ISITMA, SOĞUTMA, HAVALANDIRMA

8/3/2019 ISITMA, SOUTMA, HAVALANDIRMA

1/68

ISITMA, SOUTMA, HAVALANDIRMASSTEMLER VE ENERJ VERMLL

MARGEM ENERJ MHENDSLK LTD. T.

Yalm AtalayMak. Yk. Mhendisi


2/68

TEMEL SOUTMA


3/68

Margem Enerji Mhendislik A.., Yalm Atalay

Scak ve Souk Kavram

Scak ve souk kavram tamamengrecelidir ve tanmlanannesnenin referans nesnesine grene kadar s ierdiine gredeerlendirilir.

Dolaysyla referans noktalarnndoru belirlenmesi enerjiekonomisi iin ilk admdr.


4/68


Is Transferi

Is enerjisi, farkl scaklklardaki iki cisim arasnda yksekscaklktaki cisimden alak scaklktaki cisime doru tanm,iletim ve nm yollaryla aktarlr. Cisimlerin scaklklararasndaki fark ne kadar fazlaysa ak da o kadar fazla olacaktr.

Kondksiyon Konveksiyon Radyasyon


5/68


Is Transferi

Oda scakln 1C arttrmak iin yaklak % 6 orannda dahafazla yakt gerekmektedir.

Oda scakl 23 C iken s kayb 100 ise;Oda scakl 22 C olursa % 6 tasarrufOda scakl 21 C olursa % 12 tasarrufOda scakl 20 C olursa % 18 tasarruf salanabilir.


6/68


Konfor Scaklk/Nem Aral


7/68


Hal Deiimi ve Basncn Etkisi

Maddenin haldeitirebilmesi iinzerindeki sy atmasya da s almas gerekir.

Buharlamann hz isecisme verilen syla

doru ve zerindekibasnla ters orantldr.

Kaynama scakl 92C

Rakm : 2400m

Kaynama scakl 100CRakm : 0m


8/68


Kaynama Noktas

1 atm basnta farkl kimyasal zelliklere sahip soutucuakkanlarn kaynama noktalar da farkldr.

Su 100 oC

R-134a -26,0 oC

R-22 -41,0o

C R-407c -44,0 oC

R-410A -51,5 oC

Ayn soutucu akkann farkl basnlar altnda kaynama

noktasnn da deitiini grmtk. Bu mekanik soutmanntemelini oluturur.


9/68


Mekanik Soutma

EVAPORATR KOMPRESR KONDENSER

BASIN DRCAlak basn Yksek basn

Q


10/68


Is Pompas

D nite Bataryas nite Bataryas4 yollu vana

LPHP

Yksek basn anah.

Soutma Operasyonu


11/68


Is Pompas

4 yollu vana

LPHP

Yksek basn anah.

D nite Bataryas nite Bataryas

Istma Operasyonu


12/68


Mekanik Soutma Elemanlar

Elektrik Tketimi !

Elektrik Tketimi !


13/68


Mekanik Soutma Enerji Verimlilii

Qs: Ortamdan ekilen s

Atmosfere atlan s

Pe2:Fan motoruiin harcananelektrik enerjisi

Pe3:Fan motoruiin harcananelektrik enerjisi

Pe1: Kompresr iin harcanan elektrik enerjisi

COP=Qs (Watt)

Pe (Watt)

Pe = Pe1 + Pe2 + Pe3

COP : Coefficient Of Performance)EER : Energy Efficiency Ratio


14/68


Yklerin Deiimi

Soutma ve stma ykleri


15/68


Mevsimsel Enerji Verim Oran

Yln aylarna gre d hava scakl deiimi

Tasarm art


16/68



Gnn saatlerine gre d hava scakl deiimi

10

12

14

16

18

20

22

24

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Outdoortemp

(C)

Time (C)

Tasarm art


17/68



Bina konumuna Gre Oda Yklerinin Deiimi


18/68


19/68



MEVSMSEL ENERJ VERM ORANI FORML


20/68

KLMLENDRME SSTEMLER


21/68


Seilecek Sistemden Beklentiler

KONFOR

o Scaklk Kontrol

o Nem Kontrol

HAVA KALTES

o Gerekli olan taze havann salanmas

o Zararl gazlarn uzaklatrlmas

o Zararl partikllerin uzaklatrlmas

KESNTSZ ALIMA

o klimsel Uyum

o Arzasz alma

BAKIM VE LETME KOLAYLII

o Cihaz ile ilgilio Yan ekipmanlar ile ilgili

EVRESEL ETK


22/68


Sistem Seim Kriterleri

1. YAPININ KONUMU VE EKL

2. YAPININ KULLANIM AMACI

3. ENERJ MALYETLER

4. LK YATIRIM MALYET

o Cihaz yatrm

o Yapya etkisi

5. LETME MALYET

o Cihazn ve yan ekipmanlar iin

6. KURULACAK TOPLAM KAPASTE

7. KONFOR HTYACI

o Scaklk, nem, hava hz, ses

8. ZEL HTYALAR

o Hijyen, gvenlik

9. KESNTSZ ALIMA

o klimsel uyum, arzasz alma

10. BAKIM VE LETME KOLAYLII

11. EVRESEL ETK

12. YER HTYACI

13. EVRESEL KAYNAK KULLANIMI


23/68


Konutlarda Kullanm

Kk konutlarda temel amastmak ve soutmaktr, havalandrmadoal yollarla yaplabileceindenyatrm ve iletmesi ek maliyetgetirecektir.

zellikle stmada kesintisiz almatemel beklentidir, bu yatrmcystma ncelikli konvansiyonelsistemlere ynlendirir.


24/68


Ticari Alanlarda Kullanm

KONFOR

TAZE HAVA HTYACI

LETME MALYET

KESNTSZ ALIMA


DEKEN YKLERE HIZLI TEPK


25/68


Yksek Binalarda Kullanm

LK YATIRIM MALYET

o Cihaz yatrm

o Yapya etkisi

YER HTYACI

KONFOR

KESNTSZ ALIMA


HIZLI TEPK


26/68


Hastanelerde Kullanm

HJYEN

KONFOR

KESNTSZ ALIMA



27/68


Otellerde Kullanm

KONFOR

YATIRIM VE LETME MALYET

KURULACAK TOPLAM KAPASTE

KESNTSZ ALIMA


EVRESEL ETK

EVRESEL KAYNAKLARIN KULLANIMI


28/68


Kullanm ekline Gre

Kullanm ekline Gre

Merkezi

KonutlarAlveri

Merkezlerimalat Ofisler Havaalanlar

Bamsz

KonutlarKk

yerleri

Tek noktadan birden fazla zonun

soutulma ya da stlmasnnyapld sistemleridir.

Tek bir zonun soutulmas ya

da stlmas iin tasarlanansistemlerdir.


29/68


Transfer Medyasna Gre

Soutma sistemleri her zaman soutmann yapld mekanakonulamazlar, dolaysyla soutma prosesinin yapld merkezlesoutma ihtiyac olan mekan arasnda souk (ya da scak) bir medyanntransfer edilmesi gerekir.


30/68

TAM HAVALI SSTEMLER


31/68


Tam Haval Sistemler

Soutulan ya da stlan hava klima santralnda bir fan vastasyla basnlandrlarakhava kanallar ierisinden soutma (ya da stma) yapmak zere ilgili zonlaragnderilir. Enerji tasarrufu iin, kanal kaaklarnn minimize edilmesi, kanallarn temiztutulmas ve kanal izolasyonunun iyi yaplmas gereklidir.


32/68


VAV ve CAV Sistemler

Zon scaklk kontrol iin sabit scaklktaki hava debisinin deitirildii VAV(DeikenHava Debili) ve sabit debide hava scaklnn deitirildii CAV(Sabit Hava Debili)

sistemler mevcuttur.


33/68


Avantaj ve Dezavantajlar

Avantajlar:1. Kirlenmi i havann rahat atlarak, taze, kokusuz ve partikllerden arndrlm d

havann zonlara verilebilmesi.2. Bina ierisinden elektrik ve drenaj (su) boru balantlar gemedii iin hasar

blgelerinin bulunmas.3. Zonlarda pozitif basn salayarak kirletici partikl ve koku giriini engeller.4. D hava scaklnn uygun olduu dnemlerde d hava ile soutma ve stma

imkan vardr.

Dezavantajlar:1. Havann zgl ssnn dk olmas nedeniyle yeterli soutma iin gerekli olan

hava miktar fazladr. Yeterli boyuttaki hava kanallar bina yapsna uygunolmayabilir.

2. Kanallarda hava balansnn yaplmas zordur.3. Ana sistem arza yaptnda yapnn tamamnda iklimlendirme durur.


34/68


Klima Santralleri

Ald havay artlandrarak kanallar vastasyla ilgili mekanlara yollayan sistemlerdir.Klima santralleri tamamen ortam havas artlandrabilecekleri gibi bu havay taze d

havayla kartrabilir hatta %100 taze d hava ile alabilirler.

Klima santrallerinde havann scakl, nemi, kalitesi ve basnc rahatlklaayarlanabilir.


35/68


Klima Santralleri

Karmsz Klima Santral

Enerji Ekonomisi: Doru fan

Doru serpantin Doru su rejimi

Szdrmazlk Termal izolasyon


36/68


Klima Santralleri

Karml Klima Santral

Enerji Ekonomisi: Buna ek olarak doru taze hava oran


37/68


Santrallerde Istma ve Soutma

Klima santralnn havaystabilmesi iin gerekli olanenerji bir scak su kazanndangelen sudan, buhar kazanndangelen buhardan ya da elektriklistclardan alnabilir.

Ayn ekilde soutma iin gereklis transferi souk suya ya da birsoutucu akkana yaplr, bununiin bir souk su reticisi (chiller)ya da DX kondenser gereklidir.


38/68


Karm Havas


39/68


Karm Etkisi

Q=ma (h hg)mk hk = mo ho + md hd

h=cp t

mk tk = mo to + md td

tktd to t


40/68


Karm Etkisi

tk tdtot


41/68


Filtreler

Ama ortam dn ve d hava ierisindebulunan zararl partikllerin ortamaflenmesinin engellenmesidir.

Filtre malzemesi olarak istee gre sentetik,cam elyaf, metal ve karbon filtre gibi seeneklervardr.

Filtrelenmesi istenen partikllerin boyutuna

gre eitli klaslar vardr (G3, G4, F6, F7, F8, F9,H10, H11, H12, H13 ve H14 gibi) Filtrenintutabilecei partikllerin ap kldke, filtredokusu sklar, dolaysyla iinden hava gemesizorlar, ve bu ek enerji tketimi demektir.

Panel, torba , kaset ve hepa tipleri vardr.

Minimum enerji tketimi iin kullanm amacnazel doru tipin seilmesi ve iletme esnasndasrekli temiz tutulmas nemlidir.


42/68


Serpantinler

Istma ve soutma iin kullanlan serpantinlergenel olarak bakr boru, alminyum kanatl tipteretilirler. Buharl sistemlerde elik boru, elikkanatl bataryalar kullanlmaktadr.

Serpantinler, servis kolayl iin kzaklar zerinemonte edilirler.

Serpantin iinden uygun rejimde scak ve souksu geirildii gibi dorudan genlemelisistemlerde soutucu akkanlardakullanlmaktadr.

Youan suyun ilerlemesini engellemek iinhava at tarafnda damla tutucular kullanlr.

Hem hava tem su tarafnn doru dizaynedilmesi, serpantin kanat temizlii enerjiekonomisi iin arttr.

Istma serpantin yzeylerinde hava gei hz: 3~8m/s, Su taraf basn kayb 2,5 mSSSoutma Serpantinlerinde serpantin yzeylerindehava gei hz: 2~6 m/s, su taraf basn kayb 4mSS alnarak; sl verimi maksimum seviyeye

kmas salanr.


43/68


Elektrikli Istclar

Ekonomik olmasa bile ar souk taze havannfiltre ve serpantinlerde zarar vermesiniengellemek zere n stlmada ya da gelenekselstma sistemlerinin kullanlma zorluu olduuyerlerde dk kapasiteli stma yapmak gibifarkl nedenlerle elektrikli stc kullanlabilir.

Elektrikli stclar koruma sistemleri ile berabermonte edilirler.


44/68


Nemlendirme Elemanlar

Ama zellikle k stma periyodunda flemehavas bal neminin istenilen seviyeye (%40-60RH) ulatrmaktr.

Farkl tiplerde buharl nemlendiriciler vardr.

Adyabatik buharlatrmal pedli tip.

Elektronik buharl tip. Elektronik ultrasonik tip. Adiyabetik ykaycl tip.

Kullanm ve buhar ihtiyacna doru karar vermekgerekir.

Ucuz olmalarna ramen bakteri olumariskinden dolay sulu tipler tercihedilmemektedir.


45/68


Emi ve fleme Fanlar

Klima Santrallerinde kullanlan fanlar, ift emiliradyal fanlardr. Ana seim kriteri yenilmesigereken; emi ve fleme taraf d statik basnlarile santral i elemanlarnn oluturduu i statikbasnlardr. Doru seilmemi bir fan yksekenerji tketimine ve ses oluumuna neden olur.

Santrallerde, alak basnl cihazlarda ileri eik skkanatl fanlar, yksek basnl cihazlarda geriyeeik seyrek kanatlar fanlar kullanlr. Fanlar serviskolayl asndan kzaklar zerinde monte edilir.

Kvlcm kartmayan ya da yksek scakladayankl tipleri de mevcuttur.

Fan motoru bir kay kasnak sistemi ya da direktolarak fana balanabilir.

Deiken devirli fan motorlar yaygnlamaktadr.


46/68


Susturucular

Yksek hzl havann kard sesin zonlaratanmasn engeller, bunun bedeli ise klimasantral fanlarna ek yk getirmesidir.

Bu nedenle izin verilen ses snrlarnn iyibelirlenmesi ve buna uygun susturucu seilmesiesas olmaldr.

fleme fanndan sonra konulan susturucular ilefan arasnda havann jet yapmasn nlemek iinsusturucudan nce iin difzr plakaskonulmaldr.

Susturucu malzemesi cam yn olmaldr ve havaile birlikte srklenmesini nlemek iin zerleri tl

ile kaplanmaldr. .


47/68


Is Geri Kazanm niteleri

Ama atk snn kullanlmasdr. zellikle stmasistemlerinde amortisman sreleri dktr.

lk yatrm maliyetlerinin yksek olmas, santralfanlarna ek yk getirmesi ve iletme zorluklarseim yaplmasnda azami dikkat gerektirir. Dieryandan da soutma (chiller) ve stma (kazan)

kurulu kapasitesi ile pompa boyutunu drr. Kazanlan enerjinin getirisi ile ilk yatrm ve iletme

gider dengesine iyi baklmaldr. Unutulmamasgereken bir kere kurulduklar ve iyi iletildiklerisrece srekli enerji ekonomisi salayacadr.

Plakal, bataryal ve tamburlu temel tiplerinde s

geri kazanm niteleri yaygn olarak kullanlr.


48/68


Serpantinli Is Geri Kazanm niteleri

Serpantinli s geri kazanmnda mahalden emilenhava bir batarya zerinden geirilir ve batarya iindeyer alan glikoll su stlarak fleme sistemi zerindeyer alan dier bataryaya gnderilir, bataryaierisinde yer alan snm su taze havay starakstma serpantin kapasitesini azaltr. Bu yntem enucuz maliyeti olan yntem olup verimi %30-%50

arasndadr. Bu sistemin amortisman hesaplanrkenbataryalarn yarataca ilave basn ve iki bataryaarasnda yer alan pompann ekecei g de hesabakatlmaldr. Kontrol 3 yollu vana ile yaplr.

fleme

Emi

Pompa


49/68


Plakal Is Geri Kazanm niteleri

Plakal s geri kazanmnda dn havas plakal s eanjrnn bir tarafndan, tazehava da dier tarafndan geirilerek taze hava dn havasndan alaca enerji ile stlr.Maliyeti bataryalya gre daha yksek olup verimi %50 ile %70 arasnda olabilir.Amortisman hesabnda getirecei ilave basn hesaba katlmaldr. Kontrol taze havaby-pass ile yaplr.


50/68


Tamburlu Is Geri Kazanm niteleri Tamburlu sistem en yksek verime sahip olup %60 ile %80 arasnda verime ulalabilir.

lk yatrm en pahal sistemdir. Dnen bir tamburun ncelikle dn havasnn nnegelerek snmas, ardndan da snan yzeyin taze havann nne gelerek taze havaystmas prensibi ile alr. Amortisman hesabnda ilave basn kayb ve tamburudndrmek iin harcanan elektrik enerjisi hesaba katlmaldr. Kontrol tambur hz ileyaplr.


51/68

SULU SSTEMLER


52/68


Sulu Sistemler

Soutulan ya da stlan su chiller/kazandan bir pompa vastasylabasnlandrlarak su borular ierisinden soutma (ya da stma) yapmak zereilgili mekanlara gnderilir. Su borularnn uygulanmas kanallara gre daha basitve daha dk maliyetlidir. Dezavantaj ise su kaaklarnda bina konstrksiyonuna

zarar verilebilmesidir. Enerji tasarrufu iin boru izolasyonlarnn iyi yaplmas ,pompalarn doru seilmesi gereklidir.


