ISL 203 Envanter ve Bilanço - Karabük Üniversitesifaaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve...

03.01.2020

1

KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

ISL 203Envanter ve Bilanço

Doç.Dr. Murat YILDIRIM

[email protected]

7. HAFTA

18 Gelecek Aylara Ait Gideler ve Gelir Tahakkukları

KBUZEMKarabük Üniversitesi

Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi2

18 Gelecek Aylara Ait Gideler ve Gelir Tahakkukları

• Bu grupta, içinde bulunan dönemde ortaya çıkan ancak gelecekdönemlere ait giderler ile faaliyet dönemine ait olan tahakkukedenancaktahsilolgunluğunaulaşmamışgelirlerizlenir.

• 180 Gelecek Aylara Ait Giderler ve 181 Gelir Tahakkuklarıhesapları dönemsellik kavramı gereğince dönem ayırıcı hesaplarolarakkullanılır.

• Bugruptaaşağıdakihesaplar yeralır:– 180GelecekAylaraAit Giderler Hs.

– 181Gelir TahakkuklarıHs.



180 Gelecek Aylara Ait Giderler

• Bu hesapta peşin ödenen ancak izleyen dönemde sonuçhesaplarına kaydedilecek giderler izlenir.

• Hesap aktif karakterli olup işlemin doğmasıyla birlikteborçlandırılırken ilgili düzeltme ve devir kayıtlarınınyapılması sonucu alacaklı çalışır.




KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

5

• İşletme 01.06.2017’de bir yıllığına kiraladığı iş yerinin bir yıllıkkirası olan 36.000 TL üzerinden % 20 gelir vergisi kesintisiyaptıktan sonra kalanını gayri menkul sahibine ödenmiştir.İşletmeaylıkmali tablodüzenlemektedir.

• 36.000TL/12ay=3.000TLaylıkkiratutarı• 36.000x0,20= 7.800TL• 36.000–7.800TL= 28.800TLNet Ödenen.

01.06.2017 01.07.2017 - 31.12.2017 31.05.2018

1 Ay 6 Ay 5 Ay



6

• İşletme 01.06.2017’de bir yıllığına kiraladığı iş yerinin bir yıllıkkirası olan 36.000 TL üzerinden % 20 gelir vergisi kesintisiyaptıktan sonra kalanını gayri menkul sahibine ödenmiştir.İşletmeaylıkmali tablodüzenlemektedir.

01/06/2017 Borç Alacak

770 Genel Yönetim Giderleri Hs.180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs.280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs.

3.00018.00015.000

100 Kasa Hs.360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.

28.8007.200

03.01.2020

2



7

• Temmuzayındayapılacakkayıt;


770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 3.000

180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 3.000

• Aralıkayındayapılacakkayıt;


180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 15.000

280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 15.000



8

• Aşağıdakiikisoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız.• İşletme 01.10.2016’de iki yıllığına kiraladığı depo için 1.200 TL

peşin ödemede bulunmuştur. (İşletme finansal tablolarını aylıkolarakdüzenlemektedir.)

• Buna göre Ekim 2016’ya ilişkin kira bedeli hangi hesapta, neşekildeve hangi tutardamuhasebeleştirilir?



9

• Aşağıdaki iki soruyu verilenbilgileregörecevaplayınız.• İşletme 01.10.2016’de iki yıllığına kiraladığı depo için 1.200 TL peşin

ödemede bulunmuştur. (İşletme finansal tablolarını aylık olarakdüzenlemektedir.)

• Buna göre Ekim 2016’ya ilişkin kira bedeli hangi hesapta, ne şekilde vehangi tutarda muhasebeleştirilir?


770 Genel Yönetim Giderleri Hs.180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs.280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs.

50100

1.050

100 Kasa Hs. 1.200



10



• Buna göre Ekim 2016’ya ilişkin kira bedeli hangi hesapta, neşekildeve hangi tutardamuhasebeleştirilir?a) 280Gelecek YıllaraAitGiderler hesabının Borcuna600TL

b) 180GelecekAylaraAit Giderler hesabının Borcuna600TL

c) 770GenelYönetim Giderleri Hesabının Borcuna150TL

d) 770GenelYönetim Giderleri Hesabının Borcuna50TL

e) 770GenelYönetim Giderleri HesabınınAlacağına150TL



11



• Bu bilgilere göre işletmenin 31.12.2016’da yapması gerekenyevmiyekaydınıyapınız.


180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs. 600

280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs. 600

181 Gelir Tahakkukları Hs.

• İşletme lehine tahakkuk etmiş ancak tahsil edilmeolgunluğuna ulaşmamış olan içinde bulunulan dönemeait olan gelirler tahsil edilinceye kadar bu hesapta takipedilir.

• Hesap gelirin tahakkuk etmesi durumunda borçlandırılırken,izleyendönemlerdedealacaklandırılarakkapatılır.



03.01.2020

3



13

• Aşağıdakiüçsoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız.• İşletme 01.09.2016’de Z bankasında 6 ay vadeli 300.000 TL

tutarında bir mevduat hesabı açmıştır. Yıllık faiz oranı % 18 olupanapara vade sonunda faizi ile birlikte işletmeninaynı bankadakivadesi mevduat hesabına aktarılmıştır. (Finansal tablolar yıllıkolarakdüzenlenecekolupvergioranı %15’tir.)

• Buna göre işletmenin 31.12.2016’de yapması gereken kayıtaşağıdakilerdenhangisidir?


