İşgəncəyə məruz İşgəncəyə məruz qalmama hüququqalmama hüququ

Right to not to be exposed Right to not to be exposed to tortureto torture

Torture – what is it? Torture – what is it? Torture and inhuman treatmentTorture and inhuman treatment Torture and degrading treatmentTorture and degrading treatment Treatment and punishmentTreatment and punishment

Nələr qadağa olunur?Nələr qadağa olunur?

Ümumi adla işgəncə qadağası, geniş çeşidli Ümumi adla işgəncə qadağası, geniş çeşidli rəftar və cəzaları əhatə edir. Lakin heç də rəftar və cəzaları əhatə edir. Lakin heç də bütün pis rəftarları və ya cəzaları qadağan bütün pis rəftarları və ya cəzaları qadağan edilən hərəkətlərdən biri kimi tövsif etmək edilən hərəkətlərdən biri kimi tövsif etmək olmaz. olmaz. “pis rəftar minimum ağırlıq dərəcəsinə “pis rəftar minimum ağırlıq dərəcəsinə çatmalıdır... Bu minimumun qiymətləndi-rilməsi çatmalıdır... Bu minimumun qiymətləndi-rilməsi istər-istəməz nisbi xarakter daşıyır; bu, işin istər-istəməz nisbi xarakter daşıyır; bu, işin bütün hallarından, məsələn, rəftarın bütün hallarından, məsələn, rəftarın müddətindən, onun fiziki və ruhi nəticələrindən müddətindən, onun fiziki və ruhi nəticələrindən və bəzi hallarda qurba-nın cinsindən, yaşından və bəzi hallarda qurba-nın cinsindən, yaşından və sağlamlıq durumundan asılıdırvə sağlamlıq durumundan asılıdır

İşgəncə ilə digər pis İşgəncə ilə digər pis rəftar formaları arasında rəftar formaları arasında fərqfərq

İşgəncə ilə digər qadağan olunan rəftar və ya İşgəncə ilə digər qadağan olunan rəftar və ya cəza formaları arasında fərq, əsasən, şəxsin cəza formaları arasında fərq, əsasən, şəxsin məruz qaldığı əzabın ağırlıq dərəcəsində ifadə məruz qaldığı əzabın ağırlıq dərəcəsində ifadə olunur. Bundan əlavə, işgəncə yuxarıda qeyd olunur. Bundan əlavə, işgəncə yuxarıda qeyd olunan olunan konkret məqsədin olmasınıkonkret məqsədin olmasını tələb etdiyi tələb etdiyi halda, pis rəftarın digər formaları bunu tələb halda, pis rəftarın digər formaları bunu tələb etmir. Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan etmir. Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar qəsd niyyətilə törədilən hərəkətdən daha rəftar qəsd niyyətilə törədilən hərəkətdən daha çox, tədbir görülmə-məsi nəticəsində baş verən çox, tədbir görülmə-məsi nəticəsində baş verən hərəkət ola bilər. Şəxsə ruhi əzab yetirilməsi də hərəkət ola bilər. Şəxsə ruhi əzab yetirilməsi də qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və ya qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəza hesab edilə bilər. cəza hesab edilə bilər.

Fiziki zorakılıqFiziki zorakılıq Konkret işdə fiziki zor tətbiqi həmişə işgəncəyə Konkret işdə fiziki zor tətbiqi həmişə işgəncəyə

bərabər tutula bilməz, lakin hər halda, bərabər tutula bilməz, lakin hər halda, mümkündür ki, zor tətbiqi qeyri-insani rəftara mümkündür ki, zor tətbiqi qeyri-insani rəftara yaxud yaxud ləyaqəti alçaldan cəzaya bərabər ləyaqəti alçaldan cəzaya bərabər tutulsun. Qeyri-insani rəftar məsələsi əksər tutulsun. Qeyri-insani rəftar məsələsi əksər hallarda həbsdə olan şəxslər barəsində mey-hallarda həbsdə olan şəxslər barəsində mey-dana çıxır. Məsələn, polis əməkdaşları dana çıxır. Məsələn, polis əməkdaşları tərəfindən döyülmə qeyri-insani rəftara bərabər tərəfindən döyülmə qeyri-insani rəftara bərabər hesab edilir. Ümumiyyətlə desək, döyülmələr hesab edilir. Ümumiyyətlə desək, döyülmələr nisbətən az xəsarətə səbəb olduqda və onların nisbətən az xəsarətə səbəb olduqda və onların fiziki və psixoloji təsiri uzunmüddətli olmadıqda, fiziki və psixoloji təsiri uzunmüddətli olmadıqda, AİHM böyük ehtimalla belə hesab edir ki, AİHM böyük ehtimalla belə hesab edir ki, qurban işgəncəyə yox, qeyri-insani rəftara qurban işgəncəyə yox, qeyri-insani rəftara məruz qalıb. məruz qalıb.