53/68


Sulu Sistemler

Fan coil seiminde, ncelikle seilen fan coil cihaznn mahallin duyulur soutmakapasitesini, ardndan toplam soutma kapasitesini karlamas salanr, sonuolarak da stma kapasitesini karlayp karlamad kontrol edilir.

Btn bu deerleri karlayan fan coil cihaznn ses seviyesi kontrol edilmelidir. Fancoil cihazlar mahallin ierisinde bulunduklarndan dolay ses seviyeleri oknemlidir. nsanlarn konfor artlarn bozmayacak dzeyde bir ses seviyesine haizcihaz seilmelidir.


54/68


Fan Coil Yaps

kontrol

serpantin

Fan


55/68


2 Borulu FCU Cihazlar

FAN COL CHAZLARI

SICAK SU KAZANI

SOUK SU RETCS

SRKLASYON POMPASI


56/68


4 Borulu FCU Cihazlar

SICAK SU KAZANI

SOUK SU RETCS

SRKLASYON POMPASI

SRKLASYON POMPASI


57/68

SU SOUTMA GRUPLARI


58/68


Su Soutma Gruplar

Klima sistemlerinde soutma yapabilmek iin gerekli olan souk suyu retencihazlara su soutma gruplar denir.

Su soutma gruplar kompresr, evaporatr, kondenser ve genleme vanas adverilen drt ana ekipmandan oluur.

Su soutma gruplar kondenser yapsna, kompresr motor yapsna ve kompresrtipine gre ayrlrlar.


59/68


Su Soutma Gruplar

Hava soutmal kondenserli gruplar soutucu akkann hava ile youturulduu gruplardr. Bu tipgruplarn kondenserleri hava ile soutulduu iin cihazlar bina darsna konulmaldr. Soutmakapasiteleri 4.000 kcal/hden 1.250.000 kcal/he kadar olabilir.

Su soutmal kondenserli gruplar soutucu akkann su ile youturulduu gruplardr. Bu tipgruplarn kondenserleri su ile soutulduu iin cihazlar bina ierisine konulmal ve bir su soutmakulesi ile birlikte almaldrlar. Soutma kapasiteleri 4.000 kcal/hden 5.000.000 kcal/he kadarolabilir.


60/68


Chiller Kompresr Tipleri

Pistonlu (1.000 kWa kadar) Vidal (350 1.000 kW aras)

Scroll (100 kWa kadar)Santrifj (35.000 kWa kadar)


61/68


Free Cooling


62/68


63/68


Soutucu Akkanlar

R134a

Klorsuz, yanc olmayan, zehirsiz

Mevcut, (Santrifujlerde,Otomotivde,evsel uygulamalarda)

Kullanm kolay : azeotrope

Verimi R22ye yakn

Soutma Kapasitesi -35% / R22 (Yksek Maliyet)

EN GVENLR SOUTUCU AKIKAN


64/68


Soutucu Akkanlar

R407c

3 element :R32,R125,R134a

Zeotrope (+/- 6K)

Ayarlamas hassas

Ykleme, kaak problemi var

Soutma kapasitesi ve verimi R22ye yakn

ORTA DZEYL SOUTUCU AKIKAN


65/68


Soutucu Akkanlar

R134a

Klorsuz, yanc olmayan, zehirsiz

Mevcut, (Santrifujlerde,Otomotivde,evsel uygulamalarda)

Kullanm kolay : azeotrope

Verimi R22ye yakn

Soutma Kapasitesi -35% / R22 (Yksek Maliyet)

EN GVENLR SOUTUCU AKIKAN


66/68


Soutucu Akkanlar

R410a

2 element R32+R125

Dk zeotrope (


67/68


Dorudan Genlemeli Sistemler

Soutma nitesinde artlandrlan soutucu akkan (R22, R134a, R407c, R410avb) bakr borulardan soutma yaplacak mekana transfer edilir. Sulu sistemleregre ok daha ince borular kullanldndan daha az yer kaplarlar ve stmasoutma tepki sreleri daha hzldr. Enerji ekonomisi iin borulama gzergahnn

ve borulama izolasyonlarna dikkat edilmelidir.


68/68

M E ji Mh di lik A Y l At l

TEEKKR EDERZ

ISITMA, SOĞUTMA, HAVALANDIRMA

Documents

Transcript of ISITMA, SOĞUTMA, HAVALANDIRMA