IT-P18 · หลังจากที่ท...

การประชุมวิชาการระดับชาติ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีระหวา่งสถาบัน ครั้งที่ 6 The 6th Academic Science and Technology Conference 2018

วันพุธที ่6 มิถุนายน 2561

IT-259

IT-P18 ระบบให้บริการแอปพลิเคชั่นบริหารจัดการร้านขายยาผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต Application Service System for Drugstore Management via Internet

เอก บ ารุงศรี จรรยา แหยมเจริญ ปณชัย นิยมกชกร* และชาญชิต เลิศวงศ์สุวรรณ Eak Bamrungsi, Janya Yamcharoe, Panachai Niyomkodachakorn* and Chanchit Lerdwongsuwan

ภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ คณะวทิยาศาสตร์ มหาวิทยาลยัสยาม *ผู้ประสานงานหลกั อีเมล์: [email protected]

บทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาระบบให้บริการแอปพลิเคช่ันบริหารจัดการร้านขายยาผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ส าหรับ

ช่วยการด าเนินงานของร้านขายยาขนาดเล็กถึงขนาดกลาง โดยแอปพลิเคช่ันรองรับงานขายและงานสินค้าคงคลัง ระบบแบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลักๆ ประกอบด้วย 1. ระบบงานหลักส าหรับผู้ดูแลระบบ ในการบริหารจัดการร้านขายยาที่สมัครเข้ามาใช้บริการให้สามารถใช้งานระบบได้ และ 2. ระบบงานส าหรับร้านขายยา โดยมีฟังก์ช่ันการท างานจัดการงานขาย จัดการสินค้าคงคลัง และจัดท ารายงานเพื่อน าเสนอผลการด าเนินงานของร้าน พัฒนาระบบโดยกระบวนการพัฒนาซอฟต์แวร์แบบ MVC (Model View Control) ด้วยภาษา C#, JavaScript, CSS และ HTML5 ด้วยโปรแกรม Microsoft Visual Studio 2017 บริหารจัดการฐานข้อมูลด้วย Microsoft SQL Server 2015 บริหารจัดการข้อมูลด้วยภาษา SQL ผลการด าเนินงานเมื่อให้ผู้ใช้ทดลองใช้งานระบบ พบว่า ระบบสามารถท างานได้ตามฟังก์ชันการท างานที่ก าหนดไว้ และจากการประเมินประสิทธิภาพของระบบในด้านต่าง ๆ โดยใช้แบบสอบถามจากกลุ่มผู้ใช้ที่เป็นเภสัชกร จ านวน 5 คน และพนักงานประจ าร้าน จ านวน 5 คน ด้วยแบบสอบถามประเมินประสิทธิภาพของระบบ มีระดับความพีงพอใจอยู่ในระดับ มาก ที่ระดับคะแนนเฉลี่ย 4.18 ค ำส ำคัญ: ร้านขายยา, ระบบให้บริการแอปพลิเคช่ัน, บริหารจัดการร้านขายยา, บริหารร้านยาขนาดเล็กถึงกลาง, เครือข่ายอินเตอร์เนต็, ระบบให้บริการ Abstract

The objective of this research is to develop an Application Service System for Drugstore Management via Internet. This system will assist the operations of small to medium drugstore by supporting sales and inventory. The system consists of two parts: Part one for the administrator to manage the drugstore registered and Part two for drugstore to support business processes consist of the sales function, inventory function and report function. The system has been developed by C#, JavaScript, CSS, HTML5 as MVC programming with Microsoft Visual Studio 2017, use Microsoft SQL Server 2015 as a database management system. After testing the system, the result is the system can operate by defining functionality. In the evaluation process, the questionnaire applies to pharmacist 5 subjects and store staff 5 subjects. The results show that the level of satisfaction of the users is good. Keywords: drugstore, Application Service provider, Manage Drugstore, Management Drugstore of Small to Medium, Internet Network, Application Service บทน า ปัจจุบันร้านขายยาหลายแห่งเริ่มมีการน าเทคโนโลยคีอมพิวเตอรเ์ข้ามาใช้ในการขาย การจัดการสินค้าคงคลัง ซึ่งจะเป็นโปรแกรมที่ใช้เฉพาะในร้านใดร้านหนึ่ง ต้องมีการติดตั้งอุปกรณ์และโปรแกรมที่ยุ่งยาก และเมื่อโปรแกรมมีปัญหาก็ต้องให้ทางเจ้าของผลิตภัณฑ์ซอฟต์แวร์มาแก้ปัญหาให้ที่ร้านไม่สามารถแก้ปัญหาให้แบบทันทีทันใด และซอฟต์แวร์ดังกล่าวมีราคาค่อนข้างแพง จากการส ารวจความต้องการจากร้านขายยา พบว่าโปรแกรมที่ใช้งานอยู่มีความล่าช้าในการท างาน ไม่สามารถเก็บข้อมูลการขายในลักษณะของการแบ่งขายเปน็จ านวนเม็ดได้ และรายงานที่ไม่ตรงตามความต้องการ ท าให้ต้องมีการท างานในลักษณะท าด้วยมือ (Manual) ในบางส่วน จากปัญหา



IT-260

ดังกล่าวทางผู้ศึกษาจึงมีแนวคิดที่จะพัฒนาระบบให้บริการแอปพลิเคช่ันบริหารจัดการร้านขายยา โดยผู้ใช้คือร้านขายยาสามารถใช้บริการดังกล่าวผ่านระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ระบบจะประยุกต์ใช้เทคโนโลยีคลาวด์คอมพิวติ้ง ในการให้บริการทั้งในส่วนของซอฟต์แวร์และพื้นที่ในการจัดเก็บข้อมูล ร้านขายยาเพียงท าการสมัครสมาชิกผ่านหน้าเว็บและรอการอนุมัติก็จะสามารถเข้าใช้งานระบบได้ทันที ระบบแบ่งออกเป็น 2 ระบบหลักๆ คือ 1. ระบบหลักส าหรับผู้ดูแลระบบในการบริหารจดการข้อมูลหลักและร้านขายยาที่สมัครเข้ามาขอใช้บริการ และ 2. ระบบบริหารจัดการร้านขายยา ส าหรับร้านขายยาที่สมัครเข้ามาใช้บริการ โดยประกอบด้วยฟังก์ช่ันการท างานต่อไปนี้ จัดการสต๊อกสินค้า จัดการงานขาย การคืนสินค้า จัดการโปรโมชั่น วิเคราะห์และออกรายงาน มีการก าหนดสิทธ์ิในการเข้าถึงฟังก์ช่ันต่างๆ ในระบบ โดยตัวโปรแกรมพัฒนาเป็นเว็บแอปพลิเคช่ัน (Web Application) แบบ MVC (Model View Control) ด้วยภาษา C# ระบบจัดการฐานข้อมูลด้วยโปรแกรม Microsoft SQL Server 2017 ซึ่งระบบที่พัฒนาขึ้นนี้จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการท างาน ช่วยลดข้อผิดพลาดในการท างาน เข้าถึงได้ง่าย วิธีด าเนินการวิจัย

1. ผังการด าเนินงานวิจัย

ภาพที่ 1 ผังการด าเนินงานวิจัย

2. การเก็บรวบรวมข้อมูล ผู้ศึกษาได้ท าการเก็บรวบรวมข้อมูลจากร้านขายยาโดยตรง โดยการสัมภาษณ์เภสัชกรและพนักงานประจ าร้านโอสถสยาม และ

ร้านลูกอินทร์เภสัช 2 เกี่ยวกับการด าเนินงานภายในร้าน ระบบการขาย และการจัดการสินค้าคงคลัง เป็นต้น นอกจากได้ศึกษาและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องจากอินเทอร์เน็ต

3. การศึกษาทฤษฎีและเคร่ืองมือ ท าการศึกษาเทคโนโลยีและเครื่องมือที่ใช้ในการพัฒนาระบบ ได้แก่ คลาวด์คอมพิวต้ิง (Cloud Computing) เป็นการท างานของผ่านอินเทอร์เน็ต โดยจะมีผู้ให้บริการที่ต้องการใช้งานต่างๆ

ประกอบด้วย การให้บริการก าลังประมวลผล หน่วยจัดเก็บข้อมูล ซอฟต์แวร์ ฐานข้อมูล และระบบออนไลน์ต่างๆ เพื่อลดความยุ่งยากในการติดตั้งและดูแลระบบ และลดต้นทุนในการาสร้างระบบคอมพิวเตอร์ การคิดค่าบริการมีทั้งที่ไม่มีค่าบริการและติดตามบริการที่ใช้งาน ประเภทของบริการบนคลาวด์คอมพิวตื้ง ได้แก่ การให้บริการซอฟต์แวร์ (SaaS) การให้บริการแพลตฟอร์ม (PaaS) การให้บริการโครงสร้างพื้นฐาน (IaaS) และการให้บริการจัดเก็บข้อมูล (DaaS) (1)

Model View Control (MVC) เป็นวิธีการพัฒนาซอฟต์แวร์ซึ่งจะมีการแบ่งส่วนของการพัฒนาชุดค าสั่งอย่างชัดเจน ประกอบด้วย โมเดล (Model) เป็นส่วนของการจัดการข้อมูล วิว (View) เป็นส่วนของการจัดการส่วนแสดงผล และ คอนโทรล (Control) เป็นส่วนการประมวลผล จะท าการเช่ือมต่อระหว่างโมเดลและวิวเข้าด้วยกัน (2) สาเหตุที่ใช้วิธีพัฒนาซอฟร์แวร์แบบ MVC เพราะสามารถแบ่งส่วนในการพัฒนาได้ง่าย และมีความง่ายในการแก้ไขในภายหลัง

ระบบฐานข้อมูล (Database System) เป็นศูนย์กลางในการจัดเก็บข้อมูลและมีการจัดเก็บข้อมูลที่เป็นระบบ รองการใช้งานร่วมกันของผู้ใช้ (Data Sharing) โดยผู้ใช้สามารถท าการ เพิ่ม แก้ไข ลบ เรียกดูข้อมูล ได้ตามสิทธิ์ที่ได้รับ (3) และมีซอฟต์แวร์ในบริหาร



IT-261

การจัดการระบบฐานข้อมูล (Database Management System) ได้แก่ Microsoft SQL Server, Oracle, IBM DB2, MySql เป็นต้น ที่รองรับระบบฐานข้อมูลที่มีสถาปัตยกรรมเป็นฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์ (Relational Database) ซึ่งจะมีการจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบของตาราง 2 มิติ ประกอบด้วย แถว (Rows) และคอลัมน์ (Column) โดยแต่ละตารางจะมีความสัมพันธ์กันผ่านคีย์หลัก (Primary Key) และคีย์นอก (Foreign Key) สาเหตุที่ใช้สถาปัตยกรรมฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์ เนื่องจากมีการบริหารจัดการข้อมูลที่ง่ายและมีซอฟต์แวร์ในการจัดการฐานข้อมูลรองรับเป็นจ านวนมาก โดยผู้ศึกษาได้เลือกใช้ Microsoft SQL SERVER ซึ่งเป็นซอฟต์แวร์จัดการฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์

4. การวิเคราะห์และออกแบบระบบ จากการศึกษาและรวบรวมข้อมลู ได้น าข้อมลูมาท าการวิเคราะหเ์พื่อให้ทราบถึงความต้องการของผใูช้ รายละเอียดการท างาน

ของระบบ โครงสร้างฐานข้อมลู และน าเสนอภาพรวมของระบบดว้ยแผนภาพตา่งๆ ประกอบด้วย Use Case Diagram เพื่อให้ทราบถึงขอบเขตของระบบโดยรวม ฟังก์ช่ันการท างาน Class Diagram เพื่อให้ทราบถึงองค์ประกอบของคลาสและความสัมพันธ์ระหว่างคลาส และ Entity Relationship Diagram เพื่อให้ทราบถึงโครงสร้าของข้อมลูที่ใช้ในระบบโดยใช้สถาปัตยกรรฒฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์ (Relational Database Architecture) ที่จดัเก็บข้อมูลในรูปแบบองตาราง 2 มติิ แบ่งฐานข้อมูลออกเป็น 2 ฐานข้อมูล ประกอบด้วย 1. ฐานข้อมลูหลักของระบบ และ 2. ฐานข้อมูลส าหรับเก็บข้อมลูของแต่ละร้าน โดย 1 ร้านขายยา 1 ฐานข้อมลู เมื่อมีร้านขายยามาสมคัรขอใช้บรกิารแอปพลิเคชั่น ระบบจะท าการสร้างฐานข้อมูลส าหรับร้านนั้นๆ ให้โดยอัตโนมตัิ จากการท างานของ Store Procedure และ Trigger ที่ได้สร้างไว ้

ภาพที่ 2 Use Case Diagram ระบบจัดการร้านขายยา



IT-262

ภาพที่ 3 Use Case Diagram ของระบบหลัก

ภาพที่ 4 Class Diagram ส าหรับระบบจัดการรา้นขายยา



IT-263

ภาพที่ 5 Class Diagram ส าหรับระบบหลัก



IT-264

ภาพที่ 6 แผนภาพแสดงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล (Entity Relationship Diagram) ส าหรับระบบจัดการร้านขายยา



IT-265

ภาพที่ 7 แผนภาพแสดงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล (Entity Relationship Diagram) ส าหรับระบบหลัก

หลังจากท่ีท าการวิเคราะหแ์ละออกแบบฐานข้อมูล จากนั้นออกแบบส่วนติดต่อกับผู้ใช้ (User Interface Design) ดังแสดงในตัวอย่าง

ภาพที่ 8 ตัวอย่างหน้าจอสมัครสมาชิกเข้าใช้ระบบส าหรับเจ้าของรา้นค้า

จากภาพท่ี 8 หน้าจอสมัครสมาชิกเข้าใช้ระบบส าหรับเจ้าของร้านขายยา ทางเจ้าของร้านท่ีต้องการใช้งานระบบจะต้องท าการป้อนข้อมูลรายละเอียด ประกอบด้วย อีเมล์ ช่ือร้าน พาสเวิรด์ ยืนยนัพาสเวิรด์ ช่ือและนามสกุลของเจ้าของร้าน หมายเลขโทรศัพท์

ภาพที่ 9 ตัวอย่างหน้าจอการสมัครขอใช้งานระบบ



IT-266

จากภาพท่ี 9 หน้าจอใช้งานระบบ หลังจากท าการสมัครสมาชิกแล้ว ทางเจ้าของร้านขายยาที่มีความตอ้งการขอใช้งานระบบ จะต้องท าการป้อนรายละเอียดร้านค้า รูปภาพรา้นค้า และ เอกสารอนุญาติการเปิดร้านขายยา จากนัน้จะต้องรอการอนุมตัิจากผู้ดูแลระบบในการอนุญาตเข้าใช้งานระบบได ้

