Internal control - Hệ thống kiểm soát nội bộ

CÁC LỔ HỔNG PHỔ BIẾN

Nguồn:

- Hình ảnh & nội dung: Internet

trong kiểm soát nội bộ

Cập nhật: 19/02/2017 – V0

Tài chính & quản trị 2www.facebook.com/F4managers

Hiệu quả Lợi nhuận Mất mát tài sản Nghi ngờ lẫn nhau

- Lợi nhuận ngày càng suygiảm, hiệu quả sử dụngvốn thấp.

- Luôn thiếu tiền, không biếttiền đi đâu, công nợ kéodài, phát sinh nợ xấu.

- Sử dụng nguồn lực kémhiệu quả: tiêu hao nhiềuhơn định mức không kiểmsoát được, hàng hoá thừahoặc thiếu quá nhiều.

- Hiệu quả sản xuất thấp: giáthành cao trong khi thunhập người lao động lạithấp.

- Các sai phạm liên quanđến biển thủ, sử dụng tàisản sai mục đích bị pháthiện thường xuyên.

- Sai phạm được phát hiện ởnhiều đơn vị khác nhau

- Nhiều quy định khôngđược tuân thủ.

- Số liệu không đáng tin cậy,mâu thuẫn lẫn nhau khôngrõ nguyên nhân.

- Đổ lỗi qua lại và không quyđược ai chịu trách nhiệm.

- Một số nhân viên có quyềnlực lớn, chi phối nhiềuphần hành, lấp liếm số liệu.

http://www.facebook.com/F4managers


1. Bản chất tự nhiên của con người là tham lam & lười biếng.

2. Sự tham lam sẽ nổi lên khi có điều kiện:

a. Môi trường xung quanh khuyến khích (ví dụ CEO chỉ đạo:lập 2 sổ kế toán, bán hàng không xuất hoá đơn, tìm cáchnâng cao chi phí để trốn thuế, gian lận thuế…).

b. Quy định, hướng dẫn, phân quyền không rõ ràng.

c. Quyền lực nhiều, kiêm nhiệm nhiều mảng công việc và cóthể làm sai mà không bị phát hiện.

d. Không có sự kiểm tra, giám sát (hoặc có nhưng lỏng lẻo).

e. Có những thói quen xấu, tiêu tốn nhiều tiền (cờ bạc, baotrai/gái…).

3. Lười biếng: nếu không bị ràng buộc, kiểm soát, cách nào dễnhất sẽ được làm mà không quan tâm đến hiệu quả, hậu quả.



Đôi khi không cố ýnhưng cơ hội cứ mờigọi (mỡ để miệngmèo, tài sản quản lýlỏng lẻo) nên dễ dẫnđến “sai lầm” trongphút yếu lòng.



Cơ hội

- Trong tình thế khẩncấp, cần tiền số lượnglớn.

- Rất thích một thứ gìđó giá trị lớn nhưngkhông có tiền mua.

- Lười lao động nhưngmuốn sống sung túc,vương giả.

Động cơ

- Tiền bạc, tài sản để hớhênh như vậy có lấychẳng ai biết.

- Người được giao giữtài sản lớn nhưng ít bịgiám sát, kiểm tra.

- Cơ hội tiếp xúc nhiềuvới tiền, thu tiền hàngngày.

- Người tính toán tiền +chi tiền và có cơ hộisửa số liệu không aibiết (ví dụ tính lương).

- Người có quyền chitiền.

Cơ hội

- Sếp trốn thuế, lấy tiềnnhà nước, mình lấycủa ông ấy một ítkhông sao.

- Người ta ai cũng “ăn”,mình ăn một ít khôngsao.

- Công ty có tài sản lớn,mình lấy chút xíunhằm nhò gì.

- Mình làm nhiều, côngty trả lương ít, lấy mộtít bù vào.

- Chỉ “mượn tạm” côngty, mai mốt trả sau.

Biện minh

Góc nhìn khác về gian lận


Trước khi đồng

ý em cần thực

hiện đánh giá

rủi ro

Môi trường

Giám sát

Triển khai kiểm soát

Nhận diện rủi ro

Thông tin

Quan điểm của CEO

nhân viên sẽ hành xử rất

khác khi Sếp có quan

điểm “làm đúng” hoặc

“tìm cách trốn thuế”.

Môi trường lành mạnh

hay không có ảnh hưởng

lớn đến công tác kiểm

soát.

Thành phần của

hệ thống kiểm

soát nội bộ (tích hợp trong toàn bộ hoạt

động của tổ chức)

Công tác giám sát

Khi nhân viên biết mọi

việc làm đều bị giám sát,

làm sai, sai phạm bị trừng

phạt thì động cơ “làm

bậy” sẽ giảm đáng kể.

Điều chỉnh quy trình khi

điều kiện thay đổi.

Thực thi kiểm soát

Các quy trình, quy định,

phân quyền … phải được

ban hành và đưa vào

thực thi. Sử dụng các

công cụ kiểm soát (đánh

giá định kỳ, xử lý thông

tin tìm sự chênh lệch,

kiểm soát về mặt vật

lý…).Trao đổi thông tin

Các hoạt động kiểm soát

được triển khai và những

người liên quan trong hệ

thống cần được cung cấp

thông tin đúng, đủ, kịp thời

và nhất quán.

Nhận diện, phân tích rủi ro

Cần phải biết các rủi ro trong

hoạt động để có các biện pháp

phòng tránh, ngăn chặn và

khắc phục khi rủi ro xảy ra.

Hệ thống KSNB - COSO

3

5

2

4

1

Hệ thống KSNB – Lưu ý

Quản lý cấp cao có thểdùng quyền của mình đểbỏ qua các quy trình, quyđịnh của công ty.

Với mục đích làm đẹpBCTC để cung cấp chongân hàng, cổ đông sốliệu tài chính có thể bịchỉnh sửa.

Quyền phủ quyết

Các quyết định đưa rathường dựa vào đánh giá,trực giác của người đánhgiá, do đó có thể khônghoàn toàn chính xác.

Hiểu sai hướng dẫn, cẩuthả trong thực hiện…

Lỗi do con người

Các cá nhân, đơn vị thôngđồng, cấu kết với nhau đểthực hiện một hành vi saitrái dẫn đến việc hệthống KSNB không pháthiện ra.