181 Gelir Tahakkukları Hs. 18.000

642 Faiz Gelirleri Hs. 18.000



14

• İşletme01.09.2016’deZ bankasında6ayvadeli300.000TLtutarındabirmevduathesabıaçmıştır. Yıllık faiz oranı% 18 olup anaparavadesonunda faizi ile birlikteişletmenin aynı bankadaki vadesi mevduat hesabına aktarılmıştır. (Finansaltablolaryıllık olarakdüzenlenecek olupvergioranı%15’tir.Bir yıl360gündür.)

• Bubilgileregörevadesonunda, eldeedilenfaizeilişkinyapılmasıgereken kayıdıyapınız.


102 Bankalar Hs.102.02 Vadeli Mevduat

27.000

181 Gelir Tahakkukları Hs.642 Faiz Gelirleri Hs.

18.0009.000



15

• İşletme01.09.2016’deZ bankasında6ayvadeli300.000TLtutarındabirmevduathesabıaçmıştır. Yıllık faiz oranı% 18 olup anaparavadesonunda faizi ile birlikteişletmenin aynı bankadaki vadesi mevduat hesabına aktarılmıştır. (Finansaltablolaryıllık olarakdüzenlenecek olupvergioranı%15’tir.Bir yıl360gündür.)

• Bu bilgilere göre vade sonunda, banka hesapları arasında aktarma işlemineilişkin kaydıyapınız.


102 Bankalar Hs.102.01 Vadesiz Mevduat

193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs.

322.950

4.050

102 Bankalar Hs.102.01 Vadeli Mevduat

327.000

19 Diğer Dönen Varlıklar



19 Diğer Dönen Varlıklar

• Dönen varlıklar grubunda yer alan ancak diğer dönenvarlık hesaplarının hiçbirinin kapsamına girmeyenhesapların yer aldığı gruptur.

• Aşağıda sıralanan hesaplar bilançoda bu grupta yer alır:– 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hs.– 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hs.– 192 Diğer Katma Değer Vergisi Hs.– 193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar Hs.– 195 İş Avansları Hs.– 196 Personel Avansları Hs.– 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hs.– 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hs.– 199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı Hs.



190 Devreden KDV Hs.

• Bir dönemde indirim konusu yapılmayan ve izleyendöneme devreden katma değer vergisinin izlendiğihesaptır.

• Bir ay içinde yapılan işlemler sonucu gerçekleşen 191İndirilecek KDV hesabındaki tutarın 391 HesaplananKDV hesabındaki tutardan büyük olması durumundaaradaki fark bu hesabın borcuna aktarılır.



03.01.2020

4

190 Devreden KDV Hs.


19

• Haziran ayı sonunda 191 İndirilecek KDV Hs.’nın kalanı 27.000TL, 391 Hesaplanan KDV Hs.’nın kalanı 22.000 TL’dir. Katmadeğervergisinintahakkukunuyapınız.

…/…/201. Borç Alacak

391. Hesaplan KDV Hs.190 Devreden KDV Hs.

22.0005.000

191 İndirilecek KDV Hs. 27.000

191 İndirilecek KDV Hs.

• Satın alınan her türlü mal ve hizmetler için satıcılaraödenen katma değer vergisinin izlendiği hesaptır.

• Her ay sonunda borç kalanı «391 Hesaplanan KDV»hesabı ile karşılaştırılır. 191 İndirilecek KDV Hs.’ındakitutarın 391 Hesaplanan KDV Hs.’ındaki tutarı aşmasıhalinde aradaki fark 190 Devreden KDV hesabınınborcuna aktarılır.

• 391 Hesaplanan KDV’si 191 İndirilecek KDV’si’ni aşmasıhalinde aradaki fark 360 Ödenecek Vergi ve FonlarHs.’na kaydedilecektir.



191 İndirilecek KDV Hs.


21

• Bir işletmede ay sonu itibariyle 191 İndirilecek KDV Hs. Borçbakiyesi 32.000 TL’dir. 391 Hesaplanan KDV’ Hs. nın kalanı36.000TLve190DevredenKDVhesabınınkalanı6.000TL’dir.

• Buna göre ay sonunda yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardanhangisininkullanımıdoğrudur?

…/…/201. Borç Alacak

391. Hesaplan KDV Hs. 36.000

190 Devreden KDV Hs. 191 İndirilecek KDV Hs.

4.00032.000

2 Duran Varlıklar Grubu



Duran Varlık: Bir yıldan fazla sürelerle işletmefaaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve bir yıl içindeparaya çevrilmesi düşülmeyen varlıklardır.

Duran varlıklar Bilançonun Aktifinde:– 22 Ticari Alacaklar,

– 23 Diğer Alacaklar,

– 24 Mali Duran Varlıklar,

– 25 Maddi Duran Varlıklar,

– 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar,

– 27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar

– 28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

– 29 Diğer Duran Varlıklar

23

Duran Varlıkların Tanımı ve Sınıflandırılması


Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Duran varlıklar grubunda yer alan varlıklardan bazılarıuzun vadeli olma özelliğini kaybettiğinde Genel KabulGörmüş Muhasebe İlkeleri çerçevesinde Dönen Varlıklargrubunda ilgili hesaplara alınır.

Örneğin duran varlıklarda yer alan uzun vadeli bir alacağınvadesinin kısa döneme düşmesi durumunda duranvarlıklardan dönen varlıklara aktarılır.