ภาพที่ 10 ตัวอย่างหน้าจอการจัดการข้อมูลร้านขายยาภายในระบบให้บริการ

จากภาพท่ี 10 หน้าจออนุมัติร้านขายยาที่สมคัรใช้งานในระบบ โดยผู้ดูแลระบบ ร้านขายยาสามารถเข้าใช้งานระบบได้หลังการตรวจสอบข้อมลูและเอกสารหลักฐานต่างๆ แล้ว จากนั้นระบบจะท าการสร้างฐานข้อมูลของแตล่ะร้านขายยา ซึ่งร้านขายยาแตล่ะร้านจะสามารถเข้าใช้ฐานข้อมูลของตนไดเ้ท่านั้น

ภาพที่ 11 ตัวอย่างหน้าจอจัดการขอมูลพนักงานภายประจ าร้านขายยา

จากภาพท่ี 11 หน้าจอส าหรับการจัดการข้อมลูพนักงานประจ าร้านขายยา โดยรายละเอยีดข้อมลูพนักงาน ประกอบด้วย รหสัพนักงาน ต าแหน่งงาน สถานะบัญชี อีเมล วันเริ่มเข้าท างาน ช่ือ นามสกุล เบอร์โทร ของพนักงาน ผู้ที่มีสิทธ์ิในการจัดการข้อมลูพนักงานประจ าร้าน คือ Manager และ Admin ของร้าน



IT-267

ภาพที่ 12 ตัวอย่างหน้าจอบันทึกรายการขายยา

จากภาพท่ี 12 เป็นหน้าจอส าหรับบันทึกรายการขายของร้านยา โดยสามารถสแกนสินค้าผ่านทางเครือ่งสแกน หรือ พิพม์รหัสบาร์โคด้ของสินค้าท่ีต้องการค้นหา จะแสดงรายละเอียดสินค้าท่ีค้นหาในตาราง และก าหนดรหัสสมาชกิของผู้ซื้อได้ หลักจากแสกนรายการสินค้าจนครบทุกรายการแล้ว ผู้ขายจะต้องป้อนจ านวนเงินท่ีผู้ซื้อจา่ยเพื่อค านวณเงินทอน และท าการบันทึก ออกใบเสร็จรับเงินต่อไป

ภาพที ่13 ตัวอย่างใบเสร็จรับเงิน



IT-268

ภาพที่ 14 ตัวอย่างรายงานรายละเอียดสินคา้ ผลการวิจัยและอภิปรายผล

ผู้ศึกษาได้พัฒนาระบบให้บริการแอปพลิเคชั่นบริหารจัดการร้านขายยาผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต จากการวิเคราะห์และรวบรวมปัญหาที่เกิดขึ้นในระบบปัจจุบัน โดยน ามาวิเคราะห์ความต้องการและออกแบบฟังก์ช่ันการท างานให้เหมาะสมกับการใช้งาน โดยตัวระบบจะท างานผ่านเว็บบราวเซอร์ และทางผู้ใช้งานไม่จ าเป็นที่จะต้องติดตั้งโปรแกรม ก็สามารถใช้งานระบบได้ โดยเราจะแยกฐานข้อมูลของแต่ละร้านอย่างชัดเจน และส่วนฟังก์ช่ันการท างานในระบบ ก็จะแบ่งสิทธิ์การใช้งานของแต่ละต าแหน่งอย่างชัดเจน และได้มีการออกแบบหน้าจอส าหรับติดต่อกับผู้ใช้ (User Interface Design) โดยยึดหลักแนวความคิด Flat Design เพื่อให้ดูเรียบง่ายและใช้งานง่ายส าหรับผู้ใช้ ผลการศึกษา ผู้ศึกษาได้ท าการส ารวจประสิทธิภาพของระบบจากผู้ใช้งานที่เป็นเภสัชกรจ านวน 5 คน และพนักงานประจ าร้านขายยาจ านวน 5 คน พบว่าผู้ใช้งานมีความพึงพอใจอยู่ในระดับ มาก ที่คะแนนเฉลี่ย 4.18



IT-269

ตารางที่ 1 แสดงผลการประเมินประสิทธิภาพของระบบ ข้อที ่ รายการ X S.D. ระดับความพึงพอใจ