Thông đồng

Hệ thống KSNB sẽ gây rasự chậm trễ, phức tạptrong quy trình thực hiệnvà tốn chi phí, nếu chi phílớn hơn lợi ích thì việckiểm soát sẽ không đượcthiết lập và thực hiện.

Chi phí và lợi ích

Hệ thống KSNB không phải là chiếc đũa thần, nó

có một số hạn chế do những nguyên nhân sau

TÌM HIỂU HỆ THỐNG KẾ TOÁN 2 SỔ

(qua ví dụ)

Ai có ý định thiết lập 2 hệ thống sổ kếtoán nên xem kỹ ví dụ này để biết khảnăng kiểm soát 2 sổ là không thể


Hệ thống KT – làm đúng

HỆ THỐNG SỔ SÁCH KẾ TOÁN CHÍNH THỐNG (1 sổ duy nhất)

Stt Mặt hàng Số lượng Đơn giá Thành tiền Stt Mặt hàng Số lượngĐơn

giá

Doanh

thu

VAT

10%

Thành tiền

(gồm VAT)Giá vốn Số lượng

1 Mặt hàng A 10 2 20 1 Mặt hàng A 10 2,8 28 2,8 30,8 20 -

2 Mặt hàng B 15 1 15 2 Mặt hàng B 15 1,4 21 2,1 23,1 15 -

3 Mặt hàng C 20 3 60 3 Mặt hàng C 20 4,2 84 8,4 92,4 60 -

4 Mặt hàng D 25 2 50 4 Mặt hàng D 25 2,8 70 7 77 50 -

5 Mặt hàng E 30 4 120 5 Mặt hàng E 25 5,6 140 14 154 100 5

Cộng 265 Cộng 343 34,3 377 Cộng giá vốn 245 Cộng 5

Thuế VAT (10%) 26,5 Lợi nhuận 98

Tổng cộng 291,5 Thuế TNDN 20% 19,6

Lợi nhuận sau thuế 78,4

Thuế VAT nộp nhà nước: 34.3 - 26.5= 7,8

Thuế TNDN nộp nhà nước 98 x 20%= 19,6

Tổng cộng thuế nộp 27

Phải thu khách hàng

Mặt hàng B bán trả chậm

Phải thu khách hàng 23,1

MUA VÀO BÁN RA (% lợi nhuận: 40%) KẾT QUẢ KINH DOANH TỒN KHO SS

Đây là hoạt động mua bán điển hình của một công ty thương mại:

- Mua hàng hóa đầu vào: trả tiền hàng và VAT đầu vào

- Bán hàng hóa ra cho khách hàng: thu tiền hàng và VAT đầu ra

- Nộp tiền VAT chênh lệch đầu ra với đầu vào cho nhà nước (cấn trừ thuế được gọi là khấu trừ thuế VAT)

- Nộp thuế “Thu nhập doanh nghiệp” nếu có lời

Để minh họa cho đơn giản xemnhư không có chi phí gì khác



HỆ THỐNG SỔ SÁCH KẾ TOÁN 2 SỔ (TRỐN THUẾ)Bán hàng có xuất hoá đơn (sổ 1)

Stt Mặt hàng Số lượng Đơn giá Thành tiền Stt Mặt hàng Số lượngĐơn

giá

Doanh

thu

VAT

10%

Thành tiền

(gồm VAT)Giá vốn Số lượng

1 Mặt hàng A 10 2 20 1 Mặt hàng A 10 2,8 28 2,8 30,8 20 - 2 Mặt hàng B 15 1 15 2 Mặt hàng B 10 1,4 14 1,4 15,4 10 5

3 Mặt hàng C 20 3 60 3 Mặt hàng C 20 4,2 84 8,4 92,4 60 -

4 Mặt hàng D 25 2 50 4 Mặt hàng D 25 2,8 70 7 77 50 -

5 Mặt hàng E 30 4 120 5 Mặt hàng E 20 5,6 112 11,2 123,2 80 10

Cộng 265 Cộng 308 30,8 338,8 Cộng 220 Cộng 15

Thuế VAT (10%) 26,5 Lợi nhuận 88

Tổng cộng 291,5 Thuế TNDN 20% 17,6

Lợi nhuận sau thuế 70,4

Thuế VAT nộp nhà nước: 30.8 - 26.5= 4 323,4

Thuế TNDN nộp nhà nước 88 x 20%= 17,6

Tổng cộng thuế nộp 22

Bán hàng không xuất hoá đơn (sổ 2)

Stt Mặt hàng Số lượngĐơn

giá

Doanh

thu

VAT

10%Thành tiền

Giá vốn Số lượng

1 Mặt hàng A 0 -

2 Mặt hàng B 5 1,4 7 5 -

3 Mặt hàng C 0 -

4 Mặt hàng D 0 -

5 Mặt hàng E 5 5,6 28 20 5

Phải thu khách hàng Cộng 35 Cộng 25 Cộng 5

Mặt hàng B bán trả chậm Thuế VAT (10%) Lợi nhuận 10

Phải thu khách hàng 22,4 Tổng cộng 35 Thuế TNDN 20%

Lợi nhuận sau thuế 10

BÁN RA KẾT QUẢ KINH DOANH TỒN KHO TT

MUA VÀO BÁN RA (% lợi nhuận: 40%) KẾT QUẢ KINH DOANH TỒN KHO SS

Hệ thống KT – làm sai- Giả sử chỉ có một khách hàng mua mặt hàng B và thanh toán trả chậm.- 2 lần bán hàng không xuất hoá đơn (mặt hàng B và E, mỗi loại 5 sp)

Để ý:

- Tiền thu vào thực tế và sổ sách kế toán khác nhau

- Mặt hàng B sổ sách kế toán còn trong khi trong kho đã hết, mặt hàng E sổ sách còn 10 trong khi kho còn có 5.

- Phải thu khách hàng sổ kế toán là 15.4, sổ nội bộ là 22.4.

- Sau một thời gian các số liệu sẽ trở thành một mớ hỗn độn.



Nhận xét

1. Hệ thống 1 sổ kế toán có khả năng tự kiểm tra và phát hiện các sai sót (chính vì vậy nó có tên là bảng cânđối, tức cân bằng, xem lại bài viết về bảng cân đối kế toán trong fanpage).

