IONI - La Voce dell'Aquilalavocedellaquila.com/wp-content/uploads/2016/03/2001...me për të pasur...

ManuaLe di LinGua itaLo - aLbanese

Manual i gjuhës italo - shqiptar

ManuaLe di LinGua aLbanese - itaLiana

Manual i gjuhës shqip - italisht

dall’Albania all’Italia e viceversa in un percorso di 75 sitazioni di vitaquotidiana con oltre 700 frasi abituali e 3.000 vocaboli

nga Shqipëria në Itali dhe anasjelltas në një rrugë të 75 situatave të jetëssë përditshme me 700 fjati të përdorshme dhe 3.000 fjalë

a cura di Gianni Lupo

CED

IZTR

AC

ION

I

traduzione: Sadete Dura - pronuncia: Hedie Bejtja

5

MANUALE DI LINGUA ITALO - ALBANESE MANUAL I GJUHËS ITALO - SHQIPTAR

MANUALE DI LINGUA ALBANESE - ITALIANAMANUAL I GJUHËS SHQIP - ITALISHT

dall’Albania all’Italia e viceversa in un percorso di 75 sitazioni di vitaquotidiana con oltre 700 frasi abituali e 3.000 vocaboli

nga Shqipëria në Itali dhe anasjelltas në një rrugë të 75 situatave të jetëssë përditshme me 700 fjati të përdorshme dhe 3.000 fjalë

a cura di Gianni Lupo

CED

IZTR

AC

ION

I

traduzione: Hedie Bejtja - pronuncia: Sadete Dura

pronuncia figurata dell’albanese e dell’italianopronùnça fuguràta del’albanèze e del’italiànoshqiptimi figurativ i shqipes dhe italishtessc’qiptìmi figuratìvi i sc’qìpes dh’e italìsc’tes

metodo pratico per affrontare i problemi della linguamètodo pràtiko per afrontàre i problèmi dèla lìnguametodë praktike për përballimin e problemeve të gjuhësmetòd praktìke për përballimìn e problemève të gj’ùhës

utile per gli albanesi in Italia e gli Italiani in Albaniaùtile per lji albanèzi in Itàlia e lji italiàni in Albanìai përdorshëm për shqiptarët në Itali dhe për italianët në Shqipërii përdòrscëm për sc’qipràrët në italì dh’e për italiànët në sc’qipërì

...dedico questo lavoro ai miei amici albanesi Rabjana, Malbren e alla loro piccola Anna.

Impaginazione: Chiara Manera

ISBN 88-7205-XXX-X© 2001 - TraccEdizioni

C.P. 110 - 57025 Piombino (LI)Tel. e Fax 0565/35259 • Tel. 0565/33056

[email protected] • www.traccedizioni.com

6

NOTA DELL’AUTORE.

Sono ormai dieci anni, dal 1991 precisamente, che assistiamo all’esodo “spontaneo” di cit-tadini provenienti dalla vicina Albania.Si sono determinati così, proprio verso l’Italia che ne rappresenta la naturale proiezione,movimenti, scambi, contrasti ed integrazioni.È l’esperienza di ogni giorno che ci fa dire che è un fatto scontato pensare alla società incui viviamo come ad un mondo multiculturale; siamo in un’ epoca dove sono sempre mag-giori le interconnessioni tra economie, culture, storie collettive ed individuali.Il modo caotico in cui è avvenuta questa emigrazione si è riflettuto anche sulla vita quoti-diana degli albanesi in Italia.Molti sono i loro problemi: la casa, il lavoro, il ricongiungimento familare, la convalida dei lo-ro titoli di studio.Questa comunità è molto giovane, per cause economiche spesso e anche per questioni diordine politico, lascia l’Albania, alla ricerca di condizioni di vita migliore.Si tratta nella maggior parte di albanesi molto legati alle loro famiglie, che rappresentano ilgruppo che tenta l’integrazione nella vita pubblica, e costituiscono la futura comunità alba-nese in Italia.È chiaro che per una più rapida integrazione di questa popolazione nel nostro paese è ne-cessario adottare provvedimenti utlili al caso, e spesso questi non sono facili da studiare edapplicare, anche perchè l’isolamento in cui questa nazione è vissuta dalla fine della secondaguerra mondiale fino all’inizio degli anni novanta, non ha permesso di conoscere in manie-ra sufficientemente adeguata le caratteristiche, le tradizioni, il carattere e la cultura di que-ste persone con le quali adesso, non solo nelle grandi città, ma anche nei centri più piccolie meno importanti ci troviamo a convivere, ad interscambiare e a collaborare.Scarsi sono anche gli strumenti che abbiamo a disposizione, quali libri, giornali documentivisivi ecc.. anche perchè la lingua albanese è poco conosciuta in Italia e con un alfabeto al-quanto diverso dal nostro, resta difficile e complicato leggerla e parlarla. Lo scopo di questo manuale è quello di fornire agli albanesi che vengono in Italia o che giàci sono, sia ai potenziali operatori commerciali ed investitori ed ai futuri turisti italiani chevorranno conoscere e visitare l’Albania, uno strumento pratico che riesca a dare la possi-bilità di imparare l’italiano e l’albanese in maniera semplice e rapida.Per dare agli italiani alcuni brevi ma sufficienti notizie sull’Albania, utili per avere una cono-scenza almeno superficiale sulla situazione politica, culturale e delle tradizioni abbiamo an-teposto al manuale una introduzione in lingua italiana.Naturalmente sia la lingua albanese che quella italiana, non si riducono alle poche centinaiadi parole che sono presenti in questo testo, il lessico che in seguito uno dovrà imparare perpoter essere “padrone della lingua”, sarà composto da diverse migliaia di parole e dallagrammatica.Tuttavia le parole scelte per questo manuale possono costituire un punto di accesso, un vo-cabolario di base minimo, utile per le esigenze della vita quotidiana.I principianti assoluti hanno bisogno, oltre alle più essenziali tra queste parole anche di e-spressioni che sono fondamentali per interagire con l’ambiente sociale circostante.Pronunciare le parole albanesi per un italiano non è impresa facile, così come non è facileper un albanese pronunciare l’italiano.Per cercare di risolvere questo problema nella maniera più semplice, così come prevedeva

7

questo progetto, abbiamo cercato di affiancare ad ogni parola sia albanese che italiana, la suapronuncia figurata.Abbiamo cioè trascritto la parola italiana utilizzando l’alfabeto albanese e per quella alba-nese l’alfabeto italiano.Questo metodo non ha pretese di valore scientifico, ma vuole far sì che con semplicità sipossa arrivare a pronunciare le parole e le frasi nella maniera più vicina possibile a quellareale, senza dover assimilare altre convenzioni che renderebbero ancora più complicato ilproblema.Nella pronuncia figurata sono stati indicati anche gli accenti per far capire quale vocale de-ve essere maggiormente enfatizzata rispetto ad un’altra o alle altre, questo perchè special-mente in molte parole italiane la posizione dell’accento fa cambiare il significato della stes-sa.

Il manuale è composto da 75 situazioni, ognuna accompagnata da un vocabolario delle pa-role più usate in quel determinato caso, questo ha il doppio ordine alfabetico italiano/alba-nese e albanese/italiano.La successione degli argomenti è data dal “viaggio”, cioè dalla logica progressione delle si-tuazioni che un visitatore e emigrante che viene in Italia o uno che intende andare in Alba-nia si trova ad affrontare.Alla fine delle situazioni formate da frasi e vocabolari, c’è un utile dizionario nel doppio or-dine alfabetico nella quale sono indicate tutte le parole usate nel manuale, per una più ra-pida ricerca del termine necessario.

Il secondo scopo che ha motivato la progettazione e la realizzazione di questo manuale èstato quello di sperimentare delle relazioni interculturali con le persone alle quali ho chie-sto di collaborare, in un tentativo di voler dare loro un’idea di lavoro, della valorizzazionedel loro bagaglio culturale, ed anche e perchè no di una possibile referenza per la loro in-tegrazione.

Mi preme quindi ringraziare le persone che mi hanno aiutato in maniera entusiasta, precisae professionale in questa fatica, alle quali oltre che dal loro aiuto determinante e fonda-mentale, senza la quale non avrei potuto realizzare questo utile strumento, mi sento legatoloro da sincera amicizia, nata, cresciuta e sviluppata in questo periodo: - Sadete Dura di Berat che ha tradotto completamente in albanese tutte le parti del ma-nuale.- Hedie Bejtja di Tirana, che ha provveduto alla correzione delle bozze, ed ha dato il suo importante contributo alla stesura della pronuncia.

8

PËRSHKRIM I AUTORIT

Tashmë janë 10 (dhjetë) vjet, nga 1991, që asistojmë në eksodin spontan të qytetarëve qëvijnë nga Shqipëria e afërt. Kanë lindur kështu, pikërisht rreth Italisë që prezanton projek-sionin natyral, lëvizjet, shkëmbimet, kontrastet dhe integrimet.Është eksperienca e çdo dite e cila thotë që është njëfakt tashmë i njohur të mendosh sho-qërinë ku jetojmë si në një botë shumkulturëshe. Jemi në një epokë ku janë gjithnjë e më-të mëdha ndërgërshetim ndëimjet ekonomive, kulturave, historive kolektive dhe individua-le.Bota kaotike në të cilën ka ardhur ky emigracion është reflektuar edhe në jetën e për-ditshme të shqiptarëve në Itali.Shumë janë problemet e tyre: shtëpia, puna, bashkimi familjar, vlerësimi i titujve të studime-ve (dipllomat).Ky komunitet është mjaft i ri dhe për shkaqe ekonomike e për çështje të rregullave politi-ke, e lë Shqipërinë, në kërkim të kushteve të një jete më të mirë. Pjesa më e madhe e shqip-tarëve të lidhur shumë me familjat e tyre prezantojmë atë grup që tenton drejt integrimitnë jetën publike duke formuar komunitetim e ardhshëm shqiptar në Itali.Është e qar të që, për një integrim sa më të shpejtë të kësaj popullate në vendin tonë ësh-të e nevojshme të gjenden (të adaptohen) kondicione tësakta dhe shpesh këto nuk janë tëlehta ti studiosh dhe ti aplikosh, edhe pse izolimi në të cilin ky vend ka jetuar që nga fund iLuftës 2° Butrore deri në fillim të viteve nëntëdhjetë, nuk ka lejuar të njihen aq sa duhet ka-raktiristikat, traditat, karakteret dhe kulturën e këtyre personave me të cilët tani, jo vetëmnë qytet e medha, por edhe në qëndrat më të vogla dhe më pak të rëndësishme, jetojmësë bashku, shkëmbejmë eksperienca dhe bashkpunojmë. Të pakta janë edhe instrumentat qëkemi në dispozicion disa libra, gazeta etj. edhe pse gjuha shqipe është pak e njohur në Italidhe menjë alfabet aqtë ndryshëm nga i joni, është i vështirë dhe e komplikuar për tu lexuardhe për tu folur.Qëllimi i këtij manuali është të furnizojë shqiptarët që vijmë në Itali apo ata që janë tash-më, ashtu edhe atë potencial tregëtarësh dhe investitorësh dhe turistave të ardhshëm ita-lian që do të duan të njohin dhe vizitojnë Shqipërinë, një instrument pratik që të mund t’-ju japë mundësinë të mësojnë italishten dhe shqipen në mënyrë të thjeshtë dhe të shpejtë.Për t’i dhënë italianëve disa lajme të shpejta por të mjaftueshme mbi Shqipërinë, të dobish-me për të pasur një njohje të paktën sipërfaqësore mbi situatën politike, kulturale dhe tra-ditave, kemi vendosur në manual një përkthim në gjuhën italiane.Natyrisht si gjuha shqipe dheajo italiane s’mund të reduktohen në: kaq fjalë (qindra) që ja-në paraqitur në këtë tekst. Fjaloriqë në vazhdim një person duhet të mësojë për të qënë“padron i gjuhës” do të jetë i përbërë nga disa mijra fjalë të ndryshme dhe nga e gjithë gra-matika.Megjithatë fjalët e zgjedhura për këtë manual mund të ndërtojnë një pikë ndezje, një minifjalor, i nevojshëm për nevojat e jetës së përditshme.Ata që nuk dinë asgjë kanë nevojë përveç fjalëve më esenciale të këtij manuali edhe përshprehje që janë themelore për tu integruar me ambjentin social rrethues.Për të shqiptuar fjalët shqip për një italian nuk është e thjeshtë, ashtu sikurse edhe pershqiptarin nuk është e thjështë të thotë fjalet italisht. Për të zgjidhur këtë problem në mëny-rën më të thjeshtë, kështu si parashikuam këtë projekt, kemi kërkuar të përafrojmë në çdofjalë si shqipe dhe italiane, shqiptimin e vet.

9

Kështu pra kemi shkruajtur fjalën italiane duke përdorur alfabetin shqiptar dhe per atëshqiptare, alfabetin italian.Kjo metodë nuk pretendon të ketë vlera shkencore, por don të thotë që me thjeshtësimund të arrihet në shqiptimin e fjalëve dhe fjalive në mënyrën më të afërt të mundur meatë reale, pa dashur të përdorësh shenja që dotë benin akoma më të komplikuar proble-min.Nëshqiptimine shkruajtur janë shënuar edhe thekset për të bërë të kuptohet se cila zano-re duhet theksuar më shumë se tjetra, kjo sepse sidomos në shumë fjalë italisht pozicioni itheksit mund të ndryshojë domethënien e vetë fjalës.Manuali është i përbërë nga 75 situata, secila e shoqëruar me fjalorin e fjalëve më të për-dorëshme në secilin rast (situatë).Kjo ka rradhëtë dyfishtë (vadhë dopio) alfabeti: italisht-shqip dhe shqip-italisht.Argumentet fillojnë nga “udhëtimi” pra nga llogjika progresive e situatave (veprimeve) që njëudhëtar që vjen në Itali ose një që mendon të shkojë në Shqipëri duhet të përballoj.Në fund të situateve (veprimeve) të formuara nga fjali dhe fjalë ka një fjalor me dopio rrad-he alfabetike në të cilën janë treguar të gjitha fjalët e përdorura në manual, për një kërkimtë shpejtë të termave të nevojshme.Qëllimi i dytë që ka motivuar projektimin dhe realizimin e këtij manuali ka qënë eksperi-mentimi dhe realizimi ndërkultural me personat që kam bashkpunuar, në një tentative përt’ju dhënë një ide pune, të vlerësimit të bagazhit të tyre kultural dhe pse jo edhe për mun-desi referimi të integrimit të tyre.Ndjej nevojën pra të falenderoj personat që më kanë ndihmuar në mënyrë entuziaste, tësakte dhe profesionale, në këtë lodhje, në të cilën pa ndihmën përcaktuese dhe thelbesore,pa të cilën nuk do të kisha mundur të realizoja këtë instrument të përdorshëm. Ndjehem ilidhur me to me një miqësi të sinqertë, e lindur, e rritur dhe zhvilluar në këtë periudhë.- Sadete Dura nga Berati që ka përkthyer në shqip të gjitha pjesët e manualit.- Hedie Bejtja nga Tirana që ka bërë korrektimin e këtij manuali eksperimentues dhe kadhënë kontributin esaj të rëndësishëm në realizimin e shqiptimit.

10

PASQYRE E LENDES

11

INDICE ÌNDIÇEPASQYRË E LËNDËS PASQÜR E LËNDËS

A) Uno sguardo sull’Albania ùno sguàrdo sul’albanìaNjë vështrim mbi shqipërinë gnë vësc’trim mbi sc’qipërìn

- Breve storia dell’Albania e situazione attualebrève stòria del’albanìa e situaciòne atuàle- Një histori e shpejte e shqipërisë dhe situata aktualegnë historì e sc’pèjte e sc’qipërìs dh’e situàta aktuàle(in lingua italiana) in lìngua italiàna

- Economia ekonomìa- Ekonomia ekonomìa

- La vita la vìta- Jeta jetà

- La scuola la skuòla- Shkolla sc’kòlla

- Il ruolo della donna e la famiglia Il ruòlo dèla dòna e la familjia- Roli i gruas dhe familja ròli i grùas dh’e famìglia

- Il matrimonio il matrimònio- Martesa martèsa

- I piatti tipici della cucina albanese i piàti tìpiçi dèla kuçìna albanèze- Pjatat tipike të guzhinës shqiptare pjàtat tipìke të guzh’ìnës sc’qiptàre

- Le feste le fèste- Festat fèstat

- I costumi popolari i kostùmi popolàri- Kostumet popullore kostùmet popullòre

- La religione la relixhòne- Besimet fetare besìmet fetàre

- La lingua la lingua- Gjuha gj’ùha

- L’emigrazione l’emigraciòne- Emigracioni emigraziòni

- Andare in Albania : andàre in albanìa- Sitë shkosh në Shqipëri sit sc’kosc’ në sh’qipërì

I N D I C E

PASQYRE E LENDES

C DIALOGHI SUFFICIENTI VOCABOLARIO italiano-albanese 14

12

B) Alfabeto italiano alfabèto italiàno Alfabeti italian alfabèti italiàn Alfabeti shqiptar alfabèti sc’qiptàr Alfabeto albanese alfabèto albanèze

C)Dialoghi sufficienti per i casi della vita quotidiana. Frasi abitualiDiàlogi sufiçènti per i kazi dela vita kuotidiàna. frazi abituàliDialogë të vetëmjaftueshme mbi çdo rast të jetës së përditesme. Fraza të zakonshme të të folurit.Dialòg të vetëmjaftuesc’me mbi c’do rast të përditèsc’me. frasa të sacònsc’me të të folurìt.

1Dare il buongiorno dàre il buonxhòrnoPër shëndetjet e ditës për scëndètje e dìtës

2Incontrarsi inkontràrziKur takohesh kur takòhesc’

3Domandare domandàreKur pyet ku püèt

4Vado a trovare un amico vàdo a trovàre un amìkoShkoj të takoj (gjëj) një mik sc’kòj të takòj (gj’ëj) gnë mik

5Conoscersi konòsherziKur njihesh kur gnihèsc’

6Ti do un appuntamento ti do un apuntamèntoKur jep (lë) një takim kur jèp (lë) gnëtakìm

7Trovarsi in difficoltà trovàrzi in difikoltàKur gjëndesh në vështirësi kur gj’ëndèsc’ në vësc’tirësì

8Attenuanti atenuàntiSi të kërkosh falje (justifikohesh) si të kërkòsc’ fàlje (justifikòhesc’)

9Grazie per... gràcie perFalenderime për... falenderìme për

I N D I C E

PASQYRE E LENDES

10Si e no si e noPo dhe jo po dh’e jo

11Ti chiedo l’ora ti kièdo l’òraPyetje rreth orës püètje rreth’ òrës

12Esprimere gioia esprìmere xhòjaShpreh gëzim sc’preh ghës’ìm

13Che giorno, che mese, che stagione,che anno è ke xhòrno ke mèze ke staxhòne ke àno èÇ’farë dite, muaj, stine, vit është c’far dite muàj stìne vit ësc’t

14Quanti ne abbiamo? kuànti ne abiàmoÇ’farë data është c’far dàta ësc’t

15Che tempo fa ke tèmpo faÇ’farë kohe bën c’far kòhe bën

16Momenti del giorno momènti del xhòrnoMomenta të ditës momènta të dìtës

17I parenti, gli amici, gli amori i parènti lji amìçi lji amòriKusherimit, miqtë, të dashurit kuscerìmit miqt të dasciurìt

18Aggettivi che servono axhètìvi ke sèrvonoMbiemra që shërbejnë mbiemrà që scërbèjn

19I numeri: 1, 2, 3, 4, .... Ii nùmeri ùno dùe tre kuàtro,.....Numerat themelor numeràt th’emelòr

201°, 2°, 3° ecc. 1° 2° 3° etc. prìmo sekòndo tèrcoNumerat rreshtor numeràt rrèsc’tor

212 più 2 fa 4: semplici operazioni aritmetichedùe pIù dùe fa kuàtro : sèmpliçi operaciòni aritmètikeVeprime të thjeshta aritmetike veprìme th’jèsc’ta aritmetìke

13

I N D I C E

22Il metro, la bilancia ecc . il mètro la bilànça etc.Metri, pesha mètri pèscia

23Andare all’ambasciata, al consolato andàre al’ambashàta al konsolàtoSi të shkosh në ambasadë, në konsullatë si të sc’kòsc’ në ambasàd në konsullàt

24Parto con l’aereo pàrto kon l’aèreoNisje me aeroplan nìsje me aeroplàn

25Vado con la nave vàdo kon la nàveShkoj me anije sc’kòj me anìje

26Mi fermo alla dogana mi fèrmo àla dogànaNdaloj në doganë ndalòj në dogàn

27Prendo il treno prèndo il trènoMarr trenin marr trenìn

28Viaggiare con l’auto viaxhàre kon l’ àutoUdhëtoj me makinë udh’ëtòj me makin

29Indicazioni indikaciòniTreguesit treguesìt

30Arrivo in città arìvo in çitàArrij në qytet arrìj në qütèt

31Al commissariato di polizia al komisariàto di policìaNë komisariatin e policise në komisariàtin e polizìse

32Vado alla banca vàdo àla bànkaShkoj në bankë sc’kòj në bank

33All’ufficio del telefono al’ufìço del telèfonoNë zyrën e telefonit në s’ürën e telefonìt

14


PASQYRE E LENDES

I N D I C E

PASQYRE E LENDES

34Cercare un posto per dormire (hotel - camping - casa)çerkàre un pòsto per dormìre (hotèl - kempìng - kaza)Të kërkosh një vend për te fjetur (hotel - kamp - shtëpi)të kërkòsh gnë vend për te fjètur (hotèl - kamp - sc’tëpì)

35Alla lavanderia àla lavanderìaNë lavanderi në lavanderì

36Quando mangio fuori casa kuàndo mànxho fuòri kàzaKur ha jashte shtëpisë kur ha jàsc’te sc’tëpìs

37Un’attività commerciale un’atività komerçàleNjë aktivitet tregtar gnë aktivitèt tregtàr

38Ho bisogno del dottore ò bisònjo del dotòreKam nevojë për një doktor kam nevòj për gnë dòktor

39Ho mal di denti: dal dentista ò mal di dènti dal dentìstaMë dhëmb dhëmbi më dh’ëmb dh’ëmbì

40Quando servono le medicine: in farmacia kuàndo sèrvone le mediçìne: in farmaçìaKur shërbejnë (duhen) ilaçet kur scërbèjn (dùhen) ilàcet

41All’ufficio postale al’ufìço postàleNë Postë në post

42L’arte in città: monumenti e musei l’àrte in çità: monumènti e muzèiArtinë qytet: monumentet dhe muzeumet artìn qütèt monumèntet dh’e mus’eumèt

43Mi fermo per un caffe: al bar mi fèrmo per un kafè: al barNdaloj për një kafe: në bar ndalòj për gnë kafè në bar

44Andiamo a vedere un film, uno spettacolo andiàmo a vedère un film ùno spetàkoloShkojnetë shikojnë një film, një spektakël sc’kòjn të scikòjn gnë film gnë spektàkël

45Vado a ballare vàdo a balàreShkoj të kërcej sc’kòj të kërzèj

15

I N D I C E

46Le vacanze: al mare, in campagna, in montagna le vakànce: al màre in kampànja in montànjaPushimet: në det, në fshat, në mal puscimèt në det në fsciàt në mal

47Gli sport lji sportSportet spòrtet

48Ascolto la radio, accento la tv askòlto la ràdio, açèndo la tivùDëgjoj radio, ndez televizorin dëgj’òj ràdio, ndes’ televis’orìn

49I negozi i negòciDyqanet düqànet

50Vado a fare la spesa: alimentari vàdo a fàre la spèza: alimentàriShkoj të bëj pazar: ushqine sc’kòj të bëj pas’àr usc’qìne

51Compro la carne kòmpro la kàrneBlej mish blèj misc’

52Compro la frutta e la verdura kòmpro la frùta e la verdùraBlej fruta dhe zarzavate blèj frùta dh’e s’ars’avàte

53Voglio comprare un dolce vòljo kompràre un dòlçeDua të blej një ëmbëlsirë dùa të blèj gnë ëmbëlsìr

54Per l’uomo: da barbiere - parrucchiere per uomo per l’uòmo: dal barbière - parukière per uòmoPër burra: tek rrojtorja - berber për burra për bùrra tek rrojtorj’a - berbèr për bùrra55Per la donna: parrucchiera per signora per la dòna: parukièra per sinjòraPër gra: parukjere për zonja për gra parukière për s’ògna

56Mi occorre un profumo, una crema solare: in profumeriami okòre un profùmo ùna krèma solàre: in profumerìaMë duhet një parfum, një krem dielli: në parfumerimë dùhet gnë parfùm gnë krem dièlli në parfumerì

57Le notizie: vado a comprare il giornale le notìcie vàdo a kompràre il xhornàleLajnet: shkoj të blej një gazetë lajnèt sc’kòj të blèj gnë gas’et

16


PASQYRE E LENDES

I N D I C E

PASQYRE E LENDES

58Vado a comprare un libro vàdo a kompràre un lìbroShkoj të blej një libër sc’kòj të blèj gnë lìbër

59Mi serve un quaderno: in cartoleria mi sèrve un kuadèrno: in kartolerìaMe duhet një fletore: në kartoleri me dùhet gnë fletòre në kartolerì

60Mi occorrono le sigarette mi okòrono le sigarèteMe duhen cigare me dùhen zigàre

61Dal fotografo dal fotògrafoTek fotografi tek fotografì

62Compro i fiori kòmpro i fiòriBlej lule blèj lùle

63Alla gioielleria àla xhojelerìaNë dyqanin e bizhuterive në düqanìn e bizh’uterìve

64Dall’orologiaio dal’oroloxhàioTek orëndreqsi tek orëndrèqsi

65Dall’ottico dal’òtikoTek optika tek òptika

66Vado a comprare un abito vàdo a kompràre un àbitoShkoj të blej një veshje sc’kòj të blèj gnë vèscje

67Un abito su misura: dal sarto un àbito su mizùra: dal sàrtoNjë veshje për mua: tek rrobaqepsi gnë vèshje për mùa tek rrobaqèpsi

68Vado a comprare le scarpe vàdo a kompràre le skàrpeShkoj të blej këpucë sc’kòj të blèj këpùz

69Devo riparare le scarpe: dal calzolaio dèvo riparàre le skàrpe: dal kalcolàjoDuhet të riparoj (rregulloj) kepucet : tek këpucari dùhet të riparòj (rregullòj) kepùzet tekkëpuzarì

17

I N D I C E

PASQYRE E LENDES


18

70Strumenti per suonare strumènti per suonàreInstrumentat muzikor instrumèntat mus’ikòr

71Musica tradizionale muzìka tradicionàleMuzike tradicionale mus’ìke tradìzionale

72Paese che vai, usanze che trovi: i proverbipaèze ke vài uzànce ke tròvi: i provèrbiNë çdo vend që shkon gjen nga një proverb: proverbatnë c’do vend që sc’kon gj’èn nga gnë provèrb provèrbat

73Le brutte parole, quando servono le brùte paròle kuàndo sèrvonoFjalet e kepia, kur shërbejnë fjalèt e kepià kur scërbèjn

74C’è un modo di dire ç’è un mòdo di dìreKa një mënjire për te thënë ka gnë më megnìre për te th’ën

75I giorni di festa i xhòrni di fèstaDitët e festave dìtët e festàve

D)Dizionario italiano/albanese - albanese/italiano, contiene tutte le parole usate in questo manualeDicionàrio italiàno/albanèze - albanèze/italiàno, kontenènte tute le paròle uzàte in kuesto manuàleFjalor italisht/shqip - italisht, që përmban tërë fjalët e përdorura në këtë manualFjalòr italisc’t/sc’kip - italìsc’t, që përmban tër fjalët e përdorùra në kët manuàl

I N D I C E

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË

A)UNO SGUARDO SULL’ALBANIA ÙNO SGUÀRDO SUL’ALBANÌANJË VËSHTRIM MBI SHQIPËRINË GNË VËSC’TRIM MBI SC’QIPËRÌN

Informazioni generali

La Repubblica d’Albania è un Paese balcanico di circa 3,3 milioni di abitanti. Confina con ilMontenegro ed il Kosovo a nord e nord-est, con la Repubblica di Macedonia ad est, e conla Grecia a sud e sud-est. È bagnata dai Mari Adriatico e Ionio ad ovest. Occupa un’area di28.748 chilometri quadrati (all’incirca l’estensione del Belgio), tre quarti dei quali collinari emontuosi. La costa è pianeggiante. Il clima è tipicamente mediterraneo, con inverni freddied umidi, ed estati calde ed asciutte. Offre molta natura: mare, bassopiani, laghi creatinaturalmente e artificialmente, montagne. È un bel Paese, ma ancora poco aperto.La Costituzione del novembre 1998 definisce l’Albania una Repubblica Parlamentare, ilpotere legislativo è detenuto dall’Assemblea Popolare (Parlamento unicamerale), costituitada 140 membri. Il potere esecutivo è esercitato dal Consiglio dei Ministri, che è preseiedutodal Primo Ministro, nominato dal Presidente della Repubblica su proposta della maggioranzaparlamentare. I Ministri sono nominati e rimossi dal Presidente della Repubblica, suproposta del Primo Ministro. Il Presidente della Repubblica è eletto dal Parlamento per unperiodo di cinque anni e può essere rieletto per un solo mandato.La popolazione è per il 98% composta da albanesi. Il rimanente 2% è composto da greci,macedoni e rom. Le principali città/distretto (il territorio è suddiviso in 36 distretti) sono:Tirana (capitale) con oltre 500.000 abitanti, Elbasan (218.000), Fier (208.000), Durazzo(190.000), Scutari (190.000), Valona (174.000), Korce (166.000), Lushnje (140.000), Berat(136.000), Kavaje (90.000). Dal 1967 al 1990 l’Albania è stata ufficialmente atea e qualsiasipratica religiosa era vietata. La nuova Costituzione ammette la libertà di religione. Tre sonole principali fedi religiose: l’Islamismo (70% della popolazione, in gran parte sunniti); laChiesa Cristiano-Ortodossa (18%, comprendente sia la Chiesa greco-ortodossa che laChiesa albanese-ortodossa) e la Chiesa Romana Cattolica (12%). Le principali religioniconvivono pacificamente e con rispettiva tolleranza. La lingua ufficiale è l’albanese, che ha36 caratteri latini. La lingua italiana è molto conosciuta, soprattutto per l’ampia diffusionedelle reti televisive. L’inglese si sta rapidamente espandendo, mentre il greco è più diffuso alsud. La moneta ufficiale è il lek, facilmente converibile in altre valute. Circola sotto forma dimonete e banconote da 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, e 1.000 lek; nei primi mesi del 1999 èstata introdotta anche una banconota da 5.000 lek.Il tasso medio di cambio è risultato pari(ottobre 1999) a 133 lek per 1 dollaro USA($), a Lire (£) 13,5 per 1 lek ed a 70/75 lek perun Marco tedesco. L’uso delle carte di credito è generalmente limitato agli alberghi ed anegozi e ristoranti selezionati. Le carte di credito comunemente accettate sono la AmericanExpress e la Diners Club, mentre la Eurocard e la Mastercard iniziano a diffondersi.Gli uffici governativi sono aperti dalle ore 7,00 alle 15,00, dal lunedì al venerdì. Gli orari dellebanche variano e sono in genere più brevi rispetto a quelli del resto di Europa.L’Albania osserva l’Orario Europeo Centrale (GMT + 1) durante i mesi invernali edautunnali e l’Ora Legale (GMT+2) da marzo ad ottobre (stessi orari dell’Italia).Il prefisso telefonico internazionale per l’Albania è 00355. Il prefisso di Tirana è 042. Inumeri telefonici locali sono generalmente di cinque cifre. L’Albania ha recentementeintrodotto l’utilizzo del sistema GSM.

19

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Informazioni generali

BREVE STORIA DELL’ALBANIA E SITUAZIONE ATTUALEBRÈVE STÒRIA DEL’ALBANÌA E SITUACIÒNE ATUÀLENJË HISTORI E SHPEJTE E SHQIPËRISË DHE SITUATA AKTUALEGNË HISTORÌ E SC’PÈJTE E SC’QIPËRÌS DH’E SITUÀTA AKTUÀLE

L’odierna Albania fu occupata nel II millennio a.C. dagli Illiri. Nel VII secolo a.C. i Greci siinsediarono nella parte meridionale, commerciando pacificamente con gli Illiri. L’intera areavenne conquistata dai Romani nel II secolo a.C.Dopo la scissione dell’Impero Romano del 395 d.C. l’Albania fu annessa all’Impero Romanod’Oriente. Venne successivamente invasa da Visigoti, Unni, Ostrogoti e Slavi nel V e VI secoloe successivamente Bizantini, Bulgari e Normanni si alternarono nel controllo della regione.Nel XV secolo, dopo la morte dell’eroe nazionale Georgi Kastrioti (Skanderbeg), l’Albaniacadde sotto la dominazione dell’Impero Ottomano, che durò sino al 1912. Nel 1913, aseguito del Congresso di Londra, l’Albania venne riconosciuta per la prima volta come Statoindipendente, governato dal principe tedesco Guglielmo di Wied.Dopo la Prima Guerra Mondiale l’Albania visse un breve periodo di democrazia sancita dalCongresso di Parigi sotto “protettorato” italiano. La democrazia durò sino al 1929 quandoAhmet Zogolli (detto Zog) si proclamò re. Nell’aprile del 1939 l’Albania venne invasadall’Italia e durante la Seconda Guerra Mondiale fu occupata da truppe italiane e tedesche.La liberazione del Paese avvenne nel 1944 ad opera delle forze partigiane schipetare.Dopo la liberazione del paese, il governo di Enver Hoxha, primo segretario del PCA(PartitoComunista Albanese), diventato inseguito PPA (Partito del Lavoro dell’Albania) eComandante generale delle forze armate, lavora per l’unificazione del paese, per la suaricostruzione e per la conservazione dell’integrità territoriale contro i tentativi slavi al norde greci al sud di annettersi altre zone del territorio albanese. Ma Hoxha attua sia all’internoche all’esterno una politica di tipo dittatoriale. All’estero questa politica conduce l’Albaniaall’isolamento più completo. Nel 1948 l’Albania rompe con Tito e la Yugoslavia in seguitoalla rottura tra Mosca e Belgrado. Successivamente, nel 1961 Hoxha rompe anche conl’URSS del dopo Stalin, scegliendo Pechino come unico alleato internazionale. Nel 1978viene reciso anche quest’ultimo legame ed il paese precipita in un isolamento pressochètotale. All’interno del paese Hoxha attua la dittatura del proletariato e della lotta di classe,eliminando ogni opposizione ed ogni rivale, non solo suo, ma anche della sua ideologia: cosìnel 1967 delegittima la Chiesa e condanna, imprigiona o costringe all’esilio tutto il cleroalbanese. Nel corso degli anni 1944 - 1989, gli albanesi, sotto uno dei regimi più feroci erepressivi d’Europa, perdono progressivamente le libertà individuali mentre, dall’altra parte,migliora il livello di vita (alfabetizzazione e scolarizzazione gratuite, assistenza sanitariagratuita, sviluppo economico, vie di comunicazione, infrastrutture ecc.). Il rafforzamentodell’identità albanese è uno dei risultati del regime comunista, non foss’altro grazie alla suadurata. Il passaggio alla democrazia e l’apertura al mondo esterno, dopo la morte di Hoxha(1985), rappresenta per il paese un periodo convulso e a tratti violento. Alla fine degli anni‘80 , dopo il crollo del regime comunista si assiste alla nascita di un sistema democratico eparlamentare, anche se è ancora in vigore la costituzione del 1976 e non è ancora stataemanata una nuova Carta costituzionale che sancisca definitivamente tale passaggio. Lacostituzione “ad interim” approvata nel 1991 è redatta secondo il modello francese. Dopole elezioni politiche del ‘92 che portano al potere il PDSH e Sali Berisha alla presidenza dellaRepubblica, l’Albania viene attraversata da mutamenti profondi e spesso paradossali. Il paese

20


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Një histori e shpejte eshqipërisë dhe situata aktuale

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Brevestoriadell’Alba-nia e situazione attuale


si apre contemporaneamente alle relazioni con l’estero, allacciando rapporti diplomatici conmoltissimi paesi, fino ad allora esclusi, ed aderendo a numerosi organizzazioni internazionali.Sul fronte interno, tuttavia, Sali Berisha riscopre pericolose eredità totalitarie, accentrandoprogressivamente a sè e ai suoi uomini tutto il potere. Non solo, ma in questi anni l’Albaniasembra essere diventata il campo più fertile per la criminalità e le attività illecite (trafficod’armi, stupefacenti, finanziarie fallite, fondate sui proventi di vari traffici illeciti ecc.). Con leelezioni del maggio 1996, questo processo sembra giungere all’apice; il PDSH conquista lamaggioranza dei seggi in un clima dominato dall’intimidazione, dalla violenza e dagli imbrogli.Dal punto di vista economico, il paese sembra andare a gonfie vele: gli indicimacroeconomici sembrano avvalorare una notevole crescita della ricchezza , nonostante ladisoccupazione alle stelle, e il PIL ai minimi storici. Ma già alla fine del ‘96 le sporadicheproteste preannunciano l’imminente crollo del regime di Berisha, in seguito al fallimentodelle finanziarie operanti nel paese. Le proteste si trasformano, nel marzo ‘97, ininsurrezione popolare che conquista quasi tutto il sud del paese, insurrezione che porta algrande esodo verso le coste italiane, alle elezioni del ‘97, al crollo definitivo di Berisha e delsuo clan e alla formazione di un esecutivo di unità nazionale retto dal socialista BashkimFino. Nelle elezioni di giugno-luglio ‘97 il PSSH e i suoi alleati conquistano la maggioranzaassoluta dei seggi in Parlamento. All’indomani delle elezioni viene formato il governo guidatodal leader del Partito Socialista Albanese (PSSH ex PPSH) Fatos Nano, mentre Sali Berishasi dimette e viene sostituito dal Prof. Rexhep Mejdani, noto dissidente ai tempi del regimecomunista.Ma tra indecisioni, inefficacia e scarsi successi, il governo di Nano non riesce a far fronte aivari problemi: disarmo della popolazione civile, normalizzazione di un’economia di mercatosenza regole, il tentativo di ricomporre, sul fronte esterno, le relazioni con le organizzazioniinternazionali occidentali (NATO, UE) e il miglioramento delle relazioni con i vicini balcanici.Oggi, al di là delle ovvie difficoltà economiche, in Albania ancora si registra una situazionedi grande insicurezza politica e d’ordine pubblico (alimentata anche dalla guerra in Kosovoe dalla politica di distruzione e di caos che l’opposizione di Berisha e del PDSH attua nelpaese). Testimonianza ne sono i conflitti e i disordini del settembre 1998, provocatidall’uccisione di Azem Hajdari, braccio destro di Berisha, che hanno quasi portato ad unaguerra civile in Albania e che hanno senza dubbio avuto come conseguenze immediate ledimissioni di Nano e dei suoi ministri, la formazione del governo di Pandeli Majko, e laperdita dell’immunità parlamentare di Sali Berisha. Dopo un armistizio forzatamenteconcluso a causa della crisi in Kosovo, la politica albanese ha ripreso il suo normale corsoed i suoi conflitti interni. Nel frattempo, nelle strade del paese sono ritornate le scene diviolenza criminale, e le pagine dei giornali sono piene di storie di corruzione. La temporaneadistensione del clima politico dovuta alla crisi del Kosovo ha avuto come conseguenza unospostamento dei conflitti all’interno delle maggiori forze politiche. La prolungata crisialbanese rimane innanzitutto la crisi della sua classe politica. Figli della Guerra Fredda, ipolitici albanesi continuano a rimanere più legati al passato che al suo futuro. Il pluralismoconcepito come un conflitto politico e non come un dialogo politico ha reso la transizionealbanese lunga e travagliata. I due più grandi protagonisti di questa scena sono ancora ilPartito Socialista al governo e il Partito Democratico all’opposizione che, oltre ai conflittireciproci devono risolvere conflitti interni che hanno portato a cambiamenti. I socialisti algoverno stanno vivendo la più grave crisi da quando sono riemersi otto anni fa. Le meritatelodi per aver fatto fronte alla crisi dei profughi non sono state sufficienti per guadagnarsi ilsupporto dell’opinione pubblica che sta dando sempre maggiori segni di insoddisfazione. Il

21


governo del giovane Majko ha avuto il merito di aver agevolato in qualche modo le relazionicon l’opposizione guidata da Berisha, ma non è riuscito a ripristinare l’ordine pubblico nè afrenare la corruzione. Majko si è trovato ad essere attaccato da una parte dall’opposizionedi Berisha e dall’altra dall’ex primo ministro ed ex presidente del suo partito Fatos Nano.In passato stretti alleati, oggi Nano e Majko stanno lottando per assicurarsi sostegnoall’interno del partito e dall’ampio gruppo parlamentare composto da 101 membri. Nanosta giocando ancora la carta anti-Berisha e ha accusato Majko di flirtare con quest’ultimoincontrandolo nel dicembre del 1998. Costretto alle dimissioni Majko, dopo aver perso lapresidenza del Partito Socialista a favore di Fatos Nano nel recente congresso, nuovo primoministro è stato nominato Iliri Meta. Trentenne, nato a Skrapar, nel sud dell’Albania,diplomato in economia. Il suo impegno in politica è iniziato nel 1990, quando è stato unodei partecipanti allo storico incontro degli studenti con l’allora presidente Ramiz Alia,sfociato nella creazione di un sistema multipartitico in Albania. Se il governo Meta riusciràa gestire le maggiori sfide della società albanese, la lotta contro il crimine, la corruzione ela crescita economica, la sua vita potrà essere più lunga degli altri governi socialisti che nonsono durati più di un anno.

22




A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Ekonomia

ECONOMIA EKONOMÌAEKONOMIA EKONOMÌA

L’odierna struttura economica albanese manifesta i segni di una profonda arretratezza.Alcuni passi avanti sono stati fatti durante il passato regime comunista e con il nuovogoverno democratico, ma il “decollo” è ancora lontano dal verificarsi. Fino al 1947 il Paeseera privo di una rete ferroviaria, le strade, poche e in condizioni disastrose, erano spessocostituite da greti di torrenti in secca. Nelle pianure dominava la malaria e l’agricoltura,praticata in montagna su terrazze di terra a riporto, veniva condotta con metodi antiquati.L’attività artigianale prevalente era la lavorazione della lana e la concia delle pelli, favoritadall’ampia diffusione dell’allevamento ovino. I primi sforzi del governo Hoxha furonoindirizzati alla realizzazione di una radicale riforma agraria, che confiscò le grandi proprietàterriere, fino ad allora concentrate nelle mani di poche famiglie, per ridistribuirle tra i piccoliproprietari e i nullatenenti. Tutta la terra comunque rimaneva di proprietà dello Stato, cheimpose ai contadini di entrare nelle Cooperative agricole gestite dal governo, per mezzodelle quali venne condotto un ampio programma di collettivizzazione dell’agricoltura. Apartire dal 1947, con l’appoggio della Yugoslavia e Unione Sovietica il governo varò una seriedi piani di programmazione economica (piani biennali e poi quinquennali), destinati a gettarele basi per un rapido sviluppo industriale. Grandi sforzi vennero dunque profusi nel settoreenergetico, tramite la costruzione di centrali idroelettriche e lo sfruttamento dei notevoligiacimenti di carbone e petrolio. L’industria mineraria continuò inoltre a basarsi sullatradizionale estrazione del cromo (l’Albania è uno dei più importanti produttori mondialidi cromite) e del rame, mentre la produzione manifatturiera si concentrò sullo sviluppodell’industria tessile. La rottura dei rapporti con la Yugoslavia e soprattutto con l’URSSostacolò tuttavia non poco l’attuazione dei piani quinquennali, data la difficoltà di reperire imacchinari e i pezzi di ricambio un tempo forniti da Mosca. Il successivo appoggio fornitodalla Cina, la cui potenza economica certo non eguagliava quella dell’Unione Sovietica, nonebbe effetti risolutivi. Il commercio estero e quello interno erano totalmente gestiti dalloStato. Le relazioni commerciali tra una regione e l’altra del Paese vennero inoltre agevolatidalla nascita di una, se pur modesta, rete ferroviaria e dalla costruzione di nuove strade.Dopo il crollo del regime comunista, l’intera struttura economica dello Stato ha subito unaradicale riforma. Le aziende pubbliche sono state smantellate o vendute a privati e, inseguito allo scioglimento delle Cooperative agricole, si è riformata una classe di piccoli emedi proprietari terrieri. Prima del 1991 in Albania era vietata qualsiasi forma di proprietàprivata ed ogni tipo di proprietà era esclusivamente statale. Successivamente alle elezionidel 1992 il Governo ha varato una prima fase della privatizzazione delle proprietàpubbliche, incentrata essenzialmente sulle proprietà terriere ed immobiliari in genere,piccoli esercizi commerciali (quali ad es. negozi al dettaglio, risoranti , depositi) edattrezzature industriali. La privatizzazione di queste piccole unità può dirsi completata,sopratutto con riguardo alle proprietà immobiliari: ad oggi, più del 90% di tali proprietà èstato restituito direttamente ai vecchi proprietari, o comunque privatizzato,prevalentemente attraverso i sistemi dell’asta pubblica e della vendita diretta. Ciònonostante, i tribunali sono tuttora subissati da innumerevoli vertenze fra diverse parti cherivendicano diritti sulle proprietà immobiliari, soprattutto terriere. La liberalizzazionedell’economia ha portato all’introduzione di un’economia di mercato, basata sul rispettodell’iniziativa privata, e alla scomparsa di ogni restrizione del commercio con l’estero, che

23

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Economia

oggi si rivolge prevalentemente in direzione dell’Italia, Grecia, Bulgaria e Germania.Caratterizzato dalla timida riattivazione dell’industria locale (oltre il 40% delle esportazionialbanesi riguardano beni di produzione locale, mentre la parte restante riguardal’esportazione di beni qui parzialmente lavorati) il commercio estero ha avuto un buonandamento in questi ultimi due anni . Le esportazioni albanesi riguardano per lo più materieprime o semilavorati (cromo, tabacco, bitume, tomaie e scarpe, abbigliamento, semioleaginosi e mobili) il cui rendimento non è tuttavia sufficiente a finanziare i costi delleimportazioni, costituite in gran parte dai prodotti industriali. Sotto la guida del FondoMonetario Internazionale infine, il governo albanese ha adottato una politica monetariaorientata a combattere l’inflazione e stabilizzare la moneta. Le carenze infrastrutturalirappresentano uno dei maggiori ostacoli allo sviluppo del Paese. Il Governo, nellapredisposizione del Programma di Investimenti Pubblici (P.I.P.) 1998 - 2001, ha voluto darepriorità al miglioramento delle infrastrutture, facendo confluire su tale obiettivo buonaparte degli aiuti monetari internazionali. L’ammodernamento del porto di Durazzo, losviluppo di quello di Valona, la realizzazione di viabilità est-ovest e nord-sud, la creazione diun corridoio verso il Kosovo (in diagonale verso nord-est) che colleghi Durazzo con Kukese poi con Prishtina; lo sviluppo del settore energetico (gas ed elettricità), delle acque(digheed acquedotti) e delle ferrovie, rappresentano alcune delle principali aree di intervento. Larete stradale albanese conta 18.000 Km., di cui 2.900 asfaltati. Il principale tratto stradale,Tirana-Durazzo, è ancora in costruzione. Circa 100 compagnie di trasporto private fannofronte alle esigenze del trasporto interurbano di persone, mentre quello delle merci vieneassicurato per la quasi totalità da camion. Il porto di Durazzo assorbe il 60% del totale deitrasporti marittimi. Altri porti minori sono: Valona, Saranda e Shengjin. Sull’aeroporto diTirana-Rinas operano 10 compagnie aeree, delle quali 8 straniere. Il trasporto ferroviariooffre un servizio particolarmente limitato. Quando all’inizio del 1997 la giovane democraziaalbanese si è vista confrontata con la più grave crisi della sua recente storia, l’Italia haassunto varie iniziative per facilitare il ritorno all’ordine. La più significativa è stata laconsistente partecipazione alla Forza Multinazionale di Protezione (FMP) sotto direzioneitaliana, conosciuta come Operazione Alba, che ha avuto l’avallo dell’Unione Europea,dell’OSCE e delle Nazioni Unite. Principale scopo dell’Operazione Alba è stato dicontribuire a creare le premesse di sicurezza in grado di garantire la distribuzione degli aiutiumanitari di emergenza nonchè l’attuazione delle opere di assistenza internazionale. Il climapiù disteso che ne è risultato, ha permesso di svolgere le elezioni generali del Giugno 1997in condizioni accettabili. Per la Comunità internazionale e soprattutto per l’Italia si è alloraaperto un nuovo capitolo dell’aiuto all’Albania, inteso a sostenere lo sforzo in cui il Paesedoveva sottoporsi per riprendere la via della ricostruzione. L’azione dell’Italia, sia sul pianobilaterale che attraverso le Istituzioni Finanziarie Internazionali, è stata destinata ai piùsignificativi settori della vita del Paese, in una concezione di intervento globale pienamentegiustificato dalle condizioni in cui si trovava l’Albania.

24


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Ekonomia

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Economia

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Jeta

LA VITA LA VÌTAJETA JETÀ

I condizionamenti del tempo

La mentalità albanese, legata nei secoli a fenomeni geografici e atmosferici, ha prodottodiverse nozioni di tempo. Al sud, dove il commercio rivestiva un ruolo importante nella vitaquotidiana, il concetto di tempo era legato alla presenza delle navi dei commerciantistranieri nelle acque e nei porti albanesi. Il periodo in cui il mare ospitava le numerose navidei commercianti veniva chiamato il periodo della produttività, perchè durante quellastagione gli albanesi avevano la possibilità di vendere o scambiare i loro prodotti e di trarreprofitto dal loro lavoro. Questo periodo era favorevole anche ai giovani che si servivanodelle navi dei commercianti per emigrare in altri paesi in cerca di fortuna. Al nord del paesee più particolarmente nelle zone di Puke, Kukes, Lure e Tropoje, dove l’inverno iniziavamolto presto, la neve era un parametro del tempo. Per questi abitanti il tempo era costituitodall’alternarsi di periodi di neve e di periodi senza neve. Nel “periodo neve” la vita fuoricasa era quasi inesistente. Durante questi mesi i viaggi erano molto limitati. Se si eracostretti a viaggiare, era abitudine mettersi in viaggio con un cavallo nero per farsi vedereda lontano. L’unica attività effettuata durante i mesi nevosi era la caccia. La fine del lungoinverno veniva festeggiata con una grande festa, la “Festa dell’estate”, che durava un’interasettimana. In tale occasione veniva data notizia di matrimoni che sarebbero stati celebratinei mesi successivi. Nei mesi caldi, gli uomini tornavano ai lavori abituali (agricoltura, pesca,commercio), per prepararsi ad affrontare l’inverno successivo. La scansione del tempo nellavita degli albanesi è ben rappresentata da quello che è stato definito “il periodo nizam”. Essoè strettamente legato alla dominazione ottomana e in particolare all’obbligo imposto allefamiglie di mandare i giovani a combattere sotto le bandiere dell’esercito ottomano. Questisoldati, chiamati “nizam”, venivano inviati molto lontano da casa, per un periodo che duravadai 10 ai 15 anni. Tale imposizione aveva tra i suoi fini quello di ostacolare la formazione diuna coscienza nazionale tra le giovani generazioni. Il periodo nizam cambiò radicalmenteanche i costumi dell’esistenza albanese. Per poter assicurarsi la propria discendenza, glialbanesi si sposavano prestissimo, prima di entrare nell’esercito turco. Il momento dellapartenza avveniva di solito quando la moglie era già in stato di gravidanza. Iniziava così peril futuro padre un lungo periodo di sofferenze: la nostalgia per la casa, il paese, la patria, lafamiglia, la moglie, rimasta nella sua memoria giovane e bella; l’impazienza e la vogliairresistibile di vedere suo figlio (che la società patriarcale imponeva fosse maschio!), il suoerede, colui che avrebbe perpetuato il cognome della famiglia e che avrebbe preso il suoposto davanti al camino nelle riunioni dei saggi del villaggio. Frattanto il figlio del nizamcresceva con i racconti del nonno o della madre, racconti che parlavano del coraggio e dellaforza di suo padre, che con l’aiuto della fantasia prendeva la forma di un grande eroe.

La vita nelle città

A differenza degli altri stati europei, la costruzione delle città albanesi risale ad un periodorecente. Le prime città risalgono all’occupazione turca. La prima città albanese (se non sitiene conto dell’esistenza di antichi centri abitativi di forma medievale costruiti dentro le

25

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA La vita

mura delle fortezze e dei castelli come per esempio quello di Kruja, Scutari, Berat, Tepelene,Bushat etc...) è Elbasan, costruita da un architetto turco. Prima del 1944 dunque, l’Albaniaera un paese feudale, arretrato, tipicamente agrario, perciò la vita produttiva nelle città eramolto limitata. Le città servivano semplicemente come basi amministrative, e diventavanocentri commerciali nelle giornate del mercato contadino. Una prima vera fase di sviluppoeconomico nelle città si è avuta con lo sbarco in Albania degli imprenditori italiani all’iniziodegli anni ‘30. In tale periodo conobbe un grande sviluppo soprattutto il settore edile. ATirana, Scutari, Elbasan e Durazzo si costruirono molti immobili che sono tutt’oggitestimonianza dello stile architettonico di quell’epoca. Si sviluppò anche il settore deitrasporti. I porti di Durazzo e Valona diventarono importanti centri commerciali non soloper il paese, ma per tutti i Balcani. Ma il vero sviluppo, le città albanesi lo conobbero dopola liberazione. Il governo popolare attivò una politica davvero rivoluzionaria per regolare ilrapporto città-campagna secondo la struttura economica del paese e le prospettive dellosviluppo. La crescita di nuovi settori industriali, come per esempio quello della raffineria dipetrolio, quello minerario, quello tessile ed altri è avvenuto in parallelo con la nascita deinuovi centri urbani, come Laç, Patos, Kuçove, Burrel, Tepelene, Fushe-Arrez etc. Lasituazione delle città albanesi si aggravò negli anni ‘80, quando ormai si iniziavano a vederechiaramente i sintomi della crisi politica ed economica che stava avvolgendo il paese.Questa situazione peggiorò ulteriormente negli anni ‘90, dopo la caduta del sistemasocialista e l’ascesa del presidente Berisha. Un afflusso incontrollato di popolazioneproveniente dai villaggi poveri invadeva le città e vi costruiva abusivamente le abitazionisenza permessi e senza rispettare l’assetto urbano. Si costruiva ovunque: in mezzo ad uncampo, nel cortile di una scuola, davanti ad un ospedale, nei campi sportivi. Tutto questonegli anni 1993-94, causò profonde crisi urbane, dove le amministrazioni locali, i servizipubblici e le forze dell’ordine non riuscivano più a reggere e a gestire il continuoincremento della popolazione e non potevano soddisfare neppure i bisogni più elementari.L’Albania viene definita “l’Africa bianca d’Europa”. In effetti si ha l’impressione che l’Albaniasia paragonabile a qualche paese del cosidetto “Terzo Mondo”. Al visitatore dall’Occidentesi presenta una immagine di sottosviluppo. Tutta l’infrastruttura sembra sia ugualmentecrollata su se stessa già alla caduta “della Dittatura rossa”. Città e borgate dannoun’impressione di grande trascuratezza. Ovunque ci s’imbatte in mucchi di spazzatura, chein parte vengono incendiati intenzionalmente, per poter disporre di essa. Lo stato dellestrade è peggiore sul territorio urbano che in aperta campagna. Esse assomigliano più asentieri sterrati, che non possono più far fronte al traffico sempre più crescente. Le buchenell’asfalto sono così profonde, che a fatica si procede con una macchina. Qua e là sitrovano allagamenti, non perchè è piovuto, ma perchè le condutture dell’acqua sono rotte,il che spiega il fatto che in qualche città e borgata l’acqua corrente sia disponibile soltantoin alcune ore. Non esistono autostrade. Per percorrere una distanza di 180 Km - da Scutaria Kukes per esempio - occorrono 6 buone ore. Gli Edifici pubblici, come ad esempio leScuole, offrono una immagine decadente. Lo stile di costruzione e le facciate sonomantenute uguali, in conformità al modello dell’Estetica socialista, grigie nel grigio edinsudiciate. Molto sporco anche all’interno degli Edifici, specialmente negli Ospedali, che nonsono assolutamente conformi alle esigenze di una medicina moderna. Manca di tutto. Ladisponibilità all’assistenza degli ammalati cresce con il portafoglio dei pazienti. Una delleconseguenze più negative di questo incremento artificiale è stato l’aumento delladisoccupazione. A peggiorare le cose ha contribuito anche la chiusura di oltre il 70% delleimprese a causa della crisi politica e istituzionale, della loro privatizzazione in vari settori

26





dell’industria e dalla mancanza di materie prime. Molti impianti della grande Industria edell’Industria pesante assomigliano a rovine, abbandonate allo sfruttamento abusivo.L’Economia, da quanto si può vedere, ha luogo soprattutto per strada; Ovunque si vende esi fa commercio, e precisamente con tutto quello che c’è da offrire, dai generi alimentariagli articoli di consumo generale fino all’arredamento per cucina e bagno. Negozi, comenelle città d’Occidente non ce ne sono. Nelle città albanesi di oggi, il divertimento principaleè costituito dal teatro e da spettacoli di vari artisti e cantautori. Un ceto più basso è solitofrequentare le discoteche, costruite per la prima volta nel 1991, i bar e le sale giochi. Iltraffico è aumentato a dismisura, ma le strade sono disastrate a causa degli innumerevolicantieri che ne intralciano la viabilità. C’è una TV statale e attualmente stanno cominciandoa sorgere alcune reti private. La sera, tenendo conto anche dell’instabilità dell’ordinepubblico, quasi tutti si chiudono in casa.

27


LA SCUOLA LA SKUÒLASHKOLLA SC’KÒLLA

Tutta la storia albanese, fin dagli inizi, è stata una lotta continua per l’indipendenza e laconservazione della tradizione e della lingua. Fino al XVII sec. furono le scuole religiose aimpartire l’insegnamento: vi si studiavano latino, greco e turco. In generale tuttavia, i giovanialbanesi assetati di istruzione andavano a studiare all’estero, sopratutto in Turchia, Egitto,Romania, Italia ecc... Il problema si impose con forza durante l’occupazione turca. Il governoottomano voleva imporre il turco come lingua nazionale e soppiantare la lingua albanese, alfine di impedire lo sviluppo di una coscienza nazionale. Venivano bruciati tutti i libri inalbanese (che arrivavano dall’estero, perchè in albania non esistevano tipografie) e arrestatio esiliati tutti gli intellettuali che rientravano in Albania con l’intenzione di aprire scuole perl’insegnamento dell’Albanese. I patrioti albanesi si opposero con forza a questi tentativi ecominciarono a organizzarsi in tutto il mondo per realizzare le pubblicazioni dei primialfabetari in lingua albanese. Tutti questi sforzi portarono all’apertura della prima scuolaalbanese il 7 marzo 1879. Si trattava di un corso biennale dove le materie studiate erano lalingua albanese e nozioni elementari di matematica e storia. Dopo l’indipendenza, vennerofatti molti sforzi per istituire scuole elementari su tutto il territorio nazionale e nel periododel governo di Ahmet Zogu videro la luce a Tirana i primi due istituti pedagogici albanesi,uno maschile ed uno femminile.Durante l’occupazione fascista, questa struttura rimase inalterata benchè i principii politicied ideologici del fascismo fossero diventati gli elementi di base nell’insegnamento di tuttele materie. L’iscrizione dei giovani nelle università italiane ed in particolar modo nelleaccademie militari italiane venne facilitata ed incoraggiata. Dopo il ‘44, il governo comunistalavorò molto per una ristrutturazione scientifica della scuola albanese. Si mirò subito allacreazione di istituti pedagogici nelle città più importanti del paese per poter formare allasvelta una nuova classe di insegnanti albanesi. Nel ‘52 questi istituti si trovavano a Tirana,Scutari, Gjirokaster, Elbasan. Nel 1957 venne fondata a Tirana un’Università statale, checomprendeva le facoltà di Storia e Filologia, di Scienze Naturali, di Ingegneria meccanica, diArchitettura e delle Costruzioni, di Ingegneria Mineraria; di Medicina e l’Istituto Agrario. Inseguito sorse anche l’Accademia delle Belle Arti. Per accogliere la massa degli iscrittiall’Università, nel 1961 venne fondata sulle colline a nord est di Tirana una piccola città,abitata solo da studenti. Nel corso del 1991 -’92 gli istituti pedagogici di Scutari, Gjirokastered Elbasan furono trasformati in Università, mentre la struttura della scuola albanese è oggicosì suddivisa: 4 anni di elementare + 4 anni di ottennale + 4 anni di ginnasio + l’università,che dura 4 o 5 anni.Elemento importante per la scuola albanese è la lingua straniera, l’apprendimento dellaquale è obbligatorio sia per finire gli studi sia per avere un posto di lavoro adeguato. Il rigidoregolamento dell’Università albanese ha recentemente subìto degli allentamenti. È statointrodotto il fuori corso e, diversamente da prima, la possibilità di potersi iscrivere all’annosuccessivo, se per motivi di salute non ci si è presentati a tre esami. Le Università di Elbasan,Shkodra, e Gjirokaster sono specializzate in Letteratura, Lingue, Magistero eGiurisprudenza. Queste ultime Università stanno cercando di fare enormi passi in avanti.Quasi tutte le Università praticano il numero chiuso: gli studenti vengono selezionati in basead esami di ammissione e alla media dei voti ottenuti durante le scuole medie superiori. Glistudenti hanno sempre avuto un ruolo positivo e decisivo nei movimenti politici e culturalidel Paese, basti ricordare il loro importante contributo agli avvenimenti del gennaio 1991.Ultimamente questo ruolo si è molto appannato e, pur rimanendo positivo, non è piùdecisivo.

28


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Shkolla

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA La scuola

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Roli i gruasdhe familja

IL RUOLO DELLA DONNA E LA FAMIGLIA IL RUÒLO DÈLA DÒNA E LA FAMILJIAROLI I GRUAS DHE FAMILJA RÒLI I GRÙAS DH’E FAMÌGLIA

Nella società albanese tradizionale il potere assoluto del maschio era garantito dal Kanun(un insieme di norme fondamentali non scritte e risalenti al periodo medioevale). Anche irapporti tra i membri della famiglia in senso stretto e della famiglia allargata erano regolatidal dominio assoluto del padre capofamiglia. L’ “oxhak”, la famiglia tradizionale albanese, ècomposta da più nuclei familiari dello stesso sangue (il padre, i figli e le rispettive famiglie ei nipoti e le rispettive famiglie), che vivono tutti sotto lo stesso tetto. A capo di questafamiglia allargata c’è il padre capostipite. All’interno di ogni nucleo il marito detta legge. Lafamiglia albanese del passato è senza alcun dubbio una famiglia patriarcale. Soprattutto alnord del Paese, quando in famiglia nasceva un figlio, gli spari dei fucili accompagnavano iprimi pianti del neonato e annunciavano per tutti la festa: quando in famiglia nasceva unafemmina, scendeva un silenzio profondo e le finestre rimanevano chiuse. La figlia deveandare a vivere in casa del marito. Questo corrisponde al detto che “la femmina è sempredell’altro” (cioè del marito). Non si può parlare della famiglia albanese del passato senzaaccennare al vile costume di compra-vendita della donna. Il giovane albanese, per sposarsi,doveva non solo comprare tutto quello che serviva alla giovane sposa, ma doveva anchepagare al padre della sposa una grossa somma. Era l’unico “profitto” di chi aveva avuto la“sfortuna” di aver messo al mondo una femmina. Dopo la liberazione del Paese esoprattutto grazie alle varie iniziative governative del ‘67 e a quelle popolari che seguironoper l’emancipazione della donna, il volto della famiglia albanese cominciò a cambiare.Cambiò anche il rapporto tra marito e moglie, che da rapporto di potere divenne piùparitario. Un momento importante nell’evoluzione del rapporto tra patner in famiglia fu ladecisione del governo popolare dopo il ‘45 di inserire la donna nelle varie strutturedell’economia. Vari settori che prima erano di esclusivo dominio maschile adesso vedonouna massiccia presenza della donna. La donna albanese cominciò a lavorare anche al turnodi notte nelle fabbriche e nei complessi industriali. Di conseguenza il ruolo del marito mutò,perchè costretto dalle circostanze a portare i figli a scuola, a fare il bucato, a fare la spesa,ad andare a pagare le bollette ecc... Nonostante le profonde tradizioni patriarcali dellasocietà albanese, la donna ha sempre occupato un posto importante nella memoria storicadel Paese. Nell’Albania di oggi le donne occupano diverse alte cariche nel governo del paesee sono parte attiva della vita politica, sociale e culturale del paese.

29

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Il ruolo della donna e la famiglia

IL MATRIMONIO IL MATRIMÒNIOMARTESA MARTÈSA

Il matrimonio è anche il mezzo attraverso il quale si stipulano alleanze tra le famiglie, percreare nuclei più forti e assicurare così una maggiore protezione alle proprie terre. Secondoil rito dunque, i capi famiglia si legavano in amicizia, decidendo di far sposare i loro figli o iloro nipoti quando sarebbero cresciuti. Spesso succedeva che al momento dell’accordo, lapromessa sposa si trovasse ancora nel ventre di sua madre. Il rito matrimoniale era divisoin due momenti fondamentali, quello del fidanzamento e quello del matrimonio. Il periododel fidanzamento iniziava con l’accordo tra le due famiglie e finiva il giorno del matrimonio.Secondo il Kanun, i giovani tra di loro non si dovevano vedere e conoscere perchè questocostituiva un atto di disonore. Essi crescevano quindi lontano l’uno dall’altra, non sapendoa chi o a che cosa andavano incontro. Al momento del matrimonio, la sposa dovevanaturalmente essere vergine, in caso contrario veniva rispedita dai genitori e il disonoremarchiava per sempre la sua famiglia. Non solo, ma al momento dei saluti, quando lasciavala casa paterna per raggiungere la casa dello sposo, portava in dote al marito anche unproiettile. Era il simbolo dell’assoluto dominio maschile nella famiglia. Al marito, nel caso didisobbedienza o di tradimento, era riconosciuto il diritto di ucciderla per salvaguardare ilproprio onore, la dignità ed anche il buon nome della famiglia della sposa. Il modo in cuiviene festeggiato il matrimonio è cambiato nel tempo, in conseguenza dei cambiamenti dellasocietà. I festeggiamenti iniziavano dieci giorni prima della data fissata e la festa entrava nelvivo sette giorni prima. I regali portati alla giovane coppia dagli invitati erano vari: dagliutensili per la casa, ai prodotti alimentari, al bestiame. Era tradizione che il “kumbara” (ilpadrino: quello che faceva da testimone alla coppia) portasse in dono un montone cheveniva cucinato alla brace e servito al tavolo degli ospiti d’onore. Il sesto giorno della festa,ossia un giorno prima del matrimonio, un piccolo gruppo appartenente alla famiglia dellosposo con a capo di solito il fratello maggiore di quest’ultimo o un altro parente importante(lo zio), si recava a cavallo a casa della sposa (i cavalli usati erano di colore scuro, trannequello della sposa che doveva essere bianco) e vi passava tutta la notte festeggiando insiemeai familiari della sposa, brindando alla felicità della coppia e all’amicizia tra le due famiglie. Ilgiorno dopo il gruppo faceva ritorno portando con sè anche la sposa, il cui viso dovevaessere coperto perchè a vederla per primo doveva essere il marito. L’arrivo della sposa siannunciava con spari e urla di gioia. La sposa si faceva aiutare dalla madre dello sposo ascendere da cavallo e a entrare in casa. Sulla soglia della porta si fermava e la suocera leungeva la fronte con del miele, simbolo della felicità e della fortuna che la giovane sposaavrebbe portato in casa. La sposa si sistemava nella camera, arredata per la prima notte dellagiovane coppia, accanto alla “oda” degli amici e vi attendeva l’arrivo del marito. Tutti ipresenti festeggiavano fino a tarda notte, al momento del saluto dello sposo . Dopo il saluto,lo sposo, tra battute pacche sulle spalle e auguri per una vita felice, si recava nella cameradove insieme alla sposa avrebbe trascorso la prima notte, tanto aspettata e tanto temutaperchè lì si sarebbe messa alla prova anche l’onestà della sposa. Grazie alla rivoluzioneculturale attuata in Albania agli inizi degli anni ‘50, sono decaduti costumi vergognosi comequello del lenzuolo e della verginità, e la tradizione matrimoniale ha subito profondicambiamenti. A differenza del passato, i matrimoni si celebrano nell’arco di tutto l’anno conun incremento nei mesi d’agosto e settembre e nelle prime due settimane d’ottobre. Illuogo preferito per l’occasione è il ristorante, dove è sempre presente un’orchestra. Anchese la mentalità albanese oggi è molto più vicina a quella occidentale, il matrimonio è ancorail modello dominante delle relazioni di coppia. Recentemente sta prendendo piede ilfenomeno della convivenza e quello delle esperienze prematrimoniali, ma la stragrandemaggioranza non vede di buon occhio nè le une nè le altre.

30


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Martesa

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Il matrimonio

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Pjatat tipike të guzhinës shqiptare

I PIATTI TIPICI DELLA CUCINA ALBANESE I PIÀTI TÌPIÇI DÈLA KUÇÌNA ALBANÈZEPJATAT TIPIKE TË GUZHINËS SHQIPTARE PJÀTAT TIPÌKE TË GUZH’ÌNËS SC’QIPTÀRE

La cucina tradizionale albanese deriva dalla fusione di cucina orientale ed occidentale. Cometutte le cucine balcaniche, è caratterizzata dall’uso di piatti a base di carne con molto burroo olio. Per chi sogna di mangiare carne allo spiedo, l’Albania è il paese ideale. I piatti tipicialbanesi sono molti e cambiano da una zona all’altra. Tra tutta questa varietà, si possonodistinguere 5 specialità tipiche:- il “byrek”, un piatto salato fatto di pasta sfoglia ripiena di vari ingredienti a seconda dellazona in cui si prepara: uova, yogurt e formaggio (oppure ricotta) nell’Albania del centro edel nord; carne, cipolla e pomodoro nell’Albania del sud; carne e fagioli nelle zone di Korçee Pogradec; spinaci e ricotta nelle zone di Gjirokaster e Sarande. È un piatto unico e vieneservito accompagnato da un’insalata verde o mista;- il “pasticcio”, un piatto unico salato a base di spaghetti con burro, formaggio feta e latteo yogurt, cotto al forno. È un piatto molto usato in tutto il paese e viene preparato di solitoper il pranzo della domenica, giorno in cui la famiglia si trova tutta riunita a tavola;- il “taraor” o “taratoll”, un’insalata di yogurt, cetrioli, zucchine e in qualche zona ancheaglio che spesso accompagna il secondo piatto;- il “japrak” un piatto molto caratteristico. Si tratta di involtini di foglie di vite ripieni diriso, aromatizzati con origano, sedano ecc.Altri piatti tipici sono lo “sformato” di Elbasan, alcuni piatti locali di Scutari, ed alcuni piccoli“byrek” a triangoli, preparati al sud. Tra i dolci spicca il bakllava, una torta fatta di sfoglie.Le sfoglie devono essere tirate molto fini, poi vengono stese in “tave” (teglie rotonde egrandi, usate unicamente per il bakllava). Dentro si mettono noci, mandorle e panezuccherato e il tutto si fa cuocere in forno. Alla fine si “bagna” in due fasi successive con il“sherbet” (sciroppo di zucchero). Poichè il “bakllava” è un dolce costoso e richiede unalunga preparazione viene messo in tavola unicamente all’ultimo dell’anno.

31

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA I piatti tipici dellacucina albanese

LE FESTE LE FÈSTEFESTAT FÈSTAT

Nel dopoguerra, con l’avvento al potere di Enver Hoxha, ebbe inizio la guerra contro lareligione e le sue istituzioni. Una delle armi per imporre l’ateismo alla popolazione fu anchela proibizione delle feste nazionali di carattere religioso. La Pasqua e il Natale vennerosostituite con altre festività, che molto presto diventarono feste nazionali:- 7 marzo, festa dell’insegnante. Gli studenti fanno gli auguri ai loro insegnanti con mazzidi mimosa. Questa festa viene celebrata tuttora;- 8 marzo, festa della donna. È una festa internazionale che in Albania venne festeggiata perla prima volta nel 1945. In questo giorno è tradizione che le donne, la sera, organizzino deibuffet e festeggino senza i mariti, con le colleghe delle aziende o delle istituzioni dovelavorano;- 5 maggio, il giorno di commemorazione dei partigiani caduti per la liberazione del Paesedai nazifascisti. In quest’occasione si rende omaggio e si portano fiori alle tombe dei cadutiper la libertà;- 28 novembre, festa dell’indipendenza dell’Albania, proclamata a Valona lo stesso giornodel 1912;- 29 novembre era il giorno della parata militare. In questo giorno, si dava prova della forzamilitare del paese;- 31 dicembre, ultimo giorno dell’anno. In questa festa la tavola albanese si presenta nellasua migliore veste. I piatti tradizionali sono il pollo al forno e il bakllava.Dal ‘91 in poi si è ripreso a festeggiare tutte le feste religiose, comprese quelledell’onomastico. I cattolici e gli ortodossi festeggiano la Pasqua e il Natale; i musulmanifesteggiano il Ramadam e il Giorno del sacrificio (la Consacrazione).

32


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Festat

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Le feste

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Kostumet popullore

I COSTUMI POPOLARI I KOSTÙMI POPOLÀRIKOSTUMET POPULLORE KOSTÙMET POPULLÒRE

L’arte tessile ha radici popolari in tutta l’Albania. Al nord vengono lavorati soprattutto ilcotone e la seta (quest’ultima nella zona di Zadrima); al sud è diffusa la lavorazione dellalana. Le stoffe tessute al telaio hanno un’incredibile varietà di colori e motivi. Korça,Kurvelesh e Luma sono i centri di produzione dei “qilime” (grandissimi tappeti). Il lavorotessile è un’arte domestica tipicamente femminile, infatti i vari tipi di tappeti, cuscini e borsedi soffa sono prodotti per uso personale e molto raramente vengono destinati al mercato.Negli anni ‘60 è cominciato lo studio sistematico e la catalogazione del ricchissimopatrimonio artistico costituito dai costumi tradizionali. Il completo tradizionale popolareserve spesso non solo per distinguere una zona o una regione dall’altra, ma anche un paesedall’altro. Anzi il modo particolare di vestirsi può talvolta distinguere un gruppo di famigliedal resto del villaggio. I costumi da donna hanno molte più varianti e le camicie sono piùricamate di quelle degli uomini. Il filo di seta o di cotone utilizzato per il ricamo èpreferibilmente rosso e nero. Sulla camicia si indossa il giacchettino tradizionale albanese(xhubia) decorato ai lati con fiori rossi e di altri colori. Un altro elemento molto importanteè il foulard che la donna mette sulla testa. Le sue misure viariano: talvolta grande, buttatoall’indietro, altre piccolo e annodato sulla testa con eleganza. Come tutti i popoli dei Balcani,anche gli albanesi calzano le opinga (le scarpe tradizionali) in pelle di bovino. La forma e imodelli di queste scarpe variano da una regione all’altra, ma hanno in comune la leggerezzae la comodità.

33

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA I costumi popolari

LA RELIGIONE LA RELIXHÒNEBESIMET FETARE BESÌMET FETÀRE

In origine, il popolo albanese era quasi totalmente cristiano. Le prime testimonianze scrittedi questa appartenenza religiosa le troviamo nell’opera di Marlin Barleti (consigliere diSkenderbeg e vescovo di Kruje) dedicata alla storia e alle imprese eroiche di Skenderbeg.Con l’invasione turca, dopo la morte di Skenderbeg, iniziò il processo di conversione deglialbanesi alla fede musulmana. Fu una conversione forzata a tutti gli effetti. Si salvarono daquesta persecuzione le popolazioni del profondo sud del paese e una piccola partedell’Albania centrale. Più tardi gli albanesi del nord subirono l’influenza del cattolicesimo evi si convertirono. Dal punto di vista religioso, quindi, il Paese si divise in tre zone: il nord,composto da musulmani e cattolici; il centro, con popolazione in maggior parte musulmana,ma alla quale si mescolano anche ortodossi provenienti dal sud e cattolici; e il sud diviso traortodossi e musulmani. L’islamismo si sviluppò in due correnti principali: quella sunnita equella dei Bektashinj. Di fronte alla presenza di numerose confessioni religiose, la domandache si pone è se gli albanesi siano davvero un popolo religioso o se piuttosto, come sostieneun vecchio luogo comune, siano un popolo bellicoso. Spesso è stato rilevato che la vera fededell’albanese è il suo orgoglio, il mantenere la parola data (besa - una regola albanese chelegava una persona a qualcuno o a qualcosa dal momento che aveva dato la parola), ilsentimento dell’onore, un codice comportamentale piuttosto che una fede. E fu senz’altroda questo presupposto che prese avvio la campagna in favore dell’ateismo lanciata dalregime comunista. Enver Hoxha diceva infatti che gli albanesi non erano mai stati “legati allareligione”. Nonostante i vari tentativi di cancellare le origini religiose del popolo albanese,esse sono inestricabilmente radicate nella sua cultura. Fu proprio l’elemento religioso afrenare l’assimilazione degli albanesi ad altri popoli e culture, anche se in un alternarsi divicende storiche legate ad interessi di parte. Così se da una parte l’islamismo albanese servìda baluardo alle pressioni slave a nord e greche a sud, dall’altra favorì il prolungarsi delladominazione turca. Allo stesso modo il cattolicesimo, se da una parte contribuìall’indipendenza dalla “Sublime Porta”, dall’altro preparò l’invasione italiana fascistadell’Albania. La chiesa ortodossa dal canto suo combattè l’impero ottomano ma diedeampio spazio alle rivendicazioni degli albanesi del sud di origine ellenica e alla questione delVorio-Epiro. In tutto questo benchè il nazionalismo albanese abbia sempre cercato disostituirsi a qualsiasi altra fede, dal mondo religioso albanese hanno avuto originepersonalità religiose di primo piano come Madre Teresa di Calcutta, divenuta famosa intutto il mondo per le sue opere di carità. Alla fine della seconda guerra mondiale, laposizione ideologica e politica delle chiese cattolica e ortodossa, in guerra aperta conl’ideologia comunista, produsse una perdita della loro influenza e una diminuzione delnumero di credenti. Le isituzioni religiose vennero accusate di tradimento e i lororappresentanti, bollati come traditori del popolo, finirono in carcere o davanti al plotone diesecuzione. Iniziò così un periodo duro e difficile per il clero cattolico e ortodosso e inparte anche per i fedeli musulmani. Il governo di Hoxha accusò tutte le istituzioni religiosedi collaborazionismo con i nazifascisti e quindi di essere nemiche del popolo. Tutto ciòsegnava l’inizio di quella rivoluzione culturale messa in atto dal governo centrale e dagliorgani locali, con la partecipazione massiva del popolo ed in particolar modo della gioventùalbanese, che nella chiesa vedeva la barriera principale per la distruzione della mentalitàfeudale e patriarcale, per l’emancipazione della donna e per la crescita di una nuova

34


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Besimet fetare

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA La religione

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Besimet fetare

generazione forgiata sui principi della morale socialista. Primo passo in tal senso fu ildecreto emanato dal governo dopo le elezioni del 1945, che proclamò la scuola albaneselaica ed impedì l’insegnamento della religione nelle scuole. Nel 1967 il partito incoraggiò igiovani alla distruzione di chiese e moschee su tutto il territorio del paese, senza pensareche così facendo avrebbero distrutto un patrimonio culturale di secoli. I libri religiosivennero bruciati e ne fu proibita la pubblicazione. Le feste religiose furono cancellate e perchi praticava o propagandava qualche religione erano previste pene dai 20 anni all’ergastolo,o la fucilazione. Questa situazione venne radicalizzata dalla Costituzione del 1976.Nell’articolo 37 si dice che “Lo stato non riconosce alcuna religione ed appoggia e svolgela propaganda ateista al fine di radicare negli uomini la concezione materialistica scientificadel mondo”. L’ateismo di stato ha cominciato a vacillare con il disfacimento del regimecomunista ed in particolare dopo il ‘91, con la nascita del pluralismo politico. In questi ultimianni, con l’aiuto del Vaticano, della Chiesa greca e dei Paesi islamici sono state ricostruite oristrutturate molte chiese e moschee. Attualmente nel Paese è presente una considerevolepercentuale di personale religioso. Malgrado gli sforzi del passato regime, oggi gli ateipraticamente non esistono e tantomeno i praticanti di riti occulti. Le solennità e lecerimonie religiose sono festeggiate liberamente e vi prendono parte anche gli appartenentiad altre religioni. Negli ultimi tempi stanno prendendo piede le nuove religioni: mormoni,ba’hai e testimoni di Geova.

35

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA La religione

LA LINGUA LA LINGUAGJUHA GJ’ÙHA

La parola “albanese” (da arben, arber), usata dagli stranieri per designare il popolo e la terradegli albani, è stata sostituita dagli albanesi con la parola “shqipetar”. Albani e shqipetarerano i due gruppi etnici più rilevanti del territorio. Durante il suo percorso storico lalingua albanese ha rischiato di essere assimilata dalle lingue dei vari invasori, come peresempio dal turco e dal greco (nelle zone del sud est del paese), dal serbo-croato (nellezone al nord del paese) e dalle lingue di provenienza latina. Tutte queste lingue hannolasciato un segno nel lessico albanese, ed ancora oggi numerosi sono i vocabolicomunemente usati di origine greca o turca. Per esempio per dire finestra si può usare siail vocabolo di radice turca penxere, sia il vocabolo albanese dritare. Gli albanesi sono divisiin due principali gruppi linguistici, i geghi e i toschi, depositari di due idiomi differenti fra lorosoprattutto dal punto di vista fonetico. Le caratteristiche peculiari del gego (diffuso a nord)e del tosco (diffuso a sud) sfumano le une nelle altre man mano che ci si sposta verso ilcentro del Paese. La linea di confine che divide grosso modo i due dialetti è tracciata dalfiume Shkumbin. Ognuno dei due dialetti è diviso a sua volta in due subdialetti. Comunquesia, al di là delle differenze fonetiche e lessicali che troviamo passando dal nord al sud o piùsemplicemente da una regione all’altra, il linguaggio comunemente usato non presentadifferenze notevoli. La lingua nazionale si è formata dalla fusione di entrambi i gruppilinguistici, anche se il tosco, espressione della parte più emancipata e sviluppata del Paese,si può dire abbia dato il maggiore contributo, divenendo predominante durante il perio delgoverno Hoxha. Prima del 1944 tuttavia, in Albania non vi era differenza tra la lingua parlatae quella letteraria o burocratica, ad eccezione dell’evolversi di un certo linguaggiogiornalistico, dovuto alla pubblicazione all’estero di riviste e giornali in lingua albanese come“Opinga” pubblicata in Francia da Nikolla Lako, e “Kombi Shqipetar” (La nazione albanese),giornale mensile pubblicato in Italia ed in seguito anche in Albania. Solo dopo il 1944 lalingua albanese cominciò a svilupparsi e a diversificarsi a seconda dell’uso che ne venivafatto. Il più grande passo storico in questo senso fu il Congresso dell’Ortografia della LinguaAlbanese, tenutosi dal 20 al 25 ottobre 1972, al quale parteciparono i più grandi studiosinazionali ed internazionali della lingua albanese. Grazie al lavoro infaticabile dei linguistialbanesi, tra i quali spicca il nome di Eqerem Cabej, il più grande e devoto studioso dellalingua albanese, oggi possiamo contare su di una serie di libri di insegnamento, digrammatiche e di vocabolari.

36


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Gjuha

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA La lingua

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Emigracioni

L’EMIGRAZIONE L’EMIGRACIÒNEEMIGRACIONI EMIGRAZIÒNI

La povertà diffusa e le numerose occupazioni straniere sono state in passato le causeprincipali che hanno spinto gli albanesi ad emigrare all’estero. Già nel XV secolo, in seguitoall’occupazione ottomana, migliaia di albanesi si diressero verso l’Italia del sud, dovefondarono interi villaggi soprattutto nelle Puglie. Una seconda ondata migratoria ebbe luogoverso la metà del XVI secolo., in direzione della Calabria. Questa popolazione vive tuttorain queste regioni conservando la lingua, la cultura, la religione, le tradizioni originarie ecostituisce quella che viene definita ancora oggi la popolazione degli arberesh. Tra il XVII eil XIX secolo, il flusso migratorio cominciò a spostarsi in direzione della Bulgaria, dellaRomania e della Grecia, dove trovarono ospitalità molti esponenti dell’elite intellettuale.Anche Francia, Olanda e Belgio divennero la meta degli emigrati albanesi, in cerca di lavoronelle miniere franco-belghe o nelle fattorie olandesi. Infine, una notevole percentuale diemigranti decise di abbandonare il vecchio continente per raggiungere l’America el’Australia. Dagli anni ‘20 in poi riprese la grande fuga verso l’Italia, sottoposta però ad unostretto controllo e pianificazione da parte del governo fascista, che iniziava a nutrire mireespansionistiche sul territorio albanese. Per la prima volta tanti studenti albanesi furonoinseriti nelle università italiane di Bari, Perugia e Roma, per diventare i futuri quadriamministrativi di cui il governo di Roma si sarebbe servito una volta occupata l’Albania.Dopo il ‘44 l’emigrazione continuò ancora; si trattava in questo caso di personeperseguitate dal governo di Hoxha o di chi durante la guerra aveva collaborato con itedeschi. Tra le persone che si videro costrette a lasciare il Paese molti furono i sacerdoti,bollati come nemici del popolo e accusati dal governo comunista di collaborazionismo. Chiera costretto per motivi politici a lasciare l’Albania doveva rinnegare anche i propri parenti,per risparmiare loro le inevitabili persecuzioni del regime. Poichè nel lungo periodo diisolamento internazionale era praticamente impossibile uscire dall’Albania, l’emigrazione èesplosa dopo il crollo del comunismo. Negli anni ‘ 90 gli esodi ripetuti hanno portato inItalia quasi 80.000 emigrati e in Grecia più di 250.000. I dati dell’ottobre 1997 indicano in74.000 gli immigrati albanesi con permesso di soggiorno presenti in Italia e secondo unipotesi delle varie questure e prefetture italiane in oltre 20.000 quelli irregolari. Si stima cheall’estero dal 1991 al 1999 siano andati dai 700.000 agli 800.000 albanesi di conseguenza lapopolazione effettivamente residente in Albania sarebbe di circa 2.500.000 persone de cuiil 40% residente nel comprensorio Tirana - Durazzo. Come in molti altri Paesi dell’exblocco socialista, abituati ad un sistema economico rigorosamente gestito dallo Stato, laterapia d’urto con la quale è stato applicato il modello liberista occidentale ha avuto anchein Albania un effetto assai destabilizzante. Il difficile sviluppo economico, inoltre, èfortemente penalizzato dal clima d’incertezza politica che domina il Paese. In tale delicatafase di passaggio, la criminalità ha trovato fertile terreno per radicarsi pericolosamente neltessuto sociale. La malavita organizzata gestisce infatti un ampio traffico di armi, droga eprostituzione, estendendo i suoi tentacoli anche alla nuova attività di lucro, costituita daltrasporto di clandestini che ogni notte tentano di raggiungere le coste italiane.L’emigrazione albanese in Italia può essere suddivisa in alcune tipologie. Vi è innanzituttol’immigrazione del singolo, nella maggior parte ragazzi giovani, che per cause economiche,ma anche di ordine politico, lasciano l’Albania. Si tratta nella maggior parte di albanesi moltolegati alle loro famiglie. Proprio questo legame fa sì che non siano stabili. Vanno e vengano

37

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA L’emigrazione

dall’Albania molto spesso, cambiando talvolta anche la zona di residenza in funzione dellapossibilità di trovare un lavoro, o perchè alla ricerca di un nuovo lavoro maggiormenteretribuito. Questa fascia è dunque molto instabile ed il numero variabile ed incerto. Laseconda fascia è composta dalle famiglie. Questo gruppo rappresenta la parte stabiledell’immigrazione albanese. In generale queste famiglie si stabilizzano in un luogo e vimettono le radici; per esse è molto difficile spostarsi per questioni legate al lavoro oall’abitazione. Le famiglie rappresentano il gruppo che tenta l’integrazione nella vitapubblica, e costituiscono la futura comunità albanese in Italia.Un sottogruppo èrappresentato da coloro che, legandosi in matrimonio con cittadini italiani, costituisconoper così dire una fascia intermedia. Di questi non esistono dati precisi. I problemi dellacomunità albanese sono: casa, lavoro, ricongiungimento familiare, convalida del titolo distudio. La comunità albanese è molto giovane. L’immigrazione albanese risale al 1991 (quellidel luglio 1990 erano rifugiati politici), con un esodo spontaneo e caotico. Questo caos siè riflettuto inevitabilmente anche sulla vita quotidiana degli albanesi in Italia. Oggi lacomunità albanese in Italia si sta organizzando attraverso libere e democratiche associazioniregionali e nazionali in tutto il paese. L’obiettivo delle associazioni è l’elaborazione di unastrategia comune per cercare soluzioni ai problemi più immediati, per organizzareun’accoglienza più efficace e favorire il processo di integrazione.

38


A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Emigracioni

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA L’emigrazione

A NJËVËSHTRIM MBI SHQIPËRINË Sitë shkosh në Shqipëri

ANDARE IN ALBANIA : ANDÀRE IN ALBANÌASITË SHKOSH NË SHQIPËRI SIT SC’KOSC’ NË SH’QIPËRÌ

Per entrare nel territorio della Repubblica d’Albania è necessario essere in possesso di unpassaporto valido. In genere, non è richiesto il visto, tranne che per i cittadini provenientidal Medio Oriente (incluso Israele). L’ingresso nel territorio nazionale è soggetto ad unatassa d’ingresso e di uscita rispettivamente di 40 e 19 dollari ($). Gli oggetti importati inAlbania per uso personale sono esenti da imposte doganali.

39

A UNO SGUARDO SULL’ALBANIA Andare in Albania

B)ALFABETO ITALIANO ALFABÈTO ITALIÀNO ALFABETI ITALIAN ALFABÈTI ITALIÀN ALFABETI SHQIPTAR ALFABÈTI SC’QIPTÀR ALFABETO ALBANESE ALFABÈTO ALBANÈZE

40


B ALFABETI ITALIAN SHQIPTAR

B ALFABETO ITALIANO E ALBANESE

alfabeto italianoalfabèto italiànoalfabeti italianalfabèti sc’qiptar

abcdefghijklmnopqrstuvwxyzglgnsc

trascrizioni albanesetraskriciòne albanèzetraskriptimi shqiptsrtranskiptìmi sc’qiptar

abç, kdefxh, ghijklmnopkrs, ztuvwxyc, xljnjsh, sk

pronunciapronùnçiashqiptimisc’qiptimi

abç ndjekur nga i, e - k ndjekur ngs a, o, udefxh ndjekur nga i, e - g ndjekur nga a, o, ue pazeshmeixhklmnopeshte gjithmone e - ndjekur nga zanorja urz kur eshte midis - dy zanoreshtuvviksinuk ka rregull te caktuarljnjsh ndjekur nga i, e - sk ndjekur nga a, o, u

alfabeto albanesealfabèto albanèzealfabeti italianalfabèti sc’qiptar

abcçddheëfggjhijklllmnnjopqrrrsshtthuvxxhyzzh

trascrizioni italianatraskriciòne italiànatraskriptimi italishtetranskiptìmi italisc’te

abzc, ci, c’ddh’eëfgh, ggj’hijklllmngn, gn’opqrrrssc, sci, sc’tth’uvzg, gi, g’üs’zh’

pronunciapronùnçiashqiptimisc’qiptimi

abz (azione)c (cenere)dth (there inglese)eè muta o semimutafg (gallo)tra gi e ghiaspirataij (iuta)c (colore)lll (will, hill inglese)mngn (cognome)optra ci e chirmolto vibrantes (seduta)sc (scena)tth (thanks) ingleseuvz (zaino)g (gianni)come la u franceses (casa)j (joli, jour francese)

C)DIALOGHI SUFFICIENTI PER I CASI DELLA VITA QUOTIDIANA. FRASI ABITUALI DIÀLOGI SUFIÇÈNTI PER I KAZI DELA VITA KUOTIDIÀNA. FRAZI ABITUÀLIDIALOGË TË VETËMJAFTUESHME MBI ÇDO RAST TË JETËS SË PËRDITESME. FRAZA TË ZAKONSHME TË TË FOLURIT.DIALÒG TË VETËMJAFTUESC’ME MBI C’DO RAST TË PËRDITÈSC’ME. FRASA TË SACÒNSC’ME TË TË FOLURÌT.

1DARE IL BUONGIORNO DÀRE IL BUONXHÒRNOPËR SHËNDETJET E DITËS PËR SCËNDÈTJE E DÌTËS

- Buongiorno (fino alle ore 8/9) buonxhòrno (fìno àle òre òto/nòve)- Mirëmëngjes mirëmënj’ès

- Buongiorno (fino al tramonto) buonxhòrno (fìno al tramònto)- Mirëdita mirëdìta (deri në perendim të diellit) (dèri në perendìm të diellìt)

- Buonasera (dopo il tramonto) buonasèra (dòpo il tramònto)- Mirëmbrëma mirëmbrëma (pas perenfimit të diellit) ( pas perendìmit të diellìt)

- Benvenuto signore, benvenuta signora, signorinabenvenùto sinjòre, benvenùta sinjòra, sinjorìna- Mirë se erdhe zotëri, mirë se erdhe zonjë, zonjushëmir se èrdh’e s’òtëri, mir se èrdh’e s’ògn’, s’ogniùsc

- Buongiorno signore, signora, signorina buonxhòrno sinjòre, sinjòra, sinjorìna- Mirëdita zotni, zonjë, zonjushë mirëdìta s’òtni, s’ogn’,s’ognùsc’

- Buona sera, buona notte buòna sèra, buòna nòte- Mirëmbrema, natën e mirë mirëmbrèma, nàtën e mir

41

C FRASI ABITUALI Dare il buongiorno 1

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT

Për shëndetjet e ditës 1

2INCONTRARSI INKONTRÀRSIKUR TAKOHESH KUR TAKÒHESC’

- Sono molto lieto di vederla sòno mòlto lièto di vedèrla- Jam shum i kënaqur (gezuar) tju shoh jam sc’um i kënàqur (ghes’uàr) tju sc’òh

- Quanto sono lieto di vederti (la) kuànto sòno lièto di vedèrti (la)- Sa jam i kenaqur të (tju) shikoj sa jam i kenaqùr të (tjù) scikòj

- È molto tempo che non ci vediamo più è mòlto tèmpo ke non çi vediàmo più- Është shumë kohë që nuk shihemi më ësc’t sci ùm koh që nuk scihèmi më

- Come va? kòme va- Si shkon (çkemi)? si sckon ( c’kèmi)

- Come stai? kòme stài- Si je? si jè

- Come sta? kòme stà- Si jeni? si jèni

- Benissimo grazie! e lei? benìsimo gràcie e lèi- Shumë mirë, faleminderit! po ju?sciùm mir faleminderìt po ju

- Bene grazie e voi? bène gràcie e vòi- Faleminderit po ju? faleminderìt po ju

- Bene, così così, discretamente, non molto bene bène kozì kozì diskretamènte non mòlto bène- Mirë, ashtu kështu, jo shumë mirë mir asc’ tù kësc’tù jo sciùm mir

- Come sta suo padre, marito, figlio, sua madre, moglie, figlia?kòme sta sùo pàdre marìto fìljo sùa màdre mòlje fìlja- Si është babaj juaj, burri, djali, nëna e juaj, gruaja, vajza?si ësc’t babàj juàj bùrri dj’àli nëna e juàj gruàja vajs’a

- Stanno tutti bene in casa? stànno tùti bène in kàza- Janë të gjithëmirë nga shtëpia? (janë të gjithë mirë në shtëpi?) jan të gj’ìth’ mir nga sc’tëpià

- Grazie, tutti stanno bene gràcie tùti stàno bène- Faleminderit, të gjithë janë mirë faleminderìt të gj’ìth’ jan mir

...è un po’ indisposto, ha...è un pò indispòsto à

...është pak i pamundur, ka...ësc’t pak i pamundùr ka

42

C DIALOGHI SUFFICIENTI

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Kur takohesh 2

C FRASI ABITUALI Incontrarsi 2

- Che cosa ha? ke kòza à- Çfar ka? c’far ka

- Mi spiace molto mi spiàçe mòlto- Më vjen keq shumë më vjèn keq sciùm

- Come va la salute? kòme và la salùte- Si je me shëndet? si jè me scëdèt

- Si sente meglio? si sènte mèljio- Ndiheni më mirë? ndihèni më mir

- Sto abbastanza bene stò abastànca béne- Jam mjaft mirë jàm mjàft mir

- Non sto molto bene non stò mòlto bène- Nuk jam shumë mirë nuk jàm sciùm mir

- Male màle- Keq keq

- Sto proprio male stò pròprio màle- Jam shumë keq jam sciùm keq

- Meglio, grazie mèljo gràcie- Më mirë faleminderit më mir falemindèrìi

- Così così kozì kozì- Çka c’ka

- Cosa fanno i ragazzi? kòza fàno i ragàci- Çfar bëjnë fëmijët?c’far bëj’n fëmijët

- Che c’è di nuovo? ke ç’è di nuòvo- Çfar ka të re?c’far ka të re

- Come vanno gli affari? kòme vànno lji afàri- Si shkojnë punët? si sc’koj’n punët

- Mi scusi, ma ora devo andare a... mi skùzi ma òra dèvo andàre- Më fal, por tani duhet të shkoj tek... më fal por tàni duhèt të sc’kòj tek

- Quando avrò il piacere di rivederla?kuàndo avrò il piacère di rivedèrla- Kur kam kënaqësine tju rishikoj?- kur kam kënaqësine tju riscikòj

43



- Presto, in questi giorni prèsto in kuèsti xhòrni- Shpejt, në këto ditë sc’pej’t në këto dit

- Mi saluti (salutami)..., ossequi a...mi salùti (salùtami) osèkui a- Më përshëndet (mi çotë fala) ... më përsc’ëndèt (mi ciòt fàla)

- Arrivederci! ciao! arrivedèrçi çiào- Mirupafshim! mirupàfscim

- A più tardi, stasera, domani a più tàrdi stasèra domàni- Për më vonë, sonte, nesër për më von sònte nesër

- Buongiorno (commiato) buonxhòrno (komiàto)- Ditën e mirë dìtën e mìr (kur largohesh) (kur largoèsc’)

- Buonasera (commiato) buonasèra (komiàto)- Natën e mirë natën e mir (kur largohesh) (kur largoèsc’)

- Buonanotte buonanòte- Natën e mirë nàtën e mir

44




3DOMANDARE DOMANDÀREKUR PYET KU PÜET

- Per favore per favòre- Ju lutem ju lùtem

- Scusi skùzi- Më falni më fàlni

- Potrebbe aiutarmi per favore? potrèbe ajutàrmi per favòre- Mund të më ndihmoni, ju lutem? mund të më ndihmòni ju lùtem

- Certo (certamente) çèrto (çertamènte)- Sigurisht sigurìsc’t

- Volentieri volentièri- Më dëshirë më dëscìr

- Potrebbe dirmi dove siamo? potrèbe dìrmi dòve siàmo- Mund të më thoni ku ndodhemi? mund të më thòni ku ndodhèmi

- Può parlare più lentamente? può parlàre più lentamènte- Mund të flisni më me ngadalë? mund të flìsni më me ngadàl

- Può ripetere? può ripètere- Mund të ma përsëritni?(mund ta përsërisni?)mund të ma përsërìtni (mund ta përsërìsni)

- Capisce l’italiano? kapìshe l’italiàno- Kuptoni italisht? kuptòni italìsc’t

- Come si dice in albanese? kòme si dìçe in albanèze- Si i thonë në shqip? si i thon në sc’qip

- Che cosa significa? ke kòza sinjifìka- Ç’do të thotë? c’do të thòt

- Come si pronuncia? kòme si pronùnçia- Si shqiptohet? si sc’qiptohèt

- Potrebbe indicarmi, per favore, dov’è il più vicino negozio di...?potrèbe indikàrmi per favòre dovè il più viçìno negòcio di- Mundet të më tregoni mundësisht ku ndodhet dyquani më i afërt për...?mundèt të më tregòni mundësìsc’t ku ndodh’èt düquàni më i afërt për

45

C FRASI ABITUALI Domandare 3

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Kur pyet 3

- Potrebbe dirmi dov’è la via...?potrèbe dìrmi dovè la vìa- Mundet të më tregoni ku është (ndodhet) rruga ...mundèt të më tregòni ku ësc’t (ndodh’èt) rrùga

- Grazie, siamo sempre a vostra disposizionegràcie siàmo sèmpre a vòstra dispoziciòne- Faleminderit, jemi gjithnjë në dispozicionin tuajfaleminderìt jèmi gj’ith’gnë në disposiziònin tuàj

- Sono ai suoi ordini, a sua disposizione sòno ài suòi òrdini a sùa dispoziciòne- Jam në urdhërat tuaja, e në dispozicionin tuaj jam në urdh’ëràt tuàja e në disposiziònin tuàj

- Di tutto cuore di tùto kuòre- Me gjith zemër me gj’ith’ s’emër

- Faccia conto su di me fàçia kònto su di me- Besohuni tek unë bsohùni tek un

- Cosa desidera il signore prego?kòza dezidèra il sinjòre prègo- Çfar dëshiron zotria ju lutem? c’far dësciròn s’otrìa ju lùtem

- Per ogni problema può rivolgersi alla direzioneper ònji problèma può rivòlxhersi àla direciòne- Për çdo problem mund të drejtoheni në drejtoripër c’do problèm mund të drejtohèni në drejtòri

- Arrivederci! arivedèrçi- Mirupafshim mirupàfscim

- La ringrazio di tutto cuore la ringràcio di tuto kuòre- Ju falënderoj me gjith zemër ju falëderòj me gj’ith’ s’emër

- Ha fatto molto per me a fàto mòlto per me- Keni bërë shumë për mua kèni bër sc’um për mùa

- Scusi signore avrebbe la bontà di dirmi da dove si può andarea Piazza Scanderbeg ?skùsi sinjòre avrèbe la bontà di dìrmi da dòve si può andàrea piàca skanderbèg- Më falni zotëri, keni mirësitë më të tregoni prej nga mund të shkohetnë Sheshin Skënderbeg?më fàlni sòtëri kèni mirësìt më të tregòni prèj nga mund të sc’kohètnë scescìn skënderbèg

- Non é molto lontano non è mòlto lontàno- Puk është shumë larg puk ësc’t scìum larg

46




- È molto lontano. Deve prendere il filobus, autobusè mòlto lontàno. dève prèndere il filòbuz, àutobuz- Është shum larg. Duhet të merni (udhëtoni) me filobusim, autobusimësc’t scìum larg dùhet të mèrni (udhëtòni) me filobùsim, autobùsim

- Grazie tante gràcie tànte- Faleminderit shumë falamìnderìt sciùm

- Da dove devo prendere il filobus, autobus? da dòve dèvo prèndere il filobùs, autobùs- Prej nga duhet të marr filobusin, autobusin? prèj nga dùhet të marr filobùsin, autobùsin

- Da questo punto da kuèsto pùnto- Në këtë pikë në kët pik

- Da quel punto all’angolo da kuèl pùnto al’àngolo- Në atë anë nga qoshja (këndi) në at an nga qòscja (këndi)

- Un po’ più giù signore un pò più xhu sinjòre- Pak më poshtë zotëri pak më posc’t s’òtëri

- In quale via si trovano i migliori negozi di novità?in kuàle vìa si tròvano i miljòri negòci di novità- Në cilën rrug gjiënden dyqanet më të mira të gjërave të reja?në zìlën rug gjìënden düqànet më të mìra të gjëràve të rèja

- Sulla via dello...... stadio (del) etc. sùla vìa delo... stàdio (del) eç- Në rrugën e stadiumit (të)..... etj. në rrugën e stadiumìt (të)...etj

- Dove va questa via? dòve và kuèsta vìa- Ku shkon kjo rrugë?ku sc’kon kjo rug

- Volete farmi il piacere di indicarmi la strada per la Posta?volète fàrmi il piaçère di indikàrmi la stràda per la pòsta- Keni mundësi të më tregoni rrugën për në Postë ?kèni mùndësi të më tregòni rrugën për në post

- Con piacere. Se vuole può venire con me, perché io vado verso quelle parti.kon piaçère. se vuòle può venìre kon me perkè io vàdo vèrzo kuèle pàrti- Me kënaqësi. Po deshe mundet të vini me mua mbasi unë do shkoj nga ato anëme kënaqësì po desce mundet të vìni mr mùa mbàsi un do sc’koj nga ato an

- Le sono molto obbligato, signore le sòno mòlto obligàto sinjòre- Ju jam shum mirenjohes zotëri ju jam sciùm miregniòhes sotëri

- Vi piace Durazzo? (o Tirana? Kruja ? etc.) vi piàçe duraco (o tiràna kruja eç)- Ju pëlqen Durresi? (opo Tirana? Kruja? etj.) ju pëlqen durèsi (opo tirana kruja etj)

47



- Moltissimo, è una bella città moltìsimo è ùna bèla çità- Shumë, është një qytet i bukur sciùm ësc’t gnë qütet i bukùr

- Quali musei posso visitare nella vostra città? kuàli muzèi pòso vizitàre nèla vòstra çità- Cilët muze mundem të vizitoj në qytetin tuaj? zilët mùs’e mundèm të visitòj në qütetìn tuàj

- Importanti sono: Museo Archeologico, l’Anfiteatro,il Museo Etnografico, l’Esposizione delle arti figurative etc.importànti sòno muzèo arkeolòxhiko l’anfiteàtroil muzèo etnogràfiko, l’espoziciòne dèle àrti figuratìve- Interesante janë: Muzeu Arkeologjik, Amfiteatri,Muzeu Etnografik, Ekspozita e arteve figurative etj.interesànte jan museu arkeologjik, amfiteàtri,eksposìta e artève figuratìve etj

- In che ore sono aperti? in ke òre sòno apèrti- Në cilën orë janë hapur? në zilën or jan hapùr

- Tutte le mattine tùte le matìne- Ç’do mëngjes c’do mëngj’ès

- Vorrei andare dopo all’Anfiteatro, quale filobus o autobus va verso quelle parti ?vorrèi andàre dòpo al’anfiteàtro, kuàle filòbuz o àutòbuz va vèrso kuèle pàrti- Dua të shkoj pastaj tek Amfiteatri, cili filobus ose autobus shkon nga ajo anë?dua të sc’kòj pastàj tek amfiteàtri, zìli filobùs òse autobùs sc’kon nga àjo an

- È lontano o vicino? è lontàno o viçìno- Është larg apo afër? ësc’t larg àpo àfër

- Non so, domandi al vigilenon sò domàndi al vìxhile- Nuk e di, pyesni rojen e trafikut ( ruajtjes së rendit)nuk e di püèsni rojèn e trafikùt (ruàjtjes së rendìt)

- La ringrazio infinitamente la ringràcio infinitamènte- Ju faleminderit për të gjitha (përfundimisht) ju faleminderìt për të ghjitha(përfundimìsc’t)

- Scusi, abita qui...? skùzi abìta kuì- Më fal, banoni këtu...? më fal banòni këtu

- No, ha cambiato casa no à kambiàto kàza- Jo, ka ndërruar shtëpinë jo ka ndë rruàr sc’tëpìn

- Sa dove è andato (a) ad abitare? sa dòve è andàto (a) ad abitàre- Dini ku ka vajtur për të banuar? dìni ku ka vajtùr për të banuàr

48




- Purtroppo, non lo so purtròpo non lo sò- Fatkeqësisht nuk e di fatkeqësisc’t nuk e di

- Abita adesso in via... abìta adèso in vìa- Tani banon në rrugën...tàni banòn në rrughën

- È in casa il signor, la signora, la signorina...? è in kàza il sinjòr la sinjòra la sinjorìna- Është në shtëpi zoti, zonja, zonjusha...? ësc’t në sc’tëpì s’otì s’onj’à s’ogniùscia

- Vorrei parlare con...vorrèi parlàre kon- Dua të flas me...dùa të flas me

- Mi dispiace, non è in casa, è uscito (a) mi dispiàçe non è in kàza è ushìto- Më vjen keq, nuk është në shtëpi, ka dalë, ... më vjèn keq nuk ësc’t në sc’tëpì ka dal

- Quando lo (la) troverò in casa? kuàndo lo (la) troverò in kàza- Kur e (të) gjejë në shtëpi? kur e (të) gjèj në sc’tëpì

- Sarà di ritorno presto, fra un’ora, questo pomeriggio, stasera, domanisarà di ritòrno prèsto fra un’òra kuèsto pomerìxho stazèra domàni- Kthenet shpejt, për një orë, ketë pasdite sonte, nesërkth’enèt sc’pej’t për gnë or ket pasdìte sònte nesër

- Io sono..., dica al (alla) ... per favore, che ripasserò, scriverò, telefoneròìo sòno... dìka al (àlla)...per favòre ke ripaserò skriverò telefonerò- Un jam..., thuaj (ati-asaj) tek... ju lutem se do rikthehem, dotë shkruaj, do telefonojun jàm ...th’uàj (àti-asàj) tek...ju lùtem se do rikth’èhem dot sc’kruàj do telefonòj

- Sono d’accordo sòno d’akòrdo- Jam dakord jam dakòrd

- Sì è in casa, prego, si accomodi! si è in kàza prègo si akòmodi- Po është në shtëpi, urdhëroni rrini! po ësc’t në sc’tëpì urdh’ëròni rrìni

- Chi posso annunciare? ki pòso anunçiàre- Si mund t’ju prezantoj (kush jeni)? si mund t’jù pres’antòj (kusc’ jèni)

- Ecco il mio biglietto eko il mìo biljièto- Ja bileta ime ja bilèta ìme

- Scusi, vuol farmi un favore? skùzi vuòl fàrmi un favòre- Më falni, do më bëni një favor? më fàlni do më bëni gnë favòr

- Posso chiederle un favore? pòso kiedèrle un favòre- Mund tju kërkoj një favor? mun tj’u kërkòj gnë favòr

49



- Avrebbe la cortesia di darmi, dirmi? avrèbe la kortezìa di dàrmi dìrmi- Keni mirësinë të më jepni, të më thoni? kèni mirësìn të më jèpni të më th’òni

- Le sarei molto grato, se volesse...le sarèi mòlto gràto se volèse- Do tju ishja shumë mirënjehës po të donit... do tj’u iscj’a shiùm mirëgnèhës potë donìt

- Le sarebbe di troppo disturbo se? le sarèbe di tròpo distùrbo se- Ju do të ishit shumë i shqetësuar nëse...? ju do të sciùm i sc’qetësuar nëse

- Mi faccia questo favore! mi fàçia kuèsto favòre- Më bëj këtë favor! më bëj kët favòr

- Se non le spiace vorrei...se non le spiàçe vorrèi- Në qoftë se nuk ju vjen keq dua...në qòft se nuk ju vjèn keq dùa

- La prego, supplico la prègo sùpliko- Ju lutem, gati gjunjëzohem ju lùtem gatì gj’ugnës’òhem

- Mi permette...? mi permète- Më lejoni ...? më lejoni

- Si, certamente si çertamènte- Po, sigurisht po sigurìsc’t

- Ben volentieri ben volentièri- Mir, me gjithë qef (me dëshirë) mir me gj’ith’ qef (me dëscìr)

50




4VADO A TROVARE UN AMICO VÀDO A TROVÀRE UN AMÌKOSHKOJ TË TAKOJ (GJËJ) NJË MIK SC’KÒJ TË TAKÒJ (GJ’ËJ) GNË MIK

- Permesso? permèso- Me leje? me lèje

- Posso? pòso- Me leje? me lèj’e

- Disturbo? distùrbo- Shqetësoj? sc’qetësòj

- Avanti! avànti- Hyr (hyni)! hür (hüni)

- Benvenuto (benvenuta)! benvenùto (benvenùta)- Mirë se erdhe mir se èrdh’e

- Prego (tu) prègo (tu)- Urdhëro urdh’ërò

- Prego (lei) prègo (lèi)- Urdhëroni urdh’ëròni

- S’accomodi, prego! s’akòmodi prègo- Rrini, urdhëroni! (urdhëroni ju lutem!) rrìni urdh’ëròni (urdh’ëròni ju lùtem)

- Sedetevi , prego sedètevi prègo- Uluni ju lutem ulùni ju lùtem

- Lei fuma? lèi fùma- Ju e pini duhanin?ju e pìni duhanìn

- Che cosa posso offrirle? ke kòza pòso ofrìrle- Çfar mund tju ofroj? c’far mund tju ofròj

- Che cosa posso offrirvi? ke kòza pòso ofrìrvi- Çfar mund tu ofroj? c’far mund tu ofròj

- Niente niènte- Asgjë asgj’ë

- Grazie gràcie- Faleminderit faleminderìt

51

C FRASI ABITUALI Vado a trovare unamico 4


Shkoj të takoj (gjëj) një mik 4

- Preferirei un gelato preferirèi un xhelàto- Dua ( preferoj) një akullore dùa (preferòj) gnë akullòre

- Una tazza di latte ùna taca di late- Një filxhan qumësht gnë filgiàn qumësc’t

- Un té caldo un tè kàldo- Një çaj të nxehtë gnë ciàj nz’eht

- Ti vorrei parlare ti vorrèi parlàre- Dua të flas dùa të flàs

- Arrivederci arivederçi- Mirupafshim mirupàfsc’im

- A presto a prèsto- Së shpejti së sc’pèjti

- A domani a domàni- Shihemi nesër scìhemi

- Addio adìo- Lamtumirë lamtumìr

- Tanti saluti tanti salùti- Shumë të fala scìum të fàla

52



Shkoj të takoj (gjëj) një mik 4

C FRASI ABITUALI Vado a trovare unamico 4

5CONOSCERSI KONÒSHERSIKUR NJIHESH KUR GNIHÈSC’

- Ciao çiào- Tungjatijeta tungj’atij’èta

- Salve sàlve- Përshëndetje përscëndètje

- Sei solo? sèi sòlo- Je vetëm jè vetëm

- È sola? è sòla- Jeni vetëm?jèni vetëm

- Aspetta qualcuno? aspèta kualkùno- Jeni duke pritur dikë? jèni dùke prìtur dìk

- Come ti chiami? kòme ti kiàmi- Si quhesh (si e ke emrin)? si qùhesc ( si e ke èmrìn)

- Come si chiama? kòme si kiàma- Si quheni? (si ju quajnë)? si qùheni ( si ju qùajn )

- Mi chiamo Viollca mi kiàmo viòllca- Quhem Vjollca qùhem vjòlza

- Permetta che mi presenti permèta ke mi prezènti- Më lejoni t’ju paraqitem (prezantohem)më lejòni tiu paraqitem (pres’antòhem)

- Permette che le presenti...permète ke le prezènti- Me lejoni tu prezantoj...me lejòni tu pres’antòj

- Posso presentarla a ...? pòso prezentàrla a- Mund tju prezantoj të (me)...? mund tj’u pres’antòj të (me)

- Felicissimo feliçìsimo- Lumturi lumtùri

- Piacere, molto lieto piaçère mòlto lièto- Gëzohem, kënaqem ghësc’òhem, kënàqem

- Vorrei presentarle il signor Malek vorèi prezentàrle il sinjòr malèk- Desha t’ju paraqes(prezantoj)zotin Malek descia t’ju paraqes (pres’antòj) s’òtin malèk

53

C FRASI ABITUALI Conoscersi 5

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Kur njihesh 5

- Ti presento mio marito ti prezènto mìo marìto- Të prezantoj burrin tim të pres’antòj burrìm tim

- Sono lieto di averla conosciuta sòno lièto di avèrla konoshùta- Gezohem që ju njoha ghes’òhem që jù gnòha

- Lei di dov’è? lèi di dovè- Ju nga jeni? jù nga jèni

- Da dove vieni? da dòve vièni- Nga vjen? nga vjèn

- Quanti anni hai (ha)? kuànti àni ài- Sa vjet keni (ka) (sa vjeç je) sa vjèt kèni (ka) (sa vjèc’ jè)

- Ho.... anni ò...àni- Kam....vite(jam...vjeç ) kam...vìte (jàm...vjèc’)

- Mi dai il tuo numero di telefono? mi dài il tùo numèro di telèfono- Më jep numërin tënd të telefonit ? më jep numërìn tënd të telefonìt

- Posso telefonarle domani? pòso telefonàrle domàni- Mund t’ju telefonoj nesër? mund t’ju telefonòj nèsër

- Dove ci possiamo incontrare? dòve çi posiàmo inkontràre- Ku mund të takohemi? ku mund të takòhemi

- Lei mi piace moltissimo lèi mi piàçe moltìsimo- Ju më pëlqeni shumë ju më pëlqèni sciùm

- Posso invitarla a cena? (a ballare?) pòso invitàrla a çèna (a balàre)- Mund t’ju ftoj për darkë (për kërcim)? mund t’ju ftòj për dark (për kërzìm)

- Con molto piacere kon mòlto piaçère- Me gjithë qejf me gj’ ith’ qej’f

- Posso accompagnarla a casa? pòso akompanjàrla a kàza- Mund t’ju shoqëroj deri në shtëpi? mund t’jù scioqëròj dèri në sc’tepì

54


C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Kur njihesh 5

C FRASI ABITUALI Conoscersi 5

6TI DO UN APPUNTAMENTO TI DÒ UN APUNTAMÈNTOKUR JEP (LË) NJË TAKIM KUR JÈP (LË) GNËTAKÌM

- Ci vediamo questo pomeriggio, stasera, domani? çi vediàmo kuèsto pomerìxho stasèra domàni- Shihemi këtë pasdite, sonte, nesër? scihèmi kët pasdìte sònte nesër

- Bene, sono libero, a che ora? bène sòno libèro a ke òra- Mirë, jam i lirë, në cilën orë?mir jam i lir në zìlën or

- Preferirei un po’ prima, più tardi preferirèi un pò prìma più tàrdi- Preferoj pak përpara (më herët), më vonë preferòj pak përpàra (më herët) më von

- Mi spiace, ho già un impegno mi spiàçe ò xhà un impènjo- Më vjen keq, jam i zënë më vjèn keq jàm i s’ën

- Peccato! dunque un’altra volta pekàto dùnkue un’àltra vòlta- Fatkeqësisht! pra një herë tjetër fatkeqësìsh’t pra gnë her tjetër

- Ha aspettato molto? à aspetàto mòlto- Keni pritur shumë? kèni pritùr sciùm

- No, sono arrivato in questo momento no sòno arivàt oin kuèsto momènto- Jo, kam ardhur në këtë moment jo kam ardhùr në kët momènt

- Ho aspettato circa ...minuti, un quarto d’ora, una mezzoraò aspetàto çìrka... minùti un kuàrto d’òra ùna mexòra- Kam pritur reth...minuta, një çerek ore, një gjysëm orekam pritùr reth’ ...minùta gnë c’erèk òre gnë gjüsëm òre

- Mi dispiace! il mio orologio va indietro, si è fermatomi dispiàçe il mìo orolòxho va indiètro si è fermàto- Më vjen keq! ora ime shkon prapa, ka mbeturmë vjèn keq òra ìme sh’kon pràpa ka mbetùr

- Ho perso l’autobus ò pèrso l’àutobuz- Humba autobuzin hùmba autobusìn

- Dove andiamo? dòve andiàmo- Ku do shkojmë? ku do sc’kòjm

- Andiamo a bere qualche cosa, al cinema andiàmo a bère kualkòza al çinèma- Shkojmë të pimë ndonjë gjë, në kinema sc’kòjm të pim ndògnë gjë në kinemà

- Facciamo quattro passi façiàmo kuàtro pàsi- Bëjmë katër hapa (një shëtitje të vogël) bëj’m kàtër hàpa (gnë scëtitj’e të vogël)

