırma iki yıl boyunda (dört yarıyıl) boyunca uzaktan
eğitim yönetim sistemi Moodle (Modular-Object-Oriented-Dynamic-Learning-Environment) ile
hazırlanan web sitesinden öğretim yapılmış ve bu süreçlerin sonunda bu ders yönetim sistemiyle
ilgili hazırlanan anketle, öğrencilerin uzaktan eğitim memnuniyet düzeyleri ölçülmeye çalışılmıştır.
Araştırmaya dahil edilen öğretmen adaylarının % 62,29’u erkek, % 37,71’i kız öğrencilerden
oluşmaktadır. Yapılan t testi sonucunda cinsiyet değişkeninin öğrencilerin uzaktan eğitim
memnuniyet düzeylerinde anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir.
Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının yarısından fazlası (% 58,29) derslerini hem
örgün öğretimle hem de uzaktan eğitimle almak istedikleri belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda da
öğretim elemanları web ortamlarını yüz yüze eğitimle beraber kullanmayı tercih etmektedir (Orhan
ve Ark., 2004; Seng ve Mohamad, 2002). Bununla beraber akademisyenlerin kendi derslerinin
yürütülmesinde uzaktan eğitimin kullanılması durumunda normal eğitim yöntemine göre daha fazla
zaman harcadıkları, bu yüzden sürecin yürütülmesinin daha zahmetli ve zor olduğunu
belirtilmektedir (Karaman, 2007).
Araştırmaya katılan öğretmen adaylarından dersleri yüz yüze olarak almak isteyenlerin
oranı % 33,71 olarak hesaplanmıştır. Anketi dolduran öğrencilerin sadece % 6,86’sı dersleri okula
gelmeden uzaktan eğitim yönetim sistemiyle almak istedikleri görülmüştür. Derslerin
yürütülmesine ilişkin öğretmen adaylarının seçimlerinin anlamlı farklılık gösterip göstermediğinin
belirlenmesine yönelik yapılan test sonucunda p<0,00 düzeyinde anlamlı oldu belirlenmiştir.
1404 Murat YALMAN
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
Anlamlı farklılığın belirlenmesine yönelik Tukey HSD testi sonucuna göre “Dersleri okula
gelmeden alabilmek isterim” ile “Fikrim yok” gurupları arasında ve dersleri okula gelmeden almak
isteyenler tarafına anlamlı bir farklılığın olduğu belirlenmiştir. Aynı şekilde “Dersleri okula gelerek
yüz yüze almak isterim” ile “Dersleri hem örgün eğitimle hem de uzaktan eğitimle almak isterim”
gurupları arasında dersleri hem örgün hem de uzaktan eğitim yönetim sistemiyle almak isteyenler
tarafına anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Ankette fikir beyan etmeyenlerin diğer guruplar ile
uzaktan eğitim memnuniyet düzeyleri arasında anlamlı farklılığın oldu belirlenmiştir. Bununla
birlikte Hewlett (2000) web tabanlı öğrenmenin etkinliğini araştırdığı çalışmasında web tabanlı
öğrenme ile desteklenen öğrencilerin geleneksel öğretim yöntemine nazaran daha başarılı olduğunu
ifade etmektedir.
Öğretmen adaylarının % 76,57’si öğrenim gördükleri programın uzaktan eğitim alternatifi
bile olsa yine de örgün eğitimi seçecekleri belirlenirken, öğrenim görülen programın uzaktan
eğitim alternatifi olsa uzaktan eğitim yönetim sistemiyle öğrenimine devam edenlerin yüzdesi ise
14,29 olmuştur. Her iki tarafı da seçmeyerek fikir beyan etmeyen öğrencilerin oranı ise % 9,14 tür.
Derslerin yüz yüze eğitimle yürütülmesine ilişkin araştırmacıların yaptıkları çalışmalarda, dersi
derse katılarak öğrenmeye çalışanların öğrenme motivasyonları ile memnuniyet düzeylerinin daha
yüksek olduğunu ifade edilmektedir (Hye-Jung ve Rha, 2009; Ilgaz 2008).
Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanma düzeylerinin uzaktan eğitim memnuniyet
düzeylerine etki eden en büyük faktörlerden biri olarak düşünülmektedir (Yalman ve Tunga, 2012).
Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanma bilgi düzeylerinin belirlenmesine yönelik maddeye
verdikleri cevaplar doğrultusunda % 88’inin orta ve üstü düzeyde bilgisayar kullanma bilgi
düzeyine sahip oldu görülmüştür. Öğrencilerin bilgisayar kullanma bilgi düzeyleri arasında uzaktan
eğitime yönelik tutum düzeylerinin belirlenmesine yönelik test sonucunda p< 0,00 düzeyinde
anlamlı oldu belirlenmiştir. Anlamlı farlılığın belirlenmesine yönelik yapılan Tukey HSD testi
sonucunda bilgisayar bilgi düzeyi “Hiç Yok” ile “Orta” grupları arasında ve orta düzeyde
bilgisayar kullanma bilgisine sahip olanlar tarafına anlamlı farklılığın olduğu tespit edilmiştir. Aynı
şekilde bilgisayar kullanma bilgisi hiç olmayanlar ile çok az olanların diğer gurupların uzaktan
eğitim memnuniyet düzeyleriyle anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Palmer ve Holt (2009)
öğrencilerin dijital ortamda öğrenme ve teknoloji kullanımı üzerine yaptıkları çalışmalarında,
teknoloji kullanımı konusunda öğrencilerin kendilerine duydukları güven, öğrenme sürecinin ve
öğrenme başarasını olumlu yönde etkilediğini belirtmektedir. Bu yönüyle öğrencilerin teknoloji
kullanımlarının belirlenmesi ve bu konudaki yaklaşımlarının bilinmesi bu eğitim yönetim
sistemiyle verilecek eğitimlerin başarısını etkileyebilir (Machado, 2007; Bray, Aoki ve Dlugosh
2008).