1 1.1 1.2 1.3

ด้านการท างานได้ตามฟังก์ชันงานของระบบ ความถูกต้องในการแสดงข้อมูลสารสนเทศของร้าน ความรวดเร็วในการประมวลผลของระบบ การป้องกันข้อมูลผดิพลาดที่อาจเกิดขึ้น

4.00 4.25 3.50

0.82 0.50 0.58

มาก มาก มาก

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

ด้านความง่ายต่อการใช้งานระบบ ความง่ายต่อการใช้งานระบบ ความเหมาะสมในการเลือกใช้ชนิดตัวอักษรบนจอภาพ ความเหมาะสมในการเลือกใช้ขนาดของตัวอักษรบนจอภาพ ความเหมาะสมในการใช้ข้อความเพื่ออธิบายสื่อความหมาย ความเหมาะสมในการปฏสิัมพันธ์โต้ตอบกับผู้ใช้

4.00 4.25 4.75 4.00 4.00

0.82 0.50 0.50 0.82 0.00

มาก มาก

มากที่สุด มาก มาก

3 3.1 3.2 3.3

ด้านการรักษาความปลอดภัยของข้อมูลในระบบ การก าหนดรหัสผู้ใช้ และรหัสผ่านในการตรวจสอบผูเ้ข้าใช้ระบบ การตรวจสอบสิทธ์ิก่อนการใช้งานของผู้ใช้ระบบในระดับต่าง ๆ การควบคุมให้ใช้งานตามสิทธ์ิผู้ใช้ได้อย่างถูกต้อง

4.50 4.25 4.50

0.58 0.96 0.58

มากที่สุด

มาก มากที่สุด

รวม 4.18 0.60 มาก สรุปผลการศึกษา จากผลการวิจัย สรุปได้ว่า การพัฒนาระบบระบบให้บริการแอปพลิเคช่ันบริหารจัดการร้านขายยาผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต สามารถท างานได้ตามวัตถุประสงค์ที่ได้ก าหนดไว้ มีฟังก์ชันการท างานและให้สารสนเทศตามที่ผู้ใช้ต้องการ และสามารถน าสารสนเทศท่ีได้ไปใช้ประโยชน์ต่อได้ มีการท างานที่รวดเร็วขึ้นเนื่องจากเป็นการท างานแบบออนไลน์และเรียลไทม์ รองรับการขายยาแบบแบ่งขาย และสามารถออกรายงานได้จากข้อมูลที่ได้จากทรานแซคช่ันโดยไม่ต้องป้อนข้อมูลใหม่ สามารถออกรายงานย้อนหลังได้ตามต้องการ และจากการทดสอบระบบผู้ใช้มีความพึงพอใจในประสิทธิภาพของระบบอยู่ในระดับ มาก เอกสารอ้างอิง

1. การประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ. วารสารเทคโนโลยีวัสดุ [อินเตอร์เน็ต]. 2558 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 12 ธันวาคม 2560], เข้าถึงจาก: https://th.wikipedia.org/wiki/การประมวลผลแบบกลุ่มเมฆ

2. การเขียนแบบ Model View Control. วารสารเทคโนโลยีวัสดุ[อินเตอร์เน็ต]. 2556 [เข้าถึงเมื่อ วันท่ี 2 มกราคม 2561], เข้าถึงจาก: https://www.it24hrs.com/2015/cloud-computing-and-cloud-definition/

3. ระบบฐานข้อมูล. วารสารเทคโนโลยีวัสดุ [อินเตอร์เน็ต]. 2544 [เข้าถึงเมื่อ วันท่ี 11 ธันวาคม 2560], เข้าถึงจาก: http://www3.chandra.ac.th/office/ict/document/it/it04/page01.html

https://www.it24hrs.com/2015/cloud-computing#-and-cloud-definition/

IT-P18 · หลังจากที่ท...

Documents

Transcript of IT-P18 · หลังจากที่ท...