Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet
description
Transcript of Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet
![Page 1: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/1.jpg)
Is taal een hefboom voor integratie?
Piet Van Avermaet
![Page 2: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/2.jpg)
Programma
Huidige trendsTaal en integratieLerenTaallerenuitdagingen4 thema’s
![Page 3: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/3.jpg)
Huidige trends
Migratiepatronen wijzigen snel– Globalisering– Localisering (grootstedelijkheid)– Migratie– Mobiliteit
Van diversiteit naar ‘super diversiteit’– Geglocaliseerde super diverse samenlevingen
![Page 4: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/4.jpg)
In een context waar ‘superdiversiteit’ de norm wordt, is het belangrijk om te reflecteren over de grenzen van de
huidige recepten (beleid en acties) die we in (taal)onderwijs gebruiken om het schoolsucces van
kansarme en immigrantenkinderen te verhogen en om burgerschapsvorming te versterken.
![Page 5: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/5.jpg)
Ons fundamenteel denken over diversiteit en onderwijs ontkent diversiteit als uitgangspunt.
We erkennen diversiteit , maar blijven het moeilijk vinden om het als de norm in onderwijs te beschouwen.
We erkennen diversiteit, enkel als conditie tot inpassing. Waardoor het meteen wordt gedevalueerd tot afwijking, achterstand,
probleem, …
![Page 6: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/6.jpg)
Huidige trends
PolariseringIdeologie is terugIn meeste Europese landen sterke focus op:– Taal– Testing
Waarom?
![Page 7: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/7.jpg)
Omslag rond eeuwwisseling
Verstrenging van discours en beleid in heel Europa“Moet gedaan zijn met ‘bepampering’”Integratiebeleid wordt inburgeringsbeleidStrakker beleid ook voor naturalisatie (voorlopige uitzondering België)Nieuwkomers, oudkomers
![Page 8: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/8.jpg)
Waarom verandering?
Incidenten: Nederland, Frankrijk9/11‘war on terror’Integratiebeleid gefaaldFailliet multiculturele samenlevingProbleemstedenProbleemwijkenOnderwijsproblemenProbleemjongerenDaadkrachtiger beleid, ook voor nieuwe migratie
![Page 9: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/9.jpg)
Kernbegrippen van nieuwe beleid
Taalkennis als conditie voor integratieWaarden en normen kennis als tweede conditieVerplichting
Integratiediscours is de facto assimilatie in publieke sfeer
![Page 10: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/10.jpg)
En toch:
Zonder kennis van de ST kan men niet functioneren in de samenlevingKennis van de ST zet deuren open naar werk, school, ...Talen van immigranten zijn een obstakel voor integratieTalen van immigranten hebben een negatief effect op school en leerresultaten van immigrantenkinderen
Dit zijn ideologische aannames waar nauwelijks of geen empirische evidentie voor bestaat
![Page 11: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/11.jpg)
Taal en integratie
Moet/kan taal een voorwaarde voor integratie zijn of voor het verwerven van de nationaliteit?Dit lijkt redelijk:– Kennis van de taal verhoogt kansen op werk, onderwijs en
opwaartse mobiliteit– Alleen de ST verzekert deze mogelijkheden en de ST is het
enige efficiënte en noodzakelijke communicatiemiddel– We gaan ervan uit dat (bepaalde) immigranten GEEN talig
repertoire hebben om succesvol in een land, regio of buurt te functioneren.
![Page 12: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/12.jpg)
Taal en integratie
Kennis van de taal verhoogt kansen op werk, onderwijs en opwaartse mobiliteit– Kennis van ST zal problemen van immigranten niet
oplossen (zie Parijs)– Immigranten worden structureel gediscrimineerd– Hun taalgebruik en ‘lage TV’ in ST is een effect eerder dan
een oorzaak van laag succes– Zolang de socio-economische marginalisatie voortduurt zal
de toegang tot de ST beperkt en zelfs afgesloten blijven.