Ruhi əzabRuhi əzab

Fiziki əzabdan daha çox ruhi əzaba səbəb olan Fiziki əzabdan daha çox ruhi əzaba səbəb olan rəftar qeyri-insani rəftar hesab edilə bilər. rəftar qeyri-insani rəftar hesab edilə bilər. Qurbanın zor tətbiqi ilə hədələnməsi, həmin Qurbanın zor tətbiqi ilə hədələnməsi, həmin hədələr kifayət qədər real və birbaşa təhlükə hədələr kifayət qədər real və birbaşa təhlükə doğurursa, qeyri-insani rəftar təşkil edə bilər. doğurursa, qeyri-insani rəftar təşkil edə bilər. Hədələrin bu cür rəftar kimi qiymətləndirilməsi Hədələrin bu cür rəftar kimi qiymətləndirilməsi üçün onların şəxsə adətən qeyri-insani rəftar üçün onların şəxsə adətən qeyri-insani rəftar hesab edilən dərəcədə əzab gətirdiyi hesab edilən dərəcədə əzab gətirdiyi təsdiqlənməlidir. Dövlət qurbanın yoxa təsdiqlənməlidir. Dövlət qurbanın yoxa çıxmasının onun ailəsinə gətirdiyi ruhi əzaba çıxmasının onun ailəsinə gətirdiyi ruhi əzaba görə də cavabdeh hesab edilə bilər. görə də cavabdeh hesab edilə bilər.

Ləyaqətin alçaldılmasıLəyaqətin alçaldılması Rəftarın ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəza kimi tövsif Rəftarın ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəza kimi tövsif

edilməsi üçün sözügedən rəftar konkret ağırlıq dərəcəsi edilməsi üçün sözügedən rəftar konkret ağırlıq dərəcəsi həddinə çatmalıdır. Rəftar o halda ləyaqəti alçaldan rəftar həddinə çatmalıdır. Rəftar o halda ləyaqəti alçaldan rəftar kimi sayıla bilər ki, o: kimi sayıla bilər ki, o: “qurbanları başqaları qarşısında “qurbanları başqaları qarşısında kobud surətdə alçaldır və ya onların fiziki və ya mənəvi kobud surətdə alçaldır və ya onların fiziki və ya mənəvi müqavimətini qıra bilən qorxu, əzab və acizlik hisslərinin müqavimətini qıra bilən qorxu, əzab və acizlik hisslərinin yaranmasına səbəb olsun”yaranmasına səbəb olsun”. .

3-cü maddənin məqsədləri baxımından əhəmiyyətli olan 3-cü maddənin məqsədləri baxımından əhəmiyyətli olan təkcə bu deyil ki, şəxs ittiham hökmü ilə alçaldılmış olsun, təkcə bu deyil ki, şəxs ittiham hökmü ilə alçaldılmış olsun, həm də odur ki, təyin edilən cəzanın icrası onu alçaltmış həm də odur ki, təyin edilən cəzanın icrası onu alçaltmış olsun. Əgər qurban öz gözündə alçalırsa, bu, kifayətdir.olsun. Əgər qurban öz gözündə alçalırsa, bu, kifayətdir.

Şəxsin həbsdə saxlanma şəraiti də ləyaqəti alçaldan Şəxsin həbsdə saxlanma şəraiti də ləyaqəti alçaldan rəftara bərabər ola bilər. rəftara bərabər ola bilər.

IIşgəncə nədir?şgəncə nədir?

1984 tarixli BMT Konvensiyası işgəncəyi belə tərif edir 1984 tarixli BMT Konvensiyası işgəncəyi belə tərif edir (maddə 1):(maddə 1):

1)işgəncə, bir hərəkətdir; 2) Bu hərəkət ağır (şiddətli) 1)işgəncə, bir hərəkətdir; 2) Bu hərəkət ağır (şiddətli) acı yada izdirab verir; 3) Bu təsirler, fiziki ya da zehni acı yada izdirab verir; 3) Bu təsirler, fiziki ya da zehni səviyədə ola bilər; 4) Bu hərəkət, qəsdən törədilməlidir; səviyədə ola bilər; 4) Bu hərəkət, qəsdən törədilməlidir; 5) Bu hərəkətin məqsədləri bunlar ola bilər: a) Birbaşa 5) Bu hərəkətin məqsədləri bunlar ola bilər: a) Birbaşa şəxsin özündən ya da üçüncü şəxsdən etiraf təmin şəxsin özündən ya da üçüncü şəxsdən etiraf təmin etmek, b) Birbaşa zərər çəkmişdən ya da üçüncü etmek, b) Birbaşa zərər çəkmişdən ya da üçüncü şəxsin törətdiyi bir cinayətdən yahut törətməklə şəxsin törətdiyi bir cinayətdən yahut törətməklə şüphşüphəəlləəndindiyyi üçün cezalandırmak, c) Birbaşa şəxsin i üçün cezalandırmak, c) Birbaşa şəxsin özünü ya da üçüncü şəxsi qorxutmaq ya da itaatə özünü ya da üçüncü şəxsi qorxutmaq ya da itaatə məcbur etmək, d) bu hərəkət, ayrı-seçkiliyin hər hansı məcbur etmək, d) bu hərəkət, ayrı-seçkiliyin hər hansı növünə görə də törədilə bilər, növünə görə də törədilə bilər,

İşgəncə nədir?İşgəncə nədir?

e) bu hərəkəti bir məmur adına hərəkət edən e) bu hərəkəti bir məmur adına hərəkət edən başqa bir insan da törədə bilər, g) göstərilən başqa bir insan da törədə bilər, g) göstərilən şəxslər bu hərəkəti ya birbaşa törədərlər ya da şəxslər bu hərəkəti ya birbaşa törədərlər ya da hərəkət bu kimselerin qışkırtması ya da rıza hərəkət bu kimselerin qışkırtması ya da rıza göstermesi yaxud bunlara razı olub ses göstermesi yaxud bunlara razı olub ses çıxarmamaları ilə reallaşa bilər, f) hüquqa çıxarmamaları ilə reallaşa bilər, f) hüquqa uygun verilen acı ve ızdıraplar yuxarıda sayılan uygun verilen acı ve ızdıraplar yuxarıda sayılan acı ve izdırab sayılmaz, yani işgəncə tanımına acı ve izdırab sayılmaz, yani işgəncə tanımına girmir.girmir.

What is torture?What is torture?

Birincisi, işgəncə hadisəsiBirincisi, işgəncə hadisəsindəndə, davranış şəxsə , davranış şəxsə ağır acı vağır acı vəə iizdzdiirarabb verm verməlidirəlidir. Şəxslər üz. Şəxslər üzəərindrindəə konkretkonkret ya ya da bilinçli acı yada bilinçli acı ya da da iizdzdiirarabb duymaları duymaları nəticəsini nəticəsini vermverməəyyəənn, , lakin şəxsin lakin şəxsin bütünlübütünlüyyününəə t təəcavüz cavüz olan olan (doğru söyl(doğru söyləətmtməə iiyynnəəlləəri ri kimikimi), onun irad), onun iradəəsini sini ppozan, ozan, ttooxxunulmaz unulmaz şəxsiyyət şəxsiyyət alanında t alanında təxəxribat ribat törədən törədən zzehni ehni kontrol tekontrol texxniklnikləəri bri bəzən tətbiq əzən tətbiq ediliredilir. Bu . Bu səbəbləsəbəblə bu bu ccür ür davranışlar davranışlar BM BM Işgəncəyi Işgəncəyi ÖÖnlnləəmməə Sözl Sözləəşmşməəsi çsi çəərçrçiivvəəsindsindəəki ki “işgəncə” t“işgəncə” tərifinə ərifinə girmgirmirir. .

3-cü maddə və CPT3-cü maddə və CPT

Avropa İşgəncənin qarşısının alınmasına Avropa İşgəncənin qarşısının alınmasına dair Konvensiyanın Preambulasında açıq dair Konvensiyanın Preambulasında açıq açıq göstərilir ki, CPT və onun fəaliyyəti, açıq göstərilir ki, CPT və onun fəaliyyəti, AİHK 3-cü maddəsinə görə hüquqları AİHK 3-cü maddəsinə görə hüquqları pozulduqları iddia edən şəxslərə tətbiq pozulduqları iddia edən şəxslərə tətbiq edilir. Beləliklə, CPT, onun standartları, edilir. Beləliklə, CPT, onun standartları, dolayı olaraq, AİHK bir parçası kimi dolayı olaraq, AİHK bir parçası kimi nəzərə alınmalıdır.nəzərə alınmalıdır.

Hüququn mütləq Hüququn mütləq xarakterixarakteriSqbutetmə yüküSqbutetmə yükü

Hətta ən çətin şəraitdə Hətta ən çətin şəraitdə belə məsələn mütəşəkkil belə məsələn mütəşəkkil cinayətkarlığa və cinayətkarlığa və terrorizmə qarşı terrorizmə qarşı mübarizə şəraitində belə mübarizə şəraitində belə Konvensiya Konvensiya işgəncəni,qeyri insani işgəncəni,qeyri insani rəftarı mütləq mənada rəftarı mütləq mənada qadağan edir.(AKSOY qadağan edir.(AKSOY Ttürkiyəyə qarşı)Ttürkiyəyə qarşı)

Ərizəçi 3 maddəyə zidd Ərizəçi 3 maddəyə zidd olan hərəkətə və ya olan hərəkətə və ya cəzaya məruz qaldığını cəzaya məruz qaldığını sübut etmək vəzifəsi sübut etmək vəzifəsi daşıyır.daşıyır.

Sübutetmə ağlabatan Sübutetmə ağlabatan şübhə yeri qoymayan şübhə yeri qoymayan sübutdan ibarətdir.sübutdan ibarətdir.(İndelikato İtaliyaya (İndelikato İtaliyaya qarşı) qarşı)

Sübutetmə yüküSübutetmə yükü

Ərizəçi (vətəndaş) işgəncə, pis rəftara və ya Ərizəçi (vətəndaş) işgəncə, pis rəftara və ya cəzaya məruz qaldığını sübut etmək vəzifəsini cəzaya məruz qaldığını sübut etmək vəzifəsini daşıyır. Sübutetmə standartı “ağlabatan şübhə daşıyır. Sübutetmə standartı “ağlabatan şübhə yeri qoymayan” sübutdan ibarətdir. Hər halda, yeri qoymayan” sübutdan ibarətdir. Hər halda, bu cür sübut kifayət qədər güclü, aydın və bir-bu cür sübut kifayət qədər güclü, aydın və bir-biri ilə uzlaşan nəticələrdən və ya biri ilə uzlaşan nəticələrdən və ya təkzibedilməz ehtimallardan irəli gələ bilər. təkzibedilməz ehtimallardan irəli gələ bilər. Məhkəmə faktlardan irəli gələn bu nəticələrin Məhkəmə faktlardan irəli gələn bu nəticələrin və ya təkzibedilməz ehtimalların nədən ibarət və ya təkzibedilməz ehtimalların nədən ibarət olduğunu aydın edir. olduğunu aydın edir.

Sübutetmə yüküSübutetmə yükü

Lakin şəxs həbsxanaya sağlam vəziyyətdə Lakin şəxs həbsxanaya sağlam vəziyyətdə salındıqda və azadlığa buraxıl-dıqdan sonra salındıqda və azadlığa buraxıl-dıqdan sonra onun xəsarət alması məlum olduqda, onun xəsarət alması məlum olduqda, sübutetmə yükü ərizəçidən dövlətə keçir. Belə sübutetmə yükü ərizəçidən dövlətə keçir. Belə hallarda xəsarətin səbəbləri barədə inandırıcı hallarda xəsarətin səbəbləri barədə inandırıcı izahat vermək dövlətin borcudur. Bununla izahat vermək dövlətin borcudur. Bununla bərabər, ərizəçi mümkün olduğu qədəri ilə bu bərabər, ərizəçi mümkün olduğu qədəri ilə bu xəsarətləri tibbi sənədlərlə müəyyən etməlidir, xəsarətləri tibbi sənədlərlə müəyyən etməlidir, əlbəttə ki, nəzarət altında və həbsdə əlbəttə ki, nəzarət altında və həbsdə saxlandıqda məhbus bu imkandan məhrum saxlandıqda məhbus bu imkandan məhrum olur. olur.

Hüququn mütləq Hüququn mütləq xarakterixarakteriSqbutetmə yüküSqbutetmə yükü

Hətta ən çətin şəraitdə Hətta ən çətin şəraitdə belə məsələn mütəşəkkil belə məsələn mütəşəkkil cinayətkarlığa və cinayətkarlığa və terrorizmə qarşı terrorizmə qarşı mübarizə şəraitində belə mübarizə şəraitində belə Konvensiya Konvensiya işgəncəni,qeyri insani işgəncəni,qeyri insani rəftarı mütləq mənada rəftarı mütləq mənada qadağan edir.(AKSOY qadağan edir.(AKSOY Ttürkiyəyə qarşı)Ttürkiyəyə qarşı)

Ərizəçi 3 maddəyə zidd Ərizəçi 3 maddəyə zidd olan hərəkətə və ya olan hərəkətə və ya cəzaya məruz qaldığını cəzaya məruz qaldığını sübut etmək vəzifəsi sübut etmək vəzifəsi daşıyır.daşıyır.

Sübutetmə ağlabatan Sübutetmə ağlabatan şübhə yeri qoymayan şübhə yeri qoymayan sübutdan ibarətdir.sübutdan ibarətdir.(İndelikato İtaliyaya (İndelikato İtaliyaya qarşı) qarşı)

DDövlətin öhdəlikləriövlətin öhdəlikləri Dövlətlər işgəncə hərəkətlərini və pis rəftarın digər

formalarını həyata keçirməkdən çəkinmək öhdəliyini daşıyırlar. Dövlətlər 3-cü maddəyə zidd olan hərəkətlərdən xəbərdar olmadıqlarını iddia edərək həmin hərəkətlərə görə məsuliyyətdən yaxa qurtara bilməzlər.

Fərdi intizamsızlıq (sistematik olmayan) hərəkətlərinin baş verdiyi aşkar edilərsə, məsələn, müstəntiqin şübhəli şəxsi döydüyü ortaya çıxarsa və dövlət də müvafiq tədbirlər görərsə, o halda dövlət 3-cü maddədə nəzərdə tutulan rəftara görə məsuliyyətdən yaxa qurtara bilər. Dövlət məsuliyyət daşıyan şəxslər barəsində ciddi intizam tədbirləri və belə hərəkətlərin təkrar olunmamasını təmin etmək üçün tədbirlər görməlidir.

CAT İşgəncələrin qadağan olunması haqqında CAT İşgəncələrin qadağan olunması haqqında BMT Konvensiyanın 2-ci maddəsini şərh BMT Konvensiyanın 2-ci maddəsini şərh edərkən bildirib ki, Konvensiya şəxslərin edərkən bildirib ki, Konvensiya şəxslərin üzərinə deyil, dövlətlərin üzərinə öhdəliklər üzərinə deyil, dövlətlərin üzərinə öhdəliklər qoyur. Həmçinin, qeyd olunur ki, işgəncə və pis qoyur. Həmçinin, qeyd olunur ki, işgəncə və pis rəftar qadağalarına dair öhdəliklərin əhatə rəftar qadağalarına dair öhdəliklərin əhatə dairəsi təkcə həbsxanalarla məhdudlaşmır, dairəsi təkcə həbsxanalarla məhdudlaşmır, dövlət qulluqçularının və ya hər hansı bir dövlət qulluqçularının və ya hər hansı bir şəkildə dövləti təmsil edən, onun mənafeyinə şəkildə dövləti təmsil edən, onun mənafeyinə hərəkət edən hər bir şəxsin hərəkətləri də hərəkət edən hər bir şəxsin hərəkətləri də işgəncə və pis rəftar qadağasına tabedir. Belə işgəncə və pis rəftar qadağasına tabedir. Belə ki, xəstəxanalar, məktəblər, uşaqların qeydinə ki, xəstəxanalar, məktəblər, uşaqların qeydinə qalan müəssisələr, qocalar evləri, əqli qalan müəssisələr, qocalar evləri, əqli cəhətdən zəif və əlillər üçün müəssisələr, hərbi cəhətdən zəif və əlillər üçün müəssisələr, hərbi xidmət və başqa müəssisələr də işgəncə xidmət və başqa müəssisələr də işgəncə qadağasının tətbiq olunduğu sahələrdir.qadağasının tətbiq olunduğu sahələrdir.

Pozitiv öhdəliklərPozitiv öhdəliklər İşgəncəni və sair hərəkətləri həyata keçirməmək İşgəncəni və sair hərəkətləri həyata keçirməmək

öhdəliyindən irəli gələn pozitiv öhdəliklər, yuxarıda qeyd öhdəliyindən irəli gələn pozitiv öhdəliklər, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, məsuliyyət daşıyan şəxslərə qarşı tədbir edildiyi kimi, məsuliyyət daşıyan şəxslərə qarşı tədbir görmək öhdəliyini ehtiva edir. Praktiki səviyyədə bu görmək öhdəliyini ehtiva edir. Praktiki səviyyədə bu öhdəlik, adətən, tələb edir ki, polis və hərbi personalın öz öhdəlik, adətən, tələb edir ki, polis və hərbi personalın öz səlahiyyətlərini qanun əsasında tətbiqini təmin etmək üçün səlahiyyətlərini qanun əsasında tətbiqini təmin etmək üçün dövlətlər onlara təlim keçilsin. Eləcə də bu öhdəliklərə, dövlətlər onlara təlim keçilsin. Eləcə də bu öhdəliklərə, yurisdiksiyaları altın-da olan bütün şəxslərin 3-cü maddədə yurisdiksiyaları altın-da olan bütün şəxslərin 3-cü maddədə nəzərdə tutulan pis rəftardan qorunmasını təmin etmək nəzərdə tutulan pis rəftardan qorunmasını təmin etmək üçün dövlətlərin gördüyü daha ümumi tədbirlər aiddir. üçün dövlətlərin gördüyü daha ümumi tədbirlər aiddir. Bunlara belə rəftarın baş verməsinin qarşısını almaq üçün Bunlara belə rəftarın baş verməsinin qarşısını almaq üçün dövlətlərin gördüyü tədbirlər aiddir. dövlətlərin gördüyü tədbirlər aiddir.

Pis rəftar özəl şəxslər tərəfindən baş verdikdə belə, uşaqlar Pis rəftar özəl şəxslər tərəfindən baş verdikdə belə, uşaqlar və əlverişsiz vəziyyətdə olan digər şəxslər xüsusi diqqətə və əlverişsiz vəziyyətdə olan digər şəxslər xüsusi diqqətə layiqdirlər. Həmçinin, dövlətlər azadlıqdan məhrum edilmiş layiqdirlər. Həmçinin, dövlətlər azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərin sağlamlığını qorumaqdan ibarət pozitiv öhdəlik şəxslərin sağlamlığını qorumaqdan ibarət pozitiv öhdəlik daşıyırlar.daşıyırlar.

Prosedur öhdəlikləriProsedur öhdəlikləri fərd polis və ya digər dövlət nümayəndəsi fərd polis və ya digər dövlət nümayəndəsi

tərəfindən qanunsuz şəkildə və 3-cü maddə tərəfindən qanunsuz şəkildə və 3-cü maddə pozulmaqla ciddi dərəcədə pis rəftara məruz pozulmaqla ciddi dərəcədə pis rəftara məruz qalması barədə əsaslı iddia irəli sürdükdə, bu qalması barədə əsaslı iddia irəli sürdükdə, bu norma (3-cü maddə) AİHK-nın 1-ci maddəsi üzrə norma (3-cü maddə) AİHK-nın 1-ci maddəsi üzrə dövlətin ümumi öhdəliyi ilə, yəni “yurisdik-dövlətin ümumi öhdəliyi ilə, yəni “yurisdik-siyasında olan hər kəs üçün [bu] Konvensiyanın 1-siyasında olan hər kəs üçün [bu] Konvensiyanın 1-ci bölməsində müəyyən olunmuş hüquq ci bölməsində müəyyən olunmuş hüquq və və azadlıqları təmin etmək” öhdəliyi ilə birgə azadlıqları təmin etmək” öhdəliyi ilə birgə götürülməklə, dolayısı ilə tələb edir ki, səmərəli götürülməklə, dolayısı ilə tələb edir ki, səmərəli rəsmi araşdırma aparılsın. Bu araşdırma, AİHK 2-rəsmi araşdırma aparılsın. Bu araşdırma, AİHK 2-ci maddəsində olduğu kimi, məsuliyyət daşıyan ci maddəsində olduğu kimi, məsuliyyət daşıyan şəxslərin müəyyən edilməsi və cəzalandırılması ilə şəxslərin müəyyən edilməsi və cəzalandırılması ilə nəticələnmək iqtidarında olmalıdır. nəticələnmək iqtidarında olmalıdır.

Pozitiv öhdəlikPozitiv öhdəlik İşgəncələrin qadağan olunması haqqında İşgəncələrin qadağan olunması haqqında

Konvensiyanın 2-ci maddəsinə şərh verərkən CAT Konvensiyanın 2-ci maddəsinə şərh verərkən CAT belə bir məsələyə də aydınlıq gətirdi ki, dövlət belə bir məsələyə də aydınlıq gətirdi ki, dövlət qulluqçuları və ya dövlət adından çıxış edən digər qulluqçuları və ya dövlət adından çıxış edən digər şəxslər dövlət adından çıxış etməyən mülki şəxslər dövlət adından çıxış etməyən mülki şəxslərin işgəncə və ya pis rəftarla məşğul şəxslərin işgəncə və ya pis rəftarla məşğul olduğunu bildikdə və ya belə düşünməyə kifayətolduğunu bildikdə və ya belə düşünməyə kifayət qədər əsas olduğu halda, əgər bunun qarşısını qədər əsas olduğu halda, əgər bunun qarşısını almasa, bu işi lazımınca tədqiq edib almasa, bu işi lazımınca tədqiq edib cəzalandırmasa, onda dövlət məsuliyyət daşıyır cəzalandırmasa, onda dövlət məsuliyyət daşıyır və onun rəsmiləri də belə bir hərəkətə razılıq və onun rəsmiləri də belə bir hərəkətə razılıq vermiş sayıldıqlarından bu işdə səbəbkar vermiş sayıldıqlarından bu işdə səbəbkar sayılırlar. sayılırlar.

İşgəncə qadağasını pozan konkret hallar

Həbsdəki insan üzərində fiziki gücdən istifadə etməkHəbsdəki insan üzərində fiziki gücdən istifadə etmək Döyülmə və döyülmə hədəsiDöyülmə və döyülmə hədəsi şəxsin saxlandığı şərait qeyri-insani və ya ləyaqəti şəxsin saxlandığı şərait qeyri-insani və ya ləyaqəti

alçaldan rəftara bərabərdirsə, bu halda da 3-cü alçaldan rəftara bərabərdirsə, bu halda da 3-cü maddənin pozuntusu mövcud ola bilər. Saxlanma maddənin pozuntusu mövcud ola bilər. Saxlanma yerində sakin-lərin həddən artıq olması və yatmaq yerində sakin-lərin həddən artıq olması və yatmaq üçün şəraitin olmaması 3-cü maddəyə zidd olan rəftara üçün şəraitin olmaması 3-cü maddəyə zidd olan rəftara bərabərdir. Bundan başqa, lazımi qaydada isitmə bərabərdir. Bundan başqa, lazımi qaydada isitmə sisteminin, sanita-riya şəraitinin, qidanın, istirahətin və sisteminin, sanita-riya şəraitinin, qidanın, istirahətin və ətraf aləmlə əlaqələrin olmaması da qeyri-insani və ya ətraf aləmlə əlaqələrin olmaması da qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftara bərabər ola bilər.ləyaqəti alçaldan rəftara bərabər ola bilər.

İşgəncə qadağasını pozan konkret hallar

Hətta fiziki qəddar rəftar olmadıqda belə Hətta fiziki qəddar rəftar olmadıqda belə həbsdə olan adamın gözlərinin bağlanması, həbsdə olan adamın gözlərinin bağlanması, xüsusilə də dindirilmə zamanı gözlərin bağlı xüsusilə də dindirilmə zamanı gözlərin bağlı saxlanması despotik hərəkətdir və psixoloji saxlanması despotik hərəkətdir və psixoloji kobud rəftarla eyni güclüdür. İQK (=CPT) kobud rəftarla eyni güclüdür. İQK (=CPT) polisdə həbs-də saxlanılanların gözlərinin polisdə həbs-də saxlanılanların gözlərinin bağlanmasının qadağan edilməsini xüsusi bağlanmasının qadağan edilməsini xüsusi olaraq tövsiyə edir.olaraq tövsiyə edir.

Dindirmə zamanı video qeydin aparılması da Dindirmə zamanı video qeydin aparılması da yaxşı haldır. yaxşı haldır.

Müvafiq tibbi qulluqMüvafiq tibbi qulluq Dövlət orqanları azadlıqdan məhrum Dövlət orqanları azadlıqdan məhrum

edilmiş şəxslərin sağlamlığını qoru-maq edilmiş şəxslərin sağlamlığını qoru-maq öhdəliyini daşıyırlar. Müvafiq tibbi qulluğun öhdəliyini daşıyırlar. Müvafiq tibbi qulluğun olmaması 3-cü maddəyə zidd olan rəftara olmaması 3-cü maddəyə zidd olan rəftara bərabər tutula bilər. bərabər tutula bilər. İlhan Türkiyəyə qarşıİlhan Türkiyəyə qarşı işdə (2000) polis ərizə-çini döydükdən işdə (2000) polis ərizə-çini döydükdən sonra həkimin onu müayinə etməsini 36 sonra həkimin onu müayinə etməsini 36 saat ərzində təmin etməmişdi və bu, saat ərzində təmin etməmişdi və bu, ərizəçinin işgəncəyə məruz qaldığını ərizəçinin işgəncəyə məruz qaldığını Məhkəmənin müəyyən etməsində həlledici Məhkəmənin müəyyən etməsində həlledici amil oldu.amil oldu.

Psixlər və əlillərPsixlər və əlillər

Ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkən məhbusların psixiatrik Ruhi xəstəlikdən əziyyət çəkən məhbusların psixiatrik müalicə ilə təmin edilməməsi 3-cü maddənin müalicə ilə təmin edilməməsi 3-cü maddənin pozuntusunu təşkil edə bilər. Psixiatrik müalicəyə pozuntusunu təşkil edə bilər. Psixiatrik müalicəyə ehtiyacı olan məhbusların lazımi tibbi müalicə ehtiyacı olan məhbusların lazımi tibbi müalicə almaması da 3-cü maddənin pozuntusunu təşkil edə almaması da 3-cü maddənin pozuntusunu təşkil edə bilər. onlar bəzi hallarda hər hansı konkret rəftarın bilər. onlar bəzi hallarda hər hansı konkret rəftarın təsirinə məruz qal-maları barədə anlaşılan şəkildə təsirinə məruz qal-maları barədə anlaşılan şəkildə şikayət edə bilmirlər, ya da ümumiyyətlə şikayət edə şikayət edə bilmirlər, ya da ümumiyyətlə şikayət edə bilmirlər.bilmirlər.

Həbs müddətində əlil şəxslər üçün lazımi şəraitin təmin Həbs müddətində əlil şəxslər üçün lazımi şəraitin təmin edilməməsi də 3-cü maddəni pozan rəftara bərabər edilməməsi də 3-cü maddəni pozan rəftara bərabər hesab edilə bilər.hesab edilə bilər.

Ayrı-seçkilik və ləyaqəti Ayrı-seçkilik və ləyaqəti ARAR

İrqə və ya cinsə asaslanan ayrı-seçkilik ləyaqəti alçaldan İrqə və ya cinsə asaslanan ayrı-seçkilik ləyaqəti alçaldan rəftar hesab edilə bilər. Bu hal eyni zamanda “ayrı-seçkilik rəftar hesab edilə bilər. Bu hal eyni zamanda “ayrı-seçkilik qadağasını” pozan hal sayılacaq. İşgəncələrin qadağan qadağasını” pozan hal sayılacaq. İşgəncələrin qadağan olunması haqqında Konvensiyanın 2-ci maddəsinə şərh olunması haqqında Konvensiyanın 2-ci maddəsinə şərh verərkən CAT qeyd edir ki, tərəf Dövlətlər Konvensiyadan verərkən CAT qeyd edir ki, tərəf Dövlətlər Konvensiyadan irəli gələn öhdə-liklərini nəzərə alaraq heç bir ayrı-seçkilik irəli gələn öhdə-liklərini nəzərə alaraq heç bir ayrı-seçkilik qoyulmadan yurisdiksiyası altında olan hər bir kəsə öz qoyulmadan yurisdiksiyası altında olan hər bir kəsə öz qanunvericiliyinin tətbiq olunduğuna zəmanət vermə-lidirlər. qanunvericiliyinin tətbiq olunduğuna zəmanət vermə-lidirlər. Həmçinin qeyd olunur ki, vətəndaşlıq statusu da işgəncə Həmçinin qeyd olunur ki, vətəndaşlıq statusu da işgəncə və pis rəftar və ya cəzaya haqq qazandıra bilməz. Komitə və pis rəftar və ya cəzaya haqq qazandıra bilməz. Komitə bildirir ki, işgəncənin olduğunu müəyyənləşdirərkən ayrı-bildirir ki, işgəncənin olduğunu müəyyənləşdirərkən ayrı-seçkiliklə edilmiş fiziki və ya ruhi zorakılıq və ya sui-istifadə seçkiliklə edilmiş fiziki və ya ruhi zorakılıq və ya sui-istifadə önəmli faktordur. Komitə israrla qeyd edir ki, cins, gender önəmli faktordur. Komitə israrla qeyd edir ki, cins, gender əsas faktordur. əsas faktordur.

Xaricdə pis rəftara məruz qalma təhlükəsi

Göndəriləcəkləri ölkədə şəxslərin Göndəriləcəkləri ölkədə şəxslərin işgəncəyə və ya digər pis rəftar işgəncəyə və ya digər pis rəftar formalarına məruz qalmasına dair real formalarına məruz qalmasına dair real təhlükə vardırsa, o halda 3-cü maddə təhlükə vardırsa, o halda 3-cü maddə ekstradisiya və ya deportasiya təhlükəsi ekstradisiya və ya deportasiya təhlükəsi altında olan şəxslərə də şamil olunur.altında olan şəxslərə də şamil olunur.

““Ölüm gözləmə halı” da AİHM-nə görə 3-Ölüm gözləmə halı” da AİHM-nə görə 3-cü maddənin pozuntusudurcü maddənin pozuntusudur