55

C FRASI ABITUALI Ti do un appuntamento 6


Kur jep (lë) një takim 6

- Purtroppo, ora devo salutarla purtròpo òra dèvo salutàrla- Megjthatë, tani duhet tju përshëndes megjth’àt tàni duhèt tju përscëndès

- Quando (dove) la posso vedere, aspettare? kuàndo (dòve) la pòso vedère aspetàre- Kur (ku) mundem tu shoh, tu pres? kur (ku) mundèm tu sc’òh tu pres

- Tra quattro giorni tra kuàtro xhòrni- Pas katër ditësh pas katër ditësc’

- L’incontro è fissato per domani pomeriggio l’inkòntro è fisàto per domàni pomerìxho- Takimi është caktuat për nesër pasdreke takìmi ësc’t zaktuàt për nesër pasdrèke

- L’aspetto...l’aspèto- Ju pres...ju pres

- Vuole che venga a prenderla? vuòle ke vènga a prènderla- Doni të vij tju marr?dòni të vij tj’u marr

- Dove abita? dòve àbita- Ku banoni? ku banòni

- Le darò il mio indirizzo e il mio numero di telefonole darò il mìo indirìco e il mìo numèro di telèfono- Ju jap adresën time dhe numurin e telefonit timju jap adresën tìme dh’e numurìn e telefonìt tim

- Arrivederci a presto arrivedèrçi a prèsto- Mirupafshim së shpejti mirupàfscim së sc’pej’ti

56



Kur jep (lë) një takim 6

C FRASI ABITUALI Ti do un appuntamento 6

7TROVARSI IN DIFFICOLTÀ TROVÀRZI IN DIFIKOLTÀKUR GJËNDESH NË VËSHTIRËSI KUR GJ’ËNDÈSC’ NË VËSC’TIRËSÌ

- Non la capisco non la kapìsko- Nuk ju kuptoj nuk ju kuptòj

- Parla italiano, albanese, greco, inglese? parla italìàno albanèze grèko inglèze- Flet italisht, shqip, greqisht, anglisht? flet italìsc’t sc’qip greqìsc’t angh’lìsh’t

- Io non parlo...io non pàrlo- Unë nuk flas... un nuk flas

- Me lo scriva me lo skrìva- Ma shkruaj (me jepni me shkrimë) ma sc’kruàj (me jèpni me sc’krìm)

- Parli meno in fretta, per favore pàrli mèno in frèta per favòre- Fol me më pak ngut, mundesisht fol me më pak ngut mundesìsc’t

- Desidero..., vorrei... dezìdero... vorrèi- Dëshiroj..., dua dësciròj... dùa

- Non sono pratico di qui non sòno pràtiko di kuì- Nuk jam i praktikuar këtu nuk jam i praktikuàr këtu

- Dove posso trovare...? dòve pòso trovàre- Ku mund të gjejë...? ku mund të gj’ej

- Dove ci si deve rivolgere? dòve çi si dève rivòlxhere- Ku duhet të kthehem? ku duhèt të kth’ehèm

- Dove andiamo? dòve andiàmo- Ku shkojmë? ku sc’koj’m

- Non abbia paura! non àbia paùra- Mos ki merak! mos ki meràk

- Aspetti un minuto aspèti un minùto- Prit (prisni) një minutë prit (prìsni) gnë minùt

- Attenzione! pericolo! atenciòne perìkolo- Kujdes! rrezik! kujdès rrezìk

- Fermatevi! (si fermi) fermàtevi (si fèrmi)- Ndaloni! (ndalo) ndalòni (ndàlo)

57

C FRASI ABITUALI Trovarsi in difficoltà 7


Kur gjëndesh në vështirësi 7

- Aiuto! aiùto- Ndihmë! ndihm

- Chiamate aiuto! kiamàte aiùto- Thirni ndihmë! th’ìrni ndihm

- Mi sento male mi sènto màle- Nuk ndihem mirë (jam keq) nuk ndìhem mir (jàm keq)

- Chiamate la polizia, un dottore, un’ambulanza ! kiamàte la policìa un dotòre un’ambulànca- Thirrni policinë, një doktor, një ambulancëm ! th’irrni polizìn gnë doktòr gnë ambulànzëm

- Dove si trova qui vicino un medico, una farmacia, un pronto soccorso?dòve si tròva kuì viçìno un mèdiko ùna famaçia un prònto sokòrso- Ku gjëndet këtu pranë një mjek, një farmaci, një ndihmë e shpejtë?ku gj’ëndèt këtu pran gnë mjèk gnë farmazì gnë ndihm e sc’pej’t

- Vado a chiamare una guardia vàdo a kiamàre ùna guàrdia- Po shkoj të thëras një roje po sc’kòj të th’ëràs gnë roj’e

- Dov’è il più vicino posto di Polizia? dov’è il più viçìno pòsto di policìa- Ku është posta e policisë më e afërt? ku ësc’t pòsta e polizìs më e àfërt

- Chi è lei? ki è lèi- Kush jeni ju? kusc’ jèni ju

- Che cosa desidera? ke kòsa dezìdera- Çfar dëshironi?c’far dësciròni

- Non la conosco non la konòsko- Nuk ju njoh nuk ju njòh

- Mi lasci in pace mi làshi in pàçe- Më lër të qetë (më lini të qetë) më lër të qet (më lìni të qet)

- Questo non mi riguarda kuèsto non mi riguàrda- Kjo nuk më përket (intereson) kj’o nuk më përkèt

- Non mi seccate non mi sekàte- Mos më bezdisni (mërzitni) mos më bes’dìsni (mërs’ìtni)

- Adesso, vada via adèso vàda vìa- Tani ec (hajt) ikni (tani shko ikni) tàni ez (haj’t) iknì (tàni sc’ko iknì)

- Lei si sbaglia lèi si sbàlja- Ju po gaboni ju po gabòni

58





- Non sono stato io non sòno stàto io- Nuk kam qënë unë nuk kam qën un

- Non ho fatto niente non ò fàto niènte- Nuk kam bërë asgjë nuk kam bër asgj’

- Ho già pagato ò xha pagàto- Kam paguar kam paguàr

- Mi lasci andare! mi làshi andàre- Më ler të iki! më ler të ìki

- Al fuoco! al fuòko- Zjarri! s’jàrri

- È urgente è urxhènte- Është urgjent! ësc’t urgj’ènt

- È importante è importànte- Ështe e rëndësishme! ësc’t e e rëndësìsc’me

- Al ladro! al làdro- Kapeni hajdutin! kàpeni hajdùtin

- Mi hanno derubato mi àno derubàto- Më kanë vjedhur më kan vjèdh’ur

- Mi hanno aggredito mi àno agredìto- Më kanë sulmuar më kan sulmùar

- Devo telefonare urgentemente in Italia dèvo telefonàre urxhentemènte in itàlia- Duhet të telefonoj urgjentisht në Itali dùhet të telefonòj me urgj’entìsc’t në Itali

- Devo parlare immediatamente con il responsabiledèvo parlàre imediatamènte kon il responsàbile- Duhet të flas menjëherë me përgjegjësindùhet të flas megnëhèr me përgj’ègj’ësin

- Mi sono perso mi sòno pèrso- Humba rrugën hùmba rrùghën

- Dov’è la toilette (il bagno)? dov’è la tualèt ( il bànjo)- Ku është banja? ku ësc’t bàgna

59




8ATTENUANTI ATENUÀNTISI TË KËRKOSH FALJE (JUSTIFIKOHESH) SI TË KËRKÒSC’ FÀLJE (JUSTIFIKÒHESC’)

- Scusi skùzi- Më fal më fal

- Mi scusi, per favore mi skùzi per favòre- Më fal të lutem më fal të lùtem

- Mi rincresce molto mi rinkrèshe mòlto- Më vjen keq shumë më vj’en keq sciùm

- Sono veramente spiacente che... sòno veramènte spiaçènte ke- Jam me të vërtet i pakënaqur që... jam me të vërtèt i pakënaqùr që

- Non avevo l’intenzione di offenderla, disturbarla, farla aspettarenon avèvo l’intenciòne di ofènderla disturbàrla fàrla aspetàre- Nuk kisha qëllim tju ofendoj, tju shqetësoj, tu bëj të prisninuk kiscià qëllìm tj’u ofendòj tj’u sc’qetësòj tu bëj të prìsni

- Non ce l’abbia con me non çe l’abìa kon me- Mos e ki me mua mos e ki me mùa

- No, è impossibile no è imposìbile- Jo, është e pamundur jo ësc’t e pamundùr

- Purtroppo non posso aderire alla sua richiestapurtròpo non pòso aderìre àlla sùa rikièsta- Fatkeqësisht nuk mundem të aderoj në kërkesën tuajfatkeqësìsc’t nuk mundèm të aderòj në kërkesën tuàj

- Mi rincresce di cuore, caro amico, ma... mi rinkrèshe di kuòre kàro amìko ma- Me keqardhje nga zemra i dashur mik, por... me keqardh’j’e nga s’èmra i dasciùr mik por

- È un peccato che... è un pekàto ke- Është një mëkat që...ësc’t gnë mëkàt që

- Non dipende da me non dipènde da mè- Nuk varet nga unë nuk varèt nga un

- Ora non posso òra non pòso- Tani nuk mundem tàni nuk mundèm

- Mi scusi, la prego, ho fatto tutto il possibilemi skùsi la prègo ò fàto tùto il posìbile

60



Si të kërkosh falje (justifikohesh) 8

C FRASI ABITUALI Attenuanti 8

- Më fal ju lutem, kam bërë gjithë sa mundeshamë fal ju lùtem kam bër gj’ith’ da mundèscia

- Forse sarà possibile un’altra volta, più tardifòrse sarà posìbile un’àltra vòlta più tàrdi- Ndoshta do jet e mundur një herë tjetër, më vonëndòsc’ta do jet e mundùr gnë her tjetër më von

61

C FRASI ABITUALI Attenuanti 8


Si të kërkosh falje (justifikohesh) 8

9GRAZIE PER... GRÀCIE PERFALENDERIME PËR... FALENDERÌME PËR

- Grazie tante gràcie tànte- Faleminderit shumë faleminderìt sciùm

- Grazie mille gràcie mìle- Një-mijë falenderime gnë-mij’ falenderìme

- Le sono veramente grato di aver... le sòno veramènte gràto di avèr- Ju jam me të vërtet mirënjiohës që kam pasur... ju jam me të vërtèt mirëgnohës që kam pasùr

- Le sono obbligatissimo le sòno obligatìsimo- Ju jam i detyruar ju jam i detüruàr

- Lei è veramente molto gentile lèi è veramènte mòlto xhentìle- Ju jeni me të vertet shumë i sjellshëm (xhentil) ju jèni me të vertèt shiùm i sjèllsc’ëm (gentìl)

- La ringrazio sentitamente di... la ringràcio sentitamènte di- Ju falenderoj ndjeshmërisht për... ju falenderòj ndjesc’mërìsc’t për

- Non so come ricambiarle tanta bontànon so kòme rikambiàrle tànta bontà- Nuk di si tua këmbej (shpërblejë) tërë këto të miranuk di si tùa këmbèj (sc’përblèj) tër këto të mìra

- Non ho parole per esprimere la mia gratitudinenon ò paròle per esprìmere la mìa gratitùdine- Nuk kam (gjej) fjalë për tua shprehur (shfaq) mirënjohjen timenuk kam (gj’èj) fjàl për tùa sc’prehùr (sc’faq) mirëgnohjèn

- Lei mi ha reso un servizio (favore), fatto un piacerelei mi à rèzo un servìcio (favòre) fàto un piaçère- Ju më keni kryer një shërbim (favor), bërë një kënaqësiju më kèni krüèr gnë scërbìm (favòr) bër gnë kënaqësi

- Non lo dimenticherò mai non lo dimentikerò mài- Nuk do ta harroj kurrë nuk do ta harròj kurr

- Non c’è di che non ç’è di ke- Nuk ka përse nuk ka përse

- Prego s’immagini prègo s’imàxhini- Lutem, imagjinojeni lùtem imagi’inojèni

62


C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Falenderime për... 9

C FRASI ABITUALI Grazie per... 9

10SI E NO SI E NOPO DHE JO PO DH’E JO

- È vero! è vèro- Është e vërtetë ësc’t e vërtèt

- Non è vero (è falso)! non è vèro- Nuk është e vërtetë!(është fallco) nuk ësc’t e vërtèt (ësc’t fàllzo)

- È giusto!è xhùsto- Është e drejtë ësc’t e drèjt

- È un’ingiustizia! è un’inxhustìcia- Është një padrejtësi! ësc’t gnë padrejtësì

- Tu hai (Lei ha) ragione tu ài (lèi à) raxhòne- Ti ke (Ju keni) të drëjtë ti ke (jù kèni) të drèit

- Lei ha torto lèi à tòrto- Ju s’keni të drejtë jù s’kèni të drèjt

- Va bene va bène- Mirë (Në rregull) mir (në rrègull)

- È sbagliato! è sbaljàto- Është e gabuar! ësc’t e gabùar

- Sono d’accordo sòno d’akòrdo- Jam dakord jàm dakòrd

- Non sono d’accordo non sòno d’akòrdo- Nuk jam dakord nuk jàm dakòrd

- Mi piace mi piàçe- Më pëlqen më pëlqèn

- Non mi piace non mi piàçe- Nuk më pëlqen nuk më pëlqèn

- Mi trovo bene qui mi tròvo bène kuì- Gjendem mirë këtu gj’èndem mir këtù

- Non mi trovo bene non mi tròvo bène- Nuk jam mirë këtu nuk jàm mir këtù

63

C FRASI ABITUALI Si e no 10

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Po dhe jo 10

si sìpo po

no nojo jò

certo çèrtosigurisht sigurìsc’t

mai màikurrë kurr

senz’altro sencàltropatjetër patjètër

senza dubbio sènca dùbiopa dyshim pa düscìm

splendido! splèndidoshkëlqyeshëm sc’këlqüescëm

orribile! orìbilee tmerrshme! e tmèrrsc’me

che bello! ke bèlosa bukur! sa bùkur

che rabbia! ke ràbiasa inat! sa inàt

che peccato! ke pekàtosa gjynah! sa gj’ünàh

che sfortuna! ke sfortùnaç’fat i keq! c’fat i keq

64


C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Po dhe jo 10

C FRASI ABITUALI Si e no 10

11TI CHIEDO L’ORA TI KIÈDO L’ÒRAPYETJE RRETH ORËS PÜÈTJE RRETH’ ÒRËS

- Che ora è per favore? ke òra è per favòre- Sa është ora ju lutem? sa ësc’t òra ju lùtem

- Che ore sono? ke òre sòno- Sa është ora ? sa ësc’t òra

- É l’una è l’ùna- Ora është një òra ësc’t gnë

- Sono le due sòno le dùe- Ora është dy òra ësc’t dü

- Sono le tre e un quarto sòno le tre e un kuàrto- Ora është tre e një çerek òra ësc’t pes pa gnë cerèk

- Sono le cinque meno un quarto sòno le çìnkue mèno un kuàrto- Ora është pesë pa një çerek òra ësc’t pes pa gnë cerèk

- Sono le sette e cinque (minuti) sòno le sète e çìnkue (minùti)- Ora është shtatë e pesë (minuta) òra ësc’t sc’tat e pes (minùta)

- Sono appena suonate le sei sòno apèna suonàte le sèi- Sapo ra ora gjashtë sàpo ta òra gj’asc’t

- Sono le dieci precise sòno le dièçi preçìze- Është dhjetë fiks ësc’t dh’jèt fiks

- Sono circa le dodici sòno çìrka le dòdiçi- Është reth dymbëdhjetë ësc’t reth’ dümbëdh’jèt

- Sono le sei e mezza sòno le sèi e mèxa- Është gjashtë e gjysëm ësc’t gjàsc’t e gj’üsëm

- É mezzogiorno è mexoxhòrno- Është mesditë ësc’t mesdìt

- É mezzanotte è mexanòtte- Është mesnatë ësc’t mesnàt

65

C FRASI ABITUALI Ti chiedo l’ora 11

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Pyetje rreth orës 11

- Partirò alle cinque di pomeriggiopartirò àle çìnkue di pomerìxho- Do të nisem në pesë të pasdrekës (do të nisem në pesë mbasdite)do të nìsem në pes të pasdrèkës (do të nìsem në pes mbàsdite)

- Richiamo fra mezz’ora rikiàmo fra mexòra- Do të telefonoj përsëri pas gjysëm ore do të telefonòj përsëri pas gj’üsëm òre

- A che ora ci vediamo? a ke òra çi vediàmo- Në çfarë orë do të tokohemi? në c’far or do të tokohèmi

- Ci vediamo verso le cinque çi vediàmo vèrso le çinkue- Tokohemi rreth orës pesë tokohèmi rreth’ òrës pes

- Prima delle quattro prìma dèle kuàtro- Para katrës pàra kàtrës

- Dopo le nove dòpo le nòve- Pas nëntës pas nëntës

- Mi alzo alle sette mi àlco àle sète- Ngrihem në orën shtatë ngrìhem në òrën sc’tat

- L’autobus parte ogni dieci minuti l’àutòbuz pàrte ònji dièçi minùti- Autobusi niset çdo dhjetë minuta autobùsi niset v’do dh’jèt minùta

- Disgraziatamente, non so dizgraciatamènte non so- Fatkeqësisht, nuk di fatkeqësìsc’t nuk di

- Il mio orologio va indietro il mio orolòxho va indiètro- Ora ime ecën prapa òra ìme ècën pràpa

- Va avanti va avànti- Shkon përpara sc’kon përpàra

- Si è fermato si è fermàto- Ka ndaluar ka ndaluàr

- La ringrazio la ringràcio- Ju falënderoj ju falënderòj

66

C FRASI ABITUALI

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Pyetje rreth orës 11

C DIALOGHI SUFFICIENTI Ti chiedo l’ora 11

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shpreh gëzim 12

12ESPRIMERE GIOIA ESPRÌMERE XHÒIASHPREH GËZIM SC’PREH GHËS’ÌM

- Mi congratulo vivamente con lei per il buon esito del suo esame,il suo fidanzamento, le sue nozze, la nascita di..., la sua promozionemi kongràtulo vivamènte kon lèi per il buòn èzito del sùo ezàmeil sùo fidancamènto le sùe nòce la nàshita di... la sùa promociòne- Përgëzohem gjallërisht me ju për daljen, përfundimin e mirë të provimeve tuaja,të fejesës tuaj, për martesën...dasmën tuaj, të lindjes së...,të kalimit të klasëspërghëzòhem gj’allërìsc’t me ju për dàljen përfundìmin e mir të provimève tuàja tëfejèsës tuàj për màrtesën... dàsmën tuàj të lindjès së...të kalìmit të klàsës

- Me ne rallegro molto; tanti auguri! me ne ralègro mòlto tànti augùri- Gëzohem tepër, shumë urime ! ghës’òhem tèpër sciùm urìme

- Quanto sono felice, contento (a)! kuànto sòno felìçe kontènto (a)- Sa jam i lumtur, i kënaqur për! sa jam i lùmtur i kënaqùr për

- Mi procura viva soddisfazione, il massimo piaceremi prokùra vìva sodisfaciòne il màsimo piaçère- Ndjej gjallëri, sodisfaksion, kënaqesin më të madhendj’ej gjàllëri sodisfaksiòn kënàqesin më të màdh’e

- I migliori auguri per il suo onomastico, compleannoi miljòri augùri per il sùo onomàstiko kompleàno- Urimet më të mira për përvjetorin, ditëlindjen tuajurìmet më të mìra për përvjetòrin ditëlindjèn tuàj

- I miei più cordiali auguri per il nuovo anno! i mièi più kordiàli augùri per il nuòvo àno- Urimet e mia më të përzëmërta për vitin e ri! urìmet e mìa më të përs’ëmërta për vìtin e ri

- Le auguro un buon anno nuovo, buone vacanze le àuguro un buòn àno nuòvo buòne vakànxe- Ju uroj një vit të ri të mirë, pushime të mira ju uròj gnë vit të ri të mir puscìme të mìra

- Grazie tante, altrettanto a te, a lei! gràcie tànte altretànto a te a lei- Faleminderit shumë, aq më teper ty e juve! faleminderìt sciùm aq më tèper tü e juve

67

C FRASI ABITUALI Esprimere gioia 12

13CHE GIORNO, CHE MESE, CHE STAGIONE, CHE ANNO ÈKE XHÒRNO KE MÈSE KE STAXHÒNE KE ÀNO ÈÇ’FARË DITE, MUAJ, STINE, VIT ËSHTËC’FAR DITE MUÀJ STÌNE VIT ËSC’T

- Ieri, oggi, domani ièri òxhi domàni- Dje, sot, nesër djè sot nèsër

- Stamattina (stamani) stamatìna (stamàni)- Në mëngjës (paradite) në mëngj’ès

- Da cinque giorni da çìnkue xhòrni- Prej pes ditësh prèj pes dìtësc’

- L’altro ieri, dopodomani, l’àltro ièri dopodomàni- Pardje, pasnesër pardjè pasnèsër

- Domani (ieri) mattina domàni (ièri) matìna- Nesër (dje) mëngjes nèsër (djè) mëngj’ès

- In uno di questi giorni in ùno di kuèsti xhòrni- Në një prej këtyre ditëve në gnë prèj këtüre dìtëve

- Un giorno si, un giorno no un xhòrno si un xhòrno no- Një ditë po, një ditë jo gnë dit po gnë dit jo

- Due, tre, otto giorni fa dùe tre òto xhòrni fa- Dy, tre, tetë dit përpara dü tre tet dit përpàra

- Fra una settimana, quindici giorni, un mese fra ùna setimàna kuindìçi xhòrni un mèze- Për një javë, pesëmbëdhjet ditë, një muaj për gnë jàv pesëmbëdh’jèt dit gnë muàj

- Lunedì prossimo, passato lunedì prosìmo pasàto- Të Hënen e ardhëshme, shkuar të hënèn e ardh’sc’me sc’kuàr

- Il tempo vola il tèmpo vòla- Koha fluturon kòha fluturòn

- Il tempo stringe il tèmpo strìnxhe- Koha nuk pret kòha nuk pret

- Adesso (ora) adèso (òra)- Tani (tashti) tanì (tasc’tì)

68



Ke xhòrno ke mèse ke staxhòne ke àno è 13

C FRASI ABITUALI Giorno - mesestagione - anno 13

- Allora alòra- Atëherë atëhèr

- Ancora ankòra- Akoma akòma

- Di solito di sòlito- Zakonisht s’akonìsc’t

- Mentre mèntre- Ndërsa ndërsà

- Ogni tanto ònji tànto- Nganjëherë ngagnëhèr

- Presto prèsto- Shpejt sc’pèjt

- Tardi tàrdi- Vonë von

- Una volta ùna vòlta- Dikur dikùr

- Sempre sèmpre- Gjithmonë gj’ith’mòn

- Subito sùbito- Menjëherë megnëhèr

- Secolo sèkolo- Shekull scèkull

- Millennio milènio- Mijëvjeçar mijëvjeciàr

- Epoca èpoka- Epokë epòk

- In questi ultimi tempi in kuèsti ùltimi tèmpi- Në këto kohët e fundit në këto kòhët e fundit

- Tre anni fa tre àni fa- Para tre vitesh pàra tre vìtesc’

- Quest’anno kuèst’àno- Sivjet sivjèt

69




- L’anno prossimo l’àno pròsimo- Vitin që vjen vitin që vjèn

- L’anno l’àno- Viti vìti

- L’anno bisestile l’àno bizestìle- Viti i brishtë vìti i brìsc’t

- Biennio biènio- Dyvjeçar düvjeciàr

- Quinquennio kuinkuènio- Pesëvjeçar pesëvjeciàr

- Decennio deçènio- Dhjetëvjeçar dh’jetëvjeciàr

- Il trimestre trimèstre- Tremujori tremujòri

- Il semestre il semèstre- Gjashtëmujori gjasc’tëmujòri

- Gennaio, Febbraio xhenàjo febràjo- Janari, Shkurti janàri sc’kùrti

- Marzo, Aprile, Maggio màrco aprìle màxho- Marsi, Prilli, Maji màrsi prìlli màji

- Giugno, Luglio, Agosto xhùnjo lùljio agòsto- Qershori, Korriku, Gushti qerscòri korrìku gùsc’ti

- Settembre, Ottobre setèmbre otòbre- Shtatori, Tetori sc’tatòri tetòri

- Novembre, Dicembre novèmbre diçèmbre- Nëntori, Dhjetor nëntòri dh’jeròr

- Che giorno è oggi? ke xhòrno è òxhi- Çfar dite është sot? c’far dite ësc’t sot

- È Domenica è domènika- Është e Diel ësc’t e dièl

- Lunedì, Martedì lunedì martedì- E Hënë, e Martë e hën e màrt

70






- Mercoledì, Giovedì merkoledì xhovedì- E Merkurë, e Enjte e merkur e ègn’te

- Venerdì, Sabato venerdì sàbato- E Premte, e Shtunë e orèmte e sc’tùn

- Oggi è sabato òxhi è sabàto- Sot është e Shtunë sot ësc’t e sc’tùn

- Giorno feriale xhòrno feriàle- Ditë pune dit pùne

- Giorno festivo xhòrno festìvo- Ditë feste dit fèste

- Le Stagioni le staxhòni- Stinët stinët

- Le quattro stagioni sono: le kuàtro staxhòni sòno- Katër stinët e vitit janë katër stinët e vìtit jan

- La primavera, l’estate la primavèra l’estàte- Pranverë, verë, pranvèr ver

- L’autunno, l’inverno l’autùno l’invèrno- Vjeshtë, dimër vjèsh’t dìmer

71


14QUANTI NE ABBIAMO? KUÀNTI NE ABIÀMOÇ’FARË DATA ËSHTË? C’FAR DÀTA ËSC’T

- Quanti ne abbiamo oggi? kuànti ne abiàmo òxhi- Sa kemi sot (më sajemi sot)? sa kèmi sot (më saj’èmi sot)

- È il primo, due, tre, (etc) di febbraio è il prìmo dùe tre (etc) di febràio- Është një, dy, tre (etj.) të shkurtit ësc’t gnë dü tre (etj) të sc’kurtìt

- Durazzo il quattro febbraio duràco il kuàtro febràio- Durrës më 4 (katër) shkurt durrës me 4 (katër) sc’kurt

- Mille novecento ottanta otto mìle noveçènto otànta òto- Njëmijë e nëntëqind e tetëdhjet e tetë (1988) gnëmìje e nëntëqìnd e tetëdh’jèt e tet (1988)

- Quando è successo? kuàndo è suçèso- Kur ndodhi? kur ndòdh’i

- Quando è il tuo compleanno? kuàndo è il tùo kompleàno- Kur është ditëlindja juaj? kur ësc’t ditëlindj’a juàj

72

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ç’farë data është? 14

C FRASI ABITUALI Quanti ne abbiamo? 14

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Fjalor italisht - shqip 1-14

adesso (ora) adèso (òra)tani (tashti) tanì (tasc’tì)

allora alòraatëherë atëherë

ancora ankòraakoma akòma

dapprima daprìmasë pari së pàri

di solito di sòlitozakonisht s’akonìsc’t

in fretta in frètame nxitim me nz’itìm

intanto intàntondërkaq ndërkàq

maimàikurrë kurrtempo fa tèmpo fakohë më parë koh më par

una volta ùna vòltadikur dikùr

mentre mèntrendërsa ndërsà

ogni tanto ònji tàntonganjëherë nga gnëhèr

poi pòipastaj pastàj

presto prèstoshpejt sc’pèjt

prima prìmamë parë më par

raramente raramènterallë rall

sempre sèmpregjithmonë gj’ith’mòn

spesso spèsoshpesh sc’pesc’

subito sùbitomenjëherë megnëhèr

tardi tàrdivonë von

73

C FRASI ABITUALI Vocabolario italiano-albanese 1-14

akoma akòmaancora ankòra

atëherë atëherëallora alòra

dikur dikùruna volta ùna vòlta

gjithmonë gj’ith’mònsempre sèmpre

kohë më parë koh më partempo fa tèmpo fa

kurrë kurrmai mài

me nxitim me nz’itìmin fretta in frèta

më parë më parprima prìma

menjëherë megnëhèrsubito sùbito

ndërkaq ndërkàqintanto intànto

ndërsa ndërsàmentre mèntre

nganjëherë nga gnëhèrogni tanto ònji tànto

pastaj pastàjpoi pòi

rallë rallraramente raramènte

së pari së pàridapprima daprìma

shpejt sc’pèjtpresto prèsto

shpesh sc’pesc’spesso spèso

tani (tashti) tanì (tasc’tì)adesso (ora) adèso (òra)

vonë vontardi tàrdi

zakonisht s’akonìsc’tdi solito di sòlito

74

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Fjalor shqip-italisht 1-14

C FRASI ABITUALI Vocabolario albanese-italiano 1-14

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ç’farë kohe bën 15

15CHE TEMPO FA KE TÈMPO FAÇ’FARË KOHE BËN C’FAR KÒHE BËN

- Che tempo fa oggi? ke tèmpo fa òxhi- Si është koha sot? (Ç’farë kohe bën sot?) si ësc’t kòha sot (c’far kòhe bën sot)

- Fa cattivo tempo fa katìvo tèmpo- Bën kohë e keqe bën koh e kèqe

- Fa bel tempo fa bel tèmpo- Bën kohë e mirë bën koh e mir

- Il tempo si rimette il tèmpo si rimète- Koha po përmirësohet kòha po përmirësohèt

- Fa freddo fa frèdo- Bën ftohtë bën floht

- Fa caldo fa kàldo- Bën nxehtë bën nxeht

- Pioverà pioverà- Do bjerë shi do bjèr sci

- Lampeggia lampèxha- Vetëtin vetëtìn

- Tuona tuòna- Bubullim bubullìm

- Nevica nèvika- Bie borë bìe bor

- La pioggia è passata la piòxha è pasàta- Shiu kaloi (pushoi) scìu kalòi

- Il sole brilla di nuovo il sòle brìlla di nuòvo- Dielli ndriçon përsëri dièlli ndriciòn përsëri

- Fa un freddo cane fa un frèdo kàne- Bën të ftohtë i hidhur bën të ftoht i hidh’ùr

- C’è un po’ di nebbia ç’è un pò di nèbia- Ka pak mjegull ka pak mjegùll

75

C DIALOGHI SUFFICIENTI Che tempo fa 15

- Sta arrivando un temporale sta arrivàndo il temporàle- Po vjen një stuhi (Po vjen një kohë ekeqe) po vjèn gnë stùhi (po vjèn gnë koh ekèqe)

- Finalmente una giornata di sole finalmènte ùna xhornàta di sòle- Më në fund një ditë me diell më në fund gnë dit me dièll

- Ha smesso di nevicare ha smèso di nevikàre- Bora pushoi bòra pusciòi

- Oggi tira vento òxhi tìra vènto- Sot fryn erë sot frün er

- Per domani si prevede brutto (bel) tempo per domàni si prevède brùto (bel) tèmpo- Nesër parashikohet ekeqe kohë e bukur nèsër parascikohet ekèqe koh e bukùr

- Sta arrivando la buona stagione sta arrivàndo la buòna staxhòne- Po vjen behari i mitë po vjèn behàri i mit

- Quanti gradi ci sono oggi? kuànti gràdi çi sòno òxhi- Sa është temperaturë sot? sa ësc’t temperatùr sot

- Due gradi sotto zero dùe gràdi sòto xèro- Dy gradë nën zero dü grad nën s’èro

- Ci sono trenta gradi all’ombra çi sòno trènta gràdi all’òmbra- Është tridhjetë gradë në hije ësc’t tridh’jèt grad në hij’e

76

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ç’farë kohe bën 15

C FRASI ABITUALI Che tempo fa 15

77

C FRASI ABITUALI VOCABOLARIO italiano-albanese 15

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Fjalor italisht - shqip 15

acquazzone akuacònerrebesh rrebèsc’

afa àfazagushi s’aguscì

arcobaleno arkobalènoylber ülbèr

aria àriaajër àjër

atmosfera atmosfèraatmosferë atmosfèr

barometro baròmetrobarometër baromètër

brina brìnabrymë brüm

caldo kàldovapë vap

cielo çièloqiell qìell

cielo coperto çièlo kopèrtoqiell i mbyllur qìell i vrègn’tur

cielo nuvoloso çièlo nuvolòsoqiell me re (i vrenjtur) qìell me re ( i vrègn’tur)

cielo sereno çièlo serènoqiell i kthjellët qìell i kth’jèllët

cielo stellato çièlo stelàtoqiell me yje qìell me üje

clima klìmaklimë klìm

clima continentale klìma kontinentàleklimë kontinentale klim kontinentàle

clima glaciale klìma glaçiàleklimë e akullt klim e àkullt

clima mediterraneo klìma mediterràneoklimë mesdhetare klim mesdh’etàre

clima secco klìma sèkoklimë e thatë klim e th’at

clima temperato klìma temperàtoklimë e butë klim e but

clima tropicale klìma tropikàleklimë tropikale klim tropikàle

clima umido klìma ùmidoklimë e lagësht klim e làghësc’t

freddo frèdotë ftohtë të ftoht

fresco frèskofresk (freskët) fresk (frèskët)

fulmine fùlminerrufë rrùfè

gelo xhèlongricë ngriz

ghiaccio giàçoakull àkull

grandine gràndinebreshër brèscër

lampo làmpovetëtimë vetëtìm

luna lùnahënë hën

nebbia nèbiamjegull mjègull

neve nèveborë bor

nevicare nevikàrebie borë bìe bor

nuvola nùvolare re

pioggia piòxhashi sci

piovere piòverebie shi bìe sci

rugiada rugjàdavesë ves

78

C DIALOGHI SUFFICIENTI VOCABOLARIO italiano-albanese


sole sòlediell dìell

stella stèlayll üll

temperatura temperatùratemperaturë temperatùr

temporale temporàleshtrëngatë (stuhi) sc’trëngàt (stuhì)

tuono tuònobubullimë bubullìm

umidità umiditàlagështi laghësc’tì

uragano uragànostuhi (uragan) stuhì (uragàn)

vento vèntoerë er


ajër àjëraria ària

akull àkullghiaccio giàço

atmosferë atmosfèratmosfera atmosfèra

barometër baromètërbarometro baròmetro

bie borë bìe bornevicare nevikàre

bie shi bìe scipiovere piòvere

borë borneve nève

breshër brèscërgrandine gràndine

brymë brümbrina brìna

bubullimë bubullìmtuono tuòno

diell dìellsole sòle

erë ervento vènto

fresk (freskët) fresk (frèskët)fresco frèsko

hënë hënluna lùna

klimë e akullt klim e àkulltclima glaciale klìma glaçiàle

klimë e butë klim e butclima temperato klìma temperàto

klimë e lagësht klim e làghësc’tclima umido klìma ùmido

klimë e thatë klim e th’atclima secco klìma sèko

klimë klìmclima klìma

klimë kontinentale klim kontinentàleclima continentale klìma kontinentàle

klimë mesdhetare klim mesdh’etàreclima mediterraneo klìma mediteràneo

klimë tropikale klim tropikàleclima tropicale klìma tropikàle

lagështi laghësc’tìumidità umidità

mjegull mjègullnebbia nèbia

ngricë ngrizgelo xhèlo

qiell me re (i vrenjtur) qìell me re ( i vrègn’tur)cielo nuvoloso çièlo nuvolòso

qiell i kthjellët qìell i kth’jèllëtcielo sereno çièlo serèno

qiell i mbyllur qìell i vrègn’turcielo coperto çièlo kopèrto

qiell me yje qìell me üjecielo stellato çièlo stelàto

qiell qìellcielo çièlo

re renuvola nùvola

rrebesh rrebèsc’acquazzone akuacòne

rrufë rrùfèfulmine fùlmine

shi scipioggia piòxha

shtrëngatë (stuhi) sc’trëngàt (stuhì)temporale temporàle

stuhi (uragan) stuhì (uragàn)uragano uragàno

79

C FRASI ABITUALI VOCABOLARIO albanese-italiano 15

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Fjalor shqip-italisht 15

të ftohtë të ftohtfreddo frèdo

temperaturë temperatùrtemperatura temperatùra

vapë vapcaldo kàldo

vesë vesrugiada rugjàda

vetëtimë vetëtìmlampo làmpo

ylber ülbèrarcobaleno arkobalèno

yll üllstella stèla

zagushi s’aguscìafa àfa

80




81

C FRASI ABITUALI VOC. italiano-albaneseVOC. albanese-italiano 16


Fjalor shqip-italisht Fjalor italisht - shqip 16

16MOMENTI DEL GIORNOMOMÈNTI DEL XHÒRNOMOMENTA TË DITËS MOMÈNTA TË DÌTËS

alba àlbaagim aghìm

la mattina la matìnanë mëngjes në mëngj’ès

di primo mattino di prìmo matìnonë mëngjes herët në mëngj’ès

il mezzogiorno il mexoxhòrnonë mesditë në mesdìt

il dopopranzo il dopopràncopasdreke pasdrèke

tramonto tramòntoperëndim perëndìm

crepuscolo krepùskolomuzg mus’g

la sera la sèrambrëmje mbrëmje

la notte la nòtenatë nat

la mezzanotte la mexanòtenë mesnatë në mesnàt

agim aghìmalba àlba

në mëngjes në mëngj’èsla mattina la matìna

në mëngjes herët në mëngj’èsdi primo mattino di prìmo matìno

në mesditë në mesdìtil mezzogiorno il mecoxhòrno

pasdreke pasdrèkeil dopopranzo il dopoprànco

perëndim perëndìmtramonto tramònto

muzg mus’gcrepuscolo krepùskolo

mbrëmje mbrëmjela sera la sèra

natë natla notte la nòte

në mesnatë në mesnàtla mezzanotte la mecanòte

17I PARENTI, GLI AMICI, GLI AMORI I PARÈNTI LJI AMÌÇI LJI AMÒRIKUSHERIMIT, MIQTË, TË DASHURITKUSCERÌMIT MIQT TË DASCIURÌT

abbracciare abraçàrepërqofoj përqafòj

abbraccio abràçopërqafim përqafìm

affetto afètodashuri (përzemërsi) dasciurì (përs’ermërsì)

amante amàntedashnor dasc’nòr

amare amàredua dùa

amicizia amiçìciamiqësi miqësì

amico amìkomik mik

amore amòredashuri dasciurì

antipatico antipàtikoantipatik antipatìk

baciare baçàreputh puth’

bacio bàçoputhje pùth’je

caro kàroi dashur i dàsciur

celibe çelìbebeqar beqàr

cognato konjàtokunat kunàt

conoscente konoshèntei njohur i gnòhur

coniugato koniugàtoi martuar i martùar

coniuge konjùxhebashkëshort basc’kësciòrt

convivente konvivèntebashkëjetues basc’këjetùes

cugino kuxhìnokushëri kuscërì

divorziato divorciàtoi divorcuar i divorzùar

famiglia famìljafamilje famìlje

fidanzato fidancàtoi fejuar i fejùar

figlia fìljabijë (vajzë) bìj (vàjs’)

figlio fìljobir (djalë) bir (djàl)

fratello fratèlovëlla vëllà

fratello maggiore fratèlo maxhòrevëlla i madh vëllà i madh’

fratello minore fratèlo minòrevëlla i vogël vëllà i vòghël

fratello gemello fratèlo xhemèlovëlla binjak vëllà bignàk

genero xhenèrodhëndër dh’ëndër

genitori xhenitòriprindër prìndër

82





83

C FRASI ABITUALI VOCABOLARIO italiano-albanese

innamorarsi inamoràrsibie në dashuri bìe në dasciurì

innamorato inamoràtoi dashuruar (dashurues) i dasciurùar (dasciurùes)

madre màdrenënë (mëmë) nën (mëm)

marito marìtoburrë burr

matrimonio matrimòniomartesë martès

moglie mòljegrua grùa

nipote (femmina) nipòte (femmìna)mbesë mbes

nipote (maschio) nipòte (maskìo)nip nip

nonna nònagjyshe gi’üsce

nonno nònogjysh gj’üsc’

nozze nòcedasmë dasm

nubile nùbilebeqare beqàre

nuora nuòranuse nùse

padre pàdrebata (at) babà (at)

parente parèntei afërm (farefis) i àfërm (farefìs)

rapporto rapòrtomarrëdhënie marrëdh’ènie

rapporto sessuale rapòrto sesuàlemarrëdhënie seksuale marrëdh’ènie seksuàle

simpatico simpàtikosimpatik simpatìk

sorella sorèlamotër mòtër

sposi spòzinuse dhe dhëndër nùse dh’e dh’ëndër

suocera suòçeravjehërra vjèhërra

suocero suòçerovjehërri vjèhërri

vedova vèdovavejushë (e ve) vejùsc’ ( e ve)

vedovo vèdovovejan (i ve) vejàn ( i ve)

voler bene volèr bènedua dùa

zia (materna) cìa (matèrna)teze tès’e

zia (paterna) cìa (patèrna)hallë hall

zio (materno) cìo (matèrno)dajë dàj

zio (paterno) cìo (patèrno)xhaxha giagià

17

antipatik antipatìkantipatico antipàtiko

bashkëshort basc’kësciòrtconiuge kòniuxhe

bashkëjetues basc’këjetùesconvivente konvivènte

baba (at) babà (at)padre pàdre

beqar beqàrcelibe çelìbe

beqare beqàrenubile nùbile

bie në dashuri bìe në dasciurìinnamorarsi inamoràrsi

bija (vajza) bìj a(vàjs’a)figlia fìlja

biri (djali) bir i(djàli)figlio fìljo

burrë burrmarito marìto

dajë dàjzio (materno) cìo (matèrno)

dashnor dasc’nòramante amànte

dashuri dasciurìamore amòre

dashuri (përzemërsi) dasciurì (përs’ermërsì)affetto affèto

dasmë dasmnozze nòce

dhëndër dh’ëndërgenero xhènero

dua dùavoler bene volèr bène amare amàre

familje famìljefamiglia famìlja

gjysh gj’üsc’nonno nòno

gjyshe gi’üscenonna nòna

grua grùamoglie mòlje

hallë hallzia (paterna) cìa (patèrna)

kunat kunàtcognato konjàto

kushëri kuscërìcugino kuxhìno

i afërm (farefis) i àfërm (farefìs)parente parènte

i dashur (i shtrenjtë) i dàsciur (i sc ’trenìt)caro kàro

i dashuruar (dashurues) i dasciurùar (dasciurùes)innamorato inamoràto

i divorcuar i divorzùardivorziato divorciàto

i fejuar i fejùarfidanzato fidancàto

i martuar i martùarconiugato koniugàto

i njohur i gnòhurconoscente konoshènte

marrëdhënie marrëdh’ènierapporto rapòrto

marrëdhënie seksuale marrëdh’ènie seksuàlerapporto sessuale rapòrto sesuàle

martesë martèsmatrimonio matrimònio

mbesë mbesnipote (femmina) nipòte (fèmina)

mik mikamico amìko

84




miqësi miqësìamicizia amiçìcia

motër mòtërsorella sorèla

nënë (mëmë) nën (mëm)madre màdre

nip nipnipote (maschio) nipòte (maskìo)

nuse nùsenuora nuòra

nuse dhe dhëndër nùse dh’e dh’ëndërsposi spòzi

përqafim përqafìmabbraccio abràço

përqafoj përqafòjabbracciare abraçàre

prindër prìndërgenitori xhenitòri

puth puth’baciare baçàre

puthje pùth’jebacio bàço

simpatik simpatìksimpatico simpàtiko

teze tès’ezia (materna) cìa (matèrna)

vejan (i ve) vejàn ( i ve)vedovo vèdovo

vejushë (e ve) vejùsc’ ( e ve)vedova vèdova

vëlla vëllàfratello fratèlo

vëlla i madh vëllà i madh’fratello maggiore fratèlo maxhòre

vëlla i vogël vëllà i vòghëlfratello minore fratèlo minòre

vëlla binjak vëllà bignàkfratello gemello fratèlo xhemèlo

vjehërra vjèhërrasuocera suoçèra

vjehërri vjèhërrisuocero suòçero

xhaxha giagiàzio (paterno) cìo (patèrno)

85



18AGGETTIVI CHE SERVONO AXHÈTÌVI KESÈRVONOMBIEMRA QË SHËRBEJNË MBIEMRÀ QËSCËRBÈJN

allegro alègroi gëzuar i ghës’ùar

triste trìstei trishtuar i trisc’tùar

alto (di persona) àltoi gjatë i gj’at

basso (di persona) bàsoi shkurtër i sc’kùrtër

aperto apèrtoi hapur i hàpur

chiuso kiùzoi mbyllur i mbüllur

asciutto ashùtoi thatë i th’at

bagnato banjàtoi lagur i làgur

bello bèloi bukur i bùkur

brutto brùtoi shëmtuar i scëmtùar

buono buònoi mirë i mir

cattivo katìvoi keq i keq

caldo kàldoi ngrohtë i ngroht

freddo frèdoi ftohtë i ftoht

caro kàroi shtrenjtë i sc’tregn’t

a buon mercato a buòn merkàtoi lirë i lir

divertente divertèntezbavitës s’bavìtës

noioso nojòzoi mërziteshëm i mërs’itscëm

diritto dirìtoi drejtë i dreìt

storto stòrtoi shtrembër i sc’trèmbër

dolce dòlçei ëmbël i ëmbël

amaro amàroi hidhur i hìdh’ur

duro dùroi fortë i fort

morbido/tenero mòrbido/tèneroi butë i but

facile fàçilei lehtë i leht

difficile difìçilei vështirë i vësc’tìr

forte fòrtei fortë i fort

debole dèbolei dobët i dòbët

generoso xheneròzobujar bujàr

avaro avàrokoprrac koprràz

86

C FRASI ABITUALI



gentile xhentìlei sjellshëm i sjèllscëm

sgarbato sgarbàtoi vrazhdë i vrazh’d

giovane xhòvanei ri i ri

vecchio vèkioi vjetër i vjètër

giusto xhùstoi drejtë i drejt

sbagliato sbaljàtoi gabuar i gabùar

grande gràndei madh i madh’

piccolo pìkoloi vogël i vòghël

grasso gràsoi shëndoshë i scëndòsc’

magro màgroi dobët i dòbët

grosso gròsoi trashë i trasc’

sottile sotìlei hollë i holl

intelligente intelixhèntei zgjuar i s’gj’ùar

stupido stùpidobudalla budallà

importante importàntei rëndësishëm i rëndësiscëm

insignificante insinjifikàntei parëndësishëm i parëndësiscëm

largo làrgoi gjerë i gj’er

stretto strètoi ngushtë i ngusc’t

leggero lexhèroi lehtë i leht

pesante pezàntei rëndë i rënd

libero lìberoi lirë i lir

occupato okupàtoi zënë i s’ën

lungo lùngoi gjatë i gj’at

corto kòrtoi shkurtër i sc’kùrtër

molto mòltoshumë sciùm

poco pòkopak pak

primo prìmoi parë i par

ultimo ùltimoi fundit i fùndit

necessario neçesàrioi nevojshëm i nevòjscëm

superfluo supèrfluoi tepërt i tèpërt

nuovo nuòvoi ri i ri


pieno piènoi plotë i plot

vuoto vuòtobosh bosc’

pubblico pùblikopublik publìk

privato privàtoprivat privàt

87



pulito pulìtoi pastër i pàstër

sporco spòrkoi papastër i papàstër

ricco rìkoi pasur i pàsur

povero pòveroi varfër i vàrfër

sano sànoi shëndoshë i scëndòsc

malato malàtoi sëmurë i sëmùr

semplice sèmpliçei thjeshtë i th’jèsc’t

complicato komplikàtoi ndërlikuar i ndërlikùar

simpatico simpàtikosimpatik simpatìk

antipatico antipàtikoantipatik antipatìk

stanco stànkoi lodhur i lòdh’ur

riposato ripozàtoi çlodhur i c’lòdh’ur

utile ùtilei dobishëm i dobìscëm

inutile inùtilei kotë ( i padobishëm) i kot (i padobìscëm)

veloce velòçei shpejtë i sc’pèjt

lento lèntoi ngadalshëm i ngadàlscëm

vicino viçìnoi afërt i àfert

lontano lontànoi largët i làrghët

88




19I NUMERI: 1, 2, 3, 4, .... II NÙMERI 1, 2, 3, 4,.....NUMERAT THEMELORNUMERÀT TH’EMELÒR

0 zero xèrozero s’èro

1 uno ùnonjë gnë

2 due dùedy dü

3 tre tretre (tri) tre (tri)

4 quattro kuàtrokatër kàtër

5 cinque çìnkuepesë pes

6 sei sèigjashtë gj’asc’t

7 sette sèteshtatë sc’tat

8 otto òtotetë tet

9 nove nòvenënte nënt

10 dieci dièçidhjetë dh’jèt

11 undici ùndiçinjëmbëdhjetë gnëmbëdh’jèt

12 dodici dòdiçidymëdhjetë dümbëdh’jèt

13 tredici trèdiçitrembëdhjetë trembëdh’jèt

14 quattordici kuàtordiçikatërmbëdhjetë katërmbëdh’jèt

15 quindici kuìndiçipesëmbëdhjetë pesëmbëdh’jèt

16 sedici sèdiçigjashtëmbëdhjetë gj’asc’tëmbëdh’jèt

17 diciassette diçiàseteshtatëmbëdhjetë sc’tatëmbëdh’jèt

18 diciotto diçiòtotetëmbëdhjetë sc’tatëmbëdh’jèt

19 diciannove diçiànovenëntëmbëdhjetë nëntëmbëdh’jèt

20 venti vèntinjëzet gnës’èt

21 ventuno ventùnonjëzet e një gnës’èt e gnë

30 trenta trèntatridhjetë tridh’jèt

40 quaranta kuaràntadyzet düs’èt

50 cinquanta çinkuàntapesëdhjetë pesëdh’jèt

60 sessanta sesàntagjashtëdhjetë gj’ash’tëdh’jèt

70 settanta setàntashtatëdhjetë sc’tatëdh’jèt

80 ottanta otàntatetëdhjetë tetëdh’jèt90 novanta novàntanëntëdhjetë nëntëdh’jèt

100 cento çèntonjëqind gnëqìnd

101 centouno çentoùnonjëqind e një gnëqìnd e gnë

110 centodieci çentodièçinjëqind e dhjetë gnëqìnd e dh’jèt

200 duecento dueçènto

89



dyqind düqìnd

300 trecento treçèntotreqind treqìnd

400 quattrocento kuatroçèntokatërqind katërqìnd

500 cinquecento çinkueçèntopesëqind pesëqìnd

600 seicento seiçèntogjashtëqind gj’ash’tëqìnd

700 settecento seteçèntoshtatëqind sc’tatëqìnd

800 ottocento otoçèntotetëqind tetëqìnd

900 novecento noveçèntonëntëqìnd nëntëqìnd

1000 mille mìlenjë mijë gnë mìj

1001 milleuno mileùnonjë mijë e një gnë mij e gnë

2000 duemila duemìlady mijë dü mìj

10.000 diecimila dieçimìladhjetë mijë dh’jet mìj

100.000 centomila çentomìlanjëqind mijë gnëqìnd mìj

1.000.000 un milione un miliònenjë milion gnë miliòn

1.000.000.000 un miliardo un miliàrdonjë miliard gnë miliàrd

90




91



201°, 2°, 3° ETC. 1° 2° 3° ETC.NUMERAT RRESHTOR NUMERÀT RRÈSC’TOR

primo prìmoi parë i par

secondo sekòndoi dytë i düt

terzo tèrcoi tretë i tret

quarto kuàrtoi katërt i kàtërt

quinto kuìntoi pestë i pest

sesto sèstoi gjashtë i gj’asc’t

settimo sètimoi shtatë i sc’tat

ottavo otàvoi tetë i tet

nono nònoi nëntë i nënt

decimo dèçimoi dhjetë i dh’jèt

undicesimo undiçèzimoi njëmbëdhjetë i gnëmbëdh’jèt

dodicesimo dodiçèzimoi dymbëdhjetë i dümbëdh’jèt

tredicesimo trediçèzimoi trembëdhjetë i trembëdh’jèt

quattordicesimo kuatordiçèzimoi katërmbëdhjetë i katërmbëdh’jèt

quindicesimo kuindiçèzimoi pesëmbëdhjetë i pesëmbëdh’jèt

sedicesimo sediçèzimoi gjashtëmbëdhjetë i gj’asc’tëmbëdh’jèt

diciassettesimo diçasetèzimoi shtatëmbëdhjetë i sc’tatëmbëdh’jèt

diciottesimo diçotèzimoi tetëmbëdh’jetë i tetëmbëdh’jèt

diciannovesimo diçanovèzimoi nëntëmbëdhjetë i nëntëmbëdh’jèt

ventesimo ventèzimoi njëzetë i gnës’èt

ventunesimo ventunèzimoi njëzetenjëtë i gnës’etegnët

trentesimo trentèzimoi tridhjetë i tridh’jèt

quarantesimo kuarantèzimoi dyzetë i düs’èt

cinquantesimo çinkuantèzimoi pesëdhjetë i pesëdh’jèt

sessantesimo sesantèzimoi gjashtëdhjetë i gj’asc’tëdh’jèt

settantesimo setantèzimoi shtatëdhjetë i sc’tatëdh’jèt

ottantesimo otantèzimoi tetëdhjetë i tetëdh’jèt

novantesimo novantèzimoi nëntëdhjetë i nëntëdh’jèt

centesimo çentèzimoi njëqindtë i gnëqìnt

centunesimo çentunèzimoi njëqindenjëtë i gnëqindegnët

duecentesimo dueçentèzimoi dyqindtë i düqìndt

trecentesimo treçentèzimoi treqindtë i treqìndtquattrocentesimo kuatroçentèzimo

92



i katërqindtë i katërqìndt

cinquecentesimo çinkueçentèzimoi pesëqindtë i pesëqìndt

seicentesimo seiçèntèzimoi gjashtëqindtë i gj’asc’tëqìndt

settecentesimo seteçentèzimoi shtatëqindtë i sc’tatëqìndt

ottocentesimo otoçentèzimoi tetëqindtë i tetëqìndt

novecentesimo noveçentèzimoi nëntëqindtë i nëntëqindt

millesimo milèzimoi njëmijtë i gnëmìjt

milionesimo milionèzimoi njëmiliontë i gnëmiliònt


212 PIÙ 2 FA 4: SEMPLICI OPERAZIONI ARITMETICHE2 PIÙ 2 FA 4: SÈMPLIÇI OPERACIÒNI ARITMÈTIKEVEPRIME TË THJESHTA ARITMETIKEVEPRÌME TH’JÈSC’TA ARITMETÌKE

tre più quattro fa sette tre più kuàtro fa sètetre plus katër bëjnë shtatë tre plus kàtër bëjn sc’tat

venti meno sette fa tredici vènti mèno sète fa trèdiçinjëzet pa shtatë bëjnë trembëdhjetë gnës’et pa sc’tat bëjn trembëdh’jèt

cinque per otto fa quaranta çìnkue per òto fa kuaràntapesë herë tetë bëjnë dyzet (pesë shumëzim për tetë bëjnë dyzet)pes her tet bëjn düs’èt (pes sciumës’ìm për tet bëjn düs’èt)

quindici diviso per cinque fa tre kuìndiçi divìzo per çìnkue fa trepesëmbëdhjetë pjestim për pesë bëjnë tre pesëmbëdh’jèt pjestìm për pes bëjn tre

93

C FRASI ABITUALI Semplici operazioniaritmetiche 21


Veprime të thjeshtaaritmetike 21

matematica matemàtikamatematikë matematìk

numeri romani nùmeri romànishifra romake scìfra romàke

numeri arabi nùmeri àrabishifra arabe scìfra àrabe

numeri pari nùmeri pàrinumër çift nùmër cift

numeri dispari nùmeri dìsparinumër tek nùmër tek

frazione fraciònethyesë th’ües

numeratore numeratòrenumërues numërùes

denominatore denominatòreemërues emërùes

numero decimale nùmero deçimàlenumër dhjetor nùmër dh’jetòr

addizione adiciònembledhje mbledh’je

somma sòmashumë sciùm

sottrazione sotraciònezbrtje, heqje s’brtj’e heqj’e

differenza diferèncambetje mbetj’e

moltiplicazione moltiplikaciòneshumëzim sciumës’ìm

prodotto prodòtoprodhim prodh’ìm

divisione diviziònepjesëtim pjesëtìm

quoziente kuociènteherës hèrës

numero periodico nùmero periòdikonumër periodik nùmër periodìk

94



elevazione a potenza elevaciòne a potènxangritje në fuqi ngritj’e në fùqi

base bàzebazë bas’

esponente esponènteeksponent eksponènt

valore valòrevlerë vler

radice quadrata radìçe kuadràtarrënjë katrore rrëgn’ katròr

proporzione proporciònepërpjesëtim përpjesëtìm

incognita inkònjitae panjohur e pagnohùr

frazioni fraciònipjesëze (thyerje) pjèsës’e (th’üerje)

la metà la metàgjysma gj’üsmà

un mezzo un mèxonjë gjysëm gnë gj’üsëm

uno e mezzo ùno e mèxonjë e gjysëm gnë e gj’üsëm

un terzo un tèrxonjë e treta gnë e trèta

un quarto un kuàrtonjë e katërta (një çerek) gnë e kàtërta (gnë cerèk)

geometria: xheometrìaGjeometri: gj’eometrì

punto pùntopikë pik

linea lìneavijë vìj

retta rètadrejtëz drèjtës’

piano piànoplan, rrafsh plan rrafsc’

angolo àngolokënd kënd

lato làtobrinjë brign’

bisettrice bisetrìçepërgjysmore përgj’üsmòre

triangoli triàngolitrekëndësha trèkëndëscia

triangolo equilatero triàngolo ekuilàterobarabrinjës barabrìgnës

triangolo isoscele triàngolo isòsheledybrinjënjëshëm dübrìgnëgnëscëm

triangolo scaleno triàngolo skalènobrinjëndryshëm brìgnëndrüscëm

triangolo rettangolo trìangolo retàngolokëndë drejtë kënd drèjt

base bàzebazë bas’

altezza altèxalartësi lartësì

poligoni polìgonishumëkëndësha sciùmëkëndëscia

quadrato kuadràtokatror katròr

rettangolo retàngolodrejtkëndësh drèjtkëndësc’

rombo ròmboromb romb

diagonale diagonàlediagonale diagonàle

trapezio trapèciotrapez trapès’

pentagono pentàgonopesëkëndësh pesëkëndësc’

esagono ezàgonogjashtëkëndësh gj’àsh’tëkëndësc’

95



apotema apotèmaapotemë apotèm

cerchio çèrkiorreth rreth’

circonferenza çirconferènxarreth rreth’

diametro diàmetrodiametër diàmetër

raggio ràxhorreze rrès’e

tangente tanxhèntetangjente tangj’ènte

solidi solidishumëfaqësha sciùmëfaqëscia

cubo kùbokub kub

lato làtobrinjë brign’

faccia fàçafaqe fàqe

parallelepipedo rettangolo paralelepìpedoretàngoloparalelepiped këndrejtë paralelepìped këndrèjt

prisma prìzmaprizëm prìs’ëm

cilindro çilìndrocilindër zilìndër

cono kònokon kon

sfera sfèrasferë sfer

piramide piràmidepiramidë piramìd

tronco di cono trònko di kònotrung koni trung kòni

parabola paràbolaparabolë parabòl

ellisse eliseelips elìps

96



22IL METRO, LA BILANCIA ECC... IL MÈTROLA BILÀNÇA ETC.METRI, PESHA MÈTRI PÈSCIA

Peso pèzoPeshë pesc’

milligrammo miligràmomiligram miligràm

etto/100 grammi èto /çento gràmihectogram/njëqind gramë hectogràm /gnëqìnd gram

due etti e mezzo (un quarto di chilo) dùe èti e mexo (un kuàrto di kìlo)çerek kilecerèk kìle

chilo kìlokile kìle

mezzo chilo mèxo kìlogjysmë kile gj’üsm kìle

quintale kuintàlekuintal kuintàl

tonnellata tonelàtaton ton

peso netto pezo nètopeshë neto pesc’ nèto

peso lordo pèzo lòrdopeshë bruto pesc’ brùto

tara tàratarë tar

Lunghezza lungècaGjatësi gj’atësì

millimetro mìlimetromilimetër milimètër

centimetro çentìmetrocentimetër zentimètër

decimetro deçìmetrodecimetër dezimètër

metro mètrometër mètër

chilometro kilòmetrokilometër kilomètër

miglio mìljomilje mìlje

Superficie superfìçieSipërfaqe sipërfàqe

centimetro quadrato çentìmetro kuadràtocentimëter katror zentimètër katròr

metro quadrato mètro kuadràtometër katror mètër katròr

ettaro ètarohektar hektàr

chilometro quadrato kilòmetro kuadràtokilometër katror kilomètër katròr

capacità kapaçitàKapacitet kapazitèt

litro lìtrolitër lìtër

quarto di litro kuàrto di lìtroçerek litri cerèk lìtri

mezzo litro mèxo lìtrogjysmë litri gj’üsm lìtri

ettolitro etòlitrohektolitër hektolìtër

Volume volùmeVëllim vëllìm

centimetro cubo çentìmetro kùbocentimetër kub zentimètër kub

metro cubo mètro kùbometër kub mètër kub

97



23ANDARE ALL’AMBASCIATA, AL CONSOLATOANDÀRE AL’AMBASHÀTA AL KONSOLÀTOSI TË SHKOSH NË AMBASADË, NË KONSULLATËSI TË SC’KÒSC’ NË AMBASÀD NË KONSULLÀT

- Dov’è l’Ambasciata italiana? dov’è l’ambashàta italiàna- Ku është Ambasada italiane? ku ësc’t ambasàda italiàne

- Il mio permesso di soggiorno scade fra tre giorni, posso rinnovarlo?il mìo permèso di soxhòrno skàde fra tre xhòrni pòso rinovàrlo- Leja ime e qëndrimit mbaron mbas tre ditësh mund ta zgjas?lèja ìme a qëndrìmit mbaròn mbas tre dìtësc’ mund ta s’gj’as

- Chiami un interprete per favore kiàmi un intèrprete per favòre- Thirrni një përkthyes, ju lutem th’ìrrni gnë përkth’ües jù lùtem

98

C FRASI ABITUALI Andare all’amba-sciata o al consolato 23


Si të shkosh nëambasadë, në konsullatë

23

addetto adètoatashe atascè

ambasciata ambashàtaambasadë ambasàd

ambasciatore ambashatòreambasador ambasadòr

autenticare autentikàrevërtetoj vërtetòj

certificato çertifikàtocertifikatë zertifikàt

consolato konsolàtokonsullatë konsullàt

console kònsolekonsull kònsull

documenti documèntidokumente dokumènte

firma fìrmafirmë (nënshkrim) firm (nënsc’krìm)

garanzia garancìagaranci garanzì

interprete intèrpretepërkthyes përkth’ües

passaporto pasapòrtopasaportë pasapòrt

permesso permèsoleje lèje

permesso di lavoro permèso di lavòroleje pune lèje pùne

permesso di soggiorno permèso di soxhòrnoleje qëndrimi lèje qëndrìmi

rinnovo rinòvozgjatje s’gj’àtje

scaduto skadùtoi pavlefshëm i pavlèfscëm

straniero stranièroi huaj i hùaj

valido vàlidoi rregullt i rrègullt

visto vìstovizë vis’

visto d’entrata vìsto d’entràtavizë hyrjeje vis’ hürjeje

visto di transito vìsto di trànzitovizë transiti vis’ trasìti

visto per cure vìsto per kùrevizë për kurim vis’ për kurìm

visto turistico vìsto turìstikovizë turistike vis’ turistìke

nome nòmeemër èmër

cognome konjòmembiemër mbièmër

data di nascita dàta di nàshitadatë e lindjes dat e liìndjes

luogo di nascita luògo di nàshitavend i lindjes vend i lìndjes

sesso sèsoseks seks

cittadinanza çitadinàncashtetësi sc’tetësì

nazionalità nacionalitàkombësi kombësì

professione profesiòneprofesion profesiòn

titolo di studio titòlo di stùdiotitull studimi tìtull studìmi

stato civile stàto çivìlegjendje civile gj’èndje zivìle


coniugata koniugàtae martuar e martùar

99



celibe çèlibebeqar beqàr


vedovo vèdovoi ve (vejan) i ve (vejàn)

vedova vèdovae ve (vejushë) e ve (vejùsc’)


divorziata divorciàtae divorcuar e divorzùar

figli fìljibij bìj

residenza residèncavendbanim venbanìm

indirizzo indirìcoadresë adrès

telefono telèfonotelefon telefòn

100



ambasadë ambasàdambasciata ambashàta

ambasador ambasadòrambasciatore ambashatòre

atashe atascèaddetto adèto

certifikatë zertifikàtcertificato çertifikàto

dokumente dokumèntedocumenti documènti

firmë (nënshkrim) firm (nënsc’krìm)firma fìrma

garanci garanzìgaranzia garancìa

i huaj i hùajstraniero stranièro

i pavlefshëm i pavlèfscëmscaduto skadùto

i rregullt i rrègulltvalido vàlido

konsull kònsullconsole kònsole

konsullatë konsullàtconsolato konsolàto

leje lèjepermesso permèso

leje pune lèje pùnepermesso di lavoro permèso di lavòro

leje qëndrimi lèje qëndrìmipermesso di soggiorno permèso di soxhòrno

pasaportë pasapòrtpassaporto pasapòrto

përkthyes përkth’üesinterprete intèrprete

vërtetoj vërtetòjautenticare autentikàre

vizë hyrjeje vis’ hürjejevisto d’entrata vìsto d’entràta

vizë për kurim vis’ për kurìmvisto per cure vìsto per kùre

vizë transiti vis’ trasìtivisto di transito vìsto di trànzito

vizë turistike vis’ turistìkevisto turistico vìsto turìstiko

vizë vis’visto vìsto

zgjatje s’gj’àtjerinnovo rinòvo

emër èmërnome nòme

mbiemër mbièmërcognome konjòme

datë e lindjes dat e liìndjesdata di nascita dàta di nàshita

vend i lindjes vend i lìndjesluogo di nascita luògo di nàshita

seks sekssesso sèso

shtetësi sc’tetësìcittadinanza çitadinànca

kombësi kombësìnazionalità nacionalità

profesion profesiònprofessione profesiòne

titull studimi tìtull studìmititolo di studio titòlo di stùdio

gjendje civile gj’èndje zivìlestato civile stàto çivìle


e martuar e martùarconiugata koniugàta

101



beqar beqàrcelibe çèlibe


i ve (vejan) i ve (vejàn)vedovo vèdovo

e ve (vejushë) e ve (vejùsc’)vedova vèdova


e divorcuar e divorzùardivorziata divorciàta

bij bìjfigli fìlji

vendbanim venbanìmresidenza residènca

adresë adrèsindirizzo indirìco

telefon telefòntelefono telèfono

102



24PARTO CON L’AEREO PÀRTO KON L’AÈREONISJE ME AEROPLAN NÌSJE ME AEROPLÀN

- C’è un servizio aereo per...? ç’è un servìcio aèreo per- Ka një shërbim ajror për...? ka gnë scërbìm ajròr për

- Quanto bagaglio posso portare con me? kuànto bagàljo pòso portàre kon me- Sa bagazhe mund të mar me vete? sa bagàzh’e mund të mar me vète

- Dov’è l’aeroporto? dov’è l’aeropòrto- Ku është aeroporti? ku ësc’t aeropòrti

- C’è un servizio speciale per recarsi all’aeroporto?ç’è un servìcio speçàle per rekàrsi all’aeropòrto- Është një shërbim special për çuarje në aeroport?ësc’t gnë scërbìm speziàl për ciuàrje në aeropòrt

- Un autobus speciale parte alle ore...dalla nostra agenziaun autobùz speçàle pàrte àle òre...dàla nòstra axhencìa- Një autobuz special niset në orën... nga agjensia jonëgnë autobùs’ speziàl nìset në òrën...nga agj’ensìa jòn

- A che ora parte il volo per Roma? a ke òra pàrte il vòlo per ròma- Në çfarë ore niset avioni për Romë? në c’far òre nìset aviòni për rom

- Quanto dura il viaggio? kuànto dùra il viàxho- Sa zgjat udhëtimi? sa s’gj’àt udh’ëtìmi

- Vorrei prenotare due posti per domani, per Milanovorrèi prenotàre dùe pòsti per domàni per milàno- Dua të rezervoj dy vende për nesër, për Milanodùa të res’ervòj dü vènde për nèsër për milàno

- Vorrei confermare (modificare) la data della mia partenzavorrèi konfermàre (modifikàre) la dàta dèlla mìa partènca- Dua të konfirmoj (ndryshoj) datën e nisjes simedùa të konfirmòj (ndrüsciòj) dàtën e nisjes sìme

- Vorrei un posto per non fumatori (vicino all’oblò)vorrèi un pòsto per non fumatòri (viçìno al’oblò)- Desha një vend ku ndalohet duhani (afër dritares)dèscia gnë vend ku ndalòhet duhàni (afër dritàres)

- Quando decolliamo? kuàndo dekoliàmo- Kur do të ngrihemi (nga toka)? kur do të ngrihèmi (nga tòka)

103

C FRASI ABITUALI Parto con l’aereo 24

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Nisje me aeroplan 24

- È necessario allacciare le cinture di sicurezza? è neçesàrio allaçàre le çintùre di sikurècca- Është e nevojshme të lidhen rripat e sigurimit? ësc’ e nevòjsc’me të lìdh’en rrìpat e sigurimìt

- Avrebbe qualcosa contro la nausea? avrèbe kualkòza kòntro la nàuzea- A keni diçka kundër të përzierave? a kèni dìc’ka kùndër të përs’ieràve

- A quanti metri di quota siamo? a kuànti mètri di kuòta siàmo- Në ç’farë lartësie kuote jemi? në c’far lartësìe kuòte jèmi

- Si atterra fra...minuti si atèrra fra... minùti- Ulemi në tokë për...minuta ulèmi në tok për...minùta

- Manca una valigia, cosa posso fare? mànka ùna valìxha kòza pòso fàre- Mungon një valixhe, çmund të bëj? mungòn gnë valìge c’mund të bëj

- Dove posso noleggiare una macchina? dòve pòso nolexhàre ùna màkina- Ku mund të marr një makinë? ku mund të marr gnë makìn

- Dove posso prendere un taxi? dòve pòso prèndere un tàksi- Ku mund të marr një taksi? ku mund të marr gnë taxì

104

C FRASI ABITUALI Parto con l’aereo 24

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Nisje me aeroplan 24

aeroplano aeroplànoaeroplan (avion) aeroplàn (aviòn)

aeroporto aeropòrtoaeroport aeropòrt

ala àlakrah krah

altitudine (quota) altitùdine (kuòta)lartësi lartësì

andata e ritorno andàta e ritòrnovajtje-ardhje vàjtje-àrdh’je

arrivi arrìvimbërritje(arritje) mbërrìtje (arrìtje)

atterraggio aterràxhoulje ùlje

bagaglio bagàljobagazh bagàzh’

bagalio a mano bagàljo a mànobagazh’ i dorës bagàzh’ i dòrës

biglietto biljètobiletë bilèt

cabina kabìnakabinë kabìn

carrello (aereo) karèlorrota rròta

carrello (bagagli) karrèllokarrocë karròz

carta d’imbarco karta d’imbàrkofletë udhëtimi flet udh’ëtìmi

cintura di sicurezza çintùra di sikurècabrez sigurimi bres’ sigurìmi

classe klàseklasë klas

prima classe prìma klàseklasë i parë klas i par

compagnia aerea kompanjìa aèreashoqëri (kompani ajrore) scioqërì (kompanì ajròre)

controllo passaporti kontròlo pasapòrtikontroll i pasaportave kontròll i pasapòrtave

coda (fila) kòda (fìla)radhë radh’

decollare dekolàrengrihet ngrìhet

decollo dekòlongritje ngrìtje

documenti dokumèntidokumente dokumènte

elicottero elikòterohelikopter helikoptèr

equipaggio ekuipàxhoekuipazh ekuipàzh’

fuso orario fùso oràriobosht i orëve bosc’t i òrëve

hostess hòstesstjuardesë stjuardès

imbarco imbàrkohipje hìpje

mal d’aria mal d’àriazë aeroplani s’ë aeroplàni

oblò oblòdritare dritàre

passeggero pasexhèroudhëtar udh’ëtàr

partenze partèncenisje nìsje

pilota pilòtapilot pilòt

pista pìstapistë pist

prenotazione prenotaciònerezervim (prenotim) res’ervìm (prenotìm)

sedile sedìlendenjëse ndègnëse

105



sovrappeso sovrapèsombi peshë mbi pesc’

torre di controllo tòre di kontròlokullë kontrolli kull kontròlli

uscita d’emergenza ushìta d’emerxhèncadalje rreziku dàlje rres’ìku

valigia valìxhavalixhe valìge

volare volàreme fluturu me fluturù

volo vòlofluturim fluturìm

volo nazionale vòlo nacionàlefluturim kombëtar fluturìm kombëtàr

volo internazionale vòlo internacionàlefluturim ndërkombëtar fluturìm ndërkombëtàr

volo intercontinentale vòlo interkontinentàlefluturim ndërkontinental fluturìm ndërkontinentàl

vuoto d’ària vuòto d’àriaxhep (boshllëk ajri) gep (bosc’llëk àjri)

106



aeroplan (avion) aeroplàn (aviòn)aeroplano aeroplàno

aeroport aeropòrtaeroporto aeropòrto

bagazh bagàzh’bagaglio bagàljo

bagazh’ i dorës bagàzh’ i dòrësbagalio a mano bagàljo a màno

biletë bilètbiglietto biljèto

bosht i orëve bosc’t i òrëvefuso orario fùso oràrio

rrip sigurimi rrip sigurìmicintura di sicurezza çintùra di sikurèca

dalje rreziku dàlje rres’ìkuuscita d’emergenza ushìta d’emerxhènca

dokumente dokumèntedocumenti dokumènti

dritare dritàreoblò oblò

ekuipazh ekuipàzh’equipaggio ekuipàxxho

fletë udhëtimi flet udh’ëtìmicarta d’imbarco karta d’imbàrko

fluturim fluturìmvolo vòlo

fluturim kombëtar fluturìm kombëtàrvolo nazionale vòlo nacionàle

fluturim ndërkombëtar fluturìm ndërkombëtàrvolo internazionale vòlo internacionàle

fluturim ndërkontinentalfluturìm ndërkontinentàl

volo intercontinentalevòlo interkontinentàle

helikopter helikoptèrelicottero elikòtero

hipje hìpjeimbarco imbàrko

kabinë kabìncabina kabìna

karrocë karròzcarrello (bagagli) karrèlo

klasë i parë klas i parprima classe prìma klàse

klasë klasclasse klàse

kontroll i pasaportave kontròll i pasapòrtavecontrollo passaporti kontròlo pasapòrti

krah krahala àla

kullë kontrolli kull kontròllitorre di controllo tòre di kontròlo

lartësi (kuota) lartësì (kuòta)altitudine (quota) altitùdine (kuòta)

mbërritje(arritje) mbërrìtje (arrìtje)arrivi arìvi

mbi peshë mbi pesc’sovrappeso sovrapèso

me fluturu me fluturùvolare volàre

ndenjëse ndègnësesedile sedìle

ngrihet ngrìhetdecollare dekolàre

ngritje ngrìtjedecollo dekòlo

nisje nìsjepartenze partènce

pilot pilòtpilota pilòta

pistë pistpista pìsta

107



radhë radh’coda (fila) kòda (fìla)

rezervim (prenotim) res’ervìm (prenotìm)prenotazione prenotaciòne

rrota rròtacarrello (aereo) karèlo (aèreo)

shoqëri (kompani ajrore) scioqërì (kompanì ajròre)compagnia aerea kompanjìa aèrea

stjuardesë stjuardèshostess hòstes

udhëtar udh’ëtàrpasseggero pasexhèro

ulje ùljeatterraggio aterràxho

vajtje-ardhje vàjtje-àrdh’jeandata e ritorno andàta e ritòrno

valixhe valìgevaligia valìxha

xhep (boshllëk ajri) gep (bosc’llëk àjri)vuoto d’ària vuòto d’ària

zë aeroplani s’ë aeroplànimal d’aria mal d’ària

108



25VADO CON LA NAVE VÀDO KON LA NÀVESHKOJ ME ANIJE SC’KÒJ ME ANÌJE

- Qual’é il miglior piroscafo per...? kual’è il miljòr piròskafo per- Cili është vapori më i mirë për...? zìli ësc’t vapòri më i mir për

- In quali giorni e a che ora parte? in kuàli xhòrni e a ke òra pàrte- Në cilën ditë është dhe në cilën orë niset? në zìlën dit ësc’t dh’e në zìlën or nìset

- Da dove parte? da dòve pàrte- Prej nga niset? prèj nga nìset

- Va direttamente a...? va diretamènte a- Shkon direkt në...? sc’kon dirèkt në

- Dove, a quali porti fa scalo? dòve a kuàli pòrti fa skàlo- Ku, në cilin portë bën ndalesë? ku në zìlin port bën ndàles

- Quando la nave arriverà a ...? kuàndo la nàve ariverà a- Kur arrin anija në...? kur àrrin anìja në

- Quanto costa un biglietto di prima, seconda classe per..?kuànto kosta un biljèto di prìma sekònda klàse per- Sa kushton një biletë e klasit të parë, të dytë për...?sa kùsc’ton gnë bilèt e klàsit të par të düt për

- Vorrei una cuccetta superiore, inferiorevorrèi ùna kuçèta superiòre inferiòre- Dua një shtrat të sipërmë (superior, inferior, poshtë)dùa gnë sc’trat të sipërm (superiòr inferiòr posc’t)

- Vorrei una cabina esterna, interna vorrèi ùna kabìna estèrna intèrna- Dua një dhomë të jashtëme, brëndëshme, dùa gnë dh’om të jasc’tëm brëndësc’me

- Quando devo essere a bordo? kuàndo dèvo èsere a bòrdo- Kur duhet të jem në anije? kur dùhet të jèm në anìje

- È questo il battello per...? è kuèsto il batèllo per- Është kjo anija për në...? ësc’t kjò anìja për në

- Dov’è il salone, la sala da pranzo della...classe? dov’è il salòne la sàla da prànxo dèlla klàse- Ku është salloni, salla e ngrënies e klasit...? ku ësc’t sallòni sàlla e ngrëniès e klasìt

- A che ora si mangia? a ke òra si mànxhà- Në cilën orë hahet? në zìlën or hahèt

109

C FRASI ABITUALI Vado con la nave 25

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shkoj me anije 25

- Il mare è agitato, calmo il màre è axhitàto- Deti është i acqruar, (lëkundshëm), i qetë dèti ësc’t i azqruàr (lëkùndscëm) i qet

110

C FRASI ABITUALI Vado con la nave 25

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shkoj me anije 25

albero àlberodirek dirèk

aliscafo aliskàfoaliskaf aliskàf

ancora ànkoraspirancë spirànz

attracco atràkovend ankorimi vend ankorìmi

banchina bankìnaskelë skel

barca bàrkabarkë bark

barca a motore bàrka a motòrebarkë me motor bark me motòr

barca a remi bàrka a rèmi barkë me lopata (me rrema) bark me lopàta (me rrèma)

barca a vela bàrka a vèlabarkë me vela bark me vèla

biglietteria biljeterìabiletari biletarì

bordo bòrdobord bord

cabina kabìnakabinë kabìn

cabina doppia (singola) kabìna dòpia (sìngola)kabinë dyshe (njëshe) kabin düsce (gnësce)

capitano kapitànokapiten kapitèn

coperta kopèrtakuvertë kuvèrt

costa kòstabregdet bregdèt

crociera kroçèra anije udhëtim për turizëmanìje udh’ëtìm për turìs’ëm

cuccetta kuçètavend-krevat vend krevàt

equipaggio ekuipàxhoekuipazh ekuipàzh’

faro fàrofener fenèr

fiume fiùmelumë lum

golfo gòlfogji gj’i

gommone gomònebarkë gome bark gòme

imbarcadero imbarkadèroskelë skel

imbarco imbàrkohipje ne anije hìpje në anìje

isola isòlaishull ìsciull

lago làgoliqen liqèn

largo làrgodet të hapur det të hàpur

mare màredet det

mare calmo màre kàlmodet i qetë det i qet

mare agitato màre axhitàtodet i trazuar (me dallgë) det i tras’ùar (me dallg)

mare in burrasca màre in burràskadet me stuhi det me stuhì

alta marea àlta marèabaticë batìz

bassa marea bàsa marèazbaticë s’batìz

marinaio marinàjomarinar marinàr

medico di bordo mèdiko di bòrdomjek i anijes mjèk i anìjes

111



molo mòlomol mol

motoscafo motoskàfomotoskaf motoskàf

naufragio naufràxhombytje e anijes mbütje e anìjes

nave nàveanijes anìjes

navigazione navigaciònelundrim lundrìm

nodo nòdonyjë nüj

oblò oblòdritare dritàre

onda òndadallgë(valë) dallg (val)

peschereccio peskerèçopeshkarexhë pesc’karèg’

ponte pònteurë ur

poppa pòpapupë pup

porto pòrtoport port

profondità profonditàthellësi th’ellësì

prua prùabash basc’

remo rèmolopatë (rrem) lopàt (rrem)

rimorchiatore rimorkiatòrerimorkiator rimorkiatòr

riva rìvabregdet bregdèt

rotta ròtakurs kurs

salpare salpàreniset nìset

salvagente salvaxhèntegomë shpëtimi gom sc’pëtìmi

sbarco sbàrkozbritje s’brìtje

scafo skàfotrup trup

scialuppa di salvataggio shalùpa di salvatàxhobarkë shpëtimi bark sc’pëtìmi

sirena sirènasirenë sirèn

stiva stìvahambar hambàr

timone timònetimon timòn

traghetto tragètotraget traghèt

zattera xatèratrap trap

112



aliskaf aliskàfaliscafo aliskàfo

anije udhëtim për turizëm anìje udh’ëtìm për turìs’ëmcrociera kroçèra

anijes anìjesnave nàve

barkë barkbarca bàrka

barkë gome bark gòmegommone gomòne

barkë me lopata (me rrema) bark me lopàta (me rrèma)barca a remi bàrka a rèmi

barkë me motor bark me motòrbarca a motore bàrka a motòre

barkë me vela bark me vèlabarca a vela bàrka a vèla

barkë shpëtimi bark sc’pëtìmiscialuppa di salvataggio shalùpa di salvatàxho

bash basc’prua prùa

baticë batìzalta marea àlta marèa

biletari biletarìbiglietteria biljeterìa

bord bordbordo bòrdo

bregdet bregdètriva rìva

bregdet bregdètcosta kòsta

dallgë(valë) dallg (val)onda ònda

det i trazuar (me dallgë) det i tras’ùar (me dallg)mare agitato màre axhitàto

det detmare màre

det i qetë det i qetmare calmo màre kàlmo

det me stuhi det me stuhìmare in burrasca màre in buràska

det të hapur det të hàpurlargo làrgo

direk dirèkalbero àlbero

dritare dritàreoblò oblò

ekuipazh ekuipàzh’equipaggio ekuipàxho

fener fenèrfaro fàro

gji gj’igolfo gòlfo

gomë shpëtimi gom sc’pëtìmisalvagente salvaxhènte

hambar hambàrstiva stìva

hipje ne anije hìpje në anìjeimbarco imbàrko

ishull ìsciullisola ìsola

kabinë dyshe (njëshe) kabin düsce (gnësce)cabina doppia (singola) kabìna dòpia (sìngola)

kabinë kabìncabina kabìna

kapiten kapitèncapitano kapitàno

kurs kursrotta ròta

kuvertë kuvèrtcoperta kopèrta

liqen liqènlago làgo

113



lopatë (rrem) lopàt (rrem)remo rèmo

lumë lumfiume fiùme

lundrim lundrìmnavigazione navigaciòne

marinar marinàrmarinaio marinàio

mbytje e anijes mbütje e anìjesnaufragio naufràxho

mjek i anijes mjèk i anìjesmedico di bordo mèdiko di bòrdo

mol molmolo mòlo

motoskaf motoskàfmotoscafo motoskàfo

niset nìsetsalpare salpàre

nyjë nüjnodo nòdo

peshkarexhë pesc’karèg’peschereccio peskerèço

port portporto pòrto

pupë puppoppa pòpa

rimorkiator rimorkiatòrrimorchiatore rimorkiatòre

sirenë sirènsirena sirèna

skelë skelbanchina bankìna

skelë skelimbarcadero imbarkadèro

spirancë spirànzancora ànkora

thellësi th’ellësìprofondità profondità

timon timòntimone timòne

traget traghèttraghetto tragèto

trap trapzattera xatèra

trup trupscafo skàfo

urë urponte pònte

vend ankorimi vend ankorìmiattracco atràko

vend-krevat vend krevàtcuccetta kuçèta

zbaticë s’batìzbassa marea bàsa marèa

zbritje s’brìtjesbarco sbàrko

114



26MI FERMO ALLA DOGANA MI FÈRMO ÀLA DOGÀNANDALOJ NË DOGANË NDALÒJ NË DOGÀN

- Per favore, il suo passaporto per favòre il sùo pasapòrto- Ju lutem pashaportën tuaj ju lùtem pasc’portën tuàj

- Sono cittadino italiano, albanese, greco sòno çitadìno italiàno albanèze grèko- Jam qytetar italian, shqiptar, grekë jàm qütetàr itàlian sc’qiptàr grek

- Ecco il visto di entrata, di uscita èko il vìsto di entràta di ushìta- Ja viza e hyrjes, e daljes jà vis’ a hürrjès e dalj’ès

- Desidero essere messo in contatto con il consolato...desidèro èsere mèso in kontàto kon il konsolàto- Deshiroj të jem vënë në komunikim me konsullatën..desciròj të jèm vën në komunikìm me konsullàtën

- Dov’è la dogana? dov’è la dogàna- Ku është dogana? ku ësc’t dogàna

- Ha qualche cosa da dichiarare? à kuàlke kòsa da dikiaràre- Keni gjë për të deklaruar? kèni gj’ për të deklaruàr

- Credo di non avere nulla da dichiarare krèdo di non avère nùla da dikiaràre- Besoj të mos kemë asgjë për të deklaruar besòj të mos kem asgj’ për të deklaruàr

- Io ho soltanto...ìo ò soltànto- Un kam vetem...un kam vètem

- Tutto ciò che ho sono vestiti ed altri oggetti di uso personaletùto ço ke ò sòno vestìti ed àltri oxhèti di ùso personàle- Gjithëçka kam janë veshmbathje, sende të përdorimit perdorimit personal (vetjak)gj’ìth’ëc’ka kam jan vesc’mbàth’je sènde të përdòrimit personàl (vetjàk)

- Vuole che apra io? vuòle ke àpra ìo- Doni ta hap unë? dòni ta hap un

- Apra per favore questa valigia àpra per favòre kuèsta valìxha- Hapeni ju lutem këtë valixhe hàpeni ju lùtem këtë valìge

- Non mi fermo in questo paese non mi fèrmo in kuèsto paèze- Nuk do ndaloj (qëndroj) në këtë vënd (qytet) nuk do ndalòj (qëndròj) në këtë vënd (qütet)

- Vado direttamente in (a)... vàdo diretamènte in (a)- Shkoj direkt në...vënd sc’kòj dirèkt në...vënd

115

C FRASI ABITUALI mi fermo alla dogana 26

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ndaloj në doganë 26

116



- Sono tutti effetti usati, non ho roba nuovasòno tùti efèti usàti non ò ròba nuòva- Janë të gjitha gjërat e përdorura, nuk kam rroba të rejajàn të gj’ìth’a gj’ëràt e përdorùra nuk kam rroba të rèja

- È esente da dogana è esènte da dogàna- Është ë përjashtuar (shkarkuar) nga dogana ësc’t ë përjas’tuàr (sc’karkuàr) nga dogàna

- Quanto costano questi oggetti? kuànto kostàno kuèsti oxhèti- Sa kushtojne këto vogëlsira? sa kusc’tòjne këtò voghëlsìra

- Mi dia la loro fattura mi dìa la lòro fatùra- Me jepni faturën e tyre me jèpni fatùrën e türe

- Ecco èko- Ja jà

- Questi oggetti pagano diritti d’importazione kuèsti oxhèti pàgano dirìti d’importaciòne- Këto sende paguhen njëlloj si të importuarat këtò sènde pagùhen gnëllòj si të impotùarat

- Questi oggetti non sono soggetti a tassakuèsti oxhèti non sòno soxhèti a tàsa- Këto sende nuk janë gjëra (percaktuara) për taksakëtò sènde nuk jan gj’ëra (perzaktùara) për tàksa

- Chiudete la valigia kiudète la valìxha- Mbylleni valixhen mbüllèni valìgen

- Potete prenderla potète prènderla- Mund ta merni mund ta mèrni

- Ha qualche altra cosa? à kuàlke àltra kòza- Ka ndonjë gjë tjetër? ka ndogn’ gj’ ë tjètër

- Ho alcune sigarette, due cravatte, una bottiglia di cognac, un apparecchio fotograficoò àlkune sigarète dùe kravàte ùna botìlja di konjàk un aparèkio fotogràfiko- Kam disa cigare, dy gravata, një shishe konjak, një aparat fotografikkam dìsa zigàre dü gravàta gnë scisce cognàk gnë aparàt fotografìk

- Mi lasci vedere! è nuovo? mi làshi vedère è nuòvo- Më leni ta shoh! është i ri? më lèni ta sciòh ësc’t i ri

- No, lo ho da più di...anni no lo ò da più di... ànni- Jo, e kam prej mbi...vitesh jò e kam prèj mbi...vìtesc’

117



- Questi sono senza tassa e possono passare kuèsti sòno sènxa tàsa e pòsono pasàre- Këto janë pa takse dhe munden të kalojnë këtò jàn pa tàkse dh’e mùnden të kalòjn

- Ha della valuta estera? à dèla valùta èstera- Keni valutë të jashtme (të huaj)? kèni valùt të jàsc’tme (të huàj)

- Quanto denaro ha con sè? kuànto denàro à kon sè- Sa të holla (pare) keni me vete? sa të hòlla (pàre) kèni me vète

118



assicurazione auto asikuraciòne àutosigurimi i makinës sigurìmi i makìnës

bagagliaio bagaljàjobagazh bagàzh

bagaglio bagàljobagazh bagàzh

borsa (borsetta) bòrsa (borsèta)çantë ciànt

carta d’identità kàrta d’identitàletërnjioftim letërgnoftìm


confine konfìnekufi kufì

contrabbando kontrabàndokontrabandë kontrabànd

controllo kontròlokontroll kontròll

dichiarare dikiaràredeklaroj deklaròj

documenti dokumèntidokumente dokumènte

dogana dogànadoganë dogàn

esente da dogana esènte da dogànapa doganë pa dogàn

soggetto a dogana soxhèto a dogànai doganueshëm i doganùescëm

doganiere doganièredoganier doganièr

effetti personali efèti personàlisende vetjake sènde vetjàke


modulo mòduloformular formulàr


nome e cognome nòme e konjòmeemër dhe mbiemër èmër dh’e mbièmër

passaporto pasapòrtopasaportë pasapòrt

permesso di soggiorno permèso di soxhòrnoleje qëndrimi lèje qëndrìmi

portafoglio portafòljoportofol portofòl

regalo regàlodhuratë dh’uràt

ricevuta riçevùtadëftesë dëftès

scaduto skadùtoi pavlefshëm (i skaduar) i pavlèfscëm (i skadùar)

tariffa doganale tarìfa doganàletarifë doganore tarìf doganòre

ufficio ufìçozyrë s’ür

valido vàlidoi rregullt i rrègullt

valuta valùtavalutë valùt

visto vìstovizë vis’

119



bagazh bagàzhbagaglio bagàljo

bagazh bagàzhbagagliaio bagaljàio

çantë ciàntborsa (borsetta) bòrsa (borsèta)

dëftesë dëftèsricevuta riçevùta

deklaroj deklaròjdichiarare dikiaràre

dhuratë dh’uràtregalo regàlo

doganë dogàndogana dogàna

doganier doganièrdoganiere doganière

dokumente dokumèntedocumenti dokumènti

emër dhe mbiemër èmër dh’e mbièmërnome e cognome nòme e konjòme

formular formulàrmodulo mòdulo


i doganueshëm i doganùescëmsoggetto a dogana soxhèto a dogàna

i pavlefshëm (i skaduar)i pavlèfscëm (i skadùar)scadutoskadùto

i rregullt i rrègulltvalido vàlido


kontrabandë kontrabàndcontrabbando kontrabàndo

kontroll kontròllcontrollo kontròlo

kufi kufìconfine konfìne

leje qëndrimi lèje qëndrìmipermesso di soggiorno permèso di soxhòrno

letërnjioftim letërgnoftìmcarta d’identità kàrta d’identità

pa doganë pa dogànesente da dogana esènte da dogàna

pasaportë pasapòrtpassaporto pasapòrto

portofol portofòlportafoglio portafòljo

sende vetjake sènde vetjàkeeffetti personali efèti personàli


sigurimi i makinës sigurìmi i makìnësassicurazione auto asikuraciòne àuto

tarifë doganore tarìf doganòretariffa doganale tarìfa doganàle

valutë valùtvaluta valùta

vizë vis’visto vìsto

zyrë s’ürufficio ufìço

27PRENDO IL TRENO PRÈNDO IL TRÈNOMARR TRENIN MARR TRENÌN

- Mi può dire dov’è la stazione centrale? mi può dìre dov’è la staciòne çentràle- Mund të më thoni ku është stacioni qëndrorë? mund të më th’òni ku ësc’t stàzioni qëndròr

- Dov’è la stazione per...? dov’è la staciòne per- Ku është stacioni për...? ku ësc’t staziòni për

- Senta facchino! venga qua per favoresènta fakìno vènga kuà per favòre- Dëgjo, puntor (hamall)! hajde këtu të lutem(mundësisht)dëgj’o pùntor (hamàll) hàjde këtù të lùtem (mundësìsc’t)

- Prenda questa valigia, queste valigie, questo bagaglio per favoreprènda kuèsta valìxha kuèste valìxhe kuèsto bagàljo per favòre- Merr këtë valixhe, këto valixhe, këtë bagazhtë lutem merr këtë valìge këtò valìge këtë bagazh’ të lùtem

- A che ora parte il prossimo...? a ke òra pàrte il pròsimo- Në ç’orë(ç’farë ore) niset tjetri (i ardhëshmi)...? në c’ or(c’far òre) nìset tjetrì (i àrdh’ësc’mi)

- Da quale binario parte? da kuàle binàrio pàrte- Nga cili binar niset? nga zìli binàr nìset

- A che ora arriverà a ... a ke òra arriverà a- Në çfar orë arrin në... në c’far or arrìn në

- Si deve cambiare treno? si dève kambiàre trèno- Duhet ndëruar tren? dùhet ndëruàr tren

- Quanto costa un biglietto di...classe per...? kuànto kòsta un biljèto per- Sa kushton një biletë e klasit... për...? sa kùsc’ton gnë bilèt e klàsit... për...

- Per favore mi dia un biglietto, due biglietti di... classe per.per favòre mi dìa un biljèto dùe bijètti di klàse per- Ju lutem më jepni një biletë, dy bileta të klasit...për...ju lùtem më jèpni gnë bilèt dü bilèta të klasìt për

- Un biglietto semplice un biljèto sèmpliçe- Një biletë të thjeshtë gnë bilèt të th’jèsc’t

- Andata e ritorno andàta e ritòrno- Vajtje e ardhje vàjtje e àrdh’je

120

C FRASI ABITUALI Prendo il treno 27

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Marr trenin 27

- Vorrei spedire questo bagaglio direttamente a... vorrèi spedìre kuèsto bagàljo diretamènte a- Dua të nis këtë bagazh direkt në... dùa të nis këtë bagazh’ dirèkt në

- Ho fretta ò frèta- Kam ngutje (nxitoj) kam ngùtje (nzitòj)

- Venga da me per favore vènga da me per favòre- Hajdeni tek unë ju lutem hajdèni ten un ju lùtem

- È questo il treno per...? è kuèsto il trèno per- Ky është treni për...? (është ky tren për...?) kü ësc’t trèni për (ësc’t kü tren për)

- Dove va questo treno? dòve va kuèsto trèno- Ku shkon ky tren? ku sc’kon kü tren

- Da dove viene questo treno? da dòve viène kuèsto trèno- Nga vjen ky tren? nga vjèn kü tren

- Dov’è un vagone di...classe, il vagone letto,uno scompartimento per fumatori (non fumatori)?dov’è un vagòne di...klàsse il vagòne lètoùno skompartimènto per fumatòri (non fumatòri)- Ku është një vagon i klasit, vagoni shtrat (fjetjes),një ndarje për ata që pin duhan (që nuk pine duhan)?ku ësc’t gnë vagòn i klàsit vagòni sc’trat (fjètjes)gnë ndarje për àta që pin duhan (që nuk pìne dùhan)

- In testa, in mezzo, in coda in tèsta in mèxo in kòda- Në krye, në mes, në bisht (fund) në krüe në mes në bisc’t (fund)

- Attenzione, è in partenza dal binario...il treno, il diretto, il rapido per...atenciòne è in partènca dal binàrio il trèno il dirèto il ràpido per- Kujdes, (vini re), është në nisje nga binari...treni, direkt, i shpejtë për...kùjdes (vìni re) ësc’t në nisje nga binàri trèni dirèkt i sc’pèjt për

- Attenzione, è in arrivo al binario...il... atenciòne è in arrìvo al binàrio il- Kujdes (vini re), është në arritje në binarin... kùjdes (vìni re) ësc’t në arrìtje në binarìn

- Signori in carrozza! sinjòri in karròca- Zotëri në vagon! s’otërì në vàgon

- Passa questo treno da...? pàsa kuèsto trèno da- Kalon ky tren nga...?kalòn kü tren nga

- Quando arriviamo a...? kuàndo arriviàmo a- Kur arrijmë në...?kur arrìjm në

121



122



- Come si chiama questa stazione? kòme si kiàma kuèsta staciòne- Si quhet ky stacion? si qùhet kü staziòn

- Quanto tempo si ferma qui il treno? kuànto tèmpo si fèrma kuì il trèno- Sa kohë ndalon (qëndron) këtu treni? sa kòh ndalòn (qëndròn) këtù trèni

- C’è tempo di andare al bar? ç’è tèmpo di andàre al bar- Ka kohë per të vajtur në bar (bufe)? ka koh per të vàjtur në bar (bufè)

- Scusi, è libero questo posto? skùzi è lìbero kuèsto pòsto- Më falni, është i lirë ky vënd? më fàlni ësc’t i lir kü vënd

- Scusi, questo posto è mio! skùzi kuèsto pòsto è mìo- Më falni, ky vënd është imi! më fàlni kü vënd ësc’t ìmi

- Scusi il disturbo skùzi il distùrbo- Më falni për shqetësimin më fàlni për sc’qetësimìn

- Posso aprire, chiudere il finestrino? pòso aprìre kiùdere il finestrìno- Mundet ta hap, mbyll dritaren? mùndet ta hap mbüll dritàren

- Il treno è molto in ritardo? il trèno è mòlto in ritàrdo- Treni është me shumë vonesë? trèni ësc’t me sciùm vonès

- Dove siamo ora? dòve siàmo òra- Ku jemi tani? ku jèmi tàni

- Dove posso trovarla? dòve pòso trovàrla- Ku mund ta gjej? ku mund ta gj’èj

- All’uscita della stazione, presso l’edicola, nel salone, al deposito bagagli a mano, al taxial’ushìta dèla staciòne prèso l’edìkola nel salòne al depòsito bagàlji a màno al tàksi- Në dalje të stacionit, afër (pran) qoshit, në sallon, tek vendi i bagazheve të dorës, tek taksitnë dàlje të stazionìt àfër (pran) quscìt në sallòn tek vèndi e bagazh’ève të dòrës tek tàksit

- Dov’è il capostazione, l’ufficio oggetti smarriti?dov’è il kapostaciòne l’ufìço oxhètti smarrìti- Ku është shefi i stacionit, zyra e sendeve të humbura?ku ësc’t scèfi i stazionìt s’üra e sendève të humbùra

- Vorrei andare a...vorrèi andàre a- Dua të shkoj tek... dùa të sc’kòj tek

- Si può andare a piedi? si può andàre a pièdi- Mund të shkohet në këmbë? mund të sc’kohèt në këmb

123



- C’è qualche tram, autobus per andare a...? ç’è kuàlke tram àutobuz per andàre a- Ka ndonjë tramvaj, autobuz për të vajtur në...? ka ndògn’ tramvàj autobùs’ për të vàjtur në

- C’è qui vicino un buon albergo, un buon ristorante?ç’è kuì viçìno un buòn albèrgo un buòn ristorànte- Ka këtu afër një hotel të mirë, një restorant të mirë?ka këtù àfër gnë hotèl të mir gnë restorànt të mir

124



altoparlante altoparlàntealtoparlant altoparlànt

arrivare arrivàrearrij (mbërrij) arrìj (mbërrìj)

arrivo arrìvoarritje (mbërritje) arrìtje (mbërrìtje)

bagaglio bagàljobagazh bagàzh’

biglieteria biljeterìabiletari biletarì

biglietto biljètobiletë bilet

biglietto d’andata biljèto d’andàtabiletë vajtje bilèt vàjtje

biglietto di andata e ritornobiljèto di andàta e ritòrnobiletë vajtje-ardhjebilèt vàjtje-àrdh’je

binario binàriobinar binàr

cambiare treno kambiàre trènondërroj trenin ndërròj trènin

capostazione kapostaciòneshef stacioni scef staziòni

capotreno kapotrènoshef treni scef trèni

carrozza karròcavagon vagòn

classe klàseklasë klas

prima classe prìma klàseklasë e parë klas e par

seconda classe sekònda klàseklasë e dytë klas e düt

controllore kontrollòrefatorino fatorìno

corridoio korridòjokorridor korridòr

deposito bagagli depòsito bagàljidepo bagazhesh dèpo bagàzh’esc’

scontrino skontrìnodëftesë dëftès

facchino fakìnohamall hamàll

fermata fermàtastacion staziòn

ferrovia ferrovìahekurudhë hekurùdh’

finestrino finestrìnodritare dritàre

freno di emergenza frèno di emerxhèncafren sigurimi fren sigurìmi

galleria gallerìatunel tunèl

informazioni informaciòniinformacion informaziòn

locomotiva lokomotìvalokomotivë lokomotìv

macchinista makinìstamakinist makinìst

oggetti smarriti oxhèti smarrìtisende të humbura sènde të hùmbura

orario ferroviario oràrio ferroviàrioorar i trenave oràr i trènave

partenza partènxanisje nìsje

partire partìrenisem nìsem

passaggio a livello passàxho a livèlokalim i ruajtur kalìm i rùajtur

passeggero pasexhèroudhëtar udh’ëtàr

125



perdere il treno pèrdere il trènohumb trenin humb trenìn

posto pòstovend vend

posto libero pòsto lìberovend i lirë vend i lir

posto occupato pòsto okupàtovend i zënë vend i s’ën

puntuale puntuàlenë orar në oràr

riduzione riduciònezbritje s’brìtje

ritardo ritàrdovonesë vonès

rotaia rotàjashinë scin

sala d’attesa sàla d’atèsasallë pritjeje sall prìtjeje

salire salìrehip hip

scendere shènderezbres s’bres

scompartimento skompartimèntondarje ndàrje


sportello sportèlosportel sportèl

stazione staciònestacion staziòn

treno trènotren tren

treno passeggeri trèno pasexhèritren udhëtarësh tren udh’ë tàrësc’

treno merci trèno mèrçitren mallrash tren màllrasc’

uscita ushìtadalje dàlje

vagone (vettura) vagòne (vetùra)vagon vagòn

valigia valìxhavalixhe valìge

viaggiatore viaxhatòreudhëtar udh’ëtàr

altoparlant altoparlàntaltoparlante altoparlànte

arrij (mbërrij) arrìj (mbërrìj)arrivare arrivàre

arritje (mbërritje) arrìtje (mbërrìtje)arrivo arrìvo

bagazh bagàzh’bagaglio bagàljo

biletari biletarìbiglieteria biljeterìa

biletë biletbiglietto biljèto

biletë vajtje bilèt vàjtjebiglietto d’andata biljèto d’andàta

biletë vajtje-ardhje bilèt vàjtje-àrdh’jebiglietto di andata e ritorno biljèto di andàta e ritòrno

binar binàrbinario binàrio

dalje dàljeuscita ushìta

dëftesë dëftèsscontrino skontrìno

depo bagazhesh dèpo bagàzh’esc’deposito bagagli depòsito bagàlji

dritare dritàrefinestrino finestrìno

fatorino fatorìnocontrollore kontrollòre

fren sigurimi fren sigurìmifreno di emergenza frèno di emerxhènca

hamall hamàllfacchino fakìno

hekurudhë hekurùdh’ferrovia ferrovìa

hip hipsalire salìre

humb trenin humb trenìnperdere il treno pèrdere il trèno

informacion informaziòninformazioni informaciòni

kalim i ruajtur kalìm i rùajturpassaggio a livello pasàxho a livèlo

klasë e dytë klas e dütseconda classe sekònda klàse

klasë e parë klas e parprima classe prìma klàse

klasë klasclasse klàse

korridor korridòrcorridoio korridòjo

lokomotivë lokomotìvlocomotiva lokomotìva

makinist makinìstmacchinista makinìsta

ndarje ndàrjescompartimento skompartimènto


ndërroj trenin ndërròj trènincambiare treno kambiàre trèno

në orar në oràrpuntuale puntuàle

nisem nìsempartire partìre

nisje nìsjepartenza partènxa

orar i trenave oràr i trènaveorario ferroviario oràrio ferroviàrio

sallë pritjeje sall prìtjejesala d’attesa sàla d’atèsa

sende të humbura sènde të hùmburaoggetti smarriti oxhèti smarrìti

126



shef stacioni scef staziònicapostazione kapostaciòne

shef treni scef trènicapotreno kapotrèno

shinë scinrotaia rotàja

sportel sportèlsportello sportèlo

stacion staziònfermata fermàta

stacion staziònstazione staciòne

tren mallrash tren màllrasc’treno merci trèno mèrçi

tren trentreno trèno

tren udhëtarësh tren udh’ë tàrësc’treno passeggeri trèno pasexhèri

tunel tunèlgalleria galerìa

udhëtar udh’ëtàrviaggiatore viaxhatòre

udhëtar udh’ëtàrpasseggero pasexhèro

vagon vagònvagone (vettura) vagòne (vetùra)

vagon vagòncarrozza karròca

valixhe valìgevaligia valìxha

vend i lirë vend i lirposto libero pòsto lìbero

vend i zënë vend i s’ënposto occupato pòsto okupàto

vend vendposto pòsto

vonesë vonèsritardo ritàrdo

zbres s’bresscendere shèndere

zbritje s’brìtjeriduzione riduciòne

127



128

C FRASI ABITUALI Viaggiare con l’auto 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Udhëtoj me makinë 28

28VIAGGIARE CON L’AUTO VIAXHÀRE KON L’ ÀUTOUDHËTOJ ME MAKINË UDH’ËTÒJ ME MAKIN

- Scusi, signore (signora) qual’è la strada per...? skùzi sinjòre (sinjòra) kual’è la stràda per- Më fal zotëri (zonjë), cila është rruga për...? më fal s’otërì (s’ogn’) zìla ësc’t rrùga për

- Qual’è la strada più corta? kual’è la stràda più kòrta- Cila është rruga më e shkurtër? zìla ësc’t rrùga më e sc’kùrtër

- È in buono stato? è in buòno stàto- Është në gjëndje të mirë? ësc’t në gj’ëndj’e të mir

- Che distanza c’è da qui a...? ke distànca ç’è da kuì a- Çfar distance ka nga këtu gjer...? c’far distànze ka nga këtù gj’èr

- Devo prendere la destra o la sinistra? dèvo prèndere la dèstra o la sinìstra- Duhet të mar nga e djathta apo nga e majta? dùhet të mar nga e djàth’ta àpo nga e màjta

- Prenda la prima a destra prènda la prìma a dèstra- Merni të parën djathtas mèrni të pàrën djàth’tas

- Può indicarmi la strada sulla carta? può indikàrmi la stràda sùla kàrta- Mund të më tregoni rrugën në hartë mund të më tregòni rrùgën në hart

- Dov’è Rruga Lek Dukagjini dov’è rrùga lek dukagj’ìni- Ku është Rruga Lek Dukagjini ku ësc’t rrùga lek dukagj’ìni

- Cerco questo indirizzo çèrko kuèsto indirìco- Kërkoj këtë adresë kërkòj këtë adrès

- Qual’è la strada più breve per andare in centro?kual’è la stràda più brève per andàre in çèntro- Cila është rruga më e shkurtër për të shkuar në qendërzìla ësc’t rrùga më e sc’kùrtër për të sc’kùar në qèndër

- Ho sbagliato strada ò zbaljàto stràda- Gabova rrugën gabòva rrùghën

- Posso mettere la macchina per una notte, un giorno, due giorni in garage?pòso mètere la màkina per ùna nòte un xhòrno dùe xhòrni in garàzh- Mund ta fus makinën për një natë, nje ditë, dy ditë në garazh?mund ta fus màkinën për gnë nat gnë dit dü dit në garàzh’

129

C FRASI ABITUALI Viaggiare con l’auto 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Udhëtoj me makinë 28

- Senz’altro, ci dispiace, non abbiamo più postosenc’àltro çì dispiàçe non abiàmo più pòsto- Patjetër, më vjen keq (me keqardhje) nuk kemi më vëndpatjètër më vjèn keq (me keqàrdh’je) nuk kèmi më vënd

- Il garage è aperto tutta la notte? il garàzh è apèrto tùta la nòte- Garazhi është i hapur tërë natën? garàzh’i ësc’t i hàpur tër nàtën

- Lei può venire a qualunque ora lèi può venìre a kualùnkue òra- Ju mund të vini në cilendo orë ju mund të vìni në zilèndo or

- Chiudiamo alle..., ma basta suonare il campanellokiudiàmo àle... ma bàsta suonàre il kampanèlo- Mbyllim në...por mjafton ti biesh zilesmbüllìm në...por mjàftòn ti bìesc’ s’ìles

OFFICINA OFIÇÌNAOFIÇINË OFÌCIN

- C’è qui un’officina? ç’è kuì un’ofiçìna- Ka këtu një ofiçinë? ka këtù gnë oficìn

- Dov’è l’officina più vicina? dov’è l’ofiçìna più viçìna- Ku është garazh (ofiçina) më e afërt? ku ësc’t garàzh’ (ofiçìna) më e àfërt

- Che cos’è successo? ke kos’è suçèso- Çfar ka ndodhur? c’far ka ndodh’ùr

- Ho bisogno per il motore ò bizònjo per il motòre- Kam nevoje për motorin kam nevòje për motorìn

- La mia macchina è guasta la mìa màkina è guàsta- Makina ime është prishur (dëmtuar) màkina ìme ësc’t prisciùr (dëmtùar)

- Vediamo che cos’è vediàmo ke koz’è- Shohim çfar është sciohìm c’far ësc’t

- Non si mette in moto non si mète in mòto- Nuk ndizet nuk ndìs’et

- La mia macchina è ferma (si è rovesciata) la mìa màkina è fèrma (si è roveshàta)- Makina ime ka ndaluar, (është përmbysur) màkina ìme ka ndalùar (ësc’t përmbüsùr)

- Dov’è successo? dov’è suçèso- Ku ka ndodhur? ku ka ndodhùr

- Vicino a ..., sulla strada a... chilometri da quiviçìno a...sùla stràda a...kilòmetri da kuì- Afër(pranë) te..., në rrugën ....kilometra prej këtuàfër (pran) te...në rrùghën ...kilòmetra prèj këtù

- Potete mandare qualcuno? potète mandàre kualkùno- Mundeni të dërgoni ndonji? mundèni të dërgòni ndògni

- Potete rimorchiare la mia macchina? potète rimorkiàre la mìa màkina- Mundeni ta rimorkioni makinën time? mundèni ta rimorkiòni màkin tìme

- Subito sùbito- Shpejt (menjëherë) sc’pèjt (megnëhèr)

- Devo aspettare? dèvo aspetàre- Duhet te pres? dùhet te pres

130

C FRASI ABITUALI Officina 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ofiçinë 28

131

C FRASI ABITUALI Officina 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ofiçinë 28

- Non funziona...non funciòna- Nuk funksionon... nuk funksionòn

- ...è guasto (sono guasti) è guàsto (sòno guàsti)- ...është prishur (janë prishur) ësc’t prisciùr (jàn prisciùr)

- Caricate la batteria, aggiustate, ingrassate, raddrizzate, riparate, smontate...karikàte la baterìa axhustàte ingrasàte radriccàte riparàte smontàte- Karikoni baterinë, regullojeni, grasatojeni, drejtojeni, riparojeni, zmontoni...karikòni baterìn regullojèni grasatojèni drejtojèni riparojèni s’montòni

- Verificate i freni, il motore, la luce verifikàte i frèni il motòre la lùçè- Verifikoni frenat, motorin, dritat verifikòni frènat motorìn drìtat

- Potete riparare una gomma? potète riparàre ùna gòma- Mundeni te riparoni një gomë mundèni te riparòni gnë gom

- La gomma è scoppiata la gòma è skopiàta- Goma është çfryrë gòma ësc’t c’frür

- Fate solo le riparazioni assolutamente necessariefàte sòlo le riparaciòni asolutamènte neçesàrie- Bëni vetëm riparimet më të domosdoshme (e nevojshme)bëni vëtëm riparìmet më të domosdosc’me (e nevòjsc’me)

- Quando sarà pronto il lavoro? kuàndo sarà prònto il lavòro- Kur është gati (kryer) puna? kur ësc’t gatì (krüer) pùna

- Tra un’ora, due ore, stasera, domattina, tra...giornitra un’òra dùe òre stasèra domatìna tra... xhòrni- Për një orë, dy orë, sonte, nesër në mëngjez, reth...ditëshpër gnë or dü or sònte nèsër në mëngj’ès’

- Quanto costa la riparazione kuànto kòsta la riparaciòne- Sa kushton riparimi sa kusc’tòn riparìmi

132

C FRASI ABITUALI Distributore dibenzina 28


Pikë furnizimi(karburant)

28

DISTRIBUTORE DI BENZINA DISTRIBUTÒRE DI BENXÌNAPIKË FURNIZIMI (KARBURANT) PIK FURNIS’ÌMI (KARBURÀNT)

- Dove posso trovare un distributore aperto a quest’oradòve pòso trovàre un distributòre apèrto a kuest’òra- Ku mund të gjej të hapur një pikë furnizimi (karburant) në këtë orëku mund të gj’èj të hàpur gnë pik furnis’ìmi (karburànt) në këtë or

- Dov’è il distributore di benzina? dov’è il distributòre di benxìna- Ku është distributori i benzinës? ku ësc’t distributòri i bens’ìnës

- Il pieno, per favore il pièno per favòre- Ju lutem, mbusheni plot ju jùtem mbùsceni plot

- Riempite il serbatoio riempìte il serbatòjo- Rimbushni serbatorin rimbùsc’ni serbatorìn

- Cambiate l’olio, per piacere kambiàte l’òlio per piaçère- Ndëroni vajin mundësisht ndëròni vajìn mundësish’t

- Ho bisogno d’acqua per il radiatore ò bizònjo d’àkua per il radiatòre- Kam nevoje për ujë, për radiatorin kam nevòje për uj për radiatorìn

- Gonfiate le gomme gonfiàte le gòme- Fryni gomat früni gòmat

- Per piacere lavatemi la macchina per piaçère lavàtemi la màkina- Mundësish (në dëshironi)më lani makinën mundësìsc’ (në dësciròni) më làni màkimën

- Fate l’ingrassaggio completo fàte l’ingrasàxho komplkèto- Bëni grasatimin komplet bëni grasatimìn komplèt

PARCHEGGIO PARKÈXHOVENDQËNDRIM VENDQËNDRÌM

- Si può parcheggiare qui? si può parkexhàre kuì- Mund të lë makinën këtu mund të lë makìnën këtù

- Quanto costa un’ora di parcheggio kuànto kòsta un’òra di parkèxho- Sa kushton një orë parkimi sa kusc’tòn gnë or parkìmi

- Posso lasciare la macchina per qualche giorno? pòso lashàre la màkina per kuàlke xhòrno- Mund të lë makinën për disa ditë mund të lë makìnën për disà dit

133

C FRASI ABITUALI Parcheggio 29

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Vendqëndrim 28

AUTONOLEGGIO AUTONOLÈXHOMAKINË ME QIRA MAKÌN ME QIRÀ

- Vorrei noleggiare una macchina? vorrèi nolexhàre ùna màkina- Desha të marr me qira një makinë dèscia të marr me qirà gnë makìn

- Quali auto avete a disposizione? kuàli àuto avète a dispoziciòne- Çfarë makinash keni në dispozicion? c’far makìnasc’ kèni në dispos’iziòn

- Quanto costa il noleggio per una settimana? kuànto kòsta il nolèxho per ùna setimàna- Sa kushton qiraja për një javë? sa kusc’tòn qiràja për gnë jàv

- È inclusa l’assicurazione? è inklùza l’asikuraciòne- Është i përfshirë sigurimi? ësc’t i përfscìr sigurìmir

134

C FRASI ABITUALI Autonoleggio 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Makinë me qira 28

POLIZIA STRADALE POLICÌA STRADÀLEPOLICI RRUGORE POLIZÌ RRUGÒRE

- Mi dia il libretto e la patente mi dìa il librèto e la patènte- Më jepni lejen e qarkullimit dhe patentën më jèpni lèjen e qarkullìmit dh’e patèntën

- Ha superato il limite di velocità à superàto il lìmite di veloçità- Keni tejkaluar kufirin e shpejtësisë kèni tejkalùar kufìrin e sc’pejtësìs

- Deve pagare la multa dève pagàre la mùlta- Keni për të pagùar gjobën kèni për të pagùar gj’òbën

- D’accordo, ma vorrei sapere il motivo d’akòrdo ma vorrèi sapère il motìvo- Mirë, por desha të di arsyen mir por dèscia të di arsüen

- Non ho visto il cartello di divieto non ò vìsto il kartèlo di divièto- Nuk e pashë shenjën ndaluese nuk e pasc’ scègnën ndalùese

- Quant’è la multa? kuant’è la mùlta- Sa është gjoba? sa ësc’t gj’òba

135

C FRASI ABITUALI Polizia strradale 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Polici rrugore 28

INCIDENTE STRADALE INÇIDÈNTE STRADÀLEAKSIDENT AKSÌDENT

- Chiami un’ambulanza, ci sono feriti! kiàmi un’ambulànca çi sòno ferìti- Thirrni ambulancën, ka të plagosur! th’ìrrni ambulànzën ka të plagòsur

- È colpa mia (sua) è kòlpa mìa (sùa)- Unë e kam fajin (ai e ka fajin) un e kam fàjin (aì e ka fàjin)

- Non sono responsabile dell’incidente non sòno responsàbile dell’inçidènte- Nuk kam përgjegjësi për aksidentin nuk kam përgj’egj’ësìn për aksidèntin

- Mi può lasciare una dichiarazione scritta della sua responsabilità?mi può lashàre ùna dikiaraciòne skrìta dèla sùa responsabilità- Mund të më jepni një deklaratë me shkrim për përgjegjësinë tuaj?mund të më jèpni gnë deklaràt me sc’krim për përgj’egj’ësinë tùaj

- Mi dia il nome e l’indirizzo della sua assicurazionemi dìa il nòme e l’indirìco dèla sùa asikuraciòne- Më jepni emrin dhe adresën e shoqërisë së sigurimit tuajmë jepni èmrin dh’e adrèsën e scioqërìs së sigurìmit tùaj

136

C FRASI ABITUALI Incidente stradale 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Aksident 28

137

C FRASI ABITUALI Autobus di linea 28

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Autobus 28

AUTOBUS DI LINEA ÀUTOBUZ DI LÌNEAAUTOBUS AUTOBÙS

- Dov’è la stazione degli autobus? dov’è la staciòne dèlji àutobuz- Ku është stacioni i autobuseve? ku ësc’t staziòni i autobùseve

