สั่งซื้อหนังสือติดต่อฝายการตลาด โทร. 0-2934-4413 ต่อ 101-107 แฟกซ์ 0-2538-1499, 0-2934-4415 e-mail : marketing@sangdad.com ติดต่อฝายบรรณาธิการสำนักพิมพ์ โทร. 0-2934-4413 ต่อ 114-115, 117

แฟกซ์ 0-2538-7576 e-mail : sdbooks@sangdad.com

โรคไต อาหารชะลอการเสื่อมของไต ISBN 978-974-9665-87-9 พิมพ์ครั้งที่ 1 ตุลาคม 2550 จำนวนพิมพ์ 3,000 เล่ม

ราคา 185 บาท สงวนลิขสิทธิ์เรื่องและภาพโดย © บริษัท สำนักพิมพ์แสงแดด จำกัด

ห้ามลอกเลียนหรือนำภาพไปใช้ไม่ว่าส่วนใดส่วนหนึ่งของหนังสือ นอกจากได้รับอนุญาต

คณะผู้จัดทำ กรรมการผู้จัดการ นิดดา หงษ์วิวัฒน์ รองกรรมการผู้จัดการ จิรนันท์ ทับเนียม

ผู้จัดการทั่วไป น่าน หงษ์วิวัฒน์ ผู้จัดการฝายผลิต จิรนันท์ ทับเนียม ผู้จัดการฝายการตลาด ปราณี พงษ์พันธ์

บรรณาธิการสำนักพิมพ์ น่าน หงษ์วิวัฒน์ บรรณาธิการชุดอาหารต้านโรค นลิน คูอมรพัฒนะ

ที่ปรึกษากองบรรณาธิการ อบเชย อิ่มสบาย บรรณาธิการ นลิน คูอมรพัฒนะ ผู้ช่วยบรรณาธิการ บุปผา กิตติกุล กองบรรณาธิการ เยาวภา ขวัญดุษฎี, กชนุช การุณรัตนกุล บรรณาธิการศิลป สามารถ สุดโต ผู้ช่วยบรรณาธิการศิลป พิณศักดิ์ แก้วใหญ่ ศิลปกรรม วรนารถ พันธุ์เสือ, สมฤดี พันธ์สวัสดิ์

ภาพประกอบ แสงแดดสตูดิโอ ฝายเตรียมภาพ ทองพูน มาลาศรี, อรุณลักษณ์ เผื่อนพินิจ, ประนอม กรองสี พิสูจน์อักษร วัลยา ทับทิมศรี, ฉลองกรุง แซ่อึ้ง ฝายการตลาด บุญเจริญ หมื่นศรี, ฉัตรชัย กางมันต์, อภิรักษ์ มีเป้า,

นอง ภูสมศรี ฝายการเงิน ชลธิชา อ่วมด้วง, วรรณี หอยโชติ, มลิวรรณ เจนจบ ประชาสัมพันธ์ โศภิษฐ์ อภิวันทนาพร หัวหน้าสายส่ง ชาญชัย พยอม ฝายผลิต นภาการ ขำชัยภูมิ, ยุทธชัย พิมสาลี, กนกวรรณ สอนสุคนธ์ แยกสี บริษัท สแกนอาร์ต จำกัด โทร. 0-2292-0279-81 พิมพ์ที่ พรรณีการพิมพ์ โทร. 0-2803-2352-5

เจ้าของและจัดจำหน่ายโดย บริษัท สำนักพิมพ์แสงแดด จำกัด 320 ลาดพร้าว 94 (ทาวน์ อิน ทาวน์) แขวง/เขตวังทองหลาง กทม. 10310

สั่งซื้อหนังสือติดต่อฝายการตลาด โทร. 0-2934-4413 ต่อ 101-107

แฟกซ์ 0-2538-1499, 0-2934-4415 e-mail : marketing@sangdad.com ติดต่อฝายบรรณาธิการสำนักพิมพ์ โทร. 0-2934-4413 ต่อ 114-115

แฟกซ์ 0-2538-7576 e-mail : sdbooks@sangdad.com

ตัวอย่าง

ไตมีความสำคัญอย่างมากพอๆกับหัวใจ หัวใจวายตายได้ ไตวายก็ตายได้เช่นกัน ฉะนั้นเราต้องหันมารักษาไตกันอย่างจริงจังเสียแล้ว หัวใจสูบฉีดโลหิตไปเลี้ยงทั่วร่างกาย แต่ไตมีหน้าที่ขับถ่ายของเสียออกจากร่างกาย ถ้ามีของเสียเข้าร่างกายมาก ไตก็ย่อมทำงานหนัก

ใครที่ทำให้ไตต้องทำงานหนักจนทรุดโทรม? คำตอบก็คือตัวเรานั่นเอง ฉะนั้นเราจำเป็น ต้องหันมาสนใจอาหารการกินที่เข้าปาก ไม่ว่าอะไรก็ตามที่ผ่านปาก ก็ย่อมผ่านไตด้วยเช่นกัน ทุกครั้งที่เรากินก็ขอให้ห่วงหาอาทรต่อไตหน่อย แล้วไตจะอยู่คู่กับคุณไปนานแสนนาน

ดังนั้นอาหารชะลอการเสื่อมของไต ย่อมชะลอการเป็นโรคไตไปด้วย และย่อมชะลออาการโรคไตได้ด้วย หันมารักษาตนเองด้วยการดูแลอาหารการกิน ปรุงให้ถูกวิธี เลือกของดีๆให้กับไต

หนังสือ โรคไต อาหารชะลอการเสื่อมของไต คือคู่มือสำหรับคุณ

สำนักพิมพ์แสงแดด ตุลาคม 2550

จากสำนักพิมพ์

ตัวอย่าง

จากสำนักพิมพ์ 5 โรคไต 8-51

ต้ม แกง ต้มยำปลากรอบกับเห็ดสามอย่าง 53 แกงป่าปลาช่อน 55 แกงจืดเต้าหู้กับผักสามสี 57 แกงส้มยอดมะพร้าวกับกุ้ง 59 ต้มปลาแซลมอน 61 หม้อไฟญี่ปุ่น 63

สารบัญ

ตัวอย่าง

ยำ ลาบ พล่า สลัด ยำใบบัวบก 65 ยำมะเขือเทศ 67 พล่าเห็ด 69 ยำกวยเตี๋ยวเซี่ยงไฮ้ 71 ลาบวุ้นเส้น 73 สลัดผักกับปลาแซลมอน 75

นึ่ง อบ ย่าง ปลานึ่งแจ่วกับผักนึ่ง 77 ปลานึ่งสมุนไพร 79 เห็ดอบเม็ดมะม่วงหิมพานต์ 81 ปลาแซลมอนย่างสมุนไพรกับยำถั่ว 83 ปลากับเต้าหู้อบพริกไทยดำ 85 ไก่อบสมุนไพรกับผักต้ม 87 ซี่โครงหมูอบมะระ 89

ผัด ผัดตำลึงกับเห็ด 91 หมูผัดเปรี้ยวหวาน 93 ผัดพริกหวานกับไก่เส้น 95 ผัดถั่วลันเตาหวาน 97 ผัดคะน้าหมูหมัก 99 ผัดยอดมะพร้าวกุ้งพริกไทยอ่อน 101 ปลากะพงผัดน้ำแดง 103 เนื้อหมักผัดพริกหวาน 105 ผัดเผือกซี่โครงหมูอ่อน 107

อื่นÊ ผัดยากิโซบะ 109 ไข่ยัดไส้วุ้นเส้นผัก 111 ข้าวหน้าไก่ 113 เมี่ยงขนมจีน 115 พันธุ์ผัก 117 กวยเตี๋ยวลุยสวน 119

contents

ตัวอย่าง

โรคไต ™–≈Õ°“√‡ ◊ËÕ¡‰¥â¥â«¬µ—«‡√“ ™–≈Õ°“√‡ ◊ËÕ¡‰¥â¥â«¬µ—«‡√“ไต เปนอวัยวะที่สำคัญมากของร่างกาย มีความสำคัญต่อชีวิตคนเราไม่น้อยไปกว่าหัวใจและสมอง ฉะนั้นหากเรามีหัวใจที่แข็งแรง มีสมองที่ปราดเปรื่อง แต่ไตเสื่อม ชีวิตเราก็ไม่ อาจอยู่อย่างมีความสุขได้เช่นกัน