24

Duran Varlıkların Tanımı ve Sınıflandırılması



03.01.2020

5

22 Ticari Alacaklar Grubu

• İşletmenin ticari ilişkileri sonucu doğan, bir yıldan uzun sürelisenetlivesenetsizalacaklarınınizlendiğihesapgrubudur.

• Bu grubun içinde yer alan hesaplardan vadesi bir yılın altınainenlerDönenVarlıklarGrubundakiilgilihesaplaraaktarılır.

• Bugruptaaşağıdakihesaplaryeralır:– 220Alıcılar Hs.

– 221AlacakSenetleri Hs.

– 222AlacakSenetleri Reeskontu Hs.(-)

– 224KazanılmamışFinansalKiralamaFaizGelirleri Hs.(-)

– 226Verilen DepozitoveTeminatlarHs.

– 229ŞüpheliAlacaklarKarşılığı Hs. (-)



23 Diğer Alacaklar Grubu

• Herhangi bir ticari nedene dayanmaksızın ortaya çıkan, bir yıldandaha uzunsüredetahsiledilecekalacaklarınizlendiğigruptur.

• Bu grubun içinde yer alan hesaplardan vadesi bir yılın altınainenlerDönenVarlıklarGrubundakiilgilihesaplara aktarılır.

• Bugruptaaşağıdakihesaplaryeralır:– 231OrtaklardanAlacaklarHs.

– 232 İştiraklerden AlacaklarHs.

– 233 BağlıOrtaklıklardanAlacaklarHs.

– 236Diğer ÇeşitliAlacaklarHs.

– 237DiğerAlacakSenetleri Reeskontu Hs.(-)

– 239Şüpheli DiğerAlacaklarKarşılığı Hs. (-)



24 Mali Duran Varlıklar

• Uzun vadeli amaçlarla edinilen menkul kıymetler ile başka birişletmeye ortak olmak amacıyla edinilen sermaye paylarının yeraldığıgruptur.

• MaliDuranVarlıklarGrubunda– Uzunvadeliamaçlarlasatınalınanveelde bulundurulanmenkulkıymetler,

– Yasalzorunluluklarnedeniyle edinilen menkulkıymetler,

– Şirket hakkında tasfiye ve iflas kararının alınması sonucu kısa sürede parayadönüşmeözelliğini kaybetmişmenkulkıymetler,

– İştirak veya bağlı ortaklık düzeyinde ortaklık amacıyla satın alınan hissesenetleri ve hisse senedi çıkarmayan bir şirketin sermayesine ortaklık paylarıgibi iktisadi değerler izlenir.



24 Mali Duran Varlıklar

• Bugruptaaşağıdakihesaplar yeralır:– 240BağlıMenkulKıymetler Hesabı

– 241BağlıMenkulKıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-)

– 242İştirakler Hesabı

– 243İştiraklere SermayeTaahhütleriHesabı (-)

– 244İştiraklere SermayePaylarıDeğer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-)

– 245BağlıOrtaklıklar Hesabı

– 246BağlıOrtaklıklara SermayeTaahhütleriHesabı (-)

– 247BağlıOrtaklıklar SermayePaylarıDeğer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-)

– 248Diğer MaliDuranVarlıklarHesabı

– 249Diğer MaliDuranVarlıklarKarşılığı Hesabı (-)



Maddi Duran Varlıklar ve İlgili Hesaplar

• İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahminiyararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklara maddiduranvarlıklar denir.

• Maddi duran varlıkların genel özellikleri aşağıdaki gibisıralanabilir:– İşletmenin mal ve hizmet üretiminde veya yönetim faaliyetlerinde

kullanılmakamacıylasatın alınırlar,

– Buvarlıklardanyararlanmasüresi 1yıldan dahauzundur,

– İşletmede fizikenvarolanvarlıklardır,

– Arazivearsalarındışındaki maddiduranvarlıkların ömrüsınırlıdır,

– İşletmede kullanıldıkları süre içinde amortisman yoluyla gideredönüştürülürler.



Maddi Duran Varlıklar ve İlgili Hesaplar

• Tekdüzen hesap planında maddi duran varlıklar şuhesaplardan oluşur:– 250AraziveArsalarHs.

– 251YeraltıveYerüstüDüzenleriHs.

– 252BinalarHs.

– 253Tesis ,MakineveCihazlarHs.

– 254Taşıtlar Hs.

– 255DemirbaşlarHs.

– 256Diğer MaddiDuranVarlıklar Hs.

– 257BirikmişAmortismanlarHs.(-)

– 258YapılmaktaOlanYatırımlarHs. Birikmiş amortismanlar hesabı aktifi düzenleyici bir

hesaptır. Diğerleri aktif hesaptır.



03.01.2020

6

Maddi Duran Varlıklar

Maliyet Bedeli = Alış Bedeli

+ Taşıma Giderleri

+ Sigorta Giderleri

+ Komisyon Giderleri

+ Ambalaj Giderleri

+ Muhafaza Giderleri

+ Gümrük Vergisi

+ Kredi Faizleri

Noter, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliye giderleri ile Emlak Alım ve Özel Tüketim

vergilerini maliyet bedeline eklemekte veya genel giderler arasında göstermekte serbesttirler.



Vergi Usul Kanunu’na göre maddi duran varlıklar maliyet bedeli ilemuhasebeleştirilir.

Maddi Duran Varlıkların Envanteri

• Dönem sonlarında duran varlıkların durumlarının tespit etmekiçinenvanter listeleridüzenlenir.

• Daha sonra bu listeler amortisman defterleri ve demirbaşdefterleri ilekarşılaştırılır.

• Listede duran varlığın cinsi, satın alma tarihi, değeri, maliyetdeğeri, mevcut durumu, amortisman yüzdesi ve tutarı gibibilgileryeralır.





33

• Dönem sonunda yapılan sayım sonucunda 800 TL’lik şirkete aitbir cep telefonunun mevcut olmadığı görülmüş ve yeni yıldaaraştırılmaküzerehesabaalınmıştır.

31/12/201. Borç Alacak

197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hs.197.06 Demirbaş Noksanları Hs.

800

255 Demirbaşlar Hs. 800



34

• Cep telefonunun bir personel tarafından kaybedildiği anlaşılmışvetutarpersoneleyansıtılmıştır.

01/10/201. Borç Alacak

135 Personelden Alacaklar Hs. 800

197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları Hs.197.06 Demirbaş Noksanları Hs.

800



35

• Sayım sırasında, kayıtlarda görülmeyen bir iPad tablet pc’ninvarlığı saptanıyor. Tablet Pc 1.950 TL emsal bedeldenDemirbaşlarHs.’naalınıyor.

31.12.201. Borç Alacak

255 Demirbaşlar Hs. 1.950

397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs.397.04 Demirbaş Fazlalıkları Hs.

1.950



36

• iPad tablet pc’nin işletmeye promosyon olarak gönderildiğibelirlenmiştir.

31.12.201. Borç Alacak

397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs.397.04 Demirbaş Fazlalıkları Hs.

950

649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hs. 950

03.01.2020

7

Maddi Duran Varlıkların Değerlemesi

• Maddi duran varlıklar TTK ve VUK’na göre maliyet bedeli iledeğerlenirler.

• Varlığın maliyetine girmesi zorunlu ve isteğe bağlı harcamalarVUKmd.271’debelirtilmiştir.

• Yasaya göre, satın alma bedeli, makine ve tesisatta gümrükvergileri, nakliye ve montaj giderleri, mevcut binanın satınalınarak yıktırılmasından ve arsanın düzeltilmesinden doğangiderlermaliyetbedelinekatılmasıgerekenharcamalardır.

• Noter, tapu, mahkeme, kıymet takdiri, komisyon ve tellaliyegiderleri ile Emlak Alım ve Taşıt Alım vergileri ise maliyetekatılması yada dönem giderine kaydedilmesi isteğe bağlıharcamalardır.



Maddi Duran Varlıkların Değerlemesi

• Maddi duran varlıkların edinilmesinden sonra yapılan bakımonarım giderleri varlığınmaliyetine eklenmez.Ancak kapasitesiniartıran yada verimini artıran harcamalar ile üretilen mal vehizmetin kalitesini artıran harcamalar varlığın maliyetineeklenerekamortismanyoluylagideredönüştürülür.

• Maddi duran varlıkların değerlemesinde üç temel unsurönemlidir.– Varlığın yararlıömrü,

– Varlığın yararlıömrüsonundahurdadeğerinin tahmini

– Amortismanyöntemininseçimivetutarınhesaplanması



Maddi Duran Varlıklarda Amortisman İşlemleri

• Amortisman: Duran varlıkların kullanılmasına ve zamanıngeçmesine bağlı olarak değerlerinde meydana gelen azalışlarınhesaplanıp,kaydedilmesineamortismandenir.

• Fiziksel yıpranma ve eskime, teknolojik eskime ve modası geçmegibi nedenlerden dolayı duran varlıkların ömürleri işletmeyeyararlıolabileceklerisüreylesınırlıdır.

• Amortismanın amacı, duran varlığın aktifleştirilmişdeğerini(yatırım tutarını) sistemli ve anlamlı bir şekildekullanıldıklarısüreyegiderolarakdağıtmaktır.




• Amortismana tabi olma şartları:

– İşletmede bir yıldan daha uzun dönemlerdekullanılma,

– Kullanma sonucu yıpranma, aşınma, kıymettendüşme yada demode olma(boş arazi ve arsalar içinamortisman ayrılmaz),

– İşletme varlıkları içinde bulunma,

– 2016 yılında tutar olarak 900 TL aşan bir değere sahipolma(Bu değeri aşmayan demirbaş alımları dönemgideri olarak kaydedilebilir).




• Faydalı ömür: bir duran varlığın işletme tarafındankullanılabilmesi beklenen süreyi ifade eder. Bu süre zarfındamaddiduranvarlığındeğeri içinamortismanayrılır.

• Amortisman Payı: Duran varlıkların değerlerinden hesapdönemlerinegiderolarakyüklenenkısmadenir.

• Maddi duran varlıkların faydalı ömürleri içerisinde yokedilmesinde “257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı(-)”aktifi düzenleyici bir hesap kullanılır.

• Boş arsa ve araziler aşınma ve yıpranmaya maruz kalmadıklarıiçinamortismanatabi tutulmazlar



Amortisman Ayırma Yöntemleri

• TTK’da işletmeler amortisman politikalarını belirlemede veuygulamada tamamen serbest bırakılmışlardır. VUK’ta dört çeşitamortismanyöntemivardır.

– Normalamortisman

– AzalankalanlarÜzerindenAmortisman

– FevkaladeAmortisman



03.01.2020

8

Normal Amortisman Yöntemi

• Bu yöntemde, duran varlığın ekonomik ömrü boyunca her yılaynı oranda değer kaybettiği varsayılmakta ve her yıl eşit tutardaamortismanayrılmaktadır.

• Her yıl hesaplanacak amortisman oranı şu şekildebulunmaktadır;

• AmortismanTutarı: (MDVM–Hurda Değeri)/EkonomikÖmür

• AmortismanOranı :1 / DuranVarlığınEkonomikÖmrü



Normal Amortisman Yöntemi

• Örnek:

• Faydalı ömür 5 yıl ise amortisman oranı = 1/5=0,20

• Faydalı ömür 10 yıl ise amortisman oranı = 1/10=0,10

• Amortisman payı= Maddi Duran Varlığın MaliyetDeğeri x Amortisman Oranı

• Bu yöntemle her yıl eşit amortisman payı ayrılır.



Normal Amortisman Yöntemi: • Örnek: 2009 yılında maliyet bedeli 10.000 TL olan makine alınmış.

Faydalı ömrü 5 yıldır.

• Yıllara göre amortisman paylarını bulunuz.

• Amortisman Oranı = 1 / 5 yıl = 0,20 = %20

• 5. yılın sonunda toplam ayrılan amortisman payı varlığın maliyetbedeline eşit olmalıdır.

45

Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı

1. 10.000 0,20 2.000

2. 10.000 0,20 2.000

3. 10.000 0,20 2.000

4. 10.000 0,20 2.000

5 10.000 0,20 2.000

Amortisman Tutarı Toplamı 10.000



Örnek

• Ekonomik ömrü 5 yıl, maliyeti 500.000 TL olan bir demirbaş içinnormal amortisman yöntemine göre ikinci yıl sonunda ayrılmasıgerekenamortismantutarıkaçTL’dir.a) 60.000TL

b) 80.000TL

c) 100.000TL

d) 120.000TL

e) 200.000TL



Azalan Kalanlar(Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi:

• Bu yöntemde; maddi duran varlığa ilk yıllarda daha fazla, sonyıllaragittikçedahaaz amortismanayrılmaktadır.

• Yönteminözelliklerişunlardır; Amortisman oranı, %50’yi geçmemek normal amortisman oranının 2 katı

olarakalınır.

Amortisman ayrılırken, bir önceki yıl hesaplanan amortismantutarı,amortismanayrılacaktutardandüşülür.

Amortisman ayrılacak son yıl, kalan değerin tamamı o yılınamortismanı olarak kabul edilir. Başka bir anlatımla, son yılamortismanoranı uygulanmaz.

47KBUZEM

Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi

Azalan Kalanlar(Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi:

• Örnek: İşletme, 2009 tarihinde satın aldığı ve 10.000TL’ye mal olan demirbaşa azalan kalanlar üzerindenamortisman yöntemi uygulayacaktır. Normalamortisman oranı % 20’dir.

• Amortisman Oranı = %20 x 2 = 40

48

Yıllar Tutar Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Net Değer




2009 10.000 0,40 4.000 6.000


2009 10.000 0,40 4.000 6.000

2010 6.000 0,40 2.400 3.600


2009 10.000 0,40 4.000 6.000

2010 6.000 0,40 2.400 3.600

2011 3.600 0,40 1.440 2.160


2009 10.000 0,40 4.000 6.000

2010 6.000 0,40 2.400 3.600

2011 3.600 0,40 1.440 2.160

2012 2.160 0,40 864 1.296


2009 10.000 0,40 4.000 6.000

2010 6.000 0,40 2.400 3.600

2011 3.600 0,40 1.440 2.160

2012 2.160 0,40 864 1.296

2013 1.296 - 1.296 0


03.01.2020

9

Azalan Kalanlar (Hızlandırılmış Amortisman) Yöntemi:

• V.U.K.'na göre; işletme bir duran varlığa, normalamortisman yöntemine göre amortisman ayırırken,azalan bakiyeler yöntemine geçemez.

• Bir duran varlığa normal amortisman yöntemine göreamortisman ayrılmaya başlandıktan sonra, o duranvarlığın ekonomik ömrü bitene kadar hep bu yöntemleamortisman ayrılmasına devam edilir.

• Fakat, azalan bakiyeler yönteminden, istenildiği zamannormal amortisman yöntemine geçmek serbesttir.

49KBUZEM


Fevkalade Amortisman Yöntemi

• Amortismana tabi iktisadi kıymette; yangın, deprem, su basmasıgibi afet neticesinde değer kaybı oluşması, yeni icatlar nedeniyleteknik verim ve kıymetinin düşerek tamamen veya kısmenkullanılamaz hale gelmesi, cebri çalışma nedeniyle normaldenfazla yıpranmaya tabi olması gibi hallerde iktisadi kıymetler,fevkalade amortisman oranları üzerinden amortismana tabitutulabilir.

• Fevkalade amortisman hesaplandığı durumlarda ayrıca normalamortismanhesaplanmaz.

• Fevkalade amortisman oranı, her olaya özgü olmak kaydıylamükellefin müracaatı üzerine Maliye Bakanlığınca tespitedilmektedir.



Kıst Amortisman Yöntemi

• Kıst amortisman sadece binek olarak kullanılan otomobillerinaktife girdiği ilk hesap döneminde ay kesirleri tam sayılmaksuretiyle hesap döneminin sonuna kadar geçen süre için kıstamortismanayrılır.