![Page 13: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/13.jpg)
Taal en integratie
Alleen de ST verzekert deze mogelijkheden en de ST is het enige efficiënte en noodzakelijke communicatiemiddel– Alle EU landen zijn meertalig– We geven onderwijs in de ST– Leerkrachten gebruiken vaak varianten van ST of
dialect op speelplaats– Voor ons professioneel leven hebben we vaak
Engels nodig– Ook in dagdagelijks leven hebben we verschillende
taalvariëteiten nodig: internet, games, kranten, …– Deelname aan de samenleving veronderstelt een
meertalig repertoire. Er is dus meer nodig dan alleen kennis van ST
![Page 14: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/14.jpg)
Taal en integratie
We gaan ervan uit dat immigranten GEEN talig repertoire hebben om succesvol in een land, regio of buurt te functioneren.– Immigranten zijn meertalig. Beheersen vaak ook ST– Vaak zijn ze meertaliger dan vele Vlamingen– Deze functionele MT geeft hen de mogelijkheid om in de buurt te
integreren– Hun MT is ‘slecht’. Kennis van VT is goede MT– Discours is vaak: ‘ze spreken de taal niet’, dus ‘ze zijn niet
geïntegreerd of willen niet’.– Veronderstel dat op een dag alle immigranten ‘voldoende’ SN
spreken. Zal dit de deuren tot werken plots openen, zullen ‘wij’ plots met hen beginnen communiceren?
![Page 15: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/15.jpg)
Waarom verplichten?
Zal verplichting van deelname, van inspanning, resultaatsverbintenis, taaltoets leiden tot
– meer kansen, betere participatie, meer sociale cohesie
of tot – nog striktere percepties, verwachtingspatronen en groter
gevoel van stigmatisering, meer spanningen
![Page 16: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/16.jpg)
Hoeveel taal?
Hoeveel ‘taal’ moet iemand kennen om als geïntegreerd te worden beschouwd?Wat is de rationale om een niveau te bepalen?Waarom 1 niveau?
![Page 17: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/17.jpg)
Leren: wat werkt
Hattie (2009) en anderen:– Hoge verwachtingen– Team teaching – Leren als een gedeeld proces (leerder als actieve actor)– De sociale context van leerder als vertrekpunt– Gecontextualiseerd onderwijs– Leerkracht als mediator (tussen leerder en leerdoelen)– Meer interactief, coöperatief en probleemoplossend leren– Heterogeniteit als meerwaarde– Continue assessment
![Page 18: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/18.jpg)
Waar leren we het meeste van?
lezen 10 %horen 20 %zien 30 %zien en horen samen 50 %bij discussie, met anderen bespreken
70 %door persoonlijk ervaren, doen
80 %door het uit te leggen aan een ander
95 %William Glasser (www.wglasser.com)
![Page 19: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/19.jpg)
Vormen van leren
Formeel – informeelImpliciet – expliciet
![Page 20: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/20.jpg)
Systeem om betekenis te geven; om retrospectief te oordelen over bepaalde ervaringen
Andere semiotische systemen– Meervoudige geletterdheid
– Multimodaliteit • als vorm van meervoudige geletterdheid• Om te leren, om kennis te ontsluiten
TAAL
![Page 21: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/21.jpg)
Niet zomaar een vehikel, maar een sociaal geconstrueerd systeem– Meerdere variëteiten– Variëteiten zijn contextrelevant– Meervoudige repertoires
Verschillende codes– Sociaal cultureel bepaald– Match/mismatch met onderwijsomgeving
TAAL
![Page 22: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/22.jpg)
Interactie, interactie, interactie, …– Thuis en school: verschillende repertoires
Krachtige leeromgeving– Positief, veilig klasklimaat– Betekenisvolle activiteiten/taken– Ondersteuning door interactie
GecontextualiseerdIndividueel verschillend
TAAL EN LEREN
![Page 23: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/23.jpg)
Om maatschappelijk te kunnen functionerenWe functioneren in bepaalde domeinen/sociale omgevingen met verschillende repertoiresNiemand beheerst een taal volledig. We hebben allemaal een meertalig repertoire. Dat repertoire is steeds in ontwikkeling afhankelijk van onze nodenrepertoire is domeinspecifiek met specifiek lexicon, genre, stijl, etc.Relatie tussen taal en leren– Leren is sociaal-cultureel bepaald– Onderwijsachtergrond– Wel of geen structurele referentiekaders– Verschillende codes in verschillende omgevingen– Formeel en informeel leren– Impliciet en expliciet leren– Is individueel verschillend en grillig
Multimodaliteit in communicatie
Waarom leren volwassenen een taal?
