İNOVASYON MERKEZİBÖLGESEL GELİŞİMİN ÖNCÜSÜ

Dr. Yılmaz ÖZMEN

İnovasyon Nedir?

Latince ‘innovatus’tan türemiş bir sözcük olan inovasyon, kökeni itibariyle “toplumsal, kültürel ve idari ortamda yeni yöntemlerin kullanılmaya başlanması” anlamına gelir.

Teknik bir terim olarak dilimize ve dünya dillerine yerleşen inovasyon, sözlük anlamında da vurgulandığı gibi, yeniliğin kendisinden çok sonucunu; farklılaştırma ve değiştirmeye bağlı ekonomik ve toplumsal bir süreci ifade eder.

İnovasyon Nedir?

Bilginin ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürülmesidir

Kalkınmanın ve rekabetin anahtarı

OECD ile Avrupa Komisyonu’nun Oslo Kılavuzu’nda tanımladığı şekliyle inovasyon: yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (mal ya da

hizmet), veya sürecin;

yeni bir pazarlama yönteminin;

ya da iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır.

İnovasyonun Sınıflandırılması

Ürün inovasyonu; yeni veya özellikleri ya da kullanım amaçları açısından önemli ölçüde geliştirilmiş/ iyileştirilmiş bir mal veya hizmetin pazara sunulmasıdır.

• Bu, teknik özelliklerde, parçalarda ve malzemelerde, yerleşik yazılımda, kullanım kolaylığında veya diğer işlevsel özelliklerde önemli iyileştirmeleri/geliştirmeleri içerir.

Süreç inovasyonu; yeni veya önemli ölçüde geliştirilmiş/iyileştirilmiş üretim ya da dağıtım yöntemininin uygulanmasıdır.

• Bu, tekniklerde, ekipmanda ve/veya yazılımda önemli değişiklikleri içerir.

Pazarlama inovasyonu; ürün tasarımında veya paketinde, ürün yerleştirmede, ürün promosyonunda ya da fiyatlandırmasında önemli değişiklikler içeren yeni bir pazarlama yönteminin uygulanmasıdır.

Organizasyonel inovasyon, firmanın iş uygulamalarında, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerinde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır.

İnovasyon

İnovasyon – İcat – Ar&Ge

İnovasyonla icat birbirinden farklı kavramlardır.

İcat, yenilik boyutu olan bir fikrin ürün veya sürece dönüştürülmesidir.

İcat, başarıyla ticarileştirilmediği sürece toplumsal ve ekonomik fayda yaratamaz; dolayısıyla inovasyon olarak adlandırılamaz.

Her ne kadar inovasyonda icatların sonuçlarından yararlanmak mümkün olsa da inovasyon, icat olmadan da gerçekleşebilir

İnovasyon, Ar-Ge ile de bir tutulmamalıdır. İcat gibi, Ar-Ge de inovasyona girdi oluşturabilir; ancak inovasyon, Ar-Ge faaliyeti olmaksızın da yapılabilir.

İnovasyon – Ar&Ge

Ar&Ge İnovasyon

Bilgi

$

£/¥TL/€

TL/€/£/¥/$

Bilgi

BilgiBilgi

İnovasyonda İşbirliği

İşletmeler inovasyon sürecinde çeşitli nedenlerle diğer işletmeler ve/veya kuruluşlarla işbirliği

gerçekleştirir. Bu işbirliklerinin amaçları

Teknoloji geliştirme veya

pazara giriş maliyetlerini

azaltmak

Geliştirme veya pazara giriş

risklerini azaltmak

Üretimde ölçek ekonomisi sağlamak

Yeni ürünlerin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesi

için gereken süreyi azaltmak

Sistematik İnovasyon Modeli

Pazar ve toplumun ihtiyaçları

Pazar

Mevcut bilgi ve

teknoloji

Yeni fikirler ve

teknolojilerÜretim

Pazarlama ve satış

Geliştirme

Gelişmekte Olan Ülkelerde inovasyon

Dünya Bankası’nın gelişmekte olan ülkelerde inovasyonun nasıl bir süreçte gerçekleştiğini belirlemek için yaptığı

çalışmanın sonunda ortaya konan kritik başarı faktörleri

İnovasyon projeleri, bu işe motive olmuş kişilerden veya küçük gruplardan

çıkıyor

Projeler, belli avantajlara sahip olan bölgelerde

yoğunlaşıyor. Bu avantajlar, güçlü bir

üniversitenin varlığı veya dinamik bir sanayi

topluluğu olabiliyor

Dinamik, gelişmekte olan sanayiler ve bunlarla

ilişkili iş çevreleri inovasyon sisteminin en

etkin yapıları olarak kendini gösteriyor. Bu

yapılar sayesinde ihtiyaç duyulan reformlar veya

yatırımlar da gerçekleşiyor

İnovasyonun Getirileri

Ekonomik ve toplumsal kalkınma, refah ve gelişme için anahtar rol

oynar

Bilgi ekonomisine geçiş için en önemli itici gücüdür

Etkin inovasyon politikalarına ve sistemlerine sahip ülkeler gelişmişlik

yarışında hızla ilerlerler

Eşitsizlikler de dahil olmak üzere pek çok toplumsal sorunun üstesinden

gelmeyi sağlar

İnovasyon Sistemi

Bir ülkede inovasyon;

• kamu kurumları

• özel sektör kuruluşları

• üniversiteler

• araştırma kurumları

gibi farklı aktörlerin oluşturduğu ağ ve bunlar arasındaki ilişkiler ve etkileşim sayesinde gerçekleşir

Yasalar, toplumsal kurallar, kültürel normlar, rutinler, alışkanlıklar, teknik standartlar gibi öğelerin oluşturduğu kurumsal bir yapıdır

Devlet ve özel sektör kuruluşları arasındaki finansal akışlar

Üniversiteler, firmalar ve devlet laboratuarları arasındaki insan akışları

Devlet kuruluşlarından inovasyon organizasyonlarına doğru yönelen regülasyon akışları

Kurumlar arasındaki bilgi akışları nedeniyle dinamik bir nitelik taşır

Ulusal inovasyon sistemi

İnovasyon Sistemi

• Bölgesel düzeyde ele alındığında, pek çok aktörün ve bunlar arasındaki etkileşimin oluşturduğu bir ortamdır.

• Ulusal inovasyon sisteminde olduğu gibi, bölgesel inovasyon sisteminin diğer öğelerini kültürel normlar, alışkanlıklar, toplumsal kurallar, tarih gibi faktörler oluşturur.

Bölgesel inovasyon

sistemi

İşletmelerÜniversiteler

ve eğitim kurumları

Araştırma kuruluşları

Kamu kurumları

Finansman kuruluşları

Aracı kuruluşlar

STK lar

İş destek merkezleri

Teknoloji transfer ofisleri

Teknoparklar

Kuluçka merkezleri

İnovasyon Sistemi

Ulusal inovasyon sisteminin ekonomik ve toplumsal gelişme hedefine hizmet edebilmesi de bölgesel inovasyon sistemlerine işlerlik kazandırılmasını gerektirir.

Bölgesel dengesizliklerin ortadan kaldırılması ve bölgesel

kalkınmanın sağlanabilmesi;

bölgelerin özelliklerine ve ihtiyaçlarına göre şekillenmiş inovasyon sistemlerinin,

yönetim biçimlerinin

politikalarının ve

politika uygulama araçlarının geliştirilmesiyle mümkündür.

İnovasyonda Üçlü Sarmal

Ulusal inovasyon sisteminde olduğu gibi, bölgesel ve sektörel inovasyon sistemlerinin de başarıyla işlemesi ve politikaların etkin bir şekilde belirlenip uygulanması için üç ana aktörün, kamu, özel sektör ve üniversitenin yoğun işbirliği şarttır.

• Bölgedeki işletmelerin ihtiyaçları doğrultusunda insan gücü yetiştirir

• Ar-Ge faaliyetlerini bölgedeki işletmelerle işbirliği halinde yürütür

• Araştırma sonuçlarını bölgedeki farklı mekanizmalardan yararlanarak (firmalara transfer ederek, kuluçka merkezlerinde yeni şirketler kurarak, vb.) ticarileştirir

Üniversiteler

• Yeni bilginin üretilmesine

• Yayılmasına

• İnovasyon için kullanılmasına ve

• İşbirliğine önem verirler

Bölge işletmeleri

• İşletmelerin inovasyon faaliyetlerini destekler

• Üniversitelerin özel sektörle işbirliği halinde çalışmasına olanak sağlar

• İnovasyona dayalı yeni şirketlerin kurulmasını teşvik eden bir ortamın oluşturulması için çalışırlar

• Bölgedeki işletmelerin ihtiyacına uygun araştırma, teknoloji geliştirme ve inovasyonu destek mekanizmaları tasarlar ve uygular

• Bu işbirliğinin bir gereği olarak, bölgesel ve yerel düzeyde de kamu satın alımlarıyla işletmelerin inovasyon faaliyetleri ve üniversite ve araştırma merkezleriyle işbirlikleri teşvik eder

Kamu kurumları

Bölgesel inovasyon sistemlerinin işleyişini olumsuz etkileyen faktörler

• Bölgesel düzeyde etkin sistemin kurulması için gereken aktörlerin eksikliği

Organizasyonel zayıflık

• Bölgedeki sanayi kuruluşlarının yıllardır aynı teknolojiyle aynı pazarlar için çalışıyor olması

• Uzun vadeli stratejik hedefler ortaya koyup yeniden yapılanamaması

Kabuğunu kıramama

• Bölgedeki kuruluşlar arasında iletişim, koordinasyon ve işbirliğinin olmaması durumudur ve temelde bölgedeki aktörler arasındaki güven ve ortak vizyon eksikliğinden kaynaklanır

Sistemin aktörleri arasındaki

parçalanmışlık

İnovasyon – Küme İlişkisi

Gelişmiş ülkelerin inovasyonla gelen rekabet avantajının kümelenmeler temeline oturan bölgesel ve yerel inovasyon sistemlerinden kaynaklandığını ortaya koymuştur

Küme; belli bir alanda birbiriyle bağlantılı şirketler ve kurumların oluşturduğu coğrafi yoğunluk olarak tanımlanır.

Küme; birbiriyle bağlantılı sanayileri ve rekabet için gerekli diğer kuruluşları kapsar

Kümelerde Yer Alan Kurumlar

Birbirlerini tamamlayan özel sektör kurumları

• Ürünlerin üreticileri,

• Müşterileri

• Dağıtım kanallarından

• Beceri

• Teknoloji

• Ortak girdi bakımından ilişkili sanayilerde faaliyet gösteren şirketler

Kamu kurumları

• Uzmanlaşmış eğitim

• Öğrenim

• Enformasyon

• Araştırma

• Teknik destek gibi hizmetler sağlayan

Farklı yapıları bünyesinde

barındıran kurumlar

• Üniversiteler

• Standart belirleyici kuruluşlar

• Düşünce kuruluşları

• Mesleki eğitim sağlayıcı kuruluşlar

• STK lar