• İkinciyıldanitibarendiğerduranvarlıklargibiamortismanayrılır.

• Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden kalan değer,amortisman süresinin sonunda ayrılan amortismana eklenmeksuretiyletamamıyokedilir.




• Serdemir işletmesi 06.10.2016 tarihinde idari işlerde kullanılmaküzere silindir hacmi 1390 cm3 olan 2016 Model Dacia markaotomobili “yetkili acentesinden peşin olarak satın almış ve özeltüketim vergisi ile katma vergisi anılan otomobilin maliyetineeklenmemiştir” yetkili acentenin düzenlenip “Serdemirİşletmesi'neverdiğifaturanınbilgileriaşağıdadır.

• (Özel Tüketim Vergisini istenirse maliyet bedeline eklenir, ancakKDVkesinliklemaliyetbedelineeklenmez).




• Otomobilbedeli: 20.000TL

• ÖzelTüketimVergisi (%37): 7.400TL

• AraToplam: 27.400TL

• KatmaDeğerVergisi(%18): 4.932TL

• Toplam: 32.332TL



Normal Amortismanda Kıst Amortisman

• Yıllara göre amortisman paylarını bulunuz.

• Amortisman Oranı = 1 / 5 yıl = 0,20 = %20

• 06.10.2011yılın tamamlanmasıiçin(içindebulunulanaytamsayılır) 3aymevcut

54

Yıllar TutarAmortisman

Oranı

Amortisman

Tutarı

Net Defter

Değeri

1. 20.000 0,20 1.000 19.000

2. 20.000 0,20 4.000 15.000

3. 20.000 0,20 4.000 11.000

4. 20.000 0,20 4.000 7.000

5 20.000 0,204.000

+ 3.000

-




03.01.2020

10

Amortisman Kayıt Yöntemi


55

Amortisman Paylarının Kaydı:Amortisman giderlerinin muhasebeleştirilmesinde endirektkayıt yöntemi uygulanır. Duran varlık hangi departmanınhizmetinde kullanılıyor ise o gider hesabı kullanılır.

Borç Alacak

Üretim İşleri => 730 Genel Üretim Giderleri Hs.İdari İşler= > 770 Genel Yönetim Giderleri Hs.Pazarlama, Satış İşleri => 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri

1.000

257 Birikmiş Amortisman Hs. (-) 1.000

Demirbaşlara amortisman hesaplanması

Amortisman Paylarının Kaydı:

• Amortisman payı ayrıldıktan sonra varlığındeğeri azalır.

B 255 Demirbaşlar Hs. A

xxx5.000

B 257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) A

xxx1.000

A Bilanço P

25 MADDİ DURAN VARLIKLAR 4.000 255 Demirbaşlar 5.000257 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-) 1.000

4.000 Net Aktif Değer



Örnek

• Aşağıdakiüçsoruyuverilenbilgileregöre cevaplayınız.

• 2008 yılında % 15 KDV dahil 9.200 TL’ye satın alınan birdemirbaşın ekonomik ömrü 5 yıl olup amortismanı azalanbakiyeleryönteminegörehesaplanmaktadır.

• 1. Hesaplanan amortismanların endirekt yöntemle kaydedilmesidurumunda 31.12.2009 tarihli bilançoda ilgili demirbaş içinBirikmişAmortismantutarıkaçTLolur?a) 1.840TL

b) 2.880TL

c) 3.200TL

d) 5.120TL

e) 6.400TLKBUZEM


57

Örnek



• 2. Hesaplanan amortismanların direkt yöntemle kaydedilmesidurumunda 31.12.2010 tarihli bilançoda ilgili demirbaş içinBirikmişAmortismantutarıkaçTLolur?a) 1.728 TL

b) 5.120TL

c) 6.272 TL

d) 8.000 TL

e) 9.200TLKBUZEM


58

Örnek



• 3. Demirbaşın 2011 yılında %18 KDV dahil 2.360 TL’ye yenilemeamacıyla satılması halinde aşağıdaki hesaplardan hangisininkullanımıdoğrudur?a) Diğer Gelirler Hs.Alacakları520TL

b) ÖzelFonlarHs. Borçlu632TL

c) ÖzelFonlarHs.Alacaklı272TL

d) Diğer Gider veZararlarHs.Borçlu360TL

e) Faaliyetle İlgili Diğer Gelir veKarlarHs.Alacaklı880TLKBUZEM


59

Maddi Olmayan Duran Varlıklar



03.01.2020

11


• Maddi olmayan duran varlıklar, herhangi bir fiziksel varlığıbulunmayan kullanılmaları sonucunda işletmenin hasılatındaartış doğuran bir kısım haklarla işletmeye ticari bir fayda sağlayanimtiyazveüstünlüklerdir.

• Şuhesaplardanoluşur.– 260HaklarHs.– 261ŞerefiyeHs.– 262KuruluşveÖrgütlenmeGiderleri Hs.– 263AraştırmaveGeliştirme Giderleri Hs.– 264ÖzelMaliyetler Hs.– 267Diğer MaddiOlmayanDuranVarlıklarHs.– 268BirikmişAmortismanlarHs.(-)– 269VerilenAvanslarHs.




• Türkiye Muhasebe Standartları 38’de maddi olmayan duranvarlıklarlailgilidüzenlemeleryapılmıştır.Budüzenlemeler;– Maddi olmayan duran varlıklar; fiziksel niteliği olmayan, tanımlanabilir,

parasalolmayanvarlıktır.

