ISSN 0351-3181 BROJ ЧИСЛО 213 GODINA РОК XLVIII 5/2019 · 2019. 11. 22. · issn 0351-3181...

ISSN 0351-3181 5/2019BROJЧИСЛО 213 GODINA

РОК XLVIII

Savez Rusina Republike Hrvatske • Союз Русинох Републики Горвaтскей

НоваДумка

XX IZ RADA NAŠIH DRUŠTAVA - ЗОЗ РОБОТИ НAШИХ ДРУЖТВОХ

Закончели 54. винковски єшенїОд 13. по 22. септембер 2019. року

Тема „Три нам мили слова – Славония, Срим и Бараня“.Винковски єшенї постали популарно-наукови сход жридло-вей култури котри вишли зоз души наших людзох, вони чу-варе дакедишнього валала, звичайох и писньох, вони указую слики прешлосци и терашньосци, указуюци на нєвиглєдани напрями и можлївосци у будучносци.Винковски єшенї почали 13. септембра зоз манифестацию „Фолклорни вечари“ на котрих ше представели понад шей-дзешат фолклорни ансанбли зоз Вуковарско–сримскей жу-паниї и иножемства. Медзи телїма учашнїками наступело и нашо КУД „Яким Гарди“ зоз Петровцох, єдине руске друж-тво, а котре порядно наступа на фолклорних вечарох.Наступ Петровчаньох, котри наступели у провадзеню вуко-варского оркестру КУД „Осиф Костелник“ и Хлопскей шпи-вацкей ґрупи свойого КУД-а котра шпивала писнї у танцох, одушевел публику на Фолклорних вечарох 16. септембра, а тиж так и фахови жири котри мал лєм шицки похвали за наступ наших аматерох котри ше представели зоз „Рускима народнима танцами“, наглашели же би ше таке жридлово облєчиво и дзивоцке чесанє цо длужей затримали.Петровчанє уж традицийно на каждих Єшеньох на котрих презентую жридлово танци и писнї, а так и народне облєчи-во Руснацох того краю.Петровчанє ше представели и у дефилеу 22. септембра, ко-трого зоз централней бини провадзели винковски городо-началнїк Иван Босанчич, вуковарско-сримски жупан Божо Ґалич, висланїк предсидательки Републики Горватскей Лука Бурилович, предсидатель Горватскей Ґаздовскей комори, ви-сланїк предсидателя Горватского собору др Младен Карлич, висланїк предсидателя Влади Републики Горватскей Марио

Баножич и други Соборски заступнїки, госци и гражданє Винковцох. По винковских улїцох участвовало понад 3000 учашнїкох зоз 69 фолклорних дружтвох, 30 парадни кочи и 52 шедлачох.Учашнїки святочного дефилеу закончели на фодбалским стадионє „Цибалия“ на котрим ше шицки учашнїки лапели до єдного кола и одтанцовали „Славонске коло“, а так за-танцовали и у самим центру Винковцох. Єшенї ше заварли зоз двома концертами, перше зоз Иваном Заком, а после зоз Найлєпшима горватскима тамбурашами.

Звонко Костелник, проф.

У святочним дефилеу на завераню манифестациї

Члени КУД „Яким Гарди“ у Винковцох пред наступом

Представянє публики

На бини – петровски хлапци нялкоше

Порихтани за наступ

2 НОВА ДУМКА ЧИСЛО 5/2019

XX IMPRESSUM – ИМПРЕССУМ SADRŽAJ – ЗМИСТ

“NOVA DUMKA”Izdavač: Savez Rusina RH

http://www.savezrusina.hr [email protected] [email protected]

Facebook: Savez Rusina RH VukovarZa nakladnika: Dubravka RašljaninUredništvo: Vukovar,

Vijeća Europe 93Tel. / faks: 032 428–342IBAN HR1623400091110057465Tisak: Certis d.o.o. CernaNaklada: 700 primjeraka

“НОВА ДУМКА”Видава: Союз Русинох РГ

http://www.savezrusina.hr [email protected] [email protected]

Фейсбук: Savez Rusina RH VukovarЗа видавателя: Дубравка РашлянинРедaкция: Вуковaр, Рaди Европи 93Tел. / факс. 032 428–342ИБАН HR1623400091110057465Друкує: Цертис д.о.о. ЦернаТираж: 700 прикладнїки

BROJЧИСЛО

GODINAPOK

Tiskano – Друковaне10 / 2019

Насловни бок: Звонко Костелник – Винковски єшенї 2019.Остатнї бок: Звонко Костелник – Дзень Руснацох у Заґребе

2132019.XLVIII

CijenaЦенa

KunaКуни10

UREDNIŠTVO: Vera Pavlović (glavna i odgovorna urednica), Ahnetka Balatinac, Ljubica Harhaj, Manuela Dudaš, Lesya Mudri i Vladimir ProvčiSAVJET UREDNIŠTVA: dr.sc. Oksana Timko Đitko (predsjednica), Marijana Džudžar, vl. Vladimir SedlakLEKTORI: Marija Vulić (rusinski jezik), Andreja Magoč (hrvatski jezik)Tiskanje potpomaže Savjet za nacionalne manjine Republike Hrvatske s Rješenjem Ministarstva informiranja Republike Hrvatske od 15. siječnja 1992. godine (ur. Br. 523-92-1),“Nova dumka” je upisana u evidenciji glasila pod brojem 1366Prilozi autora potpisani imenom ne moraju odražavati mišljenje uredništva i izdavača.

РЕДAКЦИЯ: Вера Павлович (главна и одвичательна редакторка), Агнетка Балатинац, Мануела Дудаш, Любица Гаргай, Владимир Провчи, Леся МудриСОВИТ РЕДAКЦИЇ: д.ф.н. Оксана Тимко Дїтко (предсидатель), Марияна Джуджар, о. Владимир СедлакЛЕКТОРЕ: Мария Вулич (руски язик), Aндрея Магоч (гортватски язик)Друковaнє помaгa Совит зa нaционaлни меншини Републики Горвaтскей.Нa вимaгaнє Союзу Русинох и Укрaїнцох Републики Горвaтскей з Ришеньом Министерствa информовaня Републики Горвaтскей од 15. януaрa 1992. року (УЧ. 523–92–1) „Новa думкa” уписaнa до евиденциї явних видaньох под числом 1366.Aвторизовaни тексти нє знaчa же то источaсно и стaновиско редaкциї лєбо видaвaтеля.

Rukopisi se ne vraćaju.Objavljeni prilozi se honoriraju.

Рукописи ше нє врaцaю.Обявени прилоги ше гонорую.

IZ RADA NAŠIH DRUŠTAVA - ЗОЗ РОБОТИ НAШИХ ДРУЖТВОХЗакончели 54. винковски єшенї . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Миклошевчанє наступели у Будимпешти . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Отримани 8. Перши аплауз . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Наступ на манифестациї . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Представянє кнїжки Ґомбуля Агнетки Костелник Балатинац . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Вистава малюнкох „Ведути Риєки“ Владимира Провчия У Вуковаре . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Два вистави дзецинских роботох у Риєки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Рушняк на манифестациї Порто етно у Риєки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Три вистави на тему єшенї . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Рушняк на виставох на отвореним у Риєки и Опатиї . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Учасц Рушняка на Подобовей колониї у Моравицох . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Стретнуце пензионерох ПҐ жупаниї на Ґолубиняку . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

INTERVJU - ИНТЕРВЮНаша руска писня ме и лїчи, и полнї шерцо . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

DRUŠTVO I POLITIKA - ДРУЖТВО И ПОЛИТИКAОзначени Дзень Руснацох РГ у Заґребе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Стретнуце координацийох, искуства и позитивни пракси . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Представителька Балатинцова нащивела Руснацох у Баранї . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

IZ NAŠIH MJESTA - З НАШИХ МЕСТОХОзначена 28. рочнїца страданя бранїтельох и цивилох у Петровцох . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Руснак на „Першим аплаузу“ у Вуковаре . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Ошмих наздаваня . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18„Кед голубица лєцела, 2019.“ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Зашеданє Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох и Конґресней комисиї за културу . . . . . . . . 23»Смотра писнї и танцу, 2019.« у Старих Янковцох . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23Облєчиво. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Дакеди було . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26Skolioza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27И филозофи печу палєнку . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29Сцеканє од стварносци . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

IZ RADA SAVEZA - ЗОЗ РОБОТИ СОЮЗУОзначена рочнїца нєзависносци України . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Отримани 1. Саям кнїжкох националних меншинох Вуковарско-сримскей жупаниї . . . . . . . . . . 16

IZ DUHOVNOG ŽIVOTA - ЗОЗ ДУХОВНОГ ЖИВОТAПреславени Кирбай у Вуковаре . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13На Кирбаю у Осиєку и вистава о 100 рочнїци шестрох Василиянкох . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Преславени 183. Kирбай петровскей парохиї . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

LITERARNA STRANICA - ЛИТЕРАТУРНИ БОКВуковар то - Vukovar je to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15Птица з гори чарней - Ptica sa gore tamne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

STARE FOTOGRAFIJE - СТАРИ ФОТОҐРАФИЇОркестер Влади Лехолата . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

PETROVCI KOJI NESTAJU - ПЕТРОВЦИ ХТОРИ НЄСТAВAЮРуснаци и селїдби. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

SPORT - СПОРТПрешлорочни побиднїк одбранєл наслов . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Рушняк у шаху освоєл перше и друге место у городу Риєки . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Одбавене финалне змаганє Купу Фодбалского штредзиска Вуковар у Петровцох . . . . . . . . . . . . 31

3ЧИСЛО 5/2019 НОВА ДУМКА

XX INTERVJU - ИНТЕРВЮ

Розгварка з бранїтельом

Наша руска писня ме и лїчи, и полнї шерцоПред наиходзаци Дзень здогадованя на жертву Вуковара 1991. року, 18. новембер, бешедуєме зоз нашим Петровчаньом Звон-ком Рускайом Рулетом. - Поведзце нам дацо о себе и о своїм жи-воце. Най ше пачи.- Мено ми Звонко Рускайов, а волаю ме Руле, народзени сом 13. янура 1950. року. Мам жену Марчу, Маньошова була, и мам два красни дзивки. И цо най вам ище по-вем о себе, окрем же барз любим музику.- Поведзце нам дзе сце жили и робели 1991. року?- Жил сом у Петровцох, а єден час кед зме ше Марча и я побрали жили зме у Вуко-варе, у часци такволаней Куґов теметов, жедлярели зме пейц роки, а я по 1991. рок робел у тарґовинским подприємству Веле-промет, покля авони нє почали бухциц по ґимназиї и манстиру, а я то шицко патрел зоз нашей управи. Робота ми була у упра-ви, пейц роки сом ношел пенєж зоз наших дутянох и ношел го каждого рана до СДК. И кед пришол 1991. рок Серби нє пришли на роботу, лєм нашо Горвати и то ше та-кой порозходзело, а секретар Баножич ми гуторел най поотверам облаки, бо авиони иду. Я поотверал облаки и през нїх сом па-трел як бомбардую и манастир и ґимназию горе, а вец почали биц по городу. Супруга ми пошла на роботу до шпиталю дзе була занята. Рушел сом на моторки по ню, алє ше вецей нє мого прейсц през город, та сом ше врацел и пришол дому. Слава Богу же ми дзеци нє ишли до Вуковару алє остали дома. Жена остала два тижнї у шпиталю, ми вообще нє знали цо ше збува зоз ню по-кля нашо хлапци нє ношели єдло до шпи-талю, та теди вона и дохторка Надьордьова пришли през такволану кукуричну драгу. Теди ю привезли дому.- То значи же сце по сами воєни зраже-ня, по сами борби були у жридлу збува-ня у Вуковаре. Як сце ше орґанизовали кед сце ше врацели до Петровцох, кед ше вецей до Вуковару нє могло? Як сце ше уключели до войни?- Шицки хлопи у валалє мали обовязку исц на стражи, а ґу тому покойни Томислав Буила и я у ловарским доме, дзе пришли людзе з Боґдановцох и з Янковцох, орґани-зовали варенє за людзох. У валалє нєстало струї и води, та людзе виберали змарзнуту поживу зоз змаржлякох и масовно ношели же би ше ю потрошело, бо цо буду з тим ме-сом. Посилало ше и до шпиталю, та так То-мислав и я варели за тих хлапцох. Вец єд-ного дня, кед сом пришол з лєса, покойни оцец ми гуторел же у нас бул якишик чло-век з Неґославцох и загрожел же приду и позабиваю шицких кед нє одступим. Мойо теди були у Мудрия, у Янчи за хижу у пинь-вици, бо ми ю нє мали. Пришол сом опи-тац ше як су и роздумац цо тераз направиц. Алє пришол розказ, покойни Фриц, Звонко

Маньошов, достал розказ од Мерчепа же би ше шицко з ловарского дому позберало, накладло до комбия и пренєсло до Марин-цох. План бул врациц ше назад по жени и дзеци, и вжац их з нами. Кед зме то шицко направели, гварел сом жени же идзем, алє же ше врацим по нїх. Кед зме зоз шицким сцигли до Маринцох, назад ше вецей нє могло. Драга була заварта, заминирована, так же зме вецей нє мали врацаня до Пе-тровцох.- Кеди то було? Чи то було пред уходом войска до Петровцох, чи уж кед войско 1. октобра вошло до валалу?- Бул то 29. лєбо 30. септембер. Лєм цо зме вишли и пошли до Маринцох, ютредзень войско вошло до валалу. И теди ше Тонко Буилов, хтори бул чувар у Вутексу и мал пиштоль, врацел зоз пол драги до Марин-цох вєдно з Варґовим, бо дома мали конї и сцели их накармиц, а вец ше з нами врациц до Маринцох. Пред Медєшову хижу у ярку бул забити, так и остал. - Значи вишли сце пред сам уход тедиш-нєй ЮНА?- Гей пред сам уход, бо Мерчеп бул обвис-цени и знало ше же уходза. - Так сце ше и роздвоєли з фамелию?- Гей. Вони осатли у Петровцих, а я ше нашол у Маринцох. Там зме преспали, бо того дня кед зме вошли до Маринцох наишли и авиони, алє нїхто их нє рушал, цо их прешвечело же там нєт нїкого, а ми ютредзень з Маринцох прешли до Нуштру бо було доявене же нєприятель напредує. Пришли зме до Нуштру и там сом остал ме-шац днї у самих воєних зраженьох. Владо Кандрачов и я остали, а гевти други пош-ли за Микановци и Иванково. З нами бул и Владо Иванов хтори дараз робел у банки у Робней хижи, Звонков брат. Вони були спрам Маринцох, а я прейґа од дворцу, ми тримали линию од мадярских валалох.- Паметце хто Вам бул командир, предпо-ставени?

- Командир ми бул з Маринцох, нє паметам уж як ше волал, знам же бул Мадяр.- Поведзце нам кеди вец Ваша супруга и дзеци вишли з Петровцох?- Вони вишли аж 1992. року, я уж теди ви-шол з лаґру.- Поведзце нам як сце закончели у лаґру?- У Нуштру сом чул же нашо з Петровцох у Привлаки. Пошол сом до Привлаки и анї сом ше вецей нє врацел до Нуштру. Там сом нашол наших хлапцох, там зме ходзели на стражи.- Хто ище од наших бул там?- Були Мижо Гардийов и його син Перо, по-койни Мирко Дороґхази, Рамач, Грецешин, Джуня, Хорнунґ, було нас... Лєм теди кед ше то случело, заповиднїк нам бул Мижо Гарди. Вон и його син були на стражи, а Мирко Ґовля (Дороґхази) и я ишли на стра-жу. Наш знак було загвиздац. Була там єдна хижка хтору Шокци волаю стан. Долу та-кой бул Босут. Шицко було зароснуте. Кед зме сцигли и загвиздали, нїхто ше нє озвал. Кед зме пришли блїжей зоз шицких бокох нас обколєшели и розказали нам най дзви-гнєме руки горе. Вони на ґумовим чамцу прешли прейґ Босуту, обколєшели нас и лапели. Перше лапели Мижа и його сина, а вец и нас. Завязали нам лїшки на руки, предо мну ишли двоме, вец я, двоме за мну, вец Мирослав, а двоме за нїм. Як зме ишли наишли зме на цукрову цвиклу наскладану до брега, на дзешец - петнац метери. Мир-ко почал сцекац горе до тей цвикли, таки крик нє чул сом у живоце. А тот кричал: – Стань! Стань! – Смарґош єден, нє знам чи бул у войску, чи ше лєм там нашол як до-броволєц. Кед другираз скричал: – Стань, будзем штреляц! – пущел рафал и збачел

Звонко Рускай Руле нєшка

После черанки у Заґребе 1991. року


сом же Мирко пада бо му штрелял до хриб-та. Озвал сом ше: – Нє штреляйце! – други ме вдрел з кундаком и одцагли ме о чамцу.- Дороґхази погинул так пред Вашима очми? - Гей, дзешец, петнац метери одо мнє. Так го нашо и нашли у лїшкох повязаного. Кед мнє превезли прейґа, там уж були Мижо и його син. Одвезли нас до єдней хижки у Нових Янковцох. Познал сом дзе то бо мой оцец робел у лєше, та сом там ходзел и познал сом тот лєс. Там нас дакус випито-вали и одведли до Лазох, з Лазох до Шиду, до спортского центру Раднички у Шидзе. Там нє було места, та нас одвезли до Слова-цкого дому у Шидзе. Там сом остал дзешец днї. Словацки дом сом познал бо сом там дараз свадзби грал. Ту нам побрали нашо униформи и дали нам цми уноформи, яка була дараз у Титовим войску. Таки сом и вишол зоз лаґру. Зоз Шиду нас одвезли до Беґейцу. З Беґейцу вец пришли по мнє, а вшадзи нас били, то нє треба анї гуториц. До Беґейцу по мнє пришли Петровчанє и тримали ме пейц днї у пиньвици, у Бурча-ка при школи, а водзели ме на випитованє до Чордаша, бачика Янка. Там заповиднїк бул якишик Фичо и Дуле Самадрджич. Я им вше гварел же сом уж бул бити и же то нє нове за мнє. Водзели ме до ловарского дому най им укажем дзе зме скрили му-ницию. Гуторел сом им же ту нєт нїчого. Гонєли ме най идзем напредок, бал сом ше гоч сом знал же ту нєт нїчого окрем тан-

ковских минох. Понеже сом им нїч нє гуто-рел, завязали ме за орех у Бурчака и били ме з лопату. Ютредзень, кед зме требали исц од Бурчака, приведли ми жену най ме видзи. Я видзел лєм на єдно око и лєм сом єй тельо гуторел най чува дзеци и же ше кеди-теди врацим. З тим нас спаковали. У Бурчака бул єден млади ранєти хлапец з Боґдановцох хторого Крешо Колодов ви-дал же го нашол у кукурици, вец го воже-ли до Нового Саду и нє знам кадзи далєй. Було барз страшне. Бул там якишик Тайсон хтори нас там бил, вежбал бокс на нас, алє остали зме живи. Отамаль нас одвезли ище далєй од Беґейцох, до Сатїчева. У Стаїчеву знова иста тортура. Єдного дня пришли автобуси, лаґер бул полни. Розказали нам най виношиме сламу, шицки зме тоти хлїви очисцели и почали нас преволовац на два боки до автобусох. - Були сцe у хлївох?- У хлївох, нє було анї падлаша, анї нїчого, лєм яшля. Там у Стаїчеву сом нашол Даду Музичку, спал под яшлями коло хторих сом преходзел кед сом ишол вонка єсц. На-шол сом и сина Влади Бучкового хторого жена дома закопала. Питал ше ми як му оцец, а я му готорел же добре, гоч сом знал цо ше з нїм случело. Були то шицко Вуко-варчанє, нашо людзе и преношело ше цо ше случовало.- Були то фамрми у Стаїчеву?- Були то яґод фарми. И Беґейци и тото. Вноци ше нє ишло вонка, бо ши нє шмел, дотлучу це. Дали нам канти, мали их у єд-ним куце та зме там ишли мокриц. Вони мали автомати и пси коло дроту. Нїхто ше нє усудзел висц вноци. Кед зме були у Беґейцох кажде рано зме мушели ствац на дзвиганє застави и шпивац „Гей Славени“, а вечар кед ше ишло спац „Насред землє Романиє празно буре од ракиє...“, то зме мушели знац шицки напамят, а и ранєти мушели шеднуц и шпивац. Кед нас подзелєли до автобусох, єдних од-везли до Митровици, а других до Нишу. Ми думали же идземе на черанку зара-брованих. Прешли зме Беоґрад и сцигли до Бубань Потоку, дзе нас претлукли. Там нє було места, та нас послали до Нишу до гарешту. З єдного боку були брадати цивилє и вшелїяки други гарештанци, а з другого боку було за нас. Там бул и Данил Гардийов, наш новинар. Єден цо нам дзелєл хлєб дал ми цидулку у хлєбу на хторей ше ми Дане явел. Ми були на поверху, а вони долу, та нас видзели кед зме преходзели. Вон ме препознал и на-писал же є ту. Тоту сом цидулку скрил до рукава и пречитал ю аж кед зме ше врацели з єдзеня. Кед зме були у Нишу Горватску почали припознавац страни жеми. Кед Горватску припознал Ватикан и други жеми оштригали нас до глави и таких лисих нас били по главох же зме єден другого нє познали. Зло, цо повесц? Бали зме ше лєм же вноци пуща тих ци-вилних гарештанцох медзи нас бо вони цали час кричали най их пуща клац уста-

шох. A кладли нам цошка до єдла цо нам и у Заґребе дохторе потвердезли же зме прето нє мали моци анї стац, анї нїч. Там дзе бул Дане, углавним були людзе з Мит-ници, бул там и єден хлапчик од 9 роки з оцом и на черанку з Нишу одредзели мнє и того малого. Положели нас до комбия и одвезли до Митровици, чекали зме Мижа Мишканьового, його сина, єдного бомба-ша з Борова як зме го волали. Углавним, нас седемцме ишли и зачерали нас у Сла-вонским Шамцу. Чекали зме у автобусу и Сербиянци нас провадзели, алє з нами бул и медзинародни Червени криж так же нам вецей нїч нє могли.

Нашо ше зявели, зачеране их 18 за нас 7. Нашо пришли пошорени у кампаньолох, а нас приведли брудни, у шайкачох, виша им опасачи, брадати пробишвети. Ми пришли до Славонского Шамцу, преспали зме у Дя-кове, а отамдз зме пошли до Заґребу. Там нас перше препатрели дохторе, а вец нас прияли до Пещеници. Шицки Петровчанє хтори були у Заґребе пришли нас опатриц бо думали же шицки придземе. Ютредзень шицки зоз Нишу сцигли за нами, алє велї з нїх поумерали о тидзень, два. Були зме барз бити и твердзим же анї конь нє годзен под-нєсц кельо може чловек. Вноци кед би при-шли пияни з варошу виживльовали ше, у Нишу син мушел стануц опрез оца и дзелїц му позауха. Регак ше питал, людзе чи ми ту вообще живи, а нє маш ше моци бранїц.- Тоти тортури у лаґре охабели пошлїд-ки на здравє шицких зараброваних. По-ведзце, чи вас лїчели у Заґребе, чи сце були у шпиталю?- Були зме у Святим Духу, лєм дас тидзень. Там зме лєжали и вони установели же нам цошка давали до єдла. Кед чловек нє ма моци, нє може бировац зоз собу, вец ше го може биц. Мушиш стац мирно з главу долу, руки на задок и нє шмеш попатриц до ньго, а вон це биє, звалї, копнє до це и шмеє ше.

Вера Павлович(предлужи ше…)

XX INTERVJU - ИНТЕРВЮ

Динари на хторих записовал поєдиносци

Руле на беґешу


XX DRUŠTVO I POLITIKA - ДРУЖТВО И ПОЛИТИКA

Означени Дзень Руснацох РГ у ЗаґребеТогорочна преслава Дня Руснацох Ре-публики Горватскей у Городу Заґребу отримана 14. септембра у ресторану Касабланка. Гоч ше саме швето прес-лавя 25.05. як памятка на снованє па-рохиї у Петровцох, и то у Вуковаре, заґребска ше заєднїица Руснацох того дня здогадує и преславя го вєшенї, у септембре.И як то звичайно кед Руснаци славя, писня ше чує и „шерца розвешелює“ – а окреме кед приду браца и шестри зоз крайох дзе ище маю свойо култур-но-уметнїцки дружтва. Члени руских културно-уметнїцких дружтвох зоз Осиєку, Вуковару, Миклошевцох, Пе-тровцох и Винковцох остарали ше же бизме шицки вєдно були радосни и ве-сели и же би нам штири годзини прелє-цели у хвильки.Єдина пременка була та же зме по ви-беранкох (у маю) достали нового Пред-ставителя Руснацох Городу Заґребу – Михайла Тимка, та то була перша на-года стретнуц ше з нїм.На самим початку пан Тимко подзе-ковал свойому предходнїкови панови Иринейови Мудрийови за визначну роботу, окреме на злєпшаню положе-

ня Руснацох у Заґребе, а подзекованє ше тиж так одношело и на пана Яки-ма Павловича, за його вельки труд у орґанизациї преславох и повязованю шицких тих цо розошати по цалим го-родзе.Присутни на Песлави Дня Руснацох були: пан Звонко Костелник, член Со-виту за национални меншини Репу-блики Горватскей, панї Таня Хорватин

зоз Уряду за медзинародне и медзиго-родске сотруднїцтво и людски права Городу Заґребу, Золтан Балаж Пири, предсидатель Ради мадярскей нацио-налней меншини и секретар Коор-динациї радох и представительох на-ционалних меншинох Городу Заґребу, Златко Євак, Представитель словацкей националней меншини, Петер Секе-реш, секретар Ради мадярскей нацио-налней меншини, Рамиз Айдин, член Ради ромскей националней меншини и Галина Ковачевич, Представителька русийскей националней меншини Го-роду Заґребу. Михайло Тимко

Учашнїки на збуваню

КУД „Осиф Костелник“ Вуковар

КУД „Яким Гарди“ Петровци

КУД „Яким Ґовля“ Миклошевци

КУД Русинох Винковци

Привитне слово представителя Руснацох Городу Заґребу

Михайла Тимка


XX DRUŠTVO I POLITIKA - ДРУЖТВО И ПОЛИТИКA

Стретнуце координацийох, искуства и позитивни праксиНа инициятиву Координациї радох и представительох на-ционалних меншинох Городу Заґребу, у просторийох Ради мадярскей националней меншини у Билю, 19. октобра от-римана схадзка Координациї зоз Заґребу зоз Координацию националних меншинох Осєцко-бараньскей жупаниї. На схадзки, попри представнительох националних меншинох и предсидательох радох, бул присутни и заменїк жупана ОБЖ, Радомир Чваркович, та Иван Каралич, висши совитнїк за до-кументацийну систему у Секретарияту Жупаниї.Спред рускей националней меншини з Осєцко-бараньскей жупаниї була Агнетка Балатинац, а спред рускей национал-ней меншини Городу Заґребу, Михайло Тимко.Предсидатель Координациї зоз Заґребу, Юрай Бахник, при-витал присутних и упознал з роботу їх Координациї, док Андрия Петрович, водитель служби за национални менши-ни Городу Заґребу, бешедовал о позитивних досягох иници-ятиви котру порушую национални меншини, а запровадзує служба за национални меншини Городу Заґребу.Балатинцова бешедовала о почежкосцох з котрима ше стре-та малочислена национална меншина при запровадзованю Уставного закону о правох националних меншинох, а медзи иншим наглашела и огранїчуюцу околносц же у Осєцко-ба-раньскей жупаниї жиє 100 декларованих Руснацох у 19 на-селєньох, од того числа, у 16 населєньох жиє лєм по єдна лєбо два особи.Намагаюци ше позберац Руснацох и приблїжиц им роботу Представителя, а окреме Союзу Русинох РГ, поинформовац их о видавательству, понукнуц им на читанє часописи и кн-їжки, та поволац на нашо руски манифестациї, Балатинцова уж єден час обиходзи шицких Руснацох од хижи по хижу, цо вимага вельо шлєбодного часу, бо Жупания просторно велька, а вимага и значни материялни трошки. Алє, кед на тот способ гоч лєм єдно руске дзецко почнє виучовац маце-рински язик у Лєтней школи лєбо родичи почню читац нашо виданя, моя мисия виполнєта, – заключела Балатинцова.На схадзки ше могло чуц приклади позитивней пракси о запровадзованю анкетох о виучованю мацеринского язика националней меншини, котри прейґ уряду за школство Го-роду Заґребу, а на инициятиву националних меншинох, за-провадзує директор каждей школи, а котра посцигує добри резултати.Балатинцова тиж приказала приклад позитивней пракси з Лєтну школу котру орґанизує Союз Русинох РГ, а на котру ше уключели и дзеци з Пишкуревцох, гоч су векшином ве-цей нє декларовани Руснаци, алє маю коренї у руским єстве.Векшина темох ше круцела коло финансийних средствох хто-ри представителє и ради маю на розполаганю, та управянє з

тима финансиями. Заключенє указало же Город Заґреб, попри того же додзелює найвецей пенєжи, ма и иншаки приступ трошеню истих. Так представителє и ради у Городу Заґре-бу пишу програму през хтору вец маю право орґанизованя рижних збуваньох, од културних по спортски, лєбо одход на студийни путованя, док у Осєцко-бараньскей жупаниї, попри того же средства значно менши, шму ше потрошиц лєм на ткв. „жимни поґон“. У перспективи, ведуци Осєцко-бараньскей жупаниї нє дали места наздаваню же би ше дацо могло пременїц.Ище вше представительох и предсидательох радох збунює улога радох и представительох у локалней и реґионалней самоуправи, та совитодавна улога хтору би требали вецей практиковац.Член Совиту за национални меншини Данило Ивезич, котри источашнє и член Ради чарногорскей националней менши-ни Городу Заґребу, потолковал ище раз точну дистинкцию медзи политични и културни институциї, цо у тим случаю ради и представителє, а на другим боку културни здруженя. Потолковал тиж синерґию котра би требала буц запровад-зена медзи тима институциями и на яки спсоб то витвориц, односно як вони зоз Заґребу то робя. Балатинцову цикавели практични приклади и конкретни одвити, у тим случаю як ше финансує Координация нацио-налней меншини Городу Заґребу, як витворюю тоту гори-зонталну координованосц, хто ма яки инґеренциї, хто зно-ши трошки администраторох, односно секретарох, як плаца простор у хторим маю уряди, итд.Одвити хтори єй дал Предсидатель Координациї зоз Заґребу, Юрай Бахник, указали же су барз добре орґанизовани, до-бре плацени, а кажди представитель як и предсидатель ради ма право на награду у финансийним смислу, як и на надо-полнєє, док за секретарох, односно администраторох, одред-зени средства додзелює Город Заґреб, та вони професийно заняти. У векшини наших радох и представительох, ведуци нє хасную нїяку награду лєбо надополнєє, алє робя на до-бродзечней бази, а лєм ради маю можлївосц заняц админи-стратора, алє з барз малу плацу и дзекеди лєм на 4 годзини.Треба ище надпомнуц же тоту Заґребску горизонталну Ко-ординацию финансує Город Заґреб, док вертикални коорди-нациї финансує Держава.Заключенє Балатинцовей же було хасновито препровадзиц дзень на такей схадзки и же би подобне требало порушац и у других административних єдинкох (локалних лєбо реґио-налних) дзе исную ради и представителє, та єдни з другима черац искуства, учиц єдни од других и применьовац пози-тивни пракси кажде у своїм окруженю.

Агнетка БалатинацФото: А. Балатинац

Представнїца рускей нм ОБЖ Агнетка Балатинац перша з правого боку

Схадзка Координациї радох и представительох нацоналних меншинох Городу Заґребу з Координацию радох и представительох националних меншинох ОБЖ


XX DRUŠTVO I POLITIKA - ДРУЖТВО И ПОЛИТИКA IZ NAŠIH MJESTA - З НАШИХ МЕСТОХ

Представителька Балатинцова

нащивела Руснацох у

БаранїПредставителька рускей националней меншини Осєцко-бараньскей жупаниї, Агнетка Балатинац, у рамикох особно-го упознаваня малочислених Руснацох у Осєцко-бараньскей жупаниї, 23. юлия и у повтореней нащиви 29. септемб-ра, нащивела Руснацох у местох Луч, Бели Манастир, Бараньско Петрово Село, Дарда и Билє. Жаданє Балатин-цовей упознац Руснацох зоз дїялносцу Представительки, алє и представиц институциї як цо то Союз Русинох Ре-публики Горватскей, представиц им часописи Нову думку и Венчик, мани-фестацї хтори можу присц патриц, та активносци културних дружтвох до хторих ше можу уключиц.У повтореней нащиви, знова ше слу-чело же дахто нє бул дома, алє Пред-ставителька Балатинцова задовольна же векшину упознала. Обецала их информовац о збуваньох хтори ше случую у Осиєку и Ос-єцко-бараньскей жупаниї, а понеже векшина волї же би достала писмо, а нє интернетску пошту, Балатинцова випочитує їх жаданє та их будзе ин-формовац на таки способ.Векшина ше зрадовала нащиви, медзитим, гоч бешедую по руски, нє читаю нашу азбуку.Треба надпомнуц же то векшином по-пулация штреднїх рокох, а їх дзеци, пре мишани малженства, уж анї нє бешедую по руски. Алє то нє чудує, понеже тоти Руснаци у Баранї дзе-кеди єдини Руснаци у своїм месце а векшина, як уж написане, у мишаних малженствох дзе ше розгварка одвива по горватски.Но Балатинцова ше и надалєй будзе намагац приблїжиц им руски язик голєм през бешеду, кед будзе можлїве гоч през квартални нащиви. А кед ше укаже нагода, будзе ше намагац орґа-низовац даяке стретнуце на уровню Жупаниї.Треба надпомну же векшина Русна-цох з Баранї по походзеню з Руско-го Керестура, даєдни друга, а други треца ґенерация приселєних, алє пре гранїци дзепоєдни ше з родзину нє видзели скоро 30 роки.

Агнетка Балатинац

Означена 28. рочнїца страданя бранїтельох и цивилох у Петровцох

Вовторок, 01. октобра, у Петровцох означена 28. рочнїца пострадалих бранїтельох и цивилох, та з тей наго-ди на предклад Здруженя горватских добровольцох Отечественей войни Петровци и з єдногласну одлуку Ради Општини Боґдановци, централна пло-ща пременована до „Площи горватских бранїтельох“. У святочносци отвераня площи участвовали школяре Осно-вней школи Антуна Бауера, Подручней школи Петровци, а у церкви Покрову Пресвятей Богородици служена пана-хида – на здогадованє за шицких забо-тих, нєсталих и умартих бранїтельох и цивилох. На валалским теметове по-ложени венци и попалєни швички за шицких котри у Отечественей войни дали найвекшу жертву як и за тих ко-три ище нє пренайдзени.Шицким присутним обрацели ше Ми-рко Гарди, предсидатель Месного одбо-ру, Андрия Кризманич, предсидатель здруженя горватских добровольцох, Марко Барун, началнїк Општини Бо-ґдановци, котри наглашел же на тоту смутну рочнїцу крашнє видзиц як бранїтелє вєдно крачаю у мире так як

крачали у войни и на тот способ ука-зую пиетет своїм погинутим соборцом. Жупан Вуковарско-сримскей жупаниї Божо Ґалич наглашел же ше каждей єшенї здогадуєме чежких алє гордих дньох, а окреме го радує же нєшка у Петровцох бранїтелє достали свою площу як вични спомин на жертву ко-тру дали у Отечественей войни. Нєшка ше за Горватску нє бориме зоз оружи-йом, алє кажде на своїм роботним мес-це и зоз длужносцами котри окончує.


На теметове

Свята Служба Божа

У центру валала

На петровскей улїчки

Петровски школяре


XX IZ RADA NAŠIH DRUŠTAVA - ЗОЗ РОБОТИ НAШИХ ДРУЖТВОХ IZ RADA SAVEZA - ЗОЗ РОБОТИ СОЮЗУ

Означена рочнїца нєзависносци України

Амбасада України у Заґребе, 27. сеп-тембра того року, з нагоди 28. рочн-їци нєзависносци України угосцела представительох українских орґа-низацийох зоз Славонского Бро-ду, Заґребу, Липовлянох и других местох дзе орґанизовани українски заєднїци. На поволанку одправнїка

роботох Серґея Виталовича Горопа-ги на святочносци присуствовали и член Совиту за национални мен-шини Републики Горватскей Звонко Костелник, парох Петровски Влади-мир Седлак и подпредсидатель Ради рускей националней меншини ВСЖ Владо Русин.

Миклошевчанє наступели у БудимпештиНа поволанку Русинскей самоуправи III району Будимпешти, 21. септембра того року Културно-уметнїцке друж-тво „Яким Ґовля“ з Миклошевцох як госц наступело на културней манифес-тациї День гражданох и меншинох у главним городу Мадярскей. Програма под назву „Óbudai Piknik“ („Пикник у Буди“) уключовала велї ак-тивносци, медзи котрима и концерт на котрим часц своєй култури през шпи-ванку и танєц указали представителє рижних националносцох: словацкей, ромскей, рускей, польскей, греческей и румунскей. Миклошевчанє порих-тали полгодзинову програму у котрей наступела старша дзецинска танєчна ґрупа, младши соло шпиваче и Женска шпивацка ґрупа.Час после наступу бул резервовани за розпатранє културних знаменїтосцох Будимпешти. Шицки остали одушеве-ни зоз Сент Ендре, барокним варощи-ком у околїску Будимпешти, будинком

Парламенту, музичну фонтану на ост-рову Марґит, ланцовим мостом Сече-ни. Прекрасна архитектура Будимпеш-ти нїкого нє зохабела ровнодушним. Зоз наздаваньом же нащивя тот пре-красни город ище раз, шицки ше зло-жели же у єдним кратким путованю нє можлїве упознац шицку його красу и знаменїтосци.