- A che ora parte l’autobus per Lezha? a ke òra pàrte l’àutobuz per lèzh’a- Në çfarë orë niset autobusi për Lezhë? në c’far or nìset autobùsi për lezh’

- Quanto tempo manca alla partenza? kuànto tèmpo mànka àla partènca- Sa kohë do që të niset? sa koh do që të nìset

- A che ora arriveremo? a ke òra arriverèmo- Në çfarë orë do të arrijmë ? në c’far or do të arrìjm

abbaglianti abaljàntidrita të gjata drìta të gj’àta

accelleratore açeleratòrepedal i gazit pedàl i gàs’it

accensione açensiònendezje ndès’je

acqua distillata àkua distilàtaujë i distiluar ùj i distilùar

ammortizzatore amortixatòreamortizator amortis’atòr

anabbagliante anabaljàntedrita të shkurtra drìta të sc’kùrtra

antifurto antifùrtokundër vjedhjes kùndër vjèdh’jes

antigelo antixhèlokundër ngrirjes kùndër ngrìrjes

antinebbia antinèbiadrita të verdha drìta të vèrdh’a

asse àseaks aks

assicurazione asikuraciònesigurimi sigurìmi

autofficina autofiçìnaautoofiçinë autoofiçìn

autonoleggio autonolèxhomakinë me qira makìn me qirà

autorimessa autorimèsagarazh garàzh’

bagagliaio bagaljàjobagazh bagàzh’

batteria baterìabateri baterì

batteria scarica baterìa skàrikabateri e shkarkuar baterì e sc’karkùar

caricare la batteria karikàre la batterìangarkoj baterinë ngarkòj baterìn

benzina benxìnabenzinë bens’in

cacciavite kaçàvìtekaçavidë kaciavìd

cambiokàmbiokuti e ndërrimit e shpejtësisëkutì e ndërrìmit e sc’pejtësìs

leva del cambio lèva del kàmbiolevë e marsheve lev e màrsceve

candela kandèlakandelë kandèl

carburante karburàntekarburant karburànt

carburatore karburatòrekarburator karburatòr

carrozzeria karrocerìakaroceri karozerì

catene da neve katène da nèvezinxhirë dëbore s’ingìr dëbòre

cavalli kavàlikuaj-fuqi kùaj fuqi

cavo di traino kàvo di tràinokavo për të tërhequr kàvo për të tërhèqur

chiave kiàveçelës cèlës

chiave inglese kiàve inglèzeçelës anglez cèlës anglès’

cilindrata çilindràtalitrazh litràzh’

cilindro çilìndrocilindër zilìndër

cinghia di trasmissione çìngia di trasmisiònerrip transmisioni rrip transmisiòni

cintura di sicurezza çintùra di sikurècabrez(rrip) sigurimi bres’ (rrip) sigurìmi

138



139



clacson klàksonbori (buri) borì (burì)

suonare il clacson suonàre il klàksonbie borisë (burisë) bìe borìs (burìs)

cofano kòfanokapak kapàk

cric krìkkrik krik

cruscotto kruskòtokruskot kruskòt

differenziale diferenciàlediferencial diferenziàl

dinamo dìnamodinamo dinàmo

estintore estintòrefikës fìkës

fanale (faro) fanàle (fàro)dritë drit

filtro fìltrofiltër fìltër

filtro dell’aria fìltro del’àriafiltër ajri fìltër àjri

filtro dell’olio fìltro del’òliofiltër vaji fìltër vàji

finestrino finestrìnodritare dritàre

freccia frèçasinjal signàl

freni frènifrena frèna

freno a mano frèno a mànofren i dorës fren i dòrës

frizione friciònefriksion friksiòn

fusibile fusìbilesiguresë sigurès

gasolio gazòlionaftë naft

gomma (pneumatico) gòma (pneumàtiko)gomë gom

gomma (pneumatico) di scortagòma (pneumàtiko) di skòrtagomë rezervëgom res’èrv

gommista gomìstagomist gomìst

impianto elettrico impiànto elètrikoimpiant elektrik impiànt elektrìk

lampadina lampadìnalampë lamp

libretto di circolazionelibrèto di çirkolaciòneleje qarkullimilèje qarkullìmi

lubrificazione lubrifikaciònelubrifikim lubrifikìm

luci lùçidrita drìta

luci di arresto lùçi di arrèstodrita të frenimit drìta të frenìmit

luci di posizione lùçi di poziciònedrita të vogla drìta të vògla

marcia màrçamarsh marsc’

marmitta marmìtamarmitë marmìt

meccanico mekànikomekanik mekanìk

mettere in moto mètere in mòtondez ndes’

miscela mishèlapërzierje përs’ìerje

motore motòremotor motòr

motore diesel motòre dìzelmotor dizel motòr dìs’el

motorino d’avviamentomotorìno d’aviamèntomotor ndezjejemotòr ndès’jeje

parabrezzaparabrècaxhami përpara (erëpritës)giàmi përpàra (erëprìtës)

parafango parafàngoparafango parafàngo

paraurti paraùrtigoditjepritës goditjeprìtës

patente patèntepatentë patènt

pedale pedàlepedal pedàl

pezzo di ricambio pèco di rikàmbiopjesë këmbimi pjès këmbìmi

pistone pistònepiston pistòn

portiera portièraderë der

pressione presiònepresion presiòn

radiatore radiatòreradiator radiatòr

riscaldamento riskaldamèntongrohje ngròhje

riserva risèrvarezervë res’èrve

ruota ruòtarrotë rrot


serbatoio serbatòjoserbator serbatòr

serratura serratùrabravë brav

servofreno servofrènoservofren servofrèn

servosterzo servostèrxotimon hidraulik timòn hidraulìk

sospensioni sospensiònibalestër (suspension) balèstër (suspensiòn)

specchietto retrovisore spekièto retrovisòrepasqyrë prapashikuese pasqür prapascikùese

targa tàrgatargë targ

telaio telàjoshasi sciasì

tergicristallo terxhikristàlofshirëse xhami fscirëse giàmi

trazione traciònetërheqje tërhèqje

trazione anteriore traciòne anteriòretërheqje e përparme tërhèqje e përpàrme

trazione posteriore traciòne posteriòretërheqje e prapme tërhèqje e pràpme

tubo di scappamento tùbo di skapamèntotub shkarkimi tub sc’karkìmi

valvola vàlvolavalvulë valvùl

vite vìtevidë vid

volante volàntetimon timòn

140



aks aksasse àse

amortizator amortis’atòrammortizzatore amortixatòre

autoofiçinë autoofiçìnautofficina autofiçìna

bagazh bagàzh’bagagliaio bagaljàjo

balestër (suspension) balèstër (suspensiòn)sospensioni sospensiòni

bateri baterìbatteria baterìa

bateri e shkarkuar baterì e sc’karkùarbatteria scarica baterìa skàrika

benzinë bens’inbenzina benxìna

bie borisë (burisë) bìe borìs (burìs)suonare il clacson suonàre il klàkson

bori (buri) borì (burì)clacson klàkson

bravë bravserratura serratùra

brez(rrip) sigurimi bres’ (rrip) sigurìmicintura di sicurezza çintùra di sikurèca

çelës anglez cèlës anglès’chiave inglese kiàve inglèze

çelës cèlëschiave kiàve

cilindër zilìndërcilindro çilìndro

derë derportiera portièra

diferencial diferenziàldifferenziale diferenciàle

dinamo dinàmodinamo dìnamo

drita drìtaluci lùçi

drita të frenimit drìta të frenìmitluci di arresto lùçi di arrèsto

drita të gjata drìta të gj’àtaabbaglianti abaljànti

drita të shkurtra drìta të sc’kùrtraanabbagliante anabaljànte

drita të verdha drìta të vèrdh’aantinebbia antinèbia

drita të vogla drìta të vòglaluci di posizione lùçi di poziciòne

dritare dritàrefinestrino finestrìno

dritë dritfanale (faro) fanàle (fàro)

fikës fìkësestintore estintòre

filtër ajri fìltër àjrifiltro dell’aria fìltro del’ària

filtër fìltërfiltro fìltro

filtër vaji fìltër vàjifiltro dell’olio fìltro del’òlio

fren i dorës fren i dòrësfreno a mano frèno a màno

frena frènafreni frèni

friksion friksiònfrizione friciòne

fshirëse xhami fscirëse giàmitergicristallo terxhikristàlo

garazh garàzh’autorimessa autorimèsa

goditjepritës goditjeprìtësparaurti paraùrti

141



gomë gomgomma (pneumatico) gòma (pneumàtiko)

gomë rezervëgom res’èrvgomma (pneumatico) di scortagòma (pneumàtiko) di skòrta

gomist gomìstgommista gomìsta

impiant elektrik impiànt elektrìkimpianto elettrico impiànto elètriko

kaçavidë kaciavìdcacciavite kaçàvìte

kandelë kandèlcandela kandèla

kapak kapàkcofano kòfano

karburant karburàntcarburante karburànte

karburator karburatòrcarburatore karburatòre

karoceri karozerìcarrozzeria karrocerìa

kavo për të tërhequr kàvo për të tërhèqurcavo di traino kàvo di tràino

krik krikcric krìk

kruskot kruskòtcruscotto kruskòto

kuaj-fuqi kùaj fuqicavalli kavàli

kundër ngrirjes kùndër ngrìrjesantigelo antixhèlo

kundër vjedhjes kùndër vjèdh’jesantifurto antifùrto

kuti e ndërrimit e shpejtësisëkutì e ndërrìmit e sc’pejtësìscambio kàmbio

lampë lamplampadina lampadìna

leje qarkullimi lèje qarkullìmilibretto di circolazione librèto di çirkolaciòne

levë e marsheve lev e màrsceveleva del cambio lèva del kàmbio

litrazh litràzh’cilindrata çilindràta

lubrifikim lubrifikìmlubrificazione lubrifikaciòne

makinë me qira makìn me qiràautonoleggio autonolèxho

marmitë marmìtmarmitta marmìta

marsh marsc’marcia màrça

mekanik mekanìkmeccanico mekàniko

motor dizel motòr dìs’elmotore diesel motòre dìzel

motor motòrmotore motòre

motor ndezjeje motòr ndès’jejemotorino d’avviamento motorìno d’aviamènto

naftë naftgasolio gazòlio


ndez ndes’mettere in moto mètere in mòto

ndezje ndès’jeaccensione açensiòne

ngarkoj baterinë ngarkòj baterìncaricare la batteria karikàre la baterìa

ngrohje ngròhjeriscaldamento riskaldamènto

142



parafango parafàngoparafango parafàngo

pasqyrë prapashikuese pasqür prapascikùesespecchietto retrovisore spekièto retrovisòre

patentë patèntpatente patènte

pedal i gazit pedàl i gàs’itaccelleratore açeleratòre

pedal pedàlpedale pedàle

përzierje përs’ìerjemiscela mishèla

piston pistònpistone pistòne

pjesë këmbimi pjès këmbìmipezzo di ricambio pèco di rikàmbio

presion presiònpressione presiòne

radiator radiatòrradiatore radiatòre

rezervë res’èrveriserva risèrva

rrip transmisioni rrip transmisiònicinghia di trasmissione çingia di trasmisiòne

rrotë rrotruota ruòta

serbator serbatòrserbatoio serbatòjo

servofren servofrènservofreno servofrèno

shasi sciasìtelaio telàjo

siguresë sigurèsfusibile fusìbile

sigurimi sigurìmiassicurazione asikuraciòne

sinjal signàlfreccia frèça

targë targtarga tàrga

tërheqje e përparme tërhèqje e përpàrmetrazione anteriore traciòne anteriòre

tërheqje e prapme tërhèqje e pràpmetrazione posteriore traciòne posteriòre

tërheqje tërhèqjetrazione traciòne

timon hidraulik timòn hidraulìkservosterzo servostèrxo

timon timònvolante volànte

tub shkarkimi tub sc’karkìmitubo di scappamento tùbo di skapamènto

ujë i distiluar ùj i distilùaracqua distillata àkua distilàta

valvulë valvùlvalvola vàlvola

vidë vidvite vìte

xhami përpara (erëpritës) giàmi përpàra (erëprìtës)parabrezza parabrèca

zinxhirë dëbore s’ingìr dëbòrecatene da neve katène da nève

143



autobus àutobuzautobus autobùs

autocarro autokàrrokamion kamiòn

automezzo automèxoautomjet automjèt

automobile automòbileautomobil automobìl

bicicletta biçiklètabiçikletë biçiklèt

camion kàmionkamion kamiòn

camioncino kamionçìnokamionçinë kamioncìn

carro kàrrokarro kàrro

carro attrezzi kàrro atrècikarroofiçinë karrooficìn

filobus filobùstrelejbus trelejbùs

furgone furgònefurgon furgòn

macchina màkinamakinë (veturë) makìn (vetùr)

metropolitana metropolitànametro metrò

motocicletta motoçiklètamotoçikletë motociklèt

pullman pùlmanautobus autobùs

pulmino pulmìnomikrobus mikrobùs

taxi tàksitaksi taksì

tram tramtramvaj tramvàj

autobus autobùsautobus àutobuz

autobus autobùspullman pùlman

automjet automjètautomezzo automèxo

automobil automobìlautomobile automòbile

biçikletë biçiklètbicicletta biçiklèta

furgon furgònfurgone furgòne

kamion kamiònautocarro autokàrrocamion kàmion

kamionçinë kamioncìncamioncino kamionçìno

karro kàrrocarro kàrro

karroofiçinë karrooficìncarro attrezzi kàrro atrèci

makinë (veturë) makìn (vetùr)macchina màkina

metro metròmetropolitana metropolitàna

mikrobus mikrobùspulmino pulmìno

motoçikletë motociklètmotocicletta motoçiklèta

taksi taksìtaxi tàksi

tramvaj tramvàjtram tram

trelejbus trelejbùsfilobus filobùs

144




145



CIRCOLAZIONE STRADALEÇIRKOLAÇIÒNE STRADÀLEQARKULLIMQARKULLÌM

andare andàreshkoj sc’kòj

andare a destra andàre a dèstrasckoj djathtas sc’kòj djàth’tas

andare a sinistra andàre a sinìstrashkoj majtas sc’kòj màjtas

area di servizio àrea di servìciozonë shërbimi s’on scërbìmi

autista autìstashofer sciofèr

autostrada autostràdaautostradë autostràd

banchina bankìnabuzë e rrugës bus’ e rrùghës

bivio bìviobigëzim bighës’ìm

cartello indicatore kartèlo indikatòreshenjë rrugore scegn’ rrugòre

centro abitato çèntro abitàtoqendër e banuar qèndër e banùar

centro città çèntro çitàqendër qyteti qèndër qütèti

circolazione çirkolaciòneqarkullim qarkullìm

circonvallazione çirkonvalaciòneunazë unàs’

codice stradale kòdiçe stradàlekodi rrugor kòdi rrugòr

corsia korsìakorsi korsì

curva kùrvakthesë kth’es

deviazione deviaciònedevijim devijìm

direzione direciònedrejtim drejtìm

divieto diviètondalim ndalìm

girare xhiràrekthej kth’èj

guidare guidàredrejtoj (ngas) drejtòj (ngas)

incidente inçidènteaksident aksidènt

incrocio inkròçokryqëzim krüqës’ìm

infrazione infraciòneshkelje sc’kèlje

inquinamento atmosfericoinkuinamènto atmosfèrikondotje atmosferikendòtje atmosferìke

investire investìreshtyp sc’tüp

limite di velocità lìmite di veloçitàkufizim shpejtësie kufis’ìm sc’pejtësìe

marciapiede marçapièdetrotuar trotuàr

multa mùltagjobë gj’ob

146



parcheggio parkèxhoparkim parkìm

passaggio pasàxhokalim kalìm

passaggio a livello pasàxho a livèllokalim hekurudhor kalìm hekurudh’òr

passaggio pedonalepasàxho pedonàlevendkalim për këmbësorëtvendkalìm për këmbësòrët

passo carraio pàso karràjokalim makinash kalìm makinàsc’

pedone pedònekëmbësor këmbësòr

polizia stradale policìa stradàlepolici rrugore polizì rrugòre

pompa di benzina pòmpa di benxìnapompë benzine pomp bens’ìne

precedenza preçedèncae drejta e kalimit e drèjta e kalimìt

rallentare ralentàreul shpejtësinë ul sc’pejtësìn

segnale stradale senjàle stradàleshenjë rrugore scegn’ rrugòre

semaforo semàforosemafor semafòr

senso vietato sènso vietàtodrejtim i ndaluar drejtìm i ndalùar

soccorso stradale sokòrso stradàlendihmë e shpejtë rrugorendihm e sc’pèjt rrugòre

sorpasso sorpàsoparakalim parakalìm

sosta vietata sòsta vietàtandalim qëndrimi ndalìm qëndrìmi

stop stopndalim i detyruar ndalìm i detürùar

strada stràdarrugë rrug

strada asfaltata stràda asfaltàtarrugë e asfaltuar rrug e asfaltùar

strada nazionale stràda nacionàlerrugë kombëtare rrug kombëtàre

strada principale stràda prinçipàlerrugë kryesore rrug krüesòre

strada a senso unico stràda a sènso ùnikorrugë me një drejtim rrug me gnëdrejtìm

strisce pedonali strìshe pedonàlivija të bardha vìja të bàrdh’a

tamponamento tamponamèntopërplasje përplàsje

traffico tràfikotrafik trafìk

velocità veloçitàshpejtësi sc’pejtësì

vietato vietàtondalohet ndalòhet

vigile vìxhilepolic polìz

147



aksident aksidèntincidente inçidènte

autostradë autostràdautostrada autostràda

bigëzim bighës’ìmbivio bìvio

buzë e rrugës bus’ e rrùghësbanchina bankìna

devijim devijìmdeviazione deviaciòne

drejtim drejtìmdirezione direciòne

drejtim i ndaluar drejtìm i ndalùarsenso vietato sènso vietàto

drejtoj (ngas) drejtòj (ngas)guidare guidàre

e drejta e kalimit e drèjta e kalimìtprecedenza preçedènca

gjobë gj’obmulta mùlta

kalim hekurudhor kalìm hekurudh’òrpassaggio a livello pasàxho a livèllo

kalim kalìmpassaggio pasàxho

kalim makinash kalìm makinàsc’passo carraio pàso karràjo

këmbësor këmbësòrpedone pedòne

kodi rrugor kòdi rrugòrcodice stradale kòdiçe stradàle

korsi korsìcorsia korsìa

kryqëzim krüqës’ìmincrocio inkròço

kthej kth’èjgirare xhiràre

kthesë kth’escurva kùrva

kufizim shpejtësie kufis’ìm sc’pejtësìelimite di velocità lìmite di veloçità

ndalim i detyruar ndalìm i detürùarstop stop

ndalim ndalìmdivieto divièto

ndalim qëndrimi ndalìm qëndrìmisosta vietata sòsta vietàta

ndalohet ndalòhetvietato vietàto

ndihmë e shpejtë rrugore ndihm e sc’pèjt rrugòresoccorso stradale sokòrso stradàle

ndotje atmosferike ndòtje atmosferìkeinquinamento atmosferico inkuinamènto atmosfèriko

parakalim parakalìmsorpasso sorpàso

parkim parkìmparcheggio parkèxho

përplasje përplàsjetamponamento tamponamènto

polic polìzvigile vìxhile

polici rrugore polizì rrugòrepolizia stradale policìa stradàle

pompë benzine pomp bens’ìnepompa di benzina pòmpa di benxìna

qarkullim qarkullìmcircolazione çirkolaciòne

qendër e banuar qèndër e banùarcentro abitato çèntro abitàto

qendër qyteti qèndër qütèticentro città çentro çità

rrugë e asfaltuar rrug e asfaltùarstrada asfaltata stràda asfaltàta

148



rrugë kombëtare rrug kombëtàrestrada nazionale stràda nacionàle

rrugë kryesore rrug krüesòrestrada principale stràda prinçipàle

rrugë me një drejtim rrug me gnëdrejtìmstrada a senso unico stràda a sènso ùniko

rrugë rrugstrada stràda

semafor semafòrsemaforo semàforo

shenjë rrugore scegn’ rrugòresegnale stradale senjàle stradàle

shenjë rrugore scegn’ rrugòrecartello indicatore kartèlo indikatòre

shkelje sc’kèljeinfrazione infraciòne

shkoj djathtas sc’’kòj djàth’tasandare a destra andàre a dèstra

shkoj majtas sc’kòj màjtasandare a sinistra andàre a sinìstra

shkoj sc’kòjandare andàre

shofer sciofèrautista autìsta

shpejtësi sc’pejtësìvelocità veloçità

shtyp sc’tüpinvestire investìre

trafik trafìktraffico tràfiko

trotuar trotuàrmarciapiede marçapiède

ul shpejtësinë ul sc’pejtësìnrallentare ralentàre

unazë unàs’circonvallazione çirkonvalaciòne

vendkalim për këmbësorëtvendkalìm për këmbësòrët

passaggio pedonalepasàxho pedonàle

vija të bardha vìja të bàrdh’astrisce pedonali strìshe pedonàli

zonë shërbimi s’on scërbìmiarea di servizio àrea di servìcio

29INDICAZIONI INDIKACIÒNITREGUESIT TREGUESÌT

aeroporto aeropòrtoaeroport aeropòrt

affittasi afìtasijepet me qira jèpet me qirà

alt altndal ndal

alta tensione àlta tensiònetension i lartë tensiòn i lart

ambulatorio (ambulanza) ambulatòrio (ambulànca)ambulancë ambulànz

aperto apèrtohapur hàpur

arrivo arrìvombërritje mbërrìtje

attenti al fuoco atènti al fuòkokujdes nga zjarri kujdès nga s’jàrri

attenti atèntiki kujdes ki kujdès

attenzione atenciònekujdes kujdès

autofficina autofiçìnaautoofiçinë autooficìn

biglietteria biljeterìabiletari biletarì

cantiere kantièrekantier kantièr

cassa kàsaarkë ark

chiuso per inventàrio kiùzo per inventàriombyllur për inventar mbüllur për inventàr

deposito bagagli depòzito bagàljidepo e bagazheve dèpo e bagàzh’eve

divieto d’ingresso divièto d’ingrèsondalohet hyrja ndalòhet hürja

divieto di accesso agli automezzidivièto di açèso àlji automècindalohet hyrja e automjetevendalòhet hürja e automjèteve


donne dònegra gra

è pericoloso sporgersiè perikolòzo spòrxhersiështë e rrezikshme të zgjateshësc’t e rres’ìksc’me të s’gj’àtesc’

entrata (ingresso) entràta (ingrèso)hyrje hürje

giorno di chiusura xhòrno di kiuzùraditë pushimi dit puscìmi

guardaroba guardaròbagardërobë gardëròb

informazioni informaciòniinformacion informaziòn

lavori in corso lavòri in kòrsokryhen punime krühen punìme

libero lìberoi lirë i lir

non funziona (guasto) non funciòna (guàsto)nuk punon nuk punòn

occupato okupàtoi zënë i s’ën

ospedale ospedàlespital spitàl

parcheggio parkèxhoparkim parkìm

149



partenza partèncanisje nìsje

pericolo d’incendio perìkolo d’inçèndiorrezik zjarri rres’ìk s’jàrri

pericolo di morte perìkolo di mòrterrezik vdekjeje rres’ìk vdèkjeje

piazza piàcashesh scesc’

polizia policìapolici polizì

pompieri pompièrizjarrfiksë s’jarrfiks

pronto soccorso prònto sokòrsondihmë e shpejtë ndìhm e sc’pèjt

rallentare ralentàreul shpejtësinë ul sc’pejtësìn

sala d’attèsa sàla d’atèsasalla e pritjes sàlla e prìtjes

saldi sàldishitje me çmime të ulta scìtje me c’mime të ùlta

sciopero shòperogrevë grev

scuola guida skuòla guìdaautoshkollë autosc’kòll

silenzio silèncioheshtje hèsc’tje

sottopassaggio sotopasàxhonënkalim nënkalìm

spingere spìnxhereshty sc’tü


strada senza uscita stràda sènca ushìtarrugë qorre rrug qòrre

tirare tiràretërheq tërhèq

tutto esaurito tùto ezaurìtos’ka vend s’ka vend

uomini uòminiburra bùrra

uscita di sicurezza ushìta di sikurècadalja e sigurt dàlja e sìgurt

uscita ushìtadalje dàlje

vendesi vèndesishitet scìtet

vernice fresca vernìçe frèskakujdes nga boja kujdès nga bòja

via vìarrugë rrug

vietato fumare vietàto fumàrendalohet duhani ndalòhet duhàni

vietato l’accesso ai non addetti ai lavorivietàto l’açèso ai non adèti ài lavòrindalohet hyrja e atyre që nuk kanë punëndalòhet hürja e atüre që nuk kan pun

vietato vietàtoi ndaluar i ndalùar

150



aeroport aeropòrtaeroporto aeropòrto

ambulancë ambulànzambulatorio (ambulanza) ambulatòrio (ambulànca)

arkë arkcassa kàsa

autoofiçinë autooficìnautofficina autofiçìna

autoshkollë autosc’kòllscuola guida skuòla guìda

biletari biletarìbiglietteria biljeterìa

burra bùrrauomini uòmini

dalja e sigurt dàlja e sìgurtuscita di sicurezza ushìta di sikurèca

dalje dàljeuscita ushìta

depo e bagazheve dèpo e bagàzh’evedeposito bagagli depòsito bagàlji

ditë pushimi dit puscìmigiorno di chiusura xhòrno di kiuzùra


është e rrezikshme të zgjateshësc’t e rres’ìksc’me të s’gj’àtesc’è pericoloso sporgersiè perikolòzo spòrxhersi

gardërobë gardëròbguardaroba guardaròba

gra gradonne dòne

grevë grevsciopero shòpero

hapur hàpuraperto apèrto

heshtje hèsc’tjesilenzio silèncio

hyrje hürjeentrata (ingresso) entràta (ingrèso)

i lirë i lirlibero libèro

i ndaluar i ndalùarvietato vietàto

informacion informaziòninformazioni informaciòni

i zënë i s’ënoccupato okupàto

jepet me qira jèpet me qiràaffittasi afìtasi

kantier kantièrcantiere kantière

ki kujdes ki kujdèsattenti atènti

kryhen punime krühen punìmelavori in corso lavòri in kòrso

kujdes kujdèsattenzione atenciòne

kujdes nga boja kujdès nga bòjavernice fresca vernìçe frèska

kujdes nga zjarri kujdès nga s’jàrriattenti al fuoco atènti al fuòko

mbërritje mbërrìtjearrivo arìvo

mbyllur për inventar mbüllur për inventàrchiuso per inventàrio kiùzo per inventàrio

ndal ndalalt alt

ndalohet duhani ndalòhet duhànivietato fumare vietàto fumàre

ndalohet hyrja ndalòhet hürjadivieto d’ingresso divièto d’ingrèso

151



ndalohet hyrja e atyre që nuk kanë punëndalòhet hürja e atüre që nuk kan punvietato l’accesso ai non addetti ai lavorivietàto l’açèsso ai non adèti ài lavòri

ndalohet hyrja e automjetevendalòhet hürja e automjètevedivieto di accesso agli automezzidivièto di açèsso àlji automèci

ndihmë e shpejtë ndìhm e sc’pèjtpronto soccorso prònto sokòrso

nënkalim nënkalìmsottopassaggio sotopasàxho

nisje nìsjepartenza partènca

nuk punon nuk punònnon funziona (guasto) non funciòna (guàsto)

parkim parkìmparcheggio parkèxho

polici polizìpolizia policìa

rrezik vdekjeje rres’ìk vdèkjejepericolo di morte perìkolo di mòrte

rrezik zjarri rres’ìk s’jàrripericolo d’incendio perìkolo d’inçèndio

rrugë rrugvia vìa

rrugë qorre rrug qòrrestrada senza uscita stràda sènca ushìta

salla e pritjes sàlla e prìtjessala d’attèsa sàla d’atèsa

s’ka vend s’ka vendtutto esaurito tùto ezaurìto

spital spitàlospedale ospedàle


shesh scesc’piazza piàca

shitet scìtetvendesi vèndesi

shitje me çmime të ultascìtje me c’mime të ùltasaldisàldi

shty sc’tüspingere spìnxhere

tension i lartë tensiòn i lartalta tensione àlta tensiòne

tërheq tërhèqtirare tiràre

ul shpejtësinë ul sc’pejtësìnrallentare ralentàre

zjarrfiksë s’jarrfikspompieri pompièri

152



30ARRIVO IN CITTÀ ARRÌVO IN ÇITÀARRIJ NË QYTET ARRÌJ NË QÜTÈT

- Quali sono i monumenti più interessanti della città?kuàli sòno i monumènti più interesànti dèlla çità- Cilat janë monumentet më të rëndësishëm të qytetit?zìlat jàn monumèntet më të rëndësìscëm të qütètit

- Come si chiama questa piazza (via)? kòme si kiàma kuèsta piàca (vìa)- Si quhet ky shesh (kjo rrugë) si qùhet kü scesc’ (kjò rrug’)

- Quanti abitanti ha la città? kuànti abitànti à la çità- Sa banorë ka qyteti? sa banòr ka qütèti

- È lontano il parco? è lontàno il pàrko- A është larg parku? a ësc’t larg pàrku

153

C FRASI ABITUALI Arrivo in città 30

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Arrij në qytet 30

agenzia di viaggi axhencìa di viàxhiagjenci udhëtimesh agj’enzì udh’ëtìmesc’

albergo albèrgohotel hotèl

ambasciata ambashàtaambasadë ambasàd

banca bànkabankë bank

bar (caffè) bar kafèbar (bufe) bar (bufè)

biblioteca bibliotèkabibliotekë bibliotèk

casa kàzashtëpi sc’tëpì

centro çèntroqendër qèndër

chiesa kièzakishë kisc’

cimitero çimitèrovarrezë varrès’

cinema çìnemakinema kinemà

circonvallazione çirkonvalaciòneunazë unàs’

città çitàqytet qütèt

collina kolìnakodër kòdër

commissariato komisariàtorajon i policisë rajòn i polizìs

discoteca diskotèkadiskotekë diskotèk

edificio edifìçondërtesë (godinë) ndërtès (godìn)

fabbrica fàbrikafabrikë (uzinë) fabrìk (us’ìn)

fiera fièrapanair panaìr

fiume fiùmelumë lum

fontana fontànashatërvan sciatërvàn

giardini pubblici xhàrdìni publìçilulishte lulìsc’te

giardino xhardìnokosht kopsc’t

giardino botanico xhardìno botànikokopsht botanik kopsc’t botanìk

giardino zoologico xhardìno xoolòxhikokopsht zoologjik kopsc’t s’oologj’ìk

incrocio inkròçokryqëzim krüqës’ìm


locale notturno lokàle notùrnolokal nate lokàl nàte

marciapiede marçapièdetrotuar trotuàr

mare màredet det

mercato merkàtopazar pas’àr

ministero ministèroministri ministrì

montagna montànjamal mal

moschea moskèaxhami giamì

municipio muniçìpiobashki basc’kì

museo muzèomuze mus’è

154



negozio negòciodyqan düqàn


palazzo palàcopallat pallàt

panchina pankìnastol stol

panorama panoràmapanoramë (pamje) panoràm pàmje

parco pàrkopark park

parcheggio parkèxhovendqëndrim vendqëndrìm

parlamentoparlamèntoparlament (Kuvend Popullor)parlamènt (kuvènd popullòr)

periferia periferìaperiferi periferì

pianta della città piànta dèla çitàhartë e qytetit hart e qütètit

piazza piàcashesh scesc’

piscina pishìnapishinë piscìn

ponte pònteurë ur

posta pòstapostë post

quartiere kuartièrelagje làgj’e

rifiuti rifiùtimbeturina (plehra) mbeturìna (plèhra)

ristorante ristorànterestorant restorànt

scuola skuòlashkollë sc’koll

sede sèdeseli selì

semaforo semàforosemafor semafòr

stadio stàdiostadium stadiùm


strada (via) stràda (vìa)rrugë rrug

teatro teàtroteatër teàtër

tribunale tribunàlegjykatë gj’ükàt

università universitàuniversitet universitèt

viale viàlebulevard bulevàrd

vicolo vìkolorrigicë rrughìz

155



agjenci udhëtimesh agj’enzì udh’ëtìmesc’agenzia di viaggi axhencìa di viàxhi

ambasadë ambasàdambasciata ambashàta

bankë bankbanca bànka

bar (bufe) bar (bufè)bar (caffè) bar kafè

bashki basc’kìmunicipio muniçìpio

bibliotekë bibliotèkbiblioteca bibliotèka

bulevard bulevàrdviale viàle

det detmare màre

diskotekë diskotèkdiscoteca diskotèka

dyqan düqànnegozio negòcio

fabrikë (uzinë) fabrìk (us’ìn)fabbrica fàbrika

gjykatë gj’ükàttribunale tribunàle

hartë e qytetit hart e qütètitpianta della piànta dèla çità

hotel hotèlalbergo albèrgo

kinema kinemàcinema çìnema

kishë kisc’chiesa kièza

kodër kòdërcollina kolìna

kopsht botanik kopsc’t botanìkgiardino botanico xhardìno botàniko

kopsht zoologjik kopsc’t s’oologj’ìkgiardino zoologico xhardìno xoolòxhiko

kosht kopsc’tgiardino xhardìno

kryqëzim krüqës’ìmincrocio inkròço

lagje làgj’equartiere kuartière


lokal nate lokàl nàtelocale notturno lokàle notùrno

lulishte lulìsc’tegiardini pubblici xhàrdìni pùbliçi

lumë lumfiume fiùme

mal malmontagna montànja

mbeturina (plehra) mbeturìna (plèhra)rifiuti rifiùti

ministri ministrìministero ministèro

muze mus’èmuseo muzèo

ndërtesë (godinë) ndërtès (godìn)edificio edifìço

pallat pallàtpalazzo palàco

panair panaìrfiera fièra

panoramë (pamje) panoràm pàmjepanorama panoràma

park parkparco pàrko

156



parlament (Kuvend Popullor)parlamènt (kuvènd popullòr)parlamentoparlamènto

pazar pas’àrmercato merkàto

periferi periferìperiferia periferìa

pishinë piscìnpiscina pishìna

postë postposta pòsta

qendër qèndërcentro çèntro

qytet qütètcittà çità

rajon i policisë rajòn i polizìscommissariato komisariàto

restorant restoràntristorante ristorànte

rrigicë rrughìzvicolo vìkolo

rrugë rrugstrada (via) stràda (vìa)

seli selìsede sède

semafor semafòrsemaforo semàforo

shatërvan sciatërvànfontana fontàna

shesh scesc’piazza piàca

shkollë sc’kollscuola skuòla

shtëpi sc’tëpìcasa kàza



stadium stadiùmstadio stàdio

stol stolpanchina pankìna

teatër teàtërteatro teàtro

trotuar trotuàrmarciapiede marçapiède

unazë unàs’circonvallazione çirkonvalaciòne

universitet universitètuniversità università

urë urponte pònte

varrezë varrès’cimitero çimitèro

vendqëndrim vendqëndrìmparcheggio parkèxho

xhami giamìmoschea moskèa

157



31AL COMMISSARIATO DI POLIZIA AL KOMISARIÀTO DI POLICÌANË KOMISARIATIN E POLICISE NË KOMISARIÀTIN E POLIZÌSE

- Sono straniero, vorrei fare una dichiarazione di soggiornosòno stranièro vorrèi fàre ùna dikiaraciòne di soxhòrno- Jam i huaj, dua të bëj një deklarim qëndrimijàm i huàj dùa të bëj gnë deklarìm qëndrìmi

- Che nazionalita ha? ke nacionalità à- Çfar kombësi, keni? c’far kombësì kèni

- Sono italiano, greco, albanese sòno italiàno grèko albanèze- Jam italian, grek, shqiptar jàm itàlian frek sc’qiptàr

- Ha un passaporto, una carta d’identità? à un pasapòrto ùna kàrta d’identità- Keni pasaportë, lëter njoftimi? kèni pasapòrt lëter gnoftìmi

- Qual’è il suo cognome? kuàl’è il sùo konjòme- Cili është mbiemër i juaj? zìli ësc’t mbièmër i juàj

- Qual’è il suo nome di battesimo? kual’è il sùo nòme di batèzimo- Cili është emeri i juaj i pagëzimit (i vërtetë)? zìli ësc’t emerì i juàj i paghës’imìt ( i vërtèt)

- Dove e quando è nato (a)? dòve e kuàndo è nàto (a)- Ku dhe kur keni lindur ? ku dh’e kur kèni lindùr

- È sposato, celibe? è spozàto çèlibe- Jeni i martuar, celebruar? jèni i martùar zelebrùar

- Dove abita? dòve àbita- Ku banoni? ku banòni

- Ho perduto... ò perdùto- Kam humbur... kam humbùr

- Mi hanno rubato il portafoglio, la valigia mi àno rubàto il portafòljo la valìxha- Më kanë vjedhur portofolin, valixhen më kan vjèdh’ur portofòlin valìgen

- Mi hanno rubato i documenti mi àno rubàto i dokumènti- Më kanë vjedhur dokumentet më kan vjèdh’ur dokumèntet

158

C FRASI ABITUALI Al commissariatodi polizia 31


Në komisariatin e policise 31

159



arrestare arestàrearrestoj arrestòj

avvocato avokàtoavokat avokàt

borsaiolo borsaiòlohajdut xhepash hajdùt gèpasc’

carabiniere karabinièrekarabinier karabinièr

carcere kàrçereburg burg

carta d’identità kàrta d’identitàletër njoftim lètër gnoftìm

codice kodiçekod kod

codice civile kòdiçe çivìlekod civil kod zivìl

codice penale kòdiçe penàlekod penal kod penàl

colpa kòlpafaj fàj

commissariato di polizia komisariàto di polìciarajon i policisë rajòn i polizìs

condanna kondànadënim dënìm

delinquenza delinkuèncakriminalitet kriminalitèt

denuncia denùnçadenoncim (kallëzim) denonzìm (kallës’ìm)

denunciare denunçàredenoncoj (kallëzoj) denonzòj (kallës’òj)

derubare derubàrevjedh vjèdh’

forze dell’ordine fòrce dell’òrdineforca e rendit publik fòrza e rèndit publìk

furto fùrtovjedhje vjèdh’je

furto con scasso fùrto kon skàsovjedhje me thyerje vjèdh’je me th’üerje

giudice gjùdiçegjyqtar (gjykatës) gj’üqtàr (gj’ükàtës)

imputato imputàtoi pandehur pandèhur

indagine (istruttoria) indàxhine (istrutòria)hetim hetìm

ladro làdrohajdut hajdùt

pattuglia patùljapatrullë patrùll

polizia policìapolici polizì

poliziotto policiòtopolic polìz

prigione prixhoneburg burg

processo proçèsogjyq gj’üq

questura kuestùrakuesturë kuestùr

rapina rapìnagrabitje grabìtje

rapina a mano armatarapìna a màno armàtagrabitje me armë në dorëgrabìtje me arm në dor

rapinatore rapinatòregrabitës grabìtës

reato reàtokrim krim

rilasciare rilashàrelëshoj lësciòj

smarrimento smarrimèntohumbje hùmbje

160



testimone testimònedëshmitar dësc’mitàr

testimone oculare testimòne okulàredëshmitar pamës dësc’mitàr pàmës

testimoniare testimoniàredëshmoj dësc’mòj

tribunale tribunàlegjykatë (gjyq) gj’ükàt (gj’üq)

udienza udièncaseancë seànz

verbale verbàleprocesverbal prozesverbàl

nome nòmeemër èmër

cognome konjòmembiemër mbièmër

data di nascita dàta di nàshitadatë e lindjes dat e liìndjes

luogo di nascita luògo di nàshitavend i lindjes vend i lìndjes

sesso sèsoseks seks



professione profesiòneprofesion profesiòn

titolo di studio titòlo di stùdiotitull studimi tìtull studìmi

stato civile stàto çivìlegjendje civile gj’èndje zivìle


coniugata koniugàtae martuar e martùar

celibe çèlibebeqar beqàr


vedovo vèdovoi ve (vejan) i ve (vejàn)

vedova vèdovae ve (vejushë) e ve (vejùsc’)


divorziata divorciàtae divorcuar e divorzùar

figli fìljibij bìj

residenza residèncavendbanim venbanìm


telefono telèfonotelefon telefòn

161



arrestoj arrestòjarrestare arestàre

avokat avokàtavvocato avokàto

burg burgcarcere kàrçere

burg burgprigione prixhòne

dënim dënìmcondanna kondàna

denoncim (kallëzim) denonzìm (kallës’ìm)denuncia denùnça

denoncoj (kallëzoj) denonzòj (kallës’òj)denunciare denunçàre

dëshmitar dësc’mitàrtestimone testimòne

dëshmitar pamës dësc’mitàr pàmëstestimone oculare testimòne okulàre

dëshmoj dësc’mòjtestimoniare testimoniàre

faj fàjcolpa kòlpa

forca e rendit publik fòrza e rèndit publìkforze dell’ordine fòrce dell’òrdine

gjykatë (gjyq) gj’ükàt (gj’üq)tribunale tribunàle

gjyq gj’üqprocesso proçèso

gjyqtar (gjykatës) gj’üqtàr (gj’ükàtës)giudice gjùdiçe

grabitës grabìtësrapinatore rapinatòre

grabitje grabìtjerapina rapìna

grabitje me armë në dorëgrabìtje me arm në dor

rapina a mano armatarapìna a màno armàta

hajdut hajdùtladro làdro

hajdut xhepash hajdùt gèpasc’borsaiolo borsajòlo

hetim hetìmindagine (istruttoria) indàxhine (istruttòria)

humbje hùmbjesmarrimento smarimènto

i pandehur pandèhurimputato imputàto

karabinier karabinièrcarabiniere karabinière

kod civil kod zivìlcodice civile kòdiçe çivìle

kod kodcodice kòdiçe

kod penal kod penàlcodice penale kòdiçe penàle

krim krimreato reàto

kriminalitet kriminalitètdelinquenza delinkuènca

kuesturë kuestùrquestura kuestùra

lëshoj lësciòjrilasciare rilashàre

letër njoftim lètër gnoftìmcarta d’identità kàrta d’identità

patrullë patrùllpattuglia patùlja

polic polìzpoliziotto policiòto

polici polizìpolizia policìa

procesverbal prozesverbàlverbale verbàle

rajon i policisë rajòn i polizìscommissariato di polizia komisariàto di polìcia

seancë seànzudienza udiènca

vjedh vjèdh’derubare derubàre

vjedhje me thyerje vjèdh’je me th’üerjefurto con scasso fùrto kon skàso

vjedhje vjèdh’jefurto fùrto

emër èmërnome nòme

mbiemër mbièmërcognome konjòme

datë e lindjes dat e liìndjesdata di nascita dàta di nàshita

vend i lindjes vend i lìndjesluogo di nascita luògo di nàshita

seks sekssesso sèso



profesion profesiònprofessione profesiòne

titull studimi tìtull studìmititolo di studio titòlo di stùdio

gjendje civile gj’èndje zivìlestato civile stàto çivìle


e martuar e martùarconiugata koniugàta

beqar beqàrcelibe çèlibe


i ve (vejan) i ve (vejàn)vedovo vèdovo

e ve (vejushë) e ve (vejùsc’)vedova vèdova


e divorcuar e divorzùardivorziata divorciàta

bij bìjfigli fìlji

vendbanim venbanìmresidenza residènca


telefon telefòntelefono telèfono

162



163

C FRASI ABITUALI Vado alla banca 32

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shkoj në bankë 32

32VADO ALLA BANCA VÀDO ÀLA BÀNKASHKOJ NË BANKË SC’KÒJ NË BANK

- Scusi, dov’è la banca più vicina? skùzi dov’è la bànka più viçìna- Më falni, ku është banka më e afërt? më fàlni ku ësc’t bànka më e àfërt

- Dov’è lo sportello per...? dov’è lo sportèlo per- Ku është sporteli për...? ku ësc’t sportèli për

- Può cambiarmi...? può kambiàrmi- Mund të më ndryshoni (ndëroni)...? mund të më ndrüsciòni (nderòni)

- Quanti ne vuole cambiare? kuànti ne vuòle kambiàre- Sa doni të këmbëni? sa dòni të këmbëni

- Qual’è il cambio? kual’è il kàmbio- Cili është këmbimi? zìli ësc’t këmbìmi

- È possibile cambiare questo assegno? è posìbile kambiàre kuèsto asènjo- Është e mundur të këmbej këtë çek? ësc’t e mùndur të këmbèj këtë cek

- Dove devo firmare? dòve dèvo firmàre- Ku duhet të firmos? ku dühet të firmòs

164



accredito akrèditokreditim kreditìm

acquisto akuìstoblerje blèrje

addebito adèbitodebitim debitìm

assegno asènjoçek cek

banca bànkabanka bànka

banconota bankonòtakartëmonedhë kartëmonèdh’

bonifico bonìfikourdhër derdhjeje ùrdh’ër dèrdh’jeje

cambio kàmbiokëmbim këmbìm

cambio ufficiale kàmbio ufiçiàlekëmbim zyrtar këmbim s’ürtàr

capitale kapitàlekapital kapitàl

carta di credito kàrta di krèditokartë krediti kart kredìti

cassa kàsaarka àrka

cassa di risparmio kàssa di rispàrmioarka e kursimit àrka e kursìmit

cassetta di sicurezza kasètta di sikurècakasafortë kasafòrt

contanti kontàntipara në dorë parà në dor

conto kòntollogari llogarì

conto corrente kònto kòrentellogari rrjedhëse llogarì rrjèdh’ëse

copia kòpiakopje kòpje

corso kòrsokurs kurs

credito krèditokredi kredì

creditore kreditòrekreditor kreditòr

debito dèbitoborxh borg’

debitore debitòredebitor debitòr

denaro denàropara parà

deposito depòsitodepozitë depos’ìt

documento dokumèntodokument dokumènt


firmare firmàrefirmos (nënshkruaj) firmòjs(nënsc’krùaj)

girare xhiràrexhiroj giròj

incassare inkasàrearkëtoj arkëtòj

interesse interèseinteres interès

tasso d’interesse tàso d’interèsenormë e interesit norm e interèsit

lettera di credito lètera di krèditoletër kredi lètër kredì

libretto degli assegni librèto dèlj asènjibllok çeqesh bllok cèqesc’

libretto di risparmio librèto di rispàrmiolibrezë kursimi librès’ kursìmi


165



moneta monètamonedhë monèdh’

obbligazione obligaciòneobligacion obligaziòn

pagamento pagamèntopagesë paghès

percentuale perçentuàlepërqindje përqìndje

prelevamento prelevamèntomarrje màrrje

resto rèstokusur kusùr

ricevuta riçevùtakuitancë kuitànz

rimborso rimbòrsopagim paghìm

risparmio rispàrmiokursim kursìm

scadenza skadèncaafat afàt

somma sòmashumë sciùm

spese spèseshpenzim sc’pens’ìm

spiccioli spìçolitë holla (të vogla) të hòlla (të vògla)


svalutazione svalutaciònezhvleftësim zh’vleftësìm

traveller’s cheque tràveler’s shèkçek udhëtari cek udh’ëtàri

valuta valùtavalutë valùt

valuta nazionale valùta nacionàlevalutë kombëtare valùt kombëtàre

valuta estera valùta èsteravalutë e jashtme valùt e jàsc’tme

lek albanese lek albanèzelek lek

dollaro USA dòlaro ùsadollar dollàr

franco francese frànko françèzefrang frang

lira italiana lìra italiànaliretë lirèt

marco tedesco màrko tedèskomarkë mark

vendita vènditashitje scìtje

versamento versamèntoderdhje dèrdh’je

afat afàtscadenza skadènca

arka àrkacassa kàsa

arka e kursimit àrka e kursìmitcassa di risparmio kàsa di rispàrmio

arkëtoj arkëtòjincassare inkasàre

banka bànkabanca bànka

blerje blèrjeacquisto akuìsto

bllok çeqesh bllok cèqesc’libretto degli assegni librèto dèlj asènji

borxh borg’debito dèbito

çek cekassegno asènjo

çek udhëtari cek udh’ëtàritraveller’s cheque tràveler’s shèk

debitim debitìmaddebito adèbito

debitor debitòrdebitore debitòre

depozitë depos’ìtdeposito depòzito

derdhje dèrdh’jeversamento versamènto

dokument dokumèntdocumento dokumènto

dollar dollàrdollaro USA dòlaro ùsa


me firmos (nënshkruaj) mefirmòs (nënsc’krùaj)firmare firmàre


frang frangfranco francese frànko françèze

interes interèsinteresse interèse

kapital kapitàlcapitale kapitàle

kartë krediti kart kredìticarta di credito kàrta di kredito

kartëmonedhë kartëmonèdh’banconota bankonòta

kasafortë kasafòrtcassetta di sicurezza kasètta di sikurèca

këmbim këmbìmcambio kàmbio

këmbim zyrtar këmbim s’ürtàrcambio ufficiale kàmbio ufiçiàle

kopje kòpjecopia kòpia

kredi kredìcredito krèdito

kreditim kreditìmaccredito akrèdito

kreditor kreditòrcreditore kreditòre

kuitancë kuitànzricevuta riçevùta

kurs kurscorso kòrso

kursim kursìmrisparmio rispàrmio

kusur kusùrresto rèsto

lek leklek albanese lek albanèze

166



167



letër kredi lètër kredìlettera di credito lètera di krèdito

librezë kursimi librès’ kursìmilibretto di risparmio librèto di rispàrmio

liretë lirètlira italiana lìra italiàna

llogari llogarìconto kònto

llogari rrjedhëse llogarì rrjèdh’ëseconto corrente kònto kòrente

markë markmarco tedesco màrko tedèsko

marrje màrrjeprelevamento prelevamènto

monedhë monèdh’moneta monèta

normë e interesit norm e interèsittasso d’interesse tàso d’interèse

obligacion obligaziònobbligazione obligaciòne

pagesë paghèspagamento pagamènto

pagim paghìmrimborso rimbòrso

para në dorë parà në dorcontanti kontànti

para paràdenaro denàro

përqindje përqìndjepercentuale perçentuàle

shitje scìtjevendita vèndita

shpenzim sc’pens’ìmspese spèze

shumë sciùmsomma sòma


të holla (të vogla) të hòlla (të vògla)spiccioli spìçoli

urdhër derdhjeje ùrdh’ër dèrdh’jejebonifico bonìfiko

valutë e jashtme valùt e jàsc’tmevaluta estera valùta èstera

valutë kombëtare valùt kombëtàrevaluta nazionale valùta nacionàle

valutë valùtvaluta valùta

xhiroj giròjgirare xhiràre

zhvleftësim zh’vleftësìmsvalutazione zvalutaciòne

168

C FRASI ABITUALI All’ufficio del telefono 33

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në zyrën e telefonit 33

33ALL’UFFICIO DEL TELEFONO AL’UFÌÇO DEL TELÈFONONË ZYRËN E TELEFONIT NË S’ÜRËN E TELEFONÌT

- Dov’è la cabina telefonica? dov’è la kabìna telefònika- Ku është gabina telefonit? ku ësc’t gabìna telefonìt

- Vorrei telefonare in Italia vorrèi telefonàre in Itàlia- Desha të telefonoj në Itali dèscia të telefonòj në Italì

- Come si fa a telefonare? kòme si fa a telefonàre- Ç’duhet të bëj për të telefonuar c’dùhet të bëj për të telefonùar

- Mi chiami questo numero mi kiàmi kuèsto numèro- Më jepni këtë numër më jèpni këtë’ nùmër

- Per favore mi dia il numero...per favòre mi dìa il numèro- Ju lutem më jepni numurin...ju lùtem më jèpni numurìn

- Chiamiamo noi kiamiàmo nòi- Emarrim ne emarrìm ne

- Attenda all’apparecchio atènda al’aparèkio- Prit në telefon (linjë) prit në telefòn (lìgn’)

- Quanto devo aspettare la comunicazione?kuànto dèvo aspetàre la komunikaciòne- Sa duhet të pres për telefonatën?sa dùhet të pres për telefonàtën

- Il numero...non risponde, è occupato il numèro...non rispònde è okupàto- Numuri... nuk përgjigjet, është i zënë numùri... nuk përgj’igj’èt ësc’t i s’ën

- È caduta la linea è kadùta la linèa- Ra linja ra lìgna

- Pronto! con chi parlo? prònto kon ki pàrlo- Alo! me cilin flas? alò me zìlin flas

- Pronto! chi parla? prònto ki pàrla- Alo! kush flet? alò kusc’ flet

- Posso parlare con...? pòso parlàre kon- Mund të flas me...? mund të flas me

169

C FRASI ABITUALI All’ufficio del telefono 33

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në zyrën e telefonit 33

- Parla... pàrla...- Fol...(flet)... fol...(flet)...

- Non la sento non la sènto- Nuk ju dëgjoj nuk jù dëgj’òj

- Parli più forte! pàrli più fòrte- Flisni me zë më të lartë! flìsni me s’ë më të lart

- Gli (le) dica che telefonerò più tardi lj (le) dìka ke telefonerò più tàrdi- I (ja) thoni që i telefonoj më vonë i (ja) th’òni që i telefonòj më von

- Non togliete la comunicazionenon toljète la komunikaciòne- Mos e shkëputni (pengoni) lidhjen (komunikim)mos e sc’këpùtni (pengòni) lidh’jèn (komunikìm)

- Pronto! prònto- Alo! alò

- Prego, chi è all’apparecchio? prègo ki è all’aparèkio- Ju lutem, kush është te aparati (ne telefon)? ju lutèm kusc’ ësc’t te aparàti (ne telefòn)

- Vorrei telefonare al signor x. vorrèi telefonàre al sinjòr iks- Dua të telefonoj zoteris x. dùa të telefonòj s’oterìs iks

- Desidererei avere una conversazione telefonica con il signor x.dezidererèi avère ùna konversaciòne telefònika kon il sinjòr iks- Dëshiroja të kem lidhje telefonike me zoterinë xdësciròja të kem lìdh’je telefonìke me s’oterìn iks

- Posso prendere la linea interurbana? pòso prendère la linèa interurbàna- Mundem të marr linjën inter-urbane? mùndem të marr lìgnënintèr-urbàne

- Certamente signore. Chieda al centralino che vuol avere la lineaTirana-Atene, Tirana-Roma, Durazzo-Bari.- çertamènte sinjòre kièda al çentralìno ke vuòle avère la linèaTiràna-Atène Tiràna-Ròma, Duràcco-Bàri- Sigurisht zoteri. Kërkoni çentralit tu japë linjën Tiranë-Athinë,Tiranë-Rromë, Durrës-Bari.- sigurìsc’t s’oterì kërkòni centralìt tu jàp lìgnënTiràn-Ath’ìn Tiràn-Rrom Durrës-Bàri

- La comunicazione è finita la komunikaciòne è finìta- Kumonikimi mbaroi kumonikìmi mbaròi

170



apparecchio telefonico aparèkio telefonìkotelefon telefòn

cabina telefonica kabìna telefònikakabinë telefonike kabìn telefonìke

centralino çentralìnocentral zentràl

chiamata kiamàtathirrje th’ìrrje

comunicazione komunikaciònelidhje lìdh’je

comunicazione internazionalekomunikaciòne internacionàlelidhje ndërkombëtarelìdh’je ndërkombëtàre

linea telefonica linèa telefonìkalinjë telefonike lign’telefonìke

numero telefonico numèro telefonìkonumër telefonit nùmer telefònit

numero telefonico liberonumèro telefonìko libèronumër telefonit i lirënùmer telefònit i lir

numero telefonico occupatonumèro telefonìko okupàtonumër telefonit i zënënùmer telefònit i s’ën

preavviso telefonico preavìso telefonìkolajmthirrje telefonike lajmth’ìrrje telefonìke

prefisso prefìsoprefiks prefìks

telefonaretelefonàretelefonoj (marr në telefon)telefonòj (marr në telefòn)

telefonata telefonàtatelefonim (telefon) telefonìm (telefòn)

telefono telefònotelefon telefòn

teleselezione teleseleciòneteleseleksion teleseleksiòn

telex tèleksteleks telèks

171



central zentràlcentralino çentralìno

kabinë telefonike kabìn telefonìkecabina telefonica kabìna telefònika

lajmthirrje telefonike lajmth’ìrrje telefonìkepreavviso telefonico preavìso telefonìko

lidhje lìdh’jecomunicazione komunikaciòne

lidhje ndërkombëtarelìdh’je ndërkombëtàrecomunicazione internazionalekomunikaciòne internacionàle

linjë telefonike lign’telefonìkelinea telefonica linèa telefonìka

numër telefonit nùmer telefònitnumero telefonico numèro telefonìko

numër telefonit i lirënùmer telefònit i lirnumero telefonico liberonumèro telefonìko libèro

numër telefonit i zënënùmer telefònit i s’ënnumero telefonico occupatonumèro telefonìko okupàto

prefiks prefìksprefisso prefìso

telefon telefòntelefono telefòno

telefon telefònapparecchio telefonico aparèkio telefonìko

telefonim (telefon) telefonìm (telefòn)telefonata telefonàta

telefonoj (marr në telefon)telefonòj (marr në telefòn)telefonaretelefonàre

teleseleksion teleseleksiònteleselezione teleseleciòne

teleks telèkstelex tèleks

thirrje th’ìrrjechiamata kiamàta

172

C FRASI ABITUALI Cercare un postoper dormire 34


Të kërkosh një vend për te fjetur 34

34CERCARE UN POSTO PER DORMIRE (HOTEL - CAMPING - CASA)ÇERKÀRE UN PÒSTO PER DORMÌRE (HOTÈL - KEMPÌNG - KAZA)TË KËRKOSH NJË VEND PËR TE FJETUR (HOTEL - KAMP - SHTËPI)TË KËRKÒSH GNË VEND PËR TE FJÈTUR (HOTÈL - KAMP - SC’TËPÌ)

- Potrebbe indicarmi un buon albergo? potrèbe indikàrmi un buòn albèrgo- Mund të më tregoni një hotel të mirë? mund të më tregòni gnë hotèl të mir

- Può consigliarmi un albergo al centro della città, vicino alla stazione,in posizione tranquilla?- può konsiljàrmi un albèrgo al çèntro dèla çità viçìno àlla staciònein poziciòne trankuìla- Mund të më këshilloni një hotel në qender të qytetit afër stacionit,në një pozicion (vënd) të qetë?- mund të më këscillòni gnë hotèl në qendèr të qütetìt àfër stazionìtnë gnë pos’iziòn (vënd) të qet

- Dov’è l’hotel...? dov’è l’hotèl- Ku është hoteli...? ku ësc’t hotèli

- Buon giorno, signore, signora, signorina buòn xhòrno sinjòre sinjòra sinjorìna- Mirdita zotëri, zonjë, zonjushe mirdìta s’otëri s’ogn’ s’ogn’ùsce

- Avete ancora camere libere? avète ankòra kamère libère- Keni akoma dhoma të lira? kèni akomà dh’òma të lìra

- Desidero una camera dezidèro ùna kamèra- Dëshiroj një dhomë dësciròj gnë dh’òm

- Ho prenotato una camera a mio nome ò prenotàto ùna kàmera a mìo nòme- Kam rezervuar një dhomë në emrin tim kam res’ervuàr gnë dh’òm në emrìn tim

- Si, signore (signora, signorina) che tipo di camera desidera?- si sinjòre (sinjòra sinjorìna) ke tìpo di kàmera dezìdera- Po zotëri, (zonjë, zonjushe) çfar lloj dhome dëshëroni?- po s’otërì (s’ogn’ s’ognusce) c’far lloj dh’òme dëscëròni

- Una camera qualsiasi ùna kàmera kualsìasi- Një dhomë si të jetë (sidoqoftë) gnë dh’om si të jet (sidoqòft)

- Mi dia una camera singola mi dìa ùna kàmera sìngola- Më jep një dhomë teke më jep gnë dh’om tèke

- A due letti, matrimoniale a dùe lèti matrimoniàle- Me dy krevate, matrimoniale me dü krevàte matrimoniàle

173




- Mi dia una camera con bagno mi dìa ùna kàmera kon bànjo- Më jep një dhomë me banjo më jep gnë dh’om me bàgno

- Abbiamo riservato una camera al primo piano abiàmo rizervàto ùna kàmera al prìmo piàno- Kemi rezervuar një dhomë në katin e parë kèmi res’ervuàr gnë dh’om në kàtin e par

- Al secondo piano con un letto, con due letti al sekòndo piàno kon un lèto kon dùe lèti- Në katin e dytë me një krevat, me dy krevate në kàtin e düt me gnë krevàt me dü krevàt

- Abbiamo una camera (stanza) ad un altro piano, ma non si trova sulla facciata- abiàmo ùna kamèra (stànca) ad un àltro piàno ma non si tròva sùla façiàta- Kemi një dhomë në tjeter kat, por nuk ndodhet nga pamja (fasata)- kèmi gnë dh’om në tjetèr kat por nuk ndodh’èt nga pàmja(fasàta)

- A quale piano si trova questa stanza (camera)? a kuàle piàno si tròva kuèsta stànca (kamèra)- Në cilin kat ndodhet kjo dhomë? në zilìn kat ndodh’èt kjò dh’om

- Al quinto piano al kuìnto piàno- Në katin e pestë në kàtin e pest

- C’è il bagno ed è soleggiata? çè il bànjo ed è solexhàta- Ka banjë që është nga dielli? ka bagn’ që ësc’t nga dièlli

- Per quanto tempo le occorre la camera? per kuànto tèmpo le okòrre la kàmera- Persa kohë ju duhet dhoma? pèrsa koh ju dùhet dh’òma

- Per una notte, quattro giorni, due settimane, un mese per ùna nòte kuàtro xhòrni dùe setimàne un mèze- Për një natë, katër ditë, dy javë, një muaj për gnë nat kàtër dit dü jav gnë muàj

- Quanto costa al giorno questa stanza (camera)?kuànto kòsta al xhòrno kuèsta stànca (kàmera)- Sa kushton në ditë kjo dhomë?sa kush’tòn në dit kjò dh’om

- Il prezzo comprende la prima colazione? il prèco komprènde la prìma kolaciòne- Në çmim është përfshirë edhe mëngjesi? në c’mim ësc’t përfscìr èdh’e mëngj’esi

- Ci sono riduzioni per i bambini?çi sòno ridiciòni per i bambìni- Ka zbritje çmimi për fëmijë? ka s’brìtje c’mìmi për fëmìj

- Ci sono ancora altre spese? çi sòno ankòra àltre spèze- Ka akoma shpenzime të tjera? ka akomà sc’pens’ìme të tjèra

- L’albergo ha il garage? l’albèrgo à il garàzh- Hoteli ka garazh? hotèli ka garàzh

174




- Bene, posso dar/le...al primo/secondo...piano bène pòso dàr//le al prìmo/sekòndo piàno- Mirë, mund tua jap... në të parin/të dytin.../kat mir mund tùa jap... në të pàrin/të dütìn.../kat

- Potrei vedere la camera (le camere)? potrèi vedère la kàmera (le kàmere)- Mund të shoh dhomën (dhomat)? mund të sc’oh dh’òmën (dh’omàt)

- Subito! prendiamo l’ascensore subìto prendiàmo l’ashensòre- Shpejt! marrim ashensorin sc’pèjt marrìm ascensorìn

- Giovanni, accompagna il signore alla stanza cinquantacinquexhovàni akompànja il sinjòre àlla stànca çinkuàntaçìnkue- Xhovani, shoqeroni zotninë tek dhoma pesëdhjet e pesë- giovànni sc’oqeròni s’otnìn yek dh’òma pesëdh’jèt e pes

- Molto bene mòlto bène- Shum mirë sciùm mir

- Questa camera è troppo cara, grande, piccolakuèsta kamèra è tròpo grànde pikòla- Kjo dhomë është shum e shtrënjtë, e madhe, e vogëlkjò dh’om ësc’t sciùm e sc’trënj’t e màdh’e e vòghël

- Non ne avete un’altra a minor prezzo, più grande, più piccola?- non ne avète un’àltra a minòr prèco più grànde più pikòla- Nuk keni një tjetër me çmin më të ulët, më të madhe, më të vogël?- nuk kèni gnë tjètër me c’min më të ulët më të màdh’e më të vòghël

- Me ne faccia vedere un’altra migliore, al piano superiore (inferiore)che dia sulla strada (cortile)me ne fàça vedère un’àltra miljòre al piàno superiòre (inferiòre)ke dìa sùlla stràda (kortìle)- Më tregoni një tjeter më te mirë, në katin e sipërme, (poshtëm)që bie nga rruga, (tek oborri)më tregòni gnë tjèter më te mir në kàtin e sipërme (posc’tëm)që bìe nga rrùga (tek obòrri)

- Questa camera mi piace. La prendo kuèsta kàmera mi piàçe la prèndo- Kjo dhomë më pëlqen. E marr kjò dh’om më pëlqen e marr

- Può aggiungere un lettino per un bambino? può axhùnxhere un letìno per un bambìno- Mund të më shtoni një shtrat fëmijësh? mund të më sc’tòni gnë sc’trat fëmìjësc’

- Devo lasciare un documento? dèvo lashàre un dokumènto- Duhet të lë një dokument? dùhet të lë gnë dokumènt

- Abbia la gentilezza di registrarsi su questo moduloàbia la xhentilèca di rexhistràrsi su kuèsto mòdulo

- Keni mirësinë të regjistroheni në këte modularkèni mirësìn të regj’istròheni në këte modulàr

- Devo pagare subito o alla partenza? dèvo pagàre sùbito o àlla partènca- Duhet të paguaj tani apo kur do të nisem? dùhet të pagùaj tanì apò kur do të nisem

- C’è il telefono in camera? çè il telèfono in kàmera- Në dhomë ka telefon? në dh’om ka telefòn


- D’accordo d’akòrdo- Dakort dakòrt

- Mi mandi la colazione, il pranzo, la cena in camerami màndi la kolàciòne il prànxo la çèna in kamèra- Më dërgo për të ngrënë mengjezin, drekën, darkën në dhomë- më dërgo për të ngrën mengjès’ìn drèkën dàrkën në dh’om

- Mandate a ritirare il mio bagaglio alla stazionemandàte a ritiràre il mìo bagàljo àla staciòne- Dërgoni për të tërhëqur ngarkesën time në staciondërgòni për të tërhëqùr ngarkesën tìme në staziòn

- Ecco lo scontrino èko lo skontrìno- Ja fatura ja fatùra

- Per favore porti subito su il mio bagaglio per favòre pòrti subìto su il mìo bagàljio- Ju lutem dërgo shpejt lart ngarkesën time ju lùtem dërgo sc’pej’t lart ngarkesën tìme

- Può portarmi i bagagli in camera? può portàrmi i bagàlj in kàmera- Mund të më sillni bagazhet në dhomë? mund të më sìllni bagàh’et në dh’om

- Avete portato su il mio bagaglio? avète portàto su il mìo bagàljo- E keni sjellë lart ngarkesën time? e kèni sjèll lart ngarhesën tìme

- Si il suo bagaglio si trova già in camera si il sùo bagàljo si tròva xhà in kàmera- Po, ngarkesa juaj ndodhet në dhomë po ngarkèsa juàj ndodh’èt në dh’om

- Dov’è il bagno (il gabinetto) l’ascensore, il salone?dov’è il bànjo (il gabinèto) l’ashensòre il salòne- Ku është banjua (dhoma e tualetit), ashensori, salloni?ku ësc’t bagnùa (dh’omà e tualetìt) ascensòri sallòni

- Dov’è la chiave? dov’è la kiàve- Ku është çelësi? ku ësc’t cèlësi

175




176




- La mia chiave la numero... la mìa kiàve la numèro....- Çelësi im, numëri... cèlësi im, nùmëri

- Questa non è la chiave kuèsta non è la kiàve- Ky nuk është çelësi kü nuk ësc’t cèlësi

- Per favore mi faccia pulire le scarpe per favòre mi fàça pulìre le skàrpe- Ju lutem më bëni pastrimin e këpucëve ju lùtem më bëni pastrimìn e këpuzëve

- Mi svegli domattina alle...mi svèlji domatìna àle- Më zgjoni nesër në mëngjes në orën... më s’gj’òni nèsër në mëngj’ès në orën

- Domani mattina vorrei fare la prima colazione alle...domàni matìna vorrèi fàre la prìma kolaciòne àle- Nesër në mëngjez dua të ha mengjesin në orën...nèsër në mëngj’ès’ dùa të ha mengj’esìn në orën

- Non dimentichi di svegliarmi puntualmente non dimentìki di sveljàrmi puntualmènte- Mos harroni të më zgjoni në orën e sakte mos harròni të më s’gj’oni në orën e sàkte

- Bussi forte bùsi fòrte- Trokit fort tròkit fort

- Chiami per favore la cameriera kiàmi per favòre la kamerièra- Thir ju lutem kamarieren th’ir ju lùtem kamarièren

- Ho bisogno di un’altra coperta, di un altro cuscinoò bizònjo di un’àltra kopèrta di un àltro kushìno- Kam nevojë par një tjetër mbulesë, dhe një jastëk tjetërkam nevòj par gnë tjètër mbulès dhe gnë jastëk tjètër

- Non riesco ad aprire questo cassetto non rièsko ad aprìre kuèsto kasètto- Nuk arrij të hap këtë sirtar nuk arrìj të hap këtë’ sirtàr

- I termosifoni non funzionano i termosifòni non funcionàno- Kaloriferët nuk punojnë kalorifèrët nuk punòjn

- La camera è un po’ sporca la kàmera è un pò spòrka- Dhoma është pak pis, e pa pastër dh’omà ësc’t pak pis e pa pàstër

- È bruciata una lampadina è bruçàta ùna lampadìna- Një llambë është e djegur gnë llamb ësc’t e djègur

- Va bene. Grazie tante! ora vado a lettova bène gràcie tànte òra vàdo a lèto- Mirë. Faleminderit shumë! tani po shkoj në shtrat (krevat)mir faleminderìt sciùm tàni po sc’kòj në sc’trat (krevàt)

177




- Domattina non disturbatemi domatìna non disturbàtemi- Nesër në mëngjës mos më shqetësoni nèsër në mëngj’ës mos më sc’qetësòni

- Io esco, se qualcuno domanda di me, gli dica di aspettare, che sarò di ritorno alle...- ìo èsko se kualkùno domànda di me lji dìka di aspetàre ke sarò di ritòrno àlle- Unë po dal, po pyeti ndonjë për mua, i thuaj të presë, se do të kethehem në...- un po dal po püèti ndognë për mùa i th’uàj të pres

- A che ora chiudete? a ke òra kiudète- Në ç’orë mbyllni? në c’or mbüllni

- Lei può rientrare a qualunque ora. Basta suonare!lèi può rientràre a kualùnkue òra bàsta suonàre- Ju mund te hyni (futeni) në cilëndo ore (në çfarë ore të doni).Mjafton të trokisni (bini ziles)!- ju mund te hüni (futèni) në zilëndo òre (në c’far òre të dòni) mjaftòn të trokìsni (bìni s’ìles)

- È venuto qualcuno a chiedere di me? è venùto kualkùno a kièdere di me- Ka ardhur ndokush (ndonjë) të pyes për mua? ka ardh’ùr ndokùsc’ (ndògnë) të pües për mùa

- Un signore l’aspetta nel salone, al ristorante, al barun sinjòre l’aspèta nel salòne al ristorànte al bar- Një zotëri ju pret në sallon , në restorant, në bargnë s’otërì ju pret në sallòn në restorànt në bar

- Ha telefonato un certo signore...ecco il suo numero di telefono- à telefonàto un çèrto sinjòr...èko il sùo mumèro di telèfono- Ka telefonuar një zotëri...ja namuri i telefonit të tijë- ka telefonuàr gnë s’otërì...ja namùri i telefonìt të tij

- Dove posso telefonare? dòve pòso telefonàre- Ku mund të telefonoj? ku mund të telefonòj

- Per favore, mi potrebbe spedire questa lettera? per favòre mi potrèbe spedìre kuèsta lètera- Ju lutem, mund të më postoni këtë letër? ju lùtem mund të më postòni kët lètër

- C’è posta per me?çè pòsta per me- Ka ardhur posta për mua?(ka ndonjë letër për mua)ka ardh’ùr pòsta për mùa (ka ndògn’ lètër për mùa)

- Vorrei parlare col direttore vorrèi parlàre kol diretòre- Dua të flas me drejtorin dùa të flas me drejtorìn

- Mi mandi il ragazzo per favore mi màndi il ragàco per favòre- Më dërgo djalin të (ju) lutem më dërgo gjalìn të (ju) lùtem

- Per favore, mi prepari il conto per favòre mi prepàri il kònto- Të (ju) lutem më bëj gati llogarinë (ju lutem më përgatisni llogarinë)- të (ju) lùtem më bëj gàti llogarìn (ju lùtem më përgatìsni llogarìn)

- Ha calcolato troppo per... à kalkolàto tròpo per- Keni llogaritur tepër për... kèni llogaritùr tèpër për

- Partirò stasera, domani alle..., dopo... partirò stasèra domàni àle...dòpo- Nisem sonte (në darkë), nesër në...pas... nìsem sònte (në dark) nèsër në...pas

- Vorrei un taxi vorrèi un tàksi- Dua një taksi dùa gnë taxì

- Mandi il mio bagaglio alla stazione, al battello, all’autobus- màndi il mìo bagàljo àlla staciòne al batèlo al’àutobuz- Dërgo ngarkesën time në stacion, tek barka (anija), tek autobuzidërgò ngarkesën tìme në staziòn tek bàrka (anija) tek autobùs’i

- Per favore, faccia recapitare le mie lettere a questo indirizzo- per favòre fàça rekapitàre le mìe lètere a kuèsto indirìco- Ju lutem rregulloni të vijnë letrat e mia në këtë adrese- ju lùtem rregullòni të vijn letràt e mìa në kët adrèse

- Campeggio kampèxho- Kamp kamp

- Dov’è il campeggio più vicino dov’è il kampèxho più viçìno- Ku është kampi më i afërt ku ësc’t kampì më i àfërt

- C’è un posto all’ombra? çè un pòsto al’òmbra- Keni një vend në hije? kèni gnë vend në hìje

- Dove posso mettere la tenda? (camper) (roulotte)dòve pòso metère la tènda (kàmper) (rulòt)- Ku mund të vë çadrën? (kamper) (rulot)ku mund të vë ciàdrën (kàmper) (rulòt)

- Quali sono i servizi di questo campeggio? kuàli sòno i servìci di kuèsto kampèxho- Cilat janë shërbimet në këtë kamp? zìlat jàn scërbìmet në këtë’ kamp

- Dove sono i bagni? dòve sòno i bànji- Ku janë banjot? ku jàn bàgnot

- A che ora chiude il campeggio? a ke òra kiùde il kampèxho- Në çfarë orë mbyllet kampi? në c’far mbüllet kampì

178




- Quanto costa a notte per una persona (una tenda ) (una macchina)?- kuànto kòsta a nòte per ùna persòna (ùna tènda) (ùna makìna)- Sa kushton në natë për një personë (një çadër) (një makinë)?- sa kusc’t òn në nat për gnë persòn (gnë ciàdër) (gnë makìn)

179




180

C FRASI ABITUALI Affitto di un alloggio privato 34


Të marr me qira njëapartament

34

AFFITTO DI UN ALLOGGIO PRIVATO AFÌTO DI UN ALÒXHO PRIVÀTOTË MARR ME QIRA NJË APARTAMENTTË MARR ME QIRÀ GNË APARTAMÈNT

- Desidero affittare un appartamento per due settimanedezidèro afitàre un apartamènto per dùe setimàne- Desha të marr me qira një apartament për dy javë (dëshiroj të jap një apartament për dy javë)dèscia të marr me qirà gnë apartamènt për dü jav (dëscitòj të jàp gnë apartamènt për dü jav )

- Avete una camera da affittare? avète ùna kàmera da afitàre- Keni një dhomë për të dhënë me qira kèni gnë dh’òm për të dh’ën me qirà

- È con uso cucina? è kon ùzo di kuçìna- Mund të përdor kuzhinën? mund të përdòr kuzh’inën

- Quant’è l’affitto? kuànt’è l’afìto- Sa është qiraja? sa ësc’t qiràja

- Il riscaldamento e la luce sono compresi nel prezzo?il riskaldamènto e la lùçe sòno komprèzi nel prèco- Ngrohja dhe dritat janë të përfshira në çmim?ngròhja dh’e drìtat jàn përfscìra në c’mim

- Posso vedere l’appartamento? pòso vedère l’apartamènto- Mund të shoh apartamentin? mund të sciòh apartamèntin

- Bisogna versare una cauzione (caparra)? bisònja versàre ùna kauciòne (kapàrra)- Duhet të lë një garanci (kapar) dùhet të lë gnë garanzì (kapàr)

- Va bene, firmo il contratto va bène fìrmo il kontràto- Mirë, firmos kontratën mir firmòs kontràtën

181



abitazione abitaciònebanesë banès

acqua àkua calda kàldafredda frèda potabile potàbileujë ùj i ngrohtë i ngrohti ftohtë i ftoht i pijshëm i pìjscëm

affittare afitàremarr me qira marr me qirà

affitto afìtoqira qirà

albergo (hotel) albèrgo (hotèl)hotel hotèl

alloggio alòxhostrehim strehìm

ammobiliato amobiljàtoi mobiluar i mobilùar

appartamento apartamèntoapartamenti apartamènti

aria condizionata arìa kondicionàtaajër i kondicionuar àjër i kondizionùar

arioso ariòzoi ajrosur i ajrosùr

armadio armàdiodollap dollàp

arredamento aredamèntomobilim (orendi) mobilìm (orendì)

ascensore ashensòreashensor ascensòr

asciugamanoashugamànopeshqir ( fshirëse duarsh)pesc’qìr (fscirëse duàrsc’)

attaccapanni atakapànivarëse rrobash vàrëse rròbasc’

bagno bànjobanjo bàgno

balcone balkòneballkon ballkòn

biancheria biankerìaroba të bardha rròba të bàrdh’a

branda bràndashtrat portativ sc’tràt portatìv

buffet bufèbufe bufè

calorifero kolorìfero elettrico eletrìkokalorifer kalorifèr me korent me korènt

camera (da letto/ da un letto/da due letti/ ammobiliata)kàmera (da lèto/da un lèto/da dùe lèti/amobiliàta)dhomë ( gjumi/ me një shtrat (krevat)/me dy shtreter(krevate)/ e mobiluar)dh’òm(gj’ùmi/me gnë sc’trat(krevàt/me dü sc’trèter (krevàte)/ e mobiluàr)

cameriera kamerièrakameriere kamerière

campanello kampanèlozile s’ìle

campeggio kampèxhokamp kàmp

caparra kapàrakapar (parapagim) kapàr (parapaghìm)

carta igienica kàrta ixhiènikaetër higjienike lètër higj’ienìke

casa kàzashtëpi sc’tëpì

cassaforte kasafòrtekasafortë kasafòrt

cassetto kasètosirtarë sirtàr

cassettone kasetònekomo komò

categoria kategorìakategori kategorì

centralino çentralìnocentral zentràl

chiave kiàveçelës cèlës

comodino komodìnokomodinë komodìn


contratto kontràtokontratë kontràt

coperta kopèrtambulesë (kuvertë) mbulès (kuvèrt)

corrente korrènterrymë (korrent) rrüm (korrènt)

cucina kuçìnakuzhinë kuzh’in

cuoco kuòkokuzhinier kuzh’inièr

cuscino kushìnojastëk jastëk

direttore diretòredrejtor drejtòr

divano divànodivanë divàn

doccia dòçadush dusc’

federa fèderakëllëf ( faqe jasteku) këllëf (fàqe jstèku)

finestra finèstradritare dritàre

frigorifero frigorìferofrigorifer frigirìfer

gabinetto gabinètodhomë tualeti, wc dh’òm tualèti

garage garàzh’garazh garàzh’

gas gazgaz gas’

guanciale guançiàlejastëk(gjumi) jastëk (gj’ùmi)

guardaroba guardaròbagarderopë garderòp

imposte impòstekanatë kanàt

ingresso ingrèsohyrje (të hyrët) hürj’e

inquilino inkuilìnoqiramarrës qiramàrrës

interruttore interutòreçelës elektrik cèlës elektrìk

lampada làmpadallampë (llampatin) llàmp

lavabo lavàbolavaman lavamàn

lavandino lavandìnopjatalarëse pjatalàrëse

lavanderia lavanderìalavanderi lavanderì

lavatrice lavatrìçelavatriçe lavatrìce

lenzuola lencuòlaçarçaf ciarciàf

letto lèto matrimoniale matrimoniàle singolo singòloshtrat (krevat) sc’trat (krevàt) dysh düsc’ njësh gnësc’

luce elettrica lùçe elètrikadritë elektrike drit elektrìke

mancia mànçabakshish bakscìsc’

materasso materàsodyshekë düscek

mensola mènzolambajtëse mbajtëse

mobile mòbilemobilje mobìlje

182



183



muro (parete) mùro (parète)mur mur

pensione pensiòne completa komplètamezza mèxa pension pensiòni plotë i ploti pjesshëm i pjèsscëm

piano piàno terra tèraprimo prìmo secondo sekòndokat kat i parë i par i dytëi düt i tretë i tret

pianterreno pianterènopërdhese përdh’èse

piumino piumìnojorgan e mbushur mefiltëre bërë me tegela ose fëshe e mbushurme filtër e qepur me tegalejorgàn e mbusciùr mefìltëre bër me teghèla òse fësce e mbusciùrme fìltër e qepùr me tegàle

poltrona poltrònakolltuk (poltron) kolltùk (poltròn)

porta pòrtaderë der

portiere portièreportier portièr

prenotare prenotàrerezervoj res’ervòj

presa prèzaprizë pris’

reception resèpsionrecepsion rezepsiòn

reclamo reklàmoankesë ankès

riscaldamento riskaldamèntongrohje, nxehje ngròhje nxèhje

roulotte rulòtrulotë rulòt

rubinetto rubinètorubinetë rubinèt

sala da pranzo sàla da prànzoconvegni konvènjisallë e ngrënies sall e ngrënieskonferencash konferènzasc’

salotto salòtosallon i vogël (saletë) sallòn i vògël (salèt)

sapone sapònesapun sapùn

scala skàlashkallë sc’kàll

scrivania skrivanìatavolin shkrimi tavolìn sc’krìmi

sedia sèdiakarrige karrìghe

servizio servìcioshërbim scërbìm

soggiorno soxhòrnodhomë ndenjieje dh’om ndègnieje

specchio spèkiopasqyrë pasqür

spina spìnaspinë spin

stoviglie stovìljeenë kuzhine en kuzh’ìne

stufa stufastuf (sob)

svegliare sveljàrezgjoj s’gj’òj

tappeto tapètotapet (qilim) tapèt (qilìm)

tenda tèndatendë tènd

tovagliolo tovaljòlopeceta tavoline pezèta tavolìne

toilette tualèttualet (trapez tualeti) tualèt (trapès’ tualèti)

184



trapunta trapùntajorgan jorgàn

vasca (da bagno) vàska (da bànjo)vaskëbanje vaskëbàgne

ventilatore ventilatòreventilator ventilatòr

ajër i kondicionuar àjër i kondizionùararia condizionata arìa kondicionàta

ankesë ankèsreclamo reklàmo

apartamenti apartamèntiappartamento apartamènto

ashensor ascensòrascensore ashensòre

bakshish bakscìsc’mancia mànça

banesë banèsabitazione abitaciòne

banjo bàgnobagno bànjo

ballkon ballkònbalcone balkòne

bufe bufèbuffet bufè

central zentràlcentralino çentralìno

çarçaf ciarciàflenzuola lencuòla

çelës cèlëschiave kiàve

çelës elektrik cèlës elektrìkinterruttore interutòre

derë derporta pòrta

dhomë ( gjumi/ me një shtrat (krevat)/me dyshtreter(krevate)/ e mobiluar)dh’òm(gj’ùmi/me gnë sc’trat(krevàt/me dü sc’trèter (krevàte)/e mobiluàr)camera ( da letto/ da un letto/ da due letti/ammobiliata)kàmera (da lèto/da un lèto/da dùe lèti/amobiliàta)

dhomë ndenjieje dh’om ndègniejesoggiorno soxhòrno

dhomë tualeti, wc dh’òm tualètigabinetto gabinèto

divanë divàndivano divàno

dollap dollàparmadio armàdio

drejtor drejtòrdirettore diretòre

dritare dritàrefinestra finèstra

dritë elektrike drit elektrìkeluce elettrica luçe eletrìka

dush dusc’doccia dòça

dyshekë düscekmaterasso materàso

enë kuzhine en kuzh’inestoviglie stovìlje

frigorifer frigirìferfrigorifero frigorìfero

garazh garàzh’garage garàzh’

garderopë garderòpguardaroba guardaròba

gaz gas’gas gaz

hyrje (të hyrët) hürj’eingresso ingrèso

hotel hotèlalbergo (hotel) albèrgo (hotèl)

i ajrosur i ajrosùrarioso ariòzo

i mobiluar i mobilùarammobiliato amobiljàto

jastëk jastëkcuscino kushìno

185



jastëk(gjumi) jastëk (gj’ùmi)guanciale guançiàle

jorgan jorgàntrapunta trapùnta

jorgan e mbushur mefiltër e bërëme tegela ose fëshe e mbushur me filtëre qepur me tegalejorgàn e mbusciùr mefìltër e bër me teghèlaòse fësce e mbusciùr me fìltër e qepùrme tegàlepiuminopiumìno

kalorifer kalorifèr me korent me korèntcalorifero kolorìfero elettrico eletrìko

kameriere kamerièrecameriera kamerièra

kamp kàmpcampeggio kampèxho

kanatë kanàtimposte impòste

kapar (parapagim) kapàr (parapaghìm)caparra kapàra

karrige karrìghesedia sèdia

kasafortë kasafòrtcassaforte kasafòrte

kat kat i parë i par i dytëi düt i tretë i tretpiano piàno terra tèraprimo prìmo secondo sekòndo

kategori kategorìcategoria kategorìa

këllëf ( faqe jasteku) këllëf (fàqe jstèku)federa fèdera

kolltuk (poltron) kolltùk (poltròn)poltrona poltròna

komo komòcassettone kasetòne

komodinë komodìncomodino komodìno

kontratë kontràtcontratto kontràto

kuzhinë kuzh’incucina kuçìna

kuzhinier kuzh’inièrcuoco kuòko

lavaman lavamànlavabo lavàbo

lavanderi lavanderìlavanderia lavanderìa

lavatriçe lavatrìcelavatrice lavatrìçe

letër higjienike lètër higj’ienìkecarta igienica kàrta ixhiènika

llampë (llampatin) llàmplampada làmpada


marr me qira marr me qiràaffittare afitàre

mbajtëse mbajtësemensola mènsola

mbulesë (kuvertë) mbulès (kuvèrt)coperta kopèrta

mobilje mobìljemobile mòbile

mobilim (orendi) mobilìm (orendì)arredamento aredamènto

mur murmuro (parete) mùro (parète)

ngrohje, nxehje ngròhje nxèhjeriscaldamento riskaldamènto

pasqyrë pasqürspecchio spèkio

186



187



peceta tavoline pezèta tavolìnetovagliolo tovaljòlo

pension pensiòn i plotë i ploti pjesshëm i pjèsscëmpensione pensiòne completakomplèta mezza mèxa

përdhese përdh’èsepianterreno pianterèno

peshqir ( fshirëse duarsh)pesc’qìr (fscirëse duàrsc’)asciugamanoashugamàno

pjatalarëse pjatalàrëselavandino lavandìno

portier portièrportiere portière

prizë pris’presa prèza

qira qiràaffitto afìto

qiramarrës qiramàrrësinquilino inkuilìno

recepsion rezepsiònreception resèpsion

rezervoj res’ervòjprenotare prenotàre

rroba të bardha rròba të bàrdh’abiancheria biankerìa

rrymë (korrent) rrüm (korrènt)corrente korènte

rubinetë rubinètrubinetto rubinèto

rulotë rulòtroulotte rulòt

sallë e ngrënies sall e ngrënieskonferencash konferènzasc’sala da pranzo sàla da prànxoconvegni konvènji

sallon i vogël (saletë) sallòn i vògël (salèt)salotto salòto

sapun sapùnsapone sapòne

shërbim scërbìmservizio servìcio

shkallë sc’kàllscala skàla

shtëpi sc’tëpìcasa kàza

shtrat (krevat) sc’trat (krevàt)dysh düsc’ njësh gnësc’letto lèto matrimonialematrimoniàle singolo singòlo

shtrat portativ sc’tràt portatìvbranda brànda

sirtarë sirtàrcassetto kasètto

spinë spinspina spìna

strehim strehìmalloggio alòxho

stufë (sobë)stufa stufa

tapet (qilim) tapèt (qilìm)tappeto tapèto

tavolin shkrimi tavolìn sc’krìmiscrivania skrivanìa

tendë tèndtenda tènda

tualet (trapez tualeti) tualèt (trapès’ tualèti)toilette tualèt

ujë ùj i ngrohtë i ngrohti ftohtë i ftoht i pijshëm i pìjscëmacqua àkua calda kàldafredda frèda potabile potàbile

varëse rrobash vàrëse rròbasc’attaccapanni atakapàni

188



vaskëbanje vàskëbagnevasca (da bagno) vàska (da bànjo)

ventilator ventilatòrventilatore ventilatòre

zgjoj s’gj’òjsvegliare sveljàre

zile s’ìlecampanello kampanèlo

35ALLA LAVANDERIA ÀLA LAVANDERÌANË LAVANDERI NË LAVANDERÌ

- Vorrei far lavare questi pantaloni vorrèi far lavàre kuèsti pantalòni- Desha të laj këto pantallona dèscia të làj këtò pantallòna

- È possibile togliere questa macchia è posìbile tòljere kuèsta màkia- Është e mundur të heq këtë njollë ësc’t e mùndur të heq këtë gnoll

- Quando sarànno pronti? kuàndo saràno prònti- Kur do të jenë gati? kur do të jèn gatì

- Mi servirebbero per domani pomeriggio mi servirèbero per domàni pomerìxho- Më duhen për nesër pasdreke më dùhen për nèsër pasdrèke

189

C FRASI ABITUALI Alla lavanderia 35

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në lavanderi 35

190




biancheria biankerìarroba të brendshme rròba të brèndsc’me

consegna konzènjadorëzim dorës’ìm

detersivo detersìvopluhur rrobash plùhur rròbasc’

ferro da stiro fèrro da stìrohekur hèkur

lavare lavàrelaj làj

lavaggio lavàxholarje làrje

lavaggio a secco lavàxho a sèkolarje pastrim kimik làrje pastrìm kimìk

lavatricelavatrìçemakinë larëse (lavatriçe)makìn làrese (lavatrìce)

macchia màkianjollë gnoll

pulire pulìrepastroj pastròj

smacchiare smakiàreheqës njollash hèqës gnòllasc’

spazzola spàcolafurçë furc’

spazzolare spacolàrefshij me furçë fscìj me furc’

stirare stiràrehekuros hekuròs

tintura tintùrangiyrosje ngj’üròsje

dorëzim dorës’ìmconsegna konzènja

fshij me furçë fscìj me furc’spazzolare spacolàre

furçë furc’spazzola spàcola

hekur hèkurferro da stiro fèrro da stìro

hekuros hekuròsstirare stiràre

heqës njollash hèqës gnòllasc’smacchiare smakiàre

laj làjlavare lavàre

larje làrjelavaggio lavàxho

larje pastrim kimik làrje pastrìm kimìklavaggio a secco lavàxho a sèko

makinë larëse (lavatriçe)makìn làrese (lavatrìce)lavatricelavatrìçe

ngiyrosje ngj’üròsjetintura tintùra

njollë gnollmacchia màkia

pastroj pastròjpulire pulìre

pluhur rrobash plùhur rròbasc’detersivo detersìvo

rroba të brendshme rròba të brèndsc’mebiancheria biankerìa

191

C FRASI ABITUALI Quando mangiofuori casa 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Kur ha jashte shtëpisë 36

36QUANDO MANGIO FUORI CASA KUÀNDO MÀNXHO FUÒRI KÀZAKUR HA JASHTE SHTËPISË KUR HA JÀSC’TE SC’TËPÌS

- Ho fame ò fàme- Kam uri kam urì

- Vorrei magiare qualcosa vorrèi manxhàre kualkòza- Desha të ha diçka dèscia të ha dic’kà

- Che ristorante mi consiglia? ke ristorànte mi konsìlja- Cilin restorant më këshilloni? zilìn restorànt më këscillòni

- Mi può consigliare un buon ristorante? mi può konsiljàre un buòn ristorànte- Mund të më këshilloni një restorant të mirë mund të më këscillòni gnë restorànt të mir

- Dove posso trovare un ristorante economico? dòve pòso trovàre un ristorànte ekonòmiko- Ku mund të gjej një restorant të lirë ku mund të gj’èj gnë restorànt të lir

- È libero questo tavolo? è lìbero kuèsto tàvolo- Kjo tavolinë është e lirë? kjò tavolìn ësc’t e lir

- Cameriere! kamerière- Kamarieri! Kamerièr

- Si accomodi signore, signora, signorina si akòmodi zinjòre zinjòra zinjorìna- Urdhëroni zotëri, zonjë, zonjushe urdh’ëròni s’otëri s’ògnë s’ognùsc’

- Sedetevi prego sedètevi prègo- Uluni ju lutem ùluni ju lùtem

- Prego, volete darmi una lista? prègo volète dàrmi ùna lìsta- Ju lutem, doni të më jepni një listë? ju lùtem dòni të më jèpni gnë lìst

- Che cosa mi consiglia? ke kòza mi konsìlja- Çfarë më këshilloni? c’far më këscillòni

- Che piatti tipici avete? ke piàti tipìçi avète- Çfarë pjata tipike keni? c’far pjàta tipìke kèni

PIATTI TIPICI ALBANESI: PIÀTTI TIPÌÇIPJATA TIPIKE PJÀTA TIPÌKE:

- musaka me patate musakà me patàte > patate al forno con besciamella e ragù- musaka me patëllxhanë musakà me patëllgiàn >melanzane al forno con besciamella e ragù- byrek bürèk > sottili sfoglie di pasta con ripieni salati- fërgesë fërghès > uova, ricotta e fegatini al tegame- joprak jopràk > involtini di foglie di vite con riso e carne- mish jahni misc’jahnì > carne in umido con salza e spezie- mish qengji në hell misc’qèngj’i në hell > agnello allo spiedo- tavë me kos (tavë Elbasani) tav me kos (tav Elbasani) >agnello al forno con salsa a base di yogurt- bakllava bakllavà > sottili sfoglie di pasta con noci e sciroppo di zucchero- hashure hasciùre > chicchi di grano bolliti e zuccherati- kabuni kabunì > riso dolce con uva sultanina e mandorle- kadaif kadaìf >dolce orientale a base di noci e sciroppo, fatta con pasta simile a spaghetti- revani revanì > dolce simile al pan di Spagna con sciroppo- trigon trigòn > sottili sfoglie ripiene di noci con sciroppo, di forma triangolare- tullumba tullùmba > dolci simili ai babà (senza rhum) con sciroppo

- Mi può spiegare che cosa è questo? mi può spiegàre ke kòza è kuèsto- Mund të më shpjegoni çfarë është kjo? mund të më sc’pjegòni c’far ësc’t kjò

- Mi porti..., mi dia....mi pòrti...mi dìa- Më sill.... , më jep më sill... më jep

- Mi faccia fare...., prendo...mi fàça fàre...prèndo- Më bën të bëj..., marr...më bën të bëj... marr

- Vorrei....vorrèi- Dua....dùa

- Purtroppo, il (la).... è terminato (a) purtròpo il (la)...è terminàto- Fatkeqësisht, i (e)... ka mbaruar (në) fatkeqësìsc’t i(e)...ka mbaruàr

- Una porzione di ùna porciòne di- Një racion prej...gnë raciòn prèj

- Mi serva presto, perchè ho fretta mi sèrva prèsto perkè ò frèta- Më sherbe shpejt sepse nxitoj më scèrbe sc’pèjt sepsè nxitòj

- Come volete la carne? kòme volète la kàrne- Si e doni mishin? si e dòni miscìn

192

C FRASI ABITUALI Piatti tipici albanesi 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Pjata tipike 36

- Molto cotta, grassa, magra, poco cottamòlto kòta gràsa màgra pòko kòta- Shumë të pjekur, me dhjam, padhjam (dobët), pak të pjekursciùm të pjekùr me dh’jàm padh’jàm (dòbët) pak të

- Buon appetito! buòn apetìto- Të bëftë mirë! të bëft mir

- Questa bistecca è troppo dura kuèsta bistèka è tròpo dùra- Kj biftekë është shumë e fortë kj biftèk ësc’t sciùm e fòrt

- Può portarmi dell’altro pane? può portàrmi del’àltro pàne- Mund të sillni edhe pak bukë mund të sìllni èdh’e pak buk

- Qual’ è la specialità della casa? della vostra cucina?kuàle è la speçialità dèla kàza dèla vòstra kuçìna- Cili është specialiteti i shtëpisë ? i guzhinës tuaj?zìli ësc’t spezialitèti i sc’tëpìs i guzh’ìnës tuàj

- È possibile che io cambi la mia ordinazione? è posìbile ke ìo kàmbi a mìa ordinaciòne- Është e mundur që ta ndëroj porosin time? ësc’t e mundùr që ta ndëròj porosìn tìme

- Non voglio salse non vòljo sàlce- Nuk dua salcë nuk dùa salz

- Non voglio fritto non vòljo frìto- Nuk dua të fërguar(nuk dua të skuqura) nuk dùa të fërguàr (nuk dùa të skuqùra)

- Non posso mangiare questo non pòso manxhàre kuèsto- Nuk mund ta ha këtë nuk mund ta ha kët

- Chiamate il padrone, il direttore per favore kiamàte il padròne il diretòre per favòre- Thirni pronarin, drejtorin ju lutem th’ìrni prnarìn drejtorìn ju lùtem

- È troppo agro, duro, freddo, grasso è tròpo àgro dùro frèdo gràso- Është shumë i ashpër, i fortë, i ftontë, i dhjamur ësc’t sciùm i àsc’për i fort i flont i dh’jamùr

- Non è fresco, abbastanza cotto non è frèsko abastànxa kòto- Nuk është i freskët, pothuajse i pjekur nuk ësc’t i frèskët poth’uaj’se i pjekùr

- Lo porti indietro lo pòrti indiètro- Kthejeni mbrapsh kth’ejèni mbrapsc’

- Ho ordinato...., e non... ò ordinàto...e non- Kam porositur..., dhe nuk... (kam porositùr...dh’è nuk)

193



194



- Vorrei qualche cosa da bere vorrèi kuàlke kòza da bère- Dua diçka për të pirë dùa dìc’ka për të pir

- Può darmi un buon vino locale? può dàrmi un buòn vìno lokàle- Mund të më jepni një verë te mirë vendi? mund të më jèpni gnë ver te mir vèndi

- Mi porti un quarto di litro, un mezzo litro, una bottiglia di...mi pòrti un kuàrto di lìtro un mèxo lìtro ùna botìlja di- Më sillini një çerek litre, gjysëm litre, një shishe të...më sillìni gnë cerèk lìtre gj’üsëm lìtre gnë scìsce të

- Mi porti olio e aceto, sale e pepe mi pòrti òlio e açèto sàle e pèpe- Më sillini vaj e uthull, kripë e piper më sillìni vàj e uth’ùll krip e pìper

- Cameriere il conto per favore kamerière il kònto per favòre- Kamarier, llogarinë të lutem kamarèr llogarìn të lùtem

- Dov’è la toilette? dov’è la tualèt- Ku është WC ku ësc’t vëzë’

- Non è giusto, non ho avuto...non è xhùsto non ò avùto-Nuk është e drejtë, nuk kam pasur... nuk ësc’t e drej’t nuk kam pasùr

- Il conto mi pare un po’ esagerato il kònto mi pàre un pò esaxheràto- Llgaria më duket pak e ekzagjeruar llgarìa më dùket pak ekzagj’eruàr

- Questo è per lei! kuèsto è per lèi- Kjo është për ju! kjò ësc’t për ju

- Tenga pure il resto! tènga pùre il rèsto- Mbani kusurin! mbàni kusùrin

- Posso tenere questa lista come ricordo di un pranzo eccellente?pòso tenère kuèsta lìsta kòme rikòrdo di un prànxo eçelènte- Mund ta mbaj këtë listë kujtim (shenjë) të një ngrënie të shkëlqyer?mund ta mbaj këtë list kujtìm (scegn’) të gnë ngrënìe të sc’këlqüèr

195




Ristorante ristorànteRestorant restorànt

Self service self sèrvisVetë-shërbim vetë-scërbìm

Pizzeria picerìaPiceri pizerì

Trattoria tratorìaGjellëtore gj’ellëtore

Locanda lokàndaBujtinë bujtin

Restorant restoràntRistorante ristorànte

Vetë-shërbim vetë-scërbìmSelf service self sèrvis

Piceri pizerìPizzeria picerìa

Gjellëtore gj’ellëtoreTrattoria tratorìa

Bujtinë bujtinLocanda lokànda

La tavola: la tàvolaTavolina tavolìna

Aceto açetoUthull ùth’ull

Apribottiglie apribotìljeHapëse shishesh hàpëse scìscesc’

Bicchiere bikièreGotë got

Bottiglia botìljaShishe scìsce

Brocca (caraffa) bròkaKanë kan

Cavatappi kavatàpiTapënxjerrëse tapënz’jèrrëse

Coltello koltèloThikë th’ik

Cucchiaino kukjainoLugë e vogël lug e vòghël

Cucchiaio kukjàjoLugë lug

Forchetta forkètaPirun (pirua) pirùn (pirùa)

Lista (menù) lìsta (menù)Listë e gjellëve list e gj’èllëve

Oliera olièraMbajtëse vaji mbàjtëse vàji

Olio òlioVaj vàj

Pane pàneBukë buk

Pepe pèpePiper pipèr

Piattino piatìnoPjatë e vogël pjàt e vòghël

Piatto piàtoPjatë pjàt

fondo fòndoe thellë e th’ell

piano piànoe cekët ( e rrafshët) e zèkët (e rrafscët)

PortacenerepòrtaçenèreTaketuke (tavëll cigare)taketùke (tavëll zigàre)

Posate pozàteLugë, thikë e pirun lug th’ik e pirùn

Sale sàleKripë krip

Saliera salièraKripore kripòre

StuzzicadentistucikadèntiKruese dhëmbësh(kruajtëse dhëmbësh)krùese dh’ëmbësc’ (kruajtëse dh’ëmbësc’ )

Tavolo (tavola) tàvolo (tàvola)Tryezë (tavolinë) trüès’ (tavolìn)

Tazza tàcaFilxhan filgiàn

Teiera tejèraÇajnik ciajnìk

Tovaglia tovàljaMbulesë mbulès

Tovagliolo tovaljòloPecetë pezèt

Vassoio vasòjoTabaka tabakà

Zuccheriera xukerièraEnë sheqeri en sceqerì

196

C FRASI ABITUALI La tavola 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tavolina 36

197

C FRASI ABITUALI La tavola 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tavolina 36

Tavolina tavolìnaLa tavola: la tàvola

Bukë bukPane pàne

Çajnik ciajnìkTeiera tejèra

Enë sheqeri en sceqerìZuccheriera xukerièra

Filxhan filgiànTazza tàca

Gotë gotBicchiere bikière

Hapëse shishesh hàpëse scìscesc’Apribottiglie apribotìlje

Kanë kanBrocca (caraffa) bròka

Kripë kripSale sàle

Kripore kripòreSaliera salièra

Kruese dhëmbësh (kruajtëse dhëmbësh)krùese dh’ëmbësc’(kruajtësedh’ëmbësc’)Stuzzicadentistùcikadènti

Listë e gjellëve list e gj’èllëveLista (menù) lìsta (menù)

Lugë, thikë e pirun lug th’ik e pirùnPosate pozàte

Lugë lugCucchiaio kukjàjo

Lugë e vogël lug e vòghëlCucchiaino kukjaino

Mbajtëse vaji mbàjtëse vàjiOliera olièra

Mbulesë mbulèsTovaglia tovàlja

Pecetë pezètTovagliolo tovaljòlo

Piper pipèrPepe pèpe

Pjatë e vogël pjàt e vòghëlPiattino piatìno

Pjatë pjàtPiatto piàto

e thellë e th’ellfondo fòndo

e cekët (e rrafshët) e zèkët (e rrafsc’ët)piano piàno

Pirun (pirua) pirùn(pirùa)Forchetta forkèta

Shishe scìsceBottiglia botìlja

Tabaka tabakàVassoio vasòjo

Tapënxjerrëse tapënz’jèrrëseCavatappi kavatàpi

Thikë th’ikColtello koltèlo

Taketuke taketùkePortacenere pòrtaçenère

Tryezë (tavolinë) trüès’ (tavolìn)Tavolo (tavola) tàvolo (tàvola)

Uthull ùth’ullAceto açeto

Vaj vàjOlio òlio

198

C FRASI ABITUALI I pasti 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ngrënie (vakt) 36

Pasto pàstoNgrënie (vakt) ngrënie (vakt)

Prima colazione prìma kolaciòneMëngjes mëngj’ès

Pranzo prànxo- Drekë drek

Merenda merèndaZëmër (qëndi) s’ëmër (qëndi)

Cena çènaDarkë dark

Ngrënie (vakt) ngrënie (vakt)Pasto pàsto

Mëngjes mëngj’èsPrima colazione prìma kolaciòne

Drekë drekPranzo prànxo

Zëmër (qëndi) s’ëmër (qëndi)Merenda merènda

Darkë darkCena çèna

Condimenti e spezie:kondimènti e spècieMëlmesë e erëza mëlmès e èrës’a

aglio àljohudhër hùdh’ër

alloro alòrodafinë dafin

basilico bazìlikoborzilok bors’ilòk

burro bùrogjalpë gj’alp

cannella kanèlakanellë kanèll

cappero kàperokaparinë kaparìn

chiodi di garofano kiòdi di garòfanorrënjë karafili rrëgn’ karafili

maionese majonèzemajonezë majonès’

noce moscata nòçe moskàtaarrëmyshk arrëmüsc’k

olio òlio - di arachide di aràkide -di girasole di xhirasòle - d’oliva d’olìvavaj vàj - kikiriku kikìrikululedielli uledìelli - ulliri ullìri

origano orìganorigon rigòn

panna pànaajkë (mazë) àik (mas’)

peperoncino peperonçìnospec djegës spez djèghës

prezzemolo precèmolomajdanoz majdanòs’

rosmarino rozmarìnorozmarinë ros’marìn

salsa sàlzasalcë salz

timo tìmotrumbzë trumbs’

Mëlmesë e erëza mëlmès e èrës’aCondimenti e spezie:kondimènti e spècie

ajkë (mazë) àik (mas’)panna pàna

arrëmyshk arrëmüsc’knoce moscata nòçe moskàta

borzilok bors’ilòkbasilico bazìliko

hudhër hùdh’ëraglio àljo

dafinë dafinalloro alòro

gjalpë gj’alpburro bùro

kanellë kanèllcannella kanèla

kaparinë kaparìncappero kàpero

majdanoz majdanòs’prezzemolo precèmolo

majonezë majonès’maionese majonèze

rigon rigònorigano orìgano

rozmarinë ros’marìnrosmarino rozmarìno

rrënjë karafili rrëgn’ karafilichiodi di garofano kiòdi di garòfano

salcë salzsalsa sàlza

spec djegës spez djèghëspeperoncino peperonçìno

trumbzë trumbs’timo tìmo

vaj vàj - kikiriku kikìriku -luledielli luledìelli - ulliri ullìriolio òlio - di arachide di aràkide -di girasole di xhirasòle - d’oliva d’olìva

199

C FRASI ABITUALI Condimenti e spezie 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Mëlmesë e erëza 36

Antipasti: antipàstiAntipasta: antipàsta

gamberi gàmberikarkalec deti karkalèz dèri

granchio grànkiogaforre gàforre

gamberetto gamberètokarkalec karkalèz

olive olìveullinj ullìgni

ravanello ravanèlorrepë rrep

sardine sardìnesardele sardèle

prosciutto proshùtoproshutë prosciùt

salsiccia salsìçasalçiçe salcìce

polpo pòlpooktapod oktapòd

formaggio bianco salatoformàxho biànko salàtodjathë i bardhë i kripurdjàth’ i bardh’ i kripùr

ricotta (salata) rikòta (salàta)gjizë (me krip) gj’is’ (me krip)

cozze kòcemidhje mìdh’je

salsa a base di yogurt sàlza a bàse di jògurtsalcë kosi salz kòsi

salame salàmesallam sallàm

Antipasta: antipàstaAntipasti: antipàsti

djathë i bardhë i kripurdjàth’ i bardh’ i kripùrformaggio bianco salatoformàxho biànko salàto

gaforre gàforregranchio grànkio

gjizë (me krip) gj’is’ (me krip)ricotta (salata) rikòta (salàta)

karkalec karkalèzgamberetto gamberèto

midhje mìdh’jecozze koce

oktapod oktapòdpolpo pòlpo

proshutë prosciùtprosciutto proshùto

rrepë rrepravanello ravanèlo

salcë kosi salz kòsisalsa a base di yogurt sàlza a bàze di jògurt

salçiçe salcìcesalsiccia salsìça

sallam sallàmsalame salàme

sardele sardèlesardine sardìne

ullinj ullìgniolive olìve

karkalec deti karcalèz dètigamberi gàmberi

200

C FRASI ABITUALI Antipasti 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Antipasta 36

Minestre: minèstreSupat: supàt

brodo (con uovo) bròdo (kon uòvo)supë (me vezë) sup (me vez)

minestra di riso minèstra di rìzosupë orizi (minestër) sup orìzi (minèstër)

minestra di verdura minèstra di verdùrasupë barishte sup barìsc’te

minestra di pollo minèstra di pòlosupë pule sup pùle

zuppa di pesce xùpa di pèshesupë peshku sup pesc’ku

Supat: supàtMinestre: minèstre

supë barishte sup barìsc’teminestra di verdura minèstra di verdùra

supë (me vezë) sup (me vez)brodo (con uovo) bròdo (kon uòvo)

supë orizi (minestër) sup orìzi (minèstër)minestra di riso minèstra di rìzo

supë peshku sup pesc’kuzuppa di pesce xùpa di pèshe

supë pule sup pùleminestra di pollo minèstra di pòlo

201

C FRASI ABITUALI minestre 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Supat: 36

202

C FRASI ABITUALI Primi piatti 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Piatat e para 36

Primi piatti prìmi piàtiPiatat e para të pàra

Cannelloni kanelòniKaneloni kanelòni

Lasagne lasànjeLazanjë las’àgn’

Pastasciutta al ragù (pomodoro)pastashùta al ragù (pomodòro)Makarona me kimë (me salcë)makaròna me kim (me salz)

Piatat e para të pàraPrimi piatti prìmi piàti

Kaneloni kanelòniCannelloni kanelòni

Lazanjë las’àgn’Lasagne lasànje

Makarona me kimë (me salcë)makaròna me kim (me salz)Pastasciutta al ragù (pomodoro)pastashùta al ragù (pomodòro)

203

C FRASI ABITUALI Secondi piatti 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Piatë e dytë 36

Secondi piatti: sekòndi piàtiPiatë e dytë piat e düt

Carne:kàrneMishra: mìsc’ra

agnello lesso anjèlo lèsoqëngji të zier qëngj’i të zìer

agnello al forno anjèlo al fòrnoqëngj të pjekur (në furrë) qëngj’i të pjèkur

arrostito arrostìtoshish qebap scìsc’ qebàp

bistecca bistèkabiftekë biftèk

bistecca di manzo bistèka di mànxobiftekë muzat biftèk mus’à

carne di maiale arrostokàrne di majàle arròstorosto derri ròsto dèrri

castrato con patatekastràto kon patàteqëngj të tredhur me patateqëngj’ të tredh’ùr me patàte

cotolette di vitello kotolète di vitèllokotolet viçi kotolèt vìci

cotoletta di cervella kotolètta di çervèlatru kotolet trù kotolèt

fagiano al fornofaxhàno al fòrnofazan në furrë (pjekur)fas’àn në furr (pjèkur)

fegato frittofègato frìtomëlçi të zeza të fërguaramëlci të s’ès’a të fërguàra

filetto di vitello filèto di vitèlofileto viçi filèto vìci

gallina lessa galìna lèsapulë të zier pul të s’ìer

lepre con patate lèpre kon patàtelepur me patate lèpur me patàte

lingua arrosto lìngua arròstogjuhë rosto gj’ùh ròsto

lombo lòmbokontrafileto (brinj qëngji,pjesë anësore mbi veshkat)kontrofilèto (brìgni qëngj’ipj’esansòre mbi vesc’kàt)

oca arrosto òka arròstopatë rosto pat ròsto

petto di vitello arrosto pèto di vitèlo arròstogjoks viçi rrosto gj’òks vìci rròsto

pollo con riso pòllo kon rìzopulë me oriz pul me òriz

polpette con patate polpète kon patàteqofte me patate qòfte me patàte

polpettone di manzo polpetòne di mànxomuzat (tul) qofte muzàt (tul) qòfte

rognone ronjòneragu ràgu

spezzatino specatìnotas qebap tas qebàp

tacchino al fornotakìno al fòrnogjel deti ( kaposh deti) të pjekur (në furrë)gj’èl dèti (kapòsc’ dèti) të pjèkur (në furr)

vitello arrosto vitèlo arròstoviç rosto vic ròsto

Piatë e dytë piàt e dütSecondi piatti: sekòndi piàtti

Mishra: mìsc’raCarne:kàrne

biftekë biftèkbistecca bistèka

biftekë muzat biftèk mus’àbistecca di manzo bistèka di mànxo

fazan në furrë (pjekur)fas’àn në furr (pjèkur)fagiano al fornofaxhàno al fòrno

fileto viçi filèto vìcifiletto di vitello filèto di vitèlo

gjuhë rosto gj’ùh ròstolingua arrosto lìngua arròsto

gjel deti ( kaposh deti) të pjekur (në furrë)gj’èl dèti (kapòsc’ dèti) të pjèkur (në furr)tacchino al fornotakìno al fòrno

gjoks viçi rrosto gj’òks vìci rròstopetto di vitello arrosto pèto di vitèlo arròsto

kontrafileto (brinj qëngji,pjesë anësore mbi veshkat)kontrofilèto (brìgni qëngj’ipj’esansòre mbi vesc’kàt)lombo lòmbo

kotolet viçi kotolèt vìcicotolette di vitello kotolète di vitèlo

lepur me patate lèpur me patàtelepre con patate lèpre kon patàte

mëlçi të zeza të fërguaramëlci të s’ès’a të fërguàrafegato frittofègato frìto

muzat (tul) qofte muzàt (tul) qòftepolpettone di manzo polpetòne di mànxo

patë rosto pat ròstooca arrosto òka arròsto

pulë me oriz pul me òrizpollo con riso pòllo kon rìzo

pulë të zier pul të s’ìergallina lessa galìna lèsa

qëngji të pjekur (në furrë) qëngj’i të pjèkuragnello al forno anjèlo al fòrno

qëngj të tredhur me patateqëngj’ të tredh’ùr me patàtecastrato con patatekastràto kon patàte al fòrno

qëngji të zier qëngj’i të zìeragnello lesso anjèlo lèso

qofte me patate qòfte me patàtepolpette con patate polpète kon patàte

ragu ràgurognone ronjòne

rosto derri ròsto dèrricarne di maiale arrosto kàrne di majàle arròsto

shish qebap scìsc’ qebàparrostito arrostìto

tas qebap tas qebàpspezzatino specatìno

tru kotolet trù kotolètcotoletta di cervella kotolèta di çervèla

viç rosto vic ròstovitelloarrosto vitèlo arròsto

204

C FRASI ABITUALI Secondi piatti 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Piatë e dytë 36

Pesce: pèshePeshqe: pèsc’’qe

acciuga açùgaaçugë aciùg

anguilla anguìlangjalë ngjàl

aragosta aragòstaaragostë aragòst

aringa arìngaharengë harèngh

astice astiçegaforre deti gafòrre dèti

baccalàbakalàpeshk i thatë (bakalaro)pesc’k i th’at (bakalàro)

branzino branxìnolevre lèvre

calamari kalamàrikallamare kallamàre

carpa kàrpakrap krap

cefalo çèfaloqefull qefùll

cernia çèrniaker, rufjo ker rufj’o

chiocciola kiòçolakërmill i vreshtës kërmill i vrèsc’tës

cozza kòcamidhje midh’j’e

dattero di mare dàtero di màreshpues shkëmbi sc’pùes sc’këmbi

dentice dèntiçedental dentàl

gamberetto gamberètokarkalec deti karkalèz dèti

gamberi gàmberikarkalec karcalèz

granchio grànkiogaforre gaforre

luccio lùçomlysh mlüsc’

merluzzo merlùcomerluc merlùz

orata oràtakoce kòze

ostrica òstrikastridhe strìdh’

palombo palòmbopeshk-pëllumb pèsc’k pëllùmb

pesce spada pèshe spàdapeshk-shpatë pesc’k sc’pat

polpo pòlpooktapod oktapòd

razza ràcarajë ràj

rombo ròmboromb ròmb

salmone salmònesalmon salmòn

sarago sàragospalcë, saragon spalz saragòn

sardina sardìnasardele sardèle

sardine sott’oliosardìne sot’òliosardele në vaj (vajisura)sardèle në vàj (vajisùra)

seppia sèpiasepie sepìe

scampo skàmpokarkalec deti karkalèz dèti

205

C FRASI ABITUALI Pesce 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Peshqe: 36

sogliola sòljolagjuhëz deti gjuhës’ dèti

sgombro sgòmbroskumbri skùmbri

storione storiònebli bli

tonno tònoton ton

triglia trìljabarbun barbùn

trota tròtatroftë troft

vongola vòngolavenus, xhivalle venùs givàlle

206



Peshqe: pèsc’qePesce: pèshe

açugë aciùghacciuga açùga

aragostë aragòstaragosta aragòsta

barbun barbùntriglia trìlja

bli blistorione storiòne

dental dentàldentice dèntiçe

gaforre deti gafòrre dètiastice àstiçe

gaforre gaforregranchio grànkio

gjuhëz deti gjuhës’ dètisogliola sòljola

harengë harèngharinga arìnga

kallamare kallamàrecalamari kalamàri

karkalec karkalèzgamberi gàmberi

karkalec deti karkalèz dètigamberetto gamberèto

karkalec deti karkalèz dètiscampo skàmpo

koce kòzeorata oràta

krap krapcarpa kàrpa

ker, rufjo ker rufj’ocernia çèrnia

kërmill i vreshtës kërmill i vrèsc’tëschiocciola kiòçola

levre lèvrebranzino branxìno

merluc merlùzmerluzzo merlùco

midhje midh’j’ecozza kòca

mlysh mlüsc’luccio lùço

ngjalë ngjàlanguilla anguìla

oktapod oktapòdpolpo pòlpo

peshk i thatë (bakalaro)pesc’k i th’at (bakalàro)baccalàbakalà

peshk-pëllumb pèsc’k pëllùmbpalombo palòmbo

peshk-shpatë pesc’k sc’patpesce spada pèshe spàda

qefull qefùllcefalo çèfalo

rajë ràjrazza ràca

romb ròmbrombo ròmbo

salmon salmònsalmone salmòne

sardele sardèlesardina sardìna

sardele në vaj (vajisura)sardèle në vàj (vajisùra)sardine sott’oliosardìne sot’òlio

sepie sepìeseppia sèpia

spalcë, saragon spalz saragònsarago sàrago

207



shpues shkëmbi sc’pùes sc’këmbidattero di mare dàtero di màre

sgombro sgòmbroskumbri skùmbri

stridhe strìdh’ostrica òstrika

ton tontonno tòno

troftë trofttrota tròta

venus, xhivalle venùs givàllevongola vòngola

208



affumicato afumikàtoi tymusur i tümòsur

arrosto arròstoi pjekur i pjèkur

ben cotto ben kòtoi pjekur mirë i pjekùr mir

bollito (lesso) bolìto (lèso)i zier i s’ìer

ai ferri (alla griglia) ai fèri (àla grìlja)i skarës( zgarë) i skàrës (s’gar)

al forno al fòrnonë furrë në furr

fritto frìtoi skuqur i skùqur

al sangue al sànguepak i bërë pak i bër

allo spiedo àlo spièdonë hell në hell

al tegame al tegàmei tiganisur (i fërguar) i tiganìsur (i fërgùar)

in umido in ùmidome lëng me lëng

në furrë në furral forno al fòrno

në hell në hellallo spiedo àlo spièdo

me lëng me lëngin umido in ùmido

pak i bërë pak i bëral sangue al sàngue

i pjekur i pjèkurarrosto arròsto

i pjekur mirë i pjekùr mirben cotto ben kòto

i skarës(zgarë) i skàrës (s’gar)ai ferri (alla griglia) ai fèri (àla grìlja)

i skuqur i skùqurfritto frìto

i tiganisur (i fërguar) i tiganìsur (i fërgùar)al tegame al tegàme

i tymusur i tümòsuraffumicato afumikàto

i zier i s’ìerbollito (lesso) bolìto (lèso)