Öğrencilerin eğitim gördükleri programın uzaktan eğitim yönetim sistemiyle verilmesine
ilişkin görüşlerinin yer aldığı maddeye verdikleri cevaplara göre % 40,57’si “Evet” uygundur
derken, % 38,29’u “Kısmen” uygun olabilir dediği, bununla birlikte sadece % 18,29’unun eğitim
gördükleri programın uzaktan eğitim yönetim sistemine uygun olmadığını ifade ettikleri
görülmüştür. Bununla birlikte bu konuda yapılan çalışmalarda uzaktan eğitim yönetim sistemiyle
verilen eğitimlere değer verdiği, bu nedenle de memnuniyet düzeylerinin yükseldiği
belirtilmektedir (Palmer, ve Holt, 2010).
Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bilgisayar Destekli Uzaktan Eğitim Sistemi (Moodle)… 1405
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
KAYNAKÇA
BAKER, J. D. (2004). An Investigation Of Relationships Among Instructor Immediacy And
Affective And Cognitive Learning In The Online Classroom, The Internet and Higher
Education, 7, 1.
BRAY, E., AOKİ, K. VE DLUGOSH, L. (2008). Predictors of Learning Satisfaction in Japanese
Online Distance Learners. International Review Of Research In Open And Distance
Learning, 9(3), 1-24.
DÜZAKIN, E. VE YALÇINKAYA, S. (2008). Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Sistemi Ve Çukurova
Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Yatkınlıkları, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
17, 1, 225-244
FOSHAY, R., BERGERON, C. (2000). Webbased education: A Reality Check, TechTrends,
44,16-19
HEWLETT, M. (2000). Teaching Molecular Biology on the Web.
http://naweb.unb.ca/proceedings/2000/mjhNAWeb.html İndirme tarihi: 12/09/2010
HYE-JUNG, L. VE RHA, I. (2009). Influence of Structure and Interaction on Student Achievement
and Satisfaction in Web-Based Distance Learning. Journal Of Educational Technology &
Society, 12(4), 372-382.
ILGAZ, H. (2008). Uzaktan Eğitimde Teknoloji Kabulunun ve Topluluk Hissinin Oğrenen
Memnuniyetine Katkısı. Yayımlanmamıs Yuksek Lisans Tezi. Hacettepe Universitesi, Fen
Bilimleri Enstitusu, Ankara.
İNAN, H. (2002), Firmalar Arası Pazarlama Faaliyetlerinin Yürütülmesinde İnternet Kullanımının
Etkisi: Türkiye Uygulaması”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme
Anabilim Dalı, 96.
JONES, G. H., VE JONES, B. H. (2005). A Comparison of Teacher and Student Attitudes
Concerning Use and Effectiveness of Web-based Course Management Software.
Educational Technology & Society, 8 (2), 125-135.
KARAMAN, S. (2007). Ders Web Sayfaları: Özellikleri, Hazırlanması, Kullanılması ve Öğretim
Elemanlarının Tutumu, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 13, 47-68.
KARASAR, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
MAHİROĞLU, A. VE COŞAR, M. (2008). Web Tabanlı Uzaktan Eğitimde Sıra, Hız Ve İçerik
Kontrollerinin Akademik Başarıya Etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 63-83
MACHADO, C. (2007). Developing an e-readiness model for higher education institutions: results
of a focus group study. British Journal Of Educational Technology, 38(1), 72-82.
PALMER, S. VE HOLT, D. (2010). Students' perceptions of the value of the elements of an online
learning environment: looking back in moving forward. Interactive Learning
Environments, 18(2), 135-151.
SENG, L. & MOHAMAD, F., S. (2002). Online Learning Is it Meant for Science Courses? Internet
and Higher Education, 5, 109-118
ŞENDAĞ, S. VE GÜNDÜZ, Ş. (2009). Öğretmen Adaylarının Web Tabanlı Öğrenme
Materyalinin Kullanılabilirliği ve Etkinliği Hakkındaki Görüşleri, Mehmet Akif Ersoy
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 137-149.
1406 Murat YALMAN
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 8/8 Summer 2013
TÜYSÜZ, C. VE AYDIN, H. (2007). Web Tabanlı Öğrenmenin İlköğretim Okulu Düzeyindeki
Öğrencilerin Tutumuna Etkisi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 73-84
ORHAN, F., ALTUN, A. S., VE KABLAN, Z. (2004). Karma Ögrenme (Blended Learning)
Yöntemine Dayalı Bir Uygulama ve Ögrenci Görüsleri: Yıldız Teknik Üniversitesi Örnegi,
IV. Uluslararası Egitim Teknolojileri Sempozyumu, 24-26 Kasım 2004, Sakarya, Türkiye
ÜNSAL, H. (2004). Web Destekli Eğitim, Elektronik Öğrenme ve Web Destekli Öğretim
Programlarındaki Çeşitli Ders Modelleri, 2, 3, 375-388.
YALIN, H. T. (2001). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayın
Dağıtım.
YALMAN, M., & KUTLUCA, T. (2013). Öğretmen Adaylarının Öğrenme ve Öğretme Sürecinde
PowerPoint Kullanımlarına İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi. Journal of Instructional
Technologies &Teacher Education, 1(2).
YALMAN, M., & TUNGA, M. A. ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN BİLGİSAYAR
DENEYİMLERİ İLE BİLGİSAYAR ALGILARININ BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE
İNCELENMESİ: DİCLE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ.