ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး

ျဖစသည။ျဖစသည။ၿငမးခမးျခငးဆ

သညမာ လ

႔ဂဏသကၡာႏငအ

ည ေနထ

ငႏငျခငး ျဖစသည။

ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ

႔ဂဏသကၡာႏငအ

ည ေနထ

ငႏငျခငး ျဖစသည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ ေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမားေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမား

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတ

တမးျပထ

ားေသာ ျမနမာႏငင၏

အပစခတ

ရပစေရးရယထားသ

ည ေဒသ

မားရ ေဒသချပည

သမား၏

သေဘ

ာထားမား

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတ

တမးျပထ

ားေသာ ျမနမာႏငင၏

အပစခတ

ရပစေရးရယထားသ

ည ေဒသ

မားရ ေဒသချပည

သမား၏

သေဘ

ာထားမား

ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡ ေလလာေရးစငတာ (CPCS) – သည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမား၊ သေတသန လပငနးမားႏင ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡ ေလလာေရးစငတာ (CPCS) – သည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမား၊ သေတသန လပငနးမားႏင ေလလာသငယမႈမားအား အဆငျမငတငရန အေထာကအကျပသည အျပနအလန ခတဆက လကရေသာ သငတနးေလလာသငယမႈမားအား အဆငျမငတငရန အေထာကအကျပသည အျပနအလန ခတဆက လကရေသာ သငတနးအစအစဥမား ျဖန႔ျဖးရာ ေနရာ ျဖစသည။ ဤေနရာသည လကေတြ႔ကငသးသမား၊ ေကာငးသားမား၊ အသပညာရငမား အစအစဥမား ျဖန႔ျဖးရာ ေနရာ ျဖစသည။ ဤေနရာသည လကေတြ႔ကငသးသမား၊ ေကာငးသားမား၊ အသပညာရငမား ႏင ဆနးစစေလလာသမားအား ဆကအစပအေျခအေနေပၚ၌ အေျခခထားေသာ သတငးအခကအလကမားႏင အရငးႏင ဆနးစစေလလာသမားအား ဆကအစပအေျခအေနေပၚ၌ အေျခခထားေသာ သတငးအခကအလကမားႏင အရငးအျမစမားအား လကလမးမ ေလလာၾကညရႈႏငရန အခြငအလမးမား ဖနတးေပးလကရသည။အျမစမားအား လကလမးမ ေလလာၾကညရႈႏငရန အခြငအလမးမား ဖနတးေပးလကရသည။

www.centrepeaceconfl ictstudies.orgwww.centrepeaceconfl ictstudies.org

ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔ (KMSS) – ျမနမာႏငင ကတသလစ ဆရာေတာႀကးမားအဖြ႔ခပ (CBCM) ေထာကခမႈႏင ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔ (KMSS) – ျမနမာႏငင ကတသလစ ဆရာေတာႀကးမားအဖြ႔ခပ (CBCM) ေထာကခမႈႏင ခရစယာနဘရားေကာငးမား၏ လမႈေရးအဆးအမတ႔ျဖင ၂၀၀၂ ခႏစက ဖြ႔စညးခသည ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔သည ခရစယာနဘရားေကာငးမား၏ လမႈေရးအဆးအမတ႔ျဖင ၂၀၀၂ ခႏစက ဖြ႔စညးခသည ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔သည အသငးေတာတညရရာ နယပယ ၁၆ ေနရာတြင လမႈဖြ ႔ ၿဖးေရး လပငနးမား ေဆာငရြကလက ရသည။ ကရဏာ အသငးေတာတညရရာ နယပယ ၁၆ ေနရာတြင လမႈဖြ ႔ ၿဖးေရး လပငနးမား ေဆာငရြကလက ရသည။ ကရဏာ ျမနမာအဖြ႔သည ဆငးရသားမားႏင အကအညလအပေနသ မား၏ ဘ၀ ဂဏသကၡာရရ၊ အရညအေသြးျမငမားေရးအတြက ျမနမာအဖြ႔သည ဆငးရသားမားႏင အကအညလအပေနသ မား၏ ဘ၀ ဂဏသကၡာရရ၊ အရညအေသြးျမငမားေရးအတြက အျမငဆးစြမးေဆာငႏငရန အားစက ႀကးပမးလကရသည။အျမငဆးစြမးေဆာငႏငရန အားစက ႀကးပမးလကရသည။

တအာငးေကာငးသား လငယမားအဖြ ႔ (TSYU) – TSYU သည တအာငးလမးမားက အကအညမား ေပးေနေသာ တအာငးေကာငးသား လငယမားအဖြ ႔ (TSYU) – TSYU သည တအာငးလမးမားက အကအညမား ေပးေနေသာ အကးအျမတမယသည အဖြ႔တဖြ႔ျဖစသည။ တအာငးလငယမားက ပညာေရးဆငရာ အခြင အလမးမား ဖနတးေပးျခငးျဖင အကးအျမတမယသည အဖြ႔တဖြ႔ျဖစသည။ တအာငးလငယမားက ပညာေရးဆငရာ အခြင အလမးမား ဖနတးေပးျခငးျဖင စြမးေဆာငရညျမငတငျခငး၊ အးအမမေရႊ ႔ေျပာငးေနရသမားႏင ဆငးရခၽြတၿခက ေနေသာ တအာငးရြာသားမားက စြမးေဆာငရညျမငတငျခငး၊ အးအမမေရႊ ႔ေျပာငးေနရသမားႏင ဆငးရခၽြတၿခက ေနေသာ တအာငးရြာသားမားက ေငြေၾကးေထာကပျခငးတ႔ ေဆာငရြကသည။ တအာငးလမ းစမားအတြက စညးရးလႈ႔ေဆာမႈမား ေဆာငရြကၿပး ရမးျပညနယတြင ေငြေၾကးေထာကပျခငးတ႔ ေဆာငရြကသည။ တအာငးလမ းစမားအတြက စညးရးလႈ႔ေဆာမႈမား ေဆာငရြကၿပး ရမးျပညနယတြင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈဆငရာ အစရငခစာမား လညး ထတေ၀သည။လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈဆငရာ အစရငခစာမား လညး ထတေ၀သည။

ျပညၿငမးသခ (PNTK) – ျပညၿငမးသခ အဖြ႔သည အကးအျမတမယေသာ ႏငငေရးအဖြ႔လညးမဟတေသာ အဖြ႔တဖြ႔ျဖစၿပး ျပညၿငမးသခ (PNTK) – ျပညၿငမးသခ အဖြ႔သည အကးအျမတမယေသာ ႏငငေရးအဖြ႔လညးမဟတေသာ အဖြ႔တဖြ႔ျဖစၿပး ၂၀၁၅ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလက စတငတညေထာငခသည။ ရမးျပညနယေတာငပငး ေတာငႀကးၿမ႔ တြင အေျခစကသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလက စတငတညေထာငခသည။ ရမးျပညနယေတာငပငး ေတာငႀကးၿမ႔ တြင အေျခစကသည။ ၎အဖြ႔သည ျမနမာျပညတြင ၿငမးခမးေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ အစအစဥမားမ တဆင လထမားက ကညေပးရန ၎အဖြ႔သည ျမနမာျပညတြင ၿငမးခမးေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ အစအစဥမားမ တဆင လထမားက ကညေပးရန သႏဌာနခထားသည။သႏဌာနခထားသည။

ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယက (KDN) – ၂၀၀၄ ခႏစက တညေထာငခၿပး ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယကသည ေခါငးေဆာင မႈပငး ႏင ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယက (KDN) – ၂၀၀၄ ခႏစက တညေထာငခၿပး ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယကသည ေခါငးေဆာင မႈပငး ႏင ကြနျမနတအပငးတြင ကြနယကခတဆကေဆာငရြကျခငးႏင သငတနးေပးျခငးတ႔က အေလးထား ေဆာငရြကသည။ ကြနျမနတအပငးတြင ကြနယကခတဆကေဆာငရြကျခငးႏင သငတနးေပးျခငးတ႔က အေလးထား ေဆာငရြကသည။ ပညာေရးႏင ဆကသြယေရးက႑မားတြင စြမးရညပမျမငတငရန ရညရြယသည။ အးအမမကရင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ ပညာေရးႏင ဆကသြယေရးက႑မားတြင စြမးရညပမျမငတငရန ရညရြယသည။ အးအမမကရင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ လအပခကမားႏင အားနညးခကမားက ခြျခမးစတျဖာ သးသပျခငးႏင မတတမးတငျခငးတ႔ကလညး ေဆာငရြကသည။လအပခကမားႏင အားနညးခကမားက ခြျခမးစတျဖာ သးသပျခငးႏင မတတမးတငျခငးတ႔ကလညး ေဆာငရြကသည။

ကယားျပညနယၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရး ကြနယက (KSPMN) – ကယားျပညနယရ အပစခတရပစေရး သေဘာတညခကယားျပညနယၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရး ကြနယက (KSPMN) – ကယားျပညနယရ အပစခတရပစေရး သေဘာတညခကက ေစာငၾကညေလလာၿပး လထေဆြးေႏြးပြမား ေဆာငရြကႏငရနအတြက ကယားျပညနယ ၿငမးခမးေရးေစာငၾကညကက ေစာငၾကညေလလာၿပး လထေဆြးေႏြးပြမား ေဆာငရြကႏငရနအတြက ကယားျပညနယ ၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရးကြနယကက ေဒသႏရအေျခစက လထအေျချပ အဖြ႔ ၁၂ ဖြ႔က ၂၀၁၂ ခႏစ ဇလငလတြင ဖြ႔စညးခသည။ ၎အဖြ႔သည ေရးကြနယကက ေဒသႏရအေျခစက လထအေျချပ အဖြ႔ ၁၂ ဖြ႔က ၂၀၁၂ ခႏစ ဇလငလတြင ဖြ႔စညးခသည။ ၎အဖြ႔သည ျပညနယတ၀မး အပစခတရပစေရးသေဘာတညခကဆငရာ သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ျဖးျခငး၊ အပစခတရပစေရးျပညနယတ၀မး အပစခတရပစေရးသေဘာတညခကဆငရာ သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ျဖးျခငး၊ အပစခတရပစေရးအေပၚခးေဖာကမႈမား ရပါက အစရငချခငး ႏင ေကးရြာအသးသးတြင အသပညာျဖန႔ေ၀ေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကသည။အေပၚခးေဖာကမႈမား ရပါက အစရငချခငး ႏင ေကးရြာအသးသးတြင အသပညာျဖန႔ေ၀ေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကသည။

မြနအမးသမးမားကြနယက (MWN) – မြနအမးသမးမားကြနယကက ၂၀၁၁ ခႏစတြင တရား၀ငဖြ ႔စညးခ ၿပး မြနအမးသမးမားကြနယက (MWN) – မြနအမးသမးမားကြနယကက ၂၀၁၁ ခႏစတြင တရား၀ငဖြ ႔စညးခ ၿပး မြနအမးသမးမားအား ျဖစရပမား၊ လႈပရားမႈမားမ တဆငကယစားျပရန၊ တနးတညမမႈက ျမငတငရနႏင ကြနျမနတမြနအမးသမးမားအား ျဖစရပမား၊ လႈပရားမႈမားမ တဆငကယစားျပရန၊ တနးတညမမႈက ျမငတငရနႏင ကြနျမနတအဆငႏင ႏငငေရးအရ ဆးျဖတခကခမတျခငးမားတြင ပါ၀ငမႈ ျမငတငရန ရညရြယသည။ ေဆြးေႏြးပြမား၊ ကြနျမနတအတြငး အဆငႏင ႏငငေရးအရ ဆးျဖတခကခမတျခငးမားတြင ပါ၀ငမႈ ျမငတငရန ရညရြယသည။ ေဆြးေႏြးပြမား၊ ကြနျမနတအတြငး စမကနးမား၊ လထအေျချပအဖြ႔မားႏငႏငငေရးအဖြ႔အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမ တဆင ေခတၿပငမြနအမးသစမကနးမား၊ လထအေျချပအဖြ႔မားႏငႏငငေရးအဖြ႔အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမ တဆင ေခတၿပငမြနအမးသမးအမားအျပား ရငဆငေနရေသာ ျပနာမားအတြက အေျဖရာရန ႏင မြနအမ းသမးမားအားလး ေခါငးေဆာငမႈအခနးက႑မ မးအမားအျပား ရငဆငေနရေသာ ျပနာမားအတြက အေျဖရာရန ႏင မြနအမ းသမးမားအားလး ေခါငးေဆာငမႈအခနးက႑မ ပါ၀ငလာႏငေရး ေထာကပေပးရန ေမာလငသည။ပါ၀ငလာႏငေရး ေထာကပေပးရန ေမာလငသည။

ေငြေၾကးေထာကပသေငြေၾကးေထာကပသ

6.7 310.7 x 219 mm

ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး

ျဖစသည။ျဖစသည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ ေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမား

ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး ျဖစသည။ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး ျဖစသည။၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ ၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ

ေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမားေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမား

နားေထာငျခငးဆငရာ သေတသနနညးနာ ျပငဆငသနားေထာငျခငးဆငရာ သေတသနနညးနာ ျပငဆငသ - Soth Plai Ngarm

နားေထာငျခငး စမကနး အေကာငအထညေဖာျခငး (သငတနး၊ စစဥမႈ၊ ေရးသားျခငး) နားေထာငျခငး စမကနး အေကာငအထညေဖာျခငး (သငတနး၊ စစဥမႈ၊ ေရးသားျခငး)

ကေအာဒေနတာ ႏင တညးျဖတသကေအာဒေနတာ ႏင တညးျဖတသ - Karen Simbulan

အဖြ႔၀ငမား၊အဖြ႔၀ငမား၊ - Laurens Visser, Tengku Shahpur, Harshadeva Amarathunga

ျမနမာမတဖက အဖြ႔အစညးမား ျမနမာမတဖက အဖြ႔အစညးမား -

ကရဏာ ျမနမာလမႈ ကညေရး အဖြ႔ (ကခင)

တအာငး ေကာငးသားလငယအဖြ႔ (ရမးျပညနယေျမာကပငး)

ျပညၿငမးသခ (ရမးျပညနယေတာငပငး)

ကယားျပညနယ ၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရး ကြနယက (ကယား)

ကရငဖြ႔ၿဖးေရး ကြနယက (ကရင)

မြနအမးသမးကြနယက (မြန)

မကႏာဖး ဓါတပမကႏာဖး ဓါတပ - Karlos Manlupig

အတြငးဓါတပမား အတြငးဓါတပမား - Zabra Yu Siwa, Shutterstock၊ ရမးျပညနယေျမာကပငးမနားေထာငသ

စာျပင စာျပင - Husnur Esthiwahyu

အျပငအဆင အျပငအဆင - Boonruang Song-ngam

ထတေ၀သ ထတေ၀သ - ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡေလလာေရးစငတာ (CPCS)

ေငြေၾကးအေထာကအပ ေငြေၾကးအေထာကအပ - ၿငမးခမးေရးေထာကပမႈ ရပေငြ အဖြ႔ (PSF)

ေကးဇး မတတမးေကးဇး မတတမး

ဤသတေတသနလပငနးစဥတေလာက အဖးမျဖတႏငေသာ ကညမႈမားေပးခသည ျမနမာမတဖကအဖြ႔မားက ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡေလလာေရးစငတာ (CPCS) က ေကးဇး တငရပါသည။ သငတ႔၏ အကအညမပါဘ ကၽြႏပတ႔ ဤအေၾကာငးအရာမား ျပစရန မျဖစႏငေခ။

အထးသျဖင နားေထာငသမားအျဖစ ပါ၀ငေဆာငရြကေပးခသ တဥးခငးကလညး ေကးဇးမတတမးျပလပါသည။ သေတသနလပငနးစဥတေလာက အခန၊ လပႏငစြမးအားႏင စတအားထကသနမႈတ႔ အျပင ေ၀းလေခါငဖား ေဒသမားက သြားလာရန ဆႏၵရျခငးတ႔အေပၚ အထး ေကးဇးတငရပါသည။

ကၽြႏပတ႔အေနျဖင ကခငျပညနယ၊ ရမးျပညနယေျမာကပငးႏင ရမးျပညနယေတာငပငး၊ ကယား၊ ကရငႏင မြနျပညနယမားရ ျပညသမားက မအားမလပသညၾကားထမ ၎တ႔ အျမငမား၊ အေတြ႔အႀကမား၊ ဗဟသတ၊ စးရမခကမားႏင အနာဂါတေမာလငခကမားက ပါ၀ငဖလယေပးျခငးအတြကကလညး လႈကလႈကလလ ေကးဇးတငေၾကာငး ေျပာပါရေစ။ ပြငပြငလငးလငး ေျပာဆေပးခသည အတြကေရာ သငတ႔သေဘာထားမားက ကၽြႏပတ႔ထ ယၾကညစြာ ဖြငဟ ျခငးအတြကေရာ ေကးဇးတငပါသည။

ေနာကဆးအေနျဖင ဤစာအပထတေ၀ႏငေစရန ေထာကပကညေပးခသည ၿငမးခမးေရးေထာကပမႈ ရပေငြ အဖြ႔ (PSF) က ေကးဇးမတတမး တငပါသည။ ၎တ႔အကအညမပါဘ ဤလပငနးမေအာငျမငႏငပါ။

iii

မာတကာမာတကာ

ေကးဇး မတတမးေကးဇး မတတမး .......................................................................................... ..........................................................................................iiiiiiဇယားမားဇယားမား...................................................................................................................................................................................................... viviအဖြ႕အစညး အေခၚအေဝၚ အတေကာကမားအဖြ႕အစညး အေခၚအေဝၚ အတေကာကမား ...................................................... ......................................................viivii

အေၾကာငးအရာ ႏင ေတြ႔ရခကအကဥးခပအေၾကာငးအရာ ႏင ေတြ႔ရခကအကဥးခပ ......................................................... .........................................................၁ ကခငျပညနယ .....................................................................................၂၃ ရမးျပညနယ ေျမာကပငး .........................................................................၃၆ ရမးျပညနယ ေတာငပငး .........................................................................၄၇ ကယားျပညနယ ....................................................................................၅၇ ကရငျပညနယ ......................................................................................၇၁ မြနျပညနယ .........................................................................................၈၁

အႀကျပခကမားအႀကျပခကမား ......................................................................................... .........................................................................................၉၅၉၅

v

ဇယားမားဇယားမား

ဇယား (၁) နယေျမမားအားလးရ အလပရေဆြးေႏြးပြ၏ အဓကအေၾကာငးအရာမား ....၇ဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၂၃ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၂၆ဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၃၆ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၃၉ဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၄၇ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၅၀ဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၅၈ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၆၁ဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၇၁ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၇၄ဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၈၁ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား ...........................................................၈၆

ေျမပအညႊနးမား ...........................................................................................၅

vi

အဖြ႕အစညး အေခၚအေဝၚ အတေကာကမားအဖြ႕အစညး အေခၚအေဝၚ အတေကာကမား

AA Arakan Army (ရကၡငတပမေတာ)BGF Border Guard Force (နယျခားေစာငတပ)CBO Community-Based Organization (ရပရြာေျချပ အဖြ႔အစညး)CPB Communist Patry of Burma (ဗမာျပည ကြနျမနစပါတ)CSO Civil Society Organization (လထအေျချပ အဖြ႔အစညး)DKBA Democratic Karen Benevolent Army (ကရင ဒမကရကတစ ေကာငးျမတျခငးတပ)EAG Ethinic Armed Group (တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႔)HRP/MRP Hongsawatoi Restoration Party/Mon Restoration Party (မြနျပည ျပနလညထေထာငေရးပါတ)IDPs Internally Displaced Persons (ျပညတြငးအးအမမစြန႔ခြာ ထြကေျပးတမးေရာငေနရသမား)KIO Kachin Independence Organisation (ကခင လြတေျမာကေရး အဖြ႔)KIA Kachin Independence Army (ကခင လြတေျမာကေရး တပမေတာ)KNU Karen National Union (ကရင အမးသား အစညးအရး)KNPP Karenni National Progressive Party (ကရငန အမးသား တးတကေရးပါတ)KNPLF Karenni National People’s Liberation Front (ကရငန အမးသား လထ လြတေျမာကေရး တပဥး)KNG Kayan National Guard (ကယား အမးသား ေစာငေရာကေရးတပ)KNLP Kayan New Land Party (ကယားေျမသစပါတ)MAMD Mon Army Mergui District (မြနတပ- မေကြးခရင)MDWA Mon Democratic Warrior Army (မြန ဒမကရကတစ သရေကာငးတပ)MNDA Mon National Democratic Army (မြနအမးသား ဒမကရကတစ တပ)MNLA Mon National Liberation Army (မြနအမးသား လြတေျမာကေရး တပမေတာ)MPG Mon Peace Group (မြန ျငမးခမးေရး အဖြ႔)

vii

MPF Mon People’s Front (မြန လထ တပဥး)MTA Mong Tai Army (မြန တငး တပမေတာ)MNDAA Myanmar National Democratic Alliance Army (ျမနမာအမးသား ဒမကရကတစ မဟာမတတပ)NCA Nationwide Ceasefire Agreement (တႏငငလးအပစအခတရပစေရးစာခပ)NCCT Nationwide Ceasefire Coordination Team (တႏငငလးအပစအခတရပစေရးဆငရာ ပးေပါငးညႏႈငးေရးအဖြ႔)NLD National League for Democracy (အမးသားဒမကေရစ အဖြ႔ခပ)NMSP New Mon State Party (မြနျပညသစပါတ)NGOs Non-Government Organisations (အစးရ မဟတသည အဖြ႔အစညးမား)NSAG Non State Armed Group (အစးရႏင မဆငေသာ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔)PNLO Pa’O National Liberation Organisation (ပအ႔ဝ အမးသား လြတေျမာကေရး အဖြ႔)RCSS Restoration Council of Shan State (ရမးျပည ထေထာငေရး ေကာငစ)SLORC State Law and Order Restoration Council (ႏငငေတာ တရားဥပေဒစးမးေရး ျပနလညထေထာငေရးေကာငစ)SPDC State Peace and Development Council (ႏငငေတာ ေအးခမးသာယာေရးႏင ဖြ႔ျဖးေရးေကာငစ)SSA Shan State Army (ရမးျပည တပမေတာ)SSA-N Shan State Army – North (ရမးျပညတပမေတာ - ေျမာက)SSA-S Shan State Army – South (ရမးျပညတပမေတာ - ေတာင)TNLA Ta’ang National Liberation Army (တေအာငး အမးသား လြတေျမာကေရး တပမေတာ)USDP Union Solidary and Development Party (ျပညေထာငစ ၾကခငေရးႏင ဖြ႔ၿဖးေရးပါတ)UWSA United Wa State Army (ဝ ျပည ညညႊတေရး တပမေတာ)

viii

အေၾကာငးအရာ ႏင အေၾကာငးအရာ ႏင ေတြ႔ရခကအကဥးခပေတြ႔ရခကအကဥးခပ

ျမနမာႏငငသည အစးရ၏ ျမနမာတပမေတာႏင လကနကကငအပစမားအၾကား တကခကမႈမားေၾကာင ပဋပကၡ နယေျမ ျဖစခရသညမာ ႏစေပါငး ၆၀ ေကာၾကာခၿပ ျဖစသည။ ၂၀၁၁ ခႏစတြင ျမနမာအစးရက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက စတငေဆာငရြကခခနမ အစျပ၍ တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႔ ၁၅ ဖြ႔ႏင ႏစဘက အပစခတရပစေရးစာခပမား လကမတ ေရးထးႏငခသည။ ထသေဘာတညခကမားမာ ျမနမာႏငငေဒသ အေတာမားမားတြင ျဖစပြားေနေသာ အၾကမးဖကပဋပကၡမား အဆးသတႏငေရးအတြက ေမာလငခကႀကးပင ျဖစသည။

ႏစဘကအပစခတရပစေရးစာခပမားသည ဗဟအစးရ၊ တပမေတာႏင မတကြျပားေသာ တငးရငးသား လကနကကင အပစမားအၾကား တႏငငလးပစခတတကခတမႈရပစေရးသေဘာတညခကတခရလာေစမည ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးပြမား စတငႏငခသည အေျခခ အတျမစတခ ျဖစသည။ ျမနမာတႏငငလးတြင တကခကမႈမား ရပတန႔ေရး၊ အၾကမးဖကမႈမား အဆးသတေရးသာမက လမႈအသငးအ၀ငးမားထခကခစားေနရေသာ ကာလရညၾကာ ထခကမႈအေၾကာငးရာမားက ေျဖရငးအေျဖရာႏငေရးအတြက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခ ျဖစေပၚလာေရးက ေတာငးဆေနၾကသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတဘာလတြင တႏငငလး ပစခတတကခကမႈ ရပစေရးသေဘာတစာခပ (NCA) က လကမတေရးထးႏငျခငးသည ဆယစႏစမားၾကာ စြညေနေသာ အမနး တရားမား၊ ေဘးဖယခထားရမႈမားႏင တႏငငလးရ မတကြျပားေသာ တငးရငးသားအပစမား၏ မယၾကညမႈ တ႔က ေျဖရငးရန လအပေသာ လပငနးရညႀကးတခ၏ ပထမဥးဆးေျခလမးအျဖစ ရႈျမငၾကသည။ ေသာငးကနး သတနျပန ဆန႔ကငေရး နညးနာမားက ဆယစႏစမားစြာ ကငသးလာျခငးက မတကြျပားေသာ တငးရငးသား ျပညနယမားတြင လမႈစးပြားေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးမႈ အဆမတနေနာကကေစသည။ ေကးလကေဒသ အမားစသည စာသငေကာငးမားႏင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ အေဆာကအအကသ႔ေသာ အေျခခ လမႈေရး ၀နေဆာငမႈမား ရရမႈ နညးပါးသည။ ထ႔အျပင လမႈအသငးအ၀ငးမားက အကန႔အသတျဖငသာ ရေသာ အရငးအျမစမားအေပၚ ယဥၿပငၾကျခငးေၾကာင လနညးစတငးရငးသားအဖြ႔ အမားစအၾကား တငးမာမႈမား ျမငတကလာရသည။ ျပညစေသာၿငမးခမးေရးသေဘာတညခကတြင ထညသြငးၿပး၊ ႏငငေရး ေဆြးေႏြးပြ လပငနးစဥတြင ထညသြငးေဆြးေႏြးရနလသည အေၾကာငးအရာ တခ႔သာ ရသည။

ျမနမာျပညတြင တတယအႀကမေျမာက ျပညေထာငစၿငမးခမးေရးညလာခအတြက ျပငဆငေနသညအခန မာပင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥသညလညး ျပတလစစအဆငသ႔ ေရာကေနသည။

2

ကခငျပညနယတြင တပမေတာႏင ကခငလြတေျမာကေရးတပမေတာ (KIA) တ႔အၾကား တကပြမား ဆကလကျဖစပြားေနၿပး ရမးျပညနယ ေျမာကပငးတြငလညး တပမေတာ၊ ရမးျပညျပနလညထေထာငေရးေကာငစ (RCSS) ႏင တအာငးအမးသားလြတေျမာကေရး တပမေတာ (TNLA) တ ႔အၾကား တကပြမား ဆကျဖစပြားေနသည။ နယျခားေစာင တပဖြ ႔၀ငမား (BGF) ႏင ဒေကဘေအ ခြထြကအဖြ ႔မားအၾကား ထေတြ႔ပစခတမႈမား ျဖစေနသကသ႔ မြနျပညသစပါတ (NMSP) ႏင ကရငအမးသားအစညးအရး (KNU) တ႔အၾကား ႀကၾကားႀကၾကား တကခကမႈမား ျဖစေပၚခသည။ ထတကပြမားက အနးနား၀နးကငရ ေဒသချပညသမား အေပၚ အႏရာယ ျဖစေစသညသာမက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ေရရညတညတခငၿမေရးအတြက အမးသားအဆငယၾကညမႈ ကလညး ေလာနညးေစသည။

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအတြက အျခားစနေခၚမႈမားမာ အားလးပါ၀ငမႈႏင ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင ကယစားျပမႈတ ႔ ျဖစသည။ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔ ၃ ဖြ ႔က ေဘးဖယထားျခငးအျပင ေဆြးေႏြးပြမား သည လမႈအဖြ႔အစညးမား ႏင အမးသမးမား ပါ၀ငမႈက ကန႔သတထားျခငး စသည အျပစအနာဆာ ရေနသည။ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈမားတြင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥသည ထပပငးအဆင လပငနးစဥတခသာ ျဖစသညမာ ထငရားေနၿပး၊ ဗဟအစးရ၊ တပမေတာႏင တငးရငးသား လကနကကငတပဖြ႔မား၏ ေခါငးေဆာင မားက ေရြးခယေစလႊတသည ကယစားလယမားသာ အဓကပါ၀ငသည။

ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡေလလာေရးစငတာ (CPCS) သည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ေဒသချပညသမား ပါ၀ငမႈက အေရးႀကးသညက လကခသည။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားသည ခငမာၿပး ေရရညတညတေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခ ဖနတးရာတြင လအပေသာ လကတြေဖာမား ျဖစသည။ အၾကမးဖကမႈ ပဋပကၡမား ျဖစပြားရာ ေရ႔တနးေဒသမားတြင ေနထငေနရသမားျဖစသညအတြက ထသတ႔သည ပဋပကၡျဖစေစသည ေၾကကြဖြယရာမားက မေ၀ႏငေသာ အဖးတနအျမငမား မေ၀ႏငသမား ျဖစသည။ ၎တ႔ေဒသတြင ႏစဘက အပစခတရပစေရးစာခပ သေဘာတညခကမား အေကာငအထညေဖာျခငးေၾကာင ၎တ႔ မညသ႔ထခကေနရ သညက နားေထာငျခငးသည လကရ ေအာကေျခလမႈ အ၀နးအ၀ငးအထ ႀကေတြ႔ေနရေသာ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ၏ အေကာငးအဆး သကေရာကမႈအေပၚ တ႔ျပနေပးသည အေရးႀကးသည အရငးျမစတခ ျဖစသည။

3

ေအာကေဖာျပပါ ေတြ႔ရခကမားသည ျမနမာႏငငရ အပစခတရပစထားေသာေဒသ ေျခာကခရ ေဒသချပညသ ႏင တကရကေမးျမနးခကမား၊ သေတသန ျပထားခကမားအေပၚ အေျခခထားသည။ ဤပေရာဂက၏ အဓက ရညရြယခကသည ေဒသချပညသမား၏သေဘာထားမား တငျပရန ျဖစၿပး၊ ၎တ႔အေတြ႔အႀကမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပါ၀င ေတြ႔ဆညႏႈငးေနသမားႏင အျခား ပါ၀ငသငပါ၀ငထကသမား အပါအ၀င ဆးျဖတခကခမတသမား သရရနႏင ၾသဇာ လႊမးႏငရန ျဖစသည။

4

Source:Source: United Nations

5

ေတြ႔ရခကအကဥးခပေတြ႔ရခကအကဥးခပ

၂၀၁၆ ခႏစ မတလ မ ၾသဂတလအတြငး နားေထာငသ ၇၅ ဥးသည ေဒသေျခာကခမ ပါ၀ငေျဖဆသ ၁၆၆၃ ဥးႏင စကား၀ငးေပါငး ၄၅၉ ခက ျပလပခသည။ ထေဒသေျခာကခသည လကရ ႏစဘကအပစခတရပစေရး သေဘာ တညခကရယထားေသာ ကခင၊ ရမးျပညနယ ေျမာကပငး၊ ရမးျပညနယ ေတာငပငး၊ ကယား၊ ကရင ႏင မြန ျပညနယတ႔တြင ျဖစသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားသည ကခင၊ ပေလာင၊ ကရင၊ မြန၊ ကယား၊ ဓႏ၊ ပအ႔၀၊ ရမး၊ ဗမာ၊ အငးသား၊ ကေယာ၊ ကယနး၊ လားဟ၊ ေလာေ၀ၚ၊ လခတ၊ လဆးႏင နာဂ စသည မတကြျပားေသာ တငးရငးသားလမးမား ျဖစသည။ ၎တ႔သည ဗဒၶဘာသာ၀င၊ ကတသလစ၊ ခရစယာန ဘာသာ၀င၊ ဟႏၵဘာသာ၀င၊ ဘာသာမမား၊ မြတဆလငႏင တခြနတင ကးကြယသမား ျဖစၾကၿပး၊ အသကအရြယအားျဖင ၁၈ ႏစမ အသက ၇၀ အထကထ လႀကးမား ပါ၀ငၾကသည။ ၎တ႔သည လယသမားမား၊ လမႈအသငးအ၀ငး ေခါငးေဆာငမား၊ ပညာေပးသမား၊ ဘာသာေရးေခါငးေဆာငမား၊ ေစးသညမား၊ အလပသမားမား၊ ကနးမာေရး လပသားမား၊ အစးရ၀နထမးမား၊ ငါးဖမးလပသား၊ လမႈေရးလပသားမား ျဖစၾကသကသ႔ အလပလကမမား အျပင ျပညတြငးအးအမမ စြန႔ခြာထြကေျပးေနရသမားလညး ပါ၀ငသည။

နားေထာငျခငး နညးနာက အသးျပၿပး၊ သေတသနျပရာ ေဒသမားတြင ေဒသႏရစကားေျပာကၽြမးကငၿပး ေဒသအေၾကာငး နားလညသမားက ေကးရြာ၊ ၿမ ႔နယအသးသးသ႔ သြားေရာကကာ ထလမႈအသငးအ၀ငးရ ျပညသမားႏင အျပနအလန စကား၀ငးမား ျပလပခသည။ ထစကား၀ငးမားသည ၎တ႔၏ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအတြငး အေတြ႔အႀကမား၊ အျမငသေဘာထားမား၊ ေန႔စဥႀကေတြ႔ရေသာ စနေခၚမႈမားႏင အနာဂတအတြြက ၎တ႔၏ ေမာလငခကမားက ဖမးယ မတတမးတငရန ရညရြယျပလပျခငး ျဖစသည။

6

ေဒသအားလးတြင ဖနတလလျဖစေနေသာ ေဒသအားလးတြင ဖနတလလျဖစေနေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား၊ ၂၀၁၆ ခႏစ ရလဒအဓကအေၾကာငးအရာမား၊ ၂၀၁၆ ခႏစ ရလဒ

သေတသနျပရာ ေနရာတခခငးစတြင ျပလပခေသာ အလပရေဆြးေႏြးပြအတြငး နားေထာငသမား ေျပာျပေသာ အဓက အေၾကာငးအရာမားက ခြျခမးစတျဖာရာတြင သကဆငရာ ေဒသခအသငးအ၀ငးမား တညတညြတတညး စးရမေနေသာ အဓက အေၾကာငးအရာ ၉ ခ ထြကေပၚလာသည။

ဇယား (၁) နယေျမအားလး၏ အလပရေဆြးေႏြးပြမားရ အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁) နယေျမအားလး၏ အလပရေဆြးေႏြးပြမားရ အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ေဒသချပညသမားက ၿပးျပညစၿပး အားလးပါ၀ငေသာ အပစခတရပစေရး သေဘာတညခကတခက ရရခငသည။ စစမနၿပး ေရရညတညတေသာ ၿငမးခမးေရးကလညး ရခငသည။ အၾကမးဖကပဋပကၡ ေနာကတႀကမျပနလညျဖစပြားမည က မညသမ မခစားခငေတာ။

၂။ ၂၀၁၁ ခႏစတြင အစးရက စတငခေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥစခနမ အေကာငးဘကသ႔ ေျပာငးလမႈ တခ ႔ရ ေၾကာငး ေဒသချပညသမားက အသအမတျပၾကသည။

၃။ လြတလပစြာ သြားလာခြင ပမ ရရလေၾကာငး ေဖာျပၾကသည။

၄။ အမ းမ းေသာ လကနကကငတပဖြ ႔မ ားက ၎တ႔အေပၚ တရားမ၀င အခြနဆကေၾကး ေကာကချခငးမ ကငးေ၀းလၾကသည။

၅။ ပ မေကာငးမ ြ နေသာ အလပအကငအခြ ငအလမးႏ င စား၀တေနေရး အဆငေျပမႈ လခငေၾကာငး ေဖာျပၾကသည။

၆။ အစးရက ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈႏ င ပညာေရး၀နေဆာငမႈ တ ႔က တးျမငလပေဆာငေပးရန ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေမာလငၾကသည။ ထ လမႈေရး၀နေဆာငမႈမားက အရညအေသြးမ လကလမးမ တးတကမႈအျဖစ ျမငလၾကသည။

7

ဇယား (၁) နယေျမအားလး၏ အလပရေဆြးေႏြးပြမားရ အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁) နယေျမအားလး၏ အလပရေဆြးေႏြးပြမားရ အဓကအေၾကာငးအရာမား

၇။ ေဒသချပညသမားက ၎တ႔အသသေဘာထားက ဆးျဖတခကခသမားႏင မ၀ါဒ ခမတသမား ၾကားေစလသည။ အစးရ၏ ေရြးခယခကယစားလယမားအေနျဖင ၎တ႔ထ လာေရာကၿပး ၎တ႔ႏင တငပငေဆြးေႏြးျခငး ျပလပရန ေမာလငၿပး ၎တ႔လအပခကႏင စနေခၚမႈမားက ေဖာထတေျပာၾကားခြငလညး ရလၾကသည။

၈။ ေဒသချပညသမားသည မးယစေဆးသးစြသအေရအတြက အထးသျဖင လငယမားအၾကား ျမငမားလာ ေနသညအေပၚ စးရမၾကသည။ မးယစေဆးသးစြမႈေနာကဆကတြ ဆကစပျဖစေပၚေနေသာ လမႈေရးဆငရာ ကစၥရပမားအေပၚတြငလညး ၎တ႔ စးရမပပနၾကသည။ ထလမႈေရးကစၥရပမားတြင မသားစဆကဆေရးအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈ၊ ပစၥညးခးမႈ၊ လယကမႈႏင မးယစေဆး၀ါးႏငဆကႏြယေသာ အၾကမးဖကမႈမား ႀကၾကရသည။

၉။ ေဒသချပညသမားက ေျမယာအျငငးပြားမႈအေပၚ စးရမပပနၾကသည။ လအခ ႔က ၎တ႔ေဒသအတြငးတြင ျဖစပြားေနဆ ေျမယာသမးဆညးမႈ အေရအတြက ျမငတကေနေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ထသမးဆညးမႈ မားသည ၎တ႔ ေျမပငဆငမႈ အခြငအေရးအေပၚ ေမးခြနးထတေနသည။ အခ႔လမားကေတာ တကခကမႈ မားၾကားမ ထြကေျပးရငး စြန႔ခြာထားခရေသာ ၎တ႔ ေျမအတြက ပပနေနၾကရသည။

8

ေဒသအားလးတြင ျဖစရပတေသာအဓကအေၾကာငးအရာမား၊ ေဒသအားလးတြင ျဖစရပတေသာအဓကအေၾကာငးအရာမား၊ ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ အထ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ အထ

ဤနားေထာငျခငးသေတသနလပငနးစဥသည ေကးရြာႏင ၿမ႔အသးသးတြင ျပလပခေသာလညး ၂၀၁၅ ခႏစက ျပစခေသာ နားေထာငျခငးသေတသနလပငနးစဥႏင ယဥပါက အဓကအေၾကာငးအရာအခ႔ တည ေနၿပး ဆကလကျဖစပြားေနေၾကာငးလညး သရရသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင ဆကစပၿပး ထ ေဒသခမား၏ တညေသာ စးရမခကမား၊ စတခစားခကမား ႏင အေတြ႔အႀကမားက ေအာကေဖာျပပါ အပငးတြင အကဥးခပ ေဆြးေႏြးထားသည။

ေျမယာ အျငငးပြားမႈေျမယာ အျငငးပြားမႈ

ေျမယာအျငငးပြားမႈႏင သကဆငေသာအေၾကာငးအရာမားသည ၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစ ႏစႏစစလးတြင ေတြ႔ရရေသာ ဘအေၾကာငးအရာ ျဖစသည။ ဤနားေထာငျခငး သေတသနတြင ပါ၀ငခေသာ ေဒသချပညသ မားသည ၎တ႔ ကယတင ေျမယာအျငငးပြားမႈမား ႀကခရသည။ ထအျငငးပြားမႈမားသည ေယဘယ အားျဖင အသစအတညျပလကေသာ ေျမယာပငဆငမႈဥပေဒေၾကာင ျဖစပြားလာရေသာ အျငငးပြားမႈမား ျဖစသည။ ေျမယာဥပေဒသစသည ေဒသခမား ကငသးေနေသာ ေျမယာအသးျပမႈ နညးလမးမား/ရးရာ ဓေလအရ ေျမအသးျပမႈႏင ကြာျခားသည။ ေျမယာခြေ၀အသးျပမႈ အေပၚ ထပေဆာငးကန႔သကခကမား ျဖစလာေစျခငး လညး ျဖစသည။ ဤသညက စးပြားေရးအခြငအလမးနညးပါးမႈႏ င ေန႔စဥဘ၀ရပတညေရး အတြက စနေခၚမႈမား ႀကေနရေသာ ျပညသမားက ရႈပေထြးမႈမား ျဖစေစသည။

နားေထာငျခငးမ ၾကားသလာရေသာ မတကြျပားသည ေျမယာအျငငးပြားမႈ သရပသကနမားက ေယဘယ အားျဖင အမးအစား ႏစခ ခြျခားၾကညႏငသည။ ပထမတစခမာ ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးအႀကးစားမားေၾကာင ျဖစေပၚ လာရေသာ ေျမယာ အဓမၼ သမးဆညးမႈ ျဖစသည။ ထအႀကးစားဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားတြင ေရအား လပစစ ဓါတအားေပးေရကာတာမား၊ လမးမား၊ ဟတယဇနမား သ႔မဟတ လမးမႀကးမား တညေဆာကျခငး တ႔ ပါ၀ငသည။ ထလပငနးလပကငသမားသည စမကနးမားအတြက ေျမေနရာ ရယရာတြင ေဒသခ အသငးအ၀ငး မားက အေၾကာငးၾကားျခငး သ႔မဟတ ေဆြးေႏြး တငပငျခငး မရေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာျပၾကသည။ တခ႔ေနရာမားတြင အမားပငေျမေနရာက မရးမသား ျပလပထားေသာ

9

ေျမယာမတပတငျခငး လပငနးစဥျဖင သမးယၾကၿပး စးပြားေရးလပငနးရငႀကးမားထ ေရာငးပစၾကသည။ အကးဆကအျဖစ ေဒသခမားသည အမေျခမ ျဖစလာၾကရသည။ သ႔မဟတ ၀မးေရးအတြကအသးျပေနရေသာ လယယာေျမ သ႔မဟတ အျခား အမားပငအသးျပေသာ ေျမေနရာမားက အသးျပခြင မရဘ ျဖစလာၾကသည။ ရလဒအျဖစ ေဒသခမား မေကနပခကမားႀကးထြားလာၿပး ၎တ႔ေဒသတြင တညေဆာကလာမည အႀကးစားဖြ႔ၿဖးေရး လပငနးမား အေပၚ သတထားလာၾကသည။ ထလပငနးမားက ၎တ႔ေဒသ ဖြ႔ၿဖးတးတကေစမည သ႔မဟတ အလပအကင အခြငအလမးဖနတးေပးရာ အရငးအျမစမားအျဖစ မျမငေတာဘ၊ ထတညေဆာကမႈမားသည ကပတညးမႈမား ပမျဖစေစသည အေၾကာငးရငးအျဖစ ရႈျမငလာၾကသည။

ေျမယာအျငငးပြားမႈဆငရာ ဒတယအမးအစားသည ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေျမယာမတပတငျခငး လပငနးစဥမားက မညသ႔ နားလညသညႏင ဆကစပေနသည။ ျပညနယတခခငးစသည ေျမယာအသးခမႈႏင ခြေ၀မႈဆငရာ ဓေလရးရာ နညးလမးမား ရၾကသည။ ကအေၾကာငးမလစြာပင မၾကာခငႏစမားက အတညျပ ခေသာ ႏငငေတာ ေျမယာပငဆငမႈ ဥပေဒသည ထဓေလထးတမးမားမ ေသြဖေနကာ ေျမယာမတပတငမႈ ျပလပလသမားသည ရႈပေထြးလေသာ လပငနးစဥမား လပေဆာငရၿပး၊ စာရြကစာတမးအေထာကထားမားက လအပသညထက ပမ တငျပရသည။ ထ႔အတြကေၾကာင ေျမယာပငဆငေၾကာငး ဥပေဒအရ အတညျပႏငရန လအပေသာ အဆငေရာကရနအလ႔ငာ မညသ႔ ေဆာငရြကရမညက ေဒသခမား နားမလညသညမာ အၾသစရာ ေတာ မဟတပါ။ ေျမယာမတပတငျခငးလပငနးစဥမား အေၾကာငး ေဒသခမားက ပညာေပးေရး ႀကးပမးမႈမား ရေသာလညး ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ထႀကးပမးမႈမားအေပၚ အႀကးအကယ စတပကမေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ၎တ႔ေျမဆးရႈးရေသာေၾကာင ျဖစလာေသာ အကး သကေရာကမႈမားက ေျဖရငးရန လေလာကေသာ ေလာေၾကးေပးမႈ မရဟ ဆၾကသည။

မးယစေဆး၀ါးျပနာမးယစေဆး၀ါးျပနာ

၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစအထ မးယစေဆး၀ါးႏငဆကႏြယေနေသာ ဘနးစကပးျခငး၊ မးယစေဆး၀ါး ထတလပ ျခငးတ႔ ေဒသအားလးတြင ကယကယျပန႔ျပန႔ ျဖစပြားေနဆျဖစသျဖင ေဒသချပညသမား စးရမၾကသည။

10

ေဒသခလထအမားစရညညႊနးေလရသည စးရမပပနမႈသည ေဒသခအမားအျပား မးယစေဆးစြမႈ အေရ အတြက ျမငမားမႈ ျဖစၿပး၊ မသားစ၀ငမားႏင လမႈအသငးအ၀ငးအေပၚ ေနာကဆကတြ သကေရာကမႈမား ျဖစသည။ ေနရာအခ ႔တြင ခးဆးလယကမႈ၊ မးယစေဆးသးသမားႏင မးယစေဆး၀ါးအသးျပမႈႏင ဆကႏြယေသာ အမတြငးအၾကမးဖကမႈ ျဖစရပမား ျမငတကလာသညဟ အသငးအ၀ငးမားက ဆၾကသည။ ၎တ႔ သားသမးမားက မးယစေဆးျပတေစရန မဘမားကယတငက ေကးရြာအာဏာပငမား သ႔မဟတ ဥပေဒ စးမးေရးအဖြ ႔မားအား ဖမးဆးခငးရသည သာဓကမားလညး ရေၾကာငး ေျဖဆသအခ ႔က ေျပာဆၾကသည။ မးယစေဆး၀ါးသးျခငးေၾကာင လမႈေရးႏင အသငးအ၀ငးတြငး ဆကဆေရးမားတြင ဆးကး သကေရာကမႈမား ရသညအေျခအေနက သတျပမေသာေၾကာင တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႔အခ႔က မးယစေဆးျဖတ အစအစဥမား လပေဆာငၿပး ျပနလညထေထာငေရးစခနးမား ဖြငလစၾကသည။

တခ႔ေဒသမားတြငမ မးယစေဆး၀ါးတရားမ၀ငေရာငး၀ယျခငးေၾကာင ျဖစလာရေသာ ဆးကးမားသည အဓကစးရမမႈ ျဖစရသညဟ ေျပာဆၾကသည။ ေရာငး၀ယမႈတြင မးယစေဆး၀ါးမားက ေဒသတခခအတြငး သ႔မဟတ ေဒသတခခက ျဖတ၍ ခး၀ကသယယ ျဖန႔ေ၀ျခငး ျဖစသည။ တရားမ၀ငေရာငး၀ယႏငရန လာဘေပးလာဘယမႈ အေလအထေၾကာင ျပနာမား ေပၚေပါကရသည။ ထအေလအထမားတြင အာဏာပင အသးသးက လာဘထးျခငးႏင “အခြန” ေဆာငျခငးျဖင လရာေဒသသ႔ ဆကသြယႏငရန ေဆာငရြကၾကသည။ အျမတအစြနးရလြယေသာ မးယစေဆးကနကးမႈေၾကာင မးယစေဆးေရာငး၀ယမႈတြင ပါ၀ငေနေသာ ပဋပကၡဖနတးသမားက လၿခေရးအေျခအေနမား မတညမၿငမျဖစေစရန ေဆာငရြကေလရၿပး၊ ထမသာ တရားမ၀ငလပငနးမ ၀ငေငြရရေရး အတြက ဆကလက လပကငႏငမညျဖစသညဟ အသငးအ၀ငးအခ႔က ယဆၾကသည။

မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ေနာကဆးသေဘာတရားတခသည ဘနးပငစကပးျခငးႏင ေဒသတြငးစးပြားေရးအၾကား ဆကစပမႈ ျဖစသည။ ေနရာအခ ႔တြင ဘနးစကေတာငသမားသည ၎တ႔၀မးေရးအတြက ဘနးပငမားအေပၚ မခေနရသည။ ထမခေနရမႈသည ေဒသချပညသမားက မးယစေဆးထတလပမႈစက၀နးထ ေရာကသြား ေသာအခါ ပဆးေစသည။ ထေဒသမားတြင မးယစေဆး၀ါးတကဖကေရးေဆာငရြကေနေသာ တငးရငးသား လကနကကငအဖြ ႔မား သ႔မဟတ ေဒသတြငးလမႈအေျချပအဖြ႔မားက ဘနးခငးမားက လာေရာကဖကဆးသြား ေသာအခါ မးယစေဆး၀ါးေရာငး၀ယမႈတြင ပါ၀ငေနေသာ အပစမားသည ဘနးသးႏအတြက

11

ကနကမည ရငးႏးေငြက ထတေပးေလရသည။ ထ႔ေၾကာင ဘနးစကေတာငသမားသည မးယစေဆး၀ါးထတလပၿပး ကယကးစးပြားရာ အပစမားႏင မးယစေဆး၀ါးက ဖကဆးေသာအပစမားအၾကား ၾကားညပၾကရသည။ အပစ ႏစဖကၾကား ညပရေသာ ဘနးစကေတာငသမားသည စား၀တေနေရးအတြက ဆးကးအမားဆး ႀကရသည။

တငးရငးသားအပစမား၏ တနးတညမမႈ ႏင ညညြတမႈတငးရငးသားအပစမား၏ တနးတညမမႈ ႏင ညညြတမႈ

တငးရငးသားလမးစအပစမားအၾကား တနးတညမမႈႏင ခြျခားမႈမရေရးအတြက ေတာငးဆမႈမားသည ေဒသခ လထမားအၾကား ဘအေၾကာငးအရာ တခ ျဖစသည။ တငးရငးသား၊ တငးရငးသား မးႏြယတခခ၀ငလမးစ၊ လနညးစႏင လမားစ စသည အပစမားအေပၚအေျခခလက ပြတတကမႈမားႏင တငးမာမႈမား ခစားရေၾကာငး ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

ထပပနမႈမားက နားလညႏငမည အဆင ႏစဆင ရသည။ ပထမအဆငသည ႏငငေတာအဆငျဖစသည။ ႏငငေတာအဆင တြင တငးရငးသားအပစမားသည ႏငငေရးအရ ေရြးခယခအရာရအျဖစေသာလညးေကာငး၊ ၎တ႔အကးစးပြားက ကယစားျပသညဆေသာ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားမတဆငေသာ လညး ေကာငး ကယစားျပၾကသည။ ထအဖြ႔မား၏ ေဆာငရြကခကမားသည ေကာငးသညျဖစေစ ဆးသညျဖစေစ တငးရငးသားလမးစတခလးအတြက ျဖစသည။ ထ႔အတြကေၾကာင ေဒသခမားသည တငးရငးသား လမးစအားလးအတြက တနးတညမမႈက အာမခေသာ မ၀ါဒမား အေကာငအထညေဖာရန ဗဟအစးရထ စဥဆကမျပတ ေတာငးဆေနသည။ တငးရငးသား အဖြ႔မားတြင ပမေကာငးမြနေသာ ႏငငေရးအရ ကယစားျပမႈ အထးသျဖင ႏငငေတာအဆငတြင ရရရန ေမာလငၾကသည။ ဤသညက ၂၀၁၅ ခႏစ အေထြေထြ ေရြးေကာကပြကာလက ႏငငေရးျဖစစဥဆငရာ အသပညာျပန႔ပြားေရး ႀကးပမးခကမား၏ ရလဒပင ျဖစသည။ စတ၀ငစားစရာေကာငးသညမာ လမႈအသငးအ၀ငးအခ႔က တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႔မားသည ၎တ႔ အကးစးပြားက ကယစားျပေဆာငရြကေနသမား ျဖစသညဟ ျမငၾကျခငး ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ၎တ႔ ႏငငေရးလပငနးစဥမားတြင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားက တနးတ ဆကဆမႈ ျပရန ဗဟအစးရက ေတာငးဆၾကသည။

ဒတယအဆငသည လမႈအဖြ ႔အစညးအဆင ျဖစသည။ လမႈအသငးအ၀ငးမားသည ၎တ႔ခြျခားဆကဆခရ သည အေတြ႔အႀကမားက ေဖာျပသည ျဖစရပမားက ေ၀မၾကသည။

12

၎တ႔က ေဒသတြငးႏင ႏငငေတာ အဆင ႏငငေရးအရ တးတကမႈမားေၾကာင မၾကာမၾကာ ပမဆးဆး၀ါး၀ါးႀကရေသာ အျပနအလန တငးမာမႈမား က ေျဖရငးႏငမည နညးလမးမား ရာေဖြလၾကသည။ ပါ၀ငေျဖဆသအခ ႔က ၎တ႔သည တငးရငးသားလမးစ တစစ ျဖစျခငးေၾကာငပင တခါတရတြင တပမေတာ သ႔မဟတ တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႔မား၏ တားဆး ရာေဖြျခငးက မၾကာခဏ ခၾကရသညဟ ရငးျပသည။ ၎တ႔၏ တငးသားလမးစအမညသည အာဏာပငမား က ေငြေခးေပးရန ေလာကလႊာမားက အတညျပမျပ ဆးျဖတသညအခါ ထညသြငးစဥးစားျခငး ခရသညဟ ထငျမငၾကသည။ ေဒသချပညသမားသည မတကြျပားေသာ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား အခငးခငး တကခကမႈမားၾကားတြငလညး ၾကားညပၾကရသည။ စစသားမားက ၎တ႔ရြာမားမ ျဖတသနးသြား လာေသာအခါ ၿပငဘကတငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔ႏင လမးစတသမား က ပစမတထားေလ ရသညဟ ဆသည။ ျမငတကလာေနေသာ တငးမာမႈမားသည မတကြျပားေသာတငးရငးသားအဖြ႔မား လကေအာက ေနထငရေသာ ေဒသခမားအၾကား သေဘာထားကြလြမႈမား ပျဖစေစသည။ တခ႔ျဖစရပမားတြင မလၿခမႈ မား ေၾကာင တငးရငးသားလမးစငယမားအၾကား ျပညသ႔စစအဖြ႔ငယေလးမား ဖြ႔စညးျခငးမား ျဖစေပၚလာသည။

၎တ႔ေဒသမားတြငး ကြျပားမႈမားက သတျပမသည လမႈအသငးအ၀ငးမားက တငးရငးသားလမးအပစမား အၾကား ပမ ညညြတေရးက စတအားထကသန ေမာလငေနၾကေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ တခ ႔က တပမေတာအရာရမားသည တငးရငးသားလမ းစအဖြ႔မားအား အားေလာေစရန ၎တ႔အၾကား သေဘာထား ကြလြမႈျဖစေစသည နညးဗဟာကသးၾကသညဟ ယဆၾကသည။ အစးရဌာနမားတြင ကယစားျပပါ၀ငမႈ ျမငလာေစရန သ႔မဟတ ၿငမးခမးေရးစကား၀ငးမားတြင ၎တ႔၏အျမငမား ထငဟပေစရန ေတာငးဆျခငး စသည စညးရးလႈ႔ေဆာမႈမားက ေဒသခမားအားလး အတတကြ ေဆာငရြကရန လအပေၾကာငးက သရၾက သည။ တငးရငးသားလမးစမားအၾကား ကြနျမနတအဆငမာပင တငးမာမႈမားက ထနးညရနအတြက မတကြျပားေသာ တငးရငးသားလမးစမားအၾကား အျပနအလန အကးျပ ပးေပါငးမႈ ပမရလာေစရန ေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးေရးလပငနးစဥမားမတဆင ေဒသခလထပါ၀ငမႈ ရလာေအာင ႀကးပမးမႈလအပေၾကာငး ေဒသခ အသငးအ၀ငးအခ႔က ေဖာျပၾကသည။ မတကြျပားေသာတငးရငးသားလမးစ အဖြ ႔မားအၾကား တကခကမႈမား ရပတန႔လကလင ထကြျပားမႈမား ေလာပါးသြားမညဟ အခ႔က မတခကျပသည။

13

အသကေမြးမႈဆငရာအခြငအလမးမားအသကေမြးမႈဆငရာအခြငအလမးမား

သေတသနျပခရာေဒသမားတြင ထပတလလျဖစေနေသာ အျခား အေၾကာငးအရာတခမာ အသကေမြး၀မး ေကာငးအလပမား ေရရညဆကရေနေရးဆငရာ စနေခၚမႈမား ျဖစသည။ ၎တ႔ေဒသတြင ကာလရညၾကာ ျဖစပြားေနေသာ အၾကမးဖကမႈပဋပကၡေၾကာင ထစနေခၚမႈမားျဖစရျခငးက ၎တ႔ သရၾကသည။

ထအေၾကာငးအရာအေပၚ သေဘာထားတခမာ ပဋပကၡမားသည စးပြားေရးအကပအတညးက တကရက အားျဖင မညသ႔ထခကေနသနညးဆသညအယအဆ ျဖစသည။ တကခကမႈမားက ေကးရြာမားက ေရ႔တနးစစ မကႏာျပငမား အသြင ေျပာငးလေစခသညအတြက ျပညသမား ၎တ႔အးအမမားက စြန႔ခြာထြကေျပးခၾကရၿပး အျခားေဒသမားတြင ေျပာငးေရႊ႔ေနထငၾကရသည။ ထ႔ေၾကာင ၎တ႔ လယယာေျမမား၊ သးႏမား၊ ပငဆငမႈမား ႏင အသကေမြးမႈမား က စြန႔ပစခရျခငး ျဖစသည။ ေယဘယအားျဖင ေျပာငးေရႊ႕ေနထငရသည ေဒသမားတြင ၎တ႔ အလပအကင သ႔မဟတ အသကေမြးမႈ အခြငအလမးမာ အကန႔အသတျဖငသာ ရၿပး၊ အးအမမ ေရႊ႕ေျပာငးေနထငရသ (IDPs) မားအေနျဖင အစာအာဟာရအတြက လသားခငးစာနာမႈ အေထာကအပ ေပးေသာ ေအဂငစ မားအေပၚ မခရေစသည။

တကပြမားဒဏ တကရကမခစားရေသာ ေဒသမားသညလညး ဆယစႏစမားစြာၾကာ ပဋပကၡေၾကာင ဖြ႔ၿဖးမႈ ေနာကကရသည ျပနာမားျဖင ပတခာ၀ငးေနသည။ တငးရငးသားျပညနယမားတြင စစပြမားျဖင စစတပမ လႊမးမးထားျခငးသည လာဘစားမႈျဖငျပညေနေသာ စးပြားေရးလပငနးမားလပကငႏငေသာအေျခအေန၊ လပအားထနးညမႈမရျခငးႏင သာတညမ လမႈစးပြားဖြ႔ၿဖးတးတကမႈက ဟန႔တားေနသာ ခရနစးပြားေရးစနစက သကဆးရညေစျခငး စသည တ႔ ျဖစေပၚေစသည။ ထ႔ေၾကာင သေတသနျပရာေဒသမားမ ေဒသခ အမားစက လေလာကေသာ၀ငေငြဖနတးႏငမ ႈႏ င ၿ ငမးခမးေရးက ညမ ျခငးခ ေျပာဆသညမာ အၾသစရာေတာ မဟတပါ။ သ႔မသာ ၎တ႔ မသားစရပတညႏငမည ျဖစၿပး ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငမည ျဖစသည။

ဤအေၾကာငးအရာႏငဆကစပေသာအျခားအယအဆတခမာ အလပအကငအခြငအလမးနညးပါးျခငး၏ သကေရာကမႈမား ႏင ဆကစပေနသည။ ျပညသမားတြင ၎တ႔ဘ၀ေရရညရပတညေရးအတြက လေလာက ေသာ နညးနာမား မရယမက အလပလကမႏႈနး ျမငမားရျခငး

14

သညလညး မးယစေဆးစြမႈႏင မးယစေဆး၀ါး ႏငဆကႏြယေနေသာ အၾကမးဖကမႈမား ျမငတကလာရျခငး အေၾကာငးရငးတခ အျဖစ ရႈျမငၾကသည။ ရာဇ၀တ ျပစမႈမား ျမငမားလာရျခငး၏ အေၾကာငးရငး တရပလညး ျဖစသညဟ ျမငၾကသည။ လငယမား အတြက အလပအကငအခြငအလမး ရားပါးျခငး၏ အကးဆကကလညး ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက စးရမၾကသည။ ၎တ႔မသားစမားအား ေထာကပႏငေရး လေလာကေသာ ၀ငေငြ ရရရနအလ႔ငာ အလပအကင ရာေဖြရနအတြက တငးျပညက စြန ႔ခြာၿပး အထးသျဖင ထငးႏငငႏင တရတႏငငမားသ႔ ထြကသြားၾကရသမား ရသည။ ဤအေျခအေနက ေရရည စညးလးေသာလ ႔အဖ ြ ႔အစညးတခတညေဆာကေရးတ ြ င အေရး ႀ ကးသည အခကမ ားအေပ ၚ သကေရာကမႈရေစသည (ေျပာငးေရႊ႔ေနထငမႈေၾကာင) လ႔အဖြ႔အစညးႏင ကငးကြာသြားျခငး၊ သ႔မဟတ (မးယစေဆး၀ါးစြမႈေၾကာင) လ႔အဖြ႔အစညးတခလးႏင ကငးလြတလာျခငး စသည ထပေဆာငး စးရမမႈမား ျဖစေပၚေစသည။ ႏငငရပျခားတြင အလပသြားေရာကလပကငေနေသာ လငယမားသည ၎တ႔ ယဥေကးမႈက ေမသြားျခငး သ႔မဟတ ရးရာဓေလမား ဆးရႈးရျခငးတ႔ ျဖစမညက စးရမၾကေၾကာငးလညး တခ႔က ဆသည။

ထစးရမခကမားက ေျဖရငးရနအတြက ဗဟအစးရအေနျဖင ၀ငေရာကကညရန လအပၿပး သငတငေသာ ေစးက အာမခေသာ ပမနေစးကြကတခ ဖနတးေပးရန လအပေၾကာငး ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။ ကနစညေရာငး၀ယေရး အခြငအလမးမား ပရရန အစးရက ေစးကြကမားမား ဖနတးေပးရန ၎တ႔ ေမာလငၾကသည။ ေဒသတခ႔ရ လထမားက ၎တ႔အေနျဖင ေစးကြကမားက လကလမး မမရျခငးမာ ေစးကြကမားသည ၿမ ႔ေပၚမားတြငသာ ရၿပး၊ ပဋပကၡမားေၾကာင ၎တ႔ ခရးသြားလာမႈ အကန႔ အသတႀကးမားေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ေစးကြကမားရေသာ ေဒသမားတြငေတာငမ ေစးႏႈနးမားအေပၚ အစးရသတမတခကမရျခငးက ၾကားခလမားႏင ပြစားမားအတြက လယသမားမားထမ ေခါငးပျဖတႏငေအာင လပထားသကသ႔ျဖစၿပး၊ ပြစားမားက ထြကကနမားက ေစးႏႈနးနနျဖင ၀ယယၾကသည။ တခနတညးမ ာပင ထပ ြစားမားကပင တျခားပစ ၥညးမားက ထလယသမားမားထ ေစးတငေရာငးၾကသည။

လမႈေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈလအပခကလမႈေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈလအပခက

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစ ႏစႏစစလး၏ နားေထာငျခငး သေတသနျပရာ ေဒသအားလးရ လမႈအသငးအ၀ငးမားမ ၾကားရေသာ ေနာကထပ အေၾကာငးအရာတခမာ လမႈေရးဆငရာ

15

ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ ပမ လအပျခငးျဖစသည။ အစးရက လမႈေရးဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအခ ႔ လပေပးႏငရန ႀကးပမးမႈမားက ေဒသချပညသ မားက မဆငးမတြ အသအမတျပသည။ ၎တ႔က လမးမားႏင မဘငးဆကသြယေရး အေဆာကအမား ပမ ရရျခငးသည ခရးသြားလာမႈႏင ဆကသြယေရးအတြက ပမလြယက ေကာငးမြနလာေၾကာငး မၾကာခဏ ရညညႊနးၾကသည။ ထ႔အတ ပညာေရးႏင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ ဆငရာ ၀နေဆာငမႈလပငနးမား ရရမႈ တးတကလာေၾကာငးကလညး မတခကျပသည။

သ႔ေသာလညး ၎တ႔ေဒသမားတြင အလြနအမငးေနာကကခရေသာ မတးတကမႈမားက ျဖညဆညးရန ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ လပငနးမား ပမ လအပေၾကာငး ေဒသခမားက အလငအျမနပင ေထာကျပၾကသည။ ၎တ႔ အမားဆး ရညညြနးေျပာဆသညမာ ၀နေဆာငမႈေပးရာတြင ေခာေမြ႔ေနေစရနႏင ၀နေဆာငမႈမား ေပးရန ကၽြမးကငၿပး၊ အေသအခာေလကငေပးထားေသာ ဆရာ ဆရာမမား၊ ကနးမာေရးလပသားမား လလ ေလာကေလာက ရရန လအပျခငးတ႔ ျဖစသည။ ထ႔အတပင တခ ႔ေကးရြာမားတြင စာသငေကာငးေရာ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ စငတာမားပါ မရေၾကာငးႏင ထအတြက အာဏာပငမားက ၎တ႔ေဒသမားတြင ထအေဆာကအအမား ဖနတးေပးေစခငေၾကာငး ေဒသခမားက မတခကျပၾကသည။ အားလးၿခ ေျပာရပါမ ဗ ဟအ စး ရက လမ ႈအဖ ြ ႔အစညး မ ားက ေတာ ငး ဆေနေသာ တတ ငး ျ ပ ည လး သာတညမ ျဖစေသာ၊ တသတမတတညးျဖစေသာ ေရရညတညတေသာ လမႈေရးအေဆာကအအ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈအတြက အခန၊ စြမးအားႏင အရငးအျမစမားျဖညဆညးေပးႏငရန တကပြမား ရပတန႔မႈ လအပေနေၾကာငး အသအမတျပ ေျပာဆၾကသည။

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ စးရမမႈမားသဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ စးရမမႈမား

၂၀၁၅ ခႏစ ႏင ၂၀၁၆ ခႏစ၏ နားေထာငျခငး စကား၀ငးမား၏ ရလာဒမားတြင သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးမႈ ႏင ေဒသခမားအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈမားအား လမႈအသငးအ၀ငးမား၏ စးရမမႈမားက ထတေဖာေျပာဆမႈမား ပါ၀ငသည။ အႀကးစားဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားႏင တြငးထြကပစၥညးမားထတယသည စမကနးမား၏ သဘာ၀ ပတ၀နးကငအေပၚ သကေရာကမႈမားက အထးဂရျပ ေျပာဆၾကျခငး ျဖစသည။ ထစးရမမႈမားတြင စကပးေျမမားအနးတ၀ကအျပင ေရအရငးအျမစမားႏင ေလထညစညမးရျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ ျပညနယအမားစတြင ျပလပခေသာ စကား၀ငးမားတြင ေရအားလပစစထတယမည ေရကာတာ မား တညေဆာကျခငးမ ျဖစေပၚလာေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကရမႈအေၾကာငးမား အၿမပါ၀ငသည။

16

တခ႔ျဖစရပမားတြင လမႈအသငးအ၀ငးမားက ၎တ႔၏ ေတာငယာစကပးရန ေတာအပတခလးက စကပ းေျမအျဖစ ခတထြငျခငးကသ ႔ေသာ ေရရညတညတေရးအတြက ထခကေစေသာ အျပအမႈမား လပေဆာငျခငးေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကရျခငးျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

ထသ႔ ေဆာငရြကမႈမားေၾကာင တခ ႔ကစၥရပမားျဖင ဥပမာျပရလင အလြနအကၽြ သစေတာျပနးတးမႈသည ရာသဥတ ေျပာငးလမႈႏင ရာသဥတအေျခအေနမား အလြနအမငး ေဖာကျပနျခငး သ႔မဟတ ေရႀကး ေရလမႈ မား ျဖစေပၚျခငးတ႔ကသ႔ ေရရညထခကႏငမညအခကမားအေပၚ ေဒသခမားက စးရမ ေၾကာကရြ႔ၾကသည။ ေရအားလပစစထတေပးေရး ေရကာတာမားတညေဆာကျခငးသည ေကးရြာမားအား ေရလႊမးမးေစျခငး၊ ေရစးေၾကာငးေလာနညးလာေစျခငးႏင သန႔ရငးေသာ ေသာကသးေရအရငးအျမစမားထ ပငလယဆားငေရ မား ေရာေႏာ၀ငေရာကျခငးတ႔ ျဖစေစသည။ ေဒသ အမားစတြင ထအကး သကေရာကမႈမားေၾကာင စစဥထားၿပးေသာ သ႔မဟတ အေကာငအထည ေဖာထားေသာ အႀကးစားဖြ႔ၿဖး တးတကေရးစမကနးမားက ေဒသခမားက ဆန႔ကငမႈမား ျပလပေစရန တြနးအားျဖစေစသည။

အခြနအေကာကအခြနအေကာက

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစအထ မေျပာငးမလ ဆကလကျဖစေနေသာအဓကအေၾကာငးအရာ ေနာကတခမာ ေဒသချပညသမားအေနျဖင အာဏာပငအမားအျပားက ေကာကခေသာ တရား၀ငမဟတေသာ အခြနမား ေပးေဆာငေနရျခငး ျဖစသည။ သေတသနျပခရာ ေဒသအေပၚ မတည၍ ဤအေၾကာငးအရာတြင အေျပာငးအလ အနညးငယရေသာလညး တငးရငးသားလကနကကင အဖြ ႔မားႏင ျပညသ႔စစမား လႈပရားရာ ေဒသမားတြင တရား၀ငမဟတေသာအခြနမား ေပးရသညဟ အဓက ေဖာျပၾကသည။ ေဒသအလက ထအခြန ေပးရျခငးလညး ကြာျခားၾကသည။ တခ ႔ေဒသမားတြင အခြနေပးရျခငးက အကးအျဖစ ျဖစသညဟ ျမငၾကၿပး ၎တ႔ေထာကခရာ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔အသးသးအတြက လအပသည ရပ၀တပငး ဆငရာ ေထာကပကညရန ဆႏၵ ရၾကသည။ အခ႔ေဒသမားတြင အထးသျဖင မတကြျပားေသာ တငးရငးသားလမး အပစ တစထမ အခြနေကာကခေသာအခါ ေကာကခရာတြင ၿခမးေျခာကမႈမား တြလကပါရ သည အေျခအေန ရသည။ ျပညသ႔စစတခ႔ကလညး အခြနေကာကျခငး သ႔မဟတ လမႈအဖြ႔အစညးမားထမ ကညေထာကပမႈ ပစၥညးမား ရယျခငးမားရသည။

17

အခ႔ေဒသမားတြင ေကးရြာမားအေပၚ အာဏာပငအဖြ႔မားႏင လကနကကငအဖြ႔ အမားအျပားက အခြန အမးမး ေကာကချခငးေၾကာင ထရြာမားအတြက စးပြားေရး၀နထတ၀နပးပါ ျဖစေစသညဟ ေထာကျပၾက သည။ အျခားေနရာမားတြင ရြာသားမားက တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားႏင ေဒသတြငး လႈပရားေနေသာ နယျခားေစာငတပမားအျပင ျပညသ႔စစအမးမးကလညး ေငြေပးရသည။ စးပြားေရး၀နထတ ၀နပးျဖစေစျခငးအျပင ေဒသအတြငး မတကြျပားေသာ လကနကကငအဖြ႔မားအၾကား ပစခတတကခကမႈ ျဖစႏငသညအတြကလညး စးရမေနရေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

“အခြနမား” ေကာကချခငးသည တရား၀ငမဟတပ အလြနအမငး နညးစနစမကသညက မတသားရသည။ ထေငြမား မညသညေနရာသ႔ ေရာကသြားသညက ျပညသတ႔မသၾက။ တခ႔က ၎တ႔ေပးလကရေသာ ေငြေၾကးအတြက ထအဖြ႔မားက အသးစရတမတတမးမတရာျဖင ျပမညဆပါက ေပးရသည ေငြေၾကးအတြက ၀မးပနးတသာ ျဖစၾကမညဟဆသည။

18

ေဒသအားလးတြင မတကြျပားေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား၊ ေဒသအားလးတြင မတကြျပားေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား၊ ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ အထ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ အထ

ႏငငေရးျဖစစဥအေပၚ သရမႈႏငငေရးျဖစစဥအေပၚ သရမႈ

သေတသနျပခရာေဒသအားလးတြင ေဒသချပညသမားအၾကား ႏငငေရးျဖစစဥအေပၚ သရမႈမာ သသ သာသာ တးတကလာသညက ေတြ႔ရသည။ ထေျပာငးလမႈအတြက အသအျမငျမငတငေရးလႈပရားမႈမား ႀကးပမး ေဆာငရြကေနေသာ လမႈအေျချပအဖြ႔မားႏင ၂၀၁၅ ခႏစအေထြေထြေရြးေကာကပြကာလအတြငး လႈပရား တကၾကြသမားက အသအမတျပရမည။ အျခားအေၾကာငးခကတခမာ မဒယာလြတလပမႈ ႏင အငတာနကကြနယကခတဆကမႈအတြက မဘငးဆကသြယေရး၀နေဆာငမႈမား ပရလာျခငးေၾကာင လမႈ အသငးအ၀ငးမားသည သတငးအခကအလကမား ပမရလာသည။

ဖကဒရယစနစကငသးေသာ အစးရတစရပျဖစလာေရး အသငးအ၀ငးမားအၾကား ပြကေလာရက ေျပာဆမႈ မားက ဤ ႏငငေရးအသ ျမငမားေနေၾကာငးက ေဖာျပေနသည။ ဗဟအစးရမလညး ဖကဒရယစနစ အယအဆက လထအ၀နး အ၀ငးတြင ပမ ပြငလငးစြာ ေျပာဆလာျခငးေၾကာငလညး ထေတာငးဆမႈမားသည ၂၀၁၆ ခႏစ တြင တးတကမားျပား လာသည။ ဖကဒရယစနစသ႔ ေျပာငးလကငသးျခငးသည လနညးစမားက ကယပင အပခပခြင အခြငအေရးေပးရနႏင မညမမႈမားေျဖရငးရန အေကာငးဆးနညးလမး ျဖစသညဟ ပါ၀ငေျဖဆသ အမားအျပားက ယၾကညၾကသည။ မညသ႔ေသာ ဖကဒရယ စနစမးက တငးျပညအတြက အလပအျဖစဆး ျဖစလမမညနညး သ႔မဟတ ဖကဒရယစနစ မညသ႔ ျဖစမညနညးဆသညအေပၚ နားလညမႈ အနညးအကဥးသာ ရသညဟလညး ထငရသည။ သေတသနျပခရာ ေဒသအေပၚ မတညကာ ေဒသချပညသ မားက ဖကဒရယျပညနယမား တညေဆာကေရးအတြက ရေနၿပးသား ပထ၀အေနအထား ပငးျခား သတမတခကမားက အေျခခထားေစခငေၾကာငး သ႔မဟတ မတကြျပားေသာ တငးရငးသားလမးစ အဖြ႔မားပါ ထညသြငးစဥးစားၿပး ျပညနယအသစမား သတမတျခငး တ႔ လပေစလေၾကာငး ေဖာျပၾကသည။

ေဒသချပညသမားအၾကား ရငးရငးလငးလငးရေနေသာ အခကမာ ျပညသ႔အစးရတရပအျဖစ အာမခႏငရန အတြက ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးအပခပပအေျခခ ဥပေဒက ျပငဆငေရး လအပလ

19

ကရေၾကာငးပင ျဖစသည။ ဗဟအစးရႏင တပမေတာတ႔သည ဘ ႏငငေရးရညမနးခကတခ ရေနပ မရဟ ပါ၀ငေျဖဆသ အေတာ မားမားက ေလလာ သးသပၾကသည။ တပမေတာ၏ ထနးခပမႈေအာကတြင အစးရ၀နႀကးဌာန သးခ ရေနျခငး အတြကလညး ၎တ႔က စးရမပပငၾကသည။ ၎တ႔က ဗဟအစးရႏင တပမေတာတ႔အၾကား ရငးလငး ျပတသားေသာ ကြျပားမႈတခ ရသငသညဟ ယၾကညၾကၿပး၊ တပမေတာအေနျဖင ျပညပၿခမးေျခာကမႈ အႏာရာယ ကာကြယေရးကစၥရပမားက အာရစကသငသညဟ ေျပာဆၾကသည။ ထအျမငမားသည လကရ အၾကမးဖကမႈပဋပကၡမား ႀကေတြ႔ေနရေသာ ေျမာကပငးျပညနယမားတြင အမားဆး ျဖစေပၚေလရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ တပမေတာသည အစးရထမ လမးညႊနခကအရ မဟတဘ ထးစစမား ပမဆငႏႊရန တဖကသတ လပေဆာငေနသညဟ ေဒသချပညသမားက သသယရၾကသည။

ေနာကဆး သေဘာတရားတခမာ အစးရတြင ကယစားျပမႈႏင ဆကစပသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ အေထြေထြ ေရြးေကာကပြတြင ႀကခငေရးပါတႏင အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ (NLD) ပါတတ႔အၾကား အာဏာလႊေျပာငးမႈ ေအာငေအာငျမငျမင ေဆာငရြကႏငခၾကသည။ သ႔ေသာလညး ႏငငေတာအဆငျဖစေစ ျပညနယအဆငတြင ျဖစေစ ၎တ႔ေရြးခယ လကေသာ အရာရမားက ၎တ႔၏ အက းစးပြားက အမနတကယ ကယစားျပမျပက မေသခာေသာေၾကာင ေဒသခမား စးရမေၾကာငၾကၿမ ျဖစေနသည။ ျဖစရပအေတာမားမားတြင ျပညသမားက အစးရသည “ဆကလက သငယ” ေနေသာေၾကာင ေမ ာလငခက အနညးငယက ေဖာျပၾကၿပး၊ “ေစာငၾကည” သညသေဘာထားက ေဖာျပၾကသည။ ၎တ႔အျမငမား တငျပခြငမရ သ႔မဟတ ႏငငေရးအရ ကယစားျပမႈ မခရသညအေပၚ မခတငက ျဖစမႈက ေဖာျပသည အသငးအ၀ငးမားလညး ရသည။ ထအသငးအ၀ငးမားက ေရြးခယခထားရသည ႏငငေရးသမားမားက ၎တ႔ေကးရြာမားသ ႔ လာေရာကလညပတေစခငၿပး၊ ၎တ႔ ရငဆငေနရေသာ စနေခၚမႈမားက သရလာေစရန ေရြးခယခ ကယစားလယမားအေနျဖင ၎တ႔ႏင ေဆြးေႏြးတငပငေစခငၾကသည။

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သရမႈၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သရမႈ

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစအၾကား နားေထာငမႈ မားတြင ေတြ႔ရေသာ အျခား အေျပာငးအလ တခမာ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအေၾကာငး ျပညသမား ပမ သရလာျခငး ျဖစသည။ ဤသ႔ ျဖစလာျခငးမာ လမႈအေျချပ အဖြ႔အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔မား ႏင တကၾကြလႈပရား

20

သမား ေဆာငရြကေနေသာ သတငး အခကအလကျဖန႔ေ၀ေရး လႈပရားမႈမားတြငသာမက၊ အစးရ၏ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ႏငငေတာအဆင အျဖစ တးျမင ေဆာငရြကေနျခငးေၾကာင လညး ျဖစသည။ ဤတြင တႏငငလး ပစခတတကခကမႈ ရပစေရး သေဘာတစာခပ ခပဆျခငးႏင ၂၀၁၆ ခႏစတြင ျပညေထာငစၿငမးခမးေရးညလာခ ႏစႀကမ ကငးပႏငချခငး တ႔ ပါ၀ငသည။ အထးသျဖင ျပညသမားသည ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးပြမားႏင ေဆြးေႏြးမႈမား ပမ ေဆာငရြကရန ဗဟအစးရ၊ တပမေတာႏင တငးရငးသား လကနကကငအဖြ ႔ မားထ အထးေတာငးဆခကမား ေတာငးဆႏငခသည။ “၂၁ ရာစ ပငလညလာခ” ဟ အမညေပးထားေသာ ဒတယအႀကမေျမာက ျပညေထာငစ ၿငမးခမးေရး ညလာခ ကငးပရန လပငးအလက ျပလပခေသာ ဒတယအႀကမ နားေထာငျခငးသေတသန စကား၀ငးမား ျပလပသညအခနအရ ထေတာငးဆခကမားသည အၾသစရာေတာ မဟတပါ။

ေနာကဆးမတသားစရာအျဖစ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငခသည လြနခသည ႏစအနညးငယတြင ျဖစေပၚလာေသာ အေကာငးဘကေျပာငးလမႈမားက ေဒသချပညသမားက အသအမတျပေၾကာငး ထပေလာငး ေဖာျပထားခက ပါရသည။ ႏငငေရး၀နးကငတခ ပြငလာေနေၾကာငး၊ အမားဆႏၵတခ ရေနေၾကာငး ေပၚလြငေနသည။ ၂၀၁၅ ခႏ စ ေရြးေကာကပြႏင ႀကခငေရးပါတမ NLD ပါတသ႔ ၿငမးခမးစြာ ကးေျပာငးျခငးက ဤအခကက ရငးရငးလငးလငး ေဖာျပလကရသည။ ႏငငေရးလႈပရားမႈမားတြင ပမ ပါ၀ငရန ၎တ႔အတြက ေနရာပရလာေၾကာငး ေဒသချပညသတ႔ သတျပမၾကၿပး အမားျပညသဆငရာ ေနရာမားတြင ႏငငေရး ကစၥရပမားက ေဆြးေႏြးမႈမား ရလာသည။ အေဆာကအအဆငရာ တးတကမႈမားကလညး သသာျမငသာ ေသာ တးတကမႈ စာရငးတြင ပါ၀ငသည။ ကအေၾကာငးမလစြာပင တငးျပည၏ ေျမာကပငးေဒသတြင တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားအၾကား တးမားလာေသာ ပဋပကၡက ထေျပာငးလမႈမား အေပၚ ဖးအပသြားၿပး ေဒသချပညသမား၏ အေကာငးျမငမႈက အရပထငေစသည။ ဤအခကက အစးရႏင တပမေတာတ႔အေနျဖင ဖကထားေသာတငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား ပါ၀ငလာေစျခငးျဖင အားလးပါ၀င ေသာ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတစချဖစရန ျပညသမား ထပတလလ ေတာငးဆေနသညက ရငးလငးသြား ေစႏငသည။

21

ေဒသတခခငးစရ အဓကအေၾကာငးအရာမားက ေဒသတခခငးစရ အဓကအေၾကာငးအရာမားက အေသးစတေဖာျပခကအေသးစတေဖာျပခက

ျပညနယ သ႔မဟတ ေဒသအတြငး ဆကစပလႊမးၿခေနေသာ အေၾကာငးအရာမားအျဖစ သေတသနျပခရာ ေဒသတခခငးစတြင ျပလပခေသာ ဆကစပအလပရေဆြးေႏြးပြမားမ နားေထာငသမား သတမတေပးေသာ အဓက အေၾကာငးအရာမားက ေအာကတြင အကဥးခပေဖာျပထားသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ ပထမအႀကမ နားေထာငျခငး လႈပရားမႈႏင ၂၀၁၆ ခႏစ ဒတယအႀကမ အတြငး ေတြ႔ရေသာ ကြလြခကမားအျပင ထေဒသတြင ဆကလက ျဖစေပၚေနေသာ အေၾကာငးအရာမားအေပၚ အကဥးခပ ေဆြးေႏြးမႈမားပါ၀ငသည။

22

ကခငျပညနယကခငျပညနယ

ကေနာတ႔ အမက အျမန ျပနခငတယ။ ဘာလ႔လဆေတာ ကေနာတ႔ စခနးေတြမာ ေနေနရတာ အခက ငါးႏစေတာင ရသြားျပ။ အရငက ဆရင ကေနာတ႔ စစေျပးရတယဆတာ ယာယပ ျဖစလမမယလ႔ ထငခတာ။ ဒါေပမယ အခ အရမးၾကာသြားၿပ။ ကေနာတ႔လညး အမက အရမးျပနခငေနၿပ။ အခက အေျခမ ေတြအတြက ပလ႔ေတာင ခကတယ။

- ၀ငးေမာၿမ ႔နယမ ကခငအမးသားတစဥး

၂၀၁၆ ခႏစ ဇြန ႏင ဇလငလအတြငး နားေထာငသအဖြ႔ ၇ ဖြ ႔သည ကခငျပညနယရ ပါ၀ငေျဖဆသ ၂၉၀ ဥးႏင စကား၀ငးေပါငး ၁၃၂ ခ ျပလပခသည။ ထစကား၀ငးမားသည ကခငျပညနယရ မနစ၊ မးေမာက၊ မးေကာငး၊ ၀ငးေမာ၊ ျမစဆ၊ ပတာအ၊ မခမးေဘာ၊ မးညငး၊ ခေဖြ၊ တႏငး ႏင ဖားကန႔ ၿမ ႔နယမား၏ ေနရာအသးသးတြင ျပလပခသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားတြင ကခင၊ ေလာေ၀ၚ၊ လခတ၊ ဗမာ၊ ရမးႏင မြတဆလငတ႔ ပါ၀ငသည။

ဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက စစမနၿပး ေရရညတညတေသာၿငမးခမးေရးရခငသည ၎တ႔ဆႏၵက ေဖာျပၾကသည။ တခ ႔က ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စကတညးက အေကာငးဘကေျပာငးလမႈ တစတရာမမရဟ ခစားရေၾကာငး ေဖာျပၾကသည။

၂။ အပစခတရပစေရးသေဘာတစာခပမားသည စစမနၿပး ေရရညတညတေစလေၾကာငးႏင အပစခတရပစ ေရး အတြငး တကခကမႈမား မရရန ေဒသချပညသမားက ေမာလငၾကသည။

၃။ တကခကမႈမား ဆကလက ျဖစပြားေနေသာေၾကာင ေဒသခအခ႔သည ၎တ႔၏ လြတလပစြာ သြားလာခြင ကန႔သတခရမႈမား၊ မလၿခမႈမား၊ ဘ၀ရပတညေရးအတြက ဆးရႈးရမႈမား၊ အေျခမျဖစရမႈႏင စစတပပငအျဖစ ေျမယာသမးဆညးမႈမား စသည ဆးကးမားဒဏ ခစားၾကရသည။

၄။ ႏငငေရးေဆြးေႏြးပြတြင ေခါငးေဆာငသမားအေနျဖင ေဒသချပညသမား၏အေတြ ႔အႀကမားအျမင သေဘာထားမားက ထညသြငးစဥစားေပးရန ေမာလငၾကသည။

23

ဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၅။ ေဒသချပညသမားသည ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ ႔စညးအပခပပအေျခခဥပေဒက ျပငဆငၿပး တပမေတာအတြက လႊတေတာတြင ကယစားျပေနရာ ၂၅ ရာခငႏႈနး ေပးထားသညအခကက ပယဖကရန ေမာလငသည။ ျပညသ႔အစးရ တရပ ျဖစေရးအတြက ဤအဆငသည လက လအပသည။

၆။ ေဒသချပညသမားသည တရားမတမႈ၊ အေျခခလ႔အခြငအေရးႏင ႏငငသားအခြငအေရးမား ရရရန ေဖာျပၾကသည။ အသငးအ၀ငးေရးရာ ကစၥမားအတြက မတေသာ တရားေရးစနစတခရရန အေရးႀကးေၾကာငး သတျပမၾကသည။ ခြျခားဆကဆမႈမား ၎တ႔ ထပမ မေတြ႔ႀကလၾကေတာ။

၇။ အကြအၿပႏင ပဋပကၡမား ျဖစေစရန တငးရငးသားလမးစအပစမားအၾကား တငးမာမႈမားအား ရညရြယခက ရရ လပေဆာငေနသညက စးရမေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

၈။ ယာဥမေတာတဆမႈမား နညးပါးေစရန ယာဥစညးကမးသတမတခကမားဆငရာ လႈပရားမႈမား ထထေရာကေရာကႏင တကတကၾကြၾကြ ပမ ေဆာငရြကေပးရန ေဒသခ ျပညသမားက ေမာလငၾကသည။

၉။ အကန႔အသတျဖငရေသာ စးပြားေရးအခြငအလမးမားရေရးႏင အာဏာရေရး တ႔သာၾကညၿပး စးပြားေရး နမကမႈ အေပၚ အခြငေကာငးယေနၾကေသာ လာဘစားသည အရာရမားႏင ခရနစးပြားေရးသမားမား အေၾကာငး ေဒသချပညသမားက ဖြငဟေျပာဆၾကသည။ စးပြားေရးအခြငအလမး နညးပါးေသာ ေဒသမားတြင ထြကကနတနဖးမား နမကေနၿပး အေျခခစားေသာကကနပစၥညးမား၏ ေစးႏႈနးမာ ျမငမားေနသည။ ဤသညက ေဒသခမား အေျခခလအပခကျပညမေရးအတြက အၿမ ရနးကနေနရေစသည။

၁၀။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက သယသပ႔ေဆာငေရးႏင လပစစမးက႑တြင ပမ ဖြ႔ၿဖးတးတကေစခငသည။ လမးမား ပမေဆာကလပေစခငၿပး လပစစမးကလညး ေစးသကသာစြာျဖင ရႏငရန ေမာလငၾကသည။

၁၁။ ထေဒသမားတြင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ နညးပါးၿပး ကၽြမးကငမႈရေသာ ကနးမာေရးလပသားမား လညး ရားပါးသည။

24

ဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၂။ ထေဒသမားရ ျပညသမားသည ၿငမးခမးေရးႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေၾကာငးက ပမသလၾကသည။

၁၃။ ေဒသခမားသည ၎တ႔၏တငးရငးသားလမးစအေပၚ အေျခခေသာ ခြျခားဆကဆမႈ ခရသညဟ ထငျမငၾကသည။ ထခြျခားဆကဆမႈက ၎တ႔အတြက အလပအကငအခြငအလမးမားရေရးတြငအကန႔သတ ျဖစေစၿပး ၎တ႔၏ လြတလပစြာ သြားလာခြငက ထခကလကရသည။

၁၄။ ေဒသချပညသမားသည အလပအကငအခြငအလမး ပမ ရရခငၾကသည။ ၎တ႔က အစးရက အလပ သမားမားအား အကာအကြယေပးမႈမားေပးႏငမည အလပသမားဆငရာစႏႈနး ခမတေစခငၾကသည။ ၎တ႔၏ ထြကကနမားႏင ထတကနမားက ေရာငးခရန ေစးကြကမား ပမလအပေၾကာငးလညး ေျပာဆၾကသည။

၁၅။ အစးရက တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါး ျပနာက ေျဖရငးရနႏင ျပညသ႔စစမား ဘနးစကပးျခငးမ တားျမစနငေရး ရငးလငးျပတသားေသာ မ၀ါဒ ခမတရန ေဒသခတ႔က ေမာလငသည။ ဘနးစကပးျခငး အေပၚ မခေနရေသာ ဘနးစကေတာငသမားအား ၎တ႔ဘ၀ရပတညေရးအတြက အာမခေသာ အျခား အစားထးသးႏမား ထတေပးရနလညး ေမာလငၾကသည။

၁၆။ စစတပက သမးယထားေသာ ေျမယာမားက ပငရငမားထ ျပနေပးလမမညဟ ေမာလငေၾကာငးလညး ေဖာျပၾကသည။

၁၇။ ကခငလြတေျမာကေရးအဖြ႔ (KIO) က ႀကးမးဖြငလစထားေသာ စာသငေကာငးမားတြင တကေရာကခ ေသာ ေကာငးသားမားက ဗဟအစးရက အသအမတျပေစခငသည။ ကခငျပညနယရ လငယမားအတြက ပညာေရးအခြငအလမးမား ပမရရရနအတြက ထသ႔ အသအမတျပမႈ လအပသညဟ ၎တ႔ ယဆသည။

၁၈။ အစးရအေနျဖင ေကာငးဆရာမား ပမ အလပခန႔ျခငးႏင ေကာငးသားဥးေရ မားျပားေစရန စာသငေကာငး မား ပမေဆာကလပျခငးအားျဖင ပညာေရးတြင ပမရငးႏးျမပႏရန ၎တ႔ ေမာလငၾကသည။

၁၉။ သတတးေဖာေရးကမၸဏမားက ရယထားေသာ ေျမယာမားတြင လပကငခြင ပမ ရလၾကသည။

25

ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သငဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သငဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။• ေအာငျမငေသာၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခ ျဖစေစခငေၾကာငး ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

• အခ ႔က ၿငမးခမးေရးစကား၀ငးမား ေဆာငရြကေနခနႏင တၿပငတညးတြင ကခငျပညနယ၌ တကပြမား ဆကလကျဖစပြားေနသညအတြက စးရမမႈရေၾကာငးလညး ေျပာဆၾကသည။ တခ ႔က အပစခတရပစေရးတြင တးတကမႈ တချမငခငသညဟ ဆၾကသည။

• ေဒသခအသငးအ၀ငးအနညးစက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေၾကာငး သပမသဟ ဆသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမ း ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမ း ေျပာဆေဆြးေႏြး မညနညး။ေျပာဆေဆြးေႏြး မညနညး။• ကခငျပညနယတြင လြတလပစြာ သြားလာခြင လအပေၾကာငး ေဒသခတ႔က ေျပာဆသည။

• ႏငငေရးေဆြးေႏြးမႈသည အေရးႀကးေၾကာငး ေဒသချပညသမား သရၿပး ၂၀၁၇ ခႏစတြင တကခကမႈမား မရေတာရန ေမာလငေနၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင ပါ၀ငရပါက ပါ၀ငသမားသည ႏငငေရးႏင စးပြားေရး အေျခအေနမားက ထညသြငးေဆြးေႏြးမည။

• ေဆြးေႏြးပြမားတြင လကရရထားေသာ သေဘာတညခကမားက သငတငစြာ အေကာင အထညေဖာမႈ အေၾကာငး ထညသြငး ေဆြးေႏြးေစခငသည။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင ပါ၀ငေနသမားသည ၿငမးခမးေရးတညေဆာကရန စတႏစကယပါ ေဆာငရြကခငသည ဆႏၵ ရေနရမည ျဖစသည။

၃။ သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။• ပဋပကၡျဖစေနေသာ ႏစဘကအဖြ႔ (တပမေတာႏင ေကအငေအ) အၾကား တငးမာမႈ ေလာက ေစခငၾကေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာဆၾကသည။ တဖြ ႔ခငးစက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပမ ပါ၀ငၿပး၊ အျပနအလန ေလးစားမႈ ႏင အျပနအလန နားလညမႈ ျပသရန၊ ၎တ႔ ကတက၀တမားက ထနးသမးရန ေမာလငၾကသည။

26

ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• ကခငျပညနယရ ေျမယာႏင သဘာ၀အရငးအျမစေရးရာ ကစၥမားကလညး ထညသြငး ေျပာဆေစ ခငတယ။ ထအရငးအျမစမားက တရတစးပြားေရးသမားမားက ေခါငးပျဖတ အျမတထတေနသညဟ ၎တ႔ ခစားၾကရသည။

• ကခငျပညနယရ ျဖစရပမား သတငးတငျပမႈက႑တြင မဒယာမား၏ ဘကလကမႈက ေျဖရငးရန လအပေၾကာငး ေဒသချပညသတ႔က ေဖာျပၾကသည။

၄။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။• ၿငမးခမးေရးရမသာ တငးျပည ဖြ႔ၿဖးတးတကႏငမညဟ ေဒသချပညသမားက ယၾကညသည။ ၎တ႔အတြက အလပအကငအခြငအလမးမား ပမ ရရလမမညျဖစၿပး မသားစတငး အတြကလညး ေကာငးမြနေသာ လေနမႈအဆငအတနးမား ရရလမမည။

• တငးရငးသားလမးစအားလးအတြက တနးတအခြငအေရးမား ရရလာမည ျဖစေသာေၾကာင ခြျခားဆကဆခရမႈမ ကငးလြတလာလမမညဟ ေမာလငၾကသည။

၅။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးလလာခသနညး။လလာခသနညး။• အေကာငးဘကဥးတညေသာ ျပျပငေျပာငးလမႈတခ႔က ေဒသခတ႔က ေျပာျပၾကသည။ ဥပမာ ပညာေရးတြင တးတကလာမႈမား၊ အစးရက အခမပညာေရးႏင ေကာငးသးပစၥညမား ေထာကပေပးျခငး၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈစနစတြင တးတကမႈအခ႔ရလာျခငးႏင ဆကသြယေရးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား ရလာျခငး ( မ ဘငး ဖနးမား ရလာျခငး)။

• သတငးမဒယာ ပမလြတလပလာေၾကာငးလညး ေဒသချပညသမားက ေျပာဆၾကသည။ သတငးမဒယာလြတလပမႈက လမားမားထ သတငးအခကအလကမား ရရလာေစသည။ တကခကမႈမားသည ကခငျပညနယမအပ တႏငငလး အတငးအတာျဖင ေလာလာသည။

27

ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၆။ လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။• မးယစေဆး၀ါး (ထတလပျခငး/သးစြျခငး) ျပနာ သည အလြနအမငး စးရမရေသာ ကစၥရပျဖစေၾကာငး ေဒသခတ႔က ဆသည။

• ဘာသာေရးတငးမာမႈမားရ ျခငး၊ အထးသျဖင ႏစျခငးခရစယာနႏင ကတသလစ ဘာသာ၀ငမားအၾကား တငးမာမႈမားအတြက ၎တ႔ စးရမၾကသည။

• ကခငျပညနယရ ကမၸဏ အမားအျပားသည ေဒသခမားဆမ ေျမယာမား သမးယေနၿပး သဘာ၀ပတ၀နးကငက အႀကးအကယ ထခကေနေသာ သဘာ၀သယဇာတ ထတယမႈမား ျပလပေနသညဟ ေဒသချပညသမားကဆသည။

• ကခငျပညနယအတြငး တကပြမားသည ျပညသတ႔ ဘ၀ရပတညေရးအေပၚ အႀကးအကယ ထခကလကရၿပး ထတကခကမႈမား ရပသငသညဟ ဆသည။

• ကခငျပညနယရ တငးရငးသားလမးစအပစမားအၾကား တငးမာမႈမား ျမငတကလာေနသည ဟ ဆသည။ ကခငႏင ရမးန၊ ဂငးေဖါ၊ ရ၀မ ႏင လဆး တ႔အၾကား ျဖစသည။

• အေျခခစားေသာကကနေစးႏႈနးမား ျမငတကျခငးကသ႔ေသာ အဓက စးပြားေရးျပနာမား ျဖစပြားလကရေၾကာငး အသငးအ၀ငးတ ႔က ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

• ျဖစပြားေနဆ တကပြမားက လမးအသစမားေဖာကလပေရးက အခကအချဖစေစသညဟ ၎တ႔က ဆသည။

28

ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၇။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။• ပညာေရးႏင ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈ ပမ ေကာငးမြနတးတကသညက ၎တ႔ ျမငလၿပး အေျခ ခ လမးပနးဆကသြယမႈအေဆာကအမား ပေကာငးေစခငသလ လမးမား ပမေဖာကလပ ေပးေစျခငသညအျပင လပစစဓါတအား ျဖန ႔ ျဖးေပး ေစလၾကသည။ အသကေမြးမႈအတြက ပေကာငးေသာ အေျခအေနမား ေမာလငၿပး ၎တ႔ စကပ းထြကကနမားအတြက ေစးကြက မားမားရလသည။ ထ႔အျပင စးပြားေရးႏင အလပအကငအခြငအလမး ပမ ရရ လသည။ ထအရာမ ားက ၎တ ႔အတ ြက ေကာငးမ ြ နေသာ လေနမႈအဆငအတနး ရရရန ကညႏငမည။

• ကန႔သတမႈမား မရဘ လြတလပစြာ သြားလာခြငရရန ေမာလငၾကသည။• စစသားမား/လကနကကငတပဖြ႔မား ၎တ႔ရြာမားမ ေ၀းရာ စခနးမားတြင စခနးခေစ ခငသည။

• ျမစဆေရကာတာစမကနးက အၿပးတင ရပဆငးရန ေတာငးဆၾကသည။

၈။ သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား ရေနရန လအပသနညးရေနရန လအပသနညး• နညးပညာဆငရာ အေထာကအပ/ကၽြမးကငမႈႏင အစားထးသးႏမား ေထာကပေပးမႈ လအပသည။

• ေကးရြာႏင ၿမ ႔နယအဆငမားတြင ထထေရာကေရာက ကညေဆာငရြကႏငေသာ ေဒသဆငရာ အစးရ၀နထမးမား လအပသည။

• ဖားကန႔ေဒသ ေကာကစမးတြငးမားတြင လပကငေနေသာ ကမၸဏႀကးမားအေနျဖင ေဒသခမား ေမာအတြငး ရာေဖြစားေသာကႏငရနအတြက ေျမေနရာ အနညးငယက သတမတေပးေစခငသည။

• ေျမယာပငဆငမႈအတြက လအပေသာ စာရြကစာတမး ရရရန ေျမယာဆငရာ ကစၥရပမားက အစးရက ေျဖရငးေပးေစလသည။

29

ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၉။ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။• ၎တ႔ လပႏငေသာ ကၽြမးကငမႈ လပအား၊ စြမးရည ႏင အသတ႔ျဖင ပါ၀င ကညခငသည။

• လ႔အခြငအေရးဆငရာ အသပညာမား ျမငတငရနအတြက အစးရအား စညးရးေရးက႑တြင ပါ၀ငႏငသည။

၁၀။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။• အလပအကငအခြငအလမး မရျခငး၊ သ႔မဟတ ပကဆရာေဖြႏငသည အျခားနညးလမးမား မရျခငး။

• တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါးမား လြယလငတက ရရေနျခငးသည ေဒသခမားအတြက အႀကးမားဆး စနေခၚမႈ ျဖစသည။

• ၎တ႔အနး တပမေတာႏင ေကအငေအ အဖြ႔မားအၾကား တကပြမား ျဖစပြားေနျခငး။

• အာဏာပငမား၏ ခြ ျခားဆကဆျခငး ခရသညဟ ေဒသချပညသတ႔ ခစားေနရျခငး။

• ျပညသအမားစသည ပညာမတတၾကပါ။ ထ႔ေၾကာင ၎တ႔သည အာဏာပငမား၏ ၿခမး ေျခာကမႈ ခေနရသညဟ ခစားေနရၿပး ထအာဏာပငမားက ျပနလညတ႔ျပနေျပာဆႏငျခငးမရ။

• ျမစဆေရကာတာစမကနးက အၿပးတင မရပေသးသျဖင ထစမကနး ျပနစပါက ေဒသခမား အေျခမ ျဖစရမညလား ဆသည စးရမ ပပနမႈ ရၾကသည။

30

ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ ဇယား (၃) ကခငျပညနယ - သတမတေမးခြနးမားမ ရရလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၁။ ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။• အဆငအတနးျမငပညာေရးရရရနအတြက ပညာေရးစနစက တးတကေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကရန လေၾကာငး ၎တ႔က ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

• ဗဟအစးရမ ေဒသခ တငးရငးသားမားက အစးရအလပမားတြင ပမပါ၀င ေဆာငရြကႏငမည အခြငအလမးမား ေပးသငေၾကာငး ၎တ႔ ေျပာသည။ ထမသာ တငးရငးသားလမးစမား၏ လအပခကမားက အေကာငးဆး တငျပ ေျပာဆႏငမည။

• သကဆငရာေဒသအသငးအ၀ငး၏ စးရမခကမားက ေျဖရငးရန အစးရအရာရမားႏင အပခ ပေရးအာဏာပငမားအၾကား ဆကသြယမႈ ေကာငးမြနရန လအပၿပး ပးေပါငးေဆာငရြက ရန လအပေၾကာငး ေျဖဆသည။

• အစးရမ ေဒသခမား၏လအပခကက ျဖညဆညးရာတြင အကအညေပးမယ ႏငငျခားသား အႀကေပးမား ရပါက အသး၀ငလမမညဟ ေျပာဆၾကသည။

• မးယစေဆး၀ါး တကဖကေရး အစအစဥမား ပမ လပေဆာငရန လအပသညဟ ေဒသခတ႔က ေဖာျပၾကသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

သကဆငရာေဒသခတ႔က စစမနၿပး ေရရညတညတေသာၿငမးခမးေရးရရေရးအတြက ဆႏၵျပငးျပမႈက ဆကလက ေဖာျပၾကသည။ စစမနေသာ ၿငမးခမးေရး ရရရန၊ မ၀ါဒခမတသမားက ေဒသခတ႔၏ လအပခကက နားေထာငၿပး အဓကထားကညေပးရန လအပသညဟ ၎တ႔ ယဆၾကသည။ ယမနႏစကႏင ႏႈငးယဥပါက ယခႏစေဖာျပသည ဆႏၵတြင စတမရညမႈမား ျမငေတြ႔ရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ယခ အေတြ႔အႀက ဖလယေပးေသာ အးအမမ စစေဘးေရာင IDP မားသည ဒကၡသညစခနးမားတြင ေလးႏစေကာငါးႏစၾကာ ေနထငေနၾကရေသာေၾကာင ျဖစသည။ ၎တ႔အမမားႏင ေကးရြာမားသ႔ ျပနခငၾကၿပး ဘ၀ျပနစလေၾကာငး အထး ေျပာဆၾကသည။ IDP စခနးမားတြင ေနေနရသညအခနတြင ထသ႔ ဘ၀ရပတညေရးအတြက မလပေဆာင နငၾကေခ။

31

ျဖစပ ြားဆတကပ ြမ ား၏ ဆးက းသကေရာကမ ႈမ ားသညလညး အဓကအေၾကာငးအရာတခအျဖစ ေျပာရသည အထ ပါ၀ငၿမ ျဖစသည။ သ႔ေသာ ၎တ႔ ေျပာျပခကတြင သတျပစရာ ကြလြခကမား ပါ၀ငသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင သကဆငရာအသငးအ၀ငးတ႔က စစပြမားရပဆငးေရးႏင ပတသကေသာ သေဘာတညခကမား ေသေသခာခာ အေကာငအထညေဖာသညက ျမငေတြ႔ခငေၾကာငး ပမ ေျပာခၾကသည။ ၎တ႔ ေကးရြာမားအနး တြင စစသားမားႏင စစေၾကာငးမားက မျမငေတြ႔ရရန ေမာလငသညဟ ေျပာခၾကသည။

ယခ တေခါက စကား၀ငးမားတြင IDP စခနးအခ႔မလညး ပါ၀ငေျဖဆထားသညအတြကလညး IDP စခနးမား သည တပမေတာႏင ေကအငေအတပစခနးမားအၾကား တညရေနျခငးေၾကာင ၎တ႔ ပတမေနသညဟ ခစားရသည စးရမခကမား ပမ ၾကားခရသည။ ပါ၀ငေျဖဆသတဥး ေျပာျပသညက “စစျပနျဖစရင ဘယေနရာကမ ေျပးစရာ မရေတာဘး” ဟ၏။ ေျဖဆသအခ႔ကလညး လကနကႀကးကၿပး ၎တ႔ရြာမား ပကစးမညက ေၾကာကေနရျခငး၊ သ႔မဟတ ၎တ႔ ေဒသတြင ေျမျမပမငးမားေၾကာင အသကဆးရႈးရျခငး သ႔မဟတ ဒဏရာရျခငးအတြက စးရမေနရေၾကာငး ေျပာဆသည။

နားေထာငျခငးလပငနးစဥ ႏစခစလးတြင ၾကားရေသာ အဓကအေၾကာငးအရာတစခအျဖစ သတမတႏငသည ဤအခကက အသငးအ၀ငးတ႔၏ စစတပမားႏင စစေရးလႈပရားမႈမား ကငးေစခငသညအခကက ေဖာျပ ေနသည။ နားေထာငျခငးလပငနးစဥ ႏစခစလးတြင စစသားမား ရေနျခငးေၾကာင လၿခမႈ ကငးမရသည ဟေသာ အေျခအေနတစရပက နားလညမေစသည။ ယခႏစတြင အခ႔ေဒသမားတြင စစေရးလႈပရားမႈ နညးပါး ေသာလညး အျခားေဒသမားတြငမ သသသာသာတးျမငလာသညဟ ကြနျမနတမားက မတခကျပသည။ ေဒသခမား၏ ေလလာေတြ ႔ရ ခ ကမ ားအရ မ တသားရသညတြင စစသားမ ားက ေကာကစမးေမာမား၊ လယယာေျမမားႏင စကခငးမားအနး ေနရာယထားၾကျခငး ျဖစသည။ ဤသညက ကြနျမနတမား၏ လြတလပစြာ သြားလာခြင ႏင အသကရငရပတညေရးအေပၚ အႀကးအကယ သကေရာက လက ရသည။ တဖန လြတလပစြာ သြားလာခြငသညအေရးႀကးၿပး ေကးရ ြာမ ားအၾကား ေၾကာကရ ြ ႔ရမ ႈကငးစ ြာ သ ႔မဟတ လ ၿ ခ စ ြာခရးသြား ႏ ငမည ကြနျမနတမား၏ ဆႏၵသည ဆကျဖစေနဆ အေၾကာငးအရာတစခ ျဖစသည။

တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါးထတလပျခငးႏ င သးစြ ျခငးအေရးသည ကခငျပညနယရ ကြနျမနတမားအတြက အေရးတႀကးေျဖရငးရမည ျပနာတစရပ ျဖစသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင

32

အလပအကငမရမ ႈ၊ အမတြငးအၾကမး ဖကမႈ ျပနာမားႏ င ရာဇ၀တ ျဖစရပမား တးမားလာမႈကသ႔ေသာ မးယစေဆး၀ါးသးစြျခငးႏင ပတသက ေနသညဟ ၎တ႔ယၾကညေသာ လမႈေရးျပနာ အခ ႔က ကြနျမနတမားက ရညညြနးေျပာဆသည။ ၎တ႔ ေဒသအတြငးရ အထးသျဖင ပကဂာဆနအဖြ႔က ဥးေဆာငေသာ မးယစေဆး၀ါးတကဖကေရး အစအစဥမား အေၾကာငးလညး ထညသြငးေျပာဆၾကသည။ အခ႔က ပကဂာဆနႏင ဘနးစကေတာငသမား သ႔မဟတ ဘနးခငးမားက ကာကြယေပးေနေသာ ျပညသ႔စစမားအၾကား အၾကမးဖကမႈမား ျဖစလာမညက စးရမေၾကာငး ေျပာဆၾကေသာလညး အခ႔က ၎တ႔ေဒသအတြငး မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈေလာကလာသညအတြက ပကဂာဆနအဖြ႔၏ ႀကးပမးခကမားက ခးကးၾကသည။

ထ႔အျပင ယမနႏစကကသ႔ပင ေျဖဆသအသငးအ၀ငးအခ႔က ဘနးစကေတာငသမားမာ ၎တ႔မသားစမားက ေထာကပေပးႏငရနအတြက ဘနးအေပၚ မခေနရေၾကာငးလညး ေျပာဆသည။ ထ႔ေၾကာင ၎တ႔က အစးရအေနျဖင ဘနးအစားထးသးႏထတေပးေရး အစအစဥတခက အေကာငအထညေဖာၿပး ဘနးစကျခငးမ ကငးလြတႏငေရးအတြက ေတာငသမားက ကညသငေၾကာငး အႀကျပၾကသည။

ေျမယာအသးခမႈႏင ပငဆငမႈႏင ပတသက၍လညး ကြနျမနတမား ဆကလက စးရမေနရသည။ ထစးရမခကမာသည ဓေလထးတမး သ႔မဟတ ရးရာအရ ေျမယာအသးခမႈႏင ေျမယာပငဆငမႈျပၿပး မတပတငရန လအပေသာ လကရ ေျမယာဥပေဒအရ ကြာဟခကမ အရငးခလာသညပ ျဖစေနသည။

ကခငျပညနယတြင ကမၸဏႀကးမား၏ သတတးေဖာေရးႏင အျခားအႀကးစားစမကနးမားေဆာငရြကေနျခငးႏင ပတသကသည စးရမခကမားကလညး ထညသြငးေျပာဆသည။ စမကနးမားထမ မၾကာခဏ ရညညြနးေျပာဆ သညတစခမာ ရပဆငးထားေသာ ျမစဆေရကာတာ စမကနး ျဖစသည။ အစးရက ထစမကနးက ျပနလည စတငပါက ကြနျမနတ အမားအျပားအေပၚ ဆးကးသကေရာကမႈရလမမညဟေသာ စးရမခကမား ဆကလက ျဖစေပၚေနဆ ျဖစသည။ ထစမကနးမားမ ကခငျပညနယရ လမားအတြက အကးအျမတမား မရဟ ေျပာဆေန ၾကျခငးအျပင ထစမကနးမားေၾကာင ၎တ႔အား စမကနးဧရယာအတြငးရ အရငးအျမစမားထတယျခငးက ကန႔သတျခငးမားအပါအ၀င ကြနျမနတမား ႀကရေသာ ဆးကး သကေရာကမႈမားကလညး ရညညြနးေျပာဆ ၾကသည။

33

ေဒသချပညသမားက ပမေကာငးမြနေသာ လမႈေရး၀နေဆာငမႈမား၊ လမးမားႏင လပစစမးဆငရာ အေျခခ အေဆာကအအ မား ရရေရးအတြက ေမာလငခကက ထပေလာငး ေျပာဆၾကသည။ ၎တ႔ ဘ၀ရပတညေရး အတြက အေထာကအက ျဖစေစႏငမည စးပြားေရးအေျခအေနေကာငးမား သ႔မဟတ အလပအကငမား ဖနတးေပးျခငးျဖင အစးရက ကညရနလညး ဆကလကေတာငးဆၾကသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

ယခႏစ၏ နားေထာငျခငးရလဒမားထမ အႀကးမားဆး ကြျပားခကတစခမာ နားေထာငျခငးစကား၀ငးျပလပရာ ေဒသအ၀နးအ၀ငး ေျပာငးလာျခငး ျဖစသည။ ယခႏစတြင IDP စခနးတြငးရ ေျဖဆသမား ပမမားေသာ ေၾကာင IDPs မား၏ စးရမခကမားက ပေတြ႔ရသည။

IDPs မား၏ စး ရ မခ ကမားက ခ ငမာေစေသာအေျခအေနတစရပမ ာ ၎တ႔ဘ၀ ရပတညခြငမား မရေတာ ဟေသာ စတခစားခကျဖစသည။ ၂၀၁၁ ခႏစ အၾကမးဖကမႈ ပဋပကၡမား စတငခကတညးက စခနးမားတြငး ေနထငေနေသာ စစေျပးေရာင IDPs အေတာမားမားႏင စကားေျပာဆခရသည။ ဘအေၾကာငးရာတစခမာ အကအညကငးမမႈ၊ မမကယပငရပတညခငသည ဆႏၵ ႏင လသားခငးစာနာမႈအေထာကအပမားအေပၚ မမခလျခငးဟေသာ သေဘာက ေတြ႔ရသည။ ကအေၾကာငးမလစြာပင အသကရငရပတညေရးအခြငအလမး အကန႔အသတျဖငသာရေသာ အေျခအေနေအာကတြင ၎တ႔အတြက ထသ႔ေရြးခယခြငမား မရ ၾကပါ။ ထအေျခအေနမားသည ၎တ႔သားသမးမားအေပၚ မညသ႔သကေရာကေနသလဆသညက မေ၀ၾကသည။ အထးသျဖင ကေလးမား၏ ပညာေရးႏ င IDPs စခနးအျပငဘက ကမာၻက ေလလာႏငမည အခြငအလမးမား အကန႔အသတျဖငသာရ ျခငးတ ႔ ျဖစသည။ တပမေတာႏင KIA တပစခနးမားႏ င နးကပေနေသာ စခနးမားတြင ေနထငေနရသည IDPs အသငးအ၀ငးအခ႔က တကပြမားဆကျဖစေနျခငးေၾကာင စးရမပပနမားက ထတေဖာၾကသည။

IDPs မား၏ စးရမခကမား ျပညေနေသာအေျခအေနနင အျခားတစဖကတြင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥေၾကာင ေကာငးကးခစားရေသာ ေဒသချပညသမား၏ အသအမတျပမႈမားလညး အမားအျပား ရသည။ ဤတြင အမားဆး ရညညႊနးေျပာဆေသာ အေျပာငးအလမားထမ တစခသည ႏငငေရးနယပယ ပြငလငးလာျခငးကစၥ ျဖစသည။ ႏငငေရးဆငရာ အေၾကာငး

34

အရာမားက ပမလြတလပစြာ ေျပာဆလာႏငၿပး သတငးမဒယာ ကန႔သတခကအနညးငယသာ ရသညဟ ၎တ႔က မတခကျပသည။ ေဒသႏရ အစးရက ကြနျမနတမားႏင ေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပခသည သာဓကမားက ရညညြနး၍ တးတကမႈေကာငးတစရပအျဖစ ေျပာဆၾကသည။ အျခား အနညးငယေကာငးမြနေသာ အေျပာငးအလမားမာ အခ႔ေဒသမားတြင ပညာေရးႏင ကနးမာေရး ၀နေဆာငမႈကသ ႔ေသာ လမႈေရး၀နေဆာငမႈလပငနးမား ရလာျခငးႏင ထလပငနးမား၏ အရညအေသြး ျမငလာျခငး ျဖစသည။

ေျဖဆသေဒသချပညသအမားအျပားက စစမနေသာဖယဒရယျပညေထာငစတစခေအာကရ အရပသား အစးရ တစရပျဖစေစခငေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ထသ႔ျဖစလာရန ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးအပခပပ အေျခခ ဥပေဒက ျပငဆငရမည ျဖစေၾကာငး ျပငးျပငးထနထန ေတာငးဆၾကသည။ ေဒသခအေတာမားမားက ၎တ႔ေဒသမားတြင ကခငလြတေျမာကေရးအဖြ႔ (KIO)၊ တပမေတာႏင အစးရတ႔အၾကား ေပါငးကးေပးမည ဆကဆေရးရး ဖြငလစေပးေစခငသညအေၾကာငး ထညသြငးေဖာျပၾကသည။ ေဒသချပညသမားသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ၊ အပခပမႈဆငရာ အေရးကစၥမားႏင ႏငငေရးအသမား ေကာငးမြနစြာ ရရထားေၾကာငး ထရလဒအေျဖမားက ေဖာျပေနသည။

35

ရမးျပညနယ ေျမာကပငးရမးျပညနယ ေျမာကပငး

ျပာနာေတြ အားလးက ေဆြးေႏြးမႈေတြကေနတဆင ေျဖရငးရမယ။ လကနကေတြန႔ ေျဖရငးလ႔မရ။

- လားရႈးၿမ ႔နယမ ေတာငသ အမးသား၊ အမးသမးမား

၂၀၁၆ ခႏစ ဇလငလတြင နားေထာငသအဖြ႔ ေျခာကဖြ႔သည ရမးျပညနယေျမာကပငးရ ေဒသမားမ ပါ၀ငေျဖဆသ ၁၈၇ ဥးႏင စကား၀ငးေပါငး ၆၇ ခက ျပလပခသည။ စကား၀ငးမားက ေကာကမ၊ လားရႈး၊ နမၼတ၊ နမခမး၊ နမဆန ႏင မနတ ၿမ ႔နယတ႔တြင ျပလပခသည။ နားေထာငသမားအဖြ႔တြင အမးသမး ၇ ဥးႏင အမးသား ၆ ဥး ပါ၀ငခသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားသည အမားအားျဖင တအာငး [ပေလာင] တငးရငးသား မားျဖစသည။ ေျဖဆသအခ ႔က ၎တ႔က ကယက တအာငးရႈမာညး၊ တအာငးရမး၊ ဗမာ ႏင ကခငမားဟဆသည။

ဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ လမႈအသငးအ၀ငးမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏငပတသက၍ ေကနပမႈမရေၾကာငး ေဖာျပၾကသည။ အစးရက စစတပအေပၚ ထနးခပႏငမႈ မရသညအတြက စးရမၾကသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင တငးရငးသားလကနကကငတပမားႏင မေဆြးေႏြးခင အစးရသစႏင စစတပအၾကား ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးမႈတခ အရင ျပလပရန ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေမာလငၾကသည။

၃။ မးယစေဆး၀ါးစြျခငးႏင မးယစေဆး၀ါးႏငဆကစပေသာ အၾကမးဖကမႈမားေၾကာင လမႈေရးဆငရာ ျပနာ မားတြက ၎တ႔ စးရမပပနၾကသည။ ပဋပကၡျဖစပြားမႈ သသရာေၾကာင မးယစေဆး၀ါးသးျခငးႏင ထတလပျခငးမား ျဖစရသညဟ ၎တ႔ ေလလာေတြ႔ရၾကသည။

၄။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက စစမနေသာ တႏငငလးပစခတတကခကမႈရပစေရး သေဘာတညခကတစခ ရေစခငၾကသည။ NCA ေဆြးေႏြးပြမားအတြငး အၾကမးဖကပဋပကၡမား တးမားလာျခငးအေပၚ စးရမၾကသည။

၅။ ေဒသချပညသမား၏ အျမငမားႏင သေဘာထားမားက ထငဟပေသာ ျပညစေသာ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးမႈ ျဖစေစခငသည။

36

ဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၆။ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားႏင တပမေတာအၾကား ထပမျဖစေပၚေနေသာ တကပြမားေၾကာင ျပညသမား ဖမးဆးခရျခငး၊ ညငးပနးႏပစကခရျခငး၊ အတငးအဓမၼလပအားေပးခငးခရျခငး၊ အေျခမျဖစရ ျခငးႏင ေျမျမပမငးမားရျခငး စသည လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားအတြက ေဒသခမား စးရမၾကသည။

၇။ စစတပႏ င တငးရငးသားလကနကကငတပမား၏ စစသားမားအနး ေနရေသာေၾကာင ၎တ႔ ေဘးကငး လၿခေရးအေပၚ စးရမေနၾကရသည။

၈။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက မညသညတငးရငးသားလမးစျဖစေစ တနးတ ဆကဆေရး ခစားရခငသည။ ၎တ႔အသငးအ၀ငးမားတြငး တငးရငးသားလမးစေပၚ အေျခခေသာ ခြျခားဆကဆမႈမားေၾကာင စးပြားေရးအခြငအလမးမား ကန႔သတခရျခငးႏင ၎တ႔အၾကား မယၾကညမႈ ျဖစရန ဖနတးလာၿပး၊ ရပပငးဆငရာ ထပါးေႏာကယကမႈပါ ျဖစလာမညက စးရမၾကသည။

၉။ ဆကလကျဖစပြားဆ ပဋပကၡေၾကာင ပညာေရးအခြငအလမးမားအေပၚ ဆးက းသကေရာကမႈရသညဟ ေဒသခမားက ျမငၾကသည။ စာသငေကာငးမား ပတထားရျခငးႏင ဆရာမားျပနသြားေသာေၾကာင ပညာေရး ေနာငေႏးရသည။ အခ႔ ေကာငးသားမားသညလညး စာသငေကာငးမ ထြကၿပး အလပလပကာ မသားစက ေထာကပရသညလညး ရသည။

၁၀။ ပဋပကၡမားဆကျဖစေနျခငးက ၎တ႔ ဘ၀ရပတညေရးအေပၚ ဆးကးသကေရာကလက ရသညဟ ေဒသခတ႔က ဆသည။ ပဋပကၡသည ၎တ႔၏ ကနသြယမႈအခြငအလမးမားက ကန႔သတေနၿပး ထြကကနမား ေရာငးခရာတြင အနညးအကဥးသာ ေရာငးရေတာသည။ အလပသမားမားအတြကလညး အလပအကင အခြငအလမးမား ေလာနညးလာေနသည။ ကနသညမားႏင စးပ ြားေရးလပငနးရ ငမားသည ထအေျခအေနက အခြငေကာငးယကာ လယသမားမား၏ ထြကကနမားက ေစးနနျဖင ၀ယယျခငး၊ အတးႏႈနးႀကးစြာျဖင ေငြေခးျခငးႏင အေျခခစားေသာကကနမားက ေစးျမငေရာငးျခငးျဖင အျမတထတေနၾကသည။

၁၁။ ၎တ႔၏ ေဘးကငးလၿခမႈအတြက စးရမစရာမလဘ ေကးရြာအတြငးတြငျဖစေစ၊ တရြာမ တရြာသ႔ျဖစေစ လြတလပစြာ သြားလာႏငေရးအတြက တကခကမႈမားရပတန႔ရန ေမာလငၾကသည။

37

ဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၄) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၂။ အဆငျမငပညာေရးဆငရာ အေထာကအပမား ရလၾကသည။ ေသခာေလကငသငၾကားေပးထားေသာ ဆရာ၊ ဆရာမမားက လခငၾကသည။ အထးသျဖင ျမနမာဘာသာစကားျဖင သငယရေသာအခါ ေကာငးသား မား ႀကေတြ႔ရေသာ အခကအခမားက နားလညႏငမည သမားျဖစေစခငသည။

၁၃။ အသငးအ၀ငးမားသည ေရ၊ လပစစဓါတအားႏင တယလဖနးဆကသြယေရး၀နေဆာငမႈတ႔က မခႏငမည အေျခအေနမား ရခငသည။ ထ၀နေဆာငမႈမားႏငပတသက၍လညး ေဒသတြငးရေနေသာ စစတပ၏ ေနာကယကမႈ မႀကလေခ။

၁၄။ ေဒသခမားသည ကၽြမးကငေသာကနးမာေရးလပသားမားက ဥးစးေသာ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ အေဆာကအအမား ရရရန ႏင ေကာငးမြနေသာ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၀နေဆာငမႈမား ပမ ရရရန ေမာလငသည။

၁၅။ စးပြားေရးအခြငအလမးနညးပါးျခငးက ၀ငေငြနညးပါးေစၿပး၊ ၎တ႔ အသကရငရပတညေရးက ထခကသလ လမႈအသငးအ၀ငးတြငးရ ေပာပြရႊငပြမားႏင လမႈေရးရာကစၥရပမား ေဆာငရြကႏငမည လႈပရားမႈျပလပရန အကန႔အသတျဖစေစသညဟ ေဖာျပၾကသည။

၁၆။ ဘြ႔ရေကာငးသားမား၏ ပညာအဆငအတနးႏင ကကညေသာ အလပအကငအခြငအလမးမား ပမ ရရလ ေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငးတ႔က ေျပာဆသည။

၁၇။ ၎တ႔ေကးရြာမားက ေထာကပေပးေနေသာ NGO အဖြ႔မား၏အစအစဥမားက ေကးဇးတငေၾကာငး ေျပာဆၾကၿပး၊ အစးရထမ လမႈကယဆယေရးဆငရာ အစအစဥမားကလညး ေမာလငၾကသည။

38

ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခ ေဆာငရြကေနခနတြင တကပြမား တးမားလာျခငးႏင အးအမစြန႔ခြာရမႈမား ျဖစပြားေနသညအတြက ေဒသချပညသမား စးရမၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥသည စစမနမႈ မရမညက စးရမၾကသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ေျပာဆေဆြးေႏြး မညနညး။အရာမး ေျပာဆေဆြးေႏြး မညနညး။• ရမးျပညနယေျမာကပငးတြငသာမက ျပညစေသာ တႏငငလးပစခတတကခကမႈ ရပစေရး သေဘာတညခကတစခ၏ အေရးႀကးမႈ။

• လကနကကငပဋပကၡက အဆးသတေစခငၾကၿပး၊ လကနကကငတပဖြ႔မားသည ၎တ႔၏ ထနးခပနယေျမတခမ တခသ႔ သြားလာခြငက တားဆးႏငမည နညးလမးတခ ရာေဖြခငသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ထသ႔သြားလာျခငးက မတညၿငမမႈႏင တငးမာမႈက ျဖစေစေသာေၾကာင ျဖစသည။

၃။ သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။• တငးရငးသားတနးတေရးရရနႏင တငးရငးသားမား၏ ကယပငျပဌာနးခြင က ကငသးႏငရန ေဒသချပညသမား ေမာလငၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးေဆြေးႏြးပြမားတြင ျပညသ႔အျမငသေဘာထားမားႏင အေတြ႔အႀကမား ပါ၀ငသငေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငးတ႔က ေဖာျပၾကသည။

၄။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။• လကနကကငပဋပကၡမားအားလး ခပၿငမးၿပး တႏငငလး စစမနေသာ ၿငမးခမးေရးရသညက ျမငေတြ႔ရရန။

• တငးရငးသားလမးစအားလးအၾကား တနးတအခြငအေရးမား ရရရန။

39

ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၅။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးလလာခသနညး။လလာခသနညး။• NCA လကမတထးၿပးေနာကပငး တကခကမႈမားႏင တငးရငးသားအၾကား တငးမာမႈမား တးမားလာသညက ထေဒသမားက ကယေတြ႔ႀကလာရသည။

• ထေဒသမားတြင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးစမကနးမား ေဆာငရြကေသာ NGO အဖြ ႔မား ပမေရာကရလာၿပး၊ အေျခခကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ ႏင ေရႏငလမးကသ႔ေသာ အျခား ၀နေဆာငမႈမား ေထာကပေပးျခငးျဖင ထေဒသမားက ကညၾကသည။

• အစးရက အမားအားျဖင ပဋပကၡမျဖစပြားရာေဒသမားတြင အခမပညာေရးအတြက ေဆာငရြကေနၾကေၾကာငးလညး ပါ၀ငေျဖဆသည အစအဖြ႔က ထညသြငး ေျပာဆၾကသည။

၆။ လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။• တငးရငးသားအဖြ ႔မားအၾကား တငးမာမႈမား ျမငတကလာျခငးႏ င လကနကကငပဋပကၡမား ဆကျဖစေနျခငးေၾကာင ၎တ႔၏ ပဂၢလကလၿခမႈႏင ေဘးကငးေရးအတြက စးရမေနၾကသည။

• ရပကြက၊ ေကးရြာသားမားအၾကား မးယစေဆး၀ါး သးစြမႈႏင ရာဇ၀တမႈကသ႔ ေနာကဆကတြ လမႈေရးျပနာမား တးမားလာသည။ ၎တ႔ျပညနယတြင မးယစေဆး၀ါး ထတလပျခငးႏင စကပးျခငးမားအတြက စးရမပပနၾကၿပး အဖြ႔အခ႔၏ မးယစေဆး၀ါးတကဖကေရး ႀကးပမးမႈ မားက အၾကမးဖကမႈ ျဖစေပၚလာမညက စးရမၾကသည။

• ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင လကနကကငပဋပကၡမား မရပပါက ကးကန႔တြင တပခထားသည အေျခအေနမးႏင ႀကရမညက စးရမၾကသည။

40

ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၇။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။• တညၿငမမႈ လခငၾကသည။ ထမသာ တကခကမႈမားၾကားမ ေရာငေျပးမေနရဘ သ႔မဟတ တကခကမႈ ေနာကဆကတြအေျခအေနမားက မႀကရမည ျဖစသည။ တငးရငးသား လကနကကငတပဖြ႔မား၏ တပသားစေဆာငးခရျခငး သ႔မဟတ စစသားမားအတြက ေပၚတာအျဖစ အတငးအဓမၼေစခငးခရမႈမား မႀကလၾကေပ။

• ခရးသြားလာရာတြင လြတလပစြာ သြားလာခြငရခငၿပး အလပအကင အခြငအလမးမားလညး ပမ ရရလသည။

၈။ သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား ရေနရန လအပသနညးရေနရန လအပသနညး• လကနကကငပဋပကၡ အဆးသတရန လၿပး ၿငမးခမးေရးရရမည။ လကနကကငပဋပကၡ ရေနျခငးက ၿငမးခမးေရးအတြက အကန႔အသတျဖစေစေၾကာငး ထေဒသချပညသမား နားလညထားသည။

• စစတပသည နငငေရးတြင မပါ၀ငသင။ ထသ႔ မပါ၀ငေစရနမာ လႊတေတာတြင တပမေတာအတြက ၂၅ ရာခငႏႈနး က အာမခထားသည ပဒမက ပယဖကရန၊ ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒက ျပငဆငရန လအပသည။

၉။ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။• ၎တ႔ အျမငမား ဖလယႏငၿပး ၎တ႔အေပၚ သကေရာကေနေသာ အေၾကာငးအရာမားႏ င ပတသက၍ ၿ ငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပါ၀ငေနေသာ ပဋပကၡဖနတးသမားႏင ဆးျဖတခက ခမတသမားထ ထတေဖာေျပာဆႏငသည။

• ၎တ႔အခငးခငးအၾကား ႏငငေရးရာကစၥရပမား အသအျမငျမငတငေရးအတြက ၎တ႔ေဒသ တြင ပညာေရးဆငရာ အစအစဥမား ေဆာငရြကျခငးႏင ေထာကပကညျခငးမား ေဆာငရြကႏငသည။

• လထစညးေ၀းပြမားႏင ဆႏၵျပပြမား၌ ၎တ႔အျမင သေဘာထားမား ဖလယျခငးျဖင ပါ၀ငေျဖဆသမားက ထကစၥရပမားက စညးရးေရးေဆာငရြကခငသည။

41

ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၅) ရမးျပညနယ ေျမာကပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၀။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။• လကနကကငပဋပကၡဆကျဖစေနျခငးအတြက ၎တ႔ လြနစြာ စးရမၾကသည။

• ရပကြက၊ ေကးရြာသားမားအၾကား မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈႏင မးယစေဆး၀ါးထတလပမႈ ျမငတကလာျခငးအတြက ေၾကာငၾကေနၾကရသည။

• တငးရငးသားလမးစမားအၾကား တငးမာမႈျမငတကလာျခငးက ထေဒသခမားအၾကား မယၾကညမႈမား ျဖစေစသညဟ ၎တ႔ ေဖာျပၾကသည။

• လမးပနးအေျခခအေဆာကအအ နညးပါးျခငးအတြက စးရမၾကသည။• လငယမား၏ ဘ၀က ထခကလကရေသာ ပညာေရး၀နေဆာငမႈမား ရပထားရသညအေပၚ ေၾကာငၾကေနၾကရသည။

• ကနးမာေရးအေဆာကအအႏင ၀နေဆာငမႈ ညဖငးသညအတြကလညး စးရမေနၾကရသည။

၁၁။ ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။• စစမကမားရပစျခငးသည ထစနေခၚမႈမားေျဖရငးရန တစခတညးေသာ နညးလမးျဖစသည။

• အစးရ၊ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား၊ အနဂအမား၊ ႏငငတကာ အနဂအမား၊ လထအေျချပအဖြ႔မားႏင ရပကြက၊ ေကးရြာမား စသည အစအဖြ႔မားအားလး ပးေပါငးၿပး ထစနေခၚမႈမား အတတကြ ေျဖရငးေဆာငရြကရန လအပသည။

42

နားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစ ႏစႏစစလး၏ နားေထာငျခငးရလဒမားသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏငပတသက ၿပးေဒသခတ႔ စတေကနပမႈမရသညက အမားအျပား ၾကားခရသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင သကဆငရာ အသငးအ၀ငးတ႔က ပဋပကၡျဖစေနသည အဖြ႔မားအၾကား ယၾကညမႈတညေဆာကေစခငေၾကာငး ေဖာျပခ ၾကသည။ ထအခနကတညးက ယၾကညမႈတညေဆာကေရးတြင တးတကမႈအနညးငယကသာ ျမငခရသညဟ ဆၿပး ရမးျပညနယေျမာကပငးရ ပဋပကၡအေျခအေနသည ပမဆး၀ါးလာေနသည။ ဤသညက ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥအေၾကာငး ေျပာဆရာတြင ပါ၀ငေျဖဆသမား၏ အဆးျမငအေျဖမား မားျပားလာသည အေၾကာငးရငးက ရငးျပႏငသည။ ေဒသခမားသည ၂၀၁၅ ခႏစက ၎တ႔ ေတာငးဆသကသ႔ပင အၾကမးဖက ပဋပကၡ ေလာကေရးႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥေရ႔ဆကႏငေရး ပမႀကးပမးၾကရန ေတာငးဆသည။

ေနာကထပ ျဖစၿမ အေၾကာငးအရာတခမာ ထေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ တငးရငးသား အခြငအေရး တနးတ ရေစခငသည ဆႏၵ ျဖစသည။ ဤအခကက တငးရငးသားအခြငအေရး တနးတရရေရးအတြက အာမခႏငေသာ၊ တငးရငးသားလမ းစအေပၚ အေျခခေသာ အၾကမးဖကမႈ ျပနာမား ေျဖရငးႏငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ တစခ ျဖစေရးအတြက ၂၀၁၅ ခႏစက ၎တ႔ ကယကယျပန႔ျပန႔ ေတာငးဆခေသာ အခကပင ျဖစသည။ တအာငးအမးသားလြတေျမာကေရးတပ (TNLA) ႏင ရမးျပညျပနလညထေထာငေရးေကာငစ (RCSS) တ႔ အၾကား တကပြမားေၾကာင ေကးရြာမားအတြငး တငးရငးသားအခငးခငးၾကား တငးမာမႈမား ပမ ႀကေတြ႔ခရ သျဖင ၂၀၁၆ ခႏစတြင ထေတာငးဆခကသည ပမ ခငမာလာသည။

အခ႔က ၎တ႔ ေန႔စဥ ႀကေနရေသာ စးပြားေရးအခကအခက ေျပာဆၾကၿပး အစးရအေနျဖင ပမေကာငးမြန ေသာ အလပအကငအခြငအလမးႏင အသကေမြးမႈဆငရာ အခြငအလမးမား ေထာကပေပးရနအတြက အေရးတႀကး ေတာငးဆေၾကာငး ထပေလာငး ေျပာဆၾကသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားက ၎တ႔ နားလညသည ၿငမးခမးေရး - ဤေနရာတြငစစမကျပမႈမား ရပစျခငး - သည လမႈစးပြားဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြက မရမျဖစ လအပခကတစခ ျဖစသညဟ ယၾကညၾကသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ၎တ႔ ပါ၀ငရပါက ေစးကြက မားအတြငး ေစးႏႈနးႀကးၾကပသညကစၥရပက အစညးအေ၀းအာဂငဒါတြင ထညသြငးေဆြးေႏြးမညဟ

43

ဆသည။ ေျဖဆသအခ ႔က ပဋပကၡမားႏင အလပအကငအခြငအလမး နညးပါးျခငးတ႔ေၾကာင လငယမား တရတႏင ထငးနငငတ႔သ႔ ဆကလကထြကခြာသြားေနေသးေၾကာငး ေလလာ သရထားၾကသည။ ၂၀၁၅ ခႏစက ေတြ႔ရခ သကသ႔ပင ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင ကနးမာေရးႏငပညာေရးဆငရာ အေထာကအပမား ပမ ရရေရးႏင အေျခခအေဆာကအအမား ပမတးတကဖြ႔ၿဖးေရးတ႔အတြက ေတာငးဆမႈမား ဆကလကရေနသည။

ေဒသတြငး လကနကကငတပဖြ႔မား တညရေနျခငးေၾကာင ေကးရြာတရြာႏငတရြာျဖစေစ၊ ေကးရြာတြငးျဖစေစ သြားလာခြငအေပၚ တမငကန႔သတခေနရဆျဖစသည။ ၎တ႔ ၀နးကငတြင ျဖစပြားေနဆ အၾကမးဖကတကပြ မားက ၎တ႔ သတျပမၾကပါသည။ ထတကပြမားက ၎တ႔ အသကရငရပတညေရးႏင လေနမႈပစအေပၚ မညသ႔ ဆးကး သကေရာကလကရသညက အေလးထား ေျပာျပခၾကသည။

၂၀၁၅ ခႏစက ရခေသာ ရလဒမားနညးတ အထးသျဖင လငယမားအၾကား တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါးအသးျပမႈ တဟနထး မားျပားလာျခငးအေပၚ သတထားေနရဆျဖစသည။ ၎တ႔ေဒသမားတြင တရားမ၀င မးယစ ေဆး၀ါးမား ထတလပျခငးႏင ကနသြယျခငးမား ဆကရေနျခငးသည ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင ႀကေတြ႔ရေသာ အေရးတႀကး စနေခၚမႈမားထက တစခ ျဖစသညဟ ဆၾကသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

၂၀၁၅ ႏင ၂၀၁၆ ခႏစအတြငး ျပလပခေသာ နားေထာငျခငးစကား၀ငး ရလဒမား၏ ကြျပားခကမားက ၾကညရာတြင ၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတဘာလ NCA လကမတထးၿပးခနကတညးက TNLA ႏင RCSS ႏင တပမေတာတ႔အၾကား ပဋပကၡမား ပမ မားျပားလာသည အေျခအေနက နားလညရမည ျဖစသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ နားေထာငျခငးစမကနးတြင ၎တ႔ေဒသအတြငး ျပနေပးဆြခရမႈမား၊ ဖမးဆးခရမႈမား၊ ေျမျမပမငး ေပါကကြမႈ မားႏင သတျဖတမႈမား စသည လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမားအေပၚ အထးစးရမမႈမား ေဖာျပၾကသညမာ အၾသစရာေတာ မဟတပါ။ ထအေျခအေနမား၊ ေကးရြာမားအနး တပမား ပမလႈပရား လာျခငးသည ခရးသြားျခငးႏင သြားလာလႈပရားမႈမားအေပၚ ကန႔သတမႈ အမားအျပား ျဖစေပၚေစသည။ ထစးရမခကမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပမပါ၀ငေရးအတြက ကယကယျပန႔ျပန႔ ေတာငးဆမႈမားအျဖစ စဥးစားႏငသည။ သ႔မသာ TNLA သည

44

ေဆြးေႏြးဘကပါတအျဖစ အသအမတျပခရမညျဖစၿပး၊ တငးရငးသားတ႔၏ အျမငမား ထပဟပသည စစမနေသာ NCA စာခပတခ ျဖစလာေပမည။

အၾကမးဖကမႈမား မားျပားလာျခငး၏ အကးဆကဆးတစခမာ အစးရက စစတပအေပၚ ထနးခပႏငမႈ လး၀ မရဟ အသငးအ၀ငးမားအၾကား သသယ ျမငတကလာေနျခငး ျဖစသည။ ဤသညက ျပညသအမားအျပား၏ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ေရရညတညတႏငမႈအေပၚ ယၾကညမႈ ေလာကေစသည။ အမားစက အစးရအေနျဖင တပမေတာႏင ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးေရးမလပဘ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတြင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားႏင လညး မနကနစြာခဥးကပသညနညးလမးက သေဘာမတပါက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ မေအာငျမငႏငဟ စးရမၾကေၾကာငး ဖြငဟေျပာၾကသည။

ေဒသခအသငးအ၀ငးမားသည ႏငငေရးလပငနးစဥဆငရာ အသျမငမားေၾကာငး ျပသၾကသည။ ၎တ႔ လအပခကမားအတြက အေကာငးဆး ကယစားျပေပးရန အစးရအရာရမားႏင ေရြးေကာကခကယစားလယ မားထ ေတာငးဆမႈမား ျပလပျခငးက ဤအခကက ေပၚလြငေနသည။ ေဒသချပညသမားသည ၂၀၁၅ ခႏစ ေရြးေကာကပြကတညးက ၎တ႔၏ ႏငငေရးအရ ကယစားျပမႈ အခြငအေရးက ရငးရငးလငးလငး နားလည သထားၿပး ျဖစသည။

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင ပတသက၍လညး ပမရငးလငး ျပတသားေသာ ေတာငးဆခကမား ထတေဖာေျပာ ဆသည။ ၎တ႔ အျမငသေဘာထားမားက ၾကားေစခငၿပး ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ထညသြငး စဥးစားေစခငသည။ ၎တ႔ယၾကညေသာ တငးရငးသားမားအၾကား ႏငငေရးအရ ကယစားျပမႈ ရေစရနႏင မညမမႈမား ေျဖရငးနငေသာ ဖယဒရယစနစအတြက တကေသာ ေတာငးဆခကမား ေတာငးဆၾကသည။

တကခကမႈမားရပစရန အာဏာပငမား (ဗဟအစးရ သ႔မဟတ ပဋပကၡ ဖနတးေနသမား) ထ ပမအားေကာငး ပမတကေသာ ေတာငးဆခကမားကလညး နားေထာငသမား ၾကားခရသည။ သ႔မသာ ထေဒသရ ကေလးမား လညး အေႏာငအယကကငးစြာ ေကာငးတကႏငမည ျဖစသည။ ဤအခကက အၾကမးဖကပဋပကၡ၏ ဆးကး သကေရာကမႈမားထက တစခက မးေမာငးထးျပေနသည။ တကခကမႈမား ဆကလက ျဖစပြားေနျခငးေၾကာင ပဋပကၡျဖစပြားရာေဒသမားရ စာသငေကာငးမား ပတထားရၿပး ေကာငးသ၊ ေကာငးသားမား ပညာသငၾကား

45

ခြငမရဘ ျဖစေနၾကရသည။ ထ႔အတ ေဒသချပညသမား၏ ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈရရေရးတြငလညး ျပနာမား ဆကလကတး မားေနသည။

၂၀၁၅ ခႏစ ေအာကတဘာလတြင အစးရက အျခားတငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားႏင တႏငငလးပစခတ တကခကမႈ ရပစေရး သေဘာတစာခပ (NCA) က လကမတထးခၿပးကတညးက ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင အၾကမးဖကပဋပကၡမား တးမားလာသည။ ဤအခကက တဥးခငးလၿခေရးအတြက ေဒသခမား၏ လတတေလာ စးရမခကမား အဘယေၾကာင ကယကယျပန႔ျပန႔ ျဖစေပၚေနသနညးဆသညက ရငးျပေနျခငး ျဖစသည။ လကနကကငအဖြ ႔မားအၾကား အၾကမးဖကတကခကမႈမားေၾကာင ရပ၀တပငးဆငရာ ထခကမည က စးရမရျခငးအျပင ေကးရြာမားအနး စခနးခေနေသာ စစသားမား သ႔မဟတ ေကးရြာမားအနးမ ျဖတသနးသြားေသာ စစသားမား၏ အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား၊ ခြျခားဆကဆမႈမားႏင ေႏာငယကမႈ ႀကရသည စးရမမႈမားက ေဒသခမားက ေျပာျပၾကသည။ ပါ၀ငေျဖဆသ တအာငးတငးရငးသား အမားစက ထသ႔ခးေဖာကမႈမားႀကရျခငးသည တငးရငးသားလမးစတစ ျဖစျခငးေၾကာင ျဖစရသညဟ ယဆေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ၎တ႔က RCSS မ ရမးစစသားမားက ၎တ႔ တအာငးတငးရငးသားမားက အၿမလလ ေနာငယကေလရသညဟ ဆသည။ ဤအခကက လြနခသညႏစက ရမးႏင တအာငးတငးရငးသား လမ းစ အသငးအ၀ငးမားအၾကား တငးမာမႈမား မားျပားလာသညအခကက ရငးျပသည။

46

ရမးျပညနယ ေတာငပငးရမးျပညနယ ေတာငပငး

ေဒသတြငးမ ာ လမႈေရးဖ ြ ႔ ၿ ဖ းမ ႈေတြ ရမယဆရင ဒါဟာ တကယက ၿငမးခမးေရး အစစအမနပ။ (ၿငမးခမးေရး အစစအမန) က လထေတြရ ေပာရႊငမႈန႔ တငးတာတယ။

- ရပေစာကၿမ ႔နယမ ပအ႔၀ ႏင ဓႏ အမးသားအမးသမး လယသမား ၉ ဥး

၂၀၁၆ ခႏစ မတလ ႏင ဧၿပလအတြငး နားေထာငသႏစဥးစပါ၀ငေသာ အဖြ႔ေလးဖြ႔သည ဆဆင၊ နမဆမ၊ ခလမ၊ ပငေလာငး၊ ရပေစာက ႏင ဖယခ ၿမ႔နယမားရ ေကးရြာမားသ႔ သြားေရာကခသည။ နားေထာငသ အမးသမး ၅ ဥးႏင အမးသား ၃ ဥးတ႔သည ပါ၀ငေျဖဆသ ၄၀၆ ဥးႏငအတ စကား၀ငး ၄၉ ခ ျပလပခသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားသည ကယနး၊ ပအ႔၀၊ ဗမာ၊ ဓႏ၊ ရမး၊ အငးသား ႏင လားဟ တငးရငးသားလမးစမား မ ျဖစၾကသည။

ဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ မးယစေဆးကနကးမႈ ႏင ရပကြက၊ ေကးရြာမားအတြငး အထးသျဖင လငယမားတြင မးယစေဆး၀ါး အသးျပျခငးေၾကာင ေနာကဆကတြ ဆးကးသကေရာကမႈမားအတြက ေဒသခမား စးရမၾကသည။

၂။ ေျမယာျပနာမားႏငပတသက၍လညး ေဒသခမား စးရမ ၾကသည။

၃။ စကပးထြကကနမားအတြက ေစးႏႈနးတညၿငမမႈမရျခငးအေပၚ စးရမၾကသည။ ၎တ႔စကပ းသးႏ မား ေစးႏ မေရာငးခခရမႈမ လြတေျမာကေစရန တာ၀နရအစးရဌာနမားက ေစးႏႈနးသတမတေပးေစခငၾကသည။

၄။ တငးရငးသားလနညးစအပစမားက လမႈေရးရာဖ ြ ႔ ၿ ဖ းတးတကေရးႏ င ပမေကာငးမြနေသာ လမးတတားမား အတြက အစးရထမ အေထာကအပမား ပမရရလၾကသည။

၅။ ေဒသခမားက စစပြမား ရပတန႔ေစခငသညဟ ထတေဖာေျပာဆသည။

47

ဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၆။ အပစအခတရပစေရးသေဘာတညခကမားရယထားေသာ အဖြ႔မားအၾကား ယၾကညမႈတစတရာရသညဟ ေဒသခမားက ထငျမငၾကသည။ သ႔ေသာ တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငတပဖြ႔ ႏစဘကစလး အေနျဖင ၎တ႔အခငးခငးၾကား ယၾကညမႈ အားေကာငးေစရနအတြက ႀကးပမးမႈမား ဆကလက ေဆာငရြက ေစခငသည။

၇။ ေသာကသးေရႏင စကပးေရးအတြက ေရမလေလာကမႈက ေဒသခမား စးရမေနၾကသည။ အဘယေၾကာင ဆေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငပကစးမႈေၾကာင ၎တ႔၏ ေရအရငးအျမစမား ညစညမးကနေသာေၾကာင ျဖစသည။

၈။ လပစစမးက ေစးသကသကသာသာ ႏင မျပတရရရန အကအညမား လအပေၾကာငး ေဒသခမားက ဆသည။ တခ႔က ၎တ႔ေကးရြာမားက လပစစဓါတအားလငးႏ င ခတဆကေစခငသည။ လပစစဓါတအား လငးရသမားကလညး လပစစဓါတအားက ပမ ရရလၿပး၊ လပစစမးကလညး ပမန ရလၾကသည။

၉။ ရာသဥတ ဆးရ ြားမႈေၾကာင ၎တ႔သးႏမားပကစးခရၿပး ေဒသခမား အလပလကမ ျဖစေနၾကရကာ အျခား အသကေမြး၀မးေၾကာငးမႈဆငရာ ျပနာမားလညး ႀကေတြ႔ေနရသည။

၁၀။ စကပးေျမယာေဖာထတျခငး၊ ထးထတလပျခငး ႏင အျခားအသးျပမႈမားေၾကာင သစေတာျပနးတးမႈမား မားျပားလာျခငးအေပၚ ေဒသခမား စးရမၾကသည။ သဘာ၀ပတ၀နးကငအေပၚ ေျမယာေျပာငးလမႈ၏ ဆးကးမား သကေရာကလာမညက ပပနၾကသည။

၁၁။ ၎တ႔ေဒသမားတြင စးပြားေရးလပငနးႀကးမား ေရာကရလာျခငးေၾကာင ေဒသခမား စးရမၾကသည။

၁၂။ ဆရာ၊ ဆရာမမားႏင ေကာငးသးပစၥညးမား ပမလအပၿပး ေကာငးမြနေသာ ပညာေရးက လခငၾကေၾကာငး ေဒသခမားက ဆသည။

၁၃။ ပမေကာငးမြနၿပး လကလမးမ အဆငေျပေသာ ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈမားက ေဒသခမား ရလၾကသည။

48

ဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၆) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၄။ ေဒသခမားသည ၎တ႔ယၾကညရေသာ ေဒသႏရေခါငးေဆာငက ရလၾကၿပး ထေခါငးေဆာငက ၎တ႔အက းစးပြားက ကာကြယေပးမညသ ျဖစေစလသည။ ထ႔အျပင ၎တ႔ေဒသရ သဘာ၀ အရငးအျမစမားမ ေဒသခမား အကးအျမတရရေစရန ကညႏငေသာ သ ျဖစေစခငသည။

၁၅။ ေ၀းလေခါငဖားေဒသမားရ လထမားသည တယလဖနးဆကသြယေရးအေဆာကအအမား မရျခငးေၾကာင အထးကနသညဟ ခစားၾကရသည။

၁၆။ ၿမ ႔ႀကးမားႏင ေကးရြာမားတြင ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈႏင လမႈေရး၀နေဆာငမႈဆငရာ ကြာဟခကမားသည ခြျခားဆကဆမႈသကေသျဖစသည ထငျမငၾကသည။

၁၇။ သကဆငရာ အပခပေရးဌာနမားႏင ရပကြက၊ ေကးရြာမားအၾကား သတငးအခကအလကစးဆငးမႈ ကြာဟမႈ ရသညအတြက ၎ႏငပတသက၍ ပြငလငးျမငသာမႈရေရးအတြက ေဒသခမားက ပပနေနၾကသည။

၁၈။ ေရြးေကာကပြတြင ကတက၀တမားေပးထားၿပး တကယလကေတြ႔ ျဖညဆညးမေပးသည ႏငငေရးသမား မား၏ ေခါငးပျဖတမႈ ခေနရသညဟ ေဒသခမားက ေျပာဆသည။

49

ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။• ေဒသခမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ပမ ပြငလငးျမငသာေစခငသညဆႏၵ ရၾကသည။

• ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥမ လမးပနးအေဆာငအအကသ႔ေသာ ရပပငးဆငရာ တးတကမႈ အခ႔ ရရလာေစသညက ၎တ႔ အသအမတျပေသာလညး ေဒသခ အမားအစသည ၎တ႔ အသကရငရပတညေရးအတြက ဆကလက ရနးကနေနရဆ ျဖစသည။

• အပစခတရပစေရးေၾကာင ရရလာေသာ တညၿငမမႈ၏ ဆးကးမားအေပၚ စးရမၾကေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ အစးရက ေဒသအခ႔တြင ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမား ေဆာငရြကေနေသာ လညး အျခားေဒသမားသည ခနထားခေနရသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။• ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔မား အားလးက ပါ၀ငေစ ခငေၾကာငး ေဒသခမားက ဆသည။ ရာထးအဆငဆငအလကႏင အထကမ ေအာကသ႔ အပခပမႈက ေလာခရန လအပေၾကာငးလညး၎တ႔ ေလလာသရၾကသည။

• ရမးျပညနယေျမာကပငးတြငျဖစပြားေနေသာ ပစခတတကခကမႈမား ေလာခရန လေၾကာငး ေဒသခမားက ျပငးျပငးထနထန ေတာငးဆသည။ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးေနသမားက ၎တ႔ ေမးခငသညမာ “မငးတ႔ တကယပ ၿငမးခမးေရး လခငသလား။ လခငလ႔ရရင ေဒသခေတြရ အခကအခေတြက ေျပာၾက ဆၾကပါ။”

50

ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၃။ သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။• ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင တနးတညမ ပါ၀ငေရး ရေစခငေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာဆသည။ ေကးရြာမားႏင ေတာငေပၚေဒသမားမ ျပညသမားက ၎တ႔လအပခကမားက တငျပေျပာဆမည ကယစားလယတစဥး ရသငသညဟ ယဆၾကသည။ ေဒသႏရအာဏာပင မားအေနျဖငလညး ၎တ႔ထ လာေရာကၿပး ၎တ႔ လေနမႈအဆင အေျခအေနမားက လာေရာကၾကညရႈရန ေမ ာလငၾကသည။

• ေတြ ႔ ဆေဆြေးႏ ြးသညအဖြ ႔မ ားအေနျဖင ၎တ႔ ရပတညခကမား ေပာေျပာငးရန လအပၿပး ထမသာ ရလဒေကာငးမား ပမရႏငေသာ ေဆြးေႏြးမႈမား ရလာမညဟဆသည။

၄။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။• စစပြမား ရပေစခငၿပး၊ တငးျပညတးတကေရးအတြက မညသ႔ ေဆာငရြကမညဆသည ေဆြးေႏြးပြတြင လတငးပါ၀ငခြင ရခငသညဟ ၎တ႔ ေဖာျပၾကသည။

၅။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးလလာခသနညး။လလာခသနညး။• တကပြမား နညးပါးလာသညအတြက ခရးသြားလာေရး ပမလြယကလာၿပး ပမလၿခလာသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ ဤသညက ပါ၀ငေျဖဆသမား၏ အသကရငရပတညမႈ အေျခအေနက တးတကေကငးမြနလာေစသည။

• လမးအသစမား ေဖာကလပျခငးကသ႔ေသာ အေျခခအေဆာကအအမား မားျပားလာသညဟ ေဒသခမားက ညႊနးဆၾကသည။

၆။ လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။• အစးရသစသည ႏငငတြငးသ႔ ႏငငျခားသား ကမၸဏမားႏင ရငးႏးျမပႏမႈမား၀ငေရာကရန အလြနအမငး လမးဖြငေပးသညဟ ေဒသခမားက ယဆၾကသည။ ထသ႔ ဖြငေပးလကျခငးက ေဒသခမားအေပၚ ေကာငးကးႏင ဆးကးသကေရာကမႈမား ျဖစေစသညဟဆသည။

51

ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• ေဒသခမားအၾကား မးယစေဆးသးစြမႈမား မားျပားလာျခငး၊ ေျမယာအသးခမႈႏင ပငဆငမႈ ဆငရာ ေျမယာအျငငးပြားမႈမား၊ အလပလကမႏႈနးျမငမားမႈႏင ျပညနယအတြငး သစေတာ ျပနးတးမႈႏႈနး ျမနဆနလာျခငးတ႔အေပၚ စးရမခကမားကလညး ၎တ႔ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

၇။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။• လမႈေရးဆငရာ ပမ တးတကမႈ ႏင ပမေကာငးမြနေသာ အပခပေရးစနစတစခက ျမငေတြ႔လ ေၾကာငး ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ အေျခခအေဆာကအအမား ရရေစခငၿပး၊ ၎တ႔ ၿငမးခမးစြာနင သဟဇာတ ျဖစစြာ ေနထငႏငသည စတပငးဆငရာသခရလၾကသည။

• အသကေမြး၀မးေၾကာငးမႈဆငရာ အခြငအလမးမား ပမလအပေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

၈။ သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား ရေနရန လအပသနညးရေနရန လအပသနညး• အစးရအာဏာပငအဆငဆငအေနျဖင ဖြ႔ၿဖးေရးအကအညမား ေထာကပႏငရန ရပကြက၊ ေကးရြာအသငးအ၀ငးမား၊ အနဂအအဖြ႔မားႏင အတတကြ ပးေပါငးေဆာငရြကေစခငသည။ ၎တ႔ ဗဟသတ ႏင ကၽြမးကငမႈမားပမရရႏငမည အခြငအလမးမားႏင သငတနးမား ပမ ရရလသည။

၉။ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။• ေဒသခ အသငးအ၀ငးမား ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးအတြက ၎တ႔ ပါ၀ငကညႏငသညမာ ၎တ႔၏ ကၽြမးကငမႈ၊ အခန ႏင စေပါငးစြမးအား တ႔ျဖစသညဟ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

၁၀။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။• ရပကြက၊ ေကးရြာမားတြင မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈ ျမငတကလာျခငးႏင ေဒသတြငးေစးကြကမား မတညၿငမမႈတ႔သည အဓက စနေခၚခကမား ျဖစသည။

52

ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၇) ရမးျပညနယ ေတာငပငး - သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• အျခားစနေခၚမႈမားတြင သစေတာျပနးတးမႈ ႏင ၎၏ေနာကဆကတြ သကေရာကမႈမား၊ ယခႏစအတြငး အေတာေလးႀကခရေသာ မးေခါငျခငးကသ႔ေသာ ရာသဥတ ဆးရြားမႈမား ျဖစသည။

• အလပလကမႏႈနး ျမငမားျခငးသညလညး စနေခၚမႈမားထ ပါ၀ငသည။

၁၁။ ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။• ေဒသခ ျပညသမားအခငးခငးၾကား ကညျခငးႏင အစးရ၊ အနဂအ မားကသ႔ေသာ ေဒသျပငပရလမား အားလး ပးေပါငးေဆာငရြကျခငး။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

၂၀၁၅ ခႏစက ရခေသာ ေတြ႔ရခကမားနညးတ လမႈစးပြားဖြ႔ၿဖးတးတကေရးလအပခကက ရမးျပညနယ ေတာငပငး တြငျပလပခေသာ စကား၀ငးအမားစက လႊမးမးထားခသည။ ၿငမးခမးေရးဆသညမာ တပမေတာ ႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားအၾကား ရနလတကခကမႈမားခပၿငမးျခငးထက ပမသညဟ ေဒသခ မားက ထပခါတလလ ေျပာဆၾကသည။ စစမနေသာ ၿငမးခမးေရးတြင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈ၊ ပညာေရး၊ လမးမား ေဖာကလပျခငးႏင ျပငဆငျခငး၊ ဆကသြယေရးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား၊ လပစစမးႏင ေရရငးအျမစမား ရရေရးကသ႔ေသာ လမႈေရး၀နေဆာငမႈမား တးတကရရျခငးတ႔ ပါ၀ငသည။ ေဒသခမားအေန ျဖင စစမနေသာၿငမးခမးေရးကခစားရရန ၎တ႔မသားစမားက ေထာကပႏငမည ေကာငးမြနေသာ အသကေမြး ၀မးေၾကာငးမႈလပငနးမား ရရသငသည။ ၎တ႔သားသမးမားအနာဂတဘ၀ ေကာငးမြနေရးအတြက သားသမးက စာသငေကာငး ထားႏငသငသည။ အေျခခအားျဖင စစမနေသာ ၿငမးခမးေရးဆသညမာ ေဒသခ ျပညသမားအားလး ဂဏသကၡာရေသာ ဘ၀ က ပငဆင ရပတညႏငျခငး ျဖစသည။

ေ၀းလေသာ ေတာငေပၚေဒသအတြငးပငးေန ကယနးတငးရငးသားလမ းစမ ပါ၀ငေျဖဆသမားရေသာေၾကာင ၎တ႔ေျဖဆေသာ အေၾကာငးအရာမားထတြင ၎တ႔အေနျဖင ျပညနယ၏ တျခားေဒသမားႏင သကသကစ ရေနသညဟေသာ ခစားခကက သခရသည။ ထေဒသမားမ ျပညသမားက တငးျပညရ အျခားေဒသမား၌ မညသညအေၾကာငးအရာမား ျဖစပကေနသညက

53

သရလေၾကာငး ၎တ႔ ဆႏၵက မေ၀ ေျပာဆၾကသည။ ၎တ႔ ေဒသသ႔ အစးရ အရာရမား၊ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးေဆာငရြကေနေသာ ေအဂငစမား၊ အနဂအအဖြ႔မား လာေရာကလညပတေစခငၿပး ၎တ႔၏ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ ႀကးပမးခကမားအား ကညျခငး သ႔မဟတ ဗဟသတမေ၀ေရးဆငရာ လႈပရားမႈမား ေဆာငရြကေပးျခငးတ႔ လာေရာကလပေဆာငေပးေစခငေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

ေျမယာပငနကကးလြနျခငးႏင ေျမယာသမးဆညးမႈတ႔ႏင သကဆငေသာ ကစၥရပမားသည ၂၀၁၅ ခႏစက နားေထာငခရေသာ အေၾကာငးအရာမားတြင အၿမပါေလရေသာ အေၾကာငးမား ျဖစသည။ ယခႏစ နားေထာငမႈမားတြငလညး ဤအေရးသည ဆကလက ပါ၀ငသည။ နားေထာငသမားက ေဒသချပညသမား အေနျဖင ထျပနာက ဆကလက ႀကေတြ႔ေနရၿပး အာဏာရအပစမား (တပမေတာႏင ဆကစပသည အဖြ႔မား၊ စးပြားေရးလပငနးႀကးမား သ႔မဟတ အစးရအရာရမား) သည ၎တ႔အား သငတငေသာ ေလာေၾကးေပးေချခငးမရဘ ၎တ႔ ေျမမားက သမးယေနၾကသည။ ထ႔ေနာက ထအာဏာရအပစက စးပြားေရးလပငနးရငႀကးမားထ ေစးႏႈနးျမငမားစြာျဖင ျပနလညေရာငးခၾကသည။

ကားမ အေျချပ ခြျခားဆကဆမႈသည အထးသျဖင ေဒသခ အမးသမးမားႏင စကား၀ငးမားတြင ဆကလက ၾကားေနရဆ ေနာကထပ စနေခၚမႈ တချဖစသည။ အမ းသမးမားအေနျဖင ၎တ႔ဘ၀ ျမငတငေရးတြက အခြငအလမး အနညးငယသာ ရၿပး မနးကေလးငယမားအတြက စာသငၾကားရန သ႔မဟတ အလပအကင ရာေဖြရန သ႔မဟတ စးပြားေရးလပငနးမား စတငရန အခြငအလမး အနညးငယသာ ရသည။ ႏငငေရးဆငရာ လထေဆြးေႏြးပြမားတြင ပါ၀ငေဆြးေႏြးႏငသည အခြငအလမးလညး အကန႔အသတျဖငသာ ရသညဟ အမးသမးမားက ေဖာျပၾကသည။ ၎တ႔ေဒသတြငး အာဏာပငရာထးရလာပါကလညး မေလးမစားဆကဆခရ သည သာဓကျဖင ဆကစပေျပာဆၾကသည။

၂၀၁၅ ခႏစနားေထာငျခငးလပငနးစဥႏင တညေသာ ေနာကထပေတြ႔ရခကတခမာ ေဒသတြငးရ တငးရငးသား လမးစအဖြ႔မားအေနျဖင ပမ စစညးညညြတရနႏင ပးေပါငးေဆာငရြကႏငေရးအတြက သငယၾကရန လအပ ေၾကာငး ျဖစသည။ ရမးႏင ပအ႔၀၊ ရမးႏင လားဟ စေသာ တငးရငးသားလမးစအပစမားအၾကား တငးမာမႈမား ရေၾကာငးကလညး ေဒသခမားက သရထားၾကသည။ ဤအခကက ၎တ႔ျပညနယအတြငး ျဖစပြားေသာ စးရမ စရာအခကအျဖစ ေဖာျပေျပာဆၾကသည။

54

နားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစတ႔အတြငး ေလလာေတြ႔ရခကမားထမ အဓက ကြျပားခကသည ပဋပကၡက ၎တ႔ဘ၀မားအေပး မညသ႔ ရကခတေနသညအေၾကာငး ေဒသခမား၏ ေျပာျပခကပင ျဖစသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ေဒသခမားသည အၾကမးဖက ပဋပကၡက ၎တ႔ေန႔စဥဘ၀ရပတညေရးအေပၚ သကေရာကမႈ၊ စတပငးဆငရာ အႀကးအကယထခကရမႈမားႏင ၎တ႔၏ စးရမေၾကာကရြ႔မႈမားက အေလးထား ေျပာဆ ခသည။ ယခ ျပလပခေသာ နားေထာငျခငးစကား၀ငးမားတြင အခ႔က စစတပေနရာခထားမႈမား၏ သကေရာကမႈႏင ယခငက အတငးအဓမၼေစခငးမႈ သ႔မဟတ ေပၚတာ လကေပးရသည အေတြ႔အႀကမားက ေျပာဆၾကေသာလညး အမားစက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက ႀကရေသာ အေကာငးဘကသ႔ အေျပာငးအလမားကလညး ထညသြငး ေျပာဆၾကသည။

စနေခၚမႈမားအေၾကာငး ေဆြးေႏြးရာတြင ေဒသခမားက ၎တ႔ဘ၀ရပတညေရးအတြက အစးရထမ အကအည ႏင ဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာအေထာကအပမား မရျခငးေၾကာင ရငဆငရေသာ အခကအခမားအေၾကာငး ပမ ေျပာဆ ၾကသည။ ၎တ႔ေဒသမားအတြငး လကနကကငအဖြ႔မား (တပမေတာ ႏင တငးရငးသား လကနကကင အဖြ႔မား) ရေနျခငးေၾကာင စးရမေၾကာငၾကမႈမား ဆကလကျဖစေပၚေနရဆ ျဖစသညဟ ေဒသခ အခ႔က ေျပာျပသည။

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစ ႏစႏစစလးတြင ျပလပေသာ နားေထာငျခငးစကား၀ငးစမကနးတြင သဘာ၀ပတ ၀နးကငပကစးရမႈသည အဓက အေၾကာငးအရာတစခ အျဖစ ေပၚထြကလာခေသာလညး ထႏစႏစအတြငး အဓက ကြာျခားခကမာ ၎တ႔ေဆြးေႏြးသည သဘာ၀ပတ၀နးကငပကစးမႈဆငရာ ပသ႑ာနမားအေပၚ မတညသည။ ၂၀၁၅ ခႏစက ေဒသခမားက သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးရမႈသည သတတြငး တးေဖာသည လပငနးမား၊ ေရအားလပစစတညေဆာကေရး စမကနးမားႏင ဟတယဇနမား တညေဆာက ျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာရသညဟ ဆၾကသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ၏ အဓက စးရမခကက သစေတာျပနးတးမႈ ျပနာ ကယျပန႔ လာျခငး ျဖစသည။ ထသ႔ေျပာငးလာျခငးမာ နားေထာငျခငးစကား၀ငးမား ျပလပရာ ၿမ႔နယမား ေျပာငးလာ သညအတြကေၾကာငလညး ျဖစႏငသည။ ယခႏစနားေထာငျခငးစကား၀ငးမ ေနာကထပေတြ႔ရေသာ အဓက ကြျပားခကတစခမာ ေဒသခအမားအျပားက သစထတလပေရးကမၸဏမား၏ သစေတာခတထြငျခငးအျပင သစေတာျပနးတးမႈ ပမျဖစရျခငးတြင ၎တ႔၏ အမအကငမားေၾကာငလညး ပါသညက သတျပမၾကသညဟ

55

ဆသည။ ခကခေသာ စးပြားေရးအေျခအေန၊ အရငးအျမစနညးပါးမႈႏင လပစစဓါတအား မရျခငးတ႔ေၾကာင ၎တ႔အေနျဖင အစားအစာခကျပတေရးအတြက မးေသြးလအပခကရသျဖင သစပငမားခတလ ၿပး မးေသြးဖတျခငးမတပါး တျခားအခြငအေရးမရဟ ေဒသခမားက ဆသည။ ေရကာတာစမကနးမား တ၀ကရ ေဒသခမားကမ ၎တ႔၏ လယယာေျမမား ဆးရႈးရၿပးေနာက စကပးေျမ ေဖာထတရန သစေတာမား ခတထြင ရငးလငးျခငးမတပါး အျခားေရြးခယစရာမရဟ ဆၾကသည။

သဘာ၀ပတ၀နးကငဆငရာ အျခားအေရးတႀကးစးရမခကတစခမာ ကနခေသာ ေႏြရာသအတြငး ေရရားပါးမႈ ျဖစသည။ ေဒသႀကးတခ႔တြင မးေခါငခသည။ ေရကနႀကးမား၊ ေရကနငယမားႏင စမးေရမား စေသာ မလသဘာ၀ ေရအရငးအျမစမား ခမးေျခာကခသည။ အထက ေပါငးေလာငးေရကာတာအနးရ ေဒသခမား လညး ေရရားပါမႈႏင ႀကရသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ေရကာတာက ၎တ႔၏ေရအရငးအျမစက ညစညမး ေစခသညအတြကေၾကာငဟ ဆသည။

မးယစေဆး၀ါးသးစြမႈေၾကာင ျဖစလာရေသာ အၾကမးဖကမႈမား အမားအျပားရေၾကာငး ေျပာဆခသည ၂၀၁၅ ခႏစထက ယခႏစတြင ၎ျပနာသည ပမ ႀကးမားလာေသာ စနေခၚမႈ တခ ျဖစသည။ ေဒသခမားအေနျဖင ထျပနာေၾကာင ဒကၡေရာကေနၾကရသညဟ နားေထာငသမားက အစရငခတငျပၾကသည။ တရားမ၀င မးယစေဆး၀ါးမား ေစးေပါေပါႏင လြယလငတက ရရမႈႏင အလပလကမမားရျခငးသည မးယစေဆးစြမႈ အထးသျဖင လငယမားအၾကား ျမငတကလာေသာေၾကာင ေဒသခ အသငးအ၀ငးမား စးရမပပနၾကသည။

56

ကယားျပညနယကယားျပညနယ

ကေနာတ႔ ေတာငးဆခငတာက အစးရႏင လကနကကငတပဖြ ႔ ႔ေတြက လ႔အခြငအေရး၊ တနးတညမမႈ၊ လြတလပစြာ သြားလာခြငႏင ခရးသြားလာျခငးအေပၚ ကန႔သတခကမား ဖယရားေပးရန စတ အေၾကာငး အရာေတြက ေဆြးေႏြးေစခငတယ။ ကေနာတ႔ ေၾကာကရြ႔မႈ ကငးကငးန႔ ေနခငတယ။ ေၾကာကရြ႔မႈမရဘ အလပလပခငတယ။ ၿပးေတာ ၿငမးခမးေရး ျဖစစဥတခကလညး ျဖစေစခငတယ။ ကေနာတ႔ လခငတာက ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးေရးစကား၀ငးမာ သတ႔ ဒအေၾကာငးအရာေတြက ေဆြးေႏြးေစခငတယ။ အပစအခတ ရပစေရးက အေရးအႀကးဆး အခကတချဖစတယ။

- ဒေမာဆၿမ ႔နယမ အမးသား တစဥး

၂၀၁၆ ခႏစ မတလမ ဧၿပလအထ နားေထာငသႏစဥးစပါ၀ငေသာ နားေထာငသညအဖြ႔ ၅ ဖြ႔သည ေဘာလခ၊ ရြာသစ၊ ရားေတာ၊ မယစယ၊ ဒေမာဆႏင ဖရဆၿမ ႔နယမားရ ေကးရြာမားသ႔ သြားေရာကခသည။ အမးသား ေလးဥးႏင အမးသမး ၆ ဥးပါ၀ငေသာ နားေထာငသ ၁၀ ဥးသည ပါ၀ငေျဖဆသ ၂၅၆ ဥးႏင စကား၀ငးေပါငး ၄၂ ခက ျပလပခသည။ ထပါ၀ငေျဖဆသမားသည ကယား၊ ကယနး၊ ရမး၊ ကရင၊ ကေယာ၊ ဗမာ၊ လဆး၊ မေနာ၊ ရမးယငးတလ၊ အငးသား ႏင ကခင တငးရငးသားလမးစ အပစမားမ ျဖစၾကသည။

57

ဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ေဒသခမားအေနျဖင အပစအခတရပစေရးသေဘာတညခက၏ ေကာငးကးမားျဖစေသာ ရနလတကခကမႈ မား ရပတန႔သြားျခငး၊ လြတလပစြာ သြားလာခြင ပ မရရ လာျခငးႏ င လမးပနးအေဆာကအအ ေကာငးလာျခငး စေသာ အေသးစား ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမား ရလာသညက သတျပမၾကသည။

၂။ ၎တ႔ေဒသမားအတြငး စစတပ လႈပရားမႈရသညအတြက ေၾကာကရြ႔ေနၾကသည။ ထလႈပရားမႈမားက လၿခေရး ဆငရာ ၿခမးေျခာကမႈ တစခ ျဖစလာႏငသညဟ ေဒသခတ႔ ယဆသည။

၃။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥေအာငျမငလမမညဟေသာ ယၾကညခက ၎တ႔တြင မရေသးေခ။ ယခငၿငမးခမး ေရးလပငနးစဥမား ပကျပယခသညအတြက တပမေတာႏင တငးရငးသား လကနကကငအဖြ ႔မားအၾကား ပဋပကၡမား ထပမျဖစပြားလာႏငေကာငး ျဖစပြားလာႏငသညဟ ေဒသခမား ေၾကာကရြ႔စးရမေနၾကသည။ ေဒသခမားက ေရရညတညတေသာၿငမးခမးေရး ရရေစခငေၾကာငး ၎တ႔ဆႏၵက ထတေဖာၾကသည။

၄။ ေဒသခမားက ၎တ႔ျပညနယရ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔မားက အပစအခတရပစေရးသေဘာ တညမႈ တစခ လကမတ ထးေစခငၾကသညဟဆသည။

၅။ ေဒသခမားက ကယားျပညနယရ တငးရငသားလကနကကငအဖြ႔မားအားလး ညညြတၾကရန လအပသည ဟ ဆၾကသည။ အဖြ႔မားအားလး တဖြ႔ႏင တဖြ႔ ၿငမးၿငမးခမးခမးရပါက ထၿငမးခမးမႈသည တတငးျပညလးသ႔ ျဖန႔ကကသြားလမမညဟ ယၾကညၾကသည။

၆။ မၾကာေသးခငကပင ၎တ႔သးႏမား ပကစးခရသည သဘာ၀ေဘးအႏရာယႀကခရေသာေၾကာင အစားအစာလၿခမႈအတြက စးရမေနရသညဟ ေဒသခမားက ဖြငဟ ေျပာဆၾကသည။

၇။ ၂၀၁၂ ခႏစ ေနာကပငးကတညက အေျခခလမႈအေဆာကအအမားျဖစေသာ လမးမား၊ ဆကသြယေရးႏင ပ႔ေဆာငေရးမား ပေကာငးလာေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငးတ႔က ဆၾကသည။ လြတလပစြာ သြားလာခြငရလာျခငးေၾကာငလညး ၎တ႔ ေတာငယာမားထ ပမသြားလာႏငသညဟလညး ဆၾကသည။

58

ဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၈။ အပခပမႈ ပစအေျပာငးအလက ၎တ႔၏ ရးရာဓေလအပခပမႈစနစမားအေပၚ သကေရာကလမမညလား ဟသည စးရမခကရေၾကာငး ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

၉။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ၎တ႔ေကးရြားမားထ အစးရအရာရမား လာေရာကလညပတျခငးျဖင အရပသားအစးရသစအေနျဖင ၎တ႔ႏင နးကပေသာဆကဆေရးတစရပ ျမငတငရန ေမာလငၾကသည။

၁၀။ ကနးမာေရး၀နေဆာငမႈဆငရာ အေထာကအပတြင (ဆရာ၀န၊ သနာျပ စသညကသ႔ေသာ) လသားအရငး အျမစႏင (ေဆး၀ါး ကသ႔ေသာ) အေထာကအပမားက အစးရမေထာကပေပးရနလအပသညဟ ဆၾကသည။

၁၁။ အစးရအေနျဖင ဒကၡသညမား ျပနလာသညအေပၚ တားဆးမႈမား မလပရန ေဒသခမားက ေတာငးဆ သည။ ထဒကၡသညမား ေနရပျပနလာႏငေရးအတြက အကအညမားေပးရနကလညး အစးရထ ေတာငးဆသည။

၁၂။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပါ၀ငေနေသာ အဖြ ႔မားက ေဒသခမား၏ စးရမပပနမႈမားအေပၚ ပမအေလး ထားရနကလညး ၎တ႔ ေမာလငသည။

၁၃။ ၎တ႔ထမ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားက အခြနေကာကခမႈမားအေပၚ မေကနပခကမားက လညး ေဒသခမားက ဖြငဟေျပာဆၾကသည။

၁၄။ ေဒသတခတညးမာပင မတကြျပားေသာတငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားက စညးကမးသတမတခက အမးမး ခမတျခငးေၾကာင ေဒသခမားအေနျဖင မညသည စညးကမး သတမတခကက လကနာရမညနညး ဆသညအေပၚ ရႈပေထြးမႈမား ျဖစရသညဟ ဆသည။ ထမတကြျပားေသာ လကနကကငအဖြ႔မား ထနးခပရာ ေဒသမား ၾကားတြင နယေျမပငးျခားမႈ ရငးရငးလငးလငး ရေနေစရန ေမာလငၾကသည။

၁၅။ ကယားျပညနယ၏ ေရအားလပစစဓါတေပးေရကာတာမားမ လပစစဓါတအားမား ထတလပေနေသာ လညး ကယားျပညနယသားမားမာမ လပစစမးမရဘ ေနေနၾကရသညဟ ေဒသခမားကဆသည။

59

ဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၈) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၆။ ႏစဘကအပစခတရပစေရးသေဘာတညခကက လကမတေရးထးခၿပးေနာကပငး၊ အထးသျဖင လငယ မားအၾကား မးယစေဆးစြမႈ ႏင မးယစေဆး၀ါးကနကးမႈ ျမငတကလာသညဟ ေဒသခမားက သတျပမ ၾကသည။ မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ပညာေပးေရးလႈပရားမႈမားႏင သငတနးမားလအပေၾကာငး ေဒသခအသငး အ၀ငးမားက ေျပာဆၾကသည။

၁၇။ အလပအကငရားပါးမႈေၾကာင စးရမပပနေနရသညဟ ေဒသခမားက ေျပာဆၿပး ထအတြက အစးရက အေျဖရာေပးရန လညး ေတာငးဆၾကသည။ အစးရက အေျခခအေဆာကအအတညေဆာကေရးႏင ေဆာကလပေရးလပငနးမားတြင ရနကနၿမ ႔မ ေခၚယလာေသာ အလပသမားမားအား အသးျပျခငးထက ေဒသခမား၏ လပအားက အသးျပရန ေမာလငသည။

၁၈။ သဘာ၀ပတ၀နးကငႏ င သဘာ၀အရငးအျမစမား ပကစးဆးရ ႈးရမႈမ ကာကြယတားဆးရနအတြက အစးရႏင တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႔မား ပးေပါငးေဆာငရြကရန ေဒသခမားက ေမာလငသည။

၁၉။ ေဒသခမားက တနးတညမမႈ ရေစခငသညဟ ေဖာျပၾကသည။ ဘာသာေရး သ႔မဟတ လမးေရး အေျခခေသာ ခြျခား ဆကဆမႈမား မႀကေတြ႔လၾကေခ။

၂၀။ ကယားျပညနယတြင စာသငေကာငးမား ရေသာလညး၊ ေကာငးအတြက လအပေသာ ေကာငးသး ပစၥညးမားႏင လသားအရငးအျမစ နညးပါးသညဟ ေဒသခအသငးအ၀ငးတ႔က ေျပာဆၾကသည။

60

ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။• ေဒသခမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥသည ယၾကညမႈႏင နားလညမႈအေပၚ အေျခခေသာ ခငမာသည အေျခခအတျမစတစခ ရသငသညဟ ယဆၾကသည။ ေဒသခမားက ၿငမးခမးေရးသည စစမနရန လအပၿပး ပဋပကၡျဖစေနေသာ အဖြ႔မားအေနျဖငလညး အပစအခတရပစေရးသေဘာတညခကမား အေပၚ လကနာရန လသညဟ ဆၾကသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမ း ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။• ေဆြးေႏြးပြတြင ျပညတြငးအးအမမေရႊ႔ေျပာငးေနရသမားႏင ဒကၡသညမားအေရးက အဓထား ထညသြငးေဆြးေႏြးခငသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။

• လ႔အခြငအေရးအေၾကာငးလညး ထညသြငးေျပာဆခငသည။ ထအထတြင ႏ ငငသား အခြငအေရးႏ င အမးသမးမား၏အခြငအေရးတ ႔အေပၚ အဓကထားမည။

• ပါ၀ငေဆြးေႏြးသမားအေနျဖင မးယစေဆး၀ါးေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ခးေဖာကမႈကစၥရပ မားက အဓက ထား ေျဖရငးရန၊ မးယစေဆး၀ါးထတလပျခငးႏင မးယစေဆး၀ါးၾကာငျဖစရ ေသာ ခးေဖာကမႈမား ေဖာျပသည လႈပရားမႈမားက ထထေရာကေရာက အေကာငအထည ေဖာေပးရန ေမာလငၾကသည။

• ဆးျဖတခကခသမားအေနျဖင လတငးသငယႏငေသာ ပညာေရးတရပ ေဆာငရြကေပးရန ေမာလငၾက သည။ ျပညနယေကာငးမားတြင ဆရာ၊ ဆရာမ အေရအတြက တးျမငေပးရနႏင ပညာေရး အဆငအတနး ျမငတငေပးရန ေတာငးဆၾကသည။

• ၎တ႔ ျပညနယတြင လပစစမးက ေစးႏႈနးသကသာစြာျဖင အၿမမျပတ ရခငၾကသည။

၃။ သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။• ေဒသတြငးလႈပရားေနေသာ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား ေပါငးစညးၿပး ျပနလည သငျမတရန လေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာဆသည။

61

ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• ဆးျဖတခကခမတသမားအေနျဖင ၎တ႔ သေဘာထားမားႏင ေတာငးဆခကမားက နားေထာငရန ေတာငးဆ ၾကသည။

• ေအာငျမငေသာ အမးသားအဆင အပစခတရပစေရးသေဘာတညခကတရပ ရေစခငၾကသည။

၄။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။• လြတလပစြာ သြားလာခြင၊ လြတလပစြာ ထတေဖာခြင တ႔အျပင လၿခေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရး မား ပမရရရန အသငးအ၀ငးမားက ေမာလငၾကသည။

• စစတပအသးစရတ ေလာခၿပး လမႈအသငးအ၀ငးအတြက ဖြ႔ၿဖးေရးဆငရာ စမကနးမားအား ေထာကပေပးမည ရပေငြမား ရရရန ၎တ႔ ေမာလငၾကသည။

၅။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးလလာခသနညး။လလာခသနညး။• လမးပနးပ႔ေဆာငေရး၊ ဆကသြယေရး၊ ပညာေရးႏင လမႈဘ၀အဆငအတနးမား အနညးငယ တးတကမႈ ရလာသညဟ ေဒသခမားက ညႊနးဆၾကသည။

• လြတလပစြာ သြားလာခြငႏင လၿခေရးရာတြင အေကာငးဘက ေျပာငးလတးတကမႈမား ရသညဟ ဆၾကသည။

• မးယစေဆး၀ါးႏ ငဆကစပေသာ ခ းေဖာကမႈမားႏ င မးယစေဆး၀ါး ထတလပမား ပမ မားျပားလာသညက ေဒသခမား ထညသြငးေျပာဆၾကသည။

• စစတပႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား၏ စစေဆးေရးဂတမား ပမားလာသညက ျမငေတြ႔ရသညဟ ဆၾကသည။

၆။ လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။• ပဋပကၡမား ျပနလညျဖစေပၚလာမညက စးရမၾကသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။

• မးယစေဆးေၾကာင ျဖစေပၚလာရေသာ ခးေဖာကမႈမား၊ မးယစေဆးထတလပျခငးႏင လငယမားအေပၚ မးယစေဆး၀ါး၏ သကေရာကမႈမားက ၎တ႔ စးရမၾကသည။

62

ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• အစးရအေျပာငးအလ၊ အစးရ၏ ေခါငးေဆာငမႈပစႏင အစးရက ေဒသခမားအေပၚ မညသ႔ အကအညေပးမညလ ဆသညအခကမားအေပၚ စးရမၾကသညဟ ၎တ႔ ေဖာျပၾကသည။

• မၾကာခငက ႀကေတြ႔ခရေသာ မးေခါငေရရားမႈအေပၚ စးရမပပနေနရသညဟ ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

• လငယမား နညးပညာႏင လမႈကြနယကမား စြစြလနးလနး သးစြလာမႈအေပၚ စးရမၾကသညဟ ေဒသခမားကဆသည။

၇။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။• ၎တ႔ေကးရြာမားတြင ၀နေဆာငမႈလပငနးမား ပမတးတကရရလၾကသည။• အစားအစာလၿခမႈႏင ပမေကာငးမြနေသာ အလပအကငအခြငအလမးမား ရရလၾကသည။

• အရညအေသြးမ လကလမးမပညာေရးရရျခငးက အနာဂတမးဆကသစအတြက ပမေကာငးမြနမညဟ ေမာလငၾကသည။

• တကခကမႈမားအားလး ရပတန႔သြားရန ၎တ႔ ေမာလငလကရေၾကာငး ဆသည။

၈။ သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား ရေနရန လအပသနညးရေနရန လအပသနညး• အေျပာငးအလမား ျဖစေပၚေစရနအတြက အာဏာလက၀ယရသမားက ေဒသခမား၏ သေဘာထားမား နားေထာငရန လအပၿပး ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားဆငရာ အစအစဥမား ခမတျခငးႏင အေကာငအထညေဖာျခငးမားတြင ေဒသခမား၏ လအပခကမားက ထညသြငးစဥးစားရနမာ အေရးႀကးသညဟ ၎တ႔ ခစားမသည။

• လငယမားအား သငတငစြာ ပညာသငၾကားေပးႏငမသာ ထ ရညမနးခကပနးတင ေအာငျမငႏငလမမည ျဖစေၾကာငး ေဒသခမားက ေျပာဆၾကသည။

• ႏငငေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား ပါ၀ငမႈက ျဖညသြငးေဆာငရြကရန လအပသညဟ ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

63

ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၉) ကယားျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၉။ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။• ျပညနယအတြငး အျခားေသာ သကဆငရာေဒသခမား ႏင ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကျခငးျဖင ၎တ႔ ကညႏငသညဟ ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

• လငယမား ပညာေကာငးေကာငး သငယႏငေစရန ေထာကပေပးျခငးျဖင ၎တ႔ ပါ၀ငကညႏငသညဟ ေဒသခမားက ဆၾကသည။

၁၀။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။• စနေခၚမႈ အႀကးဆးမာ ၎တ႔၀ယယရေသာ အေျခခစားေသာကကနမား၏ ျမငတကေနေသာ ေစးႏႈနးမားႏင ႏႈငးယဥပါက ၎တ႔၏ စကပ းထြကကနမား ေရာငးခႏငသည တနဖး အလြနနညပါးသညဟ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေဖာျပၾကသည။

• ၎တ႔လကလမးမေသာေနရာ အနး၀နးကင၌ ေစးကြကမရျခငးသည ၎တ႔အတြက ၀နထတ၀နပး တခ ျဖစရသညဟ ဆၾကသည။ ၎တ႔ေဒသအတြငးတြင ေစးကြကမား မရျခငးေၾကာင ၎တ႔ ထြကကနမား ေရာငးခႏငရန လြ ငေကာၿမ ႔သ႔သြားရသည ခရးစရတပါ ကနကေနရသည။

• ၎တ႔၏ အနညးငယမေသာ ၀ငေငြသည စစတပႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔မားထ အခြနအခ အမးမး ေပးေဆာငေနရျခငးေၾကာင ပမေလာနညးလာသညဟ ေဒသခ အသငးအ၀ငးမားက ေဖာျပၾကသည။

၁၁။ ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။• အစးရ၏ ၿငမးခမးေရးအေပၚ အေလးအနကေဆာငရြကျခငးက အစျပရမညဟ ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

• တတငးျပညလး ညညြတၾကၿပး တစဥးက တစဥးကညၾကလင တငးရငးသားျဖစမႈႏင ကးကြယရာဘာသာတရား ကြျပားမႈအေျခခေသာ ခြျခား ဆကဆမႈမား ခစားရေတာမည မဟတဟ ေဒသခမားက ဆၾကသည။

64

နားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

၂၀၁၅ ခႏစက ေတြ႔ရခကမားအား ၂၀၁၆ ခႏစႏင ႏႈငးယဥၾကညပါက ဆငဆငတ အေၾကာငးအရာမား ေပၚထြကလာသည။ ပထမတခမာ အေျခခလမႈအေဆာကအအ ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးက ျမငခငၾကသည ဆႏၵႏင ပတသကေသာ အေၾကာငးအရာ ျဖစသည။ စြမးအငထတလပေသာျပညနယတစခတြင ေနထငေနေသာျငား ေဒသခမားသည လပစစမးရရမႈ မရသည စနေခၚခကႏင ရငဆငေနရဆ ျဖစသည။ ေလာပတ ေရအား လပစစစမကနးက လပစစဓါတအား လလေလာကေလာက ထတေပးေသာလညး အမားစက ရနကနႏင ျမနမာျပညအျခားေဒသမားသ႔ ပ႔လႊတၾကသည။ ထ႔ေၾကာင ကယားျပညနယရ ၿမ ႔နယမားတြင လပစစမးတင ႏင မးႀကးမား ရေသာလညး လပစစမး မရ ျဖစၾကရသည။ လပစစမးထတသည ဂငနေရ တာ မးစကမား လညပတႏငရန ေငြေၾကးအေျမာကအမားေပးေနရေသာလညး လပစစမးက လလေလာကေလာက မရရေသးေပ။

၂၀၁၅ ခႏစကကသ႔ပင ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈစနစသညလညး ၂၀၁၆ ခႏစတြင လမႈအသငးအ၀ငးမား၏ လအပခကမားျပညမရန မလမေလာက ရေနဆ ျဖစသည။ ေကးလကေဒသမားႏင ၿမ႔ျပေဒသမားအား ႏႈငးယဥပါက ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈ၀နေဆာငမႈဆငရာ ကြာဟမႈမား ႀကးမားေနဆ ျဖစသညဟ ေဒသခမား က ယဆၾကသည။

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစ နားေထာငျခငးစကား၀ငး ႏစခစလးတြင ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ပမ ေကာငးမြနေသာ ပညာေရး၀နေဆာငမႈမား ရရလၾကေၾကာငး အခငအမာ ေဖာျပၾကသည။ တရား၀င ကနးကဏနးမားအရ ကယားျပညနယ သည ျမနမာျပညတြင အစးရစာသငေကာငးအေရအတြက အနညးဆး ျပညနယ ျဖစသည။ ဤသညက ကၽြမးကငဆရာ၊ ဆရာမမား မလေလာကမႈေၾကာင ပမဆးရြားေစသည။ ဆရာနညးပါးရျခငးမာ အစးရေကာငးမားတြင ေပးေသာ လစာေငြမာ မစ႔ပပ႔သာ ရေသာေၾကာင ျဖစႏငသည။ ထအေျခအေနမားက ပညာေရးဆငရာအေဆာကအအမား ရရေရးအတြကလညး စနေခၚခကတစရပ ျဖစေစသည။ ရလဒအျဖစ ကေလးမားသည ျမနမာစာသငၾကားေသာ ေကာငးမား တကေရာကႏငရန တျခား ေကးရြာမားသ႔ သြားေရာက သငၾကားရျခငး ျဖစသည။ ျမနမာဘာသာစကားႏင မရငးႏးေသာ ထေကာငးသား မားအတြက ဘာသာစကားအခကအခက ေနာကထပ စနေခၚမႈ တစချဖစသည။

65

၂၀၁၆ ခႏစက ျပလပခေသာ နားေထာငမႈမားတြင ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက နမကေနေသာ ပညာေရး အဆငအတနးက ေျဖရငးသညအေနျဖင ၎တ႔ ကေလးမားအား ေကာငးခနျပငျပ လကေတြ႔သငတနးမားသ႔ ပ႔ရသညဟ ရငးျပသည။ သ႔ေသာလညး ကေလးမားမာ စာက အခနအမားအျပား သငယေနရသျဖင ေကာငးခနျပငပ သငတနးမားသည ကေလးမားအတြက ၀နပေစသည။ ကရငအတြက ပကဆပသးရသည အတြက ေကာငးခနျပငပ ကရငဖးမားကလညး မဘမားအတြက ထပေဆာငး၀နထတ၀နပးပင ျဖစသည။ ပညာေရးႏင ပတသကေသာ ေလလာေတြ႔ရခကတစခမာ အမးသမးမားသည အမးသားမားကသ႔ တနးတ ပညာေရးအခြငအလမး မရျခငး ျဖစသည။ ရလဒအေနျဖင အမးသမးမားသည အလပအကငအခြငအလမး ရရနမာ အကန႔အသတျဖငသာ ရသည။

အလပအကငအခြငအလမး နညးပါးျခငးက ဆကလကျဖစပြားေနဆျဖစသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ ေလလာ ေတြ႔ရခကမားအရ အထကတနးပညာအဆင သငယထားသမားပင အလပမရႏငျဖစေနၾကရသည။ ေဒသခ အသငးအ၀ငးမားက ကနေစးႏႈနးႀကးျမငမႈ၊ လပခလစာနညးမႈႏင ၎တ႔ထြကကနမား ေစးတြင ေစးေပါေပါႏင ေရာငးခေနရျခငးမားအေပၚ စးရမမႈမား ရေနေၾကာငး ထပခါထပခါ ေဖာျပၾကသည။

၂၀၁၅ ခႏစကကသ႔ပင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ စးပြားေရးအေျခအေနသည ဆးရြားေနသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ ၎တ႔သည တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔မားက ေတာငးခေသာ အခြန အေျမာကအျမားေပးေဆာင ေနရဆ ျဖစေသာေၾကာင ျဖစသည။ ၂၀၁၅ ခႏစမ ၂၀၁၆ ခႏစအတြငး စစေဆးေရးဂတမားတြင ေကာကခေသာ အခြနႏင အမေထာငစမားမ ေပးရေသာအခြနမား နညးပါးလာ ေသာလညး သစထတလပေရးက႑တြင လပကငေနရေသာ ေဒသခ မားအေနျဖင သစထတလပျခငးအတြက သစေတာဌာနအျပင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားကပါ အခြနမား ေပးေဆာငေနရဆ ျဖစသည။

၂၀၁၅ ခႏစကေတြ႔ရခကမားနညးတ ၂၀၁၆ ခႏစ နားေထာငျခငးစကား၀ငးတြငလညး လြတလပစြာ သြားလာမႈ ရရလာေနသညအေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေျပာဆၾကသည။ လမးေဖာကလပျခငးႏင လမးမား ျပငဆငျခငးတ႔ေၾကာင ေဆးရမားသ႔ သြားေရာကလာႏငသညအတြက ေဒသခမား ကနးမာေရး၏ ေစာငေရာကမႈမား ရရလာသညဟ ဆၾကသည။ လမးေဖာကလပျခငးသည ေစးမားသ႔ သြားေရာကရန ပမလြယကလာေစသညအတြက ကနသြယမႈလညး ျမငမားလာသည။ ထ႔အျပင ထလမးမားေၾကာင အနဂအႏင ႏငငတကာ

66

အနဂအအဖြ႔မား ေကးလကေခါငဖားေဒသမားသ႔ သြားေရာကႏငၿပး၊ ေကာငးေဆာကေပးျခငး၊ တနဖးနညးအမမားေဆာကလပေပးျခငး စသည ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ အစအစဥမားက ဆကလကကညေပးႏငလာသည။

ယမနႏစကကသ႔ပင ေျမယာသမးဆညးမႈမား တးျမငလာသညအေပၚ ေဒသခမား စးရမေနၾကရဆျဖစသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ကယားျပညနယအတြငးရ လမႈအသငးအ၀ငးမားက အစးရအရာရမား သ႔မဟတ တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႔မားသည သဘာ၀အရငးအျမစမားထနးခပႏငေရးအျဖစ ၎တ႔ေျမမာက သမးယသညဟ ထငျမငၾကေၾကာငး ၎တ႔ အျမငက ေျပာျပၾကသည။ ယခႏစတြင ေဒသခမားက ေျပာဆသညမာ ေျမယာအျငငးပြားမႈျဖစရပအခ႔သည အစးရႏင ပဂၢလကပင ေျမမားအေပၚ ရငးလငးတက ေသာ နယေျမ သတမတခကမရျခငးေၾကာင ျဖစရသညဟ ဆၾကသည။ ထေျမယာအျငငးပြားမႈမားေၾကာင တခ႔မသားစမားမာ ၎တ႔ လယယာေျမမား ဆးရႈးရသညလညး ရသည။ ေျမယာဆးရႈးရမႈ ေနာကထပ ျဖစရေသာ အေၾကာငးရငးတခမာ ယခငကျဖစပြားခေသာ တကခကမႈမားေၾကာင ေဒသခမားအေနျဖင အမနးခငးတငးျပညမားသ႔ ထြကေျပးခလႈေနခ ရေသာေၾကာင ျဖစသည။

တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔မားအၾကား ပဋပကၡ ထပမျဖစပြားမႈက စးရမေနၾကေၾကာငး ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ထစးရမခကမာ အစးရ သ႔မဟတ လကနကကငအဖြ႔မားေပၚ ယၾကညမႈ ေလာနညးျခငးေၾကာင ျဖစေပၚလာေနျခငး ျဖစသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ နားေထာငျခငး စကား၀ငးမားက တတကက ေျပာရပါက တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားက တႏငငလးပစခတတကခကမႈ ရပစေရးဆငရာ သေဘာတစာခပက လကမတမေရးထးရေသးသညအတြက ထအခကအေပၚအေၾကာငးျပၿပး လာမည အနာဂတတြင တကပြမား ျဖစလာမညလားဆသညအေပၚ ၎တ႔စးရမေနၾကေၾကာငး ေဒသခမားကဆသည။

ေနာကထပ ဆကလကျဖစေပၚဆ အေၾကာငးအရာတစခမာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အားလးပါ၀ငေစ ခငသည ဆႏၵ ျဖစသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ ၎တ႔ ပမနားလညခငသည ဆႏၵကလညး ေဒသခမား ထပေလာငးေျပာဆသည။ အပစခတရပစေရးသေဘာတညခကပါ အေၾကာငးအရာမားႏင ၿငမးခမးေရးဆငရာ အျခားအေသးစတအခကအလကမား မသရရျခငးသည ၎တ႔ကယက အားနညးသညဟ ခစားရေစၿပး ၿငမးခမးေရး

67

လပငနးစဥတြင ပါ၀ငေဆာငရြကမႈ မျပႏင ျဖစရသညဟ သတျပမၾကသည။ ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥဆငရာ ေဆြးေႏြးပြမားတြင ၎တ႔ ပါ၀ငလာႏငေရးအတြက အစးရအေနျဖင သတငးအခကအလက မား ပမျဖန႔ျဖးေပးေစခငၾကသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပါ၀ငေနၾကေသာ ဆးျဖတခကခသမားမလညး ၎တ႔ေဒသခမားႏင ေဆြးေႏြးတငပငၿပး ၎တ႔ေျပာၾကားခကမားက နားေထာငႏငရန ေမာလငၾကသည။ သ႔မသာ ၎တ႔၏ေန႔စဥဘ၀မားအေပၚ သကေရာကလကရေသာ အေၾကာငးအရာမား စးရမခကမားက ၎တ႔ ဖြငဟ ေျပာဆႏငမည ျဖစသည။

ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက အစးရ၊ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားႏင တပမေတာတ႔အၾကား ယၾကညမႈပမတညေဆာကရန လအပသညဟေသာ အေျခခအေၾကာငးရငးက တစကမတမတ ေျပာဆသည။ ပဋပကၡတြင ပါ၀ငပတသကေနသမားက နားလညမႈ၊ ေမတာတရားႏင ယၾကညမႈတ႔က ျပသႏငမသာ ေအာငျမငေသာၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခ ရရလာႏငသညဟ ေဒသခမားက ယဆၾကသည။ ေဒသခမား၏ ဘ၀ျမငတငေရး ဘရညမနးခကေအာငျမငေစရန ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥပါ ဆးျဖတခကခမတသမား အေနျဖင အတတကြ ပးေပါငးေဆာငရြကၾကရန ၎တ႔က အႀကျပၾကသည။

ကယားျပညနယတခလးရ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက မးယစေဆး၀ါးထတလပျခငးႏင မးယစေဆး၀ါးေၾကာင ျဖစေပၚလာရေသာ ခးေဖာကမႈမား ကယကယျပန႔ျပန႔ ျဖစေပၚေနသည ကစၥက ေျဖရငးရန လအပေၾကာငး လညး ထပေလာငး ေဖာျပၾကသည။ လငယမား မးယစေဆး၀ါးအလြနစြေနရသညအခကက အေရးတႀကး ကစၥရပအျဖစ ကငတြယေျဖရငးရန လအပသညဟ ေဒသခမားက နားလညၾကသည။ ရာဇ၀တမႈ ျဖစပြားႏႈနးမားလညး ျမငတကေနသညက ေဒသခမားအေနျဖင သတျပမေၾကာငး ထညသြငးေျပာဆသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ေကာငးမြနေသာအေျပာငးအလမား ေဆာငကဥးေပးနငေသာလညး ထအေျခအေန က မးယစေဆး၀ါး ကနကးမႈႏင ထတလပမႈက ပမအားေပးေစႏငေသာ အေျခအေနတစရပကလညး တြနးပ ႔ေနသညဟ မတခကျပၾကသည။ မးယစေဆး၀ါးကနကးမႈႏင ထတလပျခငးတ႔ တးတကလာျခငးသည အပစအခတရပစေရးစတငကတညးက ရရလာေသာ လြတလပစြာ သြားလာခြင၏ မရညရြယေသာ အကးဆကတခ ျဖစသည။

68

ဘနးပငစကပးျခငးအေပၚ စးပြားေရးအရ မခေနရေသာ ေတာငသမားက ဘနးအစားထးသးႏမားစကပးႏငေရး အတြက အေျပာငးအလကာလတြင အစးရအေနျဖင အစားထးသးႏစကပးေရးအစအစဥမား ေထာကပေပးရန ေတာငးဆခကက ဆကလကေတာငးဆသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစတ႔အတြငး နားေထာငျခငးစကား၀ငးမ ရလဒမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင ပတသက၍ ေဒသခမား၏ သေဘာထားအျမငမား ထႏစႏစအတြငး ေျပာငးလ ေသြဖယလာသညက ျပသေနသည။ ၂၀၁၅ ခႏစတြင ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက စစတပေနရာခထားမႈ ေလာနညးခၿပး စစတပႏင လကနကကငအဖြ႔မားအၾကား တကခကမႈ ျဖစပြားမႈမား နညးပါးခသညဟ ဆခၾကသည။ ၂၀၁၆ ခႏစ ေတြ႔ရခကမားတြင စစတပႏင လကနကကငအဖြ ႔မားသည တဖြ ႔ ႏင တဖြ ႔နးကပစြာ ရေနျခငးႏင ေကးရြာမား အနး၀နးကငတြင ဆကလကရေနျခငးတ႔က ေတြ႔ရသည။ အခ ႔ျဖစရပမားတြင စစသားမားသည အစားအစာ၊ အမးအကာႏင အျခားအရငးအျမစမား ရရေရးအတြက ေဒသခအသငးအ၀ငးမားအေပၚ ဆကလက ေႏာငယက လကရဆပင ျဖစသည။

ယခငႏစက ေဒသခမားအၾကား ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေၾကာငး ပမ ေလလာသရလေသာ ဆႏၵ ျပငးျပ ေနခၾကသည။ ထဆႏၵက ၂၀၁၆ ခႏတြင ခငမာေသာ အေၾကာငးခကတခ ဆကလကျဖစေနသာလညး ပါ၀ငေျဖဆသအခ႔၏ အျမငတြင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥတြင ဘာေတြ လအပေနသနညးဆေသာ အျမငမး ေျပာငးလလာသည။ အတတက ပဋပကၡဖနတးသမားအေပၚ အဓကထားေျပာဆခၾကသာလညး ယခကာလ တြင ေဒသခမားအၾကား ၎တ႔မညသ႔ ဆကႏြယေနသညဆသည ပေသအေတြးအေခၚမား ေျပာငးလေရးက အဓကကေၾကာငး သတျပမၾကသည။ တဥးခငး စတင ေျပာငးလရန လအပၿပး ၎ေနာက မသားစ၊ ထမ ႏငငအဆငအထ ေအာကေျခမ အစျပေျပာငးလသည နညးလမးလအပေၾကာငးက ထညသြငးေျပာဆၾကသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ၎တ႔ ပါ၀ငကညခငသည ျပငးျပေသာ ဆႏၵရေၾကာငးကလညး ထတေဖာ ေျပာဆၾကသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက အေထာကအပျဖစေစရန ေဒသတြငး ဖြ႔ၿဖးေရးလပငနးမားအတြက ေငြေၾကးအေထာကအပေပးရနကပင အခ႔က ကမးလမးၾကသည။

69

အလးစၿခၾကညပါက ေဒသခအသငးအ၀ငးမားသည ၂၀၁၅ ခႏစက ၎တ႔ ႀကေတြ႔ခရေသာ စနေခၚမႈမားကပင ၂၀၁၆ ခႏစတြင ႀကေတြ႔ရသည။ သ႔ေသာ သသာေသာ ကြျပားမႈအခ ႔လညး ရသည။ ပထမဥးစြာ ပါ၀ငေျဖဆသမားသည အစးရႏင လကနကကငအဖြ႔မားေၾကာင ၎တ႔ ႀကေတြ႔ေနရေသာ အခြငအေရး ခးေဖာကခရမႈမားအေၾကာငး ပမ ဖြငဟ ေျပာလာသည။ ပါ၀ငေျဖဆသတခ႔က လကနကကငအဖြ႔မားက ၎တ႔က လကနကျဖင မညသ႔ခနကာ၊ တခါတရ ညငးပနးႏပစကမႈမားပင ရေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ထ႔အတ စစတပအတြက ေပၚတာႏင လမးျပအျဖစ ေဆာငရြကရန အတငးအဓမၼ လပအားေပး ခငးေစခရ ျခငးေၾကာင ၎တ႔ မသားစ၀ငမား ဆးရႈးရသည အျဖစကလညး ေဒသခမားက ဖြငဟေျပာဆၾကသည။ အတငးအဓမၼလပအားေပးခငးေစခခရသမားက လကနကကငအဖြ ႔က မညသမည၀ါဟ သရသြားပါက စစတပအား ကညသအျဖစ သမတၿပး ၎တ႔အေျခအေနက ဆးရြားေစသည။ လကနကကငအဖြ ႔မားက ၎တ႔က အႏာရာယေပးႏငသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ လကနကကငအဖြ ႔မားက ၎တ႔က သစၥာေဖာကမားအျဖစ ယဆလကေသာေၾကာင ျဖစသည။ ထ႔အျပင ေဒသခမား၏ ပငဆငသညပစၥညးမား ဖကဆးခရၿပး၊ ထအတြက ေလာေၾကးတစတရာ မရၾကေၾကာငးလညး ၎တ႔က ဖြငဟေျပာဆသည။

ေဒသခအသငးအ၀ငးမား ရငဆငရေသာ စနေခၚမႈမားေၾကာင ၎တ႔၏ ျပငးျပေသာဆႏၵသညလညး ၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစအတြငး ျပလပေသာ နားေထာငျခငးစကား၀ငးမားတြင အလားတ ထငဟပလကရသည။ မၾကာခငကျဖစေပၚခေသာ အစးရ အေျပာငးအလေၾကာင အစးရသစအေပၚ ေမာလငခကကလညး ေဒသခမား က ႀကမဖနမားစြာ ေဖာျပၾကသည။ အစးရသစအေနျဖင ၎တ႔အေပၚ ပမေမတာထားရန မမတတ အပခပရန ႏင မ၀ါဒမားက သတထား အေကာငအထညေဖာရန စသညတ႔ ျဖစေစခငၾကေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငး မားက ဆသည။ ဤအခကမား ေအာငျမငရနမာ ေခါငးေဆာငစစေခါငးေဆာငမနက ၿငမးခမးေရးက အဓကထားေဆာငရြကပါမ၊ ဒမကေရစ ျဖစထြနးလာပါမ ေအာငျမငမညဟ ၎တ႔ ယၾကညၾကသည။ အျခားေဒသခမားကမ ယခငအပခပေရးမ ယခအစးရသစအေပၚ အာဏာလႊေျပာငးသည လပငနးစဥအေပၚ စးရမမႈ ရၾကေၾကာငး ထတေဖာေျပာဆခၾကသည။ အစးရသစအေနျဖင တငးျပညတြငး သဟဇာတျဖစေအာင အားစကေဆာငရြကရမည အလပႏင ႀကရမညဟ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက နားလညထားၾကသည။

70

ကရငျပညနယကရငျပညနယ

ကၽြနေတာတ႔အနာဂါတေတြ ဖြ ႔ ၿဖးတးတကဖ႔ ကၽြနေတာတ႔ေတြလညး ၾကကသြနျဖအမႊာေလးေတြလ စစစညးစညး ခငခငမာမာ အတတကြ ေနဖ႔လတယ။

- ၾကာအငးဆပႀကးၿမ ႔နယမ ကရငအမးသား ရြာသႀကး

၂၀၁၆ ခႏစ ဇလငလႏင ၾသဂတလတြင နားေထာငသအဖြ႔ ၆ ဖြ႔သည ကရငျပညနယရ ၾကာအငးဆပႀကး၊ ဘားအ၊ လႈငးဘြ႔ႏင သေတာငႀကး စသည ၿမ ႔ေလးၿမ ႔ရ ေကးရြာေပါငး ၃၀ နးပါးသ႔ သြားေရာကခသည။ ထနားေထာငသမားသည ပါ၀ငေျဖဆသ လ ၂၀၀ ဥးႏင စကား၀ငးေပါငး ၆၁ ခ ျပလပခသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားသည ကရင၊ မြန၊ ရမး သ႔မဟတ ဗမာ တငးရငးသားလမးအပစမားမ ျဖစၾကသည။

ဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ လတငး ၿငမးခမးမႈရေစရနအတြက စစမနၿပး ျပညစေသာ အပစခတရပစေရး တခရေစခငၾကသည။

၂။ တႏငငလးပစခတတကခကမႈရပစေရး သေဘာတစာခပ (NCA) ကလကမတထးၿပးကတညးက ပဋပကၡမားက လးလး ရပသြားျခငးမရေသးေသာလညး ပဋပကၡမား ေလာနညးလာသညက ေဒသခမား သတထားမသည။

၃။ တညၿငမေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ တစခမရပါက ၎တ႔ေဒသအတြငး ဖြ႔ၿဖးတးတကေရအေပၚ အကန႔အသတျဖစ မညက စးရမသညဟ ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆသည။ ထ႔အျပင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ မတညမၿငမ ျဖစလာပါက အၾကမးဖက ပဋပကၡျဖစလာၿပး ေဒသခမားက ေနရပစြန႔ခြာထြကေျပးရ ႏငသည စးရမခကကလညး ထတေဖာၾကသည။

၄။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ ယၾကညမႈႏင နားလညမႈ နညးပါးေၾကာငး ေဒသခမားက ဆသည။

71

ဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၅။ အစးရႏင လကနကကငအဖြ႔မားက တရား၀ငမဟတေသာ အခြနအခမား တးျမငေကာကခေနျခငးသည တရားမတမႈမရသလ အေၾကာငးခကခငလမႈလညး မရဟ ေဒသခမားက ျမငသည။ ၎တ႔အခြနေပးေနရ သညအတြက အစးရႏင လကနကကငအဖြ႔မားသည ၎တ႔၏ အျမငမားက ေလးစားရရန ေဒသခမားက ေမာလငသည။

၆။ ၎တ႔ေဒသအတြငး ေျမျမပမငးမားေၾကာင စကပးေျမယာမားဆ သြားေရာကရနႏင သြားလာမႈအေပၚ ကန႔သတမႈမား ရသညက စးရမၾကသညဟ ေဒသခမားက ဖြငဟ ေျပာဆၾကသည။

၇။ တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါးပေပာကေစေရးအတြက တသမတတညးေသာ ခဥးကပမႈမားျဖစေပၚရန ကရငအမးသားအစညးအရး (KNU) ႏင အစးရတ႔အား ေဒသခမားက ေတာငးဆသည။ မးယစေဆးစြမႈႏင ဆကစပေနေသာအေၾကာငးအရာမားက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ထညသြငးေျဖရငးသငသညဟ ၎တ႔ ယဆသည။

၈။ လမႈအဖြ ႔အစညးတစခက မးယစေဆးကနကးမႈႏ င မးယစေဆးေၾကာင ျဖစေပၚလာရေသာ ရာဇ၀တမႈမား တးမားလာျခငးစသည လမႈေရးျပနာအမားအျပားမ ကငးေ၀းေစခငသညဆႏၵ ေဒသချပညသမားတြင ရၾကသည။

၉။ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ အေဆာကအအႏင ကၽြမးကငကနးမာေရးလပသားမား ပမရရလၿပး ထ၀နေဆာငမႈအေဆာကအအမား အသးျပခြငလညး ပမရလေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေတာငးဆသည။

၁၀။ ပညာေရးဆငရာ လအပခကက ျပညမေစရနအတြက ကၽြမးကငေသာ ပညာေရးလပသားမား ပမ ရရလေၾကာငး ေဒသခမားက ေတာငးဆၾကသည။

၁၁။ ေဆာကလပေရးလပငနးမားေၾကာင ၎တ႔ေျမမားဆးရႈးကာ အေျခမျဖစရသမား သ႔မဟတ အသကေမြးမႈဆငရာ အရငအျမစမားအေပၚ သကေရာကခရသမားအတြက ေလာေၾကးအျဖစ အေျခခလမႈအေဆာကအအမား ရရလၾကသည။

72

ဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၀) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၂။ စစမနေသာ ၿငမးခမးေရးက အလပအကငအခြငအလမးမား ပမရရေအာင ဖနတးေပးႏငမညဟ ေဒသခ မား က ထငျမငယဆသည။ အလပအကင ရလမႈ မား ျပားလာသညႏင ကာမေစရန ဗဟအစးရအေနျဖင အလပအကင အခြငအလမးမား ပမဖနတးႏငသည နညးလမးရာရန ၎တ႔ ေမာလငသည။

၁၃။ ေဒသခမားသည ယခငက ၎တ႔ စကပး ေမြးျမေရးမား လပကငခေသာ ေျမမားက မမတတ ျပနလည ရရရန ေမာလငၾကသည။ ထေျမမားသည ယခအခါ တပမေတာ သ႔မဟတ လကနကကငအဖြ႔မား၏ လကေအာကတြင တားဆးထားခေနရသည။

၁၄။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားသည ယခငက ၎တ႔ပငဆငခေသာ ေျမယာမားအတြက ျပနလည ေတာငးယရႏငမည နညးလမးမား ရလၾကသည။ ထသ႔ရယကာ အစးရကသမးယထားခေသာေၾကာင မလပေဆာငႏငခေသာ အသကေမြးရပတညမႈလပငနးမားအတြက အသးျပလၾကသည။

၁၅။ လမႈအသငးအ၀ငးရ ၎တ႔လအပခကမားႏင အျမငမားက ပမကယစားျပမႈ ရရလၾကသည။

၁၆။ အၿငးေတးထားလကတန႔ျပနခရမႈက စးရမေနၾကသညအတြက မညသည ႏငငေရးပါတမားႏင လကနကကငအဖြ႔မား က ေထာကခရမညက မသၾကေတာဟ ၎တ႔ အျမငကေဖာျပၾကသည။

၁၇။ တငးရငးသားလမးစျဖစသညအေျခခအခကအေပၚ မတညၿပး အစးရက ခြျခားဆကဆသညဟ ၎တ႔ ထငျမငၾကသည။ ဥပေဒမား ကငသးရာတြင မမတတ ႏင ညညမမ ျဖစရန ၎တ႔ ေမာလငၾကသည။

73

ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။• ေဒသခမားက ၎တ႔ေန႔စဥဘ၀တြင ၿငမးခမးေရးျဖစစဥက မညသ႔ အဓပၺါယ သကေရာကေနသညႏင ဆကလကျဖစေပၚေနေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ ၎တ႔ မညမ ေကးဇးတငေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ ပါ၀ငေျဖဆသမားသည စစမနၿပး အျပနအလန လကခေသာ ေရရညတညတေသာ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတရပ ျဖစေပၚလာေစခငသညဆႏၵ တညတညြတတညး ရၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ၎တ႔ လေနမႈပစအေပၚ ေျပာငးလေစခသညဟ ေဒသခ အသငးအ၀ငးက ယဆသည။ ယခငက ၎တ႔ေနခရသညမာ ေၾကာကရြ႔မႈမားျဖင ျဖစၿပး အနာဂါတအတြက ေမာမနးခက မားလညး အနညးငယသာ ရခသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥေၾကာငသာ ၎တ႔ ေမာလငခကမား ထားရလာႏငျခငး ျဖစသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။• ေဒသခအသငးအ၀ငမားက မးယစေဆး၀ါးႏင မးယစေဆး၀ါးေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ကစၥရပမားက ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမား၌ တစတတပငး ထညသြငး ေဆြးေႏြးအေျဖရာခငၾကသည။

• ၎တ႔ လအပခကမားႏင ၎တ႔ ဆႏၵမားက ၿငမးခမးေရးစကား၀ငးမားက သယလာခငၾကေၾကာငး ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

၃။ သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။• ေဒသခအသငးအ၀ငးမားသည လကရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင လမႈေဒသအတြငး ျဖစပြားေနေသာ အေၾကာငးအရာမားက ထညသြငး ေျပာဆေစခငသည။ ထအေၾကာငး အရာမားတြင မးယစေဆး၀ါး ေၾကာင ျဖစေပၚလာရေသာ ခးေဖာကမႈမားအျပင အေျခခ လမႈအေဆာကအအဖြ႔ၿဖးေရးလအပခက စသည ျပနာမား ပါ၀ငသည။

74

ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၄။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။• ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတစခက ၎တ႔အတြက “သာမာနဘ၀မား” ဖနတးေပးႏငသညဟေသာ ဘ ယၾကညခကတစခက ၎တ႔ မေ၀ၾကသည။

• ေအာငျမငေသာၿငမးခမးေရးျဖစစဥက ၎တ႔လမႈအသငးအ၀ငး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈႏင လၿခမႈအတြက အာမခခက မား ေပးႏငရန ေမာလငၾကသည။

• အလပအကငအခြငအလမးမား ပမရရရနႏင ၎တ႔ ပဂၢလကဘ၀မားအတြက ေငြေၾကးဆငရာလၿခမႈ ရရနလညး ေမာလငၾကသည။

၅။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးလလာခသနညး။လလာခသနညး။• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက အေကာငးဘကဥးတညေသာ ေျပာငးလမႈမား ရလာသညဟ ေဒသခမားက ယဆသည။ ထအထတြင အေျခခလမႈအေဆာကအအ တးတကမႈ၊ လြတလပစြာ သြားလာခြင၊ ပမေဘးကငး လၿခမႈရလာျခငး တ႔ ပါ၀ငသည။ ယခ ေဒသခမားအေနျဖင ၎တ႔ လယယာ ေျမမားထ သြားလာႏငသည။

• သ႔ေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငခစဥကတညးက မးယစေဆး၀ါးကနကးမႈႏင မးယစေဆး၀ါးေၾကာင ျဖစေပၚရေသာ ခးေဖာကမႈမားမာ အႀကးအကယ မားျပားလာသညက ေတြ႔ရသညဟ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ဆၾကသည။

• လကနကကငအဖြ႔မားမ ျပညသ႔စစမားအထ အပခပသ အာဏာပငအသးအသးသည စးပြားေရးအၾကပ အတညးအမးမးက ခစားေနၾကရသည ေဒသမားရ ျပညသမားအေပၚ တရား၀ငမဟတေသာ အခြနမား ေကာကခ ေနသညဟ ေဒသခမားက ရငးျပၾကသည။

၆။ လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။• မးယစေဆး၀ါးႏင မးယစေဆးေၾကာင ျဖစေပၚလာရေသာ ေနာကဆကတြ လမႈေရးျပနာမား၊ ေဒသခမား၏ ကနးမာသခ အထးသျဖင လငယမးဆကမားအေပၚ သကေရာကေနမႈမားသည ၎တ႔အတြက အဓက ပပနေနရသညအရာ ျဖစေနသည။

75

ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ အေျခခအေဆာကအအ မေလာကငျခငးကလညး ၎တ႔အတြက အေရးႀကးျပနာမားထက တချဖစသညဟဆၾကသည။ ၎တ႔တြင ေဆးေပးခနးမားရေသာလညး ကၽြမးကင ကနးမာေရးလပသားမားႏင ေဆး၀ါးမား မလေလာကဟ ရငးျပၾကသည။

• အရညအေသြးျမငပညာေရးရရမႈႏင ပညာေရးဆငရာ အေဆာကအအမား ရရေရးမာလညး ၎တ႔အတြက စနေခၚမႈတစခအျဖစ ကနေနဆျဖစသညဟ ေဒသချပညသမားက ေဖာျပၾကသည။

၇။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။• လမႈစးပြားေရးဆငရာ ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမား ပမ ျမငေတြ႔ရန ေဒသခမား ေမာလငၾကသည။

• ၎တ႔လမႈအသငးအ၀ငးသည ေဘးကငးၿပး အၾကမးဖကမႈမားက ကငးေ၀းရကာ မးယစေဆး၀ါးဆငရာ ခးေဖာကမႈမ ကငးလြတသညက ျမငေတြ႔လၾကသည။

• ၎တ႔အေျခခလအပခကမား ျဖညဆညးေပးႏငမည လေလာကေသာ ၀ငေငြရမည အလပအကငမား ရလၾကသည။

• ေျမျမပမငးမားကငးေသာ ေျမယာမားအေပၚ လပကငစားေသာကခြင အညအမ ရလၾကသည။

၈။ သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား ရေနရန လအပသနညးရေနရန လအပသနညး• မတကြျပားေသာတငးရငးသားလမးမားႏင ဘာသာေရးအပစမားအၾကား သဟဇာတျဖစစြာ ေနထငသညက ျမငေတြ႔လသည။

• ပဋပကၡျဖစပြားေနသညအဖြ႔မားအားလး လကခေသာ အပစခတရပစေရးသေဘာတညခက တစခ ရေစလၾကသည။ ထသေဘာတညခကကလညး ေအာကေျခလထ ကြနျမနတ အဆငအထ သငတငစြာ အေကာငအထညေဖာေပးရန ေမာလငၾကသည။

76

ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၉။ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။• ေဒသချပညသမားသည ၎တ႔ေဒသမား ဖြ ႔ ၿဖးတးတကေရးအတြက လပအား၊ ကၽြမးကငမႈႏင ဗဟသတမား ပါ၀ငျဖညစြမးျခငးျဖင ကညလၾကသည။

• တငးရငးသားလမ းမား သဟဇာတရစ ြာ ေနႏငေရးက ဥးတညေသာ အစအစဥမား ေဆာငရြကရန ဆႏၵရၾကသည။

၁၀။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။• ၎တ႔ ဘ၀ရပတညေရးႏင အလပလကမျပနာမားႏင ရငဆငေနရေၾကာငး ေဒသခ အသငးအ၀ငးက ဆသည။ အလပလကမ အေျခအေနက ေျပာငးလမႈတစတရာမရဘ ထအတြကေၾကာငလညး ၎တ႔ ေန႔စဥဘ၀မား ထခကလက ရသညဟ ဆၾကသည။

• သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးရမႈသည ေနာကထပ အေရးႀကးစနေခၚခကျဖစသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ သစထတလပျခငးႏင သတတးေဖာေရးလပငနးမား အႀကးအကယ လပကငေနျခငးအေပၚ တးတကမႈ တစတရာ မရေသးဟဆသည။

• ေကာငးမြနေသာ လမးမမား၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈႏင ပညာေရးဆငရာ အေဆာက အအမား စသည အေျခခအေဆာကအအဖြ႔ၿဖးတးတကမႈမား မရျခငးသည ၎တ႔အတြက ႀကးမားေသာ ၀နထတ၀နပး တစခ အျဖစ ရေနဆ ျဖစသညဟ ေဒသခမား က ေဖာျပၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ တးတကလာေသာေၾကာင မးယစေဆး၀ါးကနကးမား တးမားလာၿပး တရားမ၀င မးယစေဆး၀ါး အမးမးက လြယလငတက ရရလာသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ ထအေျခအေနက ေဒသချပညသမား၊ အထးသျဖင လငယမးဆကမားအေပၚ ဆးကးသကေရာကလက ရသည။

• အမးမးေသာ လကနကကငတပဖြ ႔မားႏင အပခပေရး အာဏာပင အမားအျပားတ႔ ေတာငးခေသာ တရား၀ငမဟတေသာ အခြန ေပးေနရျခငးသည ၎တ႔အတြက ၀နထတ၀နပး တစခပင ျဖစသညဟ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေဖာျပၾကသည။

77

ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၁) ကရငျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၁။ ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။• တငးရငးသားလမ းစ အသငးအ၀ငးမား အားလးအၾကား တငးရငးသားေရးႏင ဘာသာေရးအရ ညညြတမႈ ရေစခငသညဟ ဆႏၵရၾကသည။

• တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါး ပေပာကေရးက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အေရးတႀကး ထည သြငး စဥးစား ေျဖရငးရန လအပသည ကစၥတစရပအျဖစ သေဘာထားၾကရန ေမာလငသည။

• ပါ၀ငသအဖြ႔မားအားလး လကခေသာ အားလးပါ၀ငေသာအပစခတရပစေရး ရလသညဟ အသငးအ၀ငးတ႔က ဆၾကသည။ ထအပစခတရပစေရးကလညး ေအာကေျခလထအဆငအထ အေကာင အထညေဖာေစခငသည။

• ၎တ႔ေျမမားေပၚတြင ေျမျမပမငးမား ရငးလငးသြားရန လအပေၾကာငး ေဒသချပညသမားက ေျပာဆၾကသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

ကရငျပညနယရ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားသည ဘ၀ရပတညေရးအတြက ရနးကနေနရဆျဖစၿပး အလပ လကမ ျပနာႏ ငလညး ရငဆငေနရဆ ျဖစသည။ စကား၀ငးအမားစမ ထြကေပၚလာေသာ ေျပာၾကားခကမား အရ ေဒသချပညသမား သည အလပအကငအခြငအလမးနညးပါးမႈႏင အလပလကမ အေျခအေန အေပၚ ၂၀၁၅ ခႏစကကသ႔ပင စးရမပပနေနၾကရဆျဖစသည။ ဤအေျခအေနက ထအလပလကမျပညသမားႏင ၎တ႔မသားစမားအေပၚ အၾကပအတညး ျဖစေစသည။

သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးရမႈသည ဆကလကျဖစေပၚေနဆ ေနာကထပအေၾကာငးအရာ တစခ ျဖစသည။ ကရင ျပညနယတြင သတတးေဖာျခငးႏင သစထတလပျခငးမား အႀကးအကယျပလပေနျခငးမာ မေျပာငးလ ဘ ေဒသခ ျပညသမားသညလညး ထပထပပကစးလာေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးမႈက ဆကလက ခစားေနရဆျဖစသည။ ေဒသခ ျပညသအမားစက ထသတတးေဖာျခငးေၾကာင သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးရမႈသည လကရၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ႏငဆကစပေနသညဟ ဆၾကသည။ ႏစဘကအပစခတ ရပစေရး သေဘာတညခကသည

78

နယေျမတညၿငမမႈက ရေစခသညအတြက သတတးေဖာသည ကမၸဏမား ျပညနယအတြငး ၀ငေရာကလာႏငၿပး သတထတယသည လပငနးမား လပလာႏငျခငး ျဖစသညဟ ေဒသခ အသငးအ၀ငးမားက ျမငၾကသည။

၂၀၁၅ ခႏစက နားေထာငခေသာ စကား၀ငးမားကသ႔ပင ယခႏစ စကား၀ငးတြငလညး ၎တ႔ျပညနယတြင ေျမယာသမးဆညးမႈ ပစက အတတပင ျဖစသညဟ ေဒသခမားက ယဆသည။ ေျမယာသမးယမႈ ျဖစရပ ဥပမာမားအေပၚ ေဒသခမား စးရမ ပပနေနရဆ ျဖစသည။ ၎တ႔ ေျမယာမားက တပမေတာႏင KNU ႏစဖြ႔စလးက သမးယသြားသည ျဖစရပမားက အစရငခ တငျပၾကသည။

အရြညအေသြးေကာငးေသာလမး၊ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ အေျခခအေဆာကအအႏင ပညာေရး ဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား နညးပါးမႈတ႔သည ထပေတြ႔ႀကရေသာ ျဖစၿမ အေၾကာငးအရာ ျဖစသည။ ေဒသချပညသမားသည ၂၀၁၅ ခႏစကကသ႔ တညေသာ အေျခအေနမားက ဆကႀကေနရဆ ျဖစသည။ ၎တ႔တြင မညသညေဆး၀ါးမ မရ၊ ေဆးရမား သ႔မဟတ လေလာကေသာ ကနးမာေရးလပသားမား မရဟ ထပေလာငး ေျပာဆၾကသည။ လၿခေရးအေျခအေန တညၿငမမႈမရေသာေၾကာင ကၽြမးကငေသာ ဆရာ၀နမား အေနျဖင ၎တ႔ၿမ႔နယမားသ႔ လာေရာကရန ေၾကာကရြ႔ေနၾကသညဟ ၎တ႔ ယၾကညၾကသည။ ဤအခကက မတညၿငမေသာလၿခေရးအေျခအေန တစရပသည ေဒသခ အသငးအ၀ငးမားအေပၚ တကရကေကာ သြယ၀က၍ပါ သကေရာကလကရသညက ေဖာျပေနသည။ တကရကအားျဖင တညၿငမမႈမရေသာ လၿခေရး အေျခအေနသည ေဒသချပညသမားက မလၿခဟ ခစားရေစၿပး၊ သြယ၀ကေသာအားျဖင ဆပါမ ထအေျခအေနက လမႈေရးဆငရာ ၀နေဆာငမႈမားအေပၚ ကန႔သတမႈမား ျဖစေပၚေစၿပး၊ အေျခခ အေဆာကအအဖြ႔ြၿဖးမႈကပါ ကန႔သတလကသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

လမႈအသငးအ၀ငးမားအတြငး ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သရမႈသည တျဖညးျဖညးတးတကလာသညက ၂၀၁၆ ခႏစ၏ နားေထာငျခငး စကား၀ငးက ျပသသည။ ယခငနားေထာငျခငးစကား၀ငးတြင ပါ၀ငေျဖဆသ အမားစ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ အေၾကာငး သတ႔သသညမာ အနညးအကဥးသာျဖစသညဟ ေျပာဆခ ၾကသည။ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ပါ၀ငေျဖဆသအမားစက

79

ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေၾကာငး ပမသရလာသညက ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတးတကမႈဆငရာ အေရးႀကးအခကမားအား ေထာကျပေျပာဆျခငးျဖင ျပသခၾကသည။ ကရငျပညနယတြင ၿငမးခမးေရးျဖစစဥက မညသ႔ ေရ႔ဆကေဆာငရြကရနႏင မညသ႔ ေကာငးမြနေအာင လပေဆာငရနစသည ၎တ႔ကယပင တငျပခကမားကလညး မေ၀ ခၾကသည။

အျခားသတျပစရာကြျပားခကတစခမာ ေဒသချပညသမားသည ၎တ႔ ကရငျပညသ႔ လာေရာက အလပ လပ ကငေသာ အနဂအအဖြ ႔မားႏင အနဂအ၀နထမးမားအေပၚ အေကာငးျမငမႈမား ပရလာပရသည။ ဤအခကက ၂၀၁၅ ခႏစက ၾကားခရေသာ ေဒသခမား၏ အေျပာႏင ကြလြသည။ ယခငႏစက အနဂအအဖြ႔မားႏင အနဂအလပသားမားသည ၎တ႔ လမႈအသငးအ၀ငးမားအေပၚ ခြျခားဆကဆမညက စးရမပပငမေၾကာငး တခ႔ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆခၾကသည။ ၂၀၁၅ ခႏစက ေဒသခအခ ႔က ယဆသညမာ အနဂအအဖြ႔မားသည အခ႔ရြာမားက ကညေသာလညး အျခားရြာမားကမ ၎တ႔၏ တငးရငးသားလမးစႏင ဘာသာေရးမတကြျပားမႈေပၚ အေျခခ၍ ခနလပထားခသညဟ ထငျမငခၾကသည။

မးယစေဆး၀ါးကနကးမႈႏင မးယစေဆး၀ါးအသးျပမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာေနာကဆကတြ ခးေဖာကမႈသည ၂၀၁၆ ခႏစတြင သသသာသာ ပမားလာသညဟ ေဒသချပညသမားက မတခကျပသည။ မးယစေဆး၀ါး ကနကးမႈသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတးတကမႈႏငအတ တးမားလာသညဟ ေဒသခတ႔က ယဆၾကသည။ ၎တ႔ေကးရြာမားႏင ၿမ ႔မားတြင တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါးအမးမး အမားအျပား ရရလာေနျခငးအေပၚ စးရမ ေနၾကသည။ ဤအေျခအေနသည အထးသျဖင လငယမးဆကမားအေပၚ အႀကးအကယ သကေရာကလက ရသည။

၂၀၁၆ ခႏစ နားေထာငျခငးစကား၀ငးမားအတြငး မၾကာခဏ ၾကားရေသာ အျခားအေၾကာငးအရာတစခမာ ၎တ႔ ေဒသမားအတြငး လႈပရားေနေသာ ျပညသ႔စစအဖြ႔မားႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔ အမးမးက ေကာကခေသာ တရားမ၀င အခြနေပးရျခငး ျဖစသည။ ထအဖြ႔မားသည အပခပေရးဆငရာအာဏာပင အမးမးသဖြယ ျပမၾကၿပး မတကြျပားေသာ အခြနအခ အမးမးကလညး ေကာကခသညဟ ရငးျပသည။ ထ ထပေဆာငးေပးရေသာ အခြနမားေၾကာင ယခငကတညးက အႀကးအကယထခကေနၿပးေသာ ေဒသခ ျပညသမား၏ စးပြားေရးအေျခအေနက ပမဆး၀ါးေစသည။

80

မြနျပညနယမြနျပညနယ

ကၽြနမတ႔ရြာတစရြာပ ၿငမးခမးေနတယဆရင ၿငမးခမးၿပလ႔ မေခၚႏငဘး။ တတငးျပညလး ၿငမးခမးစြာရေနပါမ ကၽြနမတ႔ ၿငမးခမးေရးရၿပလ႔ ေျပာႏငမာ ျဖစပါတယ။

- ေခာငးဆၿမ ႔မ မြနအမးသမး

၂၀၁၆ ခႏစ ဇလငလႏင ၾသဂတလအတြငး နားေထာငသအဖြ႔ ၆ ဖြ႔သည မြနျပညနယတ၀မး ခရးသြားခၿပး ေဒသချပညသ ၃၂၄ ဥးႏင စကား၀ငးေပါငး ၈၈ ခက ျပလပခသည။ ၎တ႔သြားခေသာ ေဒသမားတြင သျဖဇရပ၊ ေရးၿမ ႔ေတာငပငး၊ သထ၊ ဘးလငး၊ ကကထႏင ေခာငးဆၿမ႔နယမားရ ေဒသမားပါ၀ငသည။ နားေထာငသအဖြ ႔တဖြ ႔က ကရငျပညနယ ေကာကရတ ၿ မ ႔နယရ မြနအသငးအ၀ငးမားသ ႔ ေရာကရခ ၿ ပး အျခားအဖြ ႔တဖြ ႔က မြနျပညနယအတြငး ေနထငေသာ ကရငႏင ပအ႔၀ အသငးအ၀ငးမားက အဓကထား သြားေရာကခသည။ ယခပါ၀ငေျဖဆထားသမားသည မြန၊ ဗမာ၊ ပအ႔၀ တငးရငးသားလမးမားႏင ဟႏၵ လမးစမားမ ျဖစသည။

ဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥစတငကတညးက မးယစေဆး၀ါးႏငဆကႏြယသည ခးေဖာကမႈမား၊ အထးသျဖင လငယမားအၾကား ျဖစပြားမႈ တးလာသညအေပၚ စးရမပပငၾကသညဟ ေဖာျပၾကသည။ အစးရအေနျဖင မးယစေဆး၀ါး သးစြသမားကသာ ဖမးဆးျခငးထက မးယစေဆး၀ါးထတလပသမားႏင ကနကးသမားက ဖမးဆးႏငေရး အေလးထားေဆာငရြကရန ေမာလငၾကသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးအမနတကယရေရးအတြက လကနကကငအဖြ ႔မ ား NCA ကလကမတေရးထးႏငရနမာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥသည လကနကကငအဖြ႔မားအားလး ယၾကညေသာလပငနးစဥတစခ ျဖစရန လသညဟ ေဒသခမားက ယၾကညၾကသည။

81

ဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၃။ အစးရႏင လကနကကငအဖြ ႔မား ႏစဘကစလးက အပစခတရပစေရးက ထနးသမးထားႏငရန ေဒသခမား ေမာလင ၾကသည။ ထအဖြ ႔မားသည ၎တ႔တပဖြ ႔မ ားအတြငး ကင၀တစညးကမးထနးသမးရန လအပၿပး ၊ ၎တ႔စစသားမားက NCA တြင ခမတထားေသာ မ၀ါဒမားက လကနာေစရမည။

၄။ အစးရက ၎တ႔ေဒသတြင လပစစဓါတအားေပးဌာန တစခ မတညေဆာကေပးေသးေသာေၾကာင ေဒသခမားအေနျဖင လပစစမးရရေရးမာ ခကခလကရေနသညဟ ေဒသခမားက တငျပၾကသည။

၅။ တငးရငသားလကနကကငအဖြ႔မားအားလးက ပါ၀ငခြငေပးျခငးျဖင ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတြင အားလးပါ၀ငမႈက ေသခာရေအာင အစးရအေနျဖင ေဆာငရြကရန လသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတြင တငးရငးသားလမ း တမးမးျဖစျခငးအေပၚ အေျခခေသာ ခြျခားဆကဆမႈမး မေပၚေပါကေစရန အစးရအေနျဖင ေဆာငရြကသငသည။ လကနကကငအဖြ႔မား၏ တနးတညမ အခြငအေရးကလညး အစးရက အာမခေပးရန လသည။

၆။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ပမေကာငးမြနေသာ လမးတတားအေဆာကအအမား၊ ကနးမာေရး ေစာငေရာကမႈႏင ပညာေရးဆငရာ၀နေဆာငမႈမားကသ႔ေသာ တးတကမႈအခ ႔ ျဖစထြနးလာေစသညဟ ေဒသခမားက အသအမတျပ ေျပာဆၾကသည။

၇။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ေအာငျမငၿပး စစမနေသာ ေရရညတညတသညၿငမးခမးေရး ရရန ေဒသခမားက ဆႏၵျပၾကသည။ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥပကသြားပါက တကခကမႈမား ျပနလညစတငမညက ၎တ႔ စးရမၾကသည။

၈။ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥ တးတကမႈမရမညက ေဒသခ ျပညသမား စးရမၾကသည။ ထစးရမမႈ ဆကလက ရေနရ ျခငး မာ အစးရႏင တငးရငးသားလကနကကငတပဖြ႔မား ၿငမးခမးေရးစကား၀ငးမား ကငးပေနစဥမာပင တပမေတာက အျခားတငးရငးသားအဖြ႔မားႏင ဆကလကတကခကေနသညက ၎တ႔ ျမငေတြ႔ေနရ ေသာေၾကာင ျဖစသည။

82

ဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၉။ အလပအကငအခြငအလမးနညးပါးသညအတြက ေဒသချပညသအမားအျပားက ႏငငရပျခားသ႔ သြားေရာကကာ အလပရာေဖြေနၾကရေၾကာငး ထေဒသခအသငးအ၀ငးမားကဆသည။ အစးရအေနျဖင အလပအကငအခြငအလမးမား ဖနတးေပးရန အထးသျဖင ျပနလာသည ေရႊ႔ေျပာငးအလပသမားမားအတြက အလပဖနတးေပးေစလသည။

၁၀။ ေကးလကေဒသမားရ ျပညသမားသည ျမစမားကးျဖတရန တတားမားႏင လမးအေဆာကအအမား ပမေကာငးမြနစြာ ရရခငသည။

၁၁။ ေဒသခမားသည အပခပမႈအာဏာပင အမားအျပား၊ အစးရ ႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား စသညတ႔၏ ဒဏခေနရေသာေၾကာင စတပကလကပက ျဖစေနရသညဟ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ အစးရႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔တ႔က မ၀ါဒမား ခမတပါက ေဒသခမား၏လအပခကမားႏင အေတြ႔အႀကမား ရယရန ၎တ႔ႏင ေဆြးေႏြးတငပငရန ေမာလငၾကသည။

၁၂။ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ အေဆာကအအမား လေလာကစြာျဖင အခမ ရရလၾကသည။

၁၃။ ေဒသချပညသမားက ၎တ႔အေနျဖင ၿ ငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ အျပညအ၀ နားလညျခငး မရဟ ဆၾကၿပး အစးရ၊ ေအာကေျခလထအေျခစကအဖြ႔မားႏင လမႈအေျချပအဖြ႔အစညးမားက ထလပငနးစဥ အေၾကာငး ၎တ႔ထ အေၾကာငးၾကား ေျပာၾကားေပးရန ေမာလငၾကသည။ အစးရအေနျဖင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ၏ လကရအေျခအေနက ၎တ႔ထ စဥဆကမျပတ တငျပေပးရန ေဒသခမားက ေတာငးဆသည။ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတြင ၎တ႔ အမနတကယ ကညခငသည ဆႏၵကလညး ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

၁၄။ အဆငျမငပညာေရး သငၾကားေပးရနလညး ေဒသခမားက အစးရထ ေတာငးဆသည။ အစးရကဆရာ၊ ဆရာမမားအတြက လစာတးျမငေပးရန ေဒသခမားက ေမာလငၾကသည။ သ႔မသာ ေကာငးသားမားအား ကရငထားရသညအတြက အပေငြ ကနရျခငးမ ကငးလြတႏငမည ျဖစသည။

83

ဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၅။ တငးျပညက ဖြ႔ၿဖးတးတကလာေနသညအတြက စတေကနပမႈ ရသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ သ႔ေသာ ထတးတကမႈမား၏ ဆးကးသကေရာကမႈမားအေပၚ စးရမ ပပနေနၾကရသည။ ဓနရငသေဌးမားႏင ေငြေၾကးၾကြယ၀ေသာကမၸဏမား ၎တ႔ေဒသသ႔ လာေရာကကာ တငးမာမႈမား ဖနတးျခငး ႏင ၎တ႔ေဒသရ သဘာ၀ သယဇာတမား ထတယၿပး သဘာ၀ပတ၀နးကင ထခကကနခရႏငသညအေပၚ ၎တ႔ စးရမၾကသည။

၁၆။ အစးရႏင လကနကကငအဖြ ႔မားသည ေဒသခမား၏ လအပခကမားႏင လလားခကမားက ၿ င မးခမးေရးလပငနးစဥတြင ထသြငး စဥးစားရန ေဒသခအသငး အ၀ငးမားက ေမာလငၾကသည။

၁၇။ ႏငငေတာ ဘ႑ာေငြက ျပညနယအသးသးသ႔ တနးတခြေ၀ေပးမႈ မရဟ ေဒသချပညသမားက ယဆၾကသည။ ႏငငေတာဘ႑ာေငြက စစတပအတြက အမားအျပား ရငးႏးအသးျပေနသညအေပၚလညး ၎တ႔ သေဘာမတပါ။ ထအစား ဘ႑ာေငြက လမႈေရး၀နေဆာငမႈလပငနးမားအတြက ရငးႏးျမပႏ သငသညဟ ၎တ႔ ေျပာဆသည။

၁၈။ အစးရအဖြ႔အတြငး လာဘစားမႈမား ပြထ ေနသညအေပၚ စးရမပပနမေၾကာငး ၎တ႔ စးရမခကက ဖြငဟ ေျပာဆသည။

၁၉။ ႏငငေရးပါတမားသည ၎တ႔ ေဒသအတြငး အကြအၿပ ႏင တငးမာမႈမား ျဖစပြားရန ဖနတးေနၾက သညဟ ပါ၀ငေျဖဆသမားက ယၾကညၾကသည။

၂၀။ တငးျပညတြင ကယပငျပဌာနးခြင၊ ဖကဒယရယျပညေထာငစ ႏင ဒမကေရစစနစ တ႔ လအပေၾကာငး ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ဆကမရပါက တငးျပညသည ဖကဒရယျပညေထာငစတစခ မျဖစလာမညက စးရမၾကသညဟ ၎တ႔ ထတေဖာေျပာဆသည။

၂၁။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ တစခ ျဖစေပၚလာေရးအတြက ၂၀၀၈ ခႏစ ဖြ႔စညးအပခပပ အေျခခဥပေဒက ျပငဆငရန လအပသညဟ ေဒသချပညသမားက ဆသည။

84

ဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမားဇယား (၁၂) အဓကအေၾကာငးအရာမား

၂၂။ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥ စတငကတညးက အေကာငးဘကေျပာငးလမႈတစခ႔ရခေၾကာငး ေဒသခမားက အသအမတျပ ေျပာဆသည။ ၿငမးခမးေရးျဖစစဥ မတငခငက စစတပႏင လကနကကငတပဖြ႔မားအၾကား အၾကမးဖက ပဋပကၡမားေၾကာင အခကအခ အမးမးက ေကးရြာမား ႀကခရသည။ အတငးအဓမၼ လပအားေပးခငးေစခရရန ေပၚတာဆြခရၿပး အထးသျဖင စစတပ တနးလားမား ေဆာကရနအတြက ေပၚတာဆြခရျခငး ျဖစသည။

၂၃။ ရာဘာေစးႏႈနး ကဆငးျခငးႏင အေျခခ စားေသာကကနေစးႏႈနးျမငမားျခငးတ႔ေၾကာင ရာဘာစကပ းသ မားသည အေျခခ လအပခကမား ျဖညဆညးရနပင မတတႏငၾကသည ေဒသချပညသမားက ဆသည။

၂၄။ သလြငျမစေပၚ ေရကာတာတညေဆာကျခငးသည သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးမႈ အေတာေလး ျဖစပြားရသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။

၂၅။ မြနလမႈအသငးအ၀ငးမားက မြနဘာသာစကားက တရား၀င အသအမတျပကာ အစးရေကာငးမားတြင သငၾကားႏငရန ေမာလငၾကသည။

85

ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ သင ဘယလ ထငျမင ခစားရပါသလ။• ၿငမးခမးေရးဆသညမာ တဥးခငး သေဘာထားမားအေပၚတြင မတညသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ ျပညသမားအေနျဖင လမႈအ၀နးအ၀ငးအတြငး ခြျခားဆကဆခရသညဟ မခစားရသငေပ။

• ျမနမာျပညေျမာကပငး ေရ႔တနးေဒသမားတြင ေအာကေျခစစသားမား တကပြမား ဆကလက တကေနသညအတြက ၿငမးခမးေရးျဖစစဥသည “ထပပငးအဆင” သ႔မဟတ ေခါငးေဆာငမား အေပၚတြငသာ သကေရာကမႈ ရသညဟ ေဒသချပညသမားက ယဆၾကသည။

• ၿငမးခမးလာေစရနအတြက ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတစခသည အခနၾကာျမငလမမညက ေဒသခမား သတျပမၾကသည။

၂။ ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင သငပါ၀ငခရပါက မညသညအေၾကာငးအရာမး ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။ေျပာဆ ေဆြးေႏြးမညနညး။• ၿငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင မြနျပညနယ၌ ျဖစပြားေနေသာ မးယစေဆး၀ါးျပာနက ထညသြငးေဆြးေႏြးေစခငၿပး၊ အာဏာပငမားအေနျဖင အႀကးစား မးယစေဆး၀ါး ထတလပသမားနင ကနကးသမားက ဖမးဆးရန ေမာလငၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးျဖစစဥတြင လငယမား၏အသ သေဘာထားမား ပါ၀ငသငသညဟ ေဒသချပညသမားက ဆသည။

၃။ သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည သငတဥးတညးအျမငအရ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင အဓက ပါ၀ငသငသည အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။အေၾကာငးအရာမားက ဘာမား ျဖစမညနညး။• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥက ေအာငျမငေစခငသည၊ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးဖက အဖြ႔မား ေလးစားမႈ ရရနလၿပး တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားအားလး၏ တနးတညမအခြငအေရးက အသအမတျပရမညဟ ေဖာျပၾကသည။ တငးျပညတြငးရ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား အားလး ပါ၀ငရန လအပသည။ သ႔မဟတပါက တကပြမား ဆကလကျဖစပြားေနလမမည။

86

ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• ေဒသတြငး လမႈေရးဆငရာဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ အေရးႀကးမႈက ပါ၀ငေဆြးေႏြးခငသည။ ထအထတြင လမး ႏင တယလဖနးဆကသြယေရးဆငရာ အေဆာကအအမား၊ လပစစမးႏင ပမေကာငးမြနေသာ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈဆငရာ ၀နေဆာငမႈမား စသညတ႔ ပါ၀ငသည။ အရညအေသြးျမင ေကာငးသးစာအပမားထတေပးျခငးႏင သငရးညႊနးတမးမား ျပငဆငသးသပျခငးတ႔ျဖင ပညာေရး၀နေဆာငမႈမား တးတကေရးက ျမငေတြ႔လသည။

• ဗဟအစးရမ ႏငငေရးအာဏာက ျပညနယအဆငသ႔ လႊေျပာငးႏငရန ဗဟခပကငမႈ ေလာခေရးသညလညး လအပခကျဖစေၾကာငး ေဒသချပညသမားက ေဖာျပၾကသည။

• ၎တ႔ေဒသမားအတြငး အမတြငးအၾကမးဖကမႈ ျဖစရပမား အမားအျပား ျဖစပြားေနၿပး ထကစၥရပမားက ေျဖရငးရန လအပေၾကာငး ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ ေအာကေျခကြနျမနနတအဆငတြင ၿငမးခမးမႈ မရပါက တငးျပညအဆငအထ ၿငမးခမးေရး မရႏငပါ။

၄။ ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။ေအာငျမငေသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတခမ သငဘာေတြက ေမာလငလ။• အစးရသည ၎၏ ကတက၀တမားက လကနာၿပး ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတေလာက ရးသားစြာ ျပမ ေဆာငရြကမညဟ ေဒသခ အသငးအ၀ငးမားက ေမာလငၾကသည။

• တတငးျပညလး ၿငမးခမးမႈအတ ရေစခငၾကသည။ မတကြျပားေသာတငးရငးသားအပစမားက လညး ၎တ႔၏ တငးရငးသားယဥေကးမႈကသာ ဗဟျပစဥးစားျပမမႈမား ေလာခေစခငၾကသည။

• စစမနေသာ ဖကဒရယ အစးရတစရပျဖစလာၿပး၊ တငးရငးသားလမးစအဖြ႔အားလးမ စစသားမားျဖင ပါ၀ငဖြ ႔စညးထားေသာ ျပညေထာငစတပမေတာတစခ ျဖစေပၚလာမညဟ ေဒသခမားက ေမာလငၾကသည။

87

ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၅။ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ စတငကတညးက မညသညအရာမား ေျပာငးလလာခသနညး။လလာခသနညး။• “အခြနေကာက” ျခငးမား အထးသျဖင ေကးရြာအပခပေရးမးမား၏ ေကာကခမႈမား ေလာကလာသညဟ ဆၾကၿပး အတငးအဓမၼလပအားေပး/ေပၚတာလကရျခငးမား ေလာလာသညဟ ေဒသခမားကဆသည။ ေဒသချပညသမားက တပမေတာစစသားမားက လမးျပအျဖစ ေဆာငရြကေပးရန ေခၚေဆာငျခငးခရေသာလညး ယခကာလတြင အမန႔ေပး ေျပာဆျခငးထက ေတာငးဆမႈ ျပလပျခငး ပစ ပျဖစသည။

• အနဂအအဖြ ႔မားက ၎တ႔ေဒသမားအတြငး ၀ငေရာကခြင ျပထားၿပး သငတနးမားႏင အလပရေဆြးေႏြးပြမား ေဆာငရြကခြငရထားေသာေၾကာင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား အေနျဖင ႏငငသားဆငရာလႈပရားမႈမားတြင ပမပါ၀ငလႈပရားလာႏငၾကသညဟ ေဒသချပညသမားက ဆသည။

• တေနရာမ တျခားတေနရာသ႔ ခရးသြားလာရာတြင ပမလြယကလာသညဟ ေဒသခမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။ အဘယေၾကာငဆေသာ စစေဆးေရးဂတမား နညးပါးလာၿပး၊ ေဒသချပညသမားသညလညး စစသားမား၏ ေမးခြနးေမးျမနးျခငး မခရေတာေသာေၾကာင ျဖစသည။

• မတကြျပားေသာ လကနကကငအဖြ႔မားအၾကား တကခကမႈမား နညးပါးလာသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။

၆။ လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။လကရ သင စးရမ ပပနေသာအေၾကာငးအရာတစခက ဘာျဖစမလ။• တရားမ၀င မးယစေဆး၀ါးသးစြသမား အထးသျဖင လငယမားအၾကား မားျပားလာျခငးသည ေဒသခလမႈအသငးအ၀ငးမားအတြက အႀကးဆး ပပနရမႈ ျဖစသညဟ ၎တ႔ ထတေဖာ ေျပာဆၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ၏ ေရရညတညတမႈအေပၚ ဆကလကစးရမေနရၾကဆ ျဖစသည။

• ျပညနယအတြငး ျဖစေပၚေနေသာ ေျမယာသမးယမႈႏင ေျမယာအျငငးပြားမႈမားအတြက စးရမေနၾကရဆ ျဖစသည။ ထသ႔ျဖစရျခငးမာ ေျမယာမတပတငျခငးဆငရာလပငနးစဥ အေၾကာငး ေကာငးစြာ နားလညမႈ မရျခငးေၾကာင ျဖစရသညဟ ၎တ႔က ယၾကညၾကသည။

88

ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

• ဘာသာေရးတငးမာမႈမား ျဖစလာႏငသညအေပၚ ေဒသခမားက စးရမၾကသည။

• အေျခခစားေသာကကနေစးႏႈနးမား ျမငတကေနသညအေပၚ ေဒသခမား စးရမၾကသည။

၇။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။သင ရပကြက၊ ေကးရြာတြင မညသ႔ေသာ ေျပာငးလမႈ ျမငေတြ႔လသနညး။• ခရးသြားလာေရးအတြက ပမလြယကေစမည လမးအေဆာကအအႏင ပမေကာငးမြနေသာ ပ႔ေဆာငဆကသြယေရး ရရလသည။

• မြနလမႈအသငးအ၀ငးမားသည မြနစာေပက တးတကျမငမားေစခငၿပး မြနသာသာစကားက မြန လမ ႈအသငးအ၀ငးအားလး လကလမးမ သငယရေစခငသည။

• ျပညနယ၏ သဘာ၀သယဇာတမားျဖစေသာ ပဇြနမား၊ ငါး၊ သစႏင ကၽြနးသစတ႔မ အကးအျမတမား ခစားရရခငသလ ထသယဇာတမားက ရယပငခြငလညး ရလသည။

• တေန႔ေန႔ တခနခနတြင စးပြားေရးတညတညၿငမၿငမျဖင၊ အလပအကငအခြငအလမး ေကာငးေကာငး ရကာ စးပြားေရးအရ လၿခမႈ ရေသာ ၿငမးခမးသညဘ၀တစခ တညေဆာကနငလမမညဟ ဆႏၵရၾကသည။

၈။ သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား သငအသငးအ၀ငးတြင အေျပာငးအလမား ရရေစရန မညသညအကအညမား ရေနရန လအပသနညးရေနရန လအပသနညး• စစမနေသာဖကဒရယျပညေထာငစ တစခကသာ ထအေျပာငးအလမား ယေဆာငေပးလာ လမမညဟ ၎တ႔ ယၾကညၾကသည။

• အစးရအေနျဖင လာဘစားမႈမားက အဆငအလက ေျဖရငးရနလအပၿပး ေကာငးမြနေသာ အပခပေရး တစရပ ဖနတးရန လေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။

• မညမမႈေလာခရနႏင လတငးအတြက ပမေကာငးမြနေသာ ဘ၀ရပတညေရးအခြငအလမး မား ဖနတးေပးျခငးျဖင အစးရကကညေပးရန ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေတာငးဆသည။

• အစးရအေနျဖင အမတြငးအၾကမးဖကမႈ ကစၥရပကေျဖရငးမည မ၀ါဒမား ခမတေပးရန လအပသညဟ ေဒသခမားက ေဖာျပၾကသည။

89

ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၉။ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ သငအသငးအ၀ငးတြင ေျပာငးလမႈမား ေအာငျမငေစရန သငမညကသ႔ ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။ပါ၀ငေဆာငရြကႏငမညနညး။• လမ ႈအသငးအ၀ငးမ ား တးတကေရးအတြက ေဆာငရ ြကရမညမားႏငပတသက၍ ဆးျဖတခကခမတသမားအား အႀကဥာဏေပးျခငးႏင အႀကျပခကမား ေပးျခငးတ႔ျဖင ၎တ႔ ပါ၀င ကညခငၾကသည။

• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတြင ပါ၀ငေနေသာ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးေနသညအဖြ႔မားက ကညခငသည ဟ ေဒသခမားက ဆၾကသည။

၁၀။ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ သင ရပကြက၊ ေကးရြာ သ႔မဟတ သငျပညနယတြင လကရ ရငဆငေနရေသာ အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။အႀကးမားဆး ျပနာက ဘာလ။• တရားမ၀ငမးယစေဆး၀ါးအသးျပမႈ၊ မးယစေဆး၀ါးထတလပသမားႏငေရာငးခသမား မားျပားလကရသညဟ ေဒသခမားက ဆၾကသည။

• မြန ျပညနယတြင အလပအကငအခြငအလမးေကာငးေကာငးမရဟ ဆၾကသည။ ရာဘာ ေစးႏႈနးက အလြနအမငး ကဆငးလကရေသာလညး အသကရငရပတညေရး အတြက ေဒသခအေတာမားမားက ရာဘာစကပးေရးလပငနးအေပၚ မခေနရသည။ ရာဘာၿခ လပငနးမာလညး ရာသအလကလပရသညလပငနး ျဖစသညအတြက ဤသညက ေနာကထပအခကအခ တချဖစသည။

• မြနျပညနယတြင ေရႊတးေဖာသညလပငနးမား လပကငေနျခငးေၾကာင ၎တ႔၏ ေရအရငး အျမစမား ညစညမးရသညဟ ေဒသချပညသမားက ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

• ၎တ႔ေခါငးေဆာငအခ႔သည ၎တ႔ကယစားျပသည ျပညသလထအကးထက ၎တ႔ကယကးစးပြားကသာ ၾကညၾကသညဟ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ေဖာျပၾကသည။

90

ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ ဇယား (၁၃) မြနျပညနယ သတမတေမးခြနးမားမ ထြကေပၚလာေသာ အဓကအေၾကာငးအရာမား အဓကအေၾကာငးအရာမား

၁၁။ ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။ထစနေခၚမႈမား ေကာလႊားႏငရန သငမညကသ႔ ကညႏငမညနညး။• ကနးမာေရးေစာငေရ ာကမ ႈႏ င ပညာေရးဆ ငရာ ၀နေဆာငမ ႈမ ား တးတကရရရန လအပၿပး၊ လမးမား ပေကာငးလာရနႏင လပစစမးရရရန လအပသည။

• အစးရအရာရမား၊ ႏငငေရးပါတမား ႏင ေကးရြာအပခပေရးမးမားအေနျဖင ေဒသချပညသမား၏ လအပခကမားအေပၚ နားေထာငၿပး ၎တ႔၏ ေန႔စဥဘ၀ စနေခၚခကမား က ေျဖရငးရန ကညေစခငသည။

• ညစညမးေနေသာေရအရငးအျမစ သန႔ရငးေစေရးအတြက ၀ငး၀နးကညေျဖရငးေပးခငသည။

• တႏငငလးသ႔ တရားဥပေဒစးမးမႈ လႊမးၿခမႈ ရလာေစရန ေမာလငသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ တညမႈမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

ယမနႏစကႏင အလားတစြာ ၂၀၁၆ ခႏစတြင ေဒသချပညသမားက ၎တ႔ေကးရြာမားတြင အေကာငးဘက ဥးတညေသာ အေျပာငးအလမား ျမငေတြ႔ရသညဟ ဆသည။ ထအေျပာငးအလမားသည မြနျပညသစပါတက အစးရႏင ႏစဘကအပစခတရပစေရးစာခပ ခပဆခၿပးသည ၂၀၁၁ ခႏစက ျဖစသည။ ယခႏစအတြက မတမတရရ တးတကမႈတခမာ ယခငက အမေရာင နယေျမမားအျဖစ သတမတထားခရေသာ ေဒသမားက ထသ႔ သတမတျခငးမျပေတာျခငး ျဖစသည။ ဆလသညမာ ထေဒသမားမ ပါ၀ငေျဖဆသမားအေနျဖင ေႏာငယကမႈႏင ေမးခြနးေမးခရမႈမား ပနညးလာၿပး အတငးအဓမၼ လပအားေပးခငးေစခရမႈမလညး လြတကငး လာသည။ ၎တ႔အေနျဖင လြတလပစြာ ေရႊ႔ေျပာငးသြားလာခြင ပရလာသည။ ထလမႈအ၀နးအ၀ငးမားသ႔ အနဂအအဖြ႔မား ပမေရာကရလာျခငးက သသာေသာ ေျပာငးလ တးတကမႈ ျဖစသည။

၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစ နားေထာငျခငးစကား၀ငးမားအတြငး ႀကရေသာ အျခား အေၾကာငးအရာတခမာ မြနျပညနယအတြငးရ မတကြျပားေသာ တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားအၾကား ညညြတေရး ရေစခင ေၾကာငး ထတေဖာေျပာၾကားသည ဆႏၵပင ျဖစသည။

91

မတကြျပားေသာ လမႈအ၀နးအ၀ငးမားအတြငး စညးလး ညညြတမႈ လအပသညဟေသာ ခယခက ျပငးျပလကရဆ ျဖစသည။ ထမတကြျပားေသာ တငးရငးသား အဖြ႔မားအေနျဖင ၎တ႔ တငးရငးသားအဖြ ႔မား၏ လအပခကမားအေပၚတြငသာ စဥးစားျခငးက ရပၿပး တငးရငးသားအဖြ ႔မားအားလး၏ လအပခကမားကပါ စတငစဥးစားရန လေၾကာငး ပါ၀ငေျဖဆသ အခ႔က ေျပာဆၾကသည။

ဆကျဖစေနဆအေၾကာငးအရာတစခမာ ေတြ ႔ဆေဆြးေႏြးေနသညအဖြ ႔မားအေနျဖင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ တေလာက ရးသားစြာ ေဆာငရြကၾကရန ႏင ယၾကညမႈတညေဆာကရန လအပသညဟ ေဒသခမားက ဆသည။ ယမနႏစကေရာ ယခႏစပါ ပါ၀ငေျဖဆခေသာ ျပညသမားက ၿငမးခမးေရးစကား၀ငးမား ျပလပ ေနစဥအတြငး တကခကမႈမားအားလး ရပထားရန လအပသညဟ ေျပာဆၾကသည။ ထသ႔ ရပထားႏငမသာ ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ ရးသားေၾကာငး ျပသေသာ နညးလမးတစခ ျဖစသညဟ ၎တ႔က ဆသည။

ေဒသခမားသည အစးရက အလပအကငဖနတးေပးျခငးျဖင ၎တ႔ဘ၀ရပတညေရးအေျခအေနမား တးတက ေကာငးမြန ကာ ဂဏသကၡာရစြာ ေနႏငေရးအတြက ၎တ႔က ကညေပးလမမညဟ ေမာလငေနဆ ျဖစသည။ ထအေၾကာငးအရာႏင အနးစပဆးတစခမာ အစးရအေနျဖင အေျခခစားေသာကကနေစးႏႈနးမား သတမတေပးရန လအပျခငးျဖစသည။ သ ႔မ သာ အေျခခလအပခကမား၀ယယအသးျပႏငမည ျဖစသည။ မြနျပညနယမ ထြကကနမားျဖစသည ေစးနညးနညးျဖင ေရာငးခေနရေသာ ရာဘာ ေစးႏႈနးကလညး အစးရက သတသတမတမတ ခမတေပးေစခငသည။

အစးရကယစားလယမားတြင ဗမာမဟတေသာအရာရမား ပမ ပါ၀ငလာေစေရးအတြက ေတာငးဆမႈကလညး ဆကလကေတာငးဆသည။ ထနညးတစြာ မြနျပညနယရ ကရငေကးရြာမားႏင ကရငျပညနယရ မြနေကးရြာမ ပါ၀ငေျဖဆသမားက ထကယစားျပမႈအေပၚ ၎တ႔ဆႏၵက ထပေလာငး ေျပာဆၾကသည။ အဘယေၾကာင ဆေသာ ဤကာလ၌ လႊတေတာတြင ၎တ႔အား ကယစားျပႏငသမားက ဆႏၵမေပးမေရြးခယႏငေသာ ေၾကာငျဖစသည။

တရားမ၀င မးယစေဆး၀ါးအသးျပမႈမားျပားလာျခငးက ျပညနယတစခလးရ လမႈအသငးအ၀ငးမားအတြက အလြန စးရမပပနစရာအျဖစ ဆကရေနသည။ ေဒသအတြငးတြင

92

မြနျပညသစပါတက မးယစေဆး၀ါး တကဖကေရးတြင အဓကေဆာငရြကေသာအဖြ႔အျဖစ အသအမတျပမႈ ဆကရေနသည။

ျပညနယတလႊားရ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက လႈမႈေရး၀နေဆာငမႈမား လလေလာကေလာကရရခငသည ဆႏၵက ထပေလာငး ေျပာဆၾကသည။ ကနးမာေရးေစာငေရာကမႈမလေလာကျခငးႏ င ပညာေရး၀နေဆာငမ ႈ ခ ႔တ ျခငးတ ႔သည ပ မေကာငးမ ြ နေသာ ဘ၀မားျဖစလာေရးအတြက အတားအဆးမား ျဖစေနဆ ျဖစေၾကာငး ေျပာဆၾကသည။ အစးရက ထ၀နေဆာငမႈမား ျဖညဆညေပးရန ေဒသခမားက ေမာလငၾကသည။ ထ႔အတ လမးႏငလပစစမးဆငရာ အေျခခအေဆာကအအမား ပမေကာငးမြနရန လအပေၾကာငးလညး ေဒသခမားက ထပေလာငး ေျပာဆသည။

မြနျပညနယရ ပါ၀ငေျဖဆသမားက မြနဘာသာစကား၊ မြနယဥေကးမႈ၊ မြနစာေပတ႔က တရား၀င အသအမတျပေစခငသည ဆႏၵ အျပငးျပဆး ေဖာျပၾကသမားရေသာ တခတညးေသာ ျပညနယ ျဖစေနဆ ျဖစသည။ မြနဘာသာစကား၊ ယဥေကးမႈႏင စာေပတ႔က ထနးသမးရနအတြက အစးရ၏ အကအည လအပသညဟ ၎တ႔က ထတေဖာေျပာဆသည။ ဘာသာစကားႏင ယဥေကးမႈ ထနးသမးေရးဆငရာ ႀကးပမးခကမားအျဖစ မြနဘာသာစကားက အစးရေကာငးမား၌ သငၾကားခြငရေရးႏင မြနဘာသာသင ဆရာ ဆရာမမားက သငတငေသာလစာ ေထာကပေပးေရးတ႔ျဖင ထနးသမးေဆာငရြကႏငေၾကာငး မၾကခဏဆသလ ထတေဖာေျပာဆၾကသည။

နားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစနားေထာငျခငးရလဒမားမ ကြျပားခကမား - ၂၀၁၅ မ ၂၀၁၆ ခႏစ

ယခႏစအတြငး နားေထာငခရေသာ စးရမခကမားထမ တခမာ ခငလေသာ အေၾကာငးျခငးရာအျဖစ ေပၚထြကလာၿပး ဤအခကမာ ၂၀၁၅ ခႏစက မပါ၀ငခေပ။ ထစနေခၚခကမာ ေဒသခမားသည အပခပေရး အာဏာပငႏစဖြ႔ျဖစေသာ ျပညနယအစးရႏင မြနျပညသစပါတ တ႔၏ဒဏက ခေနရသညအခကျဖစသည။ ယခႏစ နားေထာငျခငးစကား၀ငးတြင ကရငျပညနယေကာကရတၿမ ႔နယႏင မြနျပညနယသထၿမ ႔နယတ႔ကသ႔ အပခပမႈအာဏာ ေရာယကဆကစပေနေသာၿမ ႔နယမားတြင ျပလပခေသာ စကား၀ငးမား ပါ၀ငေသာေၾကာင ဤအေျခအေန ျဖစလာျခငးလညး ျဖစနငသည။

93

ေနာကထပေပၚလာေသာအေၾကာငးအရာတစခမာ (တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မား၏) စစသားမားက ေပးရေသာ “အခြန” သ႔မဟတ ေငြေၾကးအရ အေထာကအပ အမားအျပားေပးရသည ကစၥ ျဖစသည။ ၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစအတြငးမ ျဖစေပၚလာေသာကစၥရပမဟတေသာလညး ယခႏစမ ပါ၀င ၾကားခရသညမာ နားေထာငျခငးစကား၀ငး ျပလပခသည ေကးရြာ သ႔မဟတ ၿမ ႔နယမား မတကြျပားသညအတြက ျဖစေကာငးျဖစႏငသည။

ယခအခနထ သသာေသာ အျခားအေၾကာငးအရာမာ ေဒသခမားသည ဖကဒရယျပညေထာငစတရပျဖင အပခပေသာ ဒမကရကတစအရပသားအစးရတစရပ ျဖစေပၚလာေစခငသည ဆႏၵျဖစသည။ ထအေၾကာငး ေျပာဆသည စကား၀ငးမားတြင ပါ၀ငေသာ အျခားအေျပာအမားဆးအေၾကာငးအရာမာ အရပသားအစးရ တစရပ ေပၚေပါကလာရန ၂၀၀၈ ခႏစဖြ႔စညးအပခပပအေျခခဥပေဒက ျပငဆငရမညဆသည အေၾကာငး ျဖစသည။ ေဒသခလမႈအသငးအ၀ငးအေတာမားမားက စစမနေသာ ဖကဒရယျပညေထာငစသ႔ အကး အေျပာငး ကာလတြင ဖြ႔စညးအပခ ပပျပငဆငေရး လအပခကက ထညသြငး ေျပာဆၾကသည။ ထအေၾကာငး အရာ ေပၚေပါကလာသညက ၂၀၁၅ ခႏစႏင ၂၀၁၆ ခႏစအတြငး နားေထာငျခငး စကား၀ငးမားမ ရလာဒမား အၾကား ႀကးမားေသာ ကြျပားမႈမားထမ တစခ ျဖစသညက ေတြ႔ရရသည။ ဤသညက ေဒသခမားအၾကား လကရႏငငေရးကစၥရပမားႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥဆငရာ အသ သသသာသာတးတကလာသညက ျပသေနသည။

၂၀၁၅ ခႏစက မေတြ႔ခရေသာလညး ၂၀၁၆ ခႏစတြင ေပၚထြကလာေသာ အျခားစးရမပပနမႈမားမာ ေျမယာ သမးဆညးမႈမား၊ ေျမယာမျဖစရမႈမားႏင သကဆငေသာ စနေခၚခကမား ျဖစသည။ ၎တ႔ေဒသမားသ႔ စးပြားေရးလပငနးမား ေရာကလာၿပး သဘာ၀သယဇာတတးေဖာေရးလပငနးမား ေဆာငရြကျခငးျဖင သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးရမႈမားအတြက စးရမပပနရသညဟလညး ေဒသခမားကဆသည။

94

အႀကျပခကမားအႀကျပခကမား

နားေထာငသမား၏ ေလလာေတြ႔ရခကမားအျပင ေဒသချပညသမားႏင မတဆကအဖြ႔အစညးမား၏ အႀကျပခက မားက အေျခခ၍ CPCS က ေအာကပါ အႀကျပခကမားက ျပလသည။ ယခ တငျပထားေသာ အႀကျပခကမားသည ယခငထတေ၀ခသည စစမနေသာၿငမးခမးေရးသာ ကၽြႏပတ႔ အလရ ဟေသာ စာအပတြင တငျပထားခကမားႏင ဆငတသည။

ျမနမာအစးရသ႔႔ျမနမာအစးရသ႔႔

• တႏငငလးၿငမးခမးေရးဆငရာ အေျခခသေဘာတရားႏင ဘအျမင တခ ရကာ အစးရႏင တပမေတာ တ႔ အတတကြ ပးေပါငးေဆာငရြကသငသည။ ၎တ႔အေနျဖင တႏငငလး ပစခတတကခကမႈ ရပစေရး သေဘာတစာခပ (NCA) ပါ ျပဌာနးခကမားႏင တငးရငးသား လကနကကငအဖြ႔မားႏင ေရးထးထားေသာ ႏစဘကအပစခတရပစေရးစာခပမားက ေလးစာရန အတတကြ လပေဆာင သငသည။

• အစးရအေနျဖင အစးရအရာရမား၊ တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားအၾကား ပမန သတငးအခကအလကဖလယမႈ ေဆာငရြကေစရန လအပသည။

• အစးရက အမးသားျပနလညသငျမတေရးႏင ၿငမးခမးေရးစငတာ (NRPC) ၏ အခနးက႑ႏင တာ၀နမားက ရငးရငးလငးလငး ချပရန လအပသည။

• အစးရသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတေလာက လထအေျချပအဖြ ႔အစညးမား၊ ေဒသချပညသမားႏင ထေတြ႔မႈ ပမလပေဆာငသငသည။

• အစးရသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥဆငရာ သတငးအခကအလကမားက လထအေျချပ အဖြ ႔မားႏင ျပညသမားထ ပမန ေ၀မရန လအပသည။ လထအေျချပအဖြ ႔မား၊ ေဒသချပညသႏင ဆကသြယေရးလမးေၾကာငးခထြငျခငးသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥသည ေဒသခမားႏငလညး သကဆငေၾကာငး အားေပးရာ ေရာကသည။

• ေဒသချပညသမား၏အသ သေဘာထားမားသည ၿ င မးခ မးေရးလပငနးစဥ၏ အေရးႀကးေသာ အစတအပငးျဖစၿပး အစးရက ထအျမငသေဘာထားမား ထငဟပေစမည

96

နညးလမးမား ရာေဖြရန လအပသည။ အစးရသည ေကာငးမြနေသာ အပခပေရး၊ လမႈစးပြား ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးႏင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ ဆငရာ ကစၥရပမား ေဆြးေႏြးရန ေဒသချပညသမား၊ လထအေျချပ အဖြ႔အစညးမားႏင ပမနေဆြးေႏြးပြမား လပေဆာငရန လအပသည။

• လတငးအတြက အသကေမြး၀မးေကာငးဆငရာ အခြငအလမးႏင အလပအကငဖနတးေရးက ဥးစားေပးေသာ ဆငးရမြေတမႈပေပာကေရးအလးစ မဟာဗ ဟာတစခက ေရးဆြရန လအပသည။ ထမဟာဗဟာ တြင စကပးေရးထတကနတးျမငျခငး၊ ကနသြယမႈ အခြငအလမး တးတကေစေရး အတြက ေစးကြက အသစမား တညေဆာကျခငးႏင အေျခခစားေသာကကန ေစးႏႈနးမား နညးလြနး မားလြနးျခငး မျဖစေစရန ထနးညျခငးတ႔ ပါ၀ငသငသည။ အလပသမားမား၏ လၿခမႈအတြက အလပဆငရာ အေျခအေနမားကလညး သတမတထားရန လအပသည။

• အစးရအေနျဖင ျပညနယမားႏင တငးေဒသႀကးမား အားလးတြင လမႈေရး၀နေဆာငမႈ ရရေရးႏင အရညအေသြးျပညမေရးအတြက ႏငငတြငးရငးႏးျမပႏမႈမား တးျမငရန လအပသည။ လမႈေရး ၀နေဆာငမႈ အရအနညးဆး ေကးလကေဒသမားက ဥးစားေပး ေဆာငရြကသငသည။

• အစးရသည လမး၊ တတားမား ပမေဆာကလပျခငးႏင တညေဆာကၿပးသား လမးမား၏ အရညအေသြးျမငတငျခငးျဖင လမးပနးဆကသြယမႈအေဆာကအအက ျမငတငရန လအပသည။

• လမႈအသငးအ၀ငးမားအတြက အႏရာယကငးေသာ ေသာကသးေရ ရရေရးႏ င လပစစမးပမန ရရေရးအတြက အစးရက ေဆာငရြကရန လအပသည။

• အစးရအေနျဖင သဘာ၀ပတ၀နးကင ပကစးမႈမ ကာကြယရန သဘာ၀သယဇာတထတယေရး လပငနးမားအေပၚ စညးၾကပရနႏင ထလပငနးမားေၾကာင လမႈအသငးအ၀ငးမားအေပၚ ထခကမႈ မားမ ကာကြယရန စနစမား တညေထာင အေကာငအထညေဖာရန လအပသည။ ေဒသချပညသ မားအေပၚ သကေရာကႏငသည စးပြားေရးႏင ရငးႏးျမပႏမႈဆငရာ လပငနးမား၊ ေဆာငရြကမႈမား တြင ပြငလငးျမငသာမႈႏင တာ၀နခမႈမား ရေစရန လအပသည။

97

• အစးရအေနျဖင ေျမယာမတပတငျခငးလပငနးစဥဆငရာ သတငးအခကအလက မေ၀သညလပငနး မား တးျမင ေဆာငရြကေပးရန လအပသည။ မတကြျပားေသာ ျပညနယမားတြင မတကြျပားေသာ အေလအထမား ရေၾကာငး ဂရျပထားကာ၊ ေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ ရးရာေျမပငဆငမႈ အေလအထမ ႏငငေတာေျမယာ မတပတငျခငးဆငရာလပငနးစဥသ႔ အကးအေျပာငးတြင ကညရန ရညရြယေသာနညးနာမား ေဆာငရြကရန လညး လအပသည။

• အစးရအေနျဖင မးယစေဆး၀ါးစြမႈမားက ေျဖရငးရနႏင တရားမ၀ငမးယစးေဆး၀ါးသးစြသမား ေဘးကငးစြာ ျပနလညထေထာငႏငေရးအတြက ထေရာကေသာ ႏငငေတာအဆင မဟာဗဟာတခ ရရန လအပသည။ အစးရအေနျဖင ဘနးစကပးျခငးျဖင အသကေမြး၀မးေကာငးျပေနရေသာ ဘနးစက ေတာငသမားအတြက ေရရည အစားထးသးႏစကပးေရးနညးလမးမား ေဖာေဆာငေပးသငသည။

• အစးရအေနျဖင ျဖစပြားဆပဋပကၡေၾကာင ျပညတြငးအးအမမေနရသမားႏင ဒကၡသညမားအတြက လမႈဘ၀ အဆငအတနးျမငတငေပးႏငမည ေရရညခ တာရညခေသာ အေျဖမားရာရန လအပသည။

တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားသ႔တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားသ႔

• တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ ႔မားသည ေဒသချပညသမားႏင ၿငမးခမးေရး လပငနးစဥ အေပၚ ၎တ႔၏တာ၀နႏင တာ၀နရမႈမားက သရရန လအပသည။ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားအတြငး စစတပေနရာခထားျခငးမား ေလာခရန လအပၿပး ေကးရြာမားတြင လကနကကငစစသားမား ရမေနေစရန ေလာခရမည။

• တပမေတာသည ကခငျပညနယႏင ရမးျပညနယေျမာကပငးတြင အၾကမးဖကမႈမား ေလာချခငးျဖင ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥအေပၚ အမနတကယ စတႏစေဆာငရြကေနေၾကာငး ျပသရန လအပသည။

• တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔ ေခါငးေဆာငမားသည ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးေရးအတြက ေဆြးေႏြးႏငမညအခငးအကငးႏင ေနရာမား ဖနတးရန လအပသည။

98

• တပမေတာသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥႏင အစးရပငးတြင ၎၏ အခနးက႑ အတငးအတာက ရငးရငးလငးလငး ေျပာထားရန လအပသည။

• တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔ေခါငးေဆာငမားသည ၎တ႔စစသားမားအေနျဖင ႏစဘကအပစခတရပစေရးစာခပႏင တႏငငလးပစခတတကခကမႈ ရပစေရးသေဘာတစာခပ (NCA) ပါ ၎တ႔၏ တာ၀နမားက သရေနရန ေဆာငရြကရမည။ ၎တ႔အဖြ႔အစညးအတြငးရ လတငး လတငးက ထသေဘာတညခကမားက သငတငစြာ အေကာငအထညေဖာေနေၾကာငး ေသခာ သရရန လအပသည။

• အပစခတရပစေရး ပးတြေစာငၾကညေရးေကာမတ (JMC) သည ျပညေထာငစ၊ ျပညနယႏင ေဒသဆငရာ အဆငတြင ေစာငၾကညေရးလပငနးမားက ပမ တကၾကြေသာ အခနးက႑က ပါ၀ငေဆာငရြကရန လအပသည။

• ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥတစေလာက တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားသည လထ အေျချပအဖြ ႔မား၊ ေဒသချပညသမားႏင ပမ ထေတြ႔ဆကဆရန လအပသည။ ၎တ႔အေနျဖင လကမတ ေရးထးထားေသာ သေဘာတညခကမားသည ျပညသလထႏင ဆကဆေရးတးျမငႏငမည ေဆာငရြကခကမား ျဖစလာေစရန လထအေျချပအဖြ႔အစညးမား၊ ေဒသခအသငးအ၀ငးမားႏင ပးေပါငး လပေဆာငရန လအပသည။

• တပမေတာႏ င တငးရငးသားလကနကကငတပဖြ ႔မ ားသည အဓပၸ ါယျပည၀ၿပး ေရရညတညတေသာ ၿငမးခမးေရးရရနအတြက တစကမတမတ ဥးတညေဆာငရြကရန လအပသည။

• တႏငငလးအႏ႔ ဆကဆေရးရးမား ပမဖြငလစရန လအပသည။ ထရးမားသညလညး ေဒသခအသငးအ၀ငးတြငးရ ျပညသအားလး လကလမးမ ဆကသြယႏငရမည။ စစသားမားႏင လမႈဆကဆေရး အခြငအလမးေကာငးမား ရျခငးျဖင ထရးမားသည တငးရငးသား လကနကကငအဖြ ႔ တပသားမားႏင အရပသားျပညသမားအၾကား ဆကဆေရး တးတကေစရန ကညႏငသည။

99

• တပမေတာႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔ ေခါငးေဆာငမားသည ျပညသမားအၾကား အဓမၼလပအားေပး ခငးေစမႈမား၊ ေပၚတာဆြျခငး သ႔မဟတ အဓမၼ စစသားစေဆာငးျခငး စသညတ႔က ရပတန႔ရန လအပသည။ ျပညသမားအေပၚ မညသညအၾကမးဖကမႈအျပအမႈကမဆ ၎တ႔ ရပတန႔သငသည။

လထအေျချပအဖြ႔၀ငမားသ႔ လထအေျချပအဖြ႔၀ငမားသ႔ (ျပညတြငးလထအေျချပအဖြ႔အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ (ျပညတြငးလထအေျချပအဖြ႔အစညးမား၊ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမားႏင ႏငငတကာမ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမားႏင ႏငငတကာမ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမား)အဖြ႔အစညးမား)

• လထအေျချပအဖြ႔၀ငမားအေနျဖင လမႈအသငးအ၀ငးမားအၾကား ေျမယာမတပတငျခငးလပငနးစဥ ဆငရာ ဗဟသတ ပမရလာေစရန သတငးအခကအလကအသဥာဏဖြငကမပနးလႈပရားမႈမား ေဆာငရြကေပးျခငးျဖင ေဒသခအသငးအ၀ငးမားက ကညရမည။ ေျမယာအျငငးပြားမႈ သ႔မဟတ ေျမယာ သမးဆညးမႈမားႏင သကဆငေသာ ျပနာမားႀကေနရေသာ လမႈအသငးအ၀ငးမားက တရားဥပေဒနညးလမးအရ အကအည ေပးျခငးျဖငလညး ကညႏငပါသည။

• ျပညတြငးႏငေဒသႏရလထအေျချပအဖြ႔၀ငမားသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥဆငရာ လပငနးမားအတြက အစအမမား ေရးဆြရမည။

• ႏငငတကာ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမား၊ ျပညတြငးႏင ေဒသႏရ လထအေျချပအဖြ႔၀င မားသည လမႈ၀နေဆာငမႈမားတးတကေစေရးႏင ဆငးရမြေတမႈ ပေပာကေရးစဥးလပငနးမား ကသ႔ေသာ အဓက အေၾကာငးအရာမားတြင ဗဟအစးရႏင မဟာဗ ဟာကက ေဆာငရြကရန လအပသည။

• လထအေျချပအဖြ႔၀ငအားလးသည လကတြ ပးေပါငး ေဆာငရြကကာ လပငနးမား ပမထေရာကစြာ ေဆာငရြကႏငရနႏင ႀကးပမးခကမား ထပမေနေစရန ၎တ႔ လပငနးမားအေၾကာငး တစဥးႏငတဥး သတငးအခကအလက ေ၀မရန လအပသည။

100

• ႏငငတကာ အစးရမဟတေသာ အဖြ႔အစညးမားႏင အလရငမားသည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥ၊ ၿငမးခမးေရး ဆငရာ အလပ၏ သေဘာသဘာ၀ႏင၊ ေဒသတြငးအေၾကာငးအရာကကာမေစရန ၎တ႔လပငနးအစအစဥမားသည ပမ ျပလြယ ျပငလြယ ရေသာ အစအစဥမား ျဖစရန လအပသည။

101

ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး လ႔ဂဏသကၡာႏငအည ေနထငႏငျခငး

ျဖစသည။ျဖစသည။

ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ

႔ဂဏသကၡာႏငအ

ည ေနထ

ငႏငျခငး ျဖစသည။

ၿငမးခမးျခငးဆသညမာ လ

႔ဂဏသကၡာႏငအ

ည ေနထ

ငႏငျခငး ျဖစသည။

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ ၂၀၁၆ ခႏစတြင မတတမးျပထားေသာ ျမနမာႏငင၏ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ အပစခတရပစေရးရယထားသည ေဒသမားရ ေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမားေဒသချပညသမား၏ သေဘာထားမား

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတ

တမးျပထ

ားေသာ ျမနမာႏငင၏

အပစခတ

ရပစေရးရယထားသ

ည ေဒသ

မားရ ေဒသချပည

သမား၏

သေဘ

ာထားမား

၂၀၁၆ ခႏစတြင မတ

တမးျပထ

ားေသာ ျမနမာႏငင၏

အပစခတ

ရပစေရးရယထားသ

ည ေဒသ

မားရ ေဒသချပည

သမား၏

သေဘ

ာထားမား

ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡ ေလလာေရးစငတာ (CPCS) – သည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမား၊ သေတသန လပငနးမားႏင ၿငမးခမးေရးႏင ပဋပကၡ ေလလာေရးစငတာ (CPCS) – သည ၿငမးခမးေရးလပငနးစဥမား၊ သေတသန လပငနးမားႏင ေလလာသငယမႈမားအား အဆငျမငတငရန အေထာကအကျပသည အျပနအလန ခတဆက လကရေသာ သငတနးေလလာသငယမႈမားအား အဆငျမငတငရန အေထာကအကျပသည အျပနအလန ခတဆက လကရေသာ သငတနးအစအစဥမား ျဖန႔ျဖးရာ ေနရာ ျဖစသည။ ဤေနရာသည လကေတြ႔ကငသးသမား၊ ေကာငးသားမား၊ အသပညာရငမား အစအစဥမား ျဖန႔ျဖးရာ ေနရာ ျဖစသည။ ဤေနရာသည လကေတြ႔ကငသးသမား၊ ေကာငးသားမား၊ အသပညာရငမား ႏင ဆနးစစေလလာသမားအား ဆကအစပအေျခအေနေပၚ၌ အေျခခထားေသာ သတငးအခကအလကမားႏင အရငးႏင ဆနးစစေလလာသမားအား ဆကအစပအေျခအေနေပၚ၌ အေျခခထားေသာ သတငးအခကအလကမားႏင အရငးအျမစမားအား လကလမးမ ေလလာၾကညရႈႏငရန အခြငအလမးမား ဖနတးေပးလကရသည။အျမစမားအား လကလမးမ ေလလာၾကညရႈႏငရန အခြငအလမးမား ဖနတးေပးလကရသည။

www.centrepeaceconfl ictstudies.orgwww.centrepeaceconfl ictstudies.org

ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔ (KMSS) – ျမနမာႏငင ကတသလစ ဆရာေတာႀကးမားအဖြ႔ခပ (CBCM) ေထာကခမႈႏင ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔ (KMSS) – ျမနမာႏငင ကတသလစ ဆရာေတာႀကးမားအဖြ႔ခပ (CBCM) ေထာကခမႈႏင ခရစယာနဘရားေကာငးမား၏ လမႈေရးအဆးအမတ႔ျဖင ၂၀၀၂ ခႏစက ဖြ႔စညးခသည ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔သည ခရစယာနဘရားေကာငးမား၏ လမႈေရးအဆးအမတ႔ျဖင ၂၀၀၂ ခႏစက ဖြ႔စညးခသည ကရဏာျမနမာလမႈကညေရးအဖြ႔သည အသငးေတာတညရရာ နယပယ ၁၆ ေနရာတြင လမႈဖြ ႔ ၿဖးေရး လပငနးမား ေဆာငရြကလက ရသည။ ကရဏာ အသငးေတာတညရရာ နယပယ ၁၆ ေနရာတြင လမႈဖြ ႔ ၿဖးေရး လပငနးမား ေဆာငရြကလက ရသည။ ကရဏာ ျမနမာအဖြ႔သည ဆငးရသားမားႏင အကအညလအပေနသ မား၏ ဘ၀ ဂဏသကၡာရရ၊ အရညအေသြးျမငမားေရးအတြက ျမနမာအဖြ႔သည ဆငးရသားမားႏင အကအညလအပေနသ မား၏ ဘ၀ ဂဏသကၡာရရ၊ အရညအေသြးျမငမားေရးအတြက အျမငဆးစြမးေဆာငႏငရန အားစက ႀကးပမးလကရသည။အျမငဆးစြမးေဆာငႏငရန အားစက ႀကးပမးလကရသည။

တအာငးေကာငးသား လငယမားအဖြ ႔ (TSYU) – TSYU သည တအာငးလမးမားက အကအညမား ေပးေနေသာ တအာငးေကာငးသား လငယမားအဖြ ႔ (TSYU) – TSYU သည တအာငးလမးမားက အကအညမား ေပးေနေသာ အကးအျမတမယသည အဖြ႔တဖြ႔ျဖစသည။ တအာငးလငယမားက ပညာေရးဆငရာ အခြင အလမးမား ဖနတးေပးျခငးျဖင အကးအျမတမယသည အဖြ႔တဖြ႔ျဖစသည။ တအာငးလငယမားက ပညာေရးဆငရာ အခြင အလမးမား ဖနတးေပးျခငးျဖင စြမးေဆာငရညျမငတငျခငး၊ အးအမမေရႊ ႔ေျပာငးေနရသမားႏင ဆငးရခၽြတၿခက ေနေသာ တအာငးရြာသားမားက စြမးေဆာငရညျမငတငျခငး၊ အးအမမေရႊ ႔ေျပာငးေနရသမားႏင ဆငးရခၽြတၿခက ေနေသာ တအာငးရြာသားမားက ေငြေၾကးေထာကပျခငးတ႔ ေဆာငရြကသည။ တအာငးလမ းစမားအတြက စညးရးလႈ႔ေဆာမႈမား ေဆာငရြကၿပး ရမးျပညနယတြင ေငြေၾကးေထာကပျခငးတ႔ ေဆာငရြကသည။ တအာငးလမ းစမားအတြက စညးရးလႈ႔ေဆာမႈမား ေဆာငရြကၿပး ရမးျပညနယတြင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈဆငရာ အစရငခစာမား လညး ထတေ၀သည။လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈဆငရာ အစရငခစာမား လညး ထတေ၀သည။

ျပညၿငမးသခ (PNTK) – ျပညၿငမးသခ အဖြ႔သည အကးအျမတမယေသာ ႏငငေရးအဖြ႔လညးမဟတေသာ အဖြ႔တဖြ႔ျဖစၿပး ျပညၿငမးသခ (PNTK) – ျပညၿငမးသခ အဖြ႔သည အကးအျမတမယေသာ ႏငငေရးအဖြ႔လညးမဟတေသာ အဖြ႔တဖြ႔ျဖစၿပး ၂၀၁၅ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလက စတငတညေထာငခသည။ ရမးျပညနယေတာငပငး ေတာငႀကးၿမ႔ တြင အေျခစကသည။ ၂၀၁၅ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရလက စတငတညေထာငခသည။ ရမးျပညနယေတာငပငး ေတာငႀကးၿမ႔ တြင အေျခစကသည။ ၎အဖြ႔သည ျမနမာျပညတြင ၿငမးခမးေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ အစအစဥမားမ တဆင လထမားက ကညေပးရန ၎အဖြ႔သည ျမနမာျပညတြင ၿငမးခမးေရးႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေရးဆငရာ အစအစဥမားမ တဆင လထမားက ကညေပးရန သႏဌာနခထားသည။သႏဌာနခထားသည။

ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယက (KDN) – ၂၀၀၄ ခႏစက တညေထာငခၿပး ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယကသည ေခါငးေဆာင မႈပငး ႏင ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယက (KDN) – ၂၀၀၄ ခႏစက တညေထာငခၿပး ကရငဖြ႔ၿဖးေရးကြနယကသည ေခါငးေဆာင မႈပငး ႏင ကြနျမနတအပငးတြင ကြနယကခတဆကေဆာငရြကျခငးႏင သငတနးေပးျခငးတ႔က အေလးထား ေဆာငရြကသည။ ကြနျမနတအပငးတြင ကြနယကခတဆကေဆာငရြကျခငးႏင သငတနးေပးျခငးတ႔က အေလးထား ေဆာငရြကသည။ ပညာေရးႏင ဆကသြယေရးက႑မားတြင စြမးရညပမျမငတငရန ရညရြယသည။ အးအမမကရင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ ပညာေရးႏင ဆကသြယေရးက႑မားတြင စြမးရညပမျမငတငရန ရညရြယသည။ အးအမမကရင ေဒသခအသငးအ၀ငးမား၏ လအပခကမားႏင အားနညးခကမားက ခြျခမးစတျဖာ သးသပျခငးႏင မတတမးတငျခငးတ႔ကလညး ေဆာငရြကသည။လအပခကမားႏင အားနညးခကမားက ခြျခမးစတျဖာ သးသပျခငးႏင မတတမးတငျခငးတ႔ကလညး ေဆာငရြကသည။

ကယားျပညနယၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရး ကြနယက (KSPMN) – ကယားျပညနယရ အပစခတရပစေရး သေဘာတညခကယားျပညနယၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရး ကြနယက (KSPMN) – ကယားျပညနယရ အပစခတရပစေရး သေဘာတညခကက ေစာငၾကညေလလာၿပး လထေဆြးေႏြးပြမား ေဆာငရြကႏငရနအတြက ကယားျပညနယ ၿငမးခမးေရးေစာငၾကညကက ေစာငၾကညေလလာၿပး လထေဆြးေႏြးပြမား ေဆာငရြကႏငရနအတြက ကယားျပညနယ ၿငမးခမးေရးေစာငၾကညေရးကြနယကက ေဒသႏရအေျခစက လထအေျချပ အဖြ႔ ၁၂ ဖြ႔က ၂၀၁၂ ခႏစ ဇလငလတြင ဖြ႔စညးခသည။ ၎အဖြ႔သည ေရးကြနယကက ေဒသႏရအေျခစက လထအေျချပ အဖြ႔ ၁၂ ဖြ႔က ၂၀၁၂ ခႏစ ဇလငလတြင ဖြ႔စညးခသည။ ၎အဖြ႔သည ျပညနယတ၀မး အပစခတရပစေရးသေဘာတညခကဆငရာ သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ျဖးျခငး၊ အပစခတရပစေရးျပညနယတ၀မး အပစခတရပစေရးသေဘာတညခကဆငရာ သတငးအခကအလကမား ျဖန႔ျဖးျခငး၊ အပစခတရပစေရးအေပၚခးေဖာကမႈမား ရပါက အစရငချခငး ႏင ေကးရြာအသးသးတြင အသပညာျဖန႔ေ၀ေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကသည။အေပၚခးေဖာကမႈမား ရပါက အစရငချခငး ႏင ေကးရြာအသးသးတြင အသပညာျဖန႔ေ၀ေပးျခငးတ႔က ေဆာငရြကသည။

မြနအမးသမးမားကြနယက (MWN) – မြနအမးသမးမားကြနယကက ၂၀၁၁ ခႏစတြင တရား၀ငဖြ ႔စညးခ ၿပး မြနအမးသမးမားကြနယက (MWN) – မြနအမးသမးမားကြနယကက ၂၀၁၁ ခႏစတြင တရား၀ငဖြ ႔စညးခ ၿပး မြနအမးသမးမားအား ျဖစရပမား၊ လႈပရားမႈမားမ တဆငကယစားျပရန၊ တနးတညမမႈက ျမငတငရနႏင ကြနျမနတမြနအမးသမးမားအား ျဖစရပမား၊ လႈပရားမႈမားမ တဆငကယစားျပရန၊ တနးတညမမႈက ျမငတငရနႏင ကြနျမနတအဆငႏင ႏငငေရးအရ ဆးျဖတခကခမတျခငးမားတြင ပါ၀ငမႈ ျမငတငရန ရညရြယသည။ ေဆြးေႏြးပြမား၊ ကြနျမနတအတြငး အဆငႏင ႏငငေရးအရ ဆးျဖတခကခမတျခငးမားတြင ပါ၀ငမႈ ျမငတငရန ရညရြယသည။ ေဆြးေႏြးပြမား၊ ကြနျမနတအတြငး စမကနးမား၊ လထအေျချပအဖြ႔မားႏငႏငငေရးအဖြ႔အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမ တဆင ေခတၿပငမြနအမးသစမကနးမား၊ လထအေျချပအဖြ႔မားႏငႏငငေရးအဖြ႔အစညးမားႏင ပးေပါငးေဆာငရြကျခငးမ တဆင ေခတၿပငမြနအမးသမးအမားအျပား ရငဆငေနရေသာ ျပနာမားအတြက အေျဖရာရန ႏင မြနအမ းသမးမားအားလး ေခါငးေဆာငမႈအခနးက႑မ မးအမားအျပား ရငဆငေနရေသာ ျပနာမားအတြက အေျဖရာရန ႏင မြနအမ းသမးမားအားလး ေခါငးေဆာငမႈအခနးက႑မ ပါ၀ငလာႏငေရး ေထာကပေပးရန ေမာလငသည။ပါ၀ငလာႏငေရး ေထာကပေပးရန ေမာလငသည။

ေငြေၾကးေထာကပသေငြေၾကးေထာကပသ

6.7 310.7 x 219 mm