Леся Мудри

Горнїцки танєц Женска шпивацка ґрупа Музична фонтана

На площи геройох

Сент Ендре

Спред Польопривредного музею

После наступу фотоґрафия на памятку

Член Совита за национални меншини Звонко Костелник з делеґацию

у Амбасади України у Заґребе


XX IZ RADA NAŠIH DRUŠTAVA - ЗОЗ РОБОТИ НAШИХ ДРУЖТВОХ IZ NAŠIH MJESTA - З НАШИХ МЕСТОХ

Отримани 8. Перши аплаузИ того року, 28. септрмбра, у Вуковаре отримана 8. манифестация дзецинскей творчосци „Перши аплауз“, а у орґани-зациї КУД „Осиф Костелник“ Вуковар и Союзу Русинох Републики Горватскей. Манифстация почала зоз покладаньом венцох и палєньом швички за погину-тих бранїтельох при крижу на уцеку Вуки до Дунаю. На 16 годзин отримана културно-уметнїцка програма у хто-рей наступели: КУД „Яким Ґовля“ зоз Миклошевцох, КУД “Осиф Костелник” зоз Вуковару, КД Русинох зоз Винков-цох, Дружтво „Руснак“ зоз Петровцох и госцуюци горватски КУД „Сава“ зоз Райового Села.Манифестация отримана у хижи Лаво-слава Ружички.На самим початку културно-уметнїцкей програми шицких госцох привитал предсидатель вуковарского Дружтва Владо Русин, а на окремни способ Давор-ку Крайнович Налетилич, висшу фахову сотруднїцу за културу и туризем спред городу Вуковару, Звонка Костелника, члена Совиту за национални менши-ни Републики Горватскей, о. Владимира Седлака, пароха зоз Петровцох и о. Олеґа

Закалюка, пароха зоз Райового Села. Конферанса водзена двоязично, по руски и по горватски, а водзела ю Ма-рия Закалюк.Манифестация и того року отримана зоз финансийну потримовку Совиту за национални меншини Републики Гор-ватскей и Городу Вуковару. „Перши аплауз“ закончел зоз вечеру за шицких учашнїкох програми у готелу „Лєв“ у Вуковаре. Любица Гаргай

Привитне слово представительки Городу Вуковару Дубравки Крайнович Налетилич

Предсидатель КУД „Осиф Костелник“

Владо Русин вита госцох

Покладанє венца при крижу на Дунаю

Руснак на „Першим

аплаузу“ у Вуковаре

На дзецинскей музичней манифеста-циї „Перши аплауз“, 28. септембра, у Хижи Лавослава Ружички у Вукова-ре, спред здруженя „Руснак“ Дружтва Руснацох у РГ наступел солиста Ґа-бриел Гарди, школяр 6. класи з писню „Мижо“. Орґанизатор манифестациї було КУД „Осиф Костелник“ Вуковар, а покровитель Совит за национални меншини РГ.

мр Илона Грецешин

Наступ на манифестациїМанифестация Перши аплауз по дзе-вяти раз отримана 28. септембра того року у Културним центру Лавослав Ружичка у Вуковаре, а на котрей по перши раз учасц вжали и нашо най-мадши члени Давид и Даниєла Ко-няревич, котри пред роком постали члени Културного дружтва Русинох Винковци. Давид и Даниєла у дуету одшпивали два писнї, першу под наз-ву „Хижочко стара“, хтору на текст Михайла Ковача компоновал Ири-ней Тимко и позната є при шицких руских ґенерацийох, та ше шпива як народна, и другу писню „Школяри-ки“ ма мелодию у ритму маршу хтору зложел Роман Купчински, а текст на-писал Онуфрий Тимко. На гармоники их провадзела їх мац Анастазия, а на

тамбурки дїдо Микола Пап. Трафело ше же ше у єдней хвильки зложели три ґенерациї.Давид и Даниєла жию у Винковцох, дзе им жию и баба и дїдо, та им руска кул-тура, бешеда, звичаї и традиция позна-ти. Уж два роки участвовали на Лєтней школи хтора ше отримує у Ораховици. Обидвойо надарени зоз гласом и слу-хом, та шпиваю и у школским хору. Давид закончел нїзшу музичну школу за танєц и клавир. Зоз їх приходом до нашого Дружтва унєсли ошвиженє и нови дух.Без потримовки фамелиї, а окреме ма-цери Анастазиї, котра тиж музично надарена и тиж закончела нїзшу му-зинчна школу у Винковцох, вони би помалши розвили свою любов ґу писнї.

Анастазия под час студийох у Заґребе була уключена до роботи КУД „Осиф Костелник“ з Вуковару котри там дїй-ствовал у вибежестве. Док фамелиярни обовязки дошлєбодзовали и Анаста-зия була активно уключена до оркестру винковского Дружтва Русинох.

Мелания Пап

Три ґенерациї наступели вєдно

Ґабриел Гарди на „Першим аплаузу“



Представянє кнїжки Ґомбуля Агнетки Костелник Балатинац

У орґанизациї КУД Руснацох Осиєк и Союзу Русинох Републики Горватскей, 18. октобра, у просторийох Дружтва, Франкопанска 53, отримане пред-ставянє збирки поезиї „Ґомбуля“ ав-торки Агнетки Костелник Балатинац.Коло 40 особи котри пришли на тоту красну подїю мали нагоду слухац сти-хи зоз збирки хтори читали Владимир Еделински, Геленка Шобан, Дубравка Рашлянин, Вера Павлович и Агнетка Балатинац.Представянє збирки поезиї зоз шпи-ваньом звелїчали: женска шпивацка ґрупа КУД „Яким Ґовля“ з Миклошев-цох и КУД Руснацох Осиєк. О кнїжки бешедовала главна и одви-чательна редакторка видавательства и информованя Союзу Русинох РГ, Вера Павлович, а представянє кнїжки водзе-ла Дубравка Рашлянин хтора источаш-нє и предсидателька Союзу Русинох РГ.На представяню бул присутни и Звон-ко Костелник, член Совиту за нацио-нални меншини РГ.Авторка на концу подзековала шицким присутним хторих було, нє лєм з Оси-єку алє и зоз Винковцох, Вуковару и Миклошевцох. Окреме подзековала на квецу и бомбонєри хтори єй подарова-ли приватни особи, як и у мено Друж-тва предсидатель КУД Русинох Осиєк, Оґнєн Здравкович, а замеркована була и прекрасна декорация простору з ґом-булями котру обдумала и витворела Дубравка Рашлянин. Кнїжку финансовал Совит за нацио-нални меншини Републики Горватскей, а видал Союз Русинох РГ у тиражу од 300 прикладнїкох.

А.Б., Фото: А.Б.

З лїва на право редакторка Вера Павлович, поетеса Агнетка Костелник Балатинац и предсидателька Союзу Русинох РГ, Дубравка Рашлянин Нащивителє

КУД Руснацох Осиєк

КУД „Яким Ґовля“ Миклошевци


НОВА ДУМКА ЧИСЛО 6/2017


Вистава малюнкох „Ведути Риєки“ Владимира Провчия У Вуковаре

Пияток, 12. октобра на 19 годзин, отво-рена подобова вистава предсидателя КД Русинох и Українцох ПҐЖ Владимира Провчия под назву „Ведути Риєки“ у голу Горватского дома у Вуковаре.Мотив за виставу першенствено рих-танє Риєки за предсидательство у евроскей културней творчосци 2020. року. Риєка будзе преглашена за ев-ропску пристолнїцу култури уж у фе-бруару 2020., на чиїм просторе нашо

КД „Рушняк“ иснує и роби.Привитни слова дали директорка яв-ней установи у култури Горватски дом Иванка Миличич, предсидателька Со-юзу Русинох РГ Дубравка Рашлянин и Йосип Палош, водитель оддзелєня за предшколске воспитанє, школство, ви-соке школство и спорт Городу Вуковару. У програми наступели нашо два кул-турно-уметнїцки дружтва, КУД „Яким Гарди“ з Петровцох и КУД „Осиф

Костелник“ з Вуковару, чийо члени одшпивали венчик руских народних шпиванкох.О своїх роботох бешедовал и сам автор толкуюци и часц риєцкей историї кот-ру залапел на дзепоєдних малюнкох. Бул то удатни културни вечар котри закончени з прикладним друженьом и закуску у фоаєу Горватского дома Ву-ковар.

Вера Павлович

Авторово подзекованє Горватскому дому у Вуковаре

КУД „Яким Гарди“ ПетровциКУД „Осиф Костелник“ Вуковар

Автор Владимир Провчи

Привитне слово директорки Горватского дому Иванки Миличевич

Привит предсидательки Союзу Русинох РГ Дубравки Рашлянин


XX IZ DUHOVNOG ŽIVOTA - ЗОЗ ДУХОВНОГ ЖИВОТA

Преславени Кирбай у ВуковареВнєдзелю, 27. октобра, преславени Ки-рбай у грекокатолїцкей церкви Христа Царя у Вуковаре. Зишло ше красне число домашнїх и госцох на шветочней Служби Божей хтора почала на єденац годзин.Службу Божу предводзел мр сц. о. Вла-димир Седлак, парох петровски и ви-кар славонско-сримски, а сослужовали паноцове о. Владимир Мудри, парох винковски, о. Роман Ступяк, парох ми-клошевски, о. Олеґ Закалюк, парох райо-

воселски, о. Владимир Маґоч, домашнї вуковарски парох, та троме паноцове зоз сушедней Войводини, декан о. Владимир Варґа зоз Сримскей Митровици, декан о. Михал Режак зоз Шиду и о. Владимир Еделински Миколка зоз Беркасова. Шпи-ванє предводзели домашнї шестри Васи-лиянки, а апостол читал Петро Федоран зоз Петровцох. Євангелию читал и наказовал о. Вла-димир Мудри. Надихнуто и нєвистато наказовал на трох язикох (руским, укра-їнским и горватским) же би го шицки розумели. Казань бул о Христови Царови хтори цар наших шерцох, чийо царство нє од того швета, а заш лєм шицко под-ложне його власци.

На концу Служби шицких паноцох и госцох привитал домашнї парох о. Маґоч. Викар славонско-сримски мр сц. о. Вла-димир Седлак пренєсол поздрави и ки-рбайску винчованку од апостолского управителя крижевскей епархиї о. Мила-на Стипича, хтори у исти час славел Кир-бай зоз вирнима у Осиєку. Тиж и у свойо мено повинчовал шицким щешлїви, бла-гословени и весели Кирбай.По Служби Божей бул обход коло церви зоз читаньом Євангелиї и пирсканьом церкви з благословену воду на спомин єй пошвецаня. Тоту красну подїю провадзела и красна, цепла хвиля, гоч рано було жимне и мог-ловите. Опрез церкви ше нашли и даске-льо штанди зоз бависками, цо окреме ра-довало наймладших.

Любица Гаргай

Закончуюци благослов

Обход коло церкви

о. В. Варґа, о. В. Мудри, о. О. Закалюк, о. В. Маґоч, о. В. Седлак, о. В. Еделински, о. М. Режак и о. Р. Ступяк

На Кирбаю у Осиєку и вистава о 100 рочнїци шестрох Василиянкох

У Осиєку, у грекокатолїцкей церкви Хри-ста Царя, внєдзелю 27. октобра преславе-ни Кирбай.Службу Божу, котра почала на 11 годзин, предславел апостолски управитель Кри-жевскей епархиї о. Милан Стипич у єдинстве зоз трома риомокатолїцкима и двома грекокатолїцкима паноцами. Од грекокатолїцких паноцох присутни бул о. Никола Ступяк зоз Канижи и домашнї парох о. Любомир Стурко.Апостол читал Юрий Голодович, а Єван-гелию диякон Лукаш Гомоля з места Пишкоровце з Прешовского реґиону зоз Словацкей, дочасово на докторских студийох у Ориєнталним институту у Аихштету (Eichstätt), Нємецка.

Наказовал апостолски управитель Кри-жевского владичества о. Милан Стипич, хтори медзи иншим повинчовал ювилей, 100 рочнїцу шестрох Василиянкох на тих просторох, а у чиєй ше манастирскей ка-плїчки отримовала Служба Божа з наго-ди швета Христа Царя.Ординарий Стипич потолковал вирним и як настало швето Христа Царя, указал на потребу же бизме шицки мали у себе Хри-столюбє яке Исус мал и ма до каждого чло-века, же бизме з таку любову любели єдни других, помагали єдни другим и служели єдни другим. У толкованю яку територию облапя Крижевске владичество, надпом-нул же то територия Републики Горват-скей, Словениї и Босни и Герцеґовини.

Пред саму Службу Божу, ординария Сти-пича дочекали штверо дзеци з пригодни-ма писньочками и дарунками.По Служби Божей було мированє, а ми-ровал монс. Милан Стипич. Домашнї па-рох о. Любомир Стурко на концу Служби подзековал паноцом и вирним на прихо-ду и дарункох за Швето. Як и каждого року, шестри Василиянки у порти церкви порихтали лакотки и окри-пу за шицких присутних, хторих того року вєдно було коло 50, дзе у приємним друженю мож було опатриц и виставу фотоґрафийох о 100 рочнїци присуства шестрох Василиянкох на тих просторох.


Дзеци дочекали апостолского управителя Крижевскей епархиї Монс.Милан Стипич з паноцамиВирни на Служби


XX IZ DUHOVNOG ŽIVOTA - ЗОЗ ДУХОВНОГ ЖИВОТA

Преславени 183. Kирбай петровскей парохиїВнєдзелю, 07. октобрa, петровска паро-хия преславела свойо наймилше швето – Kирбай. Покров Пресвятей Богоро-дици котри чудесно провадзи нашу па-рохию и наш валал позберал нас и того року у наших обисцох, церкви, валалє. Красни єшеньски дзень дал и дзецом можлївосц же би цале пополаднє до ве-чарших годзинох бегали по центру спо-медзи кирбайошох и бавискох, а чекало ше на шор и при конїкови – понийови.Служба Божа служена на 11 годзин, а по перши раз медзи нами присутни бул и апостолски управитель Крижевско-го владичества монс. Милан Стипич. Вон з тей нагоди до своєй казанї уло-жел слова писнї котру на чесц Покро-ву Мацери Божей вишпивал давни петровски парох, Далматинєц по по-ходзеню о. Спиридион Петранович, котрого Петровчанє волали о. Шпиро. Вельке число народу Божого, окреме дзецох од найменших бебох по младеж, прикрашели вєдно з їх родичами и ро-дзину петровски дом Божи.Службу Божу з ординарийом о. Сти-пичом сослужовали ище шейсцме священїки нашого и римского обря-ду, двоме паноцове ище ше приклю-чели при обходу, а домашнї парох мр сц. Владимир Седлак координовал зоз шпиваньом и послугованьом у Служби Божей. На Кирбаю вєдно з ординари-йом монс. Стипичом госцовали и дво-ме богослове нашого владичества. Де-леґация шестрох Василиянкох на чолє

зоз свою провинциялну матку с. Дарию Фина були тиж нашо мили госци.

Мисийна нєдзеля и проєкт „радосц за шицких“Того октобра по 100. раз означени шве-тови дзень мисийней дїялносци. Давно-го 1919. року по перши раз у тим духу посвидомйованя солидарносци медзи богатшима и худобнєйшима часцами Церкви слова папи Венедикта XV одгу-ковали барз револуционарно, алє за 100 роки видни крочаї з котрима Церква богатших континентох Европи, Амери-ки, Австралиї помагала Африку, Азию и Латинску Америку. Тиж у 21. столї-тию шведкове зме помоци церкви „ми-сийних жемох“ нам. Дакеди мисионаре, дохторе, учителє, монахове одходзели ґу нїм, а нєшка уж и у Горватскей єст вше вецей паноцох зоз Африки, як цо то уж одавна звичай у других вельких влади-чествох швета. Добре ше з добрим вра-ца, а радосц витворює за шицких.

Праве зоз таку идею и порушани з по-рученьом нєдзельовей євангелиї (Лк 6,31-36) 20. октобра старша парохиялна виронаучна ґрупа вєдно зоз штредньо-школцами у Петровцох порушала мис-ийни проєкт солидарносци „радосц за шицких“. За тоту причину вони витво-рели плакати и активно промововали тот проєкт у локалней заєднїци. Одво-ланосц, видзи ше на слики, була добра!Младеж того дня послуговала чай и це-плу чоколаду котру дзекуюци донато-ром пририхтали за шицких котри ше тей нєдзелї нашли у церкви. До кошрки кажде давал кельо могол и чувствовал, а цепли чай и чоколада на хвильку затри-мали омладину, дзеци и людзох на дру-женю. Радосц красного витворела помоц котра будзе на радосц другим людзом. Бо ше з тих пенєжох буду будовац шко-ли, интернати, амбуланти або подобни потребни инфраструктури за дзеци и людзох дзе школярох правда єст, алє им учальня ище вше под древами на цеглох бо школи ище вше нє маю. Нє значне лєм кельо ше назбера, алє и з яку дзеку ше да-рує. А ту ше дзеку могло чувствовац на каждим крочаю и то цешело и тих цо ше орґанизовали як и тих цо вец проєкт ак-тивно потримали. Владимир Седлак


XX LITERARNA STRANICA - ЛИТЕРАТУРНИ БОК

Вуковар тоВуковар то, пайташу мой!Нє гоч хтори варош,Вуковар, Вуковар!

Гваря, ту Дунай бочка нєбо,Ту ше є чуки и пиє Вуки.Ту шицко идзе помали, змирено,Сушед сушедови добре рано здравка,И ошмих кажде каждому дава.Вуковар то, пайташу мой!Зоз шерцом зроснути,Под скору зацагнути.

На корзу спомалшено,Шейта ше коло ґестиняра,Удихує пах Вуковару,И приволує слички Давного базару.Вуковар то, пайташу мой!

Варош хторого за героя наволалиБо ту велї за Отечество живот дали,Свой, за наш живот, зачерали.А Варош, Варош памета, кажду рану,Кажду капку креви преляту,Слизу нєвиплакану...

Варош нє забува,Варош чува здогадованя.Вуковарцох, дзеци свойоДому вола.

И чека ихПри Вуки,При Дунаю,При Бетярскому крижу,При Нами, старей Робней,Чека их у Дворцу, у Адици,Под зводами,При Вартексу и Златней долїни,Чека их у Нєґича, Частека и дїда Юрици,Чека у Вршкох и Лєву,У веслацким.Нє плаче, сциснул зуби од смутку и чека.Вуковар то, пайташу мой!

Тот нє забува, алє анї нє зохабя.Свойо вше дому довола, И нє пуща их з дунайского двора.

На Водоторню чи ґестинї старейМена урежеИ чува их през час,Док валцер танцуюДунай и шаш.То нє гоч хтори варош, то Вуковар!Вуковар, Вуковар, пайташу мой!

Агнетка Костелник Балатинац

Vukovar je toVukovar je to, lega moj!Ne makar koji grad,Vukovar, Vukovar!

Kažu, tu Dunav ljubi nebo,Tu se jedu štuke i pije se Vuke.Tu sve ide polako, smireno,Susjed susjedu dobro jutro želiSvatko svakom osmjeh djeli.Vukovar je to, lega moj!Srcu prirastao, pod kožu zavučen.

Na korzu laganim korakomProlazi se kraj kestenjaraUdiše se miris Vukovara,I nosi sobom sjeta subotnjih bazara.Vukovar je to, lega moj!

Grad kojeg su herojem nazvali,Jer su tu mnogi za Domovinu pali.Svoj su život, za naš darovali.A Grad, Grad pamti svaku ranu, svaku kapljicu krvi prolivenu,Suzu neisplakanu.

Grad ne zaboravlja, Grad čuva sjećanja,Vukovarce,Djecu svoju kući zove.

I čeka ih, kraj Vuke,Kraj Dunava,Kraj Bećarskog kriza,Kod Name i stare Robne,Čeka ih u Dvorcu, u Adici,Čeka ih pod svodovima,Kod Varteksa i Zlatne doline,Čeka ih kod Njegića, Časteka i deda Jurice,Čeka ih u Vrškama i Lavu,U veslačkom.Ne plače, stisnuo je zube od tuge i čeka.Vukovar je to, lega moj!

Taj ne zaboravlja ali ni ne ostavlja,Svoje uvijek kući vrati i u zagrljaj obuhvati.Na Vodotornju il’ kestenu starom,Imena ukleše i čuva ih kroz vremena Dok Dunav s njima valcer pleše.Nije to makar koji grad, to je Vukovar!Vukovar,Vukovar je to, lega moj!

Ahnetka Kostelnik Balatinac

Птица з гори чарнейЄдного дня, чи ноци єднейприлєцела птица з гори чарней.Прилєцела,одлєцела,квиткох нєстало...Зоз смутних вербохслизи ше зляли.

Єдней яриквитки розквитню,на спомин гевтим хтори ше страцелиу витре ноцидня єдного.


Ptica sa gore tamneJednoga dana,il noći jednedoletjela je ptica sa gore tamne.Doletjela, odletjela, cvjetića je nestalo…Sa žalosnih vrba suze su se slile.

Jednoga proljeća cvjetići će procvasti, na sjećanje onih što su se izgubili u vihoru noći dana jednoga.


XX IZ RADA SAVEZA - ЗОЗ РОБОТИ СОЮЗУ

Отримани 1. Саям кнїжкох националних меншинох Вуковарско-сримскей жупаниї

У рамикох винзанчованя Мешаца горватскей кнїжки 2019., всоботу, 19. октобра, у просторийох Городскей би-блиотеки Вуковар отримани 1. Саям кнїжкох националних меншинох. На инициятиву Союзу Русинох РГ и Ради рускей националней меншини вуковарско-сримскей жупаниї, зоз финансийну потримовку Совиту за национални меншини, национални меншини хтори исную у Вуковар-ско-сримскей жупаниї представели свойо национални виданя, публикациї и видавательну дїялносц.Присутних у мено орґанизатора при-витали Дубравка Рашлянин, предси-дателька Союзу Русинох РГ и Яким Ерделї, предсидатель Координациї Ру-ских радох ВСЖ. Дубравка Рашлянин

наглашела же ше наздава же таке уклю-чованє националних меншинох до Ме-шаца кнїжки ма будучносц. Привитне слово отримала и Єлена Мишкич, директорка вуковарскей Го-родскей библиотеки, а у мено Городу Вуковару присутних привитал Синиша Митрович.На першим Сайму кнїжкох предста-вели ше мадярска, словацка, нємецка, сербска и руска национална меншина. Того року нє пришли представителє босанскей, українскей и албанскей националней меншини, гоч су шицки финансовани з боку Совиту за нацио-нални меншини и маю орґанизовану информативну дїялносц.Кажду зоз присутних националних меншинох представели редакторе за-

длужени за информованє або члени националних Радох ВСЖ.О рускей националней меншини и ви-давательно-информативней дїялносци бешедовала главна и одвичательна ре-дакторка информованя и видаватель-ства у Союзу Русинох РГ Вера Павло-вич, хтора гварела даскельо слова о дакедишнїма и терашнїма активносца-ми на плану информованя.Була то красна нагода стретнуц ше зоз друкованим материялом других мен-шинох, розменїц кнїжки и побешедо-вац о актуалним стану у меншинским информованю.Назадваме ше же ше тота пракса пред-лужи и прешири на ширши простор.


Директорка Городскей библиотеки Вуковар (друга з правого боку) Єлена Мишкич вита присутних

У мено орґанизатора Дубарвка Рашлянин вита викладачох

Представителє орґанизатора зоз Союзу Русинох РГ и секретарка Ради рускей националней меншини ВСЖ Марияна Джуджар


XX IZ RADA SAVEZA - ЗОЗ РОБОТИ СОЮЗУ

Викладаче на Сайму кнїжкох националих меншинох ВСЖ

Нащивителє на забуваню Розпатранє виложених кнїжкох и часописох


XX IZ NAŠIH MJESTA - З НАШИХ МЕСТОХ

Ошмих наздаваняВладимир Провчи

У тим чишлє Новей думки будзе представе-ни єден руски поета котри ше у литератур-ним швеце зявел досц позно, поета котри свойо кнїжки сам илуструє, бо окрем писаня руских писньох вон и признати маляр. Кн-їжка поезиї о котрей будзе слова то кнїжка поезиї „Ошмих наздаваня” Владимира Про-вчия.„Владимир Провчи народзени 15. юния 1946. року у рускей фамелиї у Миклошевцох при Вуковаре. Перши штири класи основней школи закончел у родним валалє на руским язику, а цалу осемрочну школу закончел у Руми у Войводини. Ходзел до Ґимназиї у Вуковаре, алє ю напущел бо ше уписал до Воєней санитетскей школи у Любляни и Новим Садзе. Штредню медицинску школу закончел у Сримскей Митровици, а Висшу медицинску школу у Беоґрадзе. Пре вчасну шмерц родичох дальши студиї нє були мож-лїви.Робел у трох шпитальох, од чого бул 30 роки заняти у КБЦ Риєка на Гирурґскей клинїки на Сушаку, на руководзацих местох. Пред дзешец роками пошол до пензиї. Скорей пензиї школовал ше у приватних малярских школох и як маляр указал завидни резул-тати на числених виставох у жеми и ино-жемстве. Тиж так є снователь, порушовач и предсидатель Културного дружтва Русинох и Українцох „Рушняк” Приморско-ґоран-скей жупаниї у Риєки хторе иснує од 2004. року. Тиж так є и водитель шицких секцийох у Дружтве.Почал писац кед му було 9 роки, а после пре-таргнуца предлужує писац у ґимназиї. Ин-тензивнєйше почина писац пред 10 роками и од теди цали час пише и скоро каждого року друкує голєм єдну двоязичну збирку поезиї на руским и горватским язику. Кнїжки сам илуструє. Потераз друковал 6 збирки рускей поезиї.За културну роботу предсидатель України одликовал го зоз Орденом заслугох за народ 3. ступня. Достал числени припознаня и по-дзекованя.Жиє и роби у Матульох при Опатиї. Ожен-єти є, оцец двоїх дзецох и ма штверо унуча-та.” (Провчи, Владимир, Ошмих наздаваня, Союз Русинох Републики Горватскей, 2019., 104. бок.)

„Vladimir Provči rođen je 15. 6. 1946. godine u rusinskoj obitelji u rusinskom selu Mikluševci kraj Vukovara. Prva 4 razreda rusinske osmo-godišnje škole završio je u rodnom selu, a druga četiri razreda osmogodišnje škole u Rumi, Voj-vodina. Pohađao je Gimnaziju u Vukovaru, ali je nije završio zbog odlaska u Vojnu sanitetsku školu u Ljubljani i Novom Sadu. Srednju medi-cinsku školu završio je u Sremskoj Mitrovici, a Višu medicinsku školu u Beogradu. Zbog rane smrti roditelja daljnji studij nije bio moguć.Radio je u 3 bolnice od kojih je 30 godina pro-veo u KBC-u Rijeka na Kirurškoj klinici Sušak na rukovodećim mjestima. U mirovini je od 2009. godine. Prije umirovljenja školovao se u privatnim slikarskim školama i ako slikar poka-zao je zavidne rezultate na brojnim slikarskim izložbama u zemlji i inozemstvu. Osnivač je i predsjednik Kulturnog društva Rusina i Ukra-jinaca „Rušnjak” Primorsko-goranske žuapnije u Rijeci od 2004. godine, gdje vodi sve sekcije udruge.Pisati je počeo u dobi od 9 godina, ali načinio je prekid. Nastavio je pisati u gimnaziji, no ubrzo je opet nastupilo razdoblje nepisanja. Unazad 10-ak godina piše intenzivno i godišnje objav-ljuje po zbirku pjesama, uvijek dvojezičnu, na rusinskom i hrvatskom jeziku. Iste sam i ilustri-ra. Dosada je izdao 6 zbirki rusinskih pjesama.Za rad na polju kulture predsjednik Ukrajine odlikovao ga je Ordenom zasluge za narod 3. stupnja. Dobitnik je brojnih priznanja i zahval-nica.Živi i radi u Matuljima kraj Opatije. Oženjen je, ima dvoje djece i četvero unučadi.” (Провчи, Владимир, Ошмих наздаваня, Союз Русинох Републики Горватскей, 2019., 105. бок.)

Ошмих наздаваняВладимир Провчи почал писац кед бул дзе-вецрочни хлапец. Писанє предлужел як

ґимназиялєц, после чого наступел час ми-рованя по остатнї дзешец роки кед почал интензивно писац. Його творчосц писана двоязично, на руском и горватским язику.Писнї тей кнїжки настали як резултат длу-горочного и рижнородного искуства котре фундамент шицких поетових писньох. Тот фундамент, поетово дожица, думки, чувства и роздумованя преляти до писньох.Кнїжка поезиї „Ошмих наздаваня” облапя 50 писнї рижней тематики. Тоту кнїжку за-почал зоз писню о родимим краю у котрей ше з вельку емоцию враца до прешлосци своїм предком. Дожице родимого краю по-ета поровнує зоз златним змерканьом ав-ґуста, белавидлом узретих винїцох, росу умитого рана... Надалєй предлужує зоз пис-нями любовней тематики у котрих ше ав-тор радує швитаню у ружових пупчох, шнїє зловисни сон у глєданю нєпознатей жени, здогадує ше прешлей любови... Нєпоцеше-ни є пре сон у котрим чувствує розход... З другого боку, здогадує ше любовного щесца и глєданя попатрунку своєй любови у каж-дей жени котру позна, шпива о любови и яке то прекрасне чувство и дожице. Вон сце буц щешлїви и свидоми є значносци тей другей половки котра нас твори цалима.Алє поверх шицкого того, поета свидоми одходу любеней особи, свидоми є и нєвигва-рених словох котри оставаю у нїх, алє надїя нїґда нє щезує гоч нам ше часто видзи же то так. Радосц коло нас, у природи, дробнїцох котри коло нас кажди дзень. Чи ше надїя наисце нє гаши и тирва у шицких сеґментох нашого живота, шведочи и вибрана писня Ошмих наздаваня.Окрем любовного щесца и нєщесца, поета у „Ошмиху наздаваня” увагу пошвецел и пис-ньом пейзажного характеру. Тиж так пише и о салашох, воланю поля котре ясно чує и ослухує його ясни одгук, о швитаньох котри цихо одходза...Кнїжка писана и на горватским язику и тиж так информує о рускей поезиї и култури о хторих ше на тих просторох, нажаль, мало зна. Вообще ше о националной меншини Ру-снацох менєй зна и тота кнїжка ма задаток же би тоти информациї преширела, бо дво-язичне виданє и збера векше число читате-льох. Андрея Магоч, проф.

OSMIJEH NADANJASnivaš li moje ruke, moje tople usnekako te ljube?Ljube na večernjem vjetru, na kiši hladnoj,a koja nas tjera da se priljubimo jedno uz drugo?S osmijehom nadanja igramo igru nesvakidašnju,igru lepršave ljubavi, skladne i mile.Ja nisam tužаn što ne znam što sanjaši umiva li san mjesec s tvojih grudi.Gasi li ljubav večernje sjene,opijene plavetnilommirisne lavande u rumena predvečerja?Mala je nada nove ljubavi,jer je dodir sutona uzeo čar svitanjas mirisom svježine.Sanjaš li me još uvijek, onakvog kao kap kišepadne, zabljesne i nestane u zaboravu?

(Провчи, Владимир, Ошмих наздаваня, Союз Русинох Републики Горватскей, 2019., 31. бок.)

ОШМИХ НАЗДАВАНЯЧи шнїєш мойо руки, мойо цепли ґамбияк це бочкаю?Бочкаю на вечаршим витру, на жимним дижджухтори нас гонї най ше притулїме єдно ґу другому.З ошмихом надїї бавиме бависко нєкаждодньове,бависко гойсацей любови, складней и милей.Я нє смутни же нє знам цо шнїєши чи умива сон мешац зоз твоїх першох.Чи любов гаши вечарши цинї, опити з белавидломпахняцей лаванди у червених змерканьох?Мала надїя новей любови,бо дотик змерку вжал чаривосц швитанязоз запахом швижосци.Чи ме ище вше шнїєш, такого як капку дижджухтора кед спаднє, заблїшнє и скапе у забуцу?

(Провчи, Владимир, Ошмих наздаваня, Союз Русинох Републики Горватскей, 2019., 30. бок.)



Два вистави дзецинских роботох у РиєкиУ рамикох пририхтованя велькей ма-нифестациї „Риєка 2020. – Eвропска пристолнїца култури“ и манифестациї „Порто етно“, отимана треца роботня за дзеци у орґанизациї КД ПҐЖ Руш-няк. Малу малярску роботню за дзеци водзел Владимир Провчи вєдно з мен-торством Неманї Цвияновича.Учашнїки ше приявйовали он-лайн и пришло дзеветнацецеро дзеци з роди-чами. Дзеци були возросту од 3 по 8 роки. Провчийови то нє чежко поне-же таки роботнї на тей манифестациї водзи треци раз.Роботня отримана у Основней шко-ли „Долац“ у Риєки, и робели пецеро волонтере. Гоч було плановане же би роботня тирвала два годзини, вона тирвала аж три, понеже ше учашнїком барз пачела. Мальовало ше у акварел

технїки, дзеци мальовали зоз щеточку, алє и дули на цивку. Попри того, робе-ли рисунки числох, та на приклад од форми числа два зробели качки, а од форми числа три Дїда Мраза. Ґу тому вирабяли и ружи зоз креп паперу. То було цикаве и дзецом ше пачело. Їх роботи виложени у двох просторох у Риєки.У Месним одборе Млака виложени 32 роботи подзелєни до трох вельких ра-мох и штирох менших. На двох указани фото-знїмки з роботнї, док на других їх роботи подзелєни по темох хторо обробели. Дзеци зоз своїма робота-ми указали же су достойни довирия, бо нарисовали и намальовали красни роботи. Родичи и други патраче им винчовали. КД Рушняк порихтал бо-гате понукнуце руских специялитетох

и пица. Вистава отворена 2. октобра, а тирвала по 16. октобер.У оддзелєно „Стрибор“ Городскей би-блиотеки у Риєки вистава пренєшена з Месного одбору Млака и положена до ориґиналней дзецинскей читаль-нї з велїма кнїжками и з куциком за читанє и креативну роботу, дзе при-ходза велї дзеци и їх родичи. Ту барз фреквентне место и цали дзень гужва. Ту малюнки ожили и прицагли инте-ресованє дзецох. Вистава нє отверана официялно, алє у тей велькей ґужви. Велї рами положени коло полїчки та були обачлїви и дзеци ше дораз питали хто их робел и вец, як шицки дзеци, жадали знац деталї. Чежко було одразу шицким дац одвит. Вистава тирва од 16. октобра по 16. новембер.

Владимир Провчи

Рушняк на манифестациї Порто етно у РиєкиРиєка як Европска пристолнїца кул-тури будзе преглашена 2020. року. Уж треци рок за шором пририхтованя за тото збуванє барз вельки, а найвек-ша манифестация то манифестация ґастрономиї, музики и фолклору, та роботньох за дзеци под назву ПОРТО ЕТНО як найзначнєйши. Того року шицко було углавним вонка, на Корзу у Риєки, алє и по варошу и у театру.Манифестация почала з ґастро про-граму, з вареньом наших националних єдлох. Учасц вжали двацец национал-ни меншни и здруженя зоз швета, а то здруженя женох цо ше одали до РГ (Ин-дия, Мали, Индонезия и други). Кажде достал єден вельки штанд дзе ше треба-ло подзелїц прейґ двасто порциї єдла. Варело ше по три єдла и дзелєло ше

их з колачами або подобним. Вшелїяк же пририхтованя тирвали длуго, як и варенє и правенє колачох. Ми варели и рихтали три днї, а орґанизатор нам додзелєл два волонтерки на два год-зни, та єдна була и на нашим штанду цо нам була велька помоц. Штанд хто-ри зме достали украшели зме з наши-ма ручнїками и партками, а ми були облєчени у народним облєчиву. Главна кухарка була Вера Провчи, док главна за дзелєнє єдла Татяна Крамер. Шицко було успишне и медзи першима зме по-дзелєли шицки єдла, и то барз швидко та зме сами остали гладни. Предавали ше бони за єдло по 10 куни, алє пенєж ишол орґанизаторови, док нам бул пла-цени материял за варенє. Було рижни єдла хтори чежко и начишлїц.Штанди спред Городу Риєки нащивел городоначалнїк мр Войко Оберснел. Новинаре були и з нашу Т. Крамер, мали интервию за телевизию, а писали и новини. Була велька гужва и глєдала ше порция вецей. За каждим штандом мастершеф Срдяна бешедовала з даєд-ним членом дружтва и виношели ше интересантносци о националней мен-шини. Потим на бини попри штандох ше наступало. Ми мали чесц же зме

перши шпивали, дует Провчийово. У народним облєчиве, з коршовом и руч-нїком як нашима символами, одшпива-ли зме три руски шпиванки и достали зме красни аплауз. После того Владимир Провчи отримал малярску роботню за дзци у школи До-лац. Мал дзеветнацецеро дзеци и робо-тня була барз удатна, а резултат були два вистави дзецинских роботох. Була то треца дзецинска малярска робо-тня. Манифестация облапела и ширши простор Городу, а у театру отримани музични концерт наших и иножемних ансамблох.Шицко вєдно, було вельо того у збитей програми и нєпреривним обаваню од дижджу. Алє прешло без нього и барз удатно. Владимир Провчи



Три вистави на тему єшенї

ВИСТАВА „ПОЧАТОК ЄШЕНЇ“У „Рушняку“ єшень почала з отвераньом вистави малюнкох Подобовей секциї Дружтва под назву „Початок єшенї“ 30. септембра. Фарби єшенї у своїх роботох престарли Владимир Провчи як руко-водитель и Мирта Блажевич у технїки акрилу на платну, док малярка Милица Спинчичич виложела акварели. Док член нашого Дружтва з України Гриша Гой представел єшень свойого краю, Провчи указал красу єшенї у лєше и горох, а Бла-жевичова през мертву природу указала красу єшеньских плодох. Штверо ма-лярох, а вибрали три технїки же би ука-зали свойо видзенє єшенї.Указани 26 роботи у вельких форматох 30. септембра у двох авзлоґох у читальнї

Городскей библиотеки на Корзу. Виставу отворела Таня Баданяк, представителька оддзелєня библиотеки. Вистава була ви-ложена по 16. октобер.

„ФАРБИ ЄШЕНЇ“ У МАТУЛЬОХ З риєцкого Корза вистава „Плоди єшенї“ 16. октобра пренєшена до голу Општини Матулї, дзе жию два учашнїки вистави, Владимир Провчи и Митра Блажевич, док треци викладач, член Рушняка Гриша Гой приходзи з Ужгороду. За тоту виставу мальовани нови роботи хтори виложени на двох поверхох и на єдним медзиповер-ху. Будинок Општини ше реновує и клад-зе ше нову фасаду з пенєжох ЕУ, та було питанє чи ше вистава отрима, алє помо-

гла нам наша заменїца началнїка Ени Ше-баљ, хтора и дошлєбодзела виставу ище влонї як член Дружтва.Людзом ше вистава пачи и цеши нас же даєдни приходза вецей раз же би ю опа-трели. З тоту виставу закончуєме рок ви-кладаня у Општини Матулї и можеме по-весц же рок бул успишни з квалитетнима малюнками и добрима авторами.

ПЛОДИ ЄШЕНЇ У РИКЄЦКЕЙ МЛАКИТреца вистава на тему єшенї отворена 16. октобра у Месним одборе Млака у Риєки, дзе шедзиско КД Рушняка ПҐЖ. То вель-ки простор дзе ше отвимую схадзки Ради МО, рижни збуваня, а тиж так и роботи велїх Дружтвох, так же и нащива виста-вох добра. Того року зме скоро цали рок мали вистави малюнкох у тим просторе. Вони зоз свою квалитету прицаговали вельку увагу.Жаданє було представиц єшеньски пло-ди, цо нє часта тема наших малярох, бо векшина з нас пейзажисти, алє з одред-зеним намагньом вистава успишно по-ставена и остава у тим просторе по 31. октобер того року. Владимир Провчи

Рушняк на виставох на отвореним у Риєки и ОпатиїКаждого лєта у туристичней сезони от-римую ше два вельки малярски виста-ви на отвореним, а на хторих од самого снованя учасц бере у Дружтво „Рушняк“. Вони медзинародного характеру и вше виклада прейґ 100 учашнїкох. Виклада ше хто дзе сцигнє: на дзверох, облакох, ґарадичох, на площох, на мурох, каме-ню. Зорґанизує ше инфо-пулт и достава ше потвердзенє. Достанє ше полудзенок у ресторану, а у медзичаше ше понукаю пице и кафа. Звичайно ше виклада по велькей горучави, та ше велї маляре и купаю. Понукнуце вельке и шицко на предай. Нє преда ше вельо, найвецей иду мали формати. Цена нє фиксна, єдна ше. Єст жири хтори опатра роботи и дава на-гради. Награди пенєжни, а наградзує ше углавним абстрактни роботи. Нєт награ-ди публики, цо наисце чкода.

ВИСТАВА НА ОТВОРЕНИМ „ПУЛ КАШТЕЛА“ НА ТРСАТУ У РИЄКИВистава була 07. юлия у улїчки спрам твердинї, тиж и у нєй на Трсату у Риєки. Було вельо малярох, коло сто. Понукнуце

було слабше як влонї и вистава нє закон-чена бо коло 15 годзин спаднул диждж. После дижджу було људзох, алє нєдоста-точно. Медзитим, дополадня була крас-на хвиля и вельо патрачох. На 10 годзин спред церкви наступели мажореткинї и плех-мизика „Трсатскей музики“. Городоначалнїк В. Оберснел обишол ло-кацию и малярох, а з даєднима и побе-шедовал. Старих викладачох було менєй. Того року пришли якиш млади чийо роботи баржей абстрактни, цо треба ро-зумиц. Професионалцох було мало, а од студентох риєцкей Академиї применєней уметносци скоро нїкого, так же обачлїва мала криза. Єдно мале число було тих цо викладаю по перши раз.З нашого Дружтва викладало нас пецеро и були зме обачлїви, а чесц ми же два награ-ди достали два панї хторим преподавам на малярскей роботнї у Читальнї Трсат.

ВИСТАВА „МАНДРАЧ“ ВОЛОСКО, ОПАТИЯТота вистава була отримана 25. авґуста, значи при самим концу туристичней се-зони, же би ше прицагло туристох хторих було вельо пре цепле лєто. Участвова-ло 150 малярох, гоч их скорейших рокох було и вецей. Вистава тирвала три днї, алє финале було внєдзелю, 25. авґуста. Орґа-низатор бул Музей туризму з Опатиї. Ин-тересантне видзиц место цале оквицене зоз малюнками. Вшадзи дзе лєм рушице виша малюнки и вшадзи ше бешедує о

малюнкох и малярству. Даєдни указую як робя, други даваю совити, треци слухаю, а даєдни и доруцую. То приморски мента-литет, шицки гласни и шицки сцу гуториц перши. Алє то традиция краю.По красним дню малюнки мож видзиц и на плажи дзе ше людзе купаю. Єдна ше и предава. Найвецей ше преда при концу, вечар после концерту, бо ше през дзень шацує, вибера. Нє преда ше вше. Дараз ше догвари най ше придзе до ателєу же би ше указало дацо друге. Людзе уж зви-кли на таки ствари. Без того Мандрач нє успишни. Так ше ту жиє.Рушняка представели седем маляре, а найвецей роботи мала Ерика Файнорова з Братислави. Найлєпши муштериї були дзеци хтори цагали родичох за рукав же би купели малюнки. Вона мала мали фор-мати малюнкох з дзецинскима темами. Мальовала и на месце, та аж и дзецом да-вала же би мальовали, та була популарна. Ми други були озбильнєйши, та зме нїч нє предали. Медзитим, мали зме красни стретнуца и меняли зме искуства з дру-гима. Владимир Провчи



Учасц Рушняка на Подобовей колониї у Моравицох

Сербске културне дружтво „Просвита“ уж 15. раз орґанизує Подобову коло-нию, а за хтору КД ПҐЖ Рушняк доста-ло поволанку на стретнуцу национал-них меншинох з нашим жупаном ище вяри. Дружтво представял маляр Вла-димир Провчи 12. октобра.Колония отримана у вельким просто-ре бувшей школи у Докмановичох, дзе найвецей жию Серби. Мирни, цихи, приязни и добри були домашнї. Їх предсидатель Новица Ґруйучич нєпре-

ривно дацо понукал. Платна и фарби зме достали од нього, а ми им на дару-нок охабяли роботи.Було 15 малярох, а єден з нїх инвалид хтори успишно малює з устами. Гоч у кочику, алє бул весели и дзечнє робел. Малярох було з велїх бокох: зоз Заґре-бу, Карловцу, Словениї. Мальовало ше вельки формати, аж и барз вельки. Но, було роботно. Цихо и мирно. Назва була „Єшень у Моравицох“, алє ше теми нє барз тримало. Провчи ше тримал и ко-

ректно зробел горски єшеньски пейзаж, а робота му була високо оценєна. Маля-ре були од штреднїх рокох по 86 роки и шицки ше складали. Велї приходза уж роками, а велї ше и приватно познаю. Нашо Дружтво уж поволане на коло-нию за идуци рок. Роботи були дораз виложени и тота вистава годна остац по наступни рок. По законченю порихтани полудзенок зоз специялитетами Горско-го котару, а збуванє збогацене и з писню и танцом. Владимир Провчи

Стретнуце пензионерох ПҐ жупаниї на Ґолубиняку

Уж зме звикнути же першого викенду у юлию идземе на Стретнуце пензио-нерох Приморско-ґоранскей жупа-ниї на Ґолубиняк при Локвох. Так то було и 6. юлия того року. Пришло два и пол тисячи людзох, як з нашей При-морско-ґоранскей, так и з Истарскей, Заґребскей, Карловацкей, аж и Сплит-ско-далматинскей жупаниї у 30 вель-ких автобусох. Маса людзох. Парк, лєс Ґолубиняк полни. Шпива ше и вешелї. На 9 годзин почала програма на хторей бешедовали жупан ПҐЖ Златко Кома-дина, предсидатель Општини Локвох, предсидателька Матки пензионерох РГ, Йосип Маткович, предсидатель Матки

пензионерох ПҐЖ и други.Вельо хвалєли роботу и закладанє пензионерох, и признавали же чежко жию. Потим почала спортска програма у змаганю у бочању, пикаду, беганю у меху, ношеню вайца у ложки и друге. Побиднїком були уручени побиднїцки погари. У културней програми найве-цей ше шпивало, алє и танцовало, та так аж и кан-кан. Владимир Провчи спред Рушняка одшпивал три руски шпиванки. Правда, на самим концу, алє успишно. „Рушняк“ тиж указал ма-люнки рижних морских мотивох трох членох секциї: малярох В. Провчия, Мирти Блажевич и Николини Велнич.

Велї опатрали и питали ше о роботи Дружтва и ценох малюнкох. За полу-дзенок була послужена вояцка пасуля з месом хтору шицки хвалєли.Вистава малюнкох премесцена до ґалериї „Хижа природи“ власнїка Вида Арбанаса и остала там по 19. октобер. Тирвала длу-го, алє през лєто му приходзели нащиви-телє и туристи, и указала ше потреба же би ше вистава предлужела. Сама ґалерия цикава бо хижа преградзена, та ше до-стало вельо места за малюнки.Ище єдно стретнуце закончене, алє уж ше рихтаме за шлїдуюци рок, назда-ваюци ше же го и дожиєме.




„Кед голубица лєцела, 2019.“У рамикох 9. КМ „Кед голубица лєцела“ отримани вецей културни активносци

170. рочнїца образованя Руснацох на по-дручу Републики ГорватскейПияток, 27. септембра, у рамикох КМ „Кед голубица лєцела, 2019.“ у просторийох Ґар-ни готелу „Цибалиа“ у Винковцох, означена 170. рочнїца образованя Руснацох на по-дручу Републики Горватскей. Значну юви-лейну рочнїцу през фото-виставу госцом предстaвела Наталия Гнатко, учителька руского язика и култури ОШ Антуна Бау-ера Вуковар, Подручнa школa Петровци и секретарка Дружтва „Руснак“.Зоз викладаня панї Гнатковей присутни могли дознац же терашня школа у Петров-цох то други школски будинок, хторого збудовали Руснаци 1914. року. Иста школа нашлїднїца грекокатолїцкей, рускей школи котра була подучальня школи Нуштар, а основана є на вимогу пароха Василя Луш-канция за руски дзеци, 1. априла 1849. року и то по миродавним школским зако-ну Systema scholarum elementarium (Sustav početnih učionica) зоз 1845. року. За Русна-цох тота школа ма вельке историйне зна-ченє бо то перша руска школа на подручу нєшкайшей Републики Горватскей.Фото-виставу звелїчали предсидатель Ради рускей националней меншини Вуковар-ско-сримскей жупаниї Йоаким Ерделї, за-менїк жупана Вуковарско-сримскей жупа-ниї Дьордє Чурчич, Оленa Папуґa, народнa посланїцa у Скупштини Войводини, води-тель Ревизней комисиї Иван Петрецки з Румуниї, та Боґдан Ґамбаль – водитель Сто-варишиня „Руска Бурса“ з Горлицох (Поль-ска). Виставу мали нагоду опатриц члени Шветовей Ради Шветового конґресу Русна-цох/Русинох/Лемкох, Фолклорни ансамбл „Терочка“ з Горлицох (Польска) и госци з Мадярскей, Польскей, Румуниї, України, Сербиї и Горватскей.Културна програма „Кед голубица лєцела“Културна програма дзевятей манифестациї „Кед голубица лєцела“, у орґанизациї Друж-тва „Руснак“, отримана всоботу вечар, 28. Септембра, у петровским Доме култури. Ги-мну Републики Горватскей, шветочну пис-

ню Руснацох РГ и гимну Шветового конґре-су Русинох/Руснацох/Лемкох одшпивали студенткинї Учительского факултету у За-ґребе Ивона Гнатко, Стефани Пиєтлович и Антониа Павичич, а писню манифеста-циї здружена шпивацка ґрупа и оркестер Дружтва „Руснак“ и КУД Руснацох Осиєк. Спред покровителя госцох привитал член Совиту за национални меншини РГ Звонко Костелник, спред орґанизатора предсида-тель Дружтва „Руснак“ Мийо Шайтош и предсидатель Шветовей ради Шветового конґресу Русинох/Руснацох/Лемкох Ште-фан Лявинец хтори и отворел програму. У програми наступели штири руски здру-женя: КУД Руснацох Осиєк, КУД „Яким Гарди“ Петровци, Лемківскій Ансамбль Пісні і Танця „Терочка“ Ґорлиці (Польска), студенткинї Учительского факултету у За-ґребе, котри у провадзеню Ивана Лїкара на гармоники удатно одшпивали писню „Сел-їдби“ и домашнє „Руснак“ Дружтво Русна-цох у Републики Горватскей. У провадзеню свойого оркестру, спред Дружтва „Руснак“ наступели солисти Антонио Недич, Луция и Вероника Маркович, та младша и миша-на шпивацка ґрупа. Оркестер увежбали Ма-тей Бурчак и Иван Лїкар котри и написал аранжмани, а шпивачох увежбала Наталия Гнатко. Як госци наступели Здруженє за пестованє мадярских обичайох Стари Ян-ковци, КУД „Петефи Шандор“ Чаковци и

КУД „Ческа беседа“ Осиєк. Конферансу вод-зели Вероника Маркович и Матей Бурчак.Културна манифестация отримана под покровительством Совиту за национални меншини РГ. Сопокровителє були Општи-на Стари Янковци и Општина Боґдановци,Рада рускей националней меншини городу Вуковару и представитель рускей нацио-налней меншини Городу Заґребу. Соорґа-низаторе були Месни одбор и ДВД Петров-ци.

Вистава уметнїцких роботох „Руснаков мозаїк“Всоботу вечар, 28. септембра, у петровским Доме култури отворена вистава уметнїцких роботох „Руснаков мозаїк“. За тоту нагоду маґ. преск. едук Антония Полян, котра ше занїма з малярством и найвецей твори з илустрованим стилом, виложела роботи котри приказую богатство облєчива, оби-чайох, танцох и културного скарбу Русна-цох. Идея и инспирация за таке творенє було єй участвованє на 15. Шветовим кон-ґресу Русинох/Руснацох/Лемкох котри ше отримал у Старей Любовнї у Словацкей, дзе авторка вєдно з велїма присутнима мала нагоду видзиц народне облєчиво Русинох/Руснацох/Лемкох з рижних державох, як и дожиц тото цо тому народу дава окрем-носц, а то вельочислени нєзабути писнї, танци и обичаї.Маґ. преск. едук Марта Баданяк активно ше занїма з технїку – ориґами. То виробок паперових скулптурох з помоцу вецей-нїстих триуглових єдинкох. Дизайнує и твори власни 3D ориґами модели. У рами-кох уметнїцкей вистави „Руснаков мозаїк“ виложела фиґури рошлїнох, животиньох, дзецинских супер геройох и прикраски за украшованє у хижи. За тоту виставу виро-бела шейсц фиґури „Руснаково дзивче“ и так през технїку ориґами представела на-родне облєчиво, орнаменти и мoтиви па-нонских Руснацох. Прекрасна иновация!Модераторка вистави була Илона Греце-шин. мр Илона Грецешин

„Ґорлица“ ПольскаФото вистава

Вистава

Дружтво Руснак

Здруженє Мадярох зоз Старих Янковцох

КУД „Петефи Шандор“ Чаковци

„Ческа беседа“ Осиєк

КУД Руснацох ОсиєкКУД „Яким Гарди“ Петровци



»Смотра писнї и танцу, 2019.« у Старих Янковцох

Тогорочна „Смотра писнї и танцу, 2019.“ у орґанизациї Здруженя за пестованє обичайох Мадярох, а под покровитель-ством Совиту за национални меншини РГ, отримана 12. октобра у Доме култу-

ри Стари Янковци. Госцох и присутних привитали предсидателька домашнього здруженя Марґита Будим, предсидатель Ради мадярскей националней меншини Општини Стари Янковци Карло Ма-дярош, началнїк Општини Стари Ян-ковци Драґан Сударевич и соборски за-ступнїк Мадярох Роберт Янкович хтори и отворел тогорочну Смотру. На Смотри наступели танєчни и шпи-вацки ґрупи мадярских културних здруженьох зоз Чаковцох, Дарди, Ко-родю, Винковцох, Осиєку и Старих Янковцох. З народнима писнями и у облєчиву панонских Руснацох, пред-ставела ше шпивацка ґрупа и оркестер Дружтва „Руснак“, а у провадзеню Ма-тея Бурчака и Давида Мрдянова соли-ста Антонио Недич одшпивал писню

у забавним духу „Шедзим зоз ґитару“. Оркестер увежбали Матей Бурчак и Иван Лїкар котри и написал аранжма-ни, а писнї увежбала Наталия Гнатко.


Зашеданє Шветовей ради Русинох/Руснацох/Лемкох и Конґресней комисиї за културу

Всоботу дополадня, 28. септембра, у Винковцох отримане зашеданє Шве-товей ради Русинох/Руснацох/Лемкох у новим составе – вибраним на 15. Шветовим конґресу РРЛ у Любовлян-ских Купельох, у Слoвaцкей. Учасц вжали члени Шветовей Ради РРЛ з Ма-дярскей, Польскей, Румуниї, України, Сербиї и Горватскей. Зашеданє отво-рел єй предсидатель Штефан Лявинец и на самим початку привитал госцох – Олену Папуґову, народну посланїцу у Скупштини Войводини, водителя Ревизней комисиї Ивана Петрецкия з Румуниї, та Боґдана Ґамбаля – во-дителя Стоваришиня „Руска Бурса“ з Горлицох (Польска). Спрам Дньового шора, на зашеданю ше бешедовало о орґанизациї 15. Конґресу, котра була барз успишна, та розпатрани акциї и робота конґресних здруженьох котри реализовани и котри би ше могли ви-твориц.Источашнє отримане и зашеданє Кон-ґресней комисиї за културу, котре пре одсутносц єй предсидательки Санї Ти-

ркайло зоз Сербиї, водзела др Марияна Лявинец з Мадярскей. Спрам заключе-ня прилапеного на Конґресу, порадзе-не як започац з виглєдованьом и при-рихтованьом материялох о народним облєчиве и народних шпиванкох Руси-нох/Руснацох/Лемкох у каждей жеми.

Нащива Општини и Основней школи Стари ЯнковциВсоботу, 28. септембра у пополадньо-вих годзинох, члени Шветовей Ради Руснацох/Русинох/Лемкох и предста-вителє конґресних здруженьох з Ма-дярскей, Польскей, Румуниї, України, Сербиї и Горватскей нащивеlи валал Стари Янковци, перше место на по-дручу Републики Горватскей дзе ше давного 1830. року доселели Руснаци и отримали аж по нєшка. Венєц на Па-мятнїк погинулим у Отечественей вой-ни положели предсидатель Шветового конґресу Штефан Лявинец, член Ради з Польскей Андрей Копча, та член Ради з Горватскей и предсидатель Дружтва „Руснак“ Мийо Шайтош.