2. Với hệ thống 1 sổ, kế toán được đào tạo bài bản còn làm chưa đúng, hệ thống 2 sổ không ai dạy, mỗi ngườilàm theo cách của mình, mỗi người làm mỗi kiểu, năng lực khác nhau nên độ “rối” sẽ rất khác nhau. Côngviệc không phải tăng gấp đôi mà tăng hơn nhiều lần, do đó đây là mảnh đất màu mỡ cho sai sót, gian lậnxảy ra vì không ai kiểm soát nổi với lượng dữ liệu khổng lồ, tích lũy từ năm này sang năm khác.

3. Chỉ với 02 nghiệp vụ bán hàng không ghi hoá đơn như trên, mới sơ lược đã có ít nhất 3 chỉ tiêu có số liệukhác nhau, phải theo dõi một lúc nhiều hệ thống sổ sách, số liệu không khớp với nhau Thánh cũngkhông kiểm soát được.

4. Ngoài rủi ro mất mát do gian lận cố ý, còn nhiều rủi ro khác liên quan đến làm sai rủi ro bị phạt về thuếrất lớn, nó ra còn tạo văn hoá gian dối từ CEO đến toàn bộ nhân viên của công ty.

So sánhThuế Nội bộ

Hàng tồn kho - Mặt hàng B - 5,0 -

Hàng tồn kho - Mặt hàng E 5,0 10,0 5,0

Tiền bán hàng 354,2 323,4 28,0

Phải thu khách hàng 23,1 15,4 7,0

2 sổChỉ tiêu 1 sổ



Nhận xét

Stt Suy nghĩ kinh điển Sự thật

1Người nhà kiểm soát

rất chặt sổ nội bộ

Hầu hết người nhà của CEO không có kiến thức về tài chính, kế toán. Có kiến thức, kinh

nghiệm còn không kiểm soát nổi huống gì không biết gì. Bảng cân đối kế toán là gì còn

không hiểu thì đừng có mơ kiểm soát

2

Có cả bộ máy kế toán

kiểm soát 2 hệ thống

sổ

Hiếm có doanh nghiệp nào mà kế toán làm tốt, trọn vẹn công tác kế toán, sai sót vẫn xảy

ra rất nhiều do sự phức tạp của chế độ, chính sách và sự thay đổi liên tục. Một hệ thống

mà sai sót vẫn xảy ra thường xuyên thì hệ thống 2 sổ còn phức tạp gấp nhiều lần vì các số

liệu luôn chống lại nhau

3Kế toán của tôi rất giỏi,

có thể xử lý tốt

Những người đủ giỏi, đủ hiểu biết về tài chính, kế toán sẽ không ai dám tự tin nói rằng có

thể kiểm soát được 2 hệ thống kế toán với số liệu không thống nhất. Chỉ 1 hệ thống sổ

sách mà có những khoản chênh lệch còn không tìm ra nổi thì đừng nói 2 sổ.

Ai nói điều này chứng tỏ còn non kém trong nghiệp vụ (cứ tưởng mình biết) hoặc có ý đồ

cá nhân

42 hệ thống giúp trốn

được thuế, có lợi

Tiền trốn thuế có thể tính được, các thiệt hại do hệ thống sổ sách, chứng từ không rõ

ràng, hiệu quả thấp, lỗ thật cũng không biết, mất mát cũng không kiểm soát được và đặc

biệt các nhà cung cấp như ngân hàng, nhà đầu tư sẽ không tin tưởng báo cáo tài chính.

Không thể phát triển bền vững được



Lý do 2 sổ kế toán

Biện minh

1. Giảm thuế TNDN phải đóng(trốn thuế TNDN & VAT).

2. Có nhiều khoản phải chi “bôitrơn” không có tiền để sửdụng.

Hậu quả

1. Vi phạm pháp luật, xây dựng văn hoá lừa dốitrong công ty Nhân viên gian lận là đươngnhiên vì noi gương CEO.

2. Có thể trốn được thuế nhưng các thiệt hạikhác có thể lớn hơn (không hiệu quả khôngbiết, mất mát không biết, làm sai bị truy thuthuế, bị phạt, bị tù, CEO không phải là ngườiđáng được kính trọng dù giàu có…).

3. Không thể phát triển bền vững với cách làmnày.

Lưu ý cho điểm 2:Tất cả tiền chi ra đều có thể được ghi nhận trên BCTCbình thường (đừng ghi tiền chi hối lộ là được), vấn đềduy nhất là những khoản chi không phục vụ sản xuấtkinh doanh,không có hóa đơn chứng từ đầy đủ sẽ bịloại ra khỏi chi phí khi tính thuế TNDN.



Riêng việc có 2 hệ thống sổ sách cũng đã ngầmđịnh việc chấp nhận số liệu không chính xác vàthông tin tài chính không đáng tin cậy.



“Người ta có thể nghi ngờnhững gì bạn nói nhưng họ sẽtin những gì bạn làm”

Lewis Cass


Các lổ hổng kiểm soát thường gặp

& một số sai phạm thực tế


o Phát sinh nhu cầu & đề nghị mua hàng

o Phê duyệt đề nghị mua hàng

o Xác định nhà cung cấp & báo giá

o Lập đơn đặt hàng & phê duyệt

o Giao, nhận hàng, kiểm tra hàng

o Thanh toán nhà cung cấp

o Quy trình liên quan

• Quy trình mua hàng

• Quy trình kiểm tra hàng hóa đầu vào

• Quy trình quản lý kho hàng

• Quy trình thanh toán

• Thủ tục lựa chọn, đánh giá nhà cung cấp

C Á C H O Ạ T Đ Ộ N G M U A H À N G



Trình tự mua hàng

1. Phát sinh nhu cầu2. Kiểm tra tồn kho3. Yêu cầu mua hàng

Nhu cầu1

1. Lựa chọn nhà CC2. Yêu cầu chào giá3. Đơn đặt hàng4. Phê duyệt ĐĐH5. Gởi ĐĐH NCC

Mua hàng2

1. QC/người có Chuyên môn kiểm hàng

2. Phiếu nhập kho

Nhận hàng3

1. Nhận đề bộ đề nghị thanh toán từ Phòng Mua hàng

2. Kế toán kiểm tra & thanh toán

Thanh toán4



Tách bạch chức năng

Đơn vị sử dụng Đơn vị mua hàng

Cần tách bạch giữa người sử dụng và người mua:

1. Người sử dụng có thể đã “nhắm” một nhà cung cấpnào đó vì mối quan hệ hay lợi ích nào đó.

2. Tạo sự độc lập, khách quan thiết để đảm bảo muađúng hàng, đúng chất lượng với điều kiện tốt nhất

Giảm tiêu cực về lựa chọn nhà cung cấp



Đề nghị mua hàng/dịch vụ

Việc mua hàng phải được kiểm soát bởi:

1. Mặt hàng đó có cần thiết mua hay không ?

2. Hàng có tồn kho đâu đó nhưng không biết, cứ thấy thiếu là mua mà khôngkiểm tra kỹ.

3. Hàng có tồn kho nhưng vẫn mua vì lý do chính trị hoặc vì quyền lợi khác(cái này trong công ty nhà nước hoặc có tính chất nhà nước thường xảyra, ví dụ công ty thành viên mới xây một cái kho lạnh, không có gì bỏ vàonên TCT yêu cầu công ty con khác mua hàng và thuê kho để trữ để công tycó kho có doanh thu, nghe như tiểu thuyết nhưng có thật).

4. Dùng tiền công ty mua các mặt hàng sử dụng cá nhân, không phục vụ chocông việc.

5. Người không có thẩm quyền cũng đề nghị mua hàng.

6. Đề nghị mua hàng không đúng loại cần dùng (mua về bỏ vì không sử dụngđược)



Nhà cung cấp được chọn

Cần có danh sách nhà cung cấp được phê duyệt với các mặt hàng chủ chốt:

1. Tránh mua hàng từ những nhà cung cấp không có năng lực: hàng kémchất lượng, hàng giả, hàng nhái, khả năng tài chính yếu có thể gây rủi rocho tiến độ giao hàng.

2. Các nhà cung cấp được duyệt thường được thương lượng với các điềukhoản ưu đãi 2 bên có thể chấp nhận được, ngoài ra nếu có hình thức hợptác chiến lược thì sẽ có nhiều ưu đãi hơn (về giá, về thời hạn thanh toán,về giao hàng), có điều khoản phòng chống tham nhũng.

3. Nhà cung cấp trước khi được phê duyệt đã được tìm hiểu kỹ, đánh giá vềđủ các khía cạnh công ty quan tâm, do đó chất lượng dịch vụ, hàng hóathường sẽ đảm bảo hơn. Khi không còn đáp ứng được yêu cầu thì nhàcung cấp sẽ bị loại ra khỏi danh sách.

4. Tạo sự minh bạch trong công tác mua hàng

Rủi ro nhân viên mua hàng cấu kết với nhà cung cấp sẽ giảm đáng kể



Đặt hàng

Các vấn đề thường gặp với đặt hàng:

1. Đơn đặt hàng không được xử lý theo đúng quy trình vàchưa được phê duyệt của người có thẩm quyền đãbáo/chuyển cho nhà cung cấp thực hiện.

2. Có các sai sót trên đơn đặt hàng, chẳng hạn như sốlượng, thời hạn giao hàng hoặc điều kiện thanh toán.

3. Đơn hàng đặt với nhà cung cấp chưa được phê duyệthoặc nhà cung cấp có “vấn đề”.

Vấn đề thường gặp là hàng hóa đãđược giao, dịch vụ đã thực hiệntrước khi đơn đặt hàng được phêduyệt, chỉ để hợp thức hóa



Kiểm & nhận hàng

Việc nhận hàng cũng cần được kiểm soát:

1. Rất có thể mặt hàng giao không đúng, không đạt yêu cầunhưng vẫn cho nhập kho.

2. Việc kiểm hàng phải được thực hiện bởi bộ phận chuyênmôn như QC hoặc đơn vị chuyên môn của mặt hàng đó (vídụ IT cho máy vi tính, server, Phòng Kỹ thuật cho máy móccông tác, máy công cụ…). Không giao cho thủ kho hoặcnhân viên mua hàng làm việc này.

3. Có biên bản kiểm tra chất lượng, số lượng.

4. Đảm bảo tính khách quan, không thiên vị trong nhậnhàng.

Vấn đề thường xảy ra: hàng kém chấtlượng, sai quy cách vẫn cho nhận,cho nhập kho



Mua sai hàngĐối với các mặt hàng kỹ thuật, việc không cungcấp đủ thông số kỹ thuật sẽ dẫn đến việc hàngmua về sai quy cách, không sử dụng được vàphải mua lại, gây lãng phí và thiệt hại phải dừngsản xuất chẳng hạn.

Đây là tình trạng rất phổ biến ở các công ty sảnxuất có sử dụng nhiều máy móc công tác. Các đềnghị mua hàng nếu không được kiểm soát vàphê duyệt một cách có hệ thống thì sai sót nàychắc chắn xảy ra nhiều.

“Same same but different”



Hồ sơ thanh toán

Thanh toán mua hàng chính xác cần đảm bảo:

1. Hàng hóa đã thực nhập kho (có phiếu nhập kho).

2. Hàng hóa đúng chất lượng, đúng mẫu (có biên bản kiểm tra chất lượng)

3. Hàng hóa đã được nghiệm thu đạt yêu cầu đối với máy móc thiết bị hoặccông trình xây dựng.

4. Đơn đặt hàng đã được phê duyệt đúng thẩm quyền.

5. Hóa đơn của nhà cung cấp đã được phát hành đúng và hợp lệ.

6. Đề nghị/tờ trình thanh toán đã được phê duyệt trả tiền.

Vấn đề thường gặp:- Hồ sơ thanh toán không đầy đủ chứng từ quy định (hàm chứa

rủi ro trong đó).- Đơn hàng không được phê duyệt hay chất lượng, số lượng hàng

hóa đang có vấn đề, đang tranh chấp nhưng vẫn yêu cầu thanh toán



o Nhận đơn hàng/hỏi hàng từ khách hàng

o Kiểm tra tồn kho, kế hoạch sản xuất

o Kiểm tra giá, hạn mức, công nợ, báo giá hoặc lập

đơn hàng bán, phê duyệt đơn hàng bán

o Xuất hàng, xuất hóa đơn

o Thu tiền

o Các vấn đề thường gặp:

- Hết hạn mức, nợ quá hạn vẫn cho xuất hàng

- Xác nhận đơn hàng với khách khi chưa được

phê duyệt của người có thẩm quyền.

- Các sai phạm về thu tiền, biển thủ tiền

- Xuất hàng trái quy định, trộm cắp

C Á C H O Ạ T Đ Ộ N G B Á N H À N G



Đánh giá khách hàng – bán trả chậm- Nhân viên có thể cấu kết với khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật- Vì mục tiêu doanh số, thông tin khách hàng dễ bị bóp méo (tăng hạn mức, tăng thời

gian bán nợ và các điều kiện ưu đãi khác trong khi khách không đạt điều kiện)



Các rủi ro, sự cố thường gặp

- Lịch giao hàng không khả thi chậm trễ giao hàng

- Sản phẩm không sản xuất được (thiếu nguồn lực)

- Sản phẩm đã ngưng sản xuất (do hiệu quả kém)

Hậu quả

- Bồi thường hợp đồng

- Uy tín công ty bị tổn hại

- Xáo trộn kế hoạch sản xuất

- Hiệu quả kém (% lợi nhuận thấp hoặc lỗ)

Giải pháp

- Đơn hàng phải được cấp có đủ thẩm quyền phê duyệt

- Kế hoạch sản xuất phải được thông qua nhà máy

- Các đơn vị cung cấp nguồn lực phải xác nhận sẵn sàng

Lịch giao hàng



Sai chính sách bán hàng

Chính sách cho từng khách hàng đã đượcthiết lập, tuy nhiên nếu hệ thống khôngtốt, các điều kiện này có thể bị bỏ qua vàđơn hàng có thể được chấp nhận với cácđiều kiện vượt ra khỏi chính sách bánhàng đã được thiết lập trước đó.

Phòng tránh bằng hệ thống tự động ngănchặn xuất hàng nếu khác biệt với dữ liệuđã được phê duyệt. Nếu không có hệthống phần mềm thì cần thiết lập phânquyền phê duyệt để kiểm soát



Thu tiền hàng

Thanh toán chuyển khoản Hạn chế thấp nhất thanh toán tiền mặt

Đặc biệt lưu ý nợ quá hạn, khách hàng không xác nhận công nợ



Thu tiền hàng

“Cụ thể, theo quy định của Tập đoàn Trung Nguyên, khi bán hàng cho nhà phânphối, bên mua phải giao tiền trước, tương ứng với số lượng hàng hóa định lấy.Trên cơ sở này, bộ phận kế toán sẽ ra phiếu xuất hàng và chi nhánh có nghĩa vụmở kho, đồng thời giao đúng số lượng, chủng loại hàng hóa ghi trên phiếu.

Mặc dù quy định của doanh nghiệp rất rõ ràng như vậy, song Vũ Huy Phong vớicương vị là Giám đốc Chi nhánh tại Hà Nội vẫn bất chấp, đồng thời hàng chụclần chỉ đạo Đặng Vũ Kiên xuất hàng trái nguyên tắc. Sau mỗi lần lệnh cho cấpdưới xuất hàng, Phong đều cử lái xe riêng đến nhận tiền của nhà phân phối.Bằng thủ đoạn này, nguyên Giám đốc Chi nhánh Hà Nội của Tập đoàn TrungNguyên đã chiếm đoạt hơn 25,6 tỷ đồng của “công ty mẹ”.

Với trách nhiệm quản lý kho hàng, Kiên biết rõ lệnh của “sếp” là trái với quy định của công ty, song do nể nang nên đốitượng đã biến thành người giúp sức rất tích cực cho Phong. Ngoài hành vi này, Tập đoàn Trung Nguyên còn phát hiệnlượng hàng hóa thiếu hụt tại kho của Chi nhánh Hà Nội không rõ lý do tương ứng với hơn 12,9 tỷ đồng. Vì thế, theo Tậpđoàn cà phê hàng đầu Việt Nam và cơ quan chức năng, Kiên phải chịu trách nhiệm về số tiền này.”

http://dantri.com.vn/phap-luat/tap-doan-trung-nguyen-mat-gan-52-ty-dong-vi-nhan-su-bien-chat-20150731083051502.htm

Tập đoàn Trung Nguyên mất gần 52 tỷ đồng vì nhân sự biến chất


http://dantri.com.vn/phap-luat/tap-doan-trung-nguyen-mat-gan-52-ty-dong-vi-nhan-su-bien-chat-20150731083051502.htm


Thu tiền hàng Nhân viên chiếm đoạt tiền tỷ của công ty

Từ đầu năm 2013, Đinh Thị Minh Hậu là nhân viên bán hàng của Công ty cổ phần dịch vụ Nông nghiệp Hòa Bìnhđược giao trực tiếp quản lý quầy bán hàng số 4 của Chi nhánh Công ty tại ngã ba xã Vĩnh Đồng, huyện Kim Bôi.

Trong thời gian này, Đinh Thị Minh Hậu đã vay tiền của nhiều người với mục đích làm ăn và cho người khác vay lạiđể lấy lãi nhưng đều bị thua lỗ, không thu hồi được. Để có tiền trả nợ và chi tiêu cá nhân, từ tháng 7/2014 đếntháng 7/2015, Đinh Thị Minh Hậu đã lợi dụng chức trách, nhiệm vụ được giao dùng thủ đoạn gian dối, lập khống16 hồ sơ mua bán hàng trả chậm, tự ý nâng giá trị các hợp đồng bán hàng so với thực tế người đứng tên mua.

Sau đó, nói dối lãnh đạo Chi nhánh là khách hàng chưa nộp hết tiền nên chưa làm thủ tục thanh lý hợp đồng màtiến hành gia hạn nợ. Đồng thời, Đinh Thị Minh Hậu còn giả mạo chữ ký của khách hàng, cho khách hàng ký têntrước vào các tài liệu chưa có nội dung của một số hợp đồng mua bán chậm trả để hợp thức hoá nhằm chiếmđoạt số tiền hơn 1 tỷ đồng của Công ty.

Tiếp đó, từ tháng 1/2015 đến tháng 3/2015, sau khi thu được tiền bán lẻ các mặt hàng do Công ty giao cho hàng tháng, Đinh Thị Minh Hậu đã nâng khống hàng tồn kho lên để hợp thức hoá số tiền đã bán và chiếm đoạt thêm hơn 260 triệu đồng để chi tiêu và trả nợ cá nhân.