คนเรามีไต 2 ข้าง อยู่บริเวณเอวด้านหลัง มีหน้าที่หลายอย่าง ทั้งการควบคุมความสมดุลของน้ำ เกลือแร่ ความเป็นกรดด่าง ขับของเสียและสารพิษ รวมทั้งการสร้างฮอร์โมนหลายชนิดที่จำเป็นต่อการทำงานทั่วไปของร่างกาย การดูแลรักษาไตให้มีสุขภาพดีอยู่เสมอจึงเป็นสิ่งที่ทุกคนควรจะตระหนัก เพราะเมื่อไตเกิดความผิดปกติขึ้นมา ไม่ว่าจะเกิดจากสาเหตุใดก็ตาม การทำงานของไตในด้านต่างๆย่อมลดประสิทธิภาพลง ซึ่งถ้าเป็นมากจน เกิดภาวะไตวายหรือไตเสื่อม ก็จะทำให้ชีวิตความเป็นอยู่เกิดความยุ่งยากตามมามากมาย เช่น มีน้ำคั่งในร่างกาย เกิดการบวมตามที่ต่างๆ เช่น ใบหน้า เท้า หรือบวมทั้งตัว ที่สำคัญคือทำให้เกิดความดันโลหิตสูง ซึ่งถ้าไม่ได้รับการดูแลอย่างทันท่วงที ก็จะเกิดภาวะหัวใจวายและเสียชีวิตได้ในที่สุด

9โรคไต

ตัวอย่าง

น อ ก จ า ก นี้ วิ ถี ก า ร ด ำ ร ง ชี วิ ต ก็ ต้ อ ง เปลี่ยนไปด้วย โดยเฉพาะเรื่องอาหารการกิน รสชาติอาหารที่ เคยโปรดปรานก็อาจต้อง ปรับเปลี่ยนหรืองดไป การใช้ชีวิตประจำวันก็ต้องระมัดระวังยิ่งขึ้น การทำงานทำการอาจทำได้ไม่เต็มที่เหมือนเดิม และยังต้องพัวพันกับยามากขึ้นด้วย

ทุกวันนี้ดูเหมือนจำนวนผู้ที่ เป็นโรคไต จะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ สาเหตุก็คงมาจากการที่มี โรคหลายโรคที่ส่งผลเสียต่อไต ที่สำคัญก็คือ โรคความดันโลหิตสูง และโรคเบาหวาน ซึ่งทั้งสองโรคนี้ก็มีคนเป็นกันมากขึ้นเช่นกัน

ดังนั้นสิ่งที่เราควรรู้ก็คือ รู้ว่าไตทำงาน กันอย่างไร วิธีวัดการทำงานของไตดูจากอะไรบ้าง เมื่อไตทำงานเสื่อมลงจะรู้ได้อย่างไร อะไรเป็นสาเหตุที่ทำร้ายไตบ้าง การรักษาในปัจจุบันมีอะไรบ้าง รวมทั้งเราจะป้องกันและชะลอความเสื่อมของไตได้อย่างไร ไต อวัยวะที่ทำงาน 24 ชั่วโมง (เหมือนกัน)

ไตเป็นอวัยวะที่มีรูปร่างเหมือนเมล็ด ถั่วแดง ขนาดราวๆกำปั้น แต่ละคนจะมีไตคนละสองอัน โดยอยู่ภายในร่างกายบริเวณด้านข้างของกระดูกสันหลังข้างละอัน ในระดับใต้ชายโครงหรือบั้นเอว (ดังรูปที่ 1) มีกรวยไตต่อออกมาจากตัวไตแต่ละข้าง ทอดลงมาเป็นท่อไตลงมาที่กระเพาะปัสสาวะที่บริเวณอุ้งเชิงกราน จากนั้นจึงเป็นท่อปัสสาวะที่ออกมาจากกระเพาะปัสสาวะ โดยทั่วไปท่อปัสสาวะของ ผู้หญิงจะสั้นกว่าของผู้ชาย ทั้งหมดนี้คือระบบทางเดินปัสสาวะของเรา

ทีนี้ถ้าเราผ่าเข้าไปดูโครงสร้างภายในของรูปที่ 1 : ไตรูปร่างเหมือนเมล็ดถั่วแดง

ไต

ท่อไต

กระเพาะปัสสาวะ

โรคไต อาหารชะลอการเสื่อมของไต 10

ตัวอย่าง

รูลัส (Glomerulus) ถัดจากโกลเมอรูลัสลงมา เซลล์ไตจะมีรูปร่างเป็นท่อยาวลงมา ตรงนี้มีชื่อเรียกว่า ยูรินิเฟอรัส ทิวบูล (Uriniferous tubule) ตรงท่อยูรินิเฟอรัสนี้จะมีน้ำปัสสาวะ ของเสีย และสารต่างๆที่กรองจากโกลเมอรูลัสไหลลงมา แต่จะมีการดูดสารหลายชนิดที่ยังเป็นประโยชน์ต่อร่างกายกลับคืนที่ยูรินิเฟอรัส ทิวบูล นั่นคือ จะมีสารอยู่ 3 กลุ่ม กลุ่มแรกคือ พวกที่ผ่านการกรองแล้วขับทิ้งเลย เพราะเป็นของเสียที่ร่างกายไม่ต้องการอีก ได้แก่ ครีเอ- ตินีน กลุ่มที่ 2 คือ สารที่ผ่านการกรองแล้วแต่ร่างกายดูดกลับมาทั้งหมด เช่น น้ำตาลกลูโคส

ไต (ดังรูปที่ 2) เราจะพบว่ามีเส้นเลือด 2 เส้นใหญ่เข้าไปที่บริเวณขั้วของไต เส้นแรกเป็นเส้นเลือดที่นำของเสียจากทั่วร่างกายมาขับถ่ายทิ้งที่ไต เส้นที่สองนำเลือดดีที่ฟอกแล้วกลับไปที่หัวใจเพื่อไหลเวียนไปทั่วร่างกาย ถ้าเราเอากล้องจุลทรรศน์มาส่องขยายตามเส้นเลือดเส้นแรกเข้าไปจนถึงระดับเส้นเลือดฝอยเล็กๆ จะพบว่าเส้นเลือดฝอยเล็กๆนี้ไปขดตัวเป็นขยุ้มๆเหมือนขยุ้มเส้นด้าย โดยมีเซลล์ไตห่อหุ้มขยุ้มเส้นเลือดฝอยเหล่านี้เพื่อทำหน้าที่กรองหรือดักจับของเสียรวมทั้งสารต่างๆที่เส้นเลือดฝอย นำมา หน่วยกรองตรงนี้มีชื่อเรียกว่า โกลเมอ-

โกลเมอรูลัส

รูปที่ 2 : โครงสร้างภายในของไต

ยูรินิเฟอรัส ทิวบูล

ท่อไต

หลอดเลือดดำ

หลอดเลือดแดง

11โรคไต

ตัวอย่าง

สารโปรตีน และกลุ่มที่ 3 คือ สารที่กรองแล้วถูกดูดกลับมาบางส่วน เช่น ยูเรีย กรดยูริก และพวกเกลือแร่ เช่น โซเดียม โพแทสเซียม ฟอสฟอรัส เป็นต้น

ดังนั้น ถ้าเอาน้ำปัสสาวะมาวิเคราะห์แยก แยะ จะมีเกลือโซเดียมร้อยละ 1 ยูเรียร้อยละ 50 ครีเอตินีนร้อยละ 20 และโพแทสเซียม ฟอสฟอรัส กรดยูริก ร้อยละ 5-10 นอกจากนี้ในน้ำปัสสาวะของคนปกติจะต้องไม่มีน้ำตาลกลูโคสและโปรตีนออกมากับปัสสาวะเลย

งานหลักงานหนักของไต ไตทำงานตลอดเวลาไม่มีการพักผ่อน

โดยมีหน้าที่ที่ซับซ้อนและสำคัญอย่างยิ่ง ดังนี้ 1. ควบคุมความสมดุลของน้ำ น้ำใน

ร่างกายนั้นนอกจากจะมาจากการดื่มเข้าไป และจากอาหารที่รับประทานเข้าไปโดยตรงแล้ว ร่างกายยังได้น้ำที่ เกิดจากกระบวนการเผาผลาญอาหารเพื่อเปลี่ยนเป็นพลังงานด้วย ร่างกายมอบหมายงานชลประทานให้ ไต ทำหน้าที่ดูแลความสมดุลของน้ำ คือ ให้เก็บ กักน้ำยามเมื่อร่างกายขาดแคลนน้ำ และคอยระบายน้ำเมื่อมีระดับน้ำเกินความต้องการของร่างกาย ปกติแล้วไตจะระบายน้ำออกมาเป็นปัสสาวะเฉลี่ยวันละ 1-2 ลิตร

โรคไต อาหารชะลอการเสื่อมของไต 12

ตัวอย่าง

2. ควบคุมความสมดุลของเกลือแร่ เกลือแร่สำคัญที่ร่างกายต้องคอยปรับให้อยู่ในระดับที่พอดีต่อการทำงานของอวัยวะต่างๆ คือ โซเดียม โพแทสเซียม แคลเซียม และฟอสฟอรัส

3. ขับถ่ายของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญอาหารประเภทโปรตีน (เนื้อสัตว์และอาหารประเภทถั่ว) ของเสียเหล่านี้ ได้แก่ ยูเรีย ครีเอตินีน กรดยูริก และสารประกอบไนโตรเจนอื่นๆ ของเสียเหล่านี้หากไตไม่ขับออกไปจะเกิดการคั่งค้าง หรือที่เรียกว่า เกิดภาวะยูรีเมีย ซึ่งทำให้ร่างกายเกิดความผิดปกติในระบบต่างๆ เช่น ระบบทางเดินอาหาร เกิดอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้องรุนแรงได้ อาจมีเลือดออกผิดปกติในที่ต่างๆ เช่น อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด เลือดกำเดาไหล เกิดความผิดปกติทางด้านประสาท จะทำให้เกิดการเพ้อ เป็นตะคริว เกิดการชักกระตุก ถ้าไตหยุดทำงานอย่างสิ้นเชิง ไม่มีปัสสาวะออกเลย ระดับโพแทสเซียมจะสูงขึ้น ทำให้หัวใจหยุดเต้นได้ นอกจากนี้ไตยังมีหน้าที่ขับยาและสารพิษอื่นๆอีกด้วย

4. สรา้งฮอรโ์มนบางชนดิ เชน่ ฮอรโ์มนที่ควบคมุความดนัโลหติ ฮอรโ์มนทีก่ระตุน้การสรา้งเม็ดเลือดแดง และฮอร์โมนที่ควบคุมปริมาณ ของแคลเซยีมหรอืความสมดลุของกระดกู

13โรคไต

ตัวอย่าง

ไตยังทำงานดีอยู่หรือ? การทำงานของไตที่เสื่อมลงหรือบกพร่อง

นั้น จะมี 2 ลักษณะใหญ่ๆ คือ เป็นแบบไตวายเฉียบพลัน หรือเป็นแบบโรคไตเรื้อรัง

ไตวายเฉียบพลัน หมายถึง การที่ไตทำงานลดลงอย่างรวดเร็ว ทำให้หน้าที่ในการขจัดของเสียบกพร่อง จึงเกิดมีของเสียคั่งค้างอยู่ในเลือด ร่างกายมักไม่สามารถรักษาสมดุลของน้ำ เกลือแร่ และความเป็นกรดด่าง ให้อยู่ในภาวะปกติได้ อาการที่ เราจะรู้สึกได้คือ มีอาการบวม โดยทั่วไปปัสสาวะมักจะลดลง คือ มีปัสสาวะน้อยกว่า 400 มิลลิลิตรต่อวัน ปัสสาวะมีเลือดปน มีโปรตีนในปัสสาวะ มีความดันโลหิตสูง