Госци перше нащивели Општину Ста-ри Янковци, а потим ОШ Стари Янков-ци дзе их дочекали и привитали дирек-тор Андєлко Лучич, учителька руского язика и култури Илона Грецешин зоз школярами котри ше упознали з гос-цами и дзечнє им указали свою учаль-ню. Учителька Грецешинова потолко-вала госцом же у тей школи настава руского язика започала од школского 2012./2013. року и то на инициятиву родичох и Дружтва »Руснак«. За тоту нагоду школяре одшпивали по руски, госци по русински и лемковски, а Ми-кола Бобинец, член Шветовей ради РРЛ з Мукачова, з Подкарпатя, пред-ставел свой видео-клип „Я есьм Русин“.


Зашеданє РадиПокладанє венцох у

Старих Янковцох У ОШ Стари Янкоци

Опрез општини у Старих Янковцох

Наступ на културней манифестациїЧлени Руснака опрез општини у Старих Янковцох



Звичаї у Петровцох пейдзешатих рокох прешлого столїтияХI часц

ОблєчивоУ прешлих числох зме ше можебуц и на даске-льо заводи дотхли теми облєчива, алє тераз тоту тему опишеме цаловитше.Дзеци Кед ше дзецко народзело облєкало ше му лєм горню часц цела до блузночки, а долу ишла пелюха. Так облєчене дзецко закруцало ше до перинки. Дзеци ше теди до пелюхох моцно по-вязало же би були ровни и мали прости нож-ки, нєшка то шицко цалком иншак. Кед дзеци почали ходзиц вец ше им шило пан-талонки и сукенки зоз платна своєй роботи, а найчастейше то робели баби. Сукенки ше дзи-вчатком шило и од старих мацерових сукньох лєбо фартухох. Кед мацерова шмата на местох була вичухана лєбо подарта, вше було и цалих часцох зоз хторих ше могло сукенку ушиц. Дзеци теди нє знали цо то пиджама лєбо спа-вачка, спали у долнєй кошульки у хторей були и през дзень. Кед ше кошулька завлачела вец ю преблєкали. Праве ше мушело кажди вечар скорей лєганя ноги умиц. За спавачки и пид-жами у валалє ше чуло аж кед у валалє робели учителє Гудаково. Вони учели дзеци же ше ве-чар треба преблєчиц и вец рано облєчиц. Так ше вец, кус-покус, то у валалє прилапело. Дзеци през жиму на главох ношели штрикани шапочки. Дзивчата кед були треца або штвар-та класа уж ношели волняни хусточки лєбо волняни шал звязани коло глави. През жиму ше ношело и рукавици.

ДзивчатаДзивчата ше до рус-кого почали облєкац кед почали ходзиц до школи. Власи ше им плєтло до варґочох и на главу вязало бар-шонь. Векши дзивча-та уж мали оплєчка зоз рецочку хтора ше мушела видзиц спод

блузни. Оплєчко ше надзивало на главу, мало або дакус векши вирез або ше капчало зоз ґомбичку лєбо патенту на плєцу. Блузна була зошита зоз фазон краґну, була широка, зоз длугокима рукавами и капча-ла ше на предку. Запасовало ше ю до сукнї зоз ґалєром коло пасу. Дзивчата спали горе у оплєчку, а долу були у подолку хтори ше вяза-ло зоз гачнїком. Оплєчка кажда дзивка муше-ла мац вецей. Иншаки були за нєдзелю од тих за роботни дзень. За роботни дзень ше купо-вало тунє платно. Було и теди тунього платна, а волали го цицово. Воно було цифроване, а зоз нього ше шили оплєчка, сукнї, фартухи, блузночки...Руски сукнї були широки, а споднї сукнї були зоз рецу. През тидзень ше ношели цмейши сукнї хтори було лєгчейше вирайбац и ви-пейґлац. През жиму ше ношело штофово сукнї хтори були грубши. Штоф ше куповало та шнайдерки зоз нього шили. У валалє були шнайдерки Олґа Янчова и Лела Семанова, а познєйше почала шиц и Мелана Олексова. Оплєчка и блузни шили шнайдерки, а сукнї и фартухи звичайно шили жени сами дома бо то було єдноставнєйше.Перше ше облєкало подолок хтори нє бул барз широки, праве тельо кельо требало же би ше могло нормано крачац. Потим ишли споднї

сукнї хтори горе були дакус розрезани. За ро-ботни дзень були зоз платна на смужки, а долу мушели буц вишивани, обшлинґани лєбо на нїх була пришита широка реца. Белини ше вола-ли споднї сукнї хтори були зошити зоз билого шифону, а облєкало ше их внєдзелю и за шве-точни нагоди. Облєкало ше тим шором: подо-лок, два белини, верхня сукня и фартух. Сукнї були цицово, габово (йорґан свила), ризово, кадифово, вец були сукнї зоз ценкого што-фу, обичного блишу, блишу на шорики (як цо хлопски панталони) и то ше ношело на жимну хвильу и кед падал диждж. Гадвабни сукнї ноше-ло ше кед була красна хвиля. Ризово сукнї були барз драги. То було сатинске платно зоз жакар мустру иншакей фарби. Наволовали их ризово бо платно було як паноцово ризи. Кадифа то було сатинске лєбо блишово платно зоз такво-ланима штриганима орнаментами. Кадифу мог-ли ношиц лєм найбогатши дзивки бо була барз драга, драгша як блиш. Приношело ше ю зоз Керестура. Гадвабни сукнї звичайно були били, целово, каменково. Кажда дзивка мала голєм два блиши. Блиш могол буц вишньови, желє-ни, доганови, лилови, чарни. Чежко було мац и блишову блузну, та блузна могла буц габова зоз „море свили“ хтора теди була барз славна и по-пуларна бо ше прелївала як габи.Блузни були зоз истого платна як и сукня або од иншакого, алє ше мушело барз мерковац же би ше фарби складали. На роботни дзень була досц єдна сподня сукня. За роботни дзень сукнї були кратши, а нєдзельово були длугши. През тидзень було лєгчейше у кратших робиц, бо ше и завлачело, поготов кед ше до загради лєбо на польо ишло по роси. Внєдзелю ше обовязно обувало били ботоши, а през тидзень хто яки мал таки и обувал. Па-мучни били ботоши ше часто райбало та и ви-варйовало же би були були.

Жени Жени ношели тиж руски сукнї, алє ше барз мерковало на фарби. Цо жена була старша то ношела сукнї цмейших фар-бох.Нєвеста на глави но-шела фитюлу док дзеци нє подросли, а вец почала ношиц ху-сточку. През жиму на глави ношела блишо-во хусточки. То були барз красни хусточки, груби и у велїх фар-бох. Штофово, лєгки, ценки хусточки за на главу пришли вельо

познєйше, там концом шейдзешатих и почат-ком седемдзешатих рокох. Блишово хусточки ше вязало „на ружичку“. Внєдзелю ше на гла-ву вязало кадифово хусточки. Тоти хусточки були тварди та кед ше зоз главу дакус повер-цело вони ше розвязовали. У таких хвилькох конци ше капчало зоз ґомбошками же би ста-ли як спада и нє розвязовали ше.Жени ношели ботоши по колєна бо кед би були висшей колєн завадзали би пре сукнї. През жиму жени ношели длугоки ґачи хтори

закрили колєно по ботоши, та цала нога була закрита. Длугоки ґачи ношели и дзивчата по-кля лєм ношели и руски сукнї. Кратки ґачи яки су нєшка ше нє ношело. Нашо жени штрикали ботоши и зепи. През жиму ше ношело зепи валяни и груби ботоши бо було жимно. Кед було жимно заруцовало ше зоз вельку волняну хустку, а було и жимски якни хтори женом шили шнайдере. Якни були поставени з вату и досц чежки. Обично були зоз чарного блишу. Брушлїки и шветочни ве-сти наручовало ше у штрикера Боґмека лєбо ше их куповало на вашаре. Хусточки ше тиж куповало на вашаре. Аж кед Дьордєвич у Вуковаре отворел приватни дутян зоз тек-стилом-платном, вец вон почал приношиц вшелїяки материяли хтори ше глєдало. Вон бул вельки франтош та од Рускиньох научел и фарби гуториц по руски. Кед би даєдна вошла до дутяну такой би пошол ґу кругом зоз гадва-бом та би ше им питал: „А хтору сцеце, камен-кову, целову, кайсову?“ Вельо ше теди ношел винов и цми желєни гадваб, бо бул барз крас-ни и шветочани. Гадваб ше ношело лєм до цер-кви, а за пополадню ше облєкало тунши сукнї.Кед мац одала дзивку лєбо оженєла сина вец за ню вецей нияк нє була анї фитюла, алї бля-да шмата, та ше почала облєкац до цмейшого. Кед пришли унуки, жена поставала баба та ше спрам тей назви и облєкала. Часто ше давало бляди сукнї префарбиц до цмейших, а и сами их фарбели. У Кересту-ре бул руски майстор фарбар хтори фарбел домашнї ценки платна хтори ше ткало зоз найфиншого влакна. Тото платно було драге прето же го перше требало виткац, вец виби-лїц, вец ше го фарбело и мальовло зоз билим и каменковим. Тоти сукнї ше волали фарбар-ски и барз ше их чувало. Аж кед вецей нє були за шветочни нагоди ношело ше их на кажди дзень. Фарбело ше на белаво и черно. Жени, поготов после Другей шветовей войни, рид-ко хтора дакого нє срацела, та тоти жени ше вецей нє знїмали зоз чарного. На тих чарних сукньох могол буц дзепоєден квадрацик лєбо джобочка иншакей блядшей фарби, алє барз на ридко. Зоз такого платна ше шило сукнї и фартухи. За блузни ше куповало койдзеякого цицу. Хусточки обовязно були чарни.Кед була барз велька горучава жени ношели лєм споднє оплєчко и погоре сукню. Жени го-логлави ходзели лєм по доме. Кед жена виход-зела на драгу такой вязала хусточку. По доме ше ношели фартухи погоре на ремень коло шиї же би ше цо меней завлачало, бо фартух було лєгчейше вирайбац як сукню и блузу.

ХлопиКажди хлоп мал уши-ти шмати за винчанє и вец тоти шмати ше чувало и ношело по-кля их лєм хлоп могол облєчиц, а обовязно внєдзелю до церкви. Шмати за робот-

ни дзень куповало ше на вашаре, а шили и шнайдере. У чаше по Другей шветовей вой-ни од войска наоставало надосц панталони, шинєли и койдзеяки якни. Жени то хлопом преправяли за на кажди дзень, бо тото облє-чиво було грубе и цепле. Кошулї ше купова-


ло, а хто могол дал себе и зошиц. Шнайдерки шили нє лєм женски блузни, алє и хлопски кошулї. През жиму под кошулю и панталона-ми хлопи облєкали дуксери, горнї на длугоки рукави и длугоки ґачи. Дуксери були фини, мегки, цепли, алє и драги. Було добре же тото платно було тирваце и могло ше ношиц длуг-ши час, та и даскельо жими. През жиму по горе облєкали уяши хтори шили шнайдере, а були поставени зоз вату та були досц чежки. У Петровцох шнайдер бул Митро Нань, у Ми-клошевцох Грицо и у Вуковаре Лендєр Сарач. Сарач го волали бо вон робел и зоз скору, та правел якни и зоз платна и зоз скори. Хлопи ношели нє лєм обични панталони, алє и такволани „роєлайтозници“. То були панта-лони хтори горе були широки, а поподколєн узки та ше их кладло од чижмох.През лєто кед були вельки горучави хлопи на себе мали розкапчану на першпох кошулю зоз закасанима рукавами и чарни клотово ґачи нїжей колєн. Богати хлопи през жиму на главох ношели астраґанску чарну шапку. То була чарна пл-їтка шапка барз куштрава и барз драга. Пра-вела ше зоз скори лєм цо ояреного баранчеца. Майстрове хтори робели зоз скору таки лєм оярени баранчатка куповали, скору з нього здарли, сушели ю и обробели за шапку. Зоз єдного баранчеца могла ше направиц єдна шапка.Було и обични високи шубари. Озда шицки хлопи мали шубари хтори ношели през жиму кед жимно. Познєйше шнайдер Митро почал шиц хлопом качкети. Вец то хлопи куповали та их ношели на польо, поготов кед була вель-ка горучава. Калапи були обовязни. Калап ше ношело през лєто, а шубара през жиму.

МлодятаЗа свадзбу млодята обовязно мали нови шма-ти. Млода себе дала зошиц руску сукню зоз билого гадвабу. На глави мала нови шлаєр и узки венчик. Дзепоєдна ше млода у тедишнї час ище винчала и у венцу хтори бул напра-вени зоз рижних паперикох полїпених зоз воском, до того ше укладало и пацерочки же би ше венєц блїщал и ресочки долу вишели. То ше вец занягало бо тот венєц барз сцискал главу млодей, та знал и жулї за ухами на-правиц. На чолє попод венцом ше нє шмела видзиц анї єдна власка. После пол ноци мло-да знїмала шлаєр лєбо венєц и на главу ше єй кладло фитюлу хтора була знак же є вецей нє дзивка, алє нєвеста. Фитюла мушела буц била. Виначану сукню, блузну и фитюлу зоз билого гадвабу нєвеста ношела до церкви на вельки швета. Звичай бул: на перши дзень Велькей ноци лєбо Крачна ношел ше били гадваб, на други дзень блиш, а на треци дзень ознова гадваб, алє у дякей блядей фарби. Винчану ше шмату чувало и нїкому нє пожичовало. Кед уж за жену нє було же би ношела били гадваб вец ше ю дало офарбиц. Кед жена прешла два-цец пейц роки вецей нє була за биле. А було и таке же кед ше дзецко народзело тоту ше сук-ню преправело на перинку и прекривач зоз пацерками за кресценє. Млоди тиж мушел буц у новим. Вон себе дал до шнайдера по мери ушиц цми шмати, бела-ви лєбо чарни. Кошуля нє мушела буц била, могла буц и у фарби, алє мушела буц по шию закапчана. Шмати ношел покля лєм могол до нїх стануц. Мал и калап на глави. Ремень до панталонох ше кладло лєм кед требало, а кед панталони були нови и по мери вец ремень нє ишол. Теди ременї були ценки и єдноставни. Шицки хтори ишли на свадзбу облєкали ше

шветочно, так як до церкви. Нєвести у фитю-лох, дзивки почесни до баршоню и у гадваб-них сукньох.

Обуй За по доме ше ноше-ло папучи, клюмпи, бочкори та и даяки стари зґажени ципе-ли. Дзеци док нє ишли до школи найвецей

ходзели боси, а кед захладло вец им обично баба виштрикала зепи, а кед рушели до шко-ли куповало ше им на пияцу волняни зепи. За дзеци було и бочкорки. Кед ше зявели ґумово ципелки, хтори ше правело у Бати у Борове, вец ше дзецом вони куповали. То була имита-ция ципели и шнурали ше, а були направени зоз чистей ґуми та у нїх було барз жимно, алє заш лєм за диджовних дньох ноги нє були мо-кри. Тоти ципели нє були драги та их шицки дзеци у школи мали. Теди дзеци нє знали цо то чижмочки. Ципелки ше кед постали мали нє руцало, алє на Подкучницох бул дїдо Тима, чловек без ноги, хтори оправял обуй. Вон зоз ципелкох направел даяки сандалки так же би их мог-ло ношиц младше дзецко. Так же ше нє пре-правяло лєм шмати, алє и обуй.Хлопи хтори нє мали велькей роботи обували древянки, а наволовали их и клюмпи. Шицки хлопи мали ципели, а чарни скоряни чижми мали лєм ґаздове, бо чижми були драги. Жени тиж так ношели ципели. Женски лаґо-во папучи були драги, та мало хтора их мо-гола мац. Обични скоряни папучи шил Осиф Фитькошов, як и другу обуй по мери.

ВашариВельо того ше куповало на вашарох. Барз по-пуларни и главни вашар на хторим себе каж-де могол обезпечиц гевто цо му потрене бул у Вуковаре першого новебра. На тот вашар при-ходзели майстрове зоз велїх странох и ту ше вец шицко потребне куповало (хлопски якни, першняки, вести, ботоши, бочкори, зепи чарни валяни, папучи...). За тот дзень шицки жадали же би бул красни же би ше шицко могло обисц и видзиц. Вашарски першняки ношели шицки, и дзивки, и нєвести и стари жени, а так и хлопи.

ХованєКед у валалє було хованє шицки ше на хованє облєкали до чарного, и млади и стари, без огляду яке було умарте, чи младше чи стар-ше. Кед умар дахто млади хто ище нє бул у малженстве, вец дзивчата цо були коло труни мушели буц облєчени у билим, а шицки други у чарним. Хлопи на хованю були гологлави. Кед дакому дахто умар у обисце, хлопи ходзе-ли гологлави и по драже, гоч яка жима була. Так кед хлопа людзе видзели гологлавого та-кой знали же му хтошка у обисце умар.Як знак жалю жени ношели чарне. За най-блїзшим ше чарне ношело найменєй до рока, а було же ношели и по три-штири роки, та и же нїґда вецей чарне нє зняли. То ше найвецей случовало кед мац поховала свойо дзецко. За родзинових ше чарне ношело до шейсц тижнї, заш у зависносци яка блїзка була родзина. Кед родичи млади умарли тиж ше ношело до трох рокох, а кед уж були стари вец до рока. Облєканє умартей особи було так як ше и за живота ношела. Кед умарла нєвеста вец єй положели фитюлу, кед старша нєвеста вец ю увязали до хусточки, блузна мушела буц бля-да и обовязно ше мушело видзиц рецочку од оплєчка, а долу сукня гоч яка.

ПрикраскиЦо ше прикраскох дотика мендюши ше дзивчатом нє кладло док були барз мали, алє аж кед подросли та и до школи почали ходзиц. Коло шиї ше ношело били пацерки у єдним шорику. Нє

були то прави бисери, алє по випатрунку по-добни. Познєйше пришли златни ланцущки хтори були досц драги. Єден таки ланцущок коштал як єдна шмата, та мало хтора дзивка то мала. На нїм бул медальон до хторого ше найчастайше укладали слички наймилших єдна з правого, а друга з лївого боку. Од пер-сценьох ше ношело праве винчани. Годзин-ки ношели лєм хлопи и то на ланцущку у кишенки. Жени годзинки нє ношели. Цо ше часу дотика, людзе ше у валалє ровнали по дзвону хтори три раз на дзень дзвонєл (ран-ши пацери на 5 годзин, поладнє на 12 годзин и вечарши пацери на 19 лєбо 20 годзин). Рано ше ставало по пацерох, вечар ше лєгало по пацерох, а на поладнє ше єдло „бо поладнє дзвонї“.