209

C FRASI ABITUALI Cottura 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT 36

Verdura (contorni): verdùra (kontòrni)Barishte (garniture): barisc’te (garnitùre)

aglio àljohudhër hudh’ër

asparagi aspàraxhishpargull (spërengë) sh’pargùll

carciofi karçiòfiangjinar angj’inàr

carota karòtakarotë karòt

cavolo kàvololakër lakër

cavolfiore kavolfiòrelulelakre lulelàkre

cetrioli çetriòlitranguj (sallator) trangùj (sallatòr)

chapignon shapinjònkërpudhë e butë kërpùdh’ e but

cipolla çipòlaqepë qep

finocchio finòkiomaraj maràj

funghi fùngikëpurdha këpùrdh’a

insalata inzalàtasallatë sallàt

insalata mista inzalàta mìstasallat e perzier sallàt e pers’ièr

invidia invìdiaradhiqe radh’iqe

lattuga latùgasallat jeshile (marule) sallàt jescìle (marùle)

melanzana melanxànapatëllxhan patëllgiàn

oliva olìvaullinj ullìgn’

patate patàte al forno al fòrno fritte frìtepatate patàte të furrës të fùrrës të skuqura të skùqura

peperone peperònespecka spèzka

piselli pisèlibizele bis’èle

pomodori pomodòridomate domàte

porcino porçìnopankushe pankùsce

prataiolo prataiòlobarkuqe barkùqe

purè purèpure purè

radicchio di trevisoradìkio di trevìzoradhiqe e kuqe e trevisosradh’ìqe e kùqe e trevìsos

rapa ràparrepë rrep

rucola rùkolalëpjetë lëpjèt

sedano sèdanoselino selìno

spinaci spinàçispinaq spinàq

verza vèrxalakër lakër

zucchina xukìnakungull kungùll

210

C FRASI ABITUALI Verdura 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Barishte (garniture): 36

Barishte (garniture): barisc’te (garnitùre)Verdura (contorni): verdùra (kontòrni)

angjinar angj’inàrcarciofi karçiòfi

barkuqe barkùqeprataiolo prataiòlo

bizele bis’èlepiselli pisèli

domate domàtepomodori pomodòri

spinaq spinàqspinaci spinàçi

hudhër hudh’ëraglio àljo

karotë karòtcarota karòta

këpurdha këpùrdh’afunghi fùngi

kërpudhë e butë kërpùdh’ e butchapignon shapinjòn

kungull kungùllzucchina xukìna

lakër lakërcavolo verza kàvolo vèrxa

lëpjetë lëpjètrucola rùkola

lulelakre lulelàkrecavolfiore kavolfiòre

maraj maràjfinocchio finòkio

pankushe pankùsceporcino porçìno

patate patàte të furrëstë fùrrës të skuqura të skùqurapatate patàte al fornoal fòrno fritte frìte

patëllxhan patëllgiànmelanzana melanxàna

pure purèpurè purè

qepëqepcipolla çipòla

radhiqe radh’iqeinvidia invìdia

radhiqe e kuqe e trevisosradh’ìqe e kùqe e trevìsosradicchio di trevisoradìkio di trevìzo

rrepë rreprapa ràpa

sallat jeshile (marule) sallàt jescìle (marùle)lattuga latùga

sallatë sallàtInsalata inzalàta

sallat e perzier sallàt e pers’ièrinsalata mista inzalàta mìsta

selino selìnosedano sèdano

shpargull (spërengë) sh’pargùllasparagi aspàraxhi

specka spèzkapeperone peperòne

tranguj (sallator) trangùj (sallatòr)cetrioli çetriòli

ullinj ullìgn’oliva olìva

211

C FRASI ABITUALI Verdura 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Barishte (garniture): 36

uova uòvavezë ves’

all’occhio di bue al’òkio di bùesy sü

in camicia in kamìçiasyze (në këmishë) süs’e (ne këmìsc’)

frittate fritàteomlet (të fërguara) omlèt (te fërguàra)

sodo sòdoe zier e s’ìer

strapazzato strapacàtoe rrahur e rràhur

uova alla coque uòva àla kòkrrufkë rrufk

uova al tegameuòva al tegàmevezë të tiganisura (të skuqura)vez të tiganisùra (të skuqùra)

vezë ves’uova uòva

e rrahur e rràhurstrapazzato strapacàto

e zier e s’ìersodo sòdo

omlet (të fërguara) omlèt (te fërguàra)frittate fritàte

rrufkë rrufkuova alla coque uòva àla kòk

sy süall’occhio di bue all’òkio di bùe

syze (në këmishë) süs’e (ne këmìsc’)in camicia in kamìçia

vezë të tiganisura (të skuqura)vez të tiganisùra (të skuqùra)uova al tegameuòva al tegàme

212

C FRASI ABITUALI Uova 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Vezë 36

213

C FRASI ABITUALI Formaggi 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Djath 36

formaggio: formàxhodjath djath’

formaggio d’Argirocatro formàxho di arxhirokàstrodjath Gjirokastre djàt gi’irokàstre

formaggio d’Olanda formàxho d’olàndadjath nga hollande djàth’ nga hollànde

formaggio svizzero formàxho zvìcerodjath zvicere djàth’ s’vìzere

parmigiano parmixhànokaçkavall kac’kavàll

djath djath’formaggio: formàxho

djath Gjirokastre djàt gi’irokàstreformaggio d’Argirocatro formàxho di arxhirokàstro

djath nga hollande djàth’ nga hollàndeformaggio d’Olanda formàxho d’olànda

djath zvicere djàth’ s’vìzereformaggio svizzero formàxho zvìcero

kaçkavall kac’kavàllparmigiano parmixhàno

214

C FRASI ABITUALI Frutta 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Fruta 36

frutta frùttafruta frùta

albicocca albikòkakajsi kaj’si

anguria angùriashalqi (bostan) sciàlqi (bostàn)

arance arànçeportokalli portokàlli

castagna kastànjagështenjë gësc’tègn

ciliege çilièxheqershi qerscì

fichi fìkifik (fiq) fik (fiq)

fico d’india fìko d’ìndiafik deti fik dèti

frutta mista frùta mìstafruta të përziera frùta të përs’ièra

macedonia maçedòniasallatë frutash sallàt frùtasc’

mandarino mandarìnomandarinë mandarìn

mela mèlamollë moll

melone melònepjeper (bostan) pjèper (bostàn)

noci nòçiarra àrra

pera pèradardhë dardh’

pesche pèskepjeshkë pjèsc’k

pompelmo pompèlmogrepfrut grepfrùt

prugna prùnjakumbull kumbùll

uva ùvarrush rrusc’

fruta frùtafrutta frùta

arra àrranoci nòçi

dardhë dardh’pera pèra

fik(fiq) fik (fiq)fichi fìki

fik deti fik dètifico d’india fìko d’ìndia

fruta të përziera frùta të përs’ièrafrutta mista frùta mìsta

gështenjë gësc’tègncastagna kastànja

grepfrut grepfrùtpompelmo pompèlmo

kajsi kaj’sialbicocca albikòka

kumbull kumbùllprugna prùnja

mandarinë mandarìnmandarino mandarìno

mollë mollmela mèla

pjeper (bostan) pjèper (bostàn)melone melòne

pjeshkë pjèsc’kpesche pèske

portokalli portokàlliarance arànçe

qershi qerscìciliege çilièxhe

rrush rrusc’uva ùva

sallatë frutash sallàt frùtasc’macedonia maçedonia

shalqi (bostan) sciàlqi (bostàn)anguria angùria

215

C FRASI ABITUALI Dessert 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tryeze-të përbëra 36

dessert desèrtryeze-të përbëra trüès’e te përbëra

biscotti biskòtibiskota biskòta

budino budìnobuding budìng

cassata kasàtakasatë kasàt

crèm caramel krèm karamèlkrem karamel krem karamèl

dolci dòlçiëmbëlsira (pasta) ëmbëlsìra (pàsta)

gelato xhelàtoakullore akullòre

millefoglie milefòljemilfej milfèj

pasta pàstapastë past

riso dolce al latte rìzo dòlçe al làtesultiash(syltiash) sultìasc’(sültiasc’)

torta tòrtatortë tort

tryeze-të përbëra trüès’e te përbëradessert dessèr

akullore akullòregelato xhelàto

biskota biskòtabiscotti biskòti

buding budìngbudino budìno

ëmbëlsira (pasta) ëmbëlsìra (pàsta)dolci dòlçi

kasatë kasàtcassata kasàta

krem karamel krem karamèlcrèm caramel krèm karamèl

milfej milfèjmillefoglie milefòlje

pastë pastpasta pàsta

sultiash(syltiash) sultìasc’(sültìash)riso dolce al latte rìzo dòlçe al làte

tortë torttorta tòrta

216

C FRASI ABITUALI Bevande 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Pije: 36

bevande: bevàndepije: pij’e

acqua vite (grappa) àkua vìte (gràpa)raki rakì

birra bìrabirrë birr

spumante spumànteshampanjë sciampàgn’

uso ùzouzo ùs’o

vino vìnoverë ver

vino bianco vìno biànkoverë e bardhë ver e bàrdh’

vino nero vìno nèroverë e zezë ver e s’es’

vino rosso vìno ròsoverë e kuqe ver e kùqe

pije: pij’ebevande: bevànde

birrë birrbirra bìra

raki rakìacqua vite (grappa) àkua vìte (gràpa)

shampanjë sciampàgn’spumante spumànte

uzo ùs’ouso ùzo

verë vervino vìno

verë e bardhë ver e bàrdh’vino bianco vìno biànko

verë e kuqe ver e kùqevino rosso vìno ròso

verë e zezë ver e s’es’vino nero vìno nèro

217

C FRASI ABITUALI Qualità 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Cilësi 36

qualità: kualitàcilësi zilësi:

acido àçidoi thartë i th’art

amaro amàroi hidhur i hìdh’ur

aspro àsproi athët i àth’ët

buono buònoi mirë i mir

cattivo katìvoi keq i keq

dolce dòlçei ëmbël i ëmbël

duro dùroi fortë i fort

fresco frèskoi freskët i freskët

grasso gràsome dhjamë (me yndyrë) me dh’jàm (me ündür)

insipido insìpidopa shije pa scìje

leggero (delicato) lexhèro (delikàto)i lehtë i leht

magro màgropa dhjamë pa dh’jàm

nutriente nutriènteushqyes usc’qües

pepato pepàtome piper me pipèr

pesante pezàntei rëndë i rënd

piccante pikàntedjegës djèghës

salato salàtoi kripur i krìpur

saporito saporìtoi shijshëm i scìjscëm

squisito skuizìtoshumë i shijshëm sciùm i scìjscëm

tenero tèneroi butë i but


218

C FRASI ABITUALI Qualità 36

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Cilësi 36

cilësi zilësi:qualità:kualità

djegës djèghëspiccante pikànte

i athët i àth’ëtaspro àspro

i butë i buttenero tènero

i ëmbël i ëmbëldolce dòlçe

i fortë i fortduro dùro

i freskët i freskëtfresco frèsko

i hidhur i hìdh’uramaro amàro

i keq i keqcattivo katìvo

i kripur i krìpursalato salàto

i lehtë i lehtleggero (delicato) lexhèro (delikàto)

i mirë i mirbuono buòno

i shijshëm i scìjscëmsaporito saporìto

i shijshi rëndë i rëndpesante pezànte

i thartë i th’artacido àçido

i vjetër i vjètërvecchio vèkio

me dhjamë (me yndyrë) me dh’jàm (me ündür)grasso gràso

me piper me pipèrpepato pepàto

pa shije pa scìjeinsipido insìpido

pa dhjamë pa dh’jàmmagro màgro

shumë i shijshëm sciùm i scìjscëmsquisito skuizìto

ushqyes usc’qüesnutriente nutriènte

219

C FRASI ABITUALI Un’attività commerciale 37

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Një aktivitet tregtar 37

37UN’ATTIVITÀ COMMERCIALE UN’ATIVITÀ KOMERÇIÀLENJË AKTIVITET TREGTAR GNË AKTIVITÈT TREGTÀR

- Sono il rappresentante di una ditta italiana sòno il raprezentànte di ùna dìta italiàna- Jam përfaqësuesi i një firme italiane jàm përfaqësùesi i gnë fìrme italiàne

- Ecco il mio biglietto da visita èko il mìo biljèto da vìzita- Ja kartëvizita ime jà kartëvis’ita ìme

- Vorrei fissare un appuntamènto vorrèi fisàre un apuntamènto- Dëshiroj të caktoj një takim dësciròj të zaktòj gnë takìm

- Mi può mostrare i prodotti della sua ditta? mi può mostràre i prodòti dèlla sùa dìta- Mund të më tregoni produktet e firmës suaj? mund të më tregòni prdùktet e fìrmës sùaj

- Mi può preparare il preventivo? mi può preparàre il preventìvo- Mund të më përgatitni preventivin? mund të më përgatìtni preventìvin

- Qual’è il prezzo di questo prodotto? kual’è il prèco di kuèsto prodòto- Cili është çmimi i këtij produkti? zìli ësc’t c’mìmi i këtìj prodùkti

- Potrebbe farmi uno sconto? potrèbe fàrmi ùno skònto- Mund të më bëni një zbritje? mund të më bëni gnë s’brìtje

- Come preferisce pagare? kome preferìshe pagàre- Si preferoni të paguani? si preferòni të pagùani

- Vorrei una caparra del 10% vorrèi ùna kapàrra del dièçi per çènto- Desha një kapar dhjetë për qind dèscia gnë kapàr dh’jèt për qind

- Quando potete fare la consegna? kuàndo potète fàre la konsènja- Kur mund të bëni dorëzimin? kur mund të bëni dorës’ìmin

220



acconto akòntoparadhënie paradh’ënie

accordo akòrdomarrëveshje marrëvèscje

acquistare akuistàreblej blèj

affare afàreafar afàr

agente axhènteagjent agj’ènt

agenzia axhencìaagjenci agj’enzì

amministrazione aministraciòneadministrim administrìm

articolo artìkoloartikull artìkull

assicurazione asikuraciònesigurim sigurìm

assortimento asortimèntoasortiment asortimènt

asta àstaankand ankànd

attivo atìvoaktiv aktìv

aumento aumèntongritje ngrìtje

azienda acièndandërmarrje (firmë) ndëmàrrje (firm)

azione aciòneaksion aksiòn

azionista acionìstaaksionar aksionàr

beni bènipasuri pasurì

beni immobili bèni imòbilipasuri e paluajtshme pasurì e palùajtsc’me

beni mobili bèni mòbilipasuri e luajtshme pasurì e lùjtsc’me

bilancio bilànçobilanc bilànz

bolla di accompagnamentobòlla di akompanjamèntofletë shoqërimiflet scioqërìmi

Borsa bòrsaBursë burs

brevetto brevètopatentë patènt

camera di commercio kàmera di komèrçodhoma e tregtisë dh’òma e tregtìs

campione kampiònekampion (mostër) kampiòn (mòstër)

caparra kapàrakapar kapàr

capitale kapitàlekapital kapitàl

cassa kàsaarka àrka

catalogo katàlogokatalog katalòg

cliente kliènteklient kliènt

commerciale komerçàletregtar tregtàr

commercio komèrçotregti tregtì

commercio all’ingrosso komèrço all’ingròsotregti me shumicë tregtì me sciumìz

commercio al minuto komèrço al minùtotregti me pakicë tregtì me pakiz

commercio estero komèrço èsterotregti e jashtme tregtì e jàsc’tme

commesso komèsoshitës scitès

commissione komisiònekomision komisiòn

comprare kompràreblej blèj

compravendita kompravènditashitblerje scitblèrje

concorrenza konkorèncakonkurrencë konkurrènz

consegna konsènjadorëzim dorës’ìm

contabilità kontabilitàkontabilitet kontabilitèt

contanti kontàntipara në dorë parà në dor


contratto kontràtokontratë kontràt

cooperativa kooperatìvakooperativë kooperatìv


costo kòstokosto kòsto

credito krèditokredi kredì

debito dèbitoborxh borg’

debito estero dèbito èsteroborxh i jashtëm borg’ i jàsc’tëm

debitore debitòredebitor debitòr

deficit dèfiçitdeficit defizìt

denaro denàropara parà

deposito depòsitodepo dèpo

dettagliante detaljàntetregtar me pakicë tregtàr me pakìz

direttore diretòredrejtor drejtòr

direzione direciònedrejtori drejtorì

diritto dirìtoe drejtë e drèjt

disoccupazione dizokupaciònepapunësi papunësì

ditta dìtafirmë firm

documento dokumèntodokument dokumènt


domanda domàndakërkesë kërkès

domanda e offerta domànda e ofèrtakërkëse dhe ofertë kërkès dh’e ofèrt

economia ekonomìaekonomi ekonomì

economico ekonòmikoekonomik ekonomìk

poco costoso pòko kostòsoi lirë i lir

entrate entràtetë ardhura të àrdh’ura

esaurito esaurìtoi mbaruar i mbaruàr

esportazione esportaciòneeksport ekspòrt

221



222



etichetta etikètaetiketë etikèt

fabbrica fàbrikafabrikë fabrik

fallimento falimèntofalimentim falimentìm

fallire falìrefalimentoj falimentòj

fattura fatùrafaturë fatùr

fiera fièrapanair panaìr

filiale filiàlefilial filiàl


fornire fornìrefurnizoj furnis’òj

fornitore fornitòrefurnizues furnis’ùes


gestione xhestiòneadministrim administrìm

giacenza xhaçèncastok stok

giro d’affari xhìro d’afàrivëllim i xhiros vëllìm i gìros

gratis gràtisfalas fàlas

grossista grosìstagrosist grosìst

guadagno guadànjofitim fitìm

imballaggio imbalàxhoambalazhim ambalazh’im

importazione importaciòneimport impòrt

imposta impòstatatim tatìm

soggetto ad imposta soxhèto ad impòstai tatueshëm i tatùescëm

impresa imprèzandërmarrje ndërmàrrje

industria indùstriaindustri industrì

interesse interèseinteres interès

investimento investimèntoinvestim investìm

ipoteca ipotèkahipotekë hipotèk

lavorare lavoràreme punu me punù

lavoro lavòropunë pun

lettera letèraletër lètër

licenza liçèncaleje lèje

licenziamento liçenciamèntopushim nga puna puscìm nga pùna

liquidazione di un contolikuidaciòne di un kòntoshlyerje e llogarisësc’lüerje e llogarìs

listino prezzi listìno prècilistë e çmimeve list e c’mìmeve

magazzino magaxìnomagazinë magas’ìn

manodopera manodòperakrahë pune krah pùne

223



marchio màrkiomarkë mark

mediatore mediatòrendërmjetës ndërmjètës

mercato merkàtotreg treg

merce mèrçemall mall

merce in liquidazionemèrçe in likuidaciònemall në shitje me çmim të ulëtmall scìtje me c’mim të ùlët

mostra mòstraekspozitë ekspos’ìt

negoziante negociàntetregtar tregtàr


occasione okasiònerast rast

offerta ofèrtaofertë ofèrt

operaio operàiopunëtor punëtòr

ordinazione ordinaciòneporosi porosì

ordine di pagamento òrdine di pagamèntourdhërpagesë urdh’ërpaghès

pagamento pagamèntopagesë (pagim) paghès (paghìm)

pagare pagàreme pagu me pagù

pagare anticipatamentepagàre antiçipatamèntepaguaj parapaguajpagùaj parapagùaj

pagare a rate pagàre a ràtepaguaj me këste pagùaj me këste

pagare in contantipagàre in kontàntipaguaj me para në dorëpagùaj me para në dor

partita partìtaparti partì

passivo pasìvopasiv pasìv

percento perçèntopër qind për qind

percentuale perçentuàlepërqindje përqìndje

perdita pèrditahumbje hùmbje

peso pèzopeshë pesc’

peso netto pèzo nètopeshë neto pesc’ nèto

peso lordo pèzo lòrdopeshë bruto pesc’ brùto

prezzo prècoçmim c’mim

prezzo alto prèco àltoçmim i lartë c’mim i lart

prezzo basso prèco bàsoçmim i ulët c’mim i ùlët

prezzo conveniente prèco konveniènteçmim i arsyeshëm c’mim i arsüescëm

prezzo fisso prèco fìsoçmim fiks (i prerë) c’mim fiks (i prer)

prezzo scontato prèco skontàtoçmim i zbritur c’mim i s’brìtur

prodotto prodòtoprodukt prodùkt

produrre prodùreprodhoj prodh’òj

produttore produtòreprodhues prodh’ùes

produzione produciòneprodhim prodh’ìm

profitto profìtopërfitim përfitìm

propaganda propagàndareklamë reklàm

proprietà proprietàpronë pron

proprietario proprietàriopronar pronàr

provvigione provixhònepërqindje përqìndje

pubblicità publiçitàpublicitet (reklamë) publizitèt reklàm

quietanza kuietàncakuitancë kuitànz

rappresentante raprezentàntepërfaqësues përfaqësùes

reclamo reklàmoreklamim reklamìm

reddito rèditoe ardhur e àrdh’ur

rendere rèndereka leverdi ka leverdì

rendita rènditarentë rent

restituire restituìrekthej kth’èj

ribasso ribàsozbritje s’brìtje

ricavo rikàvofitim fitìm


richiesta rikièstakërkesë kërkès

rimanenza rimanèncambetje (stok) mbètje stok

rimborso rimbòrsopagim paghìm

risarcimento risarçimèntodëmshpërblim dëmsc’përblìm

scadenza skadèncaskadim skadìm

scambio skàmbioshkëmbim sc’këmbìm

sconto skòntozbritje s’brìtje

scorta skòrtarezervë res’èrv

sindacato sindakàtosindakatë sindakàt

società soçetàshoqëri scioqërì

società a responsabilità limitatasoçètà a responsabilità limitàtashoqëri me përgjegjësi të kufizuarscioqërì me përgj’egj’ësì tëkufis’ùar

società per azioni soçetà per aciònishoqëri për aksione scioqërì për aksiòne

socio sòçoortak ortàk

solvibilità solvibilitàaftësi paguese aftësì pagùese

spedire spedìredërgoj dërgòj

spedizione spediciònedërgim dërghìm

spendere spèndereme shpenzu me sc’pens’ù

224



spesa spèsashpenzim sc’pens’ìm

stipendio stipèndiorrogë rrog

svendita svènditashitje nën çmim scìtje nën c’mim

tara tàratarë tar

tassa tàsataksë taks

trasporto traspòrtotransportim transportìm

trattative tratatìvebisedime bisedìme

utili ùtilitë përdoshme të perdòsc’me

valore valòrevlerë vler

vantaggio vantàxhodobi dobì

vendere vèndereshit scit

vendita vènditashitje scìtje

venditore venditòreshitës scìtës

225



administrim administrìmamministrazione aministraciòne

administrim administrìmgestione xhestiòne

afar afàraffare afàre

aftësi paguese aftësì pagùesesolvibilità solvibilità

agjenci agj’enzìagenzia axhencìa

agjent agj’èntagente axhènte

aksion aksiònazione aciòne

aksionar aksionàrazionista acionìsta

aktiv aktìvattivo atìvo

ambalazhim ambalazh’imimballaggio imbalàxho

ankand ankàndasta àsta

arka àrkacassa kàsa

artikull artìkullarticolo artìkolo

asortiment asortimèntassortimento asortimènto

bisedime bisedìmetrattative tratatìve

blej blèjacquistare akuistàre

blej blèjcomprare kompràre

borxh borg’debito dèbito

borxh i jashtëm borg’ i jàsc’tëmdebito estero dèbito èstero

Bursë bursBorsa bòrsa

bilanc bilànzbilancio bilànço

çmim c’mimprezzo prèco

çmim fiks (i prerë) c’mim fiks (i prer)prezzo fisso prèco fìso

çmim i arsyeshëm c’mim i arsüescëmprezzo conveniente prèco konveniènte

çmim i lartë c’mim i lartprezzo alto prèco àlto

çmim i ulët c’mim i ùlëtprezzo basso prèco bàso

çmim i zbritur c’mim i s’brìturprezzo scontato prèco skontàto

debitor debitòrdebitore debitòre

deficit defizìtdeficit dèfiçit


dëmshpërblim dëmsc’përblìmrisarcimento risarçimènto

depo dèpodeposito depòzito

dërgim dërghìmspedizione spediciòne

dërgoj dërgòjspedire spedìre

dhoma e tregtisë dh’òma e tregtìscamera di commercio kàmera di komèrço

dobi dobìvantaggio vantàxho

226




dokument dokumèntdocumento dokumènto

dorëzim dorës’ìmconsegna konsènja

drejtor drejtòrdirettore diretòre

drejtori drejtorìdirezione direciòne


e ardhur e àrdh’urreddito rèdito

e drejtë e drèjtdiritto dirìto

ekonomi ekonomìeconomia ekonomìa

ekonomik ekonomìkeconomico ekonòmiko

eksport ekspòrtesportazione esportaciòne

ekspozitë ekspos’ìtmostra mòstra

etiketë etikètetichetta etikèta

fabrikë fabrikfabbrica fàbrika

falas fàlasgratis gràtis

falimentim falimentìmfallimento fallimènto

falimentoj falimentòjfallire falìre

faturë fatùrfattura fatùra

filial filiàlfiliale filiàle


firmë firmditta dìta

fitim fitìmricavo rikàvo

fitim fitìmguadagno guadànjo

fletë shoqërimiflet scioqërìmibolla di accompagnamentobòla di akompanjamènto

furnizoj furnis’òjfornire fornìre

furnizues furnis’ùesfornitore fornitòre


grosist grosìstgrossista grosìsta

hipotekë hipotèkipoteca ipotèka

humbje hùmbjeperdita pèrdita

i lirë i lirpoco costoso pòko kostòso

i mbaruar i mbaruàresaurito esaurìto

i tatueshëm i tatùescëmsoggetto ad imposta soxhèto ad impòsta

import impòrtimportazione importaciòne

industri industrìindustria indùstria

227



interes interèsinteresse interèse

investim investìminvestimento investimènto

ka leverdi ka leverdìrendere rèndere

kampion (mostër) kampiòn (mòstër)campione kampiòne

kapar kapàrcaparra kapàra

kapital kapitàlcapitale kapitàle

katalog katalògcatalogo katàlogo

kërkëse dhe ofertë kërkès dh’e ofèrtdomanda e offerta domànda e ofèrta

kërkesë kërkèsdomanda domànda

kërkesë kërkèsrichiesta rikièsta

klient klièntcliente kliènte

komision komisiòncommissione komisiòne

konkurrencë konkurrènzconcorrenza konkorènca

kontabilitet kontabilitètcontabilità kontabilità

kontratë kontràtcontratto kontràto

kooperativë kooperatìvcooperativa kooperatìva


kosto kòstocosto kòsto

krahë pune krah pùnemanodopera manodòpera

kredi kredìcredito krèdito

kthej kth’èjrestituire restituìre

kuitancë kuitànzquietanza kuitànca

leje lèjelicenza liçènca

letër lètërlettera letèra

listë e çmimeve list e c’mìmevelistino prezzi listìno prèci


magazinë magas’ìnmagazzino magaxìno

mall mallmerce mèrçe

mall në shitje me çmim të ulëtmall scìtje me c’mim të ùlëtmerce in liquidazionemèrçe in likuidaciòne

markë markmarchio màrkio

marrëveshje marrëvèscjeaccordo akòrdo

me punu me punùlavorare lavoràre

ndërmarrje (firmë) ndëmàrrje (firm)azienda aciènda

ndërmarrje ndërmàrrjeimpresa imprèsa

ndërmjetës ndërmjètësmediatore mediatòre

228



ngritje ngrìtjeaumento aumènto

ofertë ofèrtofferta ofèrta

ortak ortàksocio sòço

pagesë (pagim) paghès (paghìm)pagamento pagamènto

pagim paghìmrimborso rimbòrso

paguaj me këste pagùaj me këstepagare a rate pagàre a ràte

paguaj me para në dorëpagùaj me para në dorpagare in contantipagàre in kontànti

me pagu me pagùpagare pagàre

paguaj parapaguajpagùaj parapagùajpagare anticipatamentepagàre antiçipatamènte

panair panaìrfiera fièra

papunësi papunësìdisoccupazione dizokupaciòne

para në dorë parà në dorcontanti kontànti

para paràdenaro denàro

paradhënie paradh’ënieacconto akònto

parti partìpartita partìta

pasiv pasìvpassivo pasìvo

pasuri e luajtshme pasurì e lùjtsc’mebeni mobili bèni mòbili

pasuri e paluajtshme pasurì e palùajtsc’mebeni immobili bèni imòbili

pasuri pasurìbeni bèni

patentë patèntbrevetto brevèto

përfaqësues përfaqësùesrappresentante raprezentànte

përfitim përfitìmprofitto profìto

për qind për qindpercento perçènto

përqindje përqìndjepercentuale perçentuàle

përqindje përqìndjeprovvigione provixhòne

peshë bruto pesc’ brùtopeso lordo pèso lòrdo

peshë neto pesc’ nètopeso netto pèso nètto

peshë pesc’peso pèso

porosi porosìordinazione ordinaciòne

prodhim prodh’ìmproduzione produciòne

prodhoj prodh’òjprodurre prodùre

prodhues prodh’ùesproduttore produtòre

produkt prodùktprodotto prodòto

pronar pronàrproprietario proprietàrio

pronë pronproprietà proprietà

229



230



publicitet (reklamë) publizitèt reklàmpubblicità publiçità

punë punlavoro lavòro

punëtor punëtòroperaio operàio

pushim nga puna puscìm nga pùnalicenziamento liçenciamènto

rast rastoccasione okasiòne

reklamë reklàmpropaganda propagànda

reklamim reklamìmreclamo reklàmo

rentë rentrendita rèndita

rezervë res’èrvscorta skòrta

rrogë rrogstipendio stipèndio

shit scitvendere vèndere

shitblerje scitblèrjecompravendita kompravèndita

shitës scitèscommesso komèso

shitës scìtësvenditore venditòre

shitje nën çmim scìtje nën c’mimsvendita svèndita

shitje scìtjevendita vèndita

shkëmbim sc’këmbìmscambio skàmbio

shlyerje e llogarisësc’lüerje e llogarìsliquidazione di un contolikuidaciòne di un kònto

shoqëri me përgjegjësi të kufizuarscioqërì me përgj’egj’ësì tëkufis’ùarsocietà a responsabilità limitatasoçetà a responsabilità limitàta

shoqëri për aksione scioqërì për aksiònesocietà per azioni soçetà per aciòni

shoqëri scioqërìsocietà soçetà

shpenzim sc’pens’ìmspesa spèza

shpenzoj sc’pens’òjspendere spèndere

sigurim sigurìmassicurazione asikuraciòne

sindakatë sindakàtsindacato sindakàto

skadim skadìmscadenza skadènca

stok stokgiacenza xhaçènca

stok stokrimanenza rimanènca

taksë takstassa tàsa

tarë tartara tàra

tatim tatìmimposta impòsta

të ardhura të àrdh’uraentrate entràte

të përdoshme të perdòsc’meutili ùtili

transportim transportìmtrasporto traspòrto

treg tregmercato merkàto

tregtar me pakicë tregtàr me pakìzdettagliante detaljànte

tregtar tregtàrnegoziante negociànte

tregtar tregtàrcommerciale komerçàle

tregti e jashtme tregtì e jàsc’tmecommercio estero komèrço èstero

tregti me pakicë tregtì me pakizcommercio al minuto komèrço al minùto

tregti me shumicë tregtì me sciumìzcommercio all’ingrosso komèrço all’ingròso

tregti tregtìcommercio komèrço

urdhërpagesë urdh’ërpaghèsordine di pagamento òrdine di pagamènto

vëllim i xhiros vëllìm i gìrosgiro d’affari xhìro d’afàri

vlerë vlervalore valòre

zbritje s’brìtjeribasso ribàso

zbritje s’brìtjesconto skònto

231



232

C FRASI ABITUALI Computer 37

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Kompjuter 37

banca dati bànka dàtibankë të dhënash bank të dh’ënasc’

capacità di memoria kapaçità di memòriakapacitet kujtese kapazitèt kujtèse

computer kompjùterkompjuter kompjùter

digitare dixhitàreshkruaj në kompjuter sc’krùaj në kpmpjùter

dischetto diskètoflopj disk flòpj disk

disco fisso disko fìsohard disk hard disk

personal computer personàl kompjùterpersonal kompjuter personàl kompjùter

programmazione programaciòneprogramim programìm

programma di scrittura progràma di skritùrapërpunues teksti përpunùes tèksti

registrare regjistràreregjistroj regj’istròj

software sòftuersoftwer sòftuer

stampante stampànteprinter prìnter

terminale terminàleterminal tèrminal

bankë të dhënash bank të dh’ënasc’banca dati bànka dàti

flopj disk flòpj diskdischetto diskèto

hard disk hard diskdisco fisso disko fìso

kapacitet kujtese kapazitèt kujtèsecapacità di memoria kapaçità di memòria

kompjuter kompjùtercomputer kompjùter

përpunues teksti përpunùes tèkstiprogramma di scrittura progràma di skritùra

personal kompjuter personàl kompjùterpersonal computer personàl kompjùter

printer prìnterstampante stampànte

programim programìmprogrammazione programaciòne

regjistroj regj’istròjregistrare regjistràre

shkruaj në kompjuter sc’krùaj në kpmpjùterdigitare dixhitàre

softwer sòftuersoftware sòftuer

terminal tèrminalterminale terminàle

38HO BISOGNO DEL DOTTORE Ò BISÒNJO DEL DOTÒREKAM NEVOJË PËR NJË DOKTOR KAM NEVÒJ PËR GNË DÒKTOR

- Può indicarmi un buon medico? può indikàrmi un buòn mèdiko- Mundeni të më tregoni një mjekë të mirë? mundèni të më trègoni gnë mjèk të mir

- Quando riceve? kuàndo riçève- Kur pret? kur pret

- Chiami subito un dottore kiàmi sùbito un dotòre- Thir shpejt një doktor th’ir sc’pèjt gnë dòktor

- È in casa il dottore? è in kàza il dotòre- Është në shtëpi doktori? ësc’t në sc’tëpì dòktori

- Dottore non mi sento bene dotòre non mi sènto bène- Doktor nuk ndiehem mirë dòktor nuk ndièhen mir

- Che cosa ha, di che cosa soffre? ke kòza a di ke kòza sòfre- Çfar keni, nga çfar vuani? c’far kèni nga c’far vuàni

- Mi sento (molto) debole, malato, male mi sènto (mòlto) dèbole malàto màle- Ndjehem (shumë) (i,e) dobët (i,e) sëmurë, keq ndjèhem (sciùm) (i ,e)dòbët (i,e)semùr keq

- Ho un’emicrania, la febbre, la nausea, delle palpitazioniò un’emikrània la fèbre la nàuzea dèle palpitaciòni- Kam një migrenë (temperaturë), ethe (zjarmeni), neveri (te peshtjelle), rrahje të zëmrëskam gnë migrèn (tëmperatur) èth’e (s’jarmèni) neverì (te pesc’tjèlle) rràhje të s’ëmrës

- Ho la tosse ò la tòse- Kam kollë kam koll

- Ho dei dolori qui... ò dèi dolòri kuì- Kam dhimbje këtu... kam dh’imbj’e këtù

- Mi fa, mi fanno male... mi fa mi fàno màle- Më bën, më bëjnë keq... më bën më bej’n keq

- Soffro d’indigestione, d’insonnia...sòfro d’indixhestiòne d’insònia- Vuaj nga çregullimi i stomakut, nga pagjumësia...vuàj nga c’regullìmi i stomakùt nga pagj’umësìa

- Ho freddo ò frèdo- Kam ftohtë kam ftoht

233

C FRASI ABITUALI Ho bisogno del dottore 38


Kam nevojë për një doktor 38

- Ho la febbre ò la fèbre- Kam temperaturë (kam zjarllëk) kam temperatùr (kam z’jàrllëk)

- Sento di avere la febbre sènto di avère la fèbre- Ndjej se kam temperaturë ndjèj se kam temperatùr

- Mi manca l’appetito mi mànka l’apetìto- Me mungon oreksi me mungòn orèksi

- Ho la diarrea ò la diarrèa- Kam bark kam bark

- Mangio, dormo pochissimo, mànxho dòrmo pokìsimo- Ha, fle shumë pak ha fle sciùm pak

- Ho preso un raffreddore ò prèzo un rafredòre- Kam marr një të ftohtë kam marr gnë të ftoht

- Non posso muovere il (la)...non pòso muòvere il (la)- Nuk mundem (të ) lëviz...nuk mùndem (të) lëvìs’

- Mi sono rotto (slogato) il braccio, la gamba, il ginocchio, il piedemi sòno ròto (slogàto) il bràço la gàmba il xhinòkio il piède- Kam thyer (nzjerr) krahun, këmbën, gjurrin, kamzënkam th’üer (ns’jèrr) krahùn këmbën gj’urrìn kams’ën

- Vorrei essere visitato vorèi èsere vizitàto- Dua të jem vizitohen dùa të jèm vis’’itòhen

- Mi fa vedere la sua linguami fa vedère la sùa lìngua- Tregomëni të shoh gjuhën tuaj (bëm të shohë gjuhën tuaj)tregomëni yë sciòh gj’ùhën tuàj (bëm të sciòh gj’ùhën tuàj)

- Mi faccia vedere la linguami fàça vedère la lìngua- Më trego gjuhën ta shoh (tregomë gjuhën tashoh)më trègo gj’ùhën ta sciòh (tregòm gj’ùhën tasciòh)

- Mi lasci sentire il polso mi làshi sentìre il pòlso- Më lër të dëgjoj pulsin më lër të dëgj’òj pulsìn

- Dobbiamo misurare la temperatura, la pressione del sanguedobiàmo mizuràre la temperatùra la presiòne del sàngue- Duhet të matim temperaturën, presionin e gjakut (tensionin)dùhet të matìm temperatùrën presiònin e gj’akùt (tensionìn)

234




- Si spogli, perchè voglio ascoltarla si spòlji perkè vòljo askoltàrla- Xhvishuni sepse dua tju dëgjoj g’visciùni sèpse dùa tjù dëgiòj

- Tossisca! tosìska- Kollitu! kollìtu

- Respiri! respìri- Merr frymë! merr früm

- Adesso non respiri piùadèso non respìri più- Tani mos merni frymë (tani mos mer frymë më)tàni mos mèrni früm (tani mos mer früm më)

- Va bene, basta va bène bàsta- Mirë, mjaft (bollë). mir mjàft (boll)

- Lei ha preso freddo lèi à prèso frèdo- Ju keni marë ftohje (të ftohur) jù kèni mar ftòhje (të ftòhur)

- Prendete queste pasticche e questo sciroppo predète kuèste pastìke e kuèsto shiròpo- Merni këto ilaçe dhe këtë shurup mèrni këto ilàce dh’e kët sciurùp

- Dovrà prendere tre pastiglie al giorno prima dei pastie tre cucchiai grandi di sciroppo dopo il pasto- dovrà prèndere tre pastìlje al xhòrno prìma dèi pàstie tre kukiài gràndi di shiròpo dòpo il pàsto- Duhet të merni tre kokra në ditë para ngrëniesdhe tre lugë të mëdha të madhe shurup pas ngrënies- dùhet të mèrni tre kòkra në dit pàra ngrëniès dh’etre të mëdh’a lug të màdh’e sciurùp pas ngrëniès

- Una ogni ora ùna ònji òra- Në të njejten orë (një çdo orë) në të gnejtèn or (gnë c’do or)

- Io passerò di nuovo domani sera alle sei per ascoltarviio paserò di nuòvo domàni sèra àle sèi per askoltàrvi- Unë dotë kaloj përsëri nesër në mbrëmje në orën gjashtë për tju dëgjuarun dot kalòj përsërì nèsër në mbrëmj’e në òrën gj’àac’t

- Da quando si sente male? da kuàndo si sènte màle- Që kur ndjeheni keq, që kur ndjehèni keq

- Da ieri (l’altro ieri)...da ièri (l’àltro ièri)- Nga dje, pardje,... nga dj’e pardj’e

235




236




- Dove ha dolore dòve à dolòre- Ku keni dhimbje? ku kèni dh’imbj’e

- Ha questi dolori, disturbi? à kuèsti dolòri distùrbi- Keni këto dhimbje, shqetësime? kèni këtò dh’imbj’e sc’qetësìme

- Stia fermo stìa fèrmo- Rri ndaluar (mos leviz)(rrini ndaluar) rri ndaluàr (mos levìs’)(rrìni ndaluàr)

- Le fa male la pressione delle dita? le fa màle la presiòne dèlle dìta- Ju dhëmb këtu ku ju prek? jù dh’ëmb këtù ku ju prek

- Ha appetito? à apetìto- Keni oreks? kèni òreks

- Dorme bene? dòrme bène- Flini mirë? flìni mir

- Dottore, pensa che la mia malattia sia preoccupante?dotòre pènsa ke la mìa malatìa sìa preokupànte- Doktor, mendoni se sëmundja ime është shqetësuese?dòktor mendòni se sëmundj’a ìme ësc’t sc’qetësuèse

- Non è nulla di grave non è nùla di gràve- Nuk është asgjë e rëndë nuk ësc’t asgj’ e rënd

- Purtoppo è alquanto serio purtròpo è alkuànto sèrio- Megjithatë është diçka serioze megj’ith’àt ësc’t dìc’ka seriòs’e

- Lei ha...lèi à- Ju keni... jù kèni

- Che cosa devo fare? ke kòza dèvo fàre- Çfar duhet të bëj? c’far dùhet të bëj

- Devo stare a letto? dèvo stàre a lèto- Duhet të qëndroj në shtrat? dùhet të qëndròj në sc’tràt

- Deve rimanere a letto per circa...giorni, settimanedève rimanère a lèto per çìrka... xhòrni setimàne- Duhet të qëndroni në shtrat për rreth...ditë, javëdùhet të qëndròni në sc’tràt për rreth...dit jàv

- Le occorre molto riposo le okòre mòlto ripòzo- Ju nevojitet shum pushim, jù nevoj’tèt sciùm puscìm

237




- Una dieta rigorosa ùna dièta rigoròza- Një dietë rigoroze (serioze) gnë dièt rigoròs’e (seriòs’e)

- Le prescriverò qualche cosale preskriverò kuàlke kòza- Ju përshkruaj ndonje (recete)(diçka) (gjë) për ilaçejù përsc’kruàj ndògne (rezète) (dìcka)(gj’)për ilàce

- Prenda...cucchiaini, gocce pillole di... prènda ...kukiaìni gòçe pìlole di- Merr...lugë, pika, pilula (hape-tablet) te... merr...lug pikà pilùla (hàpe-tablèt) te

- Quando? kuàndo- Kur ? kur

- Ogni ora, ogni...ore, prima (durante, dopo) i pasti, prima di coricarsiònji òra ònji...òre prìma (durànte dòpo) i pàsti prìma di korikàrsi- Në çdo orë, çdo... orë, para, gjat, pas ushqimit, para se të bini (për të fjetur)në c’do or c’do...or pàra gj’àt pas usc’qimìt pàra se të bìni (për të fietùr)

- Quante volte al giorno devo prendere la medicina?kuànte vòlte al xhòrno dèvo prèndere la mediçìna- Sa herë në dite duhet të marë ilaçe (mjekime)?sa her në dìte dùhet të mar ilàce (mjekìme)

- Una volta,...volte al giorno ùna vòlta...vòlte al xhòrno- Një herë,...herë në ditë gnë her... her në dit

- Un giorno si, un giorno no un xhòrno si un xhòrno no- Një ditë po, një ditë jo gnë dit po gnë dit jò

- Come devo prendere la medicina?kòme dèvo prèndere la mediçìna- Si duhet ta mar mjekimin, ilaçin?(si duhet ti mar mjekimet)i dùhet ta mar mj’ekimìn ilacìn (si dùhet ti mar mj’ekìmet)

- Con un po’ d’acqua, secondo la prescrizione kon un pò d’àkua sekòndo la prescriciòne- Me pak ujë, sipaz recetës (përshkrimit) me pak uj’ sipàs’ rezètës

- Lei deve fare delle iniezioni di... lèi dève fàre dèlle injeciòni di- Ju duhet të bëni injekcione të...jù dùhet të bëni ignekziòne të

- Posso mangiare di tutto? pòso manxhàre di tùto- Mund të ha nga të gjitha? mund të ha nga të gj’ìtha

- Non deve mangiare... non dève manxhàre- Nuk duhet të hani... nuk dùhet të hàni

238

C FRASI ABITUALI Ho bisogno deldottore 38



- Mangi solo verdura, frutta e lattemànxhi sòlo verdùra frùta e làte- Ha vetëm barishte (perime) fruta dhe qumështha vètëm barìsc’te (perìme) frùta dh’e qumësc’t

- Non posso fare nulla, bisogna chiamare, consultare uno specialistanon pòso fàre nùla bizònja kiamàre konsultàre ùno speçialìsta- Nuk mund tí bëj asgjë, duhet thëritur, për konsultim një specialistnuk mund ti bëj asgj’ dùhet th’ëritùr për konsultìm gnë spezialìst

- Lei deve andare in una clinica lèi dève andàre in ùna klinìka- Ju duhet të shkoni në një klinikë jù dùhet të sc’kòni në gnë klinìk

- Temo che lei dovrà farsi operaretèmo ke lèi dovrà fàrsi operàre- Dyshojë (kam frike) se ju duhet të beni operacion (dyshojë se duhet hëre operim)se düsciòj (kam frìke) jù dùhet të bèni operaziòn (düsciòj se dùhet hëre operìm)

239

C FRASI ABITUALI Corpo umano 38

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Trupi njërzor 38

Corpo umano kòrpo umànoTrupi njërzor trùpi gnërs’òr

addome adòmebark bark

ancaànkakërdhok (gongallet)(këllk)kërdh’òk (gongallèt) (këllk)

ano ànopasdalje (anus) pasdàlje (anùs)

appendicite apendiçìteapendisiti apendisìti

arteria artèriaarterie arterìe

articolazioneartikolaciònekyçet e gjymtyrëve që lëvizin (nyjë) (kyç)kücet e gj’ümtürëve që lëvis’ìn (nüj) (küc)

ascella ashèlasqetull sqetùll

avambraccio avambràçollërë, parakrah llër paràkrak

bacino baçìnolegen leghèn

bile bìletëmbël tëmbël

bocca bòkagojë goj

braccio bràçokrah krah

bronchi brònkibronke brònke

capelli kapèliflokë flok

capezzolo kapècolothith (thumb) th’ith’(th’umb)

caviglia kavìljakyç i këmbës küc’ i këmbës

cervello çervèlotru tru

clavicola klavìkolaklavikul (heqës) klavìkul (hèqës)

collo kòlogrykë (qafë) grük (qaf)

coscia kòshakofshë kofsc’

costola kòstolabrinjë (te akeletit) brìgn’ (te akeletìt)

cranio kràniokafkë (kocka e kokës) kafk (kòzka e kòkës)

cuore kuòrezemër s’èmër

dente dèntedhëmb dh’ëmb

dito dìtogisht ghisc’t

dito pollice dìto pòliçegisht i madh ghisc’t i madh’

dito indice dìto ìndiçegisht tregues ghisc’t tregùes

dito medio dìto mèdiogisht i mesëm ghisc’t i mesëm

dito anulare dìto anulàregisht i unazës ghisc’t i unàs’ës

dito mignolo dìto mìnjologisht i vogël ghisc’t i vòghël

dito del piede dìto del pièdegishti i këmbës ghìsc’t i këmbës

dorso o schiena dòrso o skiènakurriz ose shpine kùrris’ òse sc’pìne

esofago esòfagogurmaz (ezofag) gurmàs (es’ofàg)

faccia fàçafaqe (fytyrë) fàqe (fütür)

fegato fègatomëlçi e zezë mëlci e s’es’

femore fèmorekofshor kofsciòr

fianco fiànkoijë (anët) ìj (ànët)

fisico fìsikofizik fisìk

fronte frònteballë, balli ball bàlli

gamba gàmbakëmbë (këmba) këmb (këmba)

ghiandola giàndolagjëndërr gj’ëndërr

ginocchio xhinòkiogju (gjunjë)gj’ù (gj’ùgn’)

gola gòlagrykë (fyt) grük (füt)

gomito gomìtobërryl bërrül

guancia guànçiafaqe fàqe

intestinointestìnozorrë (të brëndëshmet)s’orr (të brëndësc’mèt)

labbra làbrabuzë (buza) bus’(bus’a)

lingua lìnguagjuhë (gjuha) gj’ùh (gj’ùha)

mano mànodorë dor

mascella mashèlanofull nòfull

membra o arti mèmbra o àrtigjymtyrët ose anët gj’ümtürët òse ànët

membro mèmbrogjymtyrë gj’ümtür

mento mèntomjekër mjèkër

milza mìlcashprektë sc’prekt

muscolo mùskolomuskul (muskuj) mùskul (muskùj)

narice narìçevrimë e hundës vrim e hùndës

naso nàzohundë hund

natica nàtikavithe vith’e

nervi nèrvinervat nèrvat

occhio (occhi) òkio (òki)sy (sytë) sü (süt)

iride ìridecipë e ylbertë (iridë) zip e ülbèrt (irìd)

palpebra pàlpebraqepallë qepàll

pupilla pupìlabebe e syrit bèbe e sürit

orecchio (orecchi) orèkio (orèki)veshi (veshët) vèsci (vèscët)

osso òsokockë kozk

ovaia ovàiavezore ves’òre

palato palàtoqiellzë qìells’

pancia pànçabark bark

pelle pèlelëkurë lëkur

240



petto pètogjoks (krahëror-parzëm) gj’òks (krahëròr-pàrs’ëm)

piede pièdekëmbë këmb

polmoni polmònimushkëritë musc’kërìt

polpaccio polpàçopulpa e këmbës pulpà e këmbës

polso pòlsopuls puls

reni rèniveshkat vèsc’kat

saliva salìvajargë (pështymë) jàrgh (pësc’tüm)

sangue sànguegjak gj’àk

scapola skàpolashpatull sc’pàtull

schiena skiènashpinë (kurriz) sc’pin (kurrìs’)

sedere sedèretë ndërjtura të ndërjtura

seno sènogji gj’i

sistema nervoso sistèma nervòzosistem nervor sistèm nervòr

spalla spàlashpatull (sup) sc’pàtull (sup)

spinaspìnashpina (ferrë, hal kurrizore) (shtyllë kurrizore)sc’pìna (ferr hal kurris’òre) (sc’tüll kurris’òre)

sterno stèrnokriskull (gjoks) krìskull (gj’òks)

stomaco stòmakostomak stomàk

sudore sudòredjersë (djersitje) djèrstallone talònethembër th’èmbër

tempia tèmpiatëmth tëmth’

tendine tèndinedell dell

testa o capo tèsta o kàpokokë ose kreu (kryet) kok òse krèu (krüet)

tonsille tonsìlebajame bajàme

torace toràçekafaz i kraharorit kàfas’ i kraharorìt

trachea trakèaskërfyell skërfüell

unghia ùngiathua th’ùa

urina (far fare l’analisi dell’....)urìna (far fàre l’anàlisi del’)urinë, (bëj për të bërë analizat e’...)urìn (bëj për të bër analis’àt e’)

utero ùteromitër mìtër

vagina vaxhìnavagjinë vagj’ìn

vena vènavenë (damar) ven (dàmar)

ventre vèntrebark bark

vescica veshìkafshikë (qese e ujit) fscìk (qèse e uj’ìt)

viso vìzofytyrë fütür

zigomo xìgomonofull nòfull

241



242



Trupi njërzor trùpi gnërs’òrCorpo umano kòrpo umàno

apendisiti apendisìtiappendicite apendiçìte

arterie arterìearteria artèria

bajame bajàmetonsille tonsìle

ballë, balli ball bàllifronte frònte

bark barkpancia pànça

bark barkventre vèntre

bebe e syrit bèbe e süritpupilla pupìla

bërryl bërrülgomito gomìto

brinjë (te akeletit) brìgn’ (te akeletìt)costola kòstola

bronke brònkebronchi brònki

buzë (buza) bus’(bus’a)labbra làbra

cipë e ylbertë (iridë) zip e ülbèrt (irìd)iride ìride

dell delltendine tèndine

dhëmb dh’ëmbdente dènte

djersë (djersitje) djèrssudore sudòre

dorë dormano màno

faqe (fytyrë) fàqe (fütür)faccia fàça

faqe fàqeguancia guànçia

fizik fisìkfisico fìsiko

flokë flokcapelli kapèli

fshikë (qese e ujit) fscìk (qèse e uj’ìt)vescica veshìka

fytyrë fütürviso vìzo

gisht ghisc’tdito dìto

gisht i madh ghisc’t i madh’dito pollice dìto pòliçe

gisht i mesëm ghisc’t i mesëmdito medio dìto mèdio

gisht i unazës ghisc’t i unàs’ësdito anulare dìto anulàre

gisht i vogël ghisc’t i vòghëldito mignolo dìto mìnjolo

gisht tregues ghisc’t tregùesdito indice dìto ìndiçe

gishti i këmbës ghìsc’t i këmbësdito del piede dìto del piède

gjak gj’àksangue sàngue

gjëmb (ferrë, hal kurrizore)(shtyllë kurrizore)gj’ëmb (ferr hal kurris’òre) (sc’tüll kurris’òre)spina spìna

gjëndërr gj’ëndërrghiandola giàndola

gji gj’iseno sèno

gjoks (krahëror-parzëm)gj’òks (krahëròr-pàrs’ëm)pettopèto

gju (gjunjë)gj’ù (gj’ùgn’)ginocchio xhinòkio

gjuhë (gjuha) gj’ùh (gj’ùha)lingua lìngua

gjymtyrë gj’ümtürmembro mèmbro

gjymtyrët ose anët gj’ümtürët òse ànëtmembra o arti mèmbra o àrti

gojë gojbocca bòka

grykë (fyt) grük (füt)gola gòla

grykë (qafë) grük (qaf)collo kòlo

gurmaz (ezofag) gurmàs (es’ofàg)esofago esòfago

hundë hundnaso nàzo

ijë (anët) ìj (ànët)fianco fiànko

jargë (pështymë) jàrgh (pësc’tüm)saliva salìva

kafaz i kraharorit kàfas’ i kraharorìttorace toràçe

kafkë (kocka e kokës) kafk (kòzka e kòkës)cranio krànio

këmbë (këmba) këmb (këmba)gamba gàmba

këmbë këmbpiede piède

kërdhok (gongallet)(këllk)kërdh’òk (gongallèt) (këllk)ancaànka

klavikul (heqës) klavìkul (hèqës)clavicola klavìkola

kockë kozkosso òso

kofshë kofsc’coscia kòsha

kofshor kofsciòrfemore fèmore

kokë ose kreu (kryet) kok òse krèu (krüet)testa o capo tèsta o kàpo

krah krahbraccio bràço

kriskull (gjoks) krìskull (gj’òks)sterno stèrno

kurriz ose shpine kùrris’ òse sc’pìnedorso o schiena dòrso o skièna

kyç i këmbës küc’ i këmbëscaviglia kavìlja

kyçet e gjymtyrëve që lëvizin (nyjë) (kyç)kücet e gj’ümtürëve që lëvis’ìn (nüj) (küc)articolazioneartikolaciòne

legen leghènbacino baçìno

lëkurë lëkurpelle pèle

llërë, parakrah llër paràkrakavambraccio avambràço

mëlçi e zezë mëlci e s’es’fegato fègato

mitër mìtërutero ùtero

mjekër mjèkërmento mènto

mushkëritë musc’kërìtpolmoni polmòni

muskul (muskuj) mùskul (muskùj)muscolo mùskolo

243



244



nervat nèrvatnervi nèrvi

nofull nòfullmascella mashèla

nofull nòfullzigomo xìgomo

pasdalje (anus) pasdàlje (anùs)ano àno

pulpa e këmbës pulpà e këmbëspolpaccio polpàço

puls pulspolso pòlso

qepallë qepàllpalpebra pàlpebra

qiellzë qìells’palato palàto

shpatull (sup) sc’pàtull (sup)spalla spàla

shpatull sc’pàtullscapola skàpola

shpinë (kurriz) sc’pin (kurrìs’)schiena skièna

shprektë sc’prektmilza mìlca

sistem nervor sistèm nervòrsistema nervoso sistèma nervòzo

skërfyell skërfüelltrachea trakèa

sqetull sqetùllascella ashèla

stomak stomàkstomaco stòmako

sy (sytë) sü (süt)occhio (occhi) òkio (òki)

të ndërjtura të ndërjturasedere sedère

tëmbël tëmbëlbile bìle

tëmth tëmth’tempia tèmpia

thembër th’èmbërtallone talòne

thith (thumb) th’ith’(th’umb)capezzolo kapècolo

thua th’ùaunghia ùngia

tru trucervello çervèlo

urinë, (bëj për të bërë analizat e’...)urìn (bëj për të bër analis’àt e’)urina (far fare l’analisi dell’....)urìna (far fàre l’anàlisi dell’)

vagjinë vagj’ìnvagina vagjìna

venë (damar) ven (dàmar)vena vèna

veshi (veshët) vèsci (vèscët)orecchio (orecchi) orèkio (orèki)

veshkat vèsc’katreni rèni

vezore ves’òreovaia ovàia

vithe vith’enatica nàtika

vrimë e hundës vrim e hùndësnarice narìçe

zemër s’èmërcuore kuòre

zorrë (të brëndëshmet)s’orr (të brëndësc’mèt)intestinointestìno

abrasione abraziònegërryerje ghërrüerje

commozione cerebralekomociòne çerebràletronditje trunore (tronditje trurore)trondìtje trunòre (tronditj’e truròre)

contusione kontuziònekontuzion kontus’iòn

distorsione (slogatura) distorziòne(slogatùra)ndrydhje(përdredhje) ndrüdh’je(përdrèdh’je)

ematoma ematòmahematomë hematòm

escoriazione escoriaciònegërvishje ghërvìscje

ferita ferìtaplagë plag’

ferita profonda ferìta profòndaplagë e thellë plag’ e th’ell

ferita superficiale ferìta superfiçiàleplagë e sipërfaqshme plag’ e sipërfàqsc’me

insolazione inzolaciònegoditje nga dielli (pikë e diellit)goditje nga dìelli (pik e dìellit)

lesione lesiònedëmtim dëmtìm

lussazione lusaciònenxjerrje nga vendi nz’jèrrje nga vèndi

morsicatura morsikatùrakafshim kafscìm

puntura puntùrapickim pizkìm

shock shòkshok (tronditje psiqike)sciòk (trondìtje psiqìke)

strappo muscolare stràpo muskolàrekëputje mishi këpùtje mìsci

taglio tàljoprerje prèrje

ustione ustiònedjegie djèghie

245

C FRASI ABITUALI Traumi 38


246

C FRASI ABITUALI Traumi 38


dëmtim dëmtìmlesione lesiòne

djegie djèghieustione ustiòne

gërryerje ghërrüerjeabrasione abraziòne

gërvishje ghërvìscjeescoriazione escoriaciòne

goditje nga dielli (pikë e diellit)goditje nga dìelli(pik e dìellit)insolazioneinsolaciòne

hematomë hematòmematoma ematòma

kafshim kafscìmmorsicatura morsikatùra

këputje mishi këpùtje mìscistrappo muscolare stràpo muskolàre

kontuzion kontus’iòncontusione kontuziòne

ndrydhje(përdredhje) ndrüdh’je(përdrèdh’je)distorsione (slogatura) distorziòne(slogatùra)

nxjerrje nga vendi nz’jèrrje nga vèndilussazione lusaciòne

pickim pizkìmpuntura puntùra

plagë e sipërfaqshme plag’ e sipërfàqsc’meferita superficiale ferìta superfiçiàle

plagë e thellë plag’ e th’ellferita profonda ferìta profònda

plagë plag’ferita ferìta

prerje prèrjetaglio tàljo

shok (tronditje psiqike)sciòk (trondìtje psiqìke)shock shòk

tronditje trunore trondìtje trunòrecommozione cerebrale komociòne çerebràle

acidità açiditàurth urth’

aids àidssida sìda

alcolismo alcolìzmoalkoolizëm alkoolìs’ëm

allergia àlerxhiaalergji alergj’ì

anemia anemìaanemi anemì

angina anxhìnaangjinë angj’ìn

angina pectoris anxhìna pektorìsstenokardi stenokardì

appendicite apendiçìteapendisit apendisìt

artrite artriteartrit artrìt

ascesso ashèsoabses absès

asma àzmaazëm as’ëm

attacco atàkokrizë kris’

avvelenamento avelenamèntohelmim helmìm

brividi brìvididridhmë (mornica) dridh’m (mornìza)

bronchite bronkìtebronkit bronkìt

bruciore di stomaco bruçiòre di stòmakodjegësirë djeghësìr

calcolo kàlkologur gur

calcolo biliare kàlkolo biliàregur në tëmbël gur në tëmbël

calcolo renale kàlkolo renàlegur në veshkë gur në vesc’k

cancro kànkrokancer kanzèr

capogiro kapoxhìromarramendje marramèndje

cardiopatia kardiopatìakardiopati kardiopatì

catarro katàrokëlbazë këlbàs’

cirrosi epatica çiròzi epàtikacirrozë e mëlçisë zirròs’ e mëlcìs

cistite çistìtecistit zistìt

colera kolèrakolerë kolèr

colica kòlikakolikë (të prera) kolìk (të prèra)

colite kolìtekolit kolìt

collasso kolàsokolaps kolàps

coma kòmakomë kom

congelamento konxhelamèntongrirje ngrìrje

congestione konxhestiònekongjestion kongj’estiòn

congiuntivite konxhuntivìtekoniunktivit koniunktivìt

crampo kràmpongërç nghërc’

crisi krìzikrizë kris’

diabete diabètediabet diabèt

247

C FRASI ABITUALI malattie 38

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT malatìa 38

248



diarrea diarrèadiarre (heqje barku) diarrè (hèqje bàrku)

difteritedifterìtedifteri (grykët e bardha)difterì(grükët e bàrdh’a)

disidratazione dizidrataciòneçujësim (çhidratim) ciujësìm(c’hidratìm)

dissenteria disenterìadizenteri (lëbarke) dis’enterì (lëbàrke)

doglie dòljedhimbje të lindjes dh’imbje të lìndjës

dolore dolòredhembje (dhimbje) dh’èmbje (dh’imbje)

eczema ekxèmaekzemë eks’èm

emicrania emikràniamigrenë migrèn

emorragia emoràxhiahemorragji hemorragj’ì

epatite epatìtehepatit hepatìt

epilessia epilesìaepilepsi (dridhje) epilepsì (dridh’j’e)

ernia èrniahernie hèrnie

esaurimento esaurimèntostërlodhje stërlòdh’je

febbre fèbreethe (temperaturë) èth’e (temperatùr)

fitta fìtadhembje therëse dh’èmbje th’èrëse

gastrite gastrìtegastrit gastrìt

gonorrea gonorèagonorre gonorrè

gonfiore gonfiòreënjtje ëgn’tje

inappetenza inapetèncamungesë e oreksit munghès e orèksit

indigestione indixhestiònemostretje mostrètje

infarto infàrtoinfrakt infràkt

infezione infeciòneinfektim infektìm

infiammazione infiamaciònepezmatim pes’matìm

influenza influèncagrip grip

insonnia insòniapagjumësi pagj’umësì

intossicazione intosikaciònehelmim helmìm

ipertensione ipertensiònehipertension hipertensiòn

itterizia iterìciaverdhëz verdh’ës’

leucemia leuçemìaleucemi leuzemì

lombaggine lombàxhinedhembje mesi dh’èmbje mèsi

mal di denti mal di dèntidhembje e dhëmbit dh’èmbje e dh’ëmbit

mal di gola mal di gòladhembje gryke dh’èmbje grüke

mal di pancia mal di pànçadhembje barku dh’èmbje bàrku

mal di testa mal di tèstadhembje koke dh’èmbje kòke

malaria malàriamalarie malàrie

malattia malatìasëmundje sëmùndje

malattia venerea malatìa venèreasëmundje veneriane sëmùndje veneriàne

meningite meninxhìteminingjit miningj’ìt

morbillo morbìlofruth fruth’

nausea nàuzeae përzier (neveri) e përs’ìer (neverì)

nefrite nefrìtenefrit nefrìt

nevralgia nevralxhianevralgji nevralgj’ì

nevrastenia nevrastenìanevrasteni nevrastenì

orecchioni (parotite) orekiòni (parotìte)shyta sciüta

palpitazioni palpitaciònishpeshtim rrahjesh sc’pesc’tìm rràhjesc’

paralisi paràliziparalizë paralis’

pazzia pacìaçmenduri (marrëzi) c’mendurì (marrës’ì)

peritonite peritonìteperitonit peritonìt

pertossepertòsekollë e bardhë (kollë e mirë)koll e bardh’ (koll e mir)

pleurite pleurìtepleurit pleurìt

poliomielite poliomielìtepoliomielit poliomielìt

polmonite polmonìtepneumoni pneumonì

pressione alta presiòne àltatension i lartë tensiòn i lart

pressione bassa presiòne bàsatension i ulël tensiòn i ùlët

raffreddore rafredòrerrufë rruf

raffreddore da fieno rafredòre da fiènorrufë alergjike e barit rruf alergj’ìke e bàrit

reumatismo reumatìsmoreumatizëm reumatìs’ëm

rosolia rosolìafruth fruth’

scarlattina skarlatìnaskarlatinë (fruth i zi) skarlatìn (fruth’ i s’i

sciatica shàtikashiatik sciatìk

sifilide sifìlidesifiliz sifilìs’

spossatezza sposatècaraskapitje raskapìtje

starnuto starnùtoteshtimë tesc’tìm

stitichezza stitikècakapsllëk kapsllëk

stress stresstres stres

svenimento svenimèntotë fikët të fikët

svenire svenìremë bie të fikët më bìe të fikët

tetano tètanotetanos tetanòs

tifo tìfotifo tìfo

tonsillite tonsilìtepezmatim i bajameve pes’matìm i bajàmeve

249



tosse tòsekollë koll

trombosi trombòsitrombozë trombòs’

tubercolosi tuberkolòzituberkoloz tuberkolòs’

tumore benigno tumòre benìnjotumor i mirë tumòr i mir

tumore malignotumòre malìnjotumor i keq (kanceroz)tumòr i keq (kanzeròs’

ulcera ùlçeraulçër ùlcër

vaiolo vaiòloli li

varicella variçèlali e bardhë (variçelë) li e bardh’ (varicèl)

vene varicose vène varikòzevariçe varìce

verme solitario vèrme solitàriolëvrizë (shirit) lëvrìs (scirìt)

vertigine vertìxhinemarramendje marramèndje

vomito vòmitovjellje vjèllje

250



abses absèsascesso ashèso

alergji alergj’ìallergia àlerxhia

alkoolizëm alkoolìs’ëmalcolismo alcolìzmo

anemi anemìanemia anemìa

angjinë angj’ìnangina anxhìna

apendicit apendizìtappendicite apendiçìte

artrit artrìtartrite artrite

azëm as’ëmasma àsma

bronkit bronkìtbronchite bronkìte

cerrozë e mëlçisë zerròs’ e mëlcìscirrosi epatica çiròzi epàtika

cistit zistìtcistite çistìte

çmenduri (marrëzi) c’mendurì (marrës’ì)pazzia pacìa

çujësim (çhidratim) ciujësìm(c’hidratìm)disidratazione disidrataciòne

dhembje (dhimbje) dh’èmbje (dh’imbje)dolore dolòre

dhembje barku dh’èmbje bàrkumal di pancia mal di pànça

dhembje e dhëmbit dh’èmbje e dh’ëmbitmal di denti mal di dènti

dhembje e lindjes dh’èmbje e lìndjësdoglie dòlje

dhembje gryke dh’èmbje grükemal di gola mal di gòla

dhembje koke dh’èmbje kòkemal di testa mal di tèsta

dhembje mesi dh’èmbje mèsilombaggine lombàxhine

dhembje therëse dh’èmbje th’èrësefitta fìta

diabet diabètdiabete diabète

diarre (heqje barku) diarrè (hèqje bàrku)diarrea diarrèa

difteri (grykët e bardha)difterì(grükët e bàrdh’a)difteritedifterìte

dizanteri (lëbarke) dis’anterì (lëbàrke)dissenteria disenterìa

djegësirë djeghësìrbruciore di stomaco bruçiòre di stomàko

dridhmë (mornica) dridh’m (mornìza)brividi brìvidi

e përzier (neveri) e përs’ìer (neverì)nausea nàuzea

ekzemë eks’èmeczema ekxèma

ënjtje ëgn’tjegonfiore gonfiòre

epilepsi epilepsìepilessia epilesìa

ethe (temperaturë) èth’e (temperatùr)febbre fèbre

fruth fruth’morbillo morbìlo

fruth fruth’rosolia rosolìa

gastrit gastrìtgastrite gastrìte

251



252



gonorre gonorrègonorrea gonorèa

grip gripinfluenza influènca

gur gurcalcolo kàlkolo

gur në tëmbël gur në tëmbëlcalcolo biliare kàlkolo biliàre

gur në veshkë gur në vesc’kcalcolo renale kàlkolo renàle

helmim helmìmintossicazione intosikaciòne

helmim helmìmavvelenamento avelenamènto

hemorragji hemorragj’ìemorragia emoraxhìa

hepatit hepatìtepatite epatìte

hernie hèrnieernia èrnia

hipertension hipertensiònipertensione ipertensiòne

infrakt infràktinfarto infàrto

infektim infektìminfezione infeciòne

kancer kanzèrcancro kànkro

kapsllëk kapsllëkstitichezza stitikèca

kardiopati kardiopatìcardiopatia kardiopatìa

këlbazë këlbàs’catarro katàro

kolaps kolàpscollasso kolàso

kolerë kolèrcolera kolèra

kolikë (të prera) kolìk (të prèra)colica kòlika

kolit kolìtcolite kolìte

kollë e bardhë (kollë e mirë)koll e bardh’ (koll e mir)pertossepertòse

kollë kolltosse tòse

komë komcoma kòma

kongjestion kongj’estiòncongestione konxhestiòne

koniunktivit koniunktivìtcongiuntivite konxhuntivìte

krizë kris’attacco atàko

krizë kris’crisi krìzi

leucemi leuzemìleucemia leuçemìa

lëvrizë (shirit) lëvrìs (scirìt)verme solitario vèrme solitàrio

li e bardhë (variçelë) li e bardh’ (varicèl)varicella variçèla

li livaiolo vaiòlo

malarie malàriemalaria malària

marramendje marramèndjevertigine vertìxhine

marramendje marramèndjecapogiro kapoxhìro

më bie të fikët më bìe të fikëtsvenire svenìre

migrenë migrènemicrania emikrània

miningjit miningj’ìtmeningite meninxhite

mostretje mostrètjeindigestione indixhestiòne

mungesë e oreksit munghès e orèksitinappetenza inapetènca

nefrit nefrìtnefrite nefrìte

nevralgji nevralgj’ìnevralgia nevralxhìa

nevrasteni nevrastenìnevrastenia nevrastenìa

ngërç nghërc’crampo kràmpo

ngrirje ngrìrjecongelamento konxhelamènto

pagjumësi pagj’umësìinsonnia insònia

paralizë paralis’paralisi paràlizi

peritonit peritonìtperitonite peritonìte

pezmatim i bajameve pes’matìm i bajàmevetonsillite tonsilìte

pezmatim pes’matìminfiammazione infiamaciòne

pleurit pleurìtpleurite pleurìte

pneumoni pneumonìpolmonite polmonìte

poliomielit poliomielìtpoliomielite poliomielìte

raskapitje raskapìtjespossatezza sposatèca

reumatizëm reumatìs’ëmreumatismo reumatìzmo

rrufë alergjike e barit rruf alergj’ìke e bàritraffreddore da fieno rafredòre da fièno

rrufë rrufraffreddore rafredòre

sëmundje sëmùndjemalattia malatìa

sëmundje veneriane sëmùndje veneriànmalattia venerea malatìa venèreae

shiatik sciatìksciatica shàtika

shpeshtim rrahjesh sc’pesc’tìm rràhjesc’palpitazioni palpitaciòni

shyta sciütaorecchioni (parotite) orekiòni (parotìte)

sida sìdaaids àids

sifiliz sifilìs’sifilide sifìlide

skarlatinë (fruth i zi) skarlatìn (fruth’ i s’iscarlattina skarlatìna

stenokardi stenokardìangina pectoris anxhìna pektorìs

stërlodhje stërlòdh’jeesaurimento ezaurimènto

stres stresstress stres

të fikët të fikëtsvenimento zvenimènto

tension i lartë tensiòn i lartpressione alta presiòne àlta

tension i ulël tensiòn i ùlëtpressione bassa presiòne bàsa

253



254



teshtimë tesc’tìmstarnuto starnùto

tetanos tetanòstetano tètano

tifo tìfotifo tìfo

trombozë trombòs’trombosi trombòzi

tuberkoloz tuberkolòs’tubercolosi tuberkolòzi

tumor i keq (kanceroz)tumòr i keq (kanzeròs’tumore malignotumòre malìnjo

tumor i mirë tumòr i mirtumore benigno tumòre benìnjo

ulçër ùlcërulcera ùlçera

urth urth’acidità açidità

variçe varìcevene varicose vène varikòze

verdhëz verdh’ës’itterizia itterìcia

vjellje vjèlljevomito vòmito

OSPEDALE OSPEDÀLESPITAL SPITÀL

- Qual’è l’orario di visita? kual’è l’oràrio di vìzita- Cili ësc’t orari i vizitës? zìli ësc’t oràri i vis’ìtës

- Dov’è il reparto di chirurgia dov’è il repàrto di kirurxhìa- Ku është reparti i kirurgjisë? ku ësc’t repàrti i kirurgj’ìs

- Vorrei parlare con il primario vorèi parlàre kon il primàrio- Desha të bisedoj me kryemjekun dèscia të bisedòj me krüemjèkun

- Quando mi dimettono? kuàndo mi dimètono- Kur do të dal? kur do të dal

255

C FRASI ABITUALI Ospedale 38

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Spital 38

aborto abòrtodështim (abort) dësc’tìm (abòrt)

ambulanza ambulàncaambulancë ambulànz

ambulatorio ambulatòrioambulancë ambulànz

analisi (esami) anàlizi (ezàmi)analizë analìs’

anestesia anestezìaanestezi anestes’ì

anestesia totale anestezìa totàleanestezi narkozë anestes’ì narkòs’

antitetanica antitetànikakundër tetanosit kùndër tetanòsit

barella barèlabarelë barèl

benda bèndafashë fasc’

bisturi bìsturibisturi bisturì

cardiologo kardiòlogokardiolog kardiològ

chirurgo kirùrgokirurg kirùrg

clinica klìnikaklinikë klinìk

consulto konsùltokonsultë konsùlt

contagio kontàxhongjitje (infektim) ngj’ìtje (infektìm)

convalescenza konvaleshèncakonvaleshencë konvalescènz

corsia korsìapavion paviòn

cura kùrakurë kur

degente dexhèntei shtruar në spital i sc’trùar në spitàl

dermatologo dermatòlogodermatolog dermatològ

diagnosi diànjozidiagnozë diag’nòs’

disinfettare disinfetàredizinfektoj dis’infektòj

dottore dotòredoktor doktòr

ecografia ekografìaekografi ekografì

elettrocardiogramma eletrokardiogràmaelektrokardiogram elektrokardiogràm

epidemia epidemìaepidemi epidemì

fleboclisi fleboklìziserum serùm

ginecologo xhinekòlogogjinekolog gj’inekològ

guarigione guarixhòneshërim scërìm

infermiere infermièreinfermier infermièr

ingessare inxhesàrevë në allçi vë në allcì

iniezione injeciòneinjeksion (gjilpërë) igneksiòn (gj’ilpër)

intervento chirurgico intervènto kirùrxhikondërhyrje kirurgjike ndërhürje kirurgj’ìke

lettino letìnoshtrat (krevat) sc’trat (krevàt)

malato malàtoi sëmurë i sëmùr

manicomio manikòmioçmendinë c’mendìn

256



8

medicazione medikaciònemjekim mjekìm

medicina mediçìnailaçe ilàce

farmaco fàrmakoilaç (barna) ilàc’ (bàrna)

medico mèdikomjek mjèk

neurologo neuròlogoneurolog neurològ

oculista okulìstaokulist okulìst

oncologo onkòlogoonkolog onkològ

operazione operaciòneoperim operìm

ortopedico ortopèdikoortoped ortopèd


ostetrica ostètrikamami mamì

otorinolaringoiatra otorinolaringojàtraotorinolaringolog otorinolaringològ

padella padèlauturak uturàk

pappagallo papagàlorosë ros

parto pàrtolindje lìndje

pediatra pediàtrapediatër pediàtër

poliambulatoriopoliambulatòriopoliklinikë (poliambulancë)poliklinìk (poliambulànz)

prelievo sangue prelièvo sànguemarrje gjaku màrrje gj’àku

pronto soccorso prònto sokòrsondihmë e shpejtë ndihm e sc’pèjt

psichiatra psikiàtrapsikiatër psikiàtër

psicologo psikòlogopsikolog psikològ

radiografia radiografìaradiografi radiografì

radiologo radiòlogoradiolog radiològ

reparto repàrtorepart repàrt

ricetta riçètarecetë rezèt

sala operatoria sàla opertòriasallë operacioni sall operaziòni

siringa sirìngashiringë scirìng

sutura sutùraqepje qèpje

terapia terapìaterapi terapì

termometro termòmetrotermometër termomètër

trasfusione trasfuziònetranfuzion transus’iòn

ultrasuoni ultrasuòniultratinguj ultratìnguj

urologo uròlogourolog urològ

vaccinazione vaçinaciònevaksinim vaksinìm

visitare vizitàrevizitoj vis’itòj

257



ambulancë ambulànzambulatorio ambulatòrio

ambulancë ambulànzambulanza ambulànca

analizë analìs’analisi (esami) anàlizi (ezàmi)

anestezi anestes’ìanestesia anestezìa

anestezi narkozë anestes’ì narkòs’anestesia totale anestezìa totàle

barelë barèlbarella barèla

bisturi bisturìbisturi bistùri

çmendinë c’mendìnmanicomio manikòmio

dermatolog dermatològdermatologo dermatòlogo

dështim (abort) dësc’tìm (abòrt)aborto abòrto

diagnozë diag’nòs’diagnosi diànjozi

dizinfektoj dis’infektòjdisinfettare dizinfetàre

doktor doktòrdottore dotòre

ekografi ekografìecografia ekografìa

elektrokardiogram elektrokardiogràmelettrocardiogramma eletrokardiogràma

epidemi epidemìepidemia epidemìa

fashë fasc’benda bènda

gjinekolog gj’inekològginecologo xhinekòlogo

i sëmurë i sëmùrmalato malàto

i shtruar në spital i sc’trùar në spitàldegente dexhènte

ilaç (bar) ilàc’ (bar)farmaco fàrmako

infermier infermièrinfermiere infermière

injeksion (gjilpërë) igneksiòn (gj’ilpër)iniezione injeciòne

kardiolog kardiològcardiologo kardiòlogo

kirurg kirùrgchirurgo kirùrgo

klinikë klinìkclinica klìnika

konsultë konsùltconsulto konsùlto

konvaleshencë konvalescènzconvalescenza konvaleshènca

kundër tetanosit kùndër tetanòsitantitetanica antitetànika

kurë kurcura kùra

ilaçe ilàcemedicina mediçìna

lindje lìndjeparto pàrto

mami mamìostetrica ostètrika

marrje gjaku màrrje gj’àkuprelievo sangue prelièvo sàngue

mjek mjèkmedico mèdiko

mjekim mjekìmmedicazione medikaciòne

258



ndërhyrje kirurgjike ndërhürje kirurgj’ìkeintervento chirurgico intervènto kirùrxhiko

ndihmë e shpejtë ndihm e sc’pèjtpronto soccorso prònto sokòrso

neurolog neurològneurologo neuròlogo

ngjitje (infektim) ngj’ìtje (infektìm)contagio kontàxho

okulist okulìstoculista okulìsta

onkolog onkològoncologo onkòlogo

operim operìmoperazione operaciòne

ortoped ortopèdortopedico ortopèdiko

otorinolaringolog otorinolaringològotorinolaringoiatra otorinolaringojàtra

pavion paviòncorsia korsìa

pediatër pediàtërpediatra pediàtra

poliklinikë (poliambulancë)poliklinìk (poliambulànz)poliambulatoriopoliambulatòrio

psikiatër psikiàtërpsichiatra psikiàtra

psikolog psikològpsicologo psikòlogo

qepje qèpjesutura sutùra

radiografi radiografìradiografia radiografìa

radiolog radiològradiologo radiòlogo

recetë rezètricetta riçèta

repart repàrtreparto repàrto

rosë rospappagallo papagàlo

sallë operacioni sall operaziònisala operatoria sàla opertòria

serum serùmfleboclisi fleboklìzi

shërim scërìmguarigione guarixhòne

shiringë scirìngsiringa sirìnga

shtrat (krevat) sc’trat (krevàt)lettino letìno


terapi terapìterapia terapìa

termometër termomètërtermometro termòmetro

tranfuzion transus’iòntrasfusione trasfuziòne

ultratinguj ultratìngujultrasuoni ultrasuòni

urolog urològurologo uròlogo

uturak uturàkpadella padèla

vaksinim vaksinìmvaccinazione vaçinaciòne

vë në allçi vë në allcìingessare inxhesàre

vizitoj vis’itòjvisitare vizitàre

259



260

C FRASI ABITUALI I sensi 38


gusto gùstoshije scìje

olfatto olfàtoshijoj scijòj

tatto tàtoprekje prèkje

udito udìtodëgjim dëgj’ìm

vista vìstashikim scikìm

dëgjim dëgj’ìmudito udìto

prekje prèkjetatto tàto

shije scìjegusto gùsto

shijoj scijòjolfatto olfàto

shikim scikìmvista vìsta

261

C FRASI ABITUALI Dal dentista 39

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Më dhëmb dhëmbi 39

39HO MAL DI DENTI: DAL DENTISTA Ò MAL DI DÈNTI DAL DENTÌSTAMË DHËMB DHËMBI MË DH’ËMB DH’ËMBÌ

- Può consigliarmi un buon dentista? può konsiljàrmi un buòn dentìsta- Mund të më këshilloni një dentist të mirë? mund të më këscillòni gnë dentìst të mir

- Può fissarmi un appuntamento? può fisàrmi un apuntamènto- Mund të më lini një takim? mund të më lìni gnë takìm

- Può ricevermi subito? può riçèvermi subìto- Mund të vij menjëherë? mund të vìj megnëhèr

- È urgente è urxhènte- Është urgjent ësc’t urgj’ènt

- Ho un terribile mal di dentiò un terrìbile mal di dènti- Kam një dhimbje të tmerrshme dhëmbësh (dhëmbi)kam gnë dh’imbj’e të tmèrrsc’me dh’ëmbësc’ (dh’ëmbì)

- Si accomodi, prego per vedere il dente che le fa malesi akòmodi prègo per vedère il dènte ke le fa màle- Urdhëroni ju lutem t’ju shoh dhëmbin që ju dhëmburdh’ëròni ju lùtem t’jù sciòh dh’ëmbìn që ju dh’ëmb

- Aprite la bocca aprìte la bòka- Hapeni gojën hapèni gòjën

- Mi faccia vedere il dente che le fa male mi fàça vedère il dènte ke le fa màle- Më tregoni dhëmbin që ju dhëmb më tregòni dh’ëmbìn që jù dh’ëmb

- Sentite dolore qui? sentìte dolòre kuì- Ndjeni dhimbje këtu? ndjèni dh’imbj’e këtù

- Si, questo dente mi fa male dottore si kuèsto dènte mi fa màle dotòre- Po, ky dhëmb më dhëmb doktor po kü dh’ëmb më dh’ëmb dòktor

- Credo di avere un dente guasto krèdo di avère un dènte guàsto- Besoj të kesh një dhëmb të prishur besòj të kesc’ gnë dh’ëmb të prisciùr

- La gengiva mi fa male è gonfia la xhenxhìva mi fa màle è gònfia- Mishi i dhëmbëve më dhëmb, është ejtur mìsci i dh’ëmbëve më dh’ëmb ësc’t ejtùr

- È molto cariato è mòlto kariàto- Është shumë e prishur ësc’t sciùm e prisciùr

- Debbo curarlo oppure farlo estrarre? dèbo kuràrlo opùre fàrlo estràre- Më duhet ta kuroj (mjekoj) apo ta heq? më dùhet ta kuròj (mjekòj) apò ta heq

- È molto guastato deve essere tolto è mòlto guastàto dève èsere tòlto- Është shum i prishur, duhet hequr ësc’t sciùm i prisciùr dùhet heqùr

- Allora me lo tolga dottore alòra me lo tòlga dotòre- Atëherë ma hiq doktor atëhèr ma hiq dotkòr

- Per il momento non c’è bisogno di estrarlo, posso curarloper il momènto non ç’è bizònjo di estràrlo pòso kuràrlo- Për tani nuk është nevoja ta heqim, mund ta mjekojpër tàni nuk ësc’t nevòja ta heqìm mund ta mjekòj

- Ho perduto un’otturazione ò perdùto un’oturaciòne- Kam humbur një mbushje kam humbùr gnë mbùscje

- La mia dentiera si è rotta la mìa dentièra si è ròta- Dhembi im i vënë është thyer dh’èmbi im i vën ësc’ th’üer

- Lei ha un ascesso, una carie, un dente guastolèi à un ashèso ùna kàrie, un dènte guàsto- Ju keni një buavitje (ënjtje), një dhemb të prishurjù kèni gnë buaviìje (ëgntj’e) gnë dh’èmb të prisciùr

- Devo otturarlo, toglierlo, curare la radice dèvo oturàrlo tòljerlo kuràre la radìçe- Duhet ta mbush, ta heq, ta mjekoj rrënjën dùhet ta mbusc’ ta heq ta mjekòj rrëgnën

- Questo molare ha bisogno di una corona,otturazionekuèsto molàre à bizònjo di ùna koròna oturaciòne- Kjo dhëmballe ka nevojë per një kurorë, mbushjekjò dh’ëmbàlle ka nevòj per gnë kuròr mbùscjè

- Può salvare il dente? può salvàre il dènte- Mund ta shpëtoni dhëmbin? (dhëmballë) mund ta sc’pëtòni dh’ëmbìn (dh’ëmbàll)

- Vuole risciacquare bene la bocca? vuòle rishàkuare bène la bòka- Doni ta shpëlnij mirë gojën? dòni ta sc’pëlàni mir gojën

- Farà molto male? Mi faccia un’anestesia localefarà mòlto màle mi fàça un’anestesìa lokàle- Do të dhëmb shumë ? Më bëj një anestezi lokaledo të dh’emb sciùm më bëj gnë anestes’ì lokàle

- Quando devo ritornare? kuàndo dèvo ritornàre- Kur duhet të kthehem? kur dùhet të kth’ehèm

262



- Domani alla stessa ora domàni àla stèsa òra- Nesër në të njëjtën orë. nèsër në të gnëjtën

263



anestesia anestezìaanestezi anestes’ì

anestetico anestètikoanestetik anestetìk

ascesso ashèsoabsces abszès

bocca bòkagojë goj

capsula kàpsulakapsulë kapsùl

carie kàriekalbëzim i dhëmbit kalbës’ìm i dh’ëmbit

corona korònakurorë kuròr

dentatura dentatùradhëmbë dh’ëmb

dente dèntedhëmb dh’ëmb

dente da latte dènte da làtedhëmb i qumështit dh’ëmb i qùmësc’tit

dente del giudizio dènte del xhudìciodhëmb i pjekurisë dh’ëmb i pjekurìs

dente canino dènte kanìnodhëmb i qenit dh’ëmb i qènit

dente incisivodènte inçisìvodhëmb i përparmë (prerës)dh’ëmb i përpàrm (prèrës)

dente molare dènte molàredhëmb dhëmballë dh’ëmb dh’ëmbàll

dentiera dentièradhëmbë të vënë dh’ëmb të vën

dentista dentìstadentist dentìst

devitalizzazionedevitalicaciònedevitalizim (heqje nervi)devitalis’ìm (hèqje nèrvi)

estrazione estraciòneheqje hèqje

gargarismi gargarìzmigargarë gargàr

gengiva xhenxhìvamish i dhëmbëve misc’i dh’ëmbëve

impronta impròntamarrje mase màrrje màse

medicazione medikaciònemjekim mjekìm

nervo nèrvonerv nerv

otturazione oturaciònembushje mbùscje

palato palàtoqiellzë qiells’

ponte pònteurë ur

protesi pròteziprotezë protès’

radice radìçerrënjë rrëgn’

smalto smàltosmalt smalt

tartaro tàrtarogurth (çmers) gurth’ (c’mers)

trapano tràpanotrapan trapàn

264



absces abszèsascesso ashèso

anestetik anestetìkanestetico anestètiko

anestezi anestes’ìanestesia anestezìa

dentist dentìstdentista dentìsta

devitalizim (heqje nervi)devitalis’ìm (hèqje nèrvi)devitalizzazionedevitalicaciòne

dhëmb dh’ëmbdente dènte

dhëmb i qumështit dh’ëmb i qùmësc’titdente da latte dènte da làte

dhëmb i pjekurisë dh’ëmb i pjekurìsdente del giudizio dènte del xhudìcio

dhëmb i qenit dh’ëmb i qènitdente canino dènte kanìno

dhëmb i përparmë (prerës)dh’ëmb i përpàrm (prèrës)dente incisivodènte inçisìvo

dhëmb dhëmballë dh’ëmb dh’ëmbàlldente molare dènte molàre

dhëmbë dh’ëmbdentatura dentatùra

dhëmbë të vënë dh’ëmb të vëndentiera dentièra

gargarë gargàrgargarismi gargarìzmi

gojë gojbocca bòka

gurth (çmers) gurth’ (c’mers)tartaro tartàro

heqje hèqjeestrazione estraciòne

kalbëzim i dhëmbit kalbës’ìm i dh’ëmbitcarie kàrie

kapsulë kapsùlcapsula kàpsula

kurorë kuròrcorona koròna

marrje mase màrrje màseimpronta imprònta

mbushje mbùscjeotturazione oturaciòne

mish i dhëmbëve misc’i dh’ëmbëvegengiva xhenxhìva

mjekim mjekìmmedicazione medikaciòne

nerv nervnervo nèrvo

protezë protès’protesi pròtezi

qiellzë qiells’palato palàto

rrënjë rrëgn’radice radìçe

smalt smaltsmalto smàlto

trapan trapàntrapano trapàno

urë urponte pònte

265



266

C FRASI ABITUALI In farmacia 40


Kur shërbejnë (duhen) ilaçet 40

40QUANDO SERVONO LE MEDICINE: IN FARMACIAKUÀNDO SÈRVONE LE MEDIÇÌNE: IN FARMAÇÌAKUR SHËRBEJNË (DUHEN) ILAÇETKUR SCËRBÈJN (DÙHEN) ILÀCET

- Dov’è la farmacia più vicina? dov’è la farmaçìa più viçìna- Ku është farmacia më e afërt? ku ësc’t famazìa më e àfërt

- Vorrei questa medicina vorèi kuèsta mediçìna- Dua këtë medicine (ilaç) dùa kët medizìne (ilàc)

- Ho questa ricetta ò kuèsta riçèta- Kam këtë recetë kam kët rezèt

- Per favore, mi può preparare questa medicina? per favòre mi può preparàre kuèsta mediçìna- Ju lutem mund të më përgatisni këtë ilaç? ju lùtem mund të më përgatìsni kët ilàc

- Tornate tra (dopo) un’ora (mezz’ora) tornàte tra (dòpo) un’òra (mec’òra)- Kthehenu pas një ore, (giysëm ore) kth’ehènu pas gnë òre (ghiüsëm òre)

- Quanto costa? kuànto kòsta- Sa bën (kushton)? sa bën (kusc’tòn)

- Può darmi qualcosa contro...? può dàrmi kualkòza kòntro- Mund të më jepni ndonjë (çfardo) gjë kundër...? mund të më jèpni ndògn’(c’fàrdo) gj’ kùndër

- Sono incinta. Ci sono controindicazioni? sòno inçìnta çi sòno kontroindikaciòni- Jam shtatzënë. Ka kundërkëshillime? jàm sc’tats’ën ka kundërscillìme

- È proprio necessaria la ricetta? è pròprio neçesària la ricèta- Është patjetër e nevojshmë receta? ësc’t patiètër e nevòjsc’me rezèta

267



acqua borica àkua bòrikaujë borik ùj borìk

acqua distillata àkua distilàtaujë i distiluar ùj i distilùar

acqua ossigenata àkua osixhenàtaujë i oksigjenuar ùj i oksigi’enùar

agitare prima dell’usoaxhitàre prìma dell’ùzotundeni para përdorimittùndeni pàra përdorìmit

ago àgogjilpërë gj’ilpër

alcool àlkolalkol àlcol

ammoniaca amonìakaamoniak amoniàk

analgesico analxhèzikoanalgjetik (qetësues) analgj’etìk (qetësùes)

antibiotico antibiòtikoantibiotik antibiotìk

antipiretico antipirètikoantipiretik antipiretìk

antisettico antisètikoantiseptik antiseptìk

aspirina aspirìnaaspirinë aspirìn

assorbenti igieniciasorbènti ixhèniçithithës higjenik (pecetë grash)th’ìth’ës higj’enìk (pezèt grasc’)

benda bèndafashë (bende-lidhëse) fasc’ (bènde-lidh’ëse)

bicarbonato bikarbonàtobikarbonat bikarbonàt

calmante (tranquillante) kalmànte (trankuilànte)qetësues qetësùes

camfora kàmforakamfor kàmfor

cerotto çeròtoleukoplast leukoplàst

collirio kolìriokolir kolìr

compressa (pastiglia) komprèsa (pastìlja)kompresë (tabletë) komprès (tablèt)

contagocce kontagòçepikatore pikatòre

controindicazionikontroindikaciònikundërindikime (kundërkëshillime)kundërindikìme (kundërkëscillìme)

cotone idrofilo kotòne idròfilopambuk idrofil pambùk idrofìl

disinfettantedizinfetàntedizinfektant (dizinfektues)dis’infektànt (dis’infektuès)

farmacia farmaçìafarmaci farmazì

gargarismigargarìsmigargar (per fyt-grykë)(gargare, gargara)gargàr (per füt-grük)(gargàre, gargàra)

garza gàrcagarzë (pëlhur e hollë) gàrs’ (pëlhùr e holl)

glicerina gliçerìnaglicerinë glizerìn

gocce gòçepika pìka

iniezione inieciòneinjeksion (gjilpërë) igneksiòn (gj’ilpër)

insulina insulìnainsulinë insulìn

lassativo lasatìvolaksativ laksatìv

medicina (farmaco) mediçìna (farmàko)ilaç (bar) ilàc (bar)

olio di fegato di merluzzoòlio di fègato di merlùcovaj peshku, merluci (per melçin e zezë)vàj pèsc’ku, merlùzi (per melcìn e s’es’)

olio di ricino òlio di rìçinovaj recini vàj rezìni

pastiglie pastìljehapje (ilaçe) hapj’e (ilàce)

pillola pilòlapilula, hapje (tablete) pilùla hapj’e (tablète)

polvere polvèrepluhur (ilaç) pluhùr (ilàc)

pomata pomàtapomadë pomàd

prescrizione preskriciònerecetë rezèt

preservativo prezervatìvoprezervativ (profilaktik) pres’errvatìv (profilaktìk)

purgante purgàntepurgativ (pastrues) purgatìv (pastruès)

sciroppo shiròposhurup sciurùp

siringa sirìngashiringë (shiringa) scirìng (scirìnga)

sonnifero sonìferogjumendjelles (helm) gj’umendjèlles (helm)

termometro termòmetrotermometër termomètër

tintura di iodio tintùra di jòdiotinkturë jodi tinktùr jòdi

tubetto tubètotubet tubèt

unguento unguèntopomadë (melhem) pomàd (melhem)

uso esterno (interno)ùzo estèrno (intèrno)përdorim i jashtëm, (brendëshëm)përdorìm ji jàsc’tëm (brèndshëm)

vasellina vazelìnavazeline vas’elìn

vitamina vitamìnavitaminë vitamìn

velenoso velenòzohelmuese helmuèse

268



269



alkol àlcolalcool àlkol

amoniak amoniàkammoniaca amonìaka

analgjetik (qetësues) analgj’etìk (qetësùes)analgesico analxhèziko

antibiotik antibiotìkantibiotico antibiòtiko

antipiretik antipiretìkantipiretico antipirètiko

antiseptik antiseptìkantisettico antisèttiko

aspirinë aspirìnaspirina aspirìna

bikarbonat bikarbonàtbicarbonato bikarbonàto

dizinfektant (dizinfektues)dis’infektànt (dis’infektuès)disinfettantedizinfetànte

farmaci farmazìfarmacia farmaçìa

fashë (bende-lidhëse) fasc’ (bènde-lidh’ëse)benda bènda

gargar (per fyt-grykë) (gargare, gargara)gargàr (per füt-grük)(gargàre, gargàra)gargarismigargarìzmi

garzë (pëlhur e hollë) gàrs’ (pëlhùr e holl)garza gàrca

gjilpërë gj’ilpërago àgo

gjumendjelles (helm) gj’umendjèlles (helm)sonnifero sonìfero

glicerinë glizerìnglicerina gliçerìna

hapje (ilaçe) hapj’e (ilàce)pastiglie pastìlje

helmuese helmuèsevelenoso velenòzo

kamfor kàmforcamfora kàmfora

kolir kolìrcollirio kolìrio

kompresë (tabletë) komprès (tablèt)compressa (pastiglia) komprèsa (pastìlja)

kundërindikime (kundërkëshillime)kundërindikìme (kundërkëscillìme)controindicazionikontroindikaciòni

ilaç (bar) ilàc (bar)medicina (farmaco) mediçìna (farmàko)

injeksion (gjilpërë) igneksiòn (gj’ilpër)iniezione inieciòne

insulinë insulìninsulina insulìna

jod jòdtintura di iodio tintùra di jòdio

laksativ laksatìvlassativo lasatìvo

leukoplast leukoplàstcerotto çeròto

pambuk idrofil pambùk idrofìlcotone idrofilo kotòne idròfilo

përdorim i jashtëm, (brendëshëm)përdorìm ji jàsc’tëm (brèndshëm)uso esterno (interno)ùzo estèrno (intèrno)

pika pìkagocce gòçe

pikatore pikatòrecontagocce kontagòçe

pilula, hapje (tablete) pilùla hapj’e (tablète)pillola pilòla

pluhur (ilaç) pluhùr (ilàc)polvere polvère

270



pomadë pomàdpomata pomàta

pomadë (melhem) pomàd (melhem)unguento unguènto

prezervativ (profilaktik)pres’errvatìv (profilaktìk)preservativo prezervatìvo

purgativ (pastrues) purgatìv (pastruès)purgante purgànte

qetësues qetësùescalmante (tranquillante) kalmànte (trankuilànte)

recetë rezètprescrizione preskriciòne

shiringë (shiringa) scirìng (scirìnga)siringa sirìnga

shurup sciurùpsciroppo shiròpo

termometër termomètërtermometro termòmetro

thithës higjenik (pecetë grash)th’ìth’ës higj’enìk (pezèt grasc’)assorbenti igieniciasorbènti ixhèniçi

tubet tubèttubetto tubèto

tundeni para përdorimit tùndeni pàra përdorìmitagitare prima dell’uso axhitàre prìma dell’ùzo

ujë borik ùj borìkacqua borica àkua bòrika

ujë i distiluar ùj i distilùaracqua distillata àkua distilàta

ujë i oksigjenuar ùj i oksigi’enùaracqua ossigenata àkua osixhenàta

vaj peshku, merluci (per melçin e zezë)vàj pèsc’ku, merlùzi (per melcìn e s’es’)olio di fegato di merluzzoòlio di fègato di merlùco

vaj recini vàj rezìniolio di ricino òlio di rìçino

vazeline vas’elìnvasellina vazelìna

vitaminë vitamìnvitamina vitamìna

271

C FRASI ABITUALI All’ufficio postale 41

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në Postë 41

41ALL’UFFICIO POSTALE AL’UFÌÇO POSTÀLENË POSTË NË POST

- Prego, vuole indicarmi dov’è la Posta?prègo vuòle indikàrmi dov’è la pòsta- Ju lutem, mund të më tregoni ku është Posta? (doni të më tregoni ku...)ju lùtem mund të më tregòni ku ësc’t pòsta (dòni të më tregòni ku...)

- Dov’è l’ufficio postale più vicino? dov’è l’ufìço postàle più viçìno- Ku është zyra postare më e afërt? ku ësc’t s’üra postàre më e àfërt

- Una buca (cassetta) delle lettere?ùna bùka (kasèta) dèle lètere- Një vrimë, kuti postale ku hidhen letrat? (një kuti postale për letrat)gnë vrim kutì postàle ku hìdh’en letràt (gnë kutì postàle për letràt)

- Mi dia un francobollo per l’Italia, Francia, per la Grecia, per la Turchiami dìa un frankobòlo per l’itàlia Frànça per la Grèça per la Turkìa- Më jepni një pullë për Itali, për Francë, për Greqi,për Turqi më jèpni gnë pill për Italì për Franz për greqì për Turqì

- Vorrei fare questa lettera raccomandatavorèi fàre kuèsta lètera rakomandàta- Dua te nis kete letër (dua të bej këtë letër rekomande)dùa te nis kète lètër (dùa të bèj kët lètër rekomandë)

- Vuole solamente raccomandata o anche espresso?vuòle solamènte rakomandàta o ànke esprèso- Doni vetëm rekomande apo edhe ekspres?dòni vètëm rekomandè àpo èdh’e eksprès

- Desidererei solamente raccomandatadesidererèi solamènte rakomandàta- Dua vetëm rekomande (dëshiroja vetëm rekomande)dùa vètëm rekomandè (dësciròja vètëm rekomandè)

- Quanto costa? kuànto kòsta- Sa kushton dërgesa? sa kùsh’ton dërghèsa

- Vorrei mandare un pacco postale vorrèi mandàre un pàko postàle- Dua të nis një pako postale dùa të nis gnë pàko postàle

272



- Ho una lettera da ritirare in “fermo posta”ho ùna lètera da ritiràre in “fèrmo pòsta”- Kam një letër për të tërhequr nga posta e ardhur (mbritur) e ndaluarkam gnë lètër për të tërheqùr nga pòsta e ardh’ùr (mbrìtur) e ndaluàr

- Mi chiamo... mi kiàmo- Quhem quhèm

- Ecco la mia carta d’identità, il mio passaporto èko la mìa kàrta d’identità il mìo pasapòrto- Ja letra e njoftimi tim, pasaporta ime ja lètra e gnoftìmi tim pasapòrta ìme

- Scusi, vorrei ancora quattro francobolli per cartoline per la:Svizzera, Belgio, Egitto, Germania, Albania, Italia.skùsi vorèi ànkora kuàtro frankobòll per kartolìne per laSvicèra Bèlxho Exhìto Xhermània Albanìa- Me falni, dua akoma edhe katër pulla për kartolina përZvicër, Belgjikë, Egjypt, Gjermani, Shqipëri, Itali.me fàlni dùa akomà èdh’e kàtër pùlla për kartolìna përS’vizër Belgj’ìk Egj’üpt Gj’ermanì Sc’qipërì Italì

- Quante volte al giorno arriva la posta dall’estero?kuànte vòlte al xhòrno arìva la pòsta dal’èstero- Sa herë në ditë vjen posta e jashtëme?sa her në dit vjèn pòsta e jasc’tëme

- Due volte dùe vòlte- Dy here dü hère

- Per favore, mi dia...francobolli da... per favòre mi dìa frankobòli da- Ju lutem më jepni...pulla për...(prej...) ju lùtem më jèpni pùlla për ...(prèj)

- Quant’è l’affrancatura kuant’è l’afrankatùra- Ja pulle duhen jà pùlle dùhen

- Per questo ( a ) ... questi per kuèsto (a)...kuèsti- Për këtë ... këto (për)...për kët (në) këto (për)

- Questa lettera passa il peso kuèsta lètera pàsa il pèzo- Kjo letër kalon peshën kjò lètër kalòn pèshën

- Dov’è il fermo posta? dov’è il fèrmo pòsta- Ku është vend qendrimi (ndalimi) i postës? ku ësc’t vend qendrìmi (ndalìmi i pòstës

- C’è posta a questo nome? ç’è pòsta a kuèsto nòme- Ka poste në këtë emër? ka pòste në kët èmër

- No, non c’è niente no non ç’è niènte- Jo, nuk ka asgjë (ndonjë gjë) jò nuk ka asgj’ (ndogn’ gj’)

273



- Vorrei riscuotere questo vaglia vorèi riskuòtere kuèsto vàlja- Dua të marr pagesën (vlerën) dùa të marr pàghesën (vlèrën)

- Quanti chili pesa questo pacco? kuànti kìli pèza kuèsto pàko- Sa kile peshon kjo pako? sa kìle pèscion kjò pàko

- Vorrei assicurarlo “fragile” vorèi asikuràrlo “fràxhìle”- Dua ta siguroj “delikate” dùa ta siguròj e th’üèsc’me (delikàte)

- È possibile inviare un fax? è pòsibile inviàre un faks- Është e mundur të dërgohet një faks? ësc’t mundùr të dërgohèt gnë faks

- Vorrei spedire un telegramma vorèi spedìre un telegràma- Dua të nis (dërgoj) një telegram dùa të nis (dërgòj) gnë telegràm

- Qual’è la tariffa a parola? kual’è la tarìfa a paròla- Sa është tarifa (pagesa) për fjalë sa ësc’t tarìfa (paghèsa) për fjàl

- Quando arriverà? kuàndo arriverà- Kur arrinë? kur arrìn

- Vorrei mandare un telegramma a Patrasso (ad Atene), a Trieste, ad Argirocastrovorèi mandàre un telegràma a Patràso (ad Atène) a Trièste ad Arxgjirokàstro- Dua të nis një telegram për Patra (për Athinë), për Trieste, për Gjirokastërdùa të nis gnë telegràm për Pàtra (për Ath’ìn) për Trèste për Gj’irokàstër

-Quanto devo pagare? kuànto dèvo pagàre- Sa duhet të paguaj? sa dùhet të paguàj

- Devo contare le parole dèvo kontàre le paròle- Duhet të numuroj fjalët duhet të numuròj fjalët

- Sono venticinque parole sòno ventiçìnkue paròle- Janë njëzet e pesë fjalë jàn gnës’èt e pes fjàl

- Deve pagare duemilaventicinque lire. Ventidue lech.dève pagàre duemilaventiçìnkue lìre. ventidùe lek- Do paguani dymijë e njëzet e pesë lireta. Njëzet e dy lek.do paguàni dümìj e gnës’èt e pes lirèta. gnës’èt e dü lek


- Grazie gràcie- Faleminderit faleminderìt

274



affrancatura afrankatùrapulla postare pùlla postàre

assicurata asikuràtaletër e siguruar lètër e sigurùar

buca delle lettere bùka dèle lèterekuti e postës kutì e pòstës

busta bùstazarf s’arf

campione senza valorekampiòne sènca valòrekampion pa çmim (pa vlerë)kampiòn pa c’mim (pa vler)

carta da lettera kàrta da lèteraletër shkrimi lètër sc’krìmi

cartolina kartolìnakartolinë kartolìn

contenuto kontenùtopërmbajtje përmbàjtje

corrispondenzakorispondèncaletërkëmbim (korrenspondencë)letërkëmbìm (correspondènz)

destinatario destinatàriomarrës màrrës

espresso esprèsoekspres eksprès

fax faksfaks faks

fermo postafèrmo pòstapostë restante (në pritje)post restànte (në prìtje)

franchigia frankìxhapa taksë pa taks

francobollo frankobòlopullë pull

imbucare imbukàrepostoj postòj

indirizzare indiricàredërgoj dërgòj


lettera lèteraletër lètër

mittente mitèntedërgues dërgùes


pacco postale pàko postàlepako poste pàko pòste

peso pèzopeshë pesc’

posta pòstapostë post

posta aerea pòsta aèreapostë me aeroplan post me aeroplàn

postino postìnopostier postièr

raccomandatarakomandàtaletër e porositur (rekomande)lètër e porosìtur (rekomandè)

raccomandata con ricevuta di ritornorakomandàta kon riçevùta di ritòrnorekomande me lajmërim marrjejerekomandè me lajmërìm màrrjeje

recapitare rekapitàredorëzoj dorës’oj

recapito rekàpitoadresë adrès

respingere respìnxherekthej kth’èj


spedire spedìredërgoj dërgòj


stampe stàmpeshtypshkrime sc’tüpsc’krìme

tariffa tarìfatarifë tarìf

tassa tàsataksë taks

telegrafo telègrafotelegraf telegràf

telegramma telegràmatelegram telegràm

timbro tìmbrovulë vul

ufficio postale ufìço postàlezyrë postare s’ür postàre

vaglia postale vàlja postàlemandapostë mandapòst

275




adresë adrèsrecapito rekàpito


dërgoj dërgòjspedire spedìre

dërgoj dërgòjindirizzare indiricàre

dërgues dërgùesmittente mitènte

dorëzoj dorës’ojrecapitare rekapitàre

ekspres eksprèsespresso esprèso

faks faksfax faks


kampion pa çmim (pa vlerë)kampiòn pa c’mim (pa vler)campione senza valorekampiòne sènca valòre

kartolinë kartolìncartolina kartolìna

kthej kth’èjrespingere respìnxhere

kuti e postës kutì e pòstësbuca delle lettere bùka dèlle lètere

letër lètërlettera lètera

letër e porositur (rekomande)lètër e porosìtur (rekomandè)raccomandatarakomandàta

letër e siguruar lètër e sigurùarassicurata asikuràta

letërkëmbim (korrenspondencë)letërkëmbìm (correspondènz)corrispondenzakorispondènca

letër shkrimi lètër sc’krìmicarta da lettera kàrta da lètera

mandapostë mandapòstvaglia postale vàlja postàle

marrës màrrësdestinatario destinatàrio

pako poste pàko pòstepacco postale pàko postàle

pa taksë pa taksfranchigia frankìxha

përmbajtje përmbàjtjecontenuto kontenùto

peshë pesc’peso pèzo

postë postposta pòsta

postë me aeroplan post me aeroplànposta aerea pòsta àerea

postë restante (në pritje) post restànte (në prìtje)fermo posta fèrmo pòsta

postier postièrpostino postìno

postoj postòjimbucare imbukàre

pulla postare pùlla postàreaffrancatura afrankatùra

pullë pullfrancobollo frankobòlo

rekomande me lajmërim marrjejerekomandè me lajmërìm màrrjejeraccomandata con ricevuta di ritornorakomandàta kon riçevùta di ritòrno

276



277



shtypshkrime sc’tüpsc’krìmestampe stàmpe

taksë takstassa tàsa

tarifë tarìftariffa tarìfa

telegraf telegràftelegrafo telègrafo

telegram telegràmtelegramma telegràma

vulë vultimbro tìmbro


zarf s’arfbusta bùsta

zyrë postare s’ür postàreufficio postale ufìço postàle

278

C FRASI ABITUALI L’arte in città:monumenti e musei 42


Artinë qytet: monumentetdhe muzeumet 42

42L’ARTE IN CITTÀ: MONUMENTI E MUSEIL’ÀRTE IN ÇITÀ: MONUMÈNTI E MUZÈIARTINË QYTET: MONUMENTET DHE MUZEUMETARTÌN QÜTÈT MONUMÈNTET DH’E MUS’EUMÈT

- Dove si trova il Museo Storico (archeologico), l’Anfiteatro?dòve si tròva il muzèo stòriko (arkeolòxhiko) l’anfiteàtro- Ku është Muzeu Historik (arkeologjik) amfiteatri?ku ësc’t mus’èu historìk (arkeologj’ìk) amfiteàtri

- A che ora apre (chiude) il museo? a ke òra àpre (kiùde) il muzèo- Në çfarë orë hapet (mbyllet) muzeu? në c’far or hàpet (mbüllet) mus’èu

- Quanto costa l’ingresso? kuànto kòsta l’ingrèso- Sa kushton hyrja? sa kusc’tòn hürja

- Si possono fare foto? si pòsono fàre fòto- Lejohet të bëhen fotografi? lejòhet të bëhen fotografì

- A che secolo risale? a ke sèkolo risàle- I çfarë shekulli është? i c’far scèkulli ësc’t

279



abbazia abàciaabaci abazì

affresco afrèskoafresk afrèsk

anfiteatro anfiteàtroamfiteatër amfiteàtër

antico antìkoi lashtë (antik) i lasc’t (antìk)

archeologia arkeoloxhìaarkeologji arkeologj’ì

architettura arkitetùraarkitekturë arkitektùr

archivio arkìvioarkiv arkìv

arma àrmaarmë arm

arte àrteart art

artista artìstaartist artìst

bassorilievo basorilièvobasoreliev basorelièv

biglietto d’ingresso biljèto d’ingrèsobiletë hyrjeje bilèt hürjeje

busto bùstobust bust

campanile kampanìlekamanore kambanòre

capolavoro kapolavòrokryevepër krüevèpër

castello kastèlokështjellë kësc’tjèll


ceramica çèràmikaqeramikë qeramìk

chiesa kièzakishë kisc’

chiostro kiòstrooborr monastiri obòrr monastìri

cittadella çitadèlacitadelë (kështjellë) zitadèl (kësc’tjèll)

città-museo çità muzèoqytet-muze qütèt-mus’è

collezione koleciònekoleksion koleksiòn

colonna kolònashtyllë sc’tüll

colore kolòrengjyrë ngj’ür

convento konvèntomonastir (kuvend) monastìr (kuvènd)

cortile kortìleoborr obòrr

cupola kùpolakupolë kupòl

decorazione dekoraciònedekor (zbukurim) dekòr (s’bukurìm)

disegno dizènjovizatim vis’atìm

facciata façàtafasadë (ballë) fasàd (ball)

fortezza fortècakala klà

galleria d’arte galerìa d’àrtegaleri e arteve galerì e àrteve

giorno di chiusura xhòrno di kiusùraditë pushimi dit puscìmi

incisione inçiziònegravurë gravùr

iscrizione iskriciònembishkrim mbisc’krìm

280



lapide làpidepllakë përkujtimore pllak përkujtimòre

manoscritto manoskrìtodorëshkrim dorësc’krìm

minareto minarètominare minàre

monumento monumèntomunument monumènt

mosaico mozàikomozaik mos’aìk

moschea moskèaxhami giamì

mostra mòstraekspozitë ekspos’ìt

mura mùramure (ledhe) mùre (lèdh’e)

museo muzèomuze mus’è

obelisco obelìskoobelisk obelìsk

opera d’arte òpera d’àrtevepër artistike vèpër artistìke

orario d’apertura oràrio d’apertùraorari i hapjes oràri i hàpjes

orario di chiusura oràrio di kiuzùraorari i mbylljes oràri i mbülljes

palazzo palàcopallat pallàt

pinacoteca pinakotèkagaleri pikturash galerì piktùrasc’

pittore pitòrepiktor piktòr

pittura pitùrapikturë piktùr

porta pòrtaderë der

quadro kuàdrotabllo (pikturë) tabllò (piktùr)

reperto archeologico repèrto arkeolòxhikogjetje arkeologjike gj’ètje arkeologj’ìke

restauro restàurorestaurim restaurìm

resti rèstigërmadha ghërmàdh’a

ricostruzione rikostruciònerindërtìm rindërtìm

riproduzione riproduciòneriprodhim riprodh’ìm

ritratto ritràtoportret portrèt

rovine rovìnerrënojë rrënòj

scavi skàvigërmime ghërmìme

scultore skultòreskulptor skulptòr

scultura skultùraskulpturë skulptùr

secolo sèkoloshekull scèkull

statua stàtuashtatore sc’tatòre

stile stìlestil stil

tomba tòmbavarr varr

torre tòrrekullë kull

281



abaci abazìabbazia abàcia

afresk afrèskaffresco affrèsko

amfiteatër amfiteàtëranfiteatro anfiteàtro

arkeologji arkeologj’ìarcheologia arkeoloxhìa

arkitekturë arkitektùrarchitettura arkitetùra

archivio arkìvioarkiv arkìv

armë armarma àrma

art artarte àrte

artist artìstartista artìsta

basoreliev basorelièvbassorilievo basorilièvo

biletë hyrjeje bilèt hürjejebiglietto d’ingresso biljèto d’ingrèso

bust bustbusto bùsto

citadelë (kështjellë) zitadèl (kësc’tjèll)cittadella çitadèla

dekor (zbukurim) dekòr (s’bukurìm)decorazione dekoraciòne

derë derporta pòrta

ditë pushimi dit puscìmigiorno di chiusura xhòrno di kiusùra

dorëshkrim dorësc’krìmmanoscritto manoskrìto

ekspozitë ekspos’ìtmostra mòstra

fasadë (ballë) fasàd (ball)facciata façàta

galeri e arteve galerì e àrtevegalleria d’arte galerìa d’àrte

galeri pikturash galerì piktùrasc’pinacoteca pinakotèka

gërmadha ghërmàdh’aresti rèsti

gërmime ghërmìmescavi skàvi

gjetje arkeologjike gj’ètje arkeologj’ìkereperto archeologico repèrto arkeolòxhiko

gravurë gravùrincisione inçiziòne

i lashtë (antik) i lasc’t (antìk)antico antìko

kala klàfortezza fortèca

kamanore kambanòrecampanile kampanìle


kështjellë kësc’tjèllcastello kastèllo

kishë kisc’chiesa kièza

koleksion koleksiòncollezione koleciòne

kryevepër krüevèpërcapolavoro kapolavòro

kullë kulltorre tòre

kupolë kupòlcupola kùpola

mbishkrim mbisc’krìmiscrizione iskriciòne

282



minare minàreminareto minarèto

monastir (kuvend) monastìr (kuvènd)convento konvènto

mozaik mos’aìkmosaico mozàiko

munument monumèntmonumento monumènto

mure (ledhe) mùre (lèdh’e)mura mùra

muze mus’èmuseo muzèo

ngjyrë ngj’ürcolore kolòre

obelisk obelìskobelisco obelìsk

oborr monastiri obòrr monastìrichiostro kiòstro

oborr obòrrcortile kortìle

orari i hapjes oràri i hàpjesorario d’apertura oràrio d’apertùra

orari i mbylljes oràri i mbülljesorario di chiusura oràrio di kiuzùra

pallat pallàtpalazzo palàco

piktor piktòrpittore pitòre

pikturë piktùrpittura pitùra

pllakë përkujtimore pllak përkujtimòrelapide làpide

portret portrètritratto ritràtto

qeramikë qeramìkceramica çèràmika

qytet-muze qütèt-mus’ècittà-museo çità muzèo

restaurim restaurìmrestauro restàuro

rindërtìm rindërtìmricostruzione rikostruciòne

riprodhim riprodh’ìmriproduzione riproduciòne

rrënojë rrënòjrovine rovìne

shekull scèkullsecolo sèkolo

shtatore sc’tatòrestatua stàtua

shtyllë sc’tüllcolonna kolòna

skulptor skulptòrscultore skultòre

skulpturë skulptùrscultura skultùra

stil stilstile stìle

tabllo (pikturë) tabllò (piktùr)quadro kuàdro

varr varrtomba tòmba

vepër artistike vèpër artistìkeopera d’arte òpera d’àrte

vizatim vis’atìmdisegno dizènjo

xhami giamìmoschea moskèa

283

C FRASI ABITUALI mi ffeermo per uncaffè: al bar 43


Ndaloj për një kafe: në bar 43

43MI FERMO PER UN CAFFE: AL BAR MI FÈRMO PER UN KAFÈ: AL BARNDALOJ PËR NJË KAFE: NË BAR NDALÒJ PËR GNË KAFÈ NË BAR

- Desiderate sedervi in questa pasticceria?desideràte sedèrvi in kuèsta pastiçerìa- Keni dëshire (dëshironi) të uleni në këtë pastiçeri?kèni dëscìre (dësciròni) të ulèni në kët pasticerì

- Ma se voi volete, dentro si sta meglio, è più tranquillo Fuori c’è polvere e rumore.ma se vòi volète dèntro si sta mèljo è più trankuìlo. fuòri çè pòlvere e rumòre- Po deshet ju, brenda qëndroni më mirë e më qetë . Jashtë ka pluhur dhe zhurmë.po descèt ju brènda qëndroni më mir e më qet jàsc’t ka pluhùr dh’e zh’urm

- Cameriere ci porti dei pasticcinikamerière çi pòrti dèi pastiçìni- Kamarier mund të na sillni ndonjë ëmbëlsirë (pastat)kamarièr mund të na sìllni ndògn’ ëmbëlsìr(pàstat)

- Due aranciate ghiacciate dùe arançiàte giaçiàte- Dy aranxhata të ftohta dü arangiàta të flòhta

- Due cassate dùe kasàte- Dy kasata dü kasàta

- Due gelati misti dùe xhelàti mìsti- Dy akullore të përziera dü akullòre të përs’ièra

- Una tazza di latte con cioccolata ùna tàca di làte kon çokolàta- Një filxhan qumësht me çokollatë gnë filgiàn qumësc’t me ciokollàt

- Un tè caldo ed alcuni biscotti un tè kàldo ed alkùni biskòti- Një çaj të nxehtë e ndonjë biskotë gnë ciàj të nxeht e ndògn’biskòt

- Due vermuth dùe vèrmut- Dy vermutë dü vèrmut

- Limonata, aranciata limonàta arançàta- Limonata, aranxhata limonàta arangiàta

- Panino imbottito panìno imbotìto- Panine të mbushur (sanduiç) panìne të mbosciùr (sanduìc)

- Una tazza di...tè, con latte, con limone ùna tàca di...tè kon làte kon limòne- Një filxhanë...me çaje me qumësht, me limon gnë fìlgian...me ciàje me qumësc’t me limòn

- Va bene signore va bène sinjòre- Mirë zotëri mir s’oterì

- Vorrei due etti di cioccolatini e una tavoletta di cioccolatovorrèi dùe èti di çokolatìni e ùna tavolèta di çokolàto- Desha dyqind gramë bombone dhe një çokollatëdèscia düqìnd gram bonbòne dh’e gnë ciokollàt

- Quattro etti di caramelle miste kuàtro èti di karamèle mìste- Katërqind gramë karamele të ndryshme katërqìnd gram karamèle të ndrüsc’me

- Una scatola di gelatine ùna skàtola di xhelatìne- Një kuti me llokume gnë kutì me llokùme

- Una torta alle noci ùna tòrta àlle nòçi- Një tortë me arra gnë tort me àrra

- Quanto pago? kuànto pàgo- Sa duhet të paguaj? sa dùhet paguàj

284

C FRASI ABITUALI mi ffeermo per uncaffè: al bar 43


Ndaloj për një kafe: në bar 42

biscotto biskòtobiskotë biskòt


caramella karamèlakaramele (sheqerkë) karamèle (sceqèrk)


cioccolatini çokolatìnibonbone bonbòne

cioccolato çiokolàto al latte al làteçokollatë ciokollàt me qumësht me qùmësc’t

crema krèmakrem krem

dolce dòlçeëmbëlsirë embëlsìr

gelatine xhelatìnellokume llokùme

gelato xhelàtoakullore akùllore

panna pàna montata montàtaajkë (mazë) àjk (mas’) e rrahur e rràhur

pasta (pasticcino) pàsta (pastiçìno)pastë past

torta (con creme) tòrta (kon krème)tortë tort

biskotë biskòtbiscotto biskòto


karamele (sheqerkë) karamèle (sceqèrk)caramella karamèla


bonbone bonbònecioccolatini çokolatìni

çokollatë ciokollàt me qumësht me qùmësc’tcioccolato çiokolàto al latte al làtte

krem kremcrema krèma

ëmbëlsirë embëlsìrdolce dòlçe

llokume llokùmegelatine xhelatìne

akullore akùlloregelato xhelàto

ajkë (mazë) àjk (mas’) e rrahur e rràhurpanna pàna montata montàta

pastë pastpasta (pasticcino) pàsta (pastiçìno)

tortë torttorta (con creme) tòrta (kon krème)

285




44ANDIAMO A VEDERE UN FILM, UNO SPETTACOLOANDIÀMO A VEDÈRE UN FILM ÙNO SPETÀKOLOSHKOJNETË SHIKOJNË NJË FILM, NJË SPEKTAKËLSC’KÒJN TË SCIKÒJN GNË FILM GNË SPEKTÀKËL

- Dove pensate di andare questo pomeriggio? dòve pensàte di andàre kuèsto pomerìxho- Ku keni ndërmënd të shkoni në këte pasdite? ku kèni ndërmënd të sc’kòni në këte pasdìte

- Vi propongo di andare al cinematografo (al teatro)vi propòngo di andàre al çinematografo (al teàtro)- Mendoj të shkoj në kinema (në teatër)mendòj të sh’koj në kinemà (në teatër)

- Volete venire con me? volète venìre kon me- Doni të vini me mua? dòni të vìni me mùa

- Con piacere kon piaçère- Me dëshirë (me gjithë qejf) me descìr ( me gj’ith’ qej’f)

- Che film danno stasera? ke film dàno stasèra- Ç’film japin sonte? (ç’fare filmi japin këtë mbrëmje?) c’film japìn sònte

- A che ora comincia (finisce ) il cinematografo? a ke òra komìnçia (finìshe) il çinematògrafo- Në çfar ore fillon (mbaron) filmi (kinemaja)? në c’far òre fillòn (mbaròn) fìlmi (kinemàja)

- Comincia alle sette precise e finisce alle nove komìnçia àle sète preçìze e finìshe àle nòve- Fillon në shtatë fiks dhe mbaron në nëntë fillòn në sc’tat fiks dh’e mbaròn në nënt

- Quanto costa il biglietto? kuànto kòsta il biljèto- Sa kushton bileta? sa kusc’tòn bilèta

- Desidererei andare al teatro, ho due biglietti per la galleria (per la platea)dezidererèi andàre al teàtro ho dùe biljèti per la galerìa (per la platèa)- Doni të shkoni në teatër, kam dy bileta për llozhë (për plate)dòni të sc’kòni në teàtër kam dü bilèta për llozh’e

- Volete venire questa sera con me? volète venìre kuèsta sèra kon me- Doni të vini sonte me mua? (doni të vini këtë mbrëmje me mua?) dòni të vìni sònte me mùa

- A quale teatro andremo? a kuàle teàtro andrèmo- Në cilin teatër të vemi?(do vemi) në zilìn teàtër të vèmi (do vèmi)

- Al teatro x... al teàtro x...- Në teatrin x... në teatrìn x...

286

C FRASI ABITUALI Andiamo a vedere unfilm, uno spettacolo 44


Shkojnetë shikojnë një film, një spektakël 44

- Partiamo dunque per arrivare in tempo partiàmo dùnkue per arivàre in tèmpo- Hajde nisemi që të arrijmë në kohë haj’de nisèmi që të arrij’m në koh

287

C FRASI ABITUALI Andiamo a vedere unfilm, uno spettacolo 44


Shkojnetë shikojnë një film, një spektakël 44

acustica akùstikaakustikë akustìk

applaudire aplaudìreduartrokas duartokràs

applauso aplàuzoduartrokitje duartrokìtje

artista artìstaartist artìst

atto àtoakt akt

attore (attrice) atòre (atrìçe)aktor (aktore) aktòr (aktòre)

autore autòreautor autòr

biglietto biljètobiletë bilèt

botteghino botegìnobiletari biletarì

colonna sonora kolòna sonòramuzikë e filmit mus’ik e filmit

commedia komèdiakomedi komedì

compagnia kompanjìagrup (kompania) grup (kompanìa)

comparsa kompàrsafigurant figurànt

cortometraggiokortometràxhofilm me metrazh të shkurtërfilm me metràzh’ të sc’kùrtër

documentariodokumentàriofilm dokumentar(dokumentarë)film dokumentàr(dokumentàr)

doppiaggio dopiàxhodublim dublìm

fila fìlaradhë radh’

fine fìnefund fund

galleria galerìagaleri galerì

interpretazione interpretaciòneinterpretim interpretìm

interprete intèrpreteinterpretues interpretùes

intervallointervàlopushim (intervalë) (ndërprerje)puscìm (intervàl) (ndërprerj’e)

luce lùçedritë drit

palco pàlkollozhë llozh’

palcoscenico palkoshènikoskenë sken

parte pàrtepjesë pjès

personaggio personàxhopersonazh personàzh’

platea platèaplate platè

poltrona poltrònakolltuk kolltùk

posto pòstovend vend

programma progràmaprogram progràm

proiezione projeciòneprojektim projektìm

protagonista protagonìstaprotagonist protagonìst

pubblico pùblikopublik publìk

288



quinta kuìntakuintë kuìnt

rappresentazione raprezentaciòneshfaqje sc’fàqje

recitare reçitàreluaj lùaj

regista rexhìstaregjisor regj’isòr

ruolo ruòlorol rol

sala sàlasallë sall

scena shènaskenë sken

sceneggiatura shenexhatùraskenar skenàr

scenografia shenografìaskenografi skenografì

schermo skèrmoekran ekràn

sipario sipàrioperde pèrde

sottotitoli sototìtolinëntituj nëntìtuj

spettacolo spetàkoloshfaqje sc’fàqje

spettatori spetatòrispektator spektatòr

titolo tìtolotitull tìtull

tragedia traxhèdiatragjedi tragj’edì

trama tràmathurrje th’ùrrje

tutto esaurito tùto ezaurìtos’ka vende s’ka vènde

varietà varietàshfaqje variete sc’faqj’e varietè

voce vòçezë s’ë

289



290



akt aktatto àto

aktor (aktore) aktòr (aktòre)attore (attrice) atòre (atrìçe)

akustikë akustìkacustica akùstika

artist artìstartista artìsta

autor autòrautore autòre

biletari biletarìbotteghino botegìno

biletë bilètbiglietto biljèto

dritë dritluce lùçe

duartrokas duartokràsapplaudire aplaudìre

duartrokitje duartrokìtjeapplauso aplàuzo

dublim dublìmdoppiaggio dopiàxho

ekran ekrànschermo skèrmo

figurant figuràntcomparsa kompàrsa

film dokumentar(dokumentarë)film dokumentàr (dokumentàr)documentariodokumentàrio

film me metrazh të shkurtërfilm me metràzh’ të sc’kùrtërcortometraggiokortometràxho

fund fundfine fìne

galeri galerìgalleria galerìa

grup (kompania) grup (kompanìa)compagnia kompanjìa

kolltuk kolltùkpoltrona poltròna

komedi komedìcommedia komèdia

kuintë kuìntquinta kuìnta

interpretim interpretìminterpretazione interpretaciòne

interpretues interpretùesinterprete intèrprete

llozhë llozh’palco pàlko

luaj lùajrecitare reçitàre

muzikë e filmit mus’ik e filmitcolonna sonora kolòna sonòra

nëntituj nëntìtujsottotitoli sototìtoli

perde pèrdesipario sipàrio

personazh personàzh’personaggio personàxho

pjesë pjèsparte pàrte

plate platèplatea platèa

program progràmprogramma progràma

projektim projektìmproiezione projeciòne

protagonist protagonìstprotagonista protagonìsta

publik publìkpubblico pùbliko

291



pushim (intervalë) (ndërprerje)puscìm (intervàl) (ndërprerj’e)intervallointervàlo

radhë radh’fila fìla

regjisor regj’isòrregista rexhìsta

rol rolruolo ruòlo

sallë sallsala sàla

shfaqje sc’fàqjerappresentazione raprezentaciòne

shfaqje sc’fàqjespettacolo spetàkolo

shfaqje variete sc’faqj’e varietèvarietà varietà

s’ka vende s’ka vèndetutto esaurito tùto ezaurìto

skenar skenàrsceneggiatura shenexhatùra

skenë skenscena shèna

skenë skenpalcoscenico palkoshèniko

skenografi skenografìscenografia shenografìa

spektator spektatòrspettatori spetatòri

thurrje th’ùrrjetrama tràma

titull tìtulltitolo tìtolo

tragjedi tragj’edìtragedia traxhèdia

vend vendposto pòsto

zë s’ëvoce voçe

292

C FRASI ABITUALI Vado a ballare 45

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shkoj të kërcej 45

45VADO A BALLARE VÀDO A BALÀRESHKOJ TË KËRCEJ SC’KÒJ TË KËRZÈJ

- Quanto costa l’ingresso? kuànto kòsta l’ingrèso- Sa kushton hyrja? sa kusc’tòn hürja

- Che tipo di musica suonano? ke tìpo di mùzika suònano- Ç’lloj muzike luajnë? c’llòj mus’ìke lùajn

- Vuoi bere qualcosa? vuòi bère kualkòza- Do të pish diçka? do të pisc’dic’kà

- Balliamo? baliàmo- Kërcejmë? kërzèjm

- Andiamo a prendere qualcosa al bar? andiàmo a prèndere kualkòza al bar- Shkojmë të marrim diçka në bar? sc’kòjm të màrrim dic’kà në bar

- Cameriere, una bottiglia di champagne kamerière ùna botìlja di shampànjë- Kamerier, gnë shishe shampanjë kamerièr gnë scìsce sciampàgn’

- Dov’è la toilette? dov’è la tualèt- Ku është banja? ku ësc’t bàgna

- Quando vuoi ti accompagno a casa kuàndo vùoi ti akompànjo a kàza- Kur të duash ti, do të përcjell unë në shtëpi kur të dùasc’ ti do të përzjèll un në sc’tëpì

293




accompagnare akompanjàreshoqëroj scioqëròj

ballare balàrevallëzoj (kërcej) vallës’òj (kërzèj)

ballo bàlovalle (vallëzim) (kërcim) vàlle (vallës’ìm) (kërzìm)

bar barbar (bufe) bar (bufè)

bevanda bevàndapije pìje

brindisi brìndizidolli dollì

cameriere kamerièrekamerier kamerièr

cantante kantàntekëngëtar kënghëtàr

consumazione konsumaciònepije pìje

discoteca diskotèkadiskotekë diskotèk

gruppo musicale grùpo muzikàlegrup (kompleks) grup (komplèks)

locale notturno lokàle notùrnolokal nate lokàl nàte

mancia mànçabakshish bakscìsc’

night-club nàigt-klabnajt-klub (klub nate) nàjt-klub (klub nàte)

palcoscenico palkoshènikoskenë sken

pista da ballo pìsta da bàlopistë vallëzimi pist vallës’ìmi

spettacolo spetàkoloshjaqje (spektakël) sc’fàqje (spektàkël)

tavolo tàvolotavolinë tavolìn

bakshish bakscìsc’mancia mànça

bar (bufe) bar (bufè)bar bar

diskotekë diskotèkdiscoteca diskotèka

dolli dollìbrindisi brìndizi

grup (kompleks) grup (komplèks)gruppo musicale grùpo muzikàle

kamerier kamerièrcameriere kamerière

këngëtar kënghëtàrcantante kantànte

lokal nate lokàl nàtelocale notturno lokàle notùrno

najt-klub (klub nate) nàjt-klub (klub nàte)night-club nàigt-klab

pije pìjebevanda bevànda

pije pìjeconsumazione konsumaciòne

pistë vallëzimi pist vallës’ìmipista da ballo pìsta da bàlo

shjaqje (spektakël) sc’fàqje (spektàkël)spettacolo spetàkolo

shoqëroj scioqëròjaccompagnare akompanjàre

skenë skenpalcoscenico palkoshèniko

tavolinë tavolìntavolo tàvolo

valle (vallëzim) (kërcim) vàlle (vallës’ìm) (kërzìm)ballo bàlo

vallëzoj (kërcej) vallës’òj (kërzèj)ballare balàre

294

C FRASI ABITUALI Le vacanze 46

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Pushimet 46

46LE VACANZE: AL MARE, IN CAMPAGNA, IN MONTAGNALE VAKÀNCE: AL MÀRE IN KAMPÀNJA IN MONTÀNJAPUSHIMET: NË DET, NË FSHAT, NË MALPUSCIMÈT NË DET NË FSCIÀT NË MAL

- C’è una spiaggia tranquilla qui vicino? ç’è ùna spiàxha trankuìla kuì viçìno- Ka një plazh të qetë këtu afër? ka gnë plazh’ të qet këtù àfër

- Il mare è pulito? il màre è pulìto- Deti është i pastër? dèti ësc’t i pàstër

- Vorrei affittare un ombrellone (una barca) vorrèi afitàre un ombrelòne- Desha të marr me qira një çadër (një barkë) dèscia të marr me qirà gnë ciàdër (gnë bark)

- È molto lontano il paese? è mòlto lontàno il paèze- Është shumë larg fshati? ësc’t sciùm larg fsciàti

- Si può nuotare nel fiume? si può nuotàre nel fiùme- A mund të notohet në lumë a mund të notòhet në lum

295



abbronzarsi abronxàrsinxihem nz’ìhem

acqua àkuaujë ùj

acqua dolce àkuà dòlçeujë i ëmbël ùj i ëmbël

acqua salata àkua salàtaujë i kripur ùj i krìpur

agricoltore agrikoltòrebujk bùjk

albero àlberopemë pem

alga àlgaalgë alg

altopiano altopiànorrafshnaltë rrafsc’nàlt

amo àmogrep grep

animale animàlekafshë kafsc’

animale domestico animàle domèstikokafshë shtëpiake kafsc’ sc’tëpiàke

animale selvatico animàle selvàtikokafshë e egër kafsc’ e èghër

aria àriaajër àjër

bagnino banjìnondihmë e shpejtë (kujdestar plazhi)ndihm e sc’pèjt (kujdestàr plàzh’i)

bagno bànjobanje bagn’

fare il bagno fàre il bànjobëj banjë bëj bagn’

barca bàrkabarkë (varkë) bark (vark)

borraccia borràçapagur pagùr

bosco bòskopyll püll

caccia kàçagjuheti gj’uhetì

cacciatore kaçatòregjahtar gj’ahtàr

campagna kampànjafushë fusc’

campo lavorato kàmpo lavoràtoarë ar

chiodo kiòdogozhdë gozh’d

cielo çièloqiell qìell

cima çìmamajë màj

colle (collina) kòle (kolìna)kodër kòdër

conchiglia konkìljaguaskë guàsk

contadino kontadìnofshatar fsciatàr

erba èrbabar bar

escursione eskursiòneekskursion ekskursiòn

faro fàrofener fenèr

fattoria fatorìafermë ferm

fiocina fiòçinafuzhnjë fuzh’gn’

fiore fiòrelule lùle

fucile subacqueo fuçìle subàkueopushkë për gjah pusc’k për gj’ah

296



fungo fùngokërpudhë kërpùdh’

fuoco fuòkozjarr s’jàrr

ghiacciaio giaçàioakullnajë akullnàj

gita gjìtashëtitje scëtìtje

golfo gòlfogji gj’i

gregge grèxhetufë tuf

immersione imersiònezhytje zh’ütje

incendio inçèndiozjarr s’jàrr

insenatura insenatùragji gj’i

insetto insètoinsekt insèkt

isola ìzolaishull ìsciull


mare màredet det

mare agitato màre axhitàtodet i trazuar det i tras’ùar

mare calmo màre kàlmodet i qetë det i qet

mareggiata marexhàtadallgëzim dallghës’ìm

maschera subacquea màskera subàkueamaskë nënujëse mask nënùjëse

materassino materasìnodyshek deti düscèk dèti

medusa medùzakandil deti (meduzë) kandìl dèti (medùs’)

montagna montànjamal mal

neve nèveborë (dëborë) bor (dëbòr)

nuoto nuòtonot not

nuotare nuotàrebëj not bëj not

ombrellone ombrelòneçadër dielli çiàdër dìelli

onda òndavalë (dallgë) val (dallg)

paesaggio paesàxhopeizazh peis’àzh’

paese (villaggio) paèze (vilàxho)fshat fsciàt

panorama panoràmapanoramë (pamje) panoràm (pàmje)

passeggiata pasexhàtashëtitje scëtìtje

pastore pastòrebari (çoban) barì (ciobàn)

pesca pèskapeshkim pesc’kìm

pesca subacquea pèska subàkueapeshkim nënujë pesc’kìm nënùj

pescatore peskatòrepeshkatar pesc’katàr

pesce pèshepeshk pesc’k

pianta piàntabimë bim

pianura pianùrafushë (rrafsh) fusc’ (rrafsc’)

pietra piètragur gur

pineta pinètapishnajë pisc’nàj

pinne pìnependë pend

pioggia piòxhashi sci

porto pòrtoport port

prato pràtolivadh livàdh’

roccia ròçashkëmb sc’këmb

ruscello rushèlopërrua përrùa

sabbia sàbiarërë rër

salvagente salvaxhèntegomë shpëtimi gom sc’pëtìmi

sci shiski ski

sciare shiàrerrëshqas me ski rrësc’qàs me ski

scoglio skòljoshkëmb sc’këmb

scorciatoia skorçatòjashkurtore sc’kurtòre

sedia a sdrai sèdia a zdràjoshezlong (karrige plazhi) sces’lòng (karrighe plàzh’i)

selvaggina selvaxhìnagjah (pre) gj’ah (pre)

sentiero sentièroshteg sc’tegh

siepe sièpegardh gardh

sole sòlediell dìell

prendere il sole prèndere il sòlebëj banja dielli bëj bàgna dìelli

spiaggia spiàxhaplazh plazh’

stagno stànjomoçal mociàl

torrente torrènterrëke rrëkè

trampolino trampolìnotrampolinë trampolìn

tuffo tùfokredhje krèdh’je

uccello uçèlozog s’og

vacanze vakàncepushime puscìme

valle vàleluginë lughìn

vento vèntoerë er

vigneto vinjètovresht vresc’t

zaino xàinoçantë shpine ciànt sc’pìne

297



298



ajër àjëraria ària

akullnajë akullnàjghiacciaio giaçàio

algë algalga àlga

arë arcampo lavorato kàmpo lavoràto

banje bagn’bagno bànjo

bar barerba èrba

bari (çoban) barì (ciobàn)pastore pastòre

barkë (varkë) bark (vark)barca bàrka

bëj banja dielli bëj bàgna dìelliprendere il sole prèndere il sòle

bëj banjë bëj bagn’fare il bagno fàre il bànjo

bëj not bëj notnuotare nuotàre

bimë bimpianta piànta

borë (dëborë) bor (dëbòr)neve nève

bujk bùjkagricoltore agrikoltòre

çadër dielli çiàdër dìelliombrellone ombrelòne

çantë shpine ciànt sc’pìnezaino xàino

dallgëzim dallghës’ìmmareggiata marexhàta

det detmare màre

det i qetë det i qetmare calmo màre kàlmo

det i trazuar det i tras’ùarmare agitato màre axhitàto

diell dìellsole sòle

dyshek deti düscèk dètimaterassino materasìno

ekskursion ekskursiònescursione eskursiòne

erë ervento vènto

fener fenèrfaro fàro

fermë fermfattoria fatorìa

fshat fsciàtpaese (villaggio) paèze (vilàxho)

fshatar fsciatàrcontadino kontadìno

fushë (rrafsh) fusc’ (rrafsc’)pianura pianùra

fushë fusc’campagna kampànja

fuzhnjë fuzh’gn’fiocina fiòçina

gardh gardh’siepe sièpe

gjah (pre) gj’ah (pre)selvaggina selvaxhìna

gjahtar gj’ahtàrcacciatore kaçatòre

gji gj’iinsenatura insenatùra

gji gj’igolfo gòlfo

299



gjuheti gj’uhetìcaccia kàça

gomë shpëtimi gom sc’pëtìmisalvagente salvaxhènte

gozhdë gozh’dchiodo kiòdo

grep grepamo àmo

guaskë guàskconchiglia konkìlja

gur gurpietra piètra

insekt insèktinsetto insèto

ishull ìsciullisola ìzola

kafshë e egër kafsc’ e èghëranimale selvatico animàle selvàtiko

kafshë kafsc’animale animàle

kafshë shtëpiake kafsc’ sc’tëpiàkeanimale domestico animàle domèstiko

kandil deti (meduzë) kandìl dèti (medùs’)medusa medùza

kërpudhë kërpùdh’fungo fùngo

kodër kòdërcolle (collina) kòle (kolìna)

kredhje krèdh’jetuffo tùfo


livadh livàdh’prato pràto

luginë lughìnvalle vàle

lule lùlefiore fiòre

majë màjcima çìma

mal malmontagna montànja

maskë nënujëse mask nënùjësemaschera subacquea màskera subàkuea

moçal mociàlstagno stànjo

ndihmë e shpejtë (kujdestar plazhi)ndihm e sc’pèjt (kujdestàr plàzh’i)bagninobanjìno

not notnuoto nuòto

nxihem nz’ìhemabbronzarsi abronxàrsi

pagur pagùrborraccia borràça

panoramë (pamje) panoràm (pàmje)panorama panoràma

peizazh peis’àzh’paesaggio paezàxho

pemë pemalbero àlbero

pendë pendpinne pìne

përrua përrùaruscello rushèlo

peshk pesc’kpesce pèshe

peshkatar pesc’katàrpescatore peskatòre

peshkim nënujë pesc’kìm nënùjpesca subacquea pèska subàkuea

300



peshkim pesc’kìmpesca pèska

pishnajë pisc’nàjpineta pinèta

plazh plazh’spiaggia spiàxha

port portporto pòrto

pushime puscìmevacanze vakànce

pushkë për gjah pusc’k për gj’ahfucile subacqueo fuçìle subàkueo

pyll püllbosco bòsko

qiell qìellcielo çièlo

rërë rërsabbia sàbia

rrafshnaltë rrafsc’nàltaltopiano altopiàno

rrëshqas me ski rrësc’qàs me skisciare shiàre

shëtitje scëtìtjepasseggiata pasexhàta

shëtitje scëtìtjegita gjìta

shezlong (karrige plazhi) sces’lòng (karrighe plàzh’i)sedia a sdraio sèdia a zdràjo

shi scipioggia piòxha

shkëmb sc’këmbroccia ròça

shkëmb sc’këmbscoglio skòljo

shkurtore sc’kurtòrescorciatoia skorçatòja

shteg sc’teghsentiero sentièro

ski skisci shi

trampolinë trampolìntrampolino trampolìno

tufë tufgregge grèxhe

ujë i ëmbël ùj i ëmbëlacqua dolce àkuà dòlçe

ujë i kripur ùj i krìpuracqua salata àkua salàta

ujë ùjacqua àkua

valë (dallgë) val (dallg)onda ònda

vresht vresc’tvigneto vinjèto

zhytje zh’ütjeimmersione imersiòne

zjarr s’jàrrfuoco fuòko

zjarr s’jàrrincendio inçèndio

zog s’oguccello uçèlo

301

C FRASI ABITUALI Gli sport 47

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Sportet 47

47GLI SPORT LJI SPORTSPORTET SPÒRTET

- Quale sport le piace di più? kuàle sport le piàçe di più- Cili sport ju pëlqen më shumë? zìli sport ju pëlqen më sciùm

- Preferisco il calcio preferìsko il kàlço- Preferoj futbollin preferòj futbòllin

- A me piacciono tutti gli sport a me piàçono tùti lji sport- Mua me pelqejnë të gjithë sportet mùa me pelqèjn të gj’ith’ spòrtet

- Quali sport si possono praticare? kuàli sport si posòno pratikàre- Cilat sporte mund të praktokohen? zìlat spòrte mund të praktikòhen

- C’è una piscina qui vicino? çè ùna pishìna kuì viçìno- Ka një pishinë këtu afër? ka gnë piscìn këtù àfër

- È possibile giocare a tennis? è posìbile xhokàre a tènis- Është e mundur të luaj tenis? ësc’t e mùndur të lùaj tenìs

- Bisogna prenotare il campo? bizònja prenotàre il kàmpo- Duhet të prenotoj fushën? dùhet të prenotòj fùscën

- Vorrei vedere la partita di calcio vorèi vedère la partìta di kàlço- Dodoja të shikoj ndeshjen e futbollit dodòja të scikòj ndèscjen e futbòllit

- A che ora comincia? a ke òra komìnça- Në ç’orë fillon? në c’or fillòn

- Chi ha vinto? ki à vìnto- Kush ka fituar? kusc’ ka fitùar

302



allenamento alenamèntostërvitje stërvìtje

allenatore alenatòretrajner trajnèr

alpinismo alpinìsmoalpinizëm alpinìs’ëm

arbitro àrbitrogjyqtar (arbitër) gj’üqtàr (arbìtër)

atleta atlètaatlet atlèt

atletica atlètikaatletikë atletìk

atletica leggera atlètika lexhèraatletikë e lehtë atletìk e leht

atletica pesante atlètika pezànteatletikë e rëndë atletìk e rënd

automobilismo automobilìsmoautomobilizëm automobilìs’ëm

barca bàrkabarkë bark

bocce bòçeboçe bòce

calcio kàlçofutboll futbòll

calciatore kalçatòrefutbollist futbollìst

campionato kampionàtokampionat kampionàt

campione kampiònekampion kampiòn

campo kàmpofushë fusc’

canoa kanòakanoe kanòe

canottaggio kanotàxhokanotazh kanotàzh’

ciclismo çiklìzmoçiklizëm ciklìs’ëm

corridore koridòreçiklist ciklìst

corsa kòrsavrapim vrapìm

equipaggiamento sportivoekuipaxhamènto sportìvopajisje sportivepajìsje sportìve

equitazione ekuitaciònehipizëm hipìs’ëm

ginnastica xhinàstikagjimnastikë gj’imnastìk

goal (rete) gol (rète)gol gol

golf golfgolf golf

ippodromo ipòdromohipodrom hipodròm

lancio del disco lànço del dìskohedhje diskut hèdh’je dìskut

lancio del giavellotto lànço del xhàvelòtohedhje e shtizës hèdh’je e sc’tìs’ës

lancio del martello lànço del martèlohedhje e çekiçit hèdh’je e cekìcit

lancio del peso lànço del pèzohedhje e gjyles hèdh’je e gj’üles

lotta libera lòta lìberamundje e lirë mùndje e lir

lotta greco-romana lòta grèko-romànamundje klasike mùndje klasìke

maratona maratònamaratonë maratòn

motociclismo motoçiklìzmomotoçiklizëm motociklìs’ëm

303



nuotatore nuotatòrenotar notàr

nuoto nuòtonot not

olimpiadi olimpìadiolimpiada olipiàda

palestra palèstrapalestër palèstër

pallacanestro palakanèstrobasketboll basketbòll

pallamano palamànohendboll hendbòll

pallanuoto palanuòtovaterpolo vaterpòlo

pallavolo palavòlovollejboll vollejbòll

pallone palònetop top

pareggio parèxhobarazim baras’ìm

partita partìtandeshje ndèscje

pattinaggio patinàxhopatinazh patinàzh’

pattini pàtinipatina patìna

pattini a rotelle pàtini a rotèlepatina me rrota patina me rròta

pentathlon pentathlònpesëgarësh pesëgàresc’

perdere pèrderehumb humb

ping pong pìng pòngpinpong pingpòng

piscina pishìnapishinë piscìn

pista pìstapistë pist

porta pòrtaportë port

pugilato puxhilàtoboks boks

record rèkordrekord rekòrd

rugby règbiregbi règbi

salto sàltokërcim kërzìm

salto con l’asta sàlto kon l’àstakërcim me shkop kërzìm me sc’kop

salto in alto sàlto in àltokërcim së larti kërzìm së làrti

salto in lungo sàlto in lùngokërcim së gjati kërzìm së gj’àti

salto triplo sàlto trìplokërcim trehapësh kërzìm trehàpësc’

scalata skalàtangjitje ngj’ìtje

scherma skèrmaskermë skerm

sci shiski ski

sollevamento pesi solevamènto pèzipeshëngritje pescëngrìtje

sport sportsport sport

squadra skuàdraskuadër (ekip) skuàdër (ekìp)

stadio stàdiostadium stadiùm

tempo tèmpopjesë pjès

304



tennis tenìstenis tènis

tifoso tifòzotifoz tifòs’

tiro tìroqitje qìtje

traguardo traguàrdombërritje mbërrìtje

vetta vètamajë màj

vincere vìnçerefitoj fitòj

305



alpinizëm alpinìs’ëmalpinismo alpinìzmo

atlet atlètatleta atlèta

atletikë atletìkatletica atlètika

atletikë e lehtë atletìk e lehtatletica leggera atlètika lexhèra

atletikë e rëndë atletìk e rëndatletica pesante atlètika pezànte

automobilizëm automobilìs’ëmautomobilismo automobilìsmo

barazim baras’ìmpareggio parèxho

barkë barkbarca bàrka

basketboll basketbòllpallacanestro palakanèstro

boçe bòcebocce bòçe

boks bokspugilato puxhilàto

çiklizëm ciklìs’ëmciclismo çiklìzmo

çiklist ciklìstcorridore koridòre

fitoj fitòjvincere vìnçere

fushë fusc’campo kàmpo

futboll futbòllcalcio kàlço

futbollist futbollìstcalciatore kalçatòre

gjimnastikë gj’imnastìkginnastica xhinàstika

gjyqtar (arbitër) gj’üqtàr (arbìtër)arbitro arbìtro

gol golgoal (rete) gol (rète)

golf golfgolf golf

hedhje diskut hèdh’je dìskutlancio del disco lànço del dìsko

hedhje e shtizës hèdh’je e sc’tìs’ëslancio del giavellotto lànço del xhàvelòto

hedhje e çekiçit hèdh’je e cekìcitlancio del martello lànço del martèlo

hedhje e gjyles hèdh’je e gj’üleslancio del peso lànço del pèzo

hendboll hendbòllpallamano palamàno

hipizëm hipìs’ëmequitazione ekuitaciòne

hipodrom hipodròmippodromo ipòdromo

humb humbperdere pèrdere

kampionat kampionàtcampionato kampionàto

kampion kampiòncampione kampiòne

kanoe kanòecanoa kanòa

kanotazh kanotàzh’canottaggio kanotàxho

kërcim kërzìmsalto sàlto

kërcim me shkop kërzìm me sc’kopsalto con l’asta sàlto kon l’àsta

kërcim së larti kërzìm së làrtisalto in alto sàlto in àlto

306



kërcim së gjati kërzìm së gj’àtisalto in lungo sàlto in lùngo

kërcim trehapësh kërzìm trehàpësc’salto triplo sàlto trìplo

majë màjvetta vèta

maratonë maratònmaratona maratòna

mbërritje mbërrìtjetraguardo traguàrdo

motoçiklizëm motociklìs’ëmmotociclismo motoçiklìzmo

mundje e lirë mùndje e lirlotta libera lòta lìbera

mundje klasike mùndje klasìkelotta greco-romana lòta grèko-romàna

ndeshje ndèscjepartita partìta

ngjitje ngj’ìtjescalata skalàta

notar notàrnuotatore nuotatòre

not notnuoto nuòto

olimpiada olipiàdaolimpiadi olimpìadi

palestër palèstërpalestra palèstra

pajisje sportivepajìsje sportìveequipaggiamento sportivoekuipaxhamènto sportìvo

patinazh patinàzh’pattinaggio patinàxho

patina patìnapattini pàtini

patina me rrota patina me rròtapattini a rotelle pàtni a rotèle

pesëgarësh pesëgàresc’pentathlon pentathlòn

peshëngritje pescëngrìtjesollevamento pesi solevamènto pèzi

pinpong pingpòngping pong pìng pòng

pjesë pjèstempo tèmpo

pishinë piscìnpiscina pishìna

pistë pistpista pìsta

portë portporta pòrta

qitje qìtjetiro tìro

regbi règbirugby règbi

rekord rèkordrecord rekòrd

skermë skermscherma skèrma

ski skisci shi

sport sportsport sport

skuadër (ekip) skuàdër (ekìp)squadra skuàdra

stadium stadiùmstadio stàdio

stërvitje stërvìtjeallenamento alenamènto

tenis tenìstennis tènis

307



tifoz tifòs’tifoso tifòzo

top toppallone pallòne

trajner trajnèrallenatore alenatòre

vaterpolo vaterpòlopallanuoto palanuòto

vollejboll vollejbòllpallavolo palavòlo

vrapim vrapìmcorsa kòrsa

308

C FRASI ABITUALI Ascolto la radio,accendo la tv 48


Dëgjoj radio, ndeztelevizorin

48

48ASCOLTO LA RADIO, ACCENDO LA TV ASKÒLTO LA RÀDIO, AÇÈNDO LA TIVÙDËGJOJ RADIO, NDEZ TELEVIZORIN DËGJ’ÒJ RÀDIO, NDES’ TELEVIS’ORÌN

- Che cosa c’è alla televisione stasera? ke kòza ç’è àlla televisiòne stasèra- Ç’farë ka në televizion sonte? c’far ka në televis’iòn sònte

- Vorrei guardare la televisione vorrèi guardàre la televisiòne- Dua të shikoj televizon dùa të scikòj televis’òr

- Vorrei ascoltare la radio vorrèi askoltàre la ràdio- Dua të dëgjoj radion dùa të dëgj’òj ràdion

- A che ora trasmettono le notizie? a ke òra trasmètono le notìcie- Në ç’orë transmetohen lajmet? në c’or transmetòhen làjlet

- Quanti canali avete? kuànti kanàli avète- Sa kanale keni? sa kanàle kèni

- Puoi accendere (spegnere) la radio? pùoi açèndere (spènjere) la ràdio- Mund të hapësh (të mbyllësh) radion? mund të hàpësc’ (të mbüllesc’) ràdion

- Si può abbassare l’audio? si può abasàre l’àudio- Mundet të ulni zërin? mùndet të ùlni s’ërin

309



accendere açènderendez (hap) ndes’ (hap)

annunciatrice anunçiatrìçespikere spìkere

antenna antènaantenë antèn

antenna parabolica antèna parabòlikaantenë parabolike antën parabolìke

ascoltatore askoltatòredëgjues dëgj’ùes

audio àudiozë s’ë

canale kanàlekanal kanàl

canzone kancònekëngë këngh

cartone animato kartòne animàtofilm vizatimor (kartonë) film vis’atimòr (kartòn)

cavo kàvokabllo kàbllo

concerto konçèrtokoncert konzèrt

corrente korrèntekorrent korrènt

film fìlmfilm artistik film artistìk

FM èfe èmeFM f-ë m-ë

frequenza frekuèncafrekuencë (denduri) frekuènz (dendurì)

giornale radio xhornàle ràdiolajme làjme

lunghezza d’onda lungèca d’òndagjatësi vale gj’atësì vàle

manopola manòpoladorezë dorès’

onde òndevalë val

onde corte ònde kòrtevalë te shkurtra val të sc’kùrtra

onde lunghe ònde lùngevalë të gjata val të gj’àta

onde medie ònde mèdievalë të mesme val të mèsme

pila pìlabateri baterì

presa prèzaprizë pris’

programma progràmaprogram progràm

pubblicità pubbliçitàreklamë reklàm

radio ràdioradio ràdio

registrazione rexhistraciòneregjistrim regj’istrìm

ricevere riçèveremarr marr

satellite satèlitesatelit satelìt

schermo skèrmoekran ekràn

spegnere spènjereshuaj (mbyll) sciùaj

spina spìnaspinë spin

stereofonico stereofònikostereofonik stereofonìk

telecomando telekomàndotelekomand telekomànd

telefilm telefìlmfilm televiziv film televis’ìv

telegiornale telexhornàlerevistë televizive revìst televis’ìve

telenovela telenovèlatelenovelë telenovèl

telespettatore telespetatòretelespektator telespektatòr

televisione televiziònetelevizion televis’iòn

televisore televizòretelevizor televis’òr

trasmettere trasmèteretransmetoj transmetòj

trasmissione trazmisiòneemision emisiòn

video vìdeovideo (ekran) vìdeo (ekràn)

videocassetta videokasètavideokasetë videokasèt

videoregistratore videorexhistratòrevideoregjistrator videoregj’istratòr

310



311



antenë antènantenna antèna

antenë parabolike antën parabolìkeantenna parabolica antèna parabòlika

bateri baterìpila pìla

dëgjues dëgj’ùesascoltatore askoltatòre

dorezë dorès’manopola manòpola

ekran ekrànschermo skèrmo

emision emisiòntrasmissione trasmisiòne

film artistik film artistìkfilm fìlm

film televiziv film televis’ìvtelefilm telefìlm

film vizatimor (kartonë) film vis’atimòr (kartòn)cartone animato kartòne animàto

FM f-ë m-ëFM èfe ème

frekuencë (denduri) frekuènz (dendurì)frequenza frekuènca

gjatësi vale gj’atësì vàlelunghezza d’onda lungèca d’ònda

kabllo kàbllocavo kàvo

kanal kanàlcanale kanàle

canzone kancònekëngë këngh

koncert konzèrtconcerto konçèrto

korrent korrèntcorrente korrènte

lajme làjmegiornale radio xhornàle ràdio

marr marrricevere riçèvere

ndez (hap) ndes’ (hap)accendere açèndere

prizë pris’presa prèza

program progràmprogramma progràma

radio ràdioradio ràdio

regjistrim regj’istrìmregistrazione rexhistraciòne

reklamë reklàmpubblicità publiçità

revistë televizive revìst televis’ìvetelegiornale telexhornàle

satelit satelìtsatellite satèlite

shuaj (mbyll) sciùajspegnere spènjere

spikere spìkereannunciatrice anunçiatrìçe

spinë spinspina spìna

stereofonik stereofonìkstereofonico stereofòniko

telekomand telekomàndtelecomando telekomàndo

telenovelë telenovèltelenovela telenovèla

telespektator telespektatòrtelespettatore telespetatòre

televizion televis’iòntelevisione televiziòne

312



televizor televis’òrtelevisore televizòre

transmetoj transmetòjtrasmettere trasmètere

valë të gjata val të gj’àtaonde lunghe ònde lùnge

valë të mesme val të mèsmeonde medie ònde mèdie

valë te shkurtra val të sc’kùrtraonde corte ònde kòrte

valë valonde ònde

video (ekran) vìdeo (ekràn)video vìdeo

videokasetë videokasètvideocassetta videokasèta

videoregjistrator videoregj’istratòrvideoregistratore videorexhistratòre

zë s’ëaudio àudio

49I NEGOZI I NEGÒCIDYQANET DÜQÀNET

abbigliamentoabiljamèntorroba të gatshme (konfeksione)rròba të gàtsc’me (konfeksiòne)

alimentari alimentàriushqimore usc’qimòre

antichità antikitàantike antìke

articoli da regaloartìkoli da regàlodhurata (artikuj për dhuratë)dh’uràta (àrtikuj për dh’uràt)

articoli sportivi artìkoli sportìviartikuj sportiv artikùj sportìv

banco bànkobanak banàk

barbiere (parrucchiere) barbière (parukière)berber (rrojtore) berbèr (rrojtòre)

calzaturekalcatùredyqanë këpucësh (këpucarë)düqàn këpuzësc’ (këpuzàr)

calzolaio kalcolàjokëpucar këpuzar

cambiare kambiàrendërroj ndërròj

cartoleria kartolerìakartoleri kartolerì

casalinghi kasalìngiartikuj shtëpiakë artìkuj sc’tëpiàk

chiosco kiòskokiosk kiòsk

cliente kliènteklient kliènt

commesso(a) komèso(a)shitës (shitëse) scìtës (shìtëse)

comprare kompràreblej blèj

dischi dìskidisqe dìsqe

elettrodomesticieletrodomèstiçipajisje elektroshtëpiakepajìsie elektrosc’tëpiàke

erboristeria erboristerìabarna mjekësore bàrna mjekësòre

estetista (istituto di bellezza)estetìsta (istitùto di belèca)institut bukurieinstitùt bukurìe

farmacia farmaçìafarmaci farmazì

ferramenta feramèntadyqan hekurishtesh düqàn hekurìsc’tesc’

fiorista fiorìstadyqan lulesh (lulishtarë) düqàn lùlesc’ (lulisc’tàr)

forno fòrnofurrë furr

fotografo fotògrafofotograf fotogràf

fruttivendolofrutivèndolofruta e perime(dyqanë frutash)frùta e perìme (düqàn frùtasc’)

galleria d’arte galerìa d’àrtegaleri e arteve galerì e àrteve

gelateria xhelaterìadyqan akulloreje düqàn akullòreje

313



giocattoli xhokàtolilodra lòdra

gioielleria xhojellerìaargjendari argj’endarì

giornalaioxhornalàjogazetashitës (shitës gazetash)gas’etascitës (scìtës gas’etàsc’)

latte (latticini) làte (latiçìni)bulmetore bulmetòre

lavanderia (tintoria) lavanderìa (tintorìa)lavanderi lavanderì

libreria librerìalibrari librarì

macelleria maçelerìadyqan mishi düqàn mìsci

mercanteggiare merkantexhàreme tregtu me tregtù

mercato merkàtopazar (merkatë) pas’àr (merkàt)

mobili mòbilimobilie mobìlie


orario d’aperura oràrio d’apertùraorar i hapjes oràr i hàpjes

orario di chiusura oràrio di kiuzùraorar i mbylljes oràr i mbülljes

orologeria oroloxherìadyqan orësh düqàn òrësc’

ottico òtikooptika optìka

pagare pagàrepaguaj pagùaj

panetteria paneterìadyqan buke düqàn bùke

parrucchiera parukièraparukiere parukière

pasticceria pastiçerìaëmbëltore (pastiçeri) ëmbëltòre (pasticerì)

pelletteria peleterìagalanteri galanterì

pellicceria peliçerìapeliçeri pelicerì

pescheria peskerìadyqan peshku düqàn pèsc’ku

profumeria profumerìaparfumeri parfumerì

provare provàreprovoj provòj

restituire restituìrekthej kth’èj

salumeria salumerìasallameri sallamerì

sartoria sartorìarrobaqepësi rrobaqepësì

scegliere shèljerezgjedh s’gj’edh’

spendere spèndereshpenzoj sc’pens’òj

strumenti musicali strumènti muzikàlivegla muzikore vègla mus’ikòre

supermercato supermerkàtosupermarkato supermarkàto

tappeti tapètiqilim qilìm

tessuti tesùtimetrazh metràzh’

venditore venditòreshitës scìtës

vetrina vetrìnavitrinë vitrìn

314



antike antìkeantichità antikità

argjendari argj’endarìgioielleria xhojellerìa

artikuj shtëpiakë artìkuj sc’tëpiàkcasalinghi kasalìngi

artikuj sportiv artikùj sportìvarticoli sportivi artìkoli sportìvi

banak banàkbanco bànko

barna mjekësore bàrna mjekësòreerboristeria erboristerìa

berber (rrojtore) berbèr (rrojtòre)barbiere (parrucchiere) barbière (parukière)

blej blèjcomprare kompràre

bulmetore bulmetòrelatte (latticini) làte (latiçìni)

dhurata (artikuj për dhuratë)dh’uràta (àrtikuj për dh’uràt)articoli da regaloartìkoli da regàlo

disqe dìsqedischi dìski


dyqan akulloreje düqàn akullòrejegelateria xhelaterìa

dyqan buke düqàn bùkepanetteria paneterìa

dyqan hekurishtesh düqàn hekurìsc’tesc’ferramenta feramènta

dyqanë këpucësh (këpucarë)düqàn këpuzësc’ (këpuzàr)calzaturekalcatùre

dyqan lulesh (lulishtarë)düqàn lùlesc’ (lulisc’tàr)

fioristafiorìsta

dyqan mishi düqàn mìscimacelleria maçelerìa

dyqan orësh düqàn òrësc’orologeria oroloxherìa

dyqan peshku düqàn pèsc’kupescheria peskerìa

ëmbëltore (pastiçeri) ëmbëltòre (pasticerì)pasticceria pastiçerìa

farmaci farmazìfarmacia farmaçìa

fotograf fotogràffotografo fotògrafo

fruta e perime(dyqanë frutash)frùta e perìme (düqàn frùtasc’)fruttivendolofrutivèndolo

furrë furrforno fòrno

galanteri galanterìpelletteria peleterìa

galeri e arteve galerì e àrtevegalleria d’arte galerìa d’àrte

gazetashitës (shitës gazetash)gas’etascitës (scìtës gas’etàsc’)giornalaioxhornalàjo

kartoleri kartolerìcartoleria kartolerìa

këpucar këpuzarcalzolaio kalcolàjo

klient klièntcliente kliènte

kiosk kiòskchiosco kiòsko

kthej kth’èjrestituire restituìre

315



institut bukurieinstitùt bukurìeestetista (istituto di bellezza)estetìsta (istitùto di belèca)

lavanderi lavanderìlavanderia (tintoria) lavanderìa (tintorìa)

librari librarìlibreria librerìa

lodra lòdragiocattoli xhokàtòli

me tregtu me tregtùmercanteggiare merkantexhàre

mobilie mobìliemobili mòbili

ndërroj ndërròjcambiare kambiàre

optika optìkaottico òtìko

orar i hapjes oràr i hàpjesorario d’aperura oràrio d’apertùra

orar i mbylljes oràr i mbülljesorario di chiusura oràrio di kiusùra

paguaj pagùajpagare pagàre

pajisje elektroshtëpiakepajìsie elektrosc’tëpiàkeelettrodomesticieletrodomèstiçi

parfumeri parfumerìprofumeria profumerìa

parukiere parukièreparrucchiera parukièra

pazar (merkatë) pas’àr (merkàt)mercato merkàto

peliçeri pelicerìpellicceria peliçerìa

provoj provòjprovare provàre

qilim qilìmtappeti tapèti

metrazh metràzh’tessuti tesùti

rrobaqepësi rrobaqepësìsartoria sartorìa

rroba të gatshme (konfeksione)rròba të gàtsc’me (konfeksiòne)abbigliamentoabiljamènto

sallameri sallamerìsalumeria salumerìa

shitës scìtësvenditore venditòre

shitës (shitëse) scìtës (shìtëse)commesso(a) komèso(a)

shpenzoj sc’pens’òjspendere spèndere

supermarkato supermarkàtosupermercato supermerkàto

ushqimore usc’qimòrealimentari alimentàri

vegla muzikore vègla mus’ikòrestrumenti musicali strumènti muzikàli

vitrinë vitrìnvetrina vetrìna

zgjedh s’gj’edh’scegliere shèljere

316



50VADO A FARE LA SPESA: ALIMENTARI VÀDO A FÀRE LA SPÈZA: ALIMENTÀRISHKOJ TË BËJ PAZAR: USHQINE SC’KÒJ TË BËJ PAS’ÀR USC’QÌNE

- Mi dia del pane mi dìa del pàne- Më jepni një bukë mëjèpni gnë buk

- Due etti e mezzo di burro dùe èti e mèxo di bùro- Një çerek kile gjalpë gnë cerèk kìle gj’alp

- Mezzo chilo di zucchero mèxo kìlo di xùkero- Gjysmë kile sheqer gj’üsm kìle sceqèr

- Un pacco di biscotti e un vasetto di marmellata un pàko di biskòti e un vazèto di marmelàta- Një pako biskotash dhe një kavanoz me reçel gnë pàko biskòtasc’ dh’e gnë kavanòs’le recèl

- Una bottiglia di vino rosso (bianco) ùna botìlja di vìno ròso (biànko)- Një shishe me verë të kuqe (të bardhë) gnë scìsce me ver të kùqe (të bardh’)

- Quant’è in tutto kuant’è in tùto- Sa bën gjithsej sa bën gj’ith’sèj

317

C FRASI ABITUALI vado a fare la spesa 50


Shkoj të bëj pazar:ushqine 50

aceto açètouthull ùth’ull

acqua minerale àkua mineràleujë mineral ùj mineràl

aranciata arançàtaarançatë aranciàt

birra bìrrabirrë birr


bottiglia botìljashishe scìsce

burro bùrrogjalpë gj’alp

cacao kakàokakao kakào

caffè kafèkafe kafè

caffè in chicchi kafè in kìkikafe me kokrra kafè me kòkrra

caffè macinato kafè maçinàtokafe e bluar kafè e bluàr

cannella kanèlakanellë kanèll

caramella karamèlakaramele (sheqerkë) karamèle (sceqèrk)

carne in scatola kàrne in skàtolamish kutie misc’ kutìe

cioccolato çiokolàtoçokollatë ciokollàt

cioccolato al latte çiokolàto al làteçokollatë me qumësht ciokollàt me qùmësc’t

concentrato di pomodorokonçentràto di pomodòrosalcë domateshsàlz domàtesc’

dadi per brodo dàdi per bròdokube supe kùbe sùpe

farina farìnamiell mìell

formaggio: formàxhodjath djath’

frutta sciroppata frùta shiropàtakomposto kompòsto

latte làtequmësht qùmësc’t

lattina latìnateneqe (kuti metalike) teneqè (kutì metalìke)

lievito lièvitomaja majà

lievito di birra lièvito di bìrramaja birre majà bìrre

maionese majonèzemajonezë majonès’

margarina margarìnamargarinë margarìn

marmellata marmelàtareçel (marmelatë) recèl (marmelàt)

miele mièlemjalt mjàkt

olio òliovaj vàj

olio òlio d’oliva d’olìvavaj vàj ulliri ullìriolio òlio di arachide di aràkidedi girasole di xhirasòlevaj vàj kikiriku kikìrikuuledielli luledìelli

pane pànebukë buk

pane integrale pàne integràlebukë e zezë buk e s’es’

pangrattato pangratàtobukë e grirë buk e grir

318



panna pànaajkë (mazë) àik (mas’)

pasta pàstamakarona makaròna

pasta pàstapastë past

pepe pèpepiper pipèr

ricotta (salata) rikòta (salàta)gjizë (me krip) gj’is’ (me krip)

riso rìzooriz orìs’

sale sàlekripë krip

sardine sardìnesardele sardèle

sardine sott’oliosardìne sot’òliosardele në vaj (vajisura)sardèle në vàj (vajisùra)

sardine in scatola sardìne in skàtolakuti sardelesh kutì sardèlesc’

spezie spècieerëza èrës’a

succo di frutta sùko di frùtalëng frutash lëng frùtasc’

surgelati surxhelàtitë ngrira të ngrìra

tè tèçaj ciàj

uova uòvavezë ves’

vino vìnoverë ver

vino bianco vìno biànkoverë e bardhë ver e bàrdh’

vino rosso vìno ròsoverë e kuqe ver e kùqe

yogurt jògurtkos kos

zucchero xùkerosheqer sceqèr

319



320



ajkë (mazë) àik (mas’)panna pàna

arançatë aranciàtaranciata arançàta

birrë birrbirra bìrra


bukë bukpane pàne

bukë e zezë buk e s’es’pane integrale pàne integràle

bukë e grirë buk e grirpangrattato pangratàto

çaj ciàjtè tè

çokollatë ciokollàtcioccolato çiokolàto

çokollatë me qumështciokollàt me qùmësc’tcioccolato al latteçiokolàto al làte

djath djath’formaggio: formàxho

erëza èrës’aspezie spècie

gjalpë gj’alpburro bùrro

gjizë (me krip) gj’is’ (me krip)ricotta (salata) rikòta (salàta)

kakao kakàocacao kakào

kafe kafècaffè kafè

kafe me kokrra kafè me kòkrracaffè in chicchi kafè in kìki

kafe e bluar kafè e bluàrcaffè macinato kafè maçinàto

kanellë kanèllcannella kanèla

karamele (sheqerkë) karamèle (sceqèrk)caramella karamèla

kripë kripsale sàle

komposto kompòstofrutta sciroppata frùta shiropàta

kos kosyogurt jògurt

kube supe kùbe sùpedadi per brodo dàdi per bròdo

kuti sardelesh kutì sardèlesc’sardine in scatola sardìne in skàtola

lëng frutash lëng frùtasc’succo di frutta sùko di frùta

maja majàlievito lièvito

maja birre majà bìrrelievito di birra lièvito di bìrra

makarona makarònapasta pàsta

majonezë majonès’maionese majonèze

margarinë margarìnmargarina margarìna

mjalt mjàktmiele mièle

miell mìellfarina farìna

mish kutie misc’ kutìecarne in scatola kàrne in skàtola

oriz orìs’riso rìzo

pastë pastpasta pàsta

piper pipèrpepe pèpe

qumësht qùmësc’tlatte làte

reçel (marmelatë) recèl (marmelàt)marmellata marmelàta

salcë domateshsàlz domàtesc’concentrato di pomodorokonçentràto di pomodòro

sardele sardèlesardine sardìne

sardele në vaj (vajisura) sardèle në vàj (vajisùra)sardine sott’olio sardìne sot’òlio

sheqer sceqèrzucchero xùkero

shishe scìscebottiglia botìlja

teneqe (kuti metalike) teneqè (kutì metalìke)lattina latìna

të ngrira të ngrìrasurgelati surxhelàti

ujë mineral ùj mineràlacqua minerale àkua mineràle

uthull ùth’ullaceto açèto

vaj vàjolio òlio

vaj vàj ulliri ullìriolio òlio d’oliva d’olìva

vaj vàj kikiriku kikìrikululedielli luledìelliolio òlio di arachide di aràkidedi girasole di xhirasòle

verë vervino vìno

verë e bardhë ver e bàrdh’vino bianco vìno biànko

verë e kuqe ver e kùqevino rosso vìno ròso

vezë ves’uova uòva

321



322

C FRASI ABITUALI Compro la carne 51

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Blej mish 51

51COMPRO LA CARNE KÒMPRO LA KÀRNEBLEJ MISH BLÈJ MISC’

macelleria maçelerìa salumeria salumerìadyqan mishi düqàn mìsci sallameri sallamerì

- Vorrei tre bistecche di vitello vorrèi tre bistèke di vitèlo- Dua tre byftek viçi dùa tre büftèk vici

- Mi può dare un etto di prosciutto cotto e due di crudo?mi può dàre un èto di proshùto kòto e dùe di krùdo- Mund të më jepni 100 gr. proshut të bërë dhe 200 gr proshut normale (i papjekur)mund të më jèpni gnëqìnd gram prosciùt të bër dhe düqìnd gram prosciùt normàle ( i papjèkur)

- Desidero una gallina ed un coniglio desìdero ùna galìna ed un konìljo- Dëshiroj (dua) një pulë dhe një lepur desciròj (dùa) gnë pul dhe gnë lèpur

- Avete della carne macinata? avète dèlla kàrne maçinàta- Keni mish të grirë? kèni misc’ të grir

- Vorrei della carne di maiale da fare arrosto vorrèi dèlla kàrne di maiàle da fàre aròsto- Dua mish derri për rrosto dùa misc’ dèrri për rròsto

agnello anjèlomish qengji misc’ qèngj’i

anatra ànatramish rose misc’ ròse

bistecca bistèkabiftek biftèk

capretto kaprètomish keci misc’ kèzi

carne kàrnemish misc’

carne congelata kàrne konxhelàtamish i ngrirë misc’ i ngrir

carne macinata kàrne maçinàtamish i grirë misc’ i grir

coniglio konìljomish lepuri misc’ lèpuri

costata kostàtabrinjë brign’

cotoletta kotolètakotoletë kotolèt

cotto kòtoi bërë i bër

crudo krùdonormale (i papjekur) normàle (i papjèkur)

fegato fègatomëlçi mëlcì

filetto filètofiletë filèt

frattaglie fratàljetë përbrendshme të përbrèndsc’me

gallina galìnamish pule misc’ pùle

grasso gràsome dhjamë me dh’jàm

magro màgropa dhjamë pa dh’jàm

maiale majàlemish derri misc’ dèrri

manzo mànxomish kau misc’ kàu

montone montònemish dashi misc’ dàsci

oca òkamish pate misc’ pàte

osso òsokockë kozk

pecora pèkoramish dele misc’ dèle

pollo pòlomish pule misc’ pùle

prosciutto proshùtoproshutë prosciùt

salame salàmesallam sallàm

salsiccia salsìçasalsiçe salsìce

tacchino takìnomish gjeldeti misc’ gj’eldèti

vitello vitèlomish viçi misc’ vìci

würstel vürstèlsuxhuk sugiùk

323



biftek biftèkbistecca bistèka

brinjë brign’costata kostàta

filetë filètfiletto filèto

i bërë i bercotto kòto

kockë kozkosso òso

kotoletë kotolètcotoletta kotolèta

me dhjamë me dh’jàmgrasso gràso

mëlçi mëlcìfegato fègato

mish dashi misc’ dàscimontone montòne

mish dele misc’ dèlepecora pèkora

mish derri misc’ dèrrimaiale maiàle

mish gjeldeti misc’ gj’eldètitacchino takìno

mish i grirë misc’ i grircarne macinata kàrne maçinàta

mish i ngrirë misc’ i ngrircarne congelata kàrne konxhelàta

mish kau misc’ kàumanzo mànxo

mish keci misc’ kèzicapretto kaprèto

mish lepuri misc’ lèpuriconiglio konìljo

mish misc’carne kàrne

mish pate misc’ pàteoca òka

mish pule misc’ pùlepollo pòlo

mish pule misc’ pùlegallina galìna

mish qengji misc’ qèngj’iagnello anjèlo

mish rose misc’ ròseanatra ànatra

mish viçi misc’ vìcivitello vitèlo

normale (i papjekur) normàle (i papjèkur)crudo krùdo

pa dhjamë pa dh’jàmmagro màgro

proshutë prosciùtprosciutto proshùto

sallam sallàmsalame salàme

salsiçe salsìcesalsiccia salsìça

të përbrendshme të përbrèndsc’mefrattaglie fratàlje

suxhuk sugiùkwürstel vürstèl

324



325

C FRASI ABITUALI Compro la frutta ela verdura 52


Blej fruta dhezarzavate 51

52COMPRO LA FRUTTA E LA VERDURA KÒMPRO LA FRÙTA E LA VERDÙRABLEJ FRUTA DHE ZARZAVATE BLÈJ FRÙTA DH’E S’ARS’AVÀTE

- Vorrei un chilo di ciliege vorrèi un kìlo di çilièxhe- Dua një kile qershi dùa gnë kilè qerscì

- Quanto costano le patate al chilo? kuànto kòstano le patàte al kìlo- Sa kushton një kile patate? sa kusc’tòn gnë kìle patàte

- Avete dei pomodori per insalata avète dei pomodòri per insalàta- Keni domate për sallatë? kèni domàte për sallàt

- Mi pesi un chilo di arance mi pèzi un kìlo di arànçe- Më peshoni një kile portokalle më pesciòni gnë kìle portokàlle

- Queste pesche sono troppo mature kuèste pèske sòno tròpo matùre- Këto pjeshkë janë tepër të pjekura këtò pjèsc’k jàn tèpër të pjèkura

326



frutta frùtafruta frùta

albicocca albikòkakajsi kajsì

amarena amarènavishnje visc’gne

ananas ananàsananas ananàs

anguria angùriashalqi scialqì

arachidi aràkidikikirikë kikirìk

arancia arànçaportokall portokàll

banana banànabanane banàne

caco kàkohurmë hurm

castagna kastànjagështenjë ghësc’tègn’

ciliegia çilièxhaqershi qerscì

fico fìkofik fik

fico secco fìko sèkofik i thatë fik i th’at

fragola fràgolaleleshtrydhe lelesc’trüdh’e

kiwi kìuikivi kìvi

lampone lampònemjedër mjèdër

limone limònelimon limòn

mandarino mandarìnomandarinë mandarìn

mandorla màndorlabajame bajàme

mela mèlamollë moll

mela cotogna mèla kotònjamollë ftua moll ftùa

melagrana melagrànashegë sceg

melone melònepjepër pjèpër

mora mòramanaferra manafèrra

mirtillo mirtìlorrush mali rrusc’ màli

nespola nèspolamushmollë musc’mòll

nocciola noçiòlalajthi lajth’ì

noce nòçearrë arr

pera pèradardhë dardh’

pesca pèskapjeshkë pjèsc’k

pompelmo pompèlmonerënxë nerënz’

prugna (susina) prùnja (suzìna)kumbull kùmbull

uva ùvarrush rrusc’

verdura verdùraperime (zarzavate) perìme (s’ars’avàte)

aglio àljohudhër hùdh’ër

asparago aspàragoshpargull sc’pàrgull

327



barbabietola barbabiètolapanxhar pangiàr

carciofo karçiòfoangjinare angj’inàre

carota karòtakarotë karòt

cavolfiore kavolfiòrelulelakër lulelàkër

cetriolo çetriòlotrangull (kastravec) tràngull (kastravèz)

cipolla çipòllaqepë qep

fagiolino faxholìnobishtajë e njomë bisc’tàj e gnom

fagiolo faxhòlofasule fasùle

fungo fùngokërpudhë kërpùdh’

insalata insalàtasallatë sallàt

lattuga latùgamarule marùle

lenticchia lentìkiathjerrëz th’jèrrës’

melanzana melanxànapatëllxhan patëllgiàn

patata patàtapatate patàte

peperone peperònespec spez

pisello pizèllobizele bis’èle

pomodoro pomodòrodomate domàte

porro pòrropras pras

prezzemolo precèmolomajdanoz majdanòs’

rapa ràparrepë rrep

sedano sèdanoselino sèlino

spinaci spinàçispinaq spinàq

zucca xùkakungull kùngull

zucchina xukìnakungulleshkë kungullèsc’k

328



fruta frùtafrutta frùta

ananas ananàsananas ananàs

arrë arrnoce nòçe

bajame bajàmemandorla màndorla

banane banànebanana banàna

dardhë dardh’pera pèra

fik fikfico fìko

fik i thatë fik i th’atfico secco fìko sèko

gështenjë ghësc’tègn’castagna kastànja

hurmë hurmcaco kàko

kajsi kajsìalbicocca albikòka

kikirikë kikirìkarachidi aràkidi

kivi kìvikiwi kìui

kumbull kùmbullprugna (susina) prùnja (suzìna)

lajthi lajth’ìnocciola noçiòla

leleshtrydhe lelesc’trüdh’efragola fràgola

limon limònlimone limòne

manaferra manafèrramora mòra

mandarinë mandarìnmandarino mandarìno

mjedër mjèdërlampone lampòne

mollë ftua moll ftùamela cotogna mèla kotònja

mollë mollmela mèla

mushmollë musc’mòllnespola nèspola

nerënxë nerënz’pompelmo pompèlmo

pjepër pjèpërmelone melòne

pjeshkë pjèsc’kpesca pèska

portokall portokàllarancia arànça

qershi qerscìciliegia çilièxha

rrush mali rrusc’ màlimirtillo mirtìlo

rrush rrusc’uva ùva

shalqi scialqìanguria angùria

shegë scegmelagrana melagràna

vishnje visc’gneamarena amarèna

perime (zarzavate) perìme (s’ars’avàte)verdura verdùra

angjinare angj’inàrecarciofo karçiofo

bishtajë e njomë bisc’tàj e gnomfagiolino faxholìno

bizele bis’èlepisello pizèllo

domate domàtepomodoro pomodòro

fasule fasùlefagiolo faxhòlo

hudhër hùdh’ëraglio àljo

karotë karòtcarota karòta

kërpudhë kërpùdh’fungo fùngo

kungull kùngullzucca xùka

kungulleshkë kungullèsc’kzucchina xukìna

lulelakër lulelàkërcavolfiore kavolfiòre

majdanoz majdanòs’prezzemolo precèmolo

marule marùlelattuga latùga

panxhar pangiàrbarbabietola barbabiètola

patate patàtepatata patàta

patëllxhan patëllgiànmelanzana melanxàna

pras prasporro pòro

qepë qepcipolla çipòla

rrepë rreprapa ràpa

sallatë sallàtinsalata insalàta

selino sèlinosedano sèdano

shpargull sc’pàrgullasparago aspàrago

spec spezpeperone peperòne

spinaq spinàqspinaci spinàçi

thjerrëz th’jèrrës’lenticchia lentìkia

trangull (kastravec) tràngull (kastravèz)cetriolo çetriòlo

329



53VOGLIO COMPRARE UN DOLCE VÒLJO KOMPRÀRE UN DÒLÇEDUA TË BLEJ NJË ËMBËLSIRË DÙA TË BLÈJ GNË ËMBËLSÌR

- Vorrei due etti di cioccolatini vorrèi dùe èti di çiokolatìni- Desha dyqind gramë bombone dèscia düqìnd gram bombòne

- Una torta alle noci ùna tòrta àle nòçi- Një tortë me arra gnë tort me àrra

- Quattro etti di caramelle miste kuàtro èti di karamèle mìste- Katërqind gramë karamele të dryshme katërqìnd gram karamèle të ndrüsc’me

330

C FRASI ABITUALI Voglio comprareun dolce 53


Dua të blej njëëmbëlsirë 53



caramella karamèlakaramele(sheqerkë) karamèle (sceqèrk)


cioccolatini çiokolatìnibonbone bonbòne

cioccolato çokolàtoçokollatë ciokollàt

cioccolato al latte çokolàto al làteçokollatë me qumësht ciokollàt me qùmësc’t


dolce dòlçeëmbëlsirë ëmbëlsìr

gelatine xhelatìnellokume llokùme

gelato xhelàtoakullore akullòre

panna pànaajkë (mazë) àjk (mas’)

panna montata pàna montàtaajkë (mazë) e rrahur àjk (mas’) e rràhur

pasta (pasticcino) pàsta (pastiçìno)pastë past

torta tòrtatortë tort

ajkë (mazë) àjk (mas’)panna pàna

ajkë (mazë) e rrahur àjk (mas’) e rràhurpanna montata pàna montàta

akullore akullòregelato xhelàto


bonbone bonbònecioccolatini çiokolatìni


çokollatë ciokollàtcioccolato çokolàto

çokollatë me qumësht ciokollàt me qùmësc’tcioccolato al latte çokolàto al làte

ëmbëlsirë ëmbëlsìrdolce dòlçe

karamele(sheqerkë) karamèle (sceqèrk)caramella karamèla



llokume llokùmegelatine xhelatìne

pastë pastpasta (pasticcino) pàsta (pastiçìno)

tortë torttorta tòrta

331




332

C FRASI ABITUALI Parrucchiere peruomo 54

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Berber për burra 54

54PER L’UOMO: DAL BARBIERE - PARRUCCHIERE PER UOMOPER L’UÒMO: DAL BARBIÈRE - PARUKIÈRE PER UÒMOPËR BURRA: TEK RROJTORJA - BERBER PËR BURRAPËR BÙRRA TEK RROJTORJ’A - BERBÈR PËR BÙRRA

- Tocca a lei, signore tòka a lèi sinjòre- U takon ju, zotëri u takòn ju s’otërì

- Sedetevi, prego, signore sedètevi prègo sinjòre- Uluni ju lutem zotëri ulùni ju lùtem s’otërì

- Vorrei farmi tagliare i capelli, fare la barba vorrèi fàrmi taljàre i kapèli fàre la bàrba- Dua të mi prisni flokët, të rruhem dùa të mi prìsni flòkët të rrùhem

- Vuole la barba o i capelli? vuòle la bàrba o i kapèli- Doni të rrueni apo të qethni flokët? dòni të rruèni àpo të qèth’ni flòkët

- Barba e capelli per favore bàrba e kapèli per favòre- Rruarje dhe qethje, ju lutem rrùarje dh’e qèth’je jù lùtem

- Vorrei la barba soltanto vorrèi la bàrba soltànto- Dua vetëm të rruhem dùa vètëm të rrùhem

- Vorrei i capelli soltanto verrèi i kapèli soltànto- Dua vetëm të qethem (flokët) dùa vètëm të qeth’èm (flòkët)

- Mi faccio la barba da solo mi fàço la bàrba da sòlo- Rruhem vetë rrùhem vet

- Mi faccia anche la barba mi fàça ànke la bàrba- Më bëni edhe rruajtje më bëni èdh’e rruajtj’e

- Ho la pelle delicata ò la pèle delikàta- Kam lëkurën delikate kam lëkùrën delikàte

- Vorrei tagliare i capelli vorrèi taljàre i kapèli- Desha të pres flokët dèscia të pres flòkët

- Come li vuole tagliati? kòme li vuòle taljàti- Si i doni të prera? si i dòni të prèra

- Come vuole che li tagli? kòme vuòle ke li tàlji- Si doni ti presim? (ti prisni) si dòni ti presìm (ti prìsni)

- Che li tagli corti ke li tàlj kòrti- Ti prisni pak (të shkurtra) ti prìsni pak (të sc’kùrtra)

- Mi dia una spuntatina mi dìa ùna spuntatìna- Më shkurtoni pak flokët më sc’kurtòni pak flòkët

- Li spunti soltanto li spùnti soltànto- Thyej (heqi majen) vetëm (hiqni vetëm majat) th’üèj (hèqi màjen) vètëm (hìqni vètëm màjat)

- Molto corti, corti, non troppo corti di dietro, (ai lati, davanti)mòlto kòrti kòrti non tròppo kòrti di diètro (ai làti davànti)- Shum të shkurtëra, të shkurtëra, jo shumë të shkurtëra prapa(në anët, përpara)sciùm të sc’kùrtëra jo sciùm të sc’kùrtëra pràpa (në ànët përpàra)

- Non li tagli troppo qui, davanti, ai lati non li tàlj tròpo kuì davànti ai làti- Mos i prisni shumë këtu, përpara në anët mos i prìsni sciùm këtù përpàra në ànët

- Come al solito kòme al solìto- Si gjithmonë si gj’ith’mòn

- Vuole che le faccia uno shampo? vuòle ke le fàça ùno shàmpo- Doni tiu bëj një larje me shampo? dòni tìu bëj gnë larj’e me sciàmpo

- Mi lavi i capelli mi làvi i kapèli- Më lani flokët më làni flòkët

- Vuole signore un po’ di brillantina, acqua di colonia?vuòle sinjòre un pò di brilantìna àkua di kolònia- Don zotëri pak brilantine, kolonjë (ujë kolonjë)?don s’otërì pak brilantìne kològn’ (ùj kològn’)

- Non mi metta niente sui capelli non mi mèta niènte sùi kapèli- Mos më vini asgjë në flokë mos më vìni asgj’ në flok

- Si, metta un po’ di... si mèta un pò di- Më vini pak nga...më vìni pak nga

- Mi faccia la riga a sinistra, a destra, nel mezzo mi fàça la rìga a sinìstra a dèstra nel mèxo- Më bëj vizën në të majtë, në të djathë, në mes më bëj vìs’ën në të maj’t në të djàth’ në mes

- Vuole un po’ di cipria, crema o talco? vuòle un pò di çìpria krèma o tàlko- Doni pak pudër, krem puder, o talko? dòni pak pùdër krem pùdër o tàlko

- Preferirei meglio cipria preferirèi mèljo çìpria- Preferoj më mirë pudër preferòj më mir pùdër

333



334



- Mi sono abituato alla crema mi sòno abituàto àla krèma- Jam mësuar (praktikuar) me krem jàm mësuàr (praktikuàr) me krem

- Il signore è servito il sinjòre è servìto- Zotëria është shërbyer s’otërìa ësc’t scërbüer

- Passi, prego alla cassa per pagare pàsi prègo àla kàsa per pagàre- Kaloni ju lutem në arkë për të paguar kalòni ju lùtem në ark për të paguàr

asciugamano ashugamànopeshqir pesc’qìr

asciugare ashugàrethaj th’àj

baffi bàfimustaqe mustàqe

balsamo bàlsamoballsam ballsàm

barba bàrbamjekër mjèkër

fare la barba fàre la bàrbarruaj rrùaj

barbiere barbièreberber berbèr

basetta basètafavorite favorìte


capelli corti kapèli kòrtiflokë të shkurtër flok të sc’kùrtër

capelli lunghi kapèli lùngiflokë të gjatë flok të gj’at


dopobarba dopobàrbalocion pas rrojës loziòn oas rròjës

fon fontharëse flokësh th’àrëse flòkësc’

forbici fòrbiçigërshërë ghërscër

forfora fòrforazbokth s’bokth’


lozione lociònelocion loziòn

pettinare petinàrekreh kreh

radere ràdererruaj rrùaj

rasoio rasòjobrisk rroje brisk rròje

riga(scriminatura) rìga (skriminatùra)vijë vìj

sapone da barba sapòne da bàrbasapun rroje sapùn rròje

schiuma skiùmashkumë sc’kum

shampoo shàmposhampo sciàmpo



taglio tàljoe qethur e qèth’ur

335



ballsam ballsàmbalsamo bàlsamo

berber berbèrbarbiere barbière

brisk rroje brisk rròjerasoio razòjo

e qethur e qèth’urtaglio tàljo

favorite favorìtebasetta basèta


flokë të shkurtër flok të sc’kùrtërcapelli corti kapèli kòrti

flokë të gjatë flok të gj’atcapelli lunghi kapèli lùngi


gërshërë ghërscërforbici fòrbiçi

kreh krehpettinare petinàre



locion loziònlozione lociòne

locion pas rrojës loziòn oas rròjësdopobarba dopobàrba

mjekër mjèkërbarba bàrba

mustaqe mustàqebaffi bàfi


peshqir pesc’qìrasciugamano ashugamàno

rruaj rrùajfare la barba fàre la bàrba

rruaj rrùajradere ràdere

sapun rroje sapùn rròjesapone da barba sàpone da bàrba

shampo sciàmposhampoo shàmpo

shkumë sc’kumschiuma skiùma

thaj th’àjasciugare ashugàre

tharëse flokësh th’àrëse flòkësc’fon fon

vijë vìjriga(scriminatura) rìga (skriminatùra)

zbokth s’bokth’forfora fòrfora

336



337

C FRASI ABITUALI Parrucchiera persignora 55

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT parukjere për zonja 55

55PER LA DONNA: PARRUCCHIERA PER SIGNORAPER LA DÒNA: PARUKIÈRA PER SINJÒRAPËR GRA: PARUKJERE PËR ZONJAPËR GRA PARUKIÈRE PËR S’ÒGNA

- C’è molto da aspettare? ç’è mòlto da aspetàre- Duhet të pres shumë? dùhet të pres sciùm

- Potrebbe attendere un poco? potrèbe atèndere un pòko- Mund të prisni pak? mund të prìsni pak

- Allora ritornerò più tardi, preferisco fissare un appuntamento per..alòra ritornerò più tàrdi preferìsko fisàre un apuntamènto per- Atëherë rikthehem më vonë, preferoj të fiksojë (përcaktoj) një takim për...atëhèr rikth’èhem më von preferòj të fiksòj (përzaktòj) gnë takìm për

- Quando posso venire per una permanente? kuàndo pòso venìre per ùna permanènte- Kur mund të vij për të bërë flokët permanent? kur mund të vìj për të bër flòkët permanènt

- Quanto tempo ci vuole per fare una permanente?kuànto tèmpo çi vuòle per fàre ùna permanènte- Sa kohë duhet për të bërë një permanent?sa koh dùhet për të bër gnë permanènt

- Si accomodi qui per favore si akòmodi kuì per favòre- Urdhëroni këtu ju lutem urdh’ëròni këtù ju lùtem

- Bisognerebbe tagliare un po’ i vostri capelli bisonjerèbe taljàre un pò i vòstri kapèli- Duhën prerë pakë flokët tuaja duhën prer pak flòkët tuàja

- No, vorrei farli crescere no vorrèi fàrli krèshere- Jo, dua ti lë të më rriten jo dùa ti lë të më rrìten

- Vorrei cambiare pettinatura vorrèi kambiàre petinatùra- Desha të ndryshoj krehjen dèscia të ndrüsciòj krèhjen

- Vorrei accorciare i capelli vorrèi akorçàre i kapèli- Desha të shkurtoj pak flokët dèscia të sc’kurtòj pak flòkët

- Vorrei coprire i capelli bianchi vorrèi koprìre i kapèli biànki- Desha të mbuloj thinjat dèscia të mbulòj th’ìgnat

- Vorrei farmi tingere i capelli di biondo cenere, biondo chiaro, castano, rosso ramevorrèi fàrmi tìnxhere i kapèli di biòndo çènere biòndo kiàro kastàno ròso ràme- Dua të mi lyeni flokët te verdha në të hirta, bionde e hapur, gështënjë, e kuqe bakridùa të mi lüèni flòkët te vèrdh’a në të hìrta biònde e hàpur ghësc’tëgn’ e kùqe bàkri

338



asciugamano ashugamànopeshqir pesc’qìr

asciugare ashugàrethaj th’àj

balsamo bàlsamoballsam ballsàm

bigodino bigodìnobigudin bigudìn


capelli corti kapèli kòrtiflokë të shkurtër flok të sc’kùrtër

capelli lunghi kapèli lùngiflokë të gjatë flok të gj’at

casco kàskokaskë kask

colore kolòrengjyrë ngj’ür

fon fontharëse flokësh th’àrëse flòkësc’

forbici fòrbiçigërshërë ghërscër

forfora fòrforazbokth s’bokth’

frangia frànxhaballuke ballùke

lacca làkallak llak


messa in piega mèsa in piègae vëhë në formë e vëh në form

parrucca parùkaparukë parùk

parrucchiere parukièreberber berbèr

parrucchiera parukièraparukiere parukière

permanente permanèntepermanent permanènt

pettinare petinàrekreh kreh

ricciolo rìçolokaçurrel (rica) kaciurrèl (rìza)


spazzola spacòlafurçë furc’


taglio tàljoe qethur e qèth’ur

tintura tintùralyerje lüerje

ballsam ballsàmbalsamo bàlsamo

balluke ballùkefrangia frànxha

berber berbèrparrucchiere parukière

bigudin bigudìnbigodino bigodìno

e qethur e qèth’urtaglio tàljo

e vëhë në formë e vëh në formmessa in piega mèsa in pièga


flokë të shkurtër flok të sc’kùrtërcapelli corti kapèli kòrti

flokë të gjatë flok të gj’atcapelli lunghi kapèli lùngi

furçë furc’spazzola spacòla

gërshërë ghërscërforbici forbìçi

kaçurrel (rica) kaciurrèl (rìza)ricciolo rìçolo

kaskë kaskcasco kàsko

kreh krehpettinare petinàre


llak llaklacca làka

lyerje lüerjetintura tintùra

ngjyrë ngj’ürcolore kolòre

parukë parùkparrucca parùka

parukiere parukièreparrucchiera parukièra


permanent permanèntpermanente permanènte

peshqir pesc’qìrasciugamano ashugamàno


thaj th’àjasciugare ashugàre

tharëse flokësh th’àrëse flòkësc’fon fon

zbokth s’bokth’forfora fòrfora

339



340

C FRASI ABITUALI In profumeria 56

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në parfumeri 56

56MI OCCORRE UN PROFUMO, UNA CREMA SOLARE: IN PROFUMERIAMI OKÒRE UN PROFÙMO ÙNA KRÈMA SOLÀRE: IN PROFUMERÌAMË DUHET NJË PARFUM, NJË KREM DIELLI: NË PARFUMERIMË DÙHET GNË PARFÙM GNË KREM DIÈLLI NË PARFUMERÌ

- Mi dia anche una saponetta da barba mi dìa ùna saponètta da bàrba- Më jep edhe një sapun rroje më jep èdh’e gnë sapùn rròje

- Una saponetta da bagno ùna saponèta da bànjo- Një sapun për banjo gnë sapùn për bàgno

- Una crema da barba ùna krèma da bàrba- Një krem për rroje gnë krem për rròje

- Una spazzola per capelli ùna spàcola per kapèli- Një furçë për flokët gnë furc’ për flokët

- Un pettine un pètine- Një krëhër gnë krëhër

- Un buon spazzolino da denti un buòn spacolìno da dènti- Një furçë të mirë për dhëmbët gnë furc’ të mir për dh’ëmbët

- Un dentifricio un dentifrìço- Një pastë dhëmbësh gnë past dh’ëmbësc’

- Vorrei un flacone di acqua di colonia vorrèi un flakòne di àkua di kolònia- Dua një shishe kolonjë dùa gnë scìsce kològn’

- Mi dia una crema solare mi dìa ùna krèma solàre- Më jepni një krem plazhi më jèpni gnë krem plàzh’i

- Vorrei uno shampoo vorrèi ùno shàmpo- Dua një shampo dùa gnë sciàmpo

341



acetone açetòneaceton azetòn

acqua di colonia àkua di kolòniakolonjë kològn’

assorbente igienicoasorbènte ixhènikothithëse higjenike (pecetë grash)th’ìth’ëse higj’enìke (pezèt grasc’)

borotalco borotàlkopudër talk pùdër talk

cipria çìpriapudër pùdër

cosmetico kozmètikokozmetik kos’metìk


crema da barba krèma da bàrbapastë rroje past rròje

crema idratante krèma idratàntekrem hidratan krem hidratànt

crema nutriente krèma nutrièntekrem ushqyes krem usc’qües

crema solare krèma solàrekrem plazhi krem plàzh’i

dentifricio dentifrìçopastë dhëmbësh past dh’ëmbësc’

deodorante deodoràntedeodorant deodorànt

depilazione depilaciòneheqje e qimesh hèqje e qìmesc’

dopobarba dopobàrbalocion pas rrojes loziòn pas rròjes

fazzoletti di carta facolèti di kàrtalletër duarësh lètër duarësc’

fondotinta fondotìntakrem me ngjyrë (ton) krem me ngj’ür (ton)

gel xhelxhel gel

lacca làkallak llak

lamette lamètebrisk rroje brisk rròje

lima per unghie lìma per ùngielimë thonjsh lim th’ogn’sc’

lozione lociònelocion loziòn

massaggio masàxhomasazh masàzh’

matita per gli occhi matìta per lji òkilaps për sy laps për sü

pelle pèlelëkurë lëkùr

pelle grassa pèle gràsalëkurë e yndyrshme lëkùr e ündürsc’me

pelle normale pèle normàlelëkurë normale lëkùr normàle

pelle secca pèle sèkalëkurë e thate lëkùr e th’at

pennello penèlofurçë furc’

pettine pètinekrehër krèhër

pinzetta pincètapinca të vogela pìnza të voghèla

profumo profùmoparfum parfùm

rasoio rasòjobrisk rroje brisk rròje

rossetto rosètotë kuq të kuq

sapone sapònesapun sapùn

saponetta saponètasapun tualeti sapùn tualèti

schiuma da barba skiùma da bàrbashkumë rroje sc’kum rròje


smalto per unghie smàlto per ùngiemanikyr manikür


spazzolino da denti spacolìno da dèntifurçe dhëmbësh furc’ dh’ëmbësc’


spugna spùnjasfungjer sfungj’èr

trucco trùkomakijazh makijàzh’

342



aceton azetònacetone açetòne

brisk rroje brisk rròjelamette lamète

brisk rroje brisk rròjerasoio rasòjo

deodorant deodoràntdeodorante deodorànte


furçë furc’pennello penèlo

furçe dhëmbësh furc’ dh’ëmbësc’spazzolino da denti spacolìno da dènti

heqje e qimesh hèqje e qìmesc’depilazione depilaciòne

kolonjë kològn’lozione lociòne

kolonjë kològn’acqua di colonia akùa di kolònia

kozmetik kos’metìkcosmetico kozmètiko

krehër krèhërpettine pètine


krem hidratan krem hidratàntcrema idratante krèma idratànte

krem plazhi krem plàzh’icrema solare krèma solàre

krem me ngjyrë (ton) krem me ngj’ür (ton)fondotinta fondotìnta

krem ushqyes krem usc’qüescrema nutriente krèma nutriènte

laps për sy laps për sümatita per gli occhi matìta per lji òki

lëkurë lëkùrpelle pèle

lëkurë e yndyrshme lëkùr e ündürsc’mepelle grassa pèle gràsa

lëkurë normale lëkùr normàlepelle normale pèle normàle

lëkurë e thate lëkùr e th’atpelle secca pèle sèka

letër duarësh lètër duarësc’fazzoletti di carta facolèti di kàrta

limë thonjsh lim th’ogn’sc’lima per unghie lìma per ùngie

locion pas rrojes loziòn pas rròjesdopobarba dopobàrba

llak llaklacca làka

makijazh makijàzh’trucco trùko

manikyr manikürsmalto per unghie smàlto per ùngie

masazh masàzh’massaggio masàxho

parfum parfùmprofumo profùmo


pastë dhëmbësh past dh’ëmbësc’dentifricio dentifrìço

pastë rroje past rròjecrema da barba krèma da bàrba

pinca të vogela pìnza të voghèlapinzetta pincèta

pudër pùdërcipria çìpria

pudër talk pùdër talkborotalco borotàlko

343



sapun sapùnsapone sapòne

sapun tualeti sapùn tualètisaponetta saponèta


shkumë rroje sc’kum rròjeschiuma da barba skiùma da bàrba

sfungjer sfungj’èrspugna spùnja

të kuq të kuqrossetto rosèto

thithëse higjenike (pecetë grash)th’ìth’ëse higj’enìke (pezèt grasc’)assorbente igienicoasorbènte ixhèniko

xhel gelgel xhel

344



57LE NOTIZIE: VADO A COMPRARE IL GIORNALELE NOTÌCIE VÀDO A KOMPRÀRE IL XHORNÀLELAJNET: SHKOJ TË BLEJ NJË GAZETËLAJNÈT SC’KÒJ TË BLÈJ GNË GAS’ET

- Sono già arrivati i giornali? sòno xhà arivàti i xhornàli- Kanë ardhur gazetat kan àrdh’ur gas’ètat

- Avete giornali italiani? avète xhornàli italiàni- Keni gazeta italiane? kèni gas’èta italiàne

- Un giornale albanese, italiano un xhornàle albanèze italiàno- Një gazetë shqiptare, italiane gnë gas’èt sc’qiptàre italiàne

- Quanto costa un quotidiano? kuànto kòsta un kuotidiàno- Sa kushton një gazetë e përditshme? sa kusc’tòn gnë gas’èt e përdìtsc’me

- Una rivista albanese, nella lingua italiana ùna rivìsta albanèze nèla lìngua italiàna- Një revistë shqiptare në gjuhën italiane gnë revìst sc’qiptàre në gj’ùhën italiàne

- Vorrei una guida di Durazzo, Tirana, Roma, Trieste, Atene, Argirocastrovorrèi ùna guìda di duràco tiràna ròma trièste atène argjirokàstro- Dua një udhëzim për Durrësin, Tiranën, Romën, Triesten, Athinën, Gjirokastrëndùa gnë tudh’es’ìm për durrësìn tirànën ròmën trièsten ath’ìnën gj’irokàstrën

- Una carta geografica dell’Albania, Italia, Greciaùna kàrta xheogràfika dell’albanìa itàlia grèça- Një hartë gjeografike të Shqipërisë, Italisë, Greqisëgnë hart gj’eografìke të sc’qipërisë italìs greqìs

- Titolo, traduzione, volume titòlo traduciòne volùme- Titull, përkëthimi, vëllimi titùll përkëth’ìmi vëllìmi

- Per favore, mi faccia il conto per pagare per favòre mi fàça il kònto per pagàre- Ju lutem, më beni llogarinë për të paguar ju lùtem më bèni llogarìn për të paguàr

345

C FRASI ABITUALI Vado a comprare ilgiornale 57


Lajnet: shkoj të blejnjë gazetë 57

giornale xhornàlegazetë gas’èt

inserzioni inserciònilajmërim lajmërìm

inserzioni pubblicitarie inserciòni pubbliçitàrielajmërim reklamë lajmërìm reklàm

necrologio nekrolòxhonecrologji nekrologj’i

numero arretrato numèro aretràtonumër i kaluar nùmër i kalùar

quotidiano kuotidiànoe përditeshme e përdìtesc’me

rivista rivìstarevistë revìst

settimanale setimanàlee përjavshme e përjàvsc’me

e përditeshme e përdìtesc’mequotidiano kuotidiàno

e përjavshme e përjàvsc’mesettimanale setimanàle

gazetë gas’ètgiornale xhornàle

lajmërim lajmërìminserzioni inserciòni

lajmërim reklamë lajmërìm reklàminserzioni pubblicitarie inserciòni pubbliçitàrie

necrologji nekrologj’inecrologio nekrològjo

numër i kaluar nùmër i kalùarnumero arretrato nùmero aretràto

revistë revìstrivista rivìsta

346




58VADO A COMPRARE UN LIBRO VÀDO A KOMPRÀRE UN LÌBROSHKOJ TË BLEJ NJË LIBËR SC’KÒJ TË BLÈJ GNË LÌBËR

- Mi serve un manuale di lingua italo - albanesemi sèrve un manuàle di lìngua ìtalo-albanèze- Më duhet një manual (fjalor) i gjuhës italisht-shqipmë dùhet gnë manuàl (fj’alòr) i gj’ùhës ìtalisc’t-sc’qip

- Avete una biografia di Pablo Picasso? avète ùna biografìa di pàblo pikàso- Keni një biografi të Pablo Pikaso? kèni gnë biografì të pàblo pikàso

- Avete romanzi in lingua italiana? avète romànxi in lìngua italiàna- Keni romane në gjuhën italiane? kèni romàne në gj’ùhën italiàne

- Vorrei una pubblicazione sulla storia di questa cittàvorrèi ùna publikaciòne sùlla stòria di kuèsta çità- Desha një botim mbi historinë e këtij qytetidèscia gnë botìm mbi historìn e këtìj qütèti

- Cerco un atlante dell’Europa çèrko un atlànte del’euròpa- Kërkoj një atllas të Europës kerkòj gnë atllàs të euròpës

347

C FRASI ABITUALI Vado a comprareun libro 58

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shkoj të blej një libër 58

album illustrato àlbum ilustràtoalbum àlbum

atlante atlànteatlas atlàs

autobiografia autobiografìaautobiografi autobiografì

autore autòreautor autòr

biografia biografìabiografi biografì

biblioteca bibliotèkabibliotekë bibliotèk

casa editrice kàsa editrìçeshtëpi botuese sc’tëpì botùese


collana kolànaseri serì

collezione koleciònekoleksion koleksiòn

commedia komèdiakomedi komedì

copertina kopertìnakapak kapàk

dizionario (vocabolario)dicionàrio (vokabolàrio)fjalorfjalòr

dramma dràmadramë dram

edizione ediciònebotim botìm

edizione esaurita ediciòne ezaurìtabotim i mbaruar botìm i mbarùar

edizione integrale ediciòne integràlebotim i plotë botìm i plot

favola (fiaba) fàvola (fiàba)përrallë (fabul) përràll (fàbul)

grammatica gramàtikagramatikë gramatìk

guida guìdaudhërrëfyes udh’ërrëfües

guida turistica guìda turìstikaudhërrëfyes për turistët udh’ërrëfües për turìstët

indice (sommario) ìndiçe (somàrio)pasqyrë e lëndës pasqür e lëndës

leggere lèxherelexoj lez’òj

libro lìbrolibër lìbër

manuale manuàlemanual manuàl

memorie memòriekujtime kujtìme

narrativa narràtivaprozë pros’

opera òperavepër vèpër

opera completa òpera komplètavepër e plotë vèpër e plot

pagina pàxhinafaqe fàqe

poema poèmapoemë poèm

poesia poezìapoezi poes’ì

prefazione prefaciòneparathënie parath’ënie

raccolta rakòltapërmbledhje përmblèdh’je

racconto rakòntotregim treghìm

348



349



ristampa ristàmparibotim ribotìm

romanzo romànxoroman romàn

romanzo giallo romànxo xhàlloroman policor romàn polizòr

saggio sàxhoese esè

scrittore skritòreshkrimtar sc’krimtàr

scrivere skrìvereshkruaj sc’krùaj

testo scolastico tèsto skolàstikotekst (libër) shkollor tekst (lìbër) sc’kollòr

tiratura tiratùratirazh tiràzh’

titolo tìtolotitull titùll

traduzione traduciònepërkthim përkth’ìm

tradurre tradùrepërkthej përkth’èj

volume volùmevëllim vëllìm

350



album àlbumalbum illustrato àlbum ilustràto

atlas atlàsatlante atlànte

autobiografi autobiografìautobiografia autobiografìa

autor autòrautore autòre

bibliotekë bibliotèkbiblioteca bibliotèka

biografi biografìbiografia biografìa

botim botìmedizione ediciòne

botim i mbaruar botìm i mbarùaredizione esaurita ediciòne ezaurìta

botim i plotë botìm i plotedizione integrale ediciòne integràle

dramë dramdramma dràma

ese esèsaggio sàxho

faqe fàqepagina pàxhina

fjalor fjalòrdizionario (vocabolario) dicionàrio (vokabolàrio)

gramatikë gramatìkgrammatica gramàtika

kapak kapàkcopertina kopertìna


koleksion koleksiòncollezione koleciòne

komedi komedìcommedia komèdia

kujtime kujtìmememorie memòrie

lexoj lez’òjleggere lèxhere

libër lìbërlibro lìbro

manual manuàlmanuale manuàle

parathënie parath’ënieprefazione prefaciòne

pasqyrë e lëndës pasqür e lëndësindice (sommario) ìndiçe (somàrio)

përkthej përkth’èjtradurre tradùre

përkthim përkth’ìmtraduzione traduciòne

përmbledhje përmblèdh’jeraccolta rakòlta

përrallë (fabul) përràll (fàbul)favola (fiaba) fàvola (fiàba)

poemë poèmpoema poèma

poezi poes’ìpoesia poesìa

prozë pros’narrativa naràtiva

ribotim ribotìmristampa ristàmpa

roman policor romàn polizòrromanzo giallo romànxo xhàllo

roman romànromanzo romànxo

seri serìcollana kolàna

shkrimtar sc’krimtàrscrittore skritòre

351



shkruaj sc’krùajscrivere skrìvere

shtëpi botuese sc’tëpì botùesecasa editrice kàsa editrìçe

tekst (libër) shkollor tekst (lìbër) sc’kollòrtesto scolastico tèsto skolàstiko

tirazh tiràzh’tiratura tiratùra

titull titùlltitolo tìtolo

tregim treghìmracconto rakònto

udhërrëfyes për turistët udh’ërrëfües për turìstëtguida turistica guìda turìstika

udhërrëfyes udh’ërrëfüesguida guìda

vëllim vëllìmvolume volùme

vepër e plotë vèpër e plotopera completa òpera komplèta

vepër vèpëropera òpera

352

C FRASI ABITUALI In cartoleria 59

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në kartoleri 59

59MI SERVE UN QUADERNO: IN CARTOLERIA MI SÈRVE UN KUADÈRNO: IN KARTOLERÌAME DUHET NJË FLETORE: NË KARTOLERI ME DÙHET GNË FLETÒRE NË KARTOLERÌ

- Mi dia per favore: mi dìa per favòre- Më jepni ju lutem: më jèpni ju lùtem

- Un blocco, un quaderno, un taccuino, una carta Automobilistica, una carta in scala grande (piccola)un blòko un kuadèrno, un takuìno ùna kàrta automobilìstika ùna kàrta in skàla grànde (pìkola)- Një bllok, fletore, bllok shenimesh, kartë automobilistike,kartë me shkallë të madhe (të vogël)gnë bllok fletòre bllok scenìmesc’ kart automobilìstike kart me sc’kall të madh’e (të vògël)

- Avete: catalogo, ceralacca, colla, lapis o matita, matita nera (a colori),dizionario o vocabolarioavète katàlogo çeralàka kòla làpis o matìta matìta nèra ( a kolòri) dicionàrio o vokabolàrio- Keni: Katallog, dyll të kuq, kollë ose zamk, lapës (bojra), lapës të zi (me ngjyra)fjalorkèni katàllog düll të kuq koll òse s’amk laps (bòjra) laps te s’i (me ngj’üra )fjalor

- Mi dia per favore: inchiostro, busta, etichetta, fascicolo, cordoncino, foglio di carta, gomma, giornale letterario, libromi dìa per favòre inkiòstro bùsta etikèta fashìkolokordonçìno fòljo di kàrta gòma xhornàle letèrario lìbro- Më jepni ju lutem: bojë shkrimi, zarfi , etiketë, fashikull,lidhësa, fletë prej letre, gomë, gazetë letrare, libërmë jèpni ju lùtem bòj sc’krìmi s’àrfi etikèt fascìkulllìdh’ësa flet prèj lètre gom gas’et letràre lìbër

- Carta-carbone, penna stilografica kàrta-karbòne pèna stilogràfika- Letër karboni, penë stilografi lètër karbòni pen stilogràfi

- Avete della carta da lettere, cartoline postali? avète dèla kàrta da letère kartolìne postàli- Keni letra, kartolina postale? kèni lètra kartolìna postàle

- Datemi alcune buste dàtemi alkùne bùste- Më jepni disa zarfa më jèpni dìsa s’àrfa

- Tre buste ed una biro tre bùste ed ùna bìro- Tri zarfe dhe një stilolaps tri s’àrfe dh’e gnë stilolàps

- Vorrei un quaderno a righe e uno a quadretti vorrèi un kuadèrno a rìge e ùno a kuadrèti- Desha një fletore me vija dhe një katrore dèscia gnë fletòre me vija dh’e gnë katròre

- Ho bisogno di carta da pacco e di spagoho bizònjo di kàrta da pàko e di spàgo- Kam nevojë për letër ambalazhi dhe për spangokam nevòj për lètër ambalàzh’i dh’e për spango

353

C FRASI ABITUALI In cartoleria 59

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Në kartoleri 59

354



agenda axhèndabblok kalendar bllok kalendàr

album àlbumalbum album

album da disegno albùm da dizènjoalbum vizatimi albùm vis’atìmi

album per fotografie àlbum per fotografìealbum fotografish albùm fotografìsc’

biro bìrostilolaps stilolàps

blocco per appunti blòko per apùntibllok shënimesh bllok scënìmesc’

busta bùstazarf s’arf

calendario kalendàriokalendar kalendàr

carta kàrtaletër lètër

carta assorbente kàrta asorbènteletër thithëse lètër th’ìthëse

carta carbone kàrta karbòneletër karboni lètër karbòni

carta da pacco kàrta da pàkoletër ambalazhi lètër ambalàzh’i

carta velina kàrta velìnaletër e hollë lètër e holl

cartella (per scuola) kartèlla (per skuòla)çantë ciànt

cartone kartònekarton kartòn

colla kòlazamkë s’amk

colore kolòrengjyrë (bojë) ngj’ür (bòj)

colore a olio kolòre a òliongjyrë (bojë) vaji ngj’ür (bòj) vàji

colore acquarello kolòre akuarèlongjyrë (bojë) uji ngj’ür (bòj) ùji

colore a tempera kolòre a tèmperangjyrë (bojë) tempera ngj’ür (bòj) tèmpera

compasso kompàsokompas kompàs

fermaglio fermàljokapëse kàpëse

foglio fòljofletë flet

gomma gòmagomë gom

inchiostro inkiòstrobojë bòj

matita matìtalaps laps

matita colorata matìta koloràtalaps me ngjyra laps me ngj’üra

nastro nàstroshirit scirìt

pastello pastèlolapësa me ngjyra lapësa me ngj’üra

penna pènapenë pen

pennarello penarèlopenarelo penarèlo

pennello penèlofurçë furc’

pennino penìnomajë e penës màj e pènës

puntina puntìnapineskë pinèsk

quaderno kuadèrnofletore fletòre

quaderno a quadretti kuadèrno a kuadrètifletore katrore fletòre katròre

355



quaderno a righekuadèrno a rìgefletore me vija (fletore shkrimi)fletòre me vìja (fletore sc’krìmi)

riga (righello) rìga (rigèlo)vizore (vija) vis’òre (vìja)

scatola skàtolakuti kutì

spago spàgospango spàngo

squadra skuàdraskuadër skuàdër

stilografica stilogràfikastilograf stilogràf

temperamatite temperamatìtemprehëse lapsash mprèhëse làpsasc’

tubetto tubètotubet tubèt

album albùmalbum àlbum

album vizatimi albùm vis’atìmialbum da disegno albùm da dizènjo

album fotografish albùm fotografìsc’album per fotografie àlbum per fotografìe

bblok kalendar bllok kalendàragenda axhènda

bllok shënimesh bllok scënìmesc’blocco per appunti blòko per apùnti

bojë bòjinchiostro inkiòstro

çantë ciàntcartella (per scuola) kartèla (per skuòla)

fletë fletfoglio fòljo

fletore fletòrequaderno kuadèrno

fletore katrore fletòre katròrequaderno a quadretti kuadèrno a kuadrèti

fletore me vija (fletore shkrimi)fletòre me vìja (fletore sc’krìmi)quaderno a righekuadèrno a rìge

furçë furc’pennello penèlo

gomë gomgomma gòma

kalendar kalendàrcalendario kalendàrio

kapëse kàpësefermaglio fermàljo

karton kartòncartone kartòne

kompas kompàscompasso kompàso

kuti kutìscatola skàtola

laps lapsmatita matìta

laps me ngjyra laps me ngj’üramatita colorata matìta koloràtapastello pastèlo

letër lètërcarta kàrta

letër ambalazhi lètër ambalàzh’icarta da pacco kàrta da pàko

letër e hollë lètër e hollcarta velina kàrta velìna

letër karboni lètër karbònicarta carbone kàrta karbòne

letër thithëse lètër th’ìthësecarta assorbente kàrta asorbènte

majë e penës màj e pènëspennino penìno

mprehëse lapsash mprèhëse làpsasc’temperamatite temperamatìte

ngjyrë (bojë) ngj’ür (bòj)colore kolòre

ngjyrë (bojë) vaji ngj’ür (bòj) vàjicolore a olio kolòre a òlio

ngjyrë (bojë) uji ngj’ür (bòj) ùjicolore acquarello kolòre akuarèlo

ngjyrë (bojë) tempera ngj’ür (bòj) tèmperacolore a tempera kolòre a tèmpera

penarelo penarèllopennarello penarèlo

penë penpenna pèna

pineskë pinèskpuntina puntìna

shirit scirìtnastro nàstro

356



357



skuadër skuàdërsquadra skuàdra

spango spàngospago spàgo

stilograf stilogràfstilografica stilogràfika

stilolaps stilolàpsbiro bìro

tubet tubèttubetto tubèto

vizore vis’òreriga (righello) rìga (rigèlo)

zamkë s’amkcolla kòla

zarf s’arfbusta bùsta

358

C FRASI ABITUALI mi occorrono le sigarette 60

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Me duhen cigare 60

60MI OCCORRONO LE SIGARETTE MI OKÒRONO LE SIGARÈTEME DUHEN CIGARE ME DÙHEN ZIGÀRE

- Mi dia per favore un pacchetto di sigarette leggeremi dìa per favòre un pakèto di sigarète lexhère- Më jepni ju lutem një paketë cigaresh të buta (të lehta)më jèpni ju lùtem gnë pakèt zigàresc’ të bùta (të lèhta)

- Un pacchetto di sigarette con filtro un pakèto di sigarète kon fìltro- Një paket cigaresh me filtër gnë pakèt zigàresc’ me fìltër

- Mi dia un bocchino con filtro mi dìa un bokìno kon fìltro- Më jepni një cigarishte me filtër më jèpni gnë zigarisc’te me filtër

- Mi dia una scatola di fiammiferi mi dìa ùna skatòla di fiamìferi- Më jep një kuti shkrepëse më jep gnë kutì sc’krèpëse

- Mi dia un accendisigaro buono mi dìa un açendisìgaro buòno- Më jep një çakmak të mirë më jep gnë ciakmàk të mir

- Quanto costa questa pipa? kuànto kòsta kuèsta pìpa- Sa kushton kjo llullë? sa kusc’tòn kjò llul

- Avete dei francobolli? avète dèi frankobòli- Keni pulla poste? kèni pùlla pòste

- Non ne abbiamo, deve andare alla posta, è vicinanon ne abiàmo dève andàre àla pòsta è viçìna- Nuk kemi, duhet të shkoni në postë, është afërnuk kèmi dùhet të sc’kòni në post ësc’t àfër

- Arrivi fino a quella strada, e poi domandi al vigilearìvi fìno a kuèla stràda e pòi domàndi al vìxhile- Arrin deri në këtë rrugë, pastaj pyet policine e rrugësarrìn dèri në kët rrug pastàj püèt polizìne e rrùgës

359




accendino açendìnoçakmak ciakmàk

bocchino bokìnocigarishte (pipë) zigarìsc’te (pip)

cartina per sigarette kartìna per sigarèteletër cigareje lètër zigàreje

fiammifero fiamìferoshkrepëse sc’krèpëse

filtro fìltrofiltër filtër

fumare fumàre una sigaretta ùna sigarètapi duhan pi duhàn një cigare gnë zigàre

pacchetto di sigarette pakèto di sigarètepaketë cigaresh pakèt zigàresc’

sigaretta sigarètacigare zigàre

sigaro sìgaropuro pùro

tabacco tabàko da pipa da pìpaduhan duhàn çibuku cibùku

cigare zigàresigaretta sigarèta

cigarishte (pipë) zigarìsc’te (pip)bocchino bokìno

çakmak ciakmàkaccendino açendìno

duhan duhàn çibuku cibùkutabacco tabàko da pipa da pìpa

filtër filtërfiltro fìltro

letër cigareje lètër zigàrejecartina per sigarette kartìna per sigarète

paketë cigaresh pakèt zigàresc’pacchetto di sigarette pakèto di sigarète

pi duhan pi duhàn pi një cigare pi gnë zigàrefumare fumàre una sigaretta ùna sigarèta

puro pùrosigaro sìgaro

shkrepëse sc’krèpësefiammifero fiamìfero

61DAL FOTOGRAFO DAL FOTÒGRAFOTEK FOTOGRAFI TEK FOTOGRAFÌ

- Vorrei far sviluppare questo rullino a colori vorrèi far zvilupàre kuèsto rulìno a kolòri- Desha të laj këtë film me ngjyra dèscia të làj këtë film me ngj’üra

- Quando saranno pronte le foto? kuàndo saràno prònte le fòto- Kur do të jenë gati fotografitë? kur do të jèn gàti fotografit

- Quanto costano sviluppo e stampa? kuànto kòstano svilùpo e stàmpa- Sa kushtojnë larja dhe stampimi? sa kusc’tòjn làrja dh’e stampìmi

- Vorrei una pellicola fotografica vorrèi ùna pelìkola fotogràfika- Dua një film fotografik dùa gnë film fotografìk

- Che formato desidera? ke formàto desìdera- Çfar formati dëshironi c’far formàti dësciròni

- Mi potete sviluppare questa pellicola? mi potète svilupàre kuèsta pelìkola- Mundeni të më zhvilloni këtë film mundèni të më zh’villòni këtë film

- Per favore, riparate questa macchina? per favòre riparàte kuèsta màkina- Me lutje, riparoni këtë makinë (aparat)? me lùtje riparòni këtë makìn (aparàt)

- Il mirino, lo scatto non funzionail mirìno lo skàto non funciòna- Okulari (i aparatit fotografik) shkrepja, nuk punonokulàri ( i aparàtit fotografìk) sc’krèpja nuk punòn

360

C FRASI ABITUALI Dal fotografo 61

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tek fotografi 61

361




diaframma diafràmadiafragmë diafràgm

diapositiva diapozitìvadiapozitiv diapos’itìv

esposimetro espozìmetroekspozimetër ekspos’imètër

filtro fìltrofiltër fìltër

flash fleshblic bliz

formato formàtoformat formàt

formato tessera formàto tèseraformat pasaporte formàt pasapòrte

fotografarefotografàrefotografoj (nxjerr në fotografi)fotografòj (nz’jèrr në fotografì)

fotografia fotografìafotografi fotografì

fuoco fuòkovatër (fokus) vàtër (fòkus)

ingrandimento ingrandimèntozmadhim s’madh’ìm

luce lùçedritë drit

macchina fotografica màkina fotogràfikaaparat fotografik aparàt fotografìk

mirino mirìnokuadër shikues kuàdër scikùes

negativo negatìvonegativ negatìv

obiettivo obietìvoobjektiv objektìv

pellicola pelìkolafilm film

posa pòsapozë pos’

riproduzione riproduciòneriprodhim riprodh’ìm

rullino rulìnofilm fotografik film fotografìk

rullino in bianco e nerorulìno in biànko e nèrofilm fotografik bardhë e zifilm fotografìk bardh’ e s’ì

rullino a colorirulìno a kolòrifilm fotografik me ngjyrafilm fotografìk me ngj’üra

scatto skàtoshkrepje sc’krèpje

stampa stàmpastampim stampìm

sviluppo zvilùpozhvillim (larje) zh’villìm (làrje)

telecamera telekàmeratelekamerë telekàmer

teleobiettivo teleobietìvoteleobjektiv teleobjektìv

362



aparat fotografik aparàt fotografìkmacchina fotografica màkina fotogràfika

blic blizflash flesh

diafragmë diafràgmdiaframma diafràma

diapozitiv diapos’itìvdiapositiva diapozitìva

dritë dritluce lùçe

ekspozimetër ekspos’imètëresposimetro espozìmetro

film filmpellicola pelìkola

film fotografik bardhë e zifilm fotografìk bardh’ e s’ìrullino in bianco e nerorulìno in biànko e nèro

film fotografik film fotografìkrullino rulìno

film fotografik me ngjyrafilm fotografìk me ngj’ürarullino a colorirulìno a kolòri

filtër fìltërfiltro fìltro

format formàtformato formàto

format pasaporte formàt pasapòrteformato tessera formàto tèsera

fotografi fotografìfotografia fotografìa

fotografoj (nxjerr në fotografifotografòj (nz’jèrr në fotografì)fotografarefotografàre


kuadër shikues kuàdër scikùesmirino mirìno

negativ negatìvnegativo negatìvo

objektiv objektìvobiettivo obietìvo

pozë pos’posa pòza

riprodhim riprodh’ìmriproduzione riproduciòne

shkrepje sc’krèpjescatto skàto

stampim stampìmstampa stàmpa

telekamerë telekàmertelecamera telekàmera

teleobjektiv teleobjektìvteleobiettivo teleobietìvo

vatër (fokus) vàtër (fòkus)fuoco fuòko

zhvillim (larje) zh’villìm (làrje)sviluppo zvilùpo

363

C FRASI ABITUALI Compro i fiori 62

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Blej lule 62

62COMPRO I FIORI KÒMPRO I FIÒRIBLEJ LULE BLÈJ LÙLE

- Dove posso trovare un negozio di fiori? dòve pòso trovàre un negòcio di fiòri- Ku mund të gjej një dyqan lulesh? ku mund të gj’èj gnë düqàn lùlesc’

- Vorrei un mazzo di fiori di campo vorrèi un màco di fiòri di kàmpo- Desha një tufë me lule fushe dèscia gnë tuf me lùle fùsce

- Desidero un mazzo di fiori dezìdero un màco di fiòri- Dëshiroj një tufë me lule të freskëta dësciròj gnë tuf me lùle frèskëta

ciclamino çiklamìnoçiklamin ciklamìn

crisantemo krisantèmokrizantemë kris’antèm

dalia dàlialulepatate lulepatàte

fiori fiòrilule lùle

fiori di campo fiòri di kàmpolule fushe lùle fùsce

fiori di giardino fiòri di xhardìnolule kopshti lùle kòpsc’ti

fiori di serra fiòri di sèralule serre lùle sèrre

fiori freschi fiòri frèskilule të freskëta lùle të frèskëta

fiori profumati fiòri profumàtilule me erë të mirë lùle me er të mir

garofano garòfanokarafil karafìl

geranio xheràniorrukë rruk

giglio xhìljozambak s’ambàk

margherita margerìtaluledele luledèle

mazzo di fiori màco di fiòritufë lulesh (me lule) tuf lùlesc’ (me lùle)

mimosa mimòzamimozë mimòs’

narciso narçìsobathër (narcis) bàth’ër (narzìs)

pianta piàntabimë bim

rosa ròzatrëndafil trëndafìl

tulipano tulipànotulipantulipàn

viola viòlavjollcë (manushaqe) vjòllz (manusciàqe)

364



bathër (narcis) bàth’ër (narzìs)narciso narçìso

bimë bimpianta piànta

çiklamin ciklamìnciclamino çiklamìno

karafil karafìlgarofano garòfano

krizantemë kris’antèmcrisantemo krisantèmo

lule fushe lùle fùscefiori di campo fiòri di kàmpo

lule kopshti lùle kòpsc’tifiori di giardino fiòri di xhiardìno

lule lùlefiori fiòri

lule me erë të mirë lùle me er të mirfiori profumati fiòri profumàti

lule serre lùle sèrrefiori di serra fiòri di sèra

lule të freskëta lùle të frèskëtafiori freschi fiòri frèski

luledele luledèlemargherita margerìta

lulepatate lulepatàtedalia dàlia

mimozë mimòs’mimosa mimòza

rrukë rrukgeranio xherànio

trëndafil trëndafìlrosa ròza

tufë lulesh (me lule) tuf lùlesc’ (me lùle)mazzo di fiori màco di fiòri

tulipantulipàntulipano tulipàno

vjollcë (manushaqe) vjòllz (manusciàqe)viola viòla

zambak s’ambàkgiglio xhìljo

365



366

C FRASI ABITUALI Alla gioielleria 63


Në dyqanin e bizhuterive 63

63ALLA GIOIELLERIA ÀLA XHOJELERÌANË DYQANIN E BIZHUTERIVE NË DÜQANÌN E BIZH’UTERÌVE

- Vorrei vedere un anello vorrèi vedère un anèlo- Desha të shoh një unazë dèscia të sciòh gnë unàs’

- Avete una collana di pietre dure? avète ùna kolàna di piètre dùre- Keni një gjerdan me gurë të çmuar? kèni gnë gj’erdàn me gur të c’mùar

- Posso provare quegli orecchini? pòso provàre kuèljiorekìni- Mund tëprovoj ato vathë? mund të provòj atò vath’

367



acquamarina akuamarìnaakuamarin akuamarìn

alabastro alabàstroalabastër alabàstër

anello anèlounazë unàs’

argento arxhèntoargjend argj’ènd

avorio avòriofildish fildìsc’

bigiotteria bizhoterìabizhuteri bizh’uterì

braccialetto braçalètobyzylyk bizh’ülü’k

brillante brilàntebrilant brilànt

carato karàtokarat karàt

catenina katenìnazinxhir s’ingìr

ciondolo çòndolovarëse vàrëse

collana kolànagjerdan gj’erdàn

cristallo kristàlokristal kristàl

diamante diamàntediamant diamànt

fede fèderreth (unazë e martesës) rreth’ (unàs’ e martèsës)

filigrana filigrànafiligran filigràn

gioielliere xhojeljèreargjendar argj’endàr

gioiello xhojèloxhevair gevaìr

incisione inçisiòneincizim inzis’ìm

medaglia medàljamedalje medàlje

orecchini orekìnivathë vath’

oro òroar (flori) ar (florì)

orologio orolòxhoorë or

perla pèrlamargaritar (perlë) margaritàr (perl)

pietra piètragur gur

pietra dura (preziosa) piètra dùra (preciòsa)gur i çmuar gur i c’mùar

platino plàtinoplatin platìn

rubino rubìnorubin rubìn

smeraldo smeràldosmerald smeràld

spilla spìlakarficë karfìz

topazio topàciotopaz topàs’

zaffiro xàfirosafir safìr

368



akuamarin akuamarìnacquamarina akuamarìna

alabastër alabàstëralabastro alabàstro

ar (flori) ar (florì)oro òro

argjend argj’èndargento arxhènto

argjendar argj’endàrgioielliere xhojeljère

bizhuteri bizh’uterìbigiotteria bixhoterìa

brilant brilàntbrillante brilànte

byzylyk bizh’ülü’kbraccialetto braçalèto

diamant diamàntdiamante diamànte

fildish fildìsc’avorio avòrio

filigran filigrànfiligrana filigràna

gjerdan gj’erdàncollana kolàna

gur gurpietra piètra

gur i çmuar gur i c’mùarpietra dura (preziosa) piètra dùra (preciòza)

incizim inzis’ìmincisione inçisiòne

karat karàtcarato karàto

karficë karfìzspilla spìla

kristal kristàlcristallo kristàlo

margaritar (perlë) margaritàr (perl)perla pèrla

medalje medàljemedaglia medàlja

orë ororologio orolòxho

platin platìnplatino plàtino

rreth (unazë e martesës) rreth’ (unàs’ e martèsës)fede fède

rubin rubìnrubino rubìno

safir safìrzaffiro xàfiro

smerald smeràldsmeraldo smeràldo

topaz topàs’topazio topàcio

unazë unàs’anello anèlo

varëse vàrëseciondolo çòndolo

vathë vath’orecchini orekìni

xhevair gevaìrgioiello xhojèlo

zinxhir s’ingìrcatenina katenìna

369

C FRASI ABITUALI Dall’orologiaio 64

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tek orëndreqsi 64

64DALL’OROLOGIAIO DAL’OROLOXHÀIOTEK ORËNDREQSI TEK ORËNDRÈQSI

- Il mio orologio non va più il mìo orolòxho non va più- Ora ime nuk shkon më òra ìme nuk sc’kon më

- Per favore mi ripari questo orologio per favòre mi ripàri kuèsto orolòxho- Ju lutem më riparoni këtë orë ju lùtem më riparòni këtë or

- Questo orologio si è fermato, va avanti, va indietrokuèsto orolòxho si è fermàto va avànti va indiètro- Kjo orë ka ndaluar, shkon përparashkonprapa(mbrapa)kjò or ndalùar sc’kon përpàra sc’kon pràpa (mbràpa)

- Il cristallo (vetro), la molla si è rotto (a) il kristàlo (vètro) la mòla si è ròto (a)- Xhami është thyer, zemreku është thyer giamì ësc’t th’üer s’emrèku ësc’t th’üer

- Il mio orologio ha bisogno di essere pulito, registratoil mìo orolòxho à bizònjo di èsere pulìto rexhistràto- Ora ime ka nevojë për pastrim, regjistrimòra ìme ka nevòj për pastrìm regj’istrìm

- Vorrei un cinturino vorrèi un çinturìno- Dua një rrip dùa gnë rrip

- Vorrei un orologio da polso, da tasca, una svegliavorrèi un orolòxho da pòlso da tàska ùna svèlja- Dua një orë me puls, një orë xhepi, një orë tryeze me zile (për zgjim)dùa gnë or me puls gnë or gepì gnë or trüès’e mes’ìle (për s’gj’ìm)

370



aggiustare axhustàrendreq(rregulloj) ndreq (rregullòj)

caricare karikàrekurdis kurdìs

cassa dell’orologio kàsa dell’orolòxhokuti e orës kutì e òrës

cinturino çinturìnorrip i orës rrip i òrës

cronometro kronòmetrokronometër kronomètër

lancetta lançètaakrep akrèp

lancetta dei minuti lançèta dèi minùtiakrep i minutave akrèp i minùtave

lancetta delle ore lançèta dèlle òreakrep i orëve akrèp i òrëve

lancetta dei secondi lançèta dèi sekòndiakrep i sekondave akrèp i sekòndave

molla mòlasustë sust

orologiaio oroloxhàjoorëndreqës orëndrèqës

orologio orolòxhoorë (sahat) or sahàt

orologio al quarzo orolòxho al kuàrcoorë me kuarc or me kuarz

orologio a pendolo orolòxho a pèndoloorë me lavjerrës or me lavjèrrës

orologio automatico orolòxho automàtikoorë automatike or automatìk

orologio digitale orolòxho dixhitàleorë shifrore (elektronike) or scifròre (elektronìke)

orologio da donna orolòxho da dònaorë grash or grasc’

orologio da muro orolòxho da mùroorë muri or mùri

orologio da polso orolòxho da pòlsoorë dore or dòre

orologio da tasca orolòxho da tàskaorë xhepi or kèpi

orologio da uomo orolòxho da uòmoorë burrash or bùrrasc’

quadrante kuadràntefushë fusc’

pila pìlabateri baterì

suoneria suonerìazile s’ìle

sveglia svèljaorë me zile or me s’ìle

vetro vètroxham giàm

371



akrep akrèplancetta lançèta

akrep i minutave akrèp i minùtavelancetta dei minuti lançèta dèi minùti

akrep i orëve akrèp i òrëvelancetta delle ore lançèta dèlle òre

akrep i sekondave akrèp i sekòndavelancetta dei secondi lançèta dèi sekòndi

bateri baterìpila pìla

fushë fusc’quadrante kuadrànte

kronometër kronomètërcronometro kronòmetro

kurdis kurdìscaricare karikàre

kuti e orës kutì e òrëscassa dell’orologio kàsa dell’orolòxho

ndreq(rregulloj) ndreq (rregullòj)aggiustare axhustàre

orë (sahat) or sahàtorologio orolòxho

orë automatike or automatìkorologio automatico orolòxho automàtiko

orë burrash or bùrrasc’orologio da uomo orolòxho da uòmo

orë dore or dòreorologio da polso orolòxho da pòlso

orë grash or grasc’orologio da donna orolòxho da dòna

orë me kuarc or me kuarzorologio al quarzo orolòxho al kuàrco

orë me lavjerrës or me lavjèrrësorologio a pendolo orolòxho a pèndolo

orë me zile or me s’ìlesveglia svèlja

orë muri or mùriorologio da muro orolòxho da mùro

orë shifrore (elektronike) or scifròre (elektronìke)orologio digitale orolòxho dixhitàle

orë xhepi or kèpiorologio da tasca orolòxho da tàska

orëndreqës orëndrèqësorologiaio oroloxhàjo

rrip i orës rrip i òrëscinturino çinturìno

sustë sustmolla mòla

xham giàmvetro vètro

zile s’ìlesuoneria suonerìa

65DALL’OTTICO DAL’ÒTIKOTEK OPTIKA TEK ÒPTIKA

- Ho bisogno di un paio di occhiali da vista ò bisònjo di un pàjo di okiàli da vìsta- Kam nevojë për një palë syze (qori) për të parë kam nevòj për gnë süs’e (qòri) për të par

- È miope o presbite è mìope o prèsbite- Jeni miop, apo nuk lezoni dot? jèni mìop apò nuk lez’òni dot

- Guardi se può leggere queste lettereguàrdi se può lèxhere kuèste lètere- Shikoni nëse mund të lexoni këto gërma (shkronja)scikòni nëse mund të lezòni këtò ghërma (sc’krògna)

- Non posso non pòso- Nuk mundem nuk mùndem

- Proviamo queste lenti proviàmo kuèste lènti- Provojmë këto lente (xhama) provòjm këtò lènte (giàma)

- Adesso riesco a leggerle adèso rièsko a lèxherle- Tani mund (arrij) të lexoj mirë tàni mund (arrìj) të legiòj mir

- Che montatura desidera? ke montatùra dezìdera- Çfar montimi (skeleti) doni (dëshirani)? c’far montìmi (skelèti) dòni (dësciràni)

- Mi faccia vedere quello che ha mi fàça vedère kuèlo ke à- Më bën ti shoh ato që keni më bën ti sciòh àto që kèni

- Vorrei vedere un paio di occhiali da sole vorrèi vedère un pàjo di okiàli da sòle- Desha të shoh një palë syze dielli dèscia të sciòh gnë pal süs’e dìelli

- Ho rotto gli occhiali, me li può aggiustare? ò ròto lji okiàli me li può axhustàre- Më janë thyer syzet, a mund të m’i riparoni? më jàn th’üer süs’et a mund të m’i riparòni

- Quando saranno pronti? kuàndo saràno prònti- Kur do të jenë gati? kur do të jèn gàti

372

C FRASI ABITUALI Dall’ottico 65

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tek optika 65

373




astigmatico astigmàtikoastigmatik astigmatìk

astuccio astùçokëllëf këllëf

difetto di vista difèto di vìstae metë e syrit e met e sürit

diottria diotrìadioptri dioptrì

lente lèntethjerrë (lente) th’jèrr (lènte)

lente a contattolènte a kontàtothjerrë (lente) me kontaktth’jèrr (lènte) me kontàkt

miope mìopemiop miòp

montatura montatùraskelet skelèt

occhiali okiàlisyze (gjyzlykë) süs’e (gj’üs’lük)

occhiali da sole okiàli da sòlesyze (gjyzlykë) dielli süs’e (gj’üs’lük) dièlli

occhio òkiosy sü

presbite prèsbitepresbit (hipermetrop) presbìt (hipermetròp)

stanghetta stangètakrah krah

strabico stràbikoi vëngër i vënghër

vista vìstashikim scikìm

astigmatik astigmatìkastigmatico astigmàtiko

dioptri dioptrìdiottria diotrìa

e metë e syrit e met e süritdifetto di vista difèto di vìsta

i vëngër i vënghërstrabico stràbiko

këllëf këllëfastuccio astùço

krah krahstanghetta stangèta

miop miòpmiope mìope

presbit (hipermetrop) presbìt (hipermetròp)presbite prèsbite

shikim scikìmvista vìsta

skelet skelètmontatura montatùra

sy süocchio òkio

syze (gjyzlykë) dielli süs’e (gj’üs’lük) dièlliocchiali da sole okiàli da sòle

syze (gjyzlykë) süs’e (gj’üs’lük)occhiali okiàli

thjerrë (lente) me kontaktth’jèrr (lènte) me kontàktlente a contattolènte a kontàto

thjerrë (lente) th’jèrr (lènte)lente lè

374

C FRASI ABITUALI Vado a comprareun abito 66


Shkoj të blej njëveshje 66

66VADO A COMPRARE UN ABITO VÀDO A KOMPRÀRE UN ÀBITOSHKOJ TË BLEJ NJË VESHJE SC’KÒJ TË BLÈJ GNË VÈSCJE

- Quale negozio mi può indicare per comprare... ?kuàle negòcio mi può indikàre per kompràre- Cilin dyqan mund të më udhëzoni (rekomandoni) për të blerë...?zilìn düqàn mund të më udh’ës’òni (rekomandòni) për të bler

- Dove si può comprare...? dòve si può kompràre- Ku mund të blihet..? ku mund të blìhet

- Vada da... vàda da- Shko ne (tek)... (ik tek) sc’kò ne (tek)...(ik tek)

- Dov’è dov’è- Ku është ku ësc’t

- Scusi, dov’è il reparto per...? skùzi dov’è il repàrto per- Më falni, ku është reparti për...? më fàlni ku ësc’t repàrti për

- È già servito? è xha servìto- Është shërbyer? ësc’t scërbüer

- Non ancora non ankòra- Jo akoma jo akòma

- In che cosa posso servirla? in ke kòza pòso servìrla- Me ç’farë mund tju shërbej? me c’far mund tju scërbèj

- Vorrei...vorrèi- Desha (dodoja)..dèscia (dodòja)

- Desidererei...dezidererèi- Do dëshiroja...do dëshiròja

- Vendete...? vendète- Shisni...?scìsni

- Mi dia... mi dìa- Më jep (sillni) më jep (sìllni)

- Che cosa desiderate signore, signora, signorina? ke kòza dezideràte sinjòre sinjòra sinjorìna- Ç’farë deshironi zotëri, zonjë, zonjushë? c’far desciròni s’otërì s’ògn’ s’ogniùsc’

375




- Voglio comprare una maglia vòljo kompràre ùna màlja- Dua të ble një fanell, triko (bluze) dùa të ble gnë fanèll trìko (blùs’e)

- Vorrei vedere una gonna vorrèi vedère ùna gòna- Desha të shoh një fund dèscia të sciòh gnë fund

- Una camicia, due camicie ùna kamìça dùe kamìçe- Një këmishë, dy këmisha gnë këmìsc’ dü këmìscia

- Due maglie di lana dùe màlje di làna- Dy fanele prej leshi (bluze...) dü fanèle prèj lèsci (blùs’e)

- Due maglie di cotone, di buonissima qualità dùe màlje di kotòne di buonìsima kualità- Dy fanele prej pambuku të cilësisë së mirë dü fanèle prèj pambùku të zilësìs së mir

- Di che taglia? di ke tàlja- Nga cila mizure (ç’farë mase)? nga zìla mis’ùre (c’far màse)

- Una taglia 46 ùna tàlja kuarantasèi- Numër dyzet e gjashtë nùmër düs’èt e gj’asc’t

- Mi pare che porti il... mi pàre ke pòrti il- Mendoj se mban...mendòj dh’e mban

- Vorrei anche dei fazzoletti vorrèi ànke dèi facolèti- Dua dhe letra (shami dore) dùa dh’e lètra (sciàmi dòre)

- Dov’è il reparto di biancheria intima? dov’è il repàrto di biankerìa intìma- Ku është reparti i veshjeve të brendshme? ku ësc’t repàrti i vèscjeve të brèndsc’me

- Due paia di calze dùe pàja di kàlce- Dy palë çorape dü pal cioràpe

- Prego signore, passi di qua e scelga i colori e la qualità che le piaccionoprego sinjòre pàsi di kuà e shèlga i kolòri e la kualità ke le piàçono- Urdheroni (lutem) zotëri, kaloni këndëj dhe zgjidhni ngjyrat dhe kualitetin qu ju pëlqenurdh’eròni (lùtem) s’otërì kalòni këndëj dh’e s’gj’idh’ni ngj’üràt dh’e kualitètin qu ju pëlqèn

- Questo colore mi piace molto kuèsto kolòre mi piàçe mòlto- Kjo ngjyre më pëlqen shumë kjò ngj’üre më pëlqèn sciùm

- Questo colore non mi piace kuèsto kolòre non mi piàçe- Hjo ngjyrë nuk më pelqen kjò ngj’ür nuk më pelqèn

376




- Mi dia per favore due pigiami, tre magliette, canottiere, tre paia di mutandemi dìa per favòre dùe pixhàmi tre maljète kanotière tre pàja di mutànde- Më jepni ju lutem dy bizhama, tre fanela (bluza) kanatiere, tre palë të mbathjemë jèpni ju lùtem dü bizh’àma tre fanèla (blus’a) kanatière tre pal mbathj’e- Bianche o colorate? biànke o koloràte- Të bardha apo me ngjyra? të bàrdh’a àpo me ngj’üra

- Preferisco bianche preferìsko biànke- I dua të bardha (preferoj të bardha) i dùa të bàrdh’a (preferòj të bàrdh’a)

- Vorrei anche comprare: vorrèi ànke kompràre- Desha të blija edhe: dèscia të blìja èdh’e

- Un impermeabile, un soprabito, un vestito, un paio di guantiun impermeàbile un sopràbito un vestìto un pàjo di guànti- Një pardesy shiu (fëshfeshe), një pallto të madhe, një kostum, një palë doreza (dorashka).gnë pardèsü ( fësc’ fèsce) gnë pàllto të màdh’e gnë kostùm gnë pal dorès’a (doràsc’ka)

- Che qualità? ke kualità- Ç’farë cilësie? c’far zilësìe

- Di cotone, pelle, tela, di lana, setadi kotòne pèle tèla di làna sèta- Prej pambuku, lëkurë, pëlhurë, prej leshi, mëndafshiprèj pambùku lëkùr pëlhùr orèj lèsci mëndàfsci

- Di quale colore? di kuàle kolòre- Prej çfar ngjyre prèj c’far ngj’üre

- Azzurro, bianco, giallo, grigio, marrone, nero, arancio, rosso, verdeaxùro biànko xhàlo grixho maròne nèro arànço ròso vèrde- Bojqielli (të kaltërt), bardhë, verdhë, gri, gështënjë, zezë, portokalli, kuqe, jeshilebojqièlli(të kàltërt )bàrdh’ verdh’ gri ghësc’tëgn’ s’es’ portokàlli kùqe jeshìle

- Che misura? ke mizùra- Çfarë mase(numër)?c’far màse(nùmër)

- Vorrei una qualità migliore, più economica vorrèi ùna kualità miljòre più ekonòmika- Dua një cilësi të mirë, më ekonomike dùa gnë zilësi të mir më ekonomìke

- È troppo corto, grande, lungo, largo, piccolo, strettoè tròpo kòrto grànde lùngo làrgo pikòlo strèto- Është shum i (e) shkurter, (i, e) madhe, (i ,e) gjatë, (i, e) gjërë,(i, e)vogël, (i, e) shtrënguar (ngushtë)ësc’t sciùm i (e) sc’kùrter (i,e )màdh’e (i, e) gj’àt (i, e) gj’ër (i, e)vòghel (i,e) sc’trëngùar (ngùsc’t)

377




- Dovrebbe essere più (meno) chiaro, moderno, pesante, scuro, strettodovrèbe èsere più (mèno) kiàro modèrno pezànte skùro strèto- Duhet të jetë më (pak) (i e) çelet, modern, në peshë(erëndë),i errët, i shtrëngua (ngushtë)dùhet të jet më (pak) e celèt mòdern në pesc’ (erënd) i èrrët sh’trëngùa (ngusc’t)- Posso provare? pòso provàre- Mund ta provoj? mund ta provòj

- Dove posso provarla? dòve pòso provàrla- Ku mund ta provoj? ku mund ta provòj

- Posso guardarmi allo specchio? pòso guardàrmi àlo spèkio- Mund të shihem në pasqyrë? mund të scìhem në pasqür

- Non è la mia misura non è la mìa mizùra- Nuk është mizura (masa) ime nuk ësc’t mis’ùra (màsa) ìme

- Mi sta bene mi sta bène- Më rri mirë më rri mir

- Mi piace mi piàçe- Më pëlqen më pëlqen

- Prendo questo prèndo kuèsto- Marr këtë marr kët

- Quanto vuole per questo? kuànto vuòle per kuèsto- Sa doni për këtë? (sa duhet për këtë) sa dòni për kët (sa dùhet për kët)

- È piuttosto (molto) troppo caro è piutòsto (mòlto) tròpo kàro- Megjithatë është, shumë, tepër shtrenjte megj’ithàt ësc’t sciùm tèpër sc’trègn’te

- Posso farle vedere altro? pòso fàrle vedère àltro- Mundem tju tregoj të shihni tjetër? mùndem tjù tregòj të scìhni tjètër

- Grazie basta così gràcie bàsta kozì- Faleminderit, mjafton kështu faleminderìt mjàfton kësc’tu

- Quanto devo pagare? kuànto dèvo pagàre- Sa duhet të paguaj? sa dùhet të paguàj

- Abbia la cortesia di mandarmi il pacco a casa, al mio albergoàbia la kortezìa di mandàrmi il pàko a kàza al mìo albèrgo- Keni mirësinë të ma dërgoni pakon në shtëpi, në hotelin timkèni mirësìn të ma dërgòni pòkon në sc’tëpì në hotelìn tim

378



abito àbitoveshje(rroba) vèshje (rròba)

abito da uomo àbito da uòmokostum mashkiysh kostùm mash’kiüsc’

abito da donna àbito da dònaveshje grash vèscje grasc’

biancheria intima biankerìa ìntimarroba të brëndëshme rròba të brëndësc’me

borsa bòrsaçantë ciànt

bretelle bretèletiranda tirànda

calze kàlceçorape cioràpe

camicetta kamiçètabluzë blus’

camicia kamìçiakëmishë këmisc’

camicia da notte kamìçia da nòtekëmishë nate këmisc’ nàte

canottiera kanotièrakanotierë kanotièr

cappello kapèlokapele kapèle

cappotto kapòtopallto pàllto

cintura çintùrarrip (brez) rrip (bres’)

collant kolàntgeta ghèta

colletto kolètojakë jak

corto kòrtoi shkurtër i sc’kùrtër

costume da bagno kostùme da bànjokostum banje kostùm bàgne

cotone kotònepambuk pambùk

cravatta kravàtakravatë kravàt

fazzoletto facolètoshami sciamì

felpa fèlpabluzë sporti blus’ spòrti

fibra sintetica fìbra sintètikafije sintetike fije sintetìke

fibre miste fìbre mìstefije të përziera fije të përs’ìera

foulard fùlàrshall (shami koke) sciàll (sciamì kòke)

giacca xhàkaxhaketë giakèt

giacca a vento xhàka a vèntoxhakavento giakavènto

gilè xhilèjelek jelèk

giubbotto xhubòtoxhup giùp

gonna gònafund fund

guanti guàntidorashka doràsc’ka

impermeabile impermeàbilepadersy padersü

jeans xhinsxhins gins

lana lànalesh lesc’

largo làrgoi gjerë i gj’er

lino lìnolino linò

lungo lùngoi gjatë i gj’at

maglia màljafanellë fanèll

maglietta maljètabluzë blus’

maglione maljònetriko trìko

manica mànikamëngë mëng’

minigonna minigònaminifund minifùnd

mutande mutàndebrekë (të mbathura) brek (të mbàth’ura)

ombrello ombrèloçadër (ombrellë) ciàdër (ombrèll)

orlo òrlopalë pal

pantaloncini pantalonçìnipantallona të shkurtra pantallòna të sc’kùrtra

pantaloni pantalònipantallona pantallòna

pelliccia pellìçapeliçe pelìce

pigiama pixhàmabizhame bizh’àme

reggiseno rexhisènosytjena sütjèna

scarpe skàrpekëpucë këpùz

sciarpa shàrpashall sciàll

seta sètamëndafsh mëndàfsc’

soprabito sopràbitopardesy pardesü

sottovestesotovèstekombinezon (këmishë grash)komines’on (këmìsc’ grasc’)

stoffa stòfastof stof

stretto strètoi ngushtë i ngusc’t

taglia (misura) tàlja (mizùra)numër nùmër

tailleur tàjerkostum grash kostùm grasc’

tasca tàskaxhep gep

tuta tùtatuta tùta

velluto velùtokadife kadifè

vestaglia vestaljarrobëdëshambër rrobëdesciàmbër

vestito vestìtoveshje vèscie

379



380



bizhame bizh’àmepigiama pixhàma

bluzë blus’camicetta kamiçèta

bluzë blus’maglietta maljèta

bluzë sporti blus’ spòrtifelpa fèlpa

brekë (të mbathura) brek (të mbàth’ura)mutande mutànde

çadër (ombrellë) ciàdër (ombrèll)ombrello ombrèlo

çantë ciàntborsa bòrsa

çorape cioràpecalze kàlce

dorashka doràsc’kaguanti guànti

fanellë fanèllmaglia màlja

fije sintetike fije sintetìkefibra sintetica fìbra sintètika

fije të përziera fije të përs’ìerafibre miste fìbre mìste

fund fundgonna gòna

geta ghètacollant kolànt

kadife kadifèvelluto velùto

kanotierë kanotièrcanottiera kanotièra

kapele kapèlecappello kapèlo

këmishë këmisc’camicia kamìçia

këmishë nate këmisc’ nàtecamicia da notte kamìçia da nòte

këpucë këpùzscarpe skàrpe

kombinezon (këmishë grash)komines’on (këmìsc’ grasc’)sottovestesotovèste

kostum banje kostùm bàgnecostume da bagno kostùme da bànjo

kostum grash kostùm grasc’tailleur tàjer

kostum mashkiysh kostùm mash’kiüsc’abito da uomo àbito da uòmo

kravatë kravàtcravatta kravàta

i gjatë i gj’atlungo lùngo

i gjerë i gj’erlargo làrgo

i ngushtë i ngusc’tstretto strèto

i shkurtër i sc’kùrtërcorto kòrto

jakë jakcolletto kolèto

jelek jelèkgilè xhilè

lesh lesc’lana làna

lino linòlino lìno

mëndafsh mëndàfsc’seta sèta

mëngë mëng’manica mànika

381



minifund minifùndminigonna minigòna

numër nùmërtaglia (misura) tàlja (mizùra)

palë palorlo òrlo

pallto pàlltocappotto kapòto

pambuk pambùkcotone kotòne

pantallona pantallònapantaloni pantalòni

pantallona të shkurtra pantallòna të sc’kùrtrapantaloncini pantalonçìni

pardesy paedesüimpermeabile impermeàbile

pardesy pardesüsoprabito sopràbito

peliçe pelìcepelliccia pellìça

rrip (brez) rrip (bres’)cintura çintùra

rroba të brëndëshme rròba të brëndësc’mebiancheria intima biankerìa ìntima

rrobëdëshambër rrobëdesciàmbërvestaglia vestàlja

shall sciàllsciarpa shàrpa

shall (shami koke) sciàll (sciamì kòke)foulard fulàr

shami sciamìfazzoletto facolèto

stof stofstoffa stòfa

sytjena sütjènareggiseno rexhisèno

tiranda tiràndabretelle bretèle

triko trìkomaglione maljòne

tuta tùtatuta tùta

veshje vèscievestito vestìto

veshje(rroba) vèshje (rròba)abito àbito

veshje grash vèscje grasc’abito da donna àbito da dòna

xhakavento giakavèntogiacca a vento xhàka a vènto

xhaketë giakètgiacca xhàka

xhep geptasca tàska

xhins ginsjeans xhins

xhup giùpgiubbotto xhubòto

67UN ABITO SU MISURA: DAL SARTO UN ÀBITO SU MIZÙRA: DAL SÀRTONJË VESHJE PËR TY: TEK RROBAQEPSI GNË VÈSCJE PËR TÜ : TEK RROBAQÈPSI

- Cosa desidera, signore, prego? kòza dezìdera sinjòre prègo- Çfar dëshironi zotëri ju lutem? c’far dësciròni s’otërì ju lùtem

- Desidererei farmi prendere le misure per un vestito- dezidererèi fàrmi prèndere le mizùre per un vestìto- Dëshiroj të më më mërni màsën (mis’uren) për gnë kòstum

- Con piacere, signore kon piaçère sinjòre- Me dëshire ( me gjith qef) zotëri me dëscìre ( me gj’ìth’ qef) s’otërì

- Per quando lo vuole? per kuàndo lo vuòle- Për kur e doni? për kur e dòni

- Fra quattro o cinque giorni fra kuàtro o çìnkue xhòrni- Pas katër a (o) pesë ditësh pas kàtër a (o) pes dìtësc’

- Allora venite alla prova domani allòra venìte àla pròva domàni- Atëherë të vini për provë nesër atëhèr të vìni për prov nèsër

- Come lo desiderate? kòme lo dezideràte- Si e doni (dëshironi)? si e dòni (dësciròni)

- Vuole vedere questi modelli, per trovare quello che le piace?vuòle vedère kuèsti modèli per trovàre kuèlo ke le piàçe- Doni të shihni këto modele (katalog) për të gjetur modelin qe ju pëlqen?dòni të scìhni këtò modèle (katàlog) për të gj’ètur modèlin qe ju pëlqèn

- Fatelo secondo l’ultima moda fàtelo sekòndo l’ultìma mòda- Bëjeni sipas modës së fundit bëjèni sìpas mòdës së fùndit

- Quanto mi costerà il vestito? kuànto mi kosterà il vestìto- Sa më kushton kostumi? sa më kùsc’ton kostùmi

- Quindici mila lire (mille lech) kuìndiçi mìla lìre (mìle lek)- Pesëmbëdhjet mijë lireta (njëmijë lek) pesëmbëdh’jèt mìj lirèta (gnëmìj lek)

382

C FRASI ABITUALI Dal sarto 67

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tek rrobaqepsi 67

68VADO A COMPRARE LE SCARPE VÀDO A KOMPRÀRE LE SKÀRPESHKOJ TË BLEJ KËPUCË SC’KÒJ TË BLÈJ KËPÙZ

- Che cosa desiderate, prego? ke kòza dezideràte prègo- Ç’far dëshironi ju lutem? c’far dësciròni ju lùtem

- Vorrei un paio di scarpe vorrèi un pàjo di skàrpe- Dua një palë këpucë dùa gnë pal këpuz

- Potreste farmi vedere alcune scarpe? potrèste fàrmi vedère alkùne skàrpe- Mundet të më tregoni ndonjë palë këpucë? mùndet të më tregòni ndògn’ pal këpùz

- Vuole dirmi il suo numero? vuòle dìrmi il sùo nùmero- Doni të më tregoni numurin tuaj? dòni të më tregòni nùmurin tuàj

- Porto il 42 pòrto il kuarantadùe- Kam numrin 42 kam nùmrin düs et e dü

- Che colore vuole? nero o caffè ke kolòre vuòle nèro o kafè- Ç’far ngjyre (boje) i doni? të zeza opo kafe? c’far ngj’üre (bòje) i dòni të s’ès’a òpo kafè

- Preferirei caffé preferirèi kafè- Preferoj kafe preferòj kafè

- Sedetevi signore. Questo paio è magnifico.sedetèvi sinjòre kuèsto pàio è manjfìko- Uluni zotëri. Kjo palë është e mirë (përsosur)(embrekullueshme)ulùni s’otërì kjò pal ësc’t e mir (përsosùr)(embrekulluèsc’me)

- Vuole provarlo? vuòle provàrlo- Doni ti provoni?(doni ta provoni?) dòni ti provòni (doni ta provoni)

- Sembrano veramente molto buone, ma sono troppo strette (larghe) all’estremitàsèmbrano veramènte mòlto buòne ma sòno tròpo strète (làrge) al’estremità- Ngjajnë vërtet shumë të mira por janë shumë të ngushta të gjëra në ekstremngj’aj’n vërtèt sciùm të mìra por jàn sciùm të ngùsc’ta të gj’ëra në ekstrèm

- Posso provare quei sandali in vetrina ? pòso provàre kuèi sàndali in vetrìna- Mund të provoj sandalet në vitrinë mund të provòj sandàlet në vitrìn

- Ha lo stesso modello ma in nero? à lo stèso modèlo ma in nèro- Keni të njëjtin model, por ngjyrë të zezë kèni të gnëjtin model por ngj’ür të s’es’

383

C FRASI ABITUALI Vado a comprarele scarpe 68

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Shkoj të blej këpucë 68

384



calzascarpe kalcaskàrpelugë këpucësh lug këpùzësc’

ciabatte çiabàtepantofla pantòfla

cucire kuçìreqep qep

cuoio (pelle) kuòjo (pèle)lëkurë lëkùr

fibbia fìbiatogëz tòghës’

misura mizùranumër nùmër

paio pàjopalë pal

pantofole pantòfolepapuçe papùce

piede pièdekëmbë këmb

plastica plastìkaplastikë plastìk

provare provàreprovoj provòj

punta pùntamajë màj

sandali sàndalisandale sandàle

scarpe skàrpekëpucë këpùz

scarponi skarpònikëpucë me qafa këpùz me qàfa

stivali stivàliçizme cìs’me

suola suòlashollë sciòll

tacco tàkotakë tak

tacco alto tàko àltotakë e lartë tak e lart

tacco basso tàko bàsotakë e ulët tak e ùlët

385



çizme cìs’mestivali stivàli

këmbë këmbpiede piède

këpucë këpùzscarpe skàrpe

këpucë me qafa këpùz me qàfascarponi skarpòni

lëkurë lëkùrcuoio (pelle) kuòjo (pèle)

lugë këpucësh lug këpùzësc’calzascarpe kalcaskàrpe

majë màjpunta pùnta

numër nùmërmisura mizùra

palë palpaio pàjo

pantofla pantòflaciabatte çiabàte

papuçe papùcepantofole pantòfole

plastikë plastìkplastica plàstika

provoj provòjprovare provàre

sandale sandàlesandali sàndali

shollë sciòllsuola suòla

takë taktacco tàko

takë e lartë tak e larttacco alto tàko àlto

takë e ulët tak e ùlëttacco basso tàko bàso

togëz tòghës’fibbia fìbia

386

C FRASI ABITUALI Dal calzolaio 69

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Tek këpucari 69

69DEVO RIPARARE LE SCARPE: DAL CALZOLAIODÈVO RIPARÀRE LE SKÀRPE: DAL KALCOLÀJODUHET TË RIPAROJ (RREGULLOJ) KEPUCET : TEK KËPUCARIDÙHET TË RIPARÒJ (RREGULLÒJ) KEPÙZET TEK KËPUZARÌ

- Dove si trova il calzolaio più vicino? dòve si tròva il kalcolàio più viçìno- Ku ndodhet këpucaria më i afërt? ku ndòdh’et këpuzària më i àfërt

- Può risuolare queste scarpe? può risuolàre kuèste skàrpe- Mund t’i vë gjysma këtyre këpucëve? mund t’i vë gj’üsma këtüre këpùzëve

- Quando sono pronte? kuàndo sòno prònte- Kur do të jenë gati kur do të jèn gati

- Preferite un paio di scarpe su misura? preferìte un pàjo di skàrpe su mizùra- Preferoni një palë këpucë në masë? preferòni gnë pal këpùz në mas

- Va bene, mi prenda le misure va bène mi prènda le mizùre- Mirë, më merni masën mir më mèrni màsën

- Quando potrò averle? kuàndo potrò avèrle- Kur mund ti kem? kur mùnd ti kem

- Alla fine di questa settimana àla fìne di kuèsta setimàna- Në fund (mbarim) të kësaj jave në fund (mbarìm) të kësàj jàve

- Fra cinque giorni. fra çìnkue xhòrni- Mbas pesë ditësh. mbas pes dìtësc’

387




calzascarpe kalcaskàrpelugë këpucësh lug këpùzësc’

cucire kuçìreqep qep

cuoio (pelle) kuòjo (pèle)lëkurë lëkùr

fibbia fìbiatokëz tòkës’

lucido da scarpe lùçido da skàrpebojë këpucësh bòj këpùzësc’

incollare inkolàrengjit ngj’it

riparare riparàrerregulloj (ndreq) rregullòj (ndreq)

risuolare risuolàrevë shollë të re (vë gjysma) vë sciòll të re (vë gj’üsma)

suola suòlashollë sciòll

tacco tàkotakë tak

tacco alto tàko àltotakë e lartë tak e lart

tacco basso tàko bàsotakë e ulët tak e ùlët

bojë këpucësh bòj këpùzësc’lucido da scarpe lùçido da skàrpe

lëkurë lëkùrcuoio (pelle) kuòjo (pèle)

lugë këpucësh lug këpùzësc’calzascarpe kalcaskàrpe

ngjit ngj’itincollare inkolàre

qep qepcucire kuçìre

rregulloj (ndreq) rregullòj (ndreq)riparare riparàre

shollë sciòllsuola suòla

takë taktacco tàko

takë e lartë tak e larttacco alto tàko àlto

takë e ulët tak e ùlëttacco basso tàko bàso

tokëz tòkës’fibbia fìbia

vë shollë të re (vë gjysma) vë sciòll të re (vë gj’üsma)risuolare risuolàre

70STRUMENTI PER SUONARESTRUMÈNTI PER SUONÀREINSTRUMENTAT MUZIKORINSTRUMÈNTAT MUS’IKÒR

armonica a bocca armònika a bòkaharmonikë harmonìk

arpa àrpaharpë harp

batteria baterìabateri baterì

chitarra kitàrrakitarë kitàr

chitarra elettrica kitàrra elètrikakitarë elektrike kitàr elektrìke

clarinetto klarinètoklarinetë klarinèt

clavicembalo klaviçèmbaloklavicembal klavizembàl

contrabbasso kontrabàsokontrabas kontrabàs

corno kòrnobri bri

fagotto fagòtofagot fagòt

fisarmonica fisarmònikafizarmonikë fis’armonìk

flauto flàutofyell (flaut) füell (flaùt)

mandolino mandolìnomandolinë mandolìn

oboe òboeoboj òboj

ocarina okarìnaokarinë okarìn

organo òrganoorgano òrgano

pianoforte pianofòrtepiano piàno

pianoforte a coda pianofòrte a kòdapiano e madhe piàno e màdh’e

sassofono sasòfonosaksofon saksofòn

tamburotambùrolodër (daulle) (tambur)lòdër (daùlle) (tambùr)

timpano tìmpanotimpan timpàn

tromba tròmbatrumbetë trumbèt

trombone trombònetrombon trombòn

viola viòlaviolë viòl

violino violìnoviolinë violìn

violoncello violonçèloviolonçel violoncèl

strumento musicale strumènto musikàlevegël muzikore vèghël mus’ikòre

strumento musicale a cordastrumènto musikàle a kòrdavegël muzikore me telavèghël mus’ikòre me tèla

388



389



strumento musicale ad arcostrumènto musikàle ad àrkovegël muzikore me harkvèghël mus’ikòre me hark

strumento musicale a fiatostrumènto musikàle a fiàtovegël muzikore frymevèghël mus’ikòre früme

strumento musicale a percussionestrumènto musikàle a perkusiònevegël muzikore me perkusionvèghël mus’ikòre me perkusiòn

bateri baterìbatteria baterìa

bri bricorno kòrno

fagot fagòtfagotto fagòto

fizarmonikë fis’armonìkfisarmonica fisarmònika

fyell (flaut) füell (flaùt)flauto flàuto

harmonikë harmonìkarmonica a bocca armònika a bòka

harpë harparpa àrpa

kitarë elektrike kitàr elektrìkechitarra elettrica kitàrra elètrika

kitarë kitàrchitarra kitàrra

klarinetë klarinètclarinetto klarinèto

klavicembal klavizembàlclavicembalo klaviçèmbalo

kontrabas kontrabàscontrabbasso kontrabàso

lodër (daulle) (tambur)lòdër (daùlle) (tambùr)tamburotambùro

mandolinë mandolìnmandolino mandolìno

oboj òbojoboe òboe

okarinë okarìnocarina okarìna

organo òrganoorgano òrgano

piano e madhe piàno e màdh’epianoforte a coda pianofòrte a kòda

piano piànopianoforte pianofòrte

saksofon saksofònsassofono sasòfono

timpan timpàntimpano tìmpano

trombon trombòntrombone trombòne

trumbetë trumbèttromba tròmba

vegël muzikore frymevèghël mus’ikòre frümestrumento musicale a fiatostrumènto musikàle a fiàto

vegël muzikore me harkvèghël mus’ikòre me harkstrumento musicale ad arcostrumènto musikàle ad àrko

vegël muzikore me perkusionvèghël mus’ikòre me perkusiònstrumento musicale a percussionestrumènto musikàle a perkusiòne

vegël muzikore me telavèghël mus’ikòre me tèlastrumento musicale a cordastrumènto musikàle a kòrda

vegël muzikore vèghël mus’ikòrestrumento musicale strumènto musikàle

violë viòlviola viòla

violinë violìnviolino violìno

violonçel violoncèlvioloncello violonçèlo

390



391

C FRASI ABITUALI musica tradizionale 71

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Muzike tradicionale 71

71MUSICA TRADIZIONALE MUZÌKA TRADICIONÀLEMUZIKE TRADICIONALE MUS’ÌKE TRADÌZIONALE

buzuk bus’ùkha più corde cassa grande e manico corto

çifteli ciftelìha due corde cassa piccola e manico lungo

dajre (def) dàjre (def)tamburello

fyell füellflauto di diverse dimensioni e fogge

gajde gàjdezampogna

kavall kavàllcoppia unita di lunghi flauti

lahutë lahùtha una corda cassa ovalericoperta di pelle si suona con l’archetto

72PAESE CHE VAI, USANZE CHE TROVI: I PROVERBIPAÈZE KE VÀI UZÀNCE KE TRÒVI: I PROVÈRBINË ÇDO VEND QË SHKON GJEN NGA NJË PROVERB: PROVERBATNË C’DO VEND QË SC’KON GJ’ÈN NGA GNË PROVÈRB PROVÈRBAT

- Ogni medaglia ha il suo rovescio ònj medàlja à il sùo rovèsho- Dhardha e ka bishtin prapa dh’àrdh’ a e ka bìsc’tin pràpa

- Paese che vai usanze che trovi paèse ke vài uzànce ke tròvi- Fshat e zanat fsciàt e s’anàt

- Per il castello che si vede non c’è bisogno di guidaper il kastèllo ke si vède non ç’è bizònjo di guìda- Fshat që duket s’do kallauzfsciàt që dùket s’do kallàus’

- Goccia goccia si scava la pietra gòça gòça si skàva la piètra- Gur gur bëhet mur gur gur bëhet mur

- Chi troppo vuole nulla stringe ki tròpo vuòle nùlla strìnxhe- Kafshata e madhe të zë fytin kafsciàta e màdh’e të s’ë fütin

- La lingua batte dove il dente duole la lìngua bàte dòve il dènte duòle- Ku dhemb dhëmbi vete gjuha ku dh’emb dh’ëmbi vète gj’ùha

- Chi va piano va sano e va lontano ki va piàno va sàno e va lontàno- Kush ecën ngadalë soset më tej kusc’ èzën ngadàl sòset më tèj

- Una rondine non fa primavera ùna ròndine non fa primavèra- Me një lule nuk vjen pranvera me gnë lùle nuk vjèn pravèra

- L’abito non fa il monaco l’àbito non fà il mònako- Mos i shiko gunën, por shikoji punën mos i scikò gùnën por scikòji pùnën

- Vendere la pelle dell’orso prima di averlo uccisovèndere la pèle del’òrso prìma di avèrlo uçìzo- Peshku në det, tigani në zjarrpèsc’ ku në det tigàni në s’jàrr

- Can che abbaia non morde kan ke abàja non mòrde- Qeni që leh nuk kafshon qèni që leh nuk kafsciòn

- Il gioco non vale la candela il xhòko non vàle la kandèla- S’e vlen barra qiranë s’e vlen bàrra qiràn

- I soldi non crescono sotto gli alberi i sòldi non krèskono sòtto lji àlberi- U bë deti kos u bë dèti kos

392

C FRASI ABITUALI I proverbi 72

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Proverbat 72

73LE BRUTTE PAROLE, QUANDO SERVONO LE BRÙTE PARÒLE KUÀNDO SÈRVONOFJALET E KEPIA, KUR SHËRBEJNË FJALÈT E KEPIÀ KUR SCËRBÈJN

- Arrangiati! arrànxhati- Bëje vetë! Bëje vet

- Figlio di puttana! filjo di putàna- Biri i kurvës! bìri i kùrvës

- Stupido! stùpido- Budalla! budallà

- Diavolo! diàvolo- Dreq! dreq

- Maledizione! malediciòne- Dreqi ta marr! drèqi ta marr

- Asino! àzino- Gomar! (Hajvan!) gomàr (hajvàn)

- Vai a farti fottere! vài a fàrti fòtere- Ik or qiu! ik or qiu

- Vai a cagare! vài a kagàre- Ik pirdhu! ik pìrdh’u

- Cazzo! kàco- Kar! kar

- Mascalzone! maskalcòne- Maskara! maskarà

- Mi hai rotto le palle! mi ài ròto le pàle- Më çave bythën më ciàve büth’ën

- Non rompere! non ròmpere- Mos më ça kokën! mos më cià kòkën

- Merda mèrda- Mut! mut

- Figa! fìga- Piçkë pic’k

393

C FRASI ABITUALI Le brutte parole 73


Fjalet e kepia, kurshërbejnë 73

394

C FRASI ABITUALI Le brutte parole 73


Fjalet e kepia, kurshërbejnë 14

- Figlio di un cane! fìljo di un kàne- Qen bir qeni! qen bir qèni

- Vai al diavolo vài al diàvolo- Shko në dreq! sc’kò në dreq

- Vaffanculo vafankùlo- Shko qiu në bythë! sc’kò qìu në büth’

395

C FRASI ABITUALI C’è un modo di dire 74


Ka një mënjire përte thënë 74

74C’È UN MODO DI DIRE Ç’È UN MÒDO DI DÌREKA NJË MËNJIRE PËR TE THËNË KA GNË MË MEGNÌRE PËR TE TH’ËN

- Farsi in quattro fàrsi in kuàtro- Bëhem copë bëhem zop

- Volere o volare volère o volàre- Do s’ do do s’do

- Andare a carte quarantotto andàre a kàrte kuarantòto- E merr lumi e merr lùmi

- Non avere peli sulla lingua non avère pèli sùlla lìngua- E them troç e th’el troc’

- Avere l’acqua alla gola avère l’àkua àla gòla- Kam litarin në fyt kam litàrin në füt

- Cercare l’ago nel pagliaio çerkàre l’àgo nel paljàjo- Kërkoj gjilpërën në kashtë kërkòj gj’ilpërën në kasc’t

- Rimanere di stucco rimanère di stùko- Mbetem shtang mbètem sc’tang

- A gambe levate a gàmbe levàte- Me të katra me të kàtra

- Mi piange il cuore mi piànxhe il kuòre- Më pikon zemra më pikòn s’èmra

- Avere l’acquilina in bocca avère l’akuolìna in bòka- Më shkon goja lëng më sc’kon gòja

- Ridere di cuore rìdere di kuòre- Qesh me gjithë zemër qesc’ me gj’ìth’ s’èmër

- In un batter d’occhio in un bàter d’òkio- Sa çel e mbyll sytë sa cel e mbüll süt

- A quattr’occhi a kuàtr’òki- Sy për sy sü për sü

- Andare d’accordo come cani e gatti andàre d’akòrdo kòme kàni e gàti- Shkojnë si macja me miun sc’kòjn si màzja me mìun

- Meno male mèno màle- Shyqyr sciüqür

396

C FRASI ABITUALI I giorni di festa 75

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ditët e festave 75

75I GIORNI DI FESTA I XHÒRNI DI FÈSTADITËT E FESTAVE DÌTËT E FESTÀVE

- Natale natàle- Krishtlidjet krisc’tlìndje

- Pasqua pàskua- Pashkët pàsc’ kët

- Capodanno kapodàno- Viti i ri vìti i ri

- Settimana santa setimàna sànta- Java e shënjtë jàva e scënjt

- Befana befàna- Befanë befàn

- Domenica delle palme domènika dèle pàlme- E diel e palmave e dièl e palmàve

- Sabato santo sàbato sànto- E shtuna e shënjtë e sc’tùna e scënit

- Carnevale karnevàle- Karnavalet karnavalèt

- compleanno kompleàno- ditëlindje ditelìndje

- ferie (vacanze) fèrie (vakànce)- pushime puscìme

- festa della Donna fèsta dèla dòna- Dita e grave dìta e gràve

- festa del Lavoro fèsta del lavòro- Dita e punonjësve dìta e ponògnësve

- festa dell’Indipendenza e della Liberazione fèsta del’indipendènca e dèla liberaciòne- festa e Pavarësisë dhe e Çlirimit fèsta e pavarësìs dh’e e c’lirìmit

- festa nazionale fèsta nacionàle- festa kombëtare fèsta kombëtàre

397

C FRASI ABITUALI I giorni di festa 75

C FRAzA Të zAKONSHmE Të Të FOLURIT Ditët e festave 75

- festa religiosa fèsta relixhòza- festa fetare fèsta fetàre

- giorno dei Caduti xhòrno dèi kadùti- Dita e Dëshmorëve dìta e dësc’mòrëve

- Grande Bairam grànde bairàm- Bajram i Madh bajràm i madh’

- Piccolo Bairam pìkolo bairàm- Bajram i Vogël bajràm i vòghël

- onomastico onomàstiko- dita e emerit dìta e èmerit

D)Dizionario italiano/albanese - albanese/italiano, contiene tutte le parole usate in questo manualeDicionàrio italiàno/albanèze - albanèze/italiàno, kontenènte tute le paròle uzàte in kuesto manuàleFjalor italisht/shqip - italisht, që përmban tërë fjalët e përdorura në këtë manualFjalòr italisc’t/sc’kip - italìsc’t, që përmban tër fjalët e përdorùra në kët manuàl

a buon mercato a buòn merkàto i lirë i lìra più tardi a più tàrdi për më vonë për më von abbaglianti abaljànti drita të gjata drìta të gj’àtaabbastanza abastànca mjaft mjàft abbastanza abastànca pothuajse poth’uaj’seabbazia abàcia abaci abazìabbigliamento abiljamènto rroba të gatshme (konfeksione) rròba te gàtsc’meabbracciare abraçàre mepërqafu me përqafùabbraccio abràço përqafim përqafìmabbronzarsi abronxàrsi me unxi me ùnziabitazione abitaciòne banesë banèsabito àbito veshje(rroba) vèshje (rròba)abito da donna àbito da dòna fustan fustànabito da uomo àbito da uòmo kostum kostùmaborto abòrto dështim (abort) dësc’tìm (abòrt)abrasione abraziòne gërryerje ghërrüerjeaccelleratore açelleratòre pedal i gazit pedàl i gàs’itaccendere açèndere mendez mèndes’accendino açendìno çakmak ciakmàkaccensione açenziòne ndezje ndès’jeacciuga açùga açugë aciùgaccompagnare akompanjàre me shoqëru mescioqërùacconto akònto paradhënie paradh’ënieaccordo akòrdo marrëveshje marrëvèscjeaccredito akrèdito kreditim kreditìmaceto açèto uthull ùth’ullacetone açetòne aceton azetònacidità açidità aciditet aziditètacido açìdo acid azìdacqua akùa ujë ùjacqua borica àkua borìka ujë borik ùj bòrikacqua di colonia akùa di kolònia kolonjë kològn’acqua distillata àkua distilàta ujë i distiluar ùj i distilùaracqua dolce àkuà dòlçe ujë i ëmbël ùj i ëmbëlacqua minerale àkua mineràle ujë mineral ùj mineràlacqua ossigenata àkua osixhenàta ujë i oksigjenuar ùj i oksigi’enùaracqua salata àkua salàta ujë i kripur ùj i krìpuracqua vite (grappa) àkua vìte (gràpa) raki rakìacquamarina akuamarìna akuamarin akuamarìnacquazzone akuacòne rrebesh rrebèsc’acquistare akuistàre blej blèjacquisto akuìsto blerje blèrjeacustica akùstika akustikë akustìkaddebito adèbito debitim debitìmaddetto adèto atashe atascèaddio adìo lamtumirë lamtumìr

398

D DIzIONARIO italiano-albanese

D FJALOR Fjalor italisht-shqip

399



addizione adiciòne mbledhje mbledh’jeaddome adòme bark barkadesso (ora) adèso (òra) tani (tashti) tanì (tasc’tì)aeroporto aeropòrto aeroport aeropòrtafa àfa zagushi s’aguscìaffare afàre afar afàraffari afàri punët punëtaffetto afèto dashuri (përzemërsi) dasciurì (përs’ermërsì)affittare afitàre marr me qira marr me qiràaffittasi afìtasi jepet me qira jèpet me qiràaffitto afìto qira qiràaffrancatura afrankatùra pulla postare pùlla postàreaffresco afrèsko afresk afrèskaffumicato afumikàto i tymusur i tümòsuragenda axhènda blok kalendar bllok kalendàragente axhènte agjent agj’èntagenzia axhencìa agjenci agj’enzìagenzia di viaggi axhencìa di viàxhi agjenci udhëtimesh agj’enzì udh’ëtìmesc’aggiustare axhustàre ndreq(rregulloj) ndreq (rregullòj)agitare prima dell’uso axhitàre prìma del’ùzo tundeni para përdorimit tùndeni pàra përdorìmitaglio àljo hudhër hùdh’ëragnello al forno anjèlo al fòrno qëngj të pjekur (në furrë) qëngj’i të pjèkuragnello allo spiedo anjèlo alo spièdo mish qengji në hell misc’qèngj’i në hell agnello anjèlo mish qengji misc’ qèngj’iagnello lesso anjèlo lèso qëngji të zier qëngj’i të zìerago àgo gjilpërë gj’ilpëragosto agòsto gushti gùsc’tiagricoltore agrikoltòre bujk bùjkai ferri (alla griglia) ai fèri (àla grìlja) i skarës i skàrësaids àids sida sìdaaiuto! aiùto ndihmë! ndihmal forno al fòrno në furrë në furral sangue al sàngue pak i bërë pak i bëral tegame al tegàme i tiganisur (i fërguar) i tiganìsur (i fërgùar)ala àla krah krahalabastro alabàstro alabastër alabàstëralba àlba agim aghìmalbergo (hotel) albèrgo (hotèl) hotel hotèlalbero àlbero pemë pemalbero àlbero direk dirèkalbicocca albikòka kajsi kajsìalbum àlbum album albùmalbum da disegno àlbum da disènjo album vizatimi albùm vis’atìmialbum illustrato àlbum ilustràto album albumalbum per fotografie àlbum per fotografìe album fotografish albùm fotografìsc’alcolismo alcolìsmo alkoolizëm alkoolìs’ëmalcool àlkol alkol àlcolalga àlga algë algalimentari alimentàri ushqimore usc’qimòrealiscafo aliskàfo aliskaf aliskàfallegro alègro i gëzuar i ghës’ùarallenamento alenamènto stërvitje stërvìtjeallenatore alenatòre trajner trajnèrallergia àlerxhia alergji alergj’ì

400



allo spiedo alo spièdo në hell në hellalloggio alòxho strehim strehìmallora alòra atëherë atëherëalloro alòro dafinë dafinalpinismo alpinìzmo alpinizëm alpinìs’ëmalt alt ndal ndalalta marea àlta marèa baticë batìzalta tensione àlta tenziòne tension i lartë tensiòn i lartaltezza altèxa lartësi lartësìaltitudine (quota) altitùdine (kuòta) lartësi lartësìalto (persona) àlto (persòna) i gjatë i gj’atalto àlto i lartë i lartaltoparlante altoparlànte altoparlant altoparlàntaltopiano altopiàno rrafshnaltë rrafsc’nàltamante amànte i dashur i dasc’iùramare amàre dua dùaamarena amarèna vishnje visc’gneamaro amàro i hidhur i hìdh’urambasciata ambashàta ambasadë ambasàdambasciatore ambashatòre ambasador ambasadòrambulanza ambulànca ambulancë ambulànzambulatorio ambulatòrio ambulancë ambulànzamicizia amiçìcia miqësi miqësìamico amìko mik mikamministrazione aministraciòne administrim administrìmammobiliato amobiljàto i mobiluar i mobilùarammoniaca amonìaka amoniak amoniàkammortizzatore amorticatòre amortizator amortis’atòramo àmo grep grepamore amòre dashuri dasciurìanabbagliante anabaljànte drita të shkurtra drìta të sc’kùrtraanalgesico analxhèsiko analgjetik (qetësues) analgj’etìk (qetësùes)analisi (esami) anàlisi (esàmi) analizë analìs’ananas ananàs ananas ananàsanatra ànatra mish rose misc’ ròseanca ànka kërdhok(gongallet)(këllk)Kërdh’òk(gongallèt)(këllk)ancora ankòra akoma akòmaancora ànkora spirancë spirànzandare a destra andàre a dèstra sckoj djathtas sc’kòj djàth’tasandare a sinistra andàre a sinìstra shkoj majtas sc’kòj màjtasandare andàre shkoj sc’kòjandata e ritorno andàta e ritòrno vajtje-ardhje vàjtje-àrdh’jeanello anèlo unazë unàs’anemia anemìa anemi anemìanestesia anestesìa anestezi anestes’ìanestesia totale anestesìa totàle anestezi narkozë anestes’ì narkòs’anestetico anestètiko anestetik anestetìkanfiteatro anfiteàtro amfiteatër amfiteàtërangina anxhìna angjinë angj’ìnangina pectoris anxhìna pektorìs stenokardi stenokardìangolo àngolo kënd këndanguilla anguìla ngjalë ngjàlanguria angùria shalqi (bostan) sciàlqi (bostàn)animale animàle kafshë kafsc’

animale domestico animàle domèstiko kafshë shtëpiake kafsc’ sc’tëpiàkeanimale selvatico animàle selvàtiko kafshë e egër kafsc’ e èghëranno àno viti vìtiannunciatrice anunçiatrìçe spikere spìkereano àno pasdalje (anus) pasdàlje (anùs)antenna antèna antenë antènantenna parabolica antèna parabòlika antenë parabolike antën parabolìkeantibiotico antibiòtiko antibiotik antibiotìkantichità antikità antike antìkeantico antìko i lashtë (antik) i lasc’t (antìk)antifurto antifùrto kundër vjedhjes kùndër vjèdh’jesantigelo antixhèlo kundër ngrirjes kùndër ngrìrjesantinebbia antinèbia drita të verdha drìta të vèrdh’aantipasti: antipàsti antipasta: antipàstaantipatico antipàtiko antipatik antipatìkantipiretico antipirètiko antipiretik antipiretìkantisettico antisètiko antiseptik antiseptìkantitetanica antitetànika kundër tetanosit kùndër tetanòsitaperto apèrto hapur hàpurapotema apotèma apotemë apotèmapparecchio telefonico aparèkio telefòniko telefon telefònappartamento apartamènto apartamenti apartamèntiappendicite apendiçìte apendicit apendizìtapplaudire aplaudìre duartrokas duartokràsapplauso aplàuso duartrokitje duartrokìtjeappuntamento apuntamènto takim takìmapribottiglie apribotìlje hapëse shishesh hàpëse scìscesc’aprile aprìle prilli prìlli arachidi aràkidi kikirikë kikirìkaragosta aragòsta aragostë aragòstarance arànçe portokalli portokàlliarancia arànça portokall portokàllaranciata arançàta arançatë aranciàtarancione arançiòne ngjyrëportokall ngj’ürëportokàllarbitro àrbitro gjyqtar (arbitër) gj’üqtàr (arbìtër)archeologia arkeoloxhìa arkeologji arkeologj’ìarchitettura arkitetùra arkitekturë arkitektùrarchivio arkìvio arkiv arkìvarcobaleno arkobalèno ylber ülbèrarea di servizio àrea di servìcio zonë shërbimi s’on scërbìmiargento arxhènto argjend argj’èndaria ària ajër àjëraria condizionata arìa kondicionàta ajër i kondicionuar àjër i kondizionùararinga arìnga harengë harèngharioso ariòzo i ajrosur i ajrosùrarma àrma armë armarmadio armàdio dollap dollàparmonica a bocca armònika a bòka harmonikë harmonìkarpa àrpa harpë harparredamento aredamènto mobilim (orendi) mobilìm (orendì)arrestare arestàre arrestoj arrestòjarrivare arivàre arrij (mbërrij) arrìj (mbërrìj)arrivederci! ciao! arivedèrçi çiào mirupafshim! mirupàfscimarrivi arìvi mbërritje(arritje) mbërrìtje (arrìtje)

401



arrivo arìvo arritje (mbërritje) arrìtje (mbërrìtje)arrostito arostìto shish qebap scìsc’ qebàparrosto aròsto i pjekur i pjèkurarte àrte art artarteria artèria arterie arterìearticolazione artikolaciòne kyçetegjymtyrëveqëlëvizin(nyjë)(kyç)kücetegj’ümtürëveqëlëvi s’ìn (nüj)(küc)articoli da regalo artìkoli da regàlo dhurata(artikuj për dhuratë)dh’uràta(àrtikuj për dh’uràt)articoli sportivi artìkoli sportìvi artikuj sportiv artikùj sportìvarticolo artìkolo artikull artìkullartista artìsta artist artìstartrite artrite artrit artrìtascella ashèla sqetull sqetùllascensore ashensòre ashensorascensòrascesso ashèso absces abszèsasciugamano ashugamàno peshqir pesc’qìrasciugare ashugàre thaj th’àjasciutto ashùto i thatë i th’atascoltatore askoltatòre dëgjues dëgj’ùesasma àzma azëm as’ëmasparago aspàrago shpargull sc’pàrgullaspirina aspirìna aspirinë aspirìnaspro àspro i athët i àth’ëtasse àse aks aksassegno asènjo çek cekassicurata asikuràta letër e siguruar lètër e sigurùarassicurazione asikuraciòne sigurimi sigurìmiassicurazione auto asikuraciòne àuto sigurimi i makinës sigurìmi i makìnësassorbenti igienici asorbènti ixhèniçi thithës higjenik(pecetë grash)th’ìth’ës higj’enìk(pezèt grasc’)assortimento asortimènto asortiment asortimèntasta àsta ankand ankàndastice àstiçe gaforre deti gafòrre dètiastigmatico astigmàtiko astigmatik astigmatìkastuccio astùço këllëf këllëfatlante atlànte atlas atlàsatleta atlèta atlet atlètatletica atletìka atletikë atletìkatletica leggera atlètìka lexhèra atletikë e lehtë atletìk e lehtatletica pesante atlètìka pesànte atletikë e rëndë atletìk e rëndatmosfera atmosfèra atmosferë atmosfèrattaccapanni atakapàni varëse rrobash vàrëse rròbasc’attacco atàko krizë kris’attenti al fuoco atènti al fuòko kujdes nga zjarri kujdès nga s’jàrriattenti atènti ki kujdes ki kujdèsattenuanti atenuànti justifikim justifikìmattenzione atenciòne kujdes kujdèsatterraggio aterràxho ulje ùljeattivo atìvo aktiv aktìvatto àto akt aktattore (attrice) atòre (atrìçe) aktor (aktore) aktòr (aktòre)attracco atràko vend ankorimi vend ankorìmiaudio àudio zë s’ëaumento aumènto ngritje ngrìtjeautenticare autentikàre vërtetoj vërtetòjautista autìsta shofer sciofèr

402

C DIzIONARIO italiano-albanese


autobiografia autobiografìa autobiografi autobiografìautobus àutobuz autobus autobùsautocarro autokàrro kamion kamiònautofficina autofiçìna autoofiçinë autooficìnautomezzo automèco automjet automjètautomobile automòbile automobil automobìlautomobilismo automobilìsmo automobilizëm automobilìs’ëmautonoleggio autonolèxho makinë me qira makìn me qiràautore autòre autor autòrautorimessa autorimèsa garazh garàzh’autostrada autostràda autostradë autostràdautunno autùno Vjeshtëvjèsh’t avambraccio avambràço llërë, parakrah llër paràkrakavaro avàro koprrac koprràzavorio avòrio fildish fildìsc’avvelenamento avelenamènto helmim helmìmavvocato avokàto avokat avokàtavvoltoio avoltòjo hutë hutazienda aciènda ndërmarrje (firmë) ndëmàrrje (firm)azione aciòne aksion aksiònazionista acionìsta aksionar aksionàrazzurro azùrro i kaltër i kàltërbaccalà bakalà peshk i thatë (bakalaro) pesc’k i th’at (bakalàro)baciare baçàre me puth me puth’bacino baçìno legen leghènbacio bàço puthje pùth’jebaffi bàfi mustaqe mustàqebagagliaio bagaljàjo bagazh bagàzhbagaglio bagàljo ngarkesën ngarkesën bagaglio bagàljo bagazh bagàzh’bagalio a mano bagàljo a màno bagazh’ i dorës bagàzh’ i dòrësbagnato banjàto i lagur i làgurbagnino banjìno ndihmëeshpejtë (kujdestar plazhi) ndihmesc’pèjt (kujdestàr plàzh’i)bagno bànjo banjo bàgnobalcone balkòne ballkon ballkònballare balàre me kërcy me kërzüballo bàlo valle (vallëzim) (kërcim) vàlle (vallës’ìm) (kërzìm)balsamo bàlzamo ballsam ballsàmbanana banàna banane banànebanca bànka banka bànkabanca dati bànka dàti bankë të dhënash bank të dh’ënasc’banchina bankìna buzë e rrugës bus’ e rrùghësbanchina bankìna skelë skelbanconota bankonòta kartëmonedhë kartëmonèdh’bar (caffè) bar kafè bar (bufe) bar (bufè)barba bàrba mjekër mjèkërbarbabietola barbabiètola panxhar pangiàrbarbiere (parrucchiere) barbière (parrukière) berber (rrojtore) berbèr (rrojtòre)barca a motore bàrka a motòre barkë me motor bark me motòrbarca a remi bàrka a rèmi barkë me lopata (me rrema) bark me lopàta (me rrèma)barca a vela bàrka a vèla barkë me vela bark me vèlabarca bàrka barkë (varkë) bark (vark)barella barèla barelë barèlbarometro baròmetro barometër baromètër

403



404



base bàze bazë bas’basetta bazèta favorite favorìtebasilico bazìliko borzilok bors’ilòkbassa marea bàsa marèa zbaticë s’batìzbasso (persona) bàso (perzòna) i shkurtër i sc’kùrtërbasso bàso i ulët i ùlëtbassorilievo basorilièvo basoreliev basorelièvbatteria baterìa bateri baterìbatteria scarica baterìa skàrika bateri e shkarkuar baterì e sc’karkùarBefana befàna Befanë befànbeige bezhë bezhë bezh’bello bèlo i bukur i bùkurben cotto ben kòto i pjekur mirë i pjekùr mirbenda bènda fashë (bende-lidhëse) fasc’ (bènde-lidh’ëse)beni bèni pasuri pasurìbeni immobili bèni imòbili pasuri e paluajtshme pasurì e palùajtsc’mebeni mobili bèni mòbili pasuri e luajtshme pasurì e lùjtsc’mebenvenuto benvenùto mirë se erdhe mir se èrdhe benzina benxìna benzinë bens’inbevanda bevànda pije pìjebevande bevànde pije: pij’ebiancheria biankerìa rroba të brendshme rròba të brèndsc’mebiancheria biankerìa rroba të bardha rròba të bàrdh’abiancheria intima biankerìa ìntima ndërresa të brendshme ndërrèsa të brèndsc’mebianco biànko i bardhë i bardh’biblioteca bibliotèka bibliotekë bibliotèkbicarbonato bikarbonàto bikarbonat bikarbonàtbicchiere bikière gotë gotbicicletta biçiklèta biçikletë biçiklètbiennio biènio dyvjeçar düvjeciàrbigiotteria bizhoterìa bizhuteri bizh’uterìbiglietteria biljeterìa biletari biletarìbiglietto biljèto biletë biletbiglietto d’andata biljèto d’andàta biletë vajtje bilèt vàjtjebiglietto d’ingresso biljèto d’ingrèso biletë hyrjeje bilèt hürjejebiglietto di andata e ritorno biljèto di andàta e ritòrno biletë vajtje-ardhje bilèt vàjtje-àrdh’jebigodino bigodìno bigudin bigudìnbilancio bilànço bilanc bilànzbile bìle tëmbël tëmbëlbinario binàrio binar binàrbiografia biografìa biografi biografìbiondo biòndo bjond bjòndbiro bìro stilolaps stilolàpsbirra bìrra birrë birrbiscotti biskòti biskota biskòtabiscotto biskòto biskotë biskòtbisettrice bisetrìçè përgjysmore përgj’üsmòrebistecca bistèka biftek biftèkbistecca di manzo bistèka di mànxo biftekë muzat biftèk mus’àbisturi bìsturi bisturi bisturìbitume per asfalto bitùme per asfàlto bitum për asfalt bitùm për asfàltbivio bìvio bigëzim bighës’ìmblocco per appunti blòko per apùnti bllok shënimesh bllok scënìmesc’blu blu blu blu

405



bocca bòka gojë gojbocce bòçe boçe bòcebocchino bokìno cigarishte (pipë) zigarìsc’te (pip)bolla di accompagnamento bòla di akompanjamènto fletë shoqërimi flet scioqërìmibollito (lesso) bolìto (lèso) i zier i s’ìerbonifico bonìfiko urdhër derdhjeje ùrdh’ër dèrdh’jejebordo bòrdo bord bordborotalco borotàlko pudër talk pùdër talkborraccia boràça pagur pagùrborsa (borsetta) bòrza (borzèta) çantë ciàntBorsa bòrza Bursë bursborsaiolo borzajòlo hajdut çantash hajdùt ciàntasc’bosco bòsko pyll püllbotteghino botegìno biletari biletarìbottiglia botìlja shishe scìscebraccialetto braçalèto byzylyk bizh’ülü’kbraccio bràço krah krahbranda brànda shtrat portativ sc’tràt portatìvbranzino branxìno levre lèvrebretelle bretèle tiranda tiràndabrevetto brevèto patentë patèntbrillante brilànte brilant brilàntbrina brìna brymë brümbrindisi brìndizi dolli dollìbrividi brìvidi dridhmë (mornica) dridh’m (mornìza)brocca (caraffa)bròka kanë kanbrodo (con uovo) bròdo (kon uòvo) supë (me vezë) sup (me vez)bronchi brònki bronke brònkebronchite bronkìte bronkit bronkìtbruciore di stomaco bruçiòre di stòmako djegësirë djeghësìrbruno brùno zeshkan s’esc’kànbrutto brùto i shëmtuar i shëmtùarbuca delle lettere bùka dèle lètere kuti e postës kutì e pòstësbudino budìno buding budìngbuffet bufè bufe bufèbuon appetito buòn apetìto të bëftë mirë! të bëft mirbuona sera buòna sèra, mirëmbrema mirëmbrèma,buonanotte buonanòte natën e mirë nàtën e mirbuonasera (commiato) buonasèra natën e mirë natën e mirbuonasera (dopo il tramonto) buonasèra mirëmbrëma mirëmbrëmabuongiorno (commiato) buonxhòrno ditën e mirë dìtën e mìrbuongiorno (fino al tramonto) buonxhòrno mirëdita mirëdìtabuongiorno (fino alle ore 8/9) buonxhòrno mirëmëngjes mirëmënj’èsbuono buòno i mirë i mirburro bùro gjalpë gj’alpbusta bùsta zarf s’arfbusto bùsto bust bustcabina doppia (singola) kabìna dòpia (sìngola) kabinë dyshe (njëshe) kabin düsce (gnësce)cabina kabìna kabinë kabìncabina telefonica kabìna telefònika kabinë telefonike kabìn telefonìkecacao kakào kakao kakàocaccia kàça gjuheti gj’uhetìcacciatore kaçatòre gjahtar gj’ahtàrcacciavite kaçàvìte kaçavidë kaciavìd

caco kàko hurmë hurmcaffè in chicchi kafè in kìki kafe me kokrra kafè me kòkrracaffè kafè kafe kafècaffè macinato kafè maçinàto kafe e bluar kafè e bluàrcalamari kalamàri kallamare kallamàrecalciatore kalçatòre futbollist futbollìstcalcio kàlço futboll futbòllcalcolo biliare kàlkolo biliàre gur në tëmbël gur në tëmbëlcalcolo kàlkolo gur gurcalcolo renale kàlkolo renàle gur në veshkë gur në vesc’kcalda kàlda i ngrohtë i ngroht caldo kàldo i ngrohtë i ngroht nxehtë nxehtcaldo kàldo vapë vapcalendario kalendàrio kalendar kalendàrcalmante (tranquillante) kalmànte (trankuillànte) qetësues qetësùescalorifero kolorìfero elettrico eletrìko kalorifer kalorifèr me korent me korèntcalzascarpe kalcaskàrpe lugë këpucësh lug këpùzësc’calzature kalcatùre dyqanë këpucësh (këpucarë) düqàn këpuzësc’ (këpuzàr)calze kàlce çorape cioràpecalzolaio kalcolàjo këpucar këpuzarcambiare kambiàre ndërroj ndërròjcambiare treno kambiàre trèno ndërroj trenin ndërròj trènincambio kàmbio këmbim këmbìmcambio kàmbio kuti e ndërrimit e shpejtësisë kutì e ndërrìmit e sc’pejtësìscambio ufficiale kàmbio ufiçiàle këmbim zyrtar këmbim s’ürtàrcamera di commercio kàmera di komèrço dhoma e tregtisë dh’òma e tregtìscamera kàmera dhomë dh’òmcameriera kamerièra kameriere kamerièrecameriere kamerière kamarieriKamerièrcamfora kàmfora kamfor kàmforcamicetta kamiçèta bluzë blus’camicia da notte kamìçia da nòte këmishë nate këmisc’ nàtecamicia kamìçia këmishë këmisc’camion kàmion kamion kamiòncamioncino kamionçìno kamionçinë kamioncìncampagna kampànja fushë fusc’campanello kampanèlo zile s’ìlecampanile kampanìle kamanore kambanòrecampeggio kampèxho kamp kàmpcampionato kampionàto kampionat kampionàtcampione kampiòne kampion (mostër) kampiòn (mòstër)campione kampiòne kampion kampiòncampione senza valore kampiòne sènca valòre kampion pa çmim (pa vlerë) kampiòn pa c’mim (pa vler)campo kàmpo fushë fusc’campo lavorato kàmpo lavoràto arë arcanale kanàle kanal kanàlcancro kànkro kancer kanzèrcandela kandèla kandelë kandèlcanicola kanìkola djegagur djegagùrcannella kanèlla kanellë kanèllcannelloni kanelòni kaneloni kanelònicanoa kanòa kanoe kanòecanottaggio kanotàxho kanotazh kanotàzh’canottiera kanotièra kanotierë kanotièr

406



cantante kantànte këngëtar kënghëtàrcantiere kantière kantier kantièrcanzone kancòne këngë kënghcapacità di memoria kapaçità di memòria kapacitet kujtese kapazitèt kujtèsecapacità kapaçità kapacitet kapazitètcaparra kapàra kapar (parapagim) kapàr (parapaghìm)capelli corti kapèli kòrti flokë të shkurtër flok të sc’kùrtërcapelli kapèli flokë flokcapelli lunghi kapèli lùngi flokë të gjatë flok të gj’atcapezzolo kapècolo thith (thumb) th’ith’(th’umb)capitale kapitàle kapital kapitàlcapitano kapitàno kapiten kapitènCapodanno kapodàno Viti i ri vìti i ricapogiro kapoxhìro marramendje marramèndjecapolavoro kapolavòro kryevepër krüevèpërcapostazione kapostaciòne shef stacioni scef staziònicapotreno kapotrèno shef treni scef trènicappello kapèllo kapelë kapèlcappero kàpero kaparinë kaparìncappotto kapòto pallto pàlltocapretto kaprèto mish keci misc’ kèzicapsula kàpsula kapsulë kapsùlcarabiniere karabinière karabinier karabinièrcaramella karamèla karamele (sheqerkë) karamèle (sceqèrk)carato karàto karat karàtcarburante karburànte karburant karburàntcarburatore karburatòre karburator karburatòrcarcere kàrçere burg burgcarciofi karçiòfi angjinar angj’inàrcarciofo karçiòfo angjinare angj’inàrecardiologo kardiòlogo kardiolog kardiològcardiopatia kardiopatìa kardiopati kardiopatìcaricare karikàre kurdis kurdìscaricare la batteria karikàre la baterìa ngarkoj baterinë ngarkòj baterìncarie kàrie kalbëzim i dhëmbit kalbës’ìm i dh’ëmbitcarne congelata kàrne konxhelàta mish i ngrirë misc’ i ngrircarne di maiale arrosto kàrne di maiàle aròsto rosto derri ròsto dèrricarne in scatola kàrne in skàtola mish kutie misc’ kutìecarne in umido con salza e spezie mish jahni misc’jahnì carne kàrne mish misc’carne macinata kàrne maçinàta mish i grirë misc’ i grirCarnevale karnevàle Karnavalet karnavalètcaro kàro i shtrenjtë i sc’tregn’tcarota karòta karotë karòtcarpa kàrpa krap krapcarrello (aereo) karrèlo rrota rròtacarrello (bagagli) karrèlo karrocë karròzcarro attrezzi kàro atrèci karroofiçinë karrooficìncarro kàrro karro kàrrocarrozza karròca vagon vagòncarrozzeria karrocerìa karoceri karozerìcarta assorbente kàrta asorbènte letër thithëse lètër th’ìthësecarta carbone kàrta karbòne letër kopjative lètër kopjatìvecarta d’identità kàrta d’identità letër njoftim lètër gnoftìm

407



408



carta d’imbarco karta d’imbàrko fletë udhëtimi flet udh’ëtìmicarta da lettera kàrta da lètera letër shkrimi lètër sc’krìmicarta da pacco kàrta da pàko letër ambalazhi lètër ambalàzh’icarta di credito kàrta di krèdito kartë krediti kart kredìticarta igienica kàrta ixhènika letër higjienike lètër higj’ienìke carta kàrta letër lètërcarta velina kàrta velìna letër e hollë lètër e hollcartella (per scuola) kartèla (per skuòla) çantë ciàntcartello indicatore kartèlo indikatòre shenjë rrugore scegn’ rrugòrecartina per sigarette kartìna per sigarète letër cigareje lètër zigàrejecartoleria kartolerìa kartoleri kartolerìcartolina kartolìna kartolinë kartolìncartone animato kartòne animàto film vizatimor (kartonë) film vis’atimòr (kartòn)cartone kartòne karton kartòncasa editrice kàza editrìçe shtëpi botuese sc’tëpì botùesecasa kàza shtëpi sc’tëpì casalinghi kazalìngi artikuj shtëpiakë artìkuj sc’tëpiàkcasco kàsko kaskë kaskcassa dell’orologio kàsa dell’orolòxho kuti e orës kutì e òrëscassa di risparmio kàsa di rispàrmio arka e kursimit àrka e kursìmitcassa kàsa arka àrkacassaforte kasafòrte kasafortë kasafòrtcassata kasàta kasatë kasàtcassetta di sicurezza kasèta di sikurèca kasafortë kasafòrtcassetto kasèto sirtarë sirtàrcassettone kasetòne komo komòcastagna kastànja gështenjë ghësc’tègn’castano kastàno gështenjë ghësc’tègn’castello kastèlo kështjellë kësc’tjèllcastrato con patate kastràto kon patàte qëngj të tredhur me patate qëngj’ të tredh’ùr me patàtecatalogo katàlogo katalog katalògcatarro katàro këlbazë këlbàs’categoria kategorìa kategori kategorìcatene da neve katène da nève zinxhirë dëbore s’ingìr dëbòrecatenina katenìna zinxhir s’ingìrcattivo katìvo i keq i keqcauzione (caparra) kauciòne garanci (kapar) garanzì (kapàr)cavalli kavàli kuaj-fuqi kùaj fuqicavatappi kavatàpi tapënxjerrëse tapënz’jèrrësecaviglia kavìlja kyç i këmbës küc’ i këmbëscavo di traino kàvo di tràino kavo për të tërhequr kàvo për të tërhèqurcavo kàvo kabllo kàbllocavolfiore kavolfiòre lulelakër lulelàkërcavolo kàvolo lakër lakërcefalo çèfalo qefull qefùllcelibe çèlibe beqar beqàrcena çèna darkë darkcentesimo çentèzimo i njëqindtë i gnëqìntcentimetro çèntìmetro centimetër zentimètërcentimetro cubo çentìmetro kùbo centimetër kub zentimètër kubcentimetro quadrato çentìmetro kuadràto centimëter katror zentimètër katròrcentralino çentralìno central zentràlcentro abitato çèntro abitàto qendër e banuar qèndër e banùarcentro çèntro qender qendèr

409



centro città çentro çità qendër qyteti qèndër qütèticentunesimo çentunèzimo i njëqindenjëtë i gnëqindegnëtceramica çèràmika qeramikë qeramìkcerchio çèrkio rreth rreth’cernia çèrnia ker, rufjo ker rufj’ocerotto çeròtto leukopkast leukoplàstcertificato çertifikàto certifikatë zertifikàtcerto (certamente) çèrto (çertamènte) sigurisht sigurìsc’tcervello çervèlo tru trucetrioli çetriòli tranguj (sallator) trangùj (sallatòr)cetriolo çetriòlo trangull (kastravec) tràngull (kastravèz)chapignon shapinjòn kërpudhë e butë kërpùdh’ e butche bello! ke bèlo sa bukur! sa bùkurche cosa ha?ke kòza a çfar ka?c’far kache cosa ke kòza çfarë c’far che peccato! ke pekàto sa gjynah! sa gj’ünàhche rabbia! ke ràbia sa inat! sa inàtche sfortuna! ke sfortùna ç’fat i keq! c’fat i keqchiamata kiamàta thirrje th’ìrrjechiave inglese kiàve inglèze çelës anglez cèlës anglès’chiave kiàve çelës cèlëschicchi di grano bolliti e zuccherati hashure hasciùre chiesa kièza kishë kisc’chilo kìlo kile kìlechilometro kilòmetro kilometër kilomètërchilometro quadrato kilòmetro kuadràto kilometër katror kilomètër katròrchiocciola kiòçola kërmill i vreshtës kërmill i vrèsc’tëschiodi di garofano kiòdi di garòfano rrënjë karafili rrëgn’ karafilichiodo kiòdo gozhdë gozh’dchiosco kiòsko kiosk kiòskchiostro kiòstro oborr monastiri obòrr monastìrichirurgo kirùrgo kirurg kirùrgchitarra elettrica kitàra elètrika kitarë elektrike kitàr elektrìkechitarra kitàrra kitarë kitàrchiuso kiùzo i mbyllur i mbüllurchiuso per inventàrio kiùzo per inventàrio mbyllur për inventar mbüllur për inventàrciabatte çiabàte pantofla pantòflaciao çiào tungjatijeta tungj’atij’ètaciclamino çiklamìno çiklamin ciklamìnciclismo çiklìzmo çiklizëm ciklìs’ëmcielo çièlo qiell qìellcielo coperto çièlo kopèrto qiell i mbyllur qìell i vrègn’turcielo nuvoloso çièlo nuvolòzo qiell me re (i vrenjtur) qìell me re ( i vrègn’tur)cielo sereno çièlo serèno qiell i kthjellët qìell i kth’jèllëtcielo stellato çièlo stelàto qiell me yje qìell me üjeciliege çilièxhe qershi qerscìcilindrata çilindràta litrazh litràzh’cilindro çilìndro cilindër zilìndërcima çìma majë màjcimitero çimitèro varrezë varrès’cinema çìnema kinema kinemàcinghia di trasmissione çingia di trasmisiòne rrip transmisioni rrip transmisiònicinquantesimo çinkuantèzimo i pesëdhjetë i pesëdh’jètcinquecentesimo çinkueçentèzimo i pesëqindtë i pesëqìndt


cintura çintùra rrip (brez) rrip (bres’)cintura di sicurezza çintùra di sikurèca brez sigurimi bres’ sigurìmicinturino çinturìno rrip i orës rrip i òrëscioccolatini çokolatìni bonbone bonbònecioccolato al latte çokolàto al làte çokollatë me qumësht ciokollàt me qùmësc’tcioccolato çiokolàto çokollatë ciokollàt ciondolo çòndolo varëse vàrësecipolla çipòla qepë qepcipria çìpria pudër pùdërcircolazione çirkolaciòne qarkullim qarkullìmcircolazione stradale çirkolaçiòne stradàle qarkullim qarkullìmcirconferenza çirconferènxa rreth rreth’circonvallazione çirkonvalaciòne unazë unàs’cirrosi epatica çirròsi epàtika cirrozë e mëlçisë zirròs’ e mëlcìscistite çistìte cistit zistìtcittà çità qytet qütètcittà-museo çità muzèo qytet-muze qütèt-mus’ècittadella çitadèla citadelë (kështjellë) zitadèl (kësc’tjèll)cittadinanza çitadinànca shtetësi sc’tetësìclacson klàkson bori (buri) borì (burì)clarinetto klarinèto klarinetë klarinètclasse klàse klasë klasclavicembalo klaviçèmbalo klavicembal klavizembàlclavicola klavìkola klavikul (heqës) klavìkul (hèqës)cliente kliènte klient klièntclima continentale klìma kontinentàle klimë kontinentale klim kontinentàleclima glaciale klìma glaçiàle klimë e akullt klim e àkulltclima klìma klimë klìmclima mediterraneo klìma mediteràneo klimë mesdhetare klim mesdh’etàreclima secco klìma sèko klimë e thatë klim e th’atclima temperato klìma temperàto klimë e butë klim e butclima tropicale klìma tropikàle klimë tropikale klim tropikàleclima umido klìma ùmido klimë e lagësht klim e làghësc’tclinica klìnika klinikë klinìkcoda (fila) kòda (fìla) radhë radh’codice civile kòdiçe çivìle kod civil kod zivìlcodice kòdiçe kod kodcodice penale kòdiçe penàle kod penal kod penàlcodice stradale kòdiçe stradàle kodi rrugor kòdi rrugòrcofano kòfano kapak kapàkcognato konjàto kunat kunàtcognome konjòme mbiemër mbièmërcolera kolèra kolerë kolèrcolica kòlika kolikë (të prera) kolìk (të prèra)colite kolìte kolit kolìtcolla kòla zamkë s’amkcollana kolàna gjerdan gj’erdàncollana kolàna seri serìcollant kolànt geta ghètacollasso kolàso kolaps kolàpscolle (collina) kòle (kolìna) kodër kòdërcolletto kolèto jakë jakcollezione koleciòne koleksion koleksiòncollina kolìna kodër kòdër

410


411



collirio kolìrio kolir kolìrcollo kòlo grykë (qafë) grük (qaf)colonna kolòna shtyllë sc’tüllcolonna sonora kolòna sonòra muzikë e filmit mus’ik e filmitcolore a olio kolòre a òlio ngjyrë (bojë) vaji ngj’ür (bòj) vàjicolore a tempera kolòre a tèmpera ngjyrë (bojë) tempera ngj’ür (bòj) tèmperacolore acquarello kolòre akuarèlo ngjyrë (bojë) uji ngj’ür (bòj) ùjicolore kolòre ngjyrë (bojë) ngj’ür (bòj)colpa kòlpa faj fàjcoltello koltèlo thikë th’ikcoma kòma komë komcome sta? kòme stà si jeni? si jènicome stai? kòme stài si je? si jècome va? kòme va si shkon (çkemi)? si sckon ( c’kèmi)commedia komèdia komedi komedìcommerciale komerçàle tregtar tregtàrcommercio al minuto komèrço al minùto tregti me pakicë tregtì me pakizcommercio all’ingrosso komèrço all’ingròso tregti me shumicë tregtì me sciumìzcommercio estero komèrço èstero tregti e jashtme tregtì e jàsc’tmecommercio komèrço tregti tregtìcommesso(a) komèso(a) shitës (shitëse) scìtës (shìtëse)commissariato di polizia komisariàto di policìa rajon i policisë rajòn i polizìscommissione komisiòne komision komisiòncommozione cerebrale komociòne çerebràle tronditje trunore trondìtje trunòrecomodino komodìno komodinë komodìncompagnia aerea kompanj’a aèrea shoqëri (kompani ajrore) scioqërì (kompanì ajròre)compagnia kompanj’a grup (kompania) grup (kompanìa)comparsa kompàrsa figurant figuràntcompasso kompàso kompas kompàscompleanno kompleàno ditëlindje ditelìndjecomplicato komplìkato i ndërlikuar i ndërlikùarcomprare kompràre blej blèjcompravendita kompravèndita shitblerje scitblèrjecompressa (pastiglia) komprèsa (pastìlja) kompresë (tabletë) komprès (tablèt)computer kompjùter kompjuter kompjùtercomunicazione internazionale komunikaciòne internacionàle lidhje ndërkombëtare lìdh’je ndërkombëtàrecomunicazione komunikaciòne lidhje lìdh’jeconcentrato di pomodoro konçentràto di pomodòro salcë domatesh sàlz domàtesc’concerto konçèrto koncert konzèrtconchiglia konkìlja guaskë guàskconcorrenza konkorrènca konkurrencë konkurrènzcondanna kondàna dënim dënìmcondimenti e spezie: kondimènti e spècie mëlmesë e erëza mëlmès e èrës’aconfine konfìne kufi kufìcongelamento konxhelamènto ngrirje ngrìrjecongestione konxhestiòne kongjestion kongj’estiòncongiuntivite konxhuntivìte koniunktivit koniunktivìtconiglio konìljo mish lepuri misc’ lèpuriconiugata koniugàta e martuar e martùarconiugato koniugàto i martuar i martùarconiuge kòniuxhe bashkëshort basc’kësciòrtcono kòno kon konconoscente konoshènte e njohur e gnòhurconsegna konsènja dorëzim dorës’ìm

consolato konsolàto konsullatë konsullàtconsole kònsole konsull kònsullconsulto konsùlto konsultë konsùltconsumazione konsumaciòne pije pìjecontabilità kontabilità kontabilitet kontabilitètcontadino kontadìno fshatar fsciatàrcontagio kontàxho ngjitje (infektim) ngj’ìtje (infektìm)contagocce kontagòçe pikatore pikatòrecontanti kontànti para në dorë parà në dorcontenuto kontenùto përmbajtje përmbàjtjeconto corrente kònto kòrrente llogari rrjedhëse llogarì rrjèdh’ëseconto kònto llogari llogarìcontrabbando kontrabàndo kontrabandë kontrabàndcontrabbasso kontrabàso kontrabas kontrabàscontratto kontràto kontratë kontràtcontroindicazioni kontroindikaciòni kundërindikime(kundërkëshillime)kundërindikìme(kundërkëscillìme)controllo kontròlo kontroll kontròllcontrollo passaporti (kontròllo pasapòrti) kontroll i pasaportave kontròll i pasapòrtavecontrollore kontrolòre fatorino fatorìnocontusione kontuziòne kontuzion kontus’iònconvalescenza konvaleshènca konvaleshencë konvalescènzconvento konvènto monastir (kuvend) monastìr (kuvènd)convivente konvivènte bashkëjetesë basc’këjetèscooperativa kooperatìva kooperativë kooperatìvcoperta kopèrta mbulesë (kuvertë) mbulès (kuvèrt)copertina kopertìna kapak kapàkcopia kòpia kopje kòpjecorno kòrno bri bricorona koròna kurorë kuròrcorrente korrènte rrymë (korrent) rrüm (korrènt)corridoio korridòjo korridor korridòrcorridore korridòre çiklist ciklìstcorrispondenza korrispondènca letërkëmbim(korrenspondencë)letërkëmbìm (correspondènz)corsa kòrsa vrapim vrapìmcorsia korsìa pavion paviòncorsia korsìa korsi korsìcorso kòrso kurs kurscortile kortìle oborr obòrrcorto kòrto i shkurtër i sc’kùrtërcortometraggio kortometràxho film me metrazh të shkurtër film me metràzh’ të sc’kùrtërcoscia kòsha kofshë kofsc’così così kozì kozì ashtu ashtu asc’ tù asc’tùcosmetico kozmètiko kozmetik kos’metìkcosta kòsta bregdet bregdètcostata kostàta brinjë brign’costo kòsto kosto kòstocostola kòstola brinjë (te akeletit) brìgn’ (te akeletìt)costume da bagno kostùme da bànjo kostum banje kostùm bàgnecotoletta di cervella kotolèta di çervèla tru kotolet trù kotolètcotoletta kotolèta kotoletë kotolètcotolette di vitello kotolète di vitèlo kotolet viçi kotolèt vìcicotone idrofilo kotòne idròfilo pambuk idrofil pambùk idrofìlcotone kotòne pambuk pambùkcotto kòto i pjekur i pièkur

412



413



cozze koce midhje mìdh’jecrampo kràmpo ngërç nghërc’cranio krànio kafkë (kocka e kokës) kafk (kòzka e kòkës)cravatta kravàta kravatë kravàtcredito krèdito kredi kredìcreditore kreditòre kreditor kreditòrcrèm caramel krèm karamèl krem karamel krem karamèlcrema idratante krèma idratànte krem hidratan krem hidratànt crema krèma krem kremcrema da barba krèma da bàrba pastë rroje past rròjecrema nutriente krèma nutriènte krem ushqyes krem usc’qüescrema solare krèma solàre krem plazhi krem plàzh’icrepuscolo krepùskolo muzg mus’gcric krìk krik krikcrisantemo krisantèmo krizantemë kris’antèmcrisi krìzi krizë kris’cristallo kristàlo kristal kristàlcrociera kroçèra anije udhëtim për turizëm anìje udh’ëtìm për turìs’ëmcronometro kronòmetro kronometër kronomètërcrudo krùdo i papjekur i papjèkurcruscotto kruskòto kruskot kruskòtcubo kùbo kub kubcuccetta kuçèta vend-krevat vend krevàtcucchiaino kukiaìno lugë e vogël lug e vòghëlcucchiaio kukjàjo lugë lugcucina kuçìna kuzhinë kuzh’incucire kuçìre qep qepcugino kuxhìno kushëri kuscërìcuoco kuòko kuzhinier kuzh’inièrcuoio (pelle) kuòjo (pèle) lëkurë lëkùrcuore kuòre zemër s’èmërcupola kùpola kupolë kupòlcura kùra kurë kurcurva kùrva kthesë kth’escuscino kushìno jastëk jastëkd’accordo d’akòrdo dakort dakòrtdadi per brodo dàdi per bròdo kube supe kùbe sùpedalia dàlia lulepatate lulepatàtedapprima daprìma së pari së pàridata di nascita dàta di nàshita datë e lindjes dat e liìndjesdattero di mare datèro di màre shpues shkëmbi sc’pùes sc’këmbidebito dèbito borxh borg’debito estero dèbito èstero borxh i jashtëm borg’ i jàsc’tëmdebitore debitòre debitor debitòrdebole dèbole i dobët i dòbëtdecennio deçènio dhjetëvjeçar dh’jetëvjeciàrdecimetro deçìmetro decimetër dezimètërdecimo dèçimo i dhjetë i dh’jètdecollare dekolàre ngrihet ngrìhetdecollo dekòlo ngritje ngrìtjedecorazione dekoraciòne dekor (zbukurim) dekòr (s’bukurìm)deficit dèfiçit deficit defizìtdegente dexhènte i shtruar në spital i sc’trùar në spitàldelinquenza delinkuènca kriminalitet kriminalitèt

denaro denàro para paràdenominatore denominatòre emërues emërùesdentatura dentatùra dhëmbë dh’ëmbdente canino dènte kanìno dhëmb i syrit (i qenit) dh’ëmb i sürit (i qènit)dente da latte dènte da làte dhëmb i qumështit dh’ëmb i qùmësc’titdente del giudizio dènte del xhudìcio dhëmb i pjekurisë dh’ëmb i pjekurìsdente dènte dhëmb dh’ëmbdente incisivo dènte inçisìvo dhëmb i përparmë (prerës) dh’ëmb i përpàrm (prèrës)dente molare dènte molàre dhëmb dhëmballë dh’ëmb dh’ëmbàlldentice dèntiçe dental dentàldentiera dentièra dhëmbë të vënë dh’ëmb të vëndentifricio dentifrìço pastë dhëmbësh past dh’ëmbësc’dentista dentìsta dentist dentìstdenuncia denùnça denoncim (kallëzim) denonzìm (kallës’ìm)denunciare denunçàre denoncoj (kallëzoj) denonzòj (kallës’òj)deodorante deodorànte deodorant deodoràntdepilazione depilaciòne heqje e qimesh hèqje e qìmesc’deposito bagagli depòsito bagàlji depo bagazhesh dèpo bagàzh’esc’deposito depòzito depozitë depos’ìtdeposito depòzito depo dèpodermatologo dermatòlogo dermatolog dermatològderubare derubàre vjedh vjèdh’dessert desèr tryeze-të përbëra trüès’e te përbëradestinatario destinatàrio marrës màrrësdetersivo detersìvo pluhur rrobash plùhur rròbasc’dettagliante detaljànte tregtar me pakicë tregtàr me pakìzdeviazione deviaciòne devijim devijìmdevitalizzazione devitalicaciòne devitalizim (heqje nervi) devitalis’ìm (hèqje nèrvi)di solito di sòlito zakonisht s’akonìsc’tdiabete diabète diabet diabètdiaframma diafràma diafragmë diafràgmdiagnosi diànjosi diagnozë diag’nòs’diagonale diagonàle diagonale diagonàlediamante diamànte diamant diamàntdiametro diàmetro diametër diàmetërdiapositiva diapozitìva diapozitiv diapos’itìvdiarrea diarèa diarre (heqje barku) diarrè (hèqje bàrku)dicembre diçèmbre dhjetor dh’jeròrdichiarare dikiaràre deklaroj deklaròjdiciannovesimo diçanovèzimo i nëntëmbëdhjetë i nëntëmbëdh’jètdiciassettesimo diçasetèzimo i shtatëmbëdhjetë i sc’tatëmbëdh’jètdiciottesimo diçotèzimo i tetëmbëdh’jetë i tetëmbëdh’jètdifetto di vista difèto di vìsta e metë e syrit e met e süritdifferenza diferènxa mbetje mbetj’edifferenziale diferenciàle diferencial diferenziàldifficile difìçile i vështirë i vësc’tìrdifficoltà difikoltà vështirsivësc’tirsidifterite difterìte difteri (grykët e bardha) difterì(grükët e bàrdh’a)digitare dixhitàre shkruaj në kompjuter sc’krùaj në kpmpjùterdinamo dìnamo dinamo dinàmodiottria diotrìa dioptri dioptrìdirettore diretòre drejtor drejtòrdirezione direciòne drejtim drejtìmdirezione direciòne drejtori drejtorì

414



diritto dirìto i drejtë i drèjtdischetto diskèto flopj disk flòpj diskdischi dìski disqe dìsqedisco fisso disko fìso hard disk hard diskdiscoteca diskotèka diskotekë diskotèkdisegno dizènjo vizatim vis’atìmdisidratazione dizidrataciòne çujësim (çhidratim)ciujësìm(c’hidratìm)disinfettante dizinfetànte dizinfektant (dizinfektues) dis’infektànt (dis’infektuès)disinfettare dizinfetàre dizinfektoj dis’infektòjdisoccupazione disokupaciòne papunësi papunësìdissenteria disenterìa dizanteri (lëbarke) dis’anterì (lëbàrke)distorsione (slogatura) distorziòne(slogatùra) ndrydhje(përdredhje) ndrüdh’je(përdrèdh’je)distributore di benzina distributòre di benxìna pikë furnizimi (karburant) pik furnis’ìmi (karburànt)dito anulare dìto anulàre gisht i unazës ghisc’t i unàs’ësdito del piede dìto del piède gishti i këmbës ghìsc’t i këmbësdito dìto gisht ghisc’tdito indice dìto indìçe gisht tregues ghisc’t tregùesdito medio dìto mèdio gisht i mesëm ghisc’t i mesëmdito mignolo dìto mìnjolo gisht i vogël ghisc’t i vòghëldito pollice dìto polìçe gisht i madh ghisc’t i madh’ditta dìta firmë firmdivano divàno divanë divàndivertente divertènte zbavitës s’bavìtësdivieto d’ingresso divièto d’ingrèso ndalohet hyrja ndalòhet hürjadivieto di accesso agli automezzi divièto di aççèsso àlj automècci ndalohet hyrja e automjeteve ndalòhet hürja e automjètevedivieto divièto ndalim ndalìmdivisione diviziòne pjesëtim pjesëtìmdivorziata divorciàta e divorcuar e divorzùardivorziato divorciàto i divorcuar i divorzùardizionario (vocabolario) dicionàrio (vokabolàrio) fjalor fjalòrdoccia dòça dush dusc’documentario dokumentàrio film dokumentar(dokumentarë) film dokumentàrdocumenti dokumènti dokumente dokumèntedocumento dokumènto dokument dokumèntdodicesimo dodiçèzimo i dymbëdhjetë i dümbëdh’jètdogana dogàna doganë dogàndoganiere doganière doganier doganièrdoglie dòlje dhimbje të lindjes dh’imbje të lìndjësdolce dòlçe ëmbëlsirë embëlsìrdolce dòlçe (aggettivo) i ëmbël i ëmbëldolci dòlçi ëmbëlsira (pasta) ëmbëlsìra (pàsta)dollaro USA dòlaro ùsa dollar dollàrdolore dolòre dhembje (dhimbje) dh’èmbje (dh’imbje)domanda domànda kërkesë kërkèsdomanda e offerta domànda e ofèrta kërkëse dhe ofertë kërkès dh’e ofèrtdomani domàni nesër nèsërdomani mattina domàni matìna nesër mëngjes nèsër mëngj’èsdomattina domatìna në mëngjës në mëngj’ës Domenica delle palme domènika dèle pàlme E diel e palmave e dièl e palmàvedomenica domènika e Diel e dièldonne dòne gra gradopobarba dopobàrba locion pas rrojes loziòn pas rròjesdopodomani dopodomàni pasnesërpasnèsërdopopranzo dopoprànco pasdreke pasdrèke

415



doppiaggio dopiàxho dublim dublìmdorso o schiena dòrzo o skièna kurriz ose shpine kùrris’ òse sc’pìnedottore dotòre doktor doktòrdramma dràma dramë dramdue etti e mezzo (unquartodichilo) dùe èti e mexo(un kuàrto di kìlo) çerek kile cerèk kìleduecentesimo dueçentèzimo i dyqindtë i düqìndtduro dùro i fortë i fortè pericoloso sporgersi è perikolòso spòrxhersi është e rrezikshme të zgjatesh ësc’t e rres’ìksc’me të s’gj’àtesc’eccellente eçelènte të shkëlqyer të sc’këlqüèrecografia ekografìa ekografi ekografìeconomia ekonomìa ekonomi ekonomìeconomico ekonòmiko ekonomik ekonomìkeconomico ekonòmiko të lirë të lireczema ekxèma ekzemë eks’èmedificio edifìço ndërtesë (godinë) ndërtès (godìn)edizione ediciòne botim botìmedizione esaurita ediciòne ezaurìta botim i mbaruar botìm i mbarùaredizione integrale ediciòne integràle botim i plotë botìm i ploteffetti personali efèti perzonàli sende vetjake sènde vetjàkeelettrocardiogramma eletrokardiogràma elektrokardiogram elektrokardiogràmelettrodomestici eletrodomèstiçi pajisje elektroshtëpiake pajìsie elektrosc’tëpiàkeelevazione a potenza elevaciòne a potènxa ngritje në fuqi ngritj’e në fùqielicottero elikòtero helikopter helikoptèrellisse elise elips elìpsematoma ematòma hematomë hematòmemicrania emikrània migrenë migrènemorragia emorràxhia hemorragji hemorragj’ìentrata (ingresso) entràta (ingrèso) hyrje hürjeentrate entràte të ardhura të àrdh’uraepatite epatìte hepatit hepatìtepidemia epidemìa epidemi epidemìepilessia epilesìa epilepsi (dridhje) epilepsì (dridh’j’e)epoca èpoka epokë epòkequipaggiamento sportivo ekuipaxhxhamènto sportìvo pajisje sportive pajìsje sportìveequipaggio ekuipàxho ekuipazh ekuipàzh’equitazione ekuitaciòne hipizëm hipìs’ëmerba èrba bar barerboristeria erboristerìa barna mjekësore bàrna mjekësòreernia èrnia hernie hèrnieesagerato esaxheràto ekzagjeruar ekzagj’eruàresagono ezàgono gjashtëkëndësh gj’àsh’tëkëndësc’esaurimento ezaurimènto stërlodhje stërlòdh’jeesaurito ezaurìto i mbaruar i mbaruàrescoriazione eskoriaciòne gërvishje ghërvìscjeescursione eskurziòne ekskursion ekskursiònesente da dogana ezènte da dogàna pa doganë pa dogànesofago ezòfago gurmaz (ezofag) gurmàs (es’ofàg)esponente esponènte eksponent eksponèntesportazione esportaciòne eksport ekspòrtesposimetro espozìmetro ekspozimetër ekspos’imètërespresso esprèso ekspres eksprèsestate estàte verëverestetista (istituto di bellezza) estetìsta institut bukurie institùt bukurìeestintore estintòre fikës fìkës

416



estrazione estraciòne heqje hèqjeetichetta etikèta etiketë etikètettaro ètaro hektar hektàretto/100 grammi èto /çento gràmi hectogram/njëqind gramë hectogràm /gnëqìnd gramettolitro etòlitro hektolitër hektolìtërfabbrica fàbrika fabrikë (uzinë) fabrìk (us’ìn)facchino fakìno hamall hamàllfaccia fàça faqe (fytyrë) fàqe (fütür)facciata façàta fasadë (ballë) fasàd (ball)facile fàçile i lehtë i lehtfagiano al forno faxhàno al fòrno fazan në furrë (pjekur) fas’àn në furr (pjèkur)fagiolino faxholìno bishtajë e njomë bisc’tàj e gnomfagiolo faxhòlo fasule fasùlefagotto fagòto fagot fagòtfallimento falimènto falimentim falimentìmfallire falìre falimentoj falimentòjfame fàme uri urìfamiglia famìlja familje famìljefanale (faro) fanàle (fàro) dritë dritfare il bagno fàre il bànjo bëj banjë bëj bagn’fare la barba fàre la bàrba rruaj rrùajfarina farìna miell mìellfarmacia farmaçìa farmaci farmazìfarmaco fàrmako ilaç (barna) ilàc’ (bàrna)faro fàro fener fenèrfattoria fatorìa fermë fermfattura fatùra faturë fatùrfavola (fiaba) fàvola (fiàba) përrallë (fabul) përràll (fàbul)fax faks faks faksfazzoletti di carta facolèti di kàrta letër duarësh lètër duarësc’fazzoletto facolèto shami sciamìfebbraio febràjo shkurti sc’kùrtifebbre fèbre ethe (temperaturë) èth’e (temperatùr)fede fède rreth (unazë e martesës) rreth’ (unàs’ e martèsës)federa fèdera këllëf ( faqe jasteku) këllëf (fàqe jstèku)fegato fègato mëlçi e zezë mëlci e s’es’fegato fritto fègato frìto mëlçi të zeza të fërguara mëlci të s’ès’a të fërguàrafelicissimo feliçìsimo lumturi lumtùrifelpa fèlpa bluzë sporti blus’ spòrtifemore fèmore kofshor kofsciòrferie (vacanze) fèrie (vakànce) pushime puscìmeferita ferìta plagë plag’ferita profonda ferìta profònda plagë e thellë plag’ e th’ellferita superficiale ferìta superfiçiàle plagë e sipërfaqshme plag’ e sipërfàqsc’mefermaglio fermàljo kapëse kàpësefermata fermàta stacion staziònfermo posta fèrmo pòsta postë restante (në pritje) post restànte (në prìtje)ferramenta ferramènta dyqan hekurishtesh düqàn hekurìsc’tesc’ferro da stiro fèrro da stìro hekur hèkurferrovia ferrovìa hekurudhë hekurùdh’festa del Lavoro fèsta del lavòro Dita e punonjësve dìta e ponògnësvefesta dell’Indipendenza fèsta dell’indipendèncafesta della Liberazione fèsta dèlla liberaciòne festa e Pavarësisë dhe e Çlirimit fèsta e pavarësìs dh’e e c’lirìmitfesta della Donna fèsta dèlla dòna Dita e grave dìta e gràve

417



festa nazionale fèsta nacionàle festa kombëtare fèsta kombëtàrefesta religiosa fèsta relixhòsa festa fetare fèsta fetàrefiammifero fiamìfero shkrepëse sc’krèpësefianco fiànko ijë (anët) ìj (ànët) fibbia fìbia tokëz tòkës’fibra sintetica fìbra sintètika fije sintetike fije sintetìkefibre miste fìbre mìste fije të përziera fije të përs’ìerafichi fìki fik (fiq) fik (fuq)fico d’india fìko d’ìndia fik deti fik dètifico secco fìko sèko fik i thatë fik i th’atfidanzato fidancàto i fejuar i fejùarfiera fièra panair panaìrfigli fìlji bij bìjfiglia fìlja vajza vajs’afiglia fìlja bija bìja figlio fìljo biri bri figlio fìljo djali dj’àli fila fìla radhë radh’filetto di vitello filèto di vitèlo fileto viçi filèto vìcifiletto filèto filetë filètfiliale filiàle filial filiàlfiligrana filigràna filigran filigrànfilm fìlm film artistik film artistìkfilobus filòbus trelejbus trelejbùsfiltro dell’aria fìltro del’ària filtër ajri fìltër àjrifiltro dell’olio fìltro del’òlio filtër vaji fìltër vàjifiltro fìltro filtër fìltërfine fìne fund fundfinestra finèstra dritare dritàrefinestrino finestrìno dritare dritàrefinocchio finòkio maraj maràjfiocina fiòçina fuzhnjë fuzh’gn’fiore fiòre lule lùlefiori di campo fiòri di kàmpo lule fushe lùle fùscefiori di giardino fiòri di xhardìno lule kopshti lùle kòpsc’tifiori di serra fiòri di sèra lule serre lùle sèrrefiori fiòri lule lùlefiori freschi fiòri frèski lule të freskëta lùle të frèskëtafiori profumati fiòri profumàti lule me erë të mirë lùle me er të mirfiorista fiorìsta dyqan lulesh (lulishtarë) düqàn lùlesc’ (lulisc’tàr)firma fìrma firmë (nënshkrim) firm (nënsc’krìm)firmare firmàre me firmos (nënshkruaj) mefirmòs (nënsc’krùaj)fisarmonica fizarmònika fizarmonikë fis’armonìkfisico fìziko fizik fisìkfitta fìta dhembje therëse dh’èmbje th’èrësefiume fiùme lumë lumflash flesh blic blizflauto flàuto fyell (flaut) füell (flaùt)fleboclisi fleboklìsi serum serùmFM èffe èmme FM f-ë m-ëfoglio fòljo fletë fletfon fon tharëse flokësh th’àrëse flòkësc’fondotinta fondotìnta krem me ngjyrë (ton) krem me ngj’ür (ton)fontana fontàna shatërvan sciatërvàn

418



419



forbici fòrbiçi gërshërë ghërscërforchetta forkèta pirun(pirua) pirùn (pirùa)forfora fòrfora zbokth s’bokth’formaggio bianco salato formaxho biànko salàto djathë i bardhë djàth’ i bardh’formaggio d’Argirocatro formàxho di arxhirokàstro djath Gjirokastre djàt gi’irokàstreformaggio d’Olanda formàxho d’olànda djath nga hollande djàth’ nga hollàndeformaggio svizzero formàxho zvìcero djath zvicere djàth’ s’vizereformaggio: formàxho djath djath’formato formàto format formàtformato tessera formàto tèsera format pasaporte formàt pasapòrtefornire fornìre furnizoj furnis’òjfornitore fornitòre furnizues furnis’ùesforno fòrno furrë furrforte fòrte i fortë i fortfortezza fortèca kala klàforze dell’ordine fòrce del’òrdine forca e rendit publik fòrza e rèndit publìkfotografare fotografàre fotografoj (nxjerr në fotografi) fotografòj (nz’jèrr në fotografì)fotografia fotografìa fotografi fotografìfotografo fotògrafo fotograf fotogràffoulard fùlar shall (shami koke) sciàll (sciamì kòke)fragola fràgola leleshtrydhe lelesc’trüdh’efranchigia frankìxha pa taksë pa taksfranco francese frànko françèze frang frangfrancobollo frankobòlo pullë pullfrangia frànxha balluke ballùkefratello fratèlo vëlla vëllàfratello gemello fratèlo xhemèlo vëlla binjak vëllà bignàkfratello maggiore fratèlo maxhòre vëlla i madh vëllà i madh’fratello minore fratèlo minòre vëlla i vogël vëllà i vòghëlfrattaglie fratàlje të përbrendshme të përbrèndsc’mefrazione fraciòne thyesë th’üesfrazioni fraciòni pjesëze (thyerje) pjèsës’e (th’üerje)freccia frèça sinjal signàlfredda frèda i ftohtë i ftoht freddo frèdo të ftohtë të ftohtfreddo frèdo ftohtë flohtfreni frèni frena frènafreno a mano frèno a màno fren i dorës fren i dòrësfreno di emergenza frèno di emerxhènca fren sigurimi fren sigurìmifrequenza frekuènca frekuencë (denduri) frekuènz (dendurì)fresco frèsko i freskët i freskëtfresco frèsko fresk (freskët) fresk (frèskët)frigorifero frigorìfero frigorifer frigirìferfrittate fritàte omlet (të fërguara) omlèt (te fërguàra)fritto frìto i skuqur i skùqurfrizione friciòne friksion friksiònfronte frònte ballë, balli ball bàllifrutta frùta fruta frùtafrutta mista frùta mìsta fruta të përziera frùta të përs’ièrafrutta sciroppata frùta shiropàta komposto kompòstofruttivendolo frutivèndolo frutae perime(dyqanë frutash) frùta e perìme (düqàn frùtasc’)fucile subacqueo fuçìle subàkueo pushkë për gjah pusc’k për gj’ahfulmine fùlmine rrufë rrùfèfumare fumàre pi duhan pi duhàn

420



funghi fùngi këpurdha këpùrdh’afungo fùngo kërpudhë kërpùdh’fuoco fuòko zjarr s’jàrrfurgone furgòne furgon furgònfurto con scasso fùrto kon skàso vjedhje me thyerje vjèdh’je me th’üerjefurto fùrto vjedhje vjèdh’jefusibile fuzìbile siguresë sigurèsfuso orario fùzo oràrio bosht i orëve bosc’t i òrëvegabinetto gabinèto dhomë tualeti, wc dh’òm tualètigalleria d’arte galerìa d’àrte galeri e arteve galerì e àrtevegalleria galerìa tunel tunèlgalleria galerìa galeri galerìgallina galìna mish pule misc’ pùlegallina lessa galìna lèsa pulë të zier pul të s’ìergamba gàmba këmbë (këmba) këmb (këmba)gamberetto gamberèto karkalec karkalèzgamberi gàmberi karkalec karkalèzgarage garàzh’ garazh garàzh’garanzia garancìa garanci garanzìgargarismi gargarìsmi gargar(per fyt-grykë)(gargare ,gargara)gargàr(per füt-grük)(gargàre, gargàra)garofano garòfano karafil karafìlgarza gàrca garzë (pëlhur e hollë) gàrs’ (pëlhùr e holl)gas gaz gaz gas’gasolio gazòlio naftë naftgastrite gastrìte gastrit gastrìtgel xhel xhel gelgelateria xhelaterìa dyqan akulloreje düqàn akullòrejegelatine xhelatìne llokume llokùmegelato xhelàto akullore akullòregelo xhèlo ngricë ngrizgenero xhènero dhëndër dh’ëndërgeneroso xheneròzo bujar bujàrgengiva xhenxhìva mish i dhëmbëve misc’i dh’ëmbëvegenitori xhenitòri prindër prìndërgennaio xhenàjo janari janàri gentile xhentìle i sjellshëm i sjèllscëmgentilezza xhentilèca mirësinë mirësìnGeometria: xheometrìa Gjeometri: gj’eometrìgeranio xherànio rrukë rrukgestione xhestiòne administrim administrìmghiacciaio giaçàjo akullnajë akullnàjghiaccio giàço akull àkullghiandola giàndola gjëndërr gj’ëndërrgiacca a vento xhàka a vènto xhakavento giakavèntogiacca xhàka xhaketë giakètgiacenza xhaçènca stok stokgiallo xhàlo i verdhë i verdh’giardini pubblici xhàrdìni publìçi lulishte lulìsc’tegiardino botanico xhardìno botàniko kopsht botanik kopsc’t botanìkgiardino xhardìno kosht kopsc’tgiardino zoologico xhardìno xoolòxhiko kopsht zoologjik kopsc’t s’oologj’ìkgiglio gjìljo zambak s’ambàkgilè xhilè jelek jelèkginecologo xhinekòlogo gjinekolog gj’inekològ

421



ginnastica xhinàstika gjimnastikë gj’imnastìkginocchio xhinòkio gju (gjunjë)gj’ù (gj’ùgn’)giocattoli xhokatòli lodra lòdragioielleria xhojelerìa argjendari argj’endarìgioielliere xhojeljère argjendar argj’endàrgioiello xhojèllo xhevair gevaìrgiornalaio xhornalàjo gazetashitës (shitës gazetash) gas’etascitës (scìtës gas’etàsc’)giornale radio xhornàle ràdio lajme làjmegiornale xhornàle gazetë gas’ètgiorno dei Caduti xhòrno dèi kadùti Dita e Dëshmorëve dìta e dësc’mòrëvegiorno di chiusura xhòrno di kiusùra ditë pushimi dit puscìmigiorno feriale xhòrno feriàle ditë pune dit pùneGiorno festivo xhòrno festìvo ditë feste dit fèstegiovane xhovàne i ri i rigiovedì xhovedì e Enjte e ègn’tegirare xhiràre xhiroj giròjgirare xhiràre kthej kth’èjgiro d’affari xhìro d’afàri vëllim i xhiros vëllìm i gìrosgita xhìta shëtitje scëtìtjegiubbotto xhubòto xhup giùpgiudice xhùdiçe gjyqtar (gjykatës) gj’üqtàr (gj’ükàtës)giugno xhùnjo qershori qerscòri giusto xhùsto i drejtë i drèjtglicerina gliçerìna glicerinë glizerìngoal (rete) gol (rète) gol golgocce gòçe pika pìkagola gòla grykë (fyt) grük (füt)golf golf golf golfgolfo gòlfo gji gj’igomito gòmito bërryl bërrülgomma(pneumatico)di scorta gòma(pneumàtiko) di skòrta gomë rezervë gom res’èrvgomma (pneumatico) gòma (pneumàtiko) gomë gomgomma gòma gomë gomgommista gomìsta gomist gomìstgommone gomòne barkë gome bark gòmegonfiore gonfiòre ënjtje ëgn’tjegonna gòna fund fundgonorrea gonorrèa gonorre gonorrègrammatica gramàtika gramatikë gramatìkgranchio grànkio gaforre gàforreGrande Bairam grànde bairàm Bajram i Madh bajràm i madh’grande grànde i madh i madh’grandine gràndine breshër brèscërgrasso gràso me dhjamë (me yndyrë) me dh’jàm (me ündür)grasso gràso (aggettivo) i shëndoshë i scëndòsc’gratis gràtis falas fàlasgrazie gràcie faleminderit faleminderìt grazie mille gràcie mìle një-mijë falenderime gnë-mij’ falenderìmegrazie tante gràcie tànte faleminderit shumë faleminderìt sciùmgregge grèxhe tufë tufgrigio grìxho gri grigrossista grosìsta grosist grosìstgrosso gròso i trashë i trasc’gruppo musicale grùpo muzikàle grup (kompleks) grup (komplèks)

422



guadagno guadànjo fitim fitìmguancia guànçia faqe fàqeguanciale guançiàle jastëk(gjumi) jastëk (gj’ùmi)guanti guànti dorashka doràsc’kaguardaroba guardaròba gardërobë gardëròbguarigione guarigjiòne shërim scërìmguida guìda udhërrëfyes udh’ërrëfüesguida turistica guìda turìstika udhërrëfyes për turistët udh’ërrëfües për turìstëtguidare guidàre drejtoj (ngas) drejtòj (ngas)gusto gùsto shije scìjehostess hòstes stjuardesë stjuardèsieri ièri dje djè ieri mattina ièri matìna dje mëngjes djè mëngj’èsimballaggio imbalàxho ambalazhim ambalazh’imimbarcadero imbarkadèro skelë skelimbarco imbàrko hipje ne anije hìpje në anìjeimbarco imbàrko hipje hìpjeimbucare imbukàre postoj postòjimmersione imerziòne zhytje zh’ütjeimpermeabile impermeàbile mushama musciamàimpianto elettrico impiànto elètriko impiant elektrik impiànt elektrìkimportante importànte i rëndësishëm i rëndësìscëmimportazione importaciòne import impòrtimposta impòsta tatim tatìmimposte impòste kanatë kanàtimpresa imprèsa ndërmarrje ndërmàrrjeimpronta imprònta marrje mase màrrje màseimputato imputàto i pandehur pandèhurin fretta in frèta me nxitim me nz’itìmin umido in umìdo me lëng me lënginappetenza inapetènca mungesë e oreksit munghès e orèksitincassare inkasàre arkëtoj arkëtòjincendio inçèndio zjarr s’jàrrinchiostro inkiòstro bojë bòjincidente inçidènte aksident aksidèntincidente stradale inçidènte stradàle aksident aksìdentincisione inçiziòne incizim inzis’ìmincognita inkònjita e panjohur e pagnohùrincollare inkolàre ngjit ngj’itincontrarsi inkontràrsi takim takìmincrocio inkròço kryqëzim krüqës’ìmindagine (istruttoria) indàxhine (istrutòria) hetim hetìmindice (sommario) ìndiçe (somàrio) pasqyrë e lëndës pasqür e lëndësindice ìndiçe pasqyrë e lëndës pasqür e lëndësindietro indiètro mbrapsh mbrapsc’indigestione indixhestiòne mostretje mostrètjeindirizzare indiricàre dërgoj dërgòjindirizzo indirìco adresë adrèsindisposto indispòsto i sëmurë i sëmùr industria indùstria industri industrìinfarto infàrto infrakt infràrktinfermiere infermière infermier infermièrinfezione infeciòne infektim infektìm

infiammazione infiamaciòne pezmatim pes’matìminfluenza influènca grip gripinformazioni informaciòni informacion informaziòninfrazione infraciòne shkelje sc’kèljeingessare inxhesàre vë në allçi vë në allcìingrandimento ingrandimènto zmadhim s’madh’ìmingresso ingrèso hyrje (të hyrët) hürj’einiezione inieciòne injeksion (gjilpërë) igneksiòn (gj’ilpër)innamorarsi inamoràrsi bie në dashuri bìe në dasciurìinnamorato inamoràto i dashuruar (dashurues) i dasciurùar (dasciurùes)inquilino inkuilìno qiramarrës qiramàrrësinquinamento atmosferico inkuinamènto atmosfèriko ndotje atmosferike ndòtje atmosferìkeinsalata insalàta sallatë sallàtinsalata mista insalàta mìsta sallat e perzier sallàt e pers’ièrinsenatura insenatùra gji gj’iinserzioni inserciòni lajmërim lajmërìminserzioni pubblicitarie inserciòni pubbliçitàrie lajmërim reklamë lajmërìm reklàminsetto inzèto insekt insèktinsignificante insinjfikànte i parëndësishëm i parëndësìscëminsipido insìpido pa shije pa scìjeinsolazione insolaciòne goditje nga dielli (pikë e diellit) goditje nga dìelli(pik e dìellit)insonnia insònia pagjumësi pagj’umësìinsulina insulìna insulinë insulìnintanto intànto ndërkaq ndërkàqintelligente intelixhènte i zgjuar i s’gi’ùarinteresse interèse interes interèsinterpretazione interpretaciòne interpretim interpretìminterprete intèrprete interpretues interpretùesinterprete intèrprete përkthyes përkth’üesinterruttore interrutòre çelës elektrik cèlës elektrìkintervallo intervàlo pushim (intervalë) (ndërprerje) puscìm (intervàl) (ndërprerj’e)intervento chirurgico intervènto kirùrxhiko ndërhyrje kirurgjike ndërhürje kirurgj’ìkeintestino intestìno zorrë (të brëndëshmet) s’orr (të brëndësc’mèt)intossicazione intosikaciòne helmim helmìminutile inùtile i kotë (i padobishëm) i kot (i padobìscëm)inverno invèrno dimër dìmerinvestimento investimènto investim investìminvestire investìre shtyp sc’tüpinvidia invìdia radhiqe radh’iqeipertensione ipertensiòne hipertension hipertensiònipoteca ipotèka hipotekë hipotèkippodromo ipòdromo hipodrom hipodròmiride ìride cipë e ylbertë (iridë) zip e ülbèrt (irìd)iscrizione iskriciòne mbishkrim mbisc’krìmisola ìsola ishull ìsciullitterizia iterìcia verdhëz verdh’ës’jeans xhins xhins ginskiwi kìui kivi kìvil’altro ieri l’àltro ièri pardje pardjè la metà la metà gjysma gj’üsmàlabbra làbra buzë (buza) bus’(bus’a)lacca làka llak llakladro làdro hajdut hajdùtlago làgo liqen liqèn