ส่วนโรคไตเรื้อรัง หมายถึง 1. ผู้ป่ วยที่มีความผิดปกติของไตใน

ลักษณะต่างๆนานติดต่อกันตั้งแต่ 3 เดือน ขึ้นไป โดยไตอาจจะมีอัตราการกรองของเสียผิดปกติหรือไม่ก็ได้ หรือ

2. มีอัตราการกรองของเสียน้อยกว่า 60 มิลลิลิตรต่อนาทีต่อพื้นที่ผิวกาย 1.73 ตารางเมตร

ความผิดปกติที่ไตจะเป็นแบบ 1 หรือ 2 ก็ขึ้นอยู่กับการตรวจพบความผิดปกติต่างๆ ที่ร่างกายแสดงออกมา โดยแพทย์จะตรวจ การทำงานหรือตรวจหาความผิดปกติของไต

ด้วยวิธีดังนี้ เริ่มตั้งแต่การซักถามประวัติของสุขภาพ

ในด้านต่างๆ เช่น เคยมีการบวมในที่ต่างๆหรือไม่ มีปัสสาวะเป็นเลือด ปัสสาวะขัด ปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืนหรือไม่ มีประวัติของการเป็นโรคเรื้อรังที่มีผลกระทบต่อการเป็นโรคไต เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคนิ่ว โรคเกาต์ หรือประวัติในครอบครัวมีโรคถุงน้ำในไตหรือไม่ เคยมีอาการปวดหลังหรือปวดบริเวณท้องน้อยร้าวไปที่ต้นขาหรือไม่ เคยมีประวัติการเป็นมะเร็งในอุ้งเชิงกรานในผู้ป่วยที่เป็นผู้หญิงหรือไม่ เป็นต้น

ขั้นต่อมาก็คือการตรวจร่างกาย วัดความดันโลหิต อัตราการเต้นของหัวใจ อัตราการหายใจ อุณหภูมิ ดู คลำ เคาะ ฟัง ที่อวัยวะต่างๆของร่างกาย ดูว่ามีความผิดปกติที่ส่วนใดบ้าง เช่น ซีด ผิวแห้ง บวมหรือไม่ รวมทั้งการตรวจต่อมลูกหมากในผู้ชายและตรวจภายในสำหรับผู้หญิง

จากนั้นก็จะตรวจวิ เคราะห์ปัสสาวะ (routine urinalysis) เพราะในน้ำปัสสาวะจะบอกถึงความผิดปกติของการทำงานของไตได้มากทีเดียว โดยดูจากสี ความขุ่นใส ความ ถ่วงจำเพาะ วัดความเป็นกรดด่าง ดูว่ามีโปรตีนแอลบูมิน (โปรตีนชนิดไข่ขาว) น้ำตาล หรือน้ำดี ปะปนออกมากับปัสสาวะหรือไม่ มีความ

โรคไต อาหารชะลอการเสื่อมของไต 14

ตัวอย่าง

ผิดปกติของจำนวนเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเซลล์อื่นๆหรือไม่

การเจาะเลือดเพื่อวัดระดับของเสียที่ร่างกายต้องขจัดทิ้ง เช่น ยูเรีย ครีเอตินีน กรดยูริก ว่ามีอยู่ในร่างกายมากน้อยเพียงไร และวัดระดับของเกลือแร่ว่าอยู่ในระดับสมดุลหรือไม่ ดูความเข้มข้นของเลือด วัดระดับน้ำตาลในเลือดว่าสูงผิดปกติหรือไม่

เมื่อพบความผิดปกติ ก็ต้องมีการตรวจวัดการทำงานของไตที่ละเอียดลงไปอีก โดยดูจากการขจัดของเสียครีเอตินีน (Creatinine) เป็นตัววัดที่สำคัญ

ครีเอตินีนเป็นของเสียชนิดหนึ่งที่ร่างกายต้องขับทิ้งออกไปทางไต ครีเอตินีนนี้เกิดจากการเผาผลาญอาหารเพื่อเป็นพลังงานของเซลล์กล้ามเนื้อทั่วร่างกาย เราสามารถตรวจวัดระดับของครีเอตินีนได้ทั้งทางเลือดและทางปัสสาวะ คือ ถ้าไตยังทำงานเป็นปกติ ไตจะสามารถขับของเสียต่างๆ รวมทั้งครีเอตินีนได้ดี เมื่อเราตรวจเลือดก็จะพบว่าในเลือดจะมีระดับครี- เอตินีนเหลือเพียงเล็กน้อย ขณะเดียวกันถ้าเรา

เอาปัสสาวะ (ที่เก็บตลอด 24 ชั่วโมง) ไปตรวจ ก็ควรจะพบครีเอตินีนจำนวนมากถูกขับทิ้ง ออกมาในปัสสาวะ

ในทางปฏิบัตินั้นการเก็บปัสสาวะเพื่อไปตรวจครีเอตินีนไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะมีความ ยุ่งยากในการแปรผลพอสมควร จึงได้ใช้วิธีการคำนวณค่าของครีเอตินีนจากเลือดแทน โดยคำนึงถึงอายุ เพศ พื้นที่ผิวร่างกายของแต่ละคน มาคิดคำนวณด้วย ค่าที่ได้พอจะบอกถึงการทำงานของไตว่าอยู่ในระดับใด เราเรียกค่านี้ว่า ค่าอัตราการขจัดสารครีเอตินีนที่ไต (Crea-tinine clearance, Ccr) ในคนปกติมีค่า Ccr อยู่ที่ประมาณ 90-110 มิลลิลิตรต่อนาทีต่อ 1.73 ตารางเมตรของพื้นที่ผิวกาย

ถ้ามีโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ซึ่งจะเกิดภาวะของโรคไตเรื้อรังได้ในอนาคต

15โรคไต

ตัวอย่าง

การตรวจหาค่า Ccr จะประเมินความเสื่อมของไตได้ดังนี้

Ccr ได้ค่ามากกว่า 90 แสดงว่า เป็นโรคไตระยะที่ 1 การกรองของเสียยังปกติอยู่ Ccr อยู่ในช่วง 60-89 แสดงว่า เป็นโรคไตระยะที่ 2 การกรองของเสียลดลงเล็กน้อย Ccr อยู่ในช่วง 30-59 แสดงว่า เป็นโรคไตระยะที่ 3 การกรองของเสียลดลงปานกลาง Ccr อยู่ในช่วง 15-29 แสดงว่า เป็นโรคไตระยะที่ 4 การกรองของเสียลดลงมาก Ccr ได้น้อยกว่า 15 แสดงว่า เป็นโรคไตระยะที่ 5 คือ ไตวายระยะสุดท้าย ถ้าไตทำงานลดลงจนอยู่ในระยะที่ 5 แสดงว่ามีของเสียคั่งค้างอยู่ในร่างกายจำนวนมาก

จนอยู่ในภาวะยูรีเมียดังที่กล่าวมาข้างต้น ก็จะเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ เราต้องขจัดของเสียเหล่านี้ออกไปโดยการฟอกเลือดผ่านเครื่องไตเทียม หรือการผ่าตัดเปลี่ยนไต

นอกจากตรวจปัสสาวะและตรวจเลือดแล้ว เรายังสามารถตรวจโดยใช้เครื่องตรวจอัลตรา-ซาวด์ เครื่องเอกซเรย์ หรือเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ เพื่อดูความผิดปกติของไตได้ และสำหรับ ผู้ป่วยบางรายที่ต้องการการวินิจฉัยที่แน่นอน ก็ต้องมีการเจาะเอาเนื้อเยื่อไตไปส่องกล้องจุลทรรศน์ตรวจโดยละเอียดเพื่อความชัดเจนยิ่งขึ้น

∂âา§àา :

โรคไต อาหารชะลอการเสื่อมของไต 16

ตัวอย่าง