![Page 24: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/24.jpg)
Kenmerken van krachtige formele taalleeromgeving
Relevant functioneel doelBegrijpelijk taalaanbodKloof MotivatieOndersteuningVeilig klimaatEchte interactie
![Page 25: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/25.jpg)
Doelgerichtheid
• Is het doel van de oefening relevant voor de cursisten? • Is de oefening functioneel?
• Vertrekt de activiteit van taalelementen of van een zinvolle taak?
• Primeert het kunnen gebruiken van taal op de kennis van regels, woorden, …?
![Page 26: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/26.jpg)
Kloof ?
• … tussen de taalvaardigheid die de taak vereist en de huidige taal-vaardigheid van de cursisten.
• Als er niets nieuws te rapen valt, heeft de oefening geen leerpotentieel.
• Niet te groot of te klein omwille van motivatie en competentiegevoel.
• Biedt de oefening mogelijkheden om die kloof groter of kleiner te maken, maw. te differentiëren?
![Page 27: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/27.jpg)
Taalaanbod
• Is er veel, rijk, relevant, interessant, aangepast, begrijpelijk… taalaanbod in de oefening?
• Biedt de activiteit voldoende ’nieuw’ taalaanbod?
• Is er voldoende gekend taalaanbod om het nieuwe taalaanbod betekenis te geven, te situeren, te kaderen,… ?
• Is de talige context relevant ifv. gestelde doel(en)?
![Page 28: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/28.jpg)
Motiverend
• is de activiteit uitdagend, wekt het nieuwsgierigheid op, activeert voorkennis en creëert een openheid op de wereld van de taak?
• Relevant, nuttig voor reële leven?• speelt de inhoud eventueel in op specifieke
interesses van cursisten?• stelt de activiteit een probleem dat overwonnen
kan worden door het gebruik van (nieuwe) taal, zoals het stellen van vragen, het lezen van een tekstje,….
![Page 29: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/29.jpg)
Ondersteuning
• Is er voldoende tekstuele en visuele context?• Zijn er voldoende hulpmiddelen voorzien om
mogelijke moeilijkheden die een taak bevat, helpen te overwinnen, voor het geval het fout gaat?
• activeren of aanbieden van kennis van de wereld, feedback, betekenisonderhandeling, uitleg, explicitering?
• Betrekt het denken van mensen bij het oplossen van de taak?
![Page 30: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/30.jpg)
Interactie
• Zet de taak aan tot echte en oprechte interactie of samenwerking?
• Kunnen taaluitingen (hypotheses over hoe iets gezegd, geschreven,... moet worden) uitgeprobeerd worden?
• biedt extra taalaanbod• biedt hulp bij het overbruggen van de kloof
![Page 31: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/31.jpg)
lesgever als bezielerveilig klasklimaat motiveren
lesgever als ondersteunerkennis van de wereld uitbuiten en uitbreidendifferentiëreninitiatief aan de cursisten latengeen extra kloof inbouwen
lesgever als organisatorklasorganisatietijd geven om groepswerk te leren
De rol van de lesgever
![Page 32: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/32.jpg)
Uitdagingen
Ons denken over integratie, diversiteit en taal moet andersEen sterker taal- en diversiteitsbeleidSociale participatiekansen hangt van veel meer af dan taalHet moet van twee kanten komenMensen activeren in het helpen opbouwen van sociale netwerkenProfessionaliseren van taalcoaches en trajectbegeleidersTrajectbegeleiders als intermediair tussen werkgever en werknemer
![Page 33: Is taal een hefboom voor integratie? Piet Van Avermaet](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062518/56814417550346895db0b653/html5/thumbnails/33.jpg)
4 thema’s
Onderbrekingen in het taaltraject– Door vakantie– Door interimarbeid
Eerst Nederlands, dan werk?– Kennen we onze migratiegeschiedenis?
Taal op maat?– SN versus dialect– Aansluiten bij behoeften van cursisten
Handhaving– Tot op welk niveau?– Sanctioneren?– Wat na het traject?