– Bazı maddi olmayan duran varlıklar, maddi duran varlıklarla birliktekullanılabilir.

– Araştırmavegeliştirme faaliyetleri bilginin geliştirilmesine yöneliktir.

– Bir harcamanın maddi olmayan duran varlık sayılabilmesi için gelecekteekonomikyararsağlayacaknitelikte olmasıgerekmektedir.

– Maddiolmayanduranvarlıklarkayıtlara maliyetbedeli üzerinden alınır.

• Sınırlı bir yararlı ömre sahip olan maddi olmayan duran varlıklar; ilgiliyapılan sözleşmede süre belirtilmiş ise bu süre boyunca, belirtilmemişseyararlıömürleri içindeamortismanatabi tutulur.



260 Haklar Hs.

• İşletmenini belli bir bedel ödeyerek edindiği; imtiyaz patent,lisans, ticari marka, unvan gibi bazı hukuki tasarruflar ile bellialanlarda sağlanan kullanma yararlanma gibi nedeniyle yapılanharcamalarınizlendiğihesaptır.

• Maliyet bedeli üzerinden kayıt altına alınan haklar yararlanmasüresi belli ise bu süre içinde, belli değilse 5 yılda eşit yılda eşittutarlarlaitfa edilir.



260 Haklar Hs.

• İşletme % 18 KDV hariç 15.000 TL değerinde bir patent hakkısatın almıştır. Bu patent hakkı için 7.000 TL peşin geri kalanı içiniseçekkeşideedilmiştir.


64

…/…/201.. Borç Alacak

260 Haklar Hs. 191 İndirilecek KDV Hs.

15.000 2.700

100 Kasa Hs. 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri

7.0008.000

261 Şerefiye Hs.

• Bir işletmenin devralınması durumunda katlanılan maliyet ile ilgiişletmenin rayiç bedelle hesaplanan net varlıkların değeriarasındakiolumlufarklarınizlendiğihesaptır.

• Türkiye Muhasebe Standartlarına göre şerefiye sınırsız yararlıömre sahip bir varlık olarak kabul edilmiş ve amortismanuygulamasınasonverilmiştir.

• Şerefiye elde edilme maliyetiyle muhasebeleştirilir ve yıllıkdeğerlendirilerek değer düşüklüğü olduğu dönemlerde karşılıkayrılır.



261 Şerefiye Hs.

• A işletmesi B işletmesini mevcut müşteri potansiyeli ile bankahesabından2.000.000TLödeyereksatınalınmıştır.– Kasa 100.000TL

– Bankalar 400.000TL

– Hisse Senetleri 250.000TL

– MenkulKıy. Değ.Düş.Karş. 30.000TL

– TicariMal 700.000TL

– Gelir Tahakkukları 20.000TL

– Binalar 300.000TL

– Demirbaşlar 50.000TL

– BirikmişAmortismanlar 60.000TL

– BankaKredileri 250.000TL



03.01.2020

12

261 Şerefiye Hs.

• Öncelikle B işletmesinin toplam varlıklarından borçları çıkarılaraknet varlık hesaplanacaktır sonra B işletmesine ödenen bedel ileişletmeninnet varlıklarıkarşılaştırılarakşerefiyehesaplanacaktır.– Kasa 100.000TL

– Bankalar 400.000TL

– Hisse Senetleri 250.000TL

– MenkulKıy.Değ.Düş.Karş.(-) (30.000TL)

– TicariMal 700.000TL

– Gelir Tahakkukları 20.000TL

– Binalar 300.000TL

– Demirbaşlar 50.000TL

– BirikmişAmortismanlar(-) (60.000TL)

– Varlıklar Toplamı 1.730.000TL



261 Şerefiye Hs.

• VarlıklarToplamı– BorçlarToplamı= NetVarlıklar

• 1.730.000– 250.000(BankaKredisi)= 1.480.000TL

• Şerefiye=BişletmesineÖdenenTutarı– Net Varlıklar

• Şerefiye=2.000.000–1.480.000=520.000TL

• B işletmesinin net varlıklarının değeri hesaplanırken varlıktoplamlarından düzenleyici olan hesapların çıkarılması gerektiğiunutulmamalıdır.



261 Şerefiye Hs.


69


100 Kasa Hs.102 Bankalar Hs.110 Hisse Senetleri Hs.153 Ticari Mallar Hs.181 Gelir Tahakkukları Hs.252 Binalar Hs.255 Demirbaşlar Hs.261 Şerefiye Hs.

100.000400.000250.000700.000

20.000300.000

50.000520.000

102 Bankalar Hs. 119 M.K. Değ. Düş. Karş. Hs.(-)257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-)300 Banka Kredileri Hs.

2.000.00030.00060.000

250.000

262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hs.

• İşletmelerin kurulması veya yeni bir şubeaçılması amacıyla katlanılan giderlerin izlendiğihesaptır.

• Aktifleştirilmiş kuruluş ve örgütlenme giderleri maliyetdeğeri ile değerlenir ve 5 yılda eşit tutarlarda itfa edilir.



262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hs.

• İşletme işlerinin genişletilmesi amacıyla yeni bir şube açılması veişletmenin açılmasıyla açılışıyla ilgili 800 TL giderekatlanılmıştır.(KDVoranı% 18)


71


262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri Hs. 191 İndirilecek KDV Hs.