Tổng số tiền bị cáo Hậu đã chiếm đoạt của Công ty cổ phần dịch vụ Nông nghiệp Hoà Bình là hơn 1,3 tỷ đồng. Bị cáo đã bồi thường cho Công ty hơn 540 triệu đồng./.

http://vov.vn/vu-an/nhan-vien-chiem-doat-tien-ty-cua-cong-ty-555364.vov


http://vov.vn/vu-an/nhan-vien-chiem-doat-tien-ty-cua-cong-ty-555364.vov


Giao hàng sai

Hàng hoá có thể bị giao sai loại, quy cách, chấtlượng hoặc thậm chí giao sai khách hàng, cácnguyên nhân có thể:

1. Cố ý giao sai để trục lợi (mua hàng rẻ tiền, hàngthứ phẩm nhưng giao hàng tốt, chính phẩm…).

2. Giao nhiều hơn số lượng đơn hàng (cấu kết giữanhững người liên quan).

3. Khách hàng trùng tên.

4. Nhầm lẫn, sai sót trong công tác chuẩn bị hàngcho từng đơn hàng.

Đây là lỗi rất phổ biến ởnhững công ty có hệ thốngkiểm soát yếu kém



Sai hoá đơn Hoá đơn có thể sai do:

1. Không xuất hoá đơn (không ghi nhận doanh thudo quên hoặc cố ý biển thủ tiền bán hàng).

2. Xuất trùng (lập hoá đơn 2 lần cho cùng mộtmón hàng) do mất kiểm soát.

3. Xuất hoá đơn nhưng thực tế không giao hàng,treo thanh toán trả chậm hợp thức hoá sốhàng bị mất trong kho.

4. Ghi sai đơn giá hoặc số lượng (thường là ghinhỏ hơn để chiếm đoạt).

Lỗi thường gặp ở các công ty nhỏ,không sử dụng phần mềm hoặc phầnmềm không đạt chuẩn



Thu tiền mặt & sổ quỹĐối với thủ quỹ hoặc NV kinh doanh có thu tiền:

1. Quỹ nếu không được kiểm hàng ngày rất dễ bịbiển thủ, nên kiểm đúng thực chất, không làmhình thức.

2. Niêm phong phải do một người khác ký,không để cho thủ quỹ ký.

3. Nhân viên kinh doanh có thu tiền mặt từkhách hàng: phải nộp tiền về công ty, đặc biệtlưu ý đến các khoản công nợ dây dưa, rất cóthể nhân viên đang xoay, lấy khoản này bùkhoản kia và một ngày nào đó biến mất khôngtừ biệt.



Thu tiền mặt & sổ quỹ

Ngày 16/8, cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh thực hiện lệnh bắt tạm giam bị canV.T.H.V. (SN 1970, quê Nam Định, thường trú đường số 9, phường 17, quận Gò Vấp, TP HồChí Minh) – thủ quỹ Trung tâm Giáo dục Kỹ thuật tổng hợp - hướng nghiệp Lê Thị HồngGấm về hành vi “tham ô tài sản”.

V.T.H.V. được tuyển dụng vào làm kế toán của Trung tâm từ năm 1998 và năm 1999 làm thủquỹ. Két sắt giữ quỹ tiền mặt của Trung tâm đặt cạnh bàn làm việc của V., chìa khoá và mãsố của két sắt do V. quản lý. Vào cuối ngày, V. tự viết giấy niêm phong, dán vào ổ khoátrước khi về.

Nảy sinh ý định chiếm đoạt tiền quỹ. V. luôn mở két sắt cho tiền vào trước sự chứng kiếncủa những người cùng phòng. Cuối giờ, V. vẫn thực hiện việc niêm phong két sắt theo quyđịnh, sau đó nán lại chờ đến khi mọi người về hết mới phá niêm phong, mở két lấy tiền rồilàm lại niêm phong mới.

Chỉ trong thời gian ngắn từ tháng 2/2014 đến tháng 8/2014, V. đã nhiều lần lấy tiền quỹtrong két sắt với tổng số hơn 2 tỷ đồng nhưng không hề bị phát hiện.

Chỉ đến khi kế toán trưởng nghỉ hưu (tháng 8/2014), V. được bổ nhiệm thay thế, vị trí thủquỹ Trung tâm giao cho người khác, V. buộc phải bàn giao chìa khóa két sắt cho người kếnhiệm thì lúc này hành vi mới bị lộ...

Thủ quỹ chiếm đoạt công quỹ hơn 2 tỷ đồng

http://cand.com.vn/ANTT/Thu-quy-chiem-doat-cong-quy-hon-2-ty-dong-369512/


http://cand.com.vn/ANTT/Thu-quy-chiem-doat-cong-quy-hon-2-ty-dong-369512/


Nguồn: Cac yêu tô câu thanh Hê thông KSNB theo quy đinh cua

chuân mưc kiêm toan Viêt Nam sô 315 - TS Phan Thanh Hải

Nếu doanh nghiệp giao toàn bộ công tác bán hàng cho

một nhân viên từ khâu

1. Nhận phiếu đặt hàng,

2. Quyết định bán chịu,

3. Lập phiếu xuất kho và giao hàng,

4. Viết hóa đơn,

5. Ghi chép sổ sách kế toán,

6. Lập phiếu thu và nhận tiền…

Nếu trong trường hợp nhân viên tính nhầm giá bán hay

giao hàng với số lượng nhiều hơn… thì sự bất cẩn này sẽ

gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Mặt khác, có khả năng

tạo cơ hội cho nhân viên đó thực hiện hành vi gian lận.

Rủi ro kiêm nhiệm



Rủi ro kiêm nhiệm

Không tách bạch chức năng bảoquản và chức năng kế toán. NếuKế toán kiêm thủ kho thì khảnăng thất thoát là rất cao do cóthể phù phép số liệu cho phùhợp.

Ví dụ hàng thất thoát nhưng sổsách vẫn ghi là đủ.



Nếu hàng hóa không được kiểm kêđịnh kỳ (hàng tháng, hàng quý) thì rấtcó khả năng bị mất mà không biết.

Ngoài ra, công tác kiểm kê phải cóchất lượng thì mới đảm bảo số liệu làđúng đắn.

Muốn số liệu kiểm kê có chất lượngthì hệ thống sổ sách, sắp xếp kho bãiphải khoa học, hợp lý.

