İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın

Uluslararası Sınıflandırması

Temel & Ġleri Eğitim

ICF – TEMEL EĞITIM

AMAÇLAR

✍ Dünya Sağlık Örgütü tarafından sunulan sağlık kavramını anlamak;

✍ ICF modeli engelliliğin bulgusal ve açıklayıcı potensiyelini anlamak;

✍ ICF terimler ve kodlarının tanımlayıcı kapasitesini değerlendirmek;

✍ Kendi uzmanlık alanınızda ICF modelinin etkisini araştırmak

BAġLIKLAR

✍ ICF’ nin temel prensipleri;

✍ ICF’nin kavramsal modeli;

✍ ICF sınıflandırmasının yapısı;

✍ ICF potansiyelinin nasıl gerçekleştirilebileceği: grup tartışması.

ICF – Temel Eğitim

I.

GİRİŞ Başlangıç olarak, ICF’nin içerdiği iki kavramı gözönüne alalım- sağlık ve engellilik

kavramları. ICF bir sağlık sınıflandırması olduğu ve Dünya Sağlık Örgütü engellilik

kavramını doğrudan sağlıkla ilgili olarak anlamlandırdığı için sağlık kavramıyla

başlamak önemlidir: engellilik, fonksiyonun azalmasıdır ve bu insan sağlığının

azalması anlamına da gelir.

Engelli politikasına gelindiğinde ise,

Dünya Sağlık Örgütü’nün ICF’ yi biyopsikososyal model olarak adlandırılan daha

esnek ve daha faydalı bir modeli işlevselleştirme kararını anlamak için medikal ve

sosyal olarak adlandırılan modeller arasındaki çekişmeyi hızlı bir şekilde gözden

geçirmek önemlidir.

Aynı zamanda ICF olarak Avrupa’daki engelli politikasının kısa bir tarihi geçmişini

sunmaktayız.

Dünya Sağlık Örgütü’nün Sağlık Kavramı Sağlıklı Kişi

Yaralanma, rahatsızlık ve hastalığın olmamasıdır

ve

Bütün boyutlarıyla insani işlevleri kapsar:

Fiziksel, psikoloik, kişisel, ailesel, toplumsal ve Çevresel Etmenler

Engelliliğin Medikal ve Sosyal Modellerinin Karşılaştırılması Medikal Model: Engellilik gerçekten medikal tedavi gerektiren fiziksel ve pisikolojik anormalliklerle ( hastalıklar, rahatsızlık ve yaralanmaların neden olduğu) ilgilidir Sosyal Model: Engellilik gerçekten fonksiyonel problemlerle insanların hayatını kısıtlayan fiziksel ve sosyal çevrenin neden olduğu sosyal dezavantajlarla ilgilidir.

ICDH – 1980

Bozukluk…herhangi bir kayıp veya psikolojik, fizyolojik, anatomik yapı, veya fonksiyon bozukluğu Engellilik ... herhangi bir kısıtlama veya bir hareketi bir insan için normal olarak kabul edilen ölçüde düzgün olarak gerçekleştirme kabiliyeti eksikliği (bir bozukluktan kaynaklı) Sakatlık …. Bir bozukluk veya engel sonucu oluşan ve belirli bir kişi için normal olan bir görevin (yaşa, cinsiyete, sosyal ve kültürel etmenlere bağlı olarak) yapılmasını kısıtlayan veya engelleyen bir dezavantajdır. Hastalık Bozukluk Engellilik Sakatlık veya rahatsızlık

ICIDH ICF

Yenileme Prensipleri EVRENSEL ANLATIM

ÇEVRE TARAFSIZ DİL, POZİTİF GÖRÜŞ

EŞİTLİK BİYOPSİKOSOSYAL MODEL

Medikal Model X Sosyal Model

Medikal Bakış Açısı

Medikal Tanı

Yapı ve fonksiyon bozulmaları

Engelli birinin karşılaştığı problemler

Bu yüzden: sadece medikal müdahaleler uygundur.

Sosyal Bakış Açısı

Fiziksel ve Sosyal Çevre

Günlük Hayata Katılımda Kısıtlamalar

Engel sahibi bireylerin karşılaştığı problemler

Bu yüzden: sadece sosyal müdahaleler uygundur

kişisel problem X sosyal problem medikal terapi

X toplumsal bütünleşme

kişisel tedavi

X sosyal eylem

profesyonel yardım

X grup sorumluluğu

kişisel değişiklikler

X çevresel uğraş

davranış

X tutum, kültür

bakım

X insan hakları

sağlık politikaları

X politikalar

kişisel uyum

X toplumsal değişim

Biyopsikososyal Model

kişisel problem X sosyal problem

medical terapi X sosyal bütünleşme

kişisel tedavi X sosyal hareket

profesyonel yardım X grup sorumluluğu

kişisel değişimler X çevresel değişim

davranış X tutum, kültür

bakım X insan hakları

sağlık politikaları X politikalar

kişisel uyum X toplumsal değişim

ICF'nin Biyopsikososyal Modeli

Sağlık Durumu (rahatsızlık, hastalık, yaralanma, travma)

Vücut Fonksiyonları ve Yapıları

Hareketler Katılım

Eksiklikler Hareket Kısıtlamaları

Katılım Kısıtlamaları

Kişisel Etmenler Çevresel Etmenler

Avrupa’da Engelli Politikası - kısa tarihçeyi değiştiren bir yaklaşım…

I. Engelliler için Fırsat Eşitliği- Yeni bir Engelli Topluluğu Stratejisi, 1996

II. Engelliler için Fırsat Eşitliği Yasa Tasarısı, 1996

III. Yenİ Engelli Politikası Taslağı, 1996

IV. Üye Ülkeler İstihdam Politikası için Yönergeler, Luxembourg. 1998

V. Avrupa Sosyal Diyaloğu, Ortak Beyan, 1999

Engelliler için Fırsat Eşitliği: Yeni bir Engelli Topluluğu Stratejisi, 1996 FIRSAT EŞİTLİĞİ TAKİBİ TASLAĞI “Komisyon, Avrupa Birliği’nin engelli haklarının farkına varmak ve bu alanda eşit fırsatlar geliştirmek, ayrımcılığı yok etmek için tüm Üye Ülkeler tarafından ana noktasıyla paylaşılması gereken genel engelli stratejisinin onaylanması ve açıklamasının gerekli olduğu kanaatindedir.”

Engelliler için Fırsat Eşitliği Yasa Tasarısı, 1996 ÜYE ÜLKELERE ÇAĞRI… ● Uygun Ulusal politikaların uygulanıp uygulanmadığını dikkate almak, özellikle de

aşağıdaki yönelimlerde :

✍ engellileri topluma katılmaları için cesaretlendirmek …

✍ Politik oluşumun konuyla alakalı tüm sektörlerinde engelli perspektifini yaygınlaştırmak;

✍ engelleri kaldırarak engellilerin topluma tam olarak katılımlarına olanak sağlamak:

✍ engellilerin becerilerinin kabul edilmesi için ve fırsat eşitliğine dayalı stratejilere karşı

kamu görüşünü arttırmak.

● Engelli temsilcilerinin uygulamalara, ilgili politikalara ve lehlerindeki aktivitelerin takibine

katılımda bulunmalarını teşvik etmek.

Yeni Engelli Politikası Taslağı, 1996 Engellilerin uyumundan toplumun uyumuna…

...’Normallik’ ve engellilik arasındaki ilişki öncelikle engelliler tarafından başlatılan bir

devrim geçiriyor. Bu açıdan, insan farklılığının insan topluluğu için hem doğal hem

de faydalı olan bir fenomen olarak kabul edilmesi gerektiği küresel ölçekte artarak

kabul edilir hale gelmektedir.

Avrupa Sosyal Diyaloğu, Ortak Beyan, 1999

Sosyal ortaklar aşağıdaki noktaları vurgulayan ortak bir beyanı kabul ettiler… - Engelliliği değil; beceriyi vurgulamak;

- Girişimde pozitif bir etmen olarak engelli istihdamını teşvik etmek;

- Engelliliğin farklı şekillerini dikkate alarak endüstriyel ilişkiler geliştirmek;

- Özel gereksinimlere gore düzenlenen çözümler için çeşitli yaklaşımlara sahip

olmak;

- İş yeri dışında önlemler geliştirmek (okul çevresi, ulaşım, tutumlar, önyargılar

vb.).

Avrupa’da Engelli Politikası – Yaklaşımdaki değişim ve en son gelişmeler …

VI. İstihdam ve iş alanında eşit muamele için genel taslak, Konsey yönetmeliği,

2000

VII. Konsey Yönetmeliği 2000/78/EC, istihdam ve iş alanında eşit muamele için

genel bir taslak oluşturulması

VIII. Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı, Nice, 2000

IX. Ayrımcalıkla savaşmak için Toplumsal Hareket Programı(2001-2006), Konsey

Kararı, 2001

X. Engelliler için fırsat eşitliği: Avrupa Eylem Planı, 2003

XI. Engelli Hakları Anlaşması ve İhtiyari Protokol, 2006

Avrupa’da Engelli Poltikası – Yaklaşımdaki değişim Avrupa Engelli Politikası’ndaki Konular…

Evrenselcilik

Kaynaştırma

Çevre Hakları Temelinin Rolü (?)

Engelliliğin Medikal ve Sosyal Modeli

SINIFLANDIRMA Mantıksal bir yapıda organize etmek veya kataloglama. Objelerin tüm resmini ve özelliklerini yansıtmak

ÖLÇME Fenomeni standart, model ve ölçü olarak nicelendirmek

DEĞERLENDĠRME Düzgüsel taslak açısından

bir değer vermek veya belirlemek

ICF Temel Eğitimi II.

Giriş

İkinci bölüme, ICF’nin temelde bir sınıflandırma aracı olduğu önemli gerçeğin altını çizmek için , sınıflandırma, ölçme ve değerlendirme arasındaki temel bilimsel ayrımı yaparak başlıyoruz. Daha sonra ICDH’den ICF’ye kavramsal adımları gözden geçirmeden once, neden Dünya Sağlık Örgütü’nün engellilik ve insanın faal durumda olmasıyla ilgili bir sınıflandırma aracı yaratma gerekliliğini hissettiğini araştıracağız. ICF’ nin WHO’nun ‘ Uluslararası Sınıflandırmalar Ailesi’ nde aldığı rolü göstereceğiz.

ICF Bir Sınıflandırmadır.

ICF bir ölçme veya değerlendirme aracı değildir. ...ICF sağlık ve sağlıkla ilgili durumları sınıflandırır.

ICF ilkeleri ( ICIDH’den ICF’ ye)

İşleyiş

sadece engellilik değil Evrensel model

Sadece azınlık modeli değil

Bütünleşmiş model

Sadece medikal veya sosyal değil

Etkileşimli model

Doğrusal değil Kapsayıcı model

Sadece kişi değil Kültürlerarası model

‘batı tarzı’ değil

Yaşam Süresi Kapsamı

Sadece yetişkin değil

Neden Uluslararası Sınıflandırma veya İşleyiş?

Sağlık epidemiyolojisinde değişme : akuttan kronik hastalıklara Toplum sağlığı odağında değişim: Change in public health focus: patolojiden patolojinin sonuçlarına Disiplinlerarsı işleyişi ve uluslararası kullanımı tanımlamak için “ortak dil” ihtiyacı Engellilerin ihtiyaçlarına cevap vermek ve kolaylaştırıcı müdahaleler için engellilik alanı ve parametrelerini tanımlamak.

ICF ve ICD – BİRLİKTE ICD Ölüm oranı verileri

Hastalık oranı verileri ICF İşlevsellik ve engellilik verileri

ICD + ICF

Sağlık ve sağlıkla ilişkili veriler

ICF araç kutusu

ICF: tam model ICF kontrol listesi WHO-DAS II ICF Çekirdek seti

ICF – Temel Eğitim

III.

Giriş Üçüncü kısımda ICF’nin teorik prensip ve arka planından sınıflandırmanın somut detaylarına ve ICF’nin kodlama prosedürlerine geçiyoruz. Öncelikle ICF sınıflandırmasının yapı ve elemanlarına göz atacağız. İkinci olarak sunulan her elemanı dizgisel şekilde belirleyerek sayfa üzerinde bir kategorinin nasıl göründüğünün bir örneğine bakacağız. Sonrasında işlevin ve yetiyitiminin üç boyutunu, çevresel faktör bileşeni adları altında dört alana giriş yapacağız. Her bileşen için niteleyicilerin kısa bir değerlendirmesi, anlamları ve kodlama amaçlı nasıl kullanılmaları gerektiğiyle devam edeceğiz. Son olarak ise kodlama faaliyetini tanıtmak için bir betimleme / vinyet verilecektir.

ICF’nin Yapısı

ICF

Bölüm 1:

İşlevsellik ve

Yetiyitimi

Bölüm 2:

Bağlamsal

Faktörler

Vücut İşlevleri

Vücut Yapıları

Etkinlikler ve Katılım

Çevresel Faktörler

Kişisel Faktörler

Vücut İşlevlerindeki Değişimler

Vücut Yapısındaki Değişimler

Kapasite Performans Kolaylaştırıcı Engeli

Kategori Seviyeleri:

1st

2st

3st

4st

Kategori Seviyeleri:

1st

2st

3st

4st

Kategori Seviyeleri:

1st

2st

3st

Kategori Seviyeleri:

1st

2st

3st

Bölüm 2 BİRİNCİ SEVIYE ADI

Duyusal işlevler ve acı

Bu bölüm his, görme, duyma, tat alma vs. ve de acı hissi işlevleriyle ilgilidir.

KOD BLOK ADI

Görme ve görmeye bağlı işlevler (b210-b229)

b210 Görme İşlevleri İKİNCİ SEVIYE ADI

Işığın varlığını hissetme, görsel bir uyarıcının form, büyüklük, şekil ve rengini hissetme gibi

duyusal işlevler.

Kapsama alınan terimler OPERASYONEL TANIM

Kapsama alınan terimler: görsel duyarlılık işlevleri; görsel alan işlevleri; görmenin kalitesi;

ışık ve rengi hissetmenin işlevi, yakınlık uzaklık duyarlılık işlevi, monoküler ve binoküler

görme, görsel resim kalitesi, miyop, hipermetrop, astigmat, hemianopia, renk körlüğü, tünel

görüşü, merkezi ve periferik körlük, diplopi, gece körlüğü ve ışığa karşı uyum sorunu gibi

engellilikler.

Dışta tutulan terimler: algısal işlevler (b156) DIŞTA TUTULAN TERİMLER

Bölüm 2

Duyusal işlevler ve acı

Bu bölüm his, görme, duyma, tat alma vs. ve de acı hissi işlevleriyle ilgilidir.

Görme ve görmeye bağlı işlevler (b210-b229)

b b210 Görme İşlevleri

Işığın varlığını hissetme, görsel bir uyarıcının form, büyüklük, şekil ve rengini hissetme gibi

duyusal işlevler.

Görsel duyarlılık işlevleri; görsel alan işlevleri; görmenin kalitesi; ışık ve rengi hissetmenin

işlevi, yakınlık uzaklık duyarlılık işlevi, monoküler ve binoküler görme, görsel resim kalitesi,

miyop, hipermetrop, astigmat, hemianopia, renk körlüğü, tünel görüşü, merkezi ve periferik

körlük, diplopi, gece körlüğü ve ışığa karşı uyum sorunu gibi engellilikler.

Dişta tutulan terimler: algısal işlevler (0156)

ÜÇÜNCÜ SEVİYE ADI

b2100 Görsel Duyarlılık İşlevleri

Form ve dış hatları hissetme görsel işlevleri, hem binoküler hem monoküler, hem uzak görüş

hem yakın görüş için.

DÖRDÜNCÜ SEVİYE ADI

b21000 Uzak görüş için Binoküler duyarlılık

İki gözü birden kullanarak, gözden uzak olan bir objenin boyut, form, dış hatlarını hissetme

görsel işlevi.

b21001 Uzak görüş için Monoküler duyarlılık

Sadece sağ ya da sol gözü kullanarak gözden uzak olan bir objenin boyut, form, dış hatlarını

hissetme görsel işlevi.

İşlevsellik ve Yetiyitiminin Boyutları

Vücut İşlevleri – Alanlar 1. Zihinsel İşlevler

2. Duyusal İşlevler ve Acı

3. Ses ve Konuşma İşlevleri

4. Kardiyovasküler, hematolojik, bağışıklık ve solunum sistemi işlevleri

5. Sindirim, metabolizma ve endokrin sistemleri işlevleri

6. Genitoüriner ve üreme fonksiyonları

7. Nöromüsküler ve hareket bağlantılı işlevler

8. Deri ve benzeri yapıların işlevleri

Vücut Yapıları - Alanlar

1. Sinir sisteminin yapısı

2. Göz, Kulak ve bağlantılı yapılar

3. Ses ve konuşmayla ilgili yapılar

4. Kardiyovasküler, bağışıklık ve solunum sistemi yapıları

5. Sindirim, metabolizma ve endokrin sistemleri ile bağlantılı yapılar

6. Genitoüriner ve üreme sistemi ile ilgili yapılar

7. Hareketle ilgili yapılar

8. Deri ve deriyle bağlantılı yapılar

İşlevsellik

Yetiyitimi

Vücut İşlevleri ve Vücut Yapısı

Bozukluklar

Etkinlikler

Etkinlik Engelleyiciler

Katılım

Katılım Kısıtları

Etkinlik ve Katılım – Alanlar 1. Bilgi öğrenme ve uygulama

2. Genel görevler ve talepler

3. İletişim

4. Hareketlilik

5. Kendine bakma

6. Ev hayatı

7. Kişilerarası etkileşim ve ilişkiler

8. Ana yaşam alanları

9. Toplum, Sosyal ve Şehir Hayatı

Çevresel Faktörler – Alanlar

1. Ürünler ve teknoloji

2. Doğal çevre ve çevreye insan yapımı değişiklikler

3. Destek ve ilişkiler

4. Tutumlar

5. Hizmetler, sistemler ve politikalar

Birinci niteleyici

Kod Elemanları İkinci niteleyici

ondalık (bölen) Üçüncü niteleyici

_ xxxx . _ _ _

Boyut Belirleyici

b = Vücut İşlevi bxxxx._ s = Vücut Yapısı sxxxx. _ _ _ d = Etkinlikler ve Katılım dxxx. _ _ e = Çevresel Faktörler exxx. _

Niteleyiciler

Genel Kodlama Kuralları

1. Çevresel faktörler bileşeni dahil olmak üzere, işlevselliğin ve yetiyitiminin tüm

boyutlarını kodlayarak bütün bir “profil” kodlayın.

2. Sadece kişinin işlevselliğiyle ilgili bilgileri kodlayın.

3. Sadece belirgin bilgileri kodlayın, çıkarımlarda bulunmayın.

4. Size verilen bilgi izin verdiği kadar spesifik olmaya çalışın.

Vücut İşlevleri Birinci Niteleyici Bozukluğun Kapsamı

Vücut Yapıları Birinci Niteleyici Bozukluğun Kapsamı

İkinci Niteleyici Bozukluğun tabiatı

Üçüncü Niteleyici Bozukluğun Tespiti

Etkinlikler ve

Katılım Birinci Niteleyici Performans

İkinci Niteleyici Kapasite

Çevresel Faktörler Birinci Niteleyici Engel ya da

kolaylaştırıcı

ICF – Temel Eğitimi

IV.

Giriş Dördüncü bölümde ICF’nin kullanım ve faydasını farklı bağlamlarda

değerlendiriyoruz.

Eğitim katılımcılarının küçük gruplar halinde ICF’nin kullanımı ile ilgili konuları, günlük

etkinliklerine odaklanarak, kendi deneyim ve uzmanlıkları ışığında tartışmalarını

istiyoruz. IFC’nin birçok değişik olası kullanımları açıklanacaktır. Buna ek olarak, ICF

kullanıcılarının kendi görev ve ihtiyaçlarına ICF uygularken karşılaşabilecekleri bazı

zorluklara da bakacağız. ICF uyarlamalarını ve özel olarak çocuk ve gençler için olan

ICF CY (2011) versiyonunu anlatacağız.

ICF’nin Amaçları

Sağlık ve sağlıkla ilgili durumların, sonuçlarının ve belirleyicilerinin anlaşılması ve araştırılması için bilimsel bir temel oluşturmak;

Disiplinler ve sektörler arasında iletişimi arttırmak amacıyla ortak bir dil oluşturmak;

Engelli bireyler arasında sosyal katılımın düzeyini artırmak için hizmetlerin geliştirilmesini canlandırmak.

ICF’nin Amaçları

Ülkeler, sağlıkla ilgili disiplinler, hizmetler ve zaman açısından verilerin karşılaştırılmasına olanak sağlamak;

Sağlıkla ilgili bilgi sistemleri için sistematik kodlama şemaları sağlamak; Sosyal hayatın tüm alanlarına katılım seviyesini etkileyen kolaylaştırıcılar ve

engellerle ilgili very toplamak.

ICF UYGULAMA ALANLARI Klinik;

İstatistiksel;

Sağlık Sistemleri Yönetimi;

Sosyal Politika;

Araştırma;

Eğitim ve Öğretim.

ZORLUKLAR... 1. Yapı ve “alan kullanımı” kolay değildir. Eğitim gereklidir; uygulama ve very

sistemlerine giriş maliyetleri belirsizdir – neden, ana setler dolayısıyla.

2. ICF-CY Çocuk ve genç versiyonu, 2011

3. Ana settler

ZORLUKLAR... Politik Tehlike?

ICF biyopsikososyal modeli sorumluluk dağılımına yol açıyor mu?

“Çevreyi değiştirin – Rehabilitasyona gerek yok”

“Tıbbi bakım sağlayın – çevre uyarlanamaz”

POLİTİK ZORLUK Sektörler arası sosyal sorumluluğa BAĞLILIK

Engelli bireylerin katılımını en uygun hale getirmeye BAĞLILIK

Özgürlük ve etkin tercihi artırmayı geliştirmek için yollar arama kaynaklarınaBAĞLILIK

Engelli bireylerin hayat şartlarını geliştirmeye BAĞLILIK

Ayrımcılığa ve stigmaya etkili cevaba BAĞLILIK

ICF – İLERİ EĞİTİM

ICF İleri Eğitim Genel Hedefler

ICF’nin organizasyon ve yapısını incelemek

ICF kod ve niteleyicilerinin nasıl kullanıldığını öğrenmek

Vakalarda kodlama becerilerini denemek

ICF Kontrol listesiyle klinik vaka kodlamayı öğrenmek

ICF Kontrol Listesi

ICF temelli değerlendirme aracı WHO-DAS lI ‘yi kullanmayı öğrenmek.

ICF’nin Biyopsikososyal Modeli

Sağlık Durumu (Bozukluk, hastalık, yaralanma, travma)

Vücut İşlevleri ve Yapısı

Etkinlikler Katılım

İmperman Etkinlik Sınırları Katılım Kısıtları

Kişisel Faktörler Çevresel Faktörler

ICF’te neler sınıflandırılır? ICF, sağlık ve sağlıkla ilgili tüm iyilik hallerini kapsar. ICF Sınıflandırmasının Evreni Sağlık Durumu Sağlık Alanları Sağlıkla Bağlantılı Alanlar

ICF’in Yapısı

Bölüm 1:

İşlevsellik ve Yetiyitimi Bölüm 2:

Bağlamsal Etmenler

Bileşenler Vücut islevleri Vücut yapıları

Etkinlikler ve Katılım

Çevresel Etmenler

Kisisel

Etmenler

Alanlar (Etmenler)

Vücut islevleri Vücut yapıları

Görevler, Etkinlikler,

Yaşam Alanları

İslevler ve yetiyitimi

üzerinde dıssal etkiler

İslevler ve yetiyitimi

üzerinde içsel

etkiler

Yapılar

Vücut islevlerinde

degisiklik (fizyolojik)

Vücut yapılarında degisiklik

(anatomik)

Kapasite Standart bir

çevrede görevlerin

yerine getirilmesi

Performans Mevcut çevrede

görevlerin yerine

getirilmesi

Fiziksel, sosyal ya da

düsünsel dünya özelliklerinin kolaylastırıcı

veya engelleyici

etkileri

Pozitif Terimleme

Vücut islevleri Vücut yapıları

Etkinlikler ve Katılım

Kolaylaştırıcılar

İşlevsellik

Negatif Terimleme

İşlev veya Yapı Bozukluğu

Etkinlik Sınırlılığı Katılım

Kısıtlılığı

Sınırlar / Engeller

Bağlamsal Etmenler

ICF Sınıflandırmasının Organizasyonu Örnek: Duyma engelli genç bir adamın işaret dilini görmesini zorlaştıran kötüleşen

bir görme sorunu var. Bileşen b Vücut İşlevleri Blok b210-b229 Görme ve bağlantılı işlevler Kategori b210 Görme Bileşen d Etkinlikler ve Katılım Bölüm d3 İletişim Blok d310-d329 İletişim Kurmak - Alma Kategori d320 Formal isaret dilindeki mesajlar yoluyla iletisim kurma

ICF ile Kodlama Kodlama ve Niteleyiciler Tamamlanmış bir ICF kodunun en az bir niteleyicisi ve b, s, d, e’nin ilk niteleyicileri için 0 – 4, 8 veya 9 ile doldurulacak niteleyici boşluğu olmalıdır.

Yani … b 2 10 0 3 doğru bir ICF kodlaması değildir.

Vücut İşlevleri ve Vücut Yapıları

Paralel Kategoriler F - DIN ADVANCED COURSE Disability Italian Network

1 Zihinsel islevler Sinir sisteminin yapıları

2 Duyusal islevler ve agrı Göz, kulak ve iliskili yapılar

3 Ses ve konusma islevleri Ses ve konusma ile ilgili yapılar

4 Kardiovasküler, hematolojik, immünolojik ve solunum sistemi islevleri

Kardiovasküler, immünolojik ve solunum sistemi yapıları

5 Sindirim, metabolik ve endokrin sistem islevleri

Sindirim, metabolik ve endokrin sistemlerle iliskili yapılar

6 Genitoüriner ve üreme islevleri Genitoüriner ve üreme sistemleriyle iliskili yapılar

7 Nöromüsküloskeletal ve hareketle ilgili islevler

Hareketle iliskili yapılar

8 Deri ve iliskili yapıların islevleri Deri ve iliskili yapılar

ETKİNLİKLER VE KATILIM Alanlar Bölüm 1 Ögrenme ve bilgiyi uygulama

Bölüm 2 Genel görevler ve talepler

Bölüm 3 İletisim

Bölüm 4 Yer degistirme

Bölüm 5 Kendine bakım

Bölüm 6 Ev yasamı

Bölüm 7 Kisilerarası etkilesimler ve iliskiler

Bölüm 8 Temel yasam alanları

Bölüm 9 Toplum hayatı, sosyal hayat ve yurttaslık

Çevresel Etmenler Bölüm 1 Ürünler ve teknoloji Bölüm 2 Dogal çevre ve çevrede insan yapımı degisiklikler Bölüm 3 Destek ve iliskiler Bölüm 4 Tutumlar Bölüm 5 Hizmetler, sistemler ve politikalar

İlk Niteleyici - ICF sınıflandırma ölçeği xxx.0 islev bozuklugu YOK (hiç yok, yok, ihmal edilebilir,....) %0-4 xxx.1 HAFİF düzeyde islev bozuklugu (az, düsük,.......) %5-24 xxx.2 ORTA düzeyde islev bozuklugu (orta, az çok,......) %25-49 xxx.3 CİDDİ düzeyde islev bozuklugu (yüksek, asırı,....) %50-95 xxx.4 islevde TAM bozukluk (tamamen,....) %96-100 xxx.8 belirtilmemis xxx.9 uygulanamaz

Likert Ölçeği – Yetiyitimi derecesi 0 1 2 3 4 0 - 4% 5% - 24% 25% - 49% 50% - 95% 96% - 100%

Vücut Yapıları – ICF Sınıflandırma Ölçeği

Yapı bozuklugun büyüklügü Yapı bozuklugun özelligi Yapı bozuklugun yeri

Etkinlikler ve Katılım Yapılar ve Niteleyiciler

Performans Kapasite

İşlevselliğe fiili etkisinin sonucu f environmental

Kişinin gerçek karakteristiği Intrinsic feature of person

“Çıplak” kişi

Kişi ne yapar

(eğer yapmayı seçerse) Kişinin “ne yapabileceği”

Çevreye bağımlı olmak Çevresel olarak nötr

3 NİTELEYİCİ

0 bozukluk YOK

1 HAFİF düzeyde bozukluk

2 ORTA düzeyde bozukluk

3 CİDDİ düzeyde bozukluk

4 TAM bozukluk

8 belirtilmemis

9 uygulanamaz

0 yapıda bir degisiklik yok

1 tümden yok

2 kısmen yok

3 ek bölüm

4 tipik olmayan boyutlar

5 devamsızlık

6 deviasyon

7 yapıdaki niteliksel degisim, sıvı

birikimini de içerir

8 belirtilmemis

9 uygulanamaz

0 birden fazla bölgede

1 sag

2 sol

3 her iki taraf

4 ön

5 arka

6 proksimal

7 distal

8 belirtilmemis

9 uygulanamaz

Çevresel Etmenler – Niteleyiciler

Engel Kolaylaştırıcı © 2005 DISABILITY ITALIAN NETWORK

YETİŞKİN ICF Kontrol Listesi ile Kodlama

Bozukluklar Bozukluklar aşağıdaki şekilde olabilir …

Geçici, kalıcı, istikrarsız, gelişen, gerileyen, durağan, aralıklı, episodic, devamlı …

Ve de … Sağlık durumunun ifadeleridir fakat nedenbilimden bağımsızdır, Hastalığın ya da bozukluğun kendisi veğil, bir hastalığın semptomları

olabilir, Başka bozukluklara yol açabilir.

_xxx.0 Yok Kişinin hiçbir sorunu yoktur.

_xxx. 1 Hafif Sorun, zamanın %25’inden az, kişinin tolere edebileceği düzeyde ve son 30 gün içerisinde ender şekilde yaşanmıştır.

_xxx.2 Orta Sorun, zamanın %50’sinden az, kişinin günlük hayatına etki edecek düzeyde, son 30 gün içerisinde zaman zaman yaşanmıştır.

_xxx.3 Ciddi Sorun, zamanın %50’sinden fazla, kişinin günlük hayatını aksatmasına sebep olacak düzeyde, son 30 gün içerisinde sık sık yaşanmıştır.

_xxx.4 Tam

Sorun, zamanın %95’inden fazla, kişinin günlük hayatında tamamen etkileyecek düzeyde, son 30 gün içerisinde her gün yaşanmıştır.

exxx.0 KolaylaĢtırıcı YOK exxx.+1 HAFĠF düzeyde kolaylaĢtırıcı cxxx.+2 ORTA düzeyde kolaylaĢtırıcı exxx.+3 CĠDDĠ düzeyde kolaylaĢtırıcı exxx.+4 TAM kolaylaĢtırıcı exxx.+8 kolaylaştırıcı belirtilmemiş exxx.9 uygulanamaz

exxx.0 Engel YOK exxx.1 HAFĠF düzeyde engel cxxx.2 ORTA düzeyde engel exxx.3 CĠDDĠ düzeyde engel exxx.4 TAM engel exxx.8 engel belirtilmemiş exxx.9 uygulanamaz

Birinci Niteleyici

Vücut İşlevleri ve ICD – 10 Bazı vücut işlevleri kategorileri ICD – 10 kategorileriyle aynı gibi görünmektedir…

ICF ICD-10 b4100 Kalp Atış Hızı (taşikardi) R00.0 Taşikardi b28011 Kalpte ağrı R07.4 Kalp Ağrısı b5350 Bulantı Hissi R11 Bulantı vs

Vücut İşlevleri ve ICD – 10 Bozukluklar ICD – 10’da nasıl tasarlanmıştır …

ICD-10 Hastalıkları sınıflarken ve bozuklukları tanımlarken “semptomlar, işaretler ve normal olmayan klinik ve laboratuvar bulgularını kullanır. (R00-R99)

ICF Vücut işlevlerini sınıflandırır ve bozuklukları bu işlevlerdeki sorunlar olarak tanımlar

Vücut İşlev de Yapılarının Kodlama Esasları Sadece ilgili bilgileri kodlayın … sadece sağlık durumu vurgulayan işlevler ve yapıları kodlayınız

Sadece net / açık bilgileri kodlayın ... gözlemleri ve olası çıkarımları kodlayınız code

Sadece belirli / spesifik bilgileri kodlayın ... gözlemler ve kanıtların izin verdiği tüm detayları kodlayınız

İşlevler ve Etkinlikler : Farkları

Vücut İşlevleri Etkinlikler

Vücut sistemlerinin fizyolojik işlevleri Birey tarafından gerçekleştirilebilecek

etkinlik ve görev kapasitesi -©2005 DISABILITY ITALIAN NETWORK “Jim, eşya taşıma ya da kaldırma kapasitesine sahip” “Jim’in kaslarında güç, form ve

dayanıklılık vardır” b730 Kas Gücü d430 b735 Kas formu Obje Kaldırma ve taşıma b740 Kas Dayanıklılığı

İşlevler ve Etkinlikler : Farkları

Vücut İşlevleri Etkinlikler

Vücut sistemlerinin fizyolojik işlevleri

Birey tarafından gerçekleştirilebilecek etkinlik ve görev kapasitesi

b210 Görme İşlevleri ? d110 Seyretme

b230 Duyma İşlevleri ? d115 Dinleme

b310 Ses İşlevleri ? d4330 Konuşma

Etkinlik ve Katılım Kodlama

Stratejiler Sorunlar

A&P – Performans ve Kapasite

Performans ve Kapasite arasındaki aralıklar

d450.12 Yürüme

.4 .3 .2 .1 .0

= çevrenin olumlu etkisi

Yürüme performansı yürüme kapasitesinden daha iyi – çevresel yardımlar (ör: baston) performansı arttırır.

A&P – Performans ve Kapasite Performans ve Kapasite arasındaki aralıklar d7400.31 Yetkili kişilerle ilişki kurma

.4 .3 .2 .1 .0

= çevrenin olumsuz etkisi

İlişki kurma performansı kapasiteden daha kötü – patronun tutumu yetkili kişilerle ilişki kurmada çevresel bir engeldir.

Performans

Kapasite

Performans

Kapasite

A&P – Kapasite ve Performans Kapasite ve Performans arasındaki aralıklar

… Kişinin kapasitesiyle tahmin edilen performansın kişinin çevresinin etkisinin kabaca tahminini ifade eder. … Kişinin fiziksel, tutumsal ve sosyal çevresinin değişim ihtiyacı ya da değeri için kullanışlı bir kılavuz.

A&P – Performans Niteleyicisi

Performans niteleyicisi için anlamlı bilgiler edinmek için çevresel tüm özellikler not alınmış olmalıdır (tüm engel ve kolaylaştırıcıları göz önünde

bulundurun)

Katılım, kişinin özellikleri ve çevresel etmenker arasındaki etkileşimin sonucudur (engeller ve kolaylaştırıcılar).

A&P - Performans ve Kapasite Niteleyicileri Kodlama sorunları...

Performans ve kapasite niteleyicileri atamanın

normları nelerdir?

Nüfus bazlı mı?

Bireysel mi?

A&P – Performans Niteleyicisi Kodlama sorunları...

Toplu derecelendirmeleri nasıl hesaplıyoruz?

1. Kısa mesafede yürüme d4500.0 (zorluk yok) 2. Uzun mesafede yürüme d4501.1 (orta zorluk) 3. Farklı yüzeylerde yürüme d4502.1 (orta zorluk) 4. Engellerin arasında yürüme d4503.3 (ciddi zorluk)

Yürüme için toplu değerlendirme d450?

d450.0 (en iyi)? d450.1 (ortalama)? d450.3 (kötü)?

A&P- Kapasite Niteleyicisi

Kişinin engelsiz ve kolaylaştırıcısız standart çevrede doğasından gelen işlev karasitesini anlatır.

Kişi ne yapabilir?

A&P- Kapasite Niteleyicisi Kodlama sorunları

Aşağıdakileri gerçekleştirmek için standart çevre nedir? d640 Ev işi yapmak d760 Aile ilişkileri d820 Okul eğitimi

d850 Paralı istihdam d950 Politik hayat ve yurttaşlık

?

A&P- Kapasite Niteleyicisi Kodlama sorunları Ne kadar efor?

AZAMİ? Ya da Makul ve Güvenli? Bu sorunun cevabını güvenlik sorunları ve profesyonel etik belirleyecektir.

wvwii.icfinitaly.it -©2005 DISABILITY ITALIAN

A&P- Kapasite Niteleyicisi Kodlama sorunları

Ne kadar yardım? S

Hiç yardım yok? Ya da Uygun ve güvenli? Standart çevre tüm çevresel kolaylaştırıcıların ortadan kalktığını varsayıyor mu? (ör: antiepileptic ilaçlar)?

Kodlama Çevresel Etmenler

Stratejiler Sorunlar

Bağlamsal Etmenler ICF’nin işlevsellik ve yetiyitimi modeli kişinin doğal özellikleriyle kişinin çevresinin ya da dünyanın özellikleri arasındaki etkileşimdir.

...kişinin hayatının ve yaşam tarzının tüm geçmişidir

Çevresel Etmenler: insanların yasadıgı ve yasamlarını kurdugu fiziksel, sosyal ve düsünsel çevreyi olusturur Kişisel Etmenler: Bir bireyin hayatının kişisel geçmişidir. (kişinin sağlık durumunu harici şeylerdir)

Çevresel Etmenler Çevresel etmenler insanların yasadıgı ve yasamlarını kurdugu fiziksel, sosyal ve

düsünsel çevreyi olusturur. Bireysel - ev, isyeri ve okul gibi kisinin yakın çevresi. Bu düzeyde, kisinin yüzyüze geldigi çevrenin, aile, akrabalar, arkadaslar ve yabancılarla da dogrudan iliskiye girdigi ortamın fiziksel ve maddi özellikleri kapsanır. Sosyal - resmi ve gayrı resmi sosyal yapılar, kisinin üzerinde etkisi olabilecek topluluk veya toplum hizmetleri, sistem bagları. Bu düzeyde, is çevresi, toplum etkinlikleri, devlet daireleri, iletisim ve tasımacılık hizmetleri, ve gayrı resmi sosyal agların yanısıra kanunlar, yönetmelikler, resmi ve gayrı resmi kurallar, tutum ve ideolojiler de kapsanır.

Çevresel Etmenler - kodlama Çevresel etmen...

Kolaylaştırıcı e1351+3

İstihdam için yardımcı ürünler, önemli bir kolaylaştırıcıdır.

Engel e425.2

Grup üyeleri ve eş dostun tutumları, orta dereceli bir engel

ICF kodlamasının ana esasları ICF’nin tüm alanlarını kodlayınız (b, s, d, e).

Kişinin işlevselliğininin tüm profilini, çevresel bileşen ile birlikte işlevsellik ve

yetiyitiminin tüm boyutlarını kodlayarak kodlama yapınız.

ICF açıklayıcı bir sınıflandırmadır, tanısal bir araç değildir. Kodlayıcı, sadece

gözlemleneni ya da değerlendirileni kodlamalıdır, çıkarımlar yapmamalıdır. Bu

çıkarımları yapmalk bilimsel olarak tutarsızdır ve engelli bireylerle ilgili

kalıplaşlayı sağlamaktadır.

ICF Kodlama Kılavuzu

Sadece açık bilgileri kodlayın.

Sadece kişinin işlevselliğini tanımlamayla ilgili bilgileri kodlayın.

Belirli / spesifik bilgileri kodlayın: gözlemler ve kanıtların izin verdiği tüm detayları

kodlayınız

VAKA ÖRNEKLERİ

Dilate Kardiyomiyopati (kalp rahatsızlığı) hastalığı olan 54 yaşında bir adam, basit bir çok etkinliği gerçekleştirmekte zorlanıyor, ve herhangi bir şey yaparken çarpıntı, solunum güçlüğü ve göğüs ağrısı gibi sıkıntılar yaşıyor.

Eşya kaldırıp taşırken, yürürken ve oradan oraya hareket ederken, toplu ulaşım kullanırken ve kendi arabasını sürerken azımsanamayacak derecede kısıtlar yaşıyor. Ayrıca kendine bakmakta da sorunlar yaşıyor, banyo yapmak için yardıma ihtiyacı var. Sosyal hayatını oldukça azalttı ve işinden erken emeklilikle ayrılmaya karar verdi.

Hayat kurtarıcı kalp ilacına güveniyor ve kendi evinde zorluk çekmeden yaşıyor. Bazı günlükfaaliyetlerde yardımcı olması için özel aletleri var. Sağlık durumunun verdiği kısıtların en azını yaşamaya akrabalarının ve arkadaşlarının yardımıyla devam ediyor.

VAKA ÖRNEKLERİ 1CD-10

l42.0 Dilate Kardiyomiyopati (kalp rahatsızlığı)

ICF Vücut İşlevleri ve Yapıları

s 4100.288 Kalp, şiddetli bozukluk, değişiklik ve mekan tanımsız b 4552.2 Yorulabilirlik, hafif bozukluk b 455.2 Egzersiz toleransı, hafif bozukluk b 460.2 Kardiyovasküler solunum işlevleriyle ilintili hislet, hafif bozukluk b 28011.2 Göğüste ağrı, hafif bozukluk

VAKA ÖRNEKLERİ Etkinlikler ve Katılım

d430.33 Eşya kaldırma ve taşıma, şiddetli performans ve kapasite problemi d450.33 Yürüme, şiddetli performans ve kapasite problemi d470.33 Toplu ulaşom kullanımı, şiddetli performans ve kapasite problemi d4751.33 Motorlu taşıt kullanımı, şiddetli performans ve kapasite problemi d510.23 Kendini yıkama, hafif performans ve şiddetli kapasite problemi d6.88 Ev hayatı, performans, Kapasite tanımsız d750.38 Resmi olmayan sosyal ilişkiler, şiddetli performans, tanımsız kapasite problemi d850.28 Paralı istihdam, hafif performans ve tanımsız kapasite problemi

VAKA ÖRNEKLERİ Çevresel Etmenler

e1101+4 İlaçlar, tamamen kolaylaştırıcı e115+8 Günlük hayat kişisel kullanımı için ürünler ve teknolojiler, kolaylaştırıcı, tanımsız e1550+4 Özel kullanım için olan binalara ürün ve teknoloji tasarımı, inşaatı ve bina

malzemeleri, , tamamen kolaylaştırıcı e310+4 Yakın aile, tamamen kolaylaştırıcı e315+4 Uzak aile, tamamen kolaylaştırıcı e320+4 Arkadaşlar, tamamen kolaylaştırıcı