800 144

100 Kasa Hs. 944

263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs.

• İşletmede yeni ürün ve teknolojileroluşturulması, mevcutların geliştirilmesi,iyileştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılanharcamaların izlendiği hesaptır.

• Maliyet bedeli ile kayıt altına alınan bu hesaptaki tutar5 yılda eşit tutarlarda itfa edilir.



03.01.2020

13

263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs.

• İşletme A işletmesine ürün geliştirme çalışması yaptırmış vehazırlanan raporkarşılığında % 18 KDV hariç 30.000TL’yi bankahesabındanödemiştir.


73


263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hs. 191 İndirilecek KDV Hs.

30.000 5.400

102 Bankalar Hs. 35.400

264 Özel Maliyetler Hs.

• Özel Maliyetler: İşletmeninin kiraladıklarıgayrimenkullere yaptıkları ekleme, genişletme gibiharcamaları özel maliyetler hesabında izlenir. Kirasüresine eşit yüzdeler itfa olur. Kira süresi belli değilsedeğilse itfa süresi 5 yıldır.

• Kiralanan gayrimenkullerin kira süresinden önce boşaltılmasıdurumunda 264 Özel Maliyetler hesabındaki tutarınamortismana tabi tutulmayan kısmı zarar yazılarak hesaptandüşülür.




• Örnek:İşletmekiraladığızeminefayansyaptırmış, işinbitimindeKDVdahil4.720TL’lik faturakarşılığında nakit ödemeyapmıştır. (KDVoranı%18)


75


264 Özel Maliyetler Hs.191 İndirilecek KDV Hs.

4.000 720

100 Kasa Hs. 4.720

Kiralanan mağaza için yapılan özel

maliyet gideri


• Örnek: İşletme 4 yıllığına kiraladığı mağaza için 60.000 TL’lik bir klima sistemiyaptırmış, sistemin fatura bedelini ve %18 KDV’sin peşin ödemiştir. Özel maliyetgiderini aktifleştirerek ilkyılki amortismankaydınıgerçekleştiriniz.


76


264 Özel Maliyetler Hs.191 İndirilecek KDV Hs.

60.000 10.800

100 Kasa Hs. 70.800

Kiralanan mağaza için yapılan özel

maliyet gideri

267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar

• Maddi Olmayan Duran Varlıklar grubunda yer alan hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen maddi olmayan duran varlıkların izlendiği hesaptır.

• Bilgisayar paket programları, sinema filmleri vb. varlıklar bu hesaptan takip edilir.



268 Birikmiş Amortismanlar Hs.(-)

• Maddi olmayan duran varlıklar için yapılanharcamaların kullanım süreleri içerisinde itfaedilmesini sağlamak amacıyla hesaplananamortismanların izlendiği hesaptır.

• 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı, Maddiolmayan duran varlıklar grubunda indirimolarak bilançonun aktifinde yer alır.



03.01.2020

14


• Birinciyıl sonundaayrılanamortismangideri.


79


760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri Hs.Amortisman ve tükenme payları

15.000

268 Birikmiş Amortisman Hs. Özel maliyet amortismanı

15.000

Birinci yıl sonunda ayrılan amortisman

gideri

269 Verilen Avanslar Hs.

• Maddi olamayan duran varlıkların edinilmesiyle ilgiliyurt içi ve yurt dışı kişi ya da kuruluşlara ödenenavansların izlendiği hesaptır.

• Ödemenin yapılması halinde borçlandırılan hesap ilgilivarlık edinildiğinde alacaklandırılarak kapatılır.



27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar



27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar

• İşletilmesi sonucu yararı tükenecek olan bir varlığınaranması bulunduğu yerden çıkarılması amacıylayapılan harcamaların izlendiği hesap grubudur. Buamaçla katlanılan maliyetler karşılığında herhangi birvarlık edinilmez.

• Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır:– 271 Arama Giderleri Hs.

– 272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri Hs.

– 277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hs.

– 278 Birikmiş Tükenme Payları Hs. (-)

– 279 Verilen Avanslar Hs.



28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları

• Faaliyet dönemi içinde ortaya ancak gelecek yıllara aitolan giderler ile içinde bulunulan döneme ait olup datahsili sonraki yıllarda yapılacak gelirlerin izlendiğigruptur.

• Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır:– 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs.

– 281 Gelir Tahakkuklar Hs.



29 Diğer Duran Varlıklar Grubu

• Tekdüzen Hesap Planında Duran Varlıklar bölümündeyer alan önceki önceki grupların içerisinde sayılamayandiğer duran varlıkların izlendiği gruptur.

• Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır:– 292 Diğer KDV Hs.

– 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Hs.

– 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hs.

– 295 Peşin Ödenen Vergi Ve Fonlar Hs.

– 297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hs.

– 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-)

– 299 Birikmiş Amortismanlar (-)



03.01.2020

15

Kaynakça

• Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe SistemiUygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara.

• Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.

• Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.

• Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002.

• Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları

• Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, GaziKitapevi.

• CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin KuramsalYapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003.

• 8 No’lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye TabiVarlıklar

• IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999.



Teşekkür Ederim

Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi

çalışmalar dilerim…



ISL 203 Envanter ve Bilanço - Karabük Üniversitesifaaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve...

Documents

Transcript of ISL 203 Envanter ve Bilanço - Karabük Üniversitesifaaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve...