Inleidende lesInleidende les

Nederlands, een Nederlands, een probatio probatio pennae?pennae?

QuizQuiz

KongoKongo Peter StuyvesantPeter Stuyvesant Max HavelaarMax Havelaar

ErasmusErasmus Olga KrijtováOlga Krijtová Anna FrankováAnna Franková

Nieuw AmsterdamNieuw Amsterdam

nootmuskaatnootmuskaatFlandryFlandry

Spojená východoindická společnost

Comenius

Státní překlad Bible

Het NederlandsHet Nederlands

Het Nederlands: - waar wordt deze taal gesproken? Door hoeveel mensen?Het Nederlands: - waar wordt deze taal gesproken? Door hoeveel mensen?

Het Nederlands: - wat voor taal is het Nederlands? Waar hoort deze taal bij?Het Nederlands: - wat voor taal is het Nederlands? Waar hoort deze taal bij?

Welke andere talen hebben met het Nederlands te maken en hoe?Welke andere talen hebben met het Nederlands te maken en hoe?

TerminologieTerminologie

1) Leg het verschil uit:1) Leg het verschil uit:

Nizozemština x holandština x vlámštinaNizozemština x holandština x vlámština

Nizozemí x Nizozemsko x Holandsko x FlandryNizozemí x Nizozemsko x Holandsko x Flandry

2) 2) Wat zijn de officiële talen die gesproken worden in Nederland en in Wat zijn de officiële talen die gesproken worden in Nederland en in België?België?

http://www.youtube.com/watch?v=tr4w6dSi5Jkhttp://www.youtube.com/watch?v=tr4w6dSi5Jk

http://www.youtube.com/watch?v=Zku966RVH-4http://www.youtube.com/watch?v=Zku966RVH-4

Het Nederlands nuHet Nederlands nu

Neerlandistiek extra- en intra murosNeerlandistiek extra- en intra muros

Tijdschrift: Internationale NeerlandistiekTijdschrift: Internationale Neerlandistiek

Nederlandse Taalunie: http://taalunieversum.org/Nederlandse Taalunie: http://taalunieversum.org/

Stichting Ons ErfdeelStichting Ons Erfdeel

NLPVF + VFL: http://www.nlpvf.nl/NLPVF + VFL: http://www.nlpvf.nl/

CNaVTCNaVT

Van DaleVan Dale

Onze TaalOnze Taal

ANS: http://www.let.ru.nl/ans/ANS: http://www.let.ru.nl/ans/

Het Groene Boekje – Woordenlijst van de Nederlandse TaalHet Groene Boekje – Woordenlijst van de Nederlandse Taal

Geschiedenis van het Nederlands en van de Geschiedenis van het Nederlands en van de Lage LandenLage Landen

Hebban olla vogala nestas hagunnan Hebban olla vogala nestas hagunnan

Hinase hi(c) (e(nda thuHinase hi(c) (e(nda thu

Uu(at) unbida(n) (uu)e nuUu(at) unbida(n) (uu)e nu

((Wachtendonkse Psalmen, 11de eeuw)Wachtendonkse Psalmen, 11de eeuw)

11de – 16de eeuwen11de – 16de eeuwen

van Brugge naar Antwerpenvan Brugge naar Antwerpen

Theodiscus – Germaanse dialecten =>>>>> Diets/Duits/DutchTheodiscus – Germaanse dialecten =>>>>> Diets/Duits/Dutch

Diets/Duuts – in Vlaanderen, Brabant en West Limburg = > Vlaemsch - VlaamsDiets/Duuts – in Vlaanderen, Brabant en West Limburg = > Vlaemsch - Vlaams

Duuts – in Holland en Oost Limburg = > Nederlands Duuts – in Holland en Oost Limburg = > Nederlands

LITERAIRE WERKEN UIT DEZE TIJD:LITERAIRE WERKEN UIT DEZE TIJD:

Hendrik van Veldeke: Sint Servaes Legende – in Limburgs DietsHendrik van Veldeke: Sint Servaes Legende – in Limburgs Diets

Van den Vos Reynaerde (1250) (Roman de Renard, Reineke Fuchs)Van den Vos Reynaerde (1250) (Roman de Renard, Reineke Fuchs)

Karel ende ElegastKarel ende Elegast

Gruuthuse en Hulthemse HandschriftenGruuthuse en Hulthemse Handschriften

1236: Gentse Leprozerie – in het Diets 1236: Gentse Leprozerie – in het Diets

““Dit document dient in het Diets te worden Dit document dient in het Diets te worden

voorgelezen door de huiskapelaan of zijn plaats-voorgelezen door de huiskapelaan of zijn plaats-

vervanger bij de komst van een nieuwe broeder vervanger bij de komst van een nieuwe broeder

of zuster, zowel een gezonde als een zieke. Bij dieof zuster, zowel een gezonde als een zieke. Bij die

gelegenheid hoort de lezer twee liter wijn te krijgengelegenheid hoort de lezer twee liter wijn te krijgen

van diegene bij wiens komst hij dit in het Diets van diegene bij wiens komst hij dit in het Diets

voorleest.”voorleest.”

Legenda o Beatrijs Legenda o Beatrijs

Jacob van Maerlant: Spieghel Historiale, RijmbijbelJacob van Maerlant: Spieghel Historiale, Rijmbijbel

Elckerlijkc – EverymanElckerlijkc – Everyman

Rederijkers – schaakbond Rederijkers – schaakbond

Andere belangrijke maalpijlenAndere belangrijke maalpijlen1425: Leuven – eerste universiteit: Katholieke Universiteit Leuven1425: Leuven – eerste universiteit: Katholieke Universiteit Leuven

1430: zetel van Bourgondische graven1430: zetel van Bourgondische graven

15de eeuw: Antwerpen: Christoffel Plantijn – boekdrukkunst15de eeuw: Antwerpen: Christoffel Plantijn – boekdrukkunst

1477 : deel van Habsburgse rijk1477 : deel van Habsburgse rijk

1482: de benaming Nederlands voor het eerst – in de komende eeuwen: spelling en grammatica 1482: de benaming Nederlands voor het eerst – in de komende eeuwen: spelling en grammatica regels vastgesteldregels vastgesteld

16de – 17de eeuwen16de – 17de eeuwen

Joos Lambrecht: Nederlandse SpellingheJoos Lambrecht: Nederlandse Spellinghe

Dictionarium TetraglottonDictionarium Tetraglotton

Dictionarium Teutonico LatinumDictionarium Teutonico Latinum

1576: Universiteit Leiden – eerste protestantse universiteit1576: Universiteit Leiden – eerste protestantse universiteit

Zuid vs. NoordZuid vs. NoordWillem van OranjeWillem van Oranje

Egmont en HoornEgmont en Hoorn

1585 – emigratie1585 – emigratie

De Gouden EeuwDe Gouden Eeuw

VOC – Verenigde Oostindische CompagnieVOC – Verenigde Oostindische Compagnie

Literatuur:Literatuur:

GeuzenliederenGeuzenliederen

1618: Synode van Dordrecht: Statenbijbel (1637)- 1618: Synode van Dordrecht: Statenbijbel (1637)-

StandardiseringsprocesStandardiseringsproces

Verder: grammatica boekenVerder: grammatica boeken

Ook 1658: Comenius: Opera didactica magnaOok 1658: Comenius: Opera didactica magna

Nederlands: Zuidelijke variant met trekken van Noorderlijke dialectenNederlands: Zuidelijke variant met trekken van Noorderlijke dialecten

Zuid in 17/18/19de eeuwenZuid in 17/18/19de eeuwen

Officiële taal: FransOfficiële taal: Frans

1815-1830: Koninkrijk der Nederlanden – Willem I – Nederlands overal1815-1830: Koninkrijk der Nederlanden – Willem I – Nederlands overal

1829: vrijheid van talen1829: vrijheid van talen

1830: Belgische staat – Frans officieel1830: Belgische staat – Frans officieel

Vlaams = benaming voor verschillende dialecten – wat doen we ermee?Vlaams = benaming voor verschillende dialecten – wat doen we ermee?

1849: Woordenboek van de Nederlandsche Taal – de dikke Van Dale – Leuven en Leiden1849: Woordenboek van de Nederlandsche Taal – de dikke Van Dale – Leuven en Leiden

1860 : Woordenboek van de Nederlandse Taal – Het groene boekje (De Vries en Te Winkel)1860 : Woordenboek van de Nederlandse Taal – Het groene boekje (De Vries en Te Winkel)

- Codificatie van het Nederlands, gebruik in wetenschappen en bestuur, vaststellen van spelling en Codificatie van het Nederlands, gebruik in wetenschappen en bestuur, vaststellen van spelling en normennormen

- Probleem: regionale variantenProbleem: regionale varianten- 1898: Nederlands als nationale taal1898: Nederlands als nationale taal

- Ontwikkeling van Ontwikkeling van Standaardnederlands (ABN, AN) – Standaardnederlands (ABN, AN) – als ideale taalals ideale taal

Literatuur:Literatuur:

Max Havelaar - MultatuliMax Havelaar - Multatuli

20ste eeuw en verder20ste eeuw en verder

1954, 2005 – Veranderingen in spelling – Het Groene boekje1954, 2005 – Veranderingen in spelling – Het Groene boekje

1930 – taalwet goedgekeurd door het parlement1930 – taalwet goedgekeurd door het parlement

1930 – Universiteit Gent: eerste uitsluitend Nederlandse universiteit – verder recht en bestuur in 1930 – Universiteit Gent: eerste uitsluitend Nederlandse universiteit – verder recht en bestuur in het Nederlands in Belgiëhet Nederlands in België

Jaren 60: taalgrens – 1973 met een decreet goedgekeurdJaren 60: taalgrens – 1973 met een decreet goedgekeurd