КрохмалєнєВельо ше теди крохмалєло. Крохмалєло ше сукнї, белини, хусточки... Крохмаль ше варело зоз муки. Перше ше положело до гарчка воду же би зоварла. Кед вода почала врец вец ше до нєй умишало муку розмишану и розпущену у жимней води, так як за подбивку. Кед то пре-варло достало ше крохмаль хтори вец требало през шитко прецадзиц же би ше скорка хтора при вареню настала нє лїпела за шмати. Кед ше райбало вец ше тот крохмаль розблажело зоз воду спрам потреби и у тим крохмалєло шмати. Осушени шмати ше мушело добре напирс-кац зоз воду и вец ше их пейґлало зоз пейґлу на жирячку. Жирячку ше кладло до пейґли, вец ше зоз пейґлу махало же би ше жирячка розгорела, а мушело ше барз мерковац бо би прегоруца пейґла платно потлєла. Було най-бизовнєйше пейґлу випробовац на даякей старей ренди чи є нє прегоруца.Теди ше шицко пейґлало бо таки то були теди платна. Райбало ше зоз домашнїм мидлом и лугом. Луг ше правело зоз ґару. Ґару ше збе-рало до гарчка, кед ше назберало досц ґару вец ше го попарело зоз горуцу воду и шицко добре премишало. Кед ше охладзело, ґар сецо-вал долу, а горе остал луг хтори ше зляло. Тот луг ше барз добре пенєл и крашнє ше могло шицко у нїм вирайбац. До купачки ше поло-жело води, до води луг и до того ше намочело шмати. Ютредзень ше райбало. Кед требало дацо вивариц, виварело ше. Шмати ше плока-ло у жимней води, дас у двох-трох водох. Тоту воду ше нє руцало, алє ше у нєй райбало цми шмати.

Стари шматиСтари шмати ше нє ру-цало, алє ше их штри-гало до пантлїкох и зоз нїх ше ткало керпари. Панї у Вуковаре знали предавац стари шма-ти, а жени зоз валалу их за тунї пенєж купо-вали та ткали керпари.

*Записане од Верунки Бучко Филипович зоз Вуковару.




XX IZ NAŠIH MJESTA - З НАШИХ МЕСТОХ STARE FOTOGRAFIJE - СТАРИ ФОТОҐРАФИЇ

Дакеди булоПрисельованє до тих крайохГоч дзе кед ше приповеда о историї и нашей прешлосци, вше ше наглашує же одкадз зме до тих крайох приселєли и же ше тото стало пред вецей як двасто пейдзешат роками, и же нашо людзе од вше були вредни, чесни и худобни.И кед би нашо людзе нє були наисце вредни, нїхто би их пре инше окрем того же през исто-рию були насправди вредни и чесни, як цо су ище и тераз, у явносци споминал и почитовал.Од теди по тераз прешло барз вельо роки, звикнуца у народзе як и сам живот ше барз пременєли.Гоч як ше теди гуторело же нашо людзе зоз Горнїци ту на долнї жеми приходзели пре ху-добу (як у єдней писнї спомнуте же Руснак зоз собу отамаль ношел шицку свою худобу), заш лєм на тоту историйну драгу сиґурно нє могли анї рушиц гевти найхудобнєйши хтори наис-це нїч нє мали.Тото ше може заключиц зоз того же ше у одредзених текстох наглашує же Руснак на ко-чох зоз собу до тих крайох приношел и шицку худобу свою, зоз чого можеме заключиц же гевти найхудобнєйши сиґурно нє мали кочи и конї, та пре тото таки худобенки, на таку драгу пешо анї рушиц нє могли.Гевти хтори по такей далєкей драги конєчно и сцигли до того краю заш лєм и ту предлужели скромно и чесно жиц аж и по терашнї часи.Та так кед раз єден Руснак заняти у єдним подприємстве посилал роботнїкох робиц до єдного Руснака, вон му наказал так „Знаш ти цо, я тих роботнїкох до тебе пошлєм, а ти меркуй же биш нє поганьбел анї мнє, анї себе. Тото шицко ци гуторим прето же кадзи лєм нашо роботнїки пойду робиц до векшинского народу там их домашнї дочекаю и зоз кафу, и зоз єдзеньом и рижним пицом, а кед ше случи же пойду робиц до дакого зоз мойого руского народу там нашо людзе якошик ровнодушни и загамовани, та роботнїкох часто зоз нїчим анї нє понукню. Прето меркуй яки упечаток о тебе як Руснакови буду мац мойо роботнїки

при нащиви твойого обисца“.Тото шицко ту поведзене же терашнї Руснак гоч є часто маєтково и нє худобни часто ше тото лєбо нє зна указац, лєбо го єдноставно нашлїдзена прешлосц и совисц у тим гамую.

„Гайзли“Гоч ше тераз уж нє жиє так худобенко як цо ше жило пред пейдзешат и сто роками, заш лєм ше у ґенох велїх Руснацох скрива уродзе-носц ґу шпорованю и чуваню шицкого того цо ше у живоце чежко заробело. Прето ше вецей раз зна медзи старшима людзми чуц и при-словка же „Предал би и гайзли, лєм кед би их дахто сцел заплациц. Прето ше зоз гайзлами нє тарґує“.Єден челєднїк хтори дома мал скромни при-ходи, кед ше му поспишело гоч цо придобиц за свойо обисце, на тото бул вше порихтани. Та так кед пред даскелїма роками по валалє орґанизовано орезовани конари зоз орехох и ядловцох, вон их на своїм трактору и прико-чу зазберовал по цалим валалє спред каждого хто тоти конари нє думал сам себе порубац за огриву. Тото цо тот челєднїк робел по валалє видзел и єден дакус старши валалчань, надумал му и сам понукнуц поорезовани конари, та пришол до його обисца, отворел капурку и доволо-вал. Тото доволованє у обисцу чула мац того челєднїка хтори по валалє зазберовал орезани конари та ше озвала.Чловек хтори доволовал гуторел єй же видзел же єй син зазберує „гайзли“ по цалим валалє, та же пришол понукнуц же би ше и до ньго пришло тото позберац.На тоту ше бешеду мац нашла увредзена, та тому чловекови хтори стал на уходзе до двора одвитовала же „Єй син по валалє зазберує по-орезовани конари хтори людзом нє потребни, та тоти конари себе рубе же би ше му тото по-рубане древо осушело за жиму за огриву, а цо ше дотика тих »гайзлох« хтори вон праве при-шол понукнуц, най вон себе сам тоти »гайзли«

зачува, та най вон тоти »гайзли« хаснує дома на жиму за огриву свойого обисца“.

Сушедова худобаЄдна старша жена заметала на драже кед з конца валала праве наиходзела худобна жена одходзаци до валалу и до церкви. Поздравкала и озвала ше. Тота хтора схилєна заметала любопитлїво ше єй опитала же ка-дзи рушела. Гевта єй одвитовала же идзе до валалу, а и до церкви на молебен. Заметаюци, схилєна жена єй пригварела же добре лєм кед може и кед ма тельо геверного часу и на тото.На тоту заувагу од преходзацей достала од-вит же вона, кед придзе час одходу до церкви, дома позохабя шицко, ша робота нє тащок же би одлєтла.Тей хтора заметала на тото пришло шмишно, та у себе прекоментаровала же лєгко ше єй аж и зоз самого конца валала так шейтац каждо-дньово кед дома нє ма анї чловека, анї дзеци, анї прашеца, анї курчеца, та лєгко єй так жиц, ходзиц до церкви и огваряц коло церкви, а я кельо лєм мам през дзень поробиц и у обисцу и коло курох, вец ту и швинї, а вона лєм чека перши кеди достанє „социялца“ и лєгко так жиц, могла би так и навики.Прешли так ище даскельо роки и тей з конца валала предзвонєли, и теди наисце цалком шицко за собу зохабела як и кажди хторому предзвоня и преселї ше на гевтот други швет.Даскельо днї после хованя тота цо заметала на драже бешедуюци зоз сушеду праве покойней виповедла же, гат, „Слава Богу же ше змирела, же ю Бог приял, бо чежко то кед ше так чежко и худобенко жиє як цо вона жила и кед ше нїч нє ма, кому ище така худоба треба“.На тоти слова сушеда праве похованей од-витовала же и тото дакус худоби цо за собу покойна зохабела, було хто по сушедстве за-дармо розцагац, ша нєдаремно чловек таки же му живому вше шицко потребне, та аж и сушедова худоба, лєм кед є задармо.

Желько Гаргаї

Стари фотоґрафиї

Оркестер Влади ЛехолатаЖе Руснаци залюбени до рускей народней шпиванки то нам шицким добре познате. Вшадзи дзе ше Руснаци зиду, кед нє скорей вец уж на самим розходу, муша себе голєм даєдну зашпивац. Надалєко познати и наш вуковарски бал на хторим ше шпива, могли бизме повесц и дзеведзешат дзевец проценти наших шпиванкох. Шпиваю и гевти хтори по руски нє бешедую, бо ше тота наша руска пис-ня уцагує людзом озда до каждей пори цела. Же би шпиванє було красше потребна и му-зика, а кед гудаци заграю нє мож шедзиц, алє ше муши затанцовац, та и теди кед цело уж старе и витрапене, алє душа млада и цага до танцу. Так то якошик шицко єдно зоз другим барз цесно повязане, а найбаржей то розумя гевти хтори зоз тим од дзецинства повязани.Петровци през свой вик дали велїх добрих шпивачох и гудакох, а медзи нїма и Звонимир Звонко Рускай и Силвестер Силво Медєши, хтори велї роки вєдно грали и шпивали, и воздзвиговали души велїх залюбенїкох до рускей писнї и танцу.Так у кнїжки о петровским Дружтве находзи-

ме шлїдуюци податки. Звонко Рускайов од малючка любел музику и писню. Ище у осно-вней школи сам, а и зоз братом Владом у дуету наступал на школских приредбох и бул замер-ковани по своїм темпераментним триманю и приємним гласу. Познєйше шпивал у составе

петровского Дружтва. На „Червеней ружи“ зявел ше двараз у дуету зоз Виру Югасову, дзе 1968. року достали награду публики. Кельо знаме, вон и нєшка грає на беґешу и шпива у петровскей хлопскей шпивацкей ґрупи.Силво Медєшов тиж од вчасней младосци бул зацикавени за писню и музику. Почал грац при Янкови Чордашовому у Петровцох, а познєйше кед ше преселєл до Вуковару грал у оркестру Влади Лехолатового и Бориса До-роґхазийового. Як и Звонко, зашпивал ище у основней школи у дуету зоз своїм братом Ми-халом. У рамикох петровского Дружтва на-ступал як солиста, а 1990. року на „Червеней ружи“ освоєл награду за найкарсши хлопски глас. Силво нажаль вецей нє знами, алє ге-втим цо го познали занавше остал у красних памяткох.На тей старей фотоґрафиї оркестер Влади Ле-холата: перши з лївого боку Звонимир Звонко Рускай грає на бас ґитари, у штредку Владо Лехолат зоз гармонику и на правим боку Си-лвестер Силво Медєши зоз ритем ґитару.


Звонко Рускай, Владо Лехолат и Силво Медєши



SkoliozaGrađu čovjekove kralježnice, uz ostale strukture, sačinjavaju i fiziološke, odno-sno anatomske krivine. Osim toga, građe-na je i od pokretnog i nepokretnog dijela. Nepokretni dio kralježnice čine križna i trtična kost, dok pokretni dio kralježnice čine vratna, grudna i slabinska kralježni-ca. Promatrajući sa strane lako se uoča-va kralježnični oblik duplog slova ˝s˝. U slučaju promatranja kralježnice odostrag ili s prednje strane, tada kralježnica treba izgledati potpuno ravno. Krivine postav-ljene u oblik slova ˝s˝ omogućavaju stabi-lizaciju kralježnice, pokretanje trupa tijela, amortizaciju stres opretećenja do kojeg dolazi tijekom raznih aktivnosti svakod-nevnog života. Mehanizam amortizacije vrlo se često uspoređuje s običnom meha-ničkom oprugom. Anatomska imena kri-vina kralježnice su: vratna lordoza (krivi-na koja je malo izbočena prema naprijed), grudna kifoza (krivina koja je izbočena prema natrag) i slabinska lordoza (krivina koja je ponovno izbočena prema napri-jed). Upravo te dvije lordoze i jedna kifo-za sačinjavaju duplo slovo ˝s˝. Fiziološku funkciju kralježnice omogućavaju različiti čimbenici kao što su mišići, ligamenti, me-đukralježnični diskovi, mali zglobovi kra-lježnice, leđna moždina i u konačnici pr-sni koš. Mnogostruka funkcija kralježnice podložna je patološkim promjenama koje se mogu očitavati kao bolni sindromi, oz-ljede živaca ili kao deformacije. Deforma-cije kralježnice, uzročno gledano, mogu biti urođene ili stečene. Najčešće defor-macije kralježnice su skolioze, kifoze i lor-doze. Skolioza je postranično iskrivljenje kralježnice u čeonoj ravnini tijela. Riječ je o vrlo složenoj deformaciji s neizvjesnim ishodom liječenja, odnosno izlječenja. Svaki postranični zavoj kralježnice još uvijek ne znači da postoji deformitet kra-lježnice. Skolioza se dijeli na strukturalnu i nestrukturalnu. Kod strukturalnih skolio-

za dolazi do, uz postranični zavoj, rotacije kralježaka i uvijanja jednog dijela kralješka prema drugom. Kod nestrukturalnih sko-liza nema postraničnog zavoja i rotacije kralježaka. U tom je slučaju kralježnica sa-vijena samo zbog podražaja potrbušnice ili zbog nekontroliranog, nenamjernog steza-nja mišića. U dijagnostici skolioza vrijede opća pravila kliničkog pregleda. Potrebno je ispitati obiteljsku i osobnu anamnezu, ocijeniti trenutno stanje kralježnice i tek poslije toga slijede specifične metode fizi-kalnih pretraga, poput ispitivanja balansa kralježnice i mjerenja dužine ruku, odno-sno nogu. Najjednostavniji i najčešće kori-šteni test je ˝test pretklona˝ kojim se utvr-đuje ili elimnira postojanje grbe, odnosno kojim se utvrđuje strukturalnost skolioze.Standardna je metoda pretrage radiološ-ko snimanje cijele kralježnice. Tek nakon što se obavi detaljan pregled, može se sa sigurnošću potvrditi sumnja na skoliozu. Liječenje skolioze ovisi o njezinoj vrsti i stupnju zakrivljenosti. Nestrukturalne se mogu uspješno izliječiti otkrivanjem uzorka i određivanjem te provođenjem kvalitetne fizikalne terapije, s naglaskom na individualno vježbanje, plivanje i bav-ljenje sportom. Strukturalne vrlo često zahtijevaju operativni zahvat, što je u ko-načnici odluka liječnika specijaliste. Na te-melju Cobbovog kuta određuje se stupanj skolioze i prema tome određuje se ciljano stručno liječenje. Cobbov kut jedna je od vrlo objektivnih metoda mjerenja iskriv-ljenja kralježnice. On se mjeri putem RTG snimke kralježnice.Skolioza je stanje kralježnice koje, ukoli-ko se ignorira, može pogoršati iskrivljenje kralježnice i dovesti do potrebe za opera-tivnim zahvatom. Ukoliko osoba uoči na sebi neke od prvih znakova, potrebno se javiti liječniku za daljnju obradu. Znakovi koji mogu

upućivati da osoba ima skoliozu su:1. iskrivljeni prsni koš – kod skolioze leđ-na se krivulja povlači bočno ili u stranu2. nejednaka ramena – zbog bočne zakriv-ljenosti kralježnice jedna lopatica ili rame može biti izraženije od drugoga3. naborana majica na jednoj strani – ukoliko osoba stalno povlači prema dolje jednu, stražnju, stranu majice, to može biti vrlo suptilan znak skolioze, odnosno postraničnog iskrivljenja kralježnice koji zapravo rezultira iskrivljenom zdjelicom4. jedan rukav duži od drugoga – ovisno o mjestu zakrivljenja, ramena mogu biti neujednačena (jedno veće ili manje od drugoga)- zakrivljenost također može uzrokovati da je lopatica niža ili viša od druge i izbo-čenija u odnosu na drugu5. jedna cipela istrošenija od druge – za-krivljena kralježnica pomiče zdjelicu što u konačnici uzrokuje neravnomjeran hod- promjene u kukovima, koji nisu u istoj razini, mogu utjecati na neujednačeno trošenje pete na jednoj cipeli6. osjećaj nelagode tijekom hodanja – zbog mišićnog disbalansa, koji onemogu-ćava tijelu ispravan način kretanja, javlja se klizno kretanje ruku koje postaje vrlo neujednačeno7. kronična mišićna napetost – skolioza može uzrokovati mišićnu neravnotežu oko kralježnice koja može stvoriti kronič-no slabe mišiće8. oslanjanje samo na jednu nogu – sko-lioza stvara neravnotežu u zdjelici koja se često olakšava zauzimanjem asimetričnog položaja tako da je težine više na jednoj nozi9. otežano disanje – skolioza može ograni-čiti širenje rebara, a dišne organe stisnuti, zbog čega može doći do otežanog disanja.

Test pretklona: lijeva slika prikazuje zdravu kralježnicu. Desna slika prikazuje kralježnicu koja ima skoliozu.

Slika lijevo: Anatomski prikaz zdrave kralježnice. Slika desno: anatomski prikaz kralježnice koja ima skoliozu.