423



lamette lamète brisk rroje brisk rròjelampada làmpada llampë (llampatin) llàmplampadina lampadìna lampë lamplampeggia lampèxha vetëtin vetëtìnlampo làmpo vetëtimë vetëtìmlampone lampòne mjedër mjèdërlana làna lesh lesc’lancetta dei minuti lançèta dèi minùti akrep i minutave akrèp i minùtavelancetta dei secondi lançèta dèi sekòndi akrep i sekondave akrèp i sekòndavelancetta delle ore lançèta dèle òre akrep i orëve akrèp i òrëvelancetta lançèta akrep akrèplancio del disco lànço del dìsko hedhje e diskut hèdh’je e dìskutlancio del giavellotto lànço del xhàvelòto hedhje e shtizës hèdh’je e sc’tìs’ëslancio del martello lànço del martèlo hedhje e çekiçit hèdh’je e cekìcitlancio del peso lànço del pèzo hedhje e gjyles hèdh’je e gj’üleslapide làpide pllakë përkujtimore pllak përkujtimòrelargo làrgo det të hapur det të hàpurlargo làrgo i gjerë i gj’erlasagne lazànje lazanjë las’àgn’lassativo lasatìvo laksativ laksatìvlato làto brinjë brign’latte (latticini) làte (latiçìni) bulmetore bulmetòrelatte làte qumësht qùmësc’tlattina latìna teneqe (kuti metalike) teneqè (kutì metalìke)lattuga latùga sallat jeshile (marule) sallàt jescìle (marùle)lavabo lavàbo lavaman lavamànlavaggio a secco lavàxho a sèko larje pastrim kimik làrje pastrìm kimìklavaggio lavàxho larje làrjelavanderia (tintoria) lavanderìa (tintorìa) lavanderi lavanderìlavandino lavandìno pjatalarëse pjatalàrëselavare lavàre laj làjlavatrice lavatrìçe makinë larëse (lavatriçe) makìn làrese (lavatrìce)lavorare lavoràre me punu me punùlavori in corso lavòri in kòrso kryhen punime krühen punìmelavoro lavòro punë punleggere lèxhere lexoj lez’òjleggero (delicato) lexhèro (delikàto) i lehtë i lehtlek albanese lek albanèze lek leklente a contatto lènte a kontàto thjerrë (lente) me kontakt th’jèrr (lènte) me kontàktlente lènte thjerrë (lente) th’jèrr (lènte)lenticchia lentìkia thjerrëz th’jèrrës’lento lènto i ngadalshëm i ngadàlscëmlenzuola lenxuòla çarçaf ciarciàflepre con patate lèpre kon patàte lepur me patate lèpur me patàtelesione leziòne dëmtim dëmtìmlettera di credito lètera di krèdito letër kredi lètër kredìlettera lètera letër lètërlettino letìno shtrat (krevat) sc’trat (krevàt)letto lèto shtrat (krevat) sc’trat (krevàt) leucemia leuçemìa leucemi leuzemìleva del cambio lèva del kàmbio levë e marsheve lev e màrscevelibero lìbero i lirë i lirlibreria librerìa librari librarìlibretto degli assegni librèto dèlji asènji bllok çeqesh bllok cèqesc’

424



425



libretto di circolazione librèto di çirkolaciòne leje qarkullimi lèje qarkullìmilibretto di risparmio librèto di rispàrmio librezë kursimi librès’ kursìmilibro lìbro libër lìbërlicenza liçènca leje lèjelicenziamento liçenciamènto pushim nga puna puscìm nga pùnalievito di birra lièvito di bìra maja birre majà bìrrelievito lièvito maja majàlilla lìla ngjyrëlilak ngj’ürëlilàklima per unghie lìma per ùngie limë thonjsh lim th’ogn’sc’limite di velocità lìmite di veloçità kufizim shpejtësie kufis’ìm sc’pejtësìelimone limòne limon limònlinea lìnea vijë vìjlinea telefonica lìnea telefonìka linjë telefonike lign’telefonìkelingua arrosto lìngua aròsto gjuhë rosto gj’ùh ròstolingua lìngua gjuhë (gjuha) gj’ùh (gj’ùha)lino lìno li liliquidazione di un conto likuidaciòne di un kònto shlyerje e llogarisë sc’lüerje e llogarìslira italiana lìra italiàna liretë lirètlista (menù) lìsta (menù) listë e gjellëve list e gj’èllëvelista lìsta meny (lista) menü (lìsta)listino prezzi listìno prèci listë e çmimeve list e c’mìmevelitro lìtro litër lìtërlocale notturno lokàle notùrno lokal nate lokàl nàtelocanda lokànda bujtinë bujtinlocomotiva lokomotìva lokomotivë lokomotìvlombaggine lombàxhine dhembje mesi dh’èmbje mèsilombo lòmbo kontrafileto(brinj qëngji, pjesëanësorembiveshkat)kontrofilèto(brìgniqëngj’i pj’esansòrembivesc’kàt)lontano lontàno i largët i làrghëtlotta greco-romana lòta grèko-romàna mundje klasike mùndje klasìkelotta libera lòta lìbera mundje e lirë mùndje e lirlozione lociòne locion loziònlubrificazione lubrifikaciòne lubrifikim lubrifikìmluccio lùço mlysh mlüsc’luce elettrica lùçe elètrika dritë elektrike drit elektrìkeluce lùçe dritë dritluci di arresto lùçi di arrèsto drita të frenimit drìta të frenìmitluci di posizione lùçi di poziciòne drita të vogla drìta të vòglaluci lùçi drita drìtalucido da scarpe lùçido da skàrpe bojë këpucësh bòj këpùzësc’luglio lùljio korriku korrìku luna lùna hënë hënlunedì lunedì e Hënë e hën lunghezza d’onda lungèca d’ònda gjatësi vale gj’atësì vàlelunghezza lungèca gjatësi gj’atësìlungo lùngo i gjatë i gj’atluogo di nascita luògo di nàshita vend i lindjes vend i lìndjeslussazione lusaciòne nxjerrje nga vendi nz’jèrrje nga vèndimacchia màkia njollë gnollmacchina fotografica màkina fotogràfika aparat fotografik aparàt fotografìkmacchina màkina makinë (veturë) makìn (vetùr)macchinista makinìsta makinist makinìstmacedonia maçedonia sallatë frutash sallàt frùtasc’macelleria maçelerìa dyqan mishi düqàn mìscimadre màdre nënë (mëmë) nën (mëm)

madre màdre nëna nënamagazzino magacìno magazinë magas’ìnmaggio màxho maji màjimaglia màlja fanellë fanèllmaglietta maljèta bluzë blus’maglione maljòne triko trìkomagro màgro pa dhjamë pa dh’jàmmagro màgro (aggettivo) i dobët i dòbëtmai mài kurrë kurrmaiale majàle mish derri misc’ dèrrimaionese majonèze majonezë majonès’mal d’aria mal d’ària zë aeroplani s’ë aeroplànimal di denti mal di dènti dhembje e dhëmbit dh’èmbje e dh’ëmbitmal di gola mal di gòla dhembje gryke dh’èmbje grükemal di pancia mal di pànça dhembje barku dh’èmbje bàrkumal di testa mal di tèsta dhembje koke dh’èmbje kòkemalaria malària malarie malàriemalato malàto i sëmurë i sëmùrmalattia malatìa sëmundje sëmùndjemalattia venerea malatìa venèrea sëmundje veneriane sëmùndje veneriànemale màle keq keqmancia mànça bakshish bakscìsc’mandarino mandarìno mandarinë mandarìnmandolino mandolìno mandolinë mandolìnmandorla màndorla bajame bajàmemanica mànika mëngë mëng’manicomio manikòmio çmendinë c’mendìnmano màno dorë dormanodopera manodòpera krahë pune krah pùnemanopola manòpola dorezë dorès’manoscritto manoskrìto dorëshkrim dorësc’krìmmanuale manuàle manual manuàlmanzo mànxo mish kau misc’ kàumaratona maratòna maratonë maratònmarchio màrkio markë markmarcia màrça marsh marsc’marciapiede marçapiède trotuar trotuàrmarco tedesco màrko tedèsko markë markmare agitato màre axhitàto dei i trazuar (me dallgë) det i tras’ùar (me dallg)mare calmo màre kàlmo det i qetë det i qetmare in burrasca màre in burràska det me stuhi det me stuhìmare màre det detmareggiata marexhàta dallgëzim dallghës’ìmmargarina margarìna margarinë margarìnmargherita margerìta luledele luledèlemarinaio marinàjo marinar marinàrmarito marìto burrë burrmarmellata marmelàta reçel (marmelatë) recèl (marmelàt)marmitta marmìta marmitë marmìt marrone maròne bojëkfe bojëkàfemartedì martedì e Martë e màrtmarzo màrco marsi màrsi mascella mashèla nofull nòfullmaschera subacquea màskera subàkuea maskë nënujëse mask nënùjëse

426



427



massaggio masàxho masazh masàzh’matematica matemàtika matematikë matematìkmaterassino materasìno dyshek deti düscèk dètimaterasso materàso dyshekë düscekmatita colorata matìta koloràta laps me ngjyra laps me ngj’üramatita matìta laps lapsmatita per gli occhi matìta per ljì òki laps për sy laps për sümatrimoniale matrimoniàle dysh düsc’ matrimonio matrimònio martesë martèsmattina matìna mëngjes mëngj’èsmazzo di fiori màco di fiòri tufë lulesh (me lule) tuf lùlesc’ (me lùle)meccanico mekàniko mekanik mekanìkmedaglia medàlja medalje medàljemediatore mediatòre ndërmjetës ndërmjètësmedicazione medikaciòne mjekim mjekìmmedicina (farmaco) mediçìna (farmàko) ilaç (bar) ilàc (bar)medico di bordo mèdiko di bòrdo mjek i anijes mjèk i anìjesmedico mèdiko mjek mjèkmedusa medùza kandil deti (meduzë) kandìl dèti (medùs’)meglio mèljo më mirë më mir mela cotogna mèla kotònja mollë ftua moll ftùamela mèla mollë mollmelagrana melagràna shegë scegmelanzana melanxàna patëllxhan patëllgiànmelone melòne pjeper (bostan) pjèper (bostàn)membra o arti mèmbra o àrti gjymtyrët ose anët gj’ümtürët òse ànëtmembro mèmbro gjymtyrë gj’ümtürmemorie memòrie kujtime kujtìmemeningite meningjite miningjit miningj’ìtmensola mènsola mbajtëse mbajtësemento mènto mjekër mjèkërmentre mèntre ndërsa ndërsàmercanteggiare merkantexhàre tregtoj tregtòjmercato merkàto pazar (merkatë) pas’àr (merkàt)mercato merkàto treg tregmerce in liquidazione mèrçe in likuidaciòne mall në shitje me çmim të ulët mall scìtje me c’mim të ù-lëtmerce mèrçe mall mallmercoledì merkoledì e Merkurë e merkur merenda merènda zëmër(qëndi) s’ëmër (qëndi)merluzzo merlùco merluc merlùzmessa in piega mèsa in pièga e vëhë në formë e vëh në formmetro cubo mètro kùbo metër kub mètër kubmetro mètro metër mètërmetro quadrato mètro kuadràto metër katror mètër katròrmetropolitana metropolitàna metro metròmettere in moto mètere in mòto ndez ndes’mezza pensione mèxa penziòne i pjesshëm pension i pjèsscëm pensiòn mezzanotte mexanòte mesnatë mesnàtmezzo chilo mèxo kìlo gjysmë kile gj’üsm kìlemezzo litro mèxo lìtro gjysëm litre gj’üsëm lìtremezzogiorno mexoxhòrno mesditë mesdìtmiele mièle mjalt mjàktmiglio mìljo milje mìlje

migliore miljòre më te mirë më te mirmilionesimo milionèzimo i njëmiliontë i gnëmiliòntmillefoglie milefòlje milfej milfèjmillennio milènio mijëvjeçar mijëvjeciàrmillesimo milèzimo i njëmijtë i gnëmìjtmilligrammo miligràmo miligram miligràmmillimetro milìmetro milimetër milimètërmilza mìlca shpretkë sc’pretkmimosa mimòza mimozë mimòs’minareto minarèto minare minàreminestra di pollo minèstra di pòlo supë pule sup pùleminestra di riso minèstra di rìzo supë orizi (minestër) sup orìzi (minèstër)minestra di verdura ninèstra di verdùra supë barishte sup barìsc’teminestre: minèstre supat: supàtminigonna minigòna minifund minifùndministero ministèro ministri ministrìmiope mìope miop miòpmirino mirìno kuadër shikues kuàdër scikùesmirtillo mirtìllo rrush mali rrusc’ màlimiscela mishèla përzierje përs’ìerjemisura mizùra numër nùmërmittente mitènte dërgues dërgùesmobile mòbile mobilje mobìljemobili mòbili mobilie mobìliemodulo mòdulo modelar modelàrmodulo mòdulo formular formulàrmoglie mòlje grua grùamolla mòla sustë sustmolo mòlo mol molmoltiplicazione moltiplikaciòne shumëzim sciumës’ìmmolto bene mòlto bène shum mirë sciùm mirmolto mòlto shumë sciùmmoneta monèta monedhë monèdh’montagna montànja mal malmontatura montatùra skelet skelètmontone montòne mish dashi misc’ dàscimonumento monumènto munument monumèntmora mòra manaferra manafèrramorbido (tenero) mòrbido (tenèro) i butë i butmorbillo morbìlo fruth fruth’morsicatura morzikatùra kafshim kafscìmmosaico mozàiko mozaik mos’aìkmoschea moskèa xhami giamìmostra mòstra ekspozitë ekspos’ìtmostra mòstra mostër (kampion) mostër (kampiòn)motocicletta motoçiklèta motoçikletë motociklètmotociclismo motoçiklìsmo motoçiklizëm motociklìs’ëmmotore diesel motòre dìzel motor dizel motòr dìs’elmotore motòre motor motòrmotorino d’avviamento motorìno d’aviamènto motor ndezjeje motòr ndès’jejemotoscafo motoskàfo motoskaf motoskàfmulta mùlta gjobë gj’obmunicipio muniçìpio bashki basc’kìmura mùra mure (ledhe) mùre (lèdh’e)

428



muro (parete) mùro (parète) mur murmuscolo mùskolo muskul (muskuj) mùskul (muskùj)museo muzèo muze mus’èmutande mutànde brekë (të mbathura) brek (të mbàth’ura)narciso narçìso bathër (narcis) bàth’ër (narzìs)narice narìçe vrimë e hundës vrim e hùndësnarrativa naràtiva prozë pros’naso nàzo hundë hundnastro nàstro shirit scirìtNatale natàle Krishtlidjet krisc’tlìndjenatica nàtika vithe (mullaqe) vith’e (mullàqe)naufragio naufràxho mbytje e anijes mbütje e anìjesnausea nàuzea e përzier (neveri) e përs’ìer (neverì)nave nàve anijes anìjesnavigazione navigaciòne lundrim lundrìmnazionalità nacionalità kombësi kombësìnebbia nèbia mjegull mjègullnecessario neçesàrio i nevojshëm i nevòjscëmnecrologio nekrolòxho necrologji nekrologj’inefrite nefrìte nefrit nefrìtnegativo negatìvo negativ negatìvnegoziante negociànte tregtar tregtàrnegozio negòcio dyqan düqànnero nèro i zi i s’inervi nèrvi nervat nèrvatnervo nèrvo nerv nervnespola nèspola mushmollë musc’mòllneurologo neuròlogo neurolog neurològneve nève borë (dëborë) bor (dëbòr)nevica nèvìka bie borë bìe bornevicare nevikàre bie borë bìe bornevralgia nevralgxhìa nevralgji nevralgj’ìnevrastenia nevrastenìa nevrasteni nevrastenìniente niènte asgjë asgj’ënight-club nàigt-klab najt-klub (klub nate) nàjt-klub (klub nàte)nipote (femmina) nipòte (femìna) mbesë mbesa mbes mbèsanipote (maschio) nipòte (maskìo) nip nipno no jo jònocciola noçiòla lajthi lajth’ìnoce moscata nòçe moskàta arrëmyshk arrëmüsc’knoce nòçe arrë arrnoci nòçi arra àrranodo nòdo nyjë nüjnoioso nojòzo i mërzitshëm i mërs’ìtscëmnome e cognome nòme e konjòme emër dhe mbiemër èmër dh’e mbièmërnome nòme emrin emrìnnon è non è nuk është nuk ësc’t non funziona (guasto) non funciòna (guàsto) nuk punon nuk punònnonna nòna gjyshe gi’üscenonno nòno gjysh gj’üsc’nono nòno i nëntë i nëntnotte nòte natë natnovantesimo novantèzimo i nëntëdhjetë i nëntëdh’jètnovecentesimo noveçentèzimo i nëntëqindtë i nëntëqindt

429



novembre novèmbre nëntori nëntòri nozze nòce dasmë dasmnubile nùbile beqare beqàrenumeratore numeratòre numërues numërùesnumeri arabi nùmeri àrabi shifra arabe scìfra àrabenumeri dispari nùmeri dìspari numër tek nùmër teknumeri pari nùmeri pàri numër çift nùmër ciftnumeri romani nùmeri romàni shifra romake scìfra romàkenumero arretrato nùmero arretràto numër i kaluar nùmër i kalùarnumero decimale nùmero deçimàle numër dhjetor nùmër dh’jetòrnumero periodico nùmero periòdiko numër periodik nùmër periodìknumero telefonico libero nùmero telefòniko libèro numër telefonit i lirë nùmer telefònit i lirnumero telefonico numèro telefonìko numër telefonit nùmer telefònitnumero telefonico occupato numèro telefonìko okupàto numër telefonit i zënë nùmer telefònit i s’ënnuora nuòra nuse nùsenuotare nuotàre bëj not bëj notnuotatore nuotatòre notar notàrnuoto nuòto not notnuovo nuòvo i ri i rinutriente nutriènte ushqyes usc’qüesnuvola nùvola re reobbligazione obligaciòne obligacion obligaziònobelisco obelìsko obelisk obelìskobiettivo obietìvo objektiv objektìvoblò oblò dritare dritàreoboe òboe oboj òbojoca arrosto òka arròsto patë rosto pat ròstooca òka mish pate misc’ pàteocarina okarìna okarinë okarìnoccasione okasiòne rast rastocchiali da sole okiàli da sòle syze (gjyzlykë) dielli süs’e (gj’üs’lük) dièlliocchiali okiàli syze (gjyzlykë) süs’e (gj’üs’lük)occhio (occhi) òkio (òki) sy (sytë) sü (süt)occupato okupàto i zënë i s’ënoculista okulìsta okulist okulìstofferta ofèrta ofertë ofèrtOfficina ofiçìna ofiçinë ofìcinoggetti smarriti oxhèti smarrìti sende të humbura sènde të hùmburaoggi òxhi sotsot ogni tanto ònji tànto nganjëherë ngagnëhèrolfatto olfàto shijoj scijòjoliera olièra mbajtëse vaji mbàjtëse vàjiolimpiadi olimpìadi olimpiada olipiàdaolio di fegato di merluzzo òlio di fegàto di merlùco vaj peshku, merluci (per melçin e zezë) vàj pèsc’ku, merlùzi (per melcìn e s’es’)olio di ricino òlio di riçìno vaj recinivàj rezìniolio òlio vaj vàjolio òlio d’oliva d’olìva vaj vàj ulliri ullìriolio òlio di arachide di aràkide di girasole di xhirasòle d’oliva d’olìva vaj vàj kikiriku kikìriku luledielli luledìellioliva olìva ullinj ullìgn’ombra òmbra nën hije nën hìjeombrello ombrèlo çadër (ombrellë) ciàdër (ombrèll)ombrellone ombrelòne çadër dielli çiàdër dìellioncologo onkòlogo onkolog onkològonda ònda valë (dallgë) val (dallg)

430



onde corte ònde kòrte valë te shkurtra val të sc’kùrtraonde lunghe ònde lùnge valë të gjata val të gj’àtaonde medie ònde mèdie valë të mesme val të mèsmeonomastico onomàstiko dita e emerit dìta e èmeritopera completa òpera komplèta vepër e plotë vèpër e plotopera d’arte òpera d’àrte vepër artistike vèpër artistìkeopera òpera vepër vèpëroperaio operàjo punëtor punëtòroperazione operaciòne operim operìmorario d’aperura oràrio d’apertùra orar i hapjes oràr i hàpjesorario di chiusura oràrio di kiusùra orari i mbylljes oràri i mbülljesorario ferroviario oràrio ferroviàrio orar i trenave oràr i trènaveorata oràta koce kòzeordinazione ordinaciòne porosin porosìn ordine di pagamento òrdine di pagamènto urdhërpagesë urdh’ërpaghèsorecchini orekìni vathë vath’orecchio (orecchi) orèkio (orèki) veshi (veshët) vèsci (vèscët)orecchioni (parotite) orekiòni (parotìte) shyta sciütaorgano òrgano organo òrganoorigano origàno rigon rigònorlo òrlo palë paloro òro ar (flori) ar (florì)orologeria oroloxherìa dyqan orësh düqàn òrësc’orologiaio oroloxhàjo orëndreqës orëndrèqësorologio a pendolo orolòxho a pèndolo orë me lavjerrës or me lavjèrrësorologio al quarzo orolòxho al kuàrco orë me kuarc or me kuarzorologio automatico orolòxho automàtiko orë automatike or automatìkorologio da donna orolòxho da dòna orë grash or grasc’orologio da muro orolòxho da mùro orë muri or mùriorologio da polso orolòxho da pòlso orë dore or dòreorologio da tasca orolòxho da tàska orë xhepi or kèpiorologio da uomo orolòxho da uòmo orë burrash or bùrrasc’orologio digitale orolòxho dixhitàle orë shifrore (elektronike) or scifròre (elektronìke)orologio orolòxho orë (sahat) or sahàtorribile! orrìbile e tmerrshme! e tmèrrsc’meortopedico ortopèdiko ortoped ortopèdospedale ospedàle spital spitàlosso òso kockë kozkostetrica ostètrika mami mamìostrica ostrìka stridhe strìdh’otorinolaringoiatra otorinolaringojàtra otorinolaringolog otorinolaringològottantesimo otantèzimo i tetëdhjetë i tetëdh’jètottavo otàvo i tetë i tetottico otìko optika optìkaottobre otòbre tetori tetòriottocentesimo otoçentèzimo i tetëqindtë i tetëqìndtotturazione oturaciòne mbushje mbùscjeovaia ovàja vezore ves’òrepacchetto di sigarette pakèto di sigarète paketë cigaresh pakèt zigàresc’pacco postale pàko postàle pako poste pàko pòstepadella padèla uturak uturàkpadre pàdre baba (at) babà (at)padre pàdre babaj babàj paesaggio paezàxho peizazh peis’àzh’

431



paese (villaggio) paèze (vilàxho) fshat fsciàtpagamento pagamènto pagesë (pagim) paghès (paghìm)pagare a rate pagàre a ràte paguaj me këste pagùaj me këstepagare anticipatamente pagàre antiçipatamènte paguaj parapaguaj pagùaj parapagùajpagare in contanti pagàre in kontànti paguaj me para në dorë pagùaj me para në dorpagare pagàre paguaj pagùajpagare pagàre me pagu me pagùpagina pàxhina faqe fàqepaio pàjo palë palpalato palàto qiellzë qiells’palazzo palàco pallat pallàtpalco pàlko llozhë llozh’palcoscenico palkoshèniko skenë skenpalestra palèstra palestër palèstërpallacanestro palakanèstro basketboll basketbòllpallamano palamàno hendboll hendbòllpallanuoto palanuòto vaterpolo vaterpòlopallavolo palavòlo vollejboll vollejbòllpallone palòne top toppalombo palòmbo peshk-pëllumb pèsc’k pëllùmbpalpebra pàlpebra qepallë qepàllpalpitazioni palpitaciòni shpeshtim rrahjesh sc’pesc’tìm rràhjesc’panchina pankìna stol stolpancia pànça bark barkpane integrale pàne integràle bukë e zezë buk e s’es’pane pàne bukë bukpanetteria paneterìa dyqan buke düqàn bùkepangrattato pangratàto bukë e grirë buk e grirpanna montata pàna montàta ajkë (mazë) e rrahur àjk (mas’) e rràhurpanna pàna ajkë (mazë) àik (mas’)panorama panoràma panoramë (pamje) panoràm pàmjepantaloncini pantalonçìni pantallona të shkurtra pantallòna të sc’kùrtrapantaloni pantalòni pantallona pantallònapantofole pantòfole papuçe papùcepappagallo papagàlo rosë rosparabola paràbola parabolë parabòlparabrezza parabrèca xhami përpara (erëpritës) giàmi përpàra (erëprìtës)parafango parafàngo parafango parafàngoparalisi paràlizi paralizë paralis’parallelepipedo rettangolo paralelepìpedo retàngolo paralelepiped këndrejtë paralelepìped këndrèjtparaurti paraùrti goditjepritës goditjeprìtësparcheggio parkèxho vendqëndrim vendqëndrìmparcheggio parkèxho parkim parkìmparco pàrko park parkpareggio parèxho barazim baras’ìmparente parènte i afërm (farefis) i àfërm (farefìs)parlamento parlamènto parlament (Kuvend Popullor) parlamènt (kuvènd popullòr)parmigiano parmixhàno kaçkavall kac’kavàllparrucca parrùka parukë parùkparrucchiera parrukièra parukiere parukièreparrucchiere parrukière berber berbèrparte pàrte pjesë pjèspartenza partènca nisje nìsjepartire partìre nisem nìsem

432



433



partita partìta parti partìpartita partìta ndeshje ndèscjeparto pàrto lindje lìndjePasqua pàskua Pashkët pàsc’ këtpassaggio a livello pasàxho a livèlo kalim hekurudhor kalìm hekurudh’òrpassaggio a livello pasàxho a livèlo kalim i ruajtur kalìm i rùajturpassaggio pasàxho kalim kalìmpassaggio pedonale pasàxho pedonàle vendkalim për këmbësorët vendkalìm për këmbësòrëtpassaporto pasapòrto pasaportë pasapòrtpasseggero pasexhèro udhëtar udh’ëtàrpasseggiata pasexhàta shëtitje scëtìtjepassivo pasìvo pasiv pasìvpasso carraio pàso karràjo kalim makinash kalìm makinàsc’pasta (pasticcino) pàsta (pastiçìno) pastë pastpasta pàsta makarona makarònapastasciutta al ragù (pomodoro) pastashùta al ragù (pomodòro) makarona me kimë (me salcë) makaròna me kim (me salz)pastello pastèlo pastel pastèlpasticceria pastiçerìa ëmbëltore (pastiçeri) ëmbëltòre (pasticerì)pastiglie pastìlje hapje (ilaçe) hapj’e (ilàce)pasto pàsto ngrënie (vakt) ngrënie (vakt) pastore pastòre bari (çoban) barì (ciobàn)patata patàta patate patàtepatate patàte al forno al fòrno fritte frìte patate patàt të furrës të fùrrës të skuqura të skùqurapatente patènte patentë patèntpattinaggio patinàxho patinazh patinàzh’pattini a rotelle patìni a rotèle patina me rrota patina me rròtapattini pàtini patina patìnapattuglia patùlja patrullë patrùllpazzia pacìa çmenduri (marrëzi) c’mendurì (marrës’ì)pecora pèkora mish dele misc’ dèlepedale pedàle pedal pedàlpediatra pediàtra pediatër pediàtërpedone pedòne këmbësor këmbësòrpelle grassa pèle gràsa lëkurë e yndyrshme lëkùr e ündürsc’mepelle normale pèle normàle lëkurë normale lëkùr normàlepelle pèle lëkurë lëkurpelle secca pèle sèka lëkurë e thate lëkùr e th’atpelletteria peleterìa galanteri galanterìpellicceria peliçerìa peliçeri pelicerìpelliccia pelìça peliçe pelìcepellicola pelìkola film filmpenna pèna penë penpennarello penarèlo penarello penarèllopennello penèlo furçë furc’pennino penìno majë e penës màj e pènëspensione completa penziòne komplèta pension i plotë pensiòn i plot pensione penziòne pension pensiòn pentagono pentàgono pesëkëndësh pesëkëndësc’pentathlon pentatlòn pesëgarësh pesëgàresc’pepato pepàto me piper me pipèrpepe pèpe piper pipèrpeperoncino peperonçìno spec djegës spez djèghëspeperone peperòne spec spezper favore per favòre ju lutem ju lùtem

pera pèra dardhë dardh’percento perçènto për qind për qindpercentuale perçentuàle përqindje përqìndjeperdere il treno pèrdere il trèno humb trenin humb trenìnperdere pèrdere humb humbperdita pèrdita humbje hùmbjepericolo d’incendio perìkolo d’inçèndio rrezik zjarri rres’ìk s’jàrri pericolo di morte perìkolo di mòrte rrezik vdekjeje rres’ìk vdèkjejeperiferia periferìa periferi periferìperitonite peritonìte peritonit peritonìtperla pèrla margaritar (perlë) margaritàr (perl)permanente permanènte permanent permanèntpermesso di lavoro permèso di lavòro leje pune lèje pùnepermesso di soggiorno permèso di soxhòrno leje qëndrimi lèje qëndrìmipermesso permèso leje lèjepersonaggio personàxho personazh personàzh’personal computer personàl kompjùter personal kompjuter personàl kompjùterpertosse pertòse kollë e bardhë (kollë e mirë) koll e bardh’ (koll e mir)pesante pezànte i rëndë i rëndpesca pèska pjeshkë pjèsc’kpesca peska peshkim pesc’kìmpesca subacquea peska subàkuea peshkim nënujë pesc’kìm nënùjpescatore peskatòre peshkatar pesc’katàrpesce pèshe peshk pesc’kpesce spada pèshe spàda peshk-shpatë pesc’k sc’patpesce: pèshe peshqe: pèsc’’qe peschereccio peskerèço peshkarexhë pesc’karèg’pescheria peskerìa dyqan peshku düqàn pèsc’kupeso lordo pèzo lòrdo peshë bruto pesc’ brùtopeso netto pèzo nèto peshë neto pesc’ nètopeso pèzo peshë pesc’pettinare petinàre kreh krehpettine pètine krehër krèhërpetto di vitello arrosto pèto di vitèlo arròsto gjoks viçi rrosto gj’òks vìci rròstopetto pèto gjoks (krahëror-parzëm) gj’òks (krahëròr-pàrs’ëm)pezzo di ricambio pèco di rikàmbio pjesë këmbimi pjès këmbìmipiacere piaçère kënaqësine kënaqësinepiano piàno plan, rrafsh plan rrafsc’pianoforte a coda pianofòrte a kòda piano e madhe piàno e màdh’epianoforte pianofòrte piano piànopianopiàno terratèrra primoprìmo secondo sekòndo kat kat i parë i par i dytë i düt i tretë i tretpianta della piànta dèla çità hartë e qytetit hart e qütètitpianta piànta bimë bimpianterreno pianterrèno përdhese përdh’èsepianura pianùra fushë (rrafsh) fusc’ (rrafsc’)piattino piatìno pjatë e vogël pjàt e vòghëlpiatto piàto pjatë pjàtpiatto piàto fondo fòndo pjatë pjàt e thellë e th’ellpiatto piàto piano piàno pjatë pjàt e cekët (e rrafshët) e zèkët (e rrafsc’ët)piazza piàca shesh scesc’piccante pikànte djegës djèghësPiccolo Bairam pìkolo bairàm Bajram i Vogël bajràm i vòghëlpiccolo pìkolo i vogël i vòghëlpiede piède këmbë këmb

434



435



pieno pièno i plotë i plotpietra dura (preziosa) piètra dùra (preciòsa) gur i çmuar gur i c’mùarpietra piètra gur gurpigiama pixhàma pizhame pizh’àmepila pìla bateri baterìpillola pilòla pilula, hapje (tablete) pilùla hapj’e (tablète)pilota pilòta pilot pilòtpinacoteca pinakotèka galeri pikturash galerì piktùrasc’pineta pinèta pishnajë pisc’nàjping pong pìng pòng pinpong pingpòngpinne pìne pendë pendpinzetta pincèta pinca të vogela pìnza të voghèlapioggia piòxha shi scipiovere piòvere bie shi bìe scipiramide piràmide piramidë piramìdpiscina pishìna pishinë piscìnpiselli pizèli bizele bis’èlepista da ballo pìsta da bàlo pistë vallëzimi pist vallës’ìmipista pìsta pistë pistpistone pistòne piston pistònpittore pitòre piktor piktòrpittura pitùra pikturë piktùrpiumino piumìno jorgan jorgànpizzeria (picerìa) piceri pizerìplastica plastìka plastikë plastìkplatea platèa plate platèplatino plàtino platin platìnpleurite pleurìte pleurit pleurìtpoco costoso pòko kostòzo i lirë i lirpoco pòko pak pakpoema poèma poemë poèmpoesia poezìa poezi poes’ìpoi pòi pastaj pastàjpoliambulatorio poliambulatòrio poliklinikë (poliambulancë) poliklinìk (poliambulànz)poligoni polìgoni shumëkëndësha sciùmëkëndësciapoliomielite poliomielìte poliomielit poliomielìtpolizia policìa polici polizìpolizia stradale policìa stradàle polici rrugore polizì rrugòrepoliziotto policiòto polic polìzpollo con riso pòlo kon rìzo pulë me oriz pul me òrizpollo pòlo mish pule misc’ pùlepolmoni polmòni mushkëritë musc’kërìtpolmonite polmonìte pneumoni pneumonìpolpaccio polpàço pulpa e këmbës pulpà e këmbëspolpette con patate polpète kon patàte qofte me patate qòfte me patàtepolpettone di manzo polpetòne di mànxo muzat (tul) qofte muzàt (tul) qòftepolpo pòlpo oktapod oktapòdpolso pòlso puls pulspoltrona poltròna kolltuk (poltron) kolltùk (poltròn)polvere pòlvere pluhur (ilaç) pluhùr (ilàc)pomata pomàta pomadë pomàdpomodori pomodòri domate domàtepompa di benzina pòmpa di benxìna pompë benzine pomp bens’ìnepompelmo pompèlmo nerënxë nerënz’

pompelmo pompèlmo grepfrut grepfrùtpompieri pompièri zjarrfiksë s’jarrfiks ponte pònte urë urpoppa pòpa pupë pupporcino porçìno pankushe pankùsceporro pòro pras prasporta pòrta portë portporta pòrta derë derportacenere portaçènere taketuke (tavëll cigare) taketùke (tavëll zigàre)portafoglio portafòljo portofol portofòlportiera portièra derë der portiere portière portier portièrporto pòrto port portporzione porciòne racion raciònposa pòza pozë pos’posate pozàte lugë, thikë e pirun lug th’ik e pirùnposta aerea pòsta aèrea postë me aeroplan post me aeroplànposta pòsta postë postpostino postìno postier postièrposto libero pòsto lìbero vend i lirë vend i lirposto occupato pòsto okupàto vend i zënë vend i s’ënposto pòsto vend vendpotabile potàbile i pijshëm i pìjscëmpovero pòvero i varfër i vàrfërpranzo prànxo drekë drekprataiolo pratajòlo barkuqe barkùqeprato pràto livadh livàdh’preavviso telefonico preavìso telefòniko lajmthirrje telefonike lajmth’ìrrje telefonìkeprecedenza preçedènxa e drejta e kalimit e drèjta e kalimìtprefazione prefaciòne parathënie parath’ënieprefisso prefìso prefiks prefìksprelevamento prelevamènto marrje màrrjeprelievo sangue prelièvo sàngue marrje gjaku màrrje gj’àkuprendere il sole prèndere il sòle bëj banja dielli bëj bàgna dìelliprenotare prenotàre rezervoj res’ervòjprenotazione prenotaciòne rezervim (prenotim) res’ervìm (prenotìm)presa prèsa prizë pris’presbite prèsbite presbit (hipermetrop) presbìt (hipermetròp)prescrizione preskriciòne recetë rezètpreservativo prezervatìvo prezervativ (profilaktik) pres’errvatìv (profilaktìk)pressione alta presiòne àlta tension i lartë tensiòn i lartpressione bassa presiòne bàsa tension i ulël tensiòn i ùlëtpressione presiòne presion presiònpresto prèsto shpejt sc’pèjtprezzemolo prexèmolo majdanoz majdanòs’prezzo alto prèco àlto çmim i lartë c’mim i lartprezzo basso prèco bàso çmim i ulët c’mim i ùlëtprezzo conveniente prèco konveniènte çmim i arsyeshëm c’mim i arsüescëmprezzo fisso prèco fìso çmim fiks (i prerë) c’mim fiks (i prer)prezzo prèco çmim c’mimprezzo scontato prèco skontàto çmim i zbritur c’mim i s’brìturprigione prixhòne burg burgprima classe prìma klàse klasë e parë klas e parprima colazione prìma kolaciòne mëngjes mëngj’ès

436



437



prima prìma më parë më parprimavera primavèra pranverë pranvèr primi piatti prìmi piàti të para të pàraprimo prìmo i parë i parprisma prìzma prizëm prìs’ëmprivato privàto privat privàtprocesso proçèso gjyq gj’üqprodotto prodòto produkt prodùktprodotto prodòto prodhim prodh’ìmprodurre prodùrre prodhoj prodh’òjproduttore produtòre prodhues prodh’ùesproduzione produciòne prodhim prodh’ìmprofessione profesiòne profesion profesiònprofitto profìto përfitim përfitìmprofondità profondità thellësi th’ellësìprofumeria profumerìa parfumeri parfumerìprofumo profùmo parfum parfùmprogramma di scrittura progràma di skritùra përpunues teksti përpunùes tèkstiprogramma progràma program progràmprogrammazione programaciòne programim programìmproiezione projeciòne projektim projektìmpronto soccorso prònto sokòrso ndihmë e shpejtë ndihm e sc’pèjtpropaganda propagànda reklamë reklàmproporzione proporciòne përpjesëtim përpjesëtìmproprietà proprietà pronë pronproprietario proprietàrio pronar pronàrprosciutto proshùto proshutë prosciùtprotagonista protagonìsta protagonist protagonìstprotesi protèzi protezë protès’provare provàre provoj provòjprovvigione provixhòne përqindje përqìndjeprua prùa bash basc’prugna (susina) prùnja (suzìna) kumbull kùmbullpsichiatra psikiàtra psikiatër psikiàtërpsicologo psikòlogo psikolog psikològpubblicità publiçità publicitet (reklamë) publizitèt reklàmpubblico pùbliko publik publìkpugilato puxhilàto boks bokspulire pulìre pastroj pastròjpulito pulìto i pastër i pàstërpullman pùlman autobus autobùspulmino pulmìno mikrobus mikrobùs punta pùnta majë màjpuntina puntìna pineskë pinèskpunto pùnto pikë pikpuntuale puntuàle në orar në oràrpuntualmente puntualmènte në orën e sakte në orën e sàktepuntura puntùra pickim pizkìmpupilla pupìla bebe e syrit bèbe e süritpurè purè pure purèpurgante purgànte purgativ (pastrues) purgatìv (pastruès)purtroppo purtròpo fatkeqësisht fatkeqësisc’t quaderno a quadretti kuadèrno a kuadrèti fletore me katrorë fletòre me katròrquaderno a righe kuadèrno a rìge fletore me vija fletòre me vìja

438



quaderno kuadèrno fletore fletòrequadrante kuadrànte fushë fusc’quadrato kuadràto katror katròrquadro kuàdro tabllo (pikturë) tabllò (piktùr)qual’ è kuàl’ è cili është zìli ësc’t qualcosa kualkòza diçka dic’kàqualità: kualità cilësi zilësi:qualsiasi kualsìasi si të jetë si të jet quarantesimo kuarantèzimo i dyzetë i düs’ètquartiere kuartière lagje làgj’equarto di litro kuàrto di lìtro çerek litre cerèk lìtrequarto kuàrto i katërt i kàtërtquattordicesimo kuatordiçèzimo i katërmbëdhjetë i katërmbëdh’jètquattrocentesimo kuatroçentèzimo i katërqindtë i katërqìndtquesto kuèsto kjo kjòquestura kuestùra kuesturë kuestùrquietanza kuietànca kuitancë kuitànzquindicesimo kuindiçèzimo i pesëmbëdhjetë i pesëmbëdh’jètquinquennio kuinkuènio pesëvjeçar pesëvjeciàrquinta kuìnta kuintë kuìntquintale kuintàle kuintal kuintàlquinto kuìnto i pestë i pestquotidiano kuotidiàno e përditeshme e përdìtesc’mequoziente kuociènte herës hèrësraccolta rakòlta përmbledhje përmblèdh’jeraccomandata con ricevuta di ritornorakkomandàta kon riçevùta di ritòrno rekomande me lajmërim marrjeje rekomandè me lajmërìm màrrjejeraccomandata rakomandàta letër e porositur (rekomande) lètër e porosìtur (rekomandè)racconto rakònto tregim treghìmradere ràdere rruaj rrùajradiatore radiatòre radiator radiatòrradicchio di treviso radìkio di trevìzo radhiqe e kuqe e trevisos radh’ìqe e kùqe e trevìsosradice quadrata radìçe kuadràta rrënjë katrore rrëgn’ katròrradice radìçe rrënjë rrëgn’radio ràdio radio ràdioradiografia radiografìa radiografi radiografìradiologo radiòlogo radiolog radiològraffreddore da fieno rafredòre da fièno rrufë alergjike e barit rruf alergj’ìke e bàritraffreddore rafredòre rrufë rrufragazzi ragàci fëmijët fëmijëtraggio ràxho rreze rrès’erallentare ralentàre ul shpejtësinë ul sc’pejtësìnrapa ràpa rrepë rreprapina a mano armata rapìna a màno armàta grabitje me armë në dorë grabìtje me arm në dorrapina rapìna grabitje grabìtjerapinatore rapinatòre grabitës grabìtësrapporto rapòrto marrëdhënie marrëdh’ènierapporto sessuale rapòrto sesuàle marrëdhënie seksuale marrëdh’ènie seksuàlerappresentante raprezentànte përfaqësues përfaqësùesrappresentazione raprezentaciòne shfaqje sc’fàqjeraramente raramènte rallë rallrasoio razòjo brisk rroje brisk rròjeravanello ravanèlo rrepë rreprazza ràca rajë ràjreato reàto krim krim

recapitare rekapitàre dorëzoj dorës’ojrecapito rekàpito adresë adrèsreception resèpsion recepsion rezepsiònrecitare reçitàre luaj lùajreclamo reklàmo ankesë ankèsreclamo reklàmo reklamim reklamìmrecord rèkord rekord rekòrdreddito rèdito e ardhur e àrdh’urregalo regàlo dhuratë dh’uràtreggiseno rexhisèno sutien sutiènregista rexhìsta regjisor regj’isòrregistrare rexhistràre regjistroj regj’istròjregistrazione rexhistraciòne regjistrim regj’istrìmremo rèmo lopatë (rrem) lopàt (rrem)rendere rèndere ka leverdi ka leverdìrendita rèndita rentë rentreni rèni veshkat vèsc’katreparto repàrto repart repàrtreperto archeologico repèrto arkeolòxhiko gjetje arkeologjike gj’ètje arkeologj’ìkeresidenza residènca vendbanim venbanìmrespingere respìnxhere kthej kth’èjrestauro restàuro restaurim restaurìmresti rèsti gërmadha ghërmàdh’arestituire restituìre rikthej rikth’èjresto rèsto kusurin kusùrinresto rèsto kusur kusùrretta rèta drejtëz drèjtës’rettangolo retàngolo drejtkëndësh drèjtkëndësc’reumatismo reumatìzmo reumatizëm reumatìs’ëmribasso ribàso zbritje s’brìtjericavo rikàvo fitim fitìmricciolo rìçolo kaçurrel (rica) kaciurrèl (rìza)ricco rìko i pasur i pàsurricetta riçèta recetë rezètricevere riçèvere marr marrricevuta riçevùta kuitancë kuitànzricevuta riçevùta dëftesë dëftèsrichiesta rikièsta kërkesë kërkèsricostruzione rikostruciòne rindërtìm rindërtìmricotta (salata) rikòta (salàta) gjizë (me krip) gj’is’ (me krip)riduzione riduciòne zbritje s’brìtjerifiuti rifiùti mbeturina (plehra) mbeturìna (plèhra)riga (righello) rìga (rigèlo) vizore vis’òreriga(scriminatura) rìga (skriminatùra) vijë vìjrilasciare rilashàre lëshoj lësciòjrimanenza rimanènca mbetje (stok) mbètje stokrimborso rimbòrso pagim paghìmrimorchiatore rimorkiatòre rimorkiator rimorkiatòrrinnovo rinòvo zgjatje s’gj’àtjeriparare riparàre rregulloj (ndreq) rregullòj (ndreq)riposato ripozàto i çlodhur i c’lòdh’urriproduzione riproduciòne riprodhim riprodh’ìmrisarcimento rizarçimènto dëmshpërblim dëmsc’përblìmriscaldamento riskaldamènto ngrohje, nxehje ngròhje nxèhje

439



440



riserva risèrva rezervë res’èrveriso rìzo oriz orìs’risparmio rispàrmio kursim kursìmristampa ristàmpa ribotim ribotìmristorante ristorànte restorant restoràntrisuolare risuolàre vë shollë të re (vë gjysma) vë sciòll të re (vë gj’üsma)ritardo ritàrdo vonesë vonèsritratto ritràto portret portrètriva rìva bregdet bregdètrivista rivìsta revistë revìstroccia ròça shkëmb sc’këmbrognone ronjòne ragu ràguromanzo giallo romànxo xhàlo roman policor romàn polizòrromanzo romànxo roman romànrombo ròmbo romb rombrosa ròza trëndafil trëndafìlrosa ròza ngjrëtrëndafil ngj’ürëtrëndafilrosmarino rozmarino rozmarinë ros’marìnrosolia rozolìa fruth fruth’rossetto rosèto të kuq të kuqrosso ròso i kuq i kuqrotaia rotàja shinë scinrotta ròta kurs kursroulotte rulòt rulotë rulòtrovine rovìne rrënojë rrënòjrubinetto rubinèto rubinetë rubinètrubino rubìno rubin rubìnrucola rukòla lëpjetë lëpjèt rugby règbi regbi règbirugiada ruxhàda vesë vesrullino a colori rulìno a kolòri film fotografik me ngjyra film fotografìk me ngj’ürarullino in bianco e nero rulìno in biànko e nèro film fotografik bardhë e zi film fotografìk bardh’ e s’ìrullino rulìno film fotografik film fotografìkruolo ruòlo rol rolruota ruòta rrotë rrotruscello rushèlo përrua përrùasabato sabàto e Shtunë e sc’tùnSabato santo sàbato sànto E shtuna e shënjtë e sc’tùna e scënitsabbia sàbia rërë rërsaggio sàxho ese esèsala convegni sàla konvènji sallë konferencash sall konferènzasc’sala d’attesa sàla d’atèza sallë pritjeje sall prìtjejesala da pranzo sàla da prànxo sallë e ngrënies sall e ngrëniessala operatoria sàla operàtòria sallë operacioni sall operaziònisala sàla sallë sallsalame salàme sallam sallàmsalato salàto i kripur i krìpursaldi sàldi shitje me çmime të ulta scìtje me c’mime të ùltasale sàle kripë kripsaliera salièra kripore kripòresalire salìre hip hipsaliva salìva jargë (pështymë) jàrgh (pësc’tüm)salmone salmòne salmon salmònsalotto salòto sallon i vogël (saletë) sallòn i vògël (salèt)

salpare salpàre niset nìsetsalsa (sàlza) salcë salzsalsiccia salsìça salsiçe salsìcesalto con l’asta sàlto kon l’àsta kërcim me shkop kërzìm me sc’kopsalto in alto sàlto in àlto kërcim së larti kërzìm së làrtisalto in lungo sàlto in lùngo kërcim së gjati kërzìm së gj’àtisalto sàlto kërcim kërzìmsalto triplo sàlto trìplo kërcim trehapësh kërzìm trehàpësc’salumeria salumerìa sallameri sallamerìsalute salùte shëndetscëdètsalvagente salvaxhènte gomë shpëtimi gom sc’pëtìmisalve sàlve përshëndetje përscëndètjesandali sàndali sandale sandàlesangue sàngue gjak gj’àksano sàno i shëndoshë i scëndòsc’sapone da barba sapòne da bàrba sapun rroje sapùn rròjesapone sapòne sapun sapùnsaponetta saponèta sapun tualeti sapùn tualètisaporito saporìto i shijshëm i scìjscëmsarago sàrago spalcë, saragon spalz saragònsardine in scatola sardìne in skàtola kuti sardelesh kutì sardèlesc’sardine sardìne sardele sardèlesardine sott’olio sardìne sot’òlio sardele në vaj (vajisura) sardèle në vàj (vajisùra)sartoria sartorìa rrobaqepësi rrobaqepësìsassofono sasòfono saksofon saksofònsatellite satèlite satelit satelìtsbagliato sbaljàto i gabuar i gabùarsbarco sbàrko zbritje s’brìtjescadenza skadènca afat afàtscadenza skadènca skadim skadìmscaduto skadùto i pavlefshëm (i skaduar) i pavlèfscëm (i skadùar)scafo skàfo trup trupscala skàla shkallë sc’kàllscalata skalàta ngjitje ngj’ìtjescalo skàlo ndalesë ndalèsscambio skàmbio shkëmbim sc’këmbìmscampo skàmpo karkalec deti karkalèz dètiscapola skàpola shpatull sc’pàtullscarlattina skarlatìna skarlatinë (fruth i zi) skarlatìn (fruth’ i s’iscarpe skàrpe këpucë këpùzscarponi skarpòni këpucë me qafa këpùz me qàfascatto skàto shkrepje sc’krèpjescavi skàvi gërmime ghërmìmescegliere shèljere zgjedh s’gj’edh’scena shèna skenë skenscendere shèndere zbres s’bressceneggiatura shenexhatùra skenar skenàrscenografia shenografìa skenografi skenografìscherma skèrma skermë skermschermo skèrmo ekran ekrànschiena skièna shpinë (kurriz) sc’pin (kurrìs’)schiuma da barba skiùma da bàrba shkumë rroje sc’kum rròjeschiuma skiùma shkumë sc’kumsci shi ski ski

441



442



scialuppa di salvataggio shalùpa di salvatàxho barkë shpëtimi bark sc’pëtìmisciare shiàre rrëshqas me ski rrësc’qàs me skisciarpa shàrpa shall sciàllsciatica shatìka shiatik sciatìksciopero shòpero grevë grevsciroppo shiròpo shurup sciurùpscoglio skòljo shkëmb sc’këmbscompartimento skompartimènto ndarje ndàrjesconto skònto zbritje s’brìtjescontrino skontrìno dëftesë dëftèsscorciatoia skorçatòja shkurtore sc’kurtòrescorta skòrta rezervë res’èrvscrittore skritòre shkrimtar sc’krimtàrscrivania skrivanìa tavolin shkrimi tavolìn sc’krìmiscrivere skrìvere shkruaj sc’krùajscultore skultòre skulptor skulptòrscultura skultùra skulpturë skulptùrscuola guida skuòla guìda autoshkollë autosc’kòllscuola skuòla shkollë sc’kollscusi skùzi më falni më fàlnisecolo sèkolo shekull scèkullseconda classe sekònda klàse klasë e dytë klas e dütsecondi piatti: sekòndi piàti të dyta të dütasecondo sekòndo i dytë i dütsedano sèdano selino sèlinosede sède seli selìsedere sedère të ndërjtura të ndërjturasedia a sdraio sèdia a zdràjo shezlong (karrige plazhi) sces’lòng (karrighe plàzh’i)sedia sèdia karrige karrìghesedicesimo sediçèzimo i gjashtëmbëdhjetë i gj’asc’tëmbëdh’jètsedile sedìle ndenjëse ndègnësesegnale stradale senjàle stradàle shenjë rrugore scegn’ rrugòreseicentesimo seiçèntèzimo i gjashtëqindtë i gj’asc’tëqìndtself service self sèrvis vetëshërbim vetëscërbìmselvaggina selvaxhìna gjah (pre) gj’ah (pre)semaforo semàforo semafor semafòrsemestre semèstre gjashtëmujori gjasc’tëmujòrisemplice sèmpliçe i thjeshtë i th’jèsc’tsempre sèmpre gjithmonë gj’ith’mòn seno sèno gji gj’isenso vietato sènso vietàto drejtim i ndaluar drejtìm i ndalùarsentiero sentièro shteg sc’teghsenz’altro sencàltro patjetër patjètërsenza dubbio sènca dùbio pa dyshim pa düscìmseppia sèpia sepie sepìesera sèra mbrëmje mbrëmjeserbatoio serbatòjo serbator serbatòrserratura serratùra bravë bravservizio servìcio shërbim scërbìmservofreno servofrèno servofren servofrènservosterzo servostèrxo timon hidraulik timòn hidraulìksessantesimo sesantèzimo i gjashtëdhjetë i gj’asc’tëdh’jètsesso sèso seks sekssesto sèsto i gjashtë i gj’asc’t

seta sèta mëndafsh mëndàfsc’settantesimo setantèzimo i shtatëdhjetë i sc’tatëdh’jètsettecentesimo seteçentèzimo i shtatëqindtë i sc’tatëqìndtsettembre setèmbre shtatori sc’tatòri Settimana santa setimàna sànta Java e shënjtë jàva e scënjtsettimanale setimanàle e përjavshme e përjàvsc’mesettimo sètimo i shtatë i sc’tatsfera sfèra sferë sfersgarbato sgarbàto i vrazhdë i vrazh’dsgombro sgòmbro skumbri skùmbrishampoo shàmpo shampo sciàmposhock shòk shok (tronditje psiqike)sciòk (trondìtje psiqike)si sì po posiepe sièpe gardh gardhsifilide sifìlide sifiliz sifilìs’sigaretta sigarèta cigare zigàresigaro sigàro puro pùrosignora sinjòra zonjë s’ògnë signore sinjòre zotëri s’otëri signorina sinjorìna zonjushe s’ognùsc’silenzio silèncio heshtje hèsc’tjesimpatico simpàtiko simpatik simpatìksindacato sindakàto sindakatë sindakàtsingolo singòlo njësh gnësc’sipario sipàrio perde pèrdesirena sirèna sirenë sirènsiringa sirìnga shiringë (shiringa) scirìng (scirìnga)sistema nervoso sistèma nervòzo sistem nervor sistèm nervòrsmacchiare smakiàre heqës njollash hèqës gnòllasc’smalto per unghie smàlto per ùngie manikyr manikür smalto smàlto smalt smaltsmarrimento smarimènto humbje hùmbjesmeraldo smeràldo smerald smeràldsoccorso stradale sokòrso stradàle ndihmë e shpejtë rrugorendihm e sc’pèjt rrugòresocietà a responsabilità limitata soçètà a responsabilità limitàta shoqëri me përgjegjësi të kufizuar scioqërì me përgj’egj’ësì tëkufis’ùarsocietà per azioni soçetà per aciòni shoqëri për aksione scioqërì për aksiònesocietà soçetà shoqëri scioqërìsocio sòço ortak ortàksodo sòdo e zier e s’ìersoftware sòftuer softwer sòftuersoggetto a dogana soxhèto a dogàna i doganueshëm i doganùescëmsoggetto ad imposta soxhèto ad impòsta i tatueshëm i tatùescëmsoggiorno soxhòrno dhomë ndenjieje dh’om ndègniejesogliola sòljola gjuhëz deti gjuhës’ dètisole sòle diell dìellsolidi sòlidi shumëfaqësha sciùmëfaqësciasollevamento pesi solevamènto pèzi peshëngritje pescëngrìtjesolvibilità solvibilità aftësi paguese aftësì pagùesesomma sòma shumë sciùmsonnifero sonìfero gjumendjelles (helm) gj’umendjèlles (helm)soprabito sopràbito pardësy pardësüsorella sorèla motër mòtërsorpasso sorpàso parakalim parakalìmsospensioni sospenziòni balestër (suspension) balèstër (suspensiòn)

443



sosta vietata sòsta vietàta ndalim qëndrimi ndalìm qëndrìmisottile sotìle i hollë i hollsottopassaggio sotopasàxho nënkalim nënkalìmsottotitoli sototìtoli nëntituj nëntìtujsottoveste sotovèste kombinezon (këmishë grash) komines’on (këmìsc’ grasc’)sottrazione sotraciòne zbrtje, heqje s’brtj’e heqj’esovrappeso sovrapèzo mbi peshë mbi pesc’spalla spàla shpatull (sup) sc’pàtull (sup)spazzola spàcola furçë furc’spazzolare spacolàre fshij me furçë fscìj me furc’spazzolino da denti spacolìno da dènti furçe dhëmbësh furc’ dh’ëmbësc’specchietto retrovisore spekièto retrovizòre pasqyrë prapashikuese pasqür prapascikùesespecchio spèkio pasqyrë pasqürspedire spedìre dërgoj dërgòjspedizione spediciòne dërgim dërghìmspegnere spènjere shuaj (mbyll) sciùajspendere spèndere me shpenzu me sc’pèns’ùspesa spèza shpenzim sc’pens’ìmspese spèze shpenzim sc’pens’ìmspesso spèso shpesh sc’pesc’spettacolo spetàkolo shjaqje (spektakël) sc’fàqje (spektàkël)spettatori spetatòri spektator spektatòrspezie spècie erëza èrës’aspezzatino specatìno tas qebap tas qebàpspiaggia spiàxha plazh plazh’spiccioli spìçoli të holla (të vogla) të hòlla (të vògla)spilla spìla karficë karfìzspina spìna spinë spinspina spìna shpina (ferrë, hal kurrizore)(shtyllë kurrizore)sc’pìna (ferr hal kurris’òre) (sc’tüll kurris’òre)spinaci spinàçi spinaq spinàqspingere spìnxhere shty sc’tü splendido! splèndido shkëlqyeshëm sc’këlqüescëmsporco spòrko i papastër i papàstërsport sport sport sportsportello sportèlo sportel sportèlsposi spòzi nuse dhe dhëndër nùse dh’e dh’ëndërspossatezza sposatèca raskapitje raskapìtjespugna spùnja sfungjer sfungj’èrspumante spumànte shampanjë sciampàgn’squadra skuàdra skuadër (ekip) skuàdër (ekìp)squisito skuizìto shumë i shijshëm sciùm i scìjscëmstadio stàdio stadium stadiùmstagioni staxhòni stinët stinëtstagno stànjo moçal mociàlstamattina (stamani) stamatìna (stamàni) në mëngjës (paradite) në mëngj’èsstampa stàmpa stampim stampìmstampante stampànte printer prìnterstampe stàmpe shtypshkrime sc’tüpsc’krìmestanco stànko i lodhur i lòdh’urstanghetta stangèta krah krahstarnuto starnùto teshtimë tesc’tìmstato civile stàto çivìle gjendje civile gj’èndje zivìlestatua stàtua shtatore sc’tatòrestazione staciòne stacion staziòn

444



445



stella stèla yll üllstereofonico stereofòniko stereofonik stereofonìksterno stèrno kriskull(gjoks) krìskull (gj’òks)stile stìle stil stilstipendio stipèndio rrogë rrogstirare stiràre hekuros hekuròsstitichezza stitikèca kapsllëk kapsllëkstiva stìva hambar hambàrstivali stivàli çizme cìs’mestoffa stòfa stof stofstomaco stòmako stomak stomàkstop stop ndalim i detyruar ndalìm i detürùarstorione storiòne bli blistorto stòrto i shtrembër i sc’trèmbërstoviglie stovìlje enë kuzhine en kuzh’inestrabico stràbiko i vëngër i vënghërstrada (via) stràda (vìa) rrugë rrugstrada a senso unico stràda a sènso ùniko rrugë me një drejtim rrug me gnëdrejtìmstrada asfaltata stràda asfaltàta rrugë e asfaltuar rrug e asfaltùarstrada nazionale stràda nacionàle rrugë kombëtare rrug kombëtàrestrada principale stràda prinçipàle rrugë kryesore rrug krüesòrestrada senza uscita stràda sènca ushìta rrugë qorre rrug qòrrestrada stràda rrugë rrugstraniero stranièro i huaj i hùajstrapazzato strapacàto e rrahur e rràhurstrappo muscolare stràpo muskolàre këputje mishi këpùtje mìscistress stres stres stresstretto strèto i ngushtë i ngusc’tstrisce pedonali strìshe pedonàli vija të bardha vìja të bàrdh’astrumenti musicali strumènti muzikàli vegla muzikore vègla mus’ikòrestrumento musicale a corda strumènto muzikàle a kòrda vegël muzikore me tela vèghël mus’ikòre me tèlastrumento musicale a fiato strumènto muzikàle a fiàto vegël muzikore fryme vèghël mus’ikòre frümestrumento musicale a percussione strumènto musikàle a perkussiòne vegël muzikore me perkusion vèghël mus’ikòre me perkusiònstrumento musicale ad arco strumènto muzikàle ad àrko vegël muzikore me hark vèghël mus’ikòre me harkstufa stufa stufë (sobë)stupido stùpido budalla budallàstuzzicadenti stuxikadènti kruese dhëmbësh krùese dh’ëmbësc’subito sùbito menjëherë megnëhèrsubito subìto shpejt sc’pèjt succo di frutta sùko di frùta lëng frutash lëng frùtasc’sudore sudòre djersë (djersitje) djèrssuocera suòçera vjehërra vjèhërrasuocero suòçero vjehërri vjèhërrisuola suòla shollë sciòllsuonare il clacson suonàre il klàkson bie borisë (burisë) bìe borìs (burìs)suoneria suonerìa zile s’ìlesuperficie superfìçie sipërfaqe sipërfàqesuperfluo supèrfluo i tepërt i tèpërtsupermercato supermerkàto supermarkato supermarkàtosurgelati surxhelàti të ngrira të ngrìrasutura sutùra qepje qèpjesvalutazione svalutaciòne zhvleftësim zh’vleftësìmsveglia svèlja orë me zile or me s’ìlesvegliare sveljàre zgjoj s’gj’òj

446



svendita svèndita shitje nën çmim scìtje nën c’mimsvenimento svenimènto të fikët të fikëtsvenire svenìre më bie të fikët më bìe të fikëtsviluppo svilùpo zhvillim (larje) zh’villìm (làrje)tabacco da pipa tabàko da pìpa çibuku cibùkutabacco tabàko duhan duhàn tacchino al forno takìno al fòrno gjel deti (kaposh deti) të pjekur (në furrë) gj’èl dèti (kapòsc’ dèti) të pjèkur (në furr)tacchino takìno mish gjeldeti misc’ gj’eldètitacco alto tàko àlto takë e lartë tak e larttacco basso tàko bàso takë e ulët tak e ùlëttacco tàko takë taktaglia (misura) tàlja (mizùra) numër nùmërtaglio tàljo prerje prèrjetaglio tàljo e qethur e qèth’urtailleur tàjer kostum grash kostùm grasc’tallone talòne thembër th’èmbërtamburello tamburèlo dajre (def) dàjre (def)tamburo tambùro lodër (daulle) (tambur) lòdër (daùlle) (tambùr)tamponamento tamponamènto përplasje përplàsjetangente tanxhènte tangjente tangj’èntetanti saluti tanti salùti shumë të fala scìum të fàlatappeti tapèti qilim qilìmtappeto tapèto tapet (qilim) tapèt (qilìm)tara tàra tarë tartardi tàrdi vonë vontarga tàrga targë targtariffa doganale tarìfa doganàle tarifë doganore tarìf doganòretariffa tarìfa tarifë tarìftartaro tàrtaro gurth (çmers) gurth’ (c’mers)tasca tàska xhep geptassa tàsa taksë takstasso d’interesse tàso d’interèse normë e interesit norm e interèsittatto tàto prekje prèkjetavolo (tavola) tàvolo (tàvola) tryezë (tavolinë) trüès’ (tavolìn)tavolo tàvolo tavolinë tavolìntaxi tàksi taksi taksìtazza tàca filxhan filgiàntè tè çaj ciàjteatro teàtro teatër teàtërteiera tejèra çajnik ciajnìktelaio telàjo shasi sciasìtelecamera telekàmera telekamerë telekàmertelecomando telekomàndo telekomand telekomàndtelefilm telefìlm film televiziv film televis’ìvtelefonare telefonàre telefonoj (marr në telefon) telefonòj (marr në telefòn)telefonata telefonàta telefonim (telefon) telefonìm (telefòn)telefono telèfono telefon telefòntelegiornale telexhornàle revistë televizive revìst televis’ìvetelegrafo telègrafo telegraf telegràftelegramma telegràma telegram telegràmtelenovela telenovèla telenovelë telenovèlteleobiettivo teleobietìvo teleobjektiv teleobjektìvteleselezione teleseleciòne teleseleksion teleseleksiòntelespettatore telespetatòre telespektator telespektatòr

televisione televiziòne televizion televis’iòntelevisore televizòre televizor televis’òrtelex tèleks teleks telèkstemperatura temperatùra temperaturë temperatùrtempia tèmpia tëmth tëmth’tempo fa tèmpo fa kohë më parë koh më partempo tèmpo pjesë pjèstemporale temporàle shtrëngatë (stuhi) sc’trëngàt (stuhì)tenda tènda tendë tèndtendine tèndine dell delltenero tenèro i butë i buttennis tènis tenis tenìsterapia terapìa terapi terapìtergicristallo terxhikristàlo fshirëse xhami fscirëse giàmiterminale terminàle terminal tèrminaltermometro termòmetro termometër termomètërtermosifoni termosifòni kaloriferët kalorifèrët terzo tèrco i tretë i trettessuti tesùti metrazh metràzh’testa o capo tèsta o kàpo kokë ose kreu (kryet) kok òse krèu (krüet)testimone oculare testimòne okulàre dëshmitar pamës dësc’mitàr pàmëstestimone testimòne dëshmitar dësc’mitàrtestimoniare testimoniàre dëshmoj dësc’mòjtesto scolastico tèsto skolàstiko tekst (libër) shkollor tekst (lìbër) sc’kollòrtetano tètano tetanos tetanòstifo tìfo tifo tìfotifoso tifòzo tifoz tifòs’timbro tìmbro vulë vultimo tìmo trumbzë trumbs’timone timòne timon timòntimpano tìmpano timpan timpàntintura di iodio tintùra di iòdio tinkturë jodi tinktùr jòditintura tintùra lyerje lüerjetintura tintùra ngiyrosje ngj’üròsjetipo tìpo lloj lojtirare tiràre tërheq tërhèqtiratura tiratùra tirazh tiràzh’tiro tìro qitje qìtjetitolo di studio titòlo di stùdio titull studimi tìtull studìmititolo tìtolo titull titùlltoilette tualèt tualet (trapez tualeti) tualèt (trapès’ tualèti)tomba tòmba varr varrtonnellata tonelàta ton tontonno tòno ton tontonsille tonsìle bajame bajàmetonsillite tonsilìte pezmatim i bajameve pes’matìm i bajàmevetopazio topàcio topaz topàs’torace toràçe kafaz i kraharorit kàfas’ i kraharorìttorre di controllo tòrre di kontròlo kullë kontrolli kull kontròllitorre tòre kullë kull torta (con creme) tòrta (kon krème) tortë torttorta tòrta tortë torttosse tòse kollë kolltovaglia tovàlja mbulesë mbulès

447



448



tovagliolo tovaljòlo pecetë pezèt peceta tavoline pezèta tavolìnetrachea trakèa skërfyell skërfüelltradurre tradùrre përkthej përkth’èjtraduzione traduciòne përkthim përkth’ìmtraffico tràfiko trafik trafìktragedia traxhèdia tragjedi tragj’edìtraghetto tragèto traget traghèttraguardo traguàrdo mbërritje mbërrìtjetram tram tramvaj tramvàjtrama tràma thurrje th’ùrrjetramonto tramònto perëndim perëndìmtrampolino trampolìno trampolinë trampolìntrapano tràpano trapan trapàntrapezio trapècio trapez trapès’trapunta trapùnta jorgan jorgàntrasfusione trasfuziòne tranfuzion transus’iòntrasmettere trazmètere transmetoj transmetòjtrasmissione trasmisiòne emision emisiòntrasporto traspòrto transportim transportìmtrattative tratatìve bisedime bisedìmetrattoria tratorìa gjellëtore gj’ellëtoretraveller’s cheque tràveler’s shèk çek udhëtari cek udh’ëtàritrazione anteriore traciòne anteriòre tërheqje e përparme tërhèqje e përpàrmetrazione posteriore traciòne posteriòre tërheqje e prapme tërhèqje e pràpmetrazione traciòne tërheqje tërhèqjetrecentesimo treçentèzimo i treqindtë i treqìndttredicesimo trediçèzimo i trembëdhjetë i trembëdh’jèttreno merci trèno mèrçi tren mallrash tren màllrasc’treno passeggeri trèno pasexhèri tren udhëtarësh tren udh’ë tàrësc’treno trèno tren trentrentesimo trentèzimo i tridhjetë i tridh’jèttriangoli triàngoli trekëndësha trèkëndësciatriangolo equilatero triàngolo ekuilàtero barabrinjës barabrìgnëstriangolo isoscele triàngolo isòshele dybrinjënjëshëm dübrìgnëgnëscëmtriangolo rettangolo trìangolo retàngolo këndë drejtë kënd drèjttriangolo scaleno triàngolo skalèno brinjëndryshëm brìgnëndrüscëmtribunale tribunàle gjykatë (gjyq) gj’ükàt (gj’üq)triglia trìlja barbun barbùntrimestre trimèstre tremujori tremujòritriste trìste i trishtuar i trisc’tùartromba tròmba trumbetë trumbèttrombone trombòne trombon trombòntrombosi trombòzi trombozë trombòs’tronco di cono trònko di kòno trung koni trung kònitrota tròta troftë trofttrucco trùko makijazh makijàzh’tubercolosi tuberkolòzi tuberkoloz tuberkolòs’tubetto tubèto tubet tubèttubo di scappamento tùbo di skapamènto tub shkarkimi tub sc’karkìmituffo tùfo kredhje krèdh’jetulipano tulipàno tulipan tulipàntumore benigno tumòre benìnjo tumor i mirë tumòr i mirtumore maligno tumòre malìnjo tumor i keq (kanceroz) tumòr i keq (kanzeròs’tuona tuòna bubullim bubullìm

449



tuono tuòno bubullimë bubullìmtuta tùta tuta tùtatutto esaurito tùto ezaurìto s’ka vende s’ka vèndeuccello uçèlo zog s’ogudienza udiènca seancë seànzudito udìto dëgjim dëgj’ìmufficio postale ufìço postàle zyrë postare s’ür postàreufficio ufìçio zyrë s’ürulcera ùlçera ulçër ùlcërultimo ùltimo i fundit i fùnditultrasuoni ultrasuòni ultratinguj ultratìngujumidità umidità lagështi laghësc’tìun mezzo un mèxo një gjysëm gnë gj’üsëmun quarto un kuàrto një e katërta (një çerek) gnë e kàtërta (gnë cerèk)un terzo un tèrxo një e treta gnë e trètaun’altra un’àltra një tjetër gnë tjètër una volta ùna vòlta dikur dikùrundicesimo undiçèzimo i njëmbëdhjetë i gnëmbëdh’jètunghia ùngia thua th’ùaunguento unguènto pomadë (melhem) pomàd (melhem)università università universitet universitètuno e mezzo ùno e mèxo një e gjysëm gnë e gj’üsëmuomini uòmini burra bùrrauova al tegame uòva al tegàme vezë të tiganisura (të skuqura) vez të tiganisùra (të skuqùra)uova alla coque uòva àla kòk rrufkë rrufkuova uòva vezë ves’uragano uragàno stuhi (uragan) stuhì (uragàn)urina (far fare l’analisi dell’....) urìna (far fàre l’anàlisi dell’) urinë, (bëj për të bërë analizat e’...) urìn (bëj për të bër analis’àt e’)urologo uròlogo urolog urològuscita d’emergenza ushìta d’emerxhènca dalje rreziku dàlje rres’ìkuuscita di sicurezza ushìta di sikurèca dalja e sigurt dàlja e sìgurtuscita ushìta dalje dàljeuso esterno (interno) ùzo estèrno (intèrno) përdorim i jashtëm, (brendëshëm) përdorìm ji jàsc’tëm (brèndshëm)uso ùzo uzo ùs’oustione ustiòne djegie djèghieutero ùtero mitër mìtërutile utìle i dobishëm i dobìscëmutili ùtili të përdoshme të perdòsc’meuva ùva rrush rrusc’va bene va bène mirë mir vacanze vakànce pushime puscìmevaccinazione vaçinaciòne vaksinim vaksinìmvagina vaxhìna vagjinë vagj’ìnvaglia postale vàlja postàle mandapostë mandapòstvagone (vettura) vagòne (vetùra) vagon vagònvaiolo vajòlo li livalido vàlido i rregullt i rrègulltvaligia valìxha valixhe valìgevalle vàle luginë lughìnvalore valòre vlerë vlervaluta estera valùta èstera valutë e jashtme valùt e jàsc’tmevaluta nazionale valùta nacionàle valutë kombëtare valùt kombëtàrevaluta valùta valutë valùtvalvola vàlvola valvulë valvùl

vantaggio vantàxho dobi dobìvaricella variçèla li e bardhë (variçelë) li e bardh’ (varicèl)varietà varietà shfaqje variete sc’faqj’e varietèvasca (da bagno) vàska (da bànjo) vaskëbanje vàskëbagnevasellina vazelìna vazeline vas’elìnvassoio vasòjo tabaka tabakàvecchio vèkio i vjetër i vjètërvedova vèdova e ve (vejushë) e ve (vejùsc’)vedovo vèdovo vejan (i ve) vejàn ( i ve)velenoso velenòzo helmuese helmuèsevelluto velùto kadife kadifèveloce velòçe i shpejtë i sc’pèjtvelocità veloçità shpejtësi sc’pejtësìvena vèna venë (damar) ven (dàmar)vendere vèndere shit scitvendesi vèndezi shitet scìtetvendita vèndita shitje scìtjevenditore venditòre shitës scìtësvene varicose vène varikòze variçe varìcevenerdì venerdì e premte e orèmte ventesimo ventèzimo i njëzetë i gnës’ètventilatore ventilatòre ventilator ventilatòrvento vènto erë erventre vèntre bark barkventunesimo ventunèzimo i njëzetenjëtë i gnës’etegnëtverbale verbàle procesverbal prozesverbàlverde vèrde i gjelbër i gj’èlbërverdura (contorni): verdùra (kontòrni) barishte (garniture): barisc’te (garnitùre)verdura verdùra perime (zarzavate) perìme (s’ars’avàte)verme solitario vèrme solitàrio lëvrizë (shirit) lëvrìs (scirìt)vernice fresca vernìçe frèska kujdes nga boja kujdès nga bòjaversamento versamènto derdhje dèrdh’jevertigine vertìxhine marramendje marramèndjeverza vèrxa lakër lakërvescica veshìka fshikë (qese e ujit) fscìk (qèse e uj’ìt)vestaglia vestalja rrobëdëshambër rrobëdesciàmbërvestito vestìto veshje vèscievetrina vetrìna vitrinë vitrìnvetro vètro xham giàm vetta vèta majë màjvia vìa rrugë rrugviaggiatore viaxhatòre udhëtar udh’ëtàrviale viàle bulevard bulevàrdvicino viçìno i afërt i àfërtvicolo vìkolo rrigicë rrughìzvideo vìdeo video (ekran) vìdeo (ekràn)videocassetta videokasèta videokasetë videokasètvideoregistratore videorexhistratòre videoregjistrator videoregj’istratòrvietato fumare vietàto fumàre ndalohet duhani ndalòhet duhànivietato l’accesso ai non addetti ai lavori vietàto l’açèso ai non adèti ài lavòri ndalohet hyrja e atyre që nuk kanë punë ndalòhet hürja e atüre që nuk kan punvietato vietàto ndalohet ndalòhetvietato vietàto i ndaluar i ndalùarvigile vìxhile polic polìzvigneto vinjèto vresht vresc’t

450



vincere vinçère fitoj fitòjvino bianco vìno biànko verë e bardhë ver e bàrdh’vino locale vìno lokàle verë te mirë vendi ver te mir vèndivino nero vìno nèro verë e zezë ver e s’es’vino rosso vìno ròso verë e kuqe ver e kùqevino vìno verë verviola viòla ngjyrëvjollcë ngj’ürëvjòllzviola viòla vjollcë (manushaqe) vjòllz (manusciàqe)viola viòla violë viòlviolino violìno violinë violìnvioloncello violonçèlo violonçel violoncèlvisitare vizitàre vizitoj vis’itòjviso vìzo fytyrë fütürvista vìsta shikim scikìmvisto d’entrata vìsto d’entràta vizë hyrjeje vis’ hürjejevisto di transito vìsto di trànsito vizë transiti vis’ trasìtivisto per cure vìsto per kùre vizë për kurim vis’ për kurìmvisto turistico vìsto turìstiko vizë turistike vis’ turistìkevisto vìsto vizë vis’vitamina vitamìna vitaminë vitamìnvite vìte vidë vidvitello arrosto vitèlo arròsto viç rosto vic ròstovitello vitèlo mish viçi misc’ vìcivoce vòçe zë s’ëvolante volànte timon timònvolare volàre fluturoj fluturòjvolentieri volentièri më dëshirë më dëscìrvoler bene volèr bène dua dùavolo intercontinentale vòlo interkontinentàle fluturim ndërkontinental fluturìm ndërkontinentàlvolo internazionale vòlo internacionàle fluturim ndërkombëtar fluturìm ndërkombëtàrvolo nazionale vòlo nacionàle fluturim kombëtar fluturìm kombëtàrvolo vòlo fluturim fluturìmvolume volùme vëllim vëllìmvomito vòmito vjellje vjèlljevongola vòngola venus, xhivalle venùs givàllevuoto d’ària vuòto d’ària xhep (boshllëk ajri) gep (bosc’llëk àjri)vuoto vuòto bosh bosc’würstel vürstèl kremviçe kremvìceyogurt jògurt kos koszaffiro xàfiro safir safìrzaino xàino çantë shpine ciànt sc’pìnezampogna xampònja gajde gàjdezattera xàtèra trap trap zia (materna) cìa (matèrna) teze tès’ezia (paterna) cìa (patèrna) hallë hallzigomo xìgomo nofull nòfullzio (materno) cìo (matèrno) dajë dàjzio (paterno) cìo (patèrno) xhaxha giagiàzucca xùka kungull kùngullzuccheriera xukerièra enë sheqeri en sceqerìzucchero xùkero sheqer sceqèrzucchina xukìna kungulleshkë kungullèsc’kzuppa di pesce xùpa di pèshe supë peshku sup pesc’ku

451



abaci abazì abbazia abàciaabsces abszès ascesso ashèsoaceton azetòn acetone açetòneacidazìd acido àçidoaciditetaziditèt acidità açiditàaçugë aciùg acciuga açùgaadministrim administrìm gestione xhestiòneadministrim administrìm amministrazione aministraciòneadresë adrès recapito rekàpitoadresë adrès indirizzo indirìcoaeroport aeropòrt aereoporto aereopòrtoafar afàr affare afàreafat afàt scadenza skadèncaafresk afrèsk affresco afrèskoaftësi paguese aftësì pagùese solvibilità solvibilitàagim aghìm alba àlbaagjenci agj’enzì agenzia axhencìaagjenci udhëtimesh agj’enzì udh’ëtìmesc’ agenzia di viaggi axhencìa di viàxhiagjent agj’ènt agente axhènteajër àjër aria àriaajkë (mazë) àik (mas’) panna pànaajkë (mazë) e rrahur àjk (mas’) e rràhur panna montata pàna montàtaakoma akòma ancora ankòraakrep akrèp lancetta lançètaakrep i minutave akrèp i minùtave lancetta dei minuti lançèta dèi minùtiakrep i orëve akrèp i òrëve lancetta delle ore lançèta dèle òreakrep i sekondave akrèp i sekòndave lancetta dei secondi lançèta dèi sekòndiaks aks asse àseaksident aksidènt incidente inçidènteaksident aksìdent incidente stradale inçidènte stradàleaksion aksiòn azione aciòneaksionar aksionàr azionista acionìstaakt akt attoàtoaktiv aktìv attivo atìvoaktor (aktore) aktòr (aktòre) attore (attrice) atòre (atrìçe)akuamarin akuamarìn acquamarina akuamarìnaakull àkull ghiaccio giàçoakullnajë akullnàj ghiacciaio giaçàjoakullore akullòre gelato xhelàtoakustikë akustìk acustica akùstikaalabastër alabàstër alabastro alabàstroalbum album album illustrato àlbum ilustràtoalbum albùm album àlbumalbum fotografish albùm fotografìsc’ album per fotografie àlbùm per fotografìealbum vizatimi albùm vis’atìmi album da disegno àlbum da disènjoalergji alergj’ì allergia àlerxhiaalgë alg alga àlgaaliskaf aliskàf aliscafo aliskàfoalkol àlcol alcool àlkolalkoolizëm alkoolìs’ëm alcolismo alcolìsmoalpinizëm alpinìs’ëm alpinismo alpinìzmoaltoparlant altoparlànt altoparlante altoparlànteambalazhim ambalazh’im imballaggio imbalàxhoambasadë ambasàd ambasciata ambashàta

452



ambasador ambasadòr ambasciatore ambashatòreambulancë ambulànz ambulanza ambulàncaambulancë ambulànz ambulatorio (ambulanza) ambulatòrio (ambulànca)amfiteatër amfiteàtër anfiteatro anfiteàtroamoniak amoniàk ammoniaca àmoniakaamortizator amortis’atòr ammortizzatore amorticatòreanalgjetik (qetësues) analgj’etìk (qetësùes) analgesico analxhèsikoanalizë analìs’ analisi (esami) anàlisi (esàmi)ananas ananàs ananas ànanasanemi anemì anemia anemìaanestetik anestetìk anestetico anestètikoanestezi anestes’ì anestesia anestesìaanestezi narkozë anestes’ì narkòs’ anestesia totale anestesìa totàleangjinar angj’inàr carciofi karçiòfiangjinare angj’inàre carciofo karçiòfoangjinë angj’ìn angina anxhìnaanije udhëtim për turizëmanìje udh’ëtìm për turìs’ëm crociera kroçèraanijes anìjes nave nàveankand ankànd asta àstaankesë ankès reclamo reklàmoantenë antèn antenna antènaantenë parabolike antën parabolìke antenna parabolica antèna parabòlikaantibiotik antibiotìk antibiotico antibiòtikoantike antìke antichità antikitàantipasta: antipàsta antipasti: antipàstiantipatik antipatìk antipatico antipàtikoantipiretik antipiretìk antipiretico antipirètikoantiseptik antiseptìk antisettico antisètikoaparat fotografik aparàt fotografìk macchina fotografica màkina fotogràfikaapartamentiapartamènti appartamento apartamèntoapendicit apendizìt appendicite apendiçìteapotemë apotèm apotema apotèmaar (flori) ar (florì) oro òroaragostë aragòst aragosta aragòstaarançatë aranciàt aranciata arançàtaarë ar campo lavorato kàmpo lavoràtoargjend argj’ènd argento arxhèntoargjendar argj’endàr gioielliere xhojeljèreargjendari argj’endarì gioielleria xhojelerìaarka àrka cassa kàsaarka e kursimit àrka e kursìmit cassa di risparmio kàsadi rispàrmioarkeologji arkeologj’ì archeologia arkeoloxhìaarkëtoj arkëtòj incassare inkasàrearkitekturë arkitektùr architettura arkitetùraarkiv arkìv archivio arkìvioarmë arm arma àrmaarra àrra noci nòçiarrë arr noce nòçearrëmyshk arrëmüsc’k noce moscata nòçe moskàtaarrestoj arrestòj arrestare arestàrearrij (mbërrij) arrìj (mbërrìj) arrivare arivàrearritje (mbërritje) arrìtje (mbërrìtje) arrivo arìvoart art arte àrte arterie arterìe arteria artèria

453

D DIzIONARIO albanese-italiano

D FJALOR Fjalor shqip-italisht

454



artikuj shtëpiakë artìkuj sc’tëpiàk casalinghi kazalìngiartikuj sportiv artikùj sportìv articoli sportivi artìkoli sportìviartikull artìkull articolo artìkoloartist artìst artista artìstaartrit artrìt artrite artrìteasgjë asgj’ë niente niènteashensorascensòr ascensore ashensòreashtu ashtu asc’ tù asc’tù così così kozì kozì asortiment asortimènt assortimento asortimèntoaspirinë aspirìn aspirina aspirìnaastigmatik astigmatìk astigmatico astigmàtikoatashe atascè addetto adètoatëherë atëherë allora alòraatlas atlàs atlante atlànteatlet atlèt atleta atlètaatletikë atletìk atletica atlètikaatletikë e lehtë atletìk e leht atletica leggera atlètika lexhèraatletikë e rëndë atletìk e rënd atletica pesanteatlètika pesànteatmosferë atmosfèr atmosfera atmosfèraautobiografi autobiografì autobiografia autobiografìaautobus autobùs pullman pùlmanautobus autobùs autobus àutobuzautomjet automjèt automezzo automècoautomobil automobìl automobile automòbileautomobilizëm automobilìs’ëm automobilismo automobilìsmoautoofiçinë autooficìn autofficina autofiçìnaautor autòr autore autòreautoshkollë autosc’kòll scuola guida skuòla guìdaautostradë autostràd autostrada autostràdaavokat avokàt avvocato avokàtoazëm as’ëm asma àzmababa (at) babà (at) padre pàdrebabaj babàj padre pàdrebagazh bagàzh bagagliaio bagaljàjobagazh bagàzh ’bagaglio bagàljo bagazh’ i dorës bagàzh’ i dòrës bagalio a mano bagàljo a mànobajame bajàme mandorla màndorlabajame bajàme tonsille tonsìleBajram i Madh bajràm i madh’ Grande Bairam grànde bairàmBajram i Vogël bajràm i vòghël Piccolo Bairam pìkolo bairàmbakllava bakllavà sottili sfoglie di pasta con noci e sciroppo di zuccherobakshish bakscìsc’ mancia mànçabalestër (suspension) balèstër (suspensiòn) sospensioni sospenziòniballë, balli ball bàlli fronte frònteballkon ballkòn balcone balkòneballsam ballsàm balsamo bàlzamoballuke ballùke frangia frànxhabanane banàne banana banànabanesë banès abitazione abitaciònebanjo bàgno bagno bànjobanka bànka banca bànkabankë tëdhënash bank të dh’ënasc’ banca dati bànka dàtibar (bufe) bar (bufè) bar (caffè) bar kafèbar (bufe) bar (bufè) bar bar

455



bar bar erba èrbabarabrinjës barabrìgnës triangolo equilatero triàngolo ekuilàterobarazim baras’ìm pareggio parèxhobarbun barbùn triglia trìljabarelë barèl barella barèlabari (çoban) barì (ciobàn) pastore pastòre barishte (garniture): barisc’te (garnitùre) verdura (contorni): verdùra (kontòrni)bark bark pancia pànçabark bark addome adòmebark bark ventre vèntrebarkë (varkë) bark (vark) barca bàrkabarkë gome bark gòme gommone gomònebarkë me lopata (me rrema) bark me lopàta (me rrèma) barca a remi bàrka a rèmibarkë me motor bark me motòr barca a motore bàrka a motòrebarkë me vela bark me vèla barca a vela bàrka a vèlabarkë shpëtimi bark sc’pëtìmi scialuppa di salvataggio shalùpa di salvatàxhobarkuqe barkùqe prataiolo pratajòlobarna mjekësore bàrna mjekësòre erboristeria erboristerìabarometër baromètër barometro baròmetrobash basc’ prua prùabashkëjetesë basc’këjetès convivente konvivèntebashkëshort basc’kësciòrt coniuge kòniuxhebashki basc’kì municipio muniçìpiobasketboll basketbòll pallacanestro palakanèstrobasoreliev basorelièv bassorilievo basorilièvobateri baterì batteria baterìabateri baterì pila pìlabateri e shkarkuar baterì e sc’karkùar batteria scarica baterìa skàrikabathër (narcis) bàth’ër (narzìs) narciso narçìsobaticë batìz alta marea àlta marèabazë bas’ base bàzebebe e syrit bèbe e sürit pupilla pupìlaBefanë befàn Befana befànabëj banja dielli bëj bàgna dìelli prendere il sole prèndere il sòlebëj banjë bëj bagn’ fare il bagno fàre il bànjobëj not bëj not nuotare nuotàrebenzinë bens’in benzina benxìnabeqar beqàr celibe çèlibebeqare beqàre nubile nùbileberber (rrojtore) berbèr (rrojtòre) barbiere (parrucchiere) barbière (parrukière)berber berbèr parrucchiere parrukièrebërryl bërrül gomito gòmitobezhë bezh’ beige bezhëbibliotekë bibliotèk biblioteca bibliotèkabiçikletë biçiklèt biciclettabiçiklètabie borë bìe bor nevicare nevikàrebie borë bìe bor nevica nèvikabie borisë (burisë) bìe borìs (burìs) suonare il clacson suonàre il klàksonbie në dashuri bìe në dasciurì innamorarsi inamoràrsibie shi bìe sci piovere piòverebiftek biftèk bistecca bistèkabiftekë muzat biftèk mus’à bistecca di manzo bistèka di mànxobigëzim bighës’ìm bivio bìviobigudin bigudìn bigodino bigodìno

bij bìj figli fìljibijabìja figlia fìljabikarbonat bikarbonàt bicarbonato bikarbonàtobilanc bilànz bilancio bilànçobiletari biletarì biglietteria biljeterìabiletari biletarì botteghino botegìnobiletë bilet biglietto biljètobiletë hyrjeje bilèt hürjeje biglietto d’ingresso biljèto d’ingrèsobiletë vajtje bilèt vàjtje biglietto d’andata biljèto d’andàtabiletë vajtje-ardhje bilèt vàjtje-àrdh’je biglietto di andata e ritornobiljèto di andàta e ritòrnobimë bim pianta piàntabinar binàr binario binàriobiografi biografì biografia biografìabiri bìri figlio fìljobirrë birr birra bìrrabisedime bisedìme trattative tratatìvebishtajë e njomë bisc’tàj e gnom fagiolino faxholìnobiskota biskòta biscotti biskòtibiskotë biskòt biscotto biskòtobisturi bisturì bisturi bìsturibitum për asfalt bitùm për asfàlt bitume per asfalto bitùme per asfàltobizele bis’èle piselli pizèlibizhuteri bizh’uterì bigiotteria bizhoterìabjond bjònd biondo biòndoblej blèj comprare kompràreblej blèj acquistare akuistàreblerje blèrje acquisto akuìstobli bli storione storiòneblic bliz flash fleshbllok çeqesh bllok cèqesc’ libretto degli assegni librèto dèlji asènjibllok shënimesh bllok scënìmesc’ blocco per appunti blòko per apùntiblok kalendar bllok kalendàr agenda axhèndablu blu blu blubluzë blus’ maglietta maljètabluzë blus’ camicetta kamiçètabluzë sporti blus’ spòrti felpa fèlpaboçe bòce bocce bòçebojë bòj inchiostro inkiòstrobojë këpucësh bòj këpùzësc’ lucido da scarpe lùçido da skàrpebojëkfe bojëkàfe marrone maròneboks boks pugilato puxhilàtobonbone bonbòne cioccolatini çokolatìnibord bord bordo bòrdoborë (dëborë) bor (dëbòr) neve nèvebori (buri) borì (burì) clacson klàksonborxh borg’ debito dèbitoborxh i jashtëm borg’ i jàsc’tëm debito estero dèbito èsteroborzilok bors’ilòk basilico bazìlikobosh bosc’ vuoto vuòtobosht i orëve bosc’t i òrëve fuso orario fùzo oràriobotim botìm edizione ediciònebotim i mbaruar botìm i mbarùar edizione esaurita ediciòne ezaurìtabotim i plotë botìm i plot edizione integrale ediciòne integràlebravë brav serratura serratùra

456



457



bregdet bregdèt riva rìvabregdet bregdèt costa kòstabrekë (të mbathura) brek (të mbàth’ura) mutande mutàndebreshër brèscër grandine gràndinebrez sigurimi bres’ sigurìmi cintura di sicurezza çintùra di sikurècabri bri corno kòrnobrilant brilànt brillante brilàntebrinjë (te akeletit) brìgn’ (te akeletìt) costola kòstolabrinjë brign’ lato làtobrinjë brign’ costata kostàtabrinjëndryshëm brìgnëndrüscëm triangolo scaleno triàngolo skalènobrisk rroje brisk rròje lamette lamètebrisk rroje brisk rròje rasoio razòjobronke brònke bronchi brònkibronkit bronkìt bronchite bronkìtebrymë brüm brina brìnabubullim bubullìm tuona tuònabubullimë bubullìm tuono tuòno budalla budallà stupido stùpidobuding budìng budino budìnobufe bufè buffet bufèbujar bujàr agricoltore agrikoltòrebujtinë bujtin locanda lokàndabukëbuk pane pànebukë e grirë buk e grir pangrattato pangratàtobukë e zezë buk e s’es’ pane integrale pàne integràlebulevard bulevàrd viale viàlebulmetore bulmetòre latte (latticini) làte (latiçìni)burg burg prigione prixhòneburg burg carcere kàrçereburra bùrra uomini uòminiburrë burr marito marìtoBursë burs Borsa bòrzabust bust busto bùstobuzë (buza) bus’(bus’a) labbra làbrabuzë e rrugës bus’ e rrùghës banchina bankìnabuzuk bus’ùk ha più corde cassa grande e mnico cortobyrek bürèk sottili sfoglie di pasta con ripieni salatibyzylyk bizh’ülü’k braccialetto braçalètoç’fat i keq! c’fat i keq che sfortuna! ke sfortùnaçadër (ombrellë) ciàdër (ombrèll) ombrello ombrèloçadër dielli çiàdër dìelli ombrellone ombrelòneçaj ciàj tè tèçajnik ciajnìk teiera tejèraçakmak ciakmàk accendinoaçendìnoçantë ciànt cartella (per scuola) kartèla (per skuòla)çantë ciànt borsa (borsetta) bòrza (borzèta)çantë shpine ciànt sc’pìne zaino xàinoçarçaf ciarciàf lenzuola lenxuòlaçek cek assegno asènjoçek udhëtari cek udh’ëtàri traveller’s cheque tràveler’s shèkçelës anglez cèlës anglès’ chiave inglese kiàve inglèzeçelës cèlës chiave kiàveçelës elektrik cèlës elektrìk interruttore interrutòre

458



centimëter katror zentimètër katròr centimetro quadrato çentìmetro kuadràtocentimetër kub zentimètër kub centimetro cubo çentìmetro kùbocentimetër zentimètër centimetro çèntìmetrocentral zentràl centralino çentralìnoçerek kile cerèk kìl due etti e mezzo (un quarto di chilo) dùe èti e mèxo (un kuàrto di kìlo)çerek litre cerèk lìtre quarto di litro kuàrto di lìtro certifikatë zertifikàt certificato çertifikàtoçfar ka?c’far ka che cosa ha?ke kòza açfarë c’far che cosa ke kòza çibuku cibùku tabacco da pipa tabàkoda pìpaçifteli ciftelì ha due corde cassa piccola e manico lungocigare zigàre sigaretta sigarètacigarishte (pipë) zigarìsc’te (pip) bocchino bokìnoçiklamin ciklamìn ciclamino çiklamìnoçiklist ciklìst corridore korridòreçiklizëm ciklìs’ëm ciclismo çiklìzmocilësi zilësi: qualità:kualitàcili është zìli ësc’t qual’ è kuàl’ ècilindër zilìndër cilindro çilìndrocipë e ylbertë (iridë) zip e ülbèrt (irìd) iride ìridecirrozë e mëlçisë zirròs’ e mëlcìs cirrosi epatica çirròsi epàtikacitadelë (kështjellë) zitadèl (kësc’tjèll) cittadella çitadèlaçizme cìs’me stivali stivàliçmendinë c’mendìn manicomio manikòmioçmenduri (marrëzi) c’mendurì (marrës’ì) pazzia pacìaçmim c’mim prezzo prècoçmim fiks (i prerë) c’mim fiks (i prer) prezzo fisso prèco fìsoçmim i arsyeshëm c’mim i arsüescëm prezzo convenienteprèco konveniènteçmim i lartë c’mim i lart prezzo alto prèco àltoçmim i ulët c’mim i ùlët prezzo basso prèco bàsoçmim i zbritur c’mim i s’brìtur prezzo scontato prèco skontàtoçokollatë ciokollàt cioccolato çiokolàtoçokollatë me qumësht ciokollàt me qùmësc’t cioccolato al latte çokolàto al làteçorape cioràpe calze kàlceçujësim (çhidratim)ciujësìm(c’hidratìm) disidratazione dizidrataciònedafinë dafin alloro alòrodajë dàj zio (materno) cìo (matèrno)dajre (def) dàjre (def) tamburello tamburèlodakort dakòrt d’accordo d’akòrdodalja e sigurt dàlja e sìgurt uscita di sicurezza ushìta di sikurècadalje dàlje uscita ushìtadalje rreziku dàlje rres’ìku uscita d’emergenza ushìta d’emerxhèncadallgëzim dallghës’ìm mareggiata marexhàtadardhë dardh’ pera pèradarkë dark cena çènadashuri (përzemërsi) dasciurì (përs’ermërsì) affetto afètodashuri dasciurì amore amòredasmë dasm nozze nòcedatë e lindjes dat e liìndjes data di nascita dàta di nàshitadebitim debitìm addebito adèbitodebitor debitòr debitore debitòredecimetër dezimètër decimetro deçìmetrodeficit defizìt deficit dèfiçitdëftesë dëftès ricevuta riçevùta

dëftesë dëftès scontrino skontrìnodëgjim dëgj’ìm udito udìtodëgjues dëgj’ùes ascoltatore askoltatòredeti i trazuar (me dallgë) deti tras’ùar (me dallg) mare agitato màre axhitàtodeklaroj deklaròj dichiarare dikiaràredekor (zbukurim) dekòr (s’bukurìm) decorazione dekoraciònedell dell tendine tèndinedëmshpërblim dëmsc’përblìm risarcimento rizarçimèntodëmtim dëmtìm lesione leziònedënim dënìm condanna kondànadenoncim (kallëzim) denonzìm (kallës’ìm) denuncia denùnçadenoncoj (kallëzoj) denonzòj (kallës’òj) denunciare denunçàredental dentàl dentice dèntiçedentist dentìst dentista dentìstadeodorant deodorànt deodorante deodoràntedepo bagazhesh dèpo bagàzh’esc’ deposito bagagli depòsito bagàljidepo dèpo deposito depòzitodepozitë depos’ìt deposito depòzitoderdhje dèrdh’je versamento versamèntoderë der porta pòrtaderë der portiera portièradërgim dërghìm spedizione spediciònedërgoj dërgòj indirizzare indiricàredërgoj dërgòj spedire spedìredërgues dërgùes mittente mitèntedermatolog dermatològ dermatologo dermatòlogodëshmitar dësc’mitàr testimone testimònedëshmitar pamës dësc’mitàr pàmës testimone oculare testimòne okulàredëshmoj dësc’mòj testimoniare testimoniàredështim (abort) dësc’tìm (abòrt) aborto abòrtodet det mare màre det i qetë det i qet mare calmo màre kàlmodet me stuhi det me stuhì mare in burrasca màre in burràskadet të hapur det të hàpur largo làrgodevijim devijìm deviazione deviaciònedevitalizim (heqje nervi) devitalis’ìm (hèqje nèrvi) devitalizzazione devitalicaciònedhëmb dh’ëmb dente dèntedhëmb dhëmballë dh’ëmb dh’ëmbàll dente molare dènte molàredhëmb i përparmë (prerës) dh’ëmb i përpàrm (prèrës) dente incisivo dènte inçisìvodhëmb i pjekurisë dh’ëmb i pjekurìs dente del giudizio dènte del xhudìcio dhëmb iqumështit dh’ëmb i qùmësc’tit dente da latte dènte da làttedhëmb i syrit (i qenit) dh’ëmb i sürit (i qènit) dente canino dènte kanìnodhëmbë dh’ëmb dentatura dentatùradhëmbë të vënë dh’ëmb të vën dentiera dentièradhembje (dhimbje) dh’èmbje (dh’imbje) dolore dolòredhembje barku dh’èmbje bàrku mal di pancia mal di pànçadhembje e dhëmbit dh’èmbje e dh’ëmbit mal di denti mal di dèntidhembje gryke dh’èmbje grüke mal di golamal di gòladhembje koke dh’èmbje kòke mal di testa mal di tèstadhembje mesi dh’èmbje mèsi lombaggine lombàxhinedhembje therëse dh’èmbje th’èrëse fitta fìtadhëndër dh’ëndër genero xhenèrodhimbje të lindjes dh’imbje të lìndjës doglie dòljedhjetëvjeçar dh’jetëvjeciàr decennio deçènio

459



dhjetor dh’jeròr dicembre diçèmbredhoma e tregtisë dh’òma e tregtìs camera di commercio kàmera di komèrçodhomëdh’òm camera kàmeradhomë ndenjieje dh’om ndègnieje soggiorno soxhòrnodhomë tualeti, wc dh’òm tualèti gabinetto gabinètodhurata (artikuj për dhuratë) dh’uràta (àrtikuj për dh’uràt) articoli da regaloartìkoli da regàlodhuratë dh’uràt regalo regàlodiabet diabèt diabete diabètediafragmë diafràgm diaframma diafràmadiagnozë diag’nòs’ diagnosi diànjosidiagonale diagonàle diagonale diagonàlediamant diamànt diamante diamàntediametër diàmetër diametro diàmetrodiapozitiv diapos’itìv diapositiva diapozitìvadiarre (heqje barku) diarrè (hèqje bàrku) diarrea diarèadiçka dic’kà qualcosakualkòzadiell dìell sole sòle diferencial diferenziàl differenziale diferenciàledifteri (grykët e bardha) difterì(grükët e bàrdh’a) difterite difterìtedikur dikùr una volta ùna vòltadimër dìmer inverno invèrnodinamo dinàmo dinamo dìnàmodioptri dioptrì diottria diotrìadirek dirèk albero àlberodiskotekë diskotèk discoteca diskotèkadisqe dìsqe dischi dìskiDita e Dëshmorëve dìta e dësc’mòrëve giorno dei Caduti xhòrno dèi kadùtidita e emerit dìta e èmerit onomastico onomàstikoDita e grave dìta e gràve festa della Donna fèsta dèlla dònaDita e punonjësve dìta e punògnësve festa del Lavoro fèsta del lavòroditë feste dit fèste giorno festivo xhòrno festìvoditë pune dit pùne giorno feriale xhòrno feriàleditë pushimi dit puscìmi giorno di chiusura xhòrno di kiusùraditëlindje ditelìndje compleanno kompleànoditën e mirë dìtën e mìr buongiorno (commiato) buonxhòrno (komiàto)divanë divàn divano divànodizanteri (lëbarke) dis’anterì (lëbàrke) dissenteria disenterìadizinfektant (dizinfektues) dis’infektànt (dis’infektuès) disinfettante dizinfetàntedizinfektoj dis’infektòj disinfettare dizinfetàredjali dj’àli figlio fìljodjath djath’ formaggio: formàxhodjath Gjirokastre djàt gi’irokàstre formaggio d’Argirocatro formàxho di arxhirokàstrodjath nga hollande djàth’ nga hollànde formaggio d’Olanda formàxho d’olàndadjath zvicere djàth’ s’vizere formaggio svizzero formàxho zvicèrodjathë i bardhë djàth’ i bardh’ formaggio bianco salatoformàxho biànko salàtodjedjè ieri ièri dje mëngjes djè mëngj’ès ieri mattina ièri matìnadjegagur djegagùr canicola kanìkoladjegës djèghës piccante pikàntedjegësirë djeghësìr bruciore di stomaco bruçiòre di stomàkodjegie djèghie ustione ustiònedjersë (djersitje) djèrs sudore sudòredobi dobì vantaggio vantàxhodoganë dogàn dogana dogàna

460



doganier doganièr doganiere doganièredoktor doktòr dottore dotòredokument dokumènt documento dokumèntodokumente dokumènte documenti dokumèntidollap dollàp armadio armàdiodollar dollàr dollaro USA dòlaro ùsadolli dollì brindisi brìndizidomate domàte pomodori pomodòridorashka doràsc’ka guanti guàntidorë dor mano mànodorëshkrim dorësc’krìm manoscritto manoskrìtodorezë dorès’ manopola manòpoladorëzim dorës’ìm consegna konsènjadorëzoj dorës’oj recapitare rekapitàredramë dram dramma dràmadrejtëz drèjtës’ retta rètadrejtim drejtìm direzione direciònedrejtim i ndaluar drejtìm i ndalùar senso vietato sènso vietàtodrejtkëndësh drèjtkëndësc’ rettangolo retàngolodrejtoj (ngas) drejtòj (ngas) guidare guidàredrejtor drejtòr direttore diretòredrejtori drejtorì direzione direciònedrekë drek pranzo prànxodridhmë (mornica) dridh’m (mornìza) brividi brìvididrita drìta luci lùçidrita të frenimit drìta të frenìmit luci di arresto lùçi di arrèstodrita të gjata drìta të gj’àta abbaglianti abaljàntidrita të shkurtra drìta të sc’kùrtra anabbagliante anabaljàntedrita të verdha drìta të vèrdh’a antinebbia antinèbiadrita të vogla drìta të vògla luci di posizione lùçi di poziciònedritare dritàre oblò oblòdritare dritàre finestrino finestrìnodritare dritàre finestra finèstradritë drit fanale (faro) fanàle (fàro)dritë drit luce lùçedritë elektrike drit elektrìke luce elettrica lùçe elètrikadua dùa voler bene volèr bènedua dùa amare amàreduartrokas duartokràs applaudire aplaudìreduartrokitje duartrokìtje applauso aplàusodublim dublìm doppiaggio dopiàxhoduhan duhàn tabacco tabàkodush dusc’ doccia dòçadybrinjënjëshëm dübrìgnëgnëscëm triangolo isosceletriàngolo isòsheledyqan akulloreje düqàn akullòreje gelateria xhelaterìadyqan buke düqàn bùke panetteria paneterìadyqan düqàn negozio negòciodyqan hekurishtesh düqàn hekurìsc’tesc’ ferramenta ferramèntadyqan lulesh (lulishtarë) düqàn lùlesc’ (lulisc’tàr) fioristafiorìstadyqan mishi düqàn mìsci macelleria maçelerìadyqan orësh düqàn òrësc’ orologeria oroloxherìadyqan peshku düqàn pèsc’ku pescheria peskerìadyqanë këpucësh (këpucarë) düqàn këpuzësc’ (këpuzàr) calzature kalcatùredysh düsc’ matrimoniale matrimoniàle

461



462



dyshek deti düscèk dèti materassino materasìnodyshekë düscek materasso materàsodyvjeçar düvjeciàr biennio biènioe ardhur e àrdh’ur reddito rèdito e Diel e dièl domenica domènikaE diel e palmave e dièl e palmàve Domenica delle palme domènika dèle pàlmee divorcuar e divorzùar divorziata divorciàtae drejta e kalimit e drèjta e kalimìt precedenza preçedènxae drejtë e drèjt diritto dirìtoe Enjte e ègn’te giovedì xhovedìe Hënë e hën lunedì lunedì e Martëe màrt martedìmartedìe martuar e martùar coniugata koniugàtae Merkurë e merkur mercoledì merkoledì e metë e syrit e met e sürit difetto di vista difèto di vìstae njohur e gnòhur conoscente konoshèntee panjohur e pagnohùr incognita inkònjitae përditeshme e përdìtesc’me quotidiano kuotidiànoe përjavshme e përjàvsc’me settimanale setimanàlee përzier (neveri) e përs’ìer (neverì) nausea nàuzeae premte e orèmte venerdì venerdì e qethur e qèth’ur taglio tàljoe rrahur e rràhur strapazzato strapacàtoE shtuna e shënjtë e sc’tùna e scënit Sabato santo sàbato sàntoe Shtunëe sc’tùn sabato sàbatoe tmerrshme! e tmèrrsc’me orribile! orrìbilee ve (vejushë) e ve (vejùsc’) vedova vèdovae vëhë në formë e vëh në form messa in piega mèsa in piègae ziere s’ìer sodo sòdoekografi ekografì ecografia ekografìaekonomi ekonomì economia ekonomìaekonomik ekonomìk economico ekonòmikoekran ekràn schermo skèrmoekskursion ekskursiòn escursione eskurziòneeksponent eksponènt esponente esponènteeksport ekspòrt esportazione esportaciòneekspozimetër ekspos’imètër esposimetro espozìmetro ekspozitë ekspos’ìt mostra mòstraekspres eksprès espresso esprèsoekuipazh ekuipàzh’ equipaggio ekuipàxhoekzagjeruar ekzagj’eruàr esageratoesaxheràtoekzemë eks’èm eczema ekxèmaelektrokardiogram elektrokardiogràm elettrocardiogramma eletrokardiogràmaelips elìps ellìse eliseëmbëlsira(pasta) ëmbëlsìra (pàsta) dolci dòlçiëmbëlsirë embëlsìr dolce dòlçeëmbëltore (pastiçeri) ëmbëltòre (pasticerì) pasticceria pastiçerìaemër dhe mbiemër èmër dh’e mbièmër nome e cognome nòme e konjòmeemërues emërùes denominatore denominatòreemision emisiòn trasmissione trasmisiòneemrin emrìn nome nòme enë kuzhine en kuzh’ine stoviglie stovìljeenë sheqerien sceqerì zuccheriera xukerièraënjtje ëgn’tje gonfiore gonfiòre

463



epidemi epidemì epidemia epidemìaepilepsi (dridhje) epilepsì (dridh’j’e) epilessia epilesìaepokë epòk epoca epòkaerë er vento vèntoerëza èrës’a spezie spècieese esè saggio sàxhoështë e rrezikshme të zgjatesh ësc’t e rres’ìksc’me të s’gj’àtesc’ è pericoloso sporgersi èperikolòso spòrxhersiethe (temperaturë) èth’e (temperatùr) febbre fèbreetiketë etikèt etichetta etikètafabrikë (uzinë) fabrìk (us’ìn) fabbrica fàbrikafagot fagòt fagotto fagòtofaj fàj colpa kòlpafaks faks fax faksfalas fàlas gratis gràtisfaleminderit faleminderìt grazie gràciefaleminderit shumë faleminderìt sciùm grazie tante gràcie tàntefalimentim falimentìm fallimento falimèntofalimentoj falimentòj fallire falìrefamilje famìlje famiglia famìljafanellë fanèll maglia màljafaqe (fytyrë) fàqe (fütür) faccia fàçafaqe fàqe pagina pàxhinafaqe fàqe faccia fàçafaqe fàqe guancia guànçiafarmaci farmazì farmacia farmaçìafasadë (ballë) fasàd (ball) facciata façàtafashë (bende-lidhëse) fasc’ (bènde-lidh’ëse) benda bèndafasule fasùle fagiolo faxhòlofatkeqësishtfatkeqësisc’t purtroppo purtròpofatorino fatorìno controllore kontrolòrefaturë fatùr fattura fatùrafavorite favorìte basetta bazètafazan në furrë (pjekur) fas’àn në furr (pjèkur) fagiano al forno faxhàno al fòrnofëmijët fëmijët ragazzi ragàcifener fenèr faro fàrofërgesë fërghès uova, ricotta e fegatini al tegamefermë ferm fattoria fatorìafesta e Pavarësisë dhe e Çlirimit fèsta e pavarësìs dh’e e c’lirìmit festa dell’Indipendenza e della Liberazione fèsta dell’indipendènca e dèlla liberaciònefesta fetare fèsta fetàre festa religiosa fèsta relixhòsafesta kombëtare fèsta kombëtàre festa nazionale fèsta nacionàlefigurant figurànt comparsa kompàrsafije sintetike fije sintetìke fibra sintetica fìbra sintètikafije të përziera fije të përs’ìera fibre miste fìbre mìstefik (fiq) fik (fuq) fichi fìkifik deti fik dèti fico d’india fìko d’ìndiafik i thatë fik i th’at fico secco fìko sèkofikës fìkës estintore estintòrefildish fildìsc’ avorio avòriofiletë filèt filetto filètofileto viçi filèto vìci filetto di vitello filèto di vitèlofilial filiàl filiale filiàlefiligran filigràn filigrana filigrànafilm artistik film artistìk film fìlm film dokumentar(dokumentarë) film dokumentàr documentario dokumentàrio

film film pellicola pelìkolafilm fotografik bardhë e zi film fotografìk bardh’ e s’ì rullino in bianco e nero rulìno in biànko e nèrofilm fotografik film fotografìk rullino rulìnofilm fotografik me ngjyra film fotografìk me ngj’üra rullino a colori rulìno a kolòrifilm me metrazh të shkurtër film me metràzh’ të sc’kùrtër cortometraggio kortometràxhofilm televiziv film televis’ìv telefilm telefìlmfilm vizatimor (kartonë) film vis’atimòr (kartòn) cartone animato kartòne animàtofiltër ajri fìltër àjri filtro dell’aria fìltro del’àriafiltër fìltër filtro fìltrofiltër vaji fìltër vàji filtro dell’olio fìltro del’òliofilxhan filgiàn tazza tàcafirmë (nënshkrim) firm (nënsc’krìm) firma fìrmafirmë firm ditta dìtafitim fitìm guadagno guadànjofitim fitìm ricavo rikàvofitoj fitòj vincere vinçèrefizarmonikë fis’armonìk fisarmonica fizarmònikafizik fisìk fisico fìzikofjalor fjalòr dizionario (vocabolario) dicionàrio (vokabolàrio)fletë flet foglio fòljofletë shoqërimi flet scioqërìmi bolla di accompagnamento bòla di akompanjamèntofletë udhëtimi flet udh’ëtìmi carta d’imbarco karta d’imbàrkofletore fletòre quaderno kuadèrnofletore me katrorë fletòre me katròr quaderno a quadretti kuadèrno a kuadrètifletore me vija fletòre me vìja quaderno a righe kuadèrno a rìgeflokë flok capelli kapèliflokë të gjatë flok të gj’at capelli lunghi kapèli lùngiflokë të shkurtër flok të sc’kùrtër capelli corti kapèli kòrtiflopj disk flòpj disk dischetto diskètofluturim fluturìm volo vòlofluturim kombëtar fluturìm kombëtàr volo nazionale vòlo nacionàlefluturim ndërkombëtar fluturìm ndërkombëtàr volo internazionale vòlo internacionàlefluturim ndërkontinental fluturìm ndërkontinentàl volo intercontinentale vòlo interkontinentàlefluturoj fluturòj volare volàreFM f-ë m-ë FM èfe èmeforca e rendit publik fòrza e rèndit publìk forze dell’ordine fòrce del’òrdineformat formàt formato formàtoformat pasaporte formàt pasapòrte formato tessera formàto tèseraformular formulàr modulo mòdulofotograf fotogràf fotografo fotògrafofotografi fotografì fotografia fotografìafotografoj (nxjerr në fotografi) fotografòj (nz’jèrr në fotografì) fotografare fotografàrefrang frang franco francese frànko françèzefrekuencë (denduri) frekuènz (dendurì) frequenza frekuèncafren i dorës fren i dòrës freno a mano frèno a mànofren sigurimi fren sigurìmi freno di emergenza frèno di emerxhèncafrena frèna freni frènifresk (freskët) fresk (frèskët) fresco frèskofrigorifer frigirìfer frigorifero frigorìferofriksion friksiòn frizione friciònefruta e perime(dyqanë frutash)frùta e perìme (düqàn frùtasc’) fruttivendolo frutivèndolofruta frùta frutta frùtafruta të përziera frùta të përs’ièra frutta mista frùta mìstafruth fruth’ morbillo morbìlo

464



fruth fruth’ rosolia rozolìafshat fsciàt paese (villaggio) paèze (vilàxho)fshatar fsciatàr contadino kontadìnofshij me furçë fscìj me furc’ spazzolare spacolàrefshikë (qese e ujit) fscìk (qèse e uj’ìt) vescica veshìkafshirëse xhami fscirëse giàmi tergicristallo terxhikristàloftohtë floht freddo frèdofund fund gonna gònafund fund fine fìnefurçe dhëmbësh furc’ dh’ëmbësc’ spazzolino da denti spacolìno da dèntifurçë furc’ spazzola spàcolafurçë furc’ pennello penèlofurgon furgòn furgone furgònefurnizoj furnis’òj fornire fornìrefurnizues furnis’ùes fornitore fornitòrefurrë furr forno fòrnofushë (rrafsh) fusc’ (rrafsc’) pianura pianùrafushë fusc’ quadrante kuadràntefushë fusc’ campagna kampànjafushë fusc’ campo kàmpofustan fustàn abito da donna àbito da dònafutboll futbòll calcio kàlçofutbollist futbollìst calciatore kalçatòrefuzhnjë fuzh’gn’ fiocina fiòçinafyell (flaut) füell (flaùt) flauto flàutofyell füell flauto di diverse dimensioni e foggefytyrë fütür viso vìzogaforre deti gafòrre dèti astice àstiçegaforre gàforre granchio grànkiogajde gàjde zampogna xampònjagalanteri galanterì pelletteria peleterìagaleri e arteve galerì e àrteve galleria d’arte galerìa d’àrtegaleri galerì galleria galerìagaleri pikturash galerì piktùrasc’ pinacoteca pinakotèkagaranci (kapar) garanzì (kapàr) cauzione (caparra) kauciònegaranci garanzì garanzia garancìagarazh garàzh’ garage garàzh’garazh garàzh’ autorimessa autorimèsagardërobë gardëròb guardaroba guardaròbagardh gardh siepe sièpegargar (per fyt-grykë)(gargare, gargara) gargàr (per füt-grük)(gargàre, gargàra) gargarismi gargarìsmigarzë (pëlhur e hollë) gàrs’ (pëlhùr e holl) garza gàrcagastrit gastrìt gastrite gastrìtegaz gas’ gas gazgazetashitës (shitës gazetash) gas’etascitës (scìtës gas’etàsc’) giornalaio xhornalàjogazetë gas’èt giornale xhornàlegërmadha ghërmàdh’a resti rèstigërmime ghërmìme scavi skàvigërryerje ghërrüerje abrasione abraziònegërshërë ghërscër forbici forbìçigërvishje ghërvìscje escoriazione escoriaciònegështenjë ghësc’tègn’ castano kastànogështenjë ghësc’tègn’ castagna kastànjageta ghèta collant kolànt