Hàng tồn kho



Thủ kho thuốc tân dược "nướng" gần 9 tỷ đồng vào cá độ bóng đá

Công an tỉnh Bắc Ninh vừa khởi tố, bắt tạm giam đối với Huỳnh Văn Việt (SN 1990, ởphường Lê Bình, quận Cái Răng, TP.Cần Thơ về hành vi Lạm dụng tín nhiệm chiếmđoạt tài sản.

Theo tài liệu điều tra, khoảng tháng 9.2013, Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang, có trụsở tại quận Ninh Kiều, TP.Cần Thơ, phân công Việt đến nhận nhiệm vụ công tác tạiCông ty cổ phần Dược Hậu Giang - Chi nhánh Bắc Ninh (phường Ninh Xá, TP.BắcNinh).

Tại đây, Việt được phân công nhiệm vụ làm thủ kho. Do cá độ bóng đá qua mạnginternet bị thua hết tiền nên Việt đã nảy sinh ý định lấy hàng hóa là thuốc tân dượctrong kho do mình quản lý đem đi bán lấy tiền đánh bạc.

Từ tháng 4.2014 đến tháng 3.2016, Việt nhiều lần lấy hàng hóa trong kho đem đi bán lấy tiền đánh bạc hết. Đến ngày11.4, công ty kiểm kê kho thuốc và phát hiện thấy thiếu 15 loại hàng hóa thuốc tân dược có trị giá hơn 8,9 tỷ đồng. Khi sựviệc bị lộ và không còn tiền trả cho công ty, Việt bỏ trốn về nhà tại TP.Cần Thơ.

Sau khi nhận đơn tố cáo của công ty, cảnh sát đã vào cuộc. Ngày 21.4, Việt đã đến Công an tỉnh Bắc Ninh khai nhận hànhvi phạm tội.

http://danviet.vn/phap-luat/thu-kho-thuoc-tan-duoc-nuong-gan-9-ty-dong-vao-ca-do-bong-da-676629.html

Hàng tồn kho


http://danviet.vn/phap-luat/thu-kho-thuoc-tan-duoc-nuong-gan-9-ty-dong-vao-ca-do-bong-da-676629.html


Thủ kho chiếm đoạt 8,3 tỉ của công ty đánh bạc lãnh 18 năm tù

Theo cáo trạng, năm 2012, Minh được Công ty CP mía đường Cần Thơ (gọi tắt làCASUCO, trong đó vốn nhà nước chiếm 27,59%) có ký hợp đồng tuyển dụng làm thủ khothuộc bộ phận kinh doanh và tiếp thị. Minh được phân công làm việc ở 2 kho chứathành phẩm của công ty tại khu vực 5 (phường An Bình, quận Bình Thủy) với nhiệm vụquản lý việc nhập, xuất khẩu tại kho, quản lý đường tránh hư hao mất mát.

Thời gian này, Minh có nợ tiền đánh bạc khoảng 300 triệu đồng nên nảy sinh ý định bán đường trong kho đang quản lý đểtrả nợ. Minh hẹn người tên Bảy Búa, quen khi đi đánh bạc ở Campuchia thỏa thuận giá cả (rẻ hơn giá niêm yết), số lượngbán và thời gian giao hàng. Lần thứ nhất, Minh bán cho Bảy Búa 300.000 kg đường, với giá 11.000 đồng/kg, với tổng sốtiền là 3,3 tỉ đồng. Lần thứ 2 vào ngày 6/9/2014, Minh tiếp tục bán cho Bảy Búa với số lượng đường như trên, với giá10.500 đồng, tổng số tiền là 3,15 tỉ đồng.

Đến ngày 10/9/2014, nhân viên công ty kiểm tra kho hàng đột xuất và phát hiện mất 624.411 kg đường, tổng số thiệt hạilà gần 8,3 tỉ đồng (trong đó, nhà nước thiệt hại số tiền gần 2,3 tỉ đồng). Sự việc được công ty báo cho cơ quan Công anvào cuộc điều tra. Minh thừa nhận đã bán 600.000 kg đường của công ty và làm thất thoát 21.411 kg đường. Số tiền bánđường, Minh chỉ trả nợ 87 triệu đồng, còn lại mang đi đánh bạc và tiêu xài cá nhân hết.

http://www.baomoi.com/thu-kho-chiem-doat-8-3-ti-cua-cong-ty-danh-bac-lanh-18-nam-tu/c/17466346.epi

Hàng tồn kho


http://www.baomoi.com/thu-kho-chiem-doat-8-3-ti-cua-cong-ty-danh-bac-lanh-18-nam-tu/c/17466346.epi


Cố ý tính toán saiCố ý tính toán sai nhằm các mục đích

1. Che dấu những sai phạm của mình hoặc củangười khác do có quyền lợi gắn kết và thôngđồng với nhau, thường xảy ra với tính toán địnhmức sản xuất, số liệu hàng tồn kho, lương,thưởng.

2. Tính sai để hưởng lợi trực tiếp từ việc đó.

3. Tính sai do được chỉ đạo từ cấp trên, ví dụ sửasố liệu của báo cáo tài chính, đổi nguyên liệutrong sản xuất (dùng nguyên liệu này nhưng gọitên nguyên liệu khác).

4. Lỗi do tính toán sai sẽ nhẹ hơn nếu bị phát hiệnvới biện minh là “nhầm lẫn hoặc sơ ý”.



Tính lương sai

Việc tính lương sai thường do các yếu tố:

1. Dùng phương pháp thủ công (excel) khi số lượng nhân công lớn

a. Chấm công

b. Xử lý dữ liệu tính lương

2. Cách thức tính toán quá phức tạp, rối rắm

3. Sai sót do:

a. Sai công thức tính

b. Nhập liệu sai

c. Cố ý làm sai để trục lợi

4. Hậu quả của sai sót

a. Chi phí tăng lên (hiếm khi giảm)

b. Gặp rắc rối với cơ quan Thuế, bảo hiểm

http://tuyendungvinacomin.com/bang-luong-cong-ty-than-quang-hanh/


http://tuyendungvinacomin.com/bang-luong-cong-ty-than-quang-hanh/


TTH.VN - Trong thời gian làm kế toán của trường, Nguyễn Thị Bình đã nâng hệ sốlương của cán bộ giáo viên và tạo ra chênh lệch bảo hiểm xã hội để chiếm đoạthàng trăm triệu đồng.

Ngày 22/6, tin từ Công an Thừa Thiên Huế cho biết, Phòng Cảnh sát Điều tra tộiphạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tốbị can đối với Nguyễn Thị Bình (40 tuổi, trú thôn Chiết Bi, xã Phú Thượng, huyệnPhú Vang) về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo hồ sơ vụ án, trong khoảng thời gian từ năm 2011 - 2/2013, lợi dụng chức vụ kế toán của trường Trung học cơ sởPhú Thượng (huyện Phú Vang), Nguyễn Thị Bình tự ý nâng tổng hệ số lương của cán bộ, giáo viên nhà trường lên caohơn so với thực tế, nhằm tăng tổng quỹ lương tháng để lấy tiền chênh lệch.

Sau khi chuyển lương cho cán bộ giáo viên theo hệ số lương thực tế, số tiền còn lại, Bình chuyển từ tài khoản TrườngTHCS Phú Thượng vào tài khoản của cá nhân. Ngoài ra, Bình còn tạo ra chênh lệch tiền Bảo hiểm xã hội và thực hiện cáckhoản chi sai nguyên tắc khác để chiếm đoạt trên 275 triệu đồng.

Khởi tố kế toán trường học chiếm đoạt tiền lương

http://baothuathienhue.vn/khoi-to-ke-toan-truong-hoc-chiem-doat-tien-luong-a27357.html

Tính lương sai


http://baothuathienhue.vn/khoi-to-ke-toan-truong-hoc-chiem-doat-tien-luong-a27357.html


Theo cáo trạng, Hải là nhân viên kế toán của một công ty xi măng tại Tây Ninh. Lợidụng nhiệm vụ được giao, từ 2010-2011, anh ta đã làm giả hơn chục ủy nhiệmchi chiếm đoạt của Ngân hàng SHBank gần 22 tỷ đồng và của công ty 2,5 tỷ.

Theo đó, Hải đã lập 10 ủy nhiệm chi ghi đầy đủ nội dung theo đúng hợp đồng đãký với đối tác. Sau khi được cấp trên ký duyệt, nhân viên kế toán này đem cạosửa tên đơn vị thụ hưởng, thay vào đó là người thân quen của mình. Làm xong,Hải yêu cầu ngân hàng giải ngân gần 19 tỷ đồng trong tài khoản của công ty đểchiếm đoạt.

Bị cáo lập thêm hai ủy nhiệm chi khác với nội dung chuyển 3,2 tỷ đồng vào tàikhoản của người bạn thân rồi cắt dán chữ ký của cấp trên sau đó in và fax đếnngân hàng yêu cầu chi trả.

Ngoài ra, lợi dụng lãnh đạo hàng ngày ký nhiều giấy tờ, Hải đã trình những người này ký 7 ủy nhiệm chi khống trị giá 2,5tỷ đồng. Những người liên quan được xác định là không biết và không hưởng lợi từ Hải nên không bị truy cứu tráchnhiệm hình sự.

Tại tòa hôm nay, Hải thừa nhận hành vi phạm tội. Bị cáo cho biết do dùng số tiền đó để cá độ bóng đá.

Sửa hồ sơKế toán rút ruột gần 25 tỷ đồng chơi cá độ

http://vnexpress.net/tin-tuc/phap-luat/ke-toan-rut-ruot-gan-25-ty-dong-choi-ca-do-3259293.html


http://vnexpress.net/tin-tuc/phap-luat/ke-toan-rut-ruot-gan-25-ty-dong-choi-ca-do-3259293.html


Nữ nhân viên chiếm đoạt hơn 5 tỷ đồng của Văn phòng AP

Với thủ đoạn trình séc có số tiền đúng như đã chi cho sếp ký rồi tẩy xóa, viết lại nộidung trên séc với số tiền lớn hơn, Vân Hương, nhân viên văn phòng thường trúhãng thông tấn AP (Hoa Kỳ) tại Hà Nội đã chiếm đoạt được hơn 5 tỷ đồng.

Viện KSND TP Hà Nội vừa phê chuẩn Quyết định khởi tố bị can của Cơ quan CSĐTCông an TP Hà Nội đối với Nguyễn Thị Vân Hương, 36 tuổi, nhân viên Văn phòngthường trú hãng thông tấn AP (Hoa Kỳ) về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Trước đó, Văn phòng thường trú AP tại Hà Nội có đơn tố cáo Nguyễn Thị VânHương đã lợi dụng nhiệm vụ được giao để sửa chữa giấy tờ, tài liệu, chiếm đoạtcủa văn phòng trên 200.000 USD, sau đó bỏ trốn.

Quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội làm rõ Nguyễn Thị Vân Hương ký hợp đồng lao động với Văn phòngAP từ tháng 7/2007. Lợi dụng nhiệm vụ được giao, Hương đã rút tiền của văn phòng bằng cách, sau khi lập phiếu đềnghị thanh toán đúng với số tiền được chi, trình Trưởng văn phòng duyệt để viết và ký séc, Hương tẩy xóa, viết lại nộidung trên séc với số tiền lớn hơn để ra ngân hàng rút tiền.

Với thủ đoạn này, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2008, Hương đã lập 17 séc để rút trên 6,7 tỷ đồng tại ngân hàng, nhưngchỉ trả vào tài khoản của Văn phòng AP tại Hà Nội trên 1,5 tỷ đồng, chiếm đoạt trên 5,1 tỷ đồng.

http://cand.com.vn/ANTT/Nu-nhan-vien-chiem-doat-hon-5-ty-dong-cua-Van-phong-AP-151695/

Sửa hồ sơ


http://cand.com.vn/ANTT/Nu-nhan-vien-chiem-doat-hon-5-ty-dong-cua-Van-phong-AP-151695/


Bảo mật

Tình trạng nhân viên chiếm đoạt thông tin mật củacông ty nhằm trục lợi (sử dụng hoặc bán) thường xảyra do thiếu kiểm soát:

1. Tiếp cận thông tin, về nguyên tắc mỗi nhân viênchỉ được hạn chế tiếp cận các nguồn thông tin cầnthiết trong công việc của mình.

2. Hệ thống thông tin của công ty phải được thiết lậpđủ an toàn để không bị truy cập trái phép.


Internal control - Hệ thống kiểm soát nội bộ

Economy & Finance

Transcript of Internal control - Hệ thống kiểm soát nội bộ