XX PETROVCI KOJI NESTAJU - ПЕТРОВЦИ ХТОРИ НЄСТAВAЮ

Руснаци и селїдбиРуснак и селїдби уж виками нє можу єдно без другого, народ без своєй на-ционалней держави, а телї часи иснує. Жил Руснак у рижних царствох и дер-жавох, вше под власцу других народох и вше ше повиновал власцом, алє чувал свойо мено, селєл ше, одходзел по ши-рим швеце глєдаюци лєпши и лєгчей-ши живот за себе и свойо дзеци. У першей половки 18. столїтия сцигнул и до ровней Бачки, а вец и до Сриму и Славониї, сновал свойо валали, чувал свою виру, язик, обичаї, почитовал власци и держави у котрих жил, алє свойого ше тримал и удало ше му об-стац. Початок 20. столїтия тиж принєсол розсельованє Руснака, поготов до обе-цаней жеми Америки. Велї пошли, даєдни ше врацели, алє велї и остали. Нєшка у Америки и Канади маме велї заєднїци потомкох тих цо теди поод-ходзели, як з наших крайох, так и зоз старого краю, алє нажаль велї потраце-ли бешеду и обичаї, но заш лєм знаю же су Руснаци. По Другей шветовей войни тиж приходзи до велького розсельова-ня, зоз валалох велї одходза по швеце за векшим заробком, алє фамелиї ос-таваю у валалє. Велї починаю робиц у фабрикох, та вец вєдно з фамелиями одходза до варошу, купую хижи и квар-телї, и свойо животи селя зоз валалу до варошу. Ту вец маме и велїх младих ко-три одходза на факултети, шицки ше намагаю очувац свойо, сную ше Друж-тва у Заґребе, Новим Садзе, Вуковаре и других варошох. Но у вельким варошу дзе Руснак од Руснака жиє на киломе-тер-два, та и вецей єден од другого,

вельо чежше зачувац рускосц як на ва-лалє, дзе так повесц шицки Руснаци.Селїдби тиж приноши и 21. столїтиє, велї Керестурци селя до Канади, одход-за цали фамелиї, а Петровчанє и Ми-клошевчанє розселєни у Отечественей войни, а вец у повойнових часох одход-за по цалим швеце, а поготов Петро-вчанє. Одходзи ше пре лєпши и лєгчей-ши живот. Землєдїлство и статкарство дома знїщене, чежко од польопривреди жиц, фабрики углавним попрепадали, а и гевто кус занятих цо робя, робя за таки плаци же од нєй лєдво прежиц мешац. У часох прешлого столїтия кед у обисцу було вельо дзеци, и кед даєдно пошло нє було то так страшне. Осемдзешатих рокох нє було хижи або порти на пре-дай, а и кед було швидко се предало и за добри пенєжи, а нєшка пол валала празни хижи. Велї ше хижи сами валяю бо стари помарли, млади у швеце, а нєт кому предац. Нєшка дзецох у фамелиї менєй, а и кед одходза, одходза шицки же би дзецом обезпечели лєпши живот. Маме так уж вельке число Петовчаньох у Нємецкей: Надьово, Мудрийово, Лехолатово, Сташуково, Маурово; у Австралиї Шморгайово, Кишово, До-роґхазийово, Шикорово, Лехолатово; у Анґлиї Мудрийово, Гардийово, Дуда-шово, Еделинсково, Рускайово, як и по других европских державох Вовково, Марошово, Лехолатово, а ту и числена заєднїица у Републики Ирскей: Гарди-йово, Рамачово, Маньошово, Надьово, Сеґедийово, Музичково, Кетелешово, Монарово, Рацово. Можебуц сом дако-го и забул, алє и тото начишлєне вељке

число. Углавним, то млади фамелиї, велїм ше и дзеци ту народзели, а дзеци кед су ту родзени, як и гевти котри ту пришли як мали, швидко науча язик и звичаї и чежко же буду мац жаданє врациц ше. Ми старши вшелїяк будзе-ме мац любов спрам свойого валалу, своїх Петровцох котри покус нєставаю. Значи, по гевтей старей „Дзе ше та-щок лягнє, там го шерцо цагнє“, присц до швета и охабиц свой валал, своїх людзох и обисце нє лєгко и присц до нового штредку котри таки розлични од вашого. За чудо, приму вас, нє пи-таю за националносц, виру, хторого сце политичного опредзелєня, даю вам можлївсц же бисце се знашли, роботу од котрей мож достойно жиц, плацу котра шорова, нє роздумуєце о тим же як прежиц од плаци по плацу, лєбо же нє достанєце свою заробену плацу и задумайце, од нєй мож крашнє жиц и ище и ушпоровац, нє мушице мац 4-5 карточки и преруцовац минус з єдней на другу же би вас нє блокирали.Цо ше дотика материялного стану, школовая дзецох и шицкого другого, нєт ту пригварки, лєм знаце, чежко без свойого валалу, людзох, ша там у Петровцох познаце кажди куцик, поз-наце каждого и вас кажде позна, чеж-ко ше того одвикнуц. Пред даскељо тижнї у програми Голубици нашла ше и Служба Божа як часц програми, та дзекуюци тим модерним чудом техно-лоґиї, интернету и Фейсу котри чло-векови оможлївюю вельо того, и сам преглєдуюци внєдзелю рано Радио Лем, Лемкивска радио-станїца наяве-ла же на три пополадню буду дирек-тно преношиц Службу Божу зоз Пе-тровцох. И насправди, ту у нас на два задзвонєли петровски дзвони, два та и вецей тисячи километри од Петров-цох, шерцо вам вельке як Петровци, зоз першох сце вискочиц, преходзице през цали валал, здогадуєце ше людзох, чуєце шпиванє петровских «бабох» шпиваю у Служби Божей и гоч сце им скорей и нашли даяку пригварку, того нєдзельного пополадня видзи ше вам же одшпивали совершено.

Томислав Рац



И филозофи печу палєнкуУ Коцуре тирва сезона печеня палєн-ки. Пече ю кажде хто ма даякей ово-ци. Опрез хижи, у дворе, у загради, на беґелю. Пече ше палєнку зоз ягоди, турґунї, шлївки, яблука, грушки, каш-ки, бишалми, кайси, брескинї, вишнї, черешнї, старих дунцох, и лєм цо нє, з бочкори и пняку з ягоди. Палєнку ше пече у трох-штирох палєнчарох у ва-лалє. И вшадзи ше чека шор, голєм тид-зень. Пече ю кажде. Худобни и богати, хлопи и жени. Найчастейше ше прата дзеци зберац овоци, а вец, кед дзецом допиє, роботу закончую оцове, мацери, а найчастейше дїдове и баби.

Шлївки медовки, опрез хижи, зоз трицецрочних древох, зберам и я. На стояцо, на кучацо, а на концу и на клє-чацо. Клєчим пред сладосцу медовки, тим даром слунка и нїзкей коцурскей жеми. Пах шлївкох шири ше на шицки боки. Кед шлївка спаднє на дражку и кед дахто чапнє до нєй, вона там ос-тава залїпена по єшеньски дижджи. И пахнє, гоч єй там ище лєм скорочка остала.Нараз, чуєм якеш шкрипанє. Цо би то могло буц? Збачуєм, шкрипанє вше гласнєйше, руша ше. То ма буц якеш колєсо. Ставам, випросцуєм ше, уце-рам руки, лїпкаци од шлївкового цу-кру, перше до стебла шлївки, а вец и до фармеркох и викукуєм на калдерму най вибачим – цо то за шкерепадло-ванє. А воно, на Шандор шор, зоз улїци Ошлєбодзеня, идзе чловек и дриля фу-рик. Древени, чежки, з древеним колє-

сом обложеним зоз желєзним обручом. Шкрипанє того колєса и дирґанє об-руча по калдерми гласнєйше од гоч хторого авта цо прейдзе по калдерми. Хто ше нашол на шоре у тей хвильки, викуковал цо то и хто то. А воно, мой приятель, Силвестер Папуґа., єдини школовани филозоф у валалє, єден зоз пейцох цо их маю Руснаци, професор ґимназиї у Вербаше, судски толмач за талиянски язик, на тим древеним фу-рику циска гордов до палєнчарнї, вер-хом полни зоз комом, а коло гордова ище и три мехи чутки. Упера ше наш професор, дриля тоту нєлєгку терху, а кед шкрипанє на хвильку престанє, знаме, то ше вон одпочива, чуха набри-нути руки, а пред тим як ознова лапи ручки фурика, плювнє до рукох, най му ше нє шлїзкаю.

Так ше, професор, филозоф, цискаюци фурик, приблїжує ґу мнє. Нашмеяни, як и вше, оздзива ше:

– Як ши Миколаю?– Добре, а ти?– И я добре. Печеме?– Печеме.– Цо єст нове у Варадинє? – пита ше ми.

Так почала наша бешеда. О актуал-ней политики, о животних началох, о збуваньох при Руснацох, о историї, о дзецох. През бешеду кажду тему про-буєме спатриц, як би то филозофове гуторели, синхроно и дияхроно. Значи, спатриц ю у контексту терашнїх збу-

ваньох, як и у контексту збуваньох у прешлосци, свидоми же швет нє почи-на, а анї ше нє закончує з нами. Бешеда, як по правилу, зошлїсла и на старогре-ческих филозофох, а вец, професора крашнє слухац. Ма чловек цо повесц, а вше ридше уж єст од кого дацо чуц. Кед ознова лапел фурик до рукох и кед колєсо зачерепчало, застановел сом го, най ше му дацо опитам.

– Цо би ши волєл? Тот ком за палєнку влєчиц на красним новим авту, за хто-ри заквачени исти таки красни и нови прикоч, алє най нє знаш за Сократа, чи, волїш так – цискац тот гордов на тим древеним фурику, алє знац за Сократа?Професор ше нашмеял, пошкрабал ше по глави, свидоми зложеносци того пи-таня и кратко одвитовал:

– Волїм знац за Сократа!

Нашмеяни, лапел фурик до рукох и ци-скал го далєй, просто до палєнчарнї. Провадзело го тераз уж цихше шкри-панє колєса, без черепчаня обруча, бо тераз дрилял фурик по трави. А трава блага шицки черепченя и шицки га-лайки.

Есеї „Шантовки“ видала НВУ Руске слово, Нови Сад 2016.року. Автор

Микола Шанта.

З дошлєбодзеньом автора, „Шантовки“ за Нову Думку вибрала


Сцеканє од стварносциМи, Руснаци, о себе часто любиме повесц же зме писмени, та аж и най-писменши народ у околїску. Чи то насправди так чи нє, тераз то анї нє таке важне. Алє важне тото же цо ми вибрали з чим ше будземе цешиц и видвойовац од других. Вшелїяк же лєпше най то будзе писменосц як, на приклад глупосц, тупосц, риґидносц, лукавосц.

Же би ше дошло до писменосци як началней прикмети, заєднїца муши мац уметнїцку литературу. Кед щиро спатриме свою уметнїцку литературу, вец себе можеме зауважовац же зме не розвити у жанрох хтори характеризую розвиту литературу, як цо то критика, есей, роман. Алє зато, маме поезиї и то надосц.

На основи того кельо єст поезиї у на-шей литаратури, ношиме ореол най-писменшей националней заєднїци. Нє сцем нїкого розчаровац, алє таки ореол, себе приписую и Словаци. Алє най. На полю писменосци єст места и за нїх и за нас.

Кед ше за єден народ пове же є поетич-ни, то вец значи, спрам природи са-мей поезиї, же є прихильни сцекац од стварносци. Поставям ключне питанє: чом ми Руснаци маме потребу сцекац од стварносци? Чом Костельник мал потребу написац праве идилски вен-єц, у хторим идеализовал швет валала и руского способу живота, хтори анї кус нє бул лєгки? Нам ше то пачи, гоч зме свидоми же стварносц значно ин-шака.

Чи можебуц праве идилична слика швета яку нам створел Костельник, матрица дзекуюци хторей находзиме смисел и силу оставац на тих просто-рох як факт, и то нє лєм як вирски, хтори рецидив историї, алє и як язи-кови, ментални, та и творчи.

17. април 2005. Коцур

Есеї „Шантовки“ видала НВУ Руске слово, Нови Сад 2016.року. Автор

Микола Шанта.

З дошлєбодзеньом автора, „Шантовки“ за Нову Думку вибрала



XX IZ RADA SAVEZA - ЗОЗ РОБОТИ СОЮЗУ SPORT - СПОРТ

Союз Русинох РГРaди Eвропи 9332000 Вуковaр

e-mail: [email protected]Совит „Новей думки”

Рaди Европи 93 32000 Вуковaр

e-mail: novadumka@gmail. com

Розписую

К О Н К У Р С

Зa прогрaми видaвaтельствa у 2020. року спрaм критериюмох зa утвер-дзовaнє финaнсийней потримовки зa прогрaми нєвлaдових здруже-ньох и здруженьох нaционaлних меншинох нa конкурс ше можу явиц шицки полнолїтни ґрaждaнє РГ хтори зaдовoлюю критериюми конкурсу.

Критериюми: – литературне дїло зa хторе ше глєдa финaнсийнa потримовкa муши буц нaписaне нa руским або на горват-ским язику (нє виключує ше aнї дво-язични приклaд руско–горвaтски) – литературне дїло требaло би буц вязaне зa животни обставини Руси-нох нa нaшим просторе aбо ширше – зоз облaсци етнолоґиї, историї, церковного, културного и явного жи-вотa, як и зоз кaждодньового живота нaших людзох – литературне дїло може буц нaмен-єне одроснутим особом, млaдежи и дзецом– литературне дїло може буц нaписa-не у шицких кнїжовних родoх – лир-ским, епским aбо дрaмским, може буц мемоaрскa, aвтобиоґрaфскa aбо биоґрaфскa прозa – Зa конкурс aвтор муши окрем aвторского дїлa достaвиц свою био-ґрaфию, нaйменєй єдну рецензию нa литературне дїло хтору нaписaл ре-цензент знaчни зa облaсц до хторей спaдa дїло и подaтки о рецензентови – литературне дїло ше посилa у ком-пютерскей форми нa e-mail aдреси Союзу aбо Новей думки, aбо по по-шти нa горню aдресу, тиж тaк у ком-пютерскей форми – конкурс отворе-ни по 8. децембер 2019. року

Редaкция Новей думки

МЕМОРИЯЛНИ ТУРНИР У СТОЛНИМ ТЕНИСУ „ВЛАДИМИР ТИМКО“

Прешлорочни побиднїк одбранєл наслов

У орґанизациї КУД-а Руснацох Осиєк и Представительки рускей националней меншини Осєцко-бараньскей жупаниї, Агнетки Балатинац, 12. октобра того року, у просторийох Дружтва отри-мани Мемориялни турнир у столним тенису „Владимир Тимко“. Турнир ин-терного характеру, як здогадованє на Владимира Тимка, покoйного члена и снователя Дружтва, котри 2008. року нєсподзивано умар. Присутних приви-тал предсидатель КУД Руснацох Осиєк, Оґнєн Здравкович и пожадал успишни Турнир. Бавели осем бавяче: Владимир Еделин-ски, Томислав Мишир, Зденко Сивч, Ромко Гаргай, Тихана Попиняч, Оґн-єн Здравкович, Татяна и Гелена Тимко (дзивки покойного Владимира). Перше место освоєл Оґнєн Здравкович, та з тим одбранєл наслов од влонї, дру-ге место освоєл Ромко Гаргай, а треца

була Татяна Тимко. Дружтво пририх-тало скромни награди побиднїком ко-три уручела Славица Тимко, ґдовица покойного Владимира.По законченим змаганю, присутни бавяче и навияче, их коло 20, иншак шицки члени КУД-а Руснацох Осиєк, предлужели друженє при скромней за-куски и зоз рускима шпиванками хто-ри предсидатель Здравкович попро-вадзел на гармоники.


Рушняк у шаху освоєл перше и друге место у городу Риєки

Влонї на жупанийским змаганю у шаху КД Рушняк ПҐЖ освоєл перше место у Вишкову.И того року на змаганю Городу Риєки у орґанизациї Заєднїци народох БиГ освоєл перше и друге место, бо мал два екипи, док член екипи достал погар за найлєпшого шахисту. Освоїц два пер-ши места то сон хторому зме ше нє на-здавали анї нє шнїли.Змаганє було отримане внєдзелю, 15. септембра, у сали македонского Друж-тва „Илинден“. То красна велька сала и добре порихтана. Орґанизатор Вин-ко Стаменич спред Дружтва „Заєднїца народох БиГ“ и сам спортиста. Покро-

витель бул Город Риєка, так же дипло-ми подписал шеф оддзелєня Технїцкей култури. Мали зме два екипи, капетан бул Владимир Провчийов. Конкурен-ция була досц вељка, а бавяче дали шицко од себе, цо указал и резултат. Достали зме два погари, а и треци до-стал млади бавяч як найлєпши. Значи три погари, а тиж так и два дипломи.


Навияче и бавяче

З лїва на право: Ромко Гаргай (2. место) Татяна Тимко (3. место) и

Оґнєн Здравкович (1. место)


XX SPORT - СПОРТ IN MEMORIAM - НА ЗДОГАДОВАНЄ

Служба Божа за покойну Любицу

Сеґеди-Фалц

Всоботу пополадню, 28. септемб-ра того року, у рамикох дзевятей КМ „Кед голубица лєцела“ у цер-кви Покрову Прествятей Бого-родици у Петровцох отримана Служба Божа за покойну Любицу Сеґеди-Фалц, котра була єдна од снователькох та перша и почесна предсидателька Дружтва „Руснак“. Службу Божу служел паноцец Владимир Маґоч. Попри домашн-їх, на Служби були учашнїки и гос-ци манифестациї з других жемох.


Борис Дороґхази горватски бранїтель

Першого новембра того року на-полнєли ше 29 роки од вчасней шмерци нашого Бориса. Нашо думки го нїґда нє забуду, час нє зменшує нашо болї же зме стра-цели його весели ошмих и пис-ню, кед полни живота и радосци грал свою гармонику. Погинул як горватски бранїтель, дал живот за нашу Горватску. Боль же зме го страцели будзе жиц вєдно з нами по конєц нашого живота.

Родичи Силвестер и Иринка Дороґхази, и брат Томислав

зоз фамелию

Одбавене финалне змаганє Купу Фодбалского штредзиска

Вуковар у ПетровцохФиналне змаганє Купу Фодболского штредзиска Вуковар одбавене 8. ок-тобра пред вецей як 300 патрачох и госцох у Петровцох медзи ФК „Кроа-ция“ Боґдановци и ГФК Вуковар 1991.З виходом фодбалерох на терен пред самим початком змаганя Хлопска шпи-вацка ґрупа КУД-а „Яким Гарди“ зоз Петровцох одшпивала гимну Републи-ки Горватскей. Длугорочному спорт-скому роботнїкови Здравкови Ґалови-човому додзелєна плакета, котри бул и делеґат на змаганю, а после змаганя на терену погари додзелєни лимачом Фрушкогорца зоз Илоку и пиониром ФК Вутекс, котри и побиднїки Купа Фодбалского штредзиска Вуковар. Боґдановчаньох до водства приведол

Дино Радош, а после того на 2:0 звек-шал бавяч Тин Ивич, а конєчни резул-тат Кроация – Вуковар од 3:0 поставел Лука Зовко.


Желько Костелник (1955–2019)

Предсидатель КУД „Яким Гарди“ Петровци и член

Предсидательства Союзу Русинох РГ

Желько Костелник народзени 27. мая 1955. року у Вуковаре. Жил у Петровцох дзе закончел основну школу. Штредню металску школу закончел у Заници. По Отечестев-ну войну бул заняти у Комбинату ґуми и обуї Борово.Желько Костелник од дзецинства бул активно уключени до култур-ного живота Петровцох як член КУД „Яким Гарди“. Остатнї осем роки бул предсидатель КУД „Яким Гарди“ и член Орґанизацийного одбору Петровского дзвона, а тиж так бул и член Предсидательства Союзу Русинох РГ. У политичним живоце Руснацох у РГ тиж так бул анґажовани як член општинскей и жупанийскей Ради Руснацох цеком осем рокох.Бул оженєти, мал двойо дзеци, дзивку Кристину од хторей мал и двох унукох, Самуела и Салвато-ра, и сина Ґорана.Умар нєсподзивано 14. октобра 2019. року у 65. року живота у Петровцох, дзе є и поховани на петровским грекокатолїцким те-метове 15. октобра.З наглим одходом Желька Костел-ника руска културна и политич-на заєднїца у РГ старцела єдного дошлїдного, вредного, розумного и одвичательного члена.


Хлопска шпивацка ґрупа КУД „Яким Гарди“ одшпивала гимну РГ

Бавяче на терену Погари за побиднїкох


ISSN 0351-3181 BROJ ЧИСЛО 213 GODINA РОК XLVIII 5/2019 · 2019. 11. 22. · issn 0351-3181...

Documents

Transcript of ISSN 0351-3181 BROJ ЧИСЛО 213 GODINA РОК XLVIII 5/2019 · 2019. 11. 22. · issn 0351-3181...