465



gisht ghisc’t dito dìtogisht i madh ghisc’t i madh’ dito pollice dìto polìçegisht i mesëm ghisc’t i mesëm dito medio dìto mèdiogisht i unazës ghisc’t i unàs’ës dito anulare dìto anulàregisht i vogël ghisc’t i vòghël dito mignolo dìto mìnjologisht tregues ghisc’t tregùes dito indice dìto indìçegishti i këmbës ghìsc’t i këmbës dito del piede dìto del pièdegjah (pre) gj’ah (pre) selvaggina selvaxhìnagjahtar gj’ahtàr cacciatore kaçatòregjak gj’àk sangue sànguegjalpë gj’alp burro bùrogjashtëkëndësh gj’àsh’tëkëndësc’ esagono ezàgonogjashtëmujori gjasc’tëmujòri semestre semèstregjatësi gj’atësì lunghezza lungècagjatësi vale gj’atësì vàle lunghezza d’onda lungèca d’òndagjel deti ( kaposh deti) të pjekur (në furrë) gj’èl dèti (kapòsc’ dèti) të pjèkur (në furr) tacchino al forno takìno al fòrnogjellëtore gj’ellëtore trattoria tratorìagjëndërr gj’ëndërr ghiandola giàndolagjendje civile gj’èndje zivìle stato civile stàto çivìlegjeometri: gj’eometrì geometria: xheometrìagjerdan gj’erdàn collana kolànagjetje arkeologjike gj’ètje arkeologj’ìke reperto archeologico repèrto arkeolòxhikogji gj’i seno sènogji gj’i insenatura insenatùragji gj’i golfo gòlfogjilpërë gj’ilpër ago àgogjimnastikë gj’imnastìk ginnastica xhinastìkagjinekolog gj’inekològ ginecologo xhinekòlogogjithmonë gj’ith’mòn sempre sèmpregjizë (me krip) gj’is’ (me krip) ricotta (salata) rikòta (salàta)gjobë gj’ob multa mùltagjoks (krahëror-parzëm) gj’òks (krahëròr-pàrs’ëm) petto pètogjoks viçi rrosto gj’òks vìci rròsto petto di vitello arrosto pèto di vitèlo arròstogju (gjunjë)gj’ù (gj’ùgn’) ginocchio xhinòkiogjuhë (gjuha) gj’ùh (gj’ùha) lingua lìnguagjuhë rosto gj’ùh ròsto lingua arrosto lìngua aròstogjuheti gj’uhetì caccia kàçagjuhëz deti gjuhës’ dèti sogliola sòljolagjumendjelles (helm) gj’umendjèlles (helm) sonnifero sonìferogjykatë (gjyq) gj’ükàt (gj’üq) tribunale tribunàlegjymtyrë gj’ümtür membro mèmbrogjymtyrët ose anët gj’ümtürët òse ànët membra o arti mèmbra o àrtigjyq gj’üq processo proçèsogjyqtar (arbitër) gj’üqtàr (arbìtër) arbitro arbìtrogjyqtar (gjykatës) gj’üqtàr (gj’ükàtës) giudice xhùdiçegjysëm litre gj’üsëm lìtre mezzo litro mèxo lìtrogjysh gj’üsc’ nonno nònogjyshe gi’üsce nonna nònagjysma gj’üsmà la metà la metàgjysmë kile gj’üsm kìle mezzo chilo mèxo kìlogjysmë litri gj’üsm lìtri mezzo litro mèxo lìtroglicerinë glizerìn glicerina gliçerìnagoditje nga dielli (pikë e diellit) goditje ngadìelli(pik e dìellit) insolazione insolaciònegoditjepritës goditjeprìtës paraurti paraùrti

466



467



gojë goj bocca bòkagol gol goal (rete) gol (rète)golf golf golf golfgomë gom gomma gòmagomë gom gomma (pneumatico) gòma (pneumàtiko)gomë rezervë gom res’èrv gomma (pneumatico) di scorta gòma (pneumàtiko) di skòrtagomë shpëtimi gom sc’pëtìmi salvagente salvaxhèntegomist gomìst gommista gomìstagonorre gonorrè gonorrea gonorrèagotë got bicchiere bikièregozhdë gozh’d chiodo kiòdogra gra donne dònegrabitës grabìtës rapinatore rapinatòregrabitje grabìtje rapina rapìnagrabitje me armë në dorë grabìtje me arm në dor rapina a mano armata rapìna a màno armàtagramatikë gramatìk grammatica gramàtikagrep grep amo àmogrepfrut grepfrùt pompelmo pompèlmogrevë grev sciopero shòperogri gri grigio grìxhogrip grip influenza influèncagrosist grosìst grossista grosìstagrua grùa moglie mòljegrup (kompania) grup (kompanìa) compagnia kompanj’agrup (kompleks) grup (komplèks) gruppo musicale grùpo muzikàlegrykë (fyt) grük (füt) gola gòlagrykë (qafë) grük (qaf) collo kòloguaskë guàsk conchiglia konkìljagur gur calcolo kàlkologur gur pietra piètra gur i çmuar gur i c’mùar pietra dura (preziosa) piètra dùra (preciòsa)gur në tëmbël gur në tëmbël calcolo biliare kàlkolo biliàregur në veshkë gur në vesc’k calcolo renale kàlkolo renàlegurmaz (ezofag) gurmàs (es’ofàg) esofago ezòfagogurth (çmers) gurth’ (c’mers) tartaro tartàrogushti gùsc’ti agosto agòsto hajdut çantash hajdùt ciàntasc’ borsaiolo borzajòlohajdut hajdùt ladro làdrohallë hall zia (paterna) cìa (patèrna)hamall hamàll facchino fakìnohambar hambàr stiva stìvahapëse shishesh hàpëse scìscesc’ apribottiglie apribotìljehapje (ilaçe) hapj’e (ilàce) pastiglie pastìljehapur hàpur aperto apèrtohard disk hard disk disco fisso disko fìsoharengë harèngh aringa arìngaharmonikë harmonìk armonica a bocca armònika a bòkaharpë harp arpa àrpahartë e qytetit hart e qütètit pianta della piànta dèla çitàhashure hasciùre chicchi di grano bolliti e zuccheratihectogram/njëqind gramë hectogràm /gnëqìnd gram etto/100 grammi èto /çènto gràmihedhje e çekiçit hèdh’je e cekìcit lancio del martello lànço del martèlohedhje e diskut hèdh’je e dìskut lancio del disco lànço del dìskohedhje e gjyles hèdh’je e gj’üles lancio del peso lànço del pèzo

hedhje e shtizës hèdh’je e sc’tìs’ës lancio del giavellotto lànço del xhàvelòtohektar hektàr ettaro ètarohektolitër hektolìtër ettolitro etòlitrohekur hèkur ferro da stiro fèrro da stìrohekuros hekuròs stirare stiràrehekurudhë hekurùdh’ ferrovia ferrovìahelikopter helikoptèr elicottero elikòterohelmim helmìm intossicazione intosikaciònehelmim helmìm avvelenamento avelenamèntohelmuese helmuèse velenoso velenòzohematomë hematòm ematoma ematòmahemorragji hemorragj’ì emorragia emorràxhiahendboll hendbòll pallamano palamànohënë hën luna lùnahepatit hepatìt epatite epatìteheqës njollash hèqës gnòllasc’ smacchiare smakiàreheqje e qimesh hèqje e qìmesc’ depilazione depilaciòneheqje hèqje estrazione estraciòneherës hèrës quoziente kuocièntehernie hèrnie ernia èrniaheshtje hèsc’tje silenzio silènciohetim hetìm indagine (istruttoria) indàxhine (istrutòria)hip hip salire salìrehipertension hipertensiòn ipertensione ipertensiònehipizëm hipìs’ëm equitazione ekuitaciònehipje hìpje imbarco imbàrkohipje ne anije hìpje në anìje imbarco imbàrkohipodrom hipodròm ippodromo ipòdromohipotekë hipotèk ipoteca ipotèkahotel hotèl albergo (hotel) albèrgo (hotèl)hudhër hùdh’ër aglio àljohumb humb perdere pèrderehumb trenin humb trenìn perdere il treno pèrdere il trènohumbje hùmbje smarrimento smarimèntohumbje hùmbje perdita pèrditahundë hund naso nàzohurmë hurm caco kàkohutë hut avvoltoio avoltòjohyrje (të hyrët) hürj’e ingresso ingrèsohyrje hürje entrata (ingresso) entràta (ingrèso)i afërm (farefis) i àfërm (farefìs) parente parèntei afërt i àfërt vicino viçìnoi ajrosur i ajrosùr arioso ariòzoi athët i àth’ët aspro àsproi bardhë i bardh’ bianco biànkoi bukur i bùkur bello bèloi butë i but morbido (tenero) morbìdo (tènero)i butë i but tenero tèneroi çlodhur i c’lòdh’ur riposato ripozàtoi dashur i dasc’iùr amante amàntei dashuruar (dashurues) i dasciurùar (dasciurùes) innamorato inamoràtoi dhjetë i dh’jèt decimo dèçimoi divorcuar i divorzùar divorziato divorciàtoi dobët i dòbët magro màgro(aggettivo)

468



469



i dobët i dòbët debole debòlei dobishëm i dobìscëm utile ùtilei doganueshëm i doganùescëm soggetto a dogana soxhèto a dogànai drejtë i drèjt diritto dirìtoi drejtë i drèjt giusto xhùstoi dymbëdhjetë i dümbëdh’jèt dodicesimo dodiçèzimoi dyqindtë i düqìndt duecentesimo dueçentèzimoi dytë i düt secondo sekòndoi dyzetë i düs’èt quarantesimo kuarantèzimoi ëmbël i ëmbël dolce dòlçe(aggettivo)i fejuar i fejùar fidanzato fidancàtoi fortë i fort forte fòrtei fortë i fort duro dùroi freskët i freskët fresco frèskoi ftohtë i ftoht fredda frèda i fundit i fùndit ultimo ultìmoi gabuar i gabùar sbagliato sbaljàtoi gëzuar i ghës’ùar allegro alègroi gjashtë i gj’asc’t sesto sèstoi gjashtëdhjetë i gj’asc’tëdh’jèt sessantesimo sesantèzimoi gjashtëmbëdhjetë i gj’asc’tëmbëdh’jèt sedicesimo sediçèzimoi gjashtëqindtë i gj’asc’tëqìndt seicentesimo seiçèntèzimoi gjatë i gj’at alto (persona) àlto (persòna)i gjatë i gj’at lungo lùngoi gjelbër i gj’èlbër verde vèrdei gjerë i gj’er largo làrgoi hidhur i hìdh’ur amaro amàroi hollë i holl sottile sotìlei huaj i hùaj straniero stranièroi kaltër i kàltër azzurro azùrroi katërmbëdhjetë i katërmbëdh’jèt quattordicesimo kuatordiçèzimoi katërqindtë i katërqìndt quattrocentesimo kuatroçentèzimoi katërt i kàtërt quarto kuàrtoi keq i keq cattivo katìvoi kotë (i padobishëm) i kot (i padobìscëm) inutile inùtilei kripur i krìpur salato salàtoi kuq i kuq rosso ròsoi lagur i làgur bagnato banjàtoi largët i làrghët lontano lontànoi lartë i lart alto àltoi lashtë (antik) i lasc’t (antìk) antico antìkoi lehtë i leht facile fàçilei lehtë i leht leggero (delicato) lexhèro (delikàto)i lirë i lìr a buon mercato a buòn merkàtoi lirë i lir poco costoso pòko kostòzoi lirë i lir libero libèroi lodhur i lòdh’ur stanco stànkoi madh i madh’ grande gràndei martuar i martùar coniugato koniugàtoi mbaruar i mbaruàr esaurito ezaurìtoi mbyllur i mbüllur chiuso kiùzoi mërzitshëm i mërs’ìtscëm noioso nojòzoi mirë i mir buono buònoi mobiluar i mobilùar ammobiliatoamobiljàto

i ndaluar i ndalùar vietato vietàtoi ndërlikuar i ndërlikùar complicato komplìkatoi nëntë i nënt nono nònoi nëntëdhjetë i nëntëdh’jèt novantesimo novantèzimoi nëntëmbëdhjetë i nëntëmbëdh’jèt diciannovesimo diçanovèzimoi nëntëqindtë i nëntëqindt novecentesimo noveçentèzimoi nevojshëm i nevòjscëm necessario neçesàrioi ngadalshëm i ngadàlscëm lento lèntoi ngrohtë i ngroht calda kàldai ngrohtë i ngrohtnxehtënxeht caldo kàldoi ngushtë i ngusc’t stretto strètoi njëmbëdhjetë i gnëmbëdh’jèt undicesimo undiçèzimoi njëmijtë i gnëmìjt millesimo milèzimoi njëmiliontë i gnëmiliònt milionesimo milionèzimoi njëqindenjëtë i gnëqindegnët centunesimo çentunèzimoi njëqindtë i gnëqìnt centesimo çentèzimoi njëzetë i gnës’èt ventesimo ventèzimoi njëzetenjëtë i gnës’etegnët ventunesimo ventunèzimoi pandehur pandèhur imputato imputàtoi papastër i papàstër sporco spòrkoi papjekur i papjèkur crudo krùdoi parë i par primo prìmoi parëndësishëm i parëndësìscëm insignificante insinjfikàntei pastër i pàstër pulito pulìtoi pasur i pàsur ricco rìkoi pavlefshëm (i skaduar) i pavlèfscëm (i skadùar) scaduto skadùtoi pesëdhjetë i pesëdh’jèt cinquantesimo çinkuantèzimoi pesëmbëdhjetë i pesëmbëdh’jèt quindicesimo kuindiçèzimoi pesëqindtë i pesëqìndt cinquecentesimo çinkueçentèzimoi pestë i pest quinto kuìntoi pijshëm i pìjscëm potabile potàbilei pjekur i pièkur cotto kòtoi pjekur i pjèkur arrosto aròsto i pjekur mirë i pjekùr mir ben cotto ben kòtoi pjesshëm pension i pjèsscëm pensiòn mezza pensionemèxa penziònei plotë i plot pieno piènoi rëndë i rënd pesante pezàntei rëndësishëm i rëndësìscëm importante importàntei rii ri giovane xhovànei ri i ri nuovo nuòvoi rregullt i rrègullt valido vàlidoi sëmurë i sëmùr malato malàtoi sëmurë i sëmùr indisposto indispòsto i shëmtuar i shëmtùar brutto brùtoi shëndoshë i scëndòsc’ grasso gràso(aggettivo)i shëndoshë i scëndòsc’ sano sànoi shijshëm i scìjscëm saporito saporìtoi shkurtër i sc’kùrtër basso (persona) bàso (perzòna)i shkurtër i sc’kùrtër corto kòrtoi shpejtë i sc’pèjt veloce velòçei shtatë i sc’tat settimo sètimoi shtatëdhjetë i sc’tatëdh’jèt settantesimo setantèzimoi shtatëmbëdhjetë i sc’tatëmbëdh’jèt diciassettesimo diçasetèzimoi shtatëqindtë i sc’tatëqìndt settecentesimo seteçentèzimo

470



i shtrembër i sc’trèmbër storto stòrtoi shtrenjtë i sc’tregn’t caro kàroi shtruar në spital i sc’trùar në spitàl degente dexhèntei sjellshëm i sjèllscëm gentile xhentìlei skarës i skàrës ai ferri (alla griglia) ai fèri (àla grìlja)i skuqur i skùqur fritto frìtoi tatueshëm i tatùescëm soggetto ad imposta soxhèto ad impòstai tepërt i tèpërt superfluo supèrfluoi tetë i tet ottavo otàvoi tetëdhjetë i tetëdh’jèt ottantesimo otanèzimoi tetëmbëdh’jetë i tetëmbëdh’jèt diciottesimo diçotèzimoi tetëqindtë i tetëqìndt ottocentesimo otoçentèzimoi thatë i th’at asciutto ashùtoi thjeshtë i th’jèsc’t semplice sèmpliçei tiganisur (i fërguar) i tiganìsur (i fërgùar) al tegame al tegàmei trashë i trasc’ grosso gròsoi trembëdhjetë i trembëdh’jèt tredicesimo trediçèzimoi treqindtë i treqìndt trecentesimo treçentèzimoi tretë i tret terzo tèrcoi tridhjetë i tridh’jèt trentesimo tretèzimoi trishtuar i trisc’tùar triste trìstei tymusur i tümòsur affumicato afumikàtoi ulët i ùlët basso bàsoi varfër i vàrfër povero pòveroi vëngër i vënghër strabico stràbikoi verdhë i verdh’ giallo xhàloi vështirë i vësc’tìr difficile difìçilei vjetër i vjètër vecchio vèkioi vogël i vòghël piccolo pikòloi vrazhdë i vrazh’d sgarbato sgarbàtoi zënë i s’ën occupato okupàtoi zgjuar i s’gi’ùar intelligente intelixhèntei zi i s’i nero nèroi zier i s’ìer bollito (lesso) bolìto (lèso)ijë (anët)ìj (ànët) fianco fiànkoilaç (bar) ilàc (bar) medicina (farmaco) mediçìna (farmàko)ilaç (barna) ilàc’ (bàrna) farmaco fàrmakoimpiant elektrik impiànt elektrìk impianto elettrico impiànto elètrikoimport impòrt importazione importaciòneincizim inzis’ìm incisione inçiziòneindustri industrì industria indùstriainfektim infektìm infezione infeciòneinfermier infermièr infermiere infermièreinformacion informaziòn informazioni informaciòniinfrakt infràrkt infarto infàrtoinjeksion (gjilpërë) igneksiòn (gj’ilpër) iniezione inieciòneinsekt insèkt insetto inzèttoinstitut bukurie institùt bukurìe estetista (istituto di bellezza) estetìsta insulinë insulìn insulina insulìnainteres interès interesse interèseinterpretim interpretìm interpretazione interpretaciòneinterpretues interpretùes interprete intèrpreteinvestim investìm investimento investimèntoishull ìsciull isola ìsola

471



jakë jak colletto kolètojanari janàri gennaio xhenàjo jargë (pështymë) jàrgh (pësc’tüm) saliva salìvajastëk jastëk cuscino kushìnojastëk(gjumi) jastëk (gj’ùmi) guanciale guançiàleJava e shënjtëjàva e scënjt Settimana santa setimàna sàntajelek jelèk gilè xhilèjepet me qira jèpet me qirà affittasi afìtasijo jò no nojoprak jopràk Involtini di foglie di vite con riso e carnejorgan jorgàn piumino piumìnojorgan jorgàn trapunta trapùntaju lutem ju lùtem per favore per favòre justifikim justifikìm attenuanti atenuàntika leverdi ka leverdì rendere rènderekabinë dyshe (njëshe) kabin düsce (gnësce) cabina doppia (singola) kabìna dòpia (sìngola)kabinë kabìn cabina kabìnakabinë telefonike kabìn telefonìke cabina telefonica kabìna telefònikakabllo kàbllo cavo kàvokabuni kabunì riso dolce con uva sultanina e mandorlekaçavidë kaciavìd cacciavite kaçàvìtekaçkavall kac’kavàll parmigiano parmixhànokaçurrel (rica) kaciurrèl (rìza) ricciolo rìçolokadaif kadaìf dolce orientale a base di noci e sciroppo, fatta conpasta simile a spaghettikadife kadifè velluto velùtokafaz i kraharorit kàfas’ i kraharorìt torace toràçekafe e bluar kafè e bluàr caffè macinato kafè maçinàtokafe kafè caffè kafèkafe me kokrra kafè me kòkrra caffè in chicchi kafè in kìkikafkë (kockae kokës) kafk (kòzka e kòkës) cranio kràniokafshë e egër kafsc’ e èghër animale selvatico animàle selvàtikokafshë kafsc’ animale animàlekafshë shtëpiake kafsc’ sc’tëpiàke animale domestico animàle domèstikokafshim kafscìm morsicatura morzikatùrakajsi kajsì albicocca albikòkakakao kakào cacao kakàokala klà fortezza fortècakalbëzim i dhëmbit kalbës’ìm i dh’ëmbit carie kàriekalendar kalendàr calendario kalendàriokalim hekurudhor kalìm hekurudh’òr passaggio a livello pasàxho a livèlokalim i ruajtur kalìm i rùajtur passaggio a livello pasàxho a livèlokalim kalìm passaggio pasàxhokalim makinash kalìm makinàsc’ passo carraio pàso karràjokallamare kallamàre calamari kalamàrikalorifer kalorifèr me korent me korènt calorifero kolorìfero elettrico eletrìkokaloriferët kalorifèrët termosifoni termosifònikamanore kambanòre campanile kampanìlekamarieriKamerièr cameriere kamerièrekameriere kamerière cameriera kamerièrakamfor kàmfor camfora kàmforakamion kamiòn camion kàmionkamion kamiòn autocarro autokàrrokamionçinë kamioncìn camioncino kamionçìnokamp kàmp campeggio kampèxho

472



kampion (mostër) kampiòn (mòstër) campione kampiònekampion kampiòn campione kampiònekampion pa çmim (pa vlerë) kampiòn pa c’mim (pa vler) campione senza valore kampiòne sènca valòrekampionat kampionàt campionato kampionàtokanal kanàl canale kanàlekanatë kanàt imposte impòstekancer kanzèr cancro kànkrokandelë kandèl candela kandèlakandil deti (meduzë) kandìl dèti (medùs’ ) medusa medùzakanë kan brocca (caraffa)bròka (karàfa)kanellë kanèll cannella kanèllakaneloni kanelòni cannelloni kanelònikanoe kanòe canoa kanòakanotazh kanotàzh’ canottaggio kanotàxhokanotierë kanotièr canottiera kanotièrakantier kantièr cantiere kantièrekapacitet kapazitèt capacità kapaçitàkapacitet kujtese kapazitèt kujtèse capacità di memoria kapaçità di memòriakapak kapàk cofano kòfanokapak kapàk copertina kopertìnakapar (parapagim) kapàr (parapaghìm) caparra kapàrakaparinë kaparìn cappero kapèrokapelë kapèl cappello kapèllokapëse kàpëse fermaglio fermàljokapital kapitàl capitale kapitàlekapiten kapitèn capitano kapitànokapsllëk kapsllëk stitichezza stitikècakapsulë kapsùl capsula kàpsulakarabinier karabinièr carabiniere karabinièrekarafil karafìl garofano garòfanokaramele (sheqerkë) karamèle (sceqèrk) caramella karamèlakarat karàt carato karàtokarburant karburànt carburante karburàntekarburator karburatòr carburatore karburatòrekardiolog kardiològ cardiologo kardiòlogokardiopati kardiopatì cardiopatia kardiopatìakarficë karfìz spilla spìlakarkalec deti karkalèz dèti scampo skàmpokarkalec karkalèz gamberetto gamberètokarkalec karkalèz gamberigambèriKarnavalet karnavalèt Carnevale karnevàlekaroceri karozerì carrozzeria karrocerìakarotë karòt carota karòtakarrige karrìghe sedia sèdiakarro kàrro carro kàrrokarrocë karròz carrello (bagagli) karrèlokarroofiçinë karrooficìn carro attrezzi kàro atrècikartë krediti kart kredìti carta di credito kàrta di krèdito kartëmonedhë kartëmonèdh’ banconota bankonòtakartoleri kartolerì cartoleria kartolerìakartolinë kartolìn cartolina kartolìnakarton kartòn cartone kartònekasafortë kasafòrt cassetta di sicurezza kasèta di sikurècakasafortë kasafòrt cassaforte kasafòrte

473



kasatë kasàt cassata kasàtakaskë kask casco kàskokat kat i parë i par i dytë i düti tretë i tret pianopiàno terratèrra primoprìmo secondo sekòndokatalog katalòg catalogo katàlogokategori kategorì categoria kategorìakatror katròr quadrato kuadràtokavall kavàll coppia unita di lunghi flautikavo për të tërhequr kàvo për të tërhèqur cavo di traino kàvo di tràinokëlbazë këlbàs’ catarro katàrokëllëf ( faqe jasteku) këllëf (fàqe jstèku) federa fèderakëllëf këllëf astuccio astùçokëmbë (këmba) këmb (këmba) gamba gàmbakëmbë këmb piede pièdekëmbësor këmbësòr pedone pedònekëmbim këmbìm cambio kàmbiokëmbim zyrtar këmbim s’ürtàr cambio ufficiale kàmbio ufiçiàlekëmishë këmisc’ camicia kamìçiakëmishë nate këmisc’ nàte camicia da notte kamìçia da nòtekënaqësinekënaqësine piacere piaçèrekënd kënd angolo àngolokëndë drejtë kënd drèjt triangolo rettangolo trìangolo retàngolokëngë këngh canzone kancònekëngëtar kënghëtàr cantante kantàntekëpucar këpuzar calzolaio kalcolàjokëpucë këpùz scarpe skàrpekëpucë me qafa këpùz me qàfa scarponi skarpònikëpurdha këpùrdh’a funghi fùngikëputje mishi këpùtje mìsci strappo muscolare stràpo muskolàrekeq keq male màleker, rufjo ker rufj’o cernia çernìakërcim kërzìm salto sàltokërcim me shkop kërzìm me sc’kop salto con l’asta sàlto kon l’àstakërcim së gjati kërzìm së gj’àti salto in lungo sàlto in lùngokërcim së larti kërzìm së làrti salto in alto sàlto in àltokërcim trehapësh kërzìm trehàpësc’ salto triplo sàlto trìplokërdhok (gongallet)(këllk) kërdh’òk (gongallèt) (këllk) anca ànkakërkëse dhe ofertë kërkès dh’e ofèrt domanda e offerta domànda e ofèrtakërkesë kërkès richiesta rikièstakërkesë kërkès domanda domàndakërmill i vreshtës kërmill i vrèsc’tës chiocciola kiòçolakërpudhë e butë kërpùdh’ e but chapignon shapinjònkërpudhë kërpùdh’ fungo fùngokështjellë kësc’tjèll castello kastèloki kujdes ki kujdès attenti atèntikikirikë kikirìk arachidi aràkidikile kìle chilo kìlokilometër katror kilomètër katròr chilometro quadrato kilòmetro kuadràtokilometër kilomètër chilometro kilòmetrokinema kinemà cinema çìnemakiosk kiòsk chiosco kiòskokirurg kirùrg chirurgo kirùrgokishë kisc’ chiesa kièzakitarë elektrike kitàr elektrìke chitarra elettrica kitàra elètrikakitarë kitàr chitarra kitàrra

474



kivi kìvi kiwi kìuikjo kjò questo kuèstoklarinetë klarinèt clarinetto klarinètoklasë e dytë klas e düt seconda classe sekònda klàseklasë e parë klas e par prima classe prìma klàseklasë klas classe klàseklavicembal klavizembàl clavicembalo klaviçèmbaloklavikul (heqës) klavìkul (hèqës) clavicola klavìkolaklient kliènt cliente kliènteklimë e akullt klim e àkullt clima glaciale klìma glaçiàleklimë e butë klim e but clima temperato klìma temperàtoklimë e lagësht klim e làghësc’t clima umido klìma ùmidoklimë e thatë klim e th’at clima secco klìma sèkoklimë klìm clima klìmaklimë kontinentale klim kontinentàle clima continentale klìma kontinentàleklimë mesdhetare klim mesdh’etàre clima mediterraneo klìma mediteràneoklimë tropikale klim tropikàle clima tropicale klìma tropikàleklinikë klinìk clinica klìnikakoce kòze orata oràtakockë kozk osso òsokod civil kod zivìl codice civile kòdiçe çivìlekod kod codice kodiçekod penal kod penàl codice penale kòdiçe penàlekodër kòdër collina kolìnakodër kòdër colle (collina) kòle (kolìna)kodi rrugor kòdi rrugòr codice stradale kòdiçe stradàlekofshë kofsc’ coscia kòshakofshor kofsciòr femore fèmorekohë më parë koh më par tempo fa tèmpo fakokë ose kreu (kryet) kok òse krèu (krüet) testa o capo tèsta o kàpokolaps kolàps collasso kolàsokoleksion koleksiòn collezione koleciònekolerë kolèr colera kolèrakolikë (të prera) kolìk (të prèra) colica kòlikakolir kolìr collirio kolìriokolit kolìt colite kolìtekollë e bardhë (kollë e mirë) koll e bardh’ (koll e mir) pertosse pertòsekollë koll tosse tòsekolltuk (poltron) kolltùk (poltròn) poltrona poltrònakolonjë kològn’ acqua di colonia àkua di kolòniakombësi kombësì nazionalità nacionalitàkombinezon (këmishë grash) komines’on (këmìsc’ grasc’) sottoveste sotovèstekomë kom coma kòmakomedi komedì commedia komèdiakomision komisiòn commissione komisiònekomo komò cassettone kasetònekomodinë komodìn comodino komodìnokompas kompàs compasso kompàsokompjuter kompjùter computer kompjùterkomposto kompòsto frutta sciroppata frùta shiropàtakompresë (tabletë) komprès (tablèt) compressa (pastiglia) komprèsa (pastìlja)kon kon cono kònokoncert konzèrt concerto konçèrtokongjestion kongj’estiòn congestione konxhestiòne

475



koniunktivit koniunktivìt congiuntivite konxhuntivìtekonkurrencë konkurrènz concorrenza konkorrèncakonsull kònsull console kònsolekonsullatë konsullàt consolato konsolàtokonsultë konsùlt consulto konsùltokontabilitet kontabilitèt contabilità kontabilitàkontrabandë kontrabànd contrabbando kontrabàndokontrabas kontrabàs contrabbasso kontrabàsokontrafileto (brinj qëngji, pjesë anësore mbi veshkat) kontrofilèto (brìgni qëngj’i pj’esansòre mbi vesc’kàt) lombo lòmbokontratë kontràt contratto kontràtokontroll i pasaportave kontròll i pasapòrtave controllo passaporti (kontròlo pasapòrti)kontroll kontròll controllo kontròlokontuzion kontus’iòn contusione kontuziònekonvaleshencë konvalescènz convalescenza konvaleshèncakooperativë kooperatìv cooperativa kooperatìvakopje kòpje copia kòpiakoprrac koprràz avaro avàrokopsht botanik kopsc’t botanìk giardino botanico xhardìno botànikokopsht zoologjik kopsc’t s’oologj’ìk giardino zoologico xhardìno xoolòxhikokorridor korridòr corridoio korridòjokorriku korrìku luglio lùljio korsi korsì corsia korsìakos kos yogurt jògurtkosht kopsc’t giardino xhardìnokosto kòsto costo kòstokostum banje kostùm bàgne costume da bagno kostùme da bànjokostum grash kostùm grasc’ tailleur tàjerkostum kostùm abito da uomo àbito da uòmokotoletviçi kotolèt vìci cotolette di vitello kotolète di vitèlokotoletë kotolèt cotoletta kotolètakozmetik kos’metìk cosmetico kozmètikokrah krah stanghetta stangètakrah krah braccio bràçokrah krah ala àlakrahë pune krah pùne manodopera manodòperakrap krap carpa kàrpakravatë kravàt cravatta kravàtakredhje krèdh’je tuffo tùfokredi kredì credito krèditokreditim kreditìm accredito akrèditokreditor kreditòr creditore kreditòrekreh kreh pettinare petinàrekrehër krèhër pettine pètinekrem hidratan krem hidratànt cremaidratante krèma idratàntekrem karamel krem karamèl crèm caramel krèm karamèlkrem krem cremakrèmakrem me ngjyrë (ton) krem me ngj’ür (ton) fondotinta fondotìntakrem plazhi krem plàzh’i crema solare krèma solàrekrem ushqyes krem usc’qües crema nutriente krèma nutrièntekremviçe kremvìce würstel vürstèlkrik krik cric krìkkrim krim reato reàtokriminalitet kriminalitèt delinquenza delinkuèncakripë krip sale sàle

476



kripore kripòre saliera salièraKrishtlidjet krisc’tlìndje Natale natàlekriskull (gjoks) krìskull (gj’òks) sterno stèrnokristal kristàl cristallo kristàlokrizantemë kris’antèm crisantemo krisantèmokrizë kris’ crisi krìzikrizë kris’ attaccoatàkokronometër kronomètër cronometro kronòmetro kruese dhëmbësh krùese dh’ëmbësc’ stuzzicadenti stuxikadèntikruskot kruskòt cruscotto kruskòtokryevepër krüevèpër capolavoro kapolavòrokryhen punime krühen punìme lavori in corso lavòri in kòrsokryqëzim krüqës’ìm incrocio inkròçokthej kth’èj girare xhiràrekthej kth’èj respingere respìnxherekthesë kth’es curva kùrvakuadër shikues kuàdërscikùes mirino mirìnokuaj-fuqi kùaj fuqi cavalli kavàlikub kub cubo kùbokube supe kùbe sùpe dadi per brodo dàdi per bròdokuesturë kuestùr questura kuestùrakufi kufì confine konfìnekufizim shpejtësie kufis’ìm sc’pejtësìe limite di velocità lìmite di veloçitàkuintal kuintàl quintale kuintàlekuintë kuìnt quinta kuìntakuitancë kuitànz quietanza kuitàncakuitancë kuitànz ricevuta riçevùtakujdes kujdès attenzione atenciònekujdes nga boja kujdès nga bòja vernice fresca vernìçe frèskakujdes nga zjarri kujdès nga s’jàrri attenti al fuoco atènti al fuòkokujtime kujtìme memorie memòriekullë kontrolli kull kontròlli torre di controllo tòrre di kontròlokullë kull torre tòrekumbull kùmbull prugna (susina) prùnja (suzìna)kunat kunàt cognato konjàtokundër ngrirjes kùndër ngrìrjes antigelo antixhèlokundër tetanosit kùndër tetanòsit antitetanica antitetànikakundër vjedhjes kùndër vjèdh’jes antifurto antifùrtokundërindikime (kundërkëshillime) kundërindikìme (kundërkëscillìme) controindicazioni kontroindikaciònikungull kùngull zucca xùkakungulleshkë kungullèsc’k zucchina xukìnakupolë kupòl cupola kùpolakurdis kurdìs caricare karikàrekurë kur cura kùrakurorë kuròr corona korònakurrë kurr mai màikurriz ose shpine kùrris’ òse sc’pìne dorso o schiena dòrzo o skiènakurs kurs rotta ròtakurs kurs corso kòrsokursim kursìm risparmio rispàrmiokushëri kuscërì cugino kuxhìnokusur kusùr resto rèstokusurin kusùrin resto rèstokuti e ndërrimit e shpejtësisëkutì e ndërrìmit e sc’pejtësìs cambio kàmbio

477



kuti e orës kutì e òrës cassa dell’orologio kàsa dell’orolòxhokuti e postës kutì e pòstës buca delle lettere bùka dèle letèrekuti sardelesh kutì sardèlesc’ sardine in scatolasardìne in skàtolakuzhinë kuzh’in cucina kuçìnakuzhinier kuzh’inièr cuoco kuòkokyç i këmbës küc’ i këmbës caviglia kavìljakyçet e gjymtyrëve që lëvizin (nyjë) (kyç) kücet e gj’ümtürëve që lëvis’ìn (nüj) (küc) articolazione artikolaciònelagështi laghësc’tì umidità umiditàlagje làgj’e quartiere kuartièrelahutë lahùt ha una corda cassa ovale ricoperta di pelle si suona con l’archettolaj làj lavare lavàrelajme làjme giornale radio xhornàle ràdiolajmërim lajmërìm inserzioni inserciònilajmërim reklamë lajmërìm reklàm inserzioni pubblicitarie inserciòni pubbliçitàrielajmthirrje telefonike lajmth’ìrrje telefonìke preavviso telefonico preavìso telefonìkolajthi lajth’ì nocciola noçiòlalakër lakër cavolo kàvololakër lakër verza vèrxalaksativ laksatìv lassativo lasatìvolampë lamp lampadina lampadìnalamtumirë lamtumìr addio adìolaps laps matita matìtalaps me ngjyra laps me ngj’üra matita colorata matìta koloràtalaps përsy laps për sü matita per gli occhi matìta per ljì òkilarje làrje lavaggio lavàxholarje pastrim kimik làrje pastrìm kimìk lavaggio a secco lavàxho a sèkolartësi lartësì altezza altèxalartësi lartësì altitudine (quota) altitùdine (kuòta)lavaman lavamàn lavabo lavàbolavanderi lavanderì lavanderia (tintoria) lavanderìa (tintorìa)lazanjë las’àgn’ lasagne lazànjelegen leghèn bacino baçìnoleje lèje permesso permèsoleje lèje licenza liçèncaleje pune lèje pùne permesso di lavoro permèso di lavòroleje qarkullimi lèje qarkullìmi libretto di circolazione librèto di çirkolaciòneleje qëndrimi lèje qëndrìmi permesso di soggiorno permèso di soxhòrnolek lek lek albanese lek albanèzelëkurë e thate lëkùr e th’at pelle secca pèle sèkalëkurë e yndyrshme lëkùr e ündürsc’me pelle grassa pèle gràsalëkurë lëkur pelle pèlelëkurë lëkùr cuoio (pelle) kuòjo (pèle)lëkurë normale lëkùr normàle pelle normale pèle normàleleleshtrydhe lelesc’trüdh’e fragola fràgolalëng frutash lëng frùtasc’ succo di frutta sùko di frùtalëpjetë lëpjèt rucola rukòlalepur me patate lèpur me patàte lepre con patate lèpre kon patàtelesh lesc’ lana lànalëshoj lësciòj rilasciare rilashàreletër ambalazhi lètër ambalàzh’i carta da pacco kàrta da pàkoletër cigareje lètër zigàreje cartina per sigarette kartìna per sigarèteletër duarësh lètër duarësc’ fazzoletti di carta facolèti di kàrtaletër e hollë lètër e holl carta velina kàrta velìnaletër e porositur (rekomande) lètër e porosìtur (rekomandè) raccomandata rakomandàta

478



letër e siguruar lètër e sigurùar assicurata asikuràtaletër higjienike lètër higj’ienìke carta igienica kàrta ixhènikaletër kopjative lètër kopjatìve carta carbone kàrta karbòneletër kredi lètër kredì lettera di credito lètera di krèditoletër lètër lettera letèraletër lètër carta kàrtaletër njoftim lètër gnoftìm carta d’identità kàrta d’identitàletër shkrimi lètër sc’krìmi carta da lettera kàrta da letèraletër thithëse lètër th’ìthëse carta assorbente kàrta asorbènteletërkëmbim (korrenspondencë) letërkëmbìm (correspondènz) corrispondenza korrispondèncaleucemi leuzemì leucemia leuçemìaleukopkast leukoplàst cerotto çeròttolevë e marsheve lev e màrsceve leva del cambio lèva del kàmbiolevre lèvre branzino branxìnolëvrizë (shirit) lëvrìs (scirìt) verme solitario vèrme solitàriolexoj lez’òj leggere lèxhereli e bardhë (variçelë) li e bardh’ (varicèl) varicella variçèlali li vaiolo vajòloli li lino lìno libër lìbër libro lìbrolibrari librarì libreria librerìalibrezë kursimi librès’ kursìmi libretto di risparmio librèto di rispàrmiolidhje lìdh’je comunicazione komunikaciònelidhje ndërkombëtare ldh’jendërkombëtàre comunicazione internazionale komunikaciòne internacionàlelimë thonjsh lim th’ogn’sc’ lima per unghie lìma per ùngielimon limòn limone limònelindje lìndje parto pàrtolinjë telefonike lign’telefonìke linea telefonica linèa telefonìkaliqen liqèn lago làgo liretë lirèt lira italiana lìra italiànalistë e çmimeve list e c’mìmeve listino prezzi listìno prècilistë e gjellëve list e gj’èllëve lista (menù) lìsta (menù)litër lìtër litro lìtrolitrazh litràzh’ cilindrata çilindràtalivadh livàdh’ prato pràtollak llak lacca làkallampë (llampatin) llàmp lampada làmpadallërë, parakrah llër paràkrak avambraccio avambràçollogari llogarì conto kòntollogari rrjedhëse llogarì rrjèdh’ëse conto corrente kònto kòrrentelloj loj tipo tìpo llokume llokùme gelatine xhelatìnellozhë llozh’ palco pàlkolocion loziòn lozione lociònelocion pas rrojes loziòn pas rròjes dopobarba dopobàrbalodër (daulle) (tambur) lòdër (daùlle) (tambùr) tamburo tambùrolodra lòdra giocattoli xhokatòlilokal nate lokàl nàte locale notturno lokàle notùrnolokomotivë lokomotìv locomotiva lokomotìvalopatë (rrem) lopàt (rrem) remo rèmoluaj lùaj recitare reçitàrelubrifikim lubrifikìm lubrificazione lubrifikaciònelugë e vogël lug e vòghël cucchiaino kukiaìnolugë këpucësh lug këpùzësc’ calzascarpe kalcaskàrpe

479



lugë lug cucchiaio kukjàjolugë, thikë e pirun lug th’ik e pirùn posate pozàteluginë lughìn valle vàlelule fushe lùle fùsce fiori di campo fiòri di kàmpolule kopshti lùle kòpsc’ti fiori di giardino fiòri di xhardìnolule lùle fiore fiòrelule lùle fiori fiòrilule me erë të mirë lùle me er të mir fiori profumati fiòri profumàtilule serre lùle sèrre fiori di serra fiòri di sèralule të freskëta lùle të frèskëta fiori freschi fiòri frèskiluledele luledèle margherita margerìtalulelakër lulelàkër cavolfiore kavolfiòrelulepatate lulepatàte dalia dàlialulishte lulìsc’te giardini pubblici xhàrdìni publìçilumë lum fiume fiùmelumturi lumtùri felicissimo feliçìsimolundrim lundrìm navigazione navigaciònelyerje lüerje tintura tintùramagazinë magas’ìn magazzino magacìnomaja birre majà bìrre lievito di birra lièvito di bìramaja majà lievito lièvitomajdanoz majdanòs’ prezzemolo prexèmolomajë e penës màj e pènës pennino penìnomajë màj punta pùntamajë màj vetta vètamajë màj cima çìmamajimàji maggio màxho majonezë majonès’ maionese majonèzemakarona makaròna pasta pàstamakarona me kimë (me salcë) makaròna me kim (me salz) pastasciutta al ragù (pomodoro) pastashùta al ragù (pomodòro)makijazh makijàzh’ trucco trùkomakinë (veturë) makìn (vetùr) macchina màkinamakinë larëse (lavatriçe) makìn làrese (lavatrìce) lavatrice lavatrìçemakinë me qira makìn me qirà autonoleggioautonolèxhomakinist makinìst macchinista makinìstamal mal montagna montànjamalarie malàrie malaria malàriamall mall merce mèrçemall në shitje me çmimtë ulëtmall scìtje me c’mim të ùlët merce in liquidazione mèrçe in likuidaciònemami mamì ostetrica ostètrikamanaferra manafèrra moramòramandapostë mandapòst vaglia postale vàlja postàlemandarinë mandarìn mandarino mandarìnomandolinë mandolìn mandolino mandolìnomanikyr manikür smalto per unghie smàlto per ùngiemanual manuàl manuale manuàlemaraj maràj finocchio finòkiomaratonë maratòn maratona maratònamargarinë margarìn margarina margarìnamargaritar (perlë) margaritàr (perl) perla pèrlamarinar marinàr marinaio marinàjomarkë mark marco tedesco màrko tedèskomarkë mark marchio màrkiomarmitë marmìt marmitta marmìta

480



marr marr ricevere riçèveremarr me qira marr me qirà affittare afitàremarramendje marramèndje vertigine vertìxhinemarramendje marramèndje capogiro kapoxhìromarrëdhënie marrëdh’ènie rapporto rapòrtomarrëdhënie seksuale marrëdh’ènie seksuàle rapporto sessuale rapòrto sesuàlemarrës màrrës destinatario destinatàriomarrëveshje marrëvèscje accordo akòrdomarrje gjaku màrrje gj’àku prelievo sangue prelièvo sànguemarrje màrrje prelevamento prelevamèntomarrje mase màrrje màse impronta impròntamarsh marsc’ marcia màrçamarsi màrsi marzo màrco martesë martès matrimonio matrimòniomasazh masàzh’ massaggio masàxhomaskë nënujëse mask nënùjëse maschera subacquea màskera subàkueamatematikë matematìk matematica matemàtikambajtëse mbajtëse mensola mènsolambajtëse vaji mbàjtëse vàji oliera olièrambërritje mbërrìtje traguardo traguàrdombërritje(arritje) mbërrìtje (arrìtje) arrivi arìvimbesë mbesa mbes mbèsa nipote (femmina) nipòte (femìna)mbetje (stok) mbètjestok rimanenza rimanèncambetje mbetj’e differenza diferènxambeturina (plehra) mbeturìna (plèhra) rifiuti rifiùtimbi peshë mbi pesc’ sovrappeso sovrapèzombiemër mbièmër cognome konjòmembishkrim mbisc’krìm iscrizione iskriciònembledhje mbledh’je addizione adiciònembrapsh mbrapsc’ indietroindiètrombrëmje mbrëmje sera sèrambulesë (kuvertë) mbulès (kuvèrt) coperta kopèrtambulesë mbulès vaglia tovàljambushje mbùscje otturazione oturaciònembyllur për inventar mbüllur për inventàr chiuso per inventàrio kiùzo per inventàriombytje e anijes mbütje e anìjes naufragio naufràxhomë bie të fikët më bìe të fikët svenire svenìremë dëshirë më dëscìr volentieri volentièrime dhjamë (me yndyrë) me dh’jàm (me ündür) grasso gràsomë falni më fàlni scusi skuzime firmos (nënshkruaj) mefirmòs (nënsc’krùaj) firmare firmàreme kërcyme kërzü ballare balàreme lëng me lëng in umido in umìdomë mirëmë mir meglio mèljome nxitim me nz’itìm in fretta in frètame pagu me pagù pagare pagàremë parë më par prima prìmame piper me pipèr pepato pepàtome punume punù lavorare lavoràreme puth me puth’ baciare baçàreme shoqëru me scioqërù accompagnare akompanjàreme shpenzu me sc’pèns’ù spendere spendèremë te mirë më te mir migliore miljòreme unxime ùnzi abbronzarsi abronxàrsi

481



medalje medàlje medaglia medàljamekanik mekanìk meccanico mekànikomëlçi e zezë mëlci e s’es’ fegato fègatomëlçi të zeza të fërguara mëlci të s’ès’a të fërguàra fegato fritto fègato frìtomëlmesë e erëza mëlmès e èrës’a condimenti e spezie:kondimènti e spècie mëndafsh mëndàfsc’ seta sètamendezmèndes’ accendere açènderemëngë mëng’ manica mànikamëngjes mëngj’ès prima colazione prìma kolaciònemëngjes mëngj’ès mattina matìnamenjëherë megnëhèr subito sùbitomeny (lista) menü (lìsta) lista lìstamepërqafu mepërqafù abbracciare abraçàremerluc merlùz merluzzo merlùcomesditë mesdìt mezzogiorno mexoxhòrnomesnatëmesnàt mezzanotte mexanòtemetër katror mètër katròr metro quadrato mètro kuadràtometër kub mètër kub metro cubo mètro kùbometër mètër metro mètrometrazh metràzh’ tessuti tesùtimetro metrò metropolitana metropolitànamidhje mìdh’je cozze kocemiell mìell farina farìnamigrenë migrèn emicrania emikràniamijëvjeçar mijëvjeciàr millennio milenìomik mik amico amìkomikrobus mikrobùs pulmino pulmìnomilfej milfèj millefoglie milefòljemiligram miligràm milligrammo miligràmomilimetër milimètër millimetro milimètromilje mìlje miglio mìljomimozë mimòs’ mimosa mimòzaminare minàre minareto minarètominifund minifùnd minigonna minigònaminingjit miningj’ìt meningite meningjiteministri ministrì ministero ministèromiop miòp miope mìopemiqësi miqësì amicizia amiçìciamirë mir va bene va bènemirë se erdhe mir se èrdhe benvenuto benvenùtomirëdita mirëdìta buongiorno (fino al tramonto) buonxhòrnomirëmbrëma mirëmbrëma buonasera (dopo il tramonto) buonasèramirëmbrema mirëmbrèma, buona sera buòna sèra,mirëmëngjes mirëmënj’ès buongiorno (fino alle ore 8/9) buonxhòrno mirësinë mirësìn gentilezza xhentilèca mirupafshim! mirupàfscim arrivederci! ciao! arivedèrçi çiàomish dashi misc’ dàsci montone montònemish dele misc’ dèle pecora pèkoramish derri misc’ dèrri maiale majàlemish gjeldeti misc’ gj’eldèti tacchino takìnomish i dhëmbëve misc’i dh’ëmbëve gengiva xhenxhìvamish i grirë misc’ i grir carne macinata kàrne maçinàtamish i ngrirë misc’ i ngrir carne congelata kàrne konxhelàtamish jahni misc’jahnì carne in umido con salza e spezie

482

D DIALOGHI albanese-italiano


mish kau misc’ kàu manzo mànxomish keci misc’ kèzi capretto kaprètomish kutie misc’ kutìe carne in scatola kàrne in skàtolamish lepuri misc’ lèpuri coniglio konìljomish misc’ carne kàrnemish pate misc’ pàte oca òkamish pule misc’ pùle gallina galìnamish pule misc’ pùle pollo pòlomish qengji misc’ qèngj’i agnello anjèlomish qengji në hell misc’qèngj’i në hell agnello allo spiedomish rose misc’ ròse anatra ànatramish viçi misc’ vìci vitello vitèlomitër mìtër utero ùteromjaft mjàft abbastanzaabastànca mjalt mjàkt miele mièlemjedër mjèdër lampone lampònemjegull mjègull nebbia nèbiamjek i anijes mjèk i anìjes medico di bordo mèdiko di bòrdomjek mjèk medico mèdikomjekër mjèkër mento mèntomjekër mjèkër barba bàrbamjekim mjekìm medicazione medikaciònemlysh mlüsc’ luccio lùçomobilie mobìlie mobili mòbilimobilim (orendi) mobilìm (orendì) arredamento aredamèntomobilje mobìlje mobile mòbilemoçal mociàl stagno stànjomodelar modelàr modulomòdulomol mol molo mòlomollë ftua moll ftùa mela cotogna mèla kotònjamollë moll mela mèlamonastir (kuvend) monastìr (kuvènd) convento konvèntomonedhë monèdh’ moneta monètamostër (kampion)mostër (kampiòn) mostra mòstra mostretje mostrètje indigestione indixhestiònemotër mòtër sorella sorèlamotoçikletë motociklèt motocicletta motoçiklètamotoçiklizëm motociklìs’ëm motociclismo motoçiklìsmomotor dizel motòr dìs’el motore diesel motòre dìzelmotor motòr motore motòremotor ndezjeje motòr ndès’jeje motorino d’avviamento motorìnod’avviamèntomotoskaf motoskàf motoscafo motoskàfomozaik mos’aìk mosaico mozàikomundje e lirë mùndje e lir lotta libera lòta lìberamundje klasike mùndje klasìke lotta greco-romana lòta grèko-romànamungesë e oreksit munghès e orèksit inappetenza inapetèncamunument monumènt monumento monumèntomur mur muro (parete) mùro (parète)mure (ledhe) mùre (lèdh’e) mura mùramusaka me patate musakà me patàte patate al forno con besciamella e ragùmusaka me patëllxhanë musakà me patëllgiàn melanzane al forno conbesciamella e ragùmushama musciamà impermeabile impermeàbilemushkëritë musc’kërìt polmoni polmònimushmollë musc’mòll nespola nèspola

483

D DIALOGHI albanese-italiano


muskul (muskuj) mùskul (muskùj) muscolo mùskolomustaqe mustàqe baffi bàfimuzat (tul) qofte muzàt (tul) qòfte polpettone di manzo polpetòne di mànxomuze mus’è museo muzèomuzg mus’g crepuscolo krepùskolomuzikë e filmit mus’ik e filmit colonna sonora kolòna sonòranaftë naft gasolio gazòlionajt-klub (klub nate) nàjt-klub (klub nàte) night-club nàigt-klabnatë nat notte nòtenatën e mirë natën e mir buonasera (commiato) buonasèranatën e mirë nàtën e mir buonanotte buonanòtendal ndal alt altndalesë ndalès scalo skàlondalim i detyruar ndalìm i detürùar stop stopndalim ndalìm divieto diviètondalim qëndrimi ndalìm qëndrìmi sosta vietata sòsta vietàtandalohet duhani ndalòhet duhàni vietato fumare vietàto fumàrendalohet hyrja e atyre që nuk kanë punë ndalòhet hürja e atüre që nuk kan pun vietato l’accesso ai non addetti ai lavori vietàto l’açèso ai non adèti ài lavòrindalohet hyrja e automjeteve ndalòhet hürja e automjèteve divieto di accesso agli automezzi divièto di aççèsso àlj automèccindalohet hyrja ndalòhet hürja divieto d’ingresso divièto d’ingrèsondalohet ndalòhet vietato vietàtondarje ndàrje scompartimento skompartimèntondenjëse ndègnëse sedile sedìlendërhyrje kirurgjike ndërhürje kirurgj’ìke intervento chirurgico intervènto kirùrxhikondërkaq ndërkàq intanto intàntondërmarrje (firmë) ndëmàrrje (firm) azienda acièndandërmarrje ndërmàrrje impresa imprèsandërmjetës ndërmjètës mediatore mediatòrendërresa të brendshme ndërrèsa të brèndsc’me biancheria intima biankerìa ìntimandërroj ndërròj cambiare kambiàrendërroj trenin ndërròj trènin cambiare treno kambiàre trènondërsa ndërsà mentre mèntrendërtesë (godinë) ndërtès (godìn) edificio edifìçondeshje ndèscje partita partìtandez ndes’ mettere in moto mètere in mòtondezje ndès’je accensione açenziònendihmë e shpejtë (kujdestar plazhi) ndihm e sc’pèjt (kujdestàr plàzh’i)bagnino banjìnondihmë e shpejtë ndihm e sc’pèjt pronto soccorso prònto sokòrsondihmë e shpejtë rrugorendihm e sc’pèjt rrugòre soccorso stradale sokòrso stradàlendihmë! ndihm aiuto! aiùtondotje atmosferike ndòtje atmosferìke inquinamento atmosferico inkuinamènto atmosfèrikondreq(rregulloj) ndreq (rregullòj) aggiustare axhustàrendrydhje(përdredhje) ndrüdh’je(përdrèdh’je) distorsione (slogatura) distorziòne(slogatùra)në furrë në furr al forno al fòrnonë hell në hell allo spiedo alo spièdonë mëngjës (paradite) në mëngj’ès stamattina (stamani) stamatìna (stamàni)në mëngjës në mëngj’ës domattina domatìnanë orar në oràr puntuale puntuàlenë orën e sakte në orën e sàkte puntualmente puntualmèntenecrologji nekrologj’i necrologio nekrolòxhonefrit nefrìt nefrite nefrìtenegativ negatìv negativo negatìvonën hije nën hìje ombra òmbranëna nëna madre màdre

484



nënë (mëmë) nën (mëm) madre màdrenënkalim nënkalìm sottopassaggio sotopasàxhonëntituj nëntìtuj sottotitoli sototìtolinëntori nëntòri novembre novèmbre nerënxë nerënz’ pompelmo pompèlmonerv nerv nervo nèrvonervat nèrvat nervi nèrvinesër mëngjes nèsërmëngj’ès domani mattina domàni matìnanesër nèsër domani domànineurolog neurològ neurologo neuròlogonevralgji nevralgj’ì nevralgia nevralgxhìanevrasteni nevrastenì nevrastenia nevrastenìanganjëherë ngagnëhèr ogni tanto ònji tàntongarkesënngarkesën bagaglio bagàljiongarkoj baterinë ngarkòj baterìn caricare la batteria karikàre la baterìangërç nghërc’ crampo kràmpongiyrosje ngj’üròsje tintura tintùrangjalë ngjàl anguilla anguìlangjit ngj’it incollare inkolàrengjitje (infektim) ngj’ìtje (infektìm) contagio kontàxhongjitje ngj’ìtje scalata skalàtangjrëtrëndafil ngj’ürëtrëndafil rosa ròzangjyrë (bojë) ngj’ür (bòj) colore kolòrengjyrë (bojë) tempera ngj’ür (bòj) tèmpera colore a tempera kolòre a tèmperangjyrë (bojë) uji ngj’ür (bòj) ùji colore acquarello kolòre akuarèlongjyrë (bojë) vaji ngj’ür (bòj) vàji colore a olio kolòre a òliongjyrëlilak ngj’ürëlilàk lilla lìlangjyrëportokall ngj’ürëportokàll arancione arançiònengjyrëvjollcë ngj’ürëvjòllz viola viòlangrënie (vakt) ngrënie (vakt) pasto pàstongricë ngriz gelo xhèlongrihet ngrìhet decollare dekolàrengrirje ngrìrje congelamento konxhelamèntongritje në fuqi ngritj’e në fùqi elevazione a potenza elevaciòne a potènxangritje ngrìtje decollo dekòlongritje ngrìtje aumento aumèntongrohje, nxehje ngròhje nxèhje riscaldamento riskaldamèntonip nip nipote (maschio) nipòte (maskìo)nisem nìsem partire partìre niset nìset salpare salpàrenisje nìsje partenza partèncanjë e gjysëm gnë e gj’üsëm uno e mezzo ùno e mèxonjë e katërta (një çerek) gnë e kàtërta (gnë cerèk) un quarto un kuàrtonjë e treta gnë e trèta un terzo un tèrxonjë gjysëm gnë gj’üsëm un mezzo un mèxonjë tjetër gnë tjètër un’altra un’àltranjë-mijë falenderime gnë-mij’ falenderìme grazie mille gràcie mìlenjësh gnësc’ singolosingòlonjollë gnoll macchia màkianofull nòfull zigomo xìgomonofull nòfull mascella mashèlanormë e interesit norm e interèsit tasso d’interesse tàso d’interèsenot not nuoto nuòto notar notàr nuotatore nuotatòre

485



nuk është nuk ësc’t non è non ènuk punon nuk punòn non funziona (guasto) non funciòna (guàsto)numër çift nùmër cift numeri pari nùmeri pàrinumër dhjetor nùmër dh’jetòr numero decimale nùmero deçimàlenumër i kaluar nùmër i kalùar numero arretrato numèro arretràtonumër nùmër taglia (misura) tàlja (mizùra)numër nùmër misura mizùranumër periodik nùmër periodìk numero periodico nùmero periòdikonumër tek nùmër tek numeri dispari nùmeri dìsparinumër telefonit i lirë nùmer telefònit i lir numero telefonico libero numèro telefonìko libèronumër telefonit i zënë nùmer telefònit i s’ën numero telefonico occupato numèrotelefonìko okupàtonumër telefonit nùmer telefònit numero telefonico numèro telefonìkonumërues numërùes numeratore numeratòrenuse dhe dhëndër nùse dh’e dh’ëndër sposi spòzinuse nùse nuora nuòranxjerrje nga vendi nz’jèrrje nga vèndi lussazione lusaciònenyjë nüj nodo nòdoobelisk obelìsk obelisco obelìskoobjektiv objektìv obiettivo obietìvoobligacion obligaziòn obbligazione obligaciòneoboj òboj oboe òboeoborr monastiri obòrr monastìri chiostro kiòstrooborr obòrr cortile kortìleofertë ofèrt offerta ofèrtaofiçinë ofìcin officina ofiçìnaokarinë okarìn ocarina okarìnaoktapod oktapòd polpo pòlpookulist okulìst oculista okulìstaolimpiada olipiàda olimpiadi olimpìadiomlet (të fërguara) omlèt (te fërguàra) frittate fritàteonkolog onkològ oncologo onkòlogooperim operìm operazione operaciòneoptika optìka ottico òtikoorar i hapjes oràr i hàpjes orario d’aperura oràrio d’apertùraorar i trenave oràr i trènave orario ferroviario oràrio ferroviàrioorari i mbylljes oràri i mbülljes orario di chiusura oràrio di kiusùraorë (sahat) or sahàt orologio orolòxhoorë automatike or automatìk orologio automatico orolòxho automàtikoorë burrash or bùrrasc’ orologio da uomo orolòxho da uòmoorë dore or dòre orologio da polso orolòxho da pòlsoorë grash or grasc’ orologio da donna orolòxho da dònaorë me kuarc or me kuarz orologio al quarzo orolòxho al kuàrcoorë me lavjerrës or me lavjèrrës orologio a pendolo orolòxho a pèndoloorë me zile or me s’ìle sveglia svèljaorë muri or mùri orologio da muro orolòxho da mùroorë shifrore (elektronike) or scifròre (elektronìke) orologio digitale orolòxho dixhitàleorë xhepi or gèpi orologio da tasca orolòxho da tàskaorëndreqës orëndrèqës orologiaio oroloxhàjoorgano òrgano organo òrganooriz orìs’ riso rìzoortak ortàk socio sòçoortoped ortopèd ortopedico ortopèdikootorinolaringolog otorinolaringològ otorinolaringoiatra otorinolaringojàtrapa dhjamë pa dh’jàm magro màgro

486



pa doganë pa dogàn esente da dogana ezènte da dogànapa dyshim pa düscìm senza dubbio sènca dùbiopa shije pa scìje insipido insìpidopa taksë pa taks franchigia frankìxhapagesë (pagim) paghès (paghìm) pagamento pagamèntopagim paghìm rimborso rimbòrsopagjumësi pagj’umësì insonnia insòniapaguaj me këste pagùaj me këste pagare a rate pagàre a ràtepaguaj me para në dorë pagùaj me para në dor pagare in contanti pagàre in kontàntipaguaj pagùaj pagare pagàrepaguaj parapaguaj pagùaj parapagùaj pagare anticipatamente pagàre antiçipatamèntepagur pagùr borraccia boràçapajisje elektroshtëpiake pajìsie elektrosc’tëpiàke elettrodomestici eletrodomèstiçipajisje sportive pajìsje sportìve equipaggiamento sportivo ekuipaxhamènto sportìvopak i bërë pak i bër al sangue al sànguepak pak poco pòkopaketë cigaresh pakèt zigàresc’ pacchetto di sigarette pakèto di sigarètepako poste pàko pòste pacco postale pàko postàlepalë pal paio pàjopalë pal orlo òrlopalestër palèstër palestra palèstrapallat pallàt palazzo palàcopallto pàllto cappotto kapòtopambuk idrofil pambùk idrofìl cotone idrofilo kotòne idròfilopambuk pambùk cotone kotònepanair panaìr fiera fièrapankushe pankùsce porcino porçìnopanoramë (pamje) panoràm pàmje panorama panoràmapantallona pantallòna pantaloni pantalònipantallona të shkurtra pantallòna të sc’kùrtra pantaloncini pantalonçìnipantofla pantòfla ciabatte çiabàtepanxhar pangiàr barbabietola barbabiètolapapuçe papùce pantofole pantòfolepapunësi papunësì disoccupazione disokupaciònepara në dorë parà në dor contanti kontàntipara parà denaro denàroparabolë parabòl parabola paràbolaparadhënie paradh’ënie acconto akòntoparafango parafàngo parafango parafàngoparakalim parakalìm sorpasso sorpàsoparalelepiped këndrejtë paralelepìped këndrèjt parallelepipedo rettangolo paralelepìpedo retàngoloparalizë paralis’ paralisi paràliziparathënie parath’ënie prefazione prefaciònepardësy pardësü soprabito sopràbitopardje pardjè l’altro ieri l’àltro ièri parfum parfùm profumo profùmoparfumeri parfumerì profumeria profumerìapark park parco pàrkoparkim parkìm parcheggio parkèxhoparlament (Kuvend Popullor) parlamènt (kuvènd popullòr) parlamento parlamèntoparti partì partita partìtaparukë parùk parrucca parrùkaparukiere parukière parrucchiera parrukièrapasaportë pasapòrt passaporto pasapòrto

487



pasdalje (anus) pasdàlje (anùs) ano ànopasdreke pasdrèke dopopranzo dopopràncoPashkët pàsc’ kët Pasqua pàskuapasiv pasì passivo pasìvopasnesërpasnèsër dopodomani dopodomànipasqyrë e lëndës pasqür e lëndës indice indiçepasqyrë e lëndës pasqür e lëndës indice (sommario) ìndiçe (somàrio)pasqyrë pasqür specchio spèkiopasqyrë prapashikuese pasqür prapascikùese specchietto retrovisore spekièto retrovizòrepastaj pastàj poi pòipastë dhëmbësh past dh’ëmbësc’ dentifricio dentifrìçopastë past pasta (pasticcino) pàsta (pastiçìno)pastë rroje past rròje crema da barba krèma da bàrbapastel pastèl pastello pastèlopastroj pastròj pulire pulìrepasuri e luajtshme pasurì e lùjtsc’me beni mobili bèni mòbilipasuri e paluajtshme pasurì e palùajtsc’me beni immobili bèni imòbilipasuri pasurì beni bènipatate patàt të furrës të fùrrëstë skuqura të skùqura patate patàte al forno al fòrno fritte frìtepatate patàte patata patàtapatë rosto pat ròsto oca arrosto òka arròstopatëllxhan patëllgiàn melanzana melanxànapatentë patènt patente patèntepatentë patènt brevetto brevètopatina me rrotapatina me rròta pattini a rotelle pàtini a rotèlepatina patìna pattini pàtinipatinazh patinàzh’ pattinaggio patinàxhopatjetër patjètër senz’altro sencàltropatrullë patrùll pattuglia patùljapavion paviòn corsia korsìapazar (merkatë) pas’àr (merkàt) mercato merkàtopecetë pezètpeceta tavoline pezèta tavolìne tovagliolo tovaljòlopedal i gazit pedàl i gàs’it accelleratore açelleratòrepedal pedàl pedale pedàlepediatër pediàtër pediatra pediàtrapeizazh peis’àzh’ paesaggio paezàxhopeliçe pelìce pelliccia pelìçapeliçeri pelicerì pellicceria peliçerìapemë pem albero albèropenarello penarèllo pennarello penarèlopendë pend pinne pìnepenë pen penna pènapensioni plotë pensiòni plot pensione completa penziòne komplètapension pensiòn pensione penziònepër më vonë për më von a più tardi a più tàrdipër qind për qind percento perçèntoperde pèrde sipario sipàriopërdhese përdh’èse pianterreno pianterrènopërdorim i jashtëm, (brendëshëm) përdorìm ji jàsc’tëm (brèndshëm) uso esterno (interno) ùzo estèrno (intèrno)perëndim perëndìm tramonto tramontopërfaqësues përfaqësùes rappresentante raprezentàntepërfitim përfitìm profitto profìtopërgjysmore përgj’üsmòre bisettrice bisetrìçèperiferi periferì periferia periferìa

488



perime (zarzavate) perìme (s’ars’avàte) verdura verdùraperitonit peritonìt peritonite peritonìtepërkthej përkth’èj tradurre tradùrrepërkthim përkth’ìm traduzione traduciònepërkthyes përkth’ües interprete intèrpretepermanent permanènt permanente permanèntepërmbajtje përmbàjtje contenuto kontenùtopërmbledhje përmblèdh’je raccolta rakòltapërpjesëtim përpjesëtìm proporzione proporciònepërplasje përplàsje tamponamento tamponamèntopërpunues teksti përpunùes tèksti programma di scrittura progràma di skritùrapërqafim përqafìm abbraccio abràçopërqindje përqìndje provvigione provixhònepërqindje përqìndje percentuale perçentuàlepërrallë (fabul) përràll (fàbul) favola (fiaba) fàvola (fiàba)përrua përrùa ruscello rushèlopërshëndetje përscëndètje salve sàlvepersonal kompjuter personàl kompjùter personal computer personàl kompjùterpersonazh personàzh’ personaggio personàxhopërzierje përs’ìerje miscela mishèlapesëgarësh pesëgàresc’ pentathlon pentatlònpesëkëndësh pesëkëndësc’ pentagono pentàgonopesëvjeçar pesëvjeciàr quinquennio kuinkuèniopeshë bruto pesc’ brùto peso lordo pèzo lòrdopeshë neto pesc’ nèto peso netto pèzo nètopeshë pesc’ peso pèzopeshëngritje pescëngrìtje sollevamento pesi solevamènto pèzipeshk i thatë (bakalaro) pesc’k i th’at (bakalàro) baccalà bakalàpeshk pesc’k pesce pèshepeshk-pëllumb pèsc’k pëllùmb palombo palòmbopeshk-shpatë pesc’k sc’pat pesce spada pèshe spàdapeshkarexhë pesc’karèg’ peschereccio peskerèçopeshkatar pesc’katàr pescatore peskatòrepeshkim nënujë pesc’kìm nënùj pesca subacquea pèska subàkueapeshkim pesc’kìm pesca pèskapeshqe: pèsc’’qe pesce: pèshepeshqir pesc’qìr asciugamano ashugamànopezmatim i bajameve pes’matìm i bajàmeve tonsillite tonsilìtepezmatim pes’matìm infiammazione infiamaciònepi duhan pi duhàn fumarefumàrepiano e madhe piàno e màdh’e pianoforte a coda pianofòrte a kòdapiano piàno pianoforte pianofòrtepiceri pizerì pizzeria picerìapickim pizkìm puntura puntùrapije pìje bevanda bevàndapije pìje consumazione konsumaciònepije: pij’e bevande bevàndepika pìka gocce gòçepikatore pikatòre contagocce kontagòçepikë furnizimi (karburant) pik furnis’ìmi (karburànt) distributore di benzina distributòre di benxìnapikë pik punto pùntopiktor piktòr pittore pitòrepikturë piktùr pittura pitùrapilot pilòt pilota pilòta

489



pilula, hapje (tablete) pilùla hapj’e (tablète) pillola pilòlapinca të vogela pìnza të voghèla pinzetta pincètapineskë pinèsk puntina puntìnapinpong pingpòng ping pong pìng pòngpiper pipèr pepe pèpepiramidë piramìd piramide piràmidepirun(pirua) pirùn (pirùa) forchetta forkètapishinë piscìn piscina pishìnapishnajë pisc’nàj pineta pinètapistë pist pista pìstapistë vallëzimi pist vallës’ìmi pista da ballo pìsta da bàlopiston pistòn pistone pistònepizhame pizh’àme pigiama pixhàmapjatalarëse pjatalàrëse lavandino lavandìnopjatë e vogël pjàt e vòghël piattino piatìnopjatë pjàt piatto piàtopjatë pjàte thellë e th’ell piatto piàtofondo fòndopjatë pjàt e cekët (e rrafshët) e zèkët(e rrafsc’ët) piatto piàtopiano piànopjeper(bostan) pjèper (bostàn) melone melònepjesë këmbimi pjès këmbìmi pezzo di ricambio pèco di rikàmbiopjesë pjès parte pàrtepjesë pjès tempo tèmpopjesëtim pjesëtìm divisione diviziònepjesëze (thyerje) pjèsës’e (th’üerje) frazioni fraciònipjeshkë pjèsc’k pesca pèskaplagë e sipërfaqshme plag’ e sipërfàqsc’me ferita superficiale ferìta superfiçiàleplagë e thellë plag’ e th’ell ferita profonda ferìta profòndaplagë plag’ ferita ferìtaplan, rrafshplan rrafsc’ piano piànoplastikë plastìk plastica plàstikaplate platè platea platèaplatin platìn platino plàtinoplazh plazh’ spiaggia spiàxhapleurit pleurìt pleurite pleurìtepllakë përkujtimore pllak përkujtimòre lapide làpidepluhur (ilaç) pluhùr (ilàc) polvere pòlverepluhur rrobash plùhur rròbasc’ detersivo detersìvopneumoni pneumonì polmonite polmonìtepo po si sìpoemë poèm poema poèmapoezi poes’ì poesia poezìapolic polìz vigile vìxhilepolic polìz poliziotto policiòtopolici polizì polizia policìapolici rrugore polizì rrugòre polizia stradale policìa stradàlepoliklinikë (poliambulancë) poliklinìk (poliambulànz) poliambulatorio poliambulatòriopoliomielit poliomielìt poliomielite poliomielìtepomadë (melhem) pomàd (melhem) unguento unguèntopomadë pomàd pomata pomàtapompë benzine pomp bens’ìne pompa di benzina pòmpa di benxìnaporosin porosìn ordinazione ordinaciòneport port porto pòrtoportë port porta pòrtaportier portièr portiere portière

490



portofol portofòl portafoglio portafòljoportokall portokàll arancia arànçaportokalli portokàlli arance arànçeportret portrèt ritratto ritràtopostë me aeroplan post me aeroplàn posta aerea pòsta aerèapostë post posta pòsta postë restante (në pritje) post restànte (në prìtje) fermo posta fèrmo pòstapostier postièr postino postìnopostoj postòj imbucare imbukàrepothuajse poth’uaj’se abbastanza abastàncapozë pos’ posa pòzapranverë pranvèr primavera primavèra pras pras porro pòroprefiks prefìks prefisso prefìsoprekje prèkje tatto tàtoprerje prèrje taglio tàljopresbit (hipermetrop) presbìt (hipermetròp) presbite prèsbitepresion presiòn pressione presiòneprezervativ (profilaktik) pres’errvatìv (profilaktìk) preservativo prezervatìvoprilliprìlli aprile aprìle prindër prìndër genitori xhenitòriprinter prìnter stampante stampànteprivat privàt privato privàtoprizë pris’ presa prèsaprizëm prìs’ëm prisma prìzmaprocesverbal prozesverbàl verbale verbàleprodhim prodh’ìm prodotto prodòtoprodhim prodh’ìm produzione produciòneprodhoj prodh’òj produrre prodùrreprodhues prodh’ùes produttore produtòreprodukt prodùkt prodotto prodòtoprofesion profesiòn professione profesiòneprogram progràm programma progràmaprogramim programìm programmazione programaciòneprojektim projektìm proiezione projeciònepronar pronàr proprietario proprietàriopronë pron proprietà proprietàproshutë prosciùt prosciutto proshùtoprotagonist protagonìst protagonista protagonìstaprotezë protès’ protesi pròteziprovoj provòj provare provàreprozë pros’ narrativa naràtivapsikiatër psikiàtër psichiatra psikiàtrapsikolog psikològ psicologo psikòlogopublicitet (reklamë) publizitètreklàm pubblicità publiçitàpublik publìk pubblico pùblikopudërpùdër cipria çìpriapudër talk pùdër talk borotalco borotàlkopulëme oriz pul me òriz pollo con riso pòlo kon rìzopulë të zier pul të s’ìer gallina lessa galìna lèsapulla postare pùlla postàre affrancatura afrankatùrapullë pull francobollo frankobòlopulpa e këmbës pulpà e këmbës polpaccio polpàçopuls puls polso pòlso

491



punë pun lavoro lavòropunët punët affari afàripunëtor punëtòr operaio operàjopupë pup poppa pòpapure purè purè purèpurgativ (pastrues) purgatìv (pastruès) purgante purgàntepuro pùro sigaro sigàropushim (intervalë) (ndërprerje) puscìm (intervàl) (ndërprerj’e) intervallo intervàlopushim nga puna puscìm nga pùna licenziamento liçenciamèntopushime puscìme ferie (vacanze) fèrie (vakànce)pushime puscìme vacanze vakàncepushkë për gjah pusc’k për gj’ah fucile subacqueo fuçìle subàkueoputhje pùth’je bacio bàçopyll püll bosco bòskoqarkullim qarkullìm circolazione stradale çirkolaçiòne stradàleqarkullim qarkullìm circolazione çirkolaciòneqefull qefùll cefalo çèfaloqendër e banuar qèndër e banùar centro abitato çèntro abitàtoqender qendèr centro çèntroqendër qyteti qèndër qütèti centro città çèntro çitàqëngj të pjekur (në furrë) qëngj’i të pjèkur agnello al forno anjèlo al fòrnoqëngj të tredhur me patate qëngj’ të tredh’ùr me patàte castrato con patate kastràto kon patàteqëngji të zier qëngj’i të zìer agnello lesso anjèlo lèsoqep qep cucire kuçìreqepallë qepàll palpebra pàlpebraqepë qep cipolla çipòlaqepje qèpje sutura sutùraqeramikë qeramìk ceramica çèramikaqershi qerscì ciliege çilièxheqershori qerscòri giugno xhùnjo qetësues qetësùes calmante (tranquillante) kalmànte (trankuillànte)qiell i kthjellët qìell i kth’jèllët cielo sereno çièlo serènoqiell i mbyllur qìell i vrègn’tur cielo coperto çièlo kopèrtoqiell me re (i vrenjtur) qìellme re ( i vrègn’tur) cielo nuvoloso çièlo nuvolòzoqiell me yje qìell me üje cielo stellato çièlo stelàtoqiell qìell cielo çièloqiellzë qiells’ palato palàtoqilim qilìm tappeti tapètiqira qirà affitto afìtoqiramarrës qiramàrrës inquilino inkuilìnoqitje qìtje tiro tìroqofte me patate qòfte me patàt polpette con patate polpète kon patàtequmësht qùmësc’t latte làteqytet qütèt città çitàqytet-muze qütèt-mus’è città-museo çità muzèoracion raciòn porzione porciòneradhë radh’ fila fìlaradhë radh’ coda (fila) kòda (fìla)radhiqe e kuqe e trevisos radh’ìqe e kùqe e trevìsos radicchio di treviso radìkio di trevìzoradhiqe radh’iqe invidia invìdiaradiator radiatòr radiatore radiatòreradio ràdio radio ràdioradiografi radiografì radiografia radiografìaradiolog radiològ radiologo radiòlogo

492



ragu ràgu rognone ronjònerajë ràj razza ràcarajon i policisë rajòn i polizìs commissariato di polizia komisariàto di polìciaraki rakì acqua vite (grappa) àkua vìte (gràpa)rallë rall raramente raramènteraskapitje raskapìtje spossatezza sposatècarast rast occasione okkasiònere re nuvola nùvolareçel (marmelatë) recèl (marmelàt) marmellata marmelàtarecepsion rezepsiòn reception resèpsionrecetë rezèt ricetta riçètarecetë rezèt prescrizione preskriciòneregbi règbi rugby règbiregjisor regj’isòr regista rexhìstaregjistrim regj’istrìm registrazione rexhistraciòneregjistrojregj’istròj registrare rexhistràrereklamë reklàm propaganda propagàndareklamim reklamìm reclamo reklàmorekomande me lajmërim marrjeje rekomandè me lajmërìmmàrrjeje raccomandata con ricevuta di ritorno rakkomandàta kon riçevùta di ritòrnorekord rekòrd record rèkordrentë rent rendita rènditarepart repàrt reparto repàrtorërë rër sabbia sàbiarestaurim restaurìm restauro restàurorestorant restorànt ristorante ristoràntereumatizëm reumatìs’ëm reumatismo reumatìzmorevani revanì dolce simile al pandi Spagna con sciropporevistë revìst rivista rivìstarevistë televizive revìst televis’ìve telegiornale telexhornàlerezervë res’èrv scorta skòrtarezervë res’èrve riserva risèrvarezervim (prenotim) res’ervìm (prenotìm) prenotazione prenotaciònerezervoj res’ervòj prenotare prenotàreribotim ribotìm ristampa ristàmparigon rigòn origano origànorikthej rikth’èj restituire restituìrerimorkiator rimorkiatòr rimorchiatore rimorkiatòrerindërtìm rindërtìm ricostruzione rikostruciòneriprodhim riprodh’ìm riproduzione riproduciònerol rol ruolo ruòloroman policor romàn polizòr romanzo giallo romànxo xhàloroman romàn romanzo romànxoromb romb rombo ròmboromb ròmb rombo ròmborosë ros pappagallo papagàlorosto derri ròsto dèrri carne di maiale arrosto kàrne di maiàle aròstorozmarinë ros’marìn rosmarino rozmarinorrafshnaltë rrafsc’nàlt altopiano altopiànorrebesh rrebèsc’ acquazzone akuacònerregulloj (ndreq) rregullòj (ndreq) riparare riparàrerrënjë karafili rrëgn’ karafili chiodi di garofanokiòdi di garòfanorrënjë katrore rrëgn’ katròr radice quadrata radìçe kuadràtarrënjë rrëgn’ radice radìçerrënojë rrënòj rovine rovìne

493



rrepë rrep rapa ràparrepë rrep ravanello ravanèlorrëshqas me ski rrësc’qàs me ski sciare shiàrerreth (unazë e martesës) rreth’ (unàs’ e martèsës) fede fèderreth rreth’ circonferenza çirconferènxarreth rreth’ cerchio çèrkiorreze rrès’e raggio ràxhorrezik vdekjeje rres’ìk vdèkjeje pericolo di morte perìkolo di mòrterrezik zjarri rres’ìk s’jàrri pericolo d’incendio perìkolo d’inçèndiorrigicë rrughìz vicolo vìkolorrip (brez) rrip (bres’) cintura çintùrarrip i orës rrip i òrës cinturino çinturìnorrip transmisioni rrip transmisiòni cinghia di trasmissione çingia di trasmissiònerroba të bardha rròba të bàrdh’a biancheria biankerìarroba të brendshme rròba të brèndsc’me biancheria biankerìarroba të gatshme (konfeksione) rròbate gàtsc’me abbigliamento abiljamèntorrobaqepësi rrobaqepësì sartoria sartorìarrobëdëshambër rrobëdesciàmbër vestaglia vestaljarrogë rrog stipendio stipèndiorrota rròta carrello (aereo) karrèlorrotë rrot ruota ruòtarruaj rrùaj radere ràdererruaj rrùaj fare la barba fàre la bàrbarrufë alergjike e barit rruf alergj’ìke e bàrit raffreddore da fieno rafredòre da fiènorrufë rruf raffreddore rafredòrerrufë rrùfè fulmine fùlminerrufkë rrufk uova alla coque uòva àla kòkrrugë e asfaltuar rrug e asfaltùar strada asfaltata stràda asfaltàtarrugë kombëtare rrug kombëtàre strada nazionale stràda nacionàlerrugë kryesore rrug krüesòre strada principale stràda prinçipàlerrugë me një drejtim rrug me gnëdrejtìm strada a senso unico stràda a sènso ùnikorrugë qorre rrug qòrre strada senza uscita stràda sènca ushìtarrugë rrug via vìarrugë rrug strada stràdarrugë rrug strada (via) stràda (vìa)rrukë rruk geranio xheràniorrush mali rrusc’ màli mirtillo mirtìllorrush rrusc’ uva ùvarrymë (korrent) rrüm (korrènt) corrente korrènterubin rubìn rubino rubìnorubinetë rubinèt rubinetto rubinètorulotë rulòt roulotte rulòts’ka vende s’ka vènde tutto esaurito tùto ezaurìtosa bukur! sa bùkur che bello! ke bèlosa gjynah! sa gj’ünàh che peccato! ke pekàtosa inat! sa inàt che rabbia! ke ràbiasafir safìr zaffiro xàfirosaksofon saksofòn sassofono sasòfonosalcë domatesh sàlz domàtesc’ concentrato di pomodoro konçentràto di pomodòrosalcë kosi salz kòsi salsa a base di yogurt sàlsa a bàze di jògurtsalcë salz salsa sàlzasallam sallàm salame salàmesallameri sallamerì salumeria salumerìasallat e perzier sallàt e pers’ièr insalata mista insalàta mìsta

494



sallat jeshile (marule) sallàt jescìle (marùle) lattuga latùgasallatë frutash sallàt frùtasc’ macedonia maçedòniasallatë sallàt insalata insalàtasallë e ngrënies sall e ngrënies sala da pranzo sàla da prànxosallë konferencashsall konferènzasc’ sala convegni sàla konvènjisallë operacioni sall operaziòni sala operatoria sàla opertòriasallë pritjeje sall prìtjeje sala d’attesa sàla d’atèzasallë sall sala sàlasallon i vogël (saletë) sallòn i vògël (salèt) salotto salòtosalmon salmòn salmone salmònesalsiçe salsìce salsiccia salsìçasandale sandàle sandali sàndalisapun rroje sapùn rròje sapone da barba sapòne da bàrbasapun sapùn sapone sapònesapun tualeti sapùn tualèti saponetta saponètasardele në vaj (vajisura) sardèle në vàj (vajisùra) sardine sott’olio sardìne sot’òliosardele sardèle sardine sardìnesatelit satelìt satellite satèlitesckoj djathtas sc’kòj djàth’tas andare a destra andàre a dèstrasë pari së pàri dapprima daprìmaseancë seànz udienza udièncaseks seks sesso sèsoseli selì sede sèdeselino sèlino sedano sèdanosemafor semafòr semaforo semàforosëmundje sëmùndje malattia malatìasëmundje veneriane sëmùndje veneriàne malattia venerea malatìa venèreasende të humbura sènde të hùmbura oggetti smarriti oxhèti smarrìtisende vetjake sènde vetjàke effetti personali efèti perzonàlisepie sepìe seppia sèpiaserbator serbatòr serbatoio serbatòjoseri serì collana kolànaserum serùm fleboclisi fleboklìsiservofren servofrèn servofreno servofrènosferë sfer sfera sfèrasfungjer sfungj’èr spugna spùnjashall (shami koke) sciàll (sciamì kòke) foulard fùlarshall sciàll sciarpa shàrpashalqi (bostan) sciàlqi (bostàn) anguria angùriashami sciamì fazzoletto facolètoshampanjë sciampàgn’ spumante spumànteshampo sciàmpo shampoo shàmposhasi sciasì telaio telàjoshatërvan sciatërvàn fontana fontànashef stacioni scef staziòni capostazione kapostaciòneshef treni scef trèni capotreno kapotrènoshegë sceg melagrana melagrànashekull scèkull secolo sèkoloshëndet scëdèt salute salùteshenjë rrugore scegn’ rrugòre cartello indicatore kartèlo indikatòreshenjë rrugore scegn’ rrugòre segnale stradale senjàle stradàlesheqer sceqèr zucchero xukèroshërbim scërbìm servizio servìcioshërim scërìm guarigione guarigjiòne

495



shesh scesc’ piazza piàcashëtitje scëtìtje passeggiata pasexhàtashëtitje scëtìtje gita xhìtashezlong (karrige plazhi) sces’lòng (karrighe plàzh’i) sedia a sdraio sèdia a zdràjoshfaqje sc’fàqje rappresentazione raprezentaciòneshfaqje variete sc’faqj’e varietè varietà varietàshi sci pioggia piòxhashiatik sciatìk sciatica shàtikashifra arabe scìfra àrabe numeri arabi nùmeri àrabishifra romake scìfra romàke numeri romani nùmeri romànishije scìje gusto gùstoshijoj scijòj olfatto olfàtoshikim scikìm vista vìstashinë scin rotaia rotàjashiringë (shiringa) scirìng (scirìnga) siringa sirìngashirit scirìt nastro nàstroshish qebap scìsc’ qebàp arrostito arostìtoshishe scìsce bottiglia botìljashit scit vendere vèndereshitblerje scitblèrje compravendita kompravènditashitës (shitëse) scìtës (shìtëse) commesso(a) komèso(a)shitës scìtës venditore venditòreshitet scìtet vendesi vèndezishitje me çmime të ulta scìtje me c’mime të ùlta saldi sàldishitje nën çmim scìtje nën c’mim svendita svènditashitje scìtje vendita vènditashjaqje (spektakël) sc’fàqje (spektàkël) spettacolo spetàkoloshkallë sc’kàll scala skàlashkelje sc’kèlje infrazione infraciòneshkëlqyeshëm sc’këlqüescëm splendido! splèndidoshkëmb sc’këmb roccia ròçashkëmb sc’këmb scoglio skòljoshkëmbim sc’këmbìm scambio skàmbioshkoj majtas sc’kòj màjtas andare a sinistra andàre a sinìstrashkoj sc’kòj andare andàreshkollë sc’koll scuola skuòlashkrepëse sc’krèpëse fiammifero fiamìferoshkrepje sc’krèpje scatto skàtoshkrimtar sc’krimtàr scrittore skritòreshkruaj në kompjuter sc’krùaj në kpmpjùter digitare dixhitàreshkruaj sc’krùaj scrivere skrìvereshkumë rroje sc’kum rròje schiuma da barba skiùma da bàrbashkumë sc’kum schiuma skiùmashkurtisc’kùrti febbraiofebràjoshkurtore sc’kurtòre scorciatoia skorçatòjashlyerje e llogarisë sc’lüerje e llogarìs liquidazione di un conto likuidaciòne di un kòntoshofer sciofèr autista autìstashok (tronditje psiqike)sciòk (trondìtje psiqike) shock shòkshollë sciòll suola suòlashoqëri (kompani ajrore) scioqërì (kompanì ajròre) compagnia aerea kompanj’a aèreashoqëri me përgjegjësi të kufizuar scioqërì me përgj’egj’ësì tëkufis’ùar società a responsabilità limitata soçetà a responsabilità limitàtashoqëri për aksione scioqërì për aksiòne società per azioni soçetà per aciònishoqëri scioqërì società soçetàshpargull sc’pàrgull asparago aspàrago

496



shpatull (sup) sc’pàtull (sup) spalla spàlashpatull sc’pàtull scapola skàpolashpejt sc’pèjt presto prèstoshpejt sc’pèjt subito sùbitoshpejtësi sc’pejtësì velocità veloçitàshpenzim sc’pens’ìm spesa spèzashpesh sc’pesc’ spesso spèsoshpeshtim rrahjesh sc’pesc’tìm rràhjesc’ spina spìnashpina (ferrë, hal kurrizore) (shtyllë kurrizore) sc’pìna (ferr hal kurris’òre) (sc’tüll kurris’òre) palpitazioni palpitaciònishpinë (kurriz) sc’pin (kurrìs’) schiena skiènashpretkë sc’pretk milza mìlcashpues shkëmbi sc’pùes sc’këmbi dattero di mare datèro di màreshtatore sc’tatòre statua stàtuashtatori sc’tatòri settembre setèmbre shteg sc’tegh sentiero sentièroshtëpi botuese sc’tëpì botùese casa editrice kàza editrìçeshtëpi sc’tëpì casa kàzashtetësi sc’tetësì cittadinanza çitadinàncashtrat (krevat) sc’trat (krevàt) lettino letìnoshtrat (krevat) sc’trat (krevàt) letto lètoshtrat portativ sc’tràt portatìv branda bràndashtrëngatë (stuhi) sc’trëngàt (stuhì) temporale temporàleshty sc’tü spingere spìnxhereshtyllë sc’tüll colonna kolònashtyp sc’tüp investire investìre shtypshkrime sc’tüpsc’krìme stampe stàmpeshuaj (mbyll) sciùaj spegnere spènjereshum mirë sciùm mir molto bene mòlto bèneshumë i shijshëm sciùm i scìjscëm squisito skuizìtoshumë sciùm molto mòltoshumë sciùm somma sòmashumë të fala scìum të fàla tanti saluti tànti salùtishumëfaqësha sciùmëfaqëscia solidisòlidishumëkëndësha sciùmëkëndëscia poligoni polìgonishumëzim sciumës’ìm moltiplicazione moltiplikaciòneshurup sciurùp sciroppo shiròposhyta sciüta orecchioni (parotite) orekiòni (parotìte)si je? si jè come stai? kòme stàisi jeni? si jèni come sta? kòme stàsi shkon (çkemi)? si sckon ( c’kèmi) come va? kòme vasi të jetë si të jet qualsiasi kualsiàsisida sìda aids àidssifiliz sifilìs’ sifilide sifìlidesiguresë sigurès fusibile fuzìbilesigurimi i makinës sigurìmi i makìnës assicurazione auto asikuraciòne àutosigurimi sigurìmi assicurazione asikuraciònesigurisht sigurìsc’t certo (certamente) çèrto (çertamènte)simpatik simpatìk simpatico simpàtikosindakatë sindakàt sindacato sindakàto sinjal signàl freccia frèçasipërfaqe sipërfàqe superficie superfìçiesirenë sirèn sirena sirènasirtarë sirtàr cassetto kasètosistem nervor sistèm nervòr sistema nervoso sistèma nervòzo

497



skadim skadìm scadenza skadèncaskarlatinë (fruth i zi) skarlatìn (fruth’ i s’i scarlattina skarlatìnaskelë skel imbarcadero imbarkadèroskelë skel banchina bankìnaskelet skelèt montatura montatùraskenar skenàr sceneggiatura shenexhatùraskenë sken palcoscenico palkoshènikoskenë sken scena shènaskenografi skenografì scenografia shenografìaskërfyell skërfüell trachea trakèaskermë skerm scherma skèrmaski ski sci shiskuadër (ekip) skuàdër (ekìp) squadra skuàdraskulptor skulptòr scultore skultòreskulpturë skulptùr scultura skultùraskumbri skùmbri sgombro sgòmbrosmalt smalt smalto smàltosmerald smeràld smeraldo smeràldosoftwer sòftuer software sòftuersot sot oggi òxhi spalcë, saragon spalz saragòn sarago saràgospec djegës spez djèghës peperoncino peperonçìnospec spez peperone peperònespektator spektatòr spettatori spetatòrispikere spìkere annunciatrice anunçiatrìçespinaq spinàq spinaci spinàçispinë spin spina spìnaspirancë spirànz ancora ànkoraspital spitàl ospedale ospedàlesport sport sport sportsportel sportèl sportello sportèlosqetull sqetùll ascella ashèlastacion staziòn stazione staciònestacion staziòn fermata fermàtastadium stadiùm stadio stàdiostampim stampìm stampa stàmpastenokardi stenokardì angina pectoris anxhìna pektorìsstereofonik stereofonìk stereofonico stereofònikostërlodhje stërlòdh’je esaurimento ezaurimèntostërvitje stërvìtje allenamento alenamèntostil stil stile stìlestilolaps stilolàps biro bìrostinët stinët stagionistaxhonistjuardesë stjuardès hostess hòstesstof stof stoffa stòfastok stok giacenza xhaçèncastol stol panchina pankìnastomak stomàk stomaco stòmakostrehim strehìm alloggio alòxhostres stres stress stresstridhe strìdh’ ostrica òstrikastufë (sobë) stufa stufastuhi (uragan) stuhì (uragàn) uragano uragàno sultiash(syltiash) sultìasc’(sültiasc’) riso dolce al latte rìzo dòlçe al làtte

498



supat supàt minestre minèstresupëpule sup pùle minestra di pollo minèstra di pòlosupë (me vezë) sup (me vez) brodo (con uovo) bròdo (kon uòvo)supë barishte sup barìsc’te minestra di verdura minèstra di verdùrasupë orizi (minestër) sup orìzi (minèstër) minestra di riso minèstra di rìzosupë peshku sup pesc’ku zuppa di pesce xùpa di pèshesupermarkato supermarkàto supermercato supermerkàtosustë sust molla mòlasutien sutièn reggiseno rexhisènosy (sytë) sü (süt) occhio (occhi) òkio (òki)syze (gjyzlykë) dielli süs’e (gj’üs’lük) dièlli occhiali da sole okiàli da sòlesyze (gjyzlykë) süs’e (gj’üs’lük) occhiali okiàlitabaka tabakà vassoio vasòjotabllo (pikturë) tabllò (piktùr) quadro kuàdrotakë e lartë tak e lart tacco alto tàko àltotakë e ulët tak e ùlët tacco basso tàko bàsotakë tak tacco tàkotaketuke (tavëll cigare) taketùke (tavëll zigàre) portacenere portaçèneretakim takìm appuntamento apuntamèntotakim takìm incontrarsi inkontràrsitaksë taks tassa tàsataksi taksì taxi tàksitangjente tangj’ènte tangente tanxhèntetani (tashti) tanì (tasc’tì) adesso (ora) adèso (òra)tapënxjerrëse tapënz’jèrrëse cavatappi kavatàpitapet (qilim) tapèt (qilìm) tappeto tapètotarë tar tara tàratargë targ targa tàrgatarifë doganore tarìf doganòre tariffa doganale tarìfa doganàletarifë tarìf tariffa tarìfatas qebap tas qebàp spezzatino specatìnotatim tatìm imposta impòstatavë me kos (tavë Elbasani) tav me kos (tav Elbasani) agnello al forno con salsa a base di yogurttavolin shkrimi tavolìn sc’krìmi scrivania skrivanìatavolinë tavolìn tavolo tàvolotë ardhura të àrdh’ura entrate entràtetë bëftë mirë! të bëft mir buon appetito buòn apetìtotë dyta të düta secondi piatti sekòndi piàtitë fikët të fikët svenimento svenimèntotë ftohtë të ftoht freddo frèdotë holla (të vogla) të hòlla (të vògla) spiccioli spìçolitë kuq të kuq rossetto rosètotë lirë të lir economico ekonòmikotë ndërjtura të ndërjtura sedere sedèretë ngrira të ngrìra surgelati surxhelàtitë para të pàra primi piatti prìmi piàtitë përbrendshme të përbrèndsc’me frattaglie fratàljetë përdoshmetë perdòsc’me utili ùtilitë shkëlqyer të sc’këlqüèr eccellente eçelènteteatër teàtër teatro teàtrotekst (libër) shkollor tekst (lìbër) sc’kollòr testo scolastico tèsto skolàstikotelefon telefòn telefono telèfonotelefon telefòn apparecchio telefonico aparèkio telefònikotelefonim (telefon) telefonìm (telefòn) telefonata telefonàta

499



telefonoj (marr në telefon) telefonòj (marr në telefòn) telefonare telefonàretelegraf telegràf telegrafo telègrafotelegram telegràm telegramma telegràmatelekamerë telekàmer telecamera telekàmeratelekomand telekomànd telecomando telekomàndoteleks telèks telex tèlekstelenovelë telenovèl telenovela telenovèlateleobjektiv teleobjektìv teleobiettivo teleobietìvoteleseleksion teleseleksiòn teleselezione teleseleciònetelespektator telespektatòr telespettatore telespetatòretelevizion televis’iòn televisione televiziònetelevizor televis’òr televisore televizòretëmbël tëmbël bile bìletemperaturë temperatùr temperatura temperatùratëmth tëmth’ tempia tèmpiatendë tènd tenda tèndateneqe (kuti metalike) teneqè (kutì metalìke) lattina latìnatenis tenìs tennis tènistension i lartëtensiòn i lart pressione alta presiòne àltatension i lartë tensiòn i lart alta tensione àlta tensiònetension i ulël tensiòn i ùlët pressione bassa presiòne bàsaterapi terapì terapia terapìatërheq tërhèq tirare tiràretërheqje e përparme tërhèqje e përpàrme trazione anteriore traciòne anteriòretërheqje e prapme tërhèqje e pràpme trazione posteriore traciòne posteriòretërheqje tërhèqje trazione traciòneterminal tèrminal terminale terminàletermometër termomètër termometro termòmetroteshtimëtesc’tìm starnuto starnùtotetanos tetanòs tetano tètanotetori tetòri ottobre otòbreteze tès’e zia (materna) cìa (matèrna)thaj th’àj asciugare ashugàretharëse flokësh th’àrëse flòkësc’ fon fonthellësi th’ellësì profondità profonditàthembër th’èmbër tallone talònethikë th’ik coltello koltèlothirrje th’ìrrje chiamata kiamàtathith (thumb) th’ith’(th’umb) capezzolo kapècolothithës higjenik (pecetë grash) th’ìth’ës higj’enìk (pezèt grasc’) assorbenti igienici asorbèntiixhenìçithjerrë (lente) me kontakt th’jèrr (lènte) me kontàkt lente a contatto lènte a kontàtothjerrë (lente) th’jèrr (lènte) lente lèntethjerrëz th’jèrrës’ lenticchia lentìkiathua th’ùa unghia ùngiathurrje th’ùrrje trama tràmathyesë th’ües frazione fraciònetifo tìfo tifo tìfotifoz tifòs’ tifoso tifòzotimon hidraulik timòn hidraulìk servosterzo servostèrxotimon timòn volante volàntetimon timòn timone timònetimpan timpàn timpano tìmpanotinkturë jodi tinktùr jòdi tintura di iodio tintùra di iòdiotiranda tirànda bretelle bretèle

500



tirazh tiràzh’ tiratura tiratùratitull studimi tìtull studìmi titolo di studio titòlo di stùdiotitull titùll titolo tìtolotokëz tòkës’ fibbia fìbiaton ton tonnellata tonelàtaton ton tonno tònotop top pallone palònetopaz topàs’ topazio topàciotortë tort torta tòrtatortë tort torta (con creme) tòrta (kon krème)trafik trafìk traffico tràfikotraget traghèt traghetto tragètotragjedi tragj’edì tragedia traxhèdiatrajner trajnèr allenatore alenatòretrampolinë trampolìn trampolino trampolìnotramvaj tramvàj tram tramtranfuzion transus’iòn trasfusione trasfuziònetranguj (sallator) trangùj (sallatòr) cetrioli çetriòlitrangull (kastravec) tràngull (kastravèz) cetriolo çetriòlotransmetoj transmetòj trasmettere trazmèteretransportim transportìm trasporto traspòrtotrap trap zattera xatèratrapan trapàn trapano tràpanotrapez trapès’ trapezio trapèciotreg treg mercato merkàtotregim treghìm racconto rakòntotregtar me pakicë tregtàr me pakìz dettagliante detaljàntetregtar tregtàr negoziante negociàntetregtar tregtàr commerciale komerçàletregti e jashtme tregtì e jàsc’tme commercio estero komèrço èsterotregti me pakicë tregtì me pakiz commercio al minuto komèrço al minùtotregti me shumicë tregtì me sciumìz commercio all’ingrosso komèrço all’ingròsotregti tregtì commercio komèrçotregtoj tregtòj mercanteggiare merkantexhàretrekëndësha trèkëndëscia triangoli triàngolitrelejbus trelejbùs filobus filòbustremujori tremujòri trimestre trimèstretren mallrash tren màllrasc’ treno merci trèno mèrçitren tren treno trènotren udhëtarësh tren udh’ë tàrësc’ treno passeggeri trèno pasexhèritrëndafil trëndafìl rosa ròzatrigon trigòn sottili sfoglie ripiene di noci con sciroppo, di forma triangolaretriko trìko maglione maljònetroftë troft trota tròtatrombon trombòn trombone trombònetrombozë trombòs’ trombosi trombòzitronditje trunore trondìtje trunòre commozione cerebrale komociòne çerebràletrotuar trotuàr marciapiede marçapièdetru kotolet trù kotolèt cotoletta di cervella kotolèta di çervèlatru tru cervello çervèlotrumbetë trumbèt tromba tròmbatrumbzë trumbs’ timo tìmotrung koni trung kòni tronco di cono trònko di kònotrup trup scafo skàfo

501



tryezë (tavolinë) trüès’ (tavolìn) tavolo (tavola) tàvolo (tàvola)tryeze-të përbëra trüès’e te përbëra dessert desèrtualet (trapez tualeti) tualèt (trapès’ tualèti) toilette tualèttub shkarkimi tub sc’karkìmi tubo di scappamento tùbo di skapamèntotuberkoloz tuberkolòs’ tubercolosi tuberkolòzitubet tubèt tubetto tubèto tufë lulesh (me lule) tuf lùlesc’ (me lùle) mazzo di fiori màco di fiòritufë tuf gregge grèxhetulipantulipàn tulipano tulipànotullumba tullùmba dolci simili ai babà (senza rhum) con sciroppotumor i keq (kanceroz) tumòr i keq (kanzeròs’ tumore maligno tumòre malìnjotumor i mirë tumòr i mir tumore benigno tumòre benìnjotundeni para përdorimit tùndeni pàra përdorìmit agitare prima dell’uso axhitàre prìma del’ùzotunel tunèl galleria galerìatungjatijeta tungj’atij’èta ciao çiàotuta tùta tuta tùtaudhërrëfyes për turistët udh’ërrëfües për turìstët guida turistica guìda turìstikaudhërrëfyes udh’ërrëfües guida guìdaudhëtar udh’ëtàr passeggero pasexhèroudhëtar udh’ëtàr viaggiatore viaxhatòreujë borik ùjbòrik acqua borica àkua borìkaujë i distiluar ùj i distilùar acqua distillata àkua distilàtaujë i ëmbël ùj i ëmbël acqua dolce àkuà dòlçeujë i kripur ùj i krìpur acqua salata àkua salàtaujë i oksigjenuar ùj i oksigi’enùar acqua ossigenata àkua osixhenàtaujë mineral ùj mineràl acqua minerale àkua mineràleujë ùj acqua àkuaul shpejtësinë ul sc’pejtësìn rallentare ralentàreulçër ùlcër ulcera ùlçeraulje ùlje atterraggio aterràxhoullinj ullìgn’ oliva olìvaultratinguj ultratìnguj ultrasuoni ultrasuòniunazë unàs’ anello anèlounazë unàs’ circonvallazione çirkonvalaciòneuniversitet universitèt università universitàurdhër derdhjeje ùrdh’ër dèrdh’jeje bonifico bonìfikourdhërpagesë urdh’ërpaghès ordine di pagamento òrdine di pagamèntourë ur ponte pònteuriurì fame fàmeurinë, (bëj për të bërë analizat e’...) urìn (bëj për të bër analis’àt e’) urina (far fare l’analisi dell’....) urìna (far fàre l’anàlisi dell’)urolog urològ urologo uròlogoushqimore usc’qimòre alimentari alimentàriushqyes usc’qües nutriente nutriènteuthull ùth’ull aceto açetouturak uturàk padella padèlauzo ùs’o uso ùzovagjinë vagj’ìn vagina vaxhìnavagon vagòn vagone (vettura) vagòne (vetùra)vagon vagòn carrozza karròcavaj peshku, merluci (per melçin e zezë) vàj pèsc’ku, merlùzi (per melcìn e s’es’) olio di fegato di merluzzo òlio di fegàto di merlùcovaj recinivàj rezìni olio di ricino òlio di riçìnovaj vàj olio òliovaj vàj kikiriku kikìriku luledielli luledìelli olio òlio di arachide di aràkide di girasole di xhirasòlevaj vàjulliri ullìri olio òlio d’oliva d’olìva

502



vajtje-ardhje vàjtje-àrdh’je andata e ritorno andàta e ritòrnovajza vajs’a figlia fìljavaksinim vaksinìm vaccinazione vaçinaciònevalë (dallgë) val (dallg) onda òndavalë të gjata val të gj’àta onde lunghe ònde lùngevalë të mesme val të mèsme onde medie ònde mèdievalë te shkurtra val të sc’kùrtra onde corte ònde kòrtevalixhe valìge valigia valìxhavalle (vallëzim) (kërcim) vàlle (vallës’ìm) (kërzìm) ballo bàlovalutë e jashtme valùt e jàsc’tme valuta estera valùta èsteravalutë kombëtare valùt kombëtàre valuta nazionale valùta nacionàlevalutë valùt valuta valùtavalvulë valvùl valvola vàlvolavapë vap caldo kàldovarëse rrobash vàrëse rròbasc’ attaccapanni atakapànivarëse vàrëse ciondolo çòndolovariçe varìce vene varicose vène varikòzevarr varr tomba tòmbavarrezë varrès’ cimitero çimitèrovaskëbanje vàskëbagne vasca (da bagno) vàska (da bànjo)vaterpolo vaterpòlo pallanuoto palanuòtovathë vath’ orecchini orekìnivazeline vas’elìn vasellina vazelìnavë në allçi vë në allcì ingessare inxhesàrevë shollë të re (vë gjysma) vë sciòll të re (vë gj’üsma) risuolare risuolàrevegël muzikore fryme vèghël mus’ikòre früme strumento musicale a fiato strumènto muzikàle a fiàtovegël muzikore me hark vèghël mus’ikòre me hark strumento musicale ad arco strumènto muzikàle ad àrkovegël muzikore me perkusion vèghël mus’ikòre me perkusiòn strumento musicale a percussione strumènto musikàle a perkussiònevegël muzikore me tela vèghël mus’ikòre me tèla strumento musicale a corda strumènto muzikàle a kòrdavegël muzikore vèghël mus’ikòre strumento musicale strumènto musikàlevegla muzikore vègla mus’ikòre strumenti musicali strumènti muzikàlivejan (i ve) vejàn ( i ve) vedovo vèdovovëlla binjak vëllà bignàk fratello gemello fratèlo xhemèlovëlla i madh vëllà i madh’ fratello maggiore fratèlo maxhòrevëlla i vogël vëllà i vòghël fratello minore fratèlo minòrevëlla vëllà fratello fratèlovëllim i xhiros vëllìm i gìros giro d’affari xhìro d’afàrivëllim vëllìm volume volùmevend ankorimi vend ankorìmi attracco atràkovend i lindjes vend i lìndjes luogo di nascita luògo di nàshitavend i lirë vend i lir posto libero pòsto lìberovend i zënë vend i s’ën posto occupato pòsto okupàtovend vend posto pòstovend-krevat vend krevàt cuccetta kuçètavendbanim venbanìm residenza residènca vendkalim për këmbësorët vendkalìm për këmbësòrët passaggio pedonale passàxho pedonàlevendqëndrim vendqëndrìm parcheggio parkèxhovenë (damar) ven (dàmar) vena vènaventilator ventilatòr ventilatore ventilatòrexhivalle venùs givàlle vongola vòngola venus, vepër artistike vèpër artistìke opera d’arte òpera d’àrtevepër e plotë vèpër e plot opera completa òpera komplètavepër vèpër opera òperaverdhëz verdh’ës’ itterizia iterìcia

503



verë e bardhë ver e bàrdh’ vino bianco vìno biànkoverë e kuqe ver e kùqe vino rosso vìno ròsoverë e zezë ver e s’es’ vino nero vìno nèroverë te mirë vendi ver te mir vèndi vino locale vìno lokàleverë ver vino vìnoverëver estate estàtevërtetoj vërtetòj autenticare autentikàrevesë ves rugiada ruxhàdaveshi (veshët) vèsci (vèscët) orecchio (orecchi) orèkio (orèki)veshje vèscie vestito vestìtoveshje(rroba) vèshje (rròba) abito àbitoveshkat vèsc’kat reni rènivështirsivësc’tirsi difficoltà difikoltàvetëshërbim vetëscërbìm self service self sèrvisvetëtimë vetëtìm lampo làmpovetëtin vetëtìn lampeggia lampèxhavezë të tiganisura (të skuqura) vez të tiganisùra (të skuqùra) uova al tegame uòva al tegàmevezë ves’ uova uòvavezore ves’òre ovaia ovàjaviç rosto vic ròsto vitello arrosto vitèlo arròstovidë vid vite vìtevideo (ekran) vìdeo (ekràn) video vìdeovideokasetë videokasèt videocassetta videokasètavideoregjistrator videoregj’istratòr videoregistratore videorexhistratòre vija të bardha vìja të bàrdh’a strisce pedonali strìshe pedonàlivijë vìj linea lìneavijë vìj riga(scriminatura) rìga (skriminatùra)violë viòl viola viòlaviolinë violìn violino violìnoviolonçel violoncèl violoncello violonçèlovishnje visc’gne amarena amarènavitaminë vitamìn vitamina vitamìnavithe (mullaqe) vith’e (mullàqe) natica nàtikaViti i ri vìti i ri Capodanno kapodànoviti vìti anno ànovitrinë vitrìn vetrina vetrìnavizatim vis’atìm disegno dizènjovizë hyrjeje vis’ hürjeje visto d’entrata vìsto d’entràtavizë për kurim vis’ për kurìm visto per cure vìsto per kùrevizë transiti vis’ trasìti visto di transito vìsto di trànsitovizë turistike vis’ turistìke visto turistico vìsto turìstikovizë vis’ visto vìstovizitoj vis’itòj visitare vizitàrevizore vis’òre riga (righello) rìga (rigèlo)vjedh vjèdh’ derubare derubàrevjedhje me thyerje vjèdh’je me th’üerje furto con scasso fùrto kon skàsovjedhje vjèdh’je furto fùrtovjehërra vjèhërra suocera suoçèravjehërri vjèhërri suocero suoçèrovjellje vjèllje vomito vòmitoVjeshtëvjèsh’t autunnoautùno vjollcë (manushaqe) vjòllz (manusciàqe) viola viòlavlerë vler valore valòrevollejboll vollejbòll pallavolo palavòlo

504



vonë von tardi tàrdivonesë vonès ritardo ritàrdovrapim vrapìm corsa kòrsavresht vresc’t vigneto vinjètovrimë e hundës vrim e hùndës narice narìçevulë vul timbro tìmbroxhakavento giakavènto giacca a vento xhàka a vèntoxhaketë giakèt giacca xhàkaxham giàm vetro vètro xhami giamì moschea moskèa xhami përpara (erëpritës) giàmi përpàra (erëprìtës) parabrezza parabrècaxhaxha giagià zio (paterno) cìo (patèrno)xhel gel gel xhelxhep (boshllëk ajri) gep (bosc’llëk àjri) vuoto d’ària vuòto d’àriaxhep gep tasca tàskaxhevair gevaìr gioiello xhojèlloxhins gins jeans xhinsxhiroj giròj girare xhiràrexhup giùp giubbotto xhubòtoylber ülbèr arcobaleno arkobalènoyll üll stella stèla zagushi s’aguscì afa àfazakonisht s’akonìsc’t di solito di sòlitozambak s’ambàk giglio gjìljozamkë s’amk colla kòlazarf s’arf busta bùstazbaticë s’batìz bassa marea bàsa marèazbavitës s’bavìtës divertente divertèntezbokth s’bokth’ forfora forfòrazbres s’bres scendere shènderezbritje s’brìtje sconto skòntozbritje s’brìtje ribasso ribàsozbritje s’brìtje sbarco sbàrkozbritje s’brìtje riduzione riduciònezbrtje, heqje s’brtj’e heqj’e sottrazione sotraciònezë aeroplani s’ë aeroplàni mal d’aria mal d’àriazë s’ë voce voçezë s’ë audio àudiozemër s’èmër cuore kuòrezëmër(qëndi) s’ëmër (qëndi) merenda merèndazeshkan s’esc’kàn bruno brùnozgjatje s’gj’àtje rinnovo rinòvozgjedh s’gj’edh’ scegliere shèljerezgjoj s’gj’òj svegliare sveljàrezhvillim (larje) zh’villìm (làrje) sviluppo svilùpozhvleftësim zh’vleftësìm svalutazione svalutaciònezhytje zh’ütje immersione imerziònezile s’ìle campanello kampanèlozile s’ìle suoneria suonerìazinxhir s’ingìr catenina katenìnazinxhirë dëbore s’ingìr dëbòre catene da neve katène da nèvezjarr s’jàrr fuoco fuòkozjarr s’jàrr incendio inçèndiozjarrfiksë s’jarrfiks pompieri pompièri

505



zmadhim s’madh’ìm ingrandimento ingrandimèntozog s’og uccello uçèlozonë shërbimi s’on scërbìmi area di servizio àrea di servìciozonjë s’ògnë signora sinjòrazonjushë s’ognùsc’ signorina sinjorìnazorrë (të brëndëshmet) s’orr (të brëndësc’mèt) intestino intestìnozotëri s’otëri signore sinjòre zyrë postare s’ür postàre ufficio postale ufìço postàlezyrë s’ür ufficio ufìçio

506



TRA

CCED

IZIO

NI

L. XX.000

L’autore: Gianni Lupole collaboratrici: Sadete Dura e Hedie Bejtja

Gianni Lupo, italiano, vive e lavora a Vada (Li-vorno) in una casa in mezzo alla campagna e vici-nissimo al mare.Molte e svariate sono le sue esperienze: musicista,fotografo..., e curioso ricercatore di notizie sulleculture e tradizioni dei popoli, da molti anni si oc-cupa di problemi sociali, integrazione e problema-tiche del lavoro.In questi ultimi tempi sta cercando di mettere a

frutto le idee e le convinzioni maturate nel tempocon la sua attività ed i suoi interessi, facendo di-ventare la sua casa, il luogo di lavoro e gli amici ipiù importanti collaboratori. Il progetto e la rea-lizzazione di questo manuale vogliono essere unesempio di come si può concretizzare tutto que-sto.

sadete dura, albanese di Berat, dopo una bre-ve esperienza come tecnico in un’industria tessiledella sua città, a seguito della crisi politica ed eco-nomica del suo paese è emigrata insieme ad alcu-ni componenti della sua famiglia in Italia.

Hedie bejtja, ingegnere meccanico,vive insie-me al marito a Tirana.

Autori: Gianni Lupobashkpuntoret: Sadete Dura e Hedie Bejtja

gianni lupo, Italian, jeton dhe punon në Vada (Li-vorno) në një shtëpi në fshat, afër detit.Të shumta dhe të ndryshme janë eksperiencat e tij:muzikant, fotograf, dhe kërkues kurioz i lajmeve mbikulturën dhe traditat e popujve. Prej shumë viteshmerret me problemet sociale, integrimet dhe proble-met e punës.Në këto vitet e fundit pokërkon të japi frutet e idevedhe mendimeve të tija të pjekura gjatë kohës me ak-tivitetin e tij dhe interesat e tija, duke ktkyer shtëpinëe tij, vëndin e punës dhe miqtë, bashkpuntorët më tërëndësishëm. Projekti dhe realizimi i këtij manualiduan të jenë një shembull që si mund të konkretizo-het e gjithë kjo.

sadete Dura: Shqiptare nga Berati, pas një ekspe-rience si teknike në industrinë tekstile të qytetit të saj,endjekur nga kriza politike dhe ekonomike e vendit tësaj, ka emigruar së bashku me disa pjestar të familjessë saj në Itali.

hedie Bajtja: Inxhiniere mekanike, jeton së bashkume të shoqin në Tiranë.

TRACCEDIZIONITRACCEDIZIONI

È l’esperienza di ogni giorno che ci fa dire che è un fatto scon-tato pensare alla società in cui viviamo come ad un mondomulticulturale; siamo in un’ epoca dove sono sempre maggiorile interconnessioni tra economie, culture, storie collettive edindividuali. Lo scopo di questo manuale è quello di fornire aglialbanesi che vengono in Italia o che già ci sono, sia ai poten-ziali operatori commerciali ed investitori ed ai futuri turisti i-taliani che vorranno conoscere e visitare l’Albania, uno stru-mento pratico che riesca a dare la possibilità di imparare l’ita-liano e l’albanese in maniera semplice e rapida. Il secondoscopo che ha motivato la progettazione e la realizzazione diquesto manuale è stato quello di sperimentare delle relazioniinterculturali con le persone alle quali ho chiesto di collabo-rare, in un tentativo di voler dare loro un’idea di lavoro, del-la valorizzazione del loro bagaglio culturale, ed anche e perchèno di una possibile referenza per la loro integrazione. Il ma-nuale è composto da 75 situazioni, la successione degli argo-menti è data dal “viaggio”, cioè dalla logica progressione dellesituazioni che un visitatore e emigrante che viene in Italia o u-no che intende andare in Albania si trova ad affrontare.

Është eksperienca e çdo dite e cila thotë që është njëfakt tashmë injohur të mendosh shoqërinë ku jetojmë si në një botë shumkultu-rëshe; jemi në një epokë ku janë gjithnjë e mëtë mëdha ndërgërs-hetim ndëimjet ekonomive, kulturave, historive kolektive dhe indivi-duale. Qëllimi i këtij manuali është të furnizojë shqiptarët që vijmënë Itali apo ata që janë tashmë, ashtu edhe atë potencial tregëta-rësh dhe investitorësh dhe turistave të ardhshëm italian që do tëduan të njohin dhe vizitojnë Shqipërinë, një instrument pratik që tëmund t’ju japë mundësinë të mësojnë italishten dhe shqipen nëmënyrë të thjeshtë dhe të shpejtë. Qëllimi i dytë që ka motivuar pro-jektimin dhe realizimin e këtij manuali ka qënë eksperimentimi dherealizimi ndërkultural me personat që kam bashkpunuar, në njëtentative për t’ju dhënë një ide pune, të vlerësimit të bagazhit tëtyre kultural dhe pse jo edhe për mundesi referimi të integrimit tëtyre. Manuali është i përbërë nga 75 situata, argumentet fillojnë nga“udhëtimi” pra nga llogjika progresive e situatave (veprimeve) qënjë udhëtar që vjen në Itali ose një që mendon të shkojë në Shqi-përi duhet të përballoj.

Ma

nu

aL

e d

i Lin

Gu

a it

aLo

- a

Lb

an

es

e

Ma

nu

al i g

juh

ës it

alo

- shq

ipt

ar

Ma

nu

aL

e d

i Lin

Gu

a a

Lb

an

es

e -

ita

Lia

na

Ma

nu

al i g

juh

ës sh

qip

- ita

lish

t- a

cu

ra d

i Gia

nn

i Lu

po

-

IONI - La Voce dell'Aquilalavocedellaquila.com/wp-content/uploads/2016/03/2001...me për të pasur...

Documents

Transcript of IONI - La Voce dell'Aquilalavocedellaquila.com/wp-content/uploads/2016/03/2